CINXE.COM

Toulouse — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Toulouse — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"60ce3191-5b13-49f9-aeb3-fe4b58e0c3a0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Toulouse","wgTitle":"Toulouse","wgCurRevisionId":224198478,"wgRevisionId":224198478,"wgArticleId":2996,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant une frise chronologique","Page utilisant le modèle op. cit.","Article avec une référence non conforme","Page avec coordonnées similaires sur Wikidata","Article de qualité géolocalisé en France","Article utilisant une Infobox","Population de 2016 en infobox","Population de 2022 en infobox","Article géolocalisé sur Terre","Article avec modèle Infobox Commune de France","Page utilisant le modèle Animation","Article avec une section vide ou incomplète","Article avec module Population de France","Article à mettre à jour","Article à référence nécessaire","Article à référence souhaitée","Article contenant un appel à traduction en anglais","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P856","Page utilisant P1936","Page utilisant P374","Page utilisant P8422","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la géographie","Page utilisant P4058","Page pointant vers des bases relatives à la santé","Page utilisant P6671","Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines","Page utilisant P8974","Page pointant vers des bases relatives au spectacle","Page utilisant P8406","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P3206","Page pointant vers des bases relatives aux organisations","Page utilisant P9346","Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel","Page utilisant P982","Page pointant vers des bases relatives à la musique","Page utilisant P1417","Page utilisant P8313","Page utilisant P1296","Page utilisant P7305","Page utilisant P6058","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Communes de France/Articles liés","Portail:France/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Toulouse/Articles liés","Portail:Haute-Garonne/Articles liés","Portail:Région Occitanie/Articles liés","Portail:Occitanie/Articles liés","Portail:Ordre de Saint-Jean de Jérusalem/Articles liés","Portail:Moyen Âge central/Articles liés","Portail:Moyen Âge/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Ordre du Temple/Articles liés","Portail:Christianisme/Articles liés","Portail:Religions et croyances/Articles liés","Bon article en chinois","Article de qualité","Page avec des cartes","Toulouse","Commune en Haute-Garonne","Commune dans l'arrondissement de Toulouse","Ancien chef-lieu de district","Périmètre des transports urbains de Toulouse","Commune abritant une commanderie de l'ordre de Saint-Jean de Jérusalem","Ville d'art et d'histoire","Ville-étape du Tour de France en Haute-Garonne","Via Tolosane","Unité urbaine de Toulouse","Aire d'attraction de Toulouse","Alleu, fief ou seigneurie de l'ordre du Temple","Commune desservie par le métro de Toulouse","Siège d'une cour d'appel en France","Siège de cour administrative d'appel","Mémoire de la guerre d'Espagne et de la dictature franquiste en France","Commune desservie par un tramway en France"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Toulouse","wgRelevantArticleId":2996,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":["editextendedsemiprotected"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":400000,"wgCoordinates":{"lat":43.604482,"lon":1.443962},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7880","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.kartographer.style":"ready","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.kartographer.link","ext.cite.ux-enhancements","ext.kartographer.staticframe","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Diaporama","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.timeline.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Montage_Toulouse_3.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1440"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Montage_Toulouse_3.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Montage_Toulouse_3.jpg/640px-Montage_Toulouse_3.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="768"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Toulouse — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Toulouse"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Toulouse"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Toulouse rootpage-Toulouse skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d&#039;articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Toulouse" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Toulouse" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Toulouse" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Toulouse" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Géographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Géographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Géographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Géographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Géographie</span> </button> <ul id="toc-Géographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Localisation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Localisation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Localisation</span> </div> </a> <ul id="toc-Localisation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Métropole" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Métropole"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Métropole</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Métropole-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Métropole</span> </button> <ul id="toc-Métropole-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Communes_limitrophes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Communes_limitrophes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Communes limitrophes</span> </div> </a> <ul id="toc-Communes_limitrophes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Géologie_et_relief" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Géologie_et_relief"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Géologie et relief</span> </div> </a> <ul id="toc-Géologie_et_relief-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hydrographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hydrographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Hydrographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Hydrographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Climat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Climat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Climat</span> </div> </a> <ul id="toc-Climat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voies_de_communication_et_transports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voies_de_communication_et_transports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Voies de communication et transports</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voies_de_communication_et_transports-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voies de communication et transports</span> </button> <ul id="toc-Voies_de_communication_et_transports-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Voies_routières" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voies_routières"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Voies routières</span> </div> </a> <ul id="toc-Voies_routières-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transports_en_commun" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transports_en_commun"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Transports en commun</span> </div> </a> <ul id="toc-Transports_en_commun-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Bus</span> </div> </a> <ul id="toc-Bus-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Métro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Métro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.2</span> <span>Métro</span> </div> </a> <ul id="toc-Métro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cars" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cars"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.3</span> <span>Cars</span> </div> </a> <ul id="toc-Cars-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rail_hors_tramway" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rail_hors_tramway"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.4</span> <span>Rail hors tramway</span> </div> </a> <ul id="toc-Rail_hors_tramway-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tramway" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tramway"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.5</span> <span>Tramway</span> </div> </a> <ul id="toc-Tramway-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Téléphérique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Téléphérique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.6</span> <span>Téléphérique</span> </div> </a> <ul id="toc-Téléphérique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Transports_aériens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transports_aériens"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Transports aériens</span> </div> </a> <ul id="toc-Transports_aériens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Urbanisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Urbanisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Urbanisme</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Urbanisme-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Urbanisme</span> </button> <ul id="toc-Urbanisme-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Typologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Typologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Typologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Typologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Occupation_des_sols" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Occupation_des_sols"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Occupation des sols</span> </div> </a> <ul id="toc-Occupation_des_sols-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Morphologie_urbaine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Morphologie_urbaine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Morphologie urbaine</span> </div> </a> <ul id="toc-Morphologie_urbaine-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Un_cœur_ancien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Un_cœur_ancien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.1</span> <span>Un cœur ancien</span> </div> </a> <ul id="toc-Un_cœur_ancien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Des_faubourgs_et_quartiers_du_XVIIIe_au_XIXe_siècle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Des_faubourgs_et_quartiers_du_XVIIIe_au_XIXe_siècle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.2</span> <span>Des faubourgs et quartiers du <span>XVIII</span><sup>e</sup> au <span>XIX</span><sup>e</sup> siècle</span> </div> </a> <ul id="toc-Des_faubourgs_et_quartiers_du_XVIIIe_au_XIXe_siècle-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_bouleversements_urbains_du_XIXe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_bouleversements_urbains_du_XIXe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3</span> <span>Les bouleversements urbains du <span>XIX</span><sup>e</sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Les_bouleversements_urbains_du_XIXe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_destruction_des_remparts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#La_destruction_des_remparts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3.1</span> <span>La destruction des remparts</span> </div> </a> <ul id="toc-La_destruction_des_remparts-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_percées_haussmanniennes_de_Toulouse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_percées_haussmanniennes_de_Toulouse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3.2</span> <span>Les percées haussmanniennes de Toulouse</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_percées_haussmanniennes_de_Toulouse-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-L’axe_longitudinal_:_rues_Alsace-Lorraine_et_du_Languedoc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#L’axe_longitudinal_:_rues_Alsace-Lorraine_et_du_Languedoc"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3.2.1</span> <span>L’axe longitudinal : rues Alsace-Lorraine et du Languedoc</span> </div> </a> <ul id="toc-L’axe_longitudinal_:_rues_Alsace-Lorraine_et_du_Languedoc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_rue_Ozenne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#La_rue_Ozenne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3.2.2</span> <span>La rue Ozenne</span> </div> </a> <ul id="toc-La_rue_Ozenne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L’axe_transversal_:_Rue_de_Metz" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-5"> <a class="vector-toc-link" href="#L’axe_transversal_:_Rue_de_Metz"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.3.2.3</span> <span>L’axe transversal : Rue de Metz</span> </div> </a> <ul id="toc-L’axe_transversal_:_Rue_de_Metz-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Une_banlieue_récente" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Une_banlieue_récente"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.4</span> <span>Une banlieue récente</span> </div> </a> <ul id="toc-Une_banlieue_récente-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Logement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Logement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Logement</span> </div> </a> <ul id="toc-Logement-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_problème_des_sols_pollués" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_problème_des_sols_pollués"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.1</span> <span>Le problème des sols pollués</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_problème_des_sols_pollués-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Projets_d&#039;aménagement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Projets_d&#039;aménagement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.2</span> <span>Projets d'aménagement</span> </div> </a> <ul id="toc-Projets_d&#039;aménagement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Risques_majeurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Risques_majeurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Risques majeurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Risques_majeurs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Risques_naturels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Risques_naturels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5.1</span> <span>Risques naturels</span> </div> </a> <ul id="toc-Risques_naturels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Risques_technologiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Risques_technologiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5.2</span> <span>Risques technologiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Risques_technologiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Toponymie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Toponymie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Toponymie</span> </div> </a> <ul id="toc-Toponymie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Préhistoire,_protohistoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Préhistoire,_protohistoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Préhistoire, protohistoire</span> </div> </a> <ul id="toc-Préhistoire,_protohistoire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ville_gallo-romaine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ville_gallo-romaine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Ville gallo-romaine</span> </div> </a> <ul id="toc-Ville_gallo-romaine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Capitale_du_royaume_Wisigoth" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Capitale_du_royaume_Wisigoth"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Capitale du royaume Wisigoth</span> </div> </a> <ul id="toc-Capitale_du_royaume_Wisigoth-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_comté_de_Toulouse_du_VIe_au_XIIIe_siècle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_comté_de_Toulouse_du_VIe_au_XIIIe_siècle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Le comté de Toulouse du <span>VI</span><sup>e</sup> au <span>XIII</span><sup>e</sup> siècle</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_comté_de_Toulouse_du_VIe_au_XIIIe_siècle-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_Hospitaliers_et_les_Templiers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_Hospitaliers_et_les_Templiers"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.5</span> <span>Les Hospitaliers et les Templiers</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_Hospitaliers_et_les_Templiers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_la_Renaissance_à_la_Révolution_:_crises_et_âge_d&#039;or_du_pastel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_la_Renaissance_à_la_Révolution_:_crises_et_âge_d&#039;or_du_pastel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.6</span> <span>De la Renaissance à la Révolution : crises et âge d'or du pastel</span> </div> </a> <ul id="toc-De_la_Renaissance_à_la_Révolution_:_crises_et_âge_d&#039;or_du_pastel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Époque_contemporaine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Époque_contemporaine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7</span> <span>Époque contemporaine</span> </div> </a> <ul id="toc-Époque_contemporaine-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-XIXe_siècle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#XIXe_siècle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.1</span> <span><span>XIX</span><sup>e</sup> siècle</span> </div> </a> <ul id="toc-XIXe_siècle-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_grands_magasins" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_grands_magasins"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.1.1</span> <span>Les grands magasins</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_grands_magasins-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XXe_siècle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#XXe_siècle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.2</span> <span><span>XX</span><sup>e</sup> siècle</span> </div> </a> <ul id="toc-XXe_siècle-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aéronautique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Aéronautique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.3</span> <span>Aéronautique</span> </div> </a> <ul id="toc-Aéronautique-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-L&#039;Aéropostale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#L&#039;Aéropostale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.3.1</span> <span>L'Aéropostale</span> </div> </a> <ul id="toc-L&#039;Aéropostale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Airbus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Airbus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.3.2</span> <span>Airbus</span> </div> </a> <ul id="toc-Airbus-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Le_développement_de_l&#039;après-guerre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_développement_de_l&#039;après-guerre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.4</span> <span>Le développement de l'après-guerre</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_développement_de_l&#039;après-guerre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L&#039;usine_AZF" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L&#039;usine_AZF"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7.5</span> <span>L'usine AZF</span> </div> </a> <ul id="toc-L&#039;usine_AZF-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politique_et_administration" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Politique_et_administration"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Politique et administration</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Politique_et_administration-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Politique et administration</span> </button> <ul id="toc-Politique_et_administration-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tendances_politiques_et_résultats" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tendances_politiques_et_résultats"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Tendances politiques et résultats</span> </div> </a> <ul id="toc-Tendances_politiques_et_résultats-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Récapitulatif_de_résultats_électoraux_récents" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Récapitulatif_de_résultats_électoraux_récents"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.1</span> <span>Récapitulatif de résultats électoraux récents</span> </div> </a> <ul id="toc-Récapitulatif_de_résultats_électoraux_récents-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Administration_municipale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Administration_municipale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Administration municipale</span> </div> </a> <ul id="toc-Administration_municipale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cantons" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cantons"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Cantons</span> </div> </a> <ul id="toc-Cantons-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Députés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Députés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Députés</span> </div> </a> <ul id="toc-Députés-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liste_des_maires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liste_des_maires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Liste des maires</span> </div> </a> <ul id="toc-Liste_des_maires-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Secteurs_municipaux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Secteurs_municipaux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5.1</span> <span>Secteurs municipaux</span> </div> </a> <ul id="toc-Secteurs_municipaux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Maires_de_quartiers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Maires_de_quartiers"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5.2</span> <span>Maires de quartiers</span> </div> </a> <ul id="toc-Maires_de_quartiers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politique_de_développement_durable" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Politique_de_développement_durable"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>Politique de développement durable</span> </div> </a> <ul id="toc-Politique_de_développement_durable-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Finances_locales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Finances_locales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.7</span> <span>Finances locales</span> </div> </a> <ul id="toc-Finances_locales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Jumelages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jumelages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.8</span> <span>Jumelages</span> </div> </a> <ul id="toc-Jumelages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Population_et_société" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Population_et_société"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Population et société</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Population_et_société-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Population et société</span> </button> <ul id="toc-Population_et_société-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Évolutions_démographiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Évolutions_démographiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Évolutions démographiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Évolutions_démographiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pyramide_des_âges" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pyramide_des_âges"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Pyramide des âges</span> </div> </a> <ul id="toc-Pyramide_des_âges-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Populations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Populations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Populations</span> </div> </a> <ul id="toc-Populations-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_communauté_espagnole_:_exil_républicain,_résistance_et_culture" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_communauté_espagnole_:_exil_républicain,_résistance_et_culture"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>La communauté espagnole : exil républicain, résistance et culture</span> </div> </a> <ul id="toc-La_communauté_espagnole_:_exil_républicain,_résistance_et_culture-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autres_populations_étrangères_ou_d&#039;origine_étrangère_à_Toulouse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_populations_étrangères_ou_d&#039;origine_étrangère_à_Toulouse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.5</span> <span>Autres populations étrangères ou d'origine étrangère à Toulouse</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_populations_étrangères_ou_d&#039;origine_étrangère_à_Toulouse-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Budget_et_fiscalité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Budget_et_fiscalité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.6</span> <span>Budget et fiscalité</span> </div> </a> <ul id="toc-Budget_et_fiscalité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sécurité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sécurité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.7</span> <span>Sécurité</span> </div> </a> <ul id="toc-Sécurité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enseignement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Enseignement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.8</span> <span>Enseignement</span> </div> </a> <ul id="toc-Enseignement-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Écoles_maternelles_et_élémentaires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Écoles_maternelles_et_élémentaires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.8.1</span> <span>Écoles maternelles et élémentaires</span> </div> </a> <ul id="toc-Écoles_maternelles_et_élémentaires-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enseignement_secondaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Enseignement_secondaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.8.2</span> <span>Enseignement secondaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Enseignement_secondaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enseignement_supérieur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Enseignement_supérieur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.8.3</span> <span>Enseignement supérieur</span> </div> </a> <ul id="toc-Enseignement_supérieur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Recherche" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Recherche"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.8.4</span> <span>Recherche</span> </div> </a> <ul id="toc-Recherche-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Manifestations_culturelles_et_festivités" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Manifestations_culturelles_et_festivités"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.9</span> <span>Manifestations culturelles et festivités</span> </div> </a> <ul id="toc-Manifestations_culturelles_et_festivités-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Santé" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Santé"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.10</span> <span>Santé</span> </div> </a> <ul id="toc-Santé-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11</span> <span>Sports</span> </div> </a> <ul id="toc-Sports-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ville_sportive" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ville_sportive"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.1</span> <span>Ville sportive</span> </div> </a> <ul id="toc-Ville_sportive-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Clubs_professionnels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Clubs_professionnels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.2</span> <span>Clubs professionnels</span> </div> </a> <ul id="toc-Clubs_professionnels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Principaux_clubs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Principaux_clubs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3</span> <span>Principaux clubs</span> </div> </a> <ul id="toc-Principaux_clubs-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rugby_à_XV" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Rugby_à_XV"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.1</span> <span>Rugby à XV</span> </div> </a> <ul id="toc-Rugby_à_XV-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Football" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Football"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.2</span> <span>Football</span> </div> </a> <ul id="toc-Football-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Handball" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Handball"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.3</span> <span>Handball</span> </div> </a> <ul id="toc-Handball-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rugby_à_XIII" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Rugby_à_XIII"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.4</span> <span>Rugby à XIII</span> </div> </a> <ul id="toc-Rugby_à_XIII-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Basket-ball" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Basket-ball"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.5</span> <span>Basket-ball</span> </div> </a> <ul id="toc-Basket-ball-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autres_sports" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_sports"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.6</span> <span>Autres sports</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_sports-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tour_de_France" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Tour_de_France"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.11.3.7</span> <span>Tour de France</span> </div> </a> <ul id="toc-Tour_de_France-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cultes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Cultes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Cultes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Cultes</span> </button> <ul id="toc-Cultes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Catholique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Catholique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Catholique</span> </div> </a> <ul id="toc-Catholique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Protestant" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Protestant"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Protestant</span> </div> </a> <ul id="toc-Protestant-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mormon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mormon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Mormon</span> </div> </a> <ul id="toc-Mormon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Orthodoxe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Orthodoxe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Orthodoxe</span> </div> </a> <ul id="toc-Orthodoxe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Musulman" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Musulman"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.5</span> <span>Musulman</span> </div> </a> <ul id="toc-Musulman-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Judaïsme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Judaïsme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.6</span> <span>Judaïsme</span> </div> </a> <ul id="toc-Judaïsme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bouddhisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bouddhisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.7</span> <span>Bouddhisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Bouddhisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Antoinisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Antoinisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.8</span> <span>Antoinisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Antoinisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Économie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Économie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Économie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Économie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Économie</span> </button> <ul id="toc-Économie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Revenus_de_la_population_et_fiscalité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Revenus_de_la_population_et_fiscalité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Revenus de la population et fiscalité</span> </div> </a> <ul id="toc-Revenus_de_la_population_et_fiscalité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Emploi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Emploi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Emploi</span> </div> </a> <ul id="toc-Emploi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Entreprises,_administrations_et_commerces" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Entreprises,_administrations_et_commerces"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Entreprises, administrations et commerces</span> </div> </a> <ul id="toc-Entreprises,_administrations_et_commerces-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Écologie_et_recyclage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Écologie_et_recyclage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Écologie et recyclage</span> </div> </a> <ul id="toc-Écologie_et_recyclage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Culture_locale_et_patrimoine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Culture_locale_et_patrimoine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Culture locale et patrimoine</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Culture_locale_et_patrimoine-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Culture locale et patrimoine</span> </button> <ul id="toc-Culture_locale_et_patrimoine-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sociétés_savantes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociétés_savantes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>Sociétés savantes</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociétés_savantes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lieux_et_monuments" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lieux_et_monuments"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>Lieux et monuments</span> </div> </a> <ul id="toc-Lieux_et_monuments-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Matériaux_de_construction_:_briques_et_galets" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Matériaux_de_construction_:_briques_et_galets"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.1</span> <span>Matériaux de construction : briques et galets</span> </div> </a> <ul id="toc-Matériaux_de_construction_:_briques_et_galets-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bâtiments_et_lieux_publics_remarquables" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bâtiments_et_lieux_publics_remarquables"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.2</span> <span>Bâtiments et lieux publics remarquables</span> </div> </a> <ul id="toc-Bâtiments_et_lieux_publics_remarquables-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Monuments_historiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Monuments_historiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.3</span> <span>Monuments historiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Monuments_historiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bâtiments_religieux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bâtiments_religieux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.4</span> <span>Bâtiments religieux</span> </div> </a> <ul id="toc-Bâtiments_religieux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hôtels_particuliers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hôtels_particuliers"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.5</span> <span>Hôtels particuliers</span> </div> </a> <ul id="toc-Hôtels_particuliers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Plaques_de_rue" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Plaques_de_rue"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.6</span> <span>Plaques de rue</span> </div> </a> <ul id="toc-Plaques_de_rue-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cafés_et_hôtels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cafés_et_hôtels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2.7</span> <span>Cafés et hôtels</span> </div> </a> <ul id="toc-Cafés_et_hôtels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Patrimoine_environnemental" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Patrimoine_environnemental"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>Patrimoine environnemental</span> </div> </a> <ul id="toc-Patrimoine_environnemental-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Patrimoine_culturel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Patrimoine_culturel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4</span> <span>Patrimoine culturel</span> </div> </a> <ul id="toc-Patrimoine_culturel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Musées" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Musées"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.1</span> <span>Musées</span> </div> </a> <ul id="toc-Musées-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliothèques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliothèques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.2</span> <span>Bibliothèques</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliothèques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Photographie,_art_contemporain_et_galeries_d&#039;art" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Photographie,_art_contemporain_et_galeries_d&#039;art"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.3</span> <span>Photographie, art contemporain et galeries d'art</span> </div> </a> <ul id="toc-Photographie,_art_contemporain_et_galeries_d&#039;art-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Théâtres_et_salles_de_spectacle" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Théâtres_et_salles_de_spectacle"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.4</span> <span>Théâtres et salles de spectacle</span> </div> </a> <ul id="toc-Théâtres_et_salles_de_spectacle-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tournages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tournages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.5</span> <span>Tournages</span> </div> </a> <ul id="toc-Tournages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Musique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Musique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.6</span> <span>Musique</span> </div> </a> <ul id="toc-Musique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Peintures" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Peintures"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.7</span> <span>Peintures</span> </div> </a> <ul id="toc-Peintures-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cinémas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cinémas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.4.8</span> <span>Cinémas</span> </div> </a> <ul id="toc-Cinémas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Médias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Médias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5</span> <span>Médias</span> </div> </a> <ul id="toc-Médias-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Télévision_locale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Télévision_locale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5.1</span> <span>Télévision locale</span> </div> </a> <ul id="toc-Télévision_locale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Radios_locales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Radios_locales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5.2</span> <span>Radios locales</span> </div> </a> <ul id="toc-Radios_locales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Presse_locale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Presse_locale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5.3</span> <span>Presse locale</span> </div> </a> <ul id="toc-Presse_locale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Banque_de_programmes_radiophoniques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Banque_de_programmes_radiophoniques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.5.4</span> <span>Banque de programmes radiophoniques</span> </div> </a> <ul id="toc-Banque_de_programmes_radiophoniques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-La_langue_occitane" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_langue_occitane"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.6</span> <span>La langue occitane</span> </div> </a> <ul id="toc-La_langue_occitane-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gastronomie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gastronomie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.7</span> <span>Gastronomie</span> </div> </a> <ul id="toc-Gastronomie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Personnalités_liées_à_Toulouse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnalités_liées_à_Toulouse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.8</span> <span>Personnalités liées à Toulouse</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnalités_liées_à_Toulouse-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Personnages_de_bande_dessinée" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Personnages_de_bande_dessinée"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.8.1</span> <span>Personnages de bande dessinée</span> </div> </a> <ul id="toc-Personnages_de_bande_dessinée-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Écrivains_nés_à_Toulouse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Écrivains_nés_à_Toulouse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.8.2</span> <span>Écrivains nés à Toulouse</span> </div> </a> <ul id="toc-Écrivains_nés_à_Toulouse-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Héraldique,_logotype_et_devise" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Héraldique,_logotype_et_devise"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.9</span> <span>Héraldique, logotype et devise</span> </div> </a> <ul id="toc-Héraldique,_logotype_et_devise-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Compléments" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Compléments"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Compléments</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Compléments-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Compléments</span> </button> <ul id="toc-Compléments-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes_et_cartes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_cartes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1</span> <span>Notes et cartes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_cartes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Base_de_données_du_ministère_du_Budget,_relative_aux_comptes_des_communes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Base_de_données_du_ministère_du_Budget,_relative_aux_comptes_des_communes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.2</span> <span>Base de données du ministère du Budget, relative aux comptes des communes</span> </div> </a> <ul id="toc-Base_de_données_du_ministère_du_Budget,_relative_aux_comptes_des_communes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.3</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Toulouse</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 146 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-146" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">146 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B1%E1%88%89%E1%8B%9D" title="ቱሉዝ – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="ቱሉዝ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تولوز" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تولوز" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Tuluza" title="Tuluza – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Tuluza" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="تولوز" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%8E%D0%B7%D0%B0" title="Тулюза – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тулюза" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%9C" title="তুলুজ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তুলুজ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%8A%E0%BD%BC%E0%BD%A0%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%BC%E0%BD%A0%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%BA%E0%BC%8D" title="ཊོའུ་ལོའུ་སེ། – tibétain" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཊོའུ་ལོའུ་སེ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibétain" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Toloza" title="Toloza – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Toloza" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – bugi" lang="bug" hreflang="bug" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="bugi" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Ugi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tolosa_de_Llenguadoc" title="Tolosa de Llenguadoc – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tolosa de Llenguadoc" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Tolusa" title="Tolusa – corse" lang="co" hreflang="co" data-title="Tolusa" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corse" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Tuluza" title="Tuluza – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Tuluza" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3l%C3%B3za" title="Tólóza – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Tólóza" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CE%B6%CE%B7" title="Τουλούζη – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Τουλούζη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Toulouse" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tuluzo" title="Tuluzo – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tuluzo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tolosa_Okzitania" title="Tolosa Okzitania – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tolosa Okzitania" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تولوز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="article recommandé"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Toulousa" title="Toulousa – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Toulousa" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Tolosa,_Francia" title="Tolosa, Francia – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tolosa, Francia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – haoussa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haoussa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Toulouse" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%96" title="טולוז – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="טולוז" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A5%82%E0%A4%9C%E0%A4%BC" title="तुलूज़ – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तुलूज़" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Toulouz" title="Toulouz – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Toulouz" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%A6" title="Թուլուզ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Թուլուզ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%88%E3%82%A5%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%82%BA" title="トゥールーズ – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="トゥールーズ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%96%E1%83%90" title="ტულუზა – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტულუზა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%88%B4%EB%A3%A8%EC%A6%88" title="툴루즈 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="툴루즈" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Tul%C3%BAsi" title="Tulúsi – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Tulúsi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tul%C5%ABza" title="Tulūza – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tulūza" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tul%C5%ABza" title="Tulūza – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tulūza" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%82%E0%B4%B3%E0%B5%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ടൂളൂസ് – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ടൂളൂസ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7" title="Тулуз – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Тулуз" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A5%82%E0%A4%9D" title="तुलूझ – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तुलूझ" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – maltais" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltais" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – mirandais" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandais" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%B0%E1%80%9C%E1%80%B0%E1%80%B7%E1%80%87%E1%80%BA" title="တူလူ့ဇ် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="တူလူ့ဇ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تولوز" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Toulouse_(stad)" title="Toulouse (stad) – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Toulouse (stad)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%C3%A6" title="Тулузæ – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Тулузæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9F%E0%A9%81%E0%A8%B2%E0%A9%82%E0%A8%9C%E0%A8%BC" title="ਟੁਲੂਜ਼ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਟੁਲੂਜ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tuluza" title="Tuluza – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tuluza" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تولوز" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CE%B6" title="Τουλούζ – pontique" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Τουλούζ" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="pontique" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – aroumain" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aroumain" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – sarde" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarde" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="sango" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Tuluza" title="Tuluza – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Tuluza" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%B2%E0%AF%82%E0%AE%B8%E0%AF%8D" title="துலூஸ் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="துலூஸ்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%8B" title="ตูลูซ – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ตูลูซ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tolosa" title="Tolosa – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tolosa" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BB%D1%83%D0%B7%D0%B0" title="Тулуза – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тулуза" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B2" title="تولوز – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تولوز" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tuluza" title="Tuluza – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tuluza" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/To%C5%82oxa" title="Tołoxa – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Tołoxa" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Tuluz" title="Tuluz – vepse" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Tuluz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepse" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BE%E5%8D%A2%E5%85%B9" title="图卢兹 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="图卢兹" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%96%E1%83%90" title="ტულუზა – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ტულუზა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%96" title="טולוז – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="טולוז" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Toulouse" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%96%E7%9B%A7%E8%8C%B2" title="圖盧茲 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="圖盧茲" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Toulouse" title="Toulouse – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Toulouse" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%96%E9%AD%AF%E8%8C%B2" title="圖魯茲 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="圖魯茲" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7880#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Toulouse" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Toulouse" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Toulouse"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Toulouse"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Toulouse" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Toulouse" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;oldid=224198478" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Toulouse&amp;id=224198478&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FToulouse"><span>Obtenir l&#039;URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FToulouse"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Toulouse"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Toulouse&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Toulouse" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://fr.wikinews.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Toulouse" hreflang="fr"><span>Wikinews</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Toulouse" hreflang="fr"><span>Wikiquote</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Toulouse" hreflang="fr"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7880" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="noprint"><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/9/43.604482/1.443962/fr" data-zoom="9" data-lat="43.604482" data-lon="1.443962" data-overlays="[&quot;_f851732a8aaf516f83d6203078d6deac1be8a9cf&quot;]">43°&#160;36′&#160;16″&#160;nord, 1°&#160;26′&#160;38″&#160;est</a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote bandeau-entete-label"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9" title="Wikipédia:Articles de qualité"><img alt="Wikipédia:Articles de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/23px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/30px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Vous lisez un «&#160;<a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9" title="Wikipédia:Articles de qualité">article de qualité</a>&#160;» labellisé en 2008. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Toulouse_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Toulouse (homonymie)">Toulouse (homonymie)</a> et <a href="/wiki/Ville_rose" class="mw-disambig" title="Ville rose">ville rose</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Paronymie" title="Aide:Paronymie"><img alt="Page d’aide sur la paronymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Cet article possède des <a href="/wiki/Paronymie" title="Paronymie">paronymes</a>, voir <a href="/wiki/Toujouse" title="Toujouse">Toujouse</a> et <a href="/wiki/Toulouges" title="Toulouges">Toulouges</a>. </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete entete map" style="background-color:#DDFFDD;color:black;">Toulouse<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r151886662">.mw-parser-output .entete.map{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Picto_infobox_map.png")}</style> </td></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Montage_Toulouse_3.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Toulouse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Montage_Toulouse_3.jpg/330px-Montage_Toulouse_3.jpg" decoding="async" width="280" height="336" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Montage_Toulouse_3.jpg/500px-Montage_Toulouse_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Montage_Toulouse_3.jpg/560px-Montage_Toulouse_3.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="960" /></a></span> <br />De haut en bas et de gauche à droite&#160;: le <a href="/wiki/Pont_Saint-Pierre_de_Toulouse" title="Pont Saint-Pierre de Toulouse">pont Saint-Pierre</a>, une réplique de la fusée <a href="/wiki/Ariane_5" title="Ariane 5">Ariane 5</a> à la <a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_l%27espace" title="Cité de l&#39;espace">Cité de l'espace</a>, la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a>, la <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">place du Capitole</a>, le premier <a href="/wiki/Airbus_A380" title="Airbus A380">Airbus A380</a> et le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_Augustins_de_Toulouse" title="Musée des Augustins de Toulouse">musée des Augustins</a>. </td></tr> <tr> <td colspan="1" align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Armoiries_de_Toulouse.svg" class="mw-file-description" title="Blason de Toulouse"><img alt="Blason de Toulouse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Armoiries_de_Toulouse.svg/100px-Armoiries_de_Toulouse.svg.png" decoding="async" width="100" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Armoiries_de_Toulouse.svg/150px-Armoiries_de_Toulouse.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Armoiries_de_Toulouse.svg/200px-Armoiries_de_Toulouse.svg.png 2x" data-file-width="415" data-file-height="483" /></a></span><br /><small><a href="#Héraldique,_logotype_et_devise">Blason</a> </small></td> <td colspan="1" align="center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_mairie_de_Toulouse_(2022).svg" class="mw-file-description" title="Toulouse"><img alt="Toulouse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/3/3e/Logo_mairie_de_Toulouse_%282022%29.svg/130px-Logo_mairie_de_Toulouse_%282022%29.svg.png" decoding="async" width="130" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/3/3e/Logo_mairie_de_Toulouse_%282022%29.svg/195px-Logo_mairie_de_Toulouse_%282022%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/3/3e/Logo_mairie_de_Toulouse_%282022%29.svg/260px-Logo_mairie_de_Toulouse_%282022%29.svg.png 2x" data-file-width="142" data-file-height="110" /></a></span><br /><small><a href="#Héraldique,_logotype_et_devise">Logo</a> </small></td> </tr><tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Administration</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Liste_des_pays_du_monde" title="Liste des pays du monde">Pays</a> </th> <td><span class="datasortkey" data-sort-value="France"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/France" title="France">France</a></span> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/R%C3%A9gion_fran%C3%A7aise" title="Région française">Région</a> </th> <td><a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">Occitanie</a> (<a href="/wiki/Pr%C3%A9fecture" title="Préfecture">préfecture</a>) </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/D%C3%A9partement_fran%C3%A7ais" title="Département français">Département</a> </th> <td><a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a> <br /><small>(<a href="/wiki/Pr%C3%A9fecture" title="Préfecture">préfecture</a>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Arrondissement_fran%C3%A7ais" title="Arrondissement français">Arrondissement</a> </th> <td><a href="/wiki/Arrondissement_de_Toulouse" title="Arrondissement de Toulouse">Toulouse</a><br /><small>(<a href="/wiki/Chef-lieu" title="Chef-lieu">chef-lieu</a>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Intercommunalit%C3%A9_en_France" title="Intercommunalité en France">Intercommunalité</a> </th> <td><a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">Toulouse Métropole</a><br /><small>(<a href="/wiki/Si%C3%A8ge_social" title="Siège social">siège</a>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Maire_(France)" title="Maire (France)">Maire</a> <br /><a href="/wiki/Mandat_politique" title="Mandat politique">Mandat</a> </th> <td><a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> <br /><a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_de_2020_%C3%A0_Toulouse" title="Élections municipales de 2020 à Toulouse">2020</a>-2026 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Code_postal_en_France" title="Code postal en France">Code postal</a> </th> <td>31000, 31004, 31090, 31100, 31200, 31300, 31400 et 31500 </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Code_officiel_g%C3%A9ographique#Code_commune" title="Code officiel géographique">Code commune</a> </th> <td>31555 </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Démographie</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Gentil%C3%A9" title="Gentilé">Gentilé</a> </th> <td>Toulousain, Toulousaine </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Recensement_de_la_population_en_France" title="Recensement de la population en France">Population<br />municipale</a> </th> <td>511&#160;684&#160;<abbr class="abbr" title="habitant">hab.</abbr> <small>(2022 <span class="noviewer" typeof="mw:File"><span title="en évolution de +7,62 % par rapport à 2016"><img alt="en évolution de +7,62 % par rapport à 2016" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/20px-Increase2.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Increase2.svg/40px-Increase2.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row" style="vertical-align: bottom"><a href="/wiki/Densit%C3%A9_de_population" title="Densité de population">Densité</a></th> <td>4&#160;325&#160;<abbr class="abbr" title="habitant par kilomètre carré">hab./km<sup>2</sup></abbr></td></tr> <tr> <th scope="row">Population <br /><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_en_France" title="Unité urbaine en France">agglomération</a> </th> <td>1&#160;081&#160;726&#160;<abbr class="abbr" title="habitant">hab.</abbr> <small>(2022)</small> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Géographie</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Coordonn%C3%A9es_g%C3%A9ographiques" title="Coordonnées géographiques">Coordonnées</a> </th><td><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/9/43.604482/1.443962/fr" data-zoom="9" data-lat="43.604482" data-lon="1.443962" data-overlays="[&quot;_f851732a8aaf516f83d6203078d6deac1be8a9cf&quot;]">43°&#160;36′&#160;16″&#160;nord, 1°&#160;26′&#160;38″&#160;est</a> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Altitude" title="Altitude">Altitude</a> </th> <td>Min. 115&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr><br />Max. 263&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Aire_(g%C3%A9om%C3%A9trie)#Superficie" title="Aire (géométrie)">Superficie</a> </th> <td>118,3&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Type </th> <td>Grand centre urbain </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_en_France" title="Unité urbaine en France">Unité urbaine</a> </th> <td><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">Toulouse</a> <br /><small>(<a href="/wiki/Ville-centre" class="mw-redirect" title="Ville-centre">ville-centre</a>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Aire_d%27attraction_d%27une_ville" title="Aire d&#39;attraction d&#39;une ville">Aire d'attraction</a> </th> <td><a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Toulouse" title="Aire d&#39;attraction de Toulouse">Toulouse</a> <br /><small>(commune-centre)</small> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Élections</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_d%C3%A9partementales_en_France" title="Élections départementales en France">Départementales</a> </th> <td><a href="/wiki/Bureau_centralisateur" title="Bureau centralisateur">Bureau centralisateur</a> de 11 cantons </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_l%C3%A9gislatives_en_France" title="Élections législatives en France">Législatives</a> </th> <td>Circonscriptions <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Première circonscription de la Haute-Garonne">1</a>, <a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Deuxième circonscription de la Haute-Garonne">2</a>, <a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Troisième circonscription de la Haute-Garonne">3</a>, <a href="/wiki/Quatri%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Quatrième circonscription de la Haute-Garonne">4</a>, et <a href="/wiki/Neuvi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Neuvième circonscription de la Haute-Garonne">9</a> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Patrimoine_mondial" title="Patrimoine mondial"><img alt="Patrimoine mondial" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/World_Heritage_Logo_global.svg/18px-World_Heritage_Logo_global.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/World_Heritage_Logo_global.svg/27px-World_Heritage_Logo_global.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/World_Heritage_Logo_global.svg/36px-World_Heritage_Logo_global.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a></span>&#160;Patrimoine mondial</th></tr> <tr> <th scope="row">Inclus les Biens </th> <td><a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">Canal du Midi</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Inclus des Sites de </th> <td><a href="/wiki/Chemins_de_Saint-Jacques-de-Compostelle_en_France" class="mw-redirect" title="Chemins de Saint-Jacques-de-Compostelle en France">Chemins de Saint-Jacques-de-Compostelle en France</a> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Localisation</th></tr> <tr> <td colspan="2"> <div class="img_toggle" style="text-align:center;"> <div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/France" title="France">France</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:France_relief_location_map.jpg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte topographique de France"><img alt="Voir sur la carte topographique de France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/France_relief_location_map.jpg/280px-France_relief_location_map.jpg" decoding="async" width="280" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/France_relief_location_map.jpg/420px-France_relief_location_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/France_relief_location_map.jpg/560px-France_relief_location_map.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1922" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(75.195409523813% - 8px);left:calc(45.847860759489% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 75.195409523813% + 0.5em);left:calc(45.847860759489% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Toulouse</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div><div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/France" title="France">France</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte administrative de France"><img alt="Voir sur la carte administrative de France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg/280px-France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg.png" decoding="async" width="280" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg/420px-France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg/560px-France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1922" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(75.195409523813% - 8px);left:calc(45.847860759489% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 75.195409523813% + 0.5em);left:calc(45.847860759489% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Toulouse</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div><div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte topographique de la Haute-Garonne"><img alt="Voir sur la carte topographique de la Haute-Garonne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg/330px-Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg" decoding="async" width="280" height="306" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg/500px-Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg/960px-Haute-Garonne_department_relief_location_map.jpg 2x" data-file-width="1293" data-file-height="1414" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(27.960557960558% - 8px);left:calc(61.388325691458% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 27.960557960558% + 0.5em);left:calc(61.388325691458% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Toulouse</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div><div class="geobox"> <div><small>Géolocalisation sur la carte&#160;: <a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">région Occitanie</a></small></div> <table class="DebutCarte" style="width:auto; margin:0; border:none; border-spacing:0; padding:0; text-align:center;"> <tbody><tr><td style="border:none; padding:0"><div style="position:relative;;"><span class="noviewer notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg" class="mw-file-description" title="Voir sur la carte administrative de région Occitanie"><img alt="Voir sur la carte administrative de région Occitanie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg/280px-Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg.png" decoding="async" width="280" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg/420px-Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg/560px-Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es_region_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1628" data-file-height="1261" /></a></span> <div style="position:absolute;top:calc(52.133222259247% - 8px);left:calc(36.099573409172% - 8px);line-height:0;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:City_locator_14.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/16px-City_locator_14.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/24px-City_locator_14.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/City_locator_14.svg/32px-City_locator_14.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></span></div><div style="position:absolute;font-size:90%;bottom:calc(100% - 52.133222259247% + 0.5em);left:calc(36.099573409172% + 0.5em);text-align:left;"><span class="toponyme">Toulouse</span></div> </div></td></tr></tbody></table> </div> </div> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#DDFFDD; color:#000000">Liens</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Site_web" title="Site web">Site web</a> </th> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://metropole.toulouse.fr/">Toulouse Mairie-Métropole</a> </td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;background-color:left;"><div class="references-small decimal" style=""> </div></td> </tr><tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #DDFFDD solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Commune_de_France" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <p><b>Toulouse</b><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r216827669">.mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Loudspeaker.svg")center left no-repeat;background-size:11px 11px;padding-left:15px;font-size:smaller}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .prononciation>a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Antu_audio-volume-medium.svg/11px-Antu_audio-volume-medium.svg.png")center left no-repeat}}</style><sup class="prononciation noprint"><a href="/wiki/Fichier:Fr-Toulouse.ogg" title="Fichier:Fr-Toulouse.ogg">Écouter</a></sup> (<i>Tolosa</i> en <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a>) est une <a href="/wiki/Commune_(France)" title="Commune (France)">commune</a> du <a href="/wiki/Sud-Ouest_de_la_France" title="Sud-Ouest de la France">sud-ouest</a> de la <a href="/wiki/France" title="France">France</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%A9fecture" title="Préfecture">préfecture</a> de la région <a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">Occitanie</a> et du département de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a>, ainsi que siège de <a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">Toulouse Métropole</a>. Ses habitants sont appelés les <i>Toulousains</i> et <i>Toulousaines</i>. </p><p>En 2022, Toulouse est la <a href="/wiki/Liste_des_communes_de_France_les_plus_peupl%C3%A9es" title="Liste des communes de France les plus peuplées">quatrième ville la plus peuplée de France</a>, avec 511&#160;684&#160;habitants<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (après <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a> et <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>). L'<a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">agglomération toulousaine</a> compte 1&#160;081&#160;726&#160;habitants en 2022, également au quatrième rang national (après <a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Paris" title="Unité urbaine de Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Lyon" title="Unité urbaine de Lyon">Lyon</a> et <a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Marseille-Aix-en-Provence" title="Unité urbaine de Marseille-Aix-en-Provence">Marseille</a>). Enfin, son <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Toulouse" title="Aire d&#39;attraction de Toulouse">aire d'attraction</a> est, avec 1&#160;513&#160;396&#160;habitants, la cinquième du pays (après <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Paris" title="Aire d&#39;attraction de Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Lyon" title="Aire d&#39;attraction de Lyon">Lyon</a>, <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Marseille_-_Aix-en-Provence" title="Aire d&#39;attraction de Marseille - Aix-en-Provence">Marseille</a> et <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Lille_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Aire d&#39;attraction de Lille (partie française)">Lille</a>). </p><p>Riches d'une longue histoire, Toulouse et ses environs sont occupés depuis le <a href="/wiki/Pal%C3%A9olithique" title="Paléolithique">Paléolithique</a> puis habités par les <a href="/wiki/Volques_Tectosages" title="Volques Tectosages">Volques Tectosages</a> dès le <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> La cité de <i><a href="/wiki/Tolosa_(Toulouse)" title="Tolosa (Toulouse)">Tolosa</a></i> est fondée au début du <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle par les <a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Romains</a> au bord de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>, à l'emplacement de la ville actuelle. Au <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, à la suite des <a href="/wiki/Invasions_germaniques" class="mw-redirect" title="Invasions germaniques">invasions germaniques</a>, elle est la capitale du <a href="/wiki/Royaume_wisigoth" title="Royaume wisigoth">royaume wisigoth</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Réunie au <a href="/wiki/Royaume_des_Francs" class="mw-redirect" title="Royaume des Francs">royaume des Francs</a> <a href="/wiki/M%C3%A9rovingiens" title="Mérovingiens">mérovingiens</a> et <a href="/wiki/Carolingiens" title="Carolingiens">carolingiens</a>, elle est entre le <abbr class="abbr" title="7ᵉ siècle"><span class="romain">VII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et le&#32;<abbr class="abbr" title="9ᵉ siècle"><span class="romain">IX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle une des capitales du <a href="/wiki/Royaume_d%27Aquitaine" title="Royaume d&#39;Aquitaine">royaume d'Aquitaine</a>. Elle est ensuite le cœur d'<a href="/wiki/Comt%C3%A9_de_Toulouse" title="Comté de Toulouse">un puissant comté</a> conservé par les <a href="/wiki/Maison_de_Toulouse" title="Maison de Toulouse">Raimondins</a> jusqu'au milieu du <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Elle devient alors une importante cité royale, capitale du <a href="/wiki/Languedoc" title="Languedoc">Languedoc</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville de Toulouse était également le chef-lieu de l'ancienne <a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">région Midi-Pyrénées</a> jusqu'à sa disparition au <time class="nowrap" datetime="2016-01-01" data-sort-value="2016-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2016</time>. </p><p>Ville à l'architecture caractéristique des cités du <a href="/wiki/Midi_de_la_France" title="Midi de la France">Midi de la France</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, Toulouse est souvent surnommée «&#160;la ville rose&#160;» en raison de la couleur du matériau de construction traditionnel local, la <a href="/wiki/Brique_foraine" title="Brique foraine">brique</a> de <a href="/wiki/Terre_cuite" title="Terre cuite">terre cuite</a>. Le développement de la culture de la <a href="/wiki/Violette_de_Toulouse" title="Violette de Toulouse">violette de Toulouse</a> au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle en fait un emblème de la ville et lui vaut le surnom de «&#160;cité des <a href="/wiki/Viola_(genre_v%C3%A9g%C3%A9tal)" class="mw-redirect" title="Viola (genre végétal)">violettes</a>&#160;»<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle est aussi, beaucoup plus rarement, surnommée la «&#160;cité Mondine&#160;» (la <i>Ciutat Mondina</i> en occitan), en référence à la dynastie des <a href="/wiki/Liste_des_comtes_de_Toulouse" title="Liste des comtes de Toulouse">comtes de la ville</a>, souvent nommés Raymond<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Reliant Toulouse à <a href="/wiki/Marseillan_(H%C3%A9rault)" title="Marseillan (Hérault)">Marseillan</a>, le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a> est inscrit au <a href="/wiki/Patrimoine_mondial" title="Patrimoine mondial">patrimoine mondial de l'Unesco</a> depuis 1996. La <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a>, plus grand <a href="/wiki/Art_roman" title="Art roman">édifice roman</a> d'Europe, y est également inscrite depuis 1998 au titre des <a href="/wiki/Chemins_de_Compostelle_en_France" title="Chemins de Compostelle en France">chemins de Saint-Jacques de Compostelle</a>. </p><p>Toulouse est la capitale européenne de l'<a href="/wiki/Secteur_a%C3%A9ronautique_et_spatial" title="Secteur aéronautique et spatial">industrie aéronautique et spatiale</a> avec les sites d'<a href="/wiki/Airbus_Commercial_Aircraft" title="Airbus Commercial Aircraft">Airbus Commercial Aircraft</a> et de sa maison mère <a href="/wiki/Airbus_(groupe)" class="mw-redirect" title="Airbus (groupe)">Airbus</a>. </p><p>Elle compte plus de 100&#160;000&#160;étudiants<sup id="cite_ref-effectifsetudiants2014_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-effectifsetudiants2014-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, répartis en grande partie au sein des trois universités de la ville (<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-Capitole" title="Université Toulouse-Capitole">Capitole</a>, <a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-Jean-Jaur%C3%A8s" title="Université Toulouse-Jean-Jaurès">Jean-Jaurès</a> et <a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-III-Paul-Sabatier" title="Université Toulouse-III-Paul-Sabatier">Paul-Sabatier</a>). </p><p>Le sport emblématique de Toulouse est le <a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XV" title="Rugby à XV">rugby à XV</a>, son club du <a href="/wiki/Stade_toulousain" title="Stade toulousain">Stade toulousain</a> détenant le plus riche palmarès sur le plan national comme sur le plan continental, avec vingt-trois titres de <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV" title="Championnat de France de rugby à XV">champion de France</a> et six titres de <a href="/wiki/Coupe_d%27Europe_de_rugby_%C3%A0_XV" class="mw-redirect" title="Coupe d&#39;Europe de rugby à XV">champion d'Europe</a>. </p><p>Le <a href="/wiki/Cassoulet" title="Cassoulet">cassoulet</a>, la <a href="/wiki/Saucisse_de_Toulouse" title="Saucisse de Toulouse">saucisse</a> et la <a href="/wiki/Violette_de_Toulouse" title="Violette de Toulouse">violette</a> sont les spécialités emblématiques de la <a href="/wiki/Gastronomie" title="Gastronomie">gastronomie</a> toulousaine. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Géographie"><span id="G.C3.A9ographie"></span>Géographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Géographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Géographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Localisation">Localisation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Localisation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Localisation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="thumb tleft" style="width:25em;"><div class="thumbinner"><div class="thumbcaption"><div style="text-align: inherit;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r223721800">.mw-parser-output .diaporamaControl img{padding:4px;background-color:var(--background-color-base,#fff);border:1px solid var(--border-color-muted,#dadde3)}.mw-parser-output .diaporamaControl .ScrollBar{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Round_Edge.png/5px-Round_Edge.png");background-position:top;background-repeat:repeat-x}.mw-parser-output .diaporamaControl .ScrollBarContainer{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Round_Edge_bis.png/5px-Round_Edge_bis.png");background-position:top;background-repeat:repeat-x}.mw-parser-output .diaporama .magnify{display:none}.mw-parser-output .diaporama select{font-size:12px;vertical-align:middle;margin-left:0.5em}</style><div class="thumb tcenter diaporama Delay4" style="width: auto; margin: 0 auto .5em auto;"> <div class="thumbinner" style="width:auto;"> <div class="diaporamaFiles" style="margin:0;padding:0;"><span style="text-decoration: underline;"><b>Représentations cartographiques de la commune</b></span> <div class="ImageFile"> <div class="mw-kartographer-container thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width: 300px;"><a class="mw-kartographer-map notheme" style="width: 300px; height: 300px;" data-mw-kartographer="mapframe" data-style="osm-intl" data-width="300" data-height="300" data-overlays="[&quot;_8c5184014dd8f7f07da4bfce8d2224041513ad2f&quot;]"><img src="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,a,a,a,300x300.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Toulouse&amp;revid=224198478&amp;groups=_8c5184014dd8f7f07da4bfce8d2224041513ad2f" width="300" height="300" decoding="async" srcset="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,a,a,a,300x300@2x.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Toulouse&amp;revid=224198478&amp;groups=_8c5184014dd8f7f07da4bfce8d2224041513ad2f 2x" alt="Carte" /></a><div class="thumbcaption"><span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Maki2-town-hall-12.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Maki2-town-hall-12.svg/20px-Maki2-town-hall-12.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Maki2-town-hall-12.svg/30px-Maki2-town-hall-12.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Maki2-town-hall-12.svg/40px-Maki2-town-hall-12.svg.png 2x" data-file-width="12" data-file-height="12" /></a></span> <b>Mairie</b></div></div></div> </div> <div class="ImageFile"> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_OSM_03.png" class="mw-file-description"><img alt="Carte OpenStreetMap" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Toulouse_OSM_03.png/220px-Toulouse_OSM_03.png" decoding="async" width="220" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Toulouse_OSM_03.png/330px-Toulouse_OSM_03.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Toulouse_OSM_03.png/440px-Toulouse_OSM_03.png 2x" data-file-width="485" data-file-height="551" /></a><figcaption><div class="center"><b>Carte OpenStreetMap</b></div></figcaption></figure> </div> <div class="ImageFile"> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_OSM_02.png" class="mw-file-description"><img alt="Carte topographique" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Toulouse_OSM_02.png/220px-Toulouse_OSM_02.png" decoding="async" width="220" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Toulouse_OSM_02.png/330px-Toulouse_OSM_02.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Toulouse_OSM_02.png/440px-Toulouse_OSM_02.png 2x" data-file-width="485" data-file-height="551" /></a><figcaption><div class="center"><b>Carte topographique</b></div></figcaption></figure> </div> <div class="ImageFile"> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_OSM_01.png" class="mw-file-description"><img alt="Avec les communes environnantes" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Toulouse_OSM_01.png/220px-Toulouse_OSM_01.png" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Toulouse_OSM_01.png/330px-Toulouse_OSM_01.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Toulouse_OSM_01.png/440px-Toulouse_OSM_01.png 2x" data-file-width="805" data-file-height="810" /></a><figcaption><div class="center"><b>Avec les communes environnantes</b></div></figcaption></figure> </div></div> <div class="thumbcaption diaporamaControl noZoom nopopups" style="display:none;clear:both;margin:5px;margin-top:3px;background-color:var(--background-color-interactive, #eaecf0);"><div style="text-align: center;"><span class="Play"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Lancer le diaporama"><img alt="Play" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/OOjs_UI_icon_play-ltr.svg/18px-OOjs_UI_icon_play-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/OOjs_UI_icon_play-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_play-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/OOjs_UI_icon_play-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_play-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span>&#160;<span class="Pause"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Pause"><img alt="Pause" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/OOjs_UI_icon_pause.svg/18px-OOjs_UI_icon_pause.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/OOjs_UI_icon_pause.svg/27px-OOjs_UI_icon_pause.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/OOjs_UI_icon_pause.svg/36px-OOjs_UI_icon_pause.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span>&#160;<span class="Stop"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Stop"><img alt="Stop" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/OOjs_UI_icon_stop.svg/20px-OOjs_UI_icon_stop.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/OOjs_UI_icon_stop.svg/27px-OOjs_UI_icon_stop.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/OOjs_UI_icon_stop.svg/36px-OOjs_UI_icon_stop.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span>&#160;<span class="Last"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Image précédente"><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg/20px-OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_arrowPrevious-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span>&#160;<span class="Next"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Image suivante"><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg/20px-OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_arrowNext-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span>&#160;<span class="Select"><span class="skin-invert" typeof="mw:File"><a href="#top" title="Sélectionner une image"><img alt="Select" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg/18px-OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg/27px-OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg/36px-OOjs_UI_icon_listNumbered-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span> </div> <div class="ScrollBarContainer" style="width:auto;height:5px;margin-top:3px;background-color:var(--border-color-muted, #dadde3);overflow:hidden;"> <div class="ScrollBar" style="width:0%;background-color:var(--border-color-interactive, #72777d);overflow:hidden;">&#160;</div> </div> </div> </div></div> 1&#160;: carte dynamique&#160;; 2. carte OpenStreetMap&#160;; 3&#160;: carte topographique&#160;; 4&#160;: avec les communes environnantes</div></div></div></div> <p>Toulouse est située dans le <a href="/wiki/Midi_de_la_France" title="Midi de la France">Midi de la France</a>, au nord du département de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a>, sur l'axe de communication entre la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a> et l'<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">océan Atlantique</a>. Elle est située sur un coude de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> qui, provenant des <a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Pyrénées">Pyrénées</a>, s’oriente au nord-est avant de changer de direction au niveau de Toulouse pour se diriger au nord-ouest vers l’<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">océan Atlantique</a>. Vers le sud par temps clair, la chaîne pyrénéenne est visible. C'est sur ce coude de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>, carrefour naturel des voies de communication, que les premiers hommes à l'origine de Toulouse se sont implantés<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Elle est à la croisée de grands itinéraires européens, comme les axes majeurs est-ouest <a href="/wiki/Route_europ%C3%A9enne_80" title="Route européenne 80">E80</a> <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>-<a href="/wiki/Lisbonne" title="Lisbonne">Lisbonne</a>, nord-sud <a href="/wiki/Route_europ%C3%A9enne_9" title="Route européenne 9">E9</a> Paris-Barcelone ou <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite des précisions supplémentaires (demandé le 3&#160;décembre&#160;2024)." style="cursor:help;">le futur itinéraire de désenclavement de la <a href="/wiki/Diagonale_continentale" title="Diagonale continentale">diagonale continentale</a> Saragosse-Lyon</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Pr%C3%A9ciser_un_fait" title="Aide:Préciser un fait">[Quoi&#160;?]</a></sup>. </p><p>Géographiquement, elle se situe à <span class="nowrap">122 kilomètres</span> du <a href="/wiki/Aneto" title="Aneto">pic d'Aneto</a> (3&#160;404&#160;mètres) point culminant des Pyrénées, source de la Garonne dans le <a href="/wiki/Massif_de_la_Maladeta" title="Massif de la Maladeta">massif de la Maladeta</a> (Espagne), <span class="nowrap">144 kilomètres</span> de la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a> à <a href="/wiki/Gruissan" title="Gruissan">Gruissan</a> dans l'<a href="/wiki/Aude_(d%C3%A9partement)" title="Aude (département)">Aude</a> à l'est et <span class="nowrap">233 kilomètres</span> de l'<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">océan Atlantique</a> à <a href="/wiki/Capbreton" title="Capbreton">Capbreton</a> dans les <a href="/wiki/Landes_(d%C3%A9partement)" title="Landes (département)">Landes</a> à l'ouest. </p><p>La rive droite de Toulouse se trouve sur une <a href="/wiki/Terrasses_de_la_Garonne" title="Terrasses de la Garonne">terrasse</a> insubmersible sur laquelle la ville <a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">romaine</a> s'est établie. C'est aussi sur cette terrasse que la ville marchande et commerciale de Toulouse s'est formée. De l’autre côté de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>, se trouve la rive gauche avec l'ancien faubourg <a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">Saint-Cyprien</a>, longtemps quartier pauvre car construit en dehors des <a href="/wiki/Rempart" title="Rempart">remparts</a> de la ville et en <a href="/wiki/Zone_inondable" title="Zone inondable">zone inondable</a>&#160;: situé en contrebas de quelques mètres par rapport à la rive droite, le quartier Saint-Cyprien a souvent été soumis à de fortes inondations. Ainsi en 1875, le quartier Saint-Cyprien fut <a href="/wiki/Crue_de_la_Garonne_en_1875" title="Crue de la Garonne en 1875">submergé</a> par les eaux de la Garonne et plusieurs ponts furent emportés<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cette situation basse explique l'évolution de la courbe du <a href="/wiki/Fleuve" title="Fleuve">fleuve</a> au fil des siècles du côté de la rive gauche, entre la rivière <a href="/wiki/Touch_(rivi%C3%A8re)" title="Touch (rivière)">Touch</a> qui se jette au nord de <a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a> et l’actuelle chaussée du <a href="/wiki/Bazacle" title="Bazacle">Bazacle</a>. </p><p>Le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, œuvre de <a href="/wiki/Pierre-Paul_Riquet" title="Pierre-Paul Riquet">Pierre-Paul Riquet</a>, qui reprend une courbe artificielle de la Garonne vers la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a>, remonte au sud-est la vallée de l’<a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a> et traverse la rive droite de la ville. </p><p>La commune de Toulouse a une superficie de <span title="118&#160;300&#160;000 m² ou 118,3 km²" style="cursor:help">11&#160;830</span>&#160;hectares, soit environ <span title="13&#160;000&#160;000 m² ou 13 km²" style="cursor:help">1&#160;300</span>&#160;hectares de plus que <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> et 7&#160;000 de plus que <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>, mais 13&#160;000 de moins que <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Métropole"><span id="M.C3.A9tropole"></span>Métropole</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Métropole" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Métropole"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_SPOT_1159.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Toulouse_SPOT_1159.jpg/220px-Toulouse_SPOT_1159.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Toulouse_SPOT_1159.jpg/330px-Toulouse_SPOT_1159.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Toulouse_SPOT_1159.jpg/440px-Toulouse_SPOT_1159.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="6000" /></a><figcaption>Toulouse vue par le satellite SPOT en 2002.</figcaption></figure> <p>Très tôt industrieuse grâce aux <a href="/wiki/Histoire_des_bourses_de_valeurs#Les_moulins_du_Bazacle,_première_société_par_actions" title="Histoire des bourses de valeurs">moulins du Bazacle sur la Garonne</a>, puis berceau de nombreux constructeurs d'aéronefs comme <a href="/wiki/Groupe_Lat%C3%A9co%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Groupe Latécoère">Latécoère</a>, <a href="/wiki/Sud-Aviation" title="Sud-Aviation">Sud Aviation</a>, de la firme <a href="/wiki/Airbus_Commercial_Aircraft" title="Airbus Commercial Aircraft">Airbus</a> créée à <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a> en 1970, Toulouse est une <a href="/wiki/Technopole" title="Technopole">technopole</a> européenne qui regroupe de nombreuses industries de pointe dans les secteurs <a href="/wiki/A%C3%A9ronautique" title="Aéronautique">aéronautique</a>, <a href="/wiki/Astronautique" title="Astronautique">spatial</a>, <a href="/wiki/%C3%89lectronique_(technique)" title="Électronique (technique)">électronique</a>, <a href="/wiki/Informatique" title="Informatique">informatique</a>, <a href="/wiki/Chimie" title="Chimie">chimie</a>, <a href="/wiki/Pharmacie" title="Pharmacie">pharmacie</a> ou de services tel le <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9opole" title="Météopole">Météopole</a>. Elle dispose de nombreux centres de recherches comme le <a href="/wiki/Laboratoire_d%27analyse_et_d%27architecture_des_syst%C3%A8mes" title="Laboratoire d&#39;analyse et d&#39;architecture des systèmes">laboratoire d'analyse et d'architecture des systèmes</a>, le <a href="/wiki/Centre_national_d%27%C3%A9tudes_spatiales" title="Centre national d&#39;études spatiales">centre national d'études spatiales</a>, l'<a href="/wiki/Agrobiopole_Auzeville-Tolosane" title="Agrobiopole Auzeville-Tolosane">Agrobiopole</a> (<a href="/wiki/Institut_national_de_la_recherche_agronomique" title="Institut national de la recherche agronomique">INRA</a>, <a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_agronomique_de_Toulouse" title="École nationale supérieure agronomique de Toulouse">ENSAT</a>) et concentre aussi des recherches liées à la médecine humaine et vétérinaire (<a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Oncopole</a>, <a href="/wiki/Institut_national_de_la_sant%C3%A9_et_de_la_recherche_m%C3%A9dicale" title="Institut national de la santé et de la recherche médicale">INSERM</a>, <a href="/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique" title="Centre national de la recherche scientifique">CNRS</a>, <a href="/wiki/Centre_hospitalier_universitaire_de_Toulouse" title="Centre hospitalier universitaire de Toulouse">CHU</a> de <a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Purpan" title="Hôpital de Purpan">Purpan</a> et de <a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Rangueil" title="Hôpital de Rangueil">Rangueil</a>). </p><p>Elle est une importante ville étudiante&#160;: l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Toulouse" title="Université de Toulouse">université</a>, créée au <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> (en 1229, l'une des plus anciennes de <a href="/wiki/France" title="France">France</a> avec <a href="/wiki/Ancienne_universit%C3%A9_de_Paris" title="Ancienne université de Paris">Paris</a> et <a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Montpellier" title="Université de Montpellier">Montpellier</a>), accueille 100&#160;000&#160;étudiants<sup id="cite_ref-effectifsetudiants2014_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-effectifsetudiants2014-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/Jean_Jaur%C3%A8s" title="Jean Jaurès">Jean Jaurès</a> a été maître de conférence à la faculté de lettres, <a href="/wiki/Paul_Sabatier_(chimiste)" title="Paul Sabatier (chimiste)">Paul Sabatier</a>, <a href="/wiki/Prix_Nobel_de_chimie" title="Prix Nobel de chimie">prix Nobel de chimie</a> en 1912 a été doyen de la faculté des sciences et <a href="/wiki/Vincent_Auriol" title="Vincent Auriol">Vincent Auriol</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%A9sident_de_la_R%C3%A9publique_fran%C3%A7aise" title="Président de la République française">président de la République française</a>, titulaire d'un doctorat de la faculté de droit. </p><p>La ville est dotée d'institutions culturelles comme le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Capitole_de_Toulouse" title="Théâtre du Capitole de Toulouse">théâtre du Capitole</a> célèbre pour sa tradition d'opéras et de <i>bel canto</i>, doublé de son auditorium atypique la <a href="/wiki/Halle_aux_Grains_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Halle aux Grains de Toulouse">Halle aux Grains</a>. Au grand <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Sorano" title="Théâtre Sorano">théâtre Sorano</a> sont venus s’ajouter le grand <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_de_la_Cit%C3%A9_TNT" class="mw-redirect" title="Théâtre de la Cité TNT">théâtre de la Cité TNT</a> et de nombreuses autres salles disséminées dans la ville comme le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Garonne" title="Théâtre Garonne">théâtre Garonne</a>. </p><p>Parmi les équipements récents&#160;: le <a href="/wiki/Centre_des_congr%C3%A8s_Pierre_Baudis" title="Centre des congrès Pierre Baudis">centre des congrès Pierre-Baudis</a>, la <a href="/wiki/M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9-Cabanis" title="Médiathèque José-Cabanis">médiathèque José-Cabanis</a>, le <a href="/wiki/Z%C3%A9nith_de_Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Zénith de Toulouse Métropole">Zénith</a>, la <a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_l%27espace" title="Cité de l&#39;espace">cité de l'espace</a>, le <a href="/wiki/Mus%C3%A9um_de_Toulouse" title="Muséum de Toulouse">muséum du jardin des plantes</a>, le <a href="/wiki/Casino-th%C3%A9%C3%A2tre_de_Toulouse" title="Casino-théâtre de Toulouse">casino-théâtre</a>, le <a href="/wiki/MEETT_(parc_des_expositions)" title="MEETT (parc des expositions)">parc des expositions</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Communes_limitrophes">Communes limitrophes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Communes limitrophes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Communes limitrophes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse est limitrophe de dix sept autres communes. </p> <div class="exposé" style="border:none; margin:1em 2em; padding: 0.5em 1em 0.4em; font-size:100%; text-align:justify; overflow:hidden;"><div class="NavContent"> <div class="mw-kartographer-container thumb tnone center"><div class="thumbinner" style="width: 500px;"><a class="mw-kartographer-map notheme" style="width: 500px; height: 500px;" data-mw-kartographer="mapframe" data-style="osm-intl" data-width="500" data-height="500" data-zoom="11" data-lat="43.604444444444" data-lon="1.4438888888889" data-overlays="[&quot;_15d5903f91223adbb5b9bc089ad3cb9c45920f1b&quot;]" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/11/43.604444444444/1.4438888888889/fr"><img src="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,11,43.604444444444,1.4438888888889,500x500.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Toulouse&amp;revid=224198478&amp;groups=_15d5903f91223adbb5b9bc089ad3cb9c45920f1b" width="500" height="500" decoding="async" srcset="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,11,43.604444444444,1.4438888888889,500x500@2x.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Toulouse&amp;revid=224198478&amp;groups=_15d5903f91223adbb5b9bc089ad3cb9c45920f1b 2x" alt="Carte" /></a><div class="thumbcaption"><div class="center">Le territoire de la commune et ses communes limitrophes<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</div></div></div></div> </div> </div> <div style="overflow:hidden;padding: 1px;background:transparent;color:inherit;"> <table align="center" style="background-color:var(--background-color-base, #FCFCFC); color:inherit; box-shadow: 0 0 .2em #999; border-radius: .2em; padding: .5em 1em .5em 1em;text-align:center; width:55%"> <caption style="margin:2px auto 0px">Communes limitrophes de <b>Toulouse<sup id="cite_ref-ign_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-ign-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></b> </caption> <tbody><tr> <td width="33%"><a href="/wiki/Fenouillet_(Haute-Garonne)" title="Fenouillet (Haute-Garonne)">Fenouillet</a>,<br /><a href="/wiki/Beauzelle" title="Beauzelle">Beauzelle</a> (par un <a href="/wiki/Quadripoint" title="Quadripoint">quadripoint</a>),<br /><a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a> </td> <td width="33%"><a href="/wiki/Aucamville_(Haute-Garonne)" title="Aucamville (Haute-Garonne)">Aucamville</a>, <a href="/wiki/Launaguet" title="Launaguet">Launaguet</a> </td> <td width="33%"><a href="/wiki/L%27Union_(Haute-Garonne)" title="L&#39;Union (Haute-Garonne)">L'Union</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Colomiers" title="Colomiers">Colomiers</a>,<br /><a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a> </td> <td><span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><span title="Toulouse[9]"><img alt="Toulouse[9]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Brosen_windrose-fr.svg/120px-Brosen_windrose-fr.svg.png" decoding="async" width="80" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Brosen_windrose-fr.svg/250px-Brosen_windrose-fr.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></span></span> </td> <td><a href="/wiki/Balma" title="Balma">Balma</a>,<br /><a href="/wiki/Quint-Fonsegrives" title="Quint-Fonsegrives">Quint-Fonsegrives</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Cugnaux" title="Cugnaux">Cugnaux</a>,<br /><a href="/wiki/Portet-sur-Garonne" title="Portet-sur-Garonne">Portet-sur-Garonne</a> </td> <td><a href="/wiki/Vieille-Toulouse" title="Vieille-Toulouse">Vieille-Toulouse</a>, <a href="/wiki/Pechbusque" title="Pechbusque">Pechbusque</a> </td> <td><a href="/wiki/Saint-Orens-de-Gameville" title="Saint-Orens-de-Gameville">Saint-Orens-de-Gameville</a>,<br /><a href="/wiki/Lab%C3%A8ge" title="Labège">Labège</a>,<br /><a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Géologie_et_relief"><span id="G.C3.A9ologie_et_relief"></span>Géologie et relief</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Géologie et relief" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Géologie et relief"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg/220px-Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg" decoding="async" width="220" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg/330px-Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg/440px-Toulouse_-_vue_sur_les_Pyr%C3%A9n%C3%A9es.jpg 2x" data-file-width="5467" data-file-height="2051" /></a><figcaption>Vue sur les Pyrénées depuis Toulouse (Balma).</figcaption></figure> <p>Le relief toulousain est marqué par la convergence des vallées d’<a href="/wiki/Affluent" title="Affluent">affluents</a> de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>. L’<a href="/wiki/Ari%C3%A8ge_(d%C3%A9partement)" title="Ariège (département)">Ariège</a> au sud est dominée par les coteaux pentus de <a href="/wiki/Vieille-Toulouse" title="Vieille-Toulouse">Vieille-Toulouse</a>, qui dominent la ville sur le promontoire de <a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a>. L’<a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a>, qui se jette dans la Garonne au nord de Toulouse, forme une vaste plaine dite de «&#160;Lalande&#160;». Elle est séparée à l’est par une ligne formée des collines de Montaudran et de Jolimont. À l'ouest de la ville, à bonne distance du centre-ville (six à sept kilomètres en moyenne), trois <a href="/wiki/Terrasses_de_la_Garonne" title="Terrasses de la Garonne">terrasses</a> s'étagent pour atteindre les coteaux de <a href="/wiki/Gascogne" title="Gascogne">Gascogne</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hydrographie">Hydrographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Hydrographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Hydrographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:31555-Toulouse-Routes-Hydro.png" class="mw-file-description"><img alt="Carte en couleur présentant le réseau hydrographique de la commune" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/31555-Toulouse-Routes-Hydro.png/310px-31555-Toulouse-Routes-Hydro.png" decoding="async" width="310" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/31555-Toulouse-Routes-Hydro.png/465px-31555-Toulouse-Routes-Hydro.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/31555-Toulouse-Routes-Hydro.png/620px-31555-Toulouse-Routes-Hydro.png 2x" data-file-width="3507" data-file-height="2480" /></a><figcaption>Réseaux hydrographique et routier de Toulouse.</figcaption></figure> <p>La commune est dans le <a href="/wiki/Bassin_de_la_Garonne" title="Bassin de la Garonne">bassin de la Garonne</a>, au sein du <a href="/wiki/Bassin_hydrographique" title="Bassin hydrographique">bassin hydrographique</a> <a href="/wiki/Bassin_Adour-Garonne" title="Bassin Adour-Garonne">Adour-Garonne</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle est drainée par le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>, le <a href="/wiki/Canal_de_Saint-Martory" title="Canal de Saint-Martory">canal de Saint-Martory</a>, le <a href="/wiki/Touch_(rivi%C3%A8re)" title="Touch (rivière)">Touch</a>, l'<a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a>, la <a href="/wiki/Marcaissonne" title="Marcaissonne">Marcaissonne</a>, la <a href="/wiki/Saune" title="Saune">Saune</a>, la <a href="/wiki/Sausse" title="Sausse">Sausse</a>, le <a href="/wiki/Ruisseau_de_la_Saudrune" title="Ruisseau de la Saudrune">ruisseau de la Saudrune</a>, le <a href="/wiki/Ruisseau_de_Maltemps" title="Ruisseau de Maltemps">ruisseau de Maltemps</a>, un bras de l'Hers, le Fossé de Larramet, le Fossé le Mère, et par deux petits cours d'eau, constituant un <a href="/wiki/R%C3%A9seau_hydrographique" class="mw-redirect" title="Réseau hydrographique">réseau hydrographique</a> de 97&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> de longueur totale<sup id="cite_ref-Fiche_Siges_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fiche_Siges-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Carte 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, d'une longueur totale de 239,8&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, est un <a href="/wiki/Liste_des_canaux_de_France" title="Liste des canaux de France">canal de navigation</a> à <a href="/wiki/Canal_%C3%A0_bief_de_partage" title="Canal à bief de partage">bief de partage</a> qui relie Toulouse à la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a> depuis le <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">xvii</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> est un <a href="/wiki/Liste_des_fleuves_de_France" class="mw-redirect" title="Liste des fleuves de France">fleuve principalement français</a> prenant sa source en <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> et qui coule sur 529&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> avant de se jeter dans l’<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">océan Atlantique</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Canal_de_Saint-Martory" title="Canal de Saint-Martory">canal de Saint-Martory</a>, d'une longueur totale de 71,2&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, prend sa source dans la commune de <a href="/wiki/Saint-Martory" title="Saint-Martory">Saint-Martory</a> et s'écoule du sud-ouest vers le nord-est. Il se jette dans la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> sur le territoire communal, après avoir traversé <span class="nowrap">19 communes</span><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Touch_(rivi%C3%A8re)" title="Touch (rivière)">Touch</a>, d'une longueur totale de 74,5&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, prend sa source dans la commune de <a href="/wiki/Lilhac" title="Lilhac">Lilhac</a> et s'écoule du sud-ouest vers le nord-est. Il traverse la commune et se jette dans la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> à <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a>, après avoir traversé <span class="nowrap">29 communes</span><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a>, d'une longueur totale de 89,3&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, prend sa source dans la commune de <a href="/wiki/Laurac" title="Laurac">Laurac</a> (11) et s'écoule du sud-est vers le nord-ouest. Il traverse la commune et se jette dans la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> à <a href="/wiki/Grenade_(Haute-Garonne)" title="Grenade (Haute-Garonne)">Grenade</a>, après avoir traversé <span class="nowrap">40 communes</span><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Marcaissonne" title="Marcaissonne">Marcaissonne</a>, d'une longueur totale de 26,5&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, prend sa source dans la commune de <a href="/wiki/Beauville_(Haute-Garonne)" title="Beauville (Haute-Garonne)">Beauville</a> et s'écoule du sud-est vers le nord-ouest. Elle se jette dans l'<a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a> sur le territoire communal, après avoir traversé <span class="nowrap">14 communes</span><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Saune" title="Saune">Saune</a>, d'une longueur totale de 31,8&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>, prend sa source dans la commune de <a href="/wiki/Vaux_(Haute-Garonne)" title="Vaux (Haute-Garonne)">Vaux</a> et s'écoule vers le sud-est. Elle se jette dans l'<a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a> sur le territoire communal, après avoir traversé <span class="nowrap">18 communes</span><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Climat">Climat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Climat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Climat"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_neige.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Toulouse_neige.JPG/250px-Toulouse_neige.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Toulouse_neige.JPG/330px-Toulouse_neige.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Toulouse_neige.JPG/500px-Toulouse_neige.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Pont_Saint-Pierre_de_Toulouse" title="Pont Saint-Pierre de Toulouse">Pont Saint-Pierre</a> et le <a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_La_Grave" title="Hôpital de La Grave">Dôme de la Grave</a> enneigés en <time class="nowrap" datetime="2012-02" data-sort-value="2012-02">février 2012</time>.</figcaption></figure> <p>Le climat de Toulouse est tempéré-chaud, <a href="/wiki/Climat_oc%C3%A9anique" title="Climat océanique">océanique</a> dit dégradé à tendance <a href="/wiki/Climat_m%C3%A9diterran%C3%A9en" title="Climat méditerranéen">méditerranéenne</a> caractérisé par un été chaud et sec, un automne bien ensoleillé, un hiver doux et un printemps humide, marqué par des pluies récurrentes, souvent orageuses et parfois accompagnées de <a href="/wiki/Gr%C3%AAle" title="Grêle">grêle</a>, comme en <time class="nowrap" datetime="2008-05" data-sort-value="2008-05">mai 2008</time> et 2009. </p><p>Ce climat peut être considéré comme un climat de transition entre le climat océanique et le climat méditerranéen même si selon les classifications climatiques, l'amalgame de ces deux climats peut placer Toulouse en situation de climat subtropical humide<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Au sens de <a href="/wiki/Indice_de_Gaussen" title="Indice de Gaussen">Gaussen</a>, le mois de juillet est assez chaud et sec pour considérer le climat toulousain comme sub-méditerranéen<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. D'après la <a href="/wiki/Classification_de_K%C3%B6ppen" title="Classification de Köppen">classification de Köppen</a>, la température du mois le plus froid est comprise entre <span title="32 °F ou 273,2 K" style="cursor:help">0</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> et <span title="64,4 °F ou 291,2 K" style="cursor:help">18</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> (janvier avec <span title="43,3 °F ou 279,5 K" style="cursor:help">6,3</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>) et la température du mois le plus chaud est supérieure à <span title="50 °F ou 283,2 K" style="cursor:help">10</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> (août avec <span title="73,4 °F ou 296,2 K" style="cursor:help">23</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>) donc c'est un <a href="/wiki/Climat_temp%C3%A9r%C3%A9" title="Climat tempéré">climat tempéré</a>. Les précipitations sont assez bien réparties sur l'année, il n'y a pas de saison sèche sauf deux minimums pluviométriques en février et en juillet, mais pas assez marqué pour parler de saison sèche. C'est donc un <a href="/wiki/Climat_temp%C3%A9r%C3%A9" title="Climat tempéré">climat tempéré</a> chaud sans saison sèche. L'été est chaud car la température moyenne du mois le plus chaud est supérieure à <span title="71,6 °F ou 295,2 K" style="cursor:help">22</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr> (juillet et août avec <span title="73,4 °F ou 296,2 K" style="cursor:help">23</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>). </p><p>Le climat de Toulouse est donc classé comme <i>Cfa</i> dans la <a href="/wiki/Classification_de_K%C3%B6ppen" title="Classification de Köppen">classification de Köppen</a>, autrement-dit il s'agit d'un <a href="/wiki/Climat_subtropical_humide" title="Climat subtropical humide">climat subtropical humide</a>. </p> <table class="wikitable centre" style="text-align:right"> <caption class="hidden">Comparaison des données météorologiques de Toulouse avec les données nationales </caption> <tbody><tr> <th scope="col" style="background:#DFD">Ville </th> <th scope="col" width="100" style="background-color:#DFD">Ensoleillement<br /><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Weather-clear.svg/20px-Weather-clear.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Weather-clear.svg/40px-Weather-clear.svg.png 1.5x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> (h/an) </th> <th scope="col" width="100" style="background:#DFD">Pluie<br /><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Weather-overcast-rare-showers.svg/20px-Weather-overcast-rare-showers.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Weather-overcast-rare-showers.svg/30px-Weather-overcast-rare-showers.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Weather-overcast-rare-showers.svg/40px-Weather-overcast-rare-showers.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> (mm/an)</th> <th scope="col" width="100" style="background:#DFD">Neige<br /><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Weather-snow.svg/20px-Weather-snow.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Weather-snow.svg/30px-Weather-snow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Weather-snow.svg/40px-Weather-snow.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> (j/an)</th> <th scope="col" width="100" style="background:#DFD">Orage<br /><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Weather-violent-storm.svg/20px-Weather-violent-storm.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Weather-violent-storm.svg/30px-Weather-violent-storm.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Weather-violent-storm.svg/40px-Weather-violent-storm.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> (j/an)</th> <th scope="col" width="100" style="background:#DFD">Brouillard<br /><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Weather-day-more-fog.svg/20px-Weather-day-more-fog.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Weather-day-more-fog.svg/40px-Weather-day-more-fog.svg.png 1.5x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> (j/an) </th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/M%C3%A9diane_(statistiques)" title="Médiane (statistiques)">Médiane</a> nationale </th> <td>1 852</td> <td>835</td> <td>16</td> <td>25</td> <td>50 </td></tr> <tr style="background: #D1E8FF"> <th scope="row" style="background:#D1E8FF">Toulouse </th> <td><b>2 297</b></td> <td><b>627</b></td> <td><b>1</b></td> <td><b>26</b></td> <td><b>34</b> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> </th> <td>1 717</td> <td>634</td> <td>13</td> <td>20</td> <td>26 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Nice" title="Nice">Nice</a> </th> <td>2 760</td> <td>791</td> <td>1</td> <td>28</td> <td>2 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a> </th> <td>1 747</td> <td>636</td> <td>26</td> <td>28</td> <td>69 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Brest" title="Brest">Brest</a> </th> <td>1 555</td> <td>1 230</td> <td>6</td> <td>12</td> <td>78 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> </th> <td>2 070</td> <td>987</td> <td>3</td> <td>32</td> <td>78 </td></tr></tbody></table> <p>Toulouse connaît en moyenne <span class="nowrap">38 jours</span> de fortes chaleurs et 23,1&#160;jours de gel par an. La température moyenne annuelle est de <span title="57,7 °F ou 287,5 K" style="cursor:help">14,3</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>. La température la plus chaude jamais enregistrée à Toulouse est <span title="111,2 °F ou 317,2 K" style="cursor:help">44</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> le <time class="nowrap" datetime="1923-08-08" data-sort-value="1923-08-08">8 août 1923</time> (relevée à Saint Simon, quartier situé au sud de Toulouse, ainsi qu'à l’aéroport de Francazal), et constitue le record français jusqu'en 2003. La température la plus froide est -<span title="66,6 °F ou 292,4 K" style="cursor:help">19,2</span>&#160;<abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>, enregistrée le <time class="nowrap" datetime="1956-02-15" data-sort-value="1956-02-15">15 février 1956</time>. </p><p>Le jour le plus arrosé eut quant à lui une pluviométrie de 82,7&#160;<abbr class="abbr" title="millimètre">mm</abbr> le <time class="nowrap" datetime="1977-07-07" data-sort-value="1977-07-07">7 juillet 1977</time> selon les sources de <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9o-France" title="Météo-France">Météo-France</a>. L'année la plus arrosée a été 1993 avec un cumul annuel de précipitations de 914,9&#160;<abbr class="abbr" title="millimètre">mm</abbr> et la plus sèche 1967 avec un cumul annuel de 377,8&#160;<abbr class="abbr" title="millimètre">mm</abbr>. </p><p>L'ensoleillement est supérieur à 2&#160;200&#160;heures par an en moyenne<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Les vents dominants sont, par ordre d'importance, le vent d'ouest (apportant généralement l'humidité de l'<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">océan Atlantique</a>), le <a href="/wiki/Vent_d%27autan" title="Vent d&#39;autan">vent d'autan</a> (venant du sud-est) et le vent du nord, nettement moins fréquent et généralement froid et sec (amenant l'air de masses anticycloniques froides placées sur le nord de l'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a>)<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le vent d’autan est aussi appelé «&#160;le vent qui rend fou&#160;», voire «&#160;le vent du diable&#160;» en raison de son influence supposée sur les comportements humains et animaux (irritabilité, trouble du rythme cardiaque, accroissement du nombre des accouchements...). Parfois, ce vent peut devenir très puissant comme le <time class="nowrap" datetime="1916-05-04" data-sort-value="1916-05-04">4 mai 1916</time>, où il renversa le train Toulouse-Revel<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Toulouse fut frappée par une tornade le <time class="nowrap" datetime="1980-05-15" data-sort-value="1980-05-15">15 mai 1980</time> vers <span class="nowrap">20&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;15</span>. La tornade s'était formée sur l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">aéroport de Blagnac</a> avant de continuer en direction de Toulouse pour finir sa course vers le quartier de <a href="/wiki/Casselardit" title="Casselardit">Casselardit</a>, près de <a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a>. Cette tornade, classée F2, avec des vents de <span title="55,555&#160;6 m/s" style="cursor:help">200</span>&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr>, arracha des toits et causa d'autres dommages importants<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1959-02-03" data-sort-value="1959-02-03">3 février 1959</time> est le jour le plus enneigé avec 21&#160;<abbr class="abbr" title="centimètre">cm</abbr> de <a href="/wiki/Neige" title="Neige">neige</a><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Les relevés suivants ont été effectués à l'aéroport de Toulouse-Blagnac. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r223860875">.mw-parser-output .climat{text-align:center;background-color:var(--background-color-base,#fff);color:var(--color-emphasized,#101418)}.mw-parser-output .climat-temp-p0,.mw-parser-output .climat-soleil-0{background-color:#FFFFC0}.mw-parser-output .climat-temp-p1,.mw-parser-output .climat-soleil-1{background-color:#FFFF80}.mw-parser-output .climat-temp-p2,.mw-parser-output .climat-soleil-2{background-color:#FFC040}.mw-parser-output .climat-temp-p3,.mw-parser-output .climat-soleil-3{background-color:#FF8000}.mw-parser-output .climat-temp-p4{background-color:#E23800}.mw-parser-output .climat-temp-p5{background-color:#AD0200;color:var(--color-inverted-fixed,#fff)}.mw-parser-output .climat-temp-n0,.mw-parser-output .climat-humid-0,.mw-parser-output .climat-precip-0,.mw-parser-output .climat-neige-0{background-color:#DCF0FF}.mw-parser-output .climat-temp-n1,.mw-parser-output .climat-humid-1,.mw-parser-output .climat-precip-1,.mw-parser-output .climat-neige-1{background-color:#B4C8FF}.mw-parser-output .climat-temp-n2,.mw-parser-output .climat-humid-2,.mw-parser-output .climat-precip-2,.mw-parser-output .climat-neige-2{background-color:#8CA0FF}.mw-parser-output .climat-temp-n3,.mw-parser-output .climat-humid-3,.mw-parser-output .climat-precip-3,.mw-parser-output .climat-neige-3{background-color:#6478FF}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-p0,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-soleil-0{background-color:#3e3e06}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-p1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-soleil-1{background-color:#646409}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-p2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-soleil-2{background-color:#895b02}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-p3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-soleil-3{background-color:#894705}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-p4{background-color:#942905}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-p5{background-color:#870706}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-n0,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-humid-0,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-precip-0,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-neige-0{background-color:#263842}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-n1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-humid-1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-precip-1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-neige-1{background-color:#253252}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-n2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-humid-2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-precip-2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-neige-2{background-color:#1c275c}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-temp-n3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-humid-3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-precip-3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .climat-neige-3{background-color:#0b1346}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-p0,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-soleil-0{background-color:#3e3e06}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-p1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-soleil-1{background-color:#646409}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-p2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-soleil-2{background-color:#895b02}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-p3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-soleil-3{background-color:#894705}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-p4{background-color:#942905}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-p5{background-color:#870706}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-n0,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-humid-0,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-precip-0,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-neige-0{background-color:#263842}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-n1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-humid-1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-precip-1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-neige-1{background-color:#253252}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-n2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-humid-2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-precip-2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-neige-2{background-color:#1c275c}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-temp-n3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-humid-3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-precip-3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .climat-neige-3{background-color:#0b1346}}.mw-parser-output .diagramme-climat-barre{position:relative;margin:0;height:16.5em;width:1.6em;background:var(--background-color-base,#fff);padding:0;color:var(--color-emphasized,#101418);line-height:1.5;vertical-align:bottom;text-align:center}.mw-parser-output .diagramme-climat-pointilles{position:absolute;margin:0;bottom:2em;left:0;height:6em;width:1.6em;overflow:hidden;border-top:1px dotted var(--border-color-base,#a2a9b1);border-bottom:1px dotted var(--border-color-base,#a2a9b1);background:none;padding:0;color:transparent}.mw-parser-output .diagramme-climat-precipit,.mw-parser-output .diagramme-climat-temp{position:absolute;margin:0;left:.4em;width:.8em;overflow:hidden;padding:0;color:transparent}.mw-parser-output .diagramme-climat-precipit{bottom:2em;background:#6478FF}.mw-parser-output .diagramme-climat-temp{background:var(--background-color-inverted,#101418)}.mw-parser-output .diagramme-climat-temp-maxi,.mw-parser-output .diagramme-climat-temp-mini,.mw-parser-output .diagramme-climat-precipit-valeur{position:absolute;margin:0;bottom:.5em;left:0;height:1.5em;width:1.6em;background:none;padding:0}.mw-parser-output .diagramme-climat-legende-maxi,.mw-parser-output .diagramme-climat-temp-maxi{color:red}.mw-parser-output .diagramme-climat-legende-mini,.mw-parser-output .diagramme-climat-temp-mini{color:blue}.mw-parser-output .diagramme-climat-legende-precipit,.mw-parser-output .diagramme-climat-precipit-valeur{color:#6478FF}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-precipit{background:#b0c1f0}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-legende-maxi,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-temp-maxi{color:#fd7865}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-legende-mini,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-temp-mini{color:#6485d1}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-legende-precipit,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .diagramme-climat-precipit-valeur{color:#b0c1f0}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-precipit{background:#b0c1f0}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-legende-maxi,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-temp-maxi{color:#fd7865}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-legende-mini,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-temp-mini{color:#6485d1}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-legende-precipit,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .diagramme-climat-precipit-valeur{color:#b0c1f0}}</style><table class="wikitable sortable centre climat"> <caption>Tableau climatologique de Toulouse-Blagnac (période&#160;: 1990-2020).</caption> <tbody><tr><th scope="col" class="unsortable">Mois</th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="janvier">jan.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="février">fév.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable">mars</th> <th scope="col" class="unsortable">avril</th> <th scope="col" class="unsortable">mai</th> <th scope="col" class="unsortable">juin</th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="juillet">jui.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable">août</th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="septembre">sep.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="octobre">oct.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="novembre">nov.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable"><abbr title="décembre">déc.</abbr></th> <th scope="col" class="unsortable">année</th> </tr><tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Température minimale moyenne (<a href="/wiki/Degr%C3%A9_Celsius" title="Degré Celsius">°C</a>)</th> <td>2,9</td> <td>3</td> <td class="climat-temp-p0">5,5</td> <td class="climat-temp-p0">7,9</td> <td class="climat-temp-p0">11,4</td> <td class="climat-temp-p1">15</td> <td class="climat-temp-p1">17</td> <td class="climat-temp-p1">17,1</td> <td class="climat-temp-p1">13,9</td> <td class="climat-temp-p0">10,9</td> <td class="climat-temp-p0">6,3</td> <td>3,6</td> <td><b>9,6</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Température moyenne (°C)</th> <td class="climat-temp-p0">6,3</td> <td class="climat-temp-p0">7,2</td> <td class="climat-temp-p0">10,3</td> <td class="climat-temp-p1">12,8</td> <td class="climat-temp-p1">16,6</td> <td class="climat-temp-p2">20,5</td> <td class="climat-temp-p2">22,8</td> <td class="climat-temp-p2">23</td> <td class="climat-temp-p1">19,4</td> <td class="climat-temp-p1">15,3</td> <td class="climat-temp-p0">9,9</td> <td class="climat-temp-p0">7,1</td> <td><b>14,3</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Température maximale moyenne (°C)</th> <td class="climat-temp-p0">9,7</td> <td class="climat-temp-p0">11,2</td> <td class="climat-temp-p1">15</td> <td class="climat-temp-p1">17,6</td> <td class="climat-temp-p2">21,4</td> <td class="climat-temp-p2">25,7</td> <td class="climat-temp-p3">28,2</td> <td class="climat-temp-p3">28,5</td> <td class="climat-temp-p2">24,8</td> <td class="climat-temp-p1">19,7</td> <td class="climat-temp-p1">13,5</td> <td class="climat-temp-p0">10,4</td> <td><b>18,8</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Record de froid (°C)<br /><small>date du record</small></th> <td class="climat-temp-n1">−18,6<br /><small>16/01/1985</small></td> <td class="climat-temp-n1">−19,2<br /><small>15/02/1956</small></td> <td class="climat-temp-n0">−8,4<br /><small>01/03/2005</small></td> <td>−4,3<br /><small>06/04/1911</small></td> <td>−0,8<br /><small>01/05/1960</small></td> <td>4<br /><small>02/06/1962</small></td> <td class="climat-temp-p0">7,6<br /><small>08/07/1954</small></td> <td class="climat-temp-p0">5,5<br /><small>30/08/1986</small></td> <td>1,9<br /><small>27/09/1972</small></td> <td>−3<br /><small>29/10/1949</small></td> <td class="climat-temp-n0">−7,5<br /><small>23/11/1988</small></td> <td class="climat-temp-n0">−12<br /><small>28/12/1962</small></td> <td><b>−19,2</b><br /><small>15/02/1956</small></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Record de chaleur (°C)<br /><small>date du record</small></th> <td class="climat-temp-p2">21,2<br /><small>15/01/1955</small></td> <td class="climat-temp-p2">24,1<br /><small>27/02/2019</small></td> <td class="climat-temp-p2">27,1<br /><small>21/03/1990</small></td> <td class="climat-temp-p3">30<br /><small>13/04/1949</small></td> <td class="climat-temp-p3">33,9<br /><small>11/05/1922</small></td> <td class="climat-temp-p4">40,2<br /><small>27/06/2019</small></td> <td class="climat-temp-p4">40,2<br /><small>08/07/1982</small></td> <td class="climat-temp-p4">44<br /><small>23/08/2023</small></td> <td class="climat-temp-p3">37,5<br /><small>07/09/1911</small></td> <td class="climat-temp-p3">33<br /><small>01/10/2023</small></td> <td class="climat-temp-p2">24,3<br /><small>01/11/1968</small></td> <td class="climat-temp-p2">21,1<br /><small>17/12/1987</small></td> <td><b>44</b><br /><small>23/08/2023</small></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Ensoleillement (<a href="/wiki/Heure" title="Heure">h</a>)</th> <td>82</td> <td>118,6</td> <td>173,6</td> <td>195,1</td> <td>211,1</td> <td>244,1</td> <td>265,3</td> <td>247,2</td> <td>207</td> <td>160,3</td> <td>100,9</td> <td>91,7</td> <td><b>2&#160;096,9</b></td> </tr> <tr> <th scope="row" style="text-align:left;">Précipitations (<a href="/wiki/Millim%C3%A8tre" title="Millimètre">mm</a>)</th> <td class="climat-precip-0">52,6</td> <td>37,1</td> <td>45,4</td> <td class="climat-precip-0">65,7</td> <td class="climat-precip-0">74,2</td> <td class="climat-precip-0">64,4</td> <td>39,6</td> <td>44,3</td> <td>45,8</td> <td class="climat-precip-0">54,3</td> <td class="climat-precip-0">55,2</td> <td>48,8</td> <td><b>627,6</b></td> </tr> </tbody></table><div style="margin-top: -1em; text-align:center; font-size:85%">Source&#160;: Météo France (en °C et mm, moyennes mensuelles 1990/2020 et records depuis 1882)<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></div> <table style="text-align:center; margin: 1em auto; border:solid 1px silver; border-collapse: collapse;"> <tbody><tr><td colspan="12"><a href="/wiki/Diagramme_climatique" title="Diagramme climatique">Diagramme climatique</a> </td></tr> <tr><td><abbr title="janvier">J</abbr></td><td><abbr title="février">F</abbr></td><td><abbr title="mars">M</abbr></td><td><abbr title="avril">A</abbr></td><td><abbr title="mai">M</abbr></td><td><abbr title="juin">J</abbr></td><td><abbr title="juillet">J</abbr></td><td><abbr title="août">A</abbr></td><td><abbr title="septembre">S</abbr></td><td><abbr title="octobre">O</abbr></td><td><abbr title="novembre">N</abbr></td><td><abbr title="décembre">D</abbr></td></tr><tr><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:1.052em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:8.58em;height:1.36em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:9.69em"><small>9,7</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:7.08em"><small>2,9</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>52,6</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:0.742em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:8.6em;height:1.64em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:9.99em"><small>11,2</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:7.1em"><small>3</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>37,1</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:0.908em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:9.1em;height:1.9em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:10.75em"><small>15</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:7.6em"><small>5,5</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>45,4</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:1.314em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:9.58em;height:1.94em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:11.27em"><small>17,6</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:8.08em"><small>7,9</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>65,7</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:1.484em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:10.28em;height:2em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:12.03em"><small>21,4</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:8.78em"><small>11,4</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>74,2</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:1.288em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:11em;height:2.14em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:12.89em"><small>25,7</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:9.5em"><small>15</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>64,4</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:0.792em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:11.4em;height:2.24em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:13.39em"><small>28,2</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:9.9em"><small>17</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>39,6</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:0.886em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:11.42em;height:2.28em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:13.45em"><small>28,5</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:9.92em"><small>17,1</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>44,3</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:0.916em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:10.78em;height:2.18em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:12.71em"><small>24,8</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:9.28em"><small>13,9</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>45,8</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:1.086em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:10.18em;height:1.76em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:11.69em"><small>19,7</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:8.68em"><small>10,9</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>54,3</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:1.104em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:9.26em;height:1.44em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:10.45em"><small>13,5</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:7.76em"><small>6,3</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>55,2</small></div></div></td><td><div class="diagramme-climat-barre"><div class="diagramme-climat-pointilles">&#160;</div><div class="diagramme-climat-precipit" style="height:0.976em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp" style="bottom:8.72em;height:1.36em">&#160;</div><div class="diagramme-climat-temp-maxi" style="bottom:9.83em"><small>10,4</small></div><div class="diagramme-climat-temp-mini" style="bottom:7.22em"><small>3,6</small></div><div class="diagramme-climat-precipit-valeur"><small>48,8</small></div></div></td></tr> <tr><td colspan="12" style="text-align:left;">Moyennes&#160;: <abbr title="Températures">• Temp.</abbr> <span class="diagramme-climat-legende-maxi">maxi</span> et <span class="diagramme-climat-legende-mini">mini</span> <abbr title="Degrés Celsius">°C</abbr> <span class="diagramme-climat-legende-precipit">• Précipitation</span> <abbr title="Millimètres">mm</abbr></td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voies_de_communication_et_transports">Voies de communication et transports</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Voies de communication et transports" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Voies de communication et transports"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Transports_%C3%A0_Toulouse" title="Transports à Toulouse">Transports à Toulouse</a>.</div></div> <p>Le tableau suivant présente les grands liens routiers autour de Toulouse. </p> <table class="wikitable sortable"> <caption> </caption> <tbody><tr> <th scope="col">Destination </th> <th scope="col">Voie routière </th> <th scope="col">Distance </th> <th scope="col">Temps de parcours automobile (sans pause) </th> <th>Temps de parcours train </th> <th scope="col">Distance à vol d'oiseau </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Montauban" title="Montauban">Montauban</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a></td> <td>45&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">30 minutes</span> </td> <td><span class="nowrap">30 minutes</span></td> <td>40&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Castelsarrasin" title="Castelsarrasin">Castelsarrasin</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a></td> <td>68&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">45 minutes</span> </td> <td><span class="nowrap">40 minutes</span></td> <td>56&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Albi" title="Albi">Albi</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A68_(France)" title="Autoroute A68 (France)">A68</a></td> <td>77&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">50 minutes</span> </td> <td><span class="nowrap">56 minutes</span></td> <td>67&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Auch" title="Auch">Auch</a></td> <td><a href="/wiki/Route_nationale_124_(France)" title="Route nationale 124 (France)">N124</a></td> <td>78&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;5</span> aujourd'hui, <span class="nowrap">50 minutes</span> par 2 × 2 voies en 2025 </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;30</span></td> <td>69&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Castres" title="Castres">Castres</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A68_(France)" title="Autoroute A68 (France)">A68</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A680_(France)" title="Autoroute A680 (France)">A680</a>-D20-<a href="/wiki/Route_nationale_126_(France)" title="Route nationale 126 (France)">N126</a></td> <td>78&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;15</span> aujourd'hui, <span class="nowrap">50 minutes</span> par autoroute en 2025 </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;10</span></td> <td>64&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Foix" title="Foix">Foix</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A66_(France)" title="Autoroute A66 (France)">A66</a>-<a href="/wiki/Route_nationale_20_(France)" title="Route nationale 20 (France)">N20</a></td> <td>89&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr></span> </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;10</span></td> <td>71&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Carcassonne" title="Carcassonne">Carcassonne</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a></td> <td>96&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;5</span> </td> <td><span class="nowrap">41 minutes</span></td> <td>86&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Agen" title="Agen">Agen</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a></td> <td>114&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;15</span> </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr></span></td> <td>94&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Cahors" title="Cahors">Cahors</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a></td> <td>104&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;5</span> </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;6</span></td> <td>95&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Rodez" title="Rodez">Rodez</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A68_(France)" title="Autoroute A68 (France)">A68</a>-<a href="/wiki/Route_nationale_88_(France)" title="Route nationale 88 (France)">N88</a></td> <td>148&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;10</span> </td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;15</span></td> <td>123&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Tarbes" title="Tarbes">Tarbes</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A64_(France)" title="Autoroute A64 (France)">A64</a></td> <td>154&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;40</span> </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;30</span></td> <td>118&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A9_(France)" title="Autoroute A9 (France)">A9</a></td> <td>245&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;30</span> </td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;5</span></td> <td>198&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a></td> <td>151&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;20</span> </td> <td><span class="nowrap">1&#160;<abbr class="abbr" title="heure">h</abbr>&#160;15</span></td> <td>134&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a></td> <td>246&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;25</span> </td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span></td> <td>211&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Brive-la-Gaillarde" title="Brive-la-Gaillarde">Brive-la-Gaillarde</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a> </td> <td>199&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> </td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;20</span></td> <td>172&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Limoges" title="Limoges">Limoges</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a></td> <td>290&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;50</span> </td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;20</span></td> <td>248&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Angoul%C3%AAme" title="Angoulême">Angoulême</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a> - <a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a> - <a href="/wiki/Route_nationale_10_(France)" class="mw-redirect" title="Route nationale 10 (France)">N10</a> </td> <td>354&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">2&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;58</span> </td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;7</span> </td> <td>249&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/La_Rochelle" title="La Rochelle">La Rochelle</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A10_(France)" title="Autoroute A10 (France)">A10</a>-<a href="/wiki/Route_nationale_137" title="Route nationale 137">N137</a> </td> <td>421&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;35</span> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span></td> <td>350&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Saint-S%C3%A9bastien_(Espagne)" title="Saint-Sébastien (Espagne)">Saint-Sébastien</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A64_(France)" title="Autoroute A64 (France)">A64</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A63_(France)" title="Autoroute A63 (France)">A63</a>-<a href="/wiki/Autoroute_AP-8_(Espagne)" title="Autoroute AP-8 (Espagne)">AP-8</a></td> <td>346&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;20</span> </td> <td><span class="nowrap">7&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;20</span></td> <td>280&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A66_(France)" title="Autoroute A66 (France)">A66</a>-<a href="/wiki/Route_nationale_20_(France)" title="Route nationale 20 (France)">N20</a>-<a href="/wiki/Route_nationale_22_(France)" title="Route nationale 22 (France)">N22</a> (<a href="/wiki/Route_europ%C3%A9enne_9" title="Route européenne 9">E9</a>) </td> <td>189&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td>2 h 44 </td> <td> </td> <td>123&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A9_(France)" title="Autoroute A9 (France)">A9</a>-<a href="/wiki/Autoroute_AP-7_(Espagne)" title="Autoroute AP-7 (Espagne)">AP-7</a></td> <td>395&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> </td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;50</span></td> <td>254&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A9_(France)" title="Autoroute A9 (France)">A9</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A54_(France)" title="Autoroute A54 (France)">A54</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A7_(France)" title="Autoroute A7 (France)">A7</a></td> <td>405&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> </td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;50</span></td> <td>320&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ch%C3%A2teauroux" title="Châteauroux">Châteauroux</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a> </td> <td>408&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;30</span></td> <td>356&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Tours" title="Tours">Tours</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A10_(France)" title="Autoroute A10 (France)">A10</a> </td> <td>584&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;49</span> </td> <td><span class="nowrap">3&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span></td> <td>424&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A61_(France)" title="Autoroute A61 (France)">A61</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A9_(France)" title="Autoroute A9 (France)">A9</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A7_(France)" title="Autoroute A7 (France)">A7</a> </td> <td>540&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">5&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;10</span> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;6</span></td> <td>360&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Orl%C3%A9ans" title="Orléans">Orléans</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A71_(France)" title="Autoroute A71 (France)">A71</a> </td> <td>554&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">5&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;15</span> </td> <td><span class="nowrap">6&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span></td> <td>479&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> </td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A10_(France)" title="Autoroute A10 (France)">A10</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A83_(France)" title="Autoroute A83 (France)">A83</a>-<a href="/wiki/Route_nationale_137" title="Route nationale 137">N137</a> </td> <td>585&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;53</span> </td> <td><span class="nowrap">5&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span></td> <td>466&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></td> <td><a href="/wiki/Autoroute_A62_(France)" title="Autoroute A62 (France)">A62</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A20_(France)" title="Autoroute A20 (France)">A20</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A71_(France)" title="Autoroute A71 (France)">A71</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A10_(France)" title="Autoroute A10 (France)">A10</a>-<a href="/wiki/Autoroute_A6_(France)" title="Autoroute A6 (France)">A6</a></td> <td>675&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr></td> <td><span class="nowrap">6&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;30</span> </td> <td><span class="nowrap">4&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;10</span></td> <td>590&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voies_routières"><span id="Voies_routi.C3.A8res"></span>Voies routières</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Voies routières" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Voies routières"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:France_toulouse_rocade_nuit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/France_toulouse_rocade_nuit.jpg/290px-France_toulouse_rocade_nuit.jpg" decoding="async" width="290" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/France_toulouse_rocade_nuit.jpg/435px-France_toulouse_rocade_nuit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/France_toulouse_rocade_nuit.jpg/580px-France_toulouse_rocade_nuit.jpg 2x" data-file-width="3900" data-file-height="2598" /></a><figcaption>Une <a href="/wiki/P%C3%A9riph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Périphérique de Toulouse">rocade</a> de nuit dans le quartier de <a href="/wiki/Jules-Julien_(Toulouse)" title="Jules-Julien (Toulouse)">Jules-Julien (Toulouse)</a>, sur le sud du périphérique toulousain</figcaption></figure> <p>Toulouse est le centre de plusieurs axes de communications autoroutiers et routiers. Le <a href="/wiki/P%C3%A9riph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Périphérique de Toulouse">périphérique de Toulouse</a>, partiellement doublé par <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une précision." style="cursor:help;">plusieurs</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Pr%C3%A9ciser_un_fait" title="Aide:Préciser un fait">&#91;Lesquelles&#160;?&#93;</a></sup> rocades (dont notamment, à l'ouest, la <a href="/wiki/Route_m%C3%A9tropolitaine_980_(Toulouse_M%C3%A9tropole)" title="Route métropolitaine 980 (Toulouse Métropole)">Rocade Arc-en-Ciel</a>) permet de faire le tour du cœur de l'agglomération. À ce périphérique ou à ces rocades sont reliés la plupart des grands axes routiers interurbains&#160;: </p> <ul><li>au nord-ouest <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> en prenant l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A62" class="mw-redirect" title="Autoroute française A62">A62</a>.</li> <li>au nord <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> par les <a href="/wiki/Route_nationale_20_(France)" title="Route nationale 20 (France)">N20</a> et <a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A20" class="mw-redirect" title="Autoroute française A20">A20</a>, connectée à l'A62 au niveau de <a href="/wiki/Montauban" title="Montauban">Montauban</a>.</li> <li>au nord-est <a href="/wiki/Albi" title="Albi">Albi</a>, par l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A68" class="mw-redirect" title="Autoroute française A68">A68</a>. Son prolongement en 2x2 voies jusqu'à <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> est prévu sans qu'aucune date n'ait été arrêtée à ce jour.</li> <li>à l'est le sud du département du <a href="/wiki/Tarn_(d%C3%A9partement)" title="Tarn (département)">Tarn</a>, par l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A680" class="mw-redirect" title="Autoroute française A680">A680</a>, connectée à l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A68" class="mw-redirect" title="Autoroute française A68">A68</a> au niveau de <a href="/wiki/Gragnague" title="Gragnague">Gragnague</a>. Son prolongement à moyen terme (ouverture prévue en 2025), prenant le nom d'<a href="/wiki/Autoroute_A69_(France)" title="Autoroute A69 (France)">autoroute A69</a>, est également prévu jusqu'à <a href="/wiki/Castres" title="Castres">Castres</a>.</li> <li>à l'est <a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a> avec l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A61" class="mw-redirect" title="Autoroute française A61">A61</a>, puis toute la côte méditerranéenne (de <a href="/wiki/Perpignan" title="Perpignan">Perpignan</a> à <a href="/wiki/Menton_(Alpes-Maritimes)" title="Menton (Alpes-Maritimes)">Menton</a>) grâce à la connexion de l'A61 avec l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A9" class="mw-redirect" title="Autoroute française A9">A9</a>.</li> <li>au sud-est, l'Ariège (<a href="/wiki/Pamiers" title="Pamiers">Pamiers</a> et <a href="/wiki/Foix" title="Foix">Foix</a>) et l'<a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a> par l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A66" class="mw-redirect" title="Autoroute française A66">A66</a>. Son prolongement jusqu'à la frontière espagnole, pour relier <a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a>, est prévu, mais aucune date n'est programmée.</li> <li>au sud ouest, <a href="/wiki/Tarbes" title="Tarbes">Tarbes</a>, <a href="/wiki/Pau" title="Pau">Pau</a>, <a href="/wiki/Bayonne" title="Bayonne">Bayonne</a>, la côte basque et l'ouest de l'Espagne, <i>via</i> l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A64" class="mw-redirect" title="Autoroute française A64">A64</a>.</li></ul> <p>De plus, l'agglomération est desservie par plusieurs voies rapides et autoroutes secondaires qui complètent le réseau métropolitain&#160;: </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:31555-Toulouse-Routes-Hydro.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/31555-Toulouse-Routes-Hydro.png/260px-31555-Toulouse-Routes-Hydro.png" decoding="async" width="260" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/31555-Toulouse-Routes-Hydro.png/390px-31555-Toulouse-Routes-Hydro.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/31555-Toulouse-Routes-Hydro.png/520px-31555-Toulouse-Routes-Hydro.png 2x" data-file-width="3507" data-file-height="2480" /></a><figcaption>Carte du réseau routier et autoroutier de Toulouse</figcaption></figure> <ul><li>au sud, la <a href="/wiki/Route_nationale_20_(France)" title="Route nationale 20 (France)">N20</a> se connecte à l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A64" class="mw-redirect" title="Autoroute française A64">A64</a> au niveau de <a href="/wiki/Portet-sur-Garonne" title="Portet-sur-Garonne">Portet-sur-Garonne</a>. Elle dessert le sud de l'agglomération, entre <a href="/wiki/Pinsaguel" title="Pinsaguel">Pinsaguel</a> et <a href="/wiki/Auterive_(Haute-Garonne)" title="Auterive (Haute-Garonne)">Auterive</a> et permet de rejoindre l'<a href="/wiki/Ari%C3%A8ge_(d%C3%A9partement)" title="Ariège (département)">Ariège</a>.</li> <li>à l'ouest, la <a href="/wiki/Route_nationale_124_(France)" title="Route nationale 124 (France)">N124</a> (en 2x2 voies) ainsi que l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A624" class="mw-redirect" title="Autoroute française A624">A624</a> (en 3x2 voies) au niveau de Toulouse ouvrent l'axe vers le <a href="/wiki/Gers_(d%C3%A9partement)" title="Gers (département)">Gers</a> et desservent notamment les communes de <a href="/wiki/Colomiers" title="Colomiers">Colomiers</a>, <a href="/wiki/Pibrac" title="Pibrac">Pibrac</a> et <a href="/wiki/L%27Isle-Jourdain_(Gers)" title="L&#39;Isle-Jourdain (Gers)">L'Isle-Jourdain</a> ainsi que les zones <a href="/wiki/Airbus_(groupe)" class="mw-redirect" title="Airbus (groupe)">Airbus</a> des <a href="/wiki/Les_Ramassiers" title="Les Ramassiers">Ramassiers</a> et de <a href="/wiki/Saint-Martin-du-Touch" title="Saint-Martin-du-Touch">Saint-Martin-du-Touch</a>.</li> <li>au nord-ouest, le <a href="/wiki/P%C3%A9riph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Périphérique de Toulouse">périphérique</a>, l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A621" class="mw-redirect" title="Autoroute française A621">A621</a> et le <a href="/wiki/Route_m%C3%A9tropolitaine_901_(Toulouse_M%C3%A9tropole)" title="Route métropolitaine 901 (Toulouse Métropole)"><i>Fil d'Ariane</i></a> encerclent les quartiers de <a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a> et des <a href="/wiki/Sept-Deniers" class="mw-redirect" title="Sept-Deniers">Sept-Deniers</a>. L'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A621" class="mw-redirect" title="Autoroute française A621">A621</a> se prolonge ensuite vers le nord en desservant la commune de <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a> et l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">aéroport</a>, puis se prolonge sous la forme de voie rapide métropolitaine (la <a href="/wiki/Route_m%C3%A9tropolitaine_902_(Toulouse_M%C3%A9tropole)" title="Route métropolitaine 902 (Toulouse Métropole)"><i>Voie Lactée</i></a>) jusqu'au <a href="/wiki/Le_MEETT_(parc_des_expositions)" class="mw-redirect" title="Le MEETT (parc des expositions)">MEETT</a> et la commune de <a href="/wiki/Beauzelle" title="Beauzelle">Beauzelle</a>.</li> <li>au sud-est, la courte <a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A623" class="mw-redirect" title="Autoroute française A623">A623</a> permet de boucler le <a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-III-Paul-Sabatier" title="Université Toulouse-III-Paul-Sabatier">campus de Rangueil</a> en reliant la <a href="/wiki/Route_de_Narbonne" title="Route de Narbonne">Route de Narbonne</a> et la <a href="/wiki/Route_nationale_113_(France)" title="Route nationale 113 (France)">N113</a> (<a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a>) à l'<a href="/wiki/%C3%89changeur_du_Palays" title="Échangeur du Palays">échangeur du Palays</a>, à l'endroit où l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A61" class="mw-redirect" title="Autoroute française A61">A61</a> s'insère dans le <a href="/wiki/P%C3%A9riph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Périphérique de Toulouse">périphérique</a>.</li> <li>enfin, la <a href="/wiki/Route_m%C3%A9tropolitaine_980_(Toulouse_M%C3%A9tropole)" title="Route métropolitaine 980 (Toulouse Métropole)"><i>rocade Arc-en-Ciel</i></a> et l'<a href="/wiki/Avenue_du_G%C3%A9n%C3%A9ral-Eisenhower_(Toulouse)" title="Avenue du Général-Eisenhower (Toulouse)">avenue Eisenhower</a> permettent un deuxième contournement par l'ouest de Toulouse entre l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A64" class="mw-redirect" title="Autoroute française A64">A64</a> et l'<a href="/wiki/Autoroute_fran%C3%A7aise_A624" class="mw-redirect" title="Autoroute française A624">A624</a>.</li></ul> <p>Les déplacements sont parfois difficiles dans l'agglomération, le <a href="/wiki/P%C3%A9riph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Périphérique de Toulouse">périphérique</a> étant souvent encombré aux heures de pointe (plus de 135&#160;000&#160;voitures par jour sur la section Purpan-Empalot en 2011 selon la DRE<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, soit le seuil de saturation d'une <span class="nowrap">2 fois</span> 3 voies). </p><p>Le grand contournement de l'agglomération, a été l'objet d'un débat public<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> sur les traces de la Translauragaise, mais aussi d'une variante nouvelle par l'ouest en continuité de l'A20 E9. Sa construction, à la suite du <a href="/wiki/Grenelle_de_l%27environnement" title="Grenelle de l&#39;environnement">Grenelle de l'environnement</a>, a été jugée prématurée en juin 2008 par le ministre de l'Écologie, <a href="/wiki/Jean-Louis_Borloo" title="Jean-Louis Borloo">Jean-Louis Borloo</a><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La rocade Arc en Ciel (D980), encore inachevée et pourtant dessinée dès 1965, reste une alternative pour doubler le périphérique à l'ouest et au sud-ouest de l'agglomération toulousaine. </p><p>Une série de boulevards urbains sont aussi attendus pour mailler le réseau des voies rapides urbaines (voie du canal de Saint Martory, boulevard urbain nord, voie de dégagement est, etc.) </p><p>Certaines rues de Toulouse pouvant accueillir une circulation de transit ou des lignes de bus «&#160;stratégiques&#160;» (<i>sic</i>) ont une vitesse maximale élevée à <span title="13,888&#160;9 m/s" style="cursor:help">50</span>&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les rues élevées à <span title="13,888&#160;9 m/s" style="cursor:help">50</span>&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr> en tout ou partie sont notamment des boulevards longeant le canal du Midi, le boulevard des Crêtes et des artères pénétrantes à l’entrée de ville<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transports_en_commun">Transports en commun</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Transports en commun" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Transports en commun"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_(de_1863).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_%28de_1863%29.jpg/250px-Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_%28de_1863%29.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_%28de_1863%29.jpg/330px-Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_%28de_1863%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_%28de_1863%29.jpg/500px-Le_premier_bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale_de_Toulouse_%28de_1863%29.jpg 2x" data-file-width="912" data-file-height="585" /></a><figcaption>Le premier bus à impériale de Toulouse (de 1863).</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Transports_en_commun_de_Toulouse" title="Transports en commun de Toulouse">Transports en commun de Toulouse</a>.</div></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png/250px-Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png" decoding="async" width="250" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png/375px-Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png/500px-Carte_de_transport_en_commun_de_Toulouse.png 2x" data-file-width="1193" data-file-height="1336" /></a><figcaption>Carte de transport en commun de Toulouse, montrant les lignes de métro, de tramway, et du réseau des autobus à haut niveau de service, les Linéos.</figcaption></figure> <p>L'<a href="/wiki/Agglom%C3%A9ration" title="Agglomération">agglomération</a> étant particulièrement étendue et morcelée entre zones d'habitat, zones commerciales et pôles d'emplois bien distincts, la voiture règne comme le mode principal de déplacements (64&#160;% des déplacements)<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. L'ensemble du réseau métro et bus peut transporter jusqu'à 412&#160;000&#160;voyageurs certaines journées en semaine (le 10 décembre 2010)<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bus">Bus</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Bus" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Bus"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_lignes_de_bus_de_Toulouse" title="Liste des lignes de bus de Toulouse">Liste des lignes de bus de Toulouse</a>.</div></div> <p>Le réseau urbain <a href="/wiki/Tiss%C3%A9o" title="Tisséo">Tisséo</a>, compte <span class="nowrap">149 lignes</span> de bus (Linéo incluses) en 2021<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les lignes du réseau permettent la desserte de l'ensemble du territoire de l'agglomération toulousaine. Il existe, en plus des lignes de bus classiques, les lignes <a href="/wiki/Lin%C3%A9o_de_Toulouse" title="Linéo de Toulouse">Linéo</a>. Ce sont des lignes de <a href="/wiki/Bus_%C3%A0_haut_niveau_de_service" title="Bus à haut niveau de service">bus à haut niveau de service</a>, au nombre de 7 en 2019 et 10 en 2023. Elles permettent, grâce à un matériel roulant de plus grande capacité et à une fréquence bien plus large, une desserte importante de quartiers toulousains non desservis par le métro ou le tramway. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Métro"><span id="M.C3.A9tro"></span>Métro</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Métro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Métro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Métro de Toulouse">Métro de Toulouse</a>.</div></div><p> L'agglomération toulousaine est desservie par un réseau de métro de type <a href="/wiki/V%C3%A9hicule_automatique_l%C3%A9ger" title="Véhicule automatique léger">VAL</a><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, composé de deux lignes (<a href="/wiki/Ligne_A_du_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Ligne A du métro de Toulouse">A</a> et <a href="/wiki/Ligne_B_du_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Ligne B du métro de Toulouse">B</a>). Une troisième ligne, la <a href="/wiki/Ligne_C_du_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Ligne C du métro de Toulouse">ligne C</a>, est en construction. </p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:VAL_52m_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/VAL_52m_Toulouse.jpg/220px-VAL_52m_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/VAL_52m_Toulouse.jpg/330px-VAL_52m_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/VAL_52m_Toulouse.jpg/440px-VAL_52m_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="3424" data-file-height="2008" /></a><figcaption>Une rame <a href="/wiki/VAL_206" title="VAL 206">VAL 206</a> sur une portion aérienne de <a href="/wiki/Ligne_A_du_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Ligne A du métro de Toulouse">la ligne A du métro toulousain</a> entre les stations <a href="/wiki/Mirail_%E2%80%93_Universit%C3%A9_(m%C3%A9tro_de_Toulouse)" title="Mirail – Université (métro de Toulouse)">Mirail – Université</a> et <a href="/wiki/Bagatelle_(m%C3%A9tro_de_Toulouse)" title="Bagatelle (métro de Toulouse)">Bagatelle</a>.</figcaption></figure><p>Celles-ci totalisent 27,5&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> (12,5&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> + 15&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>) et <span class="nowrap">38 stations</span> (18 + 20), qui enregistrent des fréquentations moyennes de 219&#160;000&#160;validations par jour (ligne A) et 207&#160;000&#160;validations par jour (ligne B)<sup id="cite_ref-http&#58;//www.tisseo.fr/sites/default/files/DP%20Tiss%C3%A9o%20Bilan-Persp2011%20ok%20BD.pdf_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-http://www.tisseo.fr/sites/default/files/DP%2520Tiss%25C3%25A9o%2520Bilan-Persp2011%2520ok%2520BD.pdf-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cars">Cars</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Cars" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Cars"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/R%C3%A9seau_liO_Arc-en-Ciel" title="Réseau liO Arc-en-Ciel">réseau liO Arc-en-Ciel</a> permet de desservir de nombreuses communes de <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a> depuis Toulouse<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rail_hors_tramway">Rail hors tramway</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Rail hors tramway" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Rail hors tramway"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse est actuellement desservie par quatre lignes ferroviaires majeures que sont la <a href="/wiki/Ligne_de_Bordeaux-Saint-Jean_%C3%A0_S%C3%A8te-Ville" title="Ligne de Bordeaux-Saint-Jean à Sète-Ville">ligne de Bordeaux-Saint-Jean à Sète-Ville</a>, la <a href="/wiki/Ligne_des_Aubrais_-_Orl%C3%A9ans_%C3%A0_Montauban-Ville-Bourbon" title="Ligne des Aubrais - Orléans à Montauban-Ville-Bourbon">ligne classique des Aubrais - Orléans à Montauban-Ville-Bourbon</a> en provenance de <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Austerlitz" title="Gare de Paris-Austerlitz">Paris-Austerlitz</a> <i>via</i> <a href="/wiki/Gare_de_Limoges-B%C3%A9n%C3%A9dictins" title="Gare de Limoges-Bénédictins">Limoges-Bénédictins</a>, la <a href="/wiki/Ligne_de_Toulouse_%C3%A0_Bayonne" title="Ligne de Toulouse à Bayonne">ligne de Toulouse à Bayonne</a> (et son prolongement vers <a href="/wiki/Ligne_de_Portet-Saint-Simon_%C3%A0_Puigcerda_(fronti%C3%A8re)" title="Ligne de Portet-Saint-Simon à Puigcerda (frontière)">Latour-de-Carol et Puigcerda</a>) et la <a href="/wiki/Ligne_de_Saint-Agne_%C3%A0_Auch" title="Ligne de Saint-Agne à Auch">ligne de Saint-Agne à Auch</a>. </p><p>La <a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Matabiau" title="Gare de Toulouse-Matabiau">gare de Toulouse-Matabiau</a>, gare principale, est située dans le quartier du même nom à proximité du centre-ville. D’autres gares secondaires se situent à Toulouse, desservies uniquement par le <a href="/wiki/TER_Occitanie" title="TER Occitanie">TER Occitanie</a>. </p><p>La ville n’est desservie par aucune <a href="/wiki/Ligne_%C3%A0_grande_vitesse" title="Ligne à grande vitesse">ligne à grande vitesse</a>. Cependant la ligne de Bordeaux à Sète est équipée pour la circulation des TGV, et avec la nouvelle LGV Sud Europe Atlantique, Toulouse se situe à quatre heures et quinze minutes de <a href="/wiki/Gare_de_Paris-Montparnasse" title="Gare de Paris-Montparnasse">Paris-Montparnasse</a>, quatre heures de <a href="/wiki/Gare_de_Lyon-Part-Dieu" title="Gare de Lyon-Part-Dieu">Lyon-Part-Dieu</a> et de <a href="/wiki/Gare_de_Marseille-Saint-Charles" title="Gare de Marseille-Saint-Charles">Marseille-Saint-Charles</a>, en Intercités pour ce dernier trajet. Un projet de desserte de Toulouse à grande vitesse est cependant en cours&#160;: la <a href="/wiki/LGV_Bordeaux_-_Toulouse" title="LGV Bordeaux - Toulouse">LGV Bordeaux - Toulouse</a>. </p><p>Il existe une ligne SNCF d'agglomération intégrée au réseau Tisséo, appelée <a href="/wiki/Ligne_C_du_r%C3%A9seau_de_transports_en_commun_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Ligne C du réseau de transports en commun de Toulouse">ligne C</a> (Arènes - Saint-Cyprien / Colomiers). </p><p>La <a href="/wiki/Carte_Pastel" title="Carte Pastel">carte Pastel</a><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> permet d'avoir dans un même support des titres de transport TER, Tisséo, du réseau Arc-en-Ciel du conseil départemental et des abonnements aux <a href="/wiki/V%C3%A9l%C3%B4Toulouse" title="VélôToulouse">VelôToulouse</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tramway">Tramway</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Tramway" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Tramway"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Ancien_tramway_de_Toulouse" title="Ancien tramway de Toulouse">Ancien tramway de Toulouse</a>.</div></div><p> L'ancien tramway de Toulouse a été installé en 1881, avant d'être désinstallé en 1957<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Tramway_de_Toulouse.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Tramway_de_Toulouse.JPG/250px-Tramway_de_Toulouse.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Tramway_de_Toulouse.JPG/330px-Tramway_de_Toulouse.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Tramway_de_Toulouse.JPG/500px-Tramway_de_Toulouse.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Ligne_T1_du_tramway_de_Toulouse" title="Ligne T1 du tramway de Toulouse">Ligne T1 du tramway de Toulouse</a> a été inaugurée en <time class="nowrap" datetime="2010-12" data-sort-value="2010-12">décembre 2010</time> et a été l'objet d'un prolongement jusqu'à la station <a href="/wiki/Palais-de-Justice_(m%C3%A9tro_de_Toulouse)" title="Palais-de-Justice (métro de Toulouse)">Palais de Justice</a> afin de se connecter à la <a href="/wiki/Ligne_B_du_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Ligne B du métro de Toulouse">ligne B du métro</a>.</figcaption></figure><div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Tramway_de_Toulouse" title="Tramway de Toulouse">Tramway de Toulouse</a>.</div></div><p>Depuis le <time class="nowrap" datetime="2010-12-11" data-sort-value="2010-12-11">11 décembre 2010</time>, le <a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">tramway</a> toulousain est de retour avec la <a href="/wiki/Ligne_T1_du_tramway_de_Toulouse" title="Ligne T1 du tramway de Toulouse">ligne T1</a> (10,9&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr>), qui relie <a href="/wiki/Beauzelle" title="Beauzelle">Beauzelle</a> (<i>via</i> <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a>) à la station Palais de Justice. Elle dessert l'<a href="/wiki/%C3%8Ele_du_Ramier" title="Île du Ramier">île du Ramier</a>, <i>Fer à cheval</i>, <i>Avenue de Muret</i>, <i>Croix de Pierre</i>, <i>Déodat de Séverac</i>, la <a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Saint-Cyprien-Ar%C3%A8nes" title="Gare de Toulouse-Saint-Cyprien-Arènes">Gare de Toulouse-Saint-Cyprien-Arènes</a>, le <a href="/wiki/Z%C3%A9nith_de_Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Zénith de Toulouse Métropole">Zénith</a>, le CHU <a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a>, le nouveau quartier d'Andromède à Blagnac et Cartoucherie à Toulouse. Le <time class="nowrap" datetime="2013-12-20" data-sort-value="2013-12-20">20 décembre 2013</time>, la <a href="/wiki/Ligne_T1_du_tramway_de_Toulouse" title="Ligne T1 du tramway de Toulouse">ligne T1 du tramway</a> est prolongée jusqu'à la station de métro <i><a href="/wiki/Palais-de-Justice_(m%C3%A9tro_de_Toulouse)" title="Palais-de-Justice (métro de Toulouse)">Palais de Justice</a></i> afin d'être connectée à la <a href="/wiki/Ligne_B_du_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Ligne B du métro de Toulouse">ligne B</a> du métro. Le parcours est agrémenté à ses <a href="/wiki/Carrefour_giratoire" title="Carrefour giratoire">ronds-points</a> de créations originales<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Apparaîtront donc cinq œuvres artistiques se répartissant comme suit&#160;: <i>Le mirador</i> de Stéphane Pencreac'h (avenue de Lombez), <i>Le locataire</i> de Gloria Friedmann (La Flambère), <i>Le chien et le moustique</i> de Richard Fauguet (Ancely), <i>La jambe de cheval</i> de Daniel Coulet (Blagnac), l'ouvrage lumineux le long des 11&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> du trajet étant, quant à lui, dû à Hervé Audibert. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="2015-04-10" data-sort-value="2015-04-10">10 avril 2015</time>, la <a href="/wiki/Ligne_T2_du_tramway_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Ligne T2 du tramway de Toulouse">ligne T2</a> est inaugurée. Ayant le même trajet que la ligne T1 jusqu'à la station <i>Ancely</i>, elle bifurque ensuite vers la zone aéroportuaire puis l'aéroport où son terminus est situé devant le hall principal. Les lignes T1 et T2 du tramway de Toulouse transportent à cette époque quotidiennement environ 50&#160;000&#160;passagers. Elle est cependant supprimée le 5 juin 2023, pour laisser place à une navette prévue pour 2026 vers l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">aéroport de Toulouse-Blagnac</a> utilisant ses anciennes infrastructures<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Téléphérique"><span id="T.C3.A9l.C3.A9ph.C3.A9rique"></span>Téléphérique</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Téléphérique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Téléphérique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Téléphérique de Toulouse">Téléphérique de Toulouse</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg/220px-Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg/330px-Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg/440px-Toulouse_-_T%C3%A9l%C3%A9o_04.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Le Téléo à l'approche de la station <a href="/wiki/Oncopole_-_Lise_Enjalbert" title="Oncopole - Lise Enjalbert">Oncopole - Lise Enjalbert</a> en 2022.</figcaption></figure> <p>Le téléphérique de Toulouse, nommé Téléo, circule depuis le 14 mai 2022<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> dans le sud de la ville, reliant l'<a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Oncopole</a> à l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-III-Paul-Sabatier" title="Université Toulouse-III-Paul-Sabatier">université Paul Sabatier</a> avec un arrêt à l'<a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Rangueil" title="Hôpital de Rangueil">hôpital de Rangueil</a>. Son trajet de 3&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> se fait en <span class="nowrap">10 minutes</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transports_aériens"><span id="Transports_a.C3.A9riens"></span>Transports aériens</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Transports aériens" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Transports aériens"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">Aéroport de Toulouse-Blagnac</a>.</div></div> <p>Enfin, le trafic de l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">aéroport de Toulouse-Blagnac</a>, classé au quatrième rang des aéroports de province<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, s'est beaucoup développé au cours des dernières années. Il a atteint plus de 9,6&#160;millions de passagers en 2019. La liaison aérienne entre l'aéroport de Toulouse-Blagnac et celui de <a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Paris-Orly" title="Aéroport de Paris-Orly">Paris-Orly</a> est la plus fréquentée d'Europe<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, en raison de l'insuffisante rapidité de la desserte ferroviaire avec Paris et de l'importance du trafic pour des voyages professionnels. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse_Francazal" title="Aéroport de Toulouse Francazal">Aéroport de Toulouse Francazal</a>.</div></div> <p>L'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse_Francazal" title="Aéroport de Toulouse Francazal">aéroport de Toulouse Francazal</a> est un aéroport civil géré par la société SNC-Lavalin depuis le 3 janvier 2011 puis par l'entreprise d'ingénierie <a href="/wiki/Edeis" title="Edeis">Edeis</a>. À la suite de la reconversion de la <a href="/wiki/Base_a%C3%A9rienne_101_Toulouse-Francazal" title="Base aérienne 101 Toulouse-Francazal">base aérienne 101 Toulouse-Francazal</a>, ancienne base de l'Armée de l'Air au sud de l'agglomération, a fermé dans le cadre de réforme de la carte militaire annoncée en juillet 2008, a été confiée à l'<a href="/w/index.php?title=Devillers_et_Associ%C3%A9s&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Devillers et Associés (page inexistante)">agence Devillers</a>, un géant de l'urbanisme français. </p><p>Il existe également l'<a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Toulouse_-_Lasbordes" title="Aérodrome de Toulouse - Lasbordes">aérodrome de Toulouse - Lasbordes</a> et une ancienne plate-forme aérienne, l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Montaudran" title="Aéroport de Toulouse-Montaudran">aéroport de Toulouse-Montaudran</a>, situés tous les deux au sud-est la ville, le long du périphérique. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Urbanisme">Urbanisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Urbanisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Urbanisme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Typologie">Typologie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Typologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Typologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Au <time class="nowrap" datetime="2024-01-01" data-sort-value="2024-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2024</time>, Toulouse est catégorisée grand centre urbain, selon la nouvelle grille communale de densité à sept niveaux définie par l'Insee en 2022<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle appartient à l'<a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">unité urbaine de Toulouse</a><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, une agglomération inter-départementale regroupant <span class="nowrap">81 communes</span>, dont elle est <a href="/wiki/Ville-centre" class="mw-redirect" title="Ville-centre">ville-centre</a><sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-meta-insee_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-meta-insee-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Par ailleurs la commune fait partie de l'<a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Toulouse" title="Aire d&#39;attraction de Toulouse">aire d'attraction de Toulouse</a>, dont elle est la commune-centre<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-meta-insee_55-1" class="reference"><a href="#cite_note-meta-insee-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cette aire, qui regroupe <span class="nowrap">527 communes</span>, est catégorisée dans les aires de 700&#160;000&#160;habitants ou plus (hors Paris)<sup id="cite_ref-AAV2020_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-AAV2020-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-AAV20202b_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-AAV20202b-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Occupation_des_sols">Occupation des sols</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : Occupation des sols" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : Occupation des sols"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:31555-Toulouse-Sols.png" class="mw-file-description"><img alt="Carte en couleurs présentant l&#39;occupation des sols." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/31555-Toulouse-Sols.png/310px-31555-Toulouse-Sols.png" decoding="async" width="310" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/31555-Toulouse-Sols.png/465px-31555-Toulouse-Sols.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/31555-Toulouse-Sols.png/620px-31555-Toulouse-Sols.png 2x" data-file-width="7015" data-file-height="4960" /></a><figcaption>Carte des infrastructures et de l'occupation des sols de la commune en 2018 (<a href="/wiki/Corine_Land_Cover" title="Corine Land Cover">CLC</a>).</figcaption></figure> <p>L'occupation des sols de la commune, telle qu'elle ressort de la <a href="/wiki/Base_de_donn%C3%A9es" title="Base de données">base de données</a> <a href="/wiki/Europe" title="Europe">européenne</a> d’occupation <a href="/wiki/Biophysique" title="Biophysique">biophysique</a> des sols <a href="/wiki/Corine_Land_Cover" title="Corine Land Cover">Corine Land Cover</a> (CLC), est marquée par l'importance des territoires artificialisés (88,4&#160;% en 2018), en augmentation par rapport à 1990 (77,8&#160;%). La répartition détaillée en 2018 est la suivante&#160;: zones urbanisées (55,4&#160;%), zones industrielles ou commerciales et réseaux de communication (27,9&#160;%), espaces verts artificialisés, non agricoles (5,1&#160;%), zones agricoles hétérogènes (5&#160;%), eaux continentales<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (2,3&#160;%), <a href="/wiki/Terres_arables" class="mw-redirect" title="Terres arables">terres arables</a> (1,6&#160;%), forêts (1,6&#160;%), milieux à végétation arbustive et/ou herbacée (0,9&#160;%), cultures permanentes (0,3&#160;%)<sup id="cite_ref-CLC_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-CLC-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. L'évolution de l’occupation des sols de la commune et de ses infrastructures peut être observée sur les différentes représentations cartographiques du territoire&#160;: la <a href="/wiki/Carte_de_Cassini" title="Carte de Cassini">carte de Cassini</a> (<abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle), la <a href="/wiki/Carte_d%27%C3%A9tat-major" title="Carte d&#39;état-major">carte d'état-major</a> (1820-1866) et les cartes ou photos aériennes de l'<a href="/wiki/Institut_national_de_l%27information_g%C3%A9ographique_et_foresti%C3%A8re" title="Institut national de l&#39;information géographique et forestière">IGN</a> pour la période actuelle (1950 à aujourd'hui)<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Carte 2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Morphologie_urbaine">Morphologie urbaine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : Morphologie urbaine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : Morphologie urbaine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville est organisée en zones concentriques<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> correspondant à sa croissance urbaine. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Un_cœur_ancien"><span id="Un_c.C5.93ur_ancien"></span>Un cœur ancien</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Un cœur ancien" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Un cœur ancien"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg/220px-1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg/330px-1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg/440px-1631_-_%22Plan_de_la_ville_de_Tholose%22.jpg 2x" data-file-width="7874" data-file-height="5884" /></a><figcaption>Plan de Toulouse en 1631, par Melchior Tavernier.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse-tours_capitulaires_(1).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Toulouse-tours_capitulaires_%281%29.jpg/220px-Toulouse-tours_capitulaires_%281%29.jpg" decoding="async" width="220" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Toulouse-tours_capitulaires_%281%29.jpg/330px-Toulouse-tours_capitulaires_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Toulouse-tours_capitulaires_%281%29.jpg/440px-Toulouse-tours_capitulaires_%281%29.jpg 2x" data-file-width="642" data-file-height="606" /></a><figcaption>Tours d'escalier en brique des <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et&#32;<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles.</figcaption></figure> <p>On décrivait jadis le centre sous la forme d'un cœur avec ses deux lobes (rive droite) et sa pointe (rive gauche)&#160;: </p> <ul><li>en amont, la <b>cité</b> centrée sur l'actuelle place Esquirol (ancien forum). Ancienne ville romaine, on y lit encore le plan en damier&#160;: rues étroites grossièrement parallèles au <i>cardo</i> et au <i>decumanus</i>, devenues parfois un peu tortueuses au <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> entre les anciennes portes nord (Capitole) et sud (Palais de justice, ex-parlement), est (Saint-Étienne) et ouest (Dalbade). C'est le quartier bourgeois de la préfecture, de la cathédrale, puis des hôtels des Capitouls et du Pastel&#160;;</li> <li>en aval, le <b>bourg</b> au nord de la place du Capitole et de la Daurade, centré autour de l'abbaye de Saint-Sernin, c'est un quartier médiéval historiquement plus universitaire, dont les anciennes abbayes ont laissé la place à des lycées, universités et à la cité administrative&#160;;</li> <li>rive gauche, le <b>faubourg de Saint-Cyprien</b> quartier plus populaire, marqué par son ancienne activité hospitalière (hôtel Dieu)&#160;;</li> <li>dans le <a href="/wiki/Saint-Simon_(Toulouse)" title="Saint-Simon (Toulouse)">quartier de Saint-Simon</a>, est situé le <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Candie" title="Château de Candie">château de Candie</a> de la <a href="/wiki/Seigneurie" class="mw-redirect" title="Seigneurie">seigneurie</a> de Candie de Saint-Simon, le plus ancien château d'origine médiévale (du <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle) du territoire de la commune de Toulouse.</li></ul> <p>Le pont Neuf et surtout la place du Capitole sont le centre de ce «&#160;cœur&#160;» qui s'inscrit à l'intérieur des boulevards (sur l'emplacement du mur médiéval encore visible cité administrative). La circulation y a été aérée au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle par des percées haussmanniennes (rue de Metz et rue Alsace-Lorraine). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Des_faubourgs_et_quartiers_du_XVIIIe_au_XIXe_siècle"><span id="Des_faubourgs_et_quartiers_du_XVIIIe_au_XIXe_si.C3.A8cle"></span>Des faubourgs et quartiers du <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Des faubourgs et quartiers du XVIIIe au XIXe&#160;siècle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Des faubourgs et quartiers du XVIIIe au XIXe&#160;siècle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Entre les boulevards et le canal du Midi, au-delà des embellissements du <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle (parcs, places, allées, Grand Rond) qui frôlent le centre ancien, une ceinture de faubourgs ou de quartiers s'organise le long des boulevards ou des axes qui quittent la ville (<a href="/wiki/Quartier_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Quartier Saint-Michel (Toulouse)">Saint-Michel</a>, <a href="/wiki/Quartier_Saint-Aubin" title="Quartier Saint-Aubin">Saint-Aubin</a>, <a href="/wiki/Quartier_des_Chalets" title="Quartier des Chalets">Chalets</a>, <a href="/wiki/Minimes_(Toulouse)" title="Minimes (Toulouse)">Minimes</a>...) puis autour des gares (<a href="/wiki/Matabiau" title="Matabiau">Matabiau</a> surtout mais aussi, au sud-est, <a href="/wiki/Quartier_Saint-Agne" title="Quartier Saint-Agne">Saint-Agne</a>). Des logements sociaux entre les années 1930 et l'après-guerre se sont élevés en bordure de cet espace urbain qui a tenté de s'adapter à l'automobile dans les années 1950-1960 (voies le long du canal...). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Les_bouleversements_urbains_du_XIXe">Les bouleversements urbains du <abbr class="abbr" title="Dix-neuvième"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifier la section : Les bouleversements urbains du XIXe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=24" title="Modifier le code source de la section : Les bouleversements urbains du XIXe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Urbain_Vitry.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Urbain_Vitry.jpg/170px-Urbain_Vitry.jpg" decoding="async" width="170" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Urbain_Vitry.jpg/255px-Urbain_Vitry.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e2/Urbain_Vitry.jpg 2x" data-file-width="294" data-file-height="448" /></a><figcaption>Architecte en chef ville de Toulouse <a href="/wiki/Urbain_Vitry" title="Urbain Vitry">Urbain Vitry</a>, plan général des alignements de la ville</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse-Place_du_Capitole.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Toulouse-Place_du_Capitole.jpg/220px-Toulouse-Place_du_Capitole.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Toulouse-Place_du_Capitole.jpg/330px-Toulouse-Place_du_Capitole.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Toulouse-Place_du_Capitole.jpg/440px-Toulouse-Place_du_Capitole.jpg 2x" data-file-width="750" data-file-height="481" /></a><figcaption>La place du Capitole a été conçue par <a href="/wiki/Jacques-Pascal_Virebent" title="Jacques-Pascal Virebent">Jacques-Pascal Virebent</a> (première moitié du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle).</figcaption></figure> <p>À la veille de la Révolution, la population toulousaine compte 60&#160;000&#160;habitants&#160;: en 1886, ils sont 150&#160;000. Sur cent ans, la population a presque triplé. Avec cette augmentation tout au long du dix-neuvième siècle, les nouveaux habitants se sont principalement logés dans les faubourgs mais cela n’empêcha pas le changement d'apparence du centre-ville. </p><p>La première moitié de ce siècle va vivre l'héritage des Lumières&#160;: il s'agit d'embellir et d'aérer. Au cours de la seconde moitié, les Toulousains se sont inspirés du Paris haussmannien. </p><p>Toulouse était une ville à l'aspect encore médiéval&#160;: déséquilibrée par la clôture de grands couvents, encerclée par d'anciens remparts, traversée de ruelles étroites et sinueuses. </p><p>Un homme des Lumières, <a href="/wiki/Jacques-Pascal_Virebent" title="Jacques-Pascal Virebent">Jacques-Pascal Virebent</a>, accompagné de <a href="/wiki/Joseph_Vitry" title="Joseph Vitry">Joseph Vitry</a>, a songé aux transformations de la ville. Il avait déjà travaillé dans l'esthétique néo-classique. Malgré des moyens économiques peu favorables, cet homme a travaillé avec l'une de ses seules ressources&#160;: son acharnement. </p><p>L'objectif de son «&#160;plan d'alignement&#160;» était que le surplus de population provoque peu de changement dans l'apparence de la ville, tout en ménageant de bonnes conditions de vie et de circulation. Sous le second Empire (1852-1870), Toulouse commence à être moins isolée. Elle est connectée aux autres villes par le chemin de fer&#160;: la <a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Matabiau" title="Gare de Toulouse-Matabiau">gare de Toulouse-Matabiau</a> fut inaugurée en 1857. Les Toulousains utilisent aussi la Garonne pour le transport de marchandises. Mais un problème demeure&#160;: comment pénétrer dans la ville ancienne&#160;? </p><p>La solution fut d'aérer le tissu urbain pour permettre une meilleure circulation. Toulouse s'inspira du modèle haussmannien. </p><p>Une des grandes tâches à mener par les ingénieurs de la ville était l'alignement des rues, c'est-à-dire leur élargissement et leur rectification. </p><p>Déjà au cours du dix-huitième siècle, dans un souci d'harmonie s'était affirmé le principe d'un plan général des alignements. Sous la Révolution cette tâche fut confiée aux autorités locales. C'est seulement au début du dix-neuvième siècle que la municipalité de Toulouse se préoccupa de l'organisation des alignements (un arrêté municipal du 10 juillet 1801 dispose qu'il importe de fixer de manière stable et uniforme la largeur à donner aux rues). Ainsi, la largeur des rues principales fut fixée à <span class="nowrap">10 mètres</span>, celle des rues secondaires à <span class="nowrap">6 mètres</span> et celle des rues peu fréquentées à <span class="nowrap">5 mètres</span>. </p><p>Le projet fut confié à l'ingénieur Rivet et les travaux débutèrent seulement en 1807. De nombreux projets furent rejetés par le ministère de l'Intérieur. Finalement, les travaux commencèrent véritablement en 1829. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="La_destruction_des_remparts">La destruction des remparts</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifier la section : La destruction des remparts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=25" title="Modifier le code source de la section : La destruction des remparts"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les remparts, condamnés en 1808, furent détruits entre 1829 et 1832 et remplacés par une ceinture de boulevards. Le maire souhaite détruire les vieux remparts. Il doit pour cela demander l'accord du roi, qui tarde à le donner car les remparts protègent la ville de Toulouse contre les armées étrangères. </p><p>Dès le <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, un mouvement de destruction des remparts est déjà en cours. Le problème de la propriété des remparts se pose entre la municipalité et le roi. C'est finalement Napoléon <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> qui donnera les remparts à la ville, mais ils ne seront pas détruits tout de suite car la France est en guerre contre les armées étrangères à ce moment-là. La période de paix qui suit la chute de l'empire est propice à la démolition des remparts. Les matériaux de démolition vont être utilisés pour construire d'autres bâtiments<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Les_percées_haussmanniennes_de_Toulouse"><span id="Les_perc.C3.A9es_haussmanniennes_de_Toulouse"></span>Les percées haussmanniennes de Toulouse</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifier la section : Les percées haussmanniennes de Toulouse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=26" title="Modifier le code source de la section : Les percées haussmanniennes de Toulouse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1865, alors que l'on termine la place du <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">Capitole</a>, on décide de percer de «&#160;grandes artères&#160;» sur le modèle des grandes percées effectuées sur Paris par le préfet Haussmann (d'où le nom de percées haussmanniennes). <a href="/wiki/Urbain_Magu%C3%A8s" title="Urbain Maguès">Urbain Maguès</a> est chargé du plan d'alignement et des percées de Toulouse. Il propose alors de construire deux grandes rues perpendiculaires se croisant au centre de la ville. Le Conseil municipal en discute et propose de réduire la largeur initialement prévue de ces axes qui était de <span class="nowrap">25 mètres</span> (comme à Paris, à Lyon et à Marseille) pour un projet moins ambitieux de <span class="nowrap">16 mètres</span> dont <span class="nowrap">4 mètres</span> de trottoir. Ces deux grandes rues furent alors percées entre 1871 et 1874 et furent nommées la rue d’Alsace-Lorraine et la rue de Metz. Sont ensuite percées la rue du Languedoc et la rue Ozenne qui détruiront de nombreux bâtiments et habitations. Le percement de la rue Ozenne de 1907 à 1911 va provoquer la disparition totale ou partielle de sept vieux hôtels particuliers. En 1868, le réfectoire du <a href="/wiki/Couvent_des_Augustins_de_Toulouse" title="Couvent des Augustins de Toulouse">couvent des Augustins</a>, proche de la percée de la rue d'Alsace-Lorraine est rasé. En 1892, le marché couvert de la place de la Halle-au-Blé (place Esquirol) est démoli, la Halle est alors transférée place Victor-Hugo. Les travaux des percées dureront jusqu'à la Première Guerre mondiale. </p> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="L’axe_longitudinal_:_rues_Alsace-Lorraine_et_du_Languedoc"><span id="L.E2.80.99axe_longitudinal_:_rues_Alsace-Lorraine_et_du_Languedoc"></span>L’axe longitudinal&#160;: rues Alsace-Lorraine et du Languedoc</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifier la section : L’axe longitudinal&#160;: rues Alsace-Lorraine et du Languedoc" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=27" title="Modifier le code source de la section : L’axe longitudinal&#160;: rues Alsace-Lorraine et du Languedoc"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_(1905)_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_%281905%29_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg/220px-Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_%281905%29_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_%281905%29_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg/330px-Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_%281905%29_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_%281905%29_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg/440px-Le_Mus%C3%A9e_des_Augustins_%C3%A0_l%27angle_des_rues_de_Metz_et_Alsace-Lorraine_%281905%29_-_51Fi15_-_Fonds_Trutat.jpg 2x" data-file-width="594" data-file-height="454" /></a><figcaption>La rue Alsace-Lorraine et de Metz au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle.</figcaption></figure> <p>Après acquisition des terrains, les premières constructions de la <a href="/wiki/Rue_d%27Alsace-Lorraine_(Toulouse)" title="Rue d&#39;Alsace-Lorraine (Toulouse)">rue d'Alsace-Lorraine</a> (<a href="/wiki/Place_Rouaix" title="Place Rouaix">place Rouaix</a> au square du Capitole) sont réalisées entre 1871 et 1879. </p><p>Le conseil municipal décide de prolonger cette voie de la rue Lafayette jusqu'aux boulevards. La ville achète les terrains, procède aux démolitions et rétrocède aux particuliers les parcelles constructibles<sup id="cite_ref-arctou_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-arctou-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les immeubles sont édifiés de 1878 à 1885 et, comme les constructions du tronçon sud, mesurent tous (ou presque) 17,80&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr> de hauteur. Les architectes étant pour la plupart parisiens, est utilisée essentiellement de la brique jaune. Un projet de théâtre est proposé mais est vite remplacé par la poste centrale en 1886. Ces deux tronçons sont désignés sous la même appellation&#160;: rue Alsace-Lorraine. </p><p>En 1897 et 1898, le conseil municipal autorise le prolongement de la rue Alsace-Lorraine (de la place Rouaix à la place de Salin). On l’appelle rue du Languedoc en 1904. </p><p>Le projet ne respecte pas la rectitude des deux percées en raison notamment de la nécessité de conserver l’hôtel de Lasbordes (dit aussi du Vieux-Raisin). Les démolitions s’étalent de 1899 à 1904 et les constructions s’échelonnent sur <span class="nowrap">10 ans</span> de 1900 à 1910. Les architectes étant cette fois-ci toulousains (Joseph Galinier ou Étienne), les maisons ont pour la plupart des façades en brique rouge correspondant à la couleur toulousaine traditionnelle. La première moitié du siècle s’inspire des Lumières et des espérances du plan Mondran d’une ville ouverte et régulière. La seconde, s’inspirant du Paris haussmannien, aménage la ville en perçant des avenues rectilignes bordées d’immeubles. Ces percées sont aussi le reflet de l’émergence d’une bourgeoisie, la hiérarchie sociale étant symbolisée par l’étage occupé. </p> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="La_rue_Ozenne">La rue Ozenne</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifier la section : La rue Ozenne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=28" title="Modifier le code source de la section : La rue Ozenne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Afin d’assainir le quartier Montgaillard, on adopte la réalisation d’une percée allant de la place des Carmes vers le Jardin des plantes. Beaucoup de projets initiaux restent inachevés ou délaissés. Les premières constructions se dressent en 1926. La nouvelle rue reçoit le nom de Théodore Ozenne (bienfaiteur de la ville). Plusieurs petites places regroupant des commerces modernes sont détruites. Désormais, les rues Alsace-Lorraine et de Metz sont les deux grandes artères de la ville<sup id="cite_ref-arctou_64-1" class="reference"><a href="#cite_note-arctou-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="L’axe_transversal_:_Rue_de_Metz"><span id="L.E2.80.99axe_transversal_:_Rue_de_Metz"></span>L’axe transversal&#160;: Rue de Metz</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifier la section : L’axe transversal&#160;: Rue de Metz" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=29" title="Modifier le code source de la section : L’axe transversal&#160;: Rue de Metz"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans le même temps que le premier tronçon de la rue Alsace-Lorraine, les premiers travaux de la rue de Metz débutent en 1868 par l’acquisition des terrains. À partir de 1871, des immeubles identiques à ceux de la rue Alsace-Lorraine s’élèvent. Ces premiers travaux s’achèvent en 1879. La délibération du 25 mars 1893 décide de terminer cet axe depuis le musée jusqu’aux boulevards. La plupart des immeubles sont bâtis à partir de 1898 jusqu’en 1910. Pour achever la liaison du pont Neuf à la porte Saint-Étienne, le marché couvert construit sur la place Esquirol est démoli en 1892. Il est remplacé par trois halles&#160;: Carmes, Saint-Cyprien et Victor-Hugo. En 1895, le square du musée des Augustins voit le jour<sup id="cite_ref-arctou_64-2" class="reference"><a href="#cite_note-arctou-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Une_banlieue_récente"><span id="Une_banlieue_r.C3.A9cente"></span>Une banlieue récente</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifier la section : Une banlieue récente" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=30" title="Modifier le code source de la section : Une banlieue récente"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jusque vers 1950, la commune, vaste autour de l'espace urbanisé compact, reste un espace rural où les noyaux villageois (Pouvourville, Saint-Simon, Saint-Martin-du-Touch, Lardenne...), les domaines de plaisance (Reynerie, Purpan...) et les rectilignes routes nationales sont le point de départ d'une urbanisation pavillonnaire le long des lignes de tramway ou d'implantations universitaires, hospitalières, ou surtout industrielles (cartoucherie, aviation) allant jusqu'aux communes voisines (Colomiers vers l'ouest). Depuis plusieurs décennies, le dynamisme économique et la forte poussée démographique sont à l'origine d'une profonde mutation des infrastructures, des logements et des installations industrielles (forte <a href="/wiki/Artificialisation" title="Artificialisation">artificialisation</a> du territoire) avec des urbanisations collectives (Empalot, Jolimont...) et deux projets urbains développés dans les années 1958 à 1970 (Le <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a> et <a href="/wiki/Colomiers" title="Colomiers">Colomiers</a>). Les années 1980-1990 sont marquées par une croissance du pavillonnaire et d'opérations immobilières qui ont urbanisé un territoire autour du périphérique extérieur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Logement">Logement</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifier la section : Logement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=31" title="Modifier le code source de la section : Logement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg/170px-Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg/255px-Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg/340px-Fin_de_la_Rue_de_l%27Homme-arm%C3%A9.jpg 2x" data-file-width="4912" data-file-height="7360" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rue_de_l%27Homme-Arm%C3%A9_(Toulouse)" title="Rue de l&#39;Homme-Armé (Toulouse)">Rue de l'Homme-armé</a>, dans le vieux Toulouse.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG/220px-Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG/330px-Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG/440px-Empalot_vu_depuis_Pech_David.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Vue sur les grands ensembles d'<a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a> depuis <a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a>. En arrière-plan, le <a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_La_Grave" title="Hôpital de La Grave">Dôme de la Grave</a>.</figcaption></figure> <p>Toulouse comptait 226&#160;154&#160;logements en 1999. Les constructions neuves sont peu présentes puisqu'en 1999, seulement 16,8&#160;% des résidences principales dataient de 1990 ou après. Près de la moitié du parc de logements date d'entre 1949 et 1974. 88,2&#160;% des logements sont des résidences principales, réparties à 17,7&#160;% en maisons individuelles et à 82,3&#160;% en appartements (respectivement 68,2&#160;% et 31,8&#160;% dans la région). En effet, Toulouse compte de nombreux <a href="/wiki/Immeuble" title="Immeuble">immeubles</a> anciens, dont la majorité sont des résidences principales. </p><p>Les habitants sont pour 31,4&#160;% propriétaires de leur logement, 64,1&#160;% sont locataires (respectivement 58,9&#160;% et 35,6&#160;% dans la région)<sup id="cite_ref-insee_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-insee-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Comptant 28&#160;642&#160;logements <a href="/wiki/Habitation_%C3%A0_loyer_mod%C3%A9r%C3%A9_(France)" title="Habitation à loyer modéré (France)">HLM</a>, soit 14,4&#160;% du parc en 1999 (8,5&#160;% pour la région), la ville ne respectait pas les dispositions de l’article 55 de la <a href="/wiki/Loi_relative_%C3%A0_la_solidarit%C3%A9_et_au_renouvellement_urbains" title="Loi relative à la solidarité et au renouvellement urbains">loi solidarité et renouvellement urbain</a> (SRU) de décembre 2000 fixant à 20&#160;% le taux minimum de logements sociaux pour les communes les plus importantes. En outre, en 1999, 9,4&#160;% des logements étaient vacants, contre seulement 7,5&#160;% dans la région. Depuis, la ville a atteint quasiment les 19&#160;% de logements sociaux, et impose dans tous les nouveaux quartiers un seuil de 30&#160;% de logements sociaux, au lieu de 20. </p><p>La plupart des habitations possèdent <span class="nowrap">4 pièces</span> (36&#160;%), ou <span class="nowrap">3 pièces</span> (24,3&#160;%), puis <span class="nowrap">2 pièces</span> (21,8&#160;%). Les petits logements restent peu nombreux (studios&#160;: 17,8&#160;%). La ville possède par conséquent des logements de taille assez importante<sup id="cite_ref-insee_65-1" class="reference"><a href="#cite_note-insee-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Enfin il faut préciser que ces logements sont bien dotés puisque 96,4&#160;% ont le chauffage central et 53,9&#160;% possèdent un garage, box ou parking (respectivement 80&#160;% et 66,6&#160;% pour la région). </p><p>Le prix du mètre carré à la location en 2003 hors charge pour l'ensemble des logements est de 6,79&#160;€/m<sup>2</sup>, soit 406,10&#160;<abbr class="abbr" title="euro">€</abbr> pour 60&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr>. Pour les logements en relocation, il est de 7,49&#160;€/m<sup>2</sup>, soit 420,11&#160;<abbr class="abbr" title="euro">€</abbr> pour 56&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr> et pour les logements datant d’après 1990, il est de 8,19&#160;€/m<sup>2</sup>, soit 413,89&#160;<abbr class="abbr" title="euro">€</abbr> pour 51&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr>. Comme beaucoup de grandes villes françaises, Toulouse connaît depuis une quinzaine d'années une importante hausse des loyers. Elle concerne tous les types de logements. La hausse des loyers en 2003 pour les <a href="/wiki/Appartement" title="Appartement">appartements</a> est 2,8&#160;% pour l'ensemble et 6&#160;% pour un appartement reloué en 2002. Pour les <a href="/wiki/Maison" title="Maison">maisons</a>, la hausse est de 3,8&#160;% pour l'ensemble et de 6,3&#160;% pour une maison relouée. Les secteurs les plus chers sont le centre de Toulouse et le sud-est mais aussi de nouveaux quartiers comme <a href="/wiki/Borderouge" title="Borderouge">Borderouge</a> ou <a href="/wiki/Pouvourville_(Toulouse)" title="Pouvourville (Toulouse)">Pouvourville</a><sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>En 2019, quelque 5&#160;000&#160;personnes sans domicile fixe sont recensées à Toulouse<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_problème_des_sols_pollués"><span id="Le_probl.C3.A8me_des_sols_pollu.C3.A9s"></span>Le problème des sols pollués</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifier la section : Le problème des sols pollués" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=32" title="Modifier le code source de la section : Le problème des sols pollués"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le passé industriel de certaines zones de la ville permet de supposer la présence de <a href="/wiki/Polluant" class="mw-redirect" title="Polluant">polluants</a> dans les sols et les <a href="/wiki/Nappe_phr%C3%A9atique" title="Nappe phréatique">nappes phréatiques</a>. Un cas a particulièrement été mis en avant par les médias, celui d'un terrain de 16&#160;829&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr>, qui s’étend du <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;67 au <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;93 du <a href="/wiki/Chemin_de_Lapujade" title="Chemin de Lapujade">chemin de Lapujade</a>, où le groupe <a href="/wiki/Vinci_Immobilier" title="Vinci Immobilier">Vinci</a> envisage de construire des logements, une <a href="/wiki/Cr%C3%A8che_(enfant)" title="Crèche (enfant)">crèche</a> et d'aménager des espaces verts. Un rapport du bureau d'étude Calligee conclut en 2006&#160;: «&#160;Des teneurs au <a href="/wiki/Plomb" title="Plomb">plomb</a> supérieures aux valeurs guides ont été observées sur de nombreux sondages. En règle générale, ces teneurs sont présentes en surface (entre 0&#160;et 0,5&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>)&#160;». Une zone de 600&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr> est particulièrement touchée avec un pic de 1&#160;000&#160;milligrammes par kilo. Soit deux fois et demi plus élevé que le «&#160;VCI&#160;», le seuil d’alerte au-delà duquel les risques pour la santé humaine sont avérés. «&#160;Le niveau de <a href="/wiki/Pollution" title="Pollution">pollution</a> est effectivement très préoccupant&#160;», réagit André Picot, toxico-chimiste, directeur de recherche honoraire au <a href="/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique" title="Centre national de la recherche scientifique">CNRS</a> et expert français honoraire auprès de l’Union Européenne pour les produits chimiques en milieu de travail. Pour lui, «&#160;ce sont les enfants et les <a href="/wiki/Grossesse" title="Grossesse">femmes enceintes</a> qui sont les plus exposés. Surtout qu’une corrélation entre le <a href="/wiki/Plomb" title="Plomb">taux de plomb</a> et le <a href="/wiki/Quotient_intellectuel" title="Quotient intellectuel">quotient intellectuel</a> des jeunes enfants est aujourd’hui clairement établie&#160;»<sup id="cite_ref-bastamag.net_70-0" class="reference"><a href="#cite_note-bastamag.net-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>«&#160;Ces teneurs mettent en garde sur l’utilisation des <a href="/wiki/Eau_souterraine" title="Eau souterraine">eaux souterraines</a>&#160;», notamment concernant «&#160;les <a href="/wiki/Puits_%C3%A0_eau" title="Puits à eau">puits</a> de l’impasse Fourcaran&#160;», enclave d’anciens pavillons ouvriers qui coupe en deux parties le terrain de Vinci. «&#160;Sur seize maisons, la moitié possèdent un <a href="/wiki/Puits_%C3%A0_eau" title="Puits à eau">puits</a> dans leur jardin. Et certains s’en servent évidemment pour arroser leurs fruits et légumes&#160;»<sup id="cite_ref-bastamag.net_70-1" class="reference"><a href="#cite_note-bastamag.net-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p><span class="citation">«&#160;L'<a href="/wiki/%C3%89coquartier_de_la_Cartoucherie" title="Écoquartier de la Cartoucherie">écoquartier de la Cartoucherie</a> est bâti sur des résidus de munitions dont du <a href="/wiki/Plomb" title="Plomb">plomb</a>, du <a href="/wiki/Mercure_(chimie)" title="Mercure (chimie)">mercure</a> et de l’<a href="/wiki/Arsenic" title="Arsenic">arsenic</a>. Une <a href="/wiki/Pollution" title="Pollution">pollution</a> qui fait sans cesse reporter les travaux de l’école promise dans les plans initiaux&#160;»</span>. Le cas de La Cartoucherie est typique du problème que posent en France <span class="citation">«&#160;de nombreux <a href="/wiki/%C3%89co-quartier" title="Éco-quartier">éco-quartiers</a>, construits sur des poubelles industrielles [...] d’anciennes <a href="/wiki/Friche_industrielle" title="Friche industrielle">friches industrielles</a> dépolluées à minima à la fermeture des usines. Avec un risque sanitaire non mesuré<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;»</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Projets_d'aménagement"><span id="Projets_d.27am.C3.A9nagement"></span>Projets d'aménagement</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifier la section : Projets d&#39;aménagement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=33" title="Modifier le code source de la section : Projets d&#39;aménagement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Toulouse_Aerospace" title="Toulouse Aerospace">Toulouse Aerospace</a>, <a href="/wiki/Grand_Matabiau" title="Grand Matabiau">Grand Matabiau</a>, <a href="/wiki/LGV_Bordeaux_-_Toulouse" title="LGV Bordeaux - Toulouse">LGV Bordeaux - Toulouse</a> et <a href="/wiki/Tour_Occitanie" title="Tour Occitanie">Tour Occitanie</a>.</div></div> <p>De nombreux projets d'aménagement sont inscrits dans l'optique du développement de la ville et de sa diversification économique. L'aéroport de Blagnac est la principale plate-forme de transport permettant d'atteindre <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>&#160;; le projet de <a href="/wiki/LGV_Bordeaux_-_Toulouse" title="LGV Bordeaux - Toulouse">ligne à grande vitesse entre Bordeaux et Toulouse</a>, devait permettre de relier plus rapidement les deux villes. Initialement prévu pour l'année 2024, le projet a été <a href="/wiki/D%C3%A9claration_d%27utilit%C3%A9_publique" title="Déclaration d&#39;utilité publique">déclaré d'utilité publique</a> au printemps 2016 par le ministre des transports <a href="/wiki/Alain_Vidalies" title="Alain Vidalies">Alain Vidalies</a>, mais cette déclaration d'utilité publique a été annulé par le <a href="/wiki/Tribunal_administratif_(France)" title="Tribunal administratif (France)">tribunal administratif de Bordeaux</a> le <time class="nowrap" datetime="2017-06-29" data-sort-value="2017-06-29">29 juin 2017</time><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le centre-ville de Toulouse, semi piéton, devrait lentement évoluer vers la piétonisation même si <a href="/wiki/Liste_des_maires_de_Toulouse" title="Liste des maires de Toulouse">la municipalité</a> ne favorise pas ce type de développement urbain<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En revanche, elle réfléchit à de nouveaux aménagements piétons dont l'objectif affiché est de faciliter le passage entre les deux rives de la Garonne. </p><p>Un projet urbain en cours, financé par la <a href="/wiki/Liste_des_maires_de_Toulouse" title="Liste des maires de Toulouse">Mairie de Toulouse</a> prévoit la transformation des <a href="/wiki/All%C3%A9es_Jean-Jaur%C3%A8s" title="Allées Jean-Jaurès">allées Jean-Jaurès</a>, s'étendant du <a href="/wiki/Jean-Jaur%C3%A8s_(m%C3%A9tro_de_Toulouse)" title="Jean-Jaurès (métro de Toulouse)">métro Jean-Jaurès</a> à <a href="/wiki/Marengo_%E2%80%93_SNCF_(m%C3%A9tro_de_Toulouse)" title="Marengo – SNCF (métro de Toulouse)">Marengo</a> en <a href="/wiki/La_Rambla" title="La Rambla">ramblas</a> sur le modèle des <a href="/wiki/Rambla_de_Catalogne" title="Rambla de Catalogne">ramblas de Barcelone</a>. L'élaboration de cet espace semi-piéton a été confié à l'architecte catalan <a href="/wiki/Joan_Busquets" title="Joan Busquets">Joan Busquets</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Un projet de grand contournement autoroutier de Toulouse ou de nouvelle voie rapide est aussi à l'étude pour permettre au trafic autoroutier de l'axe <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> — <a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a> d'éviter l'agglomération toulousaine, saturée aux heures de pointe. La solution à court terme choisie, est celle du prolongement de la <a href="/wiki/Route_d%C3%A9partementale_980_(Haute-Garonne)" class="mw-redirect" title="Route départementale 980 (Haute-Garonne)">RD980</a> au sud jusqu'à <a href="/wiki/Autoroute_A64_(France)" title="Autoroute A64 (France)">l'autoroute A64</a>, et de la <a href="/wiki/Route_d%C3%A9partementale_902_(Haute-Garonne)" class="mw-redirect" title="Route départementale 902 (Haute-Garonne)">RD902</a> au nord vers le secteur de <a href="/wiki/Lespinasse_(Haute-Garonne)" title="Lespinasse (Haute-Garonne)">Lespinasse</a> - <a href="/wiki/Saint-Jory" title="Saint-Jory">Saint-Jory</a> - <a href="/wiki/Eurocentre" title="Eurocentre">Eurocentre</a>. </p><p>D'autres projets sont évoqués comme le projet de deuxième aéroport, actuellement abandonné<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, celui de ligne LGV Toulouse-Montpellier-Perpignan ou l'<a href="/wiki/Aerospace_Valley" title="Aerospace Valley">Aerospace Valley</a> avec le pôle <a href="/wiki/Toulouse_Aerospace" title="Toulouse Aerospace">Toulouse Aerospace</a> à Montaudran qui devrait regrouper sur 355&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr> des centres de recherche du <a href="/wiki/A%C3%A9rospatiale_(discipline_scientifique)" title="Aérospatiale (discipline scientifique)">domaine aérospatial</a>. Ce pôle devrait accueillir deux tours de 60 et <span class="nowrap">100 mètres</span> de haut. </p><p>Un autre projet d'envergure est en cours, déployé sur le quartier <a href="/wiki/Matabiau" title="Matabiau">Matabiau</a> et la <a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Matabiau" title="Gare de Toulouse-Matabiau">gare de Toulouse</a> et nommé <a href="/wiki/Grand_Matabiau" title="Grand Matabiau">Grand Matabiau</a>, il prévoit un développement important de l'accès aux différents modes de <a href="/wiki/Transport_en_commun" title="Transport en commun">transports publics</a> en particulier à travers une nouvelle <a href="/wiki/LGV_Bordeaux_-_Toulouse" title="LGV Bordeaux - Toulouse">Ligne à Grande Vitesse</a>, la création d'une nouvelle <a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Métro de Toulouse">ligne de métro</a> et le développement de l’offre de <a href="/wiki/Tiss%C3%A9o" title="Tisséo">transports en commun</a>, ainsi que la transformation du quartier en <i>quartier à vivre</i> selon la municipalité. Grandement controversé le projet est accusé par ses détracteurs de vouloir transformer un quartier populaire en quartier d'affaires destiné aux plus fortunés, il est analysé par certains médias et observateurs comme un phénomène de <a href="/wiki/Gentrification" title="Gentrification">gentrification urbaine</a><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Un quartier <a href="/wiki/Haute_qualit%C3%A9_environnementale" title="Haute qualité environnementale">Haute qualité environnementale</a> <i>(HQE)</i> est en construction sur le site de l'ancienne Cartoucherie avec 350&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr> de surfaces comprenant des logements, des bureaux, une école régionale de la santé, et des commerces. Le quartier Malepère, au sud-est de Toulouse, est aussi en projet avec 6&#160;500&#160;logements, bureaux, commerces, avec une superficie à construire d'environ 750&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Risques_majeurs">Risques majeurs</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifier la section : Risques majeurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=34" title="Modifier le code source de la section : Risques majeurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le territoire de la commune de Toulouse est vulnérable à différents <a href="/wiki/Al%C3%A9a_naturel" title="Aléa naturel">aléas naturels</a>&#160;: <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9orologie" title="Météorologie">météorologiques</a> (<a href="/wiki/Temp%C3%AAte" title="Tempête">tempête</a>, <a href="/wiki/Orage" title="Orage">orage</a>, <a href="/wiki/Neige" title="Neige">neige</a>, grand froid, <a href="/wiki/Canicule_en_France" title="Canicule en France">canicule</a> ou <a href="/wiki/S%C3%A9cheresse_en_France" title="Sécheresse en France">sécheresse</a>), <a href="/wiki/Inondation_en_France" title="Inondation en France">inondations</a>, mouvements de terrains et <a href="/wiki/Risque_sismique_dans_la_Haute-Garonne" title="Risque sismique dans la Haute-Garonne">séisme</a> (sismicité très faible). Il est également exposé à deux <a href="/wiki/Risque#Dans_l&#39;industrie" title="Risque">risques technologiques</a>, et le <a href="/wiki/Risque_industriel" title="Risque industriel">risque industriel</a> et la <a href="/wiki/Rupture_de_barrage" title="Rupture de barrage">rupture d'un barrage</a><sup id="cite_ref-Géorisques_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-Géorisques-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Un site publié par le <a href="/wiki/Bureau_de_recherches_g%C3%A9ologiques_et_mini%C3%A8res" title="Bureau de recherches géologiques et minières">BRGM</a> permet d'évaluer simplement et rapidement les risques d'un bien localisé soit par son adresse soit par le numéro de sa parcelle<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Risques_naturels">Risques naturels</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifier la section : Risques naturels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=35" title="Modifier le code source de la section : Risques naturels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Commune_(France)" title="Commune (France)">commune</a> fait partie du <a href="/wiki/Territoire_%C3%A0_risques_importants_d%27inondation" title="Territoire à risques importants d&#39;inondation">territoire à risques importants d'inondation</a> (TRI) de Toulouse, regroupant <span class="nowrap">15 communes</span> concernées par un risque de débordement de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>, un des <span class="nowrap">18 TRI</span> qui ont été arrêtés fin 2012 sur le <a href="/wiki/Bassin_Adour-Garonne" title="Bassin Adour-Garonne">bassin Adour-Garonne</a><sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les événements significatifs passés sont la crue généralisée sur le bassin de la Garonne des 23 et 24 juin 1875 (7&#160;500&#160;<a href="/wiki/M%C3%A8tre_cube" title="Mètre cube">m<sup>3</sup></a>/s à Toulouse), qui a fait <span class="nowrap">208 morts</span> et détruit 1&#160;219&#160;maisons, et la crue des <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> au <time class="nowrap" datetime="1952-02-05" data-sort-value="1952-02-05">5 février 1952</time> (3&#160;300&#160;<a href="/wiki/M%C3%A8tre_cube" title="Mètre cube">m<sup>3</sup></a>/s) à Toulouse, qui a fait <span class="nowrap">7 victimes</span>. Des cartes des surfaces inondables ont été établies pour trois scénarios&#160;: fréquent (crue de <a href="/wiki/Temps_de_retour" title="Temps de retour">temps de retour</a> de <span class="nowrap">10 ans</span> à <span class="nowrap">30 ans</span>), moyen (temps de retour de <span class="nowrap">100 ans</span> à <span class="nowrap">300 ans</span>) et extrême (temps de retour de l'ordre de 1&#160;000&#160;ans, qui met en défaut tout système de protection)<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La commune a été reconnue en <a href="/wiki/%C3%89tat_de_catastrophe_naturelle" title="État de catastrophe naturelle">état de catastrophe naturelle</a> au titre des dommages causés par les inondations et <a href="/wiki/Coul%C3%A9e_de_boue" title="Coulée de boue">coulées de boue</a> survenues en 1983, 1991, 2000, 2003, 2014, 2015, 2018 et 2022<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Géorisques_77-1" class="reference"><a href="#cite_note-Géorisques-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:31555-Toulouse-argile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/31555-Toulouse-argile.jpg/310px-31555-Toulouse-argile.jpg" decoding="async" width="310" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/31555-Toulouse-argile.jpg/465px-31555-Toulouse-argile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/31555-Toulouse-argile.jpg/620px-31555-Toulouse-argile.jpg 2x" data-file-width="3057" data-file-height="2480" /></a><figcaption>Carte des zones d'aléa retrait-gonflement des sols argileux de Toulouse.</figcaption></figure> <p>La commune est vulnérable au risque de mouvements de terrains constitué principalement du retrait-gonflement des sols argileux<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cet aléa est susceptible d'engendrer des <a href="/wiki/Endommagement" title="Endommagement">dommages</a> importants aux bâtiments en cas d’alternance de périodes de <a href="/wiki/S%C3%A9cheresse_en_France" title="Sécheresse en France">sécheresse</a> et de pluie. 99,5&#160;% de la superficie communale est en aléa moyen ou fort (88,8&#160;% au niveau départemental et 48,5&#160;% au niveau national). Sur les 42&#160;980&#160;bâtiments dénombrés sur la commune en 2019, 42&#160;602 sont en aléa moyen ou fort, soit 99&#160;%, à comparer aux 98&#160;% au niveau départemental et 54&#160;% au niveau national. Une cartographie de l'exposition du territoire national au <a href="/wiki/Retrait-gonflement_des_argiles" title="Retrait-gonflement des argiles">retrait gonflement des sols argileux</a> est disponible sur le site du <a href="/wiki/Bureau_de_recherches_g%C3%A9ologiques_et_mini%C3%A8res" title="Bureau de recherches géologiques et minières">BRGM</a><sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Carte 3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Par ailleurs, afin de mieux appréhender le risque d’affaissement de terrain, l'inventaire national des <a href="/wiki/Cavit%C3%A9_souterraine" title="Cavité souterraine">cavités souterraines</a> permet de localiser celles situées sur la commune<sup id="cite_ref-ECS_85-0" class="reference"><a href="#cite_note-ECS-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Risques_technologiques">Risques technologiques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=36" title="Modifier la section : Risques technologiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=36" title="Modifier le code source de la section : Risques technologiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La commune est exposée au risque industriel du fait de la présence sur son territoire d'une entreprise soumise à la <a href="/wiki/Directive_Seveso" title="Directive Seveso">directive européenne SEVESO</a><sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La commune est en outre située en aval des barrages de <a href="/wiki/Lac_de_Cap_de_Long" title="Lac de Cap de Long">Cap de Long</a> sur la <a href="/wiki/Neste_de_Couplan" title="Neste de Couplan">Neste de Couplan</a> (<a href="/wiki/Hautes-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Hautes-Pyrénées">Hautes-Pyrénées</a>) et de l'<a href="/wiki/Lac_de_la_Ganguise" title="Lac de la Ganguise">Estrade</a> sur la <a href="/wiki/Ganguise" title="Ganguise">Ganguise</a> (<a href="/wiki/Aude_(d%C3%A9partement)" title="Aude (département)">Aude</a>). À ce titre elle est susceptible d’être touchée par l’onde de submersion consécutive à la <a href="/wiki/Rupture_de_barrage" title="Rupture de barrage">rupture d'un de ces ouvrages</a><sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Toponymie">Toponymie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=37" title="Modifier la section : Toponymie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=37" title="Modifier le code source de la section : Toponymie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le nom <i>Tolosa</i> apparaît dans des écrits antiques mais pas antérieurs au <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>&#160;: Τολώσσα [<i>Tolossa</i>] (<a href="/wiki/Posidonios" title="Posidonios">Posidonios</a> et <a href="/wiki/Strabon" title="Strabon">Strabon</a>)&#160;; <i><span class="lang-la" lang="la">Tolosa</span></i> (<a href="/wiki/Cic%C3%A9ron" title="Cicéron">Cicéron</a>, <a href="/wiki/Jules_C%C3%A9sar" title="Jules César">César</a>, <a href="/wiki/Pline_l%27Ancien" title="Pline l&#39;Ancien">Pline</a>,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>)<sup id="cite_ref-Moret_88-0" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Selon une légende toponymique, <i>Tolosa</i>, jadis la «&#160;cité de Minerve&#160;» (<i>Palladia Tolosa</i>) selon l’expression de Martial, ferait référence à la <a href="/wiki/Tholos" title="Tholos">Tholos</a> des <a href="/wiki/Grecs" title="Grecs">Grecs</a>, cf. les légendes de l'<a href="/wiki/Or_de_Toulouse" title="Or de Toulouse">Or de Delphes</a> à Toulouse. Une autre version, tout aussi fantaisiste, fait de <a href="/wiki/Tholus" title="Tholus">Tholus</a>, petit-fils de <a href="/wiki/Japhet" title="Japhet">Japhet</a>, lui-même deuxième fils de <a href="/wiki/No%C3%A9_(patriarche)" title="Noé (patriarche)">Noé</a>, celui qui aurait donné son nom à la cité<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. C'est ce mythe qui se retrouve mis en ouverture du <i>Ramelet Mondin</i> du poète toulousain <a href="/wiki/Pierre_Goudouli" title="Pierre Goudouli">Pèire Godolin</a>. </p><p>Il est acquis depuis longtemps que <i>Tolosa</i> (ou <i>Tolossa</i><sup id="cite_ref-Nègre_90-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nègre-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) représente un toponyme indigène que les auteurs antiques se sont contentés de transcrire<sup id="cite_ref-Moret_88-1" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> dans leur langue. Cependant son <a href="/wiki/%C3%89tymologie" title="Étymologie">étymologie</a> est aujourd'hui encore incertaine<sup id="cite_ref-Nègre_90-1" class="reference"><a href="#cite_note-Nègre-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Moret_88-2" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Ce nom de lieu étant associé à celui des <a href="/wiki/Volques_Tectosages" title="Volques Tectosages">Volques Tectosages</a><sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, certains linguistes ont essayé de mettre en évidence le caractère celtique du toponyme. Ils se reposent notamment sur l'existence d'une racine <i>Tol-</i> que l'on retrouverait par exemple dans le nom de la peuplade celtique des <a href="/wiki/Tolistobogiens" title="Tolistobogiens">Tolistobogii</a><sup id="cite_ref-Moret_88-3" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et dans celui du nom d'au moins quatre autres <span class="page_h"><a href="/wiki/Toulouse_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Toulouse (homonymie)">Toulouse</a></span> en France, dont l'un <a href="/wiki/Toulouse-le-Ch%C3%A2teau" title="Toulouse-le-Château">Toulouse-le-Château</a> (Jura, <i>Montis Tolose</i> 1090)<sup id="cite_ref-Moret_88-4" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> dans le nord-est. Cet élément <i>Tol-</i> est possiblement le même que celui rencontré dans les Toulon, Thollon, Thulon, Montholon, Monthelon, etc. de l'hexagone et qui signifierait «&#160;colline, éminence&#160;»<sup id="cite_ref-Moret_88-5" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cependant, la topographie de Toulouse s'accorde mal avec le sens de «&#160;colline, éminence&#160;», car la localité est située dans une plaine<sup id="cite_ref-Moret_88-6" class="reference"><a href="#cite_note-Moret-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le nom étant difficilement explicable par le celtique, la plupart des toponymistes le considèrent comme pré-celtique, peut-être <a href="/wiki/Ib%C3%A8re" title="Ibère">ibère</a><sup id="cite_ref-Dauzat_92-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dauzat-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ou pré-celtique d'«&#160;<i>origine et de sens incertain</i>&#160;»<sup id="cite_ref-Nègre_90-2" class="reference"><a href="#cite_note-Nègre-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les hypothèses pré-celtiques, c'est-à-dire <a href="/wiki/Ib%C3%A8re" title="Ibère">ibériques</a> et <a href="/wiki/Aquitanique" class="mw-redirect" title="Aquitanique">aquitaniques</a> ont été étudiée par Pierre Moret<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, ces langues sont peu ou pas documentées. </p><p>Le nom antique <i>Tolosa</i> est également le nom <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a> de la ville, présent dans sa devise <i>Per Tolosa totjorn mai</i>. Il devient <i>Tholose</i> en français, avant de se transformer en <i>Toulouse</i>, probablement sous l'influence de la prononciation occitane (<span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">&#91;<a href="/wiki/API_t" class="mw-redirect" title="API t"><span title="&#91;t&#93; en français « t » dans « tous » ; ailleurs avec la langue un peu plus en arrière.">t</span></a><a href="/wiki/API_u" class="mw-redirect" title="API u"><span title="&#91;u&#93; « ou » dans « coup ».">u</span></a><a href="/wiki/API_%CB%88" class="mw-redirect" title="API ˈ"><span title="&#91;ˈ&#93; indique que la syllabe ou voyelle suivante porte l&#39;accent tonique.">ˈ</span></a><a href="/wiki/API_l" class="mw-redirect" title="API l"><span title="&#91;l&#93; « l » dans « loup ».">l</span></a><a href="/wiki/API_u" class="mw-redirect" title="API u"><span title="&#91;u&#93; « ou » dans « coup ».">u</span></a><a href="/wiki/API_z" class="mw-redirect" title="API z"><span title="&#91;z&#93; « z » dans « zéro ».">z</span></a><a href="/wiki/API_%C9%94" class="mw-redirect" title="API ɔ"><span title="&#91;ɔ&#93; « o » dans « sort ».">ɔ</span></a>&#93;</span>), vers la fin du <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=38" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=38" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Histoire_de_Toulouse" title="Histoire de Toulouse">Histoire de Toulouse</a> et <a href="/wiki/Histoire_de_Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Histoire de Midi-Pyrénées">Histoire de Midi-Pyrénées</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Préhistoire,_protohistoire"><span id="Pr.C3.A9histoire.2C_protohistoire"></span>Préhistoire, protohistoire</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=39" title="Modifier la section : Préhistoire, protohistoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=39" title="Modifier le code source de la section : Préhistoire, protohistoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg/250px-Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg" decoding="async" width="220" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg/330px-Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg/500px-Hache_n%C3%A9olithique_des_R%C3%A9collets_MHNT.PRE.2011.0.450.jpg 2x" data-file-width="7224" data-file-height="3774" /></a><figcaption>Hache polie du néolithique trouvée chemin des Récollets - <a href="/wiki/Mus%C3%A9um_de_Toulouse" title="Muséum de Toulouse">Muséum de Toulouse</a></figcaption></figure> <p>Les environs de Toulouse sont occupés dès le <a href="/wiki/Pal%C3%A9olithique_inf%C3%A9rieur" title="Paléolithique inférieur">Paléolithique inférieur</a> mais ce ne sont que des traces d'occupation humaine du <a href="/wiki/N%C3%A9olithique" title="Néolithique">Néolithique</a> qui sont retrouvées sous forme de village comme à <a href="/wiki/Villeneuve-Tolosane" title="Villeneuve-Tolosane">Villeneuve-Tolosane</a>. D'autres traces d'occupations par l'homme au <abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> et au <abbr class="abbr" title="7ᵉ siècle"><span class="romain">VII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> ont été trouvées comme en témoigne la <a href="/wiki/N%C3%A9cropole" title="Nécropole">nécropole</a> du quartier Saint-Roch (vers la <a href="/wiki/Rue_du_F%C3%A9r%C3%A9tra" title="Rue du Férétra">rue du Feretra</a>), mise au jour en 2002<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Dès le milieu du <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>, bien avant l'installation romaine, le Languedoc occidental est occupé par une confédération de peuples gaulois, les <a href="/wiki/Volques_Tectosages" title="Volques Tectosages">Volques Tectosages</a>, parmi lesquels un peuple, celui des <a href="/wiki/Tolosates" title="Tolosates">Tolosates</a>, occupe les environs de Toulouse. Au <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>, un <a href="/wiki/Oppidum" title="Oppidum">oppidum</a> d'une centaine d'hectares est créé à <a href="/wiki/Vieille-Toulouse" title="Vieille-Toulouse">Vieille-Toulouse</a>, à quelques kilomètres au sud de l'actuelle Toulouse. Probable capitale des Volques Tectosages, le site est urbanisé à la mode italique, sur un <a href="/wiki/Plan_orthogonal" class="mw-redirect" title="Plan orthogonal">plan orthogonal</a><sup id="cite_ref-Gardes2010_95-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gardes2010-95"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les Tolosates entretiennent des liens commerciaux avec l'<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a> et l'<a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a> et le reste de la Gaule par l'échange de vin, de blé et de métaux. De nombreuses <a href="/wiki/Amphore" title="Amphore">amphores</a> ont été retrouvées et prouvent la vigueur de ces échanges<sup id="cite_ref-ref1_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref1-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ville_gallo-romaine">Ville gallo-romaine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=40" title="Modifier la section : Ville gallo-romaine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=40" title="Modifier le code source de la section : Ville gallo-romaine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>D'abord alliés de <a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Rome</a>, les <a href="/wiki/Volques_Tectosages" title="Volques Tectosages">Volques Tectosages</a> se révoltent et sont défaits par les Romains en 107 <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>, et Toulouse (<i><a href="/wiki/Tolosa_(Toulouse)" title="Tolosa (Toulouse)">Tolosa</a></i> en latin) devient romaine. La ville protohistorique est alors un important centre administratif et militaire de la province <a href="/wiki/Gaule_narbonnaise" title="Gaule narbonnaise">Narbonnaise</a>. Sous Auguste, vers la fin du <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>, une ville nouvelle est établie à l'emplacement du centre historique actuel de Toulouse. Les Gallo-Romains, comme en d'autres grandes villes, édifient des <a href="/wiki/Aqueduc" title="Aqueduc">aqueducs</a><sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ainsi que de nombreux bâtiments maintenant détruits pour un grand nombre d'entre eux&#160;: un <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_latin" title="Théâtre latin">théâtre</a>, un <a href="/wiki/Amphith%C3%A9%C3%A2tre_romain_de_Purpan-Ancely" title="Amphithéâtre romain de Purpan-Ancely">amphithéâtre</a> de 14&#160;000&#160;places encore visible dans le quartier <a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a>-Ancely, des <a href="/wiki/Thermes_romains" title="Thermes romains">thermes</a> et plusieurs <a href="/wiki/Temple_romain" title="Temple romain">temples</a><sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Dès l'an 30, ils entourent la ville d'un grand mur d'enceinte fait de briques dont des pans sont encore debout de nos jours. </p><p>L'itinéraire de l'<a href="/wiki/Anonyme_de_Bordeaux" title="Anonyme de Bordeaux">Anonyme de Bordeaux</a> passe dans la région et mentionne ce site. </p><p>En 250, Toulouse est marquée par le supplice de <a href="/wiki/Saturnin_de_Toulouse" title="Saturnin de Toulouse">Saturnin de Toulouse</a> qui deviendra saint Sernin. Cet épisode marque l'apparition d'un culte minoritaire dans le Haut-Empire<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le <abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle sont prospères et la ville grandit. La première <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a> est construite en 403 avec l'essor du <a href="/wiki/Christianisme" title="Christianisme">christianisme</a> dans la région<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La <a href="/wiki/Brique_(mat%C3%A9riau)" title="Brique (matériau)">brique</a> est largement utilisée comme matériau de construction. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 265.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 263.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:(Toulouse)_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond,_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg" class="mw-file-description" title="Amphores musée Saint-Raymond IIe&#160;siècle&#160;av. J.-C. Puits funéraire à Vieille-Toulouse"><img alt="Amphores musée Saint-Raymond IIe&#160;siècle&#160;av. J.-C. Puits funéraire à Vieille-Toulouse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/%28Toulouse%29_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond%2C_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg/395px-%28Toulouse%29_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond%2C_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg" decoding="async" width="264" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/%28Toulouse%29_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond%2C_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg/592px-%28Toulouse%29_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond%2C_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/%28Toulouse%29_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond%2C_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg/789px-%28Toulouse%29_Mus%C3%A9e_Saint-Raymond%2C_Amphores_de_Vieille-Toulouse.jpg 2x" data-file-width="7931" data-file-height="3621" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Amphores <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Saint-Raymond" title="Musée Saint-Raymond">musée Saint-Raymond</a> <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> Puits funéraire à <a href="/wiki/Vieille-Toulouse" title="Vieille-Toulouse">Vieille-Toulouse</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 374px"> <div class="thumb" style="width: 372px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Enceinte_gallo-romaine_-_Toulouse_-_PA00094679.jpg" class="mw-file-description" title="Enceinte gallo-romaine, place Saint-Jacques, près du palais Niel."><img alt="Enceinte gallo-romaine, place Saint-Jacques, près du palais Niel." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Enceinte_gallo-romaine_-_Toulouse_-_PA00094679.jpg/960px-Enceinte_gallo-romaine_-_Toulouse_-_PA00094679.jpg" decoding="async" width="372" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Enceinte_gallo-romaine_-_Toulouse_-_PA00094679.jpg/1116px-Enceinte_gallo-romaine_-_Toulouse_-_PA00094679.jpg 2x" data-file-width="7728" data-file-height="2493" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Enceinte gallo-romaine, place Saint-Jacques, près du <a href="/wiki/Palais_Niel" title="Palais Niel">palais Niel</a>.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Capitale_du_royaume_Wisigoth">Capitale du royaume Wisigoth</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=41" title="Modifier la section : Capitale du royaume Wisigoth" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=41" title="Modifier le code source de la section : Capitale du royaume Wisigoth"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 413, les <a href="/wiki/Wisigoths" title="Wisigoths">Wisigoths</a> envahissent la ville et choisissent Toulouse comme capitale de leur <a href="/wiki/Royaume_wisigoth" title="Royaume wisigoth">royaume</a>. Les vestiges du <a href="/wiki/Palais_des_rois_wisigoths" title="Palais des rois wisigoths">palais Wisigoth de Toulouse</a>, qui se situait sous l'actuelle place de Bologne, ont été redécouverts en 1988-1989<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/Sidoine_Apollinaire" title="Sidoine Apollinaire">Sidoine Apollinaire</a> a relaté en détail les fastes de la cour toulousaine de <a href="/wiki/Th%C3%A9odoric_II" title="Théodoric II">Théodoric II</a>. Ayant une culture et une religion différentes, les Gallo-Romains et les Wisigoths se côtoient à Toulouse sans se mélanger jusqu'en 508 lorsque <a href="/wiki/Clovis_Ier" title="Clovis Ier">Clovis</a> prend la ville, après avoir vaincu les Wisigoths à la <a href="/wiki/Bataille_de_Vouill%C3%A9" title="Bataille de Vouillé">bataille de Vouillé</a> (en 507). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_comté_de_Toulouse_du_VIe_au_XIIIe_siècle"><span id="Le_comt.C3.A9_de_Toulouse_du_VIe_au_XIIIe_si.C3.A8cle"></span>Le comté de Toulouse du <abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=42" title="Modifier la section : Le comté de Toulouse du VIe au XIIIe&#160;siècle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=42" title="Modifier le code source de la section : Le comté de Toulouse du VIe au XIIIe&#160;siècle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg/170px-Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg" decoding="async" width="170" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg/255px-Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg/340px-Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres_-_L%27entr%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_pape_Urbain_II_en_1096_par_Benjamin_Constant.jpg 2x" data-file-width="4967" data-file-height="6662" /></a><figcaption><i>L'entrée à Toulouse du pape Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> en 1096</i> <a href="/wiki/Benjamin-Constant" title="Benjamin-Constant">Benjamin-Constant</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_(aux_archives_municipales).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_%28aux_archives_municipales%29.jpg/170px-Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_%28aux_archives_municipales%29.jpg" decoding="async" width="170" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_%28aux_archives_municipales%29.jpg/255px-Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_%28aux_archives_municipales%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_%28aux_archives_municipales%29.jpg/340px-Plan_du_vieux_quartier_latin_de_Toulouse_%28aux_archives_municipales%29.jpg 2x" data-file-width="1001" data-file-height="1314" /></a><figcaption>Plan du quartier latin.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:La_chambre_de_Saint_Dominique_(maison_Seilhan)_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/La_chambre_de_Saint_Dominique_%28maison_Seilhan%29_-_panoramio.jpg/220px-La_chambre_de_Saint_Dominique_%28maison_Seilhan%29_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/La_chambre_de_Saint_Dominique_%28maison_Seilhan%29_-_panoramio.jpg/330px-La_chambre_de_Saint_Dominique_%28maison_Seilhan%29_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/La_chambre_de_Saint_Dominique_%28maison_Seilhan%29_-_panoramio.jpg/440px-La_chambre_de_Saint_Dominique_%28maison_Seilhan%29_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="4752" data-file-height="3168" /></a><figcaption>La chambre de saint Dominique à la <a href="/wiki/Maison_Seilhan" title="Maison Seilhan">maison Seilhan</a> est considérée comme le lieu de naissance de l'<a href="/wiki/Ordre_des_Pr%C3%AAcheurs" title="Ordre des Prêcheurs">ordre dominicain</a> (1215).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg/250px-D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg/330px-D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg/500px-D%C3%A9tail_Annales_1413.jpg 2x" data-file-width="1016" data-file-height="802" /></a><figcaption>Du <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle les <a href="/wiki/Capitoulat" title="Capitoulat">capitouls</a> tinrent des <a href="/wiki/Annales_manuscrites_de_la_ville_de_Toulouse" title="Annales manuscrites de la ville de Toulouse">annales municipales</a> qui constituent une exceptionnelle collection de portraits de consuls municipaux.</figcaption></figure> <p>Les <a href="/wiki/Francs" title="Francs">Francs</a> ne restent cependant pas à Toulouse et la ville, maintenant coupée de la <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">Méditerranée</a>, perd de son influence. Elle sert surtout de place-forte face à la <a href="/wiki/Septimanie" title="Septimanie">Septimanie</a> à l'est et la péninsule ibérique au sud, détenus par les Wisigoths<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">&#91;</span>93<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle reprend néanmoins son indépendance pour former en 629 l'éphémère royaume de Toulouse puis devient aux <abbr class="abbr" title="7ᵉ siècle"><span class="romain">VII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et&#32;<abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles la capitale d'un grand duché dont les frontières vont des Pyrénées à la Loire, et de Rodez à l'Océan<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En 721, la ville est assiégée par l'armée arabe, qui est finalement défaite lors de la <a href="/wiki/Bataille_de_Toulouse_(721)" title="Bataille de Toulouse (721)">bataille de Toulouse</a> le <time class="nowrap" datetime="0721-06-13" data-sort-value="0721-06-13">9 juin 721</time>, signant la fin de sa progression vers le nord<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">&#91;</span>95<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En <a href="/wiki/Chronologie_des_invasions_vikings" title="Chronologie des invasions vikings">844</a>, une flotte vikings remonte la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> et atteint Toulouse<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">&#91;</span>96<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Au <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, la ville reste longtemps indépendante. Les <a href="/wiki/Comt%C3%A9_de_Toulouse" title="Comté de Toulouse">comtes de Toulouse</a> étendent leur domaine sur la plus grande partie du Midi de la France. Témoin de la présence des comtes de Toulouse, les restes des fondations du château comtal ont été récemment mis au jour près de la porte sud de la ville médiévale à l'emplacement du palais de justice. Le christianisme s'impose à Toulouse et de nombreuses églises sont construites. En 1096, le pape <span><a href="/wiki/Urbain_II" title="Urbain II"><span class="nowrap">Urbain <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></span></a></span> se rend à Toulouse pour consacrer la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a>. La <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse" title="Cathédrale Saint-Étienne de Toulouse">cathédrale Saint-Étienne</a> est édifiée au <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">&#91;</span>97<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>En 1152, un conseil commun de la Cité et des Faubourgs est mis en place par le comte. C'est le «&#160;<a href="/wiki/Capitoulat" title="Capitoulat">capitoulat</a>&#160;» formé de douze <a href="/wiki/Liste_des_capitouls_de_Toulouse" title="Liste des capitouls de Toulouse">capitouls</a> qui assurent dans un premier temps un rôle judiciaire. Puis ils acquièrent du pouvoir en rendant des ordonnances, percevant des taxes, levant une milice et assurant l'ordre et la justice dans la ville. À la suite de la révolte du <time class="nowrap" datetime="1189-01-13" data-sort-value="1189-01-13">6 janvier 1189</time>, le Comte ne conserve plus que le pouvoir de battre la <a href="/wiki/Monnaie" title="Monnaie">monnaie</a>, et de lever des troupes en cas de menace extérieure. En 1190, les capitouls acquièrent une maison commune contre les remparts à proximité de la porte nord, qui deviendra le <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">Capitole</a>, aujourd'hui symbole de la ville. Cette période permet l'instauration de nombreuses <a href="/wiki/Libert%C3%A9" title="Liberté">libertés</a> municipales. Parallèlement émerge <a href="/wiki/Histoire_des_bourses_de_valeurs#Les_moulins_du_Bazacle,_première_société_par_actions" title="Histoire des bourses de valeurs">une des premières sociétés par actions de l'histoire</a>, les <a href="/wiki/Histoire_des_bourses_de_valeurs#Les_moulins_du_Bazacle,_première_société_par_actions" title="Histoire des bourses de valeurs">moulins du Bazacle sur la Garonne</a>. </p><p>À la même époque, la papauté lance la <a href="/wiki/Croisade_des_albigeois" title="Croisade des albigeois">croisade des albigeois</a>. Malgré la mort du chef des croisés <a href="/wiki/Simon_IV_de_Montfort" title="Simon IV de Montfort">Simon de Montfort</a> et l'abandon de son fils Amaury, les hostilités aboutissent à l'entrée en dépendance du comté de Toulouse à l'égard de la royauté capétienne avec la signature du <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Paris_(1229)" title="Traité de Paris (1229)">traité de Paris</a> le <time class="nowrap" datetime="1229-04-19" data-sort-value="1229-04-19">12 avril 1229</time>. L'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Toulouse" title="Université de Toulouse">université de Toulouse</a> est fondée la même année. En 1271, à la mort de <a href="/wiki/Jeanne_de_Toulouse" title="Jeanne de Toulouse">Jeanne</a> fille de <a href="/wiki/Raymond_VII_de_Toulouse" title="Raymond VII de Toulouse">Raimond VII</a>, dernière représentante de la maison des comtes de Toulouse, le comté est intégré au <a href="/wiki/Domaine_royal_fran%C3%A7ais" title="Domaine royal français">domaine royal français</a> et devient le <a href="/wiki/Languedoc" title="Languedoc">Languedoc</a>. </p><p>C'est précisément pour contrer l'influence de «&#160;l'hérésie cathare&#160;», particulièrement vive dans la région, que <a href="/wiki/Dominique_de_Guzm%C3%A1n" title="Dominique de Guzmán">Dominique de Guzmán</a> fonde à Toulouse, en 1215, dans la <a href="/wiki/Maison_Seilhan" title="Maison Seilhan">maison Seilhan</a>, l'Ordre des frères prêcheurs (aussi appelés Dominicains). En 1365, le pape Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr> attribue aux dominicains de Toulouse les reliques du philosophe et théologien saint <a href="/wiki/Thomas_d%27Aquin" title="Thomas d&#39;Aquin">Thomas d'Aquin</a>, dominicain célèbre, vraisemblablement pour dédommager la ville qui fut le berceau de l'ordre de n'avoir pu obtenir celles de saint Dominique lui-même. Ces reliques sont conservées à l'église des Jacobins. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_Hospitaliers_et_les_Templiers">Les Hospitaliers et les Templiers</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=43" title="Modifier la section : Les Hospitaliers et les Templiers" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=43" title="Modifier le code source de la section : Les Hospitaliers et les Templiers"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Prieur%C3%A9_hospitalier_de_Toulouse" title="Prieuré hospitalier de Toulouse">Prieuré hospitalier de Toulouse</a>.</div></div> <p>Au début du <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle les <a href="/wiki/Hospitaliers" title="Hospitaliers">Hospitaliers</a> de l'<a href="/wiki/Ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem" title="Ordre de Saint-Jean de Jérusalem">ordre de Saint-Jean de Jérusalem</a> s'installent à Toulouse. Ils occupent d'abord, jusqu'en 1110, l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Notre-Dame_de_la_Dalbade" title="Église Notre-Dame de la Dalbade">église de la Dalbade</a>, qui dépend du <a href="/wiki/Monast%C3%A8re_de_la_Daurade" title="Monastère de la Daurade">prieur de la Daurade</a>, mais ils en sont expulsés<sup id="cite_ref-Chalande_p102_107-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chalande_p102-107"><span class="cite-bracket">&#91;</span>98<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. C'est pourquoi ils obtiennent, entre 1116 et 1121, de l'<a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9v%C3%AAques_et_archev%C3%AAques_de_Toulouse" title="Liste des évêques et archevêques de Toulouse">évêque de la ville</a>, <a href="/w/index.php?title=Amelius_Raymond_du_Puy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Amelius Raymond du Puy (page inexistante)">Amelius Raymond du Puy</a>, dont un frère, <a href="/wiki/Raymond_du_Puy" title="Raymond du Puy">Raymond du Puy</a>, est un futur <a href="/wiki/Liste_des_grands_ma%C3%AEtres_de_l%27ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem" title="Liste des grands maîtres de l&#39;ordre de Saint-Jean de Jérusalem">supérieur de l'ordre</a>, la concession de l'église Saint-Rémi<sup id="cite_ref-Chalande_p225_108-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chalande_p225-108"><span class="cite-bracket">&#91;</span>99<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cette petite église, qui aurait été fondée par l'évêque <a href="/wiki/Germier_de_Toulouse" title="Germier de Toulouse">Germier</a>, se trouve à l'angle des <a href="/wiki/Rue_Saint-R%C3%A9m%C3%A9sy" title="Rue Saint-Rémésy">rues Saint-Rémésy</a> et <a href="/wiki/Rue_Saint-Jean_(Toulouse)" title="Rue Saint-Jean (Toulouse)">Saint-Jean</a><sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite-bracket">&#91;</span>100<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite-bracket">&#91;</span>101<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les hospitaliers accroissent progressivement leurs droits, tels que l'autorisation d'acquérir des biens dans tout le <a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se_de_Toulouse" title="Archidiocèse de Toulouse">diocèse de Toulouse</a>, le droit donné en 1160 par l'évêque <a href="/w/index.php?title=Raimond_de_Lautrec&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Raimond de Lautrec (page inexistante)">Raimond de Lautrec</a> d'avoir un cimetière pour les membres de leur ordre<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite-bracket">&#91;</span>102<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ou encore la possibilité accordée en 1175 par le <a href="/wiki/Liste_des_comtes_de_Toulouse" title="Liste des comtes de Toulouse">comte de Toulouse</a> <a href="/wiki/Raymond_V_de_Toulouse" title="Raymond V de Toulouse">Raimond V</a> d'avoir un four<sup id="cite_ref-Chalande_p225_108-1" class="reference"><a href="#cite_note-Chalande_p225-108"><span class="cite-bracket">&#91;</span>99<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ils reçoivent également le droit de faire construire une tour, connue comme la tour des Archives. </p><p>Les Hospitaliers entrent cependant en concurrence avec les Templiers<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112"><span class="cite-bracket">&#91;</span>103<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, qui ont établi leur maison toulousaine non loin de la leur, dans la rue du Temple (actuel <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;31 rue de la Fonderie)<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite-bracket">&#91;</span>104<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Mais en 1307, le <a href="/wiki/Roi_de_France" title="Roi de France">roi de France</a> <a href="/wiki/Philippe_IV_le_Bel" title="Philippe IV le Bel">Philippe IV le Bel</a> fait arrêter les Templiers dans tout le <a href="/wiki/Royaume_de_France" title="Royaume de France">royaume de France</a> et mettre leurs biens sous séquestre. Après la suppression de leur ordre par le <a href="/wiki/Concile_de_Vienne" title="Concile de Vienne">concile de Vienne</a> en 1311, la <a href="/wiki/D%C3%A9volution_des_biens_de_l%27ordre_du_Temple" title="Dévolution des biens de l&#39;ordre du Temple">dévolution des biens de l'ordre du Temple</a> sont accordées aux Hospitaliers l'année suivante. C'est Déodat de Roaix qui est chargé, à Toulouse, de surveiller le transfert des propriétés. </p><p>La grande richesse de la maison hospitalière toulousaine lui permet de recevoir en 1315 le rang de <a href="/wiki/Grand_prieur%C3%A9_de_Toulouse" title="Grand prieuré de Toulouse">grand prieuré</a><sup id="cite_ref-Chalande_p101_114-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chalande_p101-114"><span class="cite-bracket">&#91;</span>105<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: elle est placée, au côté du <a href="/wiki/Grand_prieur%C3%A9_de_Saint-Gilles" title="Grand prieuré de Saint-Gilles">grand prieuré de Saint-Gilles</a>, à la tête de la <a href="/wiki/Langue_de_Provence" title="Langue de Provence">langue de Provence</a>. Les hospitaliers, devenus propriétaires de la Maison du Temple, y installent en 1408 un hôpital, appelé hôpital du Temple. Le <a href="/wiki/Prieur_provincial" title="Prieur provincial">prieur provincial</a> fait aussi construire son logis dans la maison voisine (actuel <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;13 rue de la Dalbade). Ils agrandissent également l'église (actuel <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;15 rue de la Dalbade), placée dès lors sous les vocables de Notre-Dame de la Conception et de Sainte-Barbe. Derrière les bâtiments qui donnent sur la rue se trouve également un cimetière, du côté de la <a href="/wiki/Garonnette" title="Garonnette">Garonnette</a><sup id="cite_ref-Chalande_p219_115-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chalande_p219-115"><span class="cite-bracket">&#91;</span>106<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_la_Renaissance_à_la_Révolution_:_crises_et_âge_d'or_du_pastel"><span id="De_la_Renaissance_.C3.A0_la_R.C3.A9volution_:_crises_et_.C3.A2ge_d.27or_du_pastel"></span>De la Renaissance à la Révolution&#160;: crises et âge d'or du pastel</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=44" title="Modifier la section : De la Renaissance à la Révolution&#160;: crises et âge d&#39;or du pastel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=44" title="Modifier le code source de la section : De la Renaissance à la Révolution&#160;: crises et âge d&#39;or du pastel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg/220px-H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg/330px-H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg/440px-H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Main_courtyard_-_2014-09-01.jpg 2x" data-file-width="4643" data-file-height="3456" /></a><figcaption>L'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat" title="Hôtel d&#39;Assézat">hôtel d'Assézat</a>, <abbr class="abbr" title="Seizième"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle.</figcaption></figure> <p>Au <abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, la ville prospère grâce au commerce et devient la quatrième ville du <a href="/wiki/Royaume_de_France" title="Royaume de France">royaume de France</a><sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116"><span class="cite-bracket">&#91;</span>107<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Mais, en 1348, la ville est touchée par la <a href="/wiki/Peste_noire" title="Peste noire">peste noire</a> qui reviendra en 1361 puis au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Elle doit aussi assurer l'effort de la <a href="/wiki/Guerre_de_Cent_Ans" title="Guerre de Cent Ans">guerre de Cent Ans</a> et subir le brigandage. Les faubourgs sont détruits et la ville se replie derrière ses fortifications. Le <a href="/wiki/Chronologie_des_grands_incendies" title="Chronologie des grands incendies">Grand incendie de Toulouse</a>, le <time class="nowrap" datetime="1463-05-16" data-sort-value="1463-05-16">7 mai 1463</time>, détruit les trois quarts de la cité et ruine plusieurs <a href="/wiki/%C3%89glise_(%C3%A9difice)" title="Église (édifice)">églises</a>, <a href="/wiki/Couvent" title="Couvent">couvents</a> et autres édifices publics<sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117"><span class="cite-bracket">&#91;</span>108<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville prospère et s'agrandit malgré cela&#160;: le <time class="nowrap" datetime="1469-01-01" data-sort-value="1469-01-01">23 décembre 1468</time>, par ses lettres patentes, le roi <span><a href="/wiki/Louis_XI" title="Louis XI"><span class="nowrap">Louis <abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></span></a></span> ordonne le rétablissement du Parlement et de la Cour des aides à Toulouse, transférés auparavant à <a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a><sup id="cite_ref-118" class="reference"><a href="#cite_note-118"><span class="cite-bracket">&#91;</span>109<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En 1476, Toulouse devient la quatrième ville de France à accueillir l'<a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">imprimerie</a>. </p><p>Durant la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a>, de la fin du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, Toulouse connaît une période de grande prospérité, grâce à l'industrie du <a href="/wiki/Culture_du_pastel" title="Culture du pastel">pastel</a>. C'est l'époque de construction de grands hôtels particuliers comme l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Bernuy" title="Hôtel de Bernuy">hôtel de Bernuy</a> ou l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat" title="Hôtel d&#39;Assézat">hôtel d'Assézat</a>. </p><p>En 1560, les protestants et les catholiques s'affrontent dans de sanglants combats<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite-bracket">&#91;</span>110<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En 1562, des Huguenots furent ainsi massacrés et leurs maisons pillées lors de troubles à la suite d'un édit de la reine autorisant les hérétiques à pratiquer leur culte en dehors des villes. Cela mena à une conjuration contre les catholiques et à de nombreux affrontements, qui se soldèrent par la défaite des Huguenots en mai de cette même année<sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120"><span class="cite-bracket">&#91;</span>111<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Au <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, le <a href="/wiki/Catholicisme" title="Catholicisme">catholicisme</a> triomphe. Les églises sont très fréquentées et de nombreux couvents s'installent en ville. Le parti pro catholique s'oppose au pouvoir central, en particulier lors de la révolte du gouverneur du Languedoc <span><a href="/wiki/Henri_II_de_Montmorency" title="Henri II de Montmorency"><span class="nowrap">Henri <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></span> de Montmorency</a></span> exécuté en 1632 place du Capitole. Deux symboles de la ville, le <a href="/wiki/Pont-Neuf_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Pont-Neuf de Toulouse">Pont-Neuf</a> et le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, sont réalisés respectivement en 1632 et en 1682. Le <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">Capitole</a> est reconstruit, quant à lui, au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. En 1762, se déroule l'<a href="/wiki/Affaire_Calas" title="Affaire Calas">affaire Calas</a>&#160;: le cas d'un protestant injustement condamné provoque une célèbre intervention de <a href="/wiki/Voltaire" title="Voltaire">Voltaire</a>. </p><p>Toulouse entre dans la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise" title="Révolution française">Révolution</a> sans grand heurt. Seuls quelques pillages et quelques attaques de châteaux se produisent, le pouvoir du Parlement est respecté car il fait vivre la ville. Des conflits éclatent lorsque la suppression des provinces et des Parlements et la réforme ecclésiastique sont déclarées en 1790 et 1791<sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121"><span class="cite-bracket">&#91;</span>112<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville est privée de son rang de capitale régionale et devient le chef-lieu de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a>. Les jacobins parviennent à la maintenir hors de la révolte fédéraliste (ce qui est déterminant pour éviter la jonction entre l'Ouest et le Sud Est). De même, en 1799, les républicains parviennent à faire échouer une révolte populaire dont le motif principal est le refus du service militaire obligatoire et le rejet de la politique répressive du <a href="/wiki/Directoire" title="Directoire">Directoire</a> vis-à-vis des prêtres. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Époque_contemporaine"><span id=".C3.89poque_contemporaine"></span>Époque contemporaine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=45" title="Modifier la section : Époque contemporaine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=45" title="Modifier le code source de la section : Époque contemporaine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="XIXe_siècle"><span id="XIXe_si.C3.A8cle"></span><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=46" title="Modifier la section : XIXe&#160;siècle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=46" title="Modifier le code source de la section : XIXe&#160;siècle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_Karte_1631.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Toulouse_Karte_1631.jpg/220px-Toulouse_Karte_1631.jpg" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Toulouse_Karte_1631.jpg/330px-Toulouse_Karte_1631.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Toulouse_Karte_1631.jpg/440px-Toulouse_Karte_1631.jpg 2x" data-file-width="674" data-file-height="537" /></a><figcaption>Carte de Toulouse par Melchior Tavernier en l’an 1631.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg/250px-Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg/330px-Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg/500px-Fontaine_de_la_Trinit%C3%A9_-_2012-09-29.jpg 2x" data-file-width="1644" data-file-height="2466" /></a><figcaption>Place de la Trinité.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG/250px-Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG/330px-Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG/500px-Vue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Toulouse.JPG 2x" data-file-width="2749" data-file-height="1953" /></a><figcaption>Vue générale de Toulouse vers 1877.</figcaption></figure> <p>Le <time class="nowrap" datetime="1814-04-10" data-sort-value="1814-04-10">10 avril 1814</time>, la <a href="/wiki/Bataille_de_Toulouse_(1814)" title="Bataille de Toulouse (1814)">bataille de Toulouse</a> oppose les hispano-britanniques du maréchal <a href="/wiki/Arthur_Wellesley_de_Wellington" class="mw-redirect" title="Arthur Wellesley de Wellington">Wellington</a> aux Français du maréchal <a href="/wiki/Jean-de-Dieu_Soult" title="Jean-de-Dieu Soult">Soult</a>, qui, bien que parvenant à résister, sont contraints de se retirer. La ville rose a donc été le théâtre de la dernière bataille franco-anglaise sur le sol français<sup id="cite_ref-122" class="reference"><a href="#cite_note-122"><span class="cite-bracket">&#91;</span>113<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville se rallie au roi <a href="/wiki/Louis_XVIII" title="Louis XVIII">Louis&#160;<abbr class="abbr" title="18"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVIII</span></abbr></a> et à la <a href="/wiki/Restauration_(histoire_de_France)" class="mw-redirect" title="Restauration (histoire de France)">Restauration</a> après la chute de <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_Ier" title="Napoléon Ier">Napoléon <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a>. Les républicains et les légitimistes sont majoritaires à Toulouse et il est difficile aux partisans de Louis-Philippe ou de Napoléon III de lutter contre leur alliance de circonstance. Les Républicains, en particulier <a href="/wiki/Armand_Duportal" title="Armand Duportal">Armand Duportal</a> sont très actifs&#160;; en 1848, la <a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_R%C3%A9publique_(France)" title="Deuxième République (France)">République</a> est proclamée par <a href="/w/index.php?title=Henri_Joly_(politique)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Henri Joly (politique) (page inexistante)">Henri Joly</a> depuis le balcon du <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">Capitole</a>&#160;; en 1871 une <a href="/wiki/Commune_de_Paris" title="Commune de Paris">Commune</a> échoue. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1875-06-23" data-sort-value="1875-06-23">23 juin 1875</time>, Toulouse connaît sa plus forte <a href="/wiki/Crue_de_la_Garonne_en_1875" title="Crue de la Garonne en 1875">crue</a>. Au débit de 8&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="mètre cube">m<sup>3</sup></abbr> d’eau par seconde (300&#160;<abbr class="abbr" title="mètre cube">m<sup>3</sup></abbr> en temps normal), la Garonne monte à 9,47&#160;<abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>, inondant la quasi-totalité de la rive gauche, détruisant le pont d’<a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a>, le <a href="/wiki/Pont_Saint-Pierre_de_Toulouse" title="Pont Saint-Pierre de Toulouse">pont Saint-Pierre</a> et le <a href="/wiki/Pont_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Pont Saint-Michel (Toulouse)">pont Saint-Michel</a>. Seul le <a href="/wiki/Pont-Neuf_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Pont-Neuf de Toulouse">Pont Neuf</a> résiste. On dénombre <span class="nowrap">208 morts</span>, plus de 1&#160;200&#160;maisons détruites et 25&#160;000&#160;sans-abri<sup id="cite_ref-123" class="reference"><a href="#cite_note-123"><span class="cite-bracket">&#91;</span>114<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le <time class="nowrap" datetime="06-26" data-sort-value="06-26">26 juin</time>, le maréchal <a href="/wiki/Patrice_de_Mac_Mahon" title="Patrice de Mac Mahon">Mac Mahon</a> se rend à Toulouse. À la vue du spectacle, il prononce la désormais célèbre phrase «&#160;Que d’eau, que d’eau&#160;!&#160;»<sup id="cite_ref-124" class="reference"><a href="#cite_note-124"><span class="cite-bracket">&#91;</span>115<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'arrivée au pouvoir des radicaux, commerçants et entrepreneurs républicains soutenus par le journal <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche du Midi</a></i> où écrit <a href="/wiki/Jean_Jaur%C3%A8s" title="Jean Jaurès">Jean Jaurès</a> se traduit par de grands travaux urbains avec la construction des grandes rues de type <a href="/wiki/Georges_Eug%C3%A8ne_Haussmann" title="Georges Eugène Haussmann">haussmannien</a> comme la <a href="/w/index.php?title=Rue_Alsace-Lorraine_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rue Alsace-Lorraine (Toulouse) (page inexistante)">rue Alsace-Lorraine</a> et la <a href="/wiki/Rue_de_Metz_(Toulouse)" title="Rue de Metz (Toulouse)">rue de Metz</a>&#160;; la ville s'agrandit progressivement du fait de l'<a href="/wiki/Immigration_espagnole_en_France" class="mw-redirect" title="Immigration espagnole en France">immigration espagnole</a> et de l'<a href="/wiki/Exode_rural" title="Exode rural">exode rural</a>. </p><p>En 1856, l’arrivée du chemin de fer s’avère déterminante pour Toulouse. À partir des années 1870, quelques grandes artères sont percées sur le modèle parisien. Elles sont bordées de grands immeubles bourgeois et accueillent les premiers grands magasins. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Les_grands_magasins">Les grands magasins</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=47" title="Modifier la section : Les grands magasins" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=47" title="Modifier le code source de la section : Les grands magasins"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_1877,_rue_Lafayette_(G.)_et_47_rue_Alsace_Lorraine_(D.)_-_La_Maison_Universelle,_ou_Grand_Bazar,_d%27Antoine_Labit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Toulouse_1877%2C_rue_Lafayette_%28G.%29_et_47_rue_Alsace_Lorraine_%28D.%29_-_La_Maison_Universelle%2C_ou_Grand_Bazar%2C_d%27Antoine_Labit.jpg/250px-Toulouse_1877%2C_rue_Lafayette_%28G.%29_et_47_rue_Alsace_Lorraine_%28D.%29_-_La_Maison_Universelle%2C_ou_Grand_Bazar%2C_d%27Antoine_Labit.jpg" decoding="async" width="220" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Toulouse_1877%2C_rue_Lafayette_%28G.%29_et_47_rue_Alsace_Lorraine_%28D.%29_-_La_Maison_Universelle%2C_ou_Grand_Bazar%2C_d%27Antoine_Labit.jpg/330px-Toulouse_1877%2C_rue_Lafayette_%28G.%29_et_47_rue_Alsace_Lorraine_%28D.%29_-_La_Maison_Universelle%2C_ou_Grand_Bazar%2C_d%27Antoine_Labit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Toulouse_1877%2C_rue_Lafayette_%28G.%29_et_47_rue_Alsace_Lorraine_%28D.%29_-_La_Maison_Universelle%2C_ou_Grand_Bazar%2C_d%27Antoine_Labit.jpg/500px-Toulouse_1877%2C_rue_Lafayette_%28G.%29_et_47_rue_Alsace_Lorraine_%28D.%29_-_La_Maison_Universelle%2C_ou_Grand_Bazar%2C_d%27Antoine_Labit.jpg 2x" data-file-width="540" data-file-height="373" /></a><figcaption>Toulouse 1877, «&#160;La Maison Universelle&#160;», ou «&#160;Grand Bazar&#160;», d'<a href="/wiki/Antoine_Labit" title="Antoine Labit">Antoine Labit</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat,_par_Georges_Debrie,_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat%2C_par_Georges_Debrie%2C_Toulouse.jpg/220px-Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat%2C_par_Georges_Debrie%2C_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat%2C_par_Georges_Debrie%2C_Toulouse.jpg/330px-Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat%2C_par_Georges_Debrie%2C_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat%2C_par_Georges_Debrie%2C_Toulouse.jpg/440px-Grand_Magasin_41_rue_de_R%C3%A9musat%2C_par_Georges_Debrie%2C_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="6396" data-file-height="5769" /></a><figcaption><i>Grand Magasin</i> 41 rue de Rémusat, par Georges Debrie.</figcaption></figure> <p><i>Au Capitole</i>, les galeries Lafayette maison actuelles, <i>Au printemps</i>, <i>Au gaspillage</i> et <i>Les grands magasins Lapersonne</i><sup id="cite_ref-125" class="reference"><a href="#cite_note-125"><span class="cite-bracket">&#91;</span>116<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> sont les principales enseignes de Toulouse fin <abbr class="abbr" title="Dix-neuvième">19<sup>e</sup></abbr>, début <abbr class="abbr" title="Vingtième">20<sup>e</sup></abbr>. Une concurrence acharnée se joue entre les magasins toulousains et les succursales parisiennes («&#160;Au Capitole&#160;» a été ouvert par la société Paris-France des frères Gompel, qui ouvrent des <i>Dames de France</i> dans les grandes villes de province. Les Toulousains, MM. Bourgeat, Bessières et Oustalet, s'associent pour agrandir les magasins Lapersonne, qui s'ouvrent sous la nouvelle place Esquirol récemment percée. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="XXe_siècle"><span id="XXe_si.C3.A8cle"></span><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=48" title="Modifier la section : XXe&#160;siècle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=48" title="Modifier le code source de la section : XXe&#160;siècle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG/250px-INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG/330px-INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG/500px-INCONNU_-_TOULOUSE_-_Rue_d%27Alsace-Lorraine.JPG 2x" data-file-width="1583" data-file-height="995" /></a><figcaption>La rue d'Alsace-Lorraine dans les années 1930, parcourue par une rame de l'<a href="/wiki/Ancien_tramway_de_Toulouse" title="Ancien tramway de Toulouse">ancien tramway de Toulouse</a>.</figcaption></figure> <p>Dans le premier conflit mondial, un service militaire mobilise tous les hommes aptes au Front ou comme réservistes&#160;; nombreux sont les morts. Ces pertes seront comblées par la venue d'immigrés italiens, espagnols et polonais. </p><p>Avec la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>, Toulouse entre enfin dans l'ère industrielle avec la poudrerie et l'Arsenal qui emploient à eux seuls 50&#160;000&#160;ouvriers en 1917&#160;; c'est aussi en 1917 qu'un industriel venu de Bagnères-de-Bigorre, <a href="/wiki/Pierre-Georges_Lat%C3%A9co%C3%A8re" title="Pierre-Georges Latécoère">Latécoère</a>, qui fabriquait jusque-là des wagons de chemin de fer, obtient de l'État un important marché de construction d'avions qui marque les débuts de l'industrie aéronautique à Toulouse, alors que la ville était jusque-là restée à l'écart de la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_industrielle" title="Révolution industrielle">révolution industrielle</a>. Toutefois, dès avant la Grande Guerre, la population ouvrière était nombreuse, voire majoritaire, dans cette ville sans grande industrie (à l'exception des industries d'État, manufacture des tabacs, poudrerie et Arsenal)&#160;: les multiples petites entreprises spécialisées dans l'habillement, la chaussure et autres «&#160;articles de Paris&#160;»<sup id="cite_ref-126" class="reference"><a href="#cite_note-126"><span class="cite-bracket">&#91;</span>117<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> opposaient une foule d'ouvriers (socialistes) des petits indépendants (radicaux) et une population de tradition plus rurale (très catholique). </p><p>Entre 1906 et 1924, les radicaux laissent progressivement la place à un <a href="/wiki/Socialisme_municipal" title="Socialisme municipal">socialisme municipal</a> que dirigent <a href="/wiki/Albert_Bedouce" title="Albert Bedouce">Albert Bedouce</a> puis <a href="/wiki/%C3%89tienne_Billi%C3%A8res" title="Étienne Billières">Étienne Billières</a>. Sous les mandats d'Étienne Billières (1925-1935) et d'Ellen-Prévot (1935-1940), la ville est transformée par la construction de grands équipements publics, tels l'actuelle Bibliothèque municipale sise rue du Périgord, le parc des Sports, un vaste programme de rénovation ou de création d'écoles, tous marqués par un style Art déco solennel et lumineux. </p><p>Entre l'été et l'automne 1940, des exilés germanophones réorganisent à Toulouse la direction du Parti communiste d'Allemagne (KPD)<sup id="cite_ref-127" class="reference"><a href="#cite_note-127"><span class="cite-bracket">&#91;</span>118<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>À la fin du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, 9&#160;% des habitants de Toulouse sont immigrés, soit un peu moins de 70&#160;000&#160;personnes, représentant 40&#160;% de la population immigrée de <a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">Midi-Pyrénées</a><sup id="cite_ref-Atlas_128-0" class="reference"><a href="#cite_note-Atlas-128"><span class="cite-bracket">&#91;</span>119<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La population est plutôt présente dans le centre, où ils sont plus de 43&#160;000, plutôt qu'en banlieue, où ils ne sont que 26&#160;000<sup id="cite_ref-Atlas_128-1" class="reference"><a href="#cite_note-Atlas-128"><span class="cite-bracket">&#91;</span>119<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les quartiers <a href="/wiki/Mirail#Bellefontaine" title="Mirail">Bellefontaine</a>, <a href="/wiki/Mirail#La_Reynerie" title="Mirail">Reynerie</a>, <a href="/wiki/Bagatelle_(Toulouse)" title="Bagatelle (Toulouse)">Bagatelle</a> ont plus du tiers de leur population qui est immigrée, et concentrent 20&#160;% des immigrés de la ville&#160;; <a href="/wiki/La_Faourette" title="La Faourette">La Faourette</a> et <a href="/wiki/Papus" title="Papus">Papus</a> ont chacun plus de 20&#160;% de leur population qui est immigrée<sup id="cite_ref-Atlas_128-2" class="reference"><a href="#cite_note-Atlas-128"><span class="cite-bracket">&#91;</span>119<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La moitié des immigrés de Toulouse sont d'origine africaine<sup id="cite_ref-Atlas_128-3" class="reference"><a href="#cite_note-Atlas-128"><span class="cite-bracket">&#91;</span>119<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Aéronautique"><span id="A.C3.A9ronautique"></span>Aéronautique</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=49" title="Modifier la section : Aéronautique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=49" title="Modifier le code source de la section : Aéronautique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pendant plus d'un siècle, des usines aéronautiques ont été créées dans la région toulousaine, marquant définitivement l'économie et l'histoire locale. Ces usines ont été construites d'abord dans la zone de <a href="/wiki/Montaudran" title="Montaudran">Montaudran</a> (sud), Saint-Éloi (nord-ouest) puis Toulouse-Colomiers-Blagnac, à la frontière de la ville. La ville a été choisie pour devenir l’une des métropoles d’équilibre du pays en accueillant les activités aéronautiques et spatiales lors de la décentralisation. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="L'Aéropostale"><span id="L.27A.C3.A9ropostale"></span>L'Aéropostale</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=50" title="Modifier la section : L&#39;Aéropostale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=50" title="Modifier le code source de la section : L&#39;Aéropostale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_(Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_%28Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse%29.jpg/250px-Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_%28Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse%29.jpg" decoding="async" width="220" height="123" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_%28Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse%29.jpg/330px-Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_%28Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_%28Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse%29.jpg/500px-Lignes_Aeriennes_Lat%C3%A9co%C3%A9re_%28Lat%C3%A9co%C3%A9re-Toulouse%29.jpg 2x" data-file-width="564" data-file-height="316" /></a><figcaption>Un avion des lignes aériennes Latécoère, vers 1918</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Compagnie_g%C3%A9n%C3%A9rale_a%C3%A9ropostale" title="Compagnie générale aéropostale">Compagnie générale aéropostale</a>.</div></div> <p>Dans les années 1920, Toulouse est la ville des pionniers de l'aviation, sous l'impulsion de <a href="/wiki/Pierre-Georges_Lat%C3%A9co%C3%A8re" title="Pierre-Georges Latécoère">Pierre-Georges Latécoère</a>, qui met en place des liaisons avec <a href="/wiki/Casablanca" title="Casablanca">Casablanca</a> et <a href="/wiki/Dakar" title="Dakar">Dakar</a>. En 1927, est créée l'<a href="/wiki/Compagnie_g%C3%A9n%C3%A9rale_a%C3%A9ropostale" title="Compagnie générale aéropostale">Aéropostale</a>, avec des figures comme <a href="/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry" title="Antoine de Saint-Exupéry">Antoine de Saint-Exupéry</a> et <a href="/wiki/Jean_Mermoz" title="Jean Mermoz">Jean Mermoz</a><sup id="cite_ref-129" class="reference"><a href="#cite_note-129"><span class="cite-bracket">&#91;</span>120<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/Pierre-Georges_Lat%C3%A9co%C3%A8re" title="Pierre-Georges Latécoère">Pierre-Georges Latécoère</a> était venu dans la ville rose pour créer des wagons de <a href="/wiki/Chemin_de_fer" title="Chemin de fer">chemin de fer</a>, mais, lorsque la guerre éclate, il est chargé par le gouvernement de développer des avions sur son site industriel de <a href="/wiki/Montaudran" title="Montaudran">Montaudran</a>. Quand la guerre se termine, il reste passionné par l'aviation et son site initial de fabrication de wagons est désormais une chaîne de montage d’avions de guerre. C'est à ce moment qu'il imagine une ligne aérienne commerciale allant de Toulouse à l'Amérique du Sud. Avec les Lignes aériennes Latécoère, après la Première Guerre mondiale, il ira d'abord jusqu'à Dakar, puis tentera l'aventure en Argentine. Mais face à de nombreuses difficultés, en 1927, Latécoère cède la Ligne à Marcel Bouilloux-Lafont, entrepreneur français au Brésil qui poursuit l'aventure jusqu'à Santiago du Chili sous le nom de l'Aéropostale en continuant d'exploiter le site de Montaudran. Ainsi de 1920 à 1933, plus de <span class="nowrap">120 pilotes</span> se succèdent sur les pistes de <a href="/wiki/Montaudran" title="Montaudran">Montaudran</a>, notamment Daurat, <a href="/wiki/Jean_Mermoz" title="Jean Mermoz">Jean Mermoz</a>, <a href="/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry" title="Antoine de Saint-Exupéry">Antoine de Saint-Exupéry</a>. L'Aéropostale relie bientôt la France à l'Amérique du Sud, après que la première traversée de l'<a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">Atlantique Sud</a> a été assurée par Mermoz. Elle développe de nombreuses autres lignes aériennes entre les villes de l'Amérique du Sud, parfois au-dessus de la <a href="/wiki/Cordill%C3%A8re_des_Andes" title="Cordillère des Andes">cordillère des Andes</a><sup id="cite_ref-130" class="reference"><a href="#cite_note-130"><span class="cite-bracket">&#91;</span>121<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les récits d'<a href="/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry" title="Antoine de Saint-Exupéry">Antoine de Saint-Exupéry</a> lui assureront aussi une certaine notoriété, tel le roman <i><a href="/wiki/Vol_de_nuit" title="Vol de nuit">Vol de nuit</a></i>. </p><p>Les premiers pas de l'aérospatiale seront posés par un ancien mécanicien&#160;: <a href="/wiki/%C3%89mile_Dewoitine" title="Émile Dewoitine">Émile Dewoitine</a> qui va concevoir les premiers avions en métal avec pare-brise, et cela dès 1920. Par la suite, l'État va soutenir l'industrie aéronautique toulousaine. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:La_Place_du_Capitole_de_Toulouse,_en_octobre_1948.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/La_Place_du_Capitole_de_Toulouse%2C_en_octobre_1948.jpg/250px-La_Place_du_Capitole_de_Toulouse%2C_en_octobre_1948.jpg" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/La_Place_du_Capitole_de_Toulouse%2C_en_octobre_1948.jpg/330px-La_Place_du_Capitole_de_Toulouse%2C_en_octobre_1948.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/La_Place_du_Capitole_de_Toulouse%2C_en_octobre_1948.jpg/500px-La_Place_du_Capitole_de_Toulouse%2C_en_octobre_1948.jpg 2x" data-file-width="910" data-file-height="750" /></a><figcaption>Vue aérienne de la Place du Capitole en 1948.</figcaption></figure> <p>Pendant la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>, la ville est épargnée par les combats, mais la résistance s'y développe fortement. Les troupes d'occupation allemandes l'abandonnent le <time class="nowrap" datetime="1944-08-19" data-sort-value="1944-08-19">19 août 1944</time> peu après le <a href="/wiki/D%C3%A9barquement_de_Provence" title="Débarquement de Provence">débarquement de Provence</a>. </p><p>Au début des années 1960, de nombreux rapatriés d'<a href="/wiki/Alg%C3%A9rie" title="Algérie">Algérie</a> viennent s'installer à Toulouse et s'ajoutent aux nombreux <a href="/wiki/R%C3%A9fugi%C3%A9s_et_exil%C3%A9s_de_la_guerre_d%27Espagne" title="Réfugiés et exilés de la guerre d&#39;Espagne">exilés</a> <a href="/wiki/R%C3%A9publicains_espagnols" title="Républicains espagnols">républicains espagnols</a> arrivés après la victoire par la force du dictateur <a href="/wiki/Francisco_Franco" title="Francisco Franco">Franco</a> en 1939, après la <a href="/wiki/Guerre_d%27Espagne" title="Guerre d&#39;Espagne">Guerre d'Espagne</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Airbus">Airbus</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=51" title="Modifier la section : Airbus" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=51" title="Modifier le code source de la section : Airbus"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/A380_on_taxiway.ogv/220px--A380_on_taxiway.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="180" data-durationhint="21" data-mwtitle="A380_on_taxiway.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fichier:A380_on_taxiway.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/4d/A380_on_taxiway.ogv/A380_on_taxiway.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="352" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4d/A380_on_taxiway.ogv" type="video/ogg; codecs=&quot;theora&quot;" data-width="352" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/4d/A380_on_taxiway.ogv/A380_on_taxiway.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="176" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/4d/A380_on_taxiway.ogv/A380_on_taxiway.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="294" data-height="240" /></video></span><figcaption>Premier décollage de l'A380 depuis l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">aéroport de Toulouse-Blagnac</a>.</figcaption></figure> <p>Dans l'histoire plus récente, de nouveaux avions parfois révolutionnaires ont été conçus à Toulouse&#160;; comme le <a href="/wiki/Concorde_(avion)" title="Concorde (avion)">Concorde</a> ou l'<a href="/wiki/Airbus_A380" title="Airbus A380">Airbus A380</a>. Aujourd'hui encore, <a href="/wiki/Airbus_(groupe)" class="mw-redirect" title="Airbus (groupe)">Airbus</a> reste un acteur clé de l'économie locale, dans les domaines de l'aéronautique (Airbus et <a href="/wiki/Avions_de_transport_r%C3%A9gional" title="Avions de transport régional">ATR</a>) comme spatiaux avec <a href="/wiki/Airbus_Defence_and_Space" title="Airbus Defence and Space">Airbus Defence and Space</a>. En 2013 Airbus Toulouse devient le premier site industriel de France avec 13&#160;217&#160;salariés<sup id="cite_ref-131" class="reference"><a href="#cite_note-131"><span class="cite-bracket">&#91;</span>122<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>En 2016, Airbus Group va inaugurer son université située proche des usines d'assemblement de ses avions&#160;: une tour de <span class="nowrap">11 étages</span> surplombera l'ensemble. </p><p>En 2016, Airbus Group inaugure également dans un nouveau complexe immobilier de 25&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr> son nouveau siège mondial précédemment partagé entre Paris et Munich. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_développement_de_l'après-guerre"><span id="Le_d.C3.A9veloppement_de_l.27apr.C3.A8s-guerre"></span>Le développement de l'après-guerre</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=52" title="Modifier la section : Le développement de l&#39;après-guerre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=52" title="Modifier le code source de la section : Le développement de l&#39;après-guerre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Parc_de_la_Reynerie,_r%C3%A9sidence_du_Lac_(Toulouse).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Parc_de_la_Reynerie%2C_r%C3%A9sidence_du_Lac_%28Toulouse%29.jpg/250px-Parc_de_la_Reynerie%2C_r%C3%A9sidence_du_Lac_%28Toulouse%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Parc_de_la_Reynerie%2C_r%C3%A9sidence_du_Lac_%28Toulouse%29.jpg/330px-Parc_de_la_Reynerie%2C_r%C3%A9sidence_du_Lac_%28Toulouse%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Parc_de_la_Reynerie%2C_r%C3%A9sidence_du_Lac_%28Toulouse%29.jpg/500px-Parc_de_la_Reynerie%2C_r%C3%A9sidence_du_Lac_%28Toulouse%29.jpg 2x" data-file-width="3423" data-file-height="2282" /></a><figcaption>Parc de la <a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">Reynerie</a>, résidence du Lac.</figcaption></figure> <p>La ville est choisie pour devenir l'une des métropoles d'équilibre du pays en accueillant les activités aéronautiques et spatiales lors de la <a href="/wiki/D%C3%A9centralisation" title="Décentralisation">décentralisation</a><sup id="cite_ref-132" class="reference"><a href="#cite_note-132"><span class="cite-bracket">&#91;</span>123<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville devient rapidement la préfecture de la région <a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">Midi-Pyrénées</a>. Le nombre d'habitants de la commune augmenta très rapidement, de 269&#160;000&#160;habitants en 1954 à 380&#160;000 en 1968 puis 390&#160;350&#160;habitants en 1999 pour atteindre les 453&#160;317&#160;habitants fin 2012. Cet afflux démographique provoque la mise en place de grandes opérations d'urbanisme comme la construction de nouveaux quartiers&#160;: le <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a>, <a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a> et <a href="/wiki/Bagatelle_(Toulouse)" title="Bagatelle (Toulouse)">Bagatelle</a>, aujourd'hui <a href="/wiki/Quartier_prioritaire_de_la_politique_de_la_ville" title="Quartier prioritaire de la politique de la ville">quartiers prioritaires</a>. Toulouse est l'une des grandes métropoles françaises les plus actives en <a href="/wiki/Mai_68" title="Mai 68">Mai 68</a>, avec une population étudiante qui compte de nombreux enfants de réfugiés espagnols. <a href="/wiki/Mai_68_%C3%A0_Toulouse" title="Mai 68 à Toulouse">Mai 68 à Toulouse</a> voit une longue grève chez Sud-Aviation et de nombreuses entreprises, et le soutien des campagnes pour ravitailler une ville en désorganisation du fait des transports arrêtés. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'usine_AZF"><span id="L.27usine_AZF"></span>L'usine AZF</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=53" title="Modifier la section : L&#39;usine AZF" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=53" title="Modifier le code source de la section : L&#39;usine AZF"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Explosion_de_l%27usine_AZF_de_Toulouse" title="Explosion de l&#39;usine AZF de Toulouse">Explosion de l'usine AZF de Toulouse</a>.</div></div> <p>Le <time class="nowrap" datetime="2001-09-21" data-sort-value="2001-09-21">21 septembre 2001</time>, l'<a href="/wiki/Usine_AZF_de_Toulouse" title="Usine AZF de Toulouse">usine AZF</a> explose, traumatisant durablement les Toulousains. Cette catastrophe industrielle, la pire que la France ait connu depuis 1945, fait <span class="nowrap">30 morts</span>, 2&#160;500&#160;blessés et détruit de nombreux bâtiments et logements, principalement dans les quartiers populaires du <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a> et d'<a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a>. La thèse de l'accident est retenue par les enquêteurs. Le procès de la <a href="/wiki/Explosion_de_l%27usine_AZF_de_Toulouse" title="Explosion de l&#39;usine AZF de Toulouse">catastrophe de l'usine AZF</a> s'est tenu en 2009 et s'est soldé par une relaxe générale<sup id="cite_ref-133" class="reference"><a href="#cite_note-133"><span class="cite-bracket">&#91;</span>124<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le procès en appel a eu lieu en 2012. La société Grande Paroisse et son directeur, Serge Biechlin, ont été condamnés pour homicide involontaire, et se pourvoient en cassation. Total et son ex-PDG, pour leur part, ont été relaxés, et la thèse de l’accident chimique retenue<sup id="cite_ref-134" class="reference"><a href="#cite_note-134"><span class="cite-bracket">&#91;</span>125<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le site de l'usine a depuis été rasé et dépollué. Les terrains à proximité<sup id="cite_ref-135" class="reference"><a href="#cite_note-135"><span class="cite-bracket">&#91;</span>126<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> restent pollués<sup id="cite_ref-136" class="reference"><a href="#cite_note-136"><span class="cite-bracket">&#91;</span>127<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:0_137-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-137"><span class="cite-bracket">&#91;</span>128<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> à ce jour, pollution issue à la fois de l'activité industrielle contemporaine<sup id="cite_ref-:0_137-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-137"><span class="cite-bracket">&#91;</span>128<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et historique<sup id="cite_ref-138" class="reference"><a href="#cite_note-138"><span class="cite-bracket">&#91;</span>129<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La pollution des ballastières de Braqueville<sup id="cite_ref-:1_139-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-139"><span class="cite-bracket">&#91;</span>130<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> jouxtant l'ancien terrain d'AZF<sup id="cite_ref-140" class="reference"><a href="#cite_note-140"><span class="cite-bracket">&#91;</span>131<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> est notable<sup id="cite_ref-141" class="reference"><a href="#cite_note-141"><span class="cite-bracket">&#91;</span>132<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (estimée entre 4300, 5800 et 46&#160;000&#160;tonnes<sup id="cite_ref-:2_142-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-142"><span class="cite-bracket">&#91;</span>133<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-143" class="reference"><a href="#cite_note-143"><span class="cite-bracket">&#91;</span>134<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> de <a href="/wiki/Nitrocellulose" title="Nitrocellulose">nitrocellulose</a> immergée) et a été mise en cause dans des incendies volontaires<sup id="cite_ref-:1_139-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-139"><span class="cite-bracket">&#91;</span>130<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:2_142-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-142"><span class="cite-bracket">&#91;</span>133<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et une explosion le <time class="nowrap" datetime="2011-12-13" data-sort-value="2011-12-13">13 décembre 2011</time><sup id="cite_ref-144" class="reference"><a href="#cite_note-144"><span class="cite-bracket">&#91;</span>135<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> d'une usine proche<sup id="cite_ref-:3_145-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-145"><span class="cite-bracket">&#91;</span>136<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> de l'ancien site d'AZF. Le site a été placé sous contrôle militaire<sup id="cite_ref-146" class="reference"><a href="#cite_note-146"><span class="cite-bracket">&#91;</span>137<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> après l'explosion d'AZF et la dépollution (estimée à <span class="nowrap">40 millions</span> d'euros<sup id="cite_ref-147" class="reference"><a href="#cite_note-147"><span class="cite-bracket">&#91;</span>138<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour 120&#160;000&#160;tonnes<sup id="cite_ref-:3_145-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-145"><span class="cite-bracket">&#91;</span>136<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:4_148-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-148"><span class="cite-bracket">&#91;</span>139<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> de vase contaminée) devrait commencer en 2022<sup id="cite_ref-:4_148-1" class="reference"><a href="#cite_note-:4-148"><span class="cite-bracket">&#91;</span>139<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Oncopole de Toulouse</a> a été construite à proximité du site d'AZF. Le projet impulsé par la municipalité et l'État a débuté en septembre 2006<sup id="cite_ref-149" class="reference"><a href="#cite_note-149"><span class="cite-bracket">&#91;</span>140<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et s'est terminé en 2014<sup id="cite_ref-150" class="reference"><a href="#cite_note-150"><span class="cite-bracket">&#91;</span>141<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politique_et_administration">Politique et administration</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=54" title="Modifier la section : Politique et administration" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=54" title="Modifier le code source de la section : Politique et administration"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg/250px-Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg/330px-Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg/500px-Toulouse_Capitole_Night_Wikimedia_Commons.jpg 2x" data-file-width="5067" data-file-height="3046" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">capitole de Toulouse</a>, mairie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg/250px-Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg" decoding="async" width="220" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg/330px-Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg/500px-Capitole_Toulouse_-_Salle_des_Illustres.jpg 2x" data-file-width="8507" data-file-height="6968" /></a><figcaption>Salle des Illustres du Capitole.</figcaption></figure> <p>La ville est le chef-lieu de la <a href="/wiki/R%C3%A9gion_fran%C3%A7aise" title="Région française">région</a> <a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">Occitanie</a> (<a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">Midi-Pyrénées</a> jusqu'en 2016), du <a href="/wiki/D%C3%A9partement_fran%C3%A7ais" title="Département français">département</a> de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a> et de l'arrondissement de Toulouse. Elle est par ailleurs le siège de l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_(%C3%A9ducation_en_France)" title="Académie (éducation en France)">académie</a> de Toulouse et de la <a href="/wiki/Province_eccl%C3%A9siastique" title="Province ecclésiastique">province ecclésiastique</a> de Toulouse. Elle est également à la tête de la <a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">communauté urbaine de Toulouse Métropole</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tendances_politiques_et_résultats"><span id="Tendances_politiques_et_r.C3.A9sultats"></span>Tendances politiques et résultats</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=55" title="Modifier la section : Tendances politiques et résultats" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=55" title="Modifier le code source de la section : Tendances politiques et résultats"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Politiquement, Toulouse est une ville avec une sensibilité de <a href="/wiki/Gauche_(politique)" title="Gauche (politique)">gauche</a>. La droite républicaine, notamment sous l'impulsion des maires <a href="/wiki/Pierre_Baudis" title="Pierre Baudis">Pierre Baudis</a>, <a href="/wiki/Dominique_Baudis" title="Dominique Baudis">Dominique Baudis</a>, <a href="/wiki/Philippe_Douste-Blazy" title="Philippe Douste-Blazy">Philippe Douste-Blazy</a> et <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a>, a tout de même géré la ville de 1971 à 2008 et de nouveau depuis 2014. Pour les autres élections, la gauche est généralement en tête. Le <a href="/wiki/Rassemblement_national" title="Rassemblement national">Front national</a> y est plus faible qu'au niveau national et n'y a plus d'élus municipaux depuis 2001. </p><p>À l’<a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2002" title="Élection présidentielle française de 2002">élection présidentielle de 2002</a>, le premier tour a vu arriver en tête <a href="/wiki/Lionel_Jospin" title="Lionel Jospin">Lionel Jospin</a> avec 20,23&#160;%, suivi de <a href="/wiki/Jacques_Chirac" title="Jacques Chirac">Jacques Chirac</a> avec 17,34&#160;%, puis de <a href="/wiki/Jean-Marie_Le_Pen" title="Jean-Marie Le Pen">Jean-Marie Le Pen</a> avec 14,65&#160;% et enfin <a href="/wiki/No%C3%ABl_Mam%C3%A8re" title="Noël Mamère">Noël Mamère</a> avec 8,75&#160;%, aucun autre candidat ne dépassant le seuil des 7&#160;%. Au second tour, les électeurs ont voté à 86,06&#160;% pour <a href="/wiki/Jacques_Chirac" title="Jacques Chirac">Jacques Chirac</a> contre 13,94&#160;% pour <a href="/wiki/Jean-Marie_Le_Pen" title="Jean-Marie Le Pen">Jean-Marie Le Pen</a> avec un taux d’abstention de 21,88&#160;% (nationalement 82,21&#160;% et 17,79&#160;%&#160;; abstention 20,29&#160;%)<sup id="cite_ref-151" class="reference"><a href="#cite_note-151"><span class="cite-bracket">&#91;</span>142<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Au référendum sur le <a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rendum_fran%C3%A7ais_sur_le_trait%C3%A9_%C3%A9tablissant_une_constitution_pour_l%27Europe" class="mw-redirect" title="Référendum français sur le traité établissant une constitution pour l&#39;Europe">traité constitutionnel pour l’Europe</a> du <time class="nowrap" datetime="2005-05-29" data-sort-value="2005-05-29">29 mai 2005</time>, les Toulousains ont voté pour la Constitution européenne, avec 51,31&#160;% de Oui contre 48,69&#160;% de Non avec un taux d’abstention de 33,65&#160;% (France entière&#160;: Non à 54,67&#160;%&#160;; Oui à 45,33&#160;%). Ces chiffres sont contraires à ceux du reste du département de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a> (Non à 53,90&#160;%&#160;; Oui à 46,10&#160;%), l'électorat ayant choisi le vote positif étant, selon les analystes politiques, le fait d'un niveau social supérieur à la moyenne des Français<sup id="cite_ref-152" class="reference"><a href="#cite_note-152"><span class="cite-bracket">&#91;</span>143<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>À l’<a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2007" title="Élection présidentielle française de 2007">élection présidentielle de 2007</a>, le premier tour a vu se démarquer en tête <a href="/wiki/S%C3%A9gol%C3%A8ne_Royal" title="Ségolène Royal">Ségolène Royal</a> avec 36,15&#160;%, suivie par <a href="/wiki/Nicolas_Sarkozy" title="Nicolas Sarkozy">Nicolas Sarkozy</a> avec 29,75&#160;%, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Bayrou" title="François Bayrou">François Bayrou</a> avec 19,21&#160;%, puis <a href="/wiki/Jean-Marie_Le_Pen" title="Jean-Marie Le Pen">Jean-Marie Le Pen</a> avec 6,35&#160;%, et <a href="/wiki/Olivier_Besancenot" title="Olivier Besancenot">Olivier Besancenot</a> avec 3,64&#160;%, aucun autre candidat ne dépassant le seuil des 2&#160;%. Le second tour a vu arriver en tête <a href="/wiki/S%C3%A9gol%C3%A8ne_Royal" title="Ségolène Royal">Ségolène Royal</a> avec 57,60&#160;% (résultat national&#160;: 46,94&#160;%) contre 42,40&#160;% pour <a href="/wiki/Nicolas_Sarkozy" title="Nicolas Sarkozy">Nicolas Sarkozy</a> (national&#160;: 53,06&#160;%)<sup id="cite_ref-153" class="reference"><a href="#cite_note-153"><span class="cite-bracket">&#91;</span>144<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2012" title="Élection présidentielle française de 2012">élection présidentielle de 2012</a> a confirmé cette tendance&#160;: le premier tour a vu se démarquer en tête <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande" title="François Hollande">François Hollande</a> avec 34,44&#160;%, suivi par <a href="/wiki/Nicolas_Sarkozy" title="Nicolas Sarkozy">Nicolas Sarkozy</a> avec 23,12&#160;%, <a href="/wiki/Jean-Luc_M%C3%A9lenchon" title="Jean-Luc Mélenchon">Jean-Luc Mélenchon</a> avec 15,91&#160;%, <a href="/wiki/Marine_Le_Pen" title="Marine Le Pen">Marine Le Pen</a> avec 10,34&#160;%, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Bayrou" title="François Bayrou">François Bayrou</a> avec 9,04&#160;% et <a href="/wiki/Eva_Joly" title="Eva Joly">Eva Joly</a> avec 4,32&#160;%, aucun autre candidat ne dépassant le seuil des 2&#160;%. Le second tour a vu arriver en tête <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande" title="François Hollande">François Hollande</a> avec 62,54&#160;% (résultat national&#160;: 51,64&#160;%) contre 37,46&#160;% pour <a href="/wiki/Nicolas_Sarkozy" title="Nicolas Sarkozy">Nicolas Sarkozy</a> (national&#160;: 48,36&#160;%)<sup id="cite_ref-154" class="reference"><a href="#cite_note-154"><span class="cite-bracket">&#91;</span>145<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Ce tropisme de gauche se confirme lors de l'<a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2017" title="Élection présidentielle française de 2017">élection présidentielle de 2017</a>, lors de laquelle arrive en tête <a href="/wiki/Jean-Luc_M%C3%A9lenchon" title="Jean-Luc Mélenchon">Jean-Luc Mélenchon</a> sur la commune (29,17&#160;%), devant <a href="/wiki/Emmanuel_Macron" title="Emmanuel Macron">Emmanuel Macron</a> (27,26&#160;%). Les candidats de droite obtiennent des scores inférieurs à leur résultat national&#160;: 17,67&#160;% pour <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Fillon" title="François Fillon">François Fillon</a>, 9,41&#160;% pour <a href="/wiki/Marine_Le_Pen" title="Marine Le Pen">Marine Le Pen</a>, 2,5&#160;% pour <a href="/wiki/Nicolas_Dupont-Aignan" title="Nicolas Dupont-Aignan">Nicolas Dupont-Aignan</a>. <a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Hamon" title="Benoît Hamon">Benoît Hamon</a> arrive en quatrième position devant Marine Le Pen avec 10,35&#160;% des voix. Au second tour, Emmanuel Macron arrive en tête avec <span class="nowrap">17 points</span> de plus que son score national (82,98&#160;% contre 66,10&#160;%), confirmant la faible implantation du Front national dans la ville<sup id="cite_ref-155" class="reference"><a href="#cite_note-155"><span class="cite-bracket">&#91;</span>146<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Récapitulatif_de_résultats_électoraux_récents"><span id="R.C3.A9capitulatif_de_r.C3.A9sultats_.C3.A9lectoraux_r.C3.A9cents"></span>Récapitulatif de résultats électoraux récents</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=56" title="Modifier la section : Récapitulatif de résultats électoraux récents" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=56" title="Modifier le code source de la section : Récapitulatif de résultats électoraux récents"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable centre" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th rowspan="2" scope="col">Scrutin </th> <th colspan="12" scope="col"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> tour </th> <th colspan="12" scope="col"><abbr class="abbr" title="Second">2<sup>d</sup></abbr> tour </th></tr> <tr> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2" scope="col"><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> </th> <th scope="col">% </th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> </th> <th>% </th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_de_2014_%C3%A0_Toulouse" title="Élections municipales de 2014 à Toulouse">Municipales 2014</a> </th> <td bgcolor="#0066cc"> </td> <td>LR </td> <td>38,20 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>32,26 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>FN </td> <td>8,15 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>6,99 </td> <td bgcolor="#0066cc"> </td> <td>UMP </td> <td>52,06 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>47,94 </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr></i> </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr></i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_europ%C3%A9ennes_de_2014_en_France" title="Élections européennes de 2014 en France">Européennes 2014</a><sup id="cite_ref-156" class="reference"><a href="#cite_note-156"><span class="cite-bracket">&#91;</span>147<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </th> <td bgcolor="#0066cc"> </td> <td>UMP </td> <td>19,15 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>18,44 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>16,88 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>FN </td> <td>14,08 </td> <td colspan="12"><i>Tour unique</i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_r%C3%A9gionales_de_2015_en_Languedoc-Roussillon-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Élections régionales de 2015 en Languedoc-Roussillon-Midi-Pyrénées">Régionales 2015</a><sup id="cite_ref-157" class="reference"><a href="#cite_note-157"><span class="cite-bracket">&#91;</span>148<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </th> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>31,65 </td> <td bgcolor="#82A2C6"> </td> <td>UCD </td> <td>22,71 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>FN </td> <td>17,24 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>16,29 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>UGE </td> <td>59,12 </td> <td bgcolor="#82A2C6"> </td> <td>UCD </td> <td>22,61 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>FN </td> <td>18,27 </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr></i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2017" title="Élection présidentielle française de 2017">Présidentielles 2017</a><sup id="cite_ref-158" class="reference"><a href="#cite_note-158"><span class="cite-bracket">&#91;</span>149<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </th> <td bgcolor="#cc2443"> </td> <td>LFI </td> <td>29,17 </td> <td bgcolor="#ffeb00"> </td> <td>LREM </td> <td>27,26 </td> <td bgcolor="#0066CC"> </td> <td>LR </td> <td>17,67 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>10,35 </td> <td bgcolor="#ffeb00"> </td> <td>EM </td> <td>82,98 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>FN </td> <td>17,02 </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr></i> </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr></i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_europ%C3%A9ennes_de_2019_en_France" title="Élections européennes de 2019 en France">Européennes 2019</a><sup id="cite_ref-159" class="reference"><a href="#cite_note-159"><span class="cite-bracket">&#91;</span>150<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </th> <td bgcolor="#ffeb00"> </td> <td>LREM </td> <td>24,62 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>21,28 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>RN </td> <td>11,43 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS-PP </td> <td>9,25 </td> <td colspan="12"><i>Tour unique</i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_de_2020_%C3%A0_Toulouse" title="Élections municipales de 2020 à Toulouse">Municipales 2020</a> </th> <td bgcolor="#0066CC"> </td> <td>LR </td> <td>36,18 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>27,56 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>18,53 </td> <td bgcolor="#CC1E55"> </td> <td>G.s </td> <td>5,66 </td> <td bgcolor="#0066CC"> </td> <td>LR </td> <td>51,98 </td> <td bgcolor="#cc6666"> </td> <td>UGE </td> <td>48,51 </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr></i> </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr></i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lections_r%C3%A9gionales_de_2021_en_Occitanie" title="Élections régionales de 2021 en Occitanie">Régionales 2021</a><sup id="cite_ref-160" class="reference"><a href="#cite_note-160"><span class="cite-bracket">&#91;</span>151<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </th> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>36,86 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>17,52 </td> <td bgcolor="#0066CC"> </td> <td>LR </td> <td>12,25 </td> <td bgcolor="#ffeb00"> </td> <td>LREM </td> <td>11,83 </td> <td bgcolor="#FF8080"> </td> <td>PS </td> <td>67,88 </td> <td bgcolor="#0066CC"> </td> <td>LR </td> <td>20,38 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>RN </td> <td>11,74 </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr></i> </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2022" title="Élection présidentielle française de 2022">Présidentielle 2022</a><sup id="cite_ref-161" class="reference"><a href="#cite_note-161"><span class="cite-bracket">&#91;</span>152<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </th> <td bgcolor="#cc2443"> </td> <td>LFI </td> <td>36,93 </td> <td bgcolor="#ffeb00"> </td> <td>LREM </td> <td>26,42 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>RN </td> <td>9,54 </td> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>EELV </td> <td>7,34 </td> <td bgcolor="#ffeb00"> </td> <td>LREM </td> <td>77,48 </td> <td bgcolor="#0D378A"> </td> <td>RN </td> <td>22,52 </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr></i> </td> <td colspan="3"><i>Pas de <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr></i> </td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r223867407">.mw-parser-output div.NavFrame{background-color:var(--background-color-base,#fff);border:1px var(--border-color-base,#a2a9b1);border-style:solid;margin-bottom:1em;clear:both}.mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{min-height:1.6em;font-weight:bold;background-color:#efefef;color:var(--color-emphasized,#000);text-align:center}.mw-parser-output div.NavContent{display:block;margin:0;text-align:left}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavFrame{padding:2px;text-align:center;border-collapse:collapse;font-size:95%}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavPic{padding:2px;float:left}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavEnd{height:0;clear:both}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{background-color:#27292d}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output table div.NavFrame a{color:#88a3e8}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output table div.NavFrame a.new{color:#fd7865}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{background-color:#27292d}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output table div.NavFrame a{color:#88a3e8}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output table div.NavFrame a.new{color:#fd7865}}</style><div class="NavFrame" style="" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="">Résultats des dernières élections présidentielles</div> <div class="NavContent" style=""> <p><small><i>Candidats ayant obtenu plus de 5&#160;% des suffrages exprimés&#160;:</i></small> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <caption>Élection présidentielle de 2007<sup id="cite_ref-162" class="reference"><a href="#cite_note-162"><span class="cite-bracket">&#91;</span>153<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th rowspan="2">Candidat</th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> tour</th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> tour </th></tr> <tr> <th>Toulouse</th> <th>National </th> <th>Toulouse</th> <th>National </th></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Nicolas_Sarkozy" title="Nicolas Sarkozy">Nicolas Sarkozy</a></td> <td>26,75&#160;%</td> <td>31,18&#160;%</td> <td>42,40&#160;%</td> <td>53,06&#160;% </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/S%C3%A9gol%C3%A8ne_Royal" title="Ségolène Royal">Ségolène Royal</a></td> <td>36,15&#160;%</td> <td>25,87&#160;%</td> <td>57,60&#160;%</td> <td>46,94&#160;% </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Bayrou" title="François Bayrou">François Bayrou</a></td> <td>19,21&#160;%</td> <td>18,57&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Jean-Marie_Le_Pen" title="Jean-Marie Le Pen">Jean-Marie Le Pen</a></td> <td>6,35&#160;%</td> <td>10,44&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left">Votants</td> <td>84,17&#160;%</td> <td>83,77&#160;%</td> <td>83,01&#160;%</td> <td>83,97&#160;% </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <caption>Élection présidentielle de 2012<sup id="cite_ref-163" class="reference"><a href="#cite_note-163"><span class="cite-bracket">&#91;</span>154<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th rowspan="2">Candidat</th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> tour</th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> tour </th></tr> <tr> <th>Toulouse</th> <th>National </th> <th>Toulouse</th> <th>National </th></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Hollande" title="François Hollande">François Hollande</a></td> <td>34,44&#160;%</td> <td>28,63&#160;%</td> <td>62,54&#160;%</td> <td>51,64&#160;% </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Nicolas_Sarkozy" title="Nicolas Sarkozy">Nicolas Sarkozy</a></td> <td>23,12&#160;%</td> <td>27,18&#160;%</td> <td>37,46&#160;%</td> <td>48,36&#160;% </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Jean-Luc_M%C3%A9lenchon" title="Jean-Luc Mélenchon">Jean-Luc Mélenchon</a></td> <td>15,91&#160;%</td> <td>11,10&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Marine_Le_Pen" title="Marine Le Pen">Marine Le Pen</a></td> <td>10,34&#160;%</td> <td>17,90&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Bayrou" title="François Bayrou">François Bayrou</a></td> <td>9,04&#160;%</td> <td>9,13&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left">Votants</td> <td>77,53&#160;%</td> <td>79,48&#160;%</td> <td>77,10&#160;%</td> <td>80,35&#160;% </td></tr></tbody></table> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <caption>Élection présidentielle de 2017<sup id="cite_ref-164" class="reference"><a href="#cite_note-164"><span class="cite-bracket">&#91;</span>155<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th rowspan="2">Candidat</th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> tour</th> <th colspan="2"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> tour </th></tr> <tr> <th>Toulouse</th> <th>National </th> <th>Toulouse</th> <th>National </th></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Emmanuel_Macron" title="Emmanuel Macron">Emmanuel Macron</a></td> <td>27,26&#160;%</td> <td>24,01&#160;%</td> <td>82,98&#160;%</td> <td>66,10&#160;% </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Marine_Le_Pen" title="Marine Le Pen">Marine Le Pen</a></td> <td>9,41&#160;%</td> <td>21,30&#160;%</td> <td>17,02&#160;%</td> <td>33,90&#160;% </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Fillon" title="François Fillon">François Fillon</a></td> <td>17,67&#160;%</td> <td>20,01&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Jean-Luc_M%C3%A9lenchon" title="Jean-Luc Mélenchon">Jean-Luc Mélenchon</a></td> <td>29,17&#160;%</td> <td>19,58&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left"><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Hamon" title="Benoît Hamon">Benoît Hamon</a></td> <td>10,35&#160;%</td> <td>6,36&#160;%</td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td align="left">Votants</td> <td>73,68&#160;%</td> <td>77,77&#160;%</td> <td>67,40&#160;%</td> <td>74,56&#160;% </td></tr></tbody></table></div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <p>Aux <a href="/wiki/%C3%89lections_europ%C3%A9ennes_de_2024_en_France" title="Élections européennes de 2024 en France">élections européennes du 9 juin 2024</a>, le parti au pouvoir arrive quatrième avec 12,80&#160;% (contre 24,62&#160;% en 2019)<sup id="cite_ref-V1_165-0" class="reference"><a href="#cite_note-V1-165"><span class="cite-bracket">&#91;</span>156<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-V2_166-0" class="reference"><a href="#cite_note-V2-166"><span class="cite-bracket">&#91;</span>157<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, derrière PS-Place publique (21,24% contre 9,25&#160;% en 2019)<sup id="cite_ref-V1_165-1" class="reference"><a href="#cite_note-V1-165"><span class="cite-bracket">&#91;</span>156<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-V2_166-1" class="reference"><a href="#cite_note-V2-166"><span class="cite-bracket">&#91;</span>157<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et LFI (20,06&#160;% contre 8,77&#160;% en 2019)<sup id="cite_ref-V1_165-2" class="reference"><a href="#cite_note-V1-165"><span class="cite-bracket">&#91;</span>156<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-V2_166-2" class="reference"><a href="#cite_note-V2-166"><span class="cite-bracket">&#91;</span>157<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, tous deux en forte hausse, et le <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr>, le <a href="/wiki/Rassemblement_national" title="Rassemblement national">Rassemblement national</a> (13,69&#160;% contre 11,43&#160;% en 2019)<sup id="cite_ref-V1_165-3" class="reference"><a href="#cite_note-V1-165"><span class="cite-bracket">&#91;</span>156<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-V2_166-3" class="reference"><a href="#cite_note-V2-166"><span class="cite-bracket">&#91;</span>157<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Administration_municipale">Administration municipale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=57" title="Modifier la section : Administration municipale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=57" title="Modifier le code source de la section : Administration municipale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/Conseil_municipal_(France)" title="Conseil municipal (France)">conseil municipal</a> est composé de soixante-neuf membres, dont le maire et vingt-six adjoints au maire, dix conseillers municipaux délégués, dix-sept conseillers municipaux délégués chargés de mission et quinze conseillers municipaux<sup id="cite_ref-167" class="reference"><a href="#cite_note-167"><span class="cite-bracket">&#91;</span>158<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Dix-sept des adjoints du maire ont en charge une des mairies de quartier de la ville de Toulouse, dont l'objectif est de faciliter l'accès aux administrations de la ville<sup id="cite_ref-168" class="reference"><a href="#cite_note-168"><span class="cite-bracket">&#91;</span>159<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le maire de Toulouse est <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> depuis le <time class="nowrap" datetime="2014-04-04" data-sort-value="2014-04-04">4 avril 2014</time>. Il fut déjà maire de 2004 à 2008 et a été élu en juin 2012 député de la <a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Troisième circonscription de la Haute-Garonne">troisième circonscription de la Haute-Garonne</a>, siégeant au sein du groupe <a href="/wiki/Groupe_Les_R%C3%A9publicains_(Assembl%C3%A9e_nationale)" class="mw-redirect" title="Groupe Les Républicains (Assemblée nationale)">UMP</a>. Il est aussi le président de la communauté urbaine de <a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">Toulouse Métropole</a>. Le conseil municipal se réunit publiquement plus d'une fois par trimestre dans la salle du conseil municipal en l’hôtel de ville<sup id="cite_ref-169" class="reference"><a href="#cite_note-169"><span class="cite-bracket">&#91;</span>160<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Un conseil municipal des enfants a été mis en place<sup id="cite_ref-170" class="reference"><a href="#cite_note-170"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, dont les membres sont élus tous les deux ans au cours du <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>&#160;trimestre de l’année scolaire, dans les écoles élémentaires qui adhèrent au projet. Il compte <span class="nowrap">41 élèves</span> de CE2 et CM1, élus le <time class="nowrap" datetime="2005-11-15" data-sort-value="2005-11-15">15 novembre 2005</time> en présence du maire à cette période, <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a>&#160;: (<span class="nowrap">21 élèves</span> issus des écoles publiques et 20 des écoles privées)<sup id="cite_ref-171" class="reference"><a href="#cite_note-171"><span class="cite-bracket">&#91;</span>161<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <table class="wikitable toccolours" align="center" style="text-align:center;"> <caption>Composition du conseil municipal (mandature 2020-2026)<sup id="cite_ref-172" class="reference"><a href="#cite_note-172"><span class="cite-bracket">&#91;</span>162<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <td colspan="5"><figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg/360px-France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg.png" decoding="async" width="360" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg/540px-France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg/720px-France_Toulouse_Conseil_Municipal_2020.svg.png 2x" data-file-width="360" data-file-height="185" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr> <th width="15" colspan="2">Liste </th> <th>Tendance </th> <th>Effectif </th> <th>Statut </th></tr> <tr> <td bgcolor="#0066CC"> </td> <td><a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> </td> <td><b>Aimer Toulouse</b> <p><a href="/wiki/Divers_droite" title="Divers droite">DVD</a>-<a href="/wiki/Les_R%C3%A9publicains" title="Les Républicains">LR</a>-<a href="/wiki/La_R%C3%A9publique_en_marche" class="mw-redirect" title="La République en marche">LREM</a>-<a href="/wiki/Union_des_d%C3%A9mocrates_et_ind%C3%A9pendants" title="Union des démocrates et indépendants">UDI</a> </p> </td> <td>54 </td> <td>Majorité municipale </td></tr> <tr> <td bgcolor="#cc2443"> </td> <td>Antoine Maurice (<i>diss.</i>) </td> <td><b>Alternative municipaliste citoyenne</b> <p><a href="/wiki/Divers_gauche" title="Divers gauche">DVG</a>-<a href="/wiki/La_France_insoumise" title="La France insoumise">LFI</a> </p> </td> <td>7 </td> <td>Opposition </td></tr> <tr> <td bgcolor="#00c000"> </td> <td>Antoine Maurice </td> <td><b>Toulouse Écologiste, Solidaire et Citoyenne</b> <p><a href="/wiki/Divers_gauche" title="Divers gauche">DVG</a>-<a href="/wiki/Europe_%C3%89cologie_Les_Verts" class="mw-redirect" title="Europe Écologie Les Verts">EELV</a> </p> </td> <td>5 </td> <td>Opposition </td></tr> <tr> <td bgcolor="#DCDCDC"> </td> <td> </td> <td><b>Non-inscrits</b> </td> <td>3 </td> <td>Opposition </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cantons">Cantons</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=58" title="Modifier la section : Cantons" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=58" title="Modifier le code source de la section : Cantons"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse est divisée en onze cantons (voir aussi <a href="/wiki/Liste_des_cantons_de_la_Haute-Garonne" title="Liste des cantons de la Haute-Garonne">liste des cantons de la Haute-Garonne</a>)<sup id="cite_ref-173" class="reference"><a href="#cite_note-173"><span class="cite-bracket">&#91;</span>163<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <table class="wikitable"> <caption> </caption> <tbody><tr> <th scope="col">Canton </th> <th scope="col">Conseillers départementaux </th> <th scope="col">Code canton </th> <th scope="col">Population (2017) </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-1" title="Canton de Toulouse-1">Canton de Toulouse-1</a></td> <td>Julien Klotz<br /> Christine Stebenet</td> <td><i>31 15</i></td> <td>56&#160;177 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-2" title="Canton de Toulouse-2">Canton de Toulouse-2</a></td> <td>Christine Courade<br /> Jean-Michel Fabre</td> <td><i>31 16</i></td> <td>56&#160;609 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-3" title="Canton de Toulouse-3">Canton de Toulouse-3</a></td> <td>Anne Boyer<br /> Alain Gabrieli</td> <td><i>31 17</i></td> <td>51&#160;808 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-4" title="Canton de Toulouse-4">Canton de Toulouse-4</a></td> <td>André Ducap<br /> Jacqueline Winnepenninckx-Kieser</td> <td><i>31 18</i></td> <td>52&#160;846 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-5" title="Canton de Toulouse-5">Canton de Toulouse-5</a></td> <td>Patrick Pignard<br /> Paulette Salles</td> <td><i>31 19</i></td> <td>44&#160;636 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-6" title="Canton de Toulouse-6">Canton de Toulouse-6</a></td> <td>Zohra El Kouacheri<br /> Jean-Louis Llorca</td> <td><i>31 20</i></td> <td>56&#160;137 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-7" title="Canton de Toulouse-7">Canton de Toulouse-7</a></td> <td><a href="/w/index.php?title=Camille_Pouponneau&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Camille Pouponneau (page inexistante)">Camille Pouponneau</a><br /> <a href="/wiki/Arnaud_Simion" title="Arnaud Simion">Arnaud Simion</a></td> <td><i>31 21</i></td> <td>59&#160;506 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-8" title="Canton de Toulouse-8">Canton de Toulouse-8</a></td> <td>Marie-Claude Farcy<br />Vincent Gibert</td> <td><i>31 22</i></td> <td>70&#160;296 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-9" title="Canton de Toulouse-9">Canton de Toulouse-9</a></td> <td><a href="/wiki/Jean-Jacques_Mirassou" title="Jean-Jacques Mirassou">Jean-Jacques Mirassou</a><br /> Marie-Dominique Vezian</td> <td><i>31 23</i></td> <td>55&#160;062 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-10" title="Canton de Toulouse-10">Canton de Toulouse-10</a></td> <td>Jean-Baptiste De Scorraille<br /> Sophie Lamant</td> <td><i>31 24</i></td> <td>58&#160;696 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Canton_de_Toulouse-11" title="Canton de Toulouse-11">Canton de Toulouse-11</a></td> <td>Serban Iclanzan<br /> Marion Lalane-De Laubadère</td> <td><i>31 25</i></td> <td>48&#160;899 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Députés"><span id="D.C3.A9put.C3.A9s"></span>Députés</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=59" title="Modifier la section : Députés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=59" title="Modifier le code source de la section : Députés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe&#160;: <a href="/wiki/%C3%89lections_l%C3%A9gislatives_de_2024_dans_la_Haute-Garonne" title="Élections législatives de 2024 dans la Haute-Garonne">Élections législatives de 2024 dans la Haute-Garonne</a>.</div></div> <p>Depuis le <a href="/wiki/Red%C3%A9coupage_des_circonscriptions_l%C3%A9gislatives_fran%C3%A7aises_de_2010" title="Redécoupage des circonscriptions législatives françaises de 2010">redécoupage des circonscriptions législatives de 2010</a>, Toulouse est divisée en cinq circonscriptions législatives incluant également (hormis la <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr>) des communes voisines. De 2012 à 2017, quatre députés sont membres du <a href="/wiki/Parti_socialiste_(France)" title="Parti socialiste (France)">Parti socialiste</a> et un député est membre des <a href="/wiki/Les_R%C3%A9publicains" title="Les Républicains">Républicains</a>. Les <a href="/wiki/%C3%89lections_l%C3%A9gislatives_de_2017_dans_la_Haute-Garonne" title="Élections législatives de 2017 dans la Haute-Garonne">élections législatives de 2017</a> sont toutefois l'occasion d'un renouvellement complet des députés toulousains, avec la victoire de <a href="/wiki/La_R%C3%A9publique_en_marche" class="mw-redirect" title="La République en marche">la République en marche</a> et de son allié, le <a href="/wiki/Mouvement_d%C3%A9mocrate_(France)" title="Mouvement démocrate (France)">Mouvement démocrate</a>. Les <a href="/wiki/%C3%89lections_l%C3%A9gislatives_de_2022_dans_la_Haute-Garonne" title="Élections législatives de 2022 dans la Haute-Garonne">élections de 2022</a> équilibrent le rapport de force entre la gauche, représentée par la coalition <a href="/wiki/NUPES" class="mw-redirect" title="NUPES">NUPES</a>, et la majorité présidentielle, avec un avantage pour la gauche. <a href="/wiki/%C3%89lections_l%C3%A9gislatives_de_2024_dans_la_Haute-Garonne" title="Élections législatives de 2024 dans la Haute-Garonne">Celles de 2024</a> voient la réélection des mêmes députés&#160;: </p> <ul><li><span data-sort-value="Haute-Garonne, 1"><a href="/wiki/Premi%C3%A8re_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Première circonscription de la Haute-Garonne"><abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr>&#160;circonscription de la&#160;Haute-Garonne</a></span> (dont Toulouse IV, V, XIII, XIV)&#160;: <a href="/wiki/Hadrien_Clouet" title="Hadrien Clouet">Hadrien Clouet</a> (<a href="/wiki/La_France_insoumise" title="La France insoumise">FI</a>) <small>(<a href="/wiki/Nouvelle_Union_populaire_%C3%A9cologique_et_sociale" title="Nouvelle Union populaire écologique et sociale">NUPES</a>)</small>&#160;;</li> <li><span data-sort-value="Haute-Garonne, 2"><a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Deuxième circonscription de la Haute-Garonne"><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;circonscription de la&#160;Haute-Garonne</a></span> (dont Toulouse VI, VII, XV)&#160;: <a href="/wiki/Anne_Stambach-Terrenoir" title="Anne Stambach-Terrenoir">Anne Stambach-Terrenoir</a> (<a href="/wiki/La_France_insoumise" title="La France insoumise">FI</a>) <small>(<a href="/wiki/Nouvelle_Union_populaire_%C3%A9cologique_et_sociale" title="Nouvelle Union populaire écologique et sociale">NUPES</a>)</small>&#160;;</li> <li><span data-sort-value="Haute-Garonne, 3"><a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Troisième circonscription de la Haute-Garonne"><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr>&#160;circonscription de la&#160;Haute-Garonne</a></span> (dont Toulouse II, VIII, IX)&#160;: <a href="/wiki/Corinne_Vignon" title="Corinne Vignon">Corinne Vignon</a> (<a href="/wiki/La_R%C3%A9publique_en_marche" class="mw-redirect" title="La République en marche">LREM</a>) <small>(<a href="/wiki/Ensemble_(coalition_fran%C3%A7aise)" class="mw-redirect" title="Ensemble (coalition française)">ENS</a>)</small>&#160;;</li> <li><span data-sort-value="Haute-Garonne, 4"><a href="/wiki/Quatri%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Quatrième circonscription de la Haute-Garonne"><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr>&#160;circonscription de la&#160;Haute-Garonne</a></span> (dont Toulouse I, III, XII)&#160;: <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Piquemal" title="François Piquemal">François Piquemal</a> (<a href="/wiki/La_France_insoumise" title="La France insoumise">FI</a>) <small>(<a href="/wiki/Nouvelle_Union_populaire_%C3%A9cologique_et_sociale" title="Nouvelle Union populaire écologique et sociale">NUPES</a>)</small>&#160;;</li> <li><span data-sort-value="Haute-Garonne, 9"><a href="/wiki/Neuvi%C3%A8me_circonscription_de_la_Haute-Garonne" title="Neuvième circonscription de la Haute-Garonne"><abbr class="abbr" title="Neuvième">9<sup>e</sup></abbr>&#160;circonscription de la&#160;Haute-Garonne</a></span> (dont Toulouse IX, X, XI)&#160;: <a href="/wiki/Christine_Arrighi" title="Christine Arrighi">Christine Arrighi</a> (<a href="/wiki/Europe_%C3%89cologie_Les_Verts" class="mw-redirect" title="Europe Écologie Les Verts">EELV</a>) <small>(<a href="/wiki/Nouvelle_Union_populaire_%C3%A9cologique_et_sociale" title="Nouvelle Union populaire écologique et sociale">NUPES</a>)</small>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liste_des_maires">Liste des maires</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=60" title="Modifier la section : Liste des maires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=60" title="Modifier le code source de la section : Liste des maires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_maires_de_Toulouse" title="Liste des maires de Toulouse">Liste des maires de Toulouse</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye,_Toulouse_town_election,_2008_-_1344.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye%2C_Toulouse_town_election%2C_2008_-_1344.jpg/170px-Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye%2C_Toulouse_town_election%2C_2008_-_1344.jpg" decoding="async" width="170" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye%2C_Toulouse_town_election%2C_2008_-_1344.jpg/255px-Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye%2C_Toulouse_town_election%2C_2008_-_1344.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye%2C_Toulouse_town_election%2C_2008_-_1344.jpg/340px-Jean-Luc_Moudenc_-_Moudenc%27s_rallye%2C_Toulouse_town_election%2C_2008_-_1344.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3872" /></a><figcaption><a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> élu aux <a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_de_2014_%C3%A0_Toulouse" title="Élections municipales de 2014 à Toulouse">municipales de 2014</a>.</figcaption></figure> <ul><li>1944 - 1958&#160;: <a href="/wiki/Raymond_Badiou" title="Raymond Badiou">Raymond Badiou</a> (<a href="/wiki/Section_fran%C3%A7aise_de_l%27Internationale_ouvri%C3%A8re" title="Section française de l&#39;Internationale ouvrière">SFIO</a>)&#160;;</li> <li>1958 - 1971&#160;: <a href="/wiki/Louis_Bazerque" title="Louis Bazerque">Louis Bazerque</a> (<a href="/wiki/Section_fran%C3%A7aise_de_l%27Internationale_ouvri%C3%A8re" title="Section française de l&#39;Internationale ouvrière">SFIO</a>)&#160;;</li> <li>1971 - 1983&#160;: <a href="/wiki/Pierre_Baudis" title="Pierre Baudis">Pierre Baudis</a> (<a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_nationale_des_r%C3%A9publicains_ind%C3%A9pendants" title="Fédération nationale des républicains indépendants">RI</a>, puis <a href="/wiki/Union_pour_la_d%C3%A9mocratie_fran%C3%A7aise" title="Union pour la démocratie française">UDF</a>-<a href="/wiki/Parti_r%C3%A9publicain_(France)" title="Parti républicain (France)">PR</a>)&#160;;</li> <li>1983 - 2001&#160;: <a href="/wiki/Dominique_Baudis" title="Dominique Baudis">Dominique Baudis</a> (<a href="/wiki/Union_pour_la_d%C3%A9mocratie_fran%C3%A7aise" title="Union pour la démocratie française">UDF</a>)&#160;;</li> <li>2001 - 2001&#160;: Guy Hersant<sup id="cite_ref-174" class="reference"><a href="#cite_note-174"><span class="cite-bracket">&#91;</span>164<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>2001 - 2004&#160;: <a href="/wiki/Philippe_Douste-Blazy" title="Philippe Douste-Blazy">Philippe Douste-Blazy</a> (<a href="/wiki/Union_pour_la_d%C3%A9mocratie_fran%C3%A7aise" title="Union pour la démocratie française">UDF</a>, puis <a href="/wiki/Union_pour_un_mouvement_populaire" title="Union pour un mouvement populaire">UMP</a>), démissionnaire le <time class="nowrap" datetime="2004-04-30" data-sort-value="2004-04-30">30 avril 2004</time>, à la suite de son accession au <a href="/wiki/Gouvernement_Jean-Pierre_Raffarin_(2)" class="mw-redirect" title="Gouvernement Jean-Pierre Raffarin (2)">gouvernement</a>, en tant que ministre de la Santé&#160;;</li> <li>2004 - 2008&#160;: <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> (<a href="/wiki/Union_pour_un_mouvement_populaire" title="Union pour un mouvement populaire">UMP</a>), deuxième sur la liste de Philippe Douste-Blazy de 2001&#160;;</li> <li>2008 - 2014&#160;: <a href="/wiki/Pierre_Cohen" title="Pierre Cohen">Pierre Cohen</a> (<a href="/wiki/Parti_socialiste_(France)" title="Parti socialiste (France)">PS</a>) précédemment maire de <a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville</a>&#160;;</li> <li>depuis 2014&#160;: <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> (<a href="/wiki/Union_pour_un_mouvement_populaire" title="Union pour un mouvement populaire">UMP</a> puis <a href="/wiki/Les_R%C3%A9publicains" title="Les Républicains">LR</a> jusqu'en 2022&#160;; <a href="/wiki/La_France_audacieuse" title="La France audacieuse">LFA</a>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Secteurs_municipaux">Secteurs municipaux</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=61" title="Modifier la section : Secteurs municipaux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=61" title="Modifier le code source de la section : Secteurs municipaux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La commune de Toulouse est divisée en six secteurs municipaux dans lesquels on trouve les mairies de quartiers<sup id="cite_ref-175" class="reference"><a href="#cite_note-175"><span class="cite-bracket">&#91;</span>165<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Secteurs_de_Toulouse" title="Secteurs de Toulouse">Secteurs de Toulouse</a> et <a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse" title="Quartiers de Toulouse">Quartiers de Toulouse</a>.</div></div> <table cellspacing="0" cellpadding="5" style="margin:0.3em 0;padding:0;line-height:1.2;table-layout:fixed"> <tbody><tr valign="top"> <td align="left" style="width:auto; solid #aaaaaa"> <div class="mw-kartographer-container thumb tright"><div class="thumbinner" style="width: 350px;"><a class="mw-kartographer-map notheme" style="width: 350px; height: 350px;" data-mw-kartographer="mapframe" data-style="osm-intl" data-width="350" data-height="350" data-zoom="11" data-lat="43.60128" data-lon="1.44058" data-overlays="[&quot;_fa51579d4d4fc456741345bcfd89d52b9da24310&quot;]" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/11/43.60128/1.44058/fr"><img src="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,11,43.60128,1.44058,350x350.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Toulouse&amp;revid=224198478&amp;groups=_fa51579d4d4fc456741345bcfd89d52b9da24310" width="350" height="350" decoding="async" srcset="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,11,43.60128,1.44058,350x350@2x.png?lang=fr&amp;domain=fr.wikipedia.org&amp;title=Toulouse&amp;revid=224198478&amp;groups=_fa51579d4d4fc456741345bcfd89d52b9da24310 2x" alt="Carte" /></a><div class="thumbcaption">Secteurs de Toulouse.</div></div></div> </td> <td width="5"> </td> <td align="left" style="width:auto; solid #aaaaaa"> <table> <tbody><tr valign="top"> <td> <div class="legende-bloc legende-bloc-vertical"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r160408543">.mw-parser-output .legende-bloc-centre{display:table;margin:0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .legende-bloc ul li{font-size:90%}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.5em}.mw-parser-output .legende-bloc-vertical ul li li{list-style:none;margin:1px 0 0 -1.0em}</style><ul> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#008000;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Toulouse Centre&#160;: SECTEUR 1</li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#ff771c;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Toulouse Rive Gauche&#160;: SECTEUR 2</li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#ff1f9e;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Toulouse Nord&#160;: SECTEUR 3</li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#2962d6;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Toulouse Est&#160;: SECTEUR 4</li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#631c6b;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Toulouse Sud-Est&#160;: SECTEUR 5</li> <li><span class="legende" style="margin-right:.3em;display:inline-block;width:1.3em;height:1.3em;webkit-print-color-adjust:exact;color-adjust:exact;background:#ffe017;border:1px solid gray;vertical-align:middle"></span>Toulouse Ouest&#160;: SECTEUR 6</li> </ul></div> </td> <td width="5"> </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <p><b>SECTEUR 1&#160;:</b> 5,18&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, 70&#160;636&#160;habitants en 2015 </p><p><b>SECTEUR 2&#160;:</b> 9,69&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, 69&#160;097&#160;habitants en 2015 </p><p><b>SECTEUR 3&#160;:</b> 25,91&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, 88&#160;182&#160;habitants en 2015 </p><p><b>SECTEUR 4&#160;:</b> 14,43&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, 76&#160;928&#160;habitants en 2015 </p><p><b>SECTEUR 5&#160;:</b> 26,96&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, 101&#160;600&#160;habitants en 2015 </p><p><b>SECTEUR 6&#160;:</b> 35,91&#160;<abbr class="abbr" title="kilomètre carré">km<sup>2</sup></abbr>, 65&#160;399&#160;habitants en 2015 </p><p>Durant le mandat de Jean-Luc Moudenc, la commune a été divisée par la mairie en dix-sept grands <a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse" title="Quartiers de Toulouse">quartiers</a> possédant chacun une mairie de quartier et un maire délégué s'occupant de celui-ci. Ce découpage suivait le découpage historique de petits quartiers, d'anciens bourgs ou de villages comme Saint-Martin-du-Touch. Mais, il ne suivait pas le découpage cantonal qui coupe certains quartiers historiques en deux, comme le quartier des <a href="/wiki/Minimes_(Toulouse)" title="Minimes (Toulouse)">Minimes</a><sup id="cite_ref-176" class="reference"><a href="#cite_note-176"><span class="cite-bracket">&#91;</span>166<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>En <time class="nowrap" datetime="2008-10" data-sort-value="2008-10">octobre 2008</time>, un redécoupage de Toulouse en six secteurs<sup id="cite_ref-177" class="reference"><a href="#cite_note-177"><span class="cite-bracket">&#91;</span>167<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> a pour vocation, selon la nouvelle équipe municipale, à servir de support à un nouvel essor de la démocratie locale. </p><p>Ce ne sont donc pas des arrondissements municipaux, comme à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> ou <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Maires_de_quartiers">Maires de quartiers</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=62" title="Modifier la section : Maires de quartiers" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=62" title="Modifier le code source de la section : Maires de quartiers"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Toulouse Centre<sup id="cite_ref-178" class="reference"><a href="#cite_note-178"><span class="cite-bracket">&#91;</span>168<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-179" class="reference"><a href="#cite_note-179"><span class="cite-bracket">&#91;</span>169<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (Secteur 1)</b> </p> <ul><li>Julie Escudier, maire de quartier 1.1 (Capitole)</li> <li>Ghislaine Delmond, maire de quartier 1.2 (Amidonniers, Compans-Caffarelli)</li> <li>Caroline Adoue-Bielsa, maire de quartier 1.3 (Châlets, Bayard, Belfort, Saint-Aubin, Dupuy)</li></ul> <p><b>Toulouse Rive Gauche<sup id="cite_ref-180" class="reference"><a href="#cite_note-180"><span class="cite-bracket">&#91;</span>170<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (Secteur 2)</b> </p> <ul><li>Jean-Paul Bouche, maire de quartier 2.1 (Saint-Cyprien)</li> <li>Julie Pharamond, maire de quartier 2.2 (Croix de Pierre – Route d’Espagne)</li> <li>Marine Lefèvre, maire de quartier 2.3 (Fontaine Lestang, Bagatelle, Papus)</li> <li>Bertrand Serp, maire de quartier 2.4 (Fontaine Bayonne, Cartoucherie)</li></ul> <p><b>Toulouse Nord<sup id="cite_ref-181" class="reference"><a href="#cite_note-181"><span class="cite-bracket">&#91;</span>171<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (Secteur 3)</b> </p> <ul><li>Cécile Dufraisse, maire de quartier 3.1 (Minimes, Barrière de Paris)</li> <li>Olivier Arsac, maire de quartier 3.2 (Sept Deniers, Ginestous – Lalande, Grand Selve)</li> <li>Maxime Boyer, maire de quartier 3.3 (Les Izards/Trois-Cocus, Borderouge, Croix-Daurade, Paleficat)</li></ul> <p><b>Toulouse Est<sup id="cite_ref-182" class="reference"><a href="#cite_note-182"><span class="cite-bracket">&#91;</span>172<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (Secteur 4)</b> </p> <ul><li>Souhayla Marty, maire de quartier 4.1 (Lapujade, Bonnefoy, Périole, Marengo, La Colonne)</li> <li>Isabelle Ferrer, maire de quartier 4.2 (Jolimont, Soupetard, Roseraie, Gloire, Gramont)</li> <li><a href="/wiki/Laurence_Arribag%C3%A9" title="Laurence Arribagé">Laurence Arribagé</a>, maire de quartier 4.3 (Bonhoure, Côte Pavée, Château de l'Hers, Limayrac)</li></ul> <p><b>Toulouse Sud-Est<sup id="cite_ref-183" class="reference"><a href="#cite_note-183"><span class="cite-bracket">&#91;</span>173<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (Secteur 5)</b> </p> <ul><li>Emilion Esnault, maire de quartier 5.1 (Pont-des-Demoiselles, Montaudran, Terrasse)</li> <li>Fella Allal, maire de quartier 5.2 (Rangueil, Sauzelong, Pech David, Pouvourville)</li> <li>Jonnhy Dunal, maire de quartier 5.3 (Saint-Michel, Empalot, Saint-Agne, Busca)</li></ul> <p><b>Toulouse Ouest<sup id="cite_ref-184" class="reference"><a href="#cite_note-184"><span class="cite-bracket">&#91;</span>174<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (Secteur 6)</b> </p> <ul><li>Jean-Jacques Bolzan, maire de quartier 6.1 (Arènes, Saint-Martin-du-Touch)</li> <li>Christophe Alvès, maire de quartier 6.2 (Lardenne, Pradettes, Basso Cambo)</li> <li>Gaëtan Cognard, maire de quartier 6.3 (Mirail, Reynerie, Bellefontaine)</li> <li>Nina Ochoa, maire de quartier 6.4 (Saint-Simon, Lafourguette)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Politique_de_développement_durable"><span id="Politique_de_d.C3.A9veloppement_durable"></span>Politique de développement durable</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=63" title="Modifier la section : Politique de développement durable" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=63" title="Modifier le code source de la section : Politique de développement durable"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville a engagé une politique de <a href="/wiki/D%C3%A9veloppement_durable" title="Développement durable">développement durable</a> en lançant une démarche d'<a href="/wiki/Agenda_21" title="Agenda 21">Agenda 21</a> en 2004. L'<a href="/wiki/Agenda_21_local" title="Agenda 21 local">agenda 21 local</a> est reconnu par le ministère de l'environnement<sup id="cite_ref-185" class="reference"><a href="#cite_note-185"><span class="cite-bracket">&#91;</span>175<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Toulouse" title="Spécial:EditPage/Toulouse">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Finances_locales">Finances locales</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=64" title="Modifier la section : Finances locales" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=64" title="Modifier le code source de la section : Finances locales"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La commune de Toulouse faisant partie d'un <a href="/wiki/%C3%89tablissement_public_de_coop%C3%A9ration_intercommunale" title="Établissement public de coopération intercommunale">établissement public de coopération intercommunale</a> à fiscalité propre, <a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">Toulouse Métropole</a>, son budget ne reflète qu'imparfaitement la réalité de la fiscalité locale en raison des transferts de dépenses de fonctionnement et d'investissement vers l'EPCI, d'une part, et de la perception par la métropole du produit de la fiscalité professionnelle, d'autre part. Ainsi, de nombreuses ressources fiscales toulousaines sont prélevées au niveau métropolitain, et de nombreuses dépenses sont également effectuées au niveau métropolitain. À titre d'exemple, des équipements culturels et sportifs définis d'intérêt métropolitain, conformément à la délibération du conseil métropolitain du <time class="nowrap" datetime="2015-09-29" data-sort-value="2015-09-29">29 septembre 2015</time>, ont été transférés au budget de la métropole à compter du <time class="nowrap" datetime="2016-01-01" data-sort-value="2016-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2016</time>, comme celui du Théâtre et de l'Orchestre du Capitole, ou encore le Centre de congrès Pierre Baudis<sup id="cite_ref-186" class="reference"><a href="#cite_note-186"><span class="cite-bracket">&#91;</span>176<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Cette section est consacrée aux <a href="/wiki/Finances_locales_en_France" title="Finances locales en France">finances locales</a> de Toulouse de 2000 à 2014<sup id="cite_ref-187" class="reference"><a href="#cite_note-187"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Pour l'exercice 2014, le compte administratif du <a href="/wiki/Budget" title="Budget">budget</a> municipal de Toulouse s'établit à 789&#160;185&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> en <a href="/wiki/D%C3%A9penses_publiques" title="Dépenses publiques">dépenses</a> et 790&#160;307&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> en <a href="/wiki/Recettes_publiques" title="Recettes publiques">recettes</a><sup id="cite_ref-Alize2_2014_0_188-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_0-188"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p><p>Pour Toulouse en 2014, la section de fonctionnement<sup id="cite_ref-189" class="reference"><a href="#cite_note-189"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> se répartit en 637&#160;575&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> de charges (1&#160;401&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant) pour 643&#160;468&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> de produits (1&#160;414&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant), soit un solde de la section de fonctionnement de 5&#160;893&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (13&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant)<sup id="cite_ref-Alize2_2014_0_188-1" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_0-188"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Alize2_2014_1_190-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_1-190"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li>le principal pôle de <a href="/wiki/D%C3%A9penses_publiques" title="Dépenses publiques">dépenses</a> de fonctionnement est celui des <a href="/wiki/Charge_(comptabilit%C3%A9)" title="Charge (comptabilité)">charges</a> de personnels<sup id="cite_ref-191" class="reference"><a href="#cite_note-191"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour 349&#160;988&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (55&#160;%), soit 769&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr>par habitant, ratio voisin de la valeur moyenne de la strate. Sur la période 2010 - 2014, ce ratio augmente de façon continue de 662&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> à 769&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant. Viennent ensuite les groupes des <a href="/wiki/Achat" title="Achat">achats</a> et charges externes<sup id="cite_ref-192" class="reference"><a href="#cite_note-192"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour 22&#160;%, des <a href="/wiki/Subvention" title="Subvention">subventions</a> versées<sup id="cite_ref-193" class="reference"><a href="#cite_note-193"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour 15&#160;%, des contingents<sup id="cite_ref-194" class="reference"><a href="#cite_note-194"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour des sommes inférieures à 1&#160;% et finalement celui des charges financières<sup id="cite_ref-195" class="reference"><a href="#cite_note-195"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour des sommes plus faibles&#160;;</li> <li>la plus grande part des <a href="/wiki/Recettes_publiques" title="Recettes publiques">recettes</a> est constituée des <a href="/wiki/Imp%C3%B4ts_locaux_en_France" title="Impôts locaux en France">impôts locaux</a><sup id="cite_ref-196" class="reference"><a href="#cite_note-196"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour un montant de 215&#160;711&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (34&#160;%), soit 474&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio inférieur de 20&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (593&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant). Sur les 5 dernières années, ce ratio augmente de façon continue de 425&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> à 474&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant. Viennent ensuite de la <a href="/wiki/Dotation_globale_de_fonctionnement" title="Dotation globale de fonctionnement">dotation globale de fonctionnement</a> (DGF)<sup id="cite_ref-197" class="reference"><a href="#cite_note-197"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour 15&#160;% et des <a href="/wiki/Imp%C3%B4ts_locaux_en_France" title="Impôts locaux en France">autres impôts</a><sup id="cite_ref-198" class="reference"><a href="#cite_note-198"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour 15&#160;%.</li></ul> <p>La dotation globale de fonctionnement est quasiment égale à celle versée en 2013. </p><p>Les taux des <a href="/wiki/Taxe" title="Taxe">taxes</a> ci-dessous sont votés par la municipalité de Toulouse. En 2014, ils n'ont pas varié par rapport à 2013<sup id="cite_ref-Alize2_2014_Detail_199-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_Detail-199"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li>la <a href="/wiki/Taxe_d%27habitation" title="Taxe d&#39;habitation">taxe d'habitation</a>&#160;: 15,87&#160;%&#160;;</li> <li>la <a href="/wiki/Taxe_fonci%C3%A8re" title="Taxe foncière">taxe foncière sur le bâti</a>&#160;: 17,64&#160;%&#160;;</li> <li>celle sur le <a href="/wiki/Taxe_fonci%C3%A8re" title="Taxe foncière">non bâti</a>&#160;: 62,00&#160;%.</li></ul> <p>Les emplois d'investissement en 2014 comprenaient par ordre d'importance<sup id="cite_ref-Alize2_2014_2_200-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_2-200"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li>des dépenses d'équipement<sup id="cite_ref-201" class="reference"><a href="#cite_note-201"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour un montant de 148&#160;050&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (98&#160;%), soit 325&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio voisin de la valeur moyenne de la strate. Sur la période 2010 - 2014, ce ratio fluctue et présente un minimum de 247&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant en 2010 et un maximum de 333&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant en 2011&#160;;</li> <li>des <a href="/wiki/Plan_de_remboursement" title="Plan de remboursement">remboursements</a> d'emprunts<sup id="cite_ref-202" class="reference"><a href="#cite_note-202"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> pour une valeur totale de 795&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (des sommes inférieures à 1&#160;%), soit 2&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr>par habitant, ratio inférieur de 98&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (106&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant).</li></ul> <p>Les ressources en investissement de Toulouse se répartissent principalement en<sup id="cite_ref-Alize2_2014_2_200-1" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_2-200"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Emprunt_(finance)" title="Emprunt (finance)">nouvelles dettes</a> pour une valeur de 55&#160;000&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (37&#160;%), soit 121&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio inférieur de 19&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (150&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant). Sur la période 2010 - 2014, ce ratio augmente de façon continue de 0&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> à 121&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Subvention" title="Subvention">subventions</a> reçues pour une valeur totale de 19&#160;677&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> (13&#160;%), soit 43&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio inférieur de 30&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (61&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant).</li></ul> <p>L'<a href="/wiki/Emprunt_(finance)" title="Emprunt (finance)">endettement</a> de Toulouse au <time class="nowrap" datetime="2014-12-31" data-sort-value="2014-12-31">31 décembre 2014</time> peut s'évaluer à partir de trois critères&#160;: l'encours de la dette<sup id="cite_ref-203" class="reference"><a href="#cite_note-203"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, l'annuité de la dette<sup id="cite_ref-204" class="reference"><a href="#cite_note-204"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et sa capacité de désendettement<sup id="cite_ref-205" class="reference"><a href="#cite_note-205"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li>l'encours de la dette pour un montant de 69&#160;396&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr>, soit 153&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio inférieur de 87&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (1&#160;176&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant). Depuis <span class="nowrap">5 ans</span>, ce ratio fluctue et présente un minimum de 34&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant en 2013 et un maximum de 153&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant en 2014<sup id="cite_ref-Alize2_2014_5_206-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_5-206"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>l'annuité de la dette pour une valeur de 1&#160;359&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr>, soit 3&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio inférieur de 98&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (139&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant). Pour la période allant de 2010 à 2014, ce ratio augmente de façon continue de 0&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> à 3&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant<sup id="cite_ref-Alize2_2014_5_206-1" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_5-206"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>la <a href="/wiki/Capacit%C3%A9_d%27autofinancement" title="Capacité d&#39;autofinancement">capacité d'autofinancement</a> (CAF) pour une somme de 32&#160;580&#160;000&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr>, soit 72&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant, ratio inférieur de 51&#160;% à la valeur moyenne pour les communes de la même strate (147&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant). Sur la période 2010 - 2014, ce ratio fluctue et présente un minimum de 72&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant en 2014 et un maximum de 189&#160;<abbr class="abbr" title="Euro(s)">€</abbr> par habitant en 2011<sup id="cite_ref-Alize2_2014_4_207-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alize2_2014_4-207"><span class="cite-bracket">&#91;</span>A2 6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La capacité de <a href="/wiki/Dette_publique" title="Dette publique">désendettement</a> est d'environ <span class="nowrap">2 années</span> en 2014. Sur une période de <span class="nowrap">15 années</span>, ce ratio est constant et faible (inférieur à <span class="nowrap">4 ans</span>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jumelages">Jumelages</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=65" title="Modifier la section : Jumelages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=65" title="Modifier le code source de la section : Jumelages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville de Toulouse est jumelée avec les villes suivantes (par ordre chronologique)<sup id="cite_ref-208" class="reference"><a href="#cite_note-208"><span class="cite-bracket">&#91;</span>177<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Israel.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau d’Israël"><img alt="Drapeau d’Israël" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/20px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/30px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/40px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Tel_Aviv-Jaffa" title="Tel Aviv-Jaffa">Tel Aviv-Jaffa</a>&#160;(<a href="/wiki/Isra%C3%ABl" title="Israël">Israël</a>)&#160;depuis 1962,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des États-Unis"><img alt="Drapeau des États-Unis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Atlanta" title="Atlanta">Atlanta</a>&#160;(<a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>)&#160;depuis 1975,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Ukraine"><img alt="Drapeau de l&#39;Ukraine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/20px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/30px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/40px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Kiev" title="Kiev">Kiev</a>&#160;(<a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a>)&#160;depuis 1975,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Italie"><img alt="Drapeau de l&#39;Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Bologne" title="Bologne">Bologne</a>&#160;(<a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a>)&#160;depuis 1981,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Espagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Espagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Elche" title="Elche">Elche</a>&#160;(<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a>)&#160;depuis 1981,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République populaire de Chine"><img alt="Drapeau de la République populaire de Chine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Chongqing" title="Chongqing">Chongqing</a>&#160;(<a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a>)&#160;depuis 1981.</li></ul> <p>Elle a noué des accords de coopération avec<sup id="cite_ref-209" class="reference"><a href="#cite_note-209"><span class="cite-bracket">&#91;</span>178<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-210" class="reference"><a href="#cite_note-210"><span class="cite-bracket">&#91;</span>179<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Chad.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Tchad"><img alt="Drapeau du Tchad" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Flag_of_Chad.svg/20px-Flag_of_Chad.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Flag_of_Chad.svg/40px-Flag_of_Chad.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/N%27Djam%C3%A9na" title="N&#39;Djaména">N'Djaména</a>&#160;(<a href="/wiki/Tchad" title="Tchad">Tchad</a>)&#160;depuis 1988,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Espagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Espagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Saragosse" title="Saragosse">Saragosse</a>&#160;(<a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a>)&#160;depuis 2000,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Vietnam.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République socialiste du Viêt Nam"><img alt="Drapeau de la République socialiste du Viêt Nam" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/20px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/30px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/40px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Hano%C3%AF" title="Hanoï">Hanoï</a>&#160;(<a href="/wiki/Vi%C3%AAt_Nam" title="Viêt Nam">Viêt Nam</a>)&#160;depuis 1996,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Senegal.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Sénégal"><img alt="Drapeau du Sénégal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Senegal.svg/20px-Flag_of_Senegal.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Senegal.svg/30px-Flag_of_Senegal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Senegal.svg/40px-Flag_of_Senegal.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Saint-Louis_(S%C3%A9n%C3%A9gal)" title="Saint-Louis (Sénégal)">Saint-Louis</a>&#160;(<a href="/wiki/S%C3%A9n%C3%A9gal" title="Sénégal">Sénégal</a>)&#160;depuis 2003,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a>&#160;(<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>)&#160;depuis 2003,</li> <li><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Palestine.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Palestine"><img alt="Drapeau de la Palestine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Palestine.svg/20px-Flag_of_Palestine.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Palestine.svg/40px-Flag_of_Palestine.svg.png 1.5x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/Ramallah" title="Ramallah">Ramallah</a>&#160;(<a href="/wiki/Palestine_(%C3%89tat)" title="Palestine (État)">Palestine</a>)&#160;depuis 2004.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Population_et_société"><span id="Population_et_soci.C3.A9t.C3.A9"></span>Population et société</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=66" title="Modifier la section : Population et société" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=66" title="Modifier le code source de la section : Population et société"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Évolutions_démographiques"><span id=".C3.89volutions_d.C3.A9mographiques"></span>Évolutions démographiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=67" title="Modifier la section : Évolutions démographiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=67" title="Modifier le code source de la section : Évolutions démographiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'évolution du nombre d'habitants est connue à travers les <a href="/wiki/Recensement_de_la_population" title="Recensement de la population">recensements de la population</a> effectués dans la commune depuis 1793. Pour les communes de plus de 10&#160;000&#160;habitants les recensements ont lieu chaque année à la suite d'une enquête par sondage auprès d'un échantillon d'adresses représentant 8&#160;% de leurs logements, contrairement aux autres communes qui ont un recensement réel tous les cinq ans<sup id="cite_ref-insee_orga_rec_211-0" class="reference"><a href="#cite_note-insee_orga_rec-211"><span class="cite-bracket">&#91;</span>180<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-212" class="reference"><a href="#cite_note-212"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p> En 2022, la commune comptait 511&#160;684 habitants<sup id="cite_ref-Pop_mun_2022_213-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pop_mun_2022-213"><span class="cite-bracket">&#91;</span>Note 24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, en évolution de +7,62&#160;% par rapport à 2016 (<a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a>&#160;: +8,02&#160;%, <a href="/wiki/D%C3%A9mographie_de_la_France" title="Démographie de la France">France</a> hors <a href="/wiki/Mayotte" title="Mayotte">Mayotte</a>&#160;: +2,11&#160;%).</p><div style="overflow:hidden; width: 48em; margin: 0 auto; padding:0 1px; text-align:center; font-family: Liberation Sans, Arial, sans-serif;"><table class="wikitable" style="table-layout:fixed;width:100%;text-align:center;margin-top: 1px; line-height:110%;margin-bottom: 0;font-size:95%;"> <caption style="margin-bottom:10px;">Évolution de la population &#160;<small>[&#8202;<a href="/wiki/Module:Donn%C3%A9es/Toulouse/%C3%A9volution_population" title="Module:Données/Toulouse/évolution population">modifier</a>&#8202;]</small></caption><tbody><tr> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1793</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1800</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1806</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1821</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1831</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1836</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1841</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1846</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1851</th> </tr> <tr> <td>52&#160;612</td><td>50&#160;171</td><td>51&#160;689</td><td>52&#160;328</td><td>59&#160;639</td><td>77&#160;372</td><td>90&#160;368</td><td>94&#160;227</td><td>96&#160;564</td></tr> </tbody></table> <table class="wikitable" style="table-layout:fixed;width:100%;text-align:center;margin-top:10px; line-height:110%;margin-bottom: 0;font-size:95%;"> <caption class="hidden">Évolution de la population &#160;<small>[&#8202;<a href="/wiki/Module:Donn%C3%A9es/Toulouse/%C3%A9volution_population" title="Module:Données/Toulouse/évolution population">modifier</a>&#8202;]</small>, suite (1)</caption><tbody><tr> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1856</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1861</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1866</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1872</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1876</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1881</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1886</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1891</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1896</th> </tr> <tr> <td>103&#160;144</td><td>113&#160;714</td><td>126&#160;936</td><td>124&#160;852</td><td>131&#160;642</td><td>140&#160;289</td><td>147&#160;617</td><td>149&#160;791</td><td>149&#160;963</td></tr> </tbody></table> <table class="wikitable" style="table-layout:fixed;width:100%;text-align:center;margin-top:10px; line-height:110%;margin-bottom: 0;font-size:95%;"> <caption class="hidden">Évolution de la population &#160;<small>[&#8202;<a href="/wiki/Module:Donn%C3%A9es/Toulouse/%C3%A9volution_population" title="Module:Données/Toulouse/évolution population">modifier</a>&#8202;]</small>, suite (2)</caption><tbody><tr> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1901</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1906</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1911</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1921</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1926</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1931</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1936</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1946</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1954</th> </tr> <tr> <td>149&#160;841</td><td>149&#160;438</td><td>149&#160;576</td><td>175&#160;434</td><td>180&#160;771</td><td>194&#160;564</td><td>213&#160;220</td><td>264&#160;411</td><td>268&#160;863</td></tr> </tbody></table> <table class="wikitable" style="table-layout:fixed;width:100%;text-align:center;margin-top:10px; line-height:110%;margin-bottom: 0;font-size:95%;"> <caption class="hidden">Évolution de la population &#160;<small>[&#8202;<a href="/wiki/Module:Donn%C3%A9es/Toulouse/%C3%A9volution_population" title="Module:Données/Toulouse/évolution population">modifier</a>&#8202;]</small>, suite (3)</caption><tbody><tr> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1962</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1968</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1975</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1982</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1990</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">1999</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">2006</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">2011</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">2016</th> </tr> <tr> <td>323&#160;724</td><td>370&#160;796</td><td>373&#160;796</td><td>347&#160;995</td><td>358&#160;688</td><td>390&#160;350</td><td>437&#160;715</td><td>447&#160;340</td><td>475&#160;438</td></tr> </tbody></table> <table class="wikitable" style="table-layout:fixed;width:100%;text-align:center;margin-top:10px; line-height:110%;margin-bottom: 0;font-size:95%;"> <caption class="hidden">Évolution de la population &#160;<small>[&#8202;<a href="/wiki/Module:Donn%C3%A9es/Toulouse/%C3%A9volution_population" title="Module:Données/Toulouse/évolution population">modifier</a>&#8202;]</small>, suite (4)</caption><tbody><tr> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">2021</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">2022</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> <th scope="col" style="background-color: #DFD;">-</th> </tr> <tr> <td>504&#160;078</td><td>511&#160;684</td><td>-</td><td>-</td><td>-</td><td>-</td><td>-</td><td>-</td><td>-</td></tr> </tbody></table> <div style="padding: 0.3em; margin: 6px 0; line-height: 150%; font-size: 0.9em; border: 0; border-width: 0;">De 1962 à 1999&#160;: <a href="/wiki/Recensement_de_la_population_en_France#Types_de_population_distingués_par_l&#39;Insee" title="Recensement de la population en France">population sans doubles comptes</a>&#160;; pour les dates suivantes&#160;: <a href="/wiki/Recensement_de_la_population_en_France#Décomposition_de_la_population_légale_depuis_2009" title="Recensement de la population en France">population municipale</a>.<br />(Sources&#160;: Ldh/<a href="/wiki/%C3%89cole_des_hautes_%C3%A9tudes_en_sciences_sociales" title="École des hautes études en sciences sociales">EHESS</a>/Cassini jusqu'en 1999<sup id="cite_ref-Cassini_214-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cassini-214"><span class="cite-bracket">&#91;</span>181<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> puis <a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">Insee</a> à partir de 2006<sup id="cite_ref-215" class="reference"><a href="#cite_note-215"><span class="cite-bracket">&#91;</span>182<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.)</div></div><div style="text-align: center; margin: 0 auto; overflow: hidden; zoom: 1; width:710px; margin: 0 auto;"> <span><b>Histogramme de l'évolution démographique</b></span><div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_9hxjuuen4ulbd3w64kl2d2sq1qzzet1"></map><img usemap="#timeline_9hxjuuen4ulbd3w64kl2d2sq1qzzet1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/timeline/9hxjuuen4ulbd3w64kl2d2sq1qzzet1.png" /></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_Pech_David.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Toulouse_Pech_David.JPG/220px-Toulouse_Pech_David.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Toulouse_Pech_David.JPG/330px-Toulouse_Pech_David.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Toulouse_Pech_David.JPG/440px-Toulouse_Pech_David.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Vue depuis les coteaux du quartier <a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a> dans le sud de la ville, en 2012</figcaption></figure> <p>En 2021, Toulouse est la <a href="/wiki/Liste_des_communes_de_France_les_plus_peupl%C3%A9es" title="Liste des communes de France les plus peuplées">quatrième commune de France</a> avec 504&#160;078&#160;habitants (population <i>intra muros</i>), soit 28&#160;640&#160;habitants de plus qu'en 2016, et également la quatrième <a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine" class="mw-redirect" title="Unité urbaine">agglomération</a> avec 1&#160;063&#160;235&#160;habitants (recensement de 2021, délimitation de 2020). Elle constitue la cinquième <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_d%27une_ville" title="Aire d&#39;attraction d&#39;une ville">aire d'attraction</a> avec 1&#160;490&#160;640&#160;habitants (recensement de 2021) après <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Paris" title="Aire d&#39;attraction de Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Lyon" title="Aire d&#39;attraction de Lyon">Lyon</a>, <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Marseille_-_Aix-en-Provence" title="Aire d&#39;attraction de Marseille - Aix-en-Provence">Marseille</a> et <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Lille_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Aire d&#39;attraction de Lille (partie française)">Lille</a>. </p><p>La population de la <a href="/wiki/Ville" title="Ville">ville</a> de Toulouse augmente principalement grâce à un <a href="/wiki/Solde_migratoire" title="Solde migratoire">solde migratoire</a> largement positif, dû à son positionnement géographique privilégié lui conférant un <a href="/wiki/Climat" title="Climat">climat</a> agréable, une situation stratégique entre plusieurs bassins touristiques (<a href="/wiki/Massif_central" title="Massif central">Massif central</a>, <a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Pyrénées">Pyrénées</a>, <a href="/wiki/Mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e" title="Mer Méditerranée">mer Méditerranée</a>, côtes <a href="/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique" title="Océan Atlantique">atlantiques</a> <a href="/wiki/Pays_basque" title="Pays basque">basque</a> et <a href="/wiki/Landes_(d%C3%A9partement)" title="Landes (département)">landaise</a>) et ses terroirs midi-pyrénéens, mais aussi grâce à une image positive sur sa qualité de vie, la variété de ses filières de formation, son positionnement socio-économique sur des industries et ses services à forte valeur ajoutée (<a href="/wiki/A%C3%A9ronautique" title="Aéronautique">aéronautique</a>, <a href="/wiki/Espace_(cosmologie)" title="Espace (cosmologie)">espace</a>, <a href="/wiki/Biotechnologie" title="Biotechnologie">biotechnologies</a>, <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_embarqu%C3%A9" title="Système embarqué">systèmes embarqués</a>, <a href="/wiki/%C3%89lectronique_(technique)" title="Électronique (technique)">électronique</a>, <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9orologie" title="Météorologie">météorologie</a>). L'agglomération de Toulouse bénéficie d'ailleurs de la croissance démographique la plus dynamique des grandes villes de France, ce qui peut être un atout pour le développement de la ville. On observe cependant un ralentissement de l'augmentation de la population <i>intra-muros</i> et de celle de l'agglomération depuis 2006, alors que la couronne périurbaine poursuit sa forte expansion. </p><p>En 1700, Toulouse compte entre 40&#160;000 et 50&#160;000&#160;habitants et se classe <abbr class="abbr" title="Sixième">6<sup>e</sup></abbr> à <abbr class="abbr" title="Neuvième">9<sup>e</sup></abbr>&#160;ville de France par sa population<sup id="cite_ref-216" class="reference"><a href="#cite_note-216"><span class="cite-bracket">&#91;</span>183<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Depuis le recensement de 1999, la commune de Toulouse gagne, en moyenne, environ 5&#160;000&#160;habitants par an. Mais si le rythme d'accroissement a été de près de 6&#160;800&#160;habitants supplémentaires chaque année de 1999 à 2006, il s'est considérablement ralenti entre 2006 et 2011 avec une croissance moyenne d'un peu moins de 2&#160;000&#160;habitants par an, pour reprendre au rythme de 6&#160;150&#160;habitants par an de 2011 à 2015. Entre le recensement de mars 1999 et celui de janvier 2008, l'unité urbaine de Toulouse (<i>l'agglomération toulousaine</i>) a gagné 103&#160;846&#160;habitants, soit 11&#160;407 par an par effet de densification et seulement 1&#160;180&#160;habitants sur l'ensemble de la période dus à l'extension du périmètre de l'agglomération. L'aire urbaine de Toulouse a gagné 237&#160;975&#160;habitants entre ces deux recensements, soit 18&#160;525 par an par effet de densification et 71&#160;247&#160;habitants sur l'ensemble de la période dus à l'extension son périmètre. </p> <table class="wikitable centre" style="background:#ffecb2; font-size:95%;"> <tbody><tr> <th></th> <th><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">Unité urbaine</a> ou agglomération</th> <th><a href="/wiki/Aire_urbaine_de_Toulouse" title="Aire urbaine de Toulouse">Aire urbaine</a> </th></tr> <tr> <th>1936 </th> <td>213&#160;220</td> <td>-- </td></tr> <tr> <th>1946 </th> <td>264&#160;411</td> <td>-- </td></tr> <tr> <th>1954 </th> <td>268&#160;865</td> <td>-- </td></tr> <tr> <th>1962 </th> <td>329&#160;044</td> <td>-- </td></tr> <tr> <th>1968 </th> <td>439&#160;764</td> <td>474&#160;000 </td></tr> <tr> <th>1975 </th> <td>509&#160;939</td> <td>585&#160;000 </td></tr> <tr> <th>1982 </th> <td>541&#160;271</td> <td>645&#160;000 </td></tr> <tr> <th>1990 </th> <td>650&#160;336</td> <td>797&#160;373 </td></tr> <tr> <th>1999 </th> <td>761&#160;090</td> <td>964&#160;797 </td></tr> <tr> <th>2006 </th> <td>851&#160;945</td> <td>1&#160;169&#160;866 </td></tr> <tr> <th>2011 </th> <td>892&#160;115</td> <td>1&#160;250&#160;251 </td></tr> <tr> <th>2015 </th> <td>948&#160;433</td> <td>1&#160;330&#160;954 </td></tr> <tr> <th>2017 </th> <td>968&#160;638</td> <td>1&#160;360&#160;829 </td></tr> <tr> <th>2020 </th> <td>1&#160;047&#160;829</td> <td>1&#160;470&#160;899 <a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Toulouse" title="Aire d&#39;attraction de Toulouse">Aire d'attraction de Toulouse</a><sup id="cite_ref-insee.fr_217-0" class="reference"><a href="#cite_note-insee.fr-217"><span class="cite-bracket">&#91;</span>184<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th>2021 </th> <td>1&#160;063&#160;235 </td> <td>1&#160;490&#160;640 </td></tr></tbody></table> <div class="center"><small> Source&#160;: <a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">Insee</a>&#160;; Chiffres dans les limites de l'unité urbaine et de l'aire urbaine à chaque recensement (les limites de l'aire urbaine ont été rétropolées de 1990 à 1968 par l'Insee). Les comparaisons entre recensements ne sont donc pas à limites constantes.</small></div> <p>Toulouse possède une forte attractivité par rapport aux autres métropoles françaises. En plus de la <a href="/wiki/Variation_naturelle" title="Variation naturelle">variation naturelle</a> de 12&#160;000&#160;habitants supplémentaires net par an en 2014, l'aire urbaine de Toulouse possède un <a href="/wiki/Solde_migratoire" title="Solde migratoire">solde migratoire</a> de 8&#160;000 nouveaux arrivants net par an (60&#160;000&#160;arrivées pour 52&#160;000&#160;départs), le deuxième des principales agglomérations françaises derrière <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a>. 35&#160;% des nouveaux arrivants sont des <a href="/wiki/%C3%89tudiant_en_France" title="Étudiant en France">étudiants</a>, et 15&#160;% arrivent de l'étranger, une plus grande proportion que dans toute autre aire urbaine en France. Parmi les plus de <span class="nowrap">45 ans</span>, le solde migratoire est en revanche négatif. Les migrations depuis et vers les autres villes du Sud-Ouest sont importantes, en particulier entre Toulouse et <a href="/wiki/Montauban" title="Montauban">Montauban</a><sup id="cite_ref-218" class="reference"><a href="#cite_note-218"><span class="cite-bracket">&#91;</span>185<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cette arrivée massive de population renforce le caractère métropolitain de Toulouse, les nouveaux Toulousains rajeunissent la population et augmentent le niveau de qualification des actifs (souvent des cadres, professions intellectuelles supérieures, techniciens, ingénieurs). </p><p>Enfin, la réalisation de certains projets à dimension nationale et internationale a contribué à accroître la renommée de la ville&#160;: un campus de <span title="2&#160;200&#160;000 m² ou 2,2 km²" style="cursor:help">220</span>&#160;<abbr class="abbr" title="hectare">ha</abbr> voué à la cancérologie, l'<a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Oncopole de Toulouse</a>, a progressivement ouvert, de 2009 à 2014, sur l'ancien site <a href="/wiki/Usine_AZF_de_Toulouse" title="Usine AZF de Toulouse">AZF</a>. </p><p>Par ailleurs, <a href="/wiki/Galileo_(syst%C3%A8me_de_positionnement)" title="Galileo (système de positionnement)">Galileo</a>, l'équivalent européen du <a href="/wiki/Global_Positioning_System" title="Global Positioning System">GPS</a>, a eu son siège social sur les anciennes pistes de <a href="/wiki/Montaudran" title="Montaudran">Montaudran</a>, au sud-est de la ville. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pyramide_des_âges"><span id="Pyramide_des_.C3.A2ges"></span>Pyramide des âges</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=68" title="Modifier la section : Pyramide des âges" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=68" title="Modifier le code source de la section : Pyramide des âges"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 2021, le taux de personnes d'un âge inférieur à <span class="nowrap">30 ans</span> s'élève à 46,6&#160;%, soit au-dessus de la moyenne départementale (38,4&#160;%). À l'inverse, le taux de personnes d'âge supérieur à <span class="nowrap">60 ans</span> est de 17,2&#160;% la même année, alors qu'il est de 22,1&#160;% au niveau départemental. </p><p>En 2021, la commune comptait 244&#160;831&#160;hommes pour 259&#160;247&#160;femmes, soit un taux de 51,43&#160;% de femmes, légèrement supérieur au taux départemental (51,27&#160;%). </p><p>Les pyramides des âges de la commune et du département s'établissent comme suit&#160;: </p> <div style="width: 50%; float: left; overflow: hidden; margin-left: auto; margin-right: auto; margin-top: 0; margin-bottom: 0; font-size: 90%; padding: 5px 0;"><table style="width: 100%;"><caption>Pyramide des âges de la commune en 2021 en pourcentage<sup id="cite_ref-219" class="reference"><a href="#cite_note-219"><span class="cite-bracket">&#91;</span>186<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></caption><tbody><tr style="text-align: center;"><th scope="col">Hommes</th><th scope="col">Classe d’âge</th><th scope="col">Femmes</th></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:1.4962593516209%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">0,6&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 90 ou + </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:3.9900249376559%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">1,6&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:10.72319201995%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">4,3&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 75-89 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:16.209476309227%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">6,5&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:24.189526184539%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">9,7&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 60-74 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:28.927680798005%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">11,6&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:38.154613466334%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">15,3&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 45-59 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:36.658354114713%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">14,7&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:56.608478802993%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">22,7&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 30-44 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:49.875311720698%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">20,0&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:81.296758104738%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">32,6&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 15-29 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:79.551122194514%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">31,9&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:37.15710723192%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">14,9&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 0-14 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:34.164588528678%; height:1.5em; background: #B2E5B2;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">13,7&#160;</div></td></tr></tbody></table></div> <div style="width: 50%; float: right; overflow: hidden; margin-left: auto; margin-right: auto; margin-top: 0; margin-bottom: 0; font-size: 90%; padding: 5px 0;"><table style="width: 100%;"><caption>Pyramide des âges du département de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a> en 2021 en pourcentage<sup id="cite_ref-220" class="reference"><a href="#cite_note-220"><span class="cite-bracket">&#91;</span>187<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></caption><tbody><tr style="text-align: center;"><th scope="col">Hommes</th><th scope="col">Classe d’âge</th><th scope="col">Femmes</th></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:1.7456359102244%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">0,7&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 90 ou + </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:3.9900249376559%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">1,6&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:14.463840399002%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">5,8&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 75-89 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:19.700748129676%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">7,9&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:33.665835411471%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">13,5&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 60-74 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:36.658354114713%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">14,7&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:48.129675810474%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">19,3&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 45-59 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:46.882793017456%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">18,8&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:51.870324189526%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">20,8&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 30-44 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:49.625935162095%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">19,9&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:54.862842892768%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">22&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 15-29 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:51.620947630923%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">20,7&#160;</div></td></tr><tr><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:right; margin-left:auto; width:44.638403990025%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:right; text-align: right; margin:0 0.5em 0 auto">17,9&#160;</div></td><th scope="row" style="width: 15%; text-align: center;"><span style="display: block; width: 100%; overflow: hidden"> 0-14 ans </span></th><td style="width: 42.5%;"><div class="barre-age" style="float:left; margin-right:auto; width:40.897755610973%; height:1.5em; background: #D8D2BC;"></div><div style="float:left; text-align: left; margin:0 auto 0 0.5em">16,4&#160;</div></td></tr></tbody></table></div> <div class="clear" style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Populations">Populations</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=69" title="Modifier la section : Populations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=69" title="Modifier le code source de la section : Populations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'extraordinaire croissance de la population de la ville de Toulouse depuis les années 1990 est due à la conjonction d'un solde naturel positif et d'un solde migratoire élevé en raison d'abord de l'arrivée de populations de l'ensemble des régions françaises, y compris d'outre-mer, mais aussi de populations immigrées. Concernant les populations françaises d'outre-mer, il s'agit principalement d'<a href="/wiki/Antilles_fran%C3%A7aises" title="Antilles françaises">Antillais</a>, secondairement de <a href="/wiki/La_R%C3%A9union" title="La Réunion">Réunionnais</a> et de <a href="/wiki/Mayotte" title="Mayotte">Mahorais</a>, répartis dans l'ensemble de la ville. Toutefois, le quartier <a href="/wiki/Quartier_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Quartier Saint-Michel (Toulouse)">Saint-Michel</a> est connu pour être le quartier de la plus importante communauté <a href="/wiki/Cara%C3%AFbes" title="Caraïbes">caribéenne</a> de Toulouse. </p><p>À l'instar des autres grandes métropoles françaises (<a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>, <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a>), Toulouse est une ville cosmopolite<sup id="cite_ref-221" class="reference"><a href="#cite_note-221"><span class="cite-bracket">&#91;</span>188<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et aux multiples influences. En 2008, elle compte 57&#160;743&#160;immigrés soit 13,1&#160;% de la population (3,5&#160;% nés en Europe et 9,6&#160;% nés hors d'Europe)<sup id="cite_ref-222" class="reference"><a href="#cite_note-222"><span class="cite-bracket">&#91;</span>189<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. 8,6&#160;% des habitants (immigrés ou non) sont des étrangers<sup id="cite_ref-223" class="reference"><a href="#cite_note-223"><span class="cite-bracket">&#91;</span>190<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. L'immigration est un processus ancien. Une part importante est due à l'immigration espagnole de l'entre-deux-guerres, ce qui explique qu'au recensement de 1954 Toulouse comptait 9&#160;540&#160;naturalisés et 14&#160;320&#160;étrangers, soit 5,4&#160;% de sa population. Une autre part est due à l'arrivée des populations nord-africaines à partir des années 1950-1960, dans des foyers d'hébergement, des <a href="/wiki/Cit%C3%A9_d%27urgence" title="Cité d&#39;urgence">cités d'urgence</a> (Bordelongue), le camp de <a href="/wiki/Harki" title="Harki">harki</a> de Ginestous, puis des cités d'habitat social comme le <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a>, important lieu d'hébergement de <a href="/wiki/Pieds-noirs" title="Pieds-noirs">Pied-noir</a> et de <a href="/wiki/Harki" title="Harki">Harkis</a>. Les Pieds-Noirs représentaient en 1970 plus de 2&#160;000&#160;familles. À partir des années 1980, les populations immigrées du Maghreb, d'Afrique subsaharienne et d'Asie se sont de plus en plus concentrées dans les quartiers d'habitat social et les immeubles en copropriété de l'ouest de la ville construits dans les années 1960 et 1970<sup id="cite_ref-224" class="reference"><a href="#cite_note-224"><span class="cite-bracket">&#91;</span>191<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En revanche, les populations d'Europe du Sud se retrouvent plutôt dans les faubourgs. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_communauté_espagnole_:_exil_républicain,_résistance_et_culture"><span id="La_communaut.C3.A9_espagnole_:_exil_r.C3.A9publicain.2C_r.C3.A9sistance_et_culture"></span>La communauté espagnole&#160;: exil républicain, résistance et culture</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=70" title="Modifier la section : La communauté espagnole&#160;: exil républicain, résistance et culture" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=70" title="Modifier le code source de la section : La communauté espagnole&#160;: exil républicain, résistance et culture"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Pont_des_Catalans_nuit.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Pont_des_Catalans_nuit.JPG/220px-Pont_des_Catalans_nuit.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Pont_des_Catalans_nuit.JPG/330px-Pont_des_Catalans_nuit.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Pont_des_Catalans_nuit.JPG/440px-Pont_des_Catalans_nuit.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Pont_des_Catalans" title="Pont des Catalans">Pont des Catalans</a> de nuit</figcaption></figure> <p>La proximité géographique de Toulouse avec l'Espagne et les anciennes relations historiques entre le comté de Toulouse et le royaume d'Aragon, ont fait que de tout temps la présence d'une population espagnole à Toulouse a été sensible. En effet elle représente l'une des plus importantes communautés de la ville avec près de <span class="nowrap"><span title="">20&#160;000</span>&#32; à &#32;<span title="">25&#160;000</span>&#160;<span title="">personnes</span></span>. Il suffirait pour s'en apercevoir de fréquenter quelques marchés populaires de Toulouse (Cristal, Saint-Aubin, Saint-Cyprien, Saint-Sernin…) où on ne manquera pas d'entendre parler castillan. Toulouse a d'abord vécu l'immigration de travail des années 1920 et du début des années 1930, avec des installations dans des quartiers à l'époque insalubres ou malfamés comme celui de <a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">Saint-Cyprien</a>, puis est la principale destination de l'<a href="/wiki/R%C3%A9fugi%C3%A9s_et_exil%C3%A9s_de_la_guerre_d%27Espagne" title="Réfugiés et exilés de la guerre d&#39;Espagne">exil républicain espagnol</a> en 1939, après la <a href="/wiki/Retirada" title="Retirada">Retirada</a> et la <a href="/wiki/Guerre_d%27Espagne" title="Guerre d&#39;Espagne">guerre d'Espagne</a>. </p><p>De grandes personnalités <a href="/wiki/R%C3%A9publicains_espagnols" title="Républicains espagnols">républicaines</a> menacées par le dictateur <a href="/wiki/Francisco_Franco" title="Francisco Franco">Franco</a>, comme <a href="/wiki/Federica_Montseny" title="Federica Montseny">Federica Montseny</a>, première <a href="/wiki/Droits_des_femmes_en_Espagne" class="mw-redirect" title="Droits des femmes en Espagne">femme</a> ministre en Europe<sup id="cite_ref-225" class="reference"><a href="#cite_note-225"><span class="cite-bracket">&#91;</span>192<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, ou encore la médecin <a href="/wiki/Amparo_Poch_y_Gasc%C3%B3n" title="Amparo Poch y Gascón">Amparo Poch</a>, dont une rue porte le nom à Toulouse<sup id="cite_ref-226" class="reference"><a href="#cite_note-226"><span class="cite-bracket">&#91;</span>193<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, ont choisi la ville comme terre d'<a href="/wiki/R%C3%A9fugi%C3%A9s_et_exil%C3%A9s_de_la_guerre_d%27Espagne" title="Réfugiés et exilés de la guerre d&#39;Espagne">exil</a>. Ainsi, <a href="/wiki/Vict%C3%B2ria_Pujolar_Amat" title="Victòria Pujolar Amat">Victòria Pujolar Amat</a> (1921-2017), peintre <a href="/wiki/R%C3%A9publicains_espagnols" title="Républicains espagnols">républicaine espagnole</a>, incarcérée avec sa mère et sa grand-mère au <a href="/wiki/Camp_du_R%C3%A9c%C3%A9b%C3%A9dou" title="Camp du Récébédou">Camp du Récébédou</a> de <a href="/wiki/Portet-sur-Garonne" title="Portet-sur-Garonne">Portet-sur-Garonne</a>, camp de concentration de familles juives et républicaines espagnoles, s'est réfugiée à Toulouse après son évasion<sup id="cite_ref-227" class="reference"><a href="#cite_note-227"><span class="cite-bracket">&#91;</span>194<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Il en est de même pour <a href="/wiki/Dolors_Prat_Coll" title="Dolors Prat Coll">Dolors Prat Coll</a> (1905-2001), syndicaliste de la <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_nationale_du_travail_(Espagne)" title="Confédération nationale du travail (Espagne)">Confédération nationale du travail</a>, menacée par les <a href="/wiki/Terreur_blanche_(Espagne)" title="Terreur blanche (Espagne)">représailles</a> en <a href="/wiki/Espagne_franquiste" title="Espagne franquiste">Espagne franquiste</a>, qui refait sa vie à Toulouse après sa fuite par les Pyrénées depuis <a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a><sup id="cite_ref-228" class="reference"><a href="#cite_note-228"><span class="cite-bracket">&#91;</span>195<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>C'est également depuis Toulouse que <a href="/wiki/Teresa_Carb%C3%B3_i_Comas" title="Teresa Carbó i Comas">Teresa Carbó i Comas</a> rejoint la <a href="/wiki/R%C3%A9sistance_fran%C3%A7aise" title="Résistance française">Résistance</a> durant la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a> contre les nazis<sup id="cite_ref-229" class="reference"><a href="#cite_note-229"><span class="cite-bracket">&#91;</span>196<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, ainsi qu'<a href="/wiki/Elisa_Garrido" title="Elisa Garrido">Elisa Garrido</a> (1909-1990), rescapée de <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck" title="Ravensbrück">Ravensbrück</a> et de <a href="/wiki/Buchenwald" title="Buchenwald">Buchenwald</a>, qui décide de s'installer dans la ville après guerre<sup id="cite_ref-230" class="reference"><a href="#cite_note-230"><span class="cite-bracket">&#91;</span>197<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cette dernière fait partie du <a href="/wiki/Groupe_Ponz%C3%A1n" title="Groupe Ponzán">groupe Ponzán</a>, réseau d'évasion organisé par le résistant <a href="/wiki/Francisco_Ponz%C3%A1n_Vidal" title="Francisco Ponzán Vidal">Francisco Ponzán Vidal</a> à partir de Toulouse, composé majoritairement d'<a href="/wiki/Anarchisme_en_Espagne" title="Anarchisme en Espagne">anarchistes espagnols</a><sup id="cite_ref-231" class="reference"><a href="#cite_note-231"><span class="cite-bracket">&#91;</span>198<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Une stèle en mémoire de Francisco Vidal, dans l'allée qui porte son nom, est érigée dans le <a href="/wiki/Jardin_Compans-Caffarelli" title="Jardin Compans-Caffarelli">jardin Compans-Caffarelli</a><sup id="cite_ref-232" class="reference"><a href="#cite_note-232"><span class="cite-bracket">&#91;</span>199<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La résistante <a href="/wiki/Conchita_Ramos" title="Conchita Ramos">Conchita Ramos</a> (1925-2019), survivante des <a href="/wiki/Centres_d%27extermination_nazis" title="Centres d&#39;extermination nazis">camps de la mort</a>, devient une grande personnalité toulousaine à la <a href="/wiki/Lib%C3%A9ration_de_la_France" title="Libération de la France">Libération</a><sup id="cite_ref-233" class="reference"><a href="#cite_note-233"><span class="cite-bracket">&#91;</span>200<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Une place publique du <a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">quartier de la Reynerie</a> porte son nom<sup id="cite_ref-234" class="reference"><a href="#cite_note-234"><span class="cite-bracket">&#91;</span>201<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Cependant, les <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagnols</a> proprement dits sont aujourd'hui peu nombreux, 2&#160;386 au recensement de 2006, soit 6,3&#160;% seulement des étrangers de la commune. La ville a fêté en 2006 le <abbr class="abbr" title="Soixante-quinzième (septante-cinquième)">75<sup>e</sup></abbr>&#160;anniversaire de la république espagnole au cours duquel l'ancien maire de Toulouse, <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a> a fait un discours qui permit à de nombreux jeunes et nouveaux toulousains de comprendre l'importance de cet exil, <span class="citation">«&#160;Oui, l'émotion rejoint ici le calendrier de la tragédie de l’Histoire, de la tragédie d’une guerre fratricide qui jeta l’une contre l'autre, l'Espagne républicaine et l'Espagne franquiste et conduisit 100&#160;000&#160;républicains et leurs familles à Toulouse. Toulouse qui se souvient de la nouvelle topographie politique qu’avaient inventée les partis politiques en exil, les <a href="/wiki/Parti_communiste_espagnol" title="Parti communiste espagnol">communistes</a> à la Bourse du travail, les <a href="/wiki/Anarchisme_en_Espagne" title="Anarchisme en Espagne">anarchistes</a> au 4 rue de Belfort et autour de la fontaine de la <a href="/wiki/Place_Wilson_(Toulouse)" title="Place Wilson (Toulouse)">place Wilson</a>, les <a href="/wiki/Gu%C3%A9rillero_espagnol" title="Guérillero espagnol">guérilleros</a> au café de la Paix de la <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">place du Capitole</a>, les socialistes au 69 rue du Taur dans la future cinémathèque, un peu tous à l’Ateneo de la rue de l’Étoile, les moins politisés à la Casa de España.&#160;»</span><sup id="cite_ref-235" class="reference"><a href="#cite_note-235"><span class="cite-bracket">&#91;</span>202<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'empreinte espagnole est donc forte à Toulouse, faisant d'elle la plus grande ville espagnole de France avec <a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a>. Son relais direct est la Casa de España qui existe depuis 1986 et abrite une association socio-culturelle et socio-éducative, qui regroupe huit associations espagnoles. Toulouse attire aussi plus largement d'autres communautés du monde hispanique (<a href="/wiki/Pays_basque" title="Pays basque">Basques</a>, <a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorrans</a>, <a href="/wiki/Catalogne" title="Catalogne">Catalans</a><sup id="cite_ref-236" class="reference"><a href="#cite_note-236"><span class="cite-bracket">&#91;</span>203<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-237" class="reference"><a href="#cite_note-237"><span class="cite-bracket">&#91;</span>204<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, <a href="/wiki/Valence_(Espagne)" title="Valence (Espagne)">Valenciens</a>, <a href="/wiki/Andalousie" title="Andalousie">Andalous</a>, <a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexicains</a>, <a href="/wiki/Argentine" title="Argentine">Argentins</a>, <a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cubains</a>...). Ainsi, on retrouve dans la ville rose une atmosphère très «&#160;latine&#160;»<sup id="cite_ref-238" class="reference"><a href="#cite_note-238"><span class="cite-bracket">&#91;</span>205<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, avec de nombreux bars à tapas, des clubs de <a href="/wiki/Sardane" title="Sardane">sardane</a><sup id="cite_ref-239" class="reference"><a href="#cite_note-239"><span class="cite-bracket">&#91;</span>206<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (avec <a href="/wiki/D%C3%A9odat_de_S%C3%A9verac" title="Déodat de Séverac">Déodat de Séverac</a>, Toulouse a toujours été l'une des villes essentielles de la sardane<sup id="cite_ref-240" class="reference"><a href="#cite_note-240"><span class="cite-bracket">&#91;</span>207<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), de <a href="/wiki/Flamenco" title="Flamenco">flamenco</a>, de <a href="/wiki/Salsa" title="Salsa">salsa</a>, de <a href="/wiki/Tango_(danse)" title="Tango (danse)">tango</a>, de <a href="/wiki/Merengue" title="Merengue">merengue</a>, de cha-cha et d'autres danses latines<sup id="cite_ref-241" class="reference"><a href="#cite_note-241"><span class="cite-bracket">&#91;</span>208<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ainsi qu'une ambiance nocturne très festive qui rappelle celles de <a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a> ou <a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a>. L'<a href="/wiki/Espagnol" title="Espagnol">espagnol</a> est la deuxième langue parlée à Toulouse après le français. La ville est également le siège de l'<a href="/wiki/GECT_Pyr%C3%A9n%C3%A9es-M%C3%A9diterran%C3%A9e" class="mw-redirect" title="GECT Pyrénées-Méditerranée">Eurorégion Pyrénées-Méditerranée</a> depuis <time class="nowrap" datetime="2004-10" data-sort-value="2004-10">octobre 2004</time>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Autres_populations_étrangères_ou_d'origine_étrangère_à_Toulouse"><span id="Autres_populations_.C3.A9trang.C3.A8res_ou_d.27origine_.C3.A9trang.C3.A8re_.C3.A0_Toulouse"></span>Autres populations étrangères ou d'origine étrangère à Toulouse</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=71" title="Modifier la section : Autres populations étrangères ou d&#39;origine étrangère à Toulouse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=71" title="Modifier le code source de la section : Autres populations étrangères ou d&#39;origine étrangère à Toulouse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg/220px-Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg/330px-Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg/440px-Aerial_view_of_Stadium_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="5202" data-file-height="3465" /></a><figcaption><a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a> au premier plan et <a href="/wiki/%C3%8Ele_du_Ramier" title="Île du Ramier">île du Ramier</a> au second.</figcaption></figure> <p>L'Insee évalue en 2006 à près de 15&#160;000 le nombre d'étrangers originaires d'Afrique du Nord (8&#160;300&#160;<abbr class="abbr" title="Algériens"><a href="/wiki/Alg%C3%A9rie" title="Algérie">Algériens</a></abbr>, 5&#160;100&#160;<abbr class="abbr" title="Marocains"><a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Marocains</a></abbr>, 1&#160;400&#160;<abbr class="abbr" title="Tunisiens"><a href="/wiki/Tunisie" title="Tunisie">Tunisiens</a></abbr>, soit près de 40&#160;% des étrangers de la ville de Toulouse). Si l'on prend en compte les naturalisations, le nombre des immigrés nord-africains serait de l'ordre de 26&#160;000. À cette immigration maghrébine s'ajoute, dans des proportions moindres, une immigration en provenance d'Asie occidentale, <a href="/wiki/Liban" title="Liban">libanaise</a> notamment. Le <a href="/wiki/Quartier_Arnaud-Bernard" title="Quartier Arnaud-Bernard">quartier Arnaud-Bernard</a>, dans le centre-ville, auparavant peuplé majoritairement d'immigrés italiens et espagnols, est surnommé «&#160;le petit souk&#160;», du fait de la présence de nombreuses petites échoppes arabes. Cependant, la <a href="/wiki/Gentrification" title="Gentrification">gentrification</a> du centre-ville par des <a href="/wiki/Professions_et_cat%C3%A9gories_socioprofessionnelles_en_France" title="Professions et catégories socioprofessionnelles en France">catégories socio-professionnelles</a> élevées s'est désormais étendue à ce quartier qui tend donc à perdre de plus en plus son caractère populaire, à l'instar du quartier <a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">Saint-Cyprien</a>. Ces communautés d'<a href="/wiki/Afrique_du_Nord" title="Afrique du Nord">Afrique du Nord</a> et du <a href="/wiki/Proche-Orient" title="Proche-Orient">Proche-Orient</a>, mais aussi une partie des communautés d'Afrique noire, étant majoritairement de religion musulmane, il existe quatre mosquées à Toulouse&#160;: une dans le quartier d'<a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a>, une autre dans le quartier des <a href="/wiki/Les_Izards-Trois_Cocus" class="mw-redirect" title="Les Izards-Trois Cocus">Izards-Trois Cocus</a> et deux dans le quartier du <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Grand Mirail</a>, à <a href="/wiki/Bellefontaine_(Toulouse)" title="Bellefontaine (Toulouse)">Bellefontaine</a> et à la <a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">Reynerie</a>. </p><p>On trouve également à Toulouse une proportion croissante d'étrangers en provenance d'<a href="/wiki/Afrique" title="Afrique">Afrique</a> noire (6&#160;300&#160;habitants en 2006), des <a href="/wiki/Comores_(pays)" title="Comores (pays)">Comores</a> et de <a href="/wiki/Madagascar" title="Madagascar">Madagascar</a>. Outre une présence sur les divers marchés du centre-ville, ces communautés sont particulièrement établies dans le quartier Saint-Cyprien où l'on trouve des salons de coiffure afros et divers restaurants et épiceries exotiques. </p><p>La commune de Toulouse héberge environ 3000 italiens, mais la population française d'origine italienne est nombreuse. Il s'agit d'une immigration ancienne, commencée à la fin du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, qui s'est prolongée pendant l'entre-deux-guerres et qui perdure depuis par l'expatriation de nombreux intervenants du secteur aéronautique et spatial. De 1995 à fin 2013, le consulat d'<a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a> de Toulouse, situé en plein centre-ville à l'intersection de la rue de Metz et de la rue d'Alsace-Lorraine, gérait les régions du Sud-Ouest&#160;: <a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">Midi-Pyrénées</a>, <a href="/wiki/Aquitaine_(ancienne_r%C3%A9gion)" class="mw-redirect" title="Aquitaine (ancienne région)">Aquitaine</a> et <a href="/wiki/Poitou-Charentes" title="Poitou-Charentes">Poitou-Charentes</a>, soit 20&#160;% du territoire français. Depuis 2014, le Consulat a été fermé et remplacé par une Antenne du Consulat Général d'Italie à Marseille, qui assure désormais la gestion de ces régions. L'antenne consulaire se trouve rue Riquet, dans le quartier Saint-Aubin<sup id="cite_ref-242" class="reference"><a href="#cite_note-242"><span class="cite-bracket">&#91;</span>209<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Les <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Britanniques</a> sont arrivés plus récemment, notamment avec l'essor d'Airbus&#160;; ils sont aujourd'hui de plus en plus nombreux à rejoindre Toulouse. Les <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemands</a>, attirés également par l'industrie aéronautique, sont un peu moins nombreux. D'autres communautés diverses sont présentes&#160;: <a href="/wiki/Irlande_(%C3%AEle)" title="Irlande (île)">Irlandais</a>, <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">Américains</a>, <a href="/wiki/Asie" title="Asie">Asiatiques</a> (principalement <a href="/wiki/Vi%C3%AAt_Nam" title="Viêt Nam">Vietnamiens</a>), <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugais</a>, <a href="/wiki/Am%C3%A9rique_latine" title="Amérique latine">latino-américains</a>, dont des <a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">Brésiliens</a> avec des clubs de <a href="/wiki/Forr%C3%B3" title="Forró">forró</a>, de <a href="/wiki/Samba_(musique)" title="Samba (musique)">samba</a>, de <a href="/wiki/Bossa_nova" title="Bossa nova">bossa nova</a>, de <a href="/wiki/Capoeira" title="Capoeira">capoeira</a> et d'autres <a href="/wiki/Musique_br%C3%A9silienne" title="Musique brésilienne">musiques brésiliennes</a> et <a href="/wiki/Musique_latine" title="Musique latine">latines</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Budget_et_fiscalité"><span id="Budget_et_fiscalit.C3.A9"></span>Budget et fiscalité</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=72" title="Modifier la section : Budget et fiscalité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=72" title="Modifier le code source de la section : Budget et fiscalité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lors du vote du <a href="/wiki/Finances_locales" title="Finances locales">budget</a> primitif principal 2003, la section de fonctionnement présentée se montait à la somme de 195&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> et la section investissement présentée se montait à 181&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> (les deux équilibrés en dépenses et recettes). Sous l'impulsion de <a href="/wiki/Dominique_Baudis" title="Dominique Baudis">Dominique Baudis</a>, la mairie a choisi de maintenir une dette quasiment nulle, impliquant son auto-financement, la stabilité fiscale et un investissement par habitant parmi les plus élevés des villes de France<sup id="cite_ref-budget_243-0" class="reference"><a href="#cite_note-budget-243"><span class="cite-bracket">&#91;</span>210<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ce budget tient compte des remboursements des assurances et des investissements dus aux dégâts de l'<a href="/wiki/Explosion_de_l%27usine_AZF_de_Toulouse" title="Explosion de l&#39;usine AZF de Toulouse">explosion de l'usine AZF de Toulouse</a><sup id="cite_ref-budget_243-1" class="reference"><a href="#cite_note-budget-243"><span class="cite-bracket">&#91;</span>210<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les quatre taxes de 2003 furent votées par le conseil municipal de Toulouse pour des taux de&#160;: 19,02&#160;% pour la <a href="/wiki/Taxe_d%27habitation" title="Taxe d&#39;habitation">taxe d'habitation</a>, 21,36&#160;% pour la <a href="/wiki/Taxe_fonci%C3%A8re" title="Taxe foncière">taxe foncière</a> bâti, 82,49&#160;% pour la taxe foncière non bâti, et 18,64&#160;% pour la <a href="/wiki/Taxe_professionnelle" class="mw-redirect" title="Taxe professionnelle">taxe professionnelle</a> (taux intercommunal)<sup id="cite_ref-244" class="reference"><a href="#cite_note-244"><span class="cite-bracket">&#91;</span>211<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La fiscalité directe locale est supérieure à la moyenne départementale pour les communes de population équivalente. Cette situation s'explique par le fait que Toulouse subit une pression démographique et urbaine importante. Elle attire une grande partie de la population et de l'économie du département. Cet attrait nécessite de la part de la municipalité de gros efforts d'aménagement et d'investissement qui se répercutent sur la fiscalité. </p> <table class="wikitable unsortable centre" width="50%"> <caption>Évolution du budget de la ville de Toulouse </caption> <tbody><tr> <th scope="col" width="10%" align="center">Année </th> <th scope="col" width="10%" align="right">Budget total </th> <th scope="col" width="10%" align="right">Investissements </th> <th scope="col" width="10%" align="right">Dépenses de fonctionnement </th> <th scope="col" width="10%">Références </th></tr> <tr> <td align="center">2006 </td> <td align="right">723,0&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">222,0&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td> </td> <td><sup id="cite_ref-245" class="reference"><a href="#cite_note-245"><span class="cite-bracket">&#91;</span>212<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td align="center">2011 </td> <td align="right">693,5&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">146,2&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">580,6&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td><sup id="cite_ref-246" class="reference"><a href="#cite_note-246"><span class="cite-bracket">&#91;</span>213<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td align="center">2013 </td> <td align="right">765,0&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">180,0&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">585,0&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td><sup id="cite_ref-247" class="reference"><a href="#cite_note-247"><span class="cite-bracket">&#91;</span>214<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td align="center">2014 </td> <td align="right">772,0&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">166,6&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td align="right">605,5&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> </td> <td><sup id="cite_ref-248" class="reference"><a href="#cite_note-248"><span class="cite-bracket">&#91;</span>215<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sécurité"><span id="S.C3.A9curit.C3.A9"></span>Sécurité</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=73" title="Modifier la section : Sécurité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=73" title="Modifier le code source de la section : Sécurité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Police_municipale_Toulouse,_Peugeot_Partner_(2019).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Police_municipale_Toulouse%2C_Peugeot_Partner_%282019%29.jpg/250px-Police_municipale_Toulouse%2C_Peugeot_Partner_%282019%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Police_municipale_Toulouse%2C_Peugeot_Partner_%282019%29.jpg/330px-Police_municipale_Toulouse%2C_Peugeot_Partner_%282019%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Police_municipale_Toulouse%2C_Peugeot_Partner_%282019%29.jpg/500px-Police_municipale_Toulouse%2C_Peugeot_Partner_%282019%29.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Police municipale de Toulouse sur la place du Capitole</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT,_police_nationale_-_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT%2C_police_nationale_-_Toulouse.jpg/220px-Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT%2C_police_nationale_-_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT%2C_police_nationale_-_Toulouse.jpg/330px-Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT%2C_police_nationale_-_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT%2C_police_nationale_-_Toulouse.jpg/440px-Renault_M%C3%A9gane_break_%26_BMW_R1200RT%2C_police_nationale_-_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Police nationale lors d'une manifestation dans le centre</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:OOjs_UI_icon_clock-warning.svg" class="mw-file-description"><img alt="Icône d&#39;horloge obsolète." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/OOjs_UI_icon_clock-warning.svg/20px-OOjs_UI_icon_clock-warning.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/OOjs_UI_icon_clock-warning.svg/26px-OOjs_UI_icon_clock-warning.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/OOjs_UI_icon_clock-warning.svg/34px-OOjs_UI_icon_clock-warning.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div><div class="bandeau-cell"><b>Cette section doit être <a href="/wiki/Aide:Articles_%C3%A0_v%C3%A9rifier" title="Aide:Articles à vérifier">actualisée</a>.</b> <br /> Des passages de cette section sont obsolètes ou annoncent des événements désormais passés. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Toulouse" title="Spécial:EditPage/Toulouse">Améliorez-la</a> ou <a href="/wiki/Discussion:Toulouse" title="Discussion:Toulouse">discutez-en</a>.</div></div> <p>Le nombre total de <a href="/wiki/Police_nationale_(France)" title="Police nationale (France)">policiers nationaux</a> à Toulouse en 2008 est de 870<sup id="cite_ref-lefigaro1_249-0" class="reference"><a href="#cite_note-lefigaro1-249"><span class="cite-bracket">&#91;</span>216<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le taux de criminalité de la circonscription de police de Toulouse est de 111,49&#160;actes pour 1&#160;000&#160;habitants (crimes et délits, chiffres 2005) ce qui en fait le plus élevé de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a>, largement supérieur à la moyenne nationale (<span class="nowrap">83 ‰</span>). Ce taux est aussi largement supérieur au taux de criminalité de la région Midi-Pyrénées (85,46&#160;<abbr class="abbr" title="pour mille">‰</abbr>). Le taux de résolution des affaires par les services de police est de 22,8&#160;%, le plus faible du département et de la région et est assez éloigné des moyennes régionale (28,25&#160;%) et nationale (28,76&#160;%)<sup id="cite_ref-250" class="reference"><a href="#cite_note-250"><span class="cite-bracket">&#91;</span>217<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En 2008, le nombre de faits élucidés par policier s'élevait à 14,1, pour une moyenne nationale de 10,6<sup id="cite_ref-lefigaro1_249-1" class="reference"><a href="#cite_note-lefigaro1-249"><span class="cite-bracket">&#91;</span>216<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La police municipale dispose d'un budget annuel de 14&#160;<abbr class="abbr" title="mégaeuro">M€</abbr> en 2013<sup id="cite_ref-ReferenceA_251-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-251"><span class="cite-bracket">&#91;</span>218<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, avec des effectifs globaux de <span class="nowrap">269 personnes</span> (dont <span class="nowrap">180 policiers</span> en tenue). En 2018, la ville compte 330 policiers municipaux. </p><p>Depuis novembre 2012, 2 <a href="/wiki/Zone_de_s%C3%A9curit%C3%A9_prioritaire" title="Zone de sécurité prioritaire">ZSP</a> ont été créées au <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a> et aux <a href="/wiki/Les_Izards-Trois_Cocus" class="mw-redirect" title="Les Izards-Trois Cocus">Izards</a>. </p><p>La mairie, a également décidé depuis juillet 2007 d'installer une douzaine de <a href="/wiki/Cam%C3%A9ra" title="Caméra">caméras</a> réparties dans la ville pour prévenir la délinquance<sup id="cite_ref-252" class="reference"><a href="#cite_note-252"><span class="cite-bracket">&#91;</span>219<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, un nombre porté à 21 depuis octobre 2012. Elles permettent de surveiller 24h/24h et 7j/7j plusieurs quartiers. Deux mois plus tard, Toulouse est officiellement une ville placée sous <a href="/wiki/Vid%C3%A9osurveillance" title="Vidéosurveillance">vidéosurveillance</a><sup id="cite_ref-253" class="reference"><a href="#cite_note-253"><span class="cite-bracket">&#91;</span>220<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Au total, 17 caméras sont installées dans tout le territoire toulousain. </p><p>En octobre 2009, la Ville a créé l’<i>Office de la Tranquillité</i><sup id="cite_ref-254" class="reference"><a href="#cite_note-254"><span class="cite-bracket">&#91;</span>221<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, intervenant en cas de nuisances sonores la nuit, a redéployé la police municipale dans des quartiers à risque de délinquance élevé, demande à l'État la création d'une charte et se pose maintenant la question de l'importance de la vidéosurveillance dans la ville, en interrogeant plusieurs professionnels dans ce domaine. En 2020, ce sont plus de 400 caméras qui sont installées à Toulouse. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Enseignement">Enseignement</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=74" title="Modifier la section : Enseignement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=74" title="Modifier le code source de la section : Enseignement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg/170px-H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg" decoding="async" width="170" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg/255px-H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg/340px-H%C3%B4tel_de_Bernuy_Fa%C3%A7ade.jpg 2x" data-file-width="5510" data-file-height="5838" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Pierre-de-Fermat" title="Lycée Pierre-de-Fermat">Lycée Pierre-de-Fermat</a>.</figcaption></figure> <p>Toulouse dépend de l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_de_Toulouse" title="Académie de Toulouse">académie du même nom</a> (zone C), l’une des plus grandes de France<sup id="cite_ref-255" class="reference"><a href="#cite_note-255"><span class="cite-bracket">&#91;</span>222<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Mostafa Fourar est le recteur de l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_de_Toulouse" title="Académie de Toulouse">académie de Toulouse</a> depuis juillet 2020<sup id="cite_ref-256" class="reference"><a href="#cite_note-256"><span class="cite-bracket">&#91;</span>223<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Écoles_maternelles_et_élémentaires"><span id=".C3.89coles_maternelles_et_.C3.A9l.C3.A9mentaires"></span>Écoles maternelles et élémentaires</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=75" title="Modifier la section : Écoles maternelles et élémentaires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=75" title="Modifier le code source de la section : Écoles maternelles et élémentaires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pour le premier degré d'éducation, Toulouse possède <span class="nowrap">110 écoles</span> maternelles publiques, <span class="nowrap">22 écoles</span> maternelles privées<sup id="cite_ref-257" class="reference"><a href="#cite_note-257"><span class="cite-bracket">&#91;</span>224<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, <span class="nowrap">100 écoles</span> élémentaires publiques et <span class="nowrap">22 écoles</span> élémentaires privées<sup id="cite_ref-258" class="reference"><a href="#cite_note-258"><span class="cite-bracket">&#91;</span>225<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Enseignement_secondaire">Enseignement secondaire</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=76" title="Modifier la section : Enseignement secondaire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=76" title="Modifier le code source de la section : Enseignement secondaire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ozenne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Ozenne.jpg/220px-Ozenne.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Ozenne.jpg/330px-Ozenne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Ozenne.jpg/440px-Ozenne.jpg 2x" data-file-width="4928" data-file-height="3264" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Ozenne" title="Lycée Ozenne">Lycée Ozenne</a>.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_coll%C3%A8ges_et_lyc%C3%A9es_de_Toulouse" title="Liste des collèges et lycées de Toulouse">Liste des collèges et lycées de Toulouse</a>.</div></div> <p>Pour le secondaire, Toulouse dénombre 24 collèges publics<sup id="cite_ref-259" class="reference"><a href="#cite_note-259"><span class="cite-bracket">&#91;</span>226<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et douze collèges privés<sup id="cite_ref-260" class="reference"><a href="#cite_note-260"><span class="cite-bracket">&#91;</span>227<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville possède douze lycées publics<sup id="cite_ref-261" class="reference"><a href="#cite_note-261"><span class="cite-bracket">&#91;</span>228<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> dont les plus connus sont le <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Pierre-de-Fermat" title="Lycée Pierre-de-Fermat">lycée Pierre-de-Fermat</a>, le <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Saint-Sernin" title="Lycée Saint-Sernin">lycée Saint-Sernin</a>, le <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Ozenne" title="Lycée Ozenne">lycée Ozenne</a> ou le <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_D%C3%A9odat-de-S%C3%A9verac" title="Lycée Déodat-de-Séverac">lycée Déodat-de-Séverac</a>, et treize lycées privés<sup id="cite_ref-262" class="reference"><a href="#cite_note-262"><span class="cite-bracket">&#91;</span>229<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> dont l'Ensemble Scolaire <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_priv%C3%A9_Saint-Joseph_(Toulouse)" class="mw-redirect" title="Lycée privé Saint-Joseph (Toulouse)">Saint-Joseph</a> et <a href="/wiki/Le_Caousou" title="Le Caousou">Le Caousou</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Enseignement_supérieur"><span id="Enseignement_sup.C3.A9rieur"></span>Enseignement supérieur</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=77" title="Modifier la section : Enseignement supérieur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=77" title="Modifier le code source de la section : Enseignement supérieur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg/220px-Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg/330px-Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg/440px-Entr%C3%A9e_de_l%E2%80%99ENAC_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Entrée en forme d’aile d’avion de l’<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_de_l%27aviation_civile" title="École nationale de l&#39;aviation civile">École nationale de l'aviation civile</a>.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Toulouse" title="Université de Toulouse">Université de Toulouse</a>.</div></div> <p>Au cours de l'année scolaire 2008-2009, l'agglomération de Toulouse comprenait 111&#160;000&#160;étudiants. Cela en fait la troisième agglomération estudiantine de France après Paris et Lyon et la deuxième ville étudiante car le réseau d'établissements est plus centré à Toulouse que dans d'autres métropoles plus multipolaires (Lyon, Lille, Aix-Marseille). Cependant, faute de concertation des établissements situés dans la zone d'influence de Toulouse (Albi, Montauban, Castres), le nombre d'étudiants par «&#160;pôle supérieur&#160;» est inférieur à celui centré sur Lille (114000)<sup id="cite_ref-education_263-0" class="reference"><a href="#cite_note-education-263"><span class="cite-bracket">&#91;</span>230<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Toulouse" title="Université de Toulouse">université de Toulouse</a> a été fondée en 1229 après l'épisode cathare. Elle a connu un développement important dès sa fondation grâce à la renommée de ses cours de droit. En 1968, elle a été divisée en trois <a href="/wiki/Universit%C3%A9" title="Université">pôles universitaires</a>&#160;: l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-I-Capitole" class="mw-redirect" title="Université Toulouse-I-Capitole">université Toulouse 1 Capitole</a> (UT1 - Toulouse I), l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-Jean-Jaur%C3%A8s" title="Université Toulouse-Jean-Jaurès">université de Toulouse-Le Mirail</a> (UTM - Toulouse II) et l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-III-Paul-Sabatier" title="Université Toulouse-III-Paul-Sabatier">université Paul-Sabatier</a> (UPS - Toulouse III). Cette dernière est la plus grande université de Toulouse, avec 28&#160;056&#160;étudiants<sup id="cite_ref-education_263-1" class="reference"><a href="#cite_note-education-263"><span class="cite-bracket">&#91;</span>230<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. À ces trois pôles s'ajoutent l'<a href="/wiki/Institut_national_polytechnique_de_Toulouse" title="Institut national polytechnique de Toulouse">Institut national polytechnique de Toulouse</a> (INPT) qui possède le statut d'université, l'<a href="/wiki/Groupe_INSA" title="Groupe INSA">Institut national des sciences appliquées de Toulouse</a> (INSA) et une quinzaine d'autres écoles supérieures. Ces dernières années, l'essentiel des activités d'enseignement et recherche se regroupent autour d'une unique entité, l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_f%C3%A9d%C3%A9rale_de_Toulouse-Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" class="mw-redirect" title="Université fédérale de Toulouse-Midi-Pyrénées">université fédérale de Toulouse</a>. </p><p>La ville de Toulouse compte plusieurs établissements proposant des classes préparatoires aux grandes écoles (CPGE), dont certaines sont particulièrement réputées. Le <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Pierre-de-Fermat" title="Lycée Pierre-de-Fermat">lycée Pierre-de-Fermat</a> héberge les CPGE scientifiques, économiques ainsi que des sections littéraires. Ailleurs, on trouve les CPGE scientifiques au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Bellevue_(Toulouse)" title="Lycée Bellevue (Toulouse)">lycée Bellevue</a>, des CPGE économiques et commerciales au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Ozenne" title="Lycée Ozenne">lycée Ozenne</a> et des CPGE littéraires pour les filières modernes (prépa A/L) et en sciences sociales (prépa B/L) au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Saint-Sernin" title="Lycée Saint-Sernin">lycée Saint-Sernin</a>. </p><p>Toulouse possède aussi plusieurs grandes écoles spécialisées dans l'<a href="/wiki/A%C3%A9ronautique" title="Aéronautique">aéronautique</a> comme&#160;: </p> <ul><li>l'<a href="/wiki/Institut_sup%C3%A9rieur_de_l%27a%C3%A9ronautique_et_de_l%27espace" title="Institut supérieur de l&#39;aéronautique et de l&#39;espace">ISAE</a> (Institut supérieur de l'aéronautique et de l'espace), rapprochement de <a href="/wiki/Institut_sup%C3%A9rieur_de_l%27a%C3%A9ronautique_et_de_l%27espace" title="Institut supérieur de l&#39;aéronautique et de l&#39;espace">SUPAERO</a> (École nationale supérieure de l'aéronautique et de l'espace) et de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_d%27ing%C3%A9nieurs_de_constructions_a%C3%A9ronautiques" title="École nationale supérieure d&#39;ingénieurs de constructions aéronautiques">ENSICA</a> (École nationale supérieure d'ingénieurs de constructions aéronautiques).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_de_l%27aviation_civile" title="École nationale de l&#39;aviation civile">ENAC</a> (École nationale de l'aviation civile).</li> <li>l'<a href="/wiki/Institut_polytechnique_des_sciences_avanc%C3%A9es" title="Institut polytechnique des sciences avancées">IPSA</a> (Institut polytechnique des sciences avancées).</li></ul> <p>D'autres grandes écoles parmi lesquelles&#160;: </p> <ul><li>le <a href="/wiki/Conservatoire_national_des_arts_et_m%C3%A9tiers" title="Conservatoire national des arts et métiers">CNAM</a> (Conservatoire national des arts et métiers).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_de_la_m%C3%A9t%C3%A9orologie" title="École nationale de la météorologie">ENM</a> (École nationale de la météorologie).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_d%27%C3%A9lectrotechnique,_d%27%C3%A9lectronique,_d%27informatique,_d%27hydraulique_et_des_t%C3%A9l%C3%A9communications" title="École nationale supérieure d&#39;électrotechnique, d&#39;électronique, d&#39;informatique, d&#39;hydraulique et des télécommunications">ENSEEIHT</a> (École nationale supérieure d'électrotechnique, d'électronique, d'informatique, d'hydraulique et des télécommunications).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_des_ing%C3%A9nieurs_en_arts_chimiques_et_technologiques" title="École nationale supérieure des ingénieurs en arts chimiques et technologiques">ENSIACET</a> (École nationale supérieure des ingénieurs en arts chimiques et technologiques).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_agronomique_de_Toulouse" title="École nationale supérieure agronomique de Toulouse">ENSAT</a> (École nationale supérieure agronomique de Toulouse), l'une des cinq Agro de France (avec <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a>, <a href="/wiki/Rennes" title="Rennes">Rennes</a>, et <a href="/wiki/Nancy" title="Nancy">Nancy</a>).</li> <li>l'<a href="/wiki/Groupe_INSA" title="Groupe INSA">INSA</a> (Institut national des sciences appliquées).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_d%27architecture_de_Toulouse" title="École nationale supérieure d&#39;architecture de Toulouse">ENSA</a> (École nationale supérieure d'architecture de Toulouse).</li> <li><a href="/wiki/Toulouse_School_of_Management" title="Toulouse School of Management">Toulouse School of Management</a> (TSM).</li> <li>L'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_v%C3%A9t%C3%A9rinaire_de_Toulouse" title="École nationale vétérinaire de Toulouse">école nationale vétérinaire de Toulouse</a>.</li> <li>L'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_de_formation_de_l%E2%80%99enseignement_agricole" class="mw-redirect" title="École nationale supérieure de formation de l’enseignement agricole">École nationale supérieure de formation de l’enseignement agricole</a>.</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_du_cadastre" title="École nationale du cadastre">ENC</a> (École nationale du cadastre).</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_pour_l%27informatique_et_les_techniques_avanc%C3%A9es" title="École pour l&#39;informatique et les techniques avancées">EPITA</a> (École pour l'informatique et les techniques avancées).</li> <li>l'<a href="/wiki/Institut_catholique_d%27arts_et_m%C3%A9tiers" title="Institut catholique d&#39;arts et métiers">ICAM</a> (Institut catholique des arts et métiers).</li> <li><a href="/wiki/Toulouse_Business_School" class="mw-redirect" title="Toulouse Business School">Toulouse Business School</a> (TBS).</li> <li><a href="/wiki/Institut_d%27%C3%A9tudes_politiques_de_Toulouse" title="Institut d&#39;études politiques de Toulouse">Institut d'études politiques de Toulouse</a> («&#160;Sciences Po Toulouse&#160;»).</li> <li><a href="/wiki/%C3%89cole_d%27%C3%A9conomie_de_Toulouse" title="École d&#39;économie de Toulouse">Toulouse School of Economics</a> (TSE).</li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Paul_Sabatier,_sciences,_ing%C3%A9nierie_et_technologie" title="Université Paul Sabatier, sciences, ingénierie et technologie">Université Paul Sabatier, sciences, ingénierie et technologie</a> (UPSSITECH)</li></ul> <p>Enfin, d'autres pôles d'enseignement ont émergé à Toulouse, parfois rattachés à l'université, et couvrent de nombreux domaines tels que la recherche en économie avec l'<a href="/wiki/%C3%89cole_d%27%C3%A9conomie_de_Toulouse" title="École d&#39;économie de Toulouse">École d'économie de Toulouse</a> (TSE), les métiers de l'entreprise avec l'<a href="/wiki/Toulouse_School_of_Management" title="Toulouse School of Management">Toulouse School of Management</a> (IAE Toulouse), l'Institut de la promotion supérieure du travail, l'IFAG (l'institut de formation aux affaires et à la gestion), l'école supérieure de commerce et de management (ESARC) et le Centre de formations commerciales et administratives en alternance (CEFIRE), l'Institut supérieur européen de gestion (ISEG). L'art et la publicité sont représentés par l'<a href="/wiki/Institut_sup%C3%A9rieur_des_arts_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Institut supérieur des arts de Toulouse">institut supérieur des arts de Toulouse</a> (isdaT — anciennement l'<a href="/wiki/%C3%89cole_sup%C3%A9rieure_des_beaux-arts_de_Toulouse" title="École supérieure des beaux-arts de Toulouse">École supérieure des beaux-arts</a> et le Centre d'études supérieures de musique et de danse) et l'institut supérieur de communication et publicité (ISCOM). </p><p>Dans le privé, Toulouse possède l'<a href="/wiki/Institut_catholique_de_Toulouse" title="Institut catholique de Toulouse">Institut catholique de Toulouse</a> qui est un établissement d'enseignement supérieur privé comprenant plusieurs facultés (droit, philosophie, théologie, etc.) et écoles supérieures professionnelles ou d'ingénieurs telles que l'<a href="/wiki/%C3%89cole_de_journalisme_de_Toulouse" title="École de journalisme de Toulouse">école de journalisme de Toulouse</a> (EJT) et l'école d'ingénieurs de Purpan. </p><p>Depuis 2016 on y trouve également la deuxième école de danse urbaine <a href="/wiki/Juste_debout" title="Juste debout">Juste Debout School</a> dirigée par Anthony Bardeau. Toulouse accueille aussi la seule école de cinéma publique non parisienne, l'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_de_l%27audiovisuel" title="École nationale supérieure de l&#39;audiovisuel">École nationale supérieure de l'audiovisuel</a> (ESAV). </p><p>Toulouse est également fortement dotée en écoles spécialisées dans les nouvelles technologies et l'informatique comme l'<a href="/wiki/CESI_(enseignement)" title="CESI (enseignement)">école supérieure en informatique appliquée</a> (Exia); l'<a href="/wiki/%C3%89cole_pour_l%27informatique_et_les_nouvelles_technologies" title="École pour l&#39;informatique et les nouvelles technologies">EPITECH</a> (École pour l'informatique et les nouvelles technologies) et l'<a href="/wiki/Institut_catholique_d%27arts_et_m%C3%A9tiers" title="Institut catholique d&#39;arts et métiers">IST</a> (Institut supérieur de technologie). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Recherche">Recherche</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=78" title="Modifier la section : Recherche" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=78" title="Modifier le code source de la section : Recherche"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'importance de la vie universitaire à Toulouse se manifeste également par la richesse et la diversité des <a href="/wiki/Laboratoire_de_recherche" title="Laboratoire de recherche">laboratoires de recherche</a> présents sur les campus universitaires et les centres hospitaliers universitaires, avec onze mille chercheurs (biotechnologies, aéronautique, chimie, environnements, etc.). </p><p>Avec plus de 1&#160;700&#160;salariés, le <a href="/wiki/Centre_spatial_de_Toulouse" title="Centre spatial de Toulouse">Centre spatial de Toulouse</a> est le principal établissement du <a href="/wiki/Centre_national_d%27%C3%A9tudes_spatiales" title="Centre national d&#39;études spatiales">CNES</a>. </p><p>Le Centre national de calcul de <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9o-France" title="Météo-France">Météo-France</a> est installé depuis 1982 pour les prévisions météorologiques. Au sein de ce centre sont effectuées les <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9orologie" title="Météorologie">prévisions météorologiques</a> pour la France entière. Il regroupe sur <span class="nowrap">50 hectares</span> près de 1&#160;400&#160;météorologues soit plus du quart des météorologues du service public. La <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9opole" title="Météopole">Météopole</a> regroupe également le Centre national de recherches météorologiques (CNRM) pour la recherche et l'école nationale de la météorologie pour l'enseignement<sup id="cite_ref-264" class="reference"><a href="#cite_note-264"><span class="cite-bracket">&#91;</span>231<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Manifestations_culturelles_et_festivités"><span id="Manifestations_culturelles_et_festivit.C3.A9s"></span>Manifestations culturelles et festivités</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=79" title="Modifier la section : Manifestations culturelles et festivités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=79" title="Modifier le code source de la section : Manifestations culturelles et festivités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Rio_Loco_2015.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Photographie couleur d&#39;une scène montée en plein air, avec une foule nombreuse au premier plan et des arbres en arrière plan." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Rio_Loco_2015.jpg/250px-Rio_Loco_2015.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Rio_Loco_2015.jpg/330px-Rio_Loco_2015.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Rio_Loco_2015.jpg/500px-Rio_Loco_2015.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1600" /></a><figcaption>La scène principale de <i>Rio Loco</i> en 2015.</figcaption></figure> <p>Durant l'année, la ville accueille de nombreux festivals consacrés à la musique, la danse, le cinéma, le théâtre, ou encore la littérature. Le festival attirant le plus de spectateurs est <i><a href="/wiki/Rio_Loco" title="Rio Loco">Rio Loco</a></i><sup id="cite_ref-265" class="reference"><a href="#cite_note-265"><span class="cite-bracket">&#91;</span>232<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Il a pour thème les <a href="/wiki/Musiques_du_monde" title="Musiques du monde">musiques du monde</a> (le pays mis à l'honneur changeant chaque année) et se déroule chaque mois de juin, en plein centre-ville, dans le parc de la <a href="/wiki/Parc_de_la_prairie_des_Filtres" title="Parc de la prairie des Filtres">Prairie des filtres</a> bordant la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>. Le festival <i><a href="/wiki/Piano_aux_Jacobins" title="Piano aux Jacobins">Piano aux Jacobins</a></i> propose chaque automne des concerts de <a href="/wiki/Piano" title="Piano">piano</a> dans le cadre patrimonial de l'<a href="/wiki/Ensemble_conventuel_des_Jacobins" class="mw-redirect" title="Ensemble conventuel des Jacobins">église des Jacobins</a>. De même, <i><a href="/wiki/Toulouse_les_Orgues" title="Toulouse les Orgues">Toulouse les Orgues</a></i> est un festival international de musique d'<a href="/wiki/Orgue" title="Orgue">orgues</a> se déroulant en octobre dans plusieurs églises de la ville. En juin, la musique classique de <a href="/wiki/Jean-S%C3%A9bastien_Bach" title="Jean-Sébastien Bach">Jean-Sébastien Bach</a> est à l'honneur dans divers lieux du centre, historiques ou inattendus, avec <i>Passe ton Bach d'abord</i><sup id="cite_ref-266" class="reference"><a href="#cite_note-266"><span class="cite-bracket">&#91;</span>233<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. D'autres festivals concernent les musiques actuelles, comme <i><a href="/wiki/Les_Siestes_%C3%A9lectroniques" title="Les Siestes électroniques">Les Siestes électroniques</a></i>, un festival né à Toulouse en 2002 qui s'exporte désormais à Paris et à l'étranger<sup id="cite_ref-267" class="reference"><a href="#cite_note-267"><span class="cite-bracket">&#91;</span>234<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, <i>Novelum</i> pour la musique contemporaine, ou encore <i>Convivencia</i> dont le concept de scène ambulante voit une <a href="/wiki/P%C3%A9niche" title="Péniche">péniche</a> arpenter tout au long de l'été le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">Canal du Midi</a>, de <a href="/wiki/S%C3%A8te" title="Sète">Sète</a> à Toulouse, au rythme des musiques du monde<sup id="cite_ref-268" class="reference"><a href="#cite_note-268"><span class="cite-bracket">&#91;</span>235<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Enfin la fête toulousaine traditionnelle du <i><a href="/wiki/Grand_F%C3%A9n%C3%A9tra" title="Grand Fénétra">Grand Fénétra</a></i>, inclut des représentations de danses et musiques folkloriques, et a lieu chaque année la dernière semaine de juin. En 2022, a eu lieu la première édition du <a href="/wiki/Rose_Festival" class="mw-redirect" title="Rose Festival">Rose Festival</a> au <a href="/wiki/Le_MEETT_(parc_des_expositions)" class="mw-redirect" title="Le MEETT (parc des expositions)">MEET</a>, créé par les rappeurs <a href="/wiki/Bigflo_et_Oli" title="Bigflo et Oli">Bigflo et Oli</a> et rassemblant près de 50&#160;000&#160;festivaliers. </p><p>Depuis 2012 a lieu chaque année en juin le <i>United Kiz Toulouse Festival</i>, un festival de <a href="/wiki/Kizomba" title="Kizomba">kizomba</a>, qui est un genre musical et de danse originaire de l'<a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a> devenu populaire en Europe<sup id="cite_ref-269" class="reference"><a href="#cite_note-269"><span class="cite-bracket">&#91;</span>236<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Depuis 2008, <i>Tangopostale</i> fait danser pendant le mois de juillet, en plein air sur différentes places de la ville, au rythme du <a href="/wiki/Tango_(danse)" title="Tango (danse)">tango argentin</a><sup id="cite_ref-270" class="reference"><a href="#cite_note-270"><span class="cite-bracket">&#91;</span>237<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le cinéma hispanophone est à l'honneur avec, au mois de mars, <i>Cinélatino</i> (anciennement <i>Rencontres du cinéma d'<a href="/wiki/Am%C3%A9rique_latine" title="Amérique latine">Amérique latine</a></i>) qui se déroule dans plusieurs cinémas de la ville<sup id="cite_ref-271" class="reference"><a href="#cite_note-271"><span class="cite-bracket">&#91;</span>238<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, et en octobre le festival du cinéma <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">ibérique</a> <i><a href="/wiki/Festival_Cinespa%C3%B1a" title="Festival Cinespaña">Cinespaña</a></i><sup id="cite_ref-272" class="reference"><a href="#cite_note-272"><span class="cite-bracket">&#91;</span>239<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> à la <a href="/wiki/Cin%C3%A9math%C3%A8que_de_Toulouse" title="Cinémathèque de Toulouse">cinémathèque de Toulouse</a>. Le festival international <i>Séquence Court-Métrage</i> met le format court à l'honneur<sup id="cite_ref-273" class="reference"><a href="#cite_note-273"><span class="cite-bracket">&#91;</span>240<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, alors que <i>Les Rencontres du cinéma italien à Toulouse</i> se déroulent quant à elles en avril, au cinéma l’<i><a href="/wiki/ABC_(cin%C3%A9ma)" title="ABC (cinéma)">ABC</a></i><sup id="cite_ref-274" class="reference"><a href="#cite_note-274"><span class="cite-bracket">&#91;</span>241<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Enfin, le <a href="/wiki/Festival_du_film_grolandais" title="Festival du film grolandais">Fifigrot</a>, festival de cinéma humoristique et décalé promu par l'équipe de <a href="/wiki/Groland" title="Groland">Groland</a>, a su conquérir son public chaque année en septembre. </p><p>D'autres festivals notables ponctuent l'année toulousaine. <a href="/wiki/Le_Printemps_du_Rire" class="mw-redirect" title="Le Printemps du Rire">Le Printemps du Rire</a> est devenu le premier festival d'humour européen<sup id="cite_ref-275" class="reference"><a href="#cite_note-275"><span class="cite-bracket">&#91;</span>242<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, le <a href="/wiki/Printemps_de_septembre" title="Printemps de septembre">Printemps de septembre</a> transforme le centre-ville de Toulouse en espace consacré à l'<a href="/wiki/Art_contemporain" title="Art contemporain">art contemporain</a>, le Forum de l'image se consacre, en avril, à la photographie contemporaine<sup id="cite_ref-276" class="reference"><a href="#cite_note-276"><span class="cite-bracket">&#91;</span>243<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, le Houfastival, le <a href="/wiki/Marathon_des_mots" title="Marathon des mots">Marathon des mots</a>, en juin, aux rencontres et performances littéraires<sup id="cite_ref-277" class="reference"><a href="#cite_note-277"><span class="cite-bracket">&#91;</span>244<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, le <a href="/w/index.php?title=Festival_Occit%C3%A0nia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Festival Occitània (page inexistante)">festival Occitània</a>, le festival N7, l'Inox Electronic Festival. Enfin, en mai, le <a href="/wiki/Forom_des_langues_du_monde" title="Forom des langues du monde">Forom des langues du monde</a>, création de <a href="/wiki/Claude_Sicre" title="Claude Sicre">Claude Sicre</a> et du Carrefour culturel <a href="/wiki/Quartier_Arnaud-Bernard" title="Quartier Arnaud-Bernard">Arnaud Bernard</a> ayant fait des émules dans d'autres villes<sup id="cite_ref-278" class="reference"><a href="#cite_note-278"><span class="cite-bracket">&#91;</span>245<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, met à l'honneur les langues de France et du monde entier, ainsi que les cultures qu'elles véhiculent<sup id="cite_ref-279" class="reference"><a href="#cite_note-279"><span class="cite-bracket">&#91;</span>246<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Plusieurs événements se déroulent sur les communes de la banlieue proche, comme le festival <a href="/wiki/Marionnettissimo" title="Marionnettissimo">Marionnettissimo</a>, dont le point d'ancrage se situe à <a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a>, mais dont plusieurs lieux de représentation sont situés à Toulouse. Depuis 2007, est organisé chaque année le <a href="/wiki/Toulouse_Game_Show" title="Toulouse Game Show">Toulouse Game Show</a>, la plus grande convention de jeux vidéo et Japanim de province, avec 34&#160;000&#160;visiteurs en 2012<sup id="cite_ref-280" class="reference"><a href="#cite_note-280"><span class="cite-bracket">&#91;</span>247<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, qui se déroule à <a href="/wiki/Beauzelle" title="Beauzelle">Beauzelle</a>, dans le <a href="/wiki/Le_MEETT_(parc_des_expositions)" class="mw-redirect" title="Le MEETT (parc des expositions)">nouveau parc des expositions</a> de Toulouse Métropole. En septembre, la commune de <a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a> est envahie par le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_de_rue" title="Théâtre de rue">festival de rue</a> organisé par l'association ARTO<sup id="cite_ref-281" class="reference"><a href="#cite_note-281"><span class="cite-bracket">&#91;</span>248<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Enfin, l'année est ponctuée par divers événements culturels communs à d'autres villes françaises, comme le <i><a href="/wiki/Carnaval_de_Toulouse" title="Carnaval de Toulouse">Carnaval de Toulouse</a></i><sup id="cite_ref-282" class="reference"><a href="#cite_note-282"><span class="cite-bracket">&#91;</span>249<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> qui existe sous sa forme actuelle depuis 1982, organisé par le Comité d'organisation du carnaval universitaire (COCU), ou les <a href="/wiki/Journ%C3%A9es_europ%C3%A9ennes_du_patrimoine" title="Journées européennes du patrimoine">journées européennes du patrimoine</a><sup id="cite_ref-283" class="reference"><a href="#cite_note-283"><span class="cite-bracket">&#91;</span>250<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. L'été voit se déployer en bord de Garonne <i>Toulouse Plage</i>, dont les principaux sites sont la <a href="/wiki/Parc_de_la_prairie_des_Filtres" title="Parc de la prairie des Filtres">prairie des Filtres</a>, les <a href="/wiki/Quai_de_la_Daurade" title="Quai de la Daurade">quais de la Daurade</a> et de l'<a href="/wiki/Port_Viguerie" title="Port Viguerie">Exil Républicain Espagnol</a>, ainsi que la <i>Feria Tolosa</i> depuis 2018, inspirée des <a href="/wiki/Feria" title="Feria">ferias</a> traditionnelles du <a href="/wiki/Sud-Ouest_en_France" class="mw-redirect" title="Sud-Ouest en France">sud-ouest de la France</a><sup id="cite_ref-284" class="reference"><a href="#cite_note-284"><span class="cite-bracket">&#91;</span>251<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Santé"><span id="Sant.C3.A9"></span>Santé</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=80" title="Modifier la section : Santé" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=80" title="Modifier le code source de la section : Santé"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg/250px-Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg/330px-Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg/500px-Chapelle_de_l%27h%C3%B4pital_Saint-Joseph_de_la_Grave.jpg 2x" data-file-width="6380" data-file-height="6410" /></a><figcaption>Chapelle Saint-Joseph à l'hôpital de la Grave.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:H%C3%B4pital_Marchant,_Toulouse_01.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/H%C3%B4pital_Marchant%2C_Toulouse_01.JPG/220px-H%C3%B4pital_Marchant%2C_Toulouse_01.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/H%C3%B4pital_Marchant%2C_Toulouse_01.JPG/330px-H%C3%B4pital_Marchant%2C_Toulouse_01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/H%C3%B4pital_Marchant%2C_Toulouse_01.JPG/440px-H%C3%B4pital_Marchant%2C_Toulouse_01.JPG 2x" data-file-width="4896" data-file-height="3672" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Centre_hospitalier_G%C3%A9rard-Marchant" title="Centre hospitalier Gérard-Marchant">Centre hospitalier Gérard-Marchant</a>.</figcaption></figure> <p>Dès le <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, Toulouse possède de nombreux <a href="/wiki/H%C3%B4pital" title="Hôpital">hospices</a> et maison de Dieu qui, comme tous les établissements médiévaux similaires accueillent les «&#160;pauvres, les passants et les pèlerins&#160;». Certains ont voulu y voir un accueil particulier des <a href="/wiki/P%C3%A8lerinage_de_Saint-Jacques-de-Compostelle" title="Pèlerinage de Saint-Jacques-de-Compostelle">pèlerins de Saint-Jacques-de-Compostelle</a> mais cette hypothèse n'est pas confirmée par les études historiques. Des découvertes archéologiques ont mis en évidence l'existence de nombreuses tombes dans lesquelles ont été retrouvées des coquilles et des extrémités de bourdon mais rien n'indique s'il s'agit de pèlerins de Compostelle ou, plus vraisemblablement, de pèlerins venus vénérer des reliques (dont un corps de saint Jacques) à Toulouse. En 1505, tous ces établissements sont rattachés à l'hôpital Saint-Jacques qui devient l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel-Dieu_Saint-Jacques" title="Hôtel-Dieu Saint-Jacques">Hôtel-Dieu</a>. L'<a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_La_Grave" title="Hôpital de La Grave">hôpital de La Grave</a> reste indépendant sur la rive gauche de la Garonne pour traiter les <a href="/wiki/Peste" title="Peste">pestiférés</a>. Les <a href="/wiki/Hospitaliers" title="Hospitaliers">Hospitaliers</a> de l'<a href="/wiki/Ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem" title="Ordre de Saint-Jean de Jérusalem">ordre de Saint-Jean de Jérusalem</a> y installent un prieuré et fondent dans une de leurs dépendances, le village de Goutz, une école de chirurgie. Au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, des médecins comme <a href="/wiki/Dominique-Jean_Larrey" title="Dominique-Jean Larrey">Dominique Larrey</a> et <a href="/wiki/Jean-%C3%89tienne_Esquirol" title="Jean-Étienne Esquirol">Jean-Étienne Esquirol</a> pratiquent dans les hôpitaux toulousains. </p><p>À partir de 1692, jusqu'à la Révolution, sont créées des maisons de charité pour secourir et soigner les pauvres malades<sup id="cite_ref-285" class="reference"><a href="#cite_note-285"><span class="cite-bracket">&#91;</span>252<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-286" class="reference"><a href="#cite_note-286"><span class="cite-bracket">&#91;</span>253<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-287" class="reference"><a href="#cite_note-287"><span class="cite-bracket">&#91;</span>254<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-288" class="reference"><a href="#cite_note-288"><span class="cite-bracket">&#91;</span>255<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En 1845, le préfet <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_Joseph_L%C3%A9on_Duch%C3%A2tel" title="Napoléon Joseph Léon Duchâtel">Duchâtel</a> a mis en place le Bureau de Bienfaisance de Toulouse pour assurer les secours à domicile en remplacement des anciennes maisons de charité<sup id="cite_ref-289" class="reference"><a href="#cite_note-289"><span class="cite-bracket">&#91;</span>256<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Centre_hospitalier_universitaire_de_Toulouse" title="Centre hospitalier universitaire de Toulouse">CHU de Toulouse</a> regroupe plusieurs établissements implantés sur la ville de Toulouse&#160;: </p> <ul><li>L'<a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Purpan" title="Hôpital de Purpan">hôpital de Purpan</a></li> <li>Le groupe hospitalier <a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Rangueil" title="Hôpital de Rangueil">Rangueil</a>/<a href="/wiki/H%C3%B4pital_Larrey" title="Hôpital Larrey">Larrey</a></li> <li>L'hôpital des Enfants</li> <li>L'hôpital Paule de Viguier (gynécologie maternité)</li> <li>L'<a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_La_Grave" title="Hôpital de La Grave">hôpital de La Grave</a>/Casselardit</li> <li>L’Hôpital Pierre Paul Riquet</li></ul> <p>L'hôtel-Dieu Saint-Jacques accueille aujourd'hui l'essentiel de l'administration de ces hôpitaux, ainsi qu'un service de soins dentaires<sup id="cite_ref-290" class="reference"><a href="#cite_note-290"><span class="cite-bracket">&#91;</span>257<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/H%C3%B4pital_Joseph-Ducuing" title="Hôpital Joseph-Ducuing">hôpital Joseph-Ducuing</a> est un hôpital général du centre-ville de Toulouse. Il est de statut privé associatif, sans but lucratif et participe à l'exécution du service public hospitalier depuis 1976<sup id="cite_ref-291" class="reference"><a href="#cite_note-291"><span class="cite-bracket">&#91;</span>258<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Hors du centre-ville, le <a href="/wiki/Centre_hospitalier_G%C3%A9rard-Marchant" title="Centre hospitalier Gérard-Marchant">Centre hospitalier Gérard-Marchant</a> (ancien asile de Braqueville) fut au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle un asile d'aliénés modèle, chef-d’œuvre d'esthétisme et de <a href="/wiki/Rationalisme_(architecture)" title="Rationalisme (architecture)">rationalisme</a> reconnu où, suivant les principes de l'aliéniste toulousain <a href="/wiki/Jean-%C3%89tienne_Esquirol" title="Jean-Étienne Esquirol">Jean-Étienne Esquirol</a>, les différentes pathologies mentales étaient séparées dans divers pavillons pour faciliter les soins curatifs. </p><p>Toulouse possède diverses cliniques comme&#160;: </p> <ul><li>La clinique Ambroise-Paré</li> <li>La clinique Pasteur</li> <li>La clinique Saint-Nicolas</li> <li>La clinique Sarrus-Teinturiers</li> <li>La clinique Néphrologique Saint-Exupéry</li> <li>La clinique Médipôle Garonne, spécialisée en orthopédie et médecine du sport</li></ul> <p>Le groupe suédois <a href="/wiki/Capio" title="Capio">Capio</a> possède 2 cliniques à Toulouse<sup id="cite_ref-292" class="reference"><a href="#cite_note-292"><span class="cite-bracket">&#91;</span>259<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li>La clinique Saint-Jean Languedoc (<a href="/wiki/Montaudran" title="Montaudran">Montaudran</a>)</li> <li>La Polyclinique du Parc (<a href="/wiki/Quartier_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Quartier Saint-Michel (Toulouse)">Saint-Michel</a>)</li></ul> <p>Ces deux cliniques fusionnent fin 2018 pour former la clinique de la Croix du Sud située à <a href="/wiki/Quint-Fonsegrives" title="Quint-Fonsegrives">Quint-Fonsegrives</a><sup id="cite_ref-293" class="reference"><a href="#cite_note-293"><span class="cite-bracket">&#91;</span>260<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Un centre de Recherche sur le Cancer, la <a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Cancéropôle</a> a ouvert en 2007 sur l'ancien site d'AZF et vient s'ajouter aux autres centres de recherche contre le Cancer de Toulouse comme l'<a href="/wiki/IPBS-Toulouse" title="IPBS-Toulouse">Institut de Pharmacologie et de Biologie Structurale</a> (IPBS)<sup id="cite_ref-webIPBS_294-0" class="reference"><a href="#cite_note-webIPBS-294"><span class="cite-bracket">&#91;</span>261<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sports">Sports</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=81" title="Modifier la section : Sports" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=81" title="Modifier le code source de la section : Sports"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Sport_%C3%A0_Toulouse" title="Sport à Toulouse">Sport à Toulouse</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ville_sportive">Ville sportive</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=82" title="Modifier la section : Ville sportive" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=82" title="Modifier le code source de la section : Ville sportive"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Stadium-Lory.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Stadium-Lory.jpg/250px-Stadium-Lory.jpg" decoding="async" width="220" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Stadium-Lory.jpg/330px-Stadium-Lory.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Stadium-Lory.jpg/500px-Stadium-Lory.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="770" /></a><figcaption><a href="/wiki/Stadium_de_Toulouse" title="Stadium de Toulouse">Stadium de Toulouse</a>, capacité de 33&#160;150&#160;places assises.</figcaption></figure> <p>Toulouse a été classée ville la plus sportive de France par le magazine sportif <i><a href="/wiki/L%27%C3%89quipe" title="L&#39;Équipe">L'Équipe</a></i> en octobre 2007. Toulouse possède 368 installations sportives réparties sur 70 sites et jusqu'à 3&#160;500&#160;000&#160;usagers par an d'inscrits dans les clubs de sport de la ville<sup id="cite_ref-295" class="reference"><a href="#cite_note-295"><span class="cite-bracket">&#91;</span>262<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. L'<a href="/wiki/%C3%8Ele_du_Ramier" title="Île du Ramier">île du Ramier</a> accueille le complexe Nakache (<a href="/wiki/Piscine_municipale_Alfred_Nakache" class="mw-redirect" title="Piscine municipale Alfred Nakache">Piscine municipale Alfred Nakache</a>) dès le début du siècle et la construction de nouveaux sites n'a sans cesse évolué. Toulouse accueille plusieurs manifestations sportives comme le cross des violettes, le tournoi international de handball, le tournoi international d’épée Marcel Dutot, la coupe du monde de paintball, le grand prix de tennis de la ville de Toulouse, le championnat du monde de danse sportive et acrobatique, le tour de France féminin, l’open de France de gymnastique, la coupe du monde de handball, le championnat de France de rugby à XV, la coupe du Monde de rugby à XV, le Volant d'OR Open international de badminton, etc. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Clubs_professionnels">Clubs professionnels</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=83" title="Modifier la section : Clubs professionnels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=83" title="Modifier le code source de la section : Clubs professionnels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable alternance sortable" style="text-align:center;"> <caption class="hidden">Liste des clubs sportifs professionnels de Toulouse </caption> <tbody><tr> <th scope="col">Nom </th> <th scope="col">Sport </th> <th scope="col">Division </th> <th scope="col">Stade/Salle </th> <th scope="col">Fondation </th> <th scope="col">Titres </th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole_Basket" title="Toulouse Métropole Basket">Toulouse Métropole Basket</a> </th> <td><a href="/wiki/Basket-ball" title="Basket-ball">Basket-ball</a> </td> <td><a href="/wiki/Ligue_f%C3%A9minine_de_basket" title="Ligue féminine de basket">LFB</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Gymnase_Compans-Caffarelli&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gymnase Compans-Caffarelli (page inexistante)">Petit palais des sports</a> </td> <td>2008 </td> <td>0 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Stade_toulousain_basketball" title="Stade toulousain basketball">Stade toulousain basketball</a> </th> <td><a href="/wiki/Basket-ball" title="Basket-ball">Basket-ball</a> </td> <td><a href="/wiki/Championnat_de_France_de_basket-ball_de_Nationale_masculine_1" title="Championnat de France de basket-ball de Nationale masculine 1">Nationale 1</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Gymnase_Compans-Caffarelli&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gymnase Compans-Caffarelli (page inexistante)">Petit palais des sports</a> </td> <td>2004 </td> <td>0 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Toulouse_Football_Club" title="Toulouse Football Club">Toulouse Football Club</a> </th> <td><a href="/wiki/Football" title="Football">Football</a> </td> <td><a href="/wiki/Championnat_de_France_de_football" title="Championnat de France de football">Ligue 1</a> </td> <td><a href="/wiki/Stadium_de_Toulouse" title="Stadium de Toulouse">Stadium</a> </td> <td>1970 </td> <td>0 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Fenix_Toulouse_Handball" title="Fenix Toulouse Handball">Fenix Toulouse Handball</a> </th> <td><a href="/wiki/Handball" title="Handball">Handball</a> </td> <td><a href="/wiki/Championnat_de_France_masculin_de_handball" title="Championnat de France masculin de handball">StarLigue</a> </td> <td><a href="/wiki/Palais_des_sports_Andr%C3%A9-Brouat" title="Palais des sports André-Brouat">Palais des sports</a> </td> <td>1964 </td> <td>0 </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Toulouse_olympique_XIII" title="Toulouse olympique XIII">Toulouse olympique XIII</a> </th> <td><span class="nowrap"><a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XIII" title="Rugby à XIII">Rugby à XIII</a></span> </td> <td><a href="/wiki/Super_League_(rugby_%C3%A0_XIII)" title="Super League (rugby à XIII)">Super League</a> </td> <td><a href="/wiki/Stade_Ernest-Wallon" title="Stade Ernest-Wallon">Stade Ernest-Wallon</a> </td> <td>1937 </td> <td>6 (1965, 1973, 1975, 2000, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XIII_2013-2014" title="Championnat de France de rugby à XIII 2013-2014">2014</a> et <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XIII_2014-2015" title="Championnat de France de rugby à XIII 2014-2015">2015</a>) </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Stade_toulousain" title="Stade toulousain">Stade toulousain</a> </th> <td><a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XV" title="Rugby à XV">Rugby à XV</a> </td> <td><a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV" title="Championnat de France de rugby à XV">Top 14</a> </td> <td><a href="/wiki/Stade_Ernest-Wallon" title="Stade Ernest-Wallon">Stade Ernest-Wallon</a> et <a href="/wiki/Stadium_de_Toulouse" title="Stadium de Toulouse">Stadium</a> (grandes affiches) </td> <td>1907 </td> <td>23 (<a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1911-1912" title="Championnat de France de rugby à XV 1911-1912">1912</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1921-1922" title="Championnat de France de rugby à XV 1921-1922">1922</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1922-1923" title="Championnat de France de rugby à XV 1922-1923">1923</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1923-1924" title="Championnat de France de rugby à XV 1923-1924">1924</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1925-1926" title="Championnat de France de rugby à XV 1925-1926">1926</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1926-1927" title="Championnat de France de rugby à XV 1926-1927">1927</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1946-1947" title="Championnat de France de rugby à XV 1946-1947">1947</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1984-1985" title="Championnat de France de rugby à XV 1984-1985">1985</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1985-1986" title="Championnat de France de rugby à XV 1985-1986">1986</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1988-1989" title="Championnat de France de rugby à XV 1988-1989">1989</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1993-1994" title="Championnat de France de rugby à XV 1993-1994">1994</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1994-1995" title="Championnat de France de rugby à XV 1994-1995">1995</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1995-1996" title="Championnat de France de rugby à XV 1995-1996">1996</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1996-1997" title="Championnat de France de rugby à XV 1996-1997">1997</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_1998-1999" title="Championnat de France de rugby à XV 1998-1999">1999</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2000-2001" title="Championnat de France de rugby à XV 2000-2001">2001</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2007-2008" title="Championnat de France de rugby à XV 2007-2008">2008</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2010-2011" title="Championnat de France de rugby à XV 2010-2011">2011</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2011-2012" title="Championnat de France de rugby à XV 2011-2012">2012</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2018-2019" title="Championnat de France de rugby à XV 2018-2019">2019</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2020-2021" title="Championnat de France de rugby à XV 2020-2021">2021</a>, <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2022-2023" title="Championnat de France de rugby à XV 2022-2023">2023</a> et <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV_2023-2024" title="Championnat de France de rugby à XV 2023-2024">2024</a>) </td></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Spacer%27s_Toulouse_Volley" title="Spacer&#39;s Toulouse Volley">Spacer's Toulouse Volley</a> </th> <td><a href="/wiki/Volley-ball" title="Volley-ball">Volley-ball</a> </td> <td><a href="/wiki/Championnat_de_France_masculin_de_volley-ball" title="Championnat de France masculin de volley-ball">Ligue A</a> </td> <td><a href="/wiki/Palais_des_sports_Andr%C3%A9-Brouat" title="Palais des sports André-Brouat">Palais des sports</a> </td> <td>1994 </td> <td>0 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Principaux_clubs">Principaux clubs</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=84" title="Modifier la section : Principaux clubs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=84" title="Modifier le code source de la section : Principaux clubs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Voir&#160;: <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Sport_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Sport à Toulouse">Catégorie:Sport à Toulouse</a>.</div></div><div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Sport_%C3%A0_Toulouse" title="Sport à Toulouse">Sport à Toulouse</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg/220px-Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg/330px-Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg/440px-Bath_Rugby_v_Stade_toulousain_Supporters_of_Stade_toulousain_Heineken_Cup.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="333" /></a><figcaption>Supporteurs du Stade toulousain</figcaption></figure> <p>Toulouse compte près de 500 équipements sportifs avec 89 terrains et équipements sportifs de proximité, <span class="nowrap">80 <a href="/wiki/Boulodrome" title="Boulodrome">boulodromes</a></span>, <span class="nowrap">56 gymnases</span>, <span class="nowrap">11 complexes</span> sportifs et stades, <span class="nowrap">19 courts</span> de <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis">tennis</a>, <span class="nowrap">14 <a href="/wiki/Piscine" title="Piscine">piscines</a></span>, <span class="nowrap">6 bases</span> de sport, <span class="nowrap">6 salles</span> de sport, <span class="nowrap">22 pistes</span> d’<a href="/wiki/Athl%C3%A9tisme" title="Athlétisme">athlétisme</a>, <span class="nowrap">7 pistes</span> de <a href="/wiki/BMX" title="BMX">Bicross</a>, <span class="nowrap">4 <a href="/wiki/Bowling" title="Bowling">bowlings</a></span>, <span class="nowrap">2 salles</span> de <a href="/wiki/Tennis_de_table" title="Tennis de table">tennis de table</a>, <span class="nowrap">1 salle</span> d’<a href="/wiki/Escrime" title="Escrime">escrime</a>, <span class="nowrap">1 mur</span> d’<a href="/wiki/Escalade" title="Escalade">escalade</a>, <span class="nowrap">1 aire</span> de <a href="/wiki/Tir_%C3%A0_l%27arc" title="Tir à l&#39;arc">tir à l’arc</a>, <span class="nowrap">1 centre</span> de tir sportif, <span class="nowrap">1 aire</span> de <a href="/wiki/Patins_%C3%A0_roulettes" title="Patins à roulettes">roller</a>/<a href="/wiki/Skateboard" title="Skateboard">skate</a>, <span class="nowrap">1 <a href="/wiki/Patinoire" title="Patinoire">patinoire</a></span>, <span class="nowrap">1 centre</span> de <a href="/wiki/Planche_%C3%A0_voile" title="Planche à voile">voile</a> et 4 clubs d’<a href="/wiki/Aviron_(sport)" title="Aviron (sport)">aviron</a>. </p><p>Plus de 600 clubs sportifs<sup id="cite_ref-296" class="reference"><a href="#cite_note-296"><span class="cite-bracket">&#91;</span>263<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> évoluent à Toulouse ce qui représente près de 85&#160;000&#160;licenciés, affiliés à toutes les fédérations sportives, scolaires et universitaires<sup id="cite_ref-297" class="reference"><a href="#cite_note-297"><span class="cite-bracket">&#91;</span>264<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Rugby_à_XV"><span id="Rugby_.C3.A0_XV"></span>Rugby à XV</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=85" title="Modifier la section : Rugby à XV" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=85" title="Modifier le code source de la section : Rugby à XV"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le sport emblématique de Toulouse est le <a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XV" title="Rugby à XV">rugby à XV</a> avec son équipe phare, le <a href="/wiki/Stade_toulousain" title="Stade toulousain">Stade toulousain</a>, qui joue en <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XV" title="Championnat de France de rugby à XV">Top 14</a>. Créé en 1907, il est devenu le club le plus titré d'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> avec vingt-trois titres de champion de France, quatre coupes de France et six <a href="/wiki/Coupe_d%27Europe_de_rugby_%C3%A0_XV" class="mw-redirect" title="Coupe d&#39;Europe de rugby à XV">coupes d'Europe</a><sup id="cite_ref-298" class="reference"><a href="#cite_note-298"><span class="cite-bracket">&#91;</span>265<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Son stade, <a href="/wiki/Stade_Ernest-Wallon" title="Stade Ernest-Wallon">Ernest-Wallon</a>, peut accueillir 19&#160;000&#160;personnes. Pour les plus grandes affiches, que ce soit en championnat ou en Coupe d'Europe, le Stade toulousain s'exile régulièrement chez son voisin du TFC au <a href="/wiki/Stadium_de_Toulouse" title="Stadium de Toulouse">Stadium</a> (33&#160;000&#160;places). <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Ce club compte entre 500&#160;000&#160;et 1&#160;000&#160;000&#160;de supporters dans tous les <a href="/wiki/Num%C3%A9rotation_des_d%C3%A9partements_fran%C3%A7ais#Généralités" title="Numérotation des départements français">départements français</a> et dans environ 200 <a href="/wiki/Liste_des_pays_du_monde" title="Liste des pays du monde">pays</a></span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup>. </p><p>Le Stade toulousain dispose d'importants moyens, et chapeaute <span class="nowrap">12 sections</span> sportives différentes<sup id="cite_ref-299" class="reference"><a href="#cite_note-299"><span class="cite-bracket">&#91;</span>266<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (principalement le rugby et le <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis">tennis</a>), mais aussi en <a href="/wiki/Art_martial" title="Art martial">arts martiaux</a>, <a href="/wiki/Athl%C3%A9tisme" title="Athlétisme">athlétisme</a>, <a href="/wiki/Stade_toulousain_baseball" title="Stade toulousain baseball">baseball</a>, <a href="/wiki/Cyclisme" title="Cyclisme">cyclisme</a>, <a href="/wiki/Escrime" title="Escrime">escrime</a>, <a href="/wiki/Stade_toulousain_football_australien" title="Stade toulousain football australien">football australien</a>, <a href="/wiki/Golf" title="Golf">golf</a>, handisport rugby, <a href="/wiki/Natation" title="Natation">natation</a> et <a href="/wiki/Pelote_basque" title="Pelote basque">pelote basque</a>.<br />Il existe d'autre clubs de rugby située dans la ville même de Toulouse ou dans son <a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">agglomération</a>. On peut citer&#160;: </p> <ul><li>Toulouse Université Club (TUC)&#160;;</li> <li>Toulouse Olympique Étudiant Club (TOEC nouvellement appelé FCTT).</li></ul> <p>Concernant les féminines, depuis 2014, l'Avenir Fonsorbais Rugby Féminin devient le <a href="/wiki/Stade_toulousain_(f%C3%A9minines)" title="Stade toulousain (féminines)">Stade toulousain rugby féminin</a><sup id="cite_ref-300" class="reference"><a href="#cite_note-300"><span class="cite-bracket">&#91;</span>267<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> (équipe de rugby à XV, évoluant en Top 8). </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Football">Football</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=86" title="Modifier la section : Football" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=86" title="Modifier le code source de la section : Football"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulousef%C3%AAteTFC.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Toulousef%C3%AAteTFC.JPG/220px-Toulousef%C3%AAteTFC.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Toulousef%C3%AAteTFC.JPG/330px-Toulousef%C3%AAteTFC.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Toulousef%C3%AAteTFC.JPG/440px-Toulousef%C3%AAteTFC.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Toulouse fête la qualification du TFC pour la <a href="/wiki/Ligue_des_champions_de_l%27UEFA" title="Ligue des champions de l&#39;UEFA">Ligue des Champions</a> 2007-08.</figcaption></figure> <p>Le <a href="/wiki/Toulouse_Football_Club" title="Toulouse Football Club">Toulouse Football Club</a> (TFC), fondé en 1937, évolue en <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_football" title="Championnat de France de football">Ligue 1</a>. Il s'était distingué en 2007 en se qualifiant pour le troisième tour préliminaire de la <a href="/wiki/Ligue_des_champions_de_l%27UEFA" title="Ligue des champions de l&#39;UEFA">Ligue des Champions</a>. À l'issue de la <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_football_2008-2009" title="Championnat de France de football 2008-2009">saison 2008-09</a> en Ligue 1, le TFC a terminé <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> du championnat et s'est qualifié pour la ligue Europa, c'est-à-dire la nouvelle formule de la <a href="/wiki/Ligue_Europa" title="Ligue Europa">Coupe de l'UEFA</a>. Il est vainqueur de la <a href="/wiki/Coupe_de_France_de_football" title="Coupe de France de football">Coupe de France</a> en <a href="/wiki/Coupe_de_France_de_football_1956-1957" title="Coupe de France de football 1956-1957">1957</a> et <a href="/wiki/Coupe_de_France_de_football_2022-2023" title="Coupe de France de football 2022-2023">2023</a>. </p><p>La <a href="/wiki/Toulouse_Football_Club_(f%C3%A9minines)" title="Toulouse Football Club (féminines)">section féminine</a> du TFC, plusieurs fois <a href="/wiki/Championnat_de_France_f%C3%A9minin_de_football" title="Championnat de France féminin de football">championne de France</a> dispute le championnat de <a href="/wiki/Championnat_de_France_f%C3%A9minin_de_football_de_deuxi%C3%A8me_division" title="Championnat de France féminin de football de deuxième division">Division 2</a> pour la saison 2024-2025. Elle fut créée en 1980 au sein du club masculin de «&#160;Toulouse OAC&#160;». La section féminine du TOAC est rattachée au Toulouse Football Club depuis l'été 2001. </p><p>Le <a href="/wiki/Toulouse_Fontaines_Club" title="Toulouse Fontaines Club">Toulouse Fontaines Club</a> était un club de football français basé à Toulouse fondé en 1932. Le club, qui évoluait en <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_football_de_National_2" title="Championnat de France de football de National 2">Championnat de France amateurs</a>, et le Toulouse Saint-Jo sont radiés le <time class="nowrap" datetime="2016-07-12" data-sort-value="2016-07-12">12 juillet 2016</time> pour fusionner et créer le Toulouse Métropole Football Club<sup id="cite_ref-301" class="reference"><a href="#cite_note-301"><span class="cite-bracket">&#91;</span>268<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-302" class="reference"><a href="#cite_note-302"><span class="cite-bracket">&#91;</span>269<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-303" class="reference"><a href="#cite_note-303"><span class="cite-bracket">&#91;</span>270<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Handball">Handball</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=87" title="Modifier la section : Handball" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=87" title="Modifier le code source de la section : Handball"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/Fenix_Toulouse_Handball" title="Fenix Toulouse Handball">Fenix Toulouse Handball</a> évolue en <a href="/wiki/Championnat_de_France_masculin_de_handball" title="Championnat de France masculin de handball">première division</a> (Starligue) depuis 1995. Longtemps entraîné par <a href="/wiki/Claude_Onesta" title="Claude Onesta">Claude Onesta</a> avant qu'il devienne sélectionneur de l'<a href="/wiki/%C3%89quipe_de_France_masculine_de_handball" title="Équipe de France masculine de handball">équipe de France masculine</a>, le club a remporté la <a href="/wiki/Coupe_de_France_masculine_de_handball_1997-1998" title="Coupe de France masculine de handball 1997-1998">Coupe de France 1998</a> et participera en <a href="/wiki/Ligue_europ%C3%A9enne_masculine_de_handball_2020-2021" title="Ligue européenne masculine de handball 2020-2021">2020-2021</a> à sa quatrième compétition européenne. </p><p>Le <a href="/wiki/Toulouse_F%C3%A9minin_Handball" title="Toulouse Féminin Handball">Toulouse Féminin Handball</a> a joué une saison en <a href="/wiki/Championnat_de_France_f%C3%A9minin_de_handball_2009-2010" title="Championnat de France féminin de handball 2009-2010">première division</a> (<a href="/wiki/Championnat_de_France_f%C3%A9minin_de_handball_2009-2010" title="Championnat de France féminin de handball 2009-2010">2009-2010</a>). Rétrogradé administrativement à l'issue de celle-ci, il s'est stabilisé en <a href="/wiki/Championnat_de_France_f%C3%A9minin_de_handball_de_Nationale_1" title="Championnat de France féminin de handball de Nationale 1">Nationale 1</a> (<abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr>&#160;division). </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Rugby_à_XIII"><span id="Rugby_.C3.A0_XIII"></span>Rugby à XIII</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=88" title="Modifier la section : Rugby à XIII" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=88" title="Modifier le code source de la section : Rugby à XIII"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le club de rugby à XIII, le <a href="/wiki/Toulouse_olympique_XIII" title="Toulouse olympique XIII">Toulouse olympique XIII</a> a réalisé le doublé <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_rugby_%C3%A0_XIII_2013-2014" title="Championnat de France de rugby à XIII 2013-2014">Championnat</a>-<a href="/wiki/Coupe_de_France_de_rugby_%C3%A0_XIII_2013-2014" title="Coupe de France de rugby à XIII 2013-2014">Coupe de France</a> en 2014. Ce club dispose d'une équipe féminine, les Roselionnes, mais le club féminin du <a href="/w/index.php?title=Toulouse_Ovalie_XIII&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Toulouse Ovalie XIII (page inexistante)">Toulouse Ovalie XIII</a> est le meilleur représentant toulousain dans cette catégorie. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Basket-ball">Basket-ball</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=89" title="Modifier la section : Basket-ball" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=89" title="Modifier le code source de la section : Basket-ball"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole_Basket" title="Toulouse Métropole Basket">Toulouse Métropole Basket</a><sup id="cite_ref-304" class="reference"><a href="#cite_note-304"><span class="cite-bracket">&#91;</span>271<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> participe, pour sa deuxième année d’existence, au championnat de <a href="/wiki/Ligue_f%C3%A9minine_de_basket" title="Ligue féminine de basket">Ligue féminine de basket</a>, élite du basket féminin français. </p><p>Le <a href="/wiki/Stade_toulousain_basketball" title="Stade toulousain basketball">Stade toulousain basketball</a><sup id="cite_ref-305" class="reference"><a href="#cite_note-305"><span class="cite-bracket">&#91;</span>272<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> évolue depuis la saison <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_basket-ball_de_Nationale_masculine_1_2018-2019" title="Championnat de France de basket-ball de Nationale masculine 1 2018-2019">2018-2019</a> en <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_basket-ball_de_Nationale_masculine_1" title="Championnat de France de basket-ball de Nationale masculine 1">Nationale 1</a> (<abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr>&#160;division). </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Autres_sports">Autres sports</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=90" title="Modifier la section : Autres sports" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=90" title="Modifier le code source de la section : Autres sports"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>D’autres sports sont aussi représentés à Toulouse&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Aviron_(sport)" title="Aviron (sport)">Aviron</a>&#160;: avec les clubs de l'<a href="/wiki/Aviron_toulousain" title="Aviron toulousain">Aviron toulousain</a><sup id="cite_ref-306" class="reference"><a href="#cite_note-306"><span class="cite-bracket">&#91;</span>273<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, de l'Émulation nautique Toulouse (ENT)<sup id="cite_ref-307" class="reference"><a href="#cite_note-307"><span class="cite-bracket">&#91;</span>274<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, du Toulouse Aviron Sports &amp; Loisirs (TASL)<sup id="cite_ref-308" class="reference"><a href="#cite_note-308"><span class="cite-bracket">&#91;</span>275<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et du Toulouse Université Club aviron (TUC Aviron)<sup id="cite_ref-309" class="reference"><a href="#cite_note-309"><span class="cite-bracket">&#91;</span>276<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ces clubs sont tous affiliés à la <a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_fran%C3%A7aise_d%27aviron" title="Fédération française d&#39;aviron">Fédération Française d'Aviron</a> (FFA), ancienne Fédération française des sociétés d'aviron (FFSA).</li> <li><a href="/wiki/Baseball" title="Baseball">Baseball</a>&#160;: avec le <a href="/wiki/Stade_toulousain_baseball" title="Stade toulousain baseball">Stade toulousain baseball</a>.</li> <li><a href="/wiki/Basket-ball_en_fauteuil_roulant" title="Basket-ball en fauteuil roulant">Basket-ball en fauteuil roulant</a>&#160;: le <a href="/wiki/Toulouse_Iron_Club" title="Toulouse Iron Club">Toulouse Invalides Club</a> (TIC) est un des clubs phares du championnat de France et évolue en <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_basket-ball_en_fauteuil_roulant" title="Championnat de France de basket-ball en fauteuil roulant">Nationale A</a> (<abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> division nationale). Il accueille une poule qualificative de la <a href="/wiki/Coupe_d%27Europe_des_clubs_de_basket-ball_en_fauteuil_roulant_2014" title="Coupe d&#39;Europe des clubs de basket-ball en fauteuil roulant 2014">Coupe d'Europe</a> (<abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> division européenne) en mars 2014.</li> <li><a href="/wiki/Comp%C3%A9tition_automobile" title="Compétition automobile">Compétition automobile</a>&#160;: avec l'écurie <a href="/wiki/Tech_1_Racing" title="Tech 1 Racing">Tech 1 Racing</a></li> <li><a href="/wiki/Course_de_l%C3%A9vriers" title="Course de lévriers">Courses de Lévriers</a>&#160;: la <a rel="nofollow" class="external text" href="http://levriers-toulouse-smcl.com/">Société Méridionale des Courses de Lévriers</a> et le <a rel="nofollow" class="external text" href="http://clmp.e-monsite.com/pages/information-divers/le-clmp/presentation.html">Club Lévriers Midi-Pyrénées</a> en organisent sur le <a href="/wiki/Cynodrome" title="Cynodrome">cynodrome</a> de Toulouse Sesquières.</li> <li><a href="/wiki/%C3%89quitation" title="Équitation">Équitation</a>&#160;: avec le Club hippique de Pibrac (FFE). Initialement appelé Club hippique de Toulouse et situé dans la caserne de Compans-Caffarelli, le centre équestre s’est ensuite déplacé sur la commune de <a href="/wiki/Pibrac" title="Pibrac">Pibrac</a> au début des années 1970.</li> <li><a href="/wiki/Football_am%C3%A9ricain" title="Football américain">Football américain</a>&#160;: avec les <a href="/wiki/Ours_de_Toulouse" title="Ours de Toulouse">Ours de Toulouse</a>, vieux club français, fondé en 1986, actuellement en <a href="/wiki/Championnat_de_France_de_football_am%C3%A9ricain_D2" title="Championnat de France de football américain D2">D2</a></li> <li><a href="/wiki/Football_australien" title="Football australien">Football australien</a>&#160;: avec le <a href="/wiki/Stade_toulousain_football_australien" title="Stade toulousain football australien">Stade toulousain</a> qui a intégré les anciens Toulouse Crocodiles</li> <li><a href="/wiki/Football_ga%C3%A9lique" title="Football gaélique">Football gaélique</a>&#160;: avec les Tolosa Despòrt Gaelic</li> <li><a href="/wiki/Hockey_sur_glace" title="Hockey sur glace">Hockey sur glace</a>&#160;: avec le <a href="/wiki/Toulouse_Blagnac_Hockey_Club" title="Toulouse Blagnac Hockey Club">Toulouse Blagnac Hockey Club</a> en D1 (saison 2010-2011) surnommés Les Bélougas, évoluant dans la <a href="/wiki/Patinoire_Jacques-Raynaud" title="Patinoire Jacques-Raynaud">patinoire Jacques-Raynaud</a> à <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a>.</li> <li><a href="/wiki/Roller_derby" title="Roller derby">Roller derby</a>&#160;: avec <a href="/wiki/Roller_Derby_Toulouse" title="Roller Derby Toulouse">Roller Derby Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Natation" title="Natation">Natation</a>&#160;: avec les <a href="/wiki/Dauphins_du_TOEC" title="Dauphins du TOEC">Dauphins du TOEC</a></li> <li><a href="/wiki/Tir_%C3%A0_l%27arc" title="Tir à l&#39;arc">Tir à l'arc</a>&#160;: avec le Toulouse Athletic Club – Tir à l'arc affilié à la Fédération française de tir à l'arc (FFTA)</li> <li><a href="/wiki/Volley-ball" title="Volley-ball">Volley-ball</a>&#160;: avec le <a href="/wiki/Spacer%27s_Toulouse_Volley" title="Spacer&#39;s Toulouse Volley">Spacer's Toulouse Volley</a></li></ul> <p>et les clubs omnisports&#160;: </p> <ul><li>le <a href="/wiki/Toulouse_Olympique_A%C3%A9rospatiale_Club" title="Toulouse Olympique Aérospatiale Club">Toulouse Olympique Aérospatiale Club</a> (TOAC) qui comprend 38 sections&#160;: <a href="/wiki/Art_martial" title="Art martial">arts martiaux</a>, <a href="/wiki/Athl%C3%A9tisme" title="Athlétisme">athlétisme</a>, <a href="/wiki/Aviron_(sport)" title="Aviron (sport)">aviron</a>, <a href="/wiki/Badminton" title="Badminton">badminton</a>, <a href="/wiki/Ball-trap" title="Ball-trap">ball-trap</a>, <a href="/wiki/Basket-ball" title="Basket-ball">basket-ball</a>, <a href="/wiki/Bowling" title="Bowling">bowling</a>, <a href="/wiki/Savate_(sport_de_combat)" title="Savate (sport de combat)">boxe française</a>, <a href="/wiki/Cano%C3%AB-kayak" title="Canoë-kayak">canoë-kayak</a>, <a href="/wiki/Course_d%27orientation" title="Course d&#39;orientation">course d'orientation</a>, <a href="/wiki/Cyclisme" title="Cyclisme">cyclisme</a>, <a href="/wiki/Duathlon" title="Duathlon">duathlon</a>, <a href="/wiki/%C3%89quitation" title="Équitation">équitation</a>, <a href="/wiki/Escrime" title="Escrime">escrime</a>, <a href="/wiki/Football" title="Football">football</a>, <a href="/wiki/Full-contact" title="Full-contact">full-contact</a>, <a href="/wiki/Handball" title="Handball">handball</a>, <a href="/wiki/Judo" title="Judo">judo</a>, judo adapté, <a href="/wiki/Karat%C3%A9" title="Karaté">karaté</a>, <a href="/wiki/Lutte" title="Lutte">lutte</a>, <a href="/wiki/Natation" title="Natation">natation</a>, <a href="/wiki/Parachutisme" title="Parachutisme">parachutisme</a>, <a href="/wiki/Patin_%C3%A0_glace" class="mw-redirect" title="Patin à glace">patinage sur glace</a>, <a href="/wiki/Pelote_basque" title="Pelote basque">pelote basque</a>, <a href="/wiki/P%C3%A9tanque" title="Pétanque">pétanque</a>, <a href="/wiki/Patinage_%C3%A0_roulettes" title="Patinage à roulettes">roller</a>, <a href="/wiki/Rugby_(sport)" title="Rugby (sport)">rugby</a>, sports aériens, sports d'hiver et de montagne, sports mécaniques, <a href="/wiki/Squash" title="Squash">squash</a>, <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis">tennis</a>, <a href="/wiki/Tennis_de_table" title="Tennis de table">tennis de table</a>, <a href="/wiki/Tir_%C3%A0_l%27arc" title="Tir à l&#39;arc">tir à l'arc</a>, <a href="/wiki/Triathlon" title="Triathlon">triathlon</a>, <a href="/wiki/Nautisme_(voile)" title="Nautisme (voile)">voile</a> et <a href="/wiki/Volley-ball" title="Volley-ball">volley-ball</a>.</li> <li>le Toulouse Université Club (TUC) (dont 20 sections&#160;: <a href="/wiki/A%C3%AFkido" title="Aïkido">aïkido</a>, athlétisme, aviron, badminton, boxe française, <a href="/wiki/Canne_de_combat" title="Canne de combat">canne de combat</a>, <a href="/wiki/Cyclotourisme" title="Cyclotourisme">cyclotourisme</a>, <a href="/wiki/Escalade" title="Escalade">escalade</a>, escrime, handball, <a href="/wiki/Hockey_sur_gazon" title="Hockey sur gazon">hockey sur gazon</a>, judo, karaté, lutte, rugby, tennis, triathlon, <a href="/wiki/Ultimate_(sport)" title="Ultimate (sport)">ultimate</a> et volley-ball)<sup id="cite_ref-310" class="reference"><a href="#cite_note-310"><span class="cite-bracket">&#91;</span>277<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li>le Toulouse Cheminots Marengo Sports (TCMS) avec 26 sections différentes (par exemple&#160;: aïkido, athlétisme, basket-ball, bowling, <a href="/wiki/Boxe_anglaise" title="Boxe anglaise">boxe anglaise</a>, boxe française, <a href="/wiki/%C3%89checs" title="Échecs">échecs</a>, escalade, escrime, football, handball, judo, <a href="/wiki/Ju-jitsu" title="Ju-jitsu">ju-jitsu</a>, karaté, natation, <a href="/wiki/Parapente" title="Parapente">parapente</a>, pelote basque, <a href="/wiki/Plong%C3%A9e_sous-marine" title="Plongée sous-marine">plongée sous-marine</a>, <a href="/wiki/Randonn%C3%A9e_p%C3%A9destre" title="Randonnée pédestre">randonnée pédestre</a>, <a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XIII" title="Rugby à XIII">rugby à XIII</a>, <a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XV" title="Rugby à XV">rugby à XV</a>, <a href="/wiki/Rugby_%C3%A0_XV_f%C3%A9minin" title="Rugby à XV féminin">rugby féminin</a>, <a href="/wiki/Ski_alpin" title="Ski alpin">ski alpin</a>, tennis, voile et volley-ball)<sup id="cite_ref-311" class="reference"><a href="#cite_note-311"><span class="cite-bracket">&#91;</span>278<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <p>Trois représentants toulousains de sports majeurs se sont qualifiés pour la coupe d'Europe en 2007. Le Stade toulousain et le Toulouse FC dans la plus prestigieuse de leur discipline, les Spacer's dans la seconde. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Tour_de_France">Tour de France</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=91" title="Modifier la section : Tour de France" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=91" title="Modifier le code source de la section : Tour de France"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="nowrap">26 fois</span> ville-étape<sup id="cite_ref-Tour_de_France_2008_312-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tour_de_France_2008-312"><span class="cite-bracket">&#91;</span>279<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, dont la première fois en <a href="/wiki/Tour_de_France_1903" title="Tour de France 1903">1903</a>, où elle a vu passer le futur vainqueur de la première édition du tour <a href="/wiki/Maurice_Garin" title="Maurice Garin">Maurice Garin</a>. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="">Les passages du Tour de France à Toulouse<sup id="cite_ref-313" class="reference"><a href="#cite_note-313"><span class="cite-bracket">&#91;</span>280<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></div> <div class="NavContent" style=""> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Premier_Tour_de_France_1903,_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse,_le_8_juillet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Premier_Tour_de_France_1903%2C_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse%2C_le_8_juillet.jpg/220px-Premier_Tour_de_France_1903%2C_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse%2C_le_8_juillet.jpg" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Premier_Tour_de_France_1903%2C_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse%2C_le_8_juillet.jpg/330px-Premier_Tour_de_France_1903%2C_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse%2C_le_8_juillet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Premier_Tour_de_France_1903%2C_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse%2C_le_8_juillet.jpg/440px-Premier_Tour_de_France_1903%2C_Hyppolite_Aucouturier_arrive_avec_le_meilleur_temps_au_v%C3%A9lodrome_du_Bazacle_de_Toulouse%2C_le_8_juillet.jpg 2x" data-file-width="1036" data-file-height="852" /></a><figcaption>Premier Tour de France 1903, Hyppolite Aucouturier arrive avec le meilleur temps au vélodrome du Bazacle de Toulouse, le 8 juillet.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Tour_de_France_1939,_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers,_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Tour_de_France_1939%2C_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers%2C_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg/220px-Tour_de_France_1939%2C_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers%2C_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg" decoding="async" width="220" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Tour_de_France_1939%2C_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers%2C_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg/330px-Tour_de_France_1939%2C_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers%2C_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Tour_de_France_1939%2C_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers%2C_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg/440px-Tour_de_France_1939%2C_l%27arriv%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse_du_vainqueur_d%27%C3%A9tape_Edward_Vissers%2C_au_nouveau_Stadium_municipal.jpg 2x" data-file-width="703" data-file-height="673" /></a><figcaption>Tour de France 1939, l'arrivée du vainqueur d'étape Edward Vissers, au nouveau Stadium municipal le 19 juillet, pour une journée de repos dans la ville rose.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse,_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg/220px-V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg/330px-V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg/440px-V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_1.jpg 2x" data-file-width="717" data-file-height="478" /></a><figcaption><a href="/wiki/Stadium_de_Toulouse" title="Stadium de Toulouse">Vélodrome du Parc des Sports de Toulouse</a>, pour l'arrivée d'étape du Tour de France 1939 - 1.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse,_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg/250px-V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg/330px-V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg/500px-V%C3%A9lodrome_du_Parc_des_Sports_de_Toulouse%2C_pour_l%27arriv%C3%A9e_d%27%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1939_-_2.jpg 2x" data-file-width="674" data-file-height="522" /></a><figcaption>Vélodrome du Parc des Sports de Toulouse, pour l'arrivée d'étape du Tour de France 1939 - 2.</figcaption></figure> <table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" class="wikitable" style="font-size: 90%;" align="center"> <tbody><tr> <td bgcolor="#CCCCCC"><b>Étape</b> </td> <td bgcolor="#CCCCCC"><b>Date</b> </td> <td bgcolor="#CCCCCC"><b>Villes étapes</b> </td> <td bgcolor="#CCCCCC"><b>km</b> </td> <td bgcolor="#CCCCCC"><b>Vainqueur d'étape</b> </td> <td bgcolor="#CCCCCC"><b>Leader du classement général</b> </td></tr> <tr> <td>1903</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-08" data-sort-value="07-08">8 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/3e_%C3%A9tape_du_Tour_de_France_1903" title="3e étape du Tour de France 1903">Marseille - Toulouse</a></td> <td>423</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Hippolyte_Aucouturier" title="Hippolyte Aucouturier">Hippolyte Aucouturier</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Maurice_Garin" title="Maurice Garin">Maurice Garin</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1904</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-13" data-sort-value="07-13">13 juillet</time></td> <td>Marseille - Toulouse</td> <td>424</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Hippolyte_Aucouturier" title="Hippolyte Aucouturier">Hippolyte Aucouturier</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Maurice_Garin" title="Maurice Garin">Maurice Garin</a> </td></tr> <tr> <td>1905</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-20" data-sort-value="07-20">20 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/N%C3%AEmes" title="Nîmes">Nîmes</a> - Toulouse</td> <td>307</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Dortignacq" title="Jean-Baptiste Dortignacq">Jean-Baptiste Dortignacq</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Louis_Trousselier" title="Louis Trousselier">Louis Trousselier</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1906</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-16" data-sort-value="07-16">16 juillet</time></td> <td>Marseille - Toulouse</td> <td>480</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Louis_Trousselier" title="Louis Trousselier">Louis Trousselier</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Pottier_(cyclisme)" title="René Pottier (cyclisme)">René Pottier</a> </td></tr> <tr> <td>1907</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-22" data-sort-value="07-22">22 juillet</time></td> <td>Nîmes - Toulouse</td> <td>303</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%C3%89mile_Georget" title="Émile Georget">Émile Georget</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/%C3%89mile_Georget" title="Émile Georget">Émile Georget</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1908</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-27" data-sort-value="07-27">27 juillet</time></td> <td>Nîmes - Toulouse</td> <td>303</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Luxembourg"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span></span> <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Faber" title="François Faber">François Faber</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Lucien_Petit-Breton" title="Lucien Petit-Breton">Lucien Petit-Breton</a> </td></tr> <tr> <td>1909</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-19" data-sort-value="07-19">19 juillet</time></td> <td>Nîmes - Toulouse</td> <td>303</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Jean_Alavoine" title="Jean Alavoine">Jean Alavoine</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Luxembourg"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span></span> <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Faber" title="François Faber">François Faber</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1939</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-19" data-sort-value="07-19">19 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/Pau" title="Pau">Pau</a> - Toulouse</td> <td>311</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Edward_Vissers" title="Edward Vissers">Edward Vissers</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Vietto" title="René Vietto">René Vietto</a> </td></tr> <tr> <td>1948</td> <td></td> <td><a href="/wiki/Lourdes" title="Lourdes">Lourdes</a>-Toulouse</td> <td>261</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Gino_Bartali" title="Gino Bartali">Gino Bartali</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Louison_Bobet" title="Louison Bobet">Louison Bobet</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1949</td> <td></td> <td><a href="/wiki/Bagn%C3%A8res-de-Luchon" title="Bagnères-de-Luchon">Luchon</a> - Toulouse</td> <td>134</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Rik_Van_Steenbergen" title="Rik Van Steenbergen">Rik Van Steenbergen</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Fiorenzo_Magni" title="Fiorenzo Magni">Fiorenzo Magni</a> </td></tr> <tr> <td>1952</td> <td></td> <td><a href="/wiki/Perpignan" title="Perpignan">Perpignan</a> - Toulouse</td> <td>200</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Rosseel" title="André Rosseel">André Rosseel</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Fausto_Coppi" title="Fausto Coppi">Fausto Coppi</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1954</td> <td></td> <td>Luchon - Toulouse</td> <td>203</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Alfred_De_Bruyne" title="Alfred De Bruyne">Alfred De Bruyne</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Gilbert_Bauvin" title="Gilbert Bauvin">Gilbert Bauvin</a> </td></tr> <tr> <td>1955</td> <td></td> <td><a href="/wiki/Ax-les-Thermes" title="Ax-les-Thermes">Ax-les-Thermes</a> - Toulouse</td> <td>123</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Rik_Van_Steenbergen" title="Rik Van Steenbergen">Rik Van Steenbergen</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Antonin_Rolland" title="Antonin Rolland">Antonin Rolland</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1956</td> <td></td> <td>Luchon - Toulouse</td> <td>176</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Nino_Defilippis" title="Nino Defilippis">Nino Defilippis</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Jan_Adriaensens" title="Jan Adriaensens">Jan Adriaensens</a> </td></tr> <tr> <td>1958</td> <td></td> <td>Luchon - Toulouse</td> <td>176</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Darrigade" title="André Darrigade">André Darrigade</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Vito_Favero" title="Vito Favero">Vito Favero</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1960</td> <td></td> <td>Luchon - Toulouse</td> <td>176</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Jean_Graczyk" title="Jean Graczyk">Jean Graczyk</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Gastone_Nencini" title="Gastone Nencini">Gastone Nencini</a> </td></tr> <tr> <td>1961</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-10" data-sort-value="07-10">10 juillet</time></td> <td>Perpignan - Toulouse</td> <td>206</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Italie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <a href="/wiki/Guido_Carlesi" title="Guido Carlesi">Guido Carlesi</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Jacques_Anquetil" title="Jacques Anquetil">Jacques Anquetil</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1963</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-04" data-sort-value="07-04">4 juillet</time></td> <td>Luchon - Toulouse</td> <td>207,5</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Darrigade" title="André Darrigade">André Darrigade</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Gilbert_Desmet" title="Gilbert Desmet">Gilbert Desmet</a> </td></tr> <tr> <td>1964</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-06" data-sort-value="07-06">6 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/Andorre" title="Andorre">Andorre</a> - Toulouse</td> <td>186</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Edward_Sels" title="Edward Sels">Edward Sels</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Georges_Groussard_(cyclisme)" title="Georges Groussard (cyclisme)">Georges Groussard</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1967</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-15" data-sort-value="07-15">15 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/S%C3%A8te" title="Sète">Sète</a> - Toulouse</td> <td>230</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Allemagne"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Rolf_Wolfshohl" title="Rolf Wolfshohl">Rolf Wolfshohl</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Roger_Pingeon" title="Roger Pingeon">Roger Pingeon</a> </td></tr> <tr> <td>1970</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-12" data-sort-value="07-12">12 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a> - Toulouse</td> <td>259,5</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Albert_Van_Vlierberghe" title="Albert Van Vlierberghe">Albert Van Vlierberghe</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Eddy_Merckx" title="Eddy Merckx">Eddy Merckx</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>1978</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-12" data-sort-value="07-12">12 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/Valence_(Tarn-et-Garonne)" title="Valence (Tarn-et-Garonne)">Valence-d'Agen</a> - Toulouse</td> <td>96</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Jacques_Esclassan" title="Jacques Esclassan">Jacques Esclassan</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Belgique"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Joseph_Bruy%C3%A8re" title="Joseph Bruyère">Joseph Bruyère</a> </td></tr> <tr> <td>1985</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-15" data-sort-value="07-15">15 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/Aurillac" title="Aurillac">Aurillac</a> - Toulouse</td> <td>247</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Vichot" title="Frédéric Vichot">Frédéric Vichot</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Bernard_Hinault" title="Bernard Hinault">Bernard Hinault</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>2003</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-17" data-sort-value="07-17">17 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/11e_%C3%A9tape_du_Tour_de_France_2003" title="11e étape du Tour de France 2003">Narbonne - Toulouse</a></td> <td>153,5</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Espagne"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/Juan_Antonio_Flecha" title="Juan Antonio Flecha">Juan Antonio Flecha</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : États-Unis"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span></span> <a href="/wiki/Lance_Armstrong" title="Lance Armstrong">Lance Armstrong</a> </td></tr> <tr> <td>2008</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-12" data-sort-value="07-12">12 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/8e_%C3%A9tape_du_Tour_de_France_2008" title="8e étape du Tour de France 2008">Figeac - Toulouse</a></td> <td>172,5</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Royaume-Uni"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/20px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/40px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Mark_Cavendish" title="Mark Cavendish">Mark Cavendish</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Luxembourg"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span></span> <a href="/wiki/Kim_Kirchen" title="Kim Kirchen">Kim Kirchen</a> </td></tr> <tr bgcolor="#EFEFEF"> <td>2019</td> <td><time class="nowrap" datetime="07-17" data-sort-value="07-17">17 juillet</time></td> <td><a href="/wiki/11e_%C3%A9tape_du_Tour_de_France_2019" title="11e étape du Tour de France 2019">Albi - Toulouse</a></td> <td>167</td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Australia.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : Australie"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/20px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/30px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/40px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /></a></span></span> <a href="/wiki/Caleb_Ewan" title="Caleb Ewan">Caleb Ewan</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau : France"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Julian_Alaphilippe" title="Julian Alaphilippe">Julian Alaphilippe</a> </td></tr></tbody></table> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <p><b>Bilan</b> </p> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="France"><img alt="France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/France" title="France">France</a>&#160;: 11 victoires</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Belgium.svg" class="mw-file-description" title="Belgique"><img alt="Belgique" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Belgium.svg/20px-Flag_of_Belgium.svg.png" decoding="async" width="20" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Belgium.svg/40px-Flag_of_Belgium.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="780" /></a></span> <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a>&#160;: 6 victoires</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Italie"><img alt="Italie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a>&#160;: 4 victoires</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Allemagne"><img alt="Allemagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>&#160;: 1 victoire</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_England.svg" class="mw-file-description" title="Angleterre"><img alt="Angleterre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/20px-Flag_of_England.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/30px-Flag_of_England.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/40px-Flag_of_England.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="480" /></a></span> <a href="/wiki/Angleterre" title="Angleterre">Angleterre</a>&#160;: 1 victoire</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Espagne"><img alt="Espagne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Espagne" title="Espagne">Espagne</a>&#160;: 1 victoire</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Luxembourg"><img alt="Luxembourg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span> <a href="/wiki/Luxembourg" title="Luxembourg">Luxembourg</a>&#160;: 1 victoire</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Australia.svg" class="mw-file-description" title="Australie"><img alt="Australie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/20px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/30px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/40px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /></a></span> <a href="/wiki/Australie" title="Australie">Australie</a>&#160;: 1 victoire</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultes">Cultes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=92" title="Modifier la section : Cultes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=92" title="Modifier le code source de la section : Cultes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9difices_religieux_de_Toulouse" title="Liste des édifices religieux de Toulouse">Liste des édifices religieux de Toulouse</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Catholique">Catholique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=93" title="Modifier la section : Catholique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=93" title="Modifier le code source de la section : Catholique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Maurice_Garrigou.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Maurice_Garrigou.jpg/170px-Maurice_Garrigou.jpg" decoding="async" width="170" height="247" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d7/Maurice_Garrigou.jpg 1.5x" data-file-width="238" data-file-height="346" /></a><figcaption>Le vénérable chanoine <a href="/wiki/Maurice_Garrigou" title="Maurice Garrigou">Maurice Garrigou</a>, surnommé le <span class="citation">«&#160;saint Vincent de Paul toulousain<sup id="cite_ref-314" class="reference"><a href="#cite_note-314"><span class="cite-bracket">&#91;</span>281<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;»</span>.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Saturnin_de_Toulouse" title="Saturnin de Toulouse">Saint Saturnin</a>, premier <a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9v%C3%AAques_et_archev%C3%AAques_de_Toulouse" title="Liste des évêques et archevêques de Toulouse">évêque de Toulouse</a> et aussi connu sous le vocable déformant <i>saint Sernin</i>, est, pour les <a href="/wiki/Catholicisme" title="Catholicisme">catholiques</a> et les <a href="/wiki/Christianisme_orthodoxe" title="Christianisme orthodoxe">orthodoxes</a>, le <a href="/wiki/Saint_patron" title="Saint patron">saint patron</a> de la ville. </p><p>À Toulouse, se situe le siège de l'<a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se" title="Archidiocèse">archidiocèse</a> <a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se_de_Toulouse" title="Archidiocèse de Toulouse">du même nom</a> et la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse" title="Cathédrale Saint-Étienne de Toulouse">cathédrale Saint-Étienne</a>. </p><p>Toulouse est divisée en plusieurs paroisses, parmi lesquelles&#160;: </p> <ul><li>paroisse de la cathédrale Saint-Étienne&#160;;</li> <li>paroisse Saint-Jérôme&#160;;</li> <li>paroisse de la basilique Saint-Sernin&#160;;</li> <li>paroisse Saint-Pierre des Chartreux&#160;;</li> <li>paroisse étudiante de Toulouse&#160;;</li> <li>paroisse dominicaine de Notre-Dame du Rosaire&#160;;</li> <li>paroisse du Christ-Roi&#160;;</li> <li>paroisse Lafourguette&#160;;</li> <li>paroisse le Mirail&#160;;</li> <li>paroisse Sacré-Cœur&#160;;</li> <li>paroisse Saint-Joseph</li> <li>paroisse Saint-Nicolas&#160;;</li> <li>paroisses de Sainte-Germaine - Sainte-Marie des Anges&#160;;</li> <li>paroisse des Minimes&#160;;</li> <li>paroisse Saint-François d'Assise&#160;;</li> <li>paroisse Saint-Vincent de Paul&#160;;</li> <li>paroisse Sainte-Claire.</li></ul> <p>En sus des lieux de culte ordinaires (section <i>Bâtiments religieux</i>), des messes selon la <a href="/wiki/Rite_tridentin" title="Rite tridentin">forme tridentine du rite romain</a> sont menées en la basilique <a href="/wiki/Saturnin_de_Toulouse" title="Saturnin de Toulouse">Saint-Sernin</a> par des prêtres diocésains, en la <a href="/wiki/Chapelle" title="Chapelle">chapelle</a> <a href="/wiki/Jean_le_Baptiste" title="Jean le Baptiste">Jean le Baptiste</a> par l'<a href="/wiki/Institut_du_Christ_Roi_Souverain_Pr%C3%AAtre" class="mw-redirect" title="Institut du Christ Roi Souverain Prêtre">Institut du Christ Roi Souverain Prêtre</a><sup id="cite_ref-315" class="reference"><a href="#cite_note-315"><span class="cite-bracket">&#91;</span>282<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>À Toulouse, se trouve le <a href="/wiki/S%C3%A9minaire_(catholicisme)" title="Séminaire (catholicisme)">Grand séminaire</a> diocésain <a href="/wiki/Cyprien_de_Carthage" title="Cyprien de Carthage">Saint-Cyprien</a>, qui accueille les séminaristes des <a href="/wiki/Province_eccl%C3%A9siastique" title="Province ecclésiastique">provinces ecclésiastiques</a> de <a href="/wiki/Province_eccl%C3%A9siastique_de_Toulouse" title="Province ecclésiastique de Toulouse">Toulouse</a>, de <a href="/wiki/Province_eccl%C3%A9siastique_de_Montpellier" title="Province ecclésiastique de Montpellier">Montpellier</a> et des diocèses d'<a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_d%27Aire_et_Dax" title="Diocèse d&#39;Aire et Dax">Aire et Dax</a>, de <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Bayonne,_Lescar_et_Oloron" title="Diocèse de Bayonne, Lescar et Oloron">Bayonne, Lescar et Oloron</a>, de <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Saint-Flour" title="Diocèse de Saint-Flour">Saint-Flour</a>, d'<a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se_d%27Avignon" title="Archidiocèse d&#39;Avignon">Avignon</a> et de <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Basse-Terre_et_Pointe-%C3%A0-Pitre" title="Diocèse de Basse-Terre et Pointe-à-Pitre">Basse-Terre et Pointe-à-Pitre</a>. Créé en 1684, il est installé, depuis 1908, dans l'ancien monastère de l'<a href="/wiki/Ordre_des_Pr%C3%AAcheurs" title="Ordre des Prêcheurs">ordre cistercien</a> <a href="/wiki/Feuillants" title="Feuillants">des Feuillants</a>. </p><p>Toulouse donne également son nom à une province <a href="/wiki/Ordre_des_Pr%C3%AAcheurs" title="Ordre des Prêcheurs">dominicaine</a><sup id="cite_ref-316" class="reference"><a href="#cite_note-316"><span class="cite-bracket">&#91;</span>283<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> dont le centre est le <a href="/wiki/Couvent" title="Couvent">couvent</a> <i>Saint-Thomas d'Aquin</i><sup id="cite_ref-317" class="reference"><a href="#cite_note-317"><span class="cite-bracket">&#91;</span>284<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, présent depuis 1958 et situé impasse Lacordaire. L’histoire des dominicains de Toulouse commence en 1215 à la fondation du <a href="/wiki/Ensemble_conventuel_des_Jacobins" class="mw-redirect" title="Ensemble conventuel des Jacobins">premier de leurs couvents</a>, par celui qui allait devenir <a href="/wiki/Dominique_de_Guzm%C3%A1n" title="Dominique de Guzmán">saint Dominique</a>, et où reposent d'ailleurs les reliques du célèbre saint <a href="/wiki/Thomas_d%27Aquin" title="Thomas d&#39;Aquin">Thomas d'Aquin</a>. La vie catholique de Toulouse fut également rythmée par la <a href="/wiki/Compagnie_royale_des_P%C3%A9nitents_bleus_de_Toulouse" title="Compagnie royale des Pénitents bleus de Toulouse">compagnie royale des Pénitents bleus</a>. </p><p>Toulouse bénéficie aussi d'<a href="/wiki/Institut_catholique_de_Toulouse" title="Institut catholique de Toulouse">un des cinq instituts catholiques français</a>, versé dans l'<a href="/wiki/%C3%89tudes_sup%C3%A9rieures_en_France" class="mw-redirect" title="Études supérieures en France">enseignement supérieur</a>, dont l'«&#160;ancêtre&#160;» était la <a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Toulouse" title="Université de Toulouse">première université de Toulouse</a> (1229-1793). </p><p>La <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin" class="mw-redirect" title="Basilique Saint-Sernin">basilique Saint-Sernin</a> de Toulouse est le plus vaste édifice roman actuellement dans le monde. </p><p>La <a href="/wiki/Basilique_de_la_Daurade" title="Basilique de la Daurade">Basilique Notre-Dame de la Daurade</a> serait la plus ancienne église mariale au monde. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Protestant">Protestant</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=94" title="Modifier la section : Protestant" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=94" title="Modifier le code source de la section : Protestant"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89glises_r%C3%A9form%C3%A9es" title="Églises réformées">Église Réformée</a> de Toulouse (<a href="/wiki/Temple_du_Salin" title="Temple du Salin">Temple du Salin</a>)<sup id="cite_ref-318" class="reference"><a href="#cite_note-318"><span class="cite-bracket">&#91;</span>285<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Réformée Évangélique de Toulouse Ouest<sup id="cite_ref-319" class="reference"><a href="#cite_note-319"><span class="cite-bracket">&#91;</span>286<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Réformée Evangélique<sup id="cite_ref-320" class="reference"><a href="#cite_note-320"><span class="cite-bracket">&#91;</span>287<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église <a href="/wiki/Baptisme" title="Baptisme">Baptiste</a> Toulouse Métropole<sup id="cite_ref-321" class="reference"><a href="#cite_note-321"><span class="cite-bracket">&#91;</span>288<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église <a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestante</a> Baptiste de Toulouse (La Chapelle)<sup id="cite_ref-322" class="reference"><a href="#cite_note-322"><span class="cite-bracket">&#91;</span>289<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Évangélique Libre de Toulouse<sup id="cite_ref-323" class="reference"><a href="#cite_note-323"><span class="cite-bracket">&#91;</span>290<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Protestante Évangélique de Beauregard<sup id="cite_ref-324" class="reference"><a href="#cite_note-324"><span class="cite-bracket">&#91;</span>291<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Protestante Les Deux Rives, Toulouse - Rive Droite<sup id="cite_ref-:5_325-0" class="reference"><a href="#cite_note-:5-325"><span class="cite-bracket">&#91;</span>292<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Protestante (Saint-Cyprien) Les Deux Rives, Toulouse - Rive Gauche<sup id="cite_ref-:5_325-1" class="reference"><a href="#cite_note-:5-325"><span class="cite-bracket">&#91;</span>292<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li>Église Protestante Évangélique d'Empalot<sup id="cite_ref-326" class="reference"><a href="#cite_note-326"><span class="cite-bracket">&#91;</span>293<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Protestante Évangélique de Toulouse<sup id="cite_ref-327" class="reference"><a href="#cite_note-327"><span class="cite-bracket">&#91;</span>294<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Évangélique <a href="/wiki/Pentec%C3%B4tisme" title="Pentecôtisme">Pentecôte</a> Toulouse Minimes<sup id="cite_ref-328" class="reference"><a href="#cite_note-328"><span class="cite-bracket">&#91;</span>295<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Évangélique Toulouse Saint-Agne<sup id="cite_ref-329" class="reference"><a href="#cite_note-329"><span class="cite-bracket">&#91;</span>296<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Église Mobile de Toulouse<sup id="cite_ref-330" class="reference"><a href="#cite_note-330"><span class="cite-bracket">&#91;</span>297<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Toulouse International Church<sup id="cite_ref-331" class="reference"><a href="#cite_note-331"><span class="cite-bracket">&#91;</span>298<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Anglicanisme" title="Anglicanisme">Anglican</a> English Church of Midi-Pyrénées &amp; Aude&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Arm%C3%A9e_du_salut" title="Armée du salut">Armée Du Salut</a><sup id="cite_ref-332" class="reference"><a href="#cite_note-332"><span class="cite-bracket">&#91;</span>299<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Assemblée Chrétienne de Toulouse (ACT)&#160;;</li> <li>Impact Centre Chrétien&#160;;</li> <li>FPMA Toulouse<sup id="cite_ref-333" class="reference"><a href="#cite_note-333"><span class="cite-bracket">&#91;</span>300<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mormon">Mormon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=95" title="Modifier la section : Mormon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=95" title="Modifier le code source de la section : Mormon"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse compte deux paroisses de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_de_J%C3%A9sus-Christ_des_saints_des_derniers_jours" title="Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours">Église de Jésus-Christ des saints des derniers jours</a> (mormons). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Orthodoxe">Orthodoxe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=96" title="Modifier la section : Orthodoxe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=96" title="Modifier le code source de la section : Orthodoxe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Paroisse orthodoxe roumaine, chapelle Saint Antoine <a href="/wiki/Launaguet" title="Launaguet">Launaguet</a>.</li> <li>Paroisse orthodoxe russe, église Saint Nicolas, <a href="/wiki/Avenue_de_Grande-Bretagne_(Toulouse)" title="Avenue de Grande-Bretagne (Toulouse)">avenue de Grande-Bretagne</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musulman">Musulman</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=97" title="Modifier la section : Musulman" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=97" title="Modifier le code source de la section : Musulman"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>La <a href="/wiki/Grande_mosqu%C3%A9e_de_Toulouse" title="Grande mosquée de Toulouse">grande mosquée de Toulouse</a> est située dans la partie sud de la ville, dans le quartier d'Empalot.</li> <li>La <a href="/wiki/Mosqu%C3%A9e" title="Mosquée">mosquée</a> Es-Salem située dans l'ex-château de Tabar, dans le quartier de la Reynerie.</li></ul> <p>Des projets de construction d'autres mosquées sont en cours dont la mosquée du Mirail, prévue pour 2016<sup id="cite_ref-334" class="reference"><a href="#cite_note-334"><span class="cite-bracket">&#91;</span>301<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Judaïsme"><span id="Juda.C3.AFsme"></span>Judaïsme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=98" title="Modifier la section : Judaïsme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=98" title="Modifier le code source de la section : Judaïsme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il existe dix<sup id="cite_ref-335" class="reference"><a href="#cite_note-335"><span class="cite-bracket">&#91;</span>302<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/Synagogue" title="Synagogue">synagogues</a> à Toulouse, dont celle de <a href="/wiki/Synagogue_Palaprat_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Synagogue Palaprat de Toulouse">Palaprat</a>, la grande synagogue <i>Hekhal David</i> et la synagogue rue Rembrandt. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bouddhisme">Bouddhisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=99" title="Modifier la section : Bouddhisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=99" title="Modifier le code source de la section : Bouddhisme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le centre Détchène Tcheuling<sup id="cite_ref-336" class="reference"><a href="#cite_note-336"><span class="cite-bracket">&#91;</span>303<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> propose diverses activités et enseignements en rapport avec le <a href="/wiki/Bouddhisme" title="Bouddhisme">bouddhisme</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Antoinisme">Antoinisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=100" title="Modifier la section : Antoinisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=100" title="Modifier le code source de la section : Antoinisme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De style éclectique, un <a href="/wiki/Liste_des_temples_antoinistes" title="Liste des temples antoinistes">temple</a> du <a href="/wiki/Antoinisme" title="Antoinisme">culte antoiniste</a> est situé au 14 rue de Cherbourg<sup id="cite_ref-337" class="reference"><a href="#cite_note-337"><span class="cite-bracket">&#91;</span>304<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/D%C3%A9dicace_(c%C3%A9r%C3%A9monie)" title="Dédicace (cérémonie)">dédicacé</a> en 1993, il constitue le dernier temple construit par le culte<sup id="cite_ref-338" class="reference"><a href="#cite_note-338"><span class="cite-bracket">&#91;</span>305<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Économie"><span id=".C3.89conomie"></span>Économie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=101" title="Modifier la section : Économie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=101" title="Modifier le code source de la section : Économie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le PIB de l'agglomération toulousaine est d'environ <span class="nowrap">51 milliards</span> d'euros (2013 statistiques de l'OCDE), ce qui la classe au <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> rang en France au regard de son poids économique, derrière <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> et <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a>. La commune de Toulouse se caractérise aussi par son très faible taux d'endettement&#160;: un des plus bas en <a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> pour une ville de cette taille<sup id="cite_ref-budget_243-2" class="reference"><a href="#cite_note-budget-243"><span class="cite-bracket">&#91;</span>210<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'économie toulousaine est principalement fondée sur les industries de pointe de l'<a href="/wiki/A%C3%A9ronautique" title="Aéronautique">aéronautique</a> et du <a href="/wiki/Astronautique" title="Astronautique">spatial</a>, dont Airbus est la locomotive et fait travailler directement et indirectement plus de 50&#160;000&#160;personnes sur l'agglomération et près de 70&#160;000 dans le grand Sud-Ouest. Depuis plusieurs années, la municipalité tente de diversifier les secteurs d'activité<sup id="cite_ref-339" class="reference"><a href="#cite_note-339"><span class="cite-bracket">&#91;</span>306<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Toulouse est devenue un grand centre industriel en utilisant les ressources régionales en <a href="/wiki/%C3%89lectricit%C3%A9" title="Électricité">électricité</a> et en <a href="/wiki/Gaz_naturel" title="Gaz naturel">gaz naturel</a>. </p><p>La ville est aussi riche en emplois dans le tourisme et figure au <a href="/wiki/Tourisme_durable#Impact_environnemental_et_popularité" title="Tourisme durable">palmarès des dix destinations les plus durables en France</a>, dominé par <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a>, <a href="/wiki/Angers" title="Angers">Angers</a> et <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a><sup id="cite_ref-340" class="reference"><a href="#cite_note-340"><span class="cite-bracket">&#91;</span>307<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Revenus_de_la_population_et_fiscalité"><span id="Revenus_de_la_population_et_fiscalit.C3.A9"></span>Revenus de la population et fiscalité</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=102" title="Modifier la section : Revenus de la population et fiscalité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=102" title="Modifier le code source de la section : Revenus de la population et fiscalité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/%C3%89conomie_de_Toulouse" title="Économie de Toulouse">Économie de Toulouse</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Emploi">Emploi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=103" title="Modifier la section : Emploi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=103" title="Modifier le code source de la section : Emploi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:100_6029.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/3/3b/100_6029.JPG/220px-100_6029.JPG" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/3/3b/100_6029.JPG/330px-100_6029.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/3/3b/100_6029.JPG/440px-100_6029.JPG 2x" data-file-width="2080" data-file-height="1368" /></a><figcaption>Centre de congrès Pierre-Baudis</figcaption></figure> <p>En 2020, le nombre total d'actifs sur la commune de Toulouse était de 335&#160;921<sup id="cite_ref-:6_341-0" class="reference"><a href="#cite_note-:6-341"><span class="cite-bracket">&#91;</span>308<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, se répartissant dans les divers secteurs économiques comme suit&#160;: </p> <table rules="all" cellspacing="0" cellpadding="4" style="margin:auto;border:1px solid #999;border-right:2px solid #999;border-bottom:2px solid #999;background:#fff"> <caption style="font-weight:bold;font-size:1.1em;margin-bottom:0.5em">Répartition de l'emploi<sup id="cite_ref-:6_341-1" class="reference"><a href="#cite_note-:6-341"><span class="cite-bracket">&#91;</span>308<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </caption> <tbody><tr style="background:#adcdf1"> <th> </th> <th><a href="/wiki/Commerce" title="Commerce">Commerce</a>, <a href="/wiki/Transport" title="Transport">transports</a>, <a href="/wiki/Service_(%C3%A9conomie)" title="Service (économie)">services</a> divers </th> <th><a href="/wiki/Administration_publique" title="Administration publique">Administration publique</a>, <a href="/wiki/Enseignement" title="Enseignement">enseignement</a>, <a href="/wiki/Sant%C3%A9" title="Santé">santé</a>, <a href="/wiki/Action_sociale" title="Action sociale">action sociale</a> </th> <th><a href="/wiki/Industrie" title="Industrie">Industrie</a></th> <th><a href="/wiki/Construction" title="Construction">Construction</a></th> <th><a href="/wiki/Agriculture" title="Agriculture">Agriculture</a> </th></tr> <tr align="center"> <td align="left"><b>Toulouse</b> </td> <td><b>54,8&#160;%</b> </td> <td><b>30,3&#160;%</b></td> <td><b>8,6&#160;%</b></td> <td><b>6,2&#160;%</b></td> <td><b>0,1&#160;%</b> </td></tr> <tr align="center"> <td>Moyenne nationale </td> <td>65&#160;% </td> <td>12,6&#160;%</td> <td>6,5&#160;%</td> <td>11,1&#160;%</td> <td>4,8&#160;% </td></tr></tbody></table> <p>Le taux de chômage était de 9,9&#160;% en 2005<sup id="cite_ref-342" class="reference"><a href="#cite_note-342"><span class="cite-bracket">&#91;</span>309<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, de 9,1&#160;% en décembre 2006<sup id="cite_ref-343" class="reference"><a href="#cite_note-343"><span class="cite-bracket">&#91;</span>310<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, de <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">8,6&#160;% en décembre 2007</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> et de 10,9&#160;% en 2020<sup id="cite_ref-:6_341-2" class="reference"><a href="#cite_note-:6-341"><span class="cite-bracket">&#91;</span>308<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Entreprises,_administrations_et_commerces"><span id="Entreprises.2C_administrations_et_commerces"></span>Entreprises, administrations et commerces</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=104" title="Modifier la section : Entreprises, administrations et commerces" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=104" title="Modifier le code source de la section : Entreprises, administrations et commerces"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De nombreux organismes sont présents à Toulouse en dehors d'<a href="/wiki/Airbus_Commercial_Aircraft" title="Airbus Commercial Aircraft">Airbus</a>. </p><p>Sans vouloir recenser tous ceux qui se situent dans la ville rose, on peut citer ceux qui se démarquent par leur localisation, unique, ou par leur spécialisation. Par exemple, on peut trouver le site de <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9o-France" title="Météo-France">Météo-France</a> (à proximité de Basso-Cambo, face au quartier des Pradettes) qui regroupe plusieurs entités&#160;: </p> <ul><li>le Centre national de prévision météorologique (CNP),</li> <li>le <a href="/wiki/Centre_europ%C3%A9en_de_recherche_et_de_formation_avanc%C3%A9e_en_calcul_scientifique" title="Centre européen de recherche et de formation avancée en calcul scientifique">Centre européen de recherche et de formation avancée en calcul scientifique</a> (CERFACS)<sup id="cite_ref-344" class="reference"><a href="#cite_note-344"><span class="cite-bracket">&#91;</span>311<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,</li> <li>le Service central d'hydrométéorologie et d'appui à la prévision des inondations (SCHAPI),</li> <li>le <a href="/wiki/Service_hydrographique_et_oc%C3%A9anographique_de_la_Marine" title="Service hydrographique et océanographique de la Marine">Service hydrographique et océanographique de la Marine</a> (SHOM),</li> <li>le <a href="/wiki/Centre_national_de_recherches_m%C3%A9t%C3%A9orologiques" title="Centre national de recherches météorologiques">Centre national de recherches météorologiques</a> (CNRM),</li> <li>le Centre international de conférences (CIC).</li></ul> <p>La ville de Toulouse compte en son sein ou dans sa banlieue proche de nombreux sièges sociaux, comme&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Avions_de_transport_r%C3%A9gional" title="Avions de transport régional">ATR</a><sup id="cite_ref-345" class="reference"><a href="#cite_note-345"><span class="cite-bracket">&#91;</span>312<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: groupe spécialisé dans la construction d'<a href="/wiki/Turbopropulseur" title="Turbopropulseur">avions turbopropulseurs</a>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Groupe_Lat%C3%A9co%C3%A8re" class="mw-redirect" title="Groupe Latécoère">Groupe Latécoère</a><sup id="cite_ref-346" class="reference"><a href="#cite_note-346"><span class="cite-bracket">&#91;</span>313<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: groupe spécialisé dans la fabrication de tronçons de fuselage et de portes d'avion, actuel <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2 mondial du câblage embarqué avec sa filiale Latelec<sup id="cite_ref-347" class="reference"><a href="#cite_note-347"><span class="cite-bracket">&#91;</span>314<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Airbus_Commercial_Aircraft" title="Airbus Commercial Aircraft">Airbus Commercial Aircraft</a><sup id="cite_ref-348" class="reference"><a href="#cite_note-348"><span class="cite-bracket">&#91;</span>315<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: groupe Européen spécialisé dans la construction d'avions de ligne&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Newrest" title="Newrest">Newrest</a>&#160;: acteur majeur du <a href="/wiki/Catering_(transport_a%C3%A9rien)" title="Catering (transport aérien)">transport aérien multi-secteurs</a> implanté dans plus de <span class="nowrap">46 pays</span><sup id="cite_ref-349" class="reference"><a href="#cite_note-349"><span class="cite-bracket">&#91;</span>316<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Airbus_(groupe)" class="mw-redirect" title="Airbus (groupe)">Airbus (groupe)</a><sup id="cite_ref-350" class="reference"><a href="#cite_note-350"><span class="cite-bracket">&#91;</span>317<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: société industrielle Européenne principalement spécialisée dans la production d'avions de ligne, le secteur spatial, la défense et la production d'hélicoptères<sup id="cite_ref-351" class="reference"><a href="#cite_note-351"><span class="cite-bracket">&#91;</span>318<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Airbus_DS_Geo" title="Airbus DS Geo">Airbus DS Geo</a><sup id="cite_ref-352" class="reference"><a href="#cite_note-352"><span class="cite-bracket">&#91;</span>319<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: spécialisé dans la production de satellites servant à l'observation de la Terre&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Galileo_(syst%C3%A8me_de_positionnement)" title="Galileo (système de positionnement)">Galileo</a>&#160;: siège transféré à <a href="/wiki/Prague" title="Prague">Prague</a> lors de l'élaboration du projet&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Stelia_Aerospace" title="Stelia Aerospace">Stelia Aerospace</a>&#160;: meneur français et acteur mondial de la production de fuselage d'avion<sup id="cite_ref-353" class="reference"><a href="#cite_note-353"><span class="cite-bracket">&#91;</span>320<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Banque_Courtois" title="Banque Courtois">Banque Courtois</a><sup id="cite_ref-354" class="reference"><a href="#cite_note-354"><span class="cite-bracket">&#91;</span>321<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: banque privée&#160;;</li> <li>GA&#160;: groupe spécialisé dans la construction d'immeubles de bureaux.</li></ul> <p>Les centres de recherches Spot Image, Galileo et <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9o-France" title="Météo-France">Météo-France</a> sont aussi implantés à Toulouse. </p><p>À côté de cet ensemble, se trouvent aussi la Direction de la technique et de l'innovation (DTI) qui fait partie de la DGAC (<a href="/wiki/Direction_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_l%27Aviation_civile" title="Direction générale de l&#39;Aviation civile">Direction générale de l'Aviation civile</a>) et, vers <a href="/wiki/Rangueil" title="Rangueil">Rangueil</a>, le <a href="/wiki/Centre_national_d%27%C3%A9tudes_spatiales" title="Centre national d&#39;études spatiales">Centre national d'études spatiales</a> (CNES). </p><p>Par ailleurs, de nombreuses entreprises sont regroupées dans la zone d'activité de «&#160;La Plaine&#160;», au sud-est de Toulouse. On y retrouve notamment&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Orange_(entreprise)" title="Orange (entreprise)">Orange</a></li> <li><a href="/wiki/Laboratoires_Boiron" title="Laboratoires Boiron">Laboratoires Boiron</a></li> <li><a href="/wiki/Fiducial" title="Fiducial">Fiducial</a></li> <li><a href="/wiki/Diehl_BGT_Defence" title="Diehl BGT Defence">Diehl</a></li> <li><a href="/wiki/Atos" title="Atos">Atos</a></li> <li><a href="/wiki/Assystem" title="Assystem">Assystem</a></li> <li><a href="/wiki/Capgemini" title="Capgemini">Capgemini</a></li> <li><a href="/wiki/Continental_Automotive_France" title="Continental Automotive France">Continental</a></li> <li>Groupe Poult</li> <li><a href="/wiki/Veolia" title="Veolia">Veolia</a><sup id="cite_ref-355" class="reference"><a href="#cite_note-355"><span class="cite-bracket">&#91;</span>322<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/Rockwell_Automation" title="Rockwell Automation">Rockwell Automation</a></li> <li><a href="/wiki/GA_Smart_Building" title="GA Smart Building">GA Smart Building</a><sup id="cite_ref-356" class="reference"><a href="#cite_note-356"><span class="cite-bracket">&#91;</span>323<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li></ul> <p>D'autres grandes sociétés sont aussi implantées à Toulouse, comme&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Freescale_Semiconductor" title="Freescale Semiconductor">Freescale Semiconductor</a></li> <li><a href="/wiki/Airbus_Defence_and_Space" title="Airbus Defence and Space">Airbus Defence and Space</a></li> <li><a href="/wiki/Thales_Alenia_Space" title="Thales Alenia Space">Thales Alenia Space</a></li></ul> <p>Le magazine <i><a href="/wiki/L%27Express" title="L&#39;Express">L'Express</a></i> s'accordait à classer Toulouse comme ville la plus dynamique de France en 2009 et 2010<sup id="cite_ref-357" class="reference"><a href="#cite_note-357"><span class="cite-bracket">&#91;</span>324<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-358" class="reference"><a href="#cite_note-358"><span class="cite-bracket">&#91;</span>325<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, tout comme <a href="/wiki/Challenges" title="Challenges">Challenges</a> en 2012<sup id="cite_ref-359" class="reference"><a href="#cite_note-359"><span class="cite-bracket">&#91;</span>326<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et 2015<sup id="cite_ref-360" class="reference"><a href="#cite_note-360"><span class="cite-bracket">&#91;</span>327<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Quant au magazine américain <a href="/wiki/Newsweek" title="Newsweek">Newsweek</a>, il classait Toulouse troisième ville la plus dynamique au monde en 2006<sup id="cite_ref-361" class="reference"><a href="#cite_note-361"><span class="cite-bracket">&#91;</span>328<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Écologie_et_recyclage"><span id=".C3.89cologie_et_recyclage"></span>Écologie et recyclage</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=105" title="Modifier la section : Écologie et recyclage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=105" title="Modifier le code source de la section : Écologie et recyclage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Toulouse" title="Spécial:EditPage/Toulouse">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Depuis novembre 2018, des bornes solaires ont été installées pour recharger des téléphones portables<sup id="cite_ref-362" class="reference"><a href="#cite_note-362"><span class="cite-bracket">&#91;</span>329<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Toulouse a rejoint le mouvement <a href="/wiki/Fab_City" title="Fab City">Fab City</a>, suivant l'appel lancé en 2014 par le maire de <a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a>, <a href="/wiki/Xavier_Trias" title="Xavier Trias">Xavier Trias</a>, à ce que toutes les villes du monde deviennent <a href="/wiki/Autosuffisance" title="Autosuffisance">autosuffisantes</a> pour 2054<sup id="cite_ref-363" class="reference"><a href="#cite_note-363"><span class="cite-bracket">&#91;</span>330<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Culture_locale_et_patrimoine">Culture locale et patrimoine</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=106" title="Modifier la section : Culture locale et patrimoine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=106" title="Modifier le code source de la section : Culture locale et patrimoine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg/250px-Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg/330px-Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg/500px-Pastel_pigment_cocagnes_et_feuilles_-_Mus%C3%A9um_du_pastel.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>Le commerce international du pastel à la Renaissance est entré dans la culture locale comme le symbole d'un âge d'or pour Toulouse.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sociétés_savantes"><span id="Soci.C3.A9t.C3.A9s_savantes"></span>Sociétés savantes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=107" title="Modifier la section : Sociétés savantes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=107" title="Modifier le code source de la section : Sociétés savantes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La ville de Toulouse possède plusieurs <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_savante" title="Société savante">sociétés savantes</a>. Elle fut la seule ville de province à avoir trois académies royales sous l'<a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_d%27Ancien_R%C3%A9gime" title="Société d&#39;Ancien Régime">Ancien Régime</a><sup id="cite_ref-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer_364-0" class="reference"><a href="#cite_note-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer-364"><span class="cite-bracket">&#91;</span>331<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <ul><li>La plus ancienne est l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_jeux_floraux" class="mw-redirect" title="Académie des jeux floraux">Académie des jeux floraux</a>. Cette société littéraire a été reconnue comme académie royale en 1694 par <a href="/wiki/Louis_XIV" title="Louis XIV">Louis&#160;<abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr></a>, elle a pris la suite du <a href="/wiki/Consistori_del_Gay_Saber" title="Consistori del Gay Saber">Consistori del Gay Saber</a> fondé en 1323.</li> <li>L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_sciences,_inscriptions_et_belles-lettres_de_Toulouse" title="Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse">Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</a> est l'héritière de la <i>Société des Lanternistes</i> fondée en 1640, devenue la <i>Société des Belles-Lettres</i>, entre 1688-1699, puis la <i>Société des Sciences</i> à partir de 1729. Cette société a précédé l'Académie de Paris, créée seulement en 1666. Le 24 juin 1746, le roi Louis XV a donné des lettres patentes érigeant la <i>Société des Sciences de Toulouse</i> en <i>Académie royale des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>. L'académie est dissoute par le décret du 18 août 1793 de la <a href="/wiki/Convention_nationale" title="Convention nationale">Convention nationale</a> avant d'être rétablie le 30 octobre 1807 par un arrêté du préfet de la Haute-Garonne<sup id="cite_ref-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer_364-1" class="reference"><a href="#cite_note-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer-364"><span class="cite-bracket">&#91;</span>331<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-365" class="reference"><a href="#cite_note-365"><span class="cite-bracket">&#91;</span>332<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-366" class="reference"><a href="#cite_note-366"><span class="cite-bracket">&#91;</span>333<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li>L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_royale_de_peinture,_sculpture_et_architecture_de_Toulouse" title="Académie royale de peinture, sculpture et architecture de Toulouse">Académie royale de peinture, sculpture et architecture de Toulouse</a> a été fondée par lettres patentes de <a href="/wiki/Louis_XV" title="Louis XV">Louis&#160;<abbr class="abbr" title="15"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XV</span></abbr></a> en 1750 et supprimée par le décret du 18 août 1793 de la <a href="/wiki/Convention_nationale" title="Convention nationale">Convention nationale</a>. Cette académie n'a pas été refondée. Elle avait pris le relais de l'école de dessin fondée par <a href="/wiki/Antoine_Rivalz" title="Antoine Rivalz">Antoine Rivalz</a> en 1726, reprise par <a href="/wiki/Guillaume_Cammas" title="Guillaume Cammas">Guillaume Cammas</a> en 1738. L'<a href="/wiki/%C3%89cole_sup%C3%A9rieure_des_beaux-arts_de_Toulouse" title="École supérieure des beaux-arts de Toulouse">École supérieure des beaux-arts de Toulouse</a> est l'héritière de l'enseignement qui était donné dans cette académie.</li> <li>La <a href="/w/index.php?title=Soci%C3%A9t%C3%A9_de_m%C3%A9decine,_de_chirurgie_et_de_pharmacie_de_Toulouse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Société de médecine, de chirurgie et de pharmacie de Toulouse (page inexistante)">Société de médecine, de chirurgie et de pharmacie de Toulouse</a> a été créée en 1801 par des médecins voulant assurer un enseignement de la médecine dans la ville après la suppression des universités et des facultés par la Convention.</li> <li>L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_de_l%C3%A9gislation" title="Académie de législation">Académie de législation</a> fondée en 1851.</li> <li>La <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_d%27histoire_naturelle_de_Toulouse" title="Société d&#39;histoire naturelle de Toulouse">Société d'histoire naturelle de Toulouse</a>, fondée en 1866</li> <li>La <a href="/w/index.php?title=Soci%C3%A9t%C3%A9_de_g%C3%A9ographie_de_Toulouse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Société de géographie de Toulouse (page inexistante)">Société de géographie de Toulouse</a> créée en 1882.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lieux_et_monuments">Lieux et monuments</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=108" title="Modifier la section : Lieux et monuments" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=108" title="Modifier le code source de la section : Lieux et monuments"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_en_1935.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Toulouse_en_1935.jpg/250px-Toulouse_en_1935.jpg" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Toulouse_en_1935.jpg/330px-Toulouse_en_1935.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Toulouse_en_1935.jpg/500px-Toulouse_en_1935.jpg 2x" data-file-width="729" data-file-height="520" /></a><figcaption>Vues aériennes de la ville.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_(au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_%28au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin%29.jpg/250px-La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_%28au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin%29.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_%28au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin%29.jpg/330px-La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_%28au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_%28au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin%29.jpg/500px-La_place_et_le_square_du_Capitole_de_Toulouse_en_1935_%28au_fond_%C3%A0_droite_la_basilique_Saint-Sernin%29.jpg 2x" data-file-width="721" data-file-height="524" /></a><figcaption>...en 1935 (ici <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">la place et le square du Capitole</a>, au fond à droite la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a>).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Old_brick_wall.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Old_brick_wall.jpg/220px-Old_brick_wall.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Old_brick_wall.jpg/330px-Old_brick_wall.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Old_brick_wall.jpg/440px-Old_brick_wall.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Brique_foraine" title="Brique foraine">brique toulousaine</a> traditionnelle utilisée dans de nombreuses constructions.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg/250px-Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg" decoding="async" width="170" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg/330px-Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg/500px-Capitole_Toulouse_-_Le_donjon.jpg 2x" data-file-width="5133" data-file-height="5761" /></a><figcaption>Le donjon du Capitole (1525-1530).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Garonne_5102.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Garonne_5102.jpg/250px-Garonne_5102.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Garonne_5102.jpg/330px-Garonne_5102.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Garonne_5102.jpg/500px-Garonne_5102.jpg 2x" data-file-width="3364" data-file-height="2268" /></a><figcaption>Quais de Garonne.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg/250px-Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg/330px-Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg/500px-Le_pont_Neuf_%C3%A0_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="6307" data-file-height="3008" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Pont-Neuf_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Pont-Neuf de Toulouse">Pont-Neuf</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse-Tabac.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Toulouse-Tabac.JPG/220px-Toulouse-Tabac.JPG" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Toulouse-Tabac.JPG/330px-Toulouse-Tabac.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Toulouse-Tabac.JPG/440px-Toulouse-Tabac.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1360" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Canal_de_Brienne" title="Canal de Brienne">canal de Brienne</a>.</figcaption></figure> <p>La ville de Toulouse a reçu le label <i><a href="/wiki/Villes_et_Pays_d%27art_et_d%27histoire" title="Villes et Pays d&#39;art et d&#39;histoire">Villes et Pays d'art et d'histoire</a></i> du <a href="/wiki/Minist%C3%A8re_de_la_Culture_(France)" title="Ministère de la Culture (France)">ministère de la Culture</a> le <time class="nowrap" datetime="2019-04-17" data-sort-value="2019-04-17">17 avril 2019</time><sup id="cite_ref-367" class="reference"><a href="#cite_note-367"><span class="cite-bracket">&#91;</span>334<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Un label qui avait été demandé en 2015 par la ville rose pour promouvoir le patrimoine <span class="citation">«&#160;dans toute sa diversité&#160;»</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Matériaux_de_construction_:_briques_et_galets"><span id="Mat.C3.A9riaux_de_construction_:_briques_et_galets"></span>Matériaux de construction&#160;: briques et galets</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=109" title="Modifier la section : Matériaux de construction&#160;: briques et galets" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=109" title="Modifier le code source de la section : Matériaux de construction&#160;: briques et galets"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'architecture de Toulouse est marquée par la <a href="/wiki/Brique_foraine" title="Brique foraine">brique foraine</a>, dont la couleur chaude rouge orangé lui vaut le surnom de «&#160;ville rose&#160;» (bien que ce surnom ait à l'origine été motivé par d'autres raisons). Ce matériau a été introduit par les <a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Romains</a> au <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>, comme le montrent les ruines du rempart romain place Saint-Jacques. Après que sa fabrication a sans doute cessé au haut Moyen Âge, la reprise de la production de la brique foraine est attestée au chantier de Saint-Sernin (deuxième moitié du <abbr class="abbr" title="11ᵉ siècle"><span class="romain">XI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle). Produit cher, elle fut longtemps réservée aux monuments et aux demeures de prestige qui se démarquaient ainsi d'un habitat courant fait de bois et de torchis. Le grand incendie de 1463 amena les <a href="/wiki/Liste_des_capitouls_de_Toulouse" title="Liste des capitouls de Toulouse">capitouls</a> à édicter des règlements poussant à la généralisation de la construction en brique, ils ne furent cependant que lentement suivis d'effets et à la fin du <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle un tiers des façades de Toulouse étaient encore en bois<sup id="cite_ref-OrnementEnSerie_368-0" class="reference"><a href="#cite_note-OrnementEnSerie-368"><span class="cite-bracket">&#91;</span>335<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. À partir de la fin du <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, la brique fut généralement recouverte d'enduit blanc destiné à lui faire imiter le ton de la pierre, car on en était alors venu à la considérer comme un matériau pauvre<sup id="cite_ref-369" class="reference"><a href="#cite_note-369"><span class="cite-bracket">&#91;</span>336<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Pierre_de_Gorsse" title="Pierre de Gorsse">Pierre de Gorsse</a>, dans un article intitulé <i>Comment nos façades roses devinrent-elles blanches&#160;?</i> paru dans la revue l'Auta de mai 1942<sup id="cite_ref-370" class="reference"><a href="#cite_note-370"><span class="cite-bracket">&#91;</span>337<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> rapporte l'ordonnance des Capitouls en date du 15 juin 1783, portant «&#160;<i>que toutes les façades extérieures des Maisons de la présente Ville, dans le cas d'être construites ou réparées à l'avenir, seraient peintes ou crépies en blanc</i>&#160;» afin «&#160;<i>qu'en concourant avec l'établissement des réverbères dont la Ville commence déjà de jouir, il augmente, par la réflexion, la masse de leur lumière</i>&#160;». </p><p>La brique a été majoritairement utilisée dans la région à cause d'un environnement géologique qui ne fournit aucune <a href="/wiki/Pierre_de_taille" title="Pierre de taille">pierre de taille</a> à proximité<sup id="cite_ref-371" class="reference"><a href="#cite_note-371"><span class="cite-bracket">&#91;</span>338<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le transport des pierres est coûteux<sup id="cite_ref-372" class="reference"><a href="#cite_note-372"><span class="cite-bracket">&#91;</span>339<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Au contraire, l'<a href="/wiki/Argile" title="Argile">argile</a>, qui permet la fabrication des briques, est abondante. </p><p>Aujourd'hui, la brique est mise en valeur comme un symbole de la ville. Cependant, dans les constructions modernes, elle n'est utilisée que comme parement décoratif. </p><p>Outre la brique, l'architecture est marquée également par la présence de galets. La brique est très coûteuse, surtout pour les classes populaires. De ce fait, au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle on achetait un minimum de briques, et on alternait les briques avec des rangées de galets. Ces galets proviennent du lit mineur de la Garonne, et témoignent d'une activité ancestrale aujourd'hui disparue, la pêche de sable. Elle consistait à ramasser des alluvions du lit de la Garonne. Aujourd'hui, ces maisons construites en galets font l'objet d'une spéculation immobilière très importante qui se traduit par des prix de vente exorbitants. Notons enfin que cette architecture de galets n'est pas spécifique à Toulouse, on retrouve des constructions similaires dans toute la vallée de la Garonne autour de Toulouse. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bâtiments_et_lieux_publics_remarquables"><span id="B.C3.A2timents_et_lieux_publics_remarquables"></span>Bâtiments et lieux publics remarquables</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=110" title="Modifier la section : Bâtiments et lieux publics remarquables" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=110" title="Modifier le code source de la section : Bâtiments et lieux publics remarquables"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les boulevards de ceinture déterminent l'un des plus grands <a href="/wiki/Secteur_sauvegard%C3%A9" title="Secteur sauvegardé">secteurs sauvegardés</a> de France (<span class="nowrap">230 hectares</span>). Le patrimoine de bâtiments religieux comprend notamment la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a> et <a href="/wiki/Ensemble_conventuel_des_Jacobins" class="mw-redirect" title="Ensemble conventuel des Jacobins">le couvent des Jacobins</a> (nef à piliers centraux en palmiers). <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Toulouse est la ville française qui compte le plus d'hôtels particuliers de la Renaissance, dus à <a href="/wiki/Pastel_des_teinturiers#Culture_du_pastel_dans_le_Lauragais" title="Pastel des teinturiers">l'âge d'or du pastel</a> et à la présence dans la ville du <a href="/wiki/Parlement_de_Toulouse" title="Parlement de Toulouse">deuxième parlement de France</a>, et le plus de carillons intra-muros (quatorze de neuf cloches et plus)</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup>. </p><p>Des lieux touristiques se sont développés plus récemment, tels la visite des sites d'<a href="/wiki/Airbus_Commercial_Aircraft" title="Airbus Commercial Aircraft">Airbus</a> (dont les chaînes de montage de l'<a href="/wiki/Airbus_A380" title="Airbus A380">A380</a>), le <a href="/wiki/Les_Abattoirs" title="Les Abattoirs">Musée d'art moderne et contemporain (les Abattoirs)</a> et la <a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_l%27espace" title="Cité de l&#39;espace">Cité de l'espace</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg/170px-Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg" decoding="async" width="170" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg/255px-Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg/340px-Fa%C3%A7ade_de_la_cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="5506" data-file-height="5599" /></a><figcaption>Cathédrale Saint-Étienne</figcaption></figure> <p>Toulouse regroupe de nombreux bâtiments remarquables. Le plus connu est le <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">Capitole</a> qui abrite l'hôtel de ville, la salle des Illustres (où se trouvent des chefs-d’œuvre d’artistes toulousains du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle), un opéra et un orchestre symphonique, ainsi que la <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">place du même nom</a>. À l'arrière du Capitole, le <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">donjon du Capitole</a> est situé dans un parc et regroupe les locaux de l'<a href="/wiki/Office_de_tourisme" title="Office de tourisme">office du tourisme</a>. La <a href="/wiki/Place_Wilson_(Toulouse)" title="Place Wilson (Toulouse)">place Wilson</a> située à l'entrée du centre-ville en bas des allées Jean-Jaurès est une place dont les bâtiments en brique sont construits de façon concentrique autour d'un parc arboré. C'est un lieu animé avec ses nombreuses terrasses de bars, de cafés et ses cinémas. </p><p>La colonne vertébrale du centre-ville se situe autour de l'axe du <i>cardo</i> romain, le parcours idéal pour découvrir les lieux remarquables de la Ville Rose, cet axe démarre de la rue du Taur (basilique Saint-Sernin), il passe ensuite par la place du Capitole, la rue Saint-Rome, la rue des Filatiers, et se termine à la place des Carmes. Les rues qui constituent ce parcours sont intégralement piétonnes. </p><p>Les quais et les berges de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> ont été aménagés au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Les quais Henri-Martin et le <a href="/wiki/Quai_de_Tounis" title="Quai de Tounis">quai de Tounis</a> construits en brique pour contenir les <a href="/wiki/Inondation" title="Inondation">inondations</a> permettent de se promener le long du fleuve et de découvrir les anciens ponts de Toulouse. À tort considéré comme le plus vieux pont de Toulouse<sup id="cite_ref-plus_vieux_ponts_de_Toulouse_373-0" class="reference"><a href="#cite_note-plus_vieux_ponts_de_Toulouse-373"><span class="cite-bracket">&#91;</span>340<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, le <a href="/wiki/Pont-Neuf_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Pont-Neuf de Toulouse">pont-Neuf</a>, d’une longueur de <span class="nowrap">220 mètres</span>, n'en reste pas moins un chef-d'œuvre et le premier pont à avoir su résister aux nombreuses crues de la Garonne&#160;! Le <a href="/wiki/Pont_Saint-Pierre_de_Toulouse" title="Pont Saint-Pierre de Toulouse">pont Saint-Pierre</a> est un pont métallique datant de 1987. Un peu plus en aval sur la Garonne se trouve le <a href="/wiki/Bazacle" title="Bazacle">Bazacle</a>, un gué où les premiers toulousains se sont installés. Il forme aujourd'hui une <a href="/wiki/Digue" title="Digue">digue</a> permettant de maintenir un niveau d'eau suffisant à la Garonne durant les mois d'été. Au bord du fleuve, l'<a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_La_Grave" title="Hôpital de La Grave">hôpital de La Grave</a> et sa chapelle Saint-Joseph de la Grave sont visibles grâce au dôme de la chapelle recouvert de <a href="/wiki/Cuivre" title="Cuivre">cuivre</a>. Près de la Garonne se trouve aussi <a href="/wiki/Le_Ch%C3%A2teau_d%27eau" title="Le Château d&#39;eau">le Château d'eau</a> qui renferme une <a href="/wiki/Le_Ch%C3%A2teau_d%27eau_-_p%C3%B4le_photographique_de_Toulouse" title="Le Château d&#39;eau - pôle photographique de Toulouse">galerie d'expositions photographiques</a>. </p><p>Le <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, inscrit au <a href="/wiki/Patrimoine_mondial" title="Patrimoine mondial">patrimoine mondial de l'Unesco</a> depuis 1996 et qui court dans la ville sur une dizaine de kilomètres des <a href="/wiki/Ponts-Jumeaux" title="Ponts-Jumeaux">Ponts-Jumeaux</a> à <a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a>, ainsi que le <a href="/wiki/Canal_de_Brienne" title="Canal de Brienne">canal de Brienne</a> décidé par les <a href="/wiki/%C3%89tats_de_Languedoc" title="États de Languedoc">États de Languedoc</a> en 1760 et qui relie la Garonne aux Ponts-Jumeaux en passant par l'<a href="/wiki/%C3%89cluse_Saint-Pierre" title="Écluse Saint-Pierre">écluse Saint-Pierre</a>, sont des lieux remarquables de la ville. </p><p>La place de la Trinité et la rue des Filatiers sont à découvrir, architectures remarquables des hôtels particuliers, et somptueuses façades d'immeubles. Rue des Filatiers se situe la maison Calas, et au bout de la rue l'église de la Dalbade (Jean Calas, marchand protestant de Toulouse, a été condamné par le Parlement de Toulouse, au supplice de la roue et exécuté le 10 mars 1762, sous l'accusation, sans preuve, d'avoir assassiné un de ses fils réputé converti au catholicisme). </p><p>Enfin, quelques bâtiments publics sont remarquables comme la <a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Matabiau" title="Gare de Toulouse-Matabiau">gare Matabiau</a> située au bord du <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, la <a href="/wiki/Prison_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Prison Saint-Michel (Toulouse)">prison Saint-Michel</a> et le <a href="/wiki/Palais_Niel" title="Palais Niel">palais Niel</a> qui a été construit sur les anciennes fortifications de Toulouse pour l’installation du maréchal de France <a href="/wiki/Adolphe_Niel" title="Adolphe Niel">Adolphe Niel</a>. Et l'<a href="/wiki/Amphith%C3%A9%C3%A2tre_romain_de_Purpan-Ancely" title="Amphithéâtre romain de Purpan-Ancely">amphithéâtre romain de Purpan-Ancely</a> est l'un des seuls édifices pratiquement intacts de l'époque romaine. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Monuments_historiques">Monuments historiques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=111" title="Modifier la section : Monuments historiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=111" title="Modifier le code source de la section : Monuments historiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse possède un important patrimoine inscrit dans la liste des monuments historiques. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_monuments_historiques_de_Toulouse" title="Liste des monuments historiques de Toulouse">Liste des monuments historiques de Toulouse</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bâtiments_religieux"><span id="B.C3.A2timents_religieux"></span>Bâtiments religieux</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=112" title="Modifier la section : Bâtiments religieux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=112" title="Modifier le code source de la section : Bâtiments religieux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div><div class="bandeau-cell">Galerie&#160;:&#160;<span class="js-interprojets plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Religious_buildings_in_Toulouse?uselang=fr">Les édifices religieux de Toulouse</a></span></div></div><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg/220px-Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg/330px-Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg/440px-Toulouse_by_night_with_Basilique_Saint-Sernin.jpg 2x" data-file-width="2417" data-file-height="1611" /></a><figcaption>La Basilique Saint-Sernin avec les Pyrénées en toile de fond.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg/170px-Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg" decoding="async" width="170" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg/255px-Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg/340px-Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="3234" data-file-height="3321" /></a><figcaption>Vaisseau en brique de l'église des Jacobins, typique de l'<a href="/wiki/Gothique_m%C3%A9ridional" title="Gothique méridional">art gothique du midi</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg/250px-Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg/330px-Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg/500px-Eglise_des_Jacobins_toulouse.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Voûte en palmier du <a href="/wiki/Ensemble_conventuel_des_Jacobins" class="mw-redirect" title="Ensemble conventuel des Jacobins">couvent des Jacobins</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg/220px-Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg/330px-Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg/440px-Dalbade_Tympan_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="7181" data-file-height="5256" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C3%89glise_Notre-Dame_de_la_Dalbade" title="Église Notre-Dame de la Dalbade">Notre-Dame de la Dalbade</a>, céramique de <a href="/wiki/Gaston_Virebent" title="Gaston Virebent">Gaston Virebent</a>.</figcaption></figure> <p>Les monuments catholiques sont nombreux à Toulouse et plusieurs sont des bâtiments remarquables. Trois d'entre eux se distinguent cependant par leur intérêt historique et architectural majeur&#160;: </p> <ul><li>la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a> est une église de style roman méridional dont la construction s'est principalement étendue du <abbr class="abbr" title="11ᵉ siècle"><span class="romain">XI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;au&#32;<abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, elle fut consacrée <a href="/wiki/Basilique_(christianisme)" title="Basilique (christianisme)">basilique</a> en 1878. En 1998 elle a été classée au <a href="/wiki/Patrimoine_mondial" title="Patrimoine mondial">patrimoine mondial</a> de l'UNESCO, au titre des <a href="/wiki/Chemins_de_Compostelle_en_France" title="Chemins de Compostelle en France">Chemins de Saint-Jacques-de-Compostelle en France</a>, et fait partie avec les églises de Conques et de Moissac des trois monuments plus particulièrement distingués par le document d'évaluation relatif à ce classement<sup id="cite_ref-Evaluation_ICOMOS_374-0" class="reference"><a href="#cite_note-Evaluation_ICOMOS-374"><span class="cite-bracket">&#91;</span>341<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Depuis la destruction de l'abbaye de Cluny, Saint-Sernin est la plus grande église romane de France, sinon d'Europe (peut-être dépassée par la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame-de-l%27Assomption-et-Saint-%C3%89tienne_de_Spire" title="Cathédrale Notre-Dame-de-l&#39;Assomption-et-Saint-Étienne de Spire">cathédrale de Spire</a>, toutefois largement reconstruite), et l'une des plus belles. Saint-Sernin est l'église qui compte le plus de reliques en France (plus de deux cents, dont celles de six apôtres), ce qui lui valut dès le Moyen Âge d'être un lieu de pèlerinage de premier ordre et détermina son plan architectural avec doubles collatéraux et déambulatoire qui en fait l'archétype des grandes églises de pèlerinage. La qualité de ses sculptures romanes (chapiteaux, <a href="/wiki/Porte_Mi%C3%A8geville" title="Porte Miègeville">tympan</a>) en fait également un jalon essentiel dans l'histoire de la sculpture romane<sup id="cite_ref-Evaluation_ICOMOS_374-1" class="reference"><a href="#cite_note-Evaluation_ICOMOS-374"><span class="cite-bracket">&#91;</span>341<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse" title="Cathédrale Saint-Étienne de Toulouse">cathédrale Saint-Étienne</a> est la <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale" title="Cathédrale">cathédrale</a> de Toulouse. Elle doit son aspect si particulier aux divers styles architecturaux reflétant les enjeux politiques et religieux d'un <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle qui vit Toulouse perdre son indépendance pour revenir dans le giron du royaume de France. Sa nef ancienne (1210-1220) édifiée à l'époque de la <a href="/wiki/Croisade_des_albigeois" title="Croisade des albigeois">croisade des albigeois</a> est le tout premier exemple du <a href="/wiki/Gothique_m%C3%A9ridional" title="Gothique méridional">gothique méridional</a>, architecture militante pensée comme une arme dans la lutte contre le <a href="/wiki/Catharisme" title="Catharisme">catharisme</a> et fondée sur le principe de la nef unique aux fins de favoriser la prédication<sup id="cite_ref-revuevmf_375-0" class="reference"><a href="#cite_note-revuevmf-375"><span class="cite-bracket">&#91;</span>342<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Cette nef était probablement à son achèvement la plus large d'Europe occidentale (<span class="nowrap">19 mètres</span>). Le chœur en style gothique d'Île-de-France date pour sa part du dernier quart de ce même <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, plus élevé que la nef il symbolise et illustre le rattachement de la ville à la Couronne de France qui suivit l'extinction de la lignée des <a href="/wiki/Liste_des_comtes_de_Toulouse" title="Liste des comtes de Toulouse">comtes de Toulouse</a> en 1271&#160;;</li> <li>le <a href="/wiki/Ensemble_conventuel_des_Jacobins" class="mw-redirect" title="Ensemble conventuel des Jacobins">couvent des Jacobins</a>, situé entre la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> et la <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">place du Capitole</a>, est une construction monastique des <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et&#32;<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles, entièrement réalisée en briques, joyau de l'<a href="/wiki/Gothique_m%C3%A9ridional" title="Gothique méridional">art gothique</a> languedocien. L'église possède une double nef séparée par des colonnes de vingt-huit mètres de haut (dont vingt-deux mètres pour le fût en pierre), d'où jaillissent des voûtes d'ogives. La dernière colonne offre un exemple précoce et unique par son envergure de voûtes d'ogives formant un «&#160;palmier&#160;» (1275-1292). Estimant qu'il s'agissait de la plus belle église dominicaine d'Europe, le pape <a href="/wiki/Urbain_V" title="Urbain V">Urbain V</a> y fit transférer en 1369 les ossements de <a href="/wiki/Thomas_d%27Aquin" title="Thomas d&#39;Aquin">Thomas d'Aquin</a>, célèbre philosophe et théologien dominicain mort en 1274. Déplacés à Saint-Sernin pendant la Révolution, les restes de Thomas d'Aquin retournèrent aux Jacobins en 1974, pour le <abbr class="abbr" title="Septième">7<sup>e</sup></abbr>&#160;centenaire de la mort de l'Aquinate.</li></ul> <p>D'autres églises sont caractéristiques comme&#160;: </p> <ul><li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_des_Cordeliers_de_Toulouse" title="Église des Cordeliers de Toulouse">église des Cordeliers</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Notre-Dame_du_Taur" title="Église Notre-Dame du Taur">église Notre-Dame du Taur</a> qui possède un clocher-mur&#160;;</li> <li>la <a href="/wiki/Basilique_de_la_Daurade" title="Basilique de la Daurade">basilique de la Daurade</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Aubin_de_Toulouse" title="Église Saint-Aubin de Toulouse">église Saint-Aubin</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Nicolas_de_Toulouse" title="Église Saint-Nicolas de Toulouse">église Saint-Nicolas</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Notre-Dame_de_la_Dalbade" title="Église Notre-Dame de la Dalbade">église Notre-Dame de la Dalbade</a>&#160;;</li> <li>le <a href="/wiki/Couvent_des_Augustins_de_Toulouse" title="Couvent des Augustins de Toulouse">Couvent des Augustins</a>, abritant le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_Augustins_de_Toulouse" title="Musée des Augustins de Toulouse">musée des Augustins</a>&#160;;</li> <li>la <a href="/wiki/Chapelle_des_Carm%C3%A9lites_de_Toulouse" title="Chapelle des Carmélites de Toulouse">chapelle des Carmélites</a> qui est le seul bâtiment restant du couvent des Carmélites&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Exup%C3%A8re_de_Toulouse" title="Église Saint-Exupère de Toulouse">église Saint-Exupère</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-J%C3%A9r%C3%B4me_de_Toulouse" title="Église Saint-Jérôme de Toulouse">église Saint-Jérôme</a>, ancienne chapelle des Pénitents bleus&#160;;</li> <li>l'ancienne <a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre-des-Cuisines" title="Église Saint-Pierre-des-Cuisines">église Saint-Pierre-des-Cuisines</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre_des_Chartreux_de_Toulouse" title="Église Saint-Pierre des Chartreux de Toulouse">église Saint-Pierre des Chartreux</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Sylve_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Église Saint-Sylve de Toulouse">église Saint-Sylve</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/Ancien_moulin_des_Amidonniers" title="Ancien moulin des Amidonniers">ancien moulin des Amidonniers</a> qui héberge actuellement l'église Saint-Paul.</li></ul> <p>Toulouse possède aussi des monuments protestants comme le <a href="/wiki/Temple_du_Salin" title="Temple du Salin">temple de la place du Salin</a> et le vieux temple de la <a href="/wiki/Rue_Pargamini%C3%A8res" title="Rue Pargaminières">rue Pargaminières</a>. Deux monuments orthodoxes existent aussi comme l'église Saint-Saturnin située <a href="/wiki/Avenue_de_Lavaur" title="Avenue de Lavaur">avenue de Lavaur</a> et l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Nicolas_de_Toulouse" title="Église Saint-Nicolas de Toulouse">église Saint-Nicolas</a> située <a href="/wiki/Avenue_de_Grande-Bretagne_(Toulouse)" title="Avenue de Grande-Bretagne (Toulouse)">avenue de Grande-Bretagne</a>. Plusieurs synagogues, dont la plus ancienne est la <a href="/wiki/Synagogue_Palaprat_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Synagogue Palaprat de Toulouse">synagogue Palaprat</a>, et un grand centre communautaire de construction récente représentent les monuments juifs de la ville. Enfin, plusieurs <a href="/wiki/Mosqu%C3%A9e" title="Mosquée">mosquées</a> existent sur la commune comme la mosquée Ennour du quartier d'Empalot, avec son minaret, sa coupole, ses trois niveaux sur 2&#160;100&#160;<abbr class="abbr" title="mètre carré">m<sup>2</sup></abbr><sup id="cite_ref-376" class="reference"><a href="#cite_note-376"><span class="cite-bracket">&#91;</span>343<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> encore en construction, la mosquée Al-Rahma, la mosquée Al Hoceine, la mosquée Salam et la mosquée Abou Bakr. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hôtels_particuliers"><span id="H.C3.B4tels_particuliers"></span>Hôtels particuliers</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=113" title="Modifier la section : Hôtels particuliers" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=113" title="Modifier le code source de la section : Hôtels particuliers"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg/220px-Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg/330px-Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg/440px-Bachelier_-_H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat_-_Toulouse_-_La_cour_d%27honneur.jpg 2x" data-file-width="5297" data-file-height="3716" /></a><figcaption>Hôtel d'Assézat.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg/170px-Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg" decoding="async" width="170" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg/255px-Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg/340px-Hotel_de_Bagis_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="3246" data-file-height="3263" /></a><figcaption>Hôtel de Pierre.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg/250px-H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg" decoding="async" width="170" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg/330px-H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg/500px-H%C3%B4tel_d%27Ulmo_Toulouse_Facade.jpg 2x" data-file-width="2975" data-file-height="5516" /></a><figcaption>Hôtel d'Ulmo.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div><div class="bandeau-cell">Galerie&#160;:&#160;<span class="js-interprojets plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/H%C3%B4tels_particuliers_de_Toulouse?uselang=fr">Les hôtels particuliers de Toulouse</a></span></div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/H%C3%B4tels_particuliers_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Hôtels particuliers de Toulouse">Hôtels particuliers de Toulouse</a>.</div></div> <p>Toulouse est la ville française où l'on trouve le plus d'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_particulier" title="Hôtel particulier">hôtels particuliers</a> datant du <a href="/wiki/XVIe_si%C3%A8cle" title="XVIe siècle"><abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[<abbr class="abbr" title="référence">réf.</abbr>&#160;souhaitée]</a></sup>. Enrichis par le commerce du <a href="/wiki/Pastel_des_teinturiers" title="Pastel des teinturiers">pastel</a> lors de la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a> et par le rayonnement du <a href="/wiki/Parlement_de_Toulouse" title="Parlement de Toulouse">Parlement de Toulouse</a> sur un vaste territoire, de nombreux bourgeois et notables locaux ont érigé leurs hôtels particuliers, souvent surmontés d'une tour (symbole de puissance et signe de reconnaissance des personnages importants de la cité). Aux célèbres hôtels Renaissance du pastel tels que l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat" title="Hôtel d&#39;Assézat">hôtel d'Assézat</a> et l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Bernuy" title="Hôtel de Bernuy">hôtel de Bernuy</a> s'ajoutent ceux des parlementaires, dont le nombre est allé croissant du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle jusqu'à la Révolution. Ainsi, dans le centre-ville, on dénombre plus de deux cents hôtels particuliers ou vestiges d'hôtels particuliers<sup id="cite_ref-377" class="reference"><a href="#cite_note-377"><span class="cite-bracket">&#91;</span>344<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, dont quelques-uns des plus remarquables sont&#160;: </p> <ul><li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Pierre_Delfau" title="Hôtel de Pierre Delfau">hôtel de Pierre Delfau</a>, <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_Dahus" title="Hôtel Dahus">hôtel Dahus</a>, <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Jean_Bol%C3%A9" title="Hôtel de Jean Bolé">hôtel de Jean Bolé</a>, <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Boysson-Cheverry" title="Hôtel de Boysson-Cheverry">hôtel de Boysson-Cheverry</a>, siège de la <a href="/wiki/Maison_de_l%27Occitanie" title="Maison de l&#39;Occitanie">Maison de l'Occitanie</a>, <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_du_Vieux-Raisin" title="Hôtel du Vieux-Raisin">hôtel du Vieux-Raisin</a> ou hôtel Maynier, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Pins" title="Hôtel de Pins">hôtel de Pins</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_Thomas_de_Montval" title="Hôtel Thomas de Montval">hôtel Thomas de Montval</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Ulmo" title="Hôtel d&#39;Ulmo">hôtel d'Ulmo</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Bernuy" title="Hôtel de Bernuy">hôtel de Bernuy</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_La_Mamye" title="Hôtel de La Mamye">hôtel de La Mamye</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Brucelles" title="Hôtel de Brucelles">hôtel de Brucelles</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Guillaume_de_Bernuy" title="Hôtel de Guillaume de Bernuy">hôtel de Guillaume de Bernuy</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_Mansencal" title="Hôtel Mansencal">hôtel Mansencal</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Felzins" title="Hôtel de Felzins">hôtel de Felzins</a> ou hôtel Molinier, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat" title="Hôtel d&#39;Assézat">hôtel d'Assézat</a>, qui abrite la <a href="/wiki/Fondation_Bemberg" title="Fondation Bemberg">fondation Bemberg</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Astorg_et_de_Saint-Germain" title="Hôtel d&#39;Astorg et de Saint-Germain">hôtel d'Astorg et de Saint-Germain</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_Dumay" title="Hôtel Dumay">hôtel Dumay</a> où se trouve le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Vieux_Toulouse" title="Musée du Vieux Toulouse">musée du Vieux Toulouse</a>, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Bagis" title="Hôtel de Bagis">hôtel de Bagis</a> ou hôtel de Pierre, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Chalvet" title="Hôtel de Chalvet">hôtel de Chalvet</a>, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Pierre_Com%C3%A8re" title="Hôtel de Pierre Comère">hôtel de Pierre Comère</a>, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_Desplats-Palaminy" title="Hôtel Desplats-Palaminy">hôtel Desplats-Palaminy</a>, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/Prieur%C3%A9_hospitalier_de_Toulouse" title="Prieuré hospitalier de Toulouse">hôtel Saint-Jean</a> ou hôtel des chevaliers de Malte, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Puymaurin" title="Hôtel de Puymaurin">hôtel de Puymaurin</a>, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Nupces" title="Hôtel de Nupces">hôtel de Nupces</a>, <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Andrieu_de_Montcalvel" title="Hôtel d&#39;Andrieu de Montcalvel">hôtel d'Andrieu de Montcalvel</a>, <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Ciron-Fumel" title="Hôtel de Ciron-Fumel">hôtel de Ciron-Fumel</a>, siège de la Chambre de commerce et d'industrie de Toulouse (CCIT), principalement <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Espie" title="Hôtel d&#39;Espie">hôtel d'Espie</a>, <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Puivert" title="Hôtel de Puivert">hôtel de Puivert</a>, <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Bonfontan" title="Hôtel de Bonfontan">hôtel de Bonfontan</a>, <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</li> <li>l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_Dubarry" title="Hôtel Dubarry">hôtel Dubarry</a>, <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Plaques_de_rue">Plaques de rue</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=114" title="Modifier la section : Plaques de rue" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=114" title="Modifier le code source de la section : Plaques de rue"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:France_Toulouse_plaques_rues.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/France_Toulouse_plaques_rues.jpg/220px-France_Toulouse_plaques_rues.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/France_Toulouse_plaques_rues.jpg/330px-France_Toulouse_plaques_rues.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/France_Toulouse_plaques_rues.jpg/440px-France_Toulouse_plaques_rues.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Plaque_de_rue" title="Plaque de rue">Plaques de rue</a> de la <a href="/wiki/Porcelaine_de_Valentine" title="Porcelaine de Valentine">manufacture de faïence Fouque Arnoux</a>.</figcaption></figure> <p>Au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, les difficultés d'orientation sont telles dans le centre-ville du fait de la densité du tissu urbain que la municipalité commande, en 1815, à la <a href="/wiki/Porcelaine_de_Valentine" title="Porcelaine de Valentine">manufacture de faïence Fouque Arnoux</a> de la place Saint-Sernin la production de <a href="/wiki/Plaque_de_rue" title="Plaque de rue">plaques de rue</a> rectangulaires à angles tronqués destinées à permettre aux Toulousains et aux visiteurs de se repérer&#160;: les plaques jaunes indiquent que les rues sont parallèles à la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a>, les blanches qu'elles sont perpendiculaires. Les numéros de rue partent de la Garonne. Elles sont remplacées en 1875 par les traditionnelles plaques en fonte émaillée blanc et bleu, complétées en 2002 par les plaques en <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a><sup id="cite_ref-orientation_378-0" class="reference"><a href="#cite_note-orientation-378"><span class="cite-bracket">&#91;</span>345<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cafés_et_hôtels"><span id="Caf.C3.A9s_et_h.C3.B4tels"></span>Cafés et hôtels</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=115" title="Modifier la section : Cafés et hôtels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=115" title="Modifier le code source de la section : Cafés et hôtels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Lafayette_Boulevard,_Toulouse,_France-LCCN2001698717.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Lafayette_Boulevard%2C_Toulouse%2C_France-LCCN2001698717.jpg/220px-Lafayette_Boulevard%2C_Toulouse%2C_France-LCCN2001698717.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Lafayette_Boulevard%2C_Toulouse%2C_France-LCCN2001698717.jpg/330px-Lafayette_Boulevard%2C_Toulouse%2C_France-LCCN2001698717.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Lafayette_Boulevard%2C_Toulouse%2C_France-LCCN2001698717.jpg/440px-Lafayette_Boulevard%2C_Toulouse%2C_France-LCCN2001698717.jpg 2x" data-file-width="3520" data-file-height="2656" /></a><figcaption>Le grand café de la Comédie sur la place et le boulevard Lafayette dans les années 1890.</figcaption></figure> <p>Toulouse possède de nombreux <a href="/wiki/Caf%C3%A9" title="Café">cafés</a> qui étalent leurs terrasses sur les rues semi-piétonnes du centre-ville. Le centre-ville de Toulouse est en pleine mutation, les activités et les nouveaux projets se déplacent vers le quartier des Carmes et Esquirol (piétonnisation des rues, ouverture de grandes enseignes). </p><p>Plusieurs quartiers sont très fréquentés aux beaux jours, comme la <a href="/wiki/Place_Wilson_(Toulouse)" title="Place Wilson (Toulouse)">place Wilson</a>, la place Saint-Georges, la <a href="/wiki/Place_Saint-Pierre_(Toulouse)" title="Place Saint-Pierre (Toulouse)">place Saint-Pierre</a> et la place Esquirol, rue des Filatiers à côté de la Trinité. La grande période des cafés s'est déroulée de la fin du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle à la première moitié du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle<sup id="cite_ref-379" class="reference"><a href="#cite_note-379"><span class="cite-bracket">&#91;</span>346<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les plus beaux établissements se trouvaient autour de la place Wilson (anciennement nommée le square Lafayette). En 1900, quatre hommes d'affaires créent la Société anonyme des Grands Cafés et possèdent à l'époque cinq établissements&#160;: le Lafayette, le grand café glacier Albrighi, le grand café des Américains, le grand café de la Comédie et le grand café Sion<sup id="cite_ref-380" class="reference"><a href="#cite_note-380"><span class="cite-bracket">&#91;</span>347<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le grand café des Américains était remarquable par sa terrasse (la plus grande de France) dont l'orchestre animait tout le café en 1960. </p><p>Aujourd'hui encore, bien que la spéculation immobilière en ait fait disparaître bon nombre au profit de franchises d'enseignes nationales, quelques cafés sont de véritables monuments comme sur la <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">place du Capitole</a>, le <a href="/wiki/Caf%C3%A9_Bibent" title="Café Bibent">Café Bibent</a> classée <a href="/wiki/Monument_historique_(France)" title="Monument historique (France)">monuments historiques</a> en 1978 qui possède une belle décoration 1900 et <a href="/wiki/Le_Florida" title="Le Florida">le café Le Florida</a>, ouvert depuis 1874. Les cafés ont joué un rôle lors de la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a> car des résistants comme <a href="/wiki/Jean_Cassou" title="Jean Cassou">Jean Cassou</a> ou le colonel Cahuzac tenaient des réunions sur leurs terrasses<sup id="cite_ref-381" class="reference"><a href="#cite_note-381"><span class="cite-bracket">&#91;</span>348<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Plus récemment, la place Saint-Pierre est le lieu estudiantin de la ville avec les célèbres <i>Bar basque</i> et <i><a href="/wiki/Chez_tonton,_Pastis_%C3%94_Ma%C3%AEtre" class="mw-redirect" title="Chez tonton, Pastis Ô Maître">Chez Tonton</a></i> avec son pastis «&#160;ô maître&#160;». </p><p>Sur la <a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">place du Capitole</a>, plusieurs hôtels ont une architecture caractéristique. Le Grand Hôtel de l'Opéra s'élève sur l'emplacement de l'ancien collège Saint-Martial. C'est un hôtel de luxe depuis 1980. À l'angle opposé se trouve l'hôtel du Grand-Balcon qui hébergeait des grands noms comme <a href="/wiki/Jean_Mermoz" title="Jean Mermoz">Jean Mermoz</a> ou <a href="/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry" title="Antoine de Saint-Exupéry">Antoine de Saint-Exupéry</a> à l'époque de l'<a href="/wiki/Compagnie_g%C3%A9n%C3%A9rale_a%C3%A9ropostale" title="Compagnie générale aéropostale">Aéropostale</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Patrimoine_environnemental">Patrimoine environnemental</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=116" title="Modifier la section : Patrimoine environnemental" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=116" title="Modifier le code source de la section : Patrimoine environnemental"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_jardin_royale_05191.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Toulouse_jardin_royale_05191.jpg/250px-Toulouse_jardin_royale_05191.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Toulouse_jardin_royale_05191.jpg/330px-Toulouse_jardin_royale_05191.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Toulouse_jardin_royale_05191.jpg/500px-Toulouse_jardin_royale_05191.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Jardin royal de Toulouse.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg/220px-Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg/330px-Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg/440px-Toulouse_-_Jardins_du_Mus%C3%A9um_1.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Les Jardins du <a href="/wiki/Mus%C3%A9um_de_Toulouse" title="Muséum de Toulouse">Muséum</a> à la Maourine.</figcaption></figure> <p>En plus des berges de la Garonne et du <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a>, Toulouse bénéficie de nombreux <a href="/wiki/Espace_vert" title="Espace vert">espaces verts</a> représentant un ensemble de <span title="10&#160;000&#160;000 m² ou 10 km²" style="cursor:help">1&#160;000</span>&#160;hectares en 2005 avec <span class="nowrap">160 jardins</span> et <span class="nowrap">600 points</span> verts<sup id="cite_ref-382" class="reference"><a href="#cite_note-382"><span class="cite-bracket">&#91;</span>349<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En 1998, la ville de Toulouse est classée trois fleurs pour la qualité de son fleurissement. C'est en 1754 que Toulouse aménage son premier jardin public, le <a href="/wiki/Jardin_Royal_(Toulouse)" title="Jardin Royal (Toulouse)">jardin Royal</a> qui s'étend au-delà des vieilles fortifications médiévales. Cet aménagement est le projet Mondran dont le but était d'ouvrir un espace pour la <a href="/wiki/Marche_%C3%A0_pied" title="Marche à pied">promenade</a>, l'<a href="/wiki/Hygi%C3%A8ne" title="Hygiène">hygiène</a> et l'ouverture de larges perspectives. Ainsi, cette politique de grands travaux, avec le Grand Rond, les quais et les façades le long de la Garonne, transforment la ville. Plus tard, au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, le jardin des plantes est créé à Toulouse<sup id="cite_ref-383" class="reference"><a href="#cite_note-383"><span class="cite-bracket">&#91;</span>350<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Dans les années 1970, plusieurs projets de jardins de quartier sont aménagés en ville au plus près des habitants. En parallèle, des projets d'urbanisme permettent de créer des parcs comme celui de Compans-Caffarelli, le parc de la Maourine ou celui de la <a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">Reynerie</a><sup id="cite_ref-384" class="reference"><a href="#cite_note-384"><span class="cite-bracket">&#91;</span>351<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Les parcs et jardins de la ville sont diversifiés allant du <a href="/wiki/Jardin_japonais_de_Toulouse" title="Jardin japonais de Toulouse">jardin japonais</a> du quartier d'affaires de <a href="/wiki/Compans-Caffarelli" title="Compans-Caffarelli">Compans-Caffarelli</a> au parc de la <a href="/wiki/Parc_de_la_prairie_des_Filtres" title="Parc de la prairie des Filtres">prairie des Filtres</a> au bord rive gauche de la Garonne. D'autres jardins comme le <a href="/wiki/Jardin_des_Plantes_(Toulouse)" title="Jardin des Plantes (Toulouse)">jardin des Plantes</a>, le <a href="/wiki/Grand_Rond_(jardin)" title="Grand Rond (jardin)">Grand-Rond</a> et le <a href="/wiki/Jardin_Royal_(Toulouse)" title="Jardin Royal (Toulouse)">Jardin Royal</a> sont très anciens. Enfin, en périphérie, le <a href="/wiki/Parc_de_Reynerie" title="Parc de Reynerie">parc de Reynerie</a> offre un havre de paix tandis que quatre zones vertes à vocation sportive entourent la ville depuis 1971, aux quatre points cardinaux en périphérie de la ville&#160;: à l'ouest, le parc de la Ramée possède un lac de <span class="nowrap">38 hectares</span> et un espace vert de <span class="nowrap">280 hectares</span>. Au sud, les côtes de <a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a> disposent d'un parc de <span class="nowrap">280 hectares</span> et culminent à <span class="nowrap">130 mètres</span> au-dessus de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> dominant la ville et la zone industrielle. Au nord, la zone de loisirs de Sesquières dispose de <span class="nowrap">117 hectares</span> de parcs et un lac de <span class="nowrap">13 hectares</span> sur lequel le <a href="/wiki/Ski_nautique" title="Ski nautique">ski nautique</a> est possible et à l'est le parc des Argoulets. </p><p>Enfin, la reconversion du site du parc des expositions due à son déménagement, devrait permettre la création d'un véritable Central Park toulousain, un nouveau «&#160;poumon vert de la ville&#160;» selon <a href="/wiki/Pierre_Cohen" title="Pierre Cohen">Pierre Cohen</a>, sur l'île du Ramier, en plein cœur de la ville. </p><p>Les avenues, les allées et les voies d'eau sont plantées de nombreux arbres. Les espèces dominantes sont le <a href="/wiki/Platane" title="Platane">platane</a> (environ 9&#160;000), le <a href="/wiki/Peuplier" title="Peuplier">peuplier</a> (environ 5&#160;000), le <a href="/wiki/Tilia" title="Tilia">tilleul</a> (environ 4&#160;000), le <a href="/wiki/Micocoulier" title="Micocoulier">micocoulier</a> (environ 3&#160;000), le <a href="/wiki/Pin_parasol" title="Pin parasol">pin parasol</a> (environ 1&#160;500) et le <a href="/wiki/C%C3%A8dre" title="Cèdre">cèdre</a> (environ 700). La commune est plantée d'environ 500&#160;000 dont 160&#160;000 sont gérés par la municipalité<sup id="cite_ref-ref1_96-1" class="reference"><a href="#cite_note-ref1-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En plus des arbres, les services municipaux produisent plus de 450&#160;000&#160;plantes à massifs chaque année pour le fleurissement de la ville grâce aux serres municipales. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Patrimoine_culturel">Patrimoine culturel</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=117" title="Modifier la section : Patrimoine culturel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=117" title="Modifier le code source de la section : Patrimoine culturel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La vie culturelle toulousaine est riche de nombreux apports. </p><p>Au substrat occitan, académique (jeux floraux, tradition forte des peintres et architectes locaux) et universitaire toujours actif s'est ajouté une situation culturelle particulière: au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle la situation politique locale a ouvert les lieux de l'élite (opéra, conférences, musées, sport) à l'ensemble des groupes sociaux Toulousains. L'éloignement de Paris et cette culture de mixité ont conduit à la mise en place d'une culture locale (éditeurs, chanteurs...) bien identifiée et relayée par des pratiques amateurs enrichies par diverses vagues d'<a href="/wiki/Immigration" title="Immigration">immigration</a> (espagnole durant la <a href="/wiki/Guerre_d%27Espagne" title="Guerre d&#39;Espagne">guerre civile</a>, pied-noir dans les années 1960, maghrébine dans les années 1970) mais également de la diversité et de la jeunesse de la population estudiantine: cette revendication d'une tradition de métissage culturel est la marque de la mouvance culturelle alternative locale (dès les années 1980 <a href="/wiki/Claude_Sicre" title="Claude Sicre">Claude Sicre</a>, plus récemment les <a href="/wiki/Motiv%C3%A9s_!" title="Motivés !">Motivés&#160;!</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Musées"><span id="Mus.C3.A9es"></span>Musées</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=118" title="Modifier la section : Musées" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=118" title="Modifier le code source de la section : Musées"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:L%27Auta,_n%C2%B01,_avril_1906.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/L%27Auta%2C_n%C2%B01%2C_avril_1906.jpg/170px-L%27Auta%2C_n%C2%B01%2C_avril_1906.jpg" decoding="async" width="170" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/L%27Auta%2C_n%C2%B01%2C_avril_1906.jpg/255px-L%27Auta%2C_n%C2%B01%2C_avril_1906.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/L%27Auta%2C_n%C2%B01%2C_avril_1906.jpg/340px-L%27Auta%2C_n%C2%B01%2C_avril_1906.jpg 2x" data-file-width="1005" data-file-height="1485" /></a><figcaption>Premier numéro de <i>L'Auta</i>, avril 1906, consacré à la culture toulousaine et toujours imprimé de nos jours.</figcaption></figure> <p>Les nombreux musées de la ville présentent un patrimoine historique important. Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Saint-Raymond" title="Musée Saint-Raymond">musée Saint-Raymond</a> situé près de la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique Saint-Sernin</a> a été créé en 1892. Il est consacré à l'art et à l'<a href="/wiki/Arch%C3%A9ologie" title="Archéologie">archéologie</a> de l'<a href="/wiki/Antiquit%C3%A9" title="Antiquité">Antiquité</a>. Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_du_Vieux_Toulouse" title="Musée du Vieux Toulouse">musée du Vieux Toulouse</a> est un musée privé exposant des objets ou des documents anciens évoquant le passé de la ville. Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Paul-Dupuy" class="mw-redirect" title="Musée Paul-Dupuy">musée Paul-Dupuy</a> présente quant à lui une collection d'objets liés aux arts graphiques et décoratifs allant du Moyen Âge à 1939. Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Georges-Labit" title="Musée Georges-Labit">musée Georges-Labit</a>, situé au milieu d'un jardin exotique, présente une collection d'objets d'arts asiatiques (<a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a>, <a href="/wiki/Cambodge" title="Cambodge">Cambodge</a>, <a href="/wiki/Tha%C3%AFlande" title="Thaïlande">Thaïlande</a>, <a href="/wiki/Indon%C3%A9sie" title="Indonésie">Indonésie</a>, <a href="/wiki/N%C3%A9pal" title="Népal">Népal</a>, <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a> et <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a>) et d'antiquités <a href="/wiki/%C3%89gypte_antique" title="Égypte antique">égyptiennes</a> récoltés par l'aventurier <a href="/wiki/Georges_Labit" title="Georges Labit">Georges Labit</a>. </p><p>Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_Augustins_de_Toulouse" title="Musée des Augustins de Toulouse">musée des Augustins</a> est le musée des Beaux-Arts de Toulouse créé en 1795. C'est le plus vieux musée de la ville mais aussi de France après le Muséum central de Paris<sup id="cite_ref-385" class="reference"><a href="#cite_note-385"><span class="cite-bracket">&#91;</span>352<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Il regroupe une collection de <a href="/wiki/Peinture_(art)" title="Peinture (art)">peintures</a> de primitifs méridionaux, une collection de <a href="/wiki/Peinture_italienne" title="Peinture italienne">peinture italienne</a> et une collection de tableaux de peintres <a href="/wiki/N%C3%A9erlandais_(peuple)" title="Néerlandais (peuple)">hollandais</a> et <a href="/wiki/Flamands" title="Flamands">flamands</a>. il possède aussi une collection de <a href="/wiki/Sculpture" title="Sculpture">sculptures</a>. L'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_d%27Ass%C3%A9zat" title="Hôtel d&#39;Assézat">Hôtel d'Assézat</a> renferme aussi la <a href="/wiki/Fondation_Bemberg" title="Fondation Bemberg">fondation Bemberg</a> qui regroupe une collection de livres, de tableaux et de sculptures. Le musée d'art moderne et contemporain des <a href="/wiki/Les_Abattoirs" title="Les Abattoirs">Abattoirs</a>, créé en 2000, occupe les anciens bâtiments de l'abattoir de la ville. Il regroupe des œuvres de la seconde moitié du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. </p><p>Toulouse possède d'autres musées comme le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_instruments_de_m%C3%A9decine_des_h%C3%B4pitaux_de_Toulouse" title="Musée des instruments de médecine des hôpitaux de Toulouse">musée des instruments de médecine des hôpitaux de Toulouse</a>, le <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_d%C3%A9partemental_de_la_R%C3%A9sistance_et_de_la_D%C3%A9portation_(Toulouse)" title="Musée départemental de la Résistance et de la Déportation (Toulouse)">musée départemental de la Résistance et de la Déportation</a>, le <a href="/wiki/Centre_des_Cultures_de_l%27Habiter" title="Centre des Cultures de l&#39;Habiter">centre Méridional de l’Architecture et de la Ville</a>, le MATOU ou <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_de_l%27Affiche_de_Toulouse" title="Musée de l&#39;Affiche de Toulouse">Musée de l'Affiche de Toulouse</a>, seule institution de ce type en France. </p><p>Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9um_de_Toulouse" title="Muséum de Toulouse">muséum d'histoire naturelle</a> après rénovation a rouvert ses portes en octobre 2007, et présente de riches collections relative aux sciences naturelles ainsi qu'à l'ethnologie. Enfin, il faut signaler le parc consacré à l'espace qu'est la <a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_l%27espace" title="Cité de l&#39;espace">Cité de l'espace</a> et celui consacré à l'aviation qu'est <a href="/wiki/Aeroscopia" title="Aeroscopia">Aeroscopia</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 170.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 168.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg" class="mw-file-description" title="Le cloître et le clocher du musée des Augustins."><img alt="Le cloître et le clocher du musée des Augustins." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg/330px-Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg" decoding="async" width="169" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg/500px-Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg/960px-Augustins_-_Grand_clo%C3%AEtre_et_clocher_des_Augustins_de_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="8028" data-file-height="5712" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le cloître et le clocher du musée des Augustins.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 96px"> <div class="thumb" style="width: 94px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Augustins_-_Vierge_%C3%A0_l%27Enfant_dite_Notre-Dame_de_Grasse_RA_788.jpg" class="mw-file-description" title="Notre-Dame de Grasse (musée des Augustins)."><img alt="Notre-Dame de Grasse (musée des Augustins)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Augustins_-_Vierge_%C3%A0_l%27Enfant_dite_Notre-Dame_de_Grasse_RA_788.jpg/250px-Augustins_-_Vierge_%C3%A0_l%27Enfant_dite_Notre-Dame_de_Grasse_RA_788.jpg" decoding="async" width="94" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Augustins_-_Vierge_%C3%A0_l%27Enfant_dite_Notre-Dame_de_Grasse_RA_788.jpg/330px-Augustins_-_Vierge_%C3%A0_l%27Enfant_dite_Notre-Dame_de_Grasse_RA_788.jpg 2x" data-file-width="4054" data-file-height="5156" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i>Notre-Dame de Grasse</i> (musée des Augustins).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 200px"> <div class="thumb" style="width: 198px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg" class="mw-file-description" title="Le Muséum d&#39;histoire naturelle."><img alt="Le Muséum d&#39;histoire naturelle." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg/330px-Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg" decoding="async" width="198" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg/500px-Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg/960px-Grand_carr%C3%A9_MHNT.jpg 2x" data-file-width="9539" data-file-height="5790" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le <a href="/wiki/Mus%C3%A9um_de_Toulouse" title="Muséum de Toulouse">Muséum d'histoire naturelle</a>.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bibliothèques"><span id="Biblioth.C3.A8ques"></span>Bibliothèques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=119" title="Modifier la section : Bibliothèques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=119" title="Modifier le code source de la section : Bibliothèques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg/220px-All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg/330px-All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg/440px-All%C3%A9es_Jean_Jaur%C3%A8s_et_M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9_Cabanis.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="451" /></a><figcaption>Les allées Jean-Jaurès et la médiathèque José-Cabanis.</figcaption></figure> <p>L'ensemble du réseau des <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8ques_de_Toulouse" title="Bibliothèques de Toulouse">bibliothèques de Toulouse</a> (Lecture Publique) comprend<sup id="cite_ref-386" class="reference"><a href="#cite_note-386"><span class="cite-bracket">&#91;</span>353<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li>une médiathèque centrale, la <a href="/wiki/M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9-Cabanis" title="Médiathèque José-Cabanis">Médiathèque José-Cabanis</a>, située dans <a href="/wiki/Marengo_(Toulouse)" title="Marengo (Toulouse)">le quartier Marengo</a> et réalisée en 2003<sup id="cite_ref-387" class="reference"><a href="#cite_note-387"><span class="cite-bracket">&#91;</span>354<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li>une <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_d%27%C3%A9tude_et_du_patrimoine" title="Bibliothèque d&#39;étude et du patrimoine">bibliothèque d'étude et du patrimoine</a> rénovée en 2003<sup id="cite_ref-388" class="reference"><a href="#cite_note-388"><span class="cite-bracket">&#91;</span>355<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>19 bibliothèques de quartier réparties dans la ville dont l'organisation a été mise en place en 1958, notamment&#160;: <ul><li>une médiathèque de quartier, la médiathèque Saint Cyprien, dans le quartier du même nom qui est abritée par un bâtiment classé,</li> <li>une médiathèque de quartier, la <a href="/w/index.php?title=M%C3%A9diath%C3%A8que_d%27Empalot&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Médiathèque d&#39;Empalot (page inexistante)">Médiathèque d'Empalot</a>, dans le quartier du même nom qui a ouvert ses portes le 6 janvier 2009<sup id="cite_ref-389" class="reference"><a href="#cite_note-389"><span class="cite-bracket">&#91;</span>356<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>,</li> <li>une autre médiathèque du quartier, la <a href="/w/index.php?title=M%C3%A9diath%C3%A8que_Grand_M&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Médiathèque Grand M (page inexistante)">Médiathèque Grand M</a>, dans le quartier de la <a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">Reynerie</a> qui a ouvert ses portes le 27 mars 2012<sup id="cite_ref-390" class="reference"><a href="#cite_note-390"><span class="cite-bracket">&#91;</span>357<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul></li></ul> <p>La médiathèque José-Cabanis a été réalisée en 2003 dans le prolongement des allées Jean Jaurès par l'architecte Jean-Pierre Buffi. Le bâtiment forme une arche moderne aux couleurs de la brique. Elle offre plus de 200&#160;000&#160;titres en consultation et en prêt, de nombreux CD et DVD<sup id="cite_ref-391" class="reference"><a href="#cite_note-391"><span class="cite-bracket">&#91;</span>358<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, cinq départements thématiques, un service pour les déficients visuels, un département pour la jeunesse, une salle d'actualités, un espace <a href="/wiki/Multim%C3%A9dia" title="Multimédia">multimédia</a>, une salle d'expositions, deux auditoriums et <span class="nowrap">150 postes</span> multimédias. Son nom a été donné en hommage au critique littéraire <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Cabanis" title="José Cabanis">José Cabanis</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/4/49/Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg/220px-Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg" decoding="async" width="220" height="93" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/4/49/Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg/330px-Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fr/thumb/4/49/Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg/440px-Toulouse_Biblioth%C3%A8que_Municipale.jpg 2x" data-file-width="6368" data-file-height="2690" /></a><figcaption>Bibliothèque d'étude et du patrimoine</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_d%27%C3%A9tude_et_du_patrimoine" title="Bibliothèque d&#39;étude et du patrimoine">bibliothèque d'étude et du patrimoine</a> de Toulouse est hébergé dans un bâtiment <a href="/wiki/Art_d%C3%A9co" title="Art déco">Art déco</a> construit dans les années 1930 par <a href="/wiki/Jean_Montariol" title="Jean Montariol">Jean Montariol</a> dans la rue de Périgord. Elle conserve une collection patrimoniale (livres anciens et manuscrits rares) ainsi qu'un important <a href="/wiki/Fonds_d%27archives" title="Fonds d&#39;archives">fonds</a> d'étude et régional<sup id="cite_ref-392" class="reference"><a href="#cite_note-392"><span class="cite-bracket">&#91;</span>359<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Photographie,_art_contemporain_et_galeries_d'art"><span id="Photographie.2C_art_contemporain_et_galeries_d.27art"></span>Photographie, art contemporain et galeries d'art</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=120" title="Modifier la section : Photographie, art contemporain et galeries d&#39;art" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=120" title="Modifier le code source de la section : Photographie, art contemporain et galeries d&#39;art"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Chateau_d%27eau_Laganne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Chateau_d%27eau_Laganne.jpg/250px-Chateau_d%27eau_Laganne.jpg" decoding="async" width="170" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Chateau_d%27eau_Laganne.jpg/330px-Chateau_d%27eau_Laganne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Chateau_d%27eau_Laganne.jpg/500px-Chateau_d%27eau_Laganne.jpg 2x" data-file-width="5360" data-file-height="6331" /></a><figcaption>Galerie du château d'eau Laganne.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg/220px-Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg/330px-Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg/440px-Graffiti_%C3%A0_Toulouse_2.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Galerie sauvage au pont de la Poudrerie.</figcaption></figure> <p>Dès l'invention de la photographie par <a href="/wiki/Nic%C3%A9phore_Ni%C3%A9pce" title="Nicéphore Niépce">Nicéphore Niépce</a>, plusieurs toulousains s'approprient cette nouvelle technique. Ainsi en 1875, <a href="/w/index.php?title=Charles_Fabre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Charles Fabre (page inexistante)">Charles Fabre</a> créé la Société toulousaine de la photographie. Il publiera aussi des ouvrages importants sur la photographie comme le <i>Traité encyclopédique de photographie</i>. Enfin, il met en place en 1892 un enseignement supérieur de la photographie<sup id="cite_ref-393" class="reference"><a href="#cite_note-393"><span class="cite-bracket">&#91;</span>360<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Sous l'impulsion du photographe <a href="/wiki/Jean_Dieuzaide" title="Jean Dieuzaide">Jean Dieuzaide</a> et avec le concours du <a href="/w/index.php?title=Cercle_photographique_des_XII&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cercle photographique des XII (page inexistante)">Cercle photographique des XII</a>, la ville de Toulouse ouvre la <a href="/wiki/Le_Ch%C3%A2teau_d%27eau_-_p%C3%B4le_photographique_de_Toulouse" title="Le Château d&#39;eau - pôle photographique de Toulouse">Galerie du Château d'eau</a><sup id="cite_ref-Château_d&#39;Eau_394-0" class="reference"><a href="#cite_note-Château_d&#39;Eau-394"><span class="cite-bracket">&#91;</span>361<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> en 1974 dans une ancienne <a href="/wiki/Le_Ch%C3%A2teau_d%27eau" title="Le Château d&#39;eau">station de pompage</a> en brique construite en 1825. Sous la direction de <a href="/wiki/Jean-Marc_Lacabe" title="Jean-Marc Lacabe">Jean-Marc Lacabe</a>, elle présente régulièrement les plus grands noms internationaux de la photographie ainsi que le travail de jeunes photographes européens prometteurs. Elle regroupe deux espaces d'exposition, un centre de documentation et une collection permanente, qui fait l'objet d'expositions itinérantes. </p><p>Très apprécié des Toulousains, le Château d'eau est une institution emblématique dans le paysage des arts plastiques toulousain et fait de Toulouse l'une des villes les plus importantes pour la photographie, aux côtés d'<a href="/wiki/Arles" title="Arles">Arles</a> et de <a href="/wiki/Chalon-sur-Sa%C3%B4ne" title="Chalon-sur-Saône">Chalon-sur-Saône</a>. </p><p>Toulouse possédait quelques trop rares galeries privées d'art contemporain proposant une programmation exigeante, mais la galerie Sollertis a fermé ses portes fin 2012<sup id="cite_ref-depgal_395-0" class="reference"><a href="#cite_note-depgal-395"><span class="cite-bracket">&#91;</span>362<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, Jacques Girard est mort quelques mois plus tard, en mars 2013<sup id="cite_ref-396" class="reference"><a href="#cite_note-396"><span class="cite-bracket">&#91;</span>363<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, et la galerie Exprmntl<sup id="cite_ref-Exprmntl_galerie_397-0" class="reference"><a href="#cite_note-Exprmntl_galerie-397"><span class="cite-bracket">&#91;</span>364<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> à reconverti récemment les 2/3 de sa surface en librairie de déstockage. </p><p>De même, les Galeries Duplex, GHP et la Galerie Lemniscate n'auront perduré que quelques années<sup id="cite_ref-depgal_395-1" class="reference"><a href="#cite_note-depgal-395"><span class="cite-bracket">&#91;</span>362<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Depuis 2000, <a href="/wiki/Les_Abattoirs" title="Les Abattoirs">le musée des Abattoirs</a> présente une importante collection d'Art contemporain. </p><p>Depuis 2001, le <a href="/wiki/Printemps_de_septembre" title="Printemps de septembre">Printemps de septembre</a>, hérité de l'ancien Printemps de Cahors et passé de festival de photographie contemporaine à festival de création contemporaine investissait chaque automne pour quelques semaines la quasi-totalité des lieux de culture de Toulouse et plus encore, pour le meilleur comme pour le pire. Renommé FIAT (Festival International d'Art Toulouse) en 2013, et déplacé en mai<sup id="cite_ref-398" class="reference"><a href="#cite_note-398"><span class="cite-bracket">&#91;</span>365<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, le festival sera recomposé en biennale à partir de 2016, l'édition 2015 étant annulée<sup id="cite_ref-399" class="reference"><a href="#cite_note-399"><span class="cite-bracket">&#91;</span>366<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> puis retrouvera finalement son appellation initiale. </p><p>Pour un tour d'horizon plus complet des lieux consacrés aux arts plastiques et arts visuels, ajoutons le <a href="/wiki/BBB_centre_d%27art" title="BBB centre d&#39;art">BBB centre d'art</a><sup id="cite_ref-BBB_400-0" class="reference"><a href="#cite_note-BBB-400"><span class="cite-bracket">&#91;</span>367<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et Lieux-Communs<sup id="cite_ref-Lieu-Commun_401-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lieu-Commun-401"><span class="cite-bracket">&#91;</span>368<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, espace d'art contemporain. </p><p>Le quartier Saint-Étienne possède aussi de nombreuses boutiques d'antiquaires, de design et de décoration tandis que les salles des ventes d'objets d'art se concentrent entre Saint-Georges et Saint-Aubin. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Théâtres_et_salles_de_spectacle"><span id="Th.C3.A9.C3.A2tres_et_salles_de_spectacle"></span>Théâtres et salles de spectacle</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=121" title="Modifier la section : Théâtres et salles de spectacle" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=121" title="Modifier le code source de la section : Théâtres et salles de spectacle"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg/250px-Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg/330px-Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg/500px-Ancienne_%C3%A9cole_de_M%C3%A9decine_de_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="6492" data-file-height="4140" /></a><figcaption><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Sorano" title="Théâtre Sorano">Théâtre Sorano</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_TNT_05172.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Toulouse_TNT_05172.jpg/220px-Toulouse_TNT_05172.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Toulouse_TNT_05172.jpg/330px-Toulouse_TNT_05172.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Toulouse_TNT_05172.jpg/440px-Toulouse_TNT_05172.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Le théâtre de la Cité TNT.</figcaption></figure> <p>Depuis 1736, la ville de Toulouse est forte de son théâtre situé dans les murs mêmes de l'Hôtel de Ville consacré exclusivement à l'art lyrique et au ballet, administré en régie municipale autonome (budget annexe) depuis 1994, le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Capitole_de_Toulouse" title="Théâtre du Capitole de Toulouse">théâtre du Capitole</a> abrite une compagnie de ballet composée de <span class="nowrap">35 danseurs</span> permanents ainsi qu'un chœur mixte composé de <span class="nowrap">45 chanteurs</span> titulaires. </p><p>Toulouse a également été le terreau d'éclosion de compagnies de <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_de_rue" title="Théâtre de rue">théâtre de rue</a> comme <a href="/wiki/Royal_de_luxe" title="Royal de luxe">Royal de luxe</a> et de tout un mouvement d'<a href="/wiki/Artiste" title="Artiste">artistes</a> liés à la scène urbaine. Mais le principal théâtre consacré principalement à l'<a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre" title="Théâtre">art dramatique</a> est le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_de_la_Cit%C3%A9_TNT" class="mw-redirect" title="Théâtre de la Cité TNT">théâtre de la Cité TNT</a> qui est un bâtiment important ouvert en 1998 construit par l'architecte <a href="/wiki/Alain_Sarfati_(architecte)" class="mw-redirect" title="Alain Sarfati (architecte)">Alain Sarfati</a>. Il possède un <a href="/wiki/Amphith%C3%A9%C3%A2tre_romain" title="Amphithéâtre romain">amphithéâtre</a> de <span class="nowrap">898 places</span>, un petit théâtre de <span class="nowrap">250 places</span> et un studio de <span class="nowrap">74 places</span>. Il accueille jusqu'à 100&#160;000&#160;spectateurs par an<sup id="cite_ref-402" class="reference"><a href="#cite_note-402"><span class="cite-bracket">&#91;</span>369<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Deux autres théâtres ressortent du lot&#160;: le théâtre de la Digue et le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Garonne" title="Théâtre Garonne">théâtre Garonne</a>. Le premier présente des pièces régionales tandis que le second est un théâtre situé dans un esprit de recherche et de création originale. Plusieurs scènes comme le théâtre de la cité, le théâtre Daniel-Sorano, le théâtre du Pavé, le Grenier-Théâtre accueillent aussi de nombreuses pièces chaque année. Citons aussi des scènes proches tel Altigone à <a href="/wiki/Saint-Orens-de-Gameville" title="Saint-Orens-de-Gameville">Saint-Orens-de-Gameville</a> ou <a href="/wiki/Odyssud" title="Odyssud">Odyssud</a> à <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a>. L'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre-des-Cuisines" title="Église Saint-Pierre-des-Cuisines">église Saint-Pierre-des-Cuisines</a> héberge aussi un auditorium de <span class="nowrap">400 places</span>. La vie théâtrale amateur connaît également une activité importante que sert par exemple le théâtre Jules-Julien ou le théâtre du Chien Blanc. D'autres bâtiments publics servent de salle de théâtre comme la <a href="/wiki/Halle_aux_Grains_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Halle aux Grains de Toulouse">Halle aux Grains</a>, le café-théâtre des Minimes, le <a href="/wiki/Caf%C3%A9-th%C3%A9%C3%A2tre_les_3_T" title="Café-théâtre les 3 T">café-théâtre les 3 T</a>, le casino-théâtre Barrière de Toulouse, le théâtre de la Violette, le théâtre du Grand-Rond et le théâtre du Fil à Plomb<sup id="cite_ref-403" class="reference"><a href="#cite_note-403"><span class="cite-bracket">&#91;</span>370<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Toulouse possède de nombreuses salles de spectacles plus ou moins grandes. Le <a href="/wiki/Z%C3%A9nith_de_Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Zénith de Toulouse Métropole">Zénith de Toulouse Métropole</a> est la plus grande salle de spectacle de la ville. C'est la cinquième salle couverte de France (9&#160;000&#160;personnes), après le <a href="/wiki/Palais_omnisports_de_Paris-Bercy" title="Palais omnisports de Paris-Bercy">palais omnisports de Paris-Bercy</a> (18&#160;000), l'<a href="/wiki/Sud_de_France_Arena" title="Sud de France Arena">Arena Montpellier</a> (15&#160;000), le <a href="/wiki/Grand_Hall_(Tours)" title="Grand Hall (Tours)">Grand Hall de Tours</a> (11&#160;500) et le <a href="/wiki/Z%C3%A9nith_Strasbourg_Europe" title="Zénith Strasbourg Europe">Zénith Strasbourg Europe</a> (10&#160;000). Le Palais des Sports de Toulouse reconstruit après la catastrophe d’<a href="/wiki/Usine_AZF_de_Toulouse" title="Usine AZF de Toulouse">AZF</a> est aussi une des grandes salles de Toulouse. D'autres salles permettent d'accueillir du public comme <a href="/wiki/Le_Bikini" title="Le Bikini">Le Bikini</a>, petite salle mythique de Toulouse, où de nombreux artistes de renom se sont produits. La salle a été soufflée lors de l'explosion d’<a href="/wiki/Usine_AZF_de_Toulouse" title="Usine AZF de Toulouse">AZF</a>. Sa reconstruction au bord du <a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">canal du Midi</a> est initialement prévue pour 2005, dans une configuration un peu plus grande (1&#160;200&#160;personnes)&#160;; dans l'attente, la salle des fêtes de <a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville</a> accueillait la programmation. Sa réouverture a finalement eu lieu en 2007 au parc technologique du Canal de Ramonville Saint-Agne (500 à 1&#160;500&#160;places). Le havana-café était aussi une petite salle de spectacles et de concerts à <a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a>, près de Toulouse, qui a fermé en 2009. On peut aussi citer <a href="/wiki/Le_Mandala" title="Le Mandala">le Mandala</a>, un club de Jazz proche du musée des abattoirs qui est une petite salle chaleureuse où ont débuté des artistes comme <a href="/wiki/Art_Mengo" title="Art Mengo">Art Mengo</a> et où jouent des musiciens de renom comme <a href="/wiki/Peter_Erskine" title="Peter Erskine">Peter Erskine</a>. La <a href="/wiki/Cave_Po%C3%A9sie" title="Cave Poésie">Cave Poésie</a>, fondée en 1968 par <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Gouzenne" title="René Gouzenne">René Gouzenne</a>, est depuis un haut lieu du spectacle sous toutes ses formes. Enfin, l'église Saint-Pierre-des-Cuisines a été transformée en auditorium et salle de spectacle. La mairie de Toulouse édite Toulouse Blog<sup id="cite_ref-404" class="reference"><a href="#cite_note-404"><span class="cite-bracket">&#91;</span>371<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> sur lequel on retrouve la programmation des salles publiques et privées. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tournages">Tournages</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=122" title="Modifier la section : Tournages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=122" title="Modifier le code source de la section : Tournages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse est le lieu de tournage de films<sup id="cite_ref-405" class="reference"><a href="#cite_note-405"><span class="cite-bracket">&#91;</span>372<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> tels que&#160;: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Fortunat_(film)" title="Fortunat (film)">Fortunat</a></i> d'<a href="/wiki/Alex_Joff%C3%A9" title="Alex Joffé">Alex Joffé</a> avec <a href="/wiki/Bourvil" title="Bourvil">Bourvil</a> et <a href="/wiki/Mich%C3%A8le_Morgan" title="Michèle Morgan">Michèle Morgan</a> (1960),</li> <li><i><a href="/wiki/Le_Jour_et_l%27Heure" title="Le Jour et l&#39;Heure">Le Jour et l'Heure</a></i> de <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Cl%C3%A9ment" title="René Clément">René Clément</a> avec <a href="/wiki/Simone_Signoret" title="Simone Signoret">Simone Signoret</a> (1963),</li> <li><i><a href="/wiki/La_Bourse_et_la_Vie" title="La Bourse et la Vie">La Bourse et la Vie</a></i> de <a href="/wiki/Jean-Pierre_Mocky" title="Jean-Pierre Mocky">Jean-Pierre Mocky</a> avec <a href="/wiki/Fernandel" title="Fernandel">Fernandel</a> et <a href="/wiki/Jean_Poiret" title="Jean Poiret">Jean Poiret</a> (1966),</li> <li><i><a href="/wiki/Biquefarre" title="Biquefarre">Biquefarre</a></i>, documentaire de <a href="/wiki/Georges_Rouquier" title="Georges Rouquier">Georges Rouquier</a> (1983)</li> <li><i><a href="/wiki/L%27%C3%89t%C3%A9_en_pente_douce" title="L&#39;Été en pente douce">L'Été en pente douce</a></i> de <a href="/wiki/G%C3%A9rard_Krawczyk" title="Gérard Krawczyk">Gérard Krawczyk</a> avec <a href="/wiki/Jacques_Villeret" title="Jacques Villeret">Jacques Villeret</a> et <a href="/wiki/Jean-Pierre_Bacri" title="Jean-Pierre Bacri">Jean-Pierre Bacri</a> (1987)</li> <li><i><a href="/wiki/Ma_saison_pr%C3%A9f%C3%A9r%C3%A9e" title="Ma saison préférée">Ma saison préférée</a></i> d'<a href="/wiki/Andr%C3%A9_T%C3%A9chin%C3%A9" title="André Téchiné">André Téchiné</a> (1993),</li> <li><i><a href="/wiki/H%C3%A9ro%C3%AFnes" title="Héroïnes">Héroïnes</a></i> de <a href="/wiki/G%C3%A9rard_Krawczyk" title="Gérard Krawczyk">Gérard Krawczyk</a>, avec <a href="/wiki/Virginie_Ledoyen" title="Virginie Ledoyen">Virginie Ledoyen</a> (1997),</li> <li><i><a href="/wiki/Dieu_seul_me_voit_(Versailles-Chantiers)" title="Dieu seul me voit (Versailles-Chantiers)">Dieu seul me voit (Versailles-Chantiers)</a></i> des frères <a href="/wiki/Bruno_Podalyd%C3%A8s" title="Bruno Podalydès">Bruno</a> et <a href="/wiki/Denis_Podalyd%C3%A8s" title="Denis Podalydès">Denis Podalydès</a>, avec <a href="/wiki/Denis_Podalyd%C3%A8s" title="Denis Podalydès">Denis Podalydès</a>, <a href="/w/index.php?title=Jean-Michel_Brout%C3%A9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jean-Michel Brouté (page inexistante)">Jean-Michel Brouté</a>, <a href="/wiki/Michel_Vuillermoz" title="Michel Vuillermoz">Michel Vuillermoz</a>, <a href="/wiki/Jeanne_Balibar" title="Jeanne Balibar">Jeanne Balibar</a> (1998),</li> <li><i><a href="/wiki/D%27Artagnan_(film)" title="D&#39;Artagnan (film)">D'Artagnan</a></i> de <a href="/wiki/Peter_Hyams" title="Peter Hyams">Peter Hyams</a> avec <a href="/wiki/Justin_Chambers" title="Justin Chambers">Justin Chambers</a> et <a href="/wiki/Mena_Suvari" title="Mena Suvari">Mena Suvari</a> (2001),</li> <li><i><a href="/wiki/Le_Bruit,_l%27Odeur_et_Quelques_%C3%89toiles" title="Le Bruit, l&#39;Odeur et Quelques Étoiles">Le Bruit, l'Odeur et Quelques Étoiles</a></i>, d'<a href="/wiki/%C3%89ric_Pittard" title="Éric Pittard">Éric Pittard</a> avec le groupe <a href="/wiki/Zebda" title="Zebda">Zebda</a> (2002),</li> <li><i><a href="/wiki/Garonne_(mini-s%C3%A9rie)" title="Garonne (mini-série)">Garonne</a></i>, de <a href="/wiki/Claude_d%27Anna" title="Claude d&#39;Anna">Claude d'Anna</a> (2002),</li> <li><i><a href="/wiki/17_fois_C%C3%A9cile_Cassard" class="mw-redirect" title="17 fois Cécile Cassard">17 fois Cécile Cassard</a></i>, de <a href="/wiki/Christophe_Honor%C3%A9" title="Christophe Honoré">Christophe Honoré</a>, avec <a href="/wiki/B%C3%A9atrice_Dalle" title="Béatrice Dalle">Béatrice Dalle</a> (2002),</li> <li><i><a href="/wiki/Lemming_(film)" title="Lemming (film)">Lemming</a></i> de <a href="/wiki/Dominik_Moll" title="Dominik Moll">Dominik Moll</a>, avec <a href="/wiki/Charlotte_Gainsbourg" title="Charlotte Gainsbourg">Charlotte Gainsbourg</a> et <a href="/wiki/Laurent_Lucas" title="Laurent Lucas">Laurent Lucas</a> (2005),</li> <li><i><a href="/wiki/Salvador_(Puig_Antich)" title="Salvador (Puig Antich)">Salvador</a></i> de <a href="/wiki/Manuel_Huerga" title="Manuel Huerga">Manuel Huerga</a>, avec <a href="/wiki/Daniel_Br%C3%BChl" title="Daniel Brühl">Daniel Brühl</a> (2006)</li> <li><i><a href="/wiki/Trois_Amis" title="Trois Amis">Trois Amis</a></i>, de <a href="/wiki/Michel_Boujenah" title="Michel Boujenah">Michel Boujenah</a>, avec <a href="/wiki/Kad_Merad" title="Kad Merad">Kad Merad</a> (2007),</li> <li><i><a href="/wiki/Disparitions_(mini-s%C3%A9rie)" title="Disparitions (mini-série)">Disparitions</a></i>, série télévisée de <a href="/wiki/France_3" title="France 3">France 3</a> (2008),</li> <li><i><a href="/wiki/Les_Derniers_Jours_du_monde" title="Les Derniers Jours du monde">Les Derniers Jours du monde</a></i> des <a href="/wiki/Arnaud_et_Jean-Marie_Larrieu" title="Arnaud et Jean-Marie Larrieu">frères Larrieu</a>, avec <a href="/wiki/Mathieu_Amalric" title="Mathieu Amalric">Mathieu Amalric</a> (2009),</li> <li><i><a href="/wiki/Imog%C3%A8ne_McCarthery_(film)" title="Imogène McCarthery (film)">Imogène McCarthery</a></i> de <a href="/wiki/Franck_Magnier" title="Franck Magnier">Franck Magnier</a> et <a href="/wiki/Alexandre_Charlot" title="Alexandre Charlot">Alexandre Charlot</a>, avec <a href="/wiki/Catherine_Frot" title="Catherine Frot">Catherine Frot</a> et <a href="/wiki/Lambert_Wilson" title="Lambert Wilson">Lambert Wilson</a> (2010)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Rien_%C3%A0_perdre_-_Nothing_to_Lose&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rien à perdre - Nothing to Lose (page inexistante)">Rien à perdre - Nothing to Lose</a></i> documentaire de <a href="/wiki/Jean-Henri_Meunier" title="Jean-Henri Meunier">Jean-Henri Meunier</a> (2010)</li> <li><i><a href="/wiki/Ombline" title="Ombline">Ombline</a></i> de <a href="/wiki/St%C3%A9phane_Cazes" title="Stéphane Cazes">Stéphane Cazes</a>, avec <a href="/wiki/M%C3%A9lanie_Thierry" title="Mélanie Thierry">Mélanie Thierry</a> (2011)</li> <li><i><a href="/wiki/Mon_arbre" title="Mon arbre">Mon arbre</a></i> de <a href="/w/index.php?title=B%C3%A9r%C3%A9nice_Andr%C3%A9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bérénice André (page inexistante)">Bérénice André</a>, avec <a href="/w/index.php?title=L%C3%A9opoldine_Vigouroux&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Léopoldine Vigouroux (page inexistante)">Léopoldine Vigouroux</a> (2011)</li> <li><i><a href="/wiki/La_M%C3%A9thode_Claire" title="La Méthode Claire">La Méthode Claire</a></i> de <a href="/wiki/Vincent_Monnet" title="Vincent Monnet">Vincent Monnet</a> avec <a href="/wiki/Mich%C3%A8le_Laroque" title="Michèle Laroque">Michèle Laroque</a> (2012)</li> <li><i><a href="/wiki/La_Nuit_qu%27on_suppose" title="La Nuit qu&#39;on suppose">La Nuit qu'on suppose</a></i>, documentaire de <a href="/wiki/Benjamin_d%27Aoust" title="Benjamin d&#39;Aoust">Benjamin d'Aoust</a> (2013)</li> <li><i><a href="/wiki/Amour_et_Turbulences" title="Amour et Turbulences">Amour et Turbulences</a></i> d'<a href="/wiki/La_Chanson_du_dimanche" title="La Chanson du dimanche">Alexandre Castagnetti</a> avec <a href="/wiki/Ludivine_Sagnier" title="Ludivine Sagnier">Ludivine Sagnier</a>, <a href="/wiki/Nicolas_Bedos" title="Nicolas Bedos">Nicolas Bedos</a> et <a href="/wiki/Jonathan_Cohen" title="Jonathan Cohen">Jonathan Cohen</a> (2013)</li> <li><i><a href="/wiki/Marjorie_(s%C3%A9rie_t%C3%A9l%C3%A9vis%C3%A9e)" title="Marjorie (série télévisée)">Marjorie</a></i> d'<a href="/wiki/Ivan_Calb%C3%A9rac" title="Ivan Calbérac">Ivan Calbérac</a> avec <a href="/wiki/Anne_Charrier" title="Anne Charrier">Anne Charrier</a> et <a href="/wiki/Patrick_Chesnais" title="Patrick Chesnais">Patrick Chesnais</a> (2014)</li> <li><i><a href="/wiki/La_Ville_aux_murs_dauphins" title="La Ville aux murs dauphins">La Ville aux murs dauphins</a></i>, court-métrage de <a href="/wiki/Pierre_Gaffi%C3%A9" title="Pierre Gaffié">Pierre Gaffié</a> (2014)</li> <li><i><a href="/wiki/La_V%C3%A9rit%C3%A9_(film,_2015)" title="La Vérité (film, 2015)">La Vérité</a></i> documentaire de <a href="/w/index.php?title=Julien_Bourges&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Julien Bourges (page inexistante)">Julien Bourges</a> avec <a href="/w/index.php?title=%C3%89milie_Brigand&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Émilie Brigand (page inexistante)">Émilie Brigand</a>, <a href="/w/index.php?title=Olivier_Calcada&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Olivier Calcada (page inexistante)">Olivier Calcada</a>, <a href="/wiki/No%C3%A9mie_Churlet" title="Noémie Churlet">Noémie Churlet</a>, <a href="/w/index.php?title=H%C3%A9l%C3%A8ne_Larrouy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hélène Larrouy (page inexistante)">Hélène Larrouy</a> et <a href="/w/index.php?title=Victor_Abbou&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Victor Abbou (page inexistante)">Victor Abbou</a> (2015)</li> <li><i><a href="/wiki/Mention_particuli%C3%A8re" title="Mention particulière">Mention particulière</a></i> de <a href="/wiki/Christophe_Campos" title="Christophe Campos">Christophe Campos</a> avec <a href="/wiki/Marie_Dal_Zotto" title="Marie Dal Zotto">Marie Dal Zotto</a>, <a href="/wiki/Bruno_Salomone" title="Bruno Salomone">Bruno Salomone</a> et <a href="/wiki/H%C3%A9l%C3%A8ne_de_Fougerolles" title="Hélène de Fougerolles">Hélène de Fougerolles</a> (2017)</li> <li><i><a href="/wiki/Alive_in_France" title="Alive in France">Alive in France</a></i> documentaire de <a href="/wiki/Abel_Ferrara" title="Abel Ferrara">Abel Ferrara</a> (2018)</li> <li><i><a href="/wiki/Une_intime_conviction" title="Une intime conviction">Une intime conviction</a></i> d'<a href="/wiki/Antoine_Raimbault" title="Antoine Raimbault">Antoine Raimbault</a> avec <a href="/wiki/Marina_Fo%C3%AFs" title="Marina Foïs">Marina Foïs</a>, <a href="/wiki/Olivier_Gourmet" title="Olivier Gourmet">Olivier Gourmet</a> et <a href="/wiki/Laurent_Lucas" title="Laurent Lucas">Laurent Lucas</a> (2019)</li> <li><i><a href="/wiki/Selon_la_police" title="Selon la police">Selon la police</a></i> de <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Videau" title="Frédéric Videau">Frédéric Videau</a> avec <a href="/wiki/Simon_Abkarian" title="Simon Abkarian">Simon Abkarian</a> et <a href="/wiki/Laetitia_Casta" title="Laetitia Casta">Laetitia Casta</a> (2022)</li> <li><i><a href="/wiki/Overdose_(film,_2022)" title="Overdose (film, 2022)">Overdose</a></i> d'<a href="/wiki/Olivier_Marchal" title="Olivier Marchal">Olivier Marchal</a> avec <a href="/wiki/Sofia_Essa%C3%AFdi" title="Sofia Essaïdi">Sofia Essaïdi</a> et <a href="/wiki/Simon_Abkarian" title="Simon Abkarian">Simon Abkarian</a> (2022)</li> <li><i><a href="/wiki/Le_Cours_de_la_vie" title="Le Cours de la vie">Le Cours de la vie</a></i> de <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Sojcher" title="Frédéric Sojcher">Frédéric Sojcher</a> avec <a href="/wiki/Agn%C3%A8s_Jaoui" title="Agnès Jaoui">Agnès Jaoui</a> et <a href="/wiki/Jonathan_Zacca%C3%AF" title="Jonathan Zaccaï">Jonathan Zaccaï</a> (2023)</li> <li><i><a href="/wiki/Double_Foyer" title="Double Foyer">Double Foyer</a></i> de <a href="/wiki/Claire_Vass%C3%A9" title="Claire Vassé">Claire Vassé</a> avec <a href="/wiki/Max_Boublil" title="Max Boublil">Max Boublil</a> et <a href="/wiki/%C3%89milie_Dequenne" title="Émilie Dequenne">Émilie Dequenne</a> (2024)</li> <li><i><a href="/wiki/Ma_part_de_Gaulois_(film)" title="Ma part de Gaulois (film)">Ma part de Gaulois</a></i> de <a href="/wiki/Malik_Chibane" title="Malik Chibane">Malik Chibane</a> avec <a href="/wiki/Adila_Bendimerad" title="Adila Bendimerad">Adila Bendimerad</a>, <a href="/w/index.php?title=Abdallah_Charki&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Abdallah Charki (page inexistante)">Abdallah Charki</a> et <a href="/wiki/Lyes_Salem" title="Lyes Salem">Lyes Salem</a> (2024)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Musique">Musique</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=123" title="Modifier la section : Musique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=123" title="Modifier le code source de la section : Musique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Conservatoire_%C3%A0_rayonnement_r%C3%A9gional_de_Toulouse" title="Conservatoire à rayonnement régional de Toulouse">Conservatoire à rayonnement régional de Toulouse</a>, <a href="/wiki/Rock_%C3%A0_Toulouse" title="Rock à Toulouse">Rock à Toulouse</a> et <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Capitole_de_Toulouse" title="Théâtre du Capitole de Toulouse">Théâtre du Capitole de Toulouse</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg/170px-Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg" decoding="async" width="170" height="244" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg/255px-Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg/340px-Capitole_Entr%C3%A9e_du_th%C3%A9atre.jpg 2x" data-file-width="4593" data-file-height="6584" /></a><figcaption>Entrée du théâtre du Capitole.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg/170px-Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg/255px-Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg/340px-Toulouse_-_Chapelle_des_Carm%C3%A9lites.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="5472" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Chapelle_des_Carm%C3%A9lites_de_Toulouse" title="Chapelle des Carmélites de Toulouse">chapelle des Carmélites</a> accueille régulièrement des concerts sous sa voûte en lambris de chêne.</figcaption></figure> <p>Depuis le 31 octobre 2023, Toulouse est labellisée <a href="/wiki/R%C3%A9seau_des_villes_cr%C3%A9atives_UNESCO" title="Réseau des villes créatives UNESCO">Ville créative des musiques</a> par l'UNESCO<sup id="cite_ref-406" class="reference"><a href="#cite_note-406"><span class="cite-bracket">&#91;</span>373<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-407" class="reference"><a href="#cite_note-407"><span class="cite-bracket">&#91;</span>374<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>L'hymne de Toulouse est <a href="/wiki/La_Tolosenca" title="La Tolosenca">La Toulousaine</a> du compositeur <a href="/wiki/Louis_Deff%C3%A8s" title="Louis Deffès">Louis Deffès</a>. </p><p>Les <a href="/wiki/Op%C3%A9ra" title="Opéra">opéras</a> et <a href="/wiki/Ballet" title="Ballet">ballets</a> sont proposés par le <a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Capitole_de_Toulouse" title="Théâtre du Capitole de Toulouse">théâtre du Capitole</a>, qui abrite une <a href="/wiki/Ballet_du_Capitole" title="Ballet du Capitole">compagnie de ballet</a> composée de <span class="nowrap">35 danseurs</span> permanents ainsi qu'un chœur mixte composé de <span class="nowrap">45 chanteurs</span> titulaires. L'<a href="/wiki/Orchestre_national_du_Capitole_de_Toulouse" title="Orchestre national du Capitole de Toulouse">Orchestre national du Capitole</a> a acquis une réputation internationale dans le domaine de la <a href="/wiki/Musique_classique" title="Musique classique">musique classique</a>, porté dans les premiers rangs de la scène nationale par le chef d'orchestre <a href="/wiki/Michel_Plasson" title="Michel Plasson">Michel Plasson</a>, et placé sous la direction actuelle de <a href="/wiki/Tugan_Sokhiev" title="Tugan Sokhiev">Tugan Sokhiev</a>. Aux <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle et <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, de grandes voix comme <a href="/wiki/Pierre_de_J%C3%A9lyotte" title="Pierre de Jélyotte">Pierre de Jélyotte</a> et <a href="/wiki/Victor_Capoul" title="Victor Capoul">Victor Capoul</a> se sont formées à Toulouse<sup id="cite_ref-408" class="reference"><a href="#cite_note-408"><span class="cite-bracket">&#91;</span>375<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. D'autres s'y illustrent comme <a href="/wiki/Mady_Mespl%C3%A9" title="Mady Mesplé">Mady Mesplé</a>, <a href="/wiki/Tony_Poncet" title="Tony Poncet">Tony Poncet</a>, <a href="/wiki/Jean-Philippe_Lafont" title="Jean-Philippe Lafont">Jean-Philippe Lafont</a> ou <a href="/wiki/Pierre_Nougaro" title="Pierre Nougaro">Pierre Nougaro</a>. Notons aussi la résidence principale de l'orchestre, la <a href="/wiki/Halle_aux_Grains_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Halle aux Grains de Toulouse">Halle aux Grains</a>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="2008-02-13" data-sort-value="2008-02-13">13 février 2008</time>, les <abbr class="abbr" title="Quinzième">15<sup>e</sup></abbr> <a href="/wiki/Victoires_de_la_musique_classique" title="Victoires de la musique classique">victoires de la musique classique</a> (le plus grand concert annuel de musique classique en France) se sont déroulées à la Halle aux Grains de Toulouse. Durant la cérémonie, il a longuement été fait l'éloge de l'Orchestre national du Capitole, et de <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">sa renommée internationale en tant que l'un des meilleurs orchestres au monde</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup>. </p><p>L'<a href="/wiki/Orchestre_national_du_Capitole_de_Toulouse" title="Orchestre national du Capitole de Toulouse">Orchestre national du Capitole</a> est par ailleurs l'orchestre français qui a enregistré le plus de concerts durant l'année 2007<sup id="cite_ref-409" class="reference"><a href="#cite_note-409"><span class="cite-bracket">&#91;</span>376<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Également réputé, l'<a href="/wiki/Orchestre_de_chambre_de_Toulouse" title="Orchestre de chambre de Toulouse">Orchestre de chambre de Toulouse</a>, fondé par <a href="/wiki/Louis_Auriacombe" title="Louis Auriacombe">Louis Auriacombe</a> en 1953, est actuellement dirigé par le violoniste <a href="/w/index.php?title=Gilles_Colliard&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gilles Colliard (page inexistante)">Gilles Colliard</a><sup id="cite_ref-410" class="reference"><a href="#cite_note-410"><span class="cite-bracket">&#91;</span>377<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ses multiples initiatives ont considérablement accru le rayonnement de cet ensemble, dont le répertoire varié va de la <a href="/wiki/Musique_baroque" title="Musique baroque">musique baroque</a> à la <a href="/wiki/Musique_moderne" title="Musique moderne">musique moderne</a>. Il se produit en divers lieux du Grand Toulouse, notamment à l'auditorium de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_Saint-Pierre-des-Cuisines" title="Église Saint-Pierre-des-Cuisines">église Saint-Pierre-des-Cuisines</a>, à la chapelle Sainte-Anne, au cinéma <a href="/wiki/Utopia_(cin%C3%A9ma)" title="Utopia (cinéma)">Utopia</a> de <a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a>, etc. </p><p>Plusieurs artistes et groupes toulousains se sont fait une réputation internationale dans de nombreux styles musicaux comme <a href="/wiki/Claude_Nougaro" title="Claude Nougaro">Claude Nougaro</a>, <a href="/wiki/Art_Mengo" title="Art Mengo">Art Mengo</a>, <a href="/wiki/Diabologum" title="Diabologum">Diabologum</a>, <a href="/wiki/Gold_(groupe)" title="Gold (groupe)">Gold</a>, <a href="/wiki/Images_(groupe)" title="Images (groupe)">Images</a>, <a href="/wiki/Jean-Pierre_Mader" title="Jean-Pierre Mader">Jean-Pierre Mader</a>, <a href="/wiki/Pauline_Ester" title="Pauline Ester">Pauline Ester</a>, <a href="/wiki/Les_Malpolis" title="Les Malpolis">Les Malpolis</a>, <a href="/wiki/Zebda" title="Zebda">Zebda</a> ou encore <a href="/wiki/Cats_on_Trees" title="Cats on Trees">Cats on Trees</a>. Le <a href="/wiki/Rap" title="Rap">rap</a> est aussi représenté par des artistes ou groupes comme <a href="/wiki/Dadoo" title="Dadoo">Dadoo</a>, <a href="/wiki/Fabulous_Trobadors" title="Fabulous Trobadors">Fabulous Trobadors</a>, <a href="/wiki/KDD" title="KDD">KDD</a> et plus de <span class="nowrap">200 artistes</span> de rap toulousain<sup id="cite_ref-411" class="reference"><a href="#cite_note-411"><span class="cite-bracket">&#91;</span>378<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> le <a href="/wiki/Ska" title="Ska">ska</a> avec <a href="/wiki/Spook_and_the_Guay" title="Spook and the Guay">Spook and the Guay</a>, les <a href="/wiki/Beaut%C3%A9s_vulgaires" title="Beautés vulgaires">Beautés vulgaires</a>, le <a href="/wiki/Rock" title="Rock">rock</a> métal avec <a href="/wiki/Psykup" title="Psykup">Psykup</a>, <a href="/wiki/Sidilarsen" title="Sidilarsen">Sidilarsen</a>, <a href="/wiki/Punish_Yourself" title="Punish Yourself">Punish Yourself</a> ou <a href="/wiki/The_Dodoz" title="The Dodoz">The Dodoz</a> ainsi que la <a href="/wiki/Musique_%C3%A9lectronique" title="Musique électronique">musique électronique</a> avec <a href="/wiki/Mondkopf" title="Mondkopf">Mondkopf</a>, <a href="/wiki/Electrosexual" title="Electrosexual">Electrosexual</a> et le DJ <a href="/wiki/Laurent_Wolf" title="Laurent Wolf">Laurent Wolf</a>. </p><p>Dirigé par Jean Dekyndt, le <a href="/wiki/Conservatoire_%C3%A0_rayonnement_r%C3%A9gional_de_Toulouse" title="Conservatoire à rayonnement régional de Toulouse">Conservatoire à rayonnement régional de Toulouse</a> compte parmi les grands pôles d'excellence dans le domaine de l'enseignement de la musique en France. Différents établissements dispersés dans la ville enseignent les disciplines instrumentales et vocales, la composition et les disciplines théoriques, les disciplines chorégraphiques, la musique ancienne ainsi qu’une initiation à l’art dramatique<sup id="cite_ref-412" class="reference"><a href="#cite_note-412"><span class="cite-bracket">&#91;</span>379<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La ville possède un nombre important d’orgues remarquables. Depuis 1996, a lieu tous les ans le festival international <i>Toulouse Les Orgues</i><sup id="cite_ref-413" class="reference"><a href="#cite_note-413"><span class="cite-bracket">&#91;</span>380<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Plusieurs artistes rendent hommage à la ville comme&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Claude_Nougaro" title="Claude Nougaro">Claude Nougaro</a> avec sa chanson <i><a href="/wiki/Toulouse_(chanson)" title="Toulouse (chanson)">Toulouse</a></i> (avec par exemple des reprises de <a href="/wiki/Maurane" title="Maurane">Maurane</a> et <a href="/wiki/Patrick_S%C3%A9bastien" title="Patrick Sébastien">Patrick Sébastien</a>)&#160;;</li> <li>Le groupe anglais des <a href="/wiki/The_Stranglers" title="The Stranglers">Stranglers</a> avec la chanson <i><a href="/w/index.php?title=Goodbye_Toulouse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Goodbye Toulouse (page inexistante)">Goodbye Toulouse</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Goodbye_Toulouse" class="extiw" title="en:Goodbye Toulouse"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Goodbye Toulouse&#160;»">(en)</span></a></i> faisant référence à une prédiction de <a href="/wiki/Nostradamus" title="Nostradamus">Nostradamus</a>&#160;;</li> <li>Le groupe français <a href="/wiki/Little_Bob_Story" title="Little Bob Story">Little Bob Story</a> avec <i>Riot in Toulouse</i> à la suite d'un concert 'épique';</li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9opold_Nord_et_Vous" title="Léopold Nord et Vous">Leopold Nord</a> et <a href="/wiki/Jean-Pierre_Mader" title="Jean-Pierre Mader">Jean-Pierre Mader</a> avec leur chanson <i>Bruxelles-Toulouse</i>&#160;;</li> <li>Les rappeurs toulousains <a href="/wiki/Furax_(rappeur)" title="Furax (rappeur)">Furax</a> et Polychrome7 avec leur album «&#160;Toulouse&#160;»&#160;;</li> <li>Le DJ néerlandais <a href="/wiki/Nicky_Romero" title="Nicky Romero">Nicky Romero</a> avec son tube électro <i>Toulouse</i>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Medef_inna_Babylone" title="Medef inna Babylone">Medef inna Babylone</a> groupe de Garage Punk avec leur chanson <i>Toulouse Punk</i>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Michel_Jonasz" title="Michel Jonasz">Michel Jonasz</a> et sa chanson <i>Joueurs de blues</i>, en 1981, où Toulouse a été citée <span class="nowrap">2 fois</span> et la Garonne <span class="nowrap">1 fois</span>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Zebda" title="Zebda">Zebda</a> avec leurs chansons <i>Toulouse</i> et <i>Matabiau</i>&#160;;</li> <li>Le groupe de rap Toulousain <a href="/wiki/KDD" title="KDD">KDD</a> avec la chanson <i>Quatre Bises</i> qui citent les différents quartier de la ville.</li> <li><a href="/wiki/Bigflo_et_Oli" title="Bigflo et Oli">Bigflo et Oli</a> avec leurs chansons <i>Fier d'être toulousains </i>et <i>Toulouse</i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Droogz_Brigade&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Droogz Brigade (page inexistante)">Droogz Brigade</a> avec la chanson <i>Oh Toulouse</i>&#160;;</li> <li>Le groupe britannique de musique électronique <a href="/wiki/Is_Tropical" title="Is Tropical">Is Tropical</a> avec leur chanson <i>Toulouse</i>.</li> <li>La marque française Mosaic a sorti un double cd en 2006, <i>Toulouse en chanson</i>, compilation de 36 chansons (1 par artiste ou groupe) dont plus de la moitié des titres sont inédits<sup id="cite_ref-414" class="reference"><a href="#cite_note-414"><span class="cite-bracket">&#91;</span>381<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li>Voir <a href="/wiki/Liste_de_chansons_francophones_dont_le_titre_comporte_le_nom_d%27une_ville#T" title="Liste de chansons francophones dont le titre comporte le nom d&#39;une ville">plusieurs chansons francophones dont le titre contient le nom de la ville <i>Toulouse</i></a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Peintures">Peintures</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=124" title="Modifier la section : Peintures" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=124" title="Modifier le code source de la section : Peintures"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Parmi les peintures conservées à Toulouse, on retrouve&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Le_Port_de_Cassis" title="Le Port de Cassis">Le port de Cassis</a>, par <a href="/wiki/Charles_Camoin" title="Charles Camoin">Charles Camoin</a> en 1905</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cinémas"><span id="Cin.C3.A9mas"></span>Cinémas</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=125" title="Modifier la section : Cinémas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=125" title="Modifier le code source de la section : Cinémas"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg/170px-Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg" decoding="async" width="170" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg/255px-Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg/340px-Ancien_petit_S%C3%A9minaire_de_l%27Esquile.jpg 2x" data-file-width="4654" data-file-height="6481" /></a><figcaption>Entrée de la cinémathèque rue du Taur.</figcaption></figure> <p>Toulouse est dotée de nombreux <a href="/wiki/Cin%C3%A9ma" title="Cinéma">cinémas</a>. Plusieurs cinémas indépendants sont accessibles en centre-ville dont le plus ancien labellisé <a href="/wiki/Art_et_essai_(salle_de_cin%C3%A9ma)" title="Art et essai (salle de cinéma)">Cinéma d'art et d'essai</a> est l'<a href="/wiki/ABC_(cin%C3%A9ma)" title="ABC (cinéma)">ABC</a>, situé <i>rue Saint-Bernard</i>. Cinéma associatif et indépendant ouvert dans les années 1950, il comprend trois salles, une salle de réunion, une salle d'exposition et un centre de documentation. Après dix-huit mois de rénovation et la mobilisation de grands noms du cinéma européen, il a rouvert en <time class="nowrap" datetime="2009-09" data-sort-value="2009-09">septembre 2009</time>. Le réseau <a href="/wiki/Utopia_(cin%C3%A9ma)" title="Utopia (cinéma)">Utopia</a>, adhérent d'<a href="/wiki/Europa_Cinemas" title="Europa Cinemas">Europa Cinemas</a>, a un complexe à <a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a> et un autre ouvert plus récemment dans le quartier de <a href="/wiki/Borderouge" title="Borderouge">Borderouge</a><sup id="cite_ref-415" class="reference"><a href="#cite_note-415"><span class="cite-bracket">&#91;</span>382<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. L'Utopia-Toulouse est devenu, depuis son rachat en 2016, l'<a href="/wiki/American_Cosmograph" title="American Cosmograph">American Cosmograph</a>, cinéma de trois salles <a href="/wiki/Art_et_essai_(salle_de_cin%C3%A9ma)" title="Art et essai (salle de cinéma)">art et essai</a>. La salle unique du Cratère, Grand Rue Saint Michel, également Art et Essai, diffuse à 80&#160;% des reprises après les grandes salles d'Art et Essai du centre-ville<sup id="cite_ref-nordcinema_416-0" class="reference"><a href="#cite_note-nordcinema-416"><span class="cite-bracket">&#91;</span>383<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>La <a href="/wiki/Cin%C3%A9math%C3%A8que_de_Toulouse" title="Cinémathèque de Toulouse">cinémathèque de Toulouse</a> est un cinéma associatif créé par <a href="/wiki/Raymond_Borde" title="Raymond Borde">Raymond Borde</a> dans les années 1950 qui acquiert un statut officiel en 1964. Elle a longtemps été dirigée par <a href="/wiki/Daniel_Toscan_du_Plantier" title="Daniel Toscan du Plantier">Daniel Toscan du Plantier</a> et <a href="/w/index.php?title=Pierre_Cadars&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pierre Cadars (page inexistante)">Pierre Cadars</a>. C'est le deuxième fonds cinématographique de France après la cinémathèque de Paris. Elle possède plus de 24&#160;000&#160;copies de longs-métrages et courts-métrages, ainsi qu'en ensemble de collections de documents consacrés au cinéma<sup id="cite_ref-417" class="reference"><a href="#cite_note-417"><span class="cite-bracket">&#91;</span>384<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle comprend également une bibliothèque. Toulouse possède aussi l'école supérieure d'Audiovisuel (ESAV) qui se trouve rue du Taur près de la cinémathèque depuis 2002. C'est un centre de recherche qui accueille plusieurs chercheurs et de nombreux étudiants du troisième cycle. </p><p><a href="/wiki/Les_cin%C3%A9mas_Path%C3%A9_Gaumont" class="mw-redirect" title="Les cinémas Pathé Gaumont">Europalaces</a> possède <span class="nowrap">13 salles</span> sous l'enseigne <a href="/wiki/Gaumont" title="Gaumont">Gaumont</a> <a href="/wiki/Place_Wilson_(Toulouse)" title="Place Wilson (Toulouse)">place Wilson</a>, et un <a href="/wiki/Multiplexe" title="Multiplexe">multiplexe</a> avec l'une des six salles de France certifiées <a href="/wiki/IMAX" title="IMAX">IMAX</a> à <a href="/wiki/Lab%C3%A8ge" title="Labège">Labège</a>, au sud de Toulouse<sup id="cite_ref-nordcinema_416-1" class="reference"><a href="#cite_note-nordcinema-416"><span class="cite-bracket">&#91;</span>383<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. À Blagnac, <a href="/wiki/Circuit_Georges-Raymond" class="mw-redirect" title="Circuit Georges-Raymond">Mega CGR</a> possède un complexe cinématographique. </p><p>Un petit cinéma existe également dans le quartier du <a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a>, au sein du Centre culturel Alban Minville<sup id="cite_ref-418" class="reference"><a href="#cite_note-418"><span class="cite-bracket">&#91;</span>385<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Médias"><span id="M.C3.A9dias"></span>Médias</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=126" title="Modifier la section : Médias" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=126" title="Modifier le code source de la section : Médias"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Télévision_locale"><span id="T.C3.A9l.C3.A9vision_locale"></span>Télévision locale</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=127" title="Modifier la section : Télévision locale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=127" title="Modifier le code source de la section : Télévision locale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toulouse abrite plusieurs chaînes de télévision locales&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/France_3_Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="France 3 Midi-Pyrénées">France 3 Midi-Pyrénées</a> a son siège à Toulouse et ses studios sont situés à la Cépière. Elle propose chaque jour l'actualité régionale ainsi qu'une émission à thème tourné en <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a>, <i>Viure al Païs</i>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/M6" title="M6">M6</a> avait un décrochage local situé <a href="/wiki/All%C3%A9es_Jean-Jaur%C3%A8s" title="Allées Jean-Jaurès">allées Jean-Jaurès</a> qui a aujourd'hui disparu&#160;;</li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9_Toulouse" title="Télé Toulouse">TLT</a> était la télévision locale de Toulouse. Elle a cessé d'émettre le 3 juillet 2015 en raison de difficultés financières<sup id="cite_ref-419" class="reference"><a href="#cite_note-419"><span class="cite-bracket">&#91;</span>386<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les locaux se trouvaient à l'<a href="/wiki/M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9-Cabanis" title="Médiathèque José-Cabanis">Arche Marengo</a>, à <a href="/wiki/Marengo_(Toulouse)" title="Marengo (Toulouse)">Marengo</a> (à l'origine son siège était à Compans-Caffarelli)<sup id="cite_ref-médias_420-0" class="reference"><a href="#cite_note-médias-420"><span class="cite-bracket">&#91;</span>387<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. En octobre 2016, il est annoncé que sa remplaçante se nommera <a href="/wiki/Vi%C3%A0Occitanie_Toulouse" title="ViàOccitanie Toulouse">TV Sud Toulouse</a>. Elle commencera ses programmes d'ici au printemps 2017<sup id="cite_ref-421" class="reference"><a href="#cite_note-421"><span class="cite-bracket">&#91;</span>388<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>TV Bruits, une <a href="/wiki/Web_TV" title="Web TV">web TV</a> associative créée en janvier 2001 et basée à Toulouse<sup id="cite_ref-422" class="reference"><a href="#cite_note-422"><span class="cite-bracket">&#91;</span>389<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-423" class="reference"><a href="#cite_note-423"><span class="cite-bracket">&#91;</span>390<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Depuis sa création, TV Bruits a diffusé ses programmes à plusieurs reprises sur les <a href="/wiki/Transmission_hertzienne" title="Transmission hertzienne">ondes hertziennes</a> avec l'autorisation du <a href="/wiki/Conseil_sup%C3%A9rieur_de_l%27audiovisuel_(France)" title="Conseil supérieur de l&#39;audiovisuel (France)">CSA</a>. Après le rejet de plusieurs demandes d'autorisation de diffusion sur les réseaux <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision_analogique_terrestre" title="Télévision analogique terrestre">hertziens</a> et <a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9vision_par_c%C3%A2ble" title="Télévision par câble">câblés</a>, TV Bruits a fait le choix en 2006 de se concentrer sur la diffusion web<sup id="cite_ref-424" class="reference"><a href="#cite_note-424"><span class="cite-bracket">&#91;</span>391<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/%C3%92C_tele" title="ÒC tele">ÒC tele</a>, une web TV conventionnée par le CSA<sup id="cite_ref-425" class="reference"><a href="#cite_note-425"><span class="cite-bracket">&#91;</span>392<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> diffusant des programmes en <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a><sup id="cite_ref-426" class="reference"><a href="#cite_note-426"><span class="cite-bracket">&#91;</span>393<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <p>Les chaînes de la TNT émettent sur Toulouse grâce au site du <a href="/wiki/Pic_du_Midi_de_Bigorre#Radio_et_télévision" title="Pic du Midi de Bigorre">Pic du Midi</a>. Il y a aussi 2 réémetteurs TNT sur l'agglomération toulousaine&#160;: l'un est situé chemin des Côtes de Pech David et émet les multiplexes R1 (dont France 3 Midi-Pyrénées et TV Sud Toulouse), R4, R6 et R7. Ce site est géré par <a href="/wiki/Towercast" class="mw-redirect" title="Towercast">Towercast</a>. L'autre est sur la Tour de Lafilaire, au <a href="/wiki/Chemin_de_Duroux" title="Chemin de Duroux">chemin de Duroux</a>. Il émet les multiplexes R2 et R3 et est géré par <a href="/wiki/TDF" title="TDF">TDF</a><sup id="cite_ref-427" class="reference"><a href="#cite_note-427"><span class="cite-bracket">&#91;</span>394<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Radios_locales">Radios locales</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=128" title="Modifier la section : Radios locales" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=128" title="Modifier le code source de la section : Radios locales"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En plus des stations de radio nationales, la ville est couverte par de nombreuses stations<sup id="cite_ref-428" class="reference"><a href="#cite_note-428"><span class="cite-bracket">&#91;</span>395<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> locales&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Sud_Radio_(France)" title="Sud Radio (France)">Sud Radio</a> (101,4 FM)&#160;: la radio du Sud est contrôlée par le groupe <a href="/wiki/Fiducial" title="Fiducial">Fiducial Médias</a> depuis avril 2013. Ses studios sont à <a href="/wiki/Lab%C3%A8ge" title="Labège">Labège</a> mais Fiducial souhaite la faire déménager à Paris<sup id="cite_ref-429" class="reference"><a href="#cite_note-429"><span class="cite-bracket">&#91;</span>396<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/FMR_(radio)" title="FMR (radio)">FMR</a> (89,1 FM)&#160;: radio associative orientée sur la new wave et le punk<sup id="cite_ref-430" class="reference"><a href="#cite_note-430"><span class="cite-bracket">&#91;</span>397<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle partage sa fréquence avec Booster&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Booster_FM" title="Booster FM">Booster</a> (89,1 FM)&#160;: radio associative. Elle partage sa fréquence avec FMR&#160;;</li> <li>Radio Mon Païs (90,1 FM)&#160;: Radio associative basée à la Bourse du Travail de Toulouse, proche de la CGT de Toulouse, ce qui fait d'elle une radio militante<sup id="cite_ref-431" class="reference"><a href="#cite_note-431"><span class="cite-bracket">&#91;</span>398<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/France_Bleu_Occitanie" class="mw-redirect" title="France Bleu Occitanie">France Bleu Occitanie</a>, <i>anciennement France Bleu Toulouse</i> (90,5 FM)&#160;: radio locale publique arrivée en 2011, elle occupe les anciens studios du <a href="/wiki/Mouv%27" title="Mouv&#39;">Mouv'</a>. Elle émet aussi à <a href="/wiki/Agen" title="Agen">Agen</a> sur 99,4 FM depuis 2013 en remplacement de <a href="/wiki/France_Bleu_P%C3%A9rigord" class="mw-redirect" title="France Bleu Périgord">France Bleu Périgord</a>. Elle souhaite se développer dans la région<sup id="cite_ref-432" class="reference"><a href="#cite_note-432"><span class="cite-bracket">&#91;</span>399<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Canal_Sud" title="Canal Sud">Canal Sud</a> (92,2 FM)&#160;: radio associative<sup id="cite_ref-433" class="reference"><a href="#cite_note-433"><span class="cite-bracket">&#91;</span>400<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Toulouse FM (92,6 FM)&#160;: radio locale commerciale de Toulouse. Elle appartient au groupe <a href="/wiki/Mediameeting" title="Mediameeting">Mediameeting</a> et retransmet notamment les matchs du <a href="/wiki/Toulouse_Football_Club" title="Toulouse Football Club">Toulouse Football Club</a>. Elle arrive en 2008&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Ado_FM" title="Ado FM">Ado</a> (93,1 FM)&#160;: radio commerciale parisienne orientée sur le hip-hop. Elle appartient à l'ancien groupe de Sud Radio, le <a href="/wiki/Groupe_1981" title="Groupe 1981">Groupe 1981</a>&#160;;</li> <li>Altitude FM (93,5 FM)&#160;: Radio associative émettant depuis le Parc Odyssud, à <a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a><sup id="cite_ref-434" class="reference"><a href="#cite_note-434"><span class="cite-bracket">&#91;</span>401<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Radio_campus_Toulouse" title="Radio campus Toulouse">Campus FM</a> (94,0 FM)&#160;: radio étudiante toulousaine. Le 13 février 2017, les locaux de la radio sont dévastés par une inondation<sup id="cite_ref-435" class="reference"><a href="#cite_note-435"><span class="cite-bracket">&#91;</span>402<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Radio_N%C3%A9o" title="Radio Néo">Néo</a> (94,8 FM)&#160;: radio parisienne sur la nouvelle scène musicale. Elle est arrivée sur Toulouse en 2008 mais aussi à <a href="/wiki/Bourges" title="Bourges">Bourges</a> sur 100,0 FM&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Radio_Pr%C3%A9sence" title="Radio Présence">Radio Présence</a> (97,9 FM)&#160;: radio catholique émettant en <a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">Midi-Pyrénées</a> et dans les <a href="/wiki/Hautes-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Hautes-Pyrénées">Hautes-Pyrénées</a> par le biais d'antennes locales émettant <span class="nowrap">4 heures</span> de programmes par jour. Son siège est au 4, rue des feuillants à Toulouse.</li> <li><a href="/wiki/Radio_Occitania" title="Radio Occitania">Radio Occitania</a> (98,3 FM)&#160;: radio associative émettant des programmes en langue occitane et en français<sup id="cite_ref-436" class="reference"><a href="#cite_note-436"><span class="cite-bracket">&#91;</span>403<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Radio Kol Aviv (101,0 FM)&#160;: radio associative visant principalement la communauté juive toulousaine&#160;;</li> <li>Radio (106,8 FM)&#160;: radio associative toulousaine<sup id="cite_ref-437" class="reference"><a href="#cite_note-437"><span class="cite-bracket">&#91;</span>404<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <p>Le 30 juin 2012, la radio associative Radio Plus cesse d'émettre à la suite d'un changement d'activité de l'association qui la gérait<sup id="cite_ref-438" class="reference"><a href="#cite_note-438"><span class="cite-bracket">&#91;</span>405<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle diffusait de l'accordéon, de la chanson française des années 1950, 1960 aux années 2000 et une émission de voyance la semaine, tout ça entre 7 h et 19 h sur le 106.8 FM en partage de fréquence avec Radio. Depuis l'arrêt de Radio Plus, Radio émet sur sa fréquence 24 h/24. Sa deuxième partie s'intitule désormais «&#160;Radio Radio +&#160;» et émet entre 1 h et 13 h<sup id="cite_ref-439" class="reference"><a href="#cite_note-439"><span class="cite-bracket">&#91;</span>406<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Quelques radios nationales sont présentes à Toulouse grâce à leurs déclinaisons locales&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/RTL2" title="RTL2">RTL2 Toulouse</a> (88,7 FM) <i>(prochainement)</i><sup id="cite_ref-440" class="reference"><a href="#cite_note-440"><span class="cite-bracket">&#91;</span>407<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A9rie_FM" title="Chérie FM">Chérie FM Toulouse</a> (97,4 FM)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/RFM" title="RFM">RFM Toulouse</a> (99,1 FM)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Nostalgie_(France)" title="Nostalgie (France)">Nostalgie Toulouse</a> (99,5 FM)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/NRJ" title="NRJ">NRJ Toulouse</a> (100,4 FM)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Europe_2" title="Europe 2">Europe 2 Midi-Pyrénées</a> (102,4 FM)&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Fun_Radio" title="Fun Radio">Fun Radio Midi-Pyrénées</a> (105,9 FM).</li></ul> <p>Jusqu'en 2013, certaines radios (et anciennement des chaînes de télé analogiques) ont été desservies par le site <a href="/wiki/TDF" title="TDF">TDF</a> de Bonhoure, au chemin de Sansou. Il a été démantelé à cause de son esthétique et de sa pollution aux ondes électromagnétiques<sup id="cite_ref-441" class="reference"><a href="#cite_note-441"><span class="cite-bracket">&#91;</span>408<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le site <a href="/wiki/Towercast" class="mw-redirect" title="Towercast">Towercast</a> du château d'eau de Moscou, chemin de Lafilaire a lui aussi été démantelé. Le site de Pech David est donc le site d'émission toulousain le plus récent. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Presse_locale">Presse locale</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=129" title="Modifier la section : Presse locale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=129" title="Modifier le code source de la section : Presse locale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Presse_%C3%A9crite" title="Presse écrite">presse</a> est représentée majoritairement par le <a href="/wiki/Quotidien_r%C3%A9gional" title="Quotidien régional">quotidien régional</a> de <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche du Midi</a></i>, qui y possède son siège social. Ce titre est fortement implanté dans la région toulousaine. Il est étroitement lié à la <a href="/wiki/Jean-Michel_Baylet" title="Jean-Michel Baylet">famille Baylet</a> depuis l'après-guerre. <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Mauri%C3%A8s" title="René Mauriès">René Mauriès</a> en fut l'un des chroniqueurs les plus connus. Entre 1982 et 1988, les hebdomadaires <i>Toulouse Matin</i>, <i>Voix Du Midi Toulouse</i>, <i>Courrier Sud</i> et <i>Journal de Toulouse</i> sont lancés. Le journal <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i> lance <i>Tout-Toulouse</i> en 2000<sup id="cite_ref-médias_420-1" class="reference"><a href="#cite_note-médias-420"><span class="cite-bracket">&#91;</span>387<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville est aussi le siège du bimensuel agricole et rural <a href="/wiki/Le_Trait_d%27union_paysan" title="Le Trait d&#39;union paysan">Le Trait d'union paysan</a>. </p><p>Il existe aussi d'autres magazines comme l'hebdomadaire économique, <i>la Gazette du Midi</i>, créé en 2005, le <i><a href="/wiki/Satyricon" title="Satyricon">Satyricon</a></i>, un journal satirique et <i>Toulouse Mag</i>, un magazine généraliste d'information locale, qui appartiennent au groupe la Dépêche. La ville est aussi le siège des <a href="/wiki/Milan_(maison_d%27%C3%A9dition)" title="Milan (maison d&#39;édition)">éditions Milan</a> créées en 1980 et qui éditent des journaux pour enfants et pour adultes comme <i>Pyrénées Magazine</i>. </p><p>Sur internet plusieurs médias traitent l'actualité toulousaine&#160;: Toulouseweb.com, Toulouseblog, Toulouse7.com et ToulouseInfos. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Banque_de_programmes_radiophoniques">Banque de programmes radiophoniques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=130" title="Modifier la section : Banque de programmes radiophoniques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=130" title="Modifier le code source de la section : Banque de programmes radiophoniques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'<a href="/wiki/A2PRL" title="A2PRL">A2PRL</a> <i>(ex-AFP Audio)</i> est une banque de programmes radiophoniques basée à Toulouse<sup id="cite_ref-442" class="reference"><a href="#cite_note-442"><span class="cite-bracket">&#91;</span>409<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle appartient au groupe toulousain <a href="/wiki/Mediameeting" title="Mediameeting">Mediameeting</a> depuis début 2014. Dans les années 1980 et 1990, elle transmettait par satellite un programme musical intitulé «&#160;L'Essentiel&#160;» agrémenté de flashs d'actualité nationale et de chroniques dans le but d'offrir du contenu à des radios locales. Elle possède une rédaction qui fournit des flashs d'information à de nombreuses radios qui n'ont souvent pas les moyens de se doter elles-mêmes d'une rédaction. Aujourd'hui, avec l'apparition d'entreprises spécialisées dans la piste vocale (<a href="/wiki/Piste_de_voix" title="Piste de voix">voice track</a>) et de logiciels informatisant la programmation radiophonique, le programme musical de l'A2PRL est de moins en moins utilisé. Le 15 novembre 2016, l'Agence ouvre un bureau à Paris<sup id="cite_ref-443" class="reference"><a href="#cite_note-443"><span class="cite-bracket">&#91;</span>410<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Elle se présente aussi comme la première agence audio en Europe. </p><p>Pour plus d'informations&#160;: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.schoop.fr/ficheradio.php?id_radio=5">Fiche d'A2PRL sur SchooP</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_langue_occitane">La langue occitane</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=131" title="Modifier la section : La langue occitane" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=131" title="Modifier le code source de la section : La langue occitane"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">Occitan</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Plaque_Place_Rouaix.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Plaque_Place_Rouaix.jpg/250px-Plaque_Place_Rouaix.jpg" decoding="async" width="170" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Plaque_Place_Rouaix.jpg/330px-Plaque_Place_Rouaix.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Plaque_Place_Rouaix.jpg/500px-Plaque_Place_Rouaix.jpg 2x" data-file-width="1207" data-file-height="1151" /></a><figcaption><a href="/wiki/Signalisation_routi%C3%A8re_bilingue" title="Signalisation routière bilingue">Signalisation bilingue</a> français/occitan dans le centre-ville de Toulouse.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Occitania.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Occitania.svg/220px-Flag_of_Occitania.svg.png" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Occitania.svg/330px-Flag_of_Occitania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Flag_of_Occitania.svg/440px-Flag_of_Occitania.svg.png 2x" data-file-width="1064" data-file-height="708" /></a><figcaption>Drapeau occitan.</figcaption></figure> <p>Toulouse, deuxième ville de la région culturelle d'<a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_culturelle)" title="Occitanie (région culturelle)">Occitanie</a> où celle-ci est la langue vernaculaire. La particularité de la ville est d'être située sur la frontière entre les dialectes <a href="/wiki/Languedocien" title="Languedocien">languedocien</a> et <a href="/wiki/Gascon" title="Gascon">gascon</a>. La légende veut que le gascon soit parlé sur la rive gauche de la <a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a> (<a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">quartier Saint-Cyprien</a>) et le languedocien dans le centre de la ville. Le parler languedocien de Toulouse, le «&#160;toulousain&#160;» (<i>tolosan</i> en occitan), parfois appelé la «&#160;langue mondine&#160;» (de Raymond, référence à la dynastie comtale), est un parler sud-languedocien<sup id="cite_ref-444" class="reference"><a href="#cite_note-444"><span class="cite-bracket">&#91;</span>411<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La ville a donné d'illustres écrivains et poètes de <a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">langue d'oc</a>, dont <a href="/wiki/Pierre_Goudouli" title="Pierre Goudouli">Pierre Goudouli</a>. En 1323 furent créés les <a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_jeux_floraux" class="mw-redirect" title="Académie des jeux floraux">Jeux floraux</a>, plus vieux concours de poésie encore en cours, récompensant chaque année un auteur de langue d'oc d'une violette dorée à l'or fin. À la suite de ce concours, <a href="/wiki/Guilhem_Molinier" title="Guilhem Molinier">Guilhem Molinier</a> rédige <i><a href="/wiki/Las_Leys_d%27amors" title="Las Leys d&#39;amors">Las Leys d'amors</a></i> (les Lois d'Amour)<sup id="cite_ref-445" class="reference"><a href="#cite_note-445"><span class="cite-bracket">&#91;</span>412<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, décrets linguistiques qui recommandent le toulousain comme écriture préférentielle dans les divers pays occitans (sauf la <a href="/wiki/Provence" title="Provence">Provence</a> et la <a href="/wiki/Gascogne" title="Gascogne">Gascogne</a>)<sup id="cite_ref-446" class="reference"><a href="#cite_note-446"><span class="cite-bracket">&#91;</span>413<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Longtemps interdit d'enseignement dans l'Éducation nationale, l'occitan a cessé d'être régulièrement parlé dans la rue vers les années 1920 en dehors de quelques quartiers populaires comme <a href="/wiki/Lalande_(Toulouse)" title="Lalande (Toulouse)">Lalande</a> et Saint-Cyprien où l'on pouvait l'entendre jusque dans les années 1960. Le <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a> pénétra les classes aisées de la ville à la fin du <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> et le changement de <a href="/wiki/Langue" title="Langue">langue</a> (au moins à l'écrit et dans les registres) par l'élite se passa entre 1500 et 1530. Le <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a> parlé à Toulouse a encore (mais de moins en moins) une empreinte occitane, que ce soit dans la <a href="/wiki/Prononciation" title="Prononciation">prononciation</a> (dit «&#160;accent toulousain&#160;»), dans la <a href="/wiki/Syntaxe" title="Syntaxe">syntaxe</a> ou dans le <a href="/wiki/Lexique" title="Lexique">vocabulaire</a><sup id="cite_ref-447" class="reference"><a href="#cite_note-447"><span class="cite-bracket">&#91;</span>414<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. C'est ce qui peut justifier, par exemple, qu'en parlant d'un écrivain d'expression strictement française, <a href="/wiki/Pierre_Gamarra" title="Pierre Gamarra">Pierre Gamarra</a>, on ait dit de lui qu'il était «&#160;un écrivain occitan de langue française&#160;». </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="2006-12-16" data-sort-value="2006-12-16">16 décembre 2006</time>, a été inaugurée la <a href="/wiki/Maison_de_l%27Occitanie" title="Maison de l&#39;Occitanie">Maison de l'Occitanie</a>, se situant rue Malcousinat, qui a pour vocation d'être la vitrine de l'occitan à Toulouse. Cet hôtel particulier du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, rénové par les pouvoirs publics locaux, accueille plus d'une cinquantaine d’associations ayant toutes un rapport avec la langue d'oc<sup id="cite_ref-448" class="reference"><a href="#cite_note-448"><span class="cite-bracket">&#91;</span>415<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-449" class="reference"><a href="#cite_note-449"><span class="cite-bracket">&#91;</span>416<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Depuis octobre 2009, les noms des stations du métro sont traduits en occitan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gastronomie">Gastronomie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=132" title="Modifier la section : Gastronomie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=132" title="Modifier le code source de la section : Gastronomie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Cassoulet" title="Cassoulet">Cassoulet</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg/220px-CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg/330px-CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg/440px-CACHOU_Lajaunie_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="4442" data-file-height="3836" /></a><figcaption>Cachou Lajaunie de Toulouse.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cassoulet.cuit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Cassoulet.cuit.jpg/170px-Cassoulet.cuit.jpg" decoding="async" width="170" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Cassoulet.cuit.jpg/255px-Cassoulet.cuit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Cassoulet.cuit.jpg/340px-Cassoulet.cuit.jpg 2x" data-file-width="1284" data-file-height="1291" /></a><figcaption>Cassoulet toulousain.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Saucisse_de_Toulouse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Saucisse_de_Toulouse.jpg/250px-Saucisse_de_Toulouse.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Saucisse_de_Toulouse.jpg/330px-Saucisse_de_Toulouse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Saucisse_de_Toulouse.jpg/500px-Saucisse_de_Toulouse.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Saucisses de Toulouse.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg/170px-81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg" decoding="async" width="170" height="323" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg/255px-81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg/340px-81_-_La_marchande_de_violette_-_Paul_Prouho_-_Mus%C3%A9e_du_Pays_rabastinois_-_Inv.1987.1.2.jpg 2x" data-file-width="4323" data-file-height="8215" /></a><figcaption><i>La marchande de violette</i>, peinture de Paul Prouho.</figcaption></figure> <p>Au cœur du Sud-Ouest, Toulouse occupe une place stratégique à la rencontre de la <a href="/wiki/Gascogne" title="Gascogne">Gascogne</a> et du <a href="/wiki/Languedoc" title="Languedoc">Languedoc</a>, et proche des <a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Pyrénées">Pyrénées</a>. Sa cuisine se nourrit de ces terroirs variés et de leurs produits réputés. Les restaurants de la ville servent avant tout de nombreuses spécialités<sup id="cite_ref-450" class="reference"><a href="#cite_note-450"><span class="cite-bracket">&#91;</span>417<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> à base de <a href="/wiki/Canard" title="Canard">canard</a> (gras de préférence), volaille emblématique de la région. Le plat le plus connu est sans aucun doute le <a href="/wiki/Cassoulet" title="Cassoulet">cassoulet</a>, à base de <a href="/wiki/Saucisse_de_Toulouse" title="Saucisse de Toulouse">saucisse de Toulouse</a>, de canard et de haricots blancs (tarbais). Il est l'objet d'une querelle ancestrale entre trois villes (<a href="/wiki/Castelnaudary" title="Castelnaudary">Castelnaudary</a>, <a href="/wiki/Carcassonne" title="Carcassonne">Carcassonne</a> et Toulouse) et si la légende place l'origine du cassoulet dans la ville de Castelnaudary durant la <a href="/wiki/Guerre_de_Cent_Ans" title="Guerre de Cent Ans">guerre de Cent Ans</a>, le plat ne peut être dissocié de la gastronomie toulousaine. L'autre produit emblématique de la ville est le <a href="/wiki/Cachou_Lajaunie" title="Cachou Lajaunie">Cachou Lajaunie</a> et sa petite boite jaune, qui a été inventé en 1880 par Léon Lajaunie, pharmacien à Toulouse. </p><p>Parmi les spécialités de Toulouse et sa région on trouve également le <a href="/wiki/Foie_gras" title="Foie gras">foie gras</a>, la <a href="/wiki/Saucisse_de_Toulouse" title="Saucisse de Toulouse">saucisse de Toulouse</a> (qui peut s'accommoder ou se consommer simplement grillée), l'aillade toulousaine (ail, noix et huile d'olive), <a href="/wiki/Estouffat_catalan" title="Estouffat catalan">l'estouffat</a> toulousain (à base de bœuf, légumes, vin), le rôti gascon (magret de canard fourré au foie gras) ou encore le <a href="/wiki/Tourin" title="Tourin">tourin</a> (soupe à l'ail et à l'oignon). </p><p>Le dessert incontournable de la région est la <a href="/wiki/Tourti%C3%A8re_(Gascogne)" title="Tourtière (Gascogne)">croustade aux pommes</a>, et sa variante le <a href="/wiki/Pastis_(dessert)" title="Pastis (dessert)">pastis gascon</a>, pâtisseries aux pommes recouverte d'un feuilletage de pâte beurrée. Le traditionnel <a href="/wiki/F%C3%A9n%C3%A9tra" title="Fénétra">fénétra</a> (gâteau au citron, abricot et amandes) est lui typiquement toulousain mais demeure plus confidentiel. Du côté des sucreries on trouve la brique du Capitole (bonbons feuilletés au praliné), la marquise toulousaine (pralines au caramel), le pavé du Capitole (praliné à l'orange ou à la framboise et ganache enrobé de chocolat). </p><p>La <a href="/wiki/Violette_de_Toulouse" title="Violette de Toulouse">violette</a> est un autre symbole fort lié à la ville de Toulouse. De nombreuses spécialités sucrées y font référence (pétales de violettes cristallisés, bonbons à la liqueur, etc.) mais elle se décline aussi sous forme de thé, de vinaigre ou de moutarde. Il existe une confrérie de la violette à Toulouse, où la production de cette fleur était très importante. La violette est d'autre part l'une des récompenses décernées par l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_jeux_floraux" class="mw-redirect" title="Académie des jeux floraux">Académie des jeux floraux</a> de Toulouse. </p><p>De nombreux restaurateurs ont gagné leurs étoiles à Toulouse dans les années 1970-1980 comme Dominique Toulousy, Pierre Roudgé et Lucien Vanel. Dans les années 2000 de grands chefs comme <a href="/wiki/Michel_Sarran" title="Michel Sarran">Michel Sarran</a>, Patrick Donnay ou <a href="/wiki/Yannick_Delpech" title="Yannick Delpech">Yannick Delpech</a> participent au rayonnement de la gastronomie toulousaine et du Sud-Ouest<sup id="cite_ref-451" class="reference"><a href="#cite_note-451"><span class="cite-bracket">&#91;</span>418<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Toulouse est la capitale du <a href="/wiki/Vignoble_du_Sud-Ouest" class="mw-redirect" title="Vignoble du Sud-Ouest">vignoble du Sud-Ouest</a>. Ce dernier, <abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> vignoble de France par sa production, est très hétéroclite et regroupe les plus de 40 dénominations présentes sur tout le <a href="/wiki/Grand_Sud-Ouest_fran%C3%A7ais" title="Grand Sud-Ouest français">Grand Sud-Ouest français</a>, à l'exception des <a href="/wiki/Vignoble_de_Bordeaux" title="Vignoble de Bordeaux">vins de Bordeaux</a>. Ces appellations se caractérisent par l'utilisation de nombreux cépages rares et rustiques<sup id="cite_ref-452" class="reference"><a href="#cite_note-452"><span class="cite-bracket">&#91;</span>419<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Toulouse, sous l'impulsion de riches capitouls, était le point de départ des <a href="/wiki/Gabare" title="Gabare">gabares</a> (type de bateau traditionnel affecté au transport de marchandise) contenant les vins de la région à destination du <a href="/wiki/Port_de_Bordeaux" title="Port de Bordeaux">port de Bordeaux</a><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l&#39;aide.">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</span></a></sup>. Les dénominations les plus connues à proximité immédiate de la ville de Toulouse sont le <a href="/wiki/Fronton_(AOC)" title="Fronton (AOC)">Fronton</a> (dit «&#160;vin des toulousains&#160;»<sup id="cite_ref-453" class="reference"><a href="#cite_note-453"><span class="cite-bracket">&#91;</span>420<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) produisant uniquement des rouges en cépage principal de <a href="/wiki/N%C3%A9grette" title="Négrette">négrette</a>, et le <a href="/wiki/Gaillac_(AOC)" title="Gaillac (AOC)">Gaillac</a> («&#160;le vignoble aux 7 vins&#160;») proposant aussi bien des rouges, que des blancs, des rosés ou des mousseux. D'autres vins typiques du Sud-Ouest comme le <a href="/wiki/Madiran_(AOC)" title="Madiran (AOC)">Madiran</a> ou le <a href="/wiki/Cahors_(AOC)" title="Cahors (AOC)">Cahors</a> se trouvent fréquemment sur les tables toulousaines, ainsi que les <a href="/wiki/Vignoble_du_Languedoc-Roussillon" title="Vignoble du Languedoc-Roussillon">vins du Languedoc</a> proche comme le <a href="/wiki/Minervois_(AOC)" title="Minervois (AOC)">Minervois</a> ou le <a href="/wiki/Corbi%C3%A8res_(AOC)" title="Corbières (AOC)">Corbières</a>. </p><p>La ville de Toulouse possède et produit son propre <a href="/wiki/Vin" title="Vin">vin</a>. Elle est propriétaire d'une vigne, au <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Candie" title="Château de Candie">Domaine de Candie</a>, situé dans l'ouest toulousain, on y élève des <a href="/wiki/Vin_blanc" title="Vin blanc">vins blancs</a>, <a href="/wiki/Vin_ros%C3%A9" title="Vin rosé">rosés</a> et <a href="/wiki/Vin_rouge" title="Vin rouge">rouges</a>, certains sont vieillis en <a href="/wiki/Tonneau_(r%C3%A9cipient)" title="Tonneau (récipient)">fûts</a> de <a href="/wiki/Ch%C3%AAne" title="Chêne">chêne</a>. Ce vin est principalement revendiqué et commercialisé en <i>comté Tolosan</i> (ou «&#160;comté de Toulouse&#160;»). </p><p>L'eau-de-vie de la région est l'incontournable <a href="/wiki/Armagnac_(eau-de-vie)" title="Armagnac (eau-de-vie)">Armagnac</a>, consommé en tant que digestif ou utilisé dans la cuisine locale notamment pour la préparation de pâtisseries (<a href="/wiki/Croustade_aux_Pommes" class="mw-redirect" title="Croustade aux Pommes">croustade</a>, <a href="/wiki/Pastis_(dessert)" title="Pastis (dessert)">pastis</a>, etc). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Personnalités_liées_à_Toulouse"><span id="Personnalit.C3.A9s_li.C3.A9es_.C3.A0_Toulouse"></span>Personnalités liées à Toulouse</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=133" title="Modifier la section : Personnalités liées à Toulouse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=133" title="Modifier le code source de la section : Personnalités liées à Toulouse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG/250px-056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG/330px-056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG/500px-056_Toulouse_Quais_de_la_Garonne_-Maison_de_Claude_Nougaro-.JPG 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a><figcaption>Maison de Claude Nougaro sur les quais de la Garonne.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Voir la catégorie&#160;: <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Naissance à Toulouse">Naissance à Toulouse</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_de_personnalit%C3%A9s_li%C3%A9es_%C3%A0_Toulouse" title="Liste de personnalités liées à Toulouse">Liste de personnalités liées à Toulouse</a>.</div></div> <p>Toulouse a vu naître un certain nombre de personnalités diverses parmi lesquelles on trouve les musiciens <a href="/wiki/Claude_Nougaro" title="Claude Nougaro">Claude Nougaro</a>, <a href="/wiki/Carlos_Gardel" title="Carlos Gardel">Carlos Gardel</a><sup id="cite_ref-454" class="reference"><a href="#cite_note-454"><span class="cite-bracket">&#91;</span>421<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, <a href="/wiki/Bigflo_et_Oli" title="Bigflo et Oli">Bigflo et Oli</a> et <a href="/wiki/Jain_(chanteuse)" title="Jain (chanteuse)">Jain</a>, <a href="/wiki/Ticky_Holgado" title="Ticky Holgado">Ticky Holgado</a>, l'économiste <a href="/wiki/Bernard_Maris" title="Bernard Maris">Bernard Maris</a>, le journaliste <a href="/wiki/Georges_de_Caunes" title="Georges de Caunes">Georges de Caunes</a>, <a href="/wiki/Joseph_de_Vill%C3%A8le" title="Joseph de Villèle">Joseph de Villèle</a>, le musicien <a href="/wiki/Dynam-Victor_Fumet" title="Dynam-Victor Fumet">Dynam-Victor Fumet</a>, la soprano lyrique des Monuments Enchantés <a href="/wiki/Veronica_Antonelli" title="Veronica Antonelli">Veronica Antonelli</a>, <a href="/wiki/Benoist_Apparu" title="Benoist Apparu">Benoist Apparu</a>, <a href="/wiki/Louis_II_d%27Anjou" title="Louis II d&#39;Anjou">Louis II d'Anjou</a>, duc de Provence, et roi de Naples, <a href="/wiki/Magyd_Cherfi" title="Magyd Cherfi">Magyd Cherfi</a>, <a href="/wiki/Philippe_Druillet" title="Philippe Druillet">Philippe Druillet</a>, <a href="/wiki/Raymond_de_Saint-Gilles" title="Raymond de Saint-Gilles">Raymond IV de Toulouse</a> un des chefs de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_croisade" title="Première croisade">première croisade</a>, <a href="/wiki/Art_Mengo" title="Art Mengo">Art Mengo</a>, <a href="/wiki/Laurent_Terzieff" title="Laurent Terzieff">Laurent Terzieff</a>, <a href="/wiki/Mademoiselle_Kat" title="Mademoiselle Kat">Mademoiselle Kat</a>/<a href="/wiki/Fafi" title="Fafi">Fafi</a>/<a href="/wiki/Miss_Van" title="Miss Van">Miss Van</a>, le boxeur <a href="/wiki/Sofiane_Oumiha" title="Sofiane Oumiha">Sofiane Oumiha</a>, <a href="/wiki/Patrice_Carmouze" title="Patrice Carmouze">Patrice Carmouze</a>, <a href="/wiki/Jean_Dausset" title="Jean Dausset">Jean Dausset</a>, prix nobel de chimie et de science, <a href="/wiki/Marie-Ange_Casalta" title="Marie-Ange Casalta">Marie-Ange Casalta</a>, <a href="/wiki/Jean-%C3%89tienne_Esquirol" title="Jean-Étienne Esquirol">Jean-Étienne Esquirol</a> considéré comme le père de l'hôpital psychiatrique français, <a href="/wiki/Sylvain_Augier" title="Sylvain Augier">Sylvain Augier</a>, <a href="/wiki/Guy_Nov%C3%A8s" title="Guy Novès">Guy Novès</a>, les footballeurs <a href="/wiki/Philippe_Mex%C3%A8s" title="Philippe Mexès">Philippe Mexès</a>, <a href="/wiki/Blaise_Matuidi" title="Blaise Matuidi">Blaise Matuidi</a>, <a href="/wiki/Cheikh_M%27Bengue" title="Cheikh M&#39;Bengue">Cheikh M'Bengue</a>, <a href="/wiki/Daniel_Congr%C3%A9" title="Daniel Congré">Daniel Congré</a>, <a href="/wiki/Ga%C3%ABl_Clichy" title="Gaël Clichy">Gaël Clichy</a>, <a href="/wiki/Christophe_Mandanne" title="Christophe Mandanne">Christophe Mandanne</a> ou encore <a href="/wiki/C%C3%A9dric_Faur%C3%A9" title="Cédric Fauré">Cédric Fauré</a>, le nageur <a href="/wiki/L%C3%A9on_Marchand" title="Léon Marchand">Léon Marchand</a>, le cycliste <a href="/wiki/Jean-Christophe_P%C3%A9raud" title="Jean-Christophe Péraud">Jean-Christophe Péraud</a>, la skieuse <a href="/wiki/Anne-Sophie_Barthet" title="Anne-Sophie Barthet">Anne-Sophie Barthet</a>, l'actrice <a href="/wiki/Jennifer_Lauret" title="Jennifer Lauret">Jennifer Lauret</a>, les rugbyman <a href="/wiki/Fabien_Pelous" title="Fabien Pelous">Fabien Pelous</a>, <a href="/wiki/David_Skrela" title="David Skrela">David Skrela</a> ou encore <a href="/wiki/Maxime_M%C3%A9dard" title="Maxime Médard">Maxime Médard</a> et <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Michalak" title="Frédéric Michalak">Frédéric Michalak</a>, <a href="/wiki/Jean-Pierre_Mader" title="Jean-Pierre Mader">Jean-Pierre Mader</a>, <a href="/wiki/Jean-Luc_Roy" title="Jean-Luc Roy">Jean-Luc Roy</a>, <a href="/wiki/Laetitia_Barlerin" title="Laetitia Barlerin">Laetitia Barlerin</a>, <a href="/wiki/Jean-Louis_Debr%C3%A9" title="Jean-Louis Debré">Jean-Louis Debré</a>, <a href="/wiki/Justine_Fraioli" title="Justine Fraioli">Justine Fraioli</a>, <a href="/wiki/Bernard_Mul%C3%A9" title="Bernard Mulé">Bernard Mulé</a>, <a href="/wiki/Christine_Albanel" title="Christine Albanel">Christine Albanel</a>, <a href="/wiki/Virginie_Desarnauts" title="Virginie Desarnauts">Virginie Desarnauts</a>, <a href="/wiki/%C3%89glantine_%C3%89m%C3%A9y%C3%A9" title="Églantine Éméyé">Églantine Éméyé</a> ou encore <a href="/wiki/Philippe_Uchan" title="Philippe Uchan">Philippe Uchan</a>, <a href="/wiki/Aimeric_de_P%C3%A9guilhan" title="Aimeric de Péguilhan">Aimeric de Péguilhan</a> (troubadour), la Bienheureuse Jeanne Émilie de Villeneuve, religieuse, fondatrice de la congrégation de N.D. de l'Immaculée Conception, <a href="/wiki/Antoine_Crozat" title="Antoine Crozat">Antoine Crozat</a>, premier gouverneur de <a href="/wiki/Louisiane" title="Louisiane">Louisiane</a>, et son frère <a href="/wiki/Pierre_Crozat" title="Pierre Crozat">Pierre Crozat</a>, le mathématicien <a href="/wiki/Pierre_de_Fermat" title="Pierre de Fermat">Pierre de Fermat</a>, mathématicien, naquit tout près de Toulouse et y fut membre du <a href="/wiki/Parlement_de_Toulouse" title="Parlement de Toulouse">Parlement</a>, le juge humaniste <a href="/wiki/Jacques_Cujas" title="Jacques Cujas">Jacques Cujas</a>, <a href="/wiki/Carole_Delga" title="Carole Delga">Carole Delga</a> (présidente de la région <a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">Occitanie</a>), l'ancien maire d'Albi <a href="/wiki/Philippe_Bonnecarr%C3%A8re" title="Philippe Bonnecarrère">Philippe Bonnecarrère</a>, la maire de Montauban <a href="/wiki/Brigitte_Bar%C3%A8ges" title="Brigitte Barèges">Brigitte Barèges</a>, le maire <a href="/wiki/Jean-Luc_Moudenc" title="Jean-Luc Moudenc">Jean-Luc Moudenc</a>, <a href="/wiki/Christine_de_Veyrac" title="Christine de Veyrac">Christine de Veyrac</a> ou les résistants <a href="/wiki/Adolphe_Coll" title="Adolphe Coll">Adolphe Coll</a> et <a href="/wiki/Pierre_Dumas_(homme_politique,_1891-1968)" title="Pierre Dumas (homme politique, 1891-1968)">Pierre Dumas</a>, <a href="/wiki/Marcus_Antonius_Primus" title="Marcus Antonius Primus">Marcus Antonius Primus</a>, général de l'Empire romain, ainsi que l'illustrateur franco-britannique du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle <a href="/wiki/Edmond_Dulac" title="Edmond Dulac">Edmond Dulac</a>, et les peintres toulousains, <a href="/wiki/Henri_Martin_(peintre)" title="Henri Martin (peintre)">Henri Martin</a>, <a href="/wiki/Alexandre_Falgui%C3%A8re" title="Alexandre Falguière">Alexandre Falguière</a>, <a href="/wiki/Antoine_Laborde" title="Antoine Laborde">Antoine Laborde</a>, <a href="/wiki/Antonin_Merci%C3%A9" title="Antonin Mercié">Antonin Mercié</a>, <a href="/wiki/Cyril_Kongo" title="Cyril Kongo">Cyril Kongo</a> et <a href="/wiki/Michel_Bez" title="Michel Bez">Michel Bez</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 122px"> <div class="thumb" style="width: 120px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Claudenougaro060607.JPG" class="mw-file-description" title="Claude Nougaro."><img alt="Portrait d&#39;un homme de face." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Claudenougaro060607.JPG/180px-Claudenougaro060607.JPG" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Claudenougaro060607.JPG/270px-Claudenougaro060607.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Claudenougaro060607.JPG/360px-Claudenougaro060607.JPG 2x" data-file-width="960" data-file-height="960" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Claude Nougaro.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 92px"> <div class="thumb" style="width: 90px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg" class="mw-file-description" title="Patrice Carmouze."><img alt="Portrait d&#39;un homme de face." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg/135px-Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg/203px-Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg/271px-Bayrou_Bercy_2007-04-18_n7.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1594" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Patrice Carmouze.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 82px"> <div class="thumb" style="width: 80px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg" class="mw-file-description" title="Jain."><img alt="Portrait d&#39;une femme levant la main." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg/120px-Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg/180px-Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg/240px-Festival_des_Vieilles_Charrues_2016_-_Jain_-_081.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="5472" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Jain.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 72px"> <div class="thumb" style="width: 70px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Marie-Ange_Casalta_2013.jpg" class="mw-file-description" title="Marie-Ange Casalta."><img alt="Portrait d&#39;une femme en train de défiler." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Marie-Ange_Casalta_2013.jpg/120px-Marie-Ange_Casalta_2013.jpg" decoding="async" width="70" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Marie-Ange_Casalta_2013.jpg/250px-Marie-Ange_Casalta_2013.jpg 1.5x" data-file-width="351" data-file-height="600" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Marie-Ange Casalta.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 86.666666666667px"> <div class="thumb" style="width: 84.666666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Eglantine_Emey%C3%A9_2013_2.jpg" class="mw-file-description" title="Églantine Éméyé."><img alt="Portrait d&#39;une femme en train de défiler." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Eglantine_Emey%C3%A9_2013_2.jpg/250px-Eglantine_Emey%C3%A9_2013_2.jpg" decoding="async" width="85" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Eglantine_Emey%C3%A9_2013_2.jpg/330px-Eglantine_Emey%C3%A9_2013_2.jpg 2x" data-file-width="510" data-file-height="720" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Églantine Éméyé.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 98px"> <div class="thumb" style="width: 96px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Guy_Nov%C3%A8s_2012.JPG" class="mw-file-description" title="Guy Novès."><img alt="Guy Novès en 2012" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Guy_Nov%C3%A8s_2012.JPG/250px-Guy_Nov%C3%A8s_2012.JPG" decoding="async" width="96" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Guy_Nov%C3%A8s_2012.JPG/330px-Guy_Nov%C3%A8s_2012.JPG 2x" data-file-width="2302" data-file-height="2878" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Guy Novès.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Jean-Pierre_Mader_01.JPG" class="mw-file-description" title="Jean-Pierre Mader."><img alt="Photographie d&#39;un homme avec le micro dans la main." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Jean-Pierre_Mader_01.JPG/270px-Jean-Pierre_Mader_01.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Jean-Pierre_Mader_01.JPG/405px-Jean-Pierre_Mader_01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Jean-Pierre_Mader_01.JPG/540px-Jean-Pierre_Mader_01.JPG 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Jean-Pierre Mader.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 66px"> <div class="thumb" style="width: 64px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ticky_Holgado_Cannes.jpg" class="mw-file-description" title="Ticky Holgado."><img alt="Photographie d&#39;un homme avec des lunettes de soleil." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Ticky_Holgado_Cannes.jpg/120px-Ticky_Holgado_Cannes.jpg" decoding="async" width="64" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Ticky_Holgado_Cannes.jpg/250px-Ticky_Holgado_Cannes.jpg 1.5x" data-file-width="304" data-file-height="567" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Ticky Holgado.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:P2N2019BigfloOli_12.jpg" class="mw-file-description" title="Bigflo et Oli."><img alt="Bigflo et Oli" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/P2N2019BigfloOli_12.jpg/270px-P2N2019BigfloOli_12.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/P2N2019BigfloOli_12.jpg/405px-P2N2019BigfloOli_12.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/P2N2019BigfloOli_12.jpg/540px-P2N2019BigfloOli_12.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="2670" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Bigflo et Oli.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Personnages_de_bande_dessinée"><span id="Personnages_de_bande_dessin.C3.A9e"></span>Personnages de bande dessinée</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=134" title="Modifier la section : Personnages de bande dessinée" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=134" title="Modifier le code source de la section : Personnages de bande dessinée"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Détail méconnu, <i><a href="/wiki/Tintin" class="mw-redirect" title="Tintin">Tintin et Milou</a></i> passèrent tout l'été 1940 à Toulouse, à la suite de l'invasion de la <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a> le <time class="nowrap" datetime="05-10" data-sort-value="05-10">10 mai</time> précédent, comme l'atteste leur première apparition dans <i><a href="/wiki/Le_Soir" title="Le Soir">Le Soir</a> Jeunesse</i>, le <time class="nowrap" datetime="1940-10-17" data-sort-value="1940-10-17">17 octobre 1940</time> (couverture <i>Tintin et Milou sont revenus</i>)<sup id="cite_ref-455" class="reference"><a href="#cite_note-455"><span class="cite-bracket">&#91;</span>422<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-456" class="reference"><a href="#cite_note-456"><span class="cite-bracket">&#91;</span>423<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Passant par la <a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Matabiau" title="Gare de Toulouse-Matabiau">gare Matabiau</a> de Toulouse le vendredi <time class="nowrap" datetime="1923-08-31" data-sort-value="1923-08-31">31 août 1923</time>, <a href="/wiki/Herg%C3%A9" title="Hergé">Hergé</a> découvre quant à lui les <a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Pyrénées">Pyrénées</a> toutes proches autour de <a href="/wiki/Bagn%C3%A8res-de-Bigorre" title="Bagnères-de-Bigorre">Bagnères-de-Bigorre</a>, lors d'un camp de <a href="/wiki/Scoutisme" title="Scoutisme">scouts</a> durant trois semaines (tome 1, page 56). Il revint <span class="nowrap">50 ans</span> plus tard dans la «&#160;Ville Rose&#160;» lors du <i><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> Salon de la Bande dessinée de Toulouse</i>, organisé au parc des expositions de la ville en 1973. </p><p>En <time class="nowrap" datetime="U-0049" data-sort-value="U-0049">50 <abbr class="abbr" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></time>, déjà, <i><a href="/wiki/Ast%C3%A9rix" title="Astérix">Astérix et Obélix</a></i> y sont venus, à la recherche de la spécialité locale de la <a href="/wiki/Saucisse_de_Toulouse" title="Saucisse de Toulouse">saucisse</a><sup id="cite_ref-457" class="reference"><a href="#cite_note-457"><span class="cite-bracket">&#91;</span>424<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le détective privé <a href="/wiki/L%C3%A9o_Loden#Léo_Loden" title="Léo Loden">Léo Loden</a> enquête à Toulouse, dans <i><a href="/wiki/Propergol_sur_le_Capitole" title="Propergol sur le Capitole">Propergol sur le Capitole</a></i>, sur un trafic de drogue et sur les problèmes de lancement des <a href="/wiki/Ariane_(fus%C3%A9e)" title="Ariane (fusée)">fusées Ariane</a>. </p><p><a href="/wiki/Coyote_(auteur)" title="Coyote (auteur)">Coyote</a>, l'auteur de <i><a href="/wiki/Litteul_K%C3%A9vin" title="Litteul Kévin">Litteul Kévin</a></i>, a longtemps vécu et travaillé à Toulouse<sup id="cite_ref-458" class="reference"><a href="#cite_note-458"><span class="cite-bracket">&#91;</span>425<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Écrivains_nés_à_Toulouse"><span id=".C3.89crivains_n.C3.A9s_.C3.A0_Toulouse"></span>Écrivains nés à Toulouse</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=135" title="Modifier la section : Écrivains nés à Toulouse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=135" title="Modifier le code source de la section : Écrivains nés à Toulouse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:20em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Jean-Paul_Dubois" title="Jean-Paul Dubois">Jean-Paul Dubois</a>, prix Goncourt 2019</li> <li><a href="/wiki/Pierre_Goudouli" title="Pierre Goudouli">Pierre Goudouli</a></li> <li><a href="/wiki/Raymond_Abellio" title="Raymond Abellio">Raymond Abellio</a></li> <li><a href="/wiki/Pierre_Gamarra" title="Pierre Gamarra">Pierre Gamarra</a></li> <li><a href="/wiki/Jos%C3%A9_Cabanis" title="José Cabanis">José Cabanis</a></li> <li><a href="/wiki/Albert-Marie_Besnard" title="Albert-Marie Besnard">Albert-Marie Besnard</a></li> <li><a href="/wiki/Gilbert_Baqu%C3%A9" title="Gilbert Baqué">Gilbert Baqué</a></li> <li><a href="/wiki/Serge_Pey" title="Serge Pey">Serge Pey</a></li> <li><a href="/wiki/Fabrice_Garcia-Carpintero" title="Fabrice Garcia-Carpintero">Fabrice Garcia-Carpintero</a></li> <li><a href="/wiki/Casimir_Prat" title="Casimir Prat">Casimir Prat</a></li> <li><a href="/wiki/Bernard_Werber" title="Bernard Werber">Bernard Werber</a></li> <li><a href="/wiki/Guillaume_Anelier" title="Guillaume Anelier">Guillaume Anelier</a></li> <li><a href="/wiki/Philip_Le_Roy" title="Philip Le Roy">Philip Le Roy</a></li> <li><a href="/wiki/Jacques_Salom%C3%A9" title="Jacques Salomé">Jacques Salomé</a></li> <li><a href="/wiki/Val%C3%A9rie_Alma-Marie" title="Valérie Alma-Marie">Valérie Alma-Marie</a></li> <li><a href="/wiki/Anne_Terral" title="Anne Terral">Anne Terral</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Renaud" title="Paul Renaud">Paul Renaud</a></li></ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/Olivier_Norek" title="Olivier Norek">Olivier Norek</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Héraldique,_logotype_et_devise"><span id="H.C3.A9raldique.2C_logotype_et_devise"></span>Héraldique, logotype et devise</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=136" title="Modifier la section : Héraldique, logotype et devise" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=136" title="Modifier le code source de la section : Héraldique, logotype et devise"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg/228px-31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg" decoding="async" width="228" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg/342px-31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg/456px-31_-_Toulouse_-_Les_armes_de_la_ville_de_Toulouse_%E2%80%93_Th%C3%A9ophile_Barrau.jpg 2x" data-file-width="3216" data-file-height="2007" /></a><figcaption>Les armoiries de Toulouse- Bronze de <a href="/wiki/Th%C3%A9ophile_Barrau" title="Théophile Barrau">Théophile Barrau</a>.</figcaption></figure> <table class="wikitable" id="Toulouse"> <tbody><tr> <td rowspan="3" style="text-align:center;padding:10px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Blason_de_Toulouse.svg" class="mw-file-description" title="Blason de Toulouse"><img alt="Blason de Toulouse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Blason_de_Toulouse.svg/120px-Blason_de_Toulouse.svg.png" decoding="async" width="100" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Blason_de_Toulouse.svg/250px-Blason_de_Toulouse.svg.png 1.5x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></td> <th scope="row">Blason</th> <td width="100%"><div style="font-style:italic;">De gueules à la croix cléchée, vidée, pommetée de douze pièces d'or, sur une vergette du même, accompagnée en pointe d'un <a href="/wiki/Agnus_Dei" title="Agnus Dei">agneau</a> passant d'argent, la tête nimbée, contournée, brochant sur la vergette, la croix accostée à dextre d'un <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Narbonnais" title="Château Narbonnais">château</a> d'argent, et à sénestre d'une <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique</a> du même, au chef de France<sup id="cite_ref-460" class="reference"><a href="#cite_note-460"><span class="cite-bracket">&#91;</span>427<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-461" class="reference"><a href="#cite_note-461"><span class="cite-bracket">&#91;</span>428<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</div> <dl><dt>Devise</dt> <dd><i>«&#160;Per Tolosa totjorn mai&#160;»</i></dd></dl></td> </tr> <tr> <th scope="row">Détails</th> <td><div style="font-size:85%">Le <a href="/wiki/Armorial_du_royaume_de_France" title="Armorial du royaume de France">blason ancien du Royaume de France</a> était «&#160;d'azur semé de fleurs de lys d'or&#160;», le nouveau étant «&#160;d'azur à trois fleurs de lys d'or&#160;». Aussi, vu la notoriété du blason de France, il n'est pas nécessaire de rappeler sa composition quand il se trouve en chef d'un blason&#160;: on peut simplement dire «&#160;au chef de France&#160;» (en précisant «&#160;ancien&#160;», ou non) ou «&#160;au chef de France moderne&#160;» quand il s'agit d'un chef reprenant le blason de France dans sa version moderne.<br />Officiel.</div></td> </tr> <tr> <th scope="row">Alias</th> <td><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Armoiries_empire_de_Toulouse.svg" class="mw-file-description" title="Alias du blason de Toulouse"><img alt="Alias du blason de Toulouse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Armoiries_empire_de_Toulouse.svg/50px-Armoiries_empire_de_Toulouse.svg.png" decoding="async" width="50" height="64" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Armoiries_empire_de_Toulouse.svg/75px-Armoiries_empire_de_Toulouse.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Armoiries_empire_de_Toulouse.svg/100px-Armoiries_empire_de_Toulouse.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="890" /></a><figcaption>Alias du blason de Toulouse</figcaption></figure> <i>De gueules à la croix cléchée, vidée, pommetée de douze pièces d'or, sur une vergette du même, accompagnée en pointe d'un <a href="/wiki/Agnus_Dei" title="Agnus Dei">agneau</a> passant d'argent, la tête nimbée, contournée, brochant sur la vergette, la croix accostée à dextre d'un <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_Narbonnais" title="Château Narbonnais">château</a> d'argent, et à sénestre d'une <a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">basilique</a> du même, au chef de gueules chargé de trois abeilles d'or, qui est des bonnes villes de l'Empire<sup id="cite_ref-459" class="reference"><a href="#cite_note-459"><span class="cite-bracket">&#91;</span>426<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></i><br /><small>Pendant le <a href="/wiki/Premier_Empire" title="Premier Empire">Premier Empire</a>, Toulouse fut au nombre des <a href="/wiki/Armorial_des_communes_de_l%27Empire" title="Armorial des communes de l&#39;Empire">bonnes villes</a> et autorisée à ce titre à demander des armoiries au nouveau pouvoir.</small></td> </tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Compléments"><span id="Compl.C3.A9ments"></span>Compléments</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=137" title="Modifier la section : Compléments" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=137" title="Modifier le code source de la section : Compléments"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=138" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=138" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span>&#160;: document utilisé comme source pour la rédaction de cet article. <b>Par ordre chronologique de publication</b> </p> <ul><li>Germain de La Faille, <i>Annales de la ville de Toulouse depuis la réünion de la comté de Toulouse à la Couronne, avec un abrégé de l'ancienne histoire de cette ville et un recueil de divers titres et actes pour servir de preuves ou d'éclaircissement à ces Annales</i>, chez Guillaume-Louis Colomyez, Toulouse <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k10401226/f7.image">1687, Première partie</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k1040123m?rk=42918;4">1701, Seconde partie</a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Fran%C3%A7ois_d%27Aubuisson_de_Voisins" title="Jean-François d&#39;Aubuisson de Voisins">Jean-François d'Aubuisson de Voisins</a>, <i>Histoire de l'établissement des fontaines de Toulouse</i>, dans <i>Annales des ponts et chaussées. Mémoires et documents relatifs à l'art des constructions et au service de l'ingénieur</i>, <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> semestre 1838, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">257-316</span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k408450z/f261.image">(<i>lire en ligne</i>)</a> et planche CLX <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k408450z/f394.image">(<i>voir</i>)</a></li> <li><span class="ouvrage" id="Fons1877-1878"><span class="ouvrage" id="Victor_Fons1877-1878">Victor Fons, «&#160;<cite style="font-style:normal">L'organisation municipale à Toulouse au temps des Capitouls</cite>&#160;», <i>Recueil de l'Académie de législation de Toulouse</i>, Paris/Toulouse, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;26,&#8206; 1877-1878, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">19-84</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=S4c7AQAAMAAJ&amp;pg=PA19#v=onepage&amp;q&amp;f=false">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=L%27organisation+municipale+%C3%A0+Toulouse+au+temps+des+Capitouls&amp;rft.jtitle=Recueil+de+l%27Acad%C3%A9mie+de+l%C3%A9gislation+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Fons&amp;rft.aufirst=Victor&amp;rft.date=1878&amp;rft.pages=19-84&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li><a href="/wiki/Jules_de_Lahond%C3%A8s" title="Jules de Lahondès">Jules de Lahondès</a>, <i>Les monuments de Toulouse. Histoire. Archéologie. Beaux-Arts</i>, Imprimerie et librairie Édouard Privat, Toulouse, 1920 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/lesmonumentsdeto00laho#page/n11/mode/2up">(<i>lire en ligne</i>)</a></li> <li><a href="/wiki/Philippe_Wolff" title="Philippe Wolff">Philippe Wolff</a>, <i>Histoire de Toulouse</i>, Toulouse, Privat, 1958</li> <li>Christian Cau, <i>Petite Histoire de Toulouse</i>, Loubatières</li> <li><a href="/wiki/Maurice_Culot" title="Maurice Culot">Maurice Culot</a>, <i>Toulouse, les délices de l'imitation</i>, avec <a href="/wiki/Yves_Boiret" title="Yves Boiret">Yves Boiret</a>, <a href="/w/index.php?title=Yves_Bruand&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Yves Bruand (page inexistante)">Yves Bruand</a>, <a href="/wiki/Patrick_C%C3%A9leste" title="Patrick Céleste">Patrick Céleste</a>, <a href="/w/index.php?title=Thierry_Corre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Thierry Corre (page inexistante)">Thierry Corre</a>, <a href="/w/index.php?title=Odile_Foucauld&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Odile Foucauld (page inexistante)">Odile Foucauld</a>, <a href="/w/index.php?title=Louis_Peyrusse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Louis Peyrusse (page inexistante)">Louis Peyrusse</a>, <a href="/w/index.php?title=Jean-Philippe_Garric&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jean-Philippe Garric (page inexistante)">Jean-Philippe Garric</a>, <a href="/w/index.php?title=Soci%C3%A9t%C3%A9_acad%C3%A9mique_d%27%C3%A9tude_architecturale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Société académique d&#39;étude architecturale (page inexistante)">Société académique d'étude architecturale</a>, 1986, <a href="/wiki/Institut_fran%C3%A7ais_d%27architecture" title="Institut français d&#39;architecture">Institut français d'architecture</a>, Bruxelles, Mardaga, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-87009-274-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-87009-274-1"><span class="nowrap">2-87009-274-1</span></a>)</small>, 468p. <ul><li>Yves Bruand, «&#160;Institutions, urbanisme et architecture&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">2-19</span>,</li> <li>Bruno Tollon, «&#160;La ville de brique. Du grand incendie de 1463 aux projets d'urbanisme du <abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr>&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">20-41</span>,</li> <li>Michèle Éclache, «&#160;L'îlot et l'hôtel particulier à l'âge classique&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">42-57</span>,</li> <li>Sylvie Assassin, «&#160;L'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_royale_de_peinture,_sculpture_et_architecture_de_Toulouse" title="Académie royale de peinture, sculpture et architecture de Toulouse">Académie royale de peinture, sculpture et architecture</a> et le projet du <a href="/wiki/Grand_Rond_(jardin)" title="Grand Rond (jardin)">Grand-Rond</a>&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">60-77</span>,</li> <li>Patrick Céleste, «&#160;Songe archéologique d'un promeneur&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">78-89</span>,</li> <li>Valérie Nègre, «&#160;<a href="/wiki/Jacques-Pascal_Virebent" title="Jacques-Pascal Virebent">Jacques-Pascal Virebent</a> 1746-1830. Naissance d'une politique urbaine municipale&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">90-107</span>,</li> <li>Barthélemy Dumons, «&#160;Le plan général des alignements de la ville 1807-1841&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">108-119</span>,</li> <li>Thierry Corre, «&#160;Les percées haussmanniennes à Toulouse&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">120-129</span>,</li> <li>Louis Peyrusse, «&#160;La mouvement archéologique&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">130-143</span>,</li> <li><a href="/wiki/Bruno_Foucart" title="Bruno Foucart">Bruno Foucart</a>, «&#160;Toulouse restaurée&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">168-193</span>.</li></ul></li> <li>Michel Taillefer, <i>La Révolution en Pays toulousain</i>, Loubatières, 1989</li> <li><a href="/wiki/Pierre_Salies" title="Pierre Salies">Pierre Salies</a>, <i>Dictionnaire des rues de Toulouse</i>, éditions Milan, 1989</li> <li><span class="ouvrage" id="Ramet1994"><span class="ouvrage" id="Henri_Ramet1994"><a href="/wiki/Henri_Ramet" title="Henri Ramet">Henri Ramet</a> (Président de la <a href="/wiki/Cour_d%27appel_de_Toulouse" title="Cour d&#39;appel de Toulouse">Cour d'appel de Toulouse</a>) (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr>&#160;<a href="/wiki/Edmond_Haraucourt" title="Edmond Haraucourt">Edmond Haraucourt</a>), <cite class="italique">Histoire de Toulouse</cite>, Toulouse, Imprimerie Régionale, <time>1994</time>, 922&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-910352-01-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-910352-01-3"><span class="nowrap">2-910352-01-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5340512r">lire en ligne</a> <span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><span title="Accès libre au document"><img alt="Accès libre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+de+Toulouse&amp;rft.place=Toulouse&amp;rft.pub=Imprimerie+R%C3%A9gionale&amp;rft.aulast=Ramet&amp;rft.aufirst=Henri&amp;rft.date=1994&amp;rft.tpages=922&amp;rft.isbn=2-910352-01-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span> <span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Coppolani1998"><span class="ouvrage" id="Jean_Coppolani1998">Jean Coppolani, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les plans d'urbanisme de Toulouse au <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</cite>&#160;», <i>Mémoires de la Société archéologique du Midi de la France</i>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;98,&#8206; <time>1998</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">207-255</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k65768533/f208.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+plans+d%27urbanisme+de+Toulouse+au+XXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+la+Soci%C3%A9t%C3%A9+arch%C3%A9ologique+du+Midi+de+la+France&amp;rft.aulast=Coppolani&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=1998&amp;rft.pages=207-255&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Baccrabère1998"><span class="ouvrage" id="Georges_Baccrabère1998">Georges Baccrabère, «&#160;<cite style="font-style:normal">La céramique du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle dans l'ancien quartier Saint-Georges à Toulouse</cite>&#160;», <i>Mémoires de la Société archéologique du Midi de la France</i>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;98,&#8206; <time>1998</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">129-142</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k65768533/f130.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=La+c%C3%A9ramique+du+XVe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle+dans+l%27ancien+quartier+Saint-Georges+%C3%A0+Toulouse&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+la+Soci%C3%A9t%C3%A9+arch%C3%A9ologique+du+Midi+de+la+France&amp;rft.aulast=Baccrab%C3%A8re&amp;rft.aufirst=Georges&amp;rft.date=1998&amp;rft.pages=129-142&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Taillefer_(sous_la_direction_de)2002"><span class="ouvrage" id="Michel_Taillefer_(sous_la_direction_de)2002">Michel Taillefer (sous la direction de), <cite class="italique">Nouvelle Histoire de Toulouse</cite>, Privat, <time class="nowrap" datetime="2002-09" data-sort-value="2002-09">septembre 2002</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-7089-8331-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-7089-8331-8"><span class="nowrap">2-7089-8331-8</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Nouvelle+Histoire+de+Toulouse&amp;rft.au=Michel+Taillefer+%28sous+la+direction+de%29&amp;rft.date=2002-09&amp;rft.isbn=2-7089-8331-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Catinot-Crost2002"><span class="ouvrage" id="Laurence_Catinot-Crost2002"><a href="/wiki/Laurence_Catinot-Crost" title="Laurence Catinot-Crost">Laurence Catinot-Crost</a>, <cite class="italique">Autrefois Toulouse</cite>, Éditions Atlantica, <time>2002</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Autrefois+Toulouse&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Atlantica&amp;rft.aulast=Catinot-Crost&amp;rft.aufirst=Laurence&amp;rft.date=2002&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Martin_et_Alain_Zambeaux2002"><span class="ouvrage" id="Hervé_Martin_et_Alain_Zambeaux2002">Hervé Martin et Alain Zambeaux, <cite class="italique">Haute-Garonne, encyclopédie illustrée</cite>, Privat, <time>2002</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-7089-5811-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-7089-5811-9"><span class="nowrap">2-7089-5811-9</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Haute-Garonne%2C+encyclop%C3%A9die+illustr%C3%A9e&amp;rft.pub=Privat&amp;rft.au=Herv%C3%A9+Martin+et+Alain+Zambeaux&amp;rft.date=2002&amp;rft.isbn=2-7089-5811-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span> <span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Cousteaux_et_Michel_Valdiguié2004"><span class="ouvrage" id="Fernand_Cousteaux_et_Michel_Valdiguié2004">Fernand Cousteaux et Michel Valdiguié, <cite class="italique">Toulouse, hier, aujourd'hui, demain</cite>, Daniel Briand, <time>2004</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-903716-64-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-903716-64-1"><span class="nowrap">2-903716-64-1</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Toulouse%2C+hier%2C+aujourd%27hui%2C+demain&amp;rft.pub=Daniel+Briand&amp;rft.au=Fernand+Cousteaux+et+Michel+Valdigui%C3%A9&amp;rft.date=2004&amp;rft.isbn=2-903716-64-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span> <span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Granier2005"><span class="ouvrage" id="Jean-Marie_Granier2005">Jean-Marie Granier, <cite class="italique">Toulouse côté jardins</cite>, Éditions Daniel Briand, <time>2005</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-903716-66-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-903716-66-8"><span class="nowrap">2-903716-66-8</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Toulouse+c%C3%B4t%C3%A9+jardins&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Daniel+Briand&amp;rft.aulast=Granier&amp;rft.aufirst=Jean-Marie&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=2-903716-66-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li>Anne Le Stang, <i>Histoire de Toulouse illustrée]</i>, Toulouse, 2006 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-910352-44-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-910352-44-7"><span class="nowrap">2-910352-44-7</span></a>)</small> <small>&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://leperegrinateurediteur.com/leperegrinateurediteur.com/Histoire_de_Toulouse_illustree.html">présentation en ligne</a>&#93;</small> <span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span></li> <li><a href="/wiki/Pascal_Blanchard_(historien)" title="Pascal Blanchard (historien)">Pascal Blanchard</a>, sous la dir. de, <i>Sud-Ouest. Porte des outre-mers. Histoire coloniale et immigrations des Suds</i>, Milan, 2006, 240 pages</li> <li><span class="ouvrage" id="Faget2008"><span class="ouvrage" id="Francine_Faget2008">Francine Faget, <cite class="italique">Toulouse</cite>, Alan Sutton, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Mémoire en images&#160;», <time>2008</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Toulouse&amp;rft.pub=Alan+Sutton&amp;rft.aulast=Faget&amp;rft.aufirst=Francine&amp;rft.date=2008&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="SuauAmalricOlivier2009"><span class="ouvrage" id="Bernadette_SuauJean-Pierre_AmalricJean-Marc_Olivier2009"><a href="/wiki/Bernadette_Suau" title="Bernadette Suau">Bernadette Suau</a> (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), Jean-Pierre Amalric (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>) et <a href="/wiki/Jean-Marc_Olivier" title="Jean-Marc Olivier">Jean-Marc Olivier</a> (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <cite class="italique">Toulouse, une métropole méridionale&#160;: Vingt siècles de vie urbaine (Actes du <abbr class="abbr" title="Cinquante-huitième">58<sup>e</sup></abbr> Congrès de la Fédération historique de Midi-Pyrénées)</cite>, Toulouse, Presses universitaires du Midi, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Méridiennes&#160;», <time>2009</time>, 1094&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-810709-50-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-810709-50-2"><span class="nowrap">978-2-810709-50-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.openedition.org/pumi/33526">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Toulouse%2C+une+m%C3%A9tropole+m%C3%A9ridionale&amp;rft.place=Toulouse&amp;rft.pub=Presses+universitaires+du+Midi&amp;rft.stitle=Vingt+si%C3%A8cles+de+vie+urbaine+%28Actes+du+%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%22Cinquante-huiti%C3%A8me%22%3E58%3Csup%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E+Congr%C3%A8s+de+la+F%C3%A9d%C3%A9ration+historique+de+Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es%29&amp;rft.aulast=Suau&amp;rft.aufirst=Bernadette&amp;rft.au=Jean-Pierre+Amalric&amp;rft.au=Jean-Marc+Olivier&amp;rft.date=2009&amp;rft.tpages=1094&amp;rft.isbn=978-2-810709-50-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span> 2 volumes</li> <li>«&#160;Toulouse, <i>Tolosa</i>. Capitale de cité, rempart, amphithéâtre, sculpture, mosaïques, sarcophages, puits comblés&#160;», dans Robert Sablayrolles (coordination) et Marie-Laure Maraval, <i>Guide archéologique de Midi-Pyrénées. 1000 av. J.-C. - 1000 ap. J.-C.</i>, Fédération Aquitania, Bordeaux, 2010, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-910763-18-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-910763-18-8"><span class="nowrap">2-910763-18-8</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">351-414</span></li> <li>Henri Molet, «&#160;La muraille antique de Garonne&#160;», dans <i>Mémoires de la Société archéologique du Midi de la France</i>, 2015, tome 75, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">15-38</span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://societearcheologiquedumidi.fr/_samf/memoires/t_75/2015_SAMF_M%C3%A9moires_21Mo.pdf">(<i>lire en ligne</i>)</a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Marc_Olivier" title="Jean-Marc Olivier">Jean-Marc Olivier</a> et Rémy Pech (dir.), <i>Histoire de Toulouse et de la métropole</i>, Toulouse, Privat, 2019 (nouvelle édition actualisée en 2024), 800 p.</li> <li>Antoine du Bourg, <i>Histoire du Grand Prieuré de Toulouse</i>, Toulouse, 1883, réimpression Laffite Reprints, Marseille, 1978. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5040084">lire en ligne</a> sur <i><a href="/wiki/Gallica" title="Gallica">Gallica</a></i></li> <li><a href="/wiki/Jules_Chalande" title="Jules Chalande">Jules Chalande</a>, «&#160;Histoire des rues de Toulouse&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des Sciences et Belles-Lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="Onzième">11<sup>e</sup></abbr>&#160;série, tome II, Toulouse, 1914.</li> <li>Jules Chalande, «&#160;Histoire des rues de Toulouse&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des Sciences et Belles-Lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="Onzième">11<sup>e</sup></abbr>&#160;série, tome III, Toulouse, 1915.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=139" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=139" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Urbanisme_%C3%A0_Toulouse" title="Urbanisme à Toulouse">Urbanisme à Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Voies_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Voies de Toulouse">Voies de Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_toulousain" title="Pays toulousain">Pays toulousain</a></li> <li>Histoire <ul><li><a href="/wiki/Parlement_de_Toulouse" title="Parlement de Toulouse">Parlement de Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Languedoc" title="Languedoc">Languedoc</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tats_de_Languedoc" title="États de Languedoc">États de Languedoc</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_d%27%C3%A9tats" title="Pays d&#39;états">Pays d'états</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9n%C3%A9ralit%C3%A9_de_Toulouse" title="Généralité de Toulouse">Généralité de Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Architecture_Renaissance_de_Toulouse" title="Architecture Renaissance de Toulouse">Architecture Renaissance de Toulouse</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=140" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=140" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Toulouse?uselang=fr">Toulouse</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Toulouse" class="extiw" title="wikt:Toulouse">Toulouse</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span> (<a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Th%C3%A9saurus:Toulouse/fran%C3%A7ais" class="extiw" title="wikt:Thésaurus:Toulouse/français">thésaurus</a>)</li><li class="wikiquote"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Toulouse" class="extiw" title="q:Toulouse">Toulouse</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiquote</span></span></li><li class="wikinews"><a href="https://fr.wikinews.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Toulouse" class="extiw" title="n:Catégorie:Toulouse">Toulouse</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikinews</span></span></li><li class="wikivoyage"><a href="https://fr.wikivoyage.org/wiki/Toulouse" class="extiw" title="voy:Toulouse">Toulouse</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikivoyage</span></span></li> </ul> </div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/45px-Circle-icons-frames.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/68px-Circle-icons-frames.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/90px-Circle-icons-frames.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;">Une <a href="/wiki/Aide:Cat%C3%A9gorie" title="Aide:Catégorie">catégorie</a> est consacrée à ce sujet&#160;: <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Toulouse" title="Catégorie:Toulouse">Toulouse</a></i>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li><cite class="ouvrage" id="site_officiel" style="font-style: normal;"><span class="wd_p856"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://metropole.toulouse.fr/">Site officiel</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></cite></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la géographie<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://imperium.ahlfeldt.se/places/153"><span class="lang-en" lang="en">Digital Atlas of the Roman Empire</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2011101?geo=COM-31555">Insee <small>(communes)</small></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=37818">Ldh/EHESS/Cassini</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la santé<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://finess.esante.gouv.fr/finess/jsp/actionDetailEtablissement.do?noFiness=310787866">Fichier national des établissements sanitaires et sociaux</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à plusieurs domaines<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lannuaire.service-public.fr/occitanie/haute-garonne/mairie-31555-01">Annuaire du service public français</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative au spectacle<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.performing-arts.ch/p/fa05b9b4-5678-4355-9d28-866f24ae26cf"><i>Archives suisses des arts de la scène</i></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T085812"><span class="lang-en" lang="en">Grove Art Online</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative aux organisations<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.data.gouv.fr/fr/organizations/534fff8aa3a7292c64a77ecd/">data.gouv.fr</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à l'audiovisuel<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.france24.com/fr/tag/toulouse/">France 24</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la musique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/area/51c17b5f-e106-4da6-b67a-ec7c371c0f9e"><span class="lang-en" lang="en">MusicBrainz</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Toulouse-France"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//Toulouse/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0066325.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3989915"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/ville/wd/147167"><i>Larousse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Toulouse"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/tolosa"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/toulouse/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7880?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/132307492">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000122647962">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb15255550c">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb15255550c">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026564122">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n79091182">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4060518-8">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX455429">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007550347805171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058620189906706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/494_49926">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&amp;local_base=aut&amp;ccl_term=ica=ge375702">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000014037">Brésil</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n79-091182">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://multimedia.inrap.fr/atlas/Grand-Toulouse/archeo-toulouse#.Xay1kugzaM8">Inrap&#160;: Archéologie du grand Toulouse</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=141" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=141" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes_et_cartes">Notes et cartes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=142" title="Modifier la section : Notes et cartes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=142" title="Modifier le code source de la section : Notes et cartes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Notes</b> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222998893">@media screen{body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:30em;overflow:auto;padding:3px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin-top:0.3em}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre .references-small{margin-top:0}}@media screen and (prefers-reduced-motion:reduce){body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto;padding:0;border:0 none}}</style><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style="column-width:40em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Population municipale légale en vigueur au <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2025, millésimée 2022, définie dans les limites territoriales en vigueur au <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2024, date de référence statistique&#160;: <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2022.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text">Accès au lien de l'article Wikipédia de la commune limitrophe en cliquant sur celle-ci.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a> </span><span class="reference-text">Une unité urbaine est, en France, une commune ou un ensemble de communes présentant une zone de bâti continu (pas de coupure de plus de <span class="nowrap">200 mètres</span> entre deux constructions) et comptant au moins 2&#160;000&#160;habitants. Une commune doit avoir plus de la moitié de sa population dans cette zone bâtie.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text">Dans une agglomération multicommunale, une commune est dite ville-centre lorsque sa population représente plus de 50&#160;% de la population de l’agglomération ou de la population de la commune la plus peuplée. Dans le cas de l'<a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">unité urbaine de Toulouse</a>, il y a une ville-centre et <span class="nowrap">80 communes de banlieue</span>.</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a> </span><span class="reference-text">La notion d'<a href="/wiki/Aire_d%27attraction_d%27une_ville" title="Aire d&#39;attraction d&#39;une ville">aire d'attraction des villes</a> a remplacé en octobre 2020 l'ancienne notion d'<a href="/wiki/Aire_urbaine_(France)" title="Aire urbaine (France)">aire urbaine</a>, pour permettre des comparaisons cohérentes avec les autres pays de l'<a href="/wiki/Union_europ%C3%A9enne" title="Union européenne">Union européenne</a>.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text">Les eaux continentales désignent toutes les eaux de surface, en général des eaux douces issues d'eau de pluie, qui se trouvent à l'intérieur des terres.</span> </li> <li id="cite_note-170"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-170">↑</a> </span><span class="reference-text">Le conseil municipal des enfants a été établi par délibération du conseil municipal du <time class="nowrap" datetime="2003-06-27" data-sort-value="2003-06-27">27 juin 2003</time> modifiée le <time class="nowrap" datetime="2005-10-14" data-sort-value="2005-10-14">14 octobre 2005</time>.</span> </li> <li id="cite_note-187"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-187">↑</a> </span><span class="reference-text">Cette section est réalisée à partir des données des données du site <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.collectivites-locales.gouv.fr/comptes-des-communes-et-des-groupements-a-fiscalite-propre-donnees-individuelles-millesimes-2000-a">alize2.finances.gouv.fr</a> du <a href="/wiki/Minist%C3%A8re_de_l%27%C3%89conomie_et_des_Finances_(France)" title="Ministère de l&#39;Économie et des Finances (France)">ministère de l'Économie et des Finances</a>. Pour constituer cette partie, l'outil Finances locales version 2.4.0&#160;: Yin Yang Pi <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Finances_locales_logo.png" class="mw-file-description"><img alt="Logo de l&#39;outil Finances locales" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Finances_locales_logo.png/20px-Finances_locales_logo.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Finances_locales_logo.png/40px-Finances_locales_logo.png 1.5x" data-file-width="120" data-file-height="120" /></a></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Pi_uc_lc.svg" class="mw-file-description"><img alt="Lettre grecque Pi en majuscule et minuscule" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Pi_uc_lc.svg/20px-Pi_uc_lc.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Pi_uc_lc.svg/40px-Pi_uc_lc.svg.png 1.5x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a></span> a effectué la synthèse des <span class="nowrap">105 pages</span> du site <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.collectivites-locales.gouv.fr/comptes-des-communes-et-des-groupements-a-fiscalite-propre-donnees-individuelles-millesimes-2000-a">alize2.finances.gouv.fr</a> concernant Toulouse. Finances locales est un <a href="/wiki/Logiciel_libre" title="Logiciel libre">logiciel libre</a> distribué en <a href="/wiki/Copyleft" title="Copyleft">copyleft</a> sous <a href="/wiki/Licence_(juridique)" title="Licence (juridique)">licence</a> <a href="/wiki/Licence_publique_g%C3%A9n%C3%A9rale_GNU" title="Licence publique générale GNU">GNU GPL version 3</a>.</span> </li> <li id="cite_note-189"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-189">↑</a> </span><span class="reference-text">La «&#160;section de fonctionnement&#160;» est constituée des <a href="/wiki/D%C3%A9penses_publiques" title="Dépenses publiques">dépenses</a> courantes et récurrentes nécessaires au bon fonctionnement des services municipaux et à la mise en œuvre des actions décidées par les élus, mais sans influence sur la consistance du <a href="/wiki/Patrimoine_(droit)" title="Patrimoine (droit)">patrimoine</a> de la commune. Y figure aussi le <a href="/wiki/Plan_de_remboursement" title="Plan de remboursement">remboursement</a> des <a href="/wiki/Int%C3%A9r%C3%AAt_(finance)" title="Intérêt (finance)">intérêts</a> des <a href="/wiki/Emprunt_(finance)" title="Emprunt (finance)">emprunts</a>. Elle enregistre également les <a href="/wiki/Recettes_publiques" title="Recettes publiques">recettes</a> fiscales, les <a href="/wiki/Dotation_publique" title="Dotation publique">dotations</a> et participations de l’État ainsi que les recettes d’exploitation des services municipaux.</span> </li> <li id="cite_note-191"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-191">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;charges de personnel&#160;» regroupent les frais de <a href="/wiki/R%C3%A9mun%C3%A9ration" title="Rémunération">rémunération</a> des employés par la commune.</span> </li> <li id="cite_note-192"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-192">↑</a> </span><span class="reference-text">Le poste «&#160;achats et charges externes&#160;» regroupe les achats non stockés de matières et fournitures (<a href="/wiki/Eau_potable" title="Eau potable">eau</a>, <a href="/wiki/%C3%89nergie_(%C3%A9conomie)" title="Énergie (économie)">énergie</a>...), le petit matériel, les achats de <a href="/wiki/Cr%C3%A9dit-bail" title="Crédit-bail">crédits-bails</a>, les <a href="/wiki/Location" title="Location">locations</a>, <a href="/wiki/Prime_d%27assurance" title="Prime d&#39;assurance">primes d'assurances</a>...</span> </li> <li id="cite_note-193"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-193">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;subventions versées&#160;» rassemblent l'ensemble des <a href="/wiki/Subvention" title="Subvention">subventions</a> à des associations votées par le <a href="/wiki/Conseil_municipal_(France)" title="Conseil municipal (France)">conseil municipal</a>.</span> </li> <li id="cite_note-194"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-194">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;contingents&#160;» représentent des participations obligatoires d'une commune au financement de services départementaux, notamment aux <a href="/wiki/Pompier" title="Pompier">sapeurs-pompiers</a> du département.</span> </li> <li id="cite_note-195"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-195">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;charges financières&#160;» correspondent à la rémunération des ressources d'<a href="/wiki/Emprunt_(finance)" title="Emprunt (finance)">emprunt</a>.</span> </li> <li id="cite_note-196"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-196">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;<a href="/wiki/Imp%C3%B4ts_locaux_en_France" title="Impôts locaux en France">impôts locaux</a>&#160;» désignent les <a href="/wiki/Imp%C3%B4t" title="Impôt">impôts</a> prélevés par les <a href="/wiki/Collectivit%C3%A9_territoriale" title="Collectivité territoriale">collectivités territoriales</a> comme les communes pour alimenter leur budget. Ils regroupent les <a href="/wiki/Taxe_fonci%C3%A8re" title="Taxe foncière">impôts fonciers</a>, la <a href="/wiki/Taxe_d%27habitation" title="Taxe d&#39;habitation">taxe d'habitation</a> ou encore, pour les <a href="/wiki/Entreprise" title="Entreprise">entreprises</a>, les <a href="/wiki/Cotisation_fonci%C3%A8re_des_entreprises" title="Cotisation foncière des entreprises">cotisations foncières</a> ou sur la <a href="/wiki/Valeur_ajout%C3%A9e" title="Valeur ajoutée">valeur ajoutée</a>.</span> </li> <li id="cite_note-197"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-197">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;<a href="/wiki/Finances_locales_en_France#Dotations_et_subventions_de_l&#39;État" title="Finances locales en France">dotations globales de fonctionnement</a>&#160;» désignent, en <a href="/wiki/France" title="France">France</a>, des concours financiers de l'<a href="/wiki/%C3%89tat" title="État">État</a> au <a href="/wiki/Budget" title="Budget">budget</a> des <a href="/wiki/Collectivit%C3%A9_territoriale" title="Collectivité territoriale">collectivités territoriales</a>.</span> </li> <li id="cite_note-198"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-198">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;autres impôts&#160;» couvrent certains impôts et <a href="/wiki/Taxe" title="Taxe">taxes</a> autres que les <a href="/wiki/Imp%C3%B4ts_locaux_en_France" title="Impôts locaux en France">impôts locaux</a>.</span> </li> <li id="cite_note-201"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-201">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;dépenses d’équipement&#160;» servent à financer des projets d’envergure ayant pour objet d’augmenter la valeur du <a href="/wiki/Patrimoine_(finance)" title="Patrimoine (finance)">patrimoine</a> de la commune et d’améliorer la qualité des équipements municipaux, voire d’en créer de nouveaux.</span> </li> <li id="cite_note-202"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-202">↑</a> </span><span class="reference-text">Les «&#160;<a href="/wiki/Plan_de_remboursement" title="Plan de remboursement">remboursements</a> d'emprunts&#160;» représentent les sommes affectées par la commune au remboursement du capital de la dette.</span> </li> <li id="cite_note-203"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-203">↑</a> </span><span class="reference-text">L'«&#160;<a href="/wiki/Encours" title="Encours">encours</a> de la dette&#160;» représente la somme que la commune doit aux <a href="/wiki/Banque" title="Banque">banques</a> au <time class="nowrap" datetime="12-31" data-sort-value="12-31">31 décembre</time> de l'année considérée</span> </li> <li id="cite_note-204"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-204">↑</a> </span><span class="reference-text">L'«&#160;annuité de la <a href="/wiki/Emprunt_(finance)" title="Emprunt (finance)">dette</a>&#160;» équivaut à la somme des intérêts d'emprunts de la commune et du montant de remboursement du capital au cours de l'année</span> </li> <li id="cite_note-205"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-205">↑</a> </span><span class="reference-text">La «&#160;capacité de <a href="/wiki/Dette_publique" title="Dette publique">désendettement</a>&#160;» est basée sur le ratio suivant défini par la formule&#160;: <span class="texhtml">ratio = <span class="frac nowrap"><sup style="font-size: 70%; vertical-align: 0.4em;">encours de la dette</sup>&#8260;<sub style="font-size: 70%; vertical-align: 0em;">capacité d'autofinancement</sub></span></span>. Ce ratio montre, à un instant donné, le nombre d'années qui seraient nécessaires au remboursement des dettes en considérant les ressources de Toulouse.</span> </li> <li id="cite_note-212"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-212">↑</a> </span><span class="reference-text">Par convention dans Wikipédia, le principe a été retenu de n’afficher dans le tableau des recensements et le graphique, pour les populations de référence postérieures à 1999, que les populations correspondant à une enquête exhaustive de recensement pour les communes de moins de 10&#160;000&#160;habitants, et que les populations des années 2006, 2011, 2016, etc. pour les communes de plus de 10&#160;000&#160;habitants, ainsi que la dernière population de référence publiée par l’Insee pour l'ensemble des communes. </span> </li> <li id="cite_note-Pop_mun_2022-213"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pop_mun_2022_213-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Population municipale de référence en vigueur au 1<sup>er</sup>&#160;janvier&#160;2025, millésimée 2022, définie dans les limites territoriales en vigueur au 1<sup>er</sup>&#160;janvier&#160;2024, date de référence statistique&#160;: 1<sup>er</sup>&#160;janvier&#160;2022.</span> </li> </ol> </div> </div> <p><b>Cartes</b> </p> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.geoportail.gouv.fr/carte?c=1.443962,43.604482&amp;z=2.535248E-5&amp;l0=GEOGRAPHICALGRIDSYSTEMS.MAPS::GEOPORTAIL:OGC:WMTS(1)&amp;permalink=yes">Carte hydrographique de Toulouse</a>&#160;» sur <a href="/wiki/G%C3%A9oportail" title="Géoportail">Géoportail</a> <small>(consulté le 5 novembre 2021)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="IGN">IGN, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://remonterletemps.ign.fr/comparer/basic?x=1.443962&amp;y=43.604482&amp;z=14&amp;layer1=GEOGRAPHICALGRIDSYSTEMS.PLANIGNV2&amp;layer2=GEOGRAPHICALGRIDSYSTEMS.ETATMAJOR40&amp;mode=doubleMap"><cite style="font-style:normal;">Évolution comparée de l'occupation des sols de la commune sur cartes anciennes</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">remonterletemps.ign.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-07-15" data-sort-value="2023-07-15">15 juillet 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://infoterre.brgm.fr/actualites/exposition-au-retrait-gonflement-argiles"><cite style="font-style:normal;">Cartographie interactive de l'exposition des sols au retrait-gonflement des argiles</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">infoterre.brgm.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Base_de_données_du_ministère_du_Budget,_relative_aux_comptes_des_communes"><span id="Base_de_donn.C3.A9es_du_minist.C3.A8re_du_Budget.2C_relative_aux_comptes_des_communes"></span>Base de données du ministère du Budget, relative aux comptes des communes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=143" title="Modifier la section : Base de données du ministère du Budget, relative aux comptes des communes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=143" title="Modifier le code source de la section : Base de données du ministère du Budget, relative aux comptes des communes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Alize2_2014_0-188"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Alize2_2014_0_188-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Alize2_2014_0_188-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"> <span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/tableau.php?type=BPS&amp;dep=031&amp;exercice=2014&amp;param=0&amp;icom=555"><cite style="font-style:normal;">Les comptes des communes - Toulouse&#160;: chiffres clés</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Alize2_2014_1-190"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Alize2_2014_1_190-0">↑</a> </span><span class="reference-text"> <span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/tableau.php?type=BPS&amp;dep=031&amp;exercice=2014&amp;param=1&amp;icom=555"><cite style="font-style:normal;">Les comptes des communes - Toulouse&#160;: opérations de fonctionnement</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Alize2_2014_Detail-199"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Alize2_2014_Detail_199-0">↑</a> </span><span class="reference-text"> <span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/detail.php?type=BPS&amp;dep=031&amp;exercice=2014&amp;param=0&amp;icom=555"><cite style="font-style:normal;">Les comptes des communes - Toulouse&#160;: fiche détaillée</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Alize2_2014_2-200"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Alize2_2014_2_200-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Alize2_2014_2_200-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/tableau.php?type=BPS&amp;dep=031&amp;exercice=2014&amp;param=2&amp;icom=555"><cite style="font-style:normal;">Les comptes des communes - Toulouse&#160;: opérations d'investissement</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Alize2_2014_5-206"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Alize2_2014_5_206-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Alize2_2014_5_206-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"> <span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/tableau.php?type=BPS&amp;dep=031&amp;exercice=2014&amp;param=5&amp;icom=555"><cite style="font-style:normal;">Les comptes des communes - Toulouse&#160;: endettement</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Alize2_2014_4-207"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Alize2_2014_4_207-0">↑</a> </span><span class="reference-text"> <span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://alize2.finances.gouv.fr/communes/eneuro/tableau.php?type=BPS&amp;dep=031&amp;exercice=2014&amp;param=4&amp;icom=555"><cite style="font-style:normal;">Les comptes des communes - Toulouse&#160;: autofinancement</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;veaction=edit&amp;section=144" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Toulouse&amp;action=edit&amp;section=144" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r222998893" /><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style="column-width:30em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text">Association pour le développement durable et local, <span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160220213947/http://www.lurioaddl.com/Pages/ToulouseCapitale.aspx">Toulouse, Capitale du Royaume Wisigoth</a>&#160;»</span> <small>(version du <time class="nowrap" datetime="2016-02-20" data-sort-value="2016-02-20">20 février 2016</time> sur <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Louis-Marie_Prudhomme1805"><span class="nom_auteur">Louis-Marie Prudhomme</span>, <cite class="italique">Dictionnaire universel, géographique, statistique, historique et politique de la France</cite>, Paris, Baudouin, <time>1805</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=FgxCAAAAcAAJ">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;241<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Dictionnaire+universel%2C+g%C3%A9ographique%2C+statistique%2C+historique+et+politique+de+la+France&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Baudouin&amp;rft.aulast=Louis-Marie+Prudhomme&amp;rft.date=1805&amp;rft.pages=241&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=hnhJAAAAYAAJ&amp;pg=PA226&amp;dq=Toulouse+Capitale+du+Languedoc&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=lweuULmyDsrRhAev8IHYAw&amp;ved=0CE4Q6AEwCQ#v=onepage&amp;q=Toulouse%20Capitale%20du%20Languedoc&amp;f=false">«&#160;Géographie générale contenant la géographie physique, politique...</a> par <a href="/wiki/Louis_Dussieux" title="Louis Dussieux">Louis Dussieux</a>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;226, «&#160;Au Sud. 18. Languedoc, Capitale Toulouse.&#160;».</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2022">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://lopinion.com/articles/culture/11830_la-cite-des-violettes-dou-provient-ce-surnom-meconnu-de-toulouse"><cite style="font-style:normal;">La "Cité des violettes", d’où provient ce surnom méconnu de Toulouse&#160;?</cite></a>&#160;», L'Opinion indépendante, <time class="nowrap" datetime="2022-01-30" data-sort-value="2022-01-30">30 janvier 2022</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-08-16" data-sort-value="2023-08-16">16 août 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080401155745/http://pedagogie.ac-toulouse.fr/occitan/trobadors/troblexic.html">Lexique des troubadours</a>&#160;»</span> <small>(version du <time class="nowrap" datetime="2008-04-01" data-sort-value="2008-04-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> avril 2008</time> sur <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>)</small></span> </li> <li id="cite_note-effectifsetudiants2014-7"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-effectifsetudiants2014_7-0">a</a> et <a href="#cite_ref-effectifsetudiants2014_7-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://publication.enseignementsup-recherche.gouv.fr/atlas/atlas-COMMUNE-31555-les_etudiants_inscrit_dans_l_enseignement_superieur_commune_toulouse.php">Atlas régional des effectifs d'étudiants MENESR 2015-2016</a>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text">Philippe Wolff, <i>Histoire de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> édition, 1961, édition Édouard Privat</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Histoire de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;22.</span> </li> <li id="cite_note-ign-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ign_11-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Carte IGN sous <a href="/wiki/G%C3%A9oportail_(France)" class="mw-redirect" title="Géoportail (France)">Géoportail</a></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://draaf.occitanie.agriculture.gouv.fr/IMG/pdf/Le_reseau_hydrographique_du_bassin_cle8891d1.pdf"><cite style="font-style:normal;">Le réseau hydrographique du bassin Adour-Garonne.</cite></a>&#160;» <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d&#39;Adobe">&#91;PDF&#93;</abbr>, sur <span class="italique">draaf.occitanie.agriculture.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-11-05" data-sort-value="2021-11-05">5 novembre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Fiche_Siges-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Fiche_Siges_13-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://sigesocc.brgm.fr/?page=ficheMaCommune&amp;codeCommune=31555"><cite style="font-style:normal;">Fiche communale de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">le système d'information pour la gestion des eaux souterraines en Occitanie</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-11-05" data-sort-value="2021-11-05">5 novembre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/----142"><cite style="font-style:normal;">le canal du Midi</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/O---0000"><cite style="font-style:normal;">la Garonne</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/O---0022"><cite style="font-style:normal;">le canal de Saint-Martory</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/O20-0400"><cite style="font-style:normal;">le Touch</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/O2--0250"><cite style="font-style:normal;">l'Hers Mort</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/O2260600"><cite style="font-style:normal;">la Marcaissonne</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sandre"><a href="/wiki/Service_d%27administration_nationale_des_donn%C3%A9es_et_r%C3%A9f%C3%A9rentiels_sur_l%27eau" title="Service d&#39;administration nationale des données et référentiels sur l&#39;eau">Sandre</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/O2270500"><cite style="font-style:normal;">la Saune</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://fr.climate-data.org/europe/france/midi-pyrenees/toulouse-341/"><cite style="font-style:normal;">Climat Toulouse: Pluviométrie et Température moyenne Toulouse, diagramme ombrothermique pour Toulouse - Climate-Data.org</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">fr.climate-data.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-03-12" data-sort-value="2022-03-12">12 mars 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gaussen1957"><span class="ouvrage" id="Henri_Gaussen1957"><a href="/wiki/Henri_Gaussen" title="Henri Gaussen">Henri Gaussen</a> et F. Bagnouls, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les climats biologiques et leur classification</cite>&#160;», <i>Annales de Géographie</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;6, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;355,&#8206; <time>1957</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;200 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0003-4010">0003-4010</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3406/geo.1957.18273">10.3406/geo.1957.18273</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/docAsPDF/geo_0003-4010_1957_num_66_355_18273.pdf">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+climats+biologiques+et+leur+classification&amp;rft.jtitle=Annales+de+G%C3%A9ographie&amp;rft.issue=355&amp;rft.aulast=Gaussen&amp;rft.aufirst=Henri&amp;rft.date=1957&amp;rft.volume=6&amp;rft.pages=200&amp;rft.issn=0003-4010&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.3406%2Fgeo.1957.18273&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.persee.fr%2FdocAsPDF%2Fgeo_0003-4010_1957_num_66_355_18273.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Massip1906"><span class="ouvrage" id="Maurice_Massip1906"><small>[Massip 1906]</small> Maurice Massip, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les variations du climat de Toulouse</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="dixième">10<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;6,&#8206; <time>1906</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">252-264</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5720247b/f283.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+variations+du+climat+de+Toulouse&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Massip&amp;rft.aufirst=Maurice&amp;rft.date=1906&amp;rft.pages=252-264&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Massip1907"><span class="ouvrage" id="Maurice_Massip1907"><small>[Massip 1907]</small> Maurice Massip, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les variations du climat de Toulouse (<i>suite et fin</i>)</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="dixième">10<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;7,&#8206; <time>1907</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">142-153</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5720247b/f283.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+variations+du+climat+de+Toulouse+%28%27%27suite+et+fin%27%27%29&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Massip&amp;rft.aufirst=Maurice&amp;rft.date=1907&amp;rft.pages=142-153&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.meteo-toulouse.org/records/mois/aout">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.meteofrance.com/climat/france/station/31069001/normales">(moyenne annuelle 1981-2010)</a></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.meteofrance.com/FR/actus/dossier/article.jsp?docid=1500"><cite style="font-style:normal;">CAPITOUL, Météorologie de Toulouse</cite></a>&#160;», Météo France <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-09-09" data-sort-value="2007-09-09">9 septembre 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lauragais-patrimoine.fr/HISTOIRE/DERAILLEMENT/DERAILLEMENT01.htm"><cite style="font-style:normal;">Article du 5 juin 1916</cite></a>&#160;», La Dépêche <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2011-08-24" data-sort-value="2011-08-24">24 août 2011</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text">Les données climatiques <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lameteo.org/toulouse.html">à Toulouse de 1947 à 2002</a></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text">Spécial météo à Toulouse, L'express, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2948, semaine du 3 au 9 janvier 2008, <i>Les crues les plus dévastatrices</i>, p.III</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://meteofrance.com/climat/releves/france/occitanie/toulouse-blagnac"><cite style="font-style:normal;">Climat Toulouse-Blagnac relevés</cite></a>&#160;», <a href="/wiki/M%C3%A9t%C3%A9o-France" title="Météo-France">Météo-France</a> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-01-17" data-sort-value="2021-01-17">17 janvier 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Métropole2012"><span class="ouvrage" id="Toulouse_Métropole2012">Toulouse Métropole, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse-metropole.fr/collectivite/en-chiffres"><cite style="font-style:normal;">Toulouse Métropole en chiffres</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">toulouse-metropole.fr</span>, Toulouse Métropole, <time>2012</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-09-26" data-sort-value="2012-09-26">26 septembre 2012</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://debatpublic-contournement-toulouse.org/">CPDP Contournement de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3244,36-1054693,0.html">Feu vert pour l'A65, mais stop aux contournements de Toulouse et Bordeaux</a></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="rédaction2023"><span class="ouvrage" id="La_rédaction2023">La <span class="nom_auteur">rédaction</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.toulouseinfos.fr/actualites/societe/64983-toulouse-limitation-vitesse.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse, ville à 30 km/h en 2024</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Toulouse Infos</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-12-26" data-sort-value="2023-12-26">26 décembre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-12-31" data-sort-value="2023-12-31">31 décembre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Salzenstein2023"><span class="ouvrage" id="Leopold_Salzenstein2023">Leopold <span class="nom_auteur">Salzenstein</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mediacites.fr/complement-denquete/toulouse/2023/12/18/toulouse-les-limites-de-la-ville-a-30-km-h/"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: les limites de la «&#160;ville à 30 km/h&#160;»</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">mediacites.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-12-18" data-sort-value="2023-12-18">18 décembre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-12-31" data-sort-value="2023-12-31">31 décembre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text">Source&#160;: Enquête ménage</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2010/10/25/934969-Penurie-d-essence-systeme-D-pour-les-Toulousains.html">Pénurie d'essence&#160;: système D pour les Toulousains - Toulouse&#160;: LaDépêche.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Tisséo">Tisséo, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tisseo.fr/tisseo/qui-sommes-nous"><cite style="font-style:normal;">Métro / Tram / Bus</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Tisséo Collectivités</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-12-03" data-sort-value="2022-12-03">3 décembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text">Midi Mobilités, <span class="noarchive">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140719082733/http://www.midimobilites.fr/le-systeme-val/">Le système VAL - Quelques chiffres</a>&#160;»</span>, sur <i>midimobilites.fr</i> <small>(version du <time class="nowrap" datetime="2014-07-19" data-sort-value="2014-07-19">19 juillet 2014</time> sur <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-http&#58;//www.tisseo.fr/sites/default/files/DP%20Tiss%C3%A9o%20Bilan-Persp2011%20ok%20BD.pdf-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-http://www.tisseo.fr/sites/default/files/DP%2520Tiss%25C3%25A9o%2520Bilan-Persp2011%2520ok%2520BD.pdf_42-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Dossier de presse Tisséo</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">«&#160;<cite style="font-style:normal">Réseau des cars Arc-en-Ciel</cite>&#160;», <i>CD31</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2016-08-12" data-sort-value="2016-08-12">12 août 2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.haute-garonne.fr/proximite/au-quotidien/reseau-des-cars-arc-en-ciel">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-12-19" data-sort-value="2017-12-19">19 décembre 2017</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=R%C3%A9seau+des+cars+Arc-en-Ciel&amp;rft.jtitle=CD31&amp;rft.date=2016-08-12&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/02/25/564369-Carte-Pastel-un-pass-unique-pour-le-train-l-autocar-et-le-metro.html">Carte Pastel, un pass unique pour le train, l'autocar et le métro</a></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Tramway_de_Toulouse" title="Tramway de Toulouse">Tramway de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2010/10/27/936024-oeuvres-art-installent-sillage-tramway.html"><cite style="font-style:normal;">Les œuvres d'art s'installent dans le sillage du tramway</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-10-07" data-sort-value="2024-10-07">7 octobre 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://tisseo-collectivites.fr/actualites/le-tramway-t2-arrete-partir-du-5-juin-2023"><cite style="font-style:normal;">Le tramway T2 arrêté à partir du 5 juin 2023</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Tisséo Collectivités</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-05-10" data-sort-value="2023-05-10">10 mai 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-02-17" data-sort-value="2024-02-17">17 février 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2022">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/amp/a/3279391"><cite style="font-style:normal;">Le téléphérique urbain de Toulouse doit ouvrir le 14 mai au public</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">www.20minutes.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2022-02-15" data-sort-value="2022-02-15">15 février 2022</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-08-31" data-sort-value="2024-08-31">31 août 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.veilleinfotourisme.fr/medias/fichier/dossier2presse-def_1423823192279-pdf"><cite style="font-style:normal;">Résultats d'activité des aéroports français 2014</cite></a>&#160;», Union des aéroports français <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-08-21" data-sort-value="2015-08-21">21 août 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://objectifnews.latribune.fr/en-bref/2015-04-16/la-ligne-aerienne-toulouse-orly-est-la-plus-frequentee-d-europe.html">La ligne aérienne Toulouse-Orly est la plus fréquentée d'Europe</a>, consulté le 21/08/2015</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2024">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/information/6439600"><cite style="font-style:normal;">La grille communale de densité</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">insee,fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2024-05-28" data-sort-value="2024-05-28">28 mai 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-27" data-sort-value="2024-06-27">27 juin 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/metadonnees/geographie/unite-urbaine-2020/00758-toulouse"><cite style="font-style:normal;">Unité urbaine 2020 de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">insee.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-27" data-sort-value="2024-06-27">27 juin 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-meta-insee-55"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-meta-insee_55-0">a</a> et <a href="#cite_ref-meta-insee_55-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Insee"><a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">Insee</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/metadonnees/geographie/commune/31555-toulouse"><cite style="font-style:normal;">Métadonnées de la commune de Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-AAV2020-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AAV2020_57-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/metadonnees/geographie/aire-attraction-des-villes-2020/005-toulouse"><cite style="font-style:normal;">Liste des communes composant l'aire d'attraction de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">insee.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-27" data-sort-value="2024-06-27">27 juin 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-AAV20202b-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AAV20202b_58-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Bellefon,_Pascal_Eusebio,_Jocelyn_Forest,_Olivier_Pégaz-Blanc_et_Raymond_Warnod_(Insee)2020"><span class="ouvrage" id="Marie-Pierre_de_Bellefon,_Pascal_Eusebio,_Jocelyn_Forest,_Olivier_Pégaz-Blanc_et_Raymond_Warnod_(Insee)2020">Marie-Pierre de Bellefon, Pascal Eusebio, Jocelyn Forest, Olivier Pégaz-Blanc et Raymond Warnod (Insee), «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/4806694"><cite style="font-style:normal;">En France, neuf personnes sur dix vivent dans l’aire d’attraction d’une ville</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">insee.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-10-21" data-sort-value="2020-10-21">21 octobre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-27" data-sort-value="2024-06-27">27 juin 2024</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-CLC-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CLC_60-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statistiques.developpement-durable.gouv.fr/corine-land-cover-0"><cite style="font-style:normal;">CORINE Land Cover (CLC) - Répartition des superficies en 15 postes d'occupation des sols (métropole).</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">le site des données et études statistiques du ministère de la Transition écologique.</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-04-14" data-sort-value="2021-04-14">14 avril 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a> </span><span class="reference-text">* «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.geoportail.gouv.fr/carte?c=1.443962,43.604482&amp;z=0.00010140992&amp;l0=GEOGRAPHICALGRIDSYSTEMS.MAPS::GEOPORTAIL:OGC:WMTS(1)&amp;permalink=yes">Toulouse</a>&#160;» sur <a href="/wiki/G%C3%A9oportail" title="Géoportail">Géoportail</a>..</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Toulouse, parcelles de mémoire, 2&#160;000&#160;ans d'histoire urbaine au regard de 8 siècles d'archives municipales</i>, Archives Municipales de Toulouse, 2005.</span> </li> <li id="cite_note-arctou-64"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-arctou_64-0">a</a> <a href="#cite_ref-arctou_64-1">b</a> et <a href="#cite_ref-arctou_64-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text">Parcelles de mémoire, Archives Municipales de Toulouse</span> </li> <li id="cite_note-insee-65"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-insee_65-0">a</a> et <a href="#cite_ref-insee_65-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.recensement.insee.fr/RP99/rp99/c_affiche.affiche?nivgeo=P&amp;codgeo=3199&amp;produit=P_LOGB&amp;theme=LOG&amp;typeprod=ALL&amp;lang=FR">Insee - Logements à Toulouse&#160;: le parc</a>.</span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.recensement.insee.fr/RP99/rp99/c_affiche.affiche?nivgeo=R&amp;codgeo=73&amp;produit=P_LOGA&amp;theme=ALL&amp;typeprod=ALL&amp;lang=FR">Insee - Logements en Midi-Pyrénées&#160;: les occupants</a>.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.recensement.insee.fr/RP99/rp99/c_affiche.affiche?nivgeo=R&amp;codgeo=73&amp;produit=P_LOGB&amp;theme=LOG&amp;typeprod=ALL&amp;lang=FR">Insee - Logements en Midi-Pyrénées&#160;: le parc</a>.</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.auat-toulouse.org/IMG/pdf/4Pages_Loyers_10-2003lite.pdf">Une reprise de la hausse des loyers en 2002 sur Toulouse - Agence d'urbanisme et d'aménagement du territoire</a></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2019">«&#160;<cite style="font-style:normal">A Toulouse, 5 000 personnes sont sans domicile fixe</cite>&#160;», <i>Le Monde</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2019-04-18" data-sort-value="2019-04-18">18 avril 2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/societe/article/2019/04/18/a-toulouse-5-000-personnes-sont-sans-domicile-fixe_5452002_3224.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=A+Toulouse%2C+5+000+personnes+sont+sans+domicile+fixe&amp;rft.jtitle=Le+Monde&amp;rft.date=2019-04-18&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-bastamag.net-70"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-bastamag.net_70-0">a</a> et <a href="#cite_ref-bastamag.net_70-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">"Quand Vinci veut construire immeubles, crèches et espaces verts sur un terrain pollué au plomb et à l’arsenic", 4 mai 2015, <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.bastamag.net/Quand-Vinci-veut-construire-immeubles-creches-et-espaces-verts-sur-un-terrain">http://www.bastamag.net/Quand-Vinci-veut-construire-immeubles-creches-et-espaces-verts-sur-un-terrain</a></span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.europe1.fr/societe/des-eco-quartiers-construits-sur-des-decharges-industrielles-2746228"><cite style="font-style:normal;">Des éco-quartiers construits sur des décharges industrielles</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Europe 1</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BARDY2017"><span class="ouvrage" id="SERGE_BARDY2017">SERGE BARDY, «&#160;<cite style="font-style:normal">La déclaration d'utilité publique de la LGV au sud de Bordeaux annulée</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2017-06-29" data-sort-value="2017-06-29">29 juin 2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2017/06/29/2603510-declaration-utilite-publique-lgv-sud-bordeaux-annulee.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=La+d%C3%A9claration+d%27utilit%C3%A9+publique+de+la+LGV+au+sud+de+Bordeaux+annul%C3%A9e&amp;rft.jtitle=La+D%C3%A9p%C3%AAche&amp;rft.aulast=BARDY&amp;rft.aufirst=SERGE&amp;rft.date=2017-06-29&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ladepeche.fr/article/2018/09/18/2870936-pietonnisation-la-mairie-de-toulouse-va-faire-des-annonces.html">La Depêche - Piétonisation, la Mairie va faire des annonces</a></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.toulouse.fr/web/projet-urbain/amenagements-urbains/centre-ville/allees-jean-jaures">Toulouse.fr - Des ramblas-jardins sur les allées Jean-Jaurès</a></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lexpress.fr/region/le-nouvel-a-eacute-roport-un-dossier-provisoirement-au-point-mort_476686.html"><cite style="font-style:normal;">Le nouvel aéroport: un dossier provisoirement au point mort</cite></a>&#160;», <i>L'Express</i> du 07/06/2007 <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2008-01-13" data-sort-value="2008-01-13">13 janvier 2008</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mediacites.fr/toulouse/enquete-toulouse/2017/11/14/lombre-de-lembourgeoisement-plane-sur-le-futur-quartier-matabiau/">Médiacités, L'ombre de l'embourgeoisement plane sur le futur quartier Matabiau</a></span> </li> <li id="cite_note-Géorisques-77"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Géorisques_77-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Géorisques_77-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.georisques.gouv.fr/mes-risques/connaitre-les-risques-pres-de-chez-moi/rapport2?city=Toulouse&amp;typeForm=adresse&amp;codeInsee=31555&amp;lon=1.441944&amp;lat=43.604444&amp;go_back=%2F&amp;adresse=Toulouse"><cite style="font-style:normal;">Les risques près de chez moi - commune de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Géorisques</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-17" data-sort-value="2022-10-17">17 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BRGM">BRGM, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://errial.georisques.gouv.fr/#/"><cite style="font-style:normal;">Évaluez simplement et rapidement les risques de votre bien</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Géorisques</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.occitanie.developpement-durable.gouv.fr/les-territoires-a-risques-importants-d-inondation-a19526.html"><cite style="font-style:normal;">Liste des territoires à risque important d'inondation (TRI) de 2012 sur le bassin Adour-Garonne</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">occitanie.developpement-durable.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.occitanie.developpement-durable.gouv.fr/IMG/pdf/Rapport_Cartographie_TRI_Toulouse_03122014_cle722526.pdf"><cite style="font-style:normal;">cartographie des risques d'inondations du TRI de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">occitanie.developpement-durable.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.haute-garonne.gouv.fr/Politiques-publiques/Environnement-eau-risques-naturels-et-technologiques/Information-et-prevention-des-risques/Droit-a-l-information-sur-les-risques-majeurs-et-DDRM"><cite style="font-style:normal;">Dossier départemental des risques majeurs dans la Haute-Garonne</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">haute-garonne.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>, partie 1 - chapitre Risque inondation.</span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.haute-garonne.gouv.fr/Politiques-publiques/Environnement-eau-risques-naturels-et-technologiques/Information-et-prevention-des-risques/Droit-a-l-information-sur-les-risques-majeurs-et-DDRM"><cite style="font-style:normal;">Dossier départemental des risques majeurs dans la Haute-Garonne</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">haute-garonne.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>, partie 1 - chapitre Mouvements de terrain.</span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.georisques.gouv.fr/risques/retrait-gonflement-des-argiles"><cite style="font-style:normal;">Retrait-gonflement des argiles</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">le site de l'observatoire national des risques naturels</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-ECS-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ECS_85-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.georisques.gouv.fr/risques/cavites-souterraines/donnees#/dpt/31/com/31555/page/1"><cite style="font-style:normal;">Liste des cavités souterraines localisées sur la commune de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">georisques.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.haute-garonne.gouv.fr/Politiques-publiques/Environnement-eau-risques-naturels-et-technologiques/Information-et-prevention-des-risques/Droit-a-l-information-sur-les-risques-majeurs-et-DDRM"><cite style="font-style:normal;">Dossier départemental des risques majeurs dans la Haute-Garonne</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">haute-garonne.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-10" data-sort-value="2022-09-10">10 septembre 2022</time>)</small></span>, chapitre Risque industriel.</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.haute-garonne.gouv.fr/Politiques-publiques/Environnement-eau-risques-naturels-et-technologiques/Information-et-prevention-des-risques/Droit-a-l-information-sur-les-risques-majeurs-et-DDRM"><cite style="font-style:normal;">Dossier départemental des risques majeurs dans la Haute-Garonne</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">haute-garonne.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-08-22" data-sort-value="2023-08-22">22 août 2023</time>)</small></span>, chapitre Risque rupture de barrage.</span> </li> <li id="cite_note-Moret-88"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Moret_88-0">a</a> <a href="#cite_ref-Moret_88-1">b</a> <a href="#cite_ref-Moret_88-2">c</a> <a href="#cite_ref-Moret_88-3">d</a> <a href="#cite_ref-Moret_88-4">e</a> <a href="#cite_ref-Moret_88-5">f</a> et <a href="#cite_ref-Moret_88-6">g</a></sup> </span><span class="reference-text">Pierre Moret, «&#160;Le nom de Toulouse&#160;», in <i>Pallas. Revue d'études antiques</i>, 1996, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;11 (lire en ligne sur <a href="/wiki/Pers%C3%A9e_(portail)" title="Persée (portail)">Persée</a>) <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.persee.fr/doc/palla_0031-0387_1996_num_44_1_1378">[2]</a>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a> </span><span class="reference-text">Anne Le Stang, <i>Histoire de Toulouse illustrée</i>, avril 2006, éd. Le Pérégrinateur, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-910352-44-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-910352-44-8"><span class="nowrap">978-2-910352-44-8</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;8.</span> </li> <li id="cite_note-Nègre-90"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Nègre_90-0">a</a> <a href="#cite_ref-Nègre_90-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Nègre_90-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Ernest_N%C3%A8gre" title="Ernest Nègre">Ernest Nègre</a>, <i><a href="/wiki/Toponymie_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_la_France" title="Toponymie générale de la France">Toponymie générale de la France</a></i>, Volume <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr>. <i>Formations préceltiques, celtiques, romanes</i>, Librairie Droz, Genève, 1990, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;57, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1189 (lire en ligne sur <a href="/wiki/Google_Livres" title="Google Livres">Google Livres</a>) <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://books.google.fr/books?id=rsNpi7IVulEC&amp;printsec=frontcover&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q=Toulouse&amp;f=false">[3]</a></span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Histoire de Toulouse</i>, 1974, Éditions Privat, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7089-4709-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7089-4709-2"><span class="nowrap">978-2-7089-4709-2</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;11.</span> </li> <li id="cite_note-Dauzat-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Dauzat_92-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Albert_DauzatCharles_Rostaing1979"><span class="nom_auteur"><a href="/wiki/Albert_Dauzat" title="Albert Dauzat">Albert Dauzat</a></span> et <span class="nom_auteur"><a href="/wiki/Charles_Rostaing" title="Charles Rostaing">Charles Rostaing</a></span>, <cite class="italique">Dictionnaire étymologique des noms de lieu en France</cite>, Paris, Librairie Guénégaud, <time>1979</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-85023-076-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-85023-076-6"><span class="nowrap">2-85023-076-6</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">680-681</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Dictionnaire+%C3%A9tymologique+des+noms+de+lieu+en+France&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Librairie+Gu%C3%A9n%C3%A9gaud&amp;rft.aulast=Albert+Dauzat&amp;rft.au=Charles+Rostaing&amp;rft.date=1979&amp;rft.pages=680-681&amp;rft.isbn=2-85023-076-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a> </span><span class="reference-text">Pierre Moret, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">10-23</span></span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a> </span><span class="reference-text">Anne Le Stang, <abbr class="abbr nowrap italique" title="opere citato (« dans l&#39;ouvrage cité »)">op. cit.</abbr>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;9.</span> </li> <li id="cite_note-Gardes2010-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gardes2010_95-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gardes2010"><span class="ouvrage" id="Philippe_Gardes2010">Philippe Gardes, «&#160;<cite style="font-style:normal">Toulouse avant Toulouse&#160;?&#160;: Recherches récentes sur l'oppidum gaulois de Vieille-Toulouse</cite>&#160;», <i>JDA</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;49,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2010-10-07" data-sort-value="2010-10-07">7 octobre 2010</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vieille-toulouse.fr/IMG/pdf/Vielle-Toulouse_avant_Toulouse.pdf">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Toulouse+avant+Toulouse+%3F&amp;rft.jtitle=JDA&amp;rft.issue=49&amp;rft.stitle=Recherches+r%C3%A9centes+sur+l%27oppidum+gaulois+de+Vieille-Toulouse&amp;rft.aulast=Gardes&amp;rft.aufirst=Philippe&amp;rft.date=2010-10-07&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-ref1-96"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-ref1_96-0">a</a> et <a href="#cite_ref-ref1_96-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Anne Le Stang, <abbr class="abbr nowrap italique" title="opere citato (« dans l&#39;ouvrage cité »)">op. cit.</abbr>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;11.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a> </span><span class="reference-text">dont un très important&#160;: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.les-petites-toulousaines.com/aqueduc-pedauque.htm">les-petites-toulousaines.com</a></span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a> </span><span class="reference-text">Christian Cau, <i>Petite Histoire de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;10.</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a> </span><span class="reference-text">Anne Le Stang, <i>op. cit.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;20.</span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;28.</span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a> </span><span class="reference-text">Cette découverte a eu lieu en 1988-1989 sur le site de l'ancien hôpital Larrey. Les vestiges archéologiques ont été détruits au profit de la réalisation d'un projet immobilier construit autour de l'actuelle place de Bologne.</span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;36.</span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Histoire de Toulouse</i>, Éd Privat, 1974, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;57.</span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a> </span><span class="reference-text">Suivirent plusieurs expéditions de <a href="/wiki/Pillage" title="Pillage">pillage</a>, dont la plus célèbre fut vaincue par <a href="/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel">Charles Martel</a> lors de la <a href="/wiki/Bataille_de_Poitiers_(732)" title="Bataille de Poitiers (732)">bataille de Poitiers (732)</a></span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020"><cite class="italique">Barfleur, son église&#160;: leur histoire</cite>, Les Amis de l'église de Barfleur, <time>2020</time>, 159&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2957499304" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2957499304"><span class="nowrap">978-2957499304</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;15<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Barfleur%2C+son+%C3%A9glise&amp;rft.pub=Les+Amis+de+l%27%C3%A9glise+de+Barfleur&amp;rft.stitle=leur+histoire&amp;rft.date=2020&amp;rft.pages=15&amp;rft.tpages=159&amp;rft.isbn=978-2957499304&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;51.</span> </li> <li id="cite_note-Chalande_p102-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Chalande_p102_107-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Jules Chalande, 1915, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;102.</span> </li> <li id="cite_note-Chalande_p225-108"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Chalande_p225_108-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Chalande_p225_108-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Jules Chalande, 1914, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;225.</span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a> </span><span class="reference-text">Jules Chalande, 1914, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;201.</span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a> </span><span class="reference-text">Nelly Pousthomis-Dalle, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/doc/amime_0758-7708_2001_num_19_1_973">«&#160;Toulouse (Haute-Garonne)&#160;: un programme de recherches sur l’ancien grand Prieuré des Hospitaliers de St Jean de Jérusalem&#160;»</a>, <i>Archéologie du Midi médiéval</i>, vol. 19, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1, 2001, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;182 et 184.</span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a> </span><span class="reference-text">Ce cimetière, connu comme le cimetière des Hospitaliers de Saint-Rémésy, est aménagé à l'angle de la rue Saint-Rémésy et Saint-Jean. Voir Jules Chalande, 1914, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;201.</span> </li> <li id="cite_note-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-112">↑</a> </span><span class="reference-text">Damien Carraz, «&#160;Les commanderies dans l’espace urbain&#160;», Mélanges de l’École française de Rome - Moyen Âge, vol. 124, no 1, 2012, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;6.</span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a> </span><span class="reference-text">Jules Chalande, 1914, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;218.</span> </li> <li id="cite_note-Chalande_p101-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Chalande_p101_114-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Jules Chalande, 1915, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;101.</span> </li> <li id="cite_note-Chalande_p219-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Chalande_p219_115-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Jules Chalande, 1914, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;219.</span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;73.</span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a> </span><span class="reference-text">Pierre Saliès, «&#160;Le grand incendie de Toulouse de 1463&#160;», dans M.S.A.M.F., tome XXXII (1966)</span> </li> <li id="cite_note-118"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-118">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><cite class="italique">Lettres patentes de Louis&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr>, Montilz-lèz-Tours, le <time class="nowrap" datetime="1469-01-01" data-sort-value="1469-01-01">23 décembre 1468</time></cite> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=OJ-b2-CLz7EC&amp;pg=PA167">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Lettres+patentes+de+Louis%26nbsp%3BXI%2C+Montilz-l%C3%A8z-Tours%2C+le+23+d%C3%A9cembre+1468&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;98.</span> </li> <li id="cite_note-120"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-120">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Marc_Michel1765"><span class="ouvrage" id="Rey_Marc_Michel1765">Rey Marc Michel, <cite class="italique">Histoire de la délivrance de la ville de Toulouse arrivée le 17 mai 1562.</cite>, Amsterdam, Rey Marc Michel, <time>1765</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://tolosana.univ-toulouse.fr/fr/notice/082848157">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+de+la+d%C3%A9livrance+de+la+ville+de+Toulouse+arriv%C3%A9e+le+17+mai+1562.&amp;rft.place=Amsterdam&amp;rft.pub=Rey+Marc+Michel&amp;rft.au=Rey+Marc+Michel&amp;rft.date=1765&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-121">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;140.</span> </li> <li id="cite_note-122"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-122">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;150.</span> </li> <li id="cite_note-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-123">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jacobins.mairie-toulouse.fr/expos/mvt/textes/TPH18_.htm"><cite style="font-style:normal;">L’inondation de 1875</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-08-26" data-sort-value="2007-08-26">26 août 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a> </span><span class="reference-text">Spécial météo à Toulouse, <i>L'Express</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2948, semaine du 3 au 9 janvier 2008, <i>Les crues les plus dévastatrices</i>, p. II</span> </li> <li id="cite_note-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-125">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Puech"><span class="ouvrage" id="Max_Puech">Max Puech, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://max.puech.free.fr/toulouse/2011-01%2013.%20La%20grande%20%C3%A9poque%20des%20grands%20magasins.pdf"><cite style="font-style:normal;">La grande époque des grands magasins</cite></a>&#160;» <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d&#39;Adobe">&#91;PDF&#93;</abbr></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-126"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-126">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Olivier2007"><span class="ouvrage" id="Jean-Marc_Olivier2007">Jean-Marc <span class="nom_auteur">Olivier</span>, <cite style="font-style:normal">«&#160;L’industrie dispersée dans la ville&#160;: le cas toulousain au fil du <abbr class="abbr" title="Dix-neuvième">XIX<sup>e</sup></abbr> siècle&#160;»</cite>, dans Jean-Claude Daumas, Pierre Lamard et Laurent Tissot (dir.), <cite class="italique">Les territoires de l’industrie en Europe (1750-2000). Entreprises, régulations et trajectoires</cite>, Besançon, Presses universitaires de Franche-Comté, <time>2007</time>, 57-70&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84867-178-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84867-178-9"><span class="nowrap">978-2-84867-178-9</span></a>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000/books.pufc.27364">10.4000/books.pufc.27364</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.openedition.org/pufc/27364">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=Les+territoires+de+l%E2%80%99industrie+en+Europe+%281750-2000%29.+Entreprises%2C+r%C3%A9gulations+et+trajectoires&amp;rft.atitle=L%E2%80%99industrie+dispers%C3%A9e+dans+la+ville+%3A+le+cas+toulousain+au+fil+du+XIXe+si%C3%A8cle&amp;rft.place=Besan%C3%A7on&amp;rft.pub=Presses+universitaires+de+Franche-Comt%C3%A9&amp;rft.aulast=Olivier&amp;rft.aufirst=Jean-Marc&amp;rft.date=2007&amp;rft.tpages=57-70&amp;rft.isbn=978-2-84867-178-9&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Fbooks.pufc.27364&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-127">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Denis"><span class="ouvrage" id="Cécile_Denis">Cécile <span class="nom_auteur">Denis</span>, <cite class="italique">Continuités et divergences dans la presse clandestine de résistants allemands et autrichiens en France pendant la Seconde Guerre mondiale&#160;: KPD, KPÖ, Revolutionäre Kommunisten et trotskystes</cite>, (thèse de doctorat réalisée sous la direction d’Hélène Camarade, soutenue publiquement le 10 décembre 2018 à l’université Bordeaux-Montaigne) <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theses.fr/2018BOR30065#">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Continuit%C3%A9s+et+divergences+dans+la+presse+clandestine+de+r%C3%A9sistants+allemands+et+autrichiens+en+France+pendant+la+Seconde+Guerre+mondiale+%3A+KPD%2C+KP%C3%96%2C+Revolution%C3%A4re+Kommunisten+et+trotskystes&amp;rft.aulast=Denis&amp;rft.aufirst=C%C3%A9cile&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theses.fr%2F2018BOR30065%23&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Atlas-128"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Atlas_128-0">a</a> <a href="#cite_ref-Atlas_128-1">b</a> <a href="#cite_ref-Atlas_128-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Atlas_128-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="CoustureRatte2005"><span class="ouvrage" id="Jean-Claude_CoustureChristian_Ratte2005">Jean-Claude Cousture et Christian Ratte, «&#160;<cite style="font-style:normal">Atlas des populations immigrées&#160;: Midi-Pyrénées</cite>&#160;», <i>Les Dossiers de l'INSEE</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;127,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2005-04" data-sort-value="2005-04">avril 2005</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Atlas+des+populations+immigr%C3%A9es+%3A+Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es&amp;rft.jtitle=Les+Dossiers+de+l%27INSEE&amp;rft.issue=127&amp;rft.aulast=Cousture&amp;rft.aufirst=Jean-Claude&amp;rft.au=Christian+Ratte&amp;rft.date=2005-04&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a> </span><span class="reference-text">Anne Le Stang, <abbr class="abbr nowrap italique" title="opere citato (« dans l&#39;ouvrage cité »)">op. cit.</abbr>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;178.</span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">178-179</span>.</span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/conjoncture/2013/07/17/20002-20130717ARTFIG00273-airbus-toulouse-devient-le-premier-site-industriel-de-france.php">Le Figaro</a></span> </li> <li id="cite_note-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-132">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;198.</span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/societe/article/2009/11/19/relaxe-general-au-proces-azf_1269539_3224.html">Relaxe générale au procès AZF - LeMonde.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-134"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-134">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="20minutes2012"><span class="ouvrage" id="Journaliste_20minutes2012">Journaliste 20minutes, «&#160;<cite style="font-style:normal">AZF: L'ex-directeur condamné à un an ferme, la défense va se pourvoir en cassation</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/20_Minutes_(France)" title="20 Minutes (France)">20 minutes</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2012-09-24" data-sort-value="2012-09-24">24 septembre 2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/societe/1009327-azf-ex-directeur-condamne-an-ferme-defense-va-pourvoir-cassation">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-10-28" data-sort-value="2021-10-28">28 octobre 2021</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=AZF%3A+L%27ex-directeur+condamn%C3%A9+%C3%A0+un+an+ferme%2C+la+d%C3%A9fense+va+se+pourvoir+en+cassation&amp;rft.jtitle=20+minutes&amp;rft.aulast=20minutes&amp;rft.aufirst=Journaliste&amp;rft.date=2012-09-24&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-135"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-135">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">«&#160;<cite style="font-style:normal">Toulouse&#160;: les explosifs au bois dormant</cite>&#160;», <i>SudOuest.fr</i>,&#8206; <time>2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sudouest.fr/2017/04/07/toulouse-les-explosifs-au-bois-dormant-3346400-5377.php">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Toulouse+%3A+les+explosifs+au+bois+dormant&amp;rft.jtitle=SudOuest.fr&amp;rft.date=2017&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-136"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-136">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<cite style="font-style:normal">L'armée de moins en moins pressée de dépolluer les ballastières</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2015/06/12/2122958-armee-moins-moins-pressee-depolluer-ballastieres.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=L%27arm%C3%A9e+de+moins+en+moins+press%C3%A9e+de+d%C3%A9polluer+les+ballasti%C3%A8res&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2015&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-137"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_137-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:0_137-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dourel2017"><span class="ouvrage" id="Eric_Dourel2017">Eric <span class="nom_auteur">Dourel</span>, «&#160;<cite style="font-style:normal">La décharge d'AZF oubliée par Total</cite>&#160;», <i>Mediacités</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2017-07-04" data-sort-value="2017-07-04">4 juillet 2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mediacites.fr/toulouse/enquete-toulouse/2017/07/04/la-decharge-dazf-oubliee-par-total/?">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=La+d%C3%A9charge+d%27AZF+oubli%C3%A9e+par+Total&amp;rft.jtitle=Mediacit%C3%A9s&amp;rft.aulast=Dourel&amp;rft.aufirst=Eric&amp;rft.date=2017-07-04&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-138"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-138">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.senat.fr/questions/base/2016/qSEQ161023673.html"><cite style="font-style:normal;">Dépollution des ballastières de Braqueville près de Toulouse - Sénat</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">senat.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:1-139"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_139-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:1_139-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2000">«&#160;<cite style="font-style:normal">Une véritable poudrière au fond d'un lac toulousain</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2000</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2000/03/07/277941-une-veritable-poudriere-au-fond-d-un-lac-toulousain.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Une+v%C3%A9ritable+poudri%C3%A8re+au+fond+d%27un+lac+toulousain&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2000&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-140"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-140">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2005">«&#160;<cite style="font-style:normal">Nitrocellulose&#160;: 5000 tonnes en attente</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2005</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2005/04/15/333328-nitrocellulose-5000-tonnes-en-attente.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Nitrocellulose+%3A+5000+tonnes+en+attente&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2005&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-141"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-141">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">«&#160;<cite style="font-style:normal">Villes polluées&#160;: Toulouse dans le Top 5</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2016/05/06/2339079-villes-polluees-toulouse-dans-le-top-5-5.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Villes+pollu%C3%A9es+%3A+Toulouse+dans+le+Top+5&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2016&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:2-142"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_142-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:2_142-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2008">«&#160;<cite style="font-style:normal">5000 tonnes de poudre à canon aux portes du Cancéropôle</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2008</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2008/10/02/479010-5000-tonnes-de-poudre-a-canon-aux-portes-du-canceropole.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=5000+tonnes+de+poudre+%C3%A0+canon+aux+portes+du+Canc%C3%A9rop%C3%B4le&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2008&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-143"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-143">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.assemblee-nationale.fr/11/rap-enq/r3559/r3559-022.asp"><cite style="font-style:normal;"><abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;3559.- Rapport de M. Jean-Yves Le Déaut, au nom de la commission d'enquête sur la sûreté des installations industrielles et des centres de recherche et sur la protection des personnes et de l'environnement en cas d'accident industriel majeur.</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">assemblee-nationale.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-144"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-144">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">«&#160;<cite style="font-style:normal">AZF&#160;: l’explosion d’une autre usine pourrait expliquer la catastrophe de 2001</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2012/02/28/1293862-azf-l-explosion-d-une-autre-usine-pourrait-expliquer-la-catastrophe-de-2001.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=AZF+%3A+l%E2%80%99explosion+d%E2%80%99une+autre+usine+pourrait+expliquer+la+catastrophe+de+2001&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2012&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:3-145"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_145-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:3_145-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">«&#160;<cite style="font-style:normal">AZF&#160;: interrogations après une explosion près de l'ancien site</cite>&#160;», <i>FIGARO</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2012-02-28" data-sort-value="2012-02-28">28 février 2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/actualite-france/2012/02/28/01016-20120228ARTFIG00341-azf-interrogations-apres-une-explosion-pres-de-l-ancien-site.php">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=AZF+%3A+interrogations+apr%C3%A8s+une+explosion+pr%C3%A8s+de+l%27ancien+site&amp;rft.jtitle=FIGARO&amp;rft.date=2012-02-28&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-146"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-146">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2005">«&#160;<cite style="font-style:normal">Toulouse dort toujours près d'une poudrière</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2005</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2005/09/21/341018-toulouse-dort-toujours-pres-d-une-poudriere.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Toulouse+dort+toujours+pr%C3%A8s+d%27une+poudri%C3%A8re&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2005&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-147"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-147">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.20minutes.fr/toulouse/1993799-20170111-toulouse-silence-radio-armee-depollution-ballastieres"><cite style="font-style:normal;">Toulouse: Silence radio de l'armée sur la dépollution des ballastières</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">20minutes.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:4-148"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:4_148-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:4_148-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">«&#160;<cite style="font-style:normal">Ballastières La promesse d'une dépollution</cite>&#160;», <i>ladepeche.fr</i>,&#8206; <time>2017</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2017/01/22/2501503-ballastieres-la-promesse-d-une-depollution.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-04" data-sort-value="2018-04-04">4 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Ballasti%C3%A8res+La+promesse+d%27une+d%C3%A9pollution&amp;rft.jtitle=ladepeche.fr&amp;rft.date=2017&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-149"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-149">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.canceropole-toulouse.com/page.php?menu=1&amp;ssmenu=6">Dates et chiffres-clés du Cancéropôle</a></span> </li> <li id="cite_note-150"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-150">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014">«&#160;<cite style="font-style:normal">13 ans après AZF, Manuel Valls inaugure l'Oncopole de Toulouse</cite>&#160;», <i>La Tribune</i>,&#8206; <time>2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://toulouse.latribune.fr/Innovation/oncopole-inauguration-manuel-valls-10102014">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-04-03" data-sort-value="2018-04-03">3 avril 2018</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=13+ans+apr%C3%A8s+AZF%2C+Manuel+Valls+inaugure+l%27Oncopole+de+Toulouse&amp;rft.jtitle=La+Tribune&amp;rft.date=2014&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-151"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-151">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/resultats-elections/PR2002/073/031/31555.html"><cite style="font-style:normal;">Scrutin présidentiel de 2002 - Toulouse</cite></a>&#160;», ministère de l'Intérieur <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-152"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-152">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/resultats-elections/rf2005/073/031/31555.html"><cite style="font-style:normal;">Scrutin du 29 mai 2005 sur la constitution Européenne - Toulouse</cite></a>&#160;», ministère de l'Intérieur <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-153"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-153">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.interieur.gouv.fr/sections/a_votre_service/resultats-elections/PR2007/073/031/31555.html"><cite style="font-style:normal;">Scrutin présidentiel de 2007 - Toulouse</cite></a>&#160;», ministère de l’Intérieur <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-154"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-154">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__PR2012/(path)/PR2012/073/031/031555.html"><cite style="font-style:normal;">Scrutin présidentiel de 2012 - Toulouse</cite></a>&#160;», ministère de l’Intérieur <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2013-08-19" data-sort-value="2013-08-19">19 août 2013</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-155"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-155">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="l&#39;Intérieur"><span class="ouvrage" id="Ministère_de_l&#39;Intérieur">Ministère de <span class="nom_auteur">l'Intérieur</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__presidentielle-2017/(path)/presidentielle-2017/076/031/031555.html"><cite style="font-style:normal;">Résultats de l'élection présidentielle 2017</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">interieur.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-06-23" data-sort-value="2017-06-23">23 juin 2017</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-156"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-156">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://mobile.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Europeennes/elecresult__ER2014/(path)/ER2014/04/073/031/031555.html"><cite style="font-style:normal;">Résultats des élections européennes 2014 - TOULOUSE (31)</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">interieur.gouv.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-157"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-157">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/resultats-elections/toulouse-31555/"><cite style="font-style:normal;">Les résultats des élections précédentes - Régionales 2015 - Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-158"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-158">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/resultats-elections/toulouse-31555/"><cite style="font-style:normal;">Les résultats des élections précédentes - Présidentielles 2017 - Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-159"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-159">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/resultats-elections/toulouse-31555/"><cite style="font-style:normal;">Les résultats des élections précédentes - Européennes 2019 - Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-160"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-160">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/resultats-elections/toulouse-31555/"><cite style="font-style:normal;">Les résultats des élections précédentes - Régionales 2021 - Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-161"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-161">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/resultats-elections/toulouse-31555/"><cite style="font-style:normal;">Les résultats des élections précédentes - Présidentielle 2022 - Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-162"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-162">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__presidentielle_2007/%28path%29/presidentielle_2007/073/031/31555.html">Résultat de l'élection présidentielle de 2007 à Toulouse</a> sur le site du ministère de l'intérieur</span> </li> <li id="cite_note-163"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-163">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__PR2012/%28path%29/PR2012/073/031/031555.html">Résultat de l'élection présidentielle de 2012 à Toulouse</a> sur le site du ministère de l'intérieur</span> </li> <li id="cite_note-164"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-164">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__presidentielle-2017/(path)/presidentielle-2017/076/031/031555.html"><cite style="font-style:normal;">Résultats de l'élection présidentielle 2017</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">interieur.gouv.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-V1-165"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-V1_165-0">a</a> <a href="#cite_ref-V1_165-1">b</a> <a href="#cite_ref-V1_165-2">c</a> et <a href="#cite_ref-V1_165-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.interieur.gouv.fr/fr/Elections/Les-resultats/Europeennes/elecresult__europeennes-2019/(path)/europeennes-2019/076/031/031T.html">[4]</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.20minutes.fr/elections/resultats/haute-garonne/toulouse-31500">[5]</a></span> </li> <li id="cite_note-V2-166"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-V2_166-0">a</a> <a href="#cite_ref-V2_166-1">b</a> <a href="#cite_ref-V2_166-2">c</a> et <a href="#cite_ref-V2_166-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.interieur.gouv.fr/fr/Elections/Les-resultats/Europeennes/elecresult__europeennes-2019/(path)/europeennes-2019/076/031/031T.html">[6]</a></span> </li> <li id="cite_note-167"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-167">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/democratie-citoyennete-8/conseil-municipal-48/index.html"><cite style="font-style:normal;">Le conseil municipal</cite></a>&#160;», Site de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-168"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-168">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/democratie-citoyennete-8/les-mairies-quartier-241/index.html"><cite style="font-style:normal;">Mairies de quartier</cite></a>&#160;», Site de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-169"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-169">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/democratie-citoyennete-8/du-conseil-50/index.html"><cite style="font-style:normal;">Les délibérations du conseil municipal</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-171"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-171">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/democratie-citoyennete-8/conseil-municipal-enfants-363/conseil-municipal-1355.html"><cite style="font-style:normal;">Présentation du conseil municipal des enfants</cite></a>&#160;», Site de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-172"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-172">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sarrat2020"><span class="ouvrage" id="Severine_Sarrat2020">Severine <span class="nom_auteur">Sarrat</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lejournaltoulousain.fr/les-breves-du-jt/toulouse-opposition-municipale-archipel-citoyen-organise-83798/"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: dans l'opposition municipale, Archipel Citoyen s'organise</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Le Journal Toulousain, journal de solutions et JAL</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-07-09" data-sort-value="2020-07-09">9 juillet 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-07-12" data-sort-value="2020-07-12">12 juillet 2020</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-173"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-173">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.insee.fr/fr/methodes/nomenclatures/cog/#res#res"><cite style="font-style:normal;">Cantons de Toulouse</cite></a>&#160;», Insee <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-01" data-sort-value="2007-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-174"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-174">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2001/01/24/174229-Guy-Hersant-maire-pour-cinquante-trois-jours.html">Guy Hersant maire de Toulouse pendant <span class="nowrap">53 jours</span></a></span> </li> <li id="cite_note-175"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-175">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.toulouse.fr/vos-quartiers"><cite style="font-style:normal;">Vos quartiers - Toulouse.fr</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">toulouse.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-10-28" data-sort-value="2021-10-28">28 octobre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-176"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-176">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lexpress.fr/region/17-quartiers-pass-eacute-s-au-crible_483626.html"><cite style="font-style:normal;">17 quartiers passés au crible</cite></a>&#160;», L'Express <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-06-14" data-sort-value="2007-06-14">14 juin 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-177"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-177">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/guest/vos-quartiers/secteurs-contacts"><cite style="font-style:normal;">Les secteurs et vos contacts</cite></a>&#160;», Mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-07-01" data-sort-value="2009-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-178"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-178">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://actu.fr/occitanie/toulouse_31555/toulouse-decouvrez-la-liste-des-adjoints-de-jean-luc-moudenc-et-de-vos-maires-de-quartiers_34749929.html/"><cite style="font-style:normal;">Les 20 maires de quartier à Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">actutoulouse.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-07-04" data-sort-value="2020-07-04">4 juillet 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-179"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-179">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/relation/1681994">Quartier Toulouse Centre</a></span> </li> <li id="cite_note-180"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-180">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/relation/1682012">Quartier Toulouse Rive Gauche</a></span> </li> <li id="cite_note-181"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-181">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/relation/1682029">Quartier Toulouse Nord</a></span> </li> <li id="cite_note-182"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-182">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/relation/1682047">Quartier Toulouse Est</a></span> </li> <li id="cite_note-183"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-183">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/relation/1682050">Quartier Toulouse Sud-Est</a></span> </li> <li id="cite_note-184"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-184">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/relation/1682049">Quartier Toulouse Ouest</a></span> </li> <li id="cite_note-185"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-185">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agenda21france.org/agenda-21-de-territoire/fiche.html?r_id=615&amp;list">Agenda 21 de la ville de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-186"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-186">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse-metropole.fr/budget">Budget 2016 de Toulouse Métropole</a>, consulté le 17 janvier 2016</span> </li> <li id="cite_note-208"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-208">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/la-mairie/echanges-internationaux/les-villes-jumelees"><cite style="font-style:normal;">Les villes jumelées</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">toulouse.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-03-28" data-sort-value="2020-03-28">28 mars 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-209"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-209">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/la-mairie/echanges-internationaux/accords-de-cooperation"><cite style="font-style:normal;">Accords de coopération</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">toulouse.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-03-28" data-sort-value="2020-03-28">28 mars 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-210"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-210">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/la-mairie/-/cooperation-et-jumelages?redirect=%2Fweb%2Fla-mairie%2Feurope-international%2Fcooperations-et-jumelages"><cite style="font-style:normal;">Carte des villes jumelées ou ayant des accords de coopération</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">toulouse.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-03-28" data-sort-value="2020-03-28">28 mars 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-insee_orga_rec-211"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-insee_orga_rec_211-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/information/2383265">L'organisation du recensement</a>, sur <a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">insee.fr</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Cassini-214"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Cassini_214-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=37818">Des villages de Cassini aux communes d'aujourd'hui</a> sur le site de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_des_hautes_%C3%A9tudes_en_sciences_sociales" title="École des hautes études en sciences sociales">École des hautes études en sciences sociales</a>.</span> </li> <li id="cite_note-215"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-215">↑</a> </span><span class="reference-text">Fiches Insee - Populations de référence de la commune pour les années <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2129090?geo=COM-31555">2006</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2129076?geo=COM-31555">2007</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2129068?geo=COM-31555">2008</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2129062?geo=COM-31555">2009</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2129059?geo=COM-31555">2010</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2123937?geo=COM-31555">2011</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2123878?geo=COM-31555">2012</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2021173?geo=COM-31555">2013</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2534314?geo=COM-31555">2014</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/3293086?geo=COM-31555">2015</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/3681328?geo=COM-31555">2016</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/4269674?geo=COM-31555">2017</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/5001880?geo=COM-31555">2018</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/6005800?geo=COM-31555">2019</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/6676182?geo=COM-31555">2020</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/7725600?geo=COM-31555">2021</a> et <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/8288323?geo=COM-31555">2022</a>.</span> </li> <li id="cite_note-216"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-216">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=jCQn4EpEtOkC&amp;pg=PP1&amp;dq=Les+villes+en+France+XVIe-XVIIIe+si%C3%A8cle&amp;hl=fr&amp;ei=ZDYpTp_GKIOg-wbtkr3IBg&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=8&amp;ved=0CEsQ6AEwBw#v=onepage&amp;q=Toulouse&amp;f=false">Les villes en France aux <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et&#32;<abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles - Benoît Garnot - Google Livres</a></span> </li> <li id="cite_note-insee.fr-217"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-insee.fr_217-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://insee.fr/fr/statistiques/3292718">Insee Flash Occitanie <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;74 (27 décembre 2017)</a>, Données complémentaires du fichier Excel téléchargeable, consulté le 2017-12-31.</span> </li> <li id="cite_note-218"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-218">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Merlet2019"><span class="ouvrage" id="Pierrick_Merlet2019">Pierrick Merlet, «&#160;<cite style="font-style:normal">Attractivité&#160;: qui sont les nouveaux arrivants à Toulouse&#160;?</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/La_Tribune_(France,_1985)" title="La Tribune (France, 1985)">La Tribune</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2019-10-28" data-sort-value="2019-10-28">28 octobre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://toulouse.latribune.fr/economie/2019-10-28/attractivite-qui-sont-les-nouveaux-arrivants-a-toulouse-831772.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Attractivit%C3%A9+%3A+qui+sont+les+nouveaux+arrivants+%C3%A0+Toulouse+%3F&amp;rft.jtitle=La+Tribune&amp;rft.aulast=Merlet&amp;rft.aufirst=Pierrick&amp;rft.date=2019-10-28&amp;rft_id=https%3A%2F%2Ftoulouse.latribune.fr%2Feconomie%2F2019-10-28%2Fattractivite-qui-sont-les-nouveaux-arrivants-a-toulouse-831772.html&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-219"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-219">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Insee2024"><a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">Insee</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/8200783?sommaire=8200811&amp;geo=COM-31555#ancre-POP_T3"><cite style="font-style:normal;">Évolution et structure de la population en 2021 - Commune de Toulouse (31555)</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="2024-06-27" data-sort-value="2024-06-27">27 juin 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-21" data-sort-value="2024-07-21">21 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-220"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-220">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Insee2024"><a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">Insee</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/8200783?sommaire=8200811&amp;geo=DEP-31#tableau-POP_T3"><cite style="font-style:normal;">Évolution et structure de la population en 2021 - Département de la Haute-Garonne (31)</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="2024-06-27" data-sort-value="2024-06-27">27 juin 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-07-13" data-sort-value="2024-07-13">13 juillet 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-221"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-221">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2009">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/01/18/526105-Aujourd-hui-les-peuples-sont-en-fete-dans-Toulouse-la-cosmopolite.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse, ville cosmopolite en fête</cite></a>&#160;», La Dépêche du Midi, <time class="nowrap" datetime="2009-01-18" data-sort-value="2009-01-18">18 janvier 2009</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-222"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-222">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.recensement.insee.fr/tableauxDetailles.action?zoneSearchField=TOULOUSE&amp;codeZone=31555-COM&amp;idTheme=9&amp;idTableauDetaille=23&amp;niveauDetail=1">Commune&#160;: Toulouse - 31555 IMG1B - Les immigrés par sexe, âge et pays de naissance</a></span> </li> <li id="cite_note-223"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-223">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.recensement-2006.insee.fr/tableauxDetailles.action?zoneSearchField=TOULOUSE&amp;codeZone=31555-COM&amp;idTheme=11&amp;idTableauDetaille=34&amp;niveauDetail=2">Insee - Recensement de la population de 2006 - Population par nationalité à Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-224"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-224">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.goutdesautres.fr/pdf/ImmigrationMidi_PyreneesSyntheseAcse.pdf">ACSÉ, Histoire et mémoire des immigrations en Midi-Pyrénées juin 2007</a></span> </li> <li id="cite_note-225"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-225">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2014/01/14/1793778-mere-ivg-espagne-repose-saint-cyprien.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse. Federica Montseny, la mère de l'IVG en Espagne repose à Saint-Cyprien</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-27" data-sort-value="2022-09-27">27 septembre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-226"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-226">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.toulouse.fr/documents/149943/11816828/denomination_voies.pdf/e1d7fbe4-fa55-5d63-8cc9-c4c4c5416256"><cite style="font-style:normal;">Conseil municipal de Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-227"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-227">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : catalan">(ca)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://presidencia.gencat.cat/ca/ambits_d_actuacio/commemoracions/commemoracions-2021/Victoria-Pujolar-i-Amat"><cite style="font-style:normal;" lang="ca-es">Victòria Pujolar i Amat</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Departament de la Presidència</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-02" data-sort-value="2022-10-02">2 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-228"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-228">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://libcom.org/article/prat-coll-dolores-1905-2001"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Prat Coll, Dolores (1905-2001) | libcom.org</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">libcom.org</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-229"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-229">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://comunicaciopalafrugell.cat/premsapalafrugell/cultura/446-donacio-a-larxiu-de-documentacio-de-teresa-carbo-comas"><cite style="font-style:normal;">Comunicació Palafrugell - Donació a l’Arxiu de documentació de Teresa Carbó Comas</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">comunicaciopalafrugell.cat</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-09" data-sort-value="2022-10-09">9 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-230"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-230">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.publico.es/sociedad/magallon-elisa-garrido-libertaria-volo-fabrica-nazi-bombas.html"><cite style="font-style:normal;">Elisa Garrido, la libertaria que voló una fábrica nazi de bombas</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">publico.es</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-16" data-sort-value="2022-10-16">16 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-231"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-231">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fondationresistance.org/pages/rech_doc/reseau-evasion-groupe-ponzan-anarchistes-dans-guerre-secrete-contre-franquisme_cr_lecture72.htm"><cite style="font-style:normal;">Comptes-rendus de lecture Le réseau d'évasion du groupe Ponzan. Anarchistes dans la guerre secrète contre le franquisme et le nazisme (1936-1944)</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">fondationresistance.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-16" data-sort-value="2022-10-16">16 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-232"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-232">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Salvador2019"><span class="ouvrage" id="Philippe_Salvador2019">Philippe <span class="nom_auteur">Salvador</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lejournaltoulousain.fr/le-dossier/un-parcours-a-la-memoire-des-exiles-espagnols-a-toulouse-61450/"><cite style="font-style:normal;">Un parcours à la mémoire des exilés espagnols à Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lejournaltoulousain.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2019-01-24" data-sort-value="2019-01-24">24 janvier 2019</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-16" data-sort-value="2022-10-16">16 octobre 2022</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-233"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-233">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://actu.fr/occitanie/toulouse_31555/toulouse-conchita-ramos-une-grande-figure-la-resistance-sest-eteinte_26852948.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse. Conchita Ramos, une grande figure de la Résistance, s'est éteinte</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">actu.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-10" data-sort-value="2022-10-10">10 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-234"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-234">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=mk0KVWxhXMg"><cite style="font-style:normal;">Baptême de la place Conchita Grangé-Ramos</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-12" data-sort-value="2022-10-12">12 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-235"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-235">↑</a> </span><span class="reference-text">Discours prononcé par Jean-Luc Moudenc, place du Capitole de Toulouse, dimanche 9 avril 2006</span> </li> <li id="cite_note-236"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-236">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/04/24/596641-La-Catalogne-s-expose-a-Toulouse.html"><cite style="font-style:normal;">La Catalogne s'expose à Toulouse</cite></a>&#160;», La Dépêche du Midi <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-04-24" data-sort-value="2009-04-24">24 avril 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-237"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-237">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cadrescatalans.com/toulouse/article/accueil/0_accueil.php">Site de l'Association des Cadres Catalans de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-238"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-238">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/03/24/581182-Toulouse-capitale-latine.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse, capitale latine</cite></a>&#160;», La Dépêche du Midi <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-03-24" data-sort-value="2009-03-24">24 mars 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-239"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-239">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dépêche_du_Midi"><span class="ouvrage" id="La_Dépêche_du_Midi">La Dépêche du Midi, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/06/15/624268-la-sardane-danse-et-symbole-de-l-identite-catalane.html"><cite style="font-style:normal;">La sardane, danse et symbole de l'identité catalane</cite></a>&#160;»</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-240"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-240">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://expo.rosalis.bibliotheque.toulouse.fr/deodat-de-severac/oeuvre/souvenirs-de-ceret/"><cite style="font-style:normal;">Souvenirs de Céret</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Déodat de Séverac</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-05-07" data-sort-value="2021-05-07">7 mai 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-10-12" data-sort-value="2022-10-12">12 octobre 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-241"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-241">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nousdansons.com/prod/z_FR_R73/z_organismes.html?mykws=TOULOUSE--31"><cite style="font-style:normal;">Carnet d'adresses des cours, stages et danses à Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-242"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-242">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Internazionale"><span class="ouvrage" id="Ministero_degli_Affari_Esteri_e_della_Cooperazione_Internazionale">Ministero degli Affari Esteri e della Cooperazione <span class="nom_auteur">Internazionale</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://consmarsiglia.esteri.it/fr/chi-siamo/la-rete-consolare/"><cite style="font-style:normal;">Consolato Generale d'Italia a Marsiglia</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">consmarsiglia.esteri.it</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-12-11" data-sort-value="2024-12-11">11 décembre 2024</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-budget-243"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-budget_243-0">a</a> <a href="#cite_ref-budget_243-1">b</a> et <a href="#cite_ref-budget_243-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://194.4.7.87/deliberations/Deliberation_6/PDF/001.pdf">Rapport d'orientation budgétaire 2003 de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-244"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-244">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-format format-xls" title="Classeur Microsoft Excel">[xls]</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.impots.gouv.fr/portal/deploiement/p1/fichedescriptive_1528/fichedescriptive_1528.xls">Site officiel de la direction générale des Impôts</a> - Données communales - Toulouse</span> </li> <li id="cite_note-245"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-245">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/actualite-206/action-municipale-280/724-millions-888.html">Toulouse: Un budget de <span class="nowrap">724 millions</span> d’euros pour Toulouse en 2006, Action municipale, Actualité, fr, toulouse.fr, le site officiel de la ville de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-246"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-246">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/la-mairie/-/budget-2011?redirect=%2Fweb%2Fla-mairie%2Fconseil-municipal%2Fbudget"><cite style="font-style:normal;">Budget 2011</cite></a>&#160;», Mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-10-10" data-sort-value="2014-10-10">10 octobre 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-247"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-247">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/la-mairie/-/budget-2013?redirect=%2Fweb%2Fla-mairie%2Fconseil-municipal%2Fbudget"><cite style="font-style:normal;">Budget 2013</cite></a>&#160;», Mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-10-10" data-sort-value="2014-10-10">10 octobre 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-248"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-248">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/la-mairie/conseil-municipal/budget/budget-2014"><cite style="font-style:normal;">Budget 2014</cite></a>&#160;», Mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-10-10" data-sort-value="2014-10-10">10 octobre 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-lefigaro1-249"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-lefigaro1_249-0">a</a> et <a href="#cite_ref-lefigaro1_249-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/assets/palmares-police.xls"><cite style="font-style:normal;">Palmarès 2008 des commissariats</cite></a>&#160;», Le Figaro - <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2008-06-03" data-sort-value="2008-06-03">3 juin 2008</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-250"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-250">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lefigaro.fr/"><cite style="font-style:normal;">Palmarès 2005 de Midi-Pyrénées</cite></a>&#160;», Le Figaro - Délinquance <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-07" data-sort-value="2007-07-07">7 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-251"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceA_251-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Les enjeux clés de la sécurité à Toulouse - Le Point du 3 octobre 2013</span> </li> <li id="cite_note-252"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-252">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/actualite-206/on-parle-281/pour-prevenir-1753.html"><cite style="font-style:normal;">Douze caméras pour prévenir la délinquance</cite></a>&#160;», Site officiel de la mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-08-25" data-sort-value="2007-08-25">25 août 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-253"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-253">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2007/09/25/23169-Toulouse-Le-c-ur-de-la-ville-sous-video-surveillance.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse. Le cœur de la ville sous vidéo surveillance</cite></a>&#160;», La Dépêche du Midi <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-09-25" data-sort-value="2007-09-25">25 septembre 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-254"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-254">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/09/24/679577-office-tranquillite-composer-3101-ville-ecoute-24h-24h.html"><cite style="font-style:normal;">Office de la tranquillité. Composer le «&#160;3101&#160;»&#160;: la ville à l'écoute 24h/24h</cite></a>&#160;», La Dépêche du Midi <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-11-14" data-sort-value="2024-11-14">14 novembre 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-255"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-255">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ac-toulouse.fr/web/41-academie.php"><cite style="font-style:normal;">Présentation</cite></a>&#160;», Académie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2011-06-19" data-sort-value="2011-06-19">19 juin 2011</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-256"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-256">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ac-toulouse.fr/cid98169/l-academie-de-toulouse.html"><cite style="font-style:normal;">L'académie de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Académie de Toulouse</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-03-05" data-sort-value="2021-03-05">5 mars 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-257"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-257">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enfant-toulouse.com/scolaire/ecolesmaternellestoulouse.php">Liste des écoles maternelles de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-258"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-258">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enfant-toulouse.com/scolaire/ecolesprimairestoulouse.php">Liste des écoles primaires de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-259"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-259">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/guest/education/colleges-et-lycees/colleges-publics"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: collèges publics</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-260"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-260">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/guest/education/colleges-et-lycees/colleges-prives"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: collèges privés</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-25" data-sort-value="2007-07-25">25 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-261"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-261">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/guest/education/colleges-et-lycees/lycees-publics"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: Lycées publics</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-28" data-sort-value="2007-07-28">28 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-262"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-262">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/guest/education/colleges-et-lycees/lycees-prives"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: Lycées privés</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-28" data-sort-value="2007-07-28">28 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-education-263"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-education_263-0">a</a> et <a href="#cite_ref-education_263-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://media.enseignementsup-recherche.gouv.fr/file/Atlas_2008-2009/70/4/tableaux_regionaux_Atlas_08-09_secret_148704.xls">Atlas 2008-2009 de l'éducation nationale</a> Consulté le 16/06/2011</span> </li> <li id="cite_note-264"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-264">↑</a> </span><span class="reference-text">Spécial météo à Toulouse, <i>L'Express</i> <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2948, semaine du 3 au 9 janvier 2008, <i>Capitale de la météorologie</i>, p. IX</span> </li> <li id="cite_note-265"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-265">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/haute-garonne/toulouse/record-de-frequentation-battu-pour-le-festival-rio-loco-de-toulouse-271813.html"><cite style="font-style:normal;">Record de fréquentation battu pour le festival Rio Loco de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">France 3 Occitanie</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-28" data-sort-value="2022-04-28">28 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-266"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-266">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/musique/le-festival-passe-ton-bach-d-abord-de-retour-a-toulouse-pour-une-edition-ouverte-sur-le-monde-20210924"><cite style="font-style:normal;">Le festival Passe ton Bach d'abord de retour à Toulouse pour une édition ouverte sur le monde</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">LEFIGARO</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-09-24" data-sort-value="2021-09-24">24 septembre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-267"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-267">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.les-siestes-electroniques.com/Siestes-a-l-etranger"><cite style="font-style:normal;">Export - Les Siestes Electroniques</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">les-siestes-electroniques.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-06-09" data-sort-value="2017-06-09">9 juin 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-268"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-268">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/culture-et-loisirs/fetes-et-festivals/festival-convivencia/"><cite style="font-style:normal;">Festival Convivencia</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-269"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-269">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://leguidedesfestivals.com/2012-festival-united-kiz-13845.html"><cite style="font-style:normal;">Festival United Kiz - Festival France 2022 Guide, Programmation, concerts, billets...</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">leguidedesfestivals.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-28" data-sort-value="2022-04-28">28 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-270"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-270">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/culture-et-loisirs/fetes-et-festivals/tangopostale/"><cite style="font-style:normal;">Tangopostale</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-28" data-sort-value="2022-04-28">28 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-271"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-271">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cinelatino.fr/contenu/editions-precedentes"><cite style="font-style:normal;">Éditions précédentes</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Cinelatino</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-28" data-sort-value="2022-04-28">28 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-272"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-272">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cinespagnol.com/">site officiel du festival du cinéma espagnol de Toulouse Midi-Pyrénées</a></span> </li> <li id="cite_note-273"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-273">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sequence-court.com/">Site officiel du festival Séquence Court-Métrage</a></span> </li> <li id="cite_note-274"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-274">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cinemaitalientoulouse.com/">site officiel des Rencontres du cinéma italien à Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-275"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-275">↑</a> </span><span class="reference-text">Fernand Cousteaux et Michel Valdiguié, <i>Toulouse, hier aujourd'hui, demain</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;79.</span> </li> <li id="cite_note-276"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-276">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2010/04/13/815978-toulouse-forum-image-est-voir.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse. Forum de l'image&#160;: c'est à vous de voir</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-277"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-277">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.franceculture.fr/evenement/festival-le-marathon-des-mots-a-toulouse"><cite style="font-style:normal;">Festival "Le Marathon des Mots" à Toulouse / France Culture</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">France Culture</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-278"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-278">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.arnaud-bernard.org/forom-des-langues/"><cite style="font-style:normal;">FOROM DES LANGUES – Carrefour Culturel Arnaud-Bernard</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-279"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-279">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francebleu.fr/infos/culture-loisirs/toulouse-les-langues-du-monde-devant-le-capitole-1495989903"><cite style="font-style:normal;">Toulouse&#160;: les langues du monde devant le Capitole</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">France Bleu</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-05-29" data-sort-value="2017-05-29">29 mai 2017</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-280"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-280">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse-game-show.fr/fr/content/presentation"><cite style="font-style:normal;">Toulouse Game Show - Présentation</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">toulouse-game-show.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2013-12-08" data-sort-value="2013-12-08">8 décembre 2013</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-281"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-281">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.festivalramonville-arto.fr/"><cite style="font-style:normal;">ARTO</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Festival de rue de Ramonville</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-28" data-sort-value="2022-04-28">28 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-282"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-282">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.carnavaldetoulouse.fr/SiteCarnaval/">Site du carnaval de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-283"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-283">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/culture/journees-du-patrimoine-2021-la-selection-du-figaro-partout-en-france-20210916"><cite style="font-style:normal;">Journées du patrimoine 2021&#160;: la sélection du Figaro à travers la France</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">LEFIGARO</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-09-16" data-sort-value="2021-09-16">16 septembre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-29" data-sort-value="2022-04-29">29 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-284"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-284">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2018/07/08/2832807-la-feria-tolosa-le-retour-des-fetes-du-sud-ouest.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse. La Feria Tolosa&#160;: le retour des fêtes du sud-ouest</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-28" data-sort-value="2022-04-28">28 avril 2022</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-285"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-285">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pradelle1933"><span class="ouvrage" id="Joseph_Pradelle1933"><small>[Pradelle 1933]</small> Joseph Pradelle, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les maisons de charité de Toulouse (1703-1903)</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="douzième">12<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;11,&#8206; <time>1933</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">217-240</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6306503r/f243.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+maisons+de+charit%C3%A9+de+Toulouse+%281703-1903%29&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Pradelle&amp;rft.aufirst=Joseph&amp;rft.date=1933&amp;rft.pages=217-240&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-286"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-286">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pradelle1934"><span class="ouvrage" id="Joseph_Pradelle1934"><small>[Pradelle 1934]</small> Joseph Pradelle, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les services des Maisons de Charité à Toulouse</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="douzième">12<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;12,&#8206; <time>1934</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">193-226</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k62943436/f219.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+services+des+Maisons+de+Charit%C3%A9+%C3%A0+Toulouse&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Pradelle&amp;rft.aufirst=Joseph&amp;rft.date=1934&amp;rft.pages=193-226&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-287"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-287">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Guyader1994"><span class="ouvrage" id="Josseline_Guyader1994"><small>[Guyader 1994]</small> Josseline Guyader, «&#160;<cite style="font-style:normal">Bureau et maisons de charité&#160;: l'assistance à domicile aux «&#160;pauvres malades&#160;» dans le cade des paroisses toulousaines (1687-1797)</cite>&#160;», <i>Revue d'histoire de l'Église de France</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;205,&#8206; <time>1994</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">217-247</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/rhef_0300-9505_1994_num_80_205_1149">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Bureau+et+maisons+de+charit%C3%A9+%3A+l%27assistance+%C3%A0+domicile+aux+%C2%AB+pauvres+malades+%C2%BB+dans+le+cade+des+paroisses+toulousaines+%281687-1797%29&amp;rft.jtitle=Revue+d%27histoire+de+l%27%C3%89glise+de+France&amp;rft.issue=205&amp;rft.aulast=Guyader&amp;rft.aufirst=Josseline&amp;rft.date=1994&amp;rft.pages=217-247&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-288"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-288">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.archives.toulouse.fr/documents/10184/471243/Doc3-LesSoeursGrises.pdf/0022859b-3ba4-4c5f-85ee-dea48e808a75">Archives de Toulouse&#160;: Sœurs grises de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-289"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-289">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pradelle1940"><span class="ouvrage" id="Joseph_Pradelle1940"><small>[Pradelle 1940]</small> Joseph Pradelle, «&#160;<cite style="font-style:normal">Le bureau de bienfaisance de Toulouse; ses services, ses œuvres (1845-1940)</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="treizième">13<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;2,&#8206; <time>1940</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">65-96</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6285305j/f95.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Le+bureau+de+bienfaisance+de+Toulouse%3B+ses+services%2C+ses+%C5%93uvres+%281845-1940%29&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Pradelle&amp;rft.aufirst=Joseph&amp;rft.date=1940&amp;rft.pages=65-96&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-290"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-290">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chu-toulouse.fr/"><cite style="font-style:normal;">CHU de Toulouse</cite></a>&#160;», Site officiel des hôpitaux de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2008-03-02" data-sort-value="2008-03-02">2 mars 2008</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-291"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-291">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hjd.asso.fr/">Site officiel de l'hôpital</a></span> </li> <li id="cite_note-292"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-292">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/sante-services-sociaux-86/cliniques-hopitaux-88/cliniques-96/index.html"><cite style="font-style:normal;">Cliniques à Toulouse</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-09-05" data-sort-value="2007-09-05">5 septembre 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-293"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-293">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lebrave"><span class="ouvrage" id="Corinne_Lebrave">Corinne Lebrave, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/haute-garonne/toulouse/occitanie/est-toulouse-nouvelle-clinique-capio-croix-du-sud-accueille-ses-premiers-patients-1561662.html"><cite style="font-style:normal;">A l'est de Toulouse, la nouvelle clinique Capio la croix du sud accueille ses premiers patients</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">france3-regions.francetvinfo.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-10-20" data-sort-value="2018-10-20">20 octobre 2018</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-02-26" data-sort-value="2019-02-26">26 février 2019</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-webIPBS-294"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-webIPBS_294-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ipbs.fr/?lang=fr"><cite style="font-style:normal;">Site web d'un des Centres de Recherche contre le Cancer, l'IPBS</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ipbs.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-09-19" data-sort-value="2014-09-19">19 septembre 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-295"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-295">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/loisirs-sports-3/index.html"><cite style="font-style:normal;">Sports et loisirs</cite></a>&#160;», Site officiel de la mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-01" data-sort-value="2007-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-296"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-296">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://guidesports.toulouse.fr/">Guide des sports de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-297"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-297">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/loisirs-sports-3/toulouse-ville-sportive-244/index.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse, ville sportive</cite></a>&#160;», Site officiel de la mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-01" data-sort-value="2007-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-298"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-298">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stadetoulousain.fr/?rubcode=51"><cite style="font-style:normal;">Palmarès</cite></a>&#160;», Site officiel du Stade toulousain <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-09-10" data-sort-value="2007-09-10">10 septembre 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-299"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-299">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stadetoulousain.fr/les-associations/les-autres-associations"><cite style="font-style:normal;">Les autres associations du Stade toulousain</cite></a>&#160;», Site officiel du Stade toulousain <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-06-20" data-sort-value="2019-06-20">20 juin 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-300"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-300">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.stadetoulousain.fr/elite-1/elite-1">Stade Toulousain Rugby Féminin</a></span> </li> <li id="cite_note-301"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-301">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fff.fr/la-vie-des-clubs/2690/infos-cles">Radiation du Toulouse Fontaines Club</a> sur le site de la <i>fff.fr</i>.</span> </li> <li id="cite_note-302"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-302">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fff.fr/la-vie-des-clubs/186999/infos-cles">Fiche du Toulouse Métropole Football Club</a> sur le site de la <i>fff.fr</i>.</span> </li> <li id="cite_note-303"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-303">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2016/06/15/2365977-les-fontaines-et-saint-jo-finalement-ils-ont-dit-oui.html">«&#160;Les Fontaines et Saint-Jo&#160;: finalement, ils ont dit «&#160;oui&#160;»</a> sur <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche</a></i> (15 juin 2016).</span> </li> <li id="cite_note-304"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-304">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tmb-basket.com">Toulouse Métropole Basket</a></span> </li> <li id="cite_note-305"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-305">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://shop.stadetoulousain-basketball.com/">Stade toulousain basket-ball</a></span> </li> <li id="cite_note-306"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-306">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aviron-toulousain.com/">Site officiel de l'Aviron toulousain</a></span> </li> <li id="cite_note-307"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-307">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tennis-toulouse.fr/">Site officiel de l'Émulation nautique</a></span> </li> <li id="cite_note-308"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-308">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tasl.fr">Site officiel du TASL</a></span> </li> <li id="cite_note-309"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-309">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://club.tucaviron.free.fr/">Site officiel du TUC Aviron</a></span> </li> <li id="cite_note-310"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-310">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tuc.asso.fr/">Site du Toulouse Université Club</a></span> </li> <li id="cite_note-311"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-311">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tcmsomnisports.fr/activites/accueil/">Site du Toulouse Cheminots Marengo sports</a></span> </li> <li id="cite_note-Tour_de_France_2008-312"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Tour_de_France_2008_312-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.letour.fr/2008/TDF/COURSE/fr/800/etape_par_etape.html"><cite style="font-style:normal;">Tour de France 2008 étape 8</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">letour.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2010-12-15" data-sort-value="2010-12-15">15 décembre 2010</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-313"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-313">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.memoire-du-cyclisme.eu"><cite style="font-style:normal;">Mémoire du cyclisme, le Tour de France</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">memoire-du-cyclisme.eu</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2011-01-20" data-sort-value="2011-01-20">20 janvier 2011</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-314"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-314">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/midi-pyrenees/2014/01/12/un-pretre-toulousain-sur-la-voie-de-la-beatification-393185.html"><cite style="font-style:normal;">Un prêtre toulousain sur la voie de la béatification</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">France 3 Occitanie</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-315"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-315">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.icrsp-toulouse.fr/">Site de la chapelle Saint Jean-Baptiste</a></span> </li> <li id="cite_note-316"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-316">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dominicains.com/">Site de la province dominicaine de Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-317"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-317">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://toulouse.dominicains.com/">Site du couvent dominicain Saint-Thomas d'Aquin (de Toulouse)</a></span> </li> <li id="cite_note-318"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-318">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eglise-protestante-unie.fr/"><cite style="font-style:normal;">Église Protestante Unie de France</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-319"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-319">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://eretoulouseouest.com/"><cite style="font-style:normal;">ERE Toulouse Ouest</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-320"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-320">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eretoulouse.com/"><cite style="font-style:normal;">Église Réformée Évangélique de Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-321"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-321">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ebtm.fr/"><cite style="font-style:normal;">Église Baptiste Toulouse Métropole</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-322"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-322">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.chapelle-toulouse.com/index.php"><cite style="font-style:normal;">La Chapelle Église Baptiste</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-323"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-323">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://eeltoulouse.fr/"><cite style="font-style:normal;">Église Protestante</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-324"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-324">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eglise-beauregard-toulouse.com/accueil"><cite style="font-style:normal;">Église Protestante Évangélique de Beauregard</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-:5-325"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:5_325-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:5_325-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://lesdeuxrives.org/"><cite style="font-style:normal;">Église Les Deux Rives</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-326"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-326">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.egliseprotestanteempalot.com/"><cite style="font-style:normal;">Église Protestante Évangélique d'Empalot</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-327"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-327">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.epe-toulouse.com/"><cite style="font-style:normal;">Église Protestante Évangelique de Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-328"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-328">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://eglise-evangelique-toulouse-minimes.com/v2/"><cite style="font-style:normal;">Église de Toulouse Minimes</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-329"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-329">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.predication-bible.com/"><cite style="font-style:normal;">Église de Toulouse Saint-Agne</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-330"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-330">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://eglisemobile-toulouse.fr/"><cite style="font-style:normal;">Église Mobile de Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-331"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-331">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://toulouseinternationalchurch.org/"><cite style="font-style:normal;">Toulouse International Church</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-332"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-332">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://eglises.org/france/31/"><cite style="font-style:normal;">Liste des églises évangéliques dans le département de Haut-Garonne&#160;: Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">l'annuaire électronique des Églises évangéliques</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-09-17" data-sort-value="2014-09-17">17 septembre 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-333"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-333">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fpma-toulouse.com/"><cite style="font-style:normal;">FPMA Toulouse</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-334"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-334">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2013/07/11/1669164-mosquees-les-quatre-projets.html">Mosquées&#160;: les quatre projets</a></span> </li> <li id="cite_note-335"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-335">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2017/09/03/2638197-la-plus-ancienne-synagogue-de-toulouse-ouvre-ses-portes.html"><cite style="font-style:normal;">La plus ancienne synagogue de Toulouse ouvre ses portes</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ladepeche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-12-11" data-sort-value="2024-12-11">11 décembre 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-336"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-336">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://detchenetcheuling.com/a-propos/">Détchène Tcheuling</a></span> </li> <li id="cite_note-337"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-337">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.antoinisme.com/adresses.html"><cite style="font-style:normal;">Temples en France</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">le site de culte antoiniste</span>, <time>2009</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-12-14" data-sort-value="2015-12-14">14 décembre 2015</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-338"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-338">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dericquebourg1993"><span class="ouvrage" id="Régis_Dericquebourg1993"><a href="/wiki/R%C3%A9gis_Dericquebourg" title="Régis Dericquebourg">Régis <span class="nom_auteur">Dericquebourg</span></a>, <cite class="italique">Les Antoinistes</cite>, Belgique, Brepols, <time>1993</time>, 167-168&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-503-50325-X" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-503-50325-X"><span class="nowrap">2-503-50325-X</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Les+Antoinistes&amp;rft.place=Belgique&amp;rft.pub=Brepols&amp;rft.aulast=Dericquebourg&amp;rft.aufirst=R%C3%A9gis&amp;rft.date=1993&amp;rft.tpages=167-168&amp;rft.isbn=2-503-50325-X&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-339"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-339">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lepoint.fr/actualites-municipales/toulouse-dans-15-ans/860/0/11326"><cite style="font-style:normal;">Toulouse dans 15 ans&#160;?</cite></a>&#160;», Le Point <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2008-01-20" data-sort-value="2008-01-20">20 janvier 2008</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-340"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-340">↑</a> </span><span class="reference-text">"Tourisme durable&#160;: 10 destinations en France pour les voyageurs engagés", dans le <a href="/wiki/Elle_(magazine)" title="Elle (magazine)">magazine féminin <i>Elle</i></a> le 19 juin 2023 <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.elle.fr/Loisirs/Evasion/Tourisme-durable-10-destinations-en-France-pour-les-voyageurs-engages">[7]</a></span> </li> <li id="cite_note-:6-341"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:6_341-0">a</a> <a href="#cite_ref-:6_341-1">b</a> et <a href="#cite_ref-:6_341-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Institut_national_de_la_statistique_et_des_études_économiques"><a href="/wiki/Institut_national_de_la_statistique_et_des_%C3%A9tudes_%C3%A9conomiques" title="Institut national de la statistique et des études économiques">Institut national de la statistique et des études économiques</a>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insee.fr/fr/statistiques/2011101?geo=COM-31555#chiffre-cle-9"><cite style="font-style:normal;">Dossier complet − Commune de Toulouse (31555)</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">insee.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-04-14" data-sort-value="2024-04-14">14 avril 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-342"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-342">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.linternaute.com/ville/ville/emploi/356/toulouse/">Chômage en 2005</a> L'Internaute (source Insee)</span> </li> <li id="cite_note-343"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-343">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp?reg_id=7&amp;ref_id=empop103&amp;tab_id=1507">Dossier Insee Midi-Pyrénées</a></span> </li> <li id="cite_note-344"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-344">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cerfacs.fr/">Site web du CERFACS</a></span> </li> <li id="cite_note-345"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-345">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.atraircraft.com/about-atr/corporate-overview/company-profile.html"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Company profile</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-346"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-346">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.latecoere.fr/content/latecoere/Mieux_nous_connaitre/Historique/"><cite style="font-style:normal;">Historique de Latécoère Groupe</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-347"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-347">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.latelec.com/"><cite style="font-style:normal;">Filiale Latelec</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-348"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-348">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.airbus.com/work/experienced-candidates/opportunities-in-europe/?contentId=%5B_TABLE%3Att_content%3B_FIELD%3Auid%5D%2C&amp;cHash=22935adfac92fcbbd4ba4e1441d13383"><cite style="font-style:normal;" lang="en">Opportunities in Europe</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-349"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-349">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newrest.eu/fr/"><cite style="font-style:normal;">Newrest.eu</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-350"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-350">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2014">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.liberation.fr/economie/2014/01/14/le-patron-d-airbus-group-pose-la-premiere-pierre-de-son-nouveau-siege_972776"><cite style="font-style:normal;">Airbus Group pose la première pierre du nouveau siège près de Toulouse</cite></a>&#160;», <i>Libération</i>, <time class="nowrap" datetime="2014-01-14" data-sort-value="2014-01-14">14 janvier 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2014-01-18" data-sort-value="2014-01-18">18 janvier 2014</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-351"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-351">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.airbus-group.com/airbusgroup/france/fr.html"><cite style="font-style:normal;">Airbus Group</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-352"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-352">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pagesjaunes.fr/pros/00488649"><cite style="font-style:normal;">pagesjaunes.fr: Geo Astrium S.A</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-353"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-353">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aerolia.com/fr/qui-sommes-nous.html"><cite style="font-style:normal;">Qui sommes-nous&#160;?</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-354"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-354">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.banque-courtois.fr/contenu/multicanal/Contenus/Libres/MentionsLegales/MentionsCourtois"><cite style="font-style:normal;">Mentions Légales</cite></a>&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-355"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-355">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2011">«&#160;<cite style="font-style:normal">Veolia Environnement&#160;: Un nouveau siège régional à La Plaine</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche du Midi</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2011-11-30" data-sort-value="2011-11-30">30 novembre 2011</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2011/11/30/1246552-veolia-environnement-un-nouveau-siege-regional-a-la-plaine.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-10-30" data-sort-value="2016-10-30">30 octobre 2016</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Veolia+Environnement+%3A+Un+nouveau+si%C3%A8ge+r%C3%A9gional+%C3%A0+La+Plaine&amp;rft.jtitle=La+D%C3%A9p%C3%AAche+du+Midi&amp;rft.date=2011-11-30&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-356"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-356">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemoniteur.fr/article/le-groupe-de-construction-ga-inaugure-son-nouveau-siege-toulousain.1494469"><cite style="font-style:normal;">Le groupe de construction GA inaugure son nouveau siège toulousain</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemoniteur.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-06-04" data-sort-value="2015-06-04">4 juin 2015</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2018-11-25" data-sort-value="2018-11-25">25 novembre 2018</time>)</small></span>&#160;: <span class="citation">«&#160;Le bâtiment de 3 300 m² SP (R+2), posé sur un parking de 79 places en sous-sol, se situe à côté de l’ancien siège sur le parc d’activités de La Plaine à Toulouse.&#160;»</span>.</span> </li> <li id="cite_note-357"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-357">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.lexpress.fr/region/toulouse-tableau-trop-rose_898722.html">[8]</a></span> </li> <li id="cite_note-358"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-358">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2010">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lexpress.fr/region/palmares-des-villes-la-revanche-de-la-province_896459.html"><cite style="font-style:normal;">Palmarès des villes les plus dynamiques&#160;: la revanche de la province</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lexpress.fr</span>, <a href="/wiki/L%27Express" title="L&#39;Express">L'Express</a>, <time class="nowrap" datetime="2010-06-11" data-sort-value="2010-06-11">11 juin 2010</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-359"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-359">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.challenges.fr/economie/20120705.CHA8603/les-villes-les-plus-dynamiques-de-france.html">[9]</a>.</span> </li> <li id="cite_note-360"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-360">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lacombe2015"><span class="ouvrage" id="Benjamin_Lacombe2015">Benjamin Lacombe, «&#160;<cite style="font-style:normal">Toulouse, métropole la plus dynamique</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2015-06-19" data-sort-value="2015-06-19">19 juin 2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2015/06/19/2127883-toulouse-metropole-la-plus-dynamique.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Toulouse%2C+m%C3%A9tropole+la+plus+dynamique&amp;rft.jtitle=La+D%C3%A9p%C3%AAche&amp;rft.aulast=Lacombe&amp;rft.aufirst=Benjamin&amp;rft.date=2015-06-19&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-361"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-361">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.newsweek.com/ten-most-dynamic-cities-112629">[10]</a></span> </li> <li id="cite_note-362"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-362">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://actu.fr/occitanie/toulouse_31555/nouveau-bornes-solaires-recharger-telephone-portable-arrivent-toulouse_19360094.html"><cite style="font-style:normal;">Nouveau&#160;: des bornes solaires pour recharger son téléphone portable arrivent à Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">actu.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-04-26" data-sort-value="2019-04-26">26 avril 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-363"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-363">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://fab.city/#global-initiative"><cite style="font-style:normal;">Fab City Global Initiative</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">fab.city</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-02-28" data-sort-value="2020-02-28">28 février 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer-364"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer_364-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Toulouse_au_temps_des_Lumières_-_Taillefer_364-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Michel Taillefer, «&#160;Toulouse au temps des Lumières&#160;: L'Académie des Sciences, Inscriptions et Belles-Lettres de Toulouse au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;». Lien&#160;: <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.persee.fr/doc/anami_0003-4398_1985_num_97_171_2093_t1_0322_0000_4">https://www.persee.fr/doc/anami_0003-4398_1985_num_97_171_2093_t1_0322_0000_4</a></span> </li> <li id="cite_note-365"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-365">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1962">«&#160;<cite style="font-style:normal">Notice historique</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;124,&#8206; <time>1962</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">5-6</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k97868878/f7.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Notice+historique&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.date=1962&amp;rft.volume=124&amp;rft.pages=5-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-366"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-366">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Louyat1982"><span class="ouvrage" id="Henri_Louyat1982">Henri Louyat, «&#160;<cite style="font-style:normal">Garipuy académicien</cite>&#160;», <i>Mémoires de l'Académie des sciences, inscriptions et belles-lettres de Toulouse</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;144,&#8206; <time>1982</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;171 <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9786892k/f173.item">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Garipuy+acad%C3%A9micien&amp;rft.jtitle=M%C3%A9moires+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+sciences%2C+inscriptions+et+belles-lettres+de+Toulouse&amp;rft.aulast=Louyat&amp;rft.aufirst=Henri&amp;rft.date=1982&amp;rft.volume=144&amp;rft.pages=171&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-367"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-367">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/haute-garonne/toulouse/toulouse-reconnue-ville-art-histoire-1672989.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse reconnue "ville d'art et d'histoire"</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">France 3 Occitanie</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-OrnementEnSerie-368"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-OrnementEnSerie_368-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Valérie Nègre, «&#160;L'ornement en série. Architecture, terre-cuite et carton-pierre&#160;», Editions Mardaga, 2006, 247 pages.</span> </li> <li id="cite_note-369"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-369">↑</a> </span><span class="reference-text">Sandrine Benassy et Jean-Jacques Germain, <i>La brique, L'or rouge du Midi Toulousain</i>, Tourisme Médias Éditions, juin 2004, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-915188-04-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-915188-04-2"><span class="nowrap">978-2-915188-04-2</span></a>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-370"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-370">↑</a> </span><span class="reference-text"><a class="external text" href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/L%27_AUTA_135_mai_1942.pdf">L'Auta <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;135 mai 1942&#160;: Pierre de Gorsse&#160;: Propos d'urbanisme ancien et futur <i>Comment nos façades roses devinrent-elles blanches&#160;? </i>, 77-83</a></span> </li> <li id="cite_note-371"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-371">↑</a> </span><span class="reference-text">voir le Guide géologique&#160;: <i>Le Bassin d'Aquitaine orientale</i>, éditions Masson.</span> </li> <li id="cite_note-372"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-372">↑</a> </span><span class="reference-text">Les pierres calcaires claires du <a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse#Façade_extérieure" title="Capitole de Toulouse">Capitole de Toulouse</a> proviennent de carrière de l'Ariège, de l'Aude ou de l'Aveyron.</span> </li> <li id="cite_note-plus_vieux_ponts_de_Toulouse-373"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-plus_vieux_ponts_de_Toulouse_373-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Le plus ancien vestige de pont est celui de la première arche du pont de la Daurade, toujours bien visible au beau milieu de la façade sur Garonne de l'Hôtel-Dieu et datant de 1179. Le plus vieux pont encore en service est le pont de Tounis, daté de 1528, donc de plus d'un siècle l'aîné du Pont-Neuf&#160;! (c.f.: COPPOLANI, Jean&#160;: Les ponts de Toulouse, Éditions Privat, 1992)</span> </li> <li id="cite_note-Evaluation_ICOMOS-374"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Evaluation_ICOMOS_374-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Evaluation_ICOMOS_374-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Classement à l'UNESCO des Chemins de Saint-Jacques-de-Compostelle en France, document d'évaluation de l'ICOMOS. Lien&#160;: <a rel="nofollow" class="external free" href="http://whc.unesco.org/document/154482">http://whc.unesco.org/document/154482</a></span> </li> <li id="cite_note-revuevmf-375"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-revuevmf_375-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Le gothique toulousain, un art militant</i>, par Caroline de Barrau. Paru dans le <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;231 de mars 2010 de La revue des vieilles maisons françaises (VMF).</span> </li> <li id="cite_note-376"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-376">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.portail-religion.com/FR/dossier/islam/lieux_de_culte/France/33_Gironde/Mosquee_Ennour/index.php">Détails sur Portail-Religion.com</a></span> </li> <li id="cite_note-377"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-377">↑</a> </span><span class="reference-text">Livre blanc du <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> forum Toulouse patrimoine d'avenir, page 12, communication de Sophie Fradier (21 mai 2019), chargée d'inventaire&#160;: «&#160;211 hôtels particuliers ou vestiges d'hôtels particuliers&#160;». Lien&#160;: <a rel="nofollow" class="external free" href="https://fr.calameo.com/read/00597181105152ece1806">https://fr.calameo.com/read/00597181105152ece1806</a></span> </li> <li id="cite_note-orientation-378"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-orientation_378-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://scah-architecte-toulouse.blogspot.com/2014/12/un-systeme-dorientation-infaillible.html"><cite style="font-style:normal;">Un système d'orientation infaillible</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">scah-architecte-toulouse.blogspot.com</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-379"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-379">↑</a> </span><span class="reference-text">Hervé Martin et Alain Zambeaux, <i>La Haute-Garonne</i>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Privat" title="Éditions Privat">éditions Privat</a>, coll. Encyclopédie illustrée, octobre 2002, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7089-5811-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7089-5811-1"><span class="nowrap">978-2-7089-5811-1</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;422.</span> </li> <li id="cite_note-380"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-380">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Arlet, <i>Toulouse à la belle Époque</i>, éd. Loubatières</span> </li> <li id="cite_note-381"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-381">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean Estèbes, <i>Toulouse 1940-1944</i>, éd. Perrin</span> </li> <li id="cite_note-382"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-382">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean-Marie Granier, <i>Toulouse côté jardins</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;9.</span> </li> <li id="cite_note-383"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-383">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;6.</span> </li> <li id="cite_note-384"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-384">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;7.</span> </li> <li id="cite_note-385"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-385">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>la Haute-Garonne</i> encyclopédie illustrée, page 292, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7089-5811-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7089-5811-1"><span class="nowrap">978-2-7089-5811-1</span></a>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-386"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-386">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibliothequedetoulouse.fr/fr/bibliotheques/04-histoire.jsp"><cite style="font-style:normal;">Architecture et Histoire</cite></a>&#160;», Bibliothèques de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-08-26" data-sort-value="2007-08-26">26 août 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-387"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-387">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibliotheque.toulouse.fr/accueil_mediatheque.html"><cite style="font-style:normal;">Médiathèque José Cabanis</cite></a>&#160;», Bibliothèques de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-08-24" data-sort-value="2012-08-24">24 août 2012</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-388"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-388">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibliotheque.toulouse.fr/bibliotheques/bibliotheque-etude-et-patrimoine/"><cite style="font-style:normal;">Bibliothèque d'étude et du patrimoine</cite></a>&#160;», Bibliothèques de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-10-08" data-sort-value="2021-10-08">8 octobre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-389"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-389">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibliotheque.toulouse.fr/bibliotheques/reseau-des-bibliotheques-de-quartier2/mediatheque-empalot/"><cite style="font-style:normal;">Médiathèque d'Empalot</cite></a>&#160;», Bibliothèques de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-09-26" data-sort-value="2023-09-26">26 septembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-390"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-390">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibliotheque.toulouse.fr/Mediatheque_Grand_M.html"><cite style="font-style:normal;">Médiathèque Grand M</cite></a>&#160;», Bibliothèques de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-06-27" data-sort-value="2012-06-27">27 juin 2012</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-391"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-391">↑</a> </span><span class="reference-text">Fernand Cousteaux et Michel Valdiguié, <i>Toulouse, hier aujourd'hui, demain</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;74.</span> </li> <li id="cite_note-392"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-392">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;76.</span> </li> <li id="cite_note-393"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-393">↑</a> </span><span class="reference-text">Hervé Martin et Alain Zambeaux, <i>La Haute-Garonne</i>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Privat" title="Éditions Privat">éditions Privat</a>, coll. Encyclopédie illustrée, octobre 2002, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7089-5811-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7089-5811-1"><span class="nowrap">978-2-7089-5811-1</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;370.</span> </li> <li id="cite_note-Château_d&#39;Eau-394"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Château_d&#39;Eau_394-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.galeriechateaudeau.org/">Galerie du Château d'eau</a></span> </li> <li id="cite_note-depgal-395"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-depgal_395-0">a</a> et <a href="#cite_ref-depgal_395-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2013/01/06/1529713-les-galeriens-de-l-art-contemporain.html"><i>Les galeriens de l'art contemporain</i></a></span> </li> <li id="cite_note-396"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-396">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2013/03/12/1580145-jacques-girard.html">Jacques Girard</a></span> </li> <li id="cite_note-Exprmntl_galerie-397"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Exprmntl_galerie_397-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.exprmntl.fr/">Exprmntl galerie</a></span> </li> <li id="cite_note-398"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-398">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.toulouseartfestival.com/fr/parcours">http://www.toulouseartfestival.com/fr/parcours</a></span> </li> <li id="cite_note-399"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-399">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Souillés2014"><span class="ouvrage" id="Gilles-R._Souillés2014">Gilles-R. Souillés, «&#160;<cite style="font-style:normal">Festival d'art contemporain&#160;: Toulouse réduit la voilure</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2014-09-24" data-sort-value="2014-09-24">24 septembre 2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2014/09/24/1958229-festival-d-art-contemporain-toulouse-reduit-la-voilure.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Festival+d%27art+contemporain+%3A+Toulouse+r%C3%A9duit+la+voilure&amp;rft.jtitle=La+D%C3%A9p%C3%AAche&amp;rft.aulast=Souill%C3%A9s&amp;rft.aufirst=Gilles-R.&amp;rft.date=2014-09-24&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AToulouse"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-BBB-400"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-BBB_400-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lebbb.org/">le BBB</a></span> </li> <li id="cite_note-Lieu-Commun-401"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lieu-Commun_401-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lieu-commun.fr/">Lieu-Commun</a></span> </li> <li id="cite_note-402"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-402">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Ib.</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;374.</span> </li> <li id="cite_note-403"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-403">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/culture-135/agenda-culturel-136/theatre-184/"><cite style="font-style:normal;">Les théâtres de Toulouse</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-08-26" data-sort-value="2007-08-26">26 août 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-404"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-404">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouseblog.fr"><cite style="font-style:normal;">Toulouse Blog</cite></a>&#160;», Site officiel des sorties de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-01-26" data-sort-value="2009-01-26">26 janvier 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-405"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-405">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.l2tc.com/cherche.php?exact=oui&amp;pays=fr&amp;reget=Midi-Pyr%E9n%E9es&amp;dept=Haute-Garonne&amp;nodept=31&amp;ville=Toulouse">Films tournés à Toulouse</a>.</span> </li> <li id="cite_note-406"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-406">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.unesco.org/fr/articles/55-nouvelles-villes-rejoignent-le-reseau-des-villes-creatives-de-lunesco-loccasion-de-la-journee"><cite style="font-style:normal;">55 nouvelles villes rejoignent le Réseau des Villes créatives de l’UNESCO à l’occasion de la Journée mondiale des Villes</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">unesco.org</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-10-31" data-sort-value="2023-10-31">31 octobre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-05" data-sort-value="2023-11-05">5 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-407"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-407">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radiofrance.fr/francemusique/toulouse-labellisee-ville-creative-par-l-unesco-dans-la-categorie-musique-5650081"><cite style="font-style:normal;">Toulouse labellisée «&#160;Ville créative&#160;» par l’Unesco dans la catégorie musique</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">radiofrance.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-10-31" data-sort-value="2023-10-31">31 octobre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-11-05" data-sort-value="2023-11-05">5 novembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-408"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-408">↑</a> </span><span class="reference-text">Hervé Martin et Alain Zambeaux, <i>La Haute-Garonne</i>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Privat" title="Éditions Privat">éditions Privat</a>, coll. Encyclopédie illustrée, octobre 2002, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7089-5811-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7089-5811-1"><span class="nowrap">978-2-7089-5811-1</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;425.</span> </li> <li id="cite_note-409"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-409">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="need_ref" title="Un complément est souhaité pour cette référence." style="cursor:help;">Soirée des <abbr class="abbr" title="Quinzième">15<sup>e</sup></abbr>&#160;victoires de la musique classique sur France 3</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_non_conforme" title="Aide:Référence non conforme">[réf.&#160;non&#160;conforme]</a></sup>.</span> </li> <li id="cite_note-410"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-410">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.orchestredechambredetoulouse.fr/Histoire-de-l-O-C-T"><cite style="font-style:normal;">Titre inconnu</cite></a>&#160;», sur <span class="italique"><a href="/wiki/Orchestre_de_chambre_de_Toulouse" title="Orchestre de chambre de Toulouse">Orchestre de chambre de Toulouse</a></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-01-22" data-sort-value="2019-01-22">22 janvier 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-411"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-411">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tolozazik.com/">TolozaZik site de rap toulousain &amp; de la Région Midi-Pyrénées</a></span> </li> <li id="cite_note-412"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-412">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/education-enseignement-68/conservatoire-national-region-cnr-427/index.html"><cite style="font-style:normal;">Conservatoire national de région (CNR)</cite></a>&#160;», Site officiel de la ville de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-28" data-sort-value="2007-07-28">28 juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-413"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-413">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse-les-orgues.org/"><cite style="font-style:normal;">Toulouse les orgues</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Toulouse Les Orgues</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-29" data-sort-value="2020-06-29">29 juin 2020</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-414"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-414">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.toulouseenscene.com/produit/toulouse-en-chanson/">http://www.toulouseenscene.com/produit/toulouse-en-chanson/</a></span> </li> <li id="cite_note-415"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-415">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://metropole.toulouse.fr/annuaire/utopia-borderouge"><cite style="font-style:normal;">Utopia Borderouge ⋅ Toulouse Mairie Métropole, site officiel.</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Toulouse Mairie Métropole, site officiel.</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-01-15" data-sort-value="2024-01-15">15 janvier 2024</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-nordcinema-416"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-nordcinema_416-0">a</a> et <a href="#cite_ref-nordcinema_416-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nord-cinema.com/complexe/toulouse.html"><cite style="font-style:normal;">Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">nord-cinema.com</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-417"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-417">↑</a> </span><span class="reference-text">Hervé Martin et Alain Zambeaux, <i>La Haute-Garonne</i>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Privat" title="Éditions Privat">éditions Privat</a>, coll. Encyclopédie illustrée, octobre 2002, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7089-5811-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7089-5811-1"><span class="nowrap">978-2-7089-5811-1</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;368.</span> </li> <li id="cite_note-418"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-418">↑</a> </span><span class="reference-text">Cinéma Le Métro au sein du centre culturel Alban Minville <a rel="nofollow" class="external free" href="http://albanminville.toulouse.fr/index.php/cinema">http://albanminville.toulouse.fr/index.php/cinema</a></span> </li> <li id="cite_note-419"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-419">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tvmag.lefigaro.fr/programme-tv/article/television/87682/tele-toulouse-ne-repond-plus-.html">"Télé Toulouse ne répond plus" sur tvmag.lefigaro.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-médias-420"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-médias_420-0">a</a> et <a href="#cite_ref-médias_420-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Hervé Martin et Alain Zambeaux, <i>La Haute-Garonne</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;405.</span> </li> <li id="cite_note-421"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-421">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/medias-midi-pyrenees/2016/10/12/la-tele-locale-de-toulouse-accordee-a-tv-sud.html">"La Télé locale de Toulouse accordée à TV Sud" sur francetvinfo.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-422"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-422">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tvbruits.org/">Site Web de TV Bruits</a></span> </li> <li id="cite_note-423"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-423">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2011/02/01/1003518-tv-bruits-fete-sa-decennie.html">Toulouse. TV Bruits fête sa décennie</a>, <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche du Midi</a></i>, <time class="nowrap" datetime="2011-02-01" data-sort-value="2011-02-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> février 2011</time></span> </li> <li id="cite_note-424"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-424">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tvbruits.org/spip.php?article1020">Historique de la chaîne TV Bruits</a></span> </li> <li id="cite_note-425"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-425">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.larepubliquedespyrenees.fr/2016/05/21/la-premiere-serie-en-occitan-a-la-rentree-sur-oc-tele,2026461.php">La première série en occitan à la rentrée sur Òc Tele</a>, <i><a href="/wiki/La_R%C3%A9publique_des_Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="La République des Pyrénées">La République des Pyrénées</a></i>, 21 mai 2016</span> </li> <li id="cite_note-426"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-426">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.octele.com/aculhida.html">Site web d'OC Télé</a></span> </li> <li id="cite_note-427"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-427">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tvnt.net/forum/31-haute-garonne-t12674.html">Emetteurs TNT de la Haute-Garonne</a></span> </li> <li id="cite_note-428"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-428">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://septdeniersweb.free.fr/pratique/radio_sur_la_fm.htm#radio">Liste de fréquences de radios à Toulouse</a></span> </li> <li id="cite_note-429"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-429">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.leparisien.fr/informations/sud-radio-quitte-toulouse-pour-paris-02-06-2016-5850663.php">"Sud Radio quitte Toulouse pour Paris" sur leparisien.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-430"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-430">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.schoop.fr/ficheradio.php?id_radio=598">Fiche radio de FMR sur SchooP</a></span> </li> <li id="cite_note-431"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-431">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.schoop.fr/ficheradio.php?id_radio=1240">Fiche radio de Radio Mon Païs sur SchooP</a></span> </li> <li id="cite_note-432"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-432">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://actu.cotetoulouse.fr/france-bleu-toulouse-zone-diffusion-frequences-occitanie_57380/">"France Bleu Toulouse va étendre sa diffusion sur une grande partie de l'Occitanie" par cotetoulouse.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-433"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-433">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.schoop.fr/ficheradio.php?id_radio=1238">Fiche radio de Canal Sud sur SchooP</a></span> </li> <li id="cite_note-434"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-434">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.altitudefm.com/">Site web d'Altitude FM</a></span> </li> <li id="cite_note-435"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-435">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2017/02/13/2516534-inondation-toulouse-locaux-radio-campus-fm-devastes.html">"Inondation à Toulouse&#160;: les locaux de Campus FM dévastés" sur ladepeche.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-436"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-436">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://radio-occitania.com/">Site web de Radio Occitania</a></span> </li> <li id="cite_note-437"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-437">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radioradiotoulouse.net/">Site web de Radio Radio</a></span> </li> <li id="cite_note-438"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-438">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.schoop.fr/ficheradio.php?id_radio=1241">Fiche de Radio Plus Toulouse sur SchooP</a></span> </li> <li id="cite_note-439"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-439">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.radioradiotoulouse.net/radio-radio--">Grille des programmes de Radio Radio +</a></span> </li> <li id="cite_note-440"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-440">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.csa.fr/Espace-juridique/Decisions-du-CSA/RTL-2-a-Toulouse-et-Jazz-Radio-a-Annecy-changements-de-titulaire-et-de-categorie">"RTL2 à Toulouse et Jazz Radio à Annecy&#160;: changements de titulaire et de catégorie" sur csa.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-441"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-441">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/haute-garonne/toulouse/l-antenne-de-bonhoure-va-disparaitre-du-paysage-toulousain-334969.html">"L'antenne de Bonhoure va disparaître du paysage toulousain"</a> sur francetvinfo.fr</span> </li> <li id="cite_note-442"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-442">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.a2prl.fr/">Site web de l'A2PRL</a></span> </li> <li id="cite_note-443"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-443">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/medias-midi-pyrenees/2016/11/15/lagence-audio-toulousaine-a2prl-ouvre-un-bureau-a-paris.html">"L'Agence audio toulousaine A2PRL ouvre un bureau à Paris" sur francetvinfo.fr</a></span> </li> <li id="cite_note-444"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-444">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.couleur-lauragais.fr/pages/journaux/2006/cl%2087/reportage.html">La langue occitane et le Lauragais</a> Consulté le 17/01/2008</span> </li> <li id="cite_note-445"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-445">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ims-paris.org/05Abstracts/Brown.html"><i>Les Leys d'amors de Toulouse, dépaysement de la poésie courtoise</i></a> Consulté le 17/01/2008</span> </li> <li id="cite_note-446"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-446">↑</a> </span><span class="reference-text">La Provence et la Gascogne sont exclues, car les Leys concernent un pays qui est senti comme celui du roi de France, la part occitane du royaume (Périgord, Quercy, Velay, Auvergne, Limousin, Rouergue, Gévaudan, Agenais, Albigeois, Toulousain, Carcassonnais, Narbonnais, Biterrois, Montpelliérain et pays d'Agde), source&#160;: <i>Histoire d'Occitanie</i>, par une équipe d'historiens sous la direction d'André Armengaud et Robert Lafont.</span> </li> <li id="cite_note-447"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-447">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://occitanet.free.fr/tolosan/lexique.htm">Vocabulaire toulousain de survie</a></span> </li> <li id="cite_note-448"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-448">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ostaldoccitania.net/">Convergéncia Occitana</a> Consulté le 17/01/2008</span> </li> <li id="cite_note-449"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-449">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/fr-32/actualite-206/on-parle-281/rsquo-occitania-1731.html">L’Ostal d’Occitània ouvre ses portes</a> Site officiel de la mairie de Toulouse, Consulté le 17/01/2008</span> </li> <li id="cite_note-450"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-450">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.toulouse.fr/web/guest/tourisme/gastronomie"><cite style="font-style:normal;">Gastronomie et restauration</cite></a>&#160;», Site officiel de la mairie de Toulouse <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2007-07-01" data-sort-value="2007-07-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juillet 2007</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-451"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-451">↑</a> </span><span class="reference-text">Fernand Cousteaux et Michel Valdiguié, <i>Toulouse, hier aujourd'hui, demain</i>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;94.</span> </li> <li id="cite_note-452"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-452">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://technoresto.org/vdf/sud-ouest/"><cite style="font-style:normal;">Les vins du Sud-Ouest</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">technoresto.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-03-16" data-sort-value="2021-03-16">16 mars 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-453"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-453">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vins-de-fronton.com/laop/"><cite style="font-style:normal;">Fronton &gt; L’AOP</cite></a>&#160;» <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-03-16" data-sort-value="2021-03-16">16 mars 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-454"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-454">↑</a> </span><span class="reference-text">Il y a toutefois une <a href="/wiki/Carlos_Gardel#Controverse_sur_son_lieu_de_naissance" title="Carlos Gardel">controverse sur son lieu de naissance</a>, à Toulouse ou en <a href="/wiki/Uruguay" title="Uruguay">Uruguay</a>.</span> </li> <li id="cite_note-455"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-455">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tintin.free.fr/biographie/include/lesoir.jpg">Tintin et Milou sont revenus</a>)</span> </li> <li id="cite_note-456"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-456">↑</a> </span><span class="reference-text">Philippe Goddin, <i>Hergé, Chronologie d'une œuvre, 1939 à 1943</i> (tome 4 - novembre 2004), page 72.</span> </li> <li id="cite_note-457"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-457">↑</a> </span><span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Le_Tour_de_Gaule_d%27Ast%C3%A9rix" title="Le Tour de Gaule d&#39;Astérix">Le Tour de Gaule d'Astérix</a></i>, éd. Dargaud, 1968, page 36</span> </li> <li id="cite_note-458"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-458">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ladepeche.fr/article/2009/11/20/719570-coyote-n-a-besoin-de-personne.html"><i>Coyote n'a besoin de personne</i></a>, <i><a href="/wiki/La_D%C3%A9p%C3%AAche_du_Midi" title="La Dépêche du Midi">La Dépêche du Midi</a></i>, 20 novembre 2009.</span> </li> <li id="cite_note-459"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-459">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.euraldic.com/txt_vbh007_toulouse.html">Armes de Toulouse</a>, sur euraldic.com</span> </li> <li id="cite_note-460"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-460">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://svowebmaster.free.fr/blason_toulouse.htm"><cite style="font-style:normal;">Armoiries de la ville de Toulouse.</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">svowebmaster.free.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-10-28" data-sort-value="2021-10-28">28 octobre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-461"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-461">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://scah-architecte-toulouse.blogspot.com/2012/11/un-logo-lancienne-le-blason-de-la-ville.html"><cite style="font-style:normal;">Un logo à l'ancienne&#160;: le blason de la ville de Toulouse</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">blogspot.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-10-28" data-sort-value="2021-10-28">28 octobre 2021</time>)</small></span>.</span> </li> </ol> </div> </div> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style="margin:auto; background-color:#F6F6F6;"> <tbody><tr> <th class="navbox-title" colspan="3" style="text-align:center; background-color:#f7f8ff;"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Succession/%C3%89tape_de_Compostelle" title="Voir ce modèle."><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div></div><div style="font-size:110%; overflow:hidden;"><a href="/wiki/P%C3%A8lerinage_de_Saint-Jacques-de-Compostelle" title="Pèlerinage de Saint-Jacques-de-Compostelle">Pèlerinage de Saint-Jacques-de-Compostelle</a></div> </th></tr> <tr> <th class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center; width:30%;">Précédé par </th> <th class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center; width:40%;"> </th> <th class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center; width:30%;">Suivi par </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; background-color:#bbbbff;"> <table style="width:100%; text-align:center; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; padding-top:3px"> <tbody><tr> <td><b>-- par la <a href="/wiki/Via_Tolosana" title="Via Tolosana">Via Tolosana</a><br /><a href="/wiki/Bazi%C3%A8ge" title="Baziège">Baziège</a><br /><small>(34,5 km à pied)</small><br />-- par la liaison Conques-Toulouse<br /><a href="/wiki/Montastruc-la-Conseill%C3%A8re" title="Montastruc-la-Conseillère">Montastruc-la-Conseillère</a><br /><small>(26,5 km à pied)</small></b> </td></tr> </tbody></table> </td> <td style="text-align:center; padding:1px; text-align:center; background-color:#ddddff;"> <table style="width:100%; text-align:center; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; padding-top:3px"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Muszla_Jakuba.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Muszla_Jakuba.svg/40px-Muszla_Jakuba.svg.png" decoding="async" width="40" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Muszla_Jakuba.svg/60px-Muszla_Jakuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Muszla_Jakuba.svg/80px-Muszla_Jakuba.svg.png 2x" data-file-width="607" data-file-height="593" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Via_Tolosana" title="Via Tolosana">Via Tolosana</a><br />Fin de la liaison Conques-Toulouse</b> </td></tr> </tbody></table> </td> <td style="text-align:center; background-color:#bbbbff;"> <table style="width:100%; text-align:center; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; padding-top:3px"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/L%C3%A9guevin" title="Léguevin">Léguevin</a> <br /><small>(23,1 km km à pied)</small></b> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> </tbody></table><table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Toulouse" title="Modèle:Palette Toulouse"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Toulouse&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Monument_historique_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Monument historique à Toulouse">Monuments et sites</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Basilique_Saint-Sernin_de_Toulouse" title="Basilique Saint-Sernin de Toulouse">Basilique Saint-Sernin</a></li> <li><a href="/wiki/Capitole_de_Toulouse" title="Capitole de Toulouse">Capitole</a></li> <li><a href="/wiki/Cath%C3%A9drale_Saint-%C3%89tienne_de_Toulouse" title="Cathédrale Saint-Étienne de Toulouse">Cathédrale Saint-Étienne</a></li> <li><a href="/wiki/Couvent_des_Jacobins_de_Toulouse" title="Couvent des Jacobins de Toulouse">Couvent des Jacobins</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-Neuf_(Toulouse)" title="Pont-Neuf (Toulouse)">Pont-Neuf</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9difices_religieux_de_Toulouse" title="Liste des édifices religieux de Toulouse">Édifices religieux</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_monuments_historiques_de_Toulouse" title="Liste des monuments historiques de Toulouse">Monuments historiques</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="11" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Armoiries_de_Toulouse.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Armoiries_de_Toulouse.svg/120px-Armoiries_de_Toulouse.svg.png" decoding="async" width="120" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Armoiries_de_Toulouse.svg/180px-Armoiries_de_Toulouse.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Armoiries_de_Toulouse.svg/240px-Armoiries_de_Toulouse.svg.png 2x" data-file-width="415" data-file-height="483" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Culture_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Culture à Toulouse">Culture</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mus%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Musée à Toulouse">Musées</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Les_Abattoirs" title="Les Abattoirs">Les Abattoirs</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_Augustins_de_Toulouse" title="Musée des Augustins de Toulouse">Les Augustins</a></li> <li><a href="/wiki/Fondation_Bemberg" title="Fondation Bemberg">Bemberg</a></li> <li><a href="/wiki/Cit%C3%A9_de_l%27espace" title="Cité de l&#39;espace">Cité de l'espace</a></li> <li><a href="/wiki/L%27Envol_des_pionniers" title="L&#39;Envol des pionniers">L'Envol des pionniers</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Georges-Labit" title="Musée Georges-Labit">Georges-Labit</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9um_de_Toulouse" title="Muséum de Toulouse">Muséum</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_des_arts_pr%C3%A9cieux_Paul-Dupuy" title="Musée des arts précieux Paul-Dupuy">Paul-Dupuy</a></li> <li><a href="/wiki/Quai_des_Savoirs" title="Quai des Savoirs">Quai des Savoirs</a></li> <li><a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Saint-Raymond" title="Musée Saint-Raymond">Saint-Raymond</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mus%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Musée à Toulouse">Autres</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Salle_de_th%C3%A9%C3%A2tre_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Salle de théâtre à Toulouse">Théâtres</a> et opéras</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_de_la_Cit%C3%A9_%E2%80%93_CDN_Toulouse_Occitanie" title="Théâtre de la Cité – CDN Toulouse Occitanie">Théâtre de la Cité TNT</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_du_Capitole_de_Toulouse" title="Théâtre du Capitole de Toulouse">Théâtre et opéra du Capitole</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Garonne" title="Théâtre Garonne">Théâtre Garonne</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Sorano" title="Théâtre Sorano">Théâtre Sorano</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%A9%C3%A2tre_des_Mazades&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Théâtre des Mazades (page inexistante)">Théâtre des Mazades</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Salle_de_cin%C3%A9ma_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Salle de cinéma à Toulouse">Cinémas emblématiques</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li>L'<a href="/wiki/ABC_(cin%C3%A9ma)" title="ABC (cinéma)">ABC</a></li> <li><a href="/wiki/American_Cosmograph" title="American Cosmograph">American Cosmograph</a></li> <li><a href="/wiki/Utopia_(cin%C3%A9ma)" title="Utopia (cinéma)">Utopia</a></li> <li>Pathé Wilson (ex-<a href="/wiki/Gaumont-Palace_de_Toulouse" title="Gaumont-Palace de Toulouse">Gaumont-Palace</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Cin%C3%A9math%C3%A8que_de_Toulouse" title="Cinémathèque de Toulouse">Cinémathèque</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9diath%C3%A8que_Jos%C3%A9-Cabanis" title="Médiathèque José-Cabanis">Médiathèque José-Cabanis</a></li> <li><a href="/wiki/Maison_toulousaine" title="Maison toulousaine">Maisons toulousaines</a></li> <li><a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">Occitan</a></li> <li><a href="/wiki/MEETT_(parc_des_expositions)" title="MEETT (parc des expositions)">Parc des expositions</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Histoire_de_Toulouse" title="Histoire de Toulouse">Histoire</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Tolosa_(Toulouse)" title="Tolosa (Toulouse)">Antiquité</a></li> <li><a href="/wiki/Capitoulat" title="Capitoulat">Capitoulat</a></li> <li><a href="/wiki/Insurrection_royaliste_de_1799_dans_le_Toulousain" title="Insurrection royaliste de 1799 dans le Toulousain">Insurrection royaliste de 1799</a></li> <li><a href="/wiki/Toulouse_sous_la_R%C3%A9volution_et_l%27Empire" title="Toulouse sous la Révolution et l&#39;Empire">Révolution et Empire</a></li> <li><a href="/wiki/Mai_68_%C3%A0_Toulouse" title="Mai 68 à Toulouse">Mai 68</a></li> <li><a href="/wiki/Explosion_de_l%27usine_AZF_de_Toulouse" title="Explosion de l&#39;usine AZF de Toulouse">Explosion de l'usine AZF en 2001</a></li> <li><a href="/wiki/Attentats_de_mars_2012_en_France" title="Attentats de mars 2012 en France">Attentats de mars 2012</a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Toulouse" class="mw-redirect mw-disambig" title="Bataille de Toulouse">Batailles</a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Toulouse" class="mw-redirect mw-disambig" title="Siège de Toulouse">Sièges</a></li> <li><a href="/wiki/Toulouse_pendant_la_Seconde_Guerre_mondiale" title="Toulouse pendant la Seconde Guerre mondiale">Toulouse pendant la Seconde Guerre mondiale</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:G%C3%A9ographie_de_Toulouse" title="Catégorie:Géographie de Toulouse">Géographie</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Colline_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Colline à Toulouse">Collines</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Butte_du_Calvinet" title="Butte du Calvinet">Calvinet</a></li> <li><a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Cours d'eau</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Garonne" title="Garonne">Garonne</a></li> <li><a href="/wiki/Hers-Mort" title="Hers-Mort">Hers-Mort</a></li> <li><a href="/wiki/Marcaissonne" title="Marcaissonne">Marcaissonne</a></li> <li><a href="/wiki/Ruisseau_de_la_Saudrune" title="Ruisseau de la Saudrune">Ruisseau de la Saudrune</a></li> <li><a href="/wiki/Saune" title="Saune">Saune</a></li> <li><a href="/wiki/Sausse" title="Sausse">Sausse</a></li> <li><a href="/wiki/Touch_(rivi%C3%A8re)" title="Touch (rivière)">Touch</a></li> <li><a href="/wiki/Canal_de_Brienne" title="Canal de Brienne">Canal de Brienne</a></li> <li><a href="/wiki/Canal_lat%C3%A9ral_%C3%A0_la_Garonne" title="Canal latéral à la Garonne">Canal latéral à la Garonne</a></li> <li><a href="/wiki/Canal_du_Midi" title="Canal du Midi">Canal du Midi</a></li> <li><a href="/wiki/Canal_de_Saint-Martory" title="Canal de Saint-Martory">Canal de Saint-Martory</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_espaces_verts_de_Toulouse" title="Liste des espaces verts de Toulouse">Espaces verts</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Grand_Rond_(jardin)" title="Grand Rond (jardin)">Grand Rond</a></li> <li><a href="/wiki/Jardin_des_Plantes_(Toulouse)" title="Jardin des Plantes (Toulouse)">Jardin des Plantes</a></li> <li><a href="/wiki/Jardin_Royal_(Toulouse)" title="Jardin Royal (Toulouse)">Jardin Royal</a></li> <li><a href="/wiki/Square_Charles-de-Gaulle" title="Square Charles-de-Gaulle">Square Charles-de-Gaulle</a></li> <li><a href="/wiki/Jardin_japonais_de_Toulouse" title="Jardin japonais de Toulouse">Jardin japonais</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_de_la_prairie_des_Filtres" title="Parc de la prairie des Filtres">Prairie des Filtres</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Parc_ou_jardin_public_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Parc ou jardin public à Toulouse">Parcs et jardins</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Urbanisme_%C3%A0_Toulouse" title="Urbanisme à Toulouse">Urbanisme</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">Unité urbaine</a></li> <li><a href="/wiki/Aire_d%27attraction_de_Toulouse" title="Aire d&#39;attraction de Toulouse">Aire d'attraction</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Administration territoriale</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">Toulouse Métropole</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_maires_de_Toulouse" title="Liste des maires de Toulouse">Mairie de Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse" title="Quartiers de Toulouse">Quartiers</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Transports_%C3%A0_Toulouse" title="Transports à Toulouse">Transports</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Transports_en_commun_de_Toulouse" title="Transports en commun de Toulouse">En commun</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Tiss%C3%A9o" title="Tisséo">Tisséo</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_ferroviaire_de_Toulouse" title="Réseau ferroviaire de Toulouse">Trains</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Métro de Toulouse">Métro</a></li> <li><a href="/wiki/Tramway_de_Toulouse" title="Tramway de Toulouse">Tramway</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique_de_Toulouse" title="Téléphérique de Toulouse">Téléphérique</a></li> <li><a href="/wiki/Lin%C3%A9o_de_Toulouse" title="Linéo de Toulouse">BHNS</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_lignes_de_bus_de_Toulouse" title="Liste des lignes de bus de Toulouse">Bus</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_%C3%A0_la_demande_dans_l%27agglom%C3%A9ration_toulousaine" title="Transport à la demande dans l&#39;agglomération toulousaine">TAD</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_des_voies_de_Toulouse" title="Liste des voies de Toulouse">Voies principales</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:All%C3%A9e_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Allée à Toulouse">Allées</a> <ul><li><a href="/wiki/All%C3%A9es_Jean-Jaur%C3%A8s" title="Allées Jean-Jaurès">Jean-Jaurès</a></li> <li><a href="/wiki/All%C3%A9es_du_Pr%C3%A9sident-Franklin-Roosevelt" title="Allées du Président-Franklin-Roosevelt">Roosevelt</a></li> <li><a href="/wiki/All%C3%A9es_Jules-Guesde" title="Allées Jules-Guesde">Jules-Guesde</a></li> <li><a href="/wiki/All%C3%A9es_Paul-Feuga" title="Allées Paul-Feuga">Paul-Feuga</a></li> <li><a href="/wiki/All%C3%A9es_Forain-Fran%C3%A7ois-Verdier" title="Allées Forain-François-Verdier">François-Verdier</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Rue_d%27Alsace-Lorraine_(Toulouse)" title="Rue d&#39;Alsace-Lorraine (Toulouse)">Rue d'Alsace-Lorraine</a></li> <li><a href="/wiki/Rue_de_Metz_(Toulouse)" title="Rue de Metz (Toulouse)">Rue de Metz</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Boulevard_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Boulevard à Toulouse">Boulevards</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Place_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Place à Toulouse">Places</a> <ul><li><a href="/wiki/Place_du_Capitole_(Toulouse)" title="Place du Capitole (Toulouse)">Capitole</a></li> <li><a href="/wiki/Place_Wilson_(Toulouse)" title="Place Wilson (Toulouse)">Wilson</a></li> <li><a href="/wiki/Place_Saint-Pierre_(Toulouse)" title="Place Saint-Pierre (Toulouse)">Saint-Pierre</a></li> <li><a href="/wiki/Place_%C3%89tienne-Esquirol" title="Place Étienne-Esquirol">Esquirol</a></li> <li><a href="/wiki/Place_de_la_Daurade" title="Place de la Daurade">La Daurade</a></li> <li><a href="/wiki/Place_du_Salin" title="Place du Salin">Salin</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_ponts_de_Toulouse" title="Liste des ponts de Toulouse">Ponts</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Gare_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Gare à Toulouse">Gares</a> principales</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Saint-Cyprien-Ar%C3%A8nes" title="Gare de Toulouse-Saint-Cyprien-Arènes">Arènes</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Matabiau" title="Gare de Toulouse-Matabiau">Matabiau</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_de_Toulouse-Saint-Agne" title="Gare de Toulouse-Saint-Agne">Saint-Agne</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_routi%C3%A8re_de_Toulouse" title="Gare routière de Toulouse">Gare routière</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Aéroports et aérodromes</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Blagnac" title="Aéroport de Toulouse-Blagnac">Blagnac</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse_Francazal" title="Aéroport de Toulouse Francazal">Francazal</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Toulouse_-_Lasbordes" title="Aérodrome de Toulouse - Lasbordes">Lasbordes</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Toulouse-Montaudran" title="Aéroport de Toulouse-Montaudran">Montaudran</a><small> (désaffecté)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/V%C3%A9l%C3%B4Toulouse" title="VélôToulouse">VélôToulouse</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Enseignement à Toulouse">Éducation</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_de_Toulouse" title="Académie de Toulouse">Académie de Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_coll%C3%A8ges_et_lyc%C3%A9es_de_Toulouse" title="Liste des collèges et lycées de Toulouse">Collèges et lycées</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_sup%C3%A9rieur_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Enseignement supérieur à Toulouse">Enseignement supérieur</a> <ul><li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Toulouse_(Comue)" class="mw-redirect" title="Université de Toulouse (Comue)">Universités</a> <ul><li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-Capitole" title="Université Toulouse-Capitole">I - Capitole</a></li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-Jean-Jaur%C3%A8s" title="Université Toulouse-Jean-Jaurès">II - Jean Jaurès</a></li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Toulouse-III-Paul-Sabatier" title="Université Toulouse-III-Paul-Sabatier">III - Paul Sabatier</a></li> <li><a href="/wiki/Institut_national_polytechnique_de_Toulouse" title="Institut national polytechnique de Toulouse">INP</a></li></ul></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/H%C3%B4pitaux_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Hôpitaux de Toulouse">Hôpitaux</a> et santé</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_La_Grave" title="Hôpital de La Grave">La Grave</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_Larrey" title="Hôpital Larrey">Larrey</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Purpan" title="Hôpital de Purpan">Purpan</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4pital_de_Rangueil" title="Hôpital de Rangueil">Rangueil</a></li> <li><a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Oncopole</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:H%C3%B4pital_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Hôpital à Toulouse">Autres hôpitaux et établissements de santé</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Sport_%C3%A0_Toulouse" title="Sport à Toulouse">Sport</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89quipement_sportif_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Équipement sportif à Toulouse">Équipements sportifs</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Palais_des_sports_Andr%C3%A9-Brouat" title="Palais des sports André-Brouat">Palais des sports</a></li> <li><a href="/wiki/Stade_Ernest-Wallon" title="Stade Ernest-Wallon">Stade Ernest-Wallon</a></li> <li><a href="/wiki/Stadium_de_Toulouse" title="Stadium de Toulouse">Stadium</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Club_sportif_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Club sportif à Toulouse">Clubs</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Dauphins_du_TOEC" title="Dauphins du TOEC">Dauphins du TOEC</a></li> <li><a href="/wiki/Fenix_Toulouse_Handball" title="Fenix Toulouse Handball">Fenix Toulouse Handball</a></li> <li><a href="/wiki/Stade_toulousain" title="Stade toulousain">Stade toulousain</a></li> <li><a href="/wiki/Toulouse_Football_Club" title="Toulouse Football Club">Toulouse Football Club</a></li> <li><a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole_Basket" title="Toulouse Métropole Basket">Toulouse Métropole Basket‎</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/%C3%89conomie_de_Toulouse" title="Économie de Toulouse">Économie</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Airbus" class="mw-redirect" title="Airbus">Airbus</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Matabiau" title="Grand Matabiau">Grand Matabiau</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Entreprise_ayant_son_si%C3%A8ge_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Entreprise ayant son siège à Toulouse">Entreprises ayant leur siège à Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Chambre_de_commerce_et_d%27industrie_de_Toulouse" title="Chambre de commerce et d&#39;industrie de Toulouse">Chambre de commerce et d'industrie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%A9nement_%C3%A0_Toulouse" title="Catégorie:Événement à Toulouse">Événements</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Carnaval_de_Toulouse" title="Carnaval de Toulouse">Carnaval</a></li> <li><a href="/wiki/Foire_internationale_de_Toulouse" title="Foire internationale de Toulouse">Foire internationale</a></li> <li><a href="/wiki/Marche_des_fiert%C3%A9s_de_Toulouse" title="Marche des fiertés de Toulouse">Marche des fiertés</a></li> <li><a href="/wiki/Rio_Loco" title="Rio Loco">Rio Loco</a></li> <li><a href="/wiki/Les_Siestes_%C3%A9lectroniques" title="Les Siestes électroniques">Les Siestes électroniques</a></li> <li><a href="/wiki/Toulouse_Game_Show" title="Toulouse Game Show">Toulouse Game Show</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Toulouse_Plages&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Toulouse Plages (page inexistante)">Toulouse Plages</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Quartiers_de_Toulouse" title="Modèle:Palette Quartiers de Toulouse"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Quartiers_de_Toulouse&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse" title="Quartiers de Toulouse">Quartiers</a> de <a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;" colspan="2"><table class="wikitable" style="text-align:left;margin:0px;width:100%;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse" title="Quartiers de Toulouse">Découpage administratif actuel</a></b></td></tr></tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Secteurs</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">Quartiers administratifs</th> <td class="navbox-list" style="text-align:center ; background:#DAA1DA;">Quartiers historiques</td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_1_-_Toulouse_Centre" title="Quartiers de Toulouse">Secteur 1 <br /> - <br /> Centre</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">1. Capitole - Arnaud Bernard - Carmes</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Capitole" title="Quartier Capitole">Capitole</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_des_Carmes" title="Quartier des Carmes">Carmes</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Arnaud-Bernard" title="Quartier Arnaud-Bernard">Arnaud-Bernard</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Georges-Occitane" title="Saint-Georges-Occitane">Saint-Georges</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-%C3%89tienne" title="Quartier Saint-Étienne">Saint-Étienne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">2. Amidonniers - Compans-Caffarelli</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_des_Amidonniers" title="Quartier des Amidonniers">Amidonniers</a></li> <li><a href="/wiki/Compans-Caffarelli" title="Compans-Caffarelli">Compans-Caffarelli</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">3. Les Chalets/Bayard/Belfort - Saint-Aubin/Dupuy</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_des_Chalets" title="Quartier des Chalets">Les Chalets</a></li> <li><a href="/wiki/Matabiau" title="Matabiau">Matabiau</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Aubin" title="Quartier Saint-Aubin">Saint-Aubin/Dupuy</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_2_-_Toulouse_Rive_gauche" title="Quartiers de Toulouse">Secteur 2 <br /> - <br /> Rive gauche</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">1. Saint-Cyprien</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Fer_%C3%A0_Cheval_(Toulouse)" title="Fer à Cheval (Toulouse)">Fer à Cheval</a></li> <li><a href="/wiki/Patte_d%27Oie_(Toulouse)" title="Patte d&#39;Oie (Toulouse)">Patte d'Oie</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">Saint-Cyprien</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">2. Croix-de-Pierre - Route d'Espagne</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Croix_de_Pierre" title="Quartier de la Croix de Pierre">Croix de Pierre</a></li> <li><a href="/wiki/Route_d%27Espagne" title="Route d&#39;Espagne">Route d'Espagne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">3. Fontaine-Lestang - Arènes - Bagatelle - <br />Papus/Tabar - Bordelongue - Mermoz - La Faourette</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ar%C3%A8nes_(quartier_de_Toulouse)" title="Arènes (quartier de Toulouse)">Arènes</a></li> <li><a href="/wiki/Bagatelle_(Toulouse)" title="Bagatelle (Toulouse)">Bagatelle</a></li> <li><a href="/wiki/Fontaine-Lestang" title="Fontaine-Lestang">Fontaine-Lestang</a></li> <li><a href="/wiki/La_Faourette" title="La Faourette">La Faourette</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mermoz_(quartier_de_Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mermoz (quartier de Toulouse) (page inexistante)">Mermoz</a></li> <li><a href="/wiki/Papus_(Toulouse)" title="Papus (Toulouse)">Papus</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">4. Casselardit - Fontaine-Bayonne - Cartoucherie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Casselardit" title="Casselardit">Casselardit</a></li> <li><a href="/wiki/La_C%C3%A9pi%C3%A8re" title="La Cépière">La Cépière</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_3_-_Toulouse_Nord" title="Quartiers de Toulouse">Secteur 3 <br /> - <br /> Nord</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">1. Minimes - Barrière de Paris - Ponts-Jumeaux</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Barri%C3%A8re-de-Paris" title="Barrière-de-Paris">Barrière-de-Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Minimes_(Toulouse)" title="Minimes (Toulouse)">Minimes</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">2. Sept-Deniers - Ginestous - Lalande</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ginestous" title="Ginestous">Ginestous</a></li> <li><a href="/wiki/Lalande_(Toulouse)" title="Lalande (Toulouse)">Lalande</a></li> <li><a href="/wiki/Sept_Deniers" title="Sept Deniers">Sept Deniers</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">3. Trois Cocus - Borderouge - Croix-Daurade - Paleficat - Grand Selve</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Croix-Daurade" title="Quartier Croix-Daurade">Croix-Daurade</a></li> <li><a href="/wiki/Les_Izards-Trois_Cocus" class="mw-redirect" title="Les Izards-Trois Cocus">Les Izards-Trois Cocus</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_4_-_Toulouse_Est" title="Quartiers de Toulouse">Secteur 4 <br /> - <br /> Est</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">1. Lapujade - Bonnefoy - Périole - Marengo - La Colonne</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bonnefoy_(Toulouse)" title="Bonnefoy (Toulouse)">Bonnefoy</a></li> <li><a href="/wiki/Jolimont_(Toulouse)" title="Jolimont (Toulouse)">Marengo-Jolimont</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">2. Jolimont - Soupetard - Roseraie - Gloire - Gramont- Amouroux</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Gramont_(Balma)" title="Gramont (Balma)">Gramont</a></li> <li><a href="/wiki/Les_Argoulets" title="Les Argoulets">Juncasse-Argoulets</a></li> <li><a href="/wiki/La_Roseraie_(Toulouse)" title="La Roseraie (Toulouse)">La Roseraie</a></li> <li><a href="/wiki/Soupetard" title="Soupetard">Soupetard</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">3. Bonhoure - Guilheméry - Château de l'Hers - Limayrac - Côte Pavée</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/C%C3%B4te_Pav%C3%A9e" title="Côte Pavée">Côte Pavée</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_du_ch%C3%A2teau_de_l%27Hers" class="mw-redirect" title="Quartier du château de l&#39;Hers">Château de l'Hers</a></li> <li><a href="/wiki/Guilhem%C3%A9ry" title="Guilheméry">Guilheméry</a></li> <li><a href="/wiki/La_Terrasse_(Toulouse)" title="La Terrasse (Toulouse)">La Terrasse</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_5_-_Toulouse_Sud-Est" title="Quartiers de Toulouse">Secteur 5 <br /> - <br /> Sud-Est</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">1. Pont des Demoiselles - Montaudran - La Terrasse</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pont-des-Demoiselles" title="Pont-des-Demoiselles">Pont-des-Demoiselles</a></li> <li><a href="/wiki/Montaudran" title="Montaudran">Montaudran</a></li> <li><a href="/wiki/La_Terrasse_(Toulouse)" title="La Terrasse (Toulouse)">La Terrasse</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%27Ormeau_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="L&#39;Ormeau (Toulouse) (page inexistante)">L'Ormeau</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Malep%C3%A8re_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Malepère (Toulouse) (page inexistante)">Malepère</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">2. Rangueil - Sauzelong - Pech-David - Pouvourville</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Rangueil" title="Rangueil">Rangueil</a></li> <li><a href="/wiki/Sauzelong" title="Sauzelong">Sauzelong</a></li> <li><a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a></li> <li><a href="/wiki/Pouvourville_(Toulouse)" title="Pouvourville (Toulouse)">Pouvourville</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">3. Saint-Michel - Le Busca - Empalot - Saint Agne</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Quartier Saint-Michel (Toulouse)">Saint-Michel</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_le_Busca" title="Quartier le Busca">Le Busca</a></li> <li><a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Agne" title="Quartier Saint-Agne">Saint-Agne</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%"><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_6_-_Toulouse_Ouest" title="Quartiers de Toulouse">Secteur 6 <br /> - <br /> Ouest</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">1. Arènes Romaines - Saint-Martin-du-Touch</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Secteur_6_-_Toulouse_Ouest" title="Quartiers de Toulouse">Arènes Romaines</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Martin-du-Touch" title="Saint-Martin-du-Touch">Saint-Martin-du-Touch</a></li> <li><a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">2. Lardenne - Les Pradettes - Basso Cambo</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lardenne" title="Lardenne">Lardenne</a></li> <li><a href="/wiki/Pradettes_(Toulouse)" title="Pradettes (Toulouse)">Les Pradettes</a></li> <li><a href="/wiki/Basso_Cambo" title="Basso Cambo">Basso Cambo</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">3. Mirail - Reynerie - Bellefontaine</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Mirail" title="Mirail">Mirail</a></li> <li><a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">Reynerie</a></li> <li><a href="/wiki/Bellefontaine_(Toulouse)" title="Bellefontaine (Toulouse)">Bellefontaine</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:45%">4. Saint-Simon - Lafourguette - Oncopole</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Saint-Simon_(Toulouse)" title="Saint-Simon (Toulouse)">Saint-Simon</a></li> <li><a href="/wiki/Lafourguette" title="Lafourguette">Lafourguette</a></li> <li><a href="/wiki/Oncopole_de_Toulouse" title="Oncopole de Toulouse">Oncopole</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;" colspan="2"><table class="wikitable" style="text-align:left;margin:0px;width:100%;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center"><b><a href="/wiki/Quartiers_de_Toulouse#Anciens_quartiers" title="Quartiers de Toulouse">Ancien découpage administratif</a></b></td></tr></tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Capitole" title="Quartier Capitole">Capitole</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Daurade" title="Quartier de la Daurade">Daurade</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Bourse_(Toulouse)" title="Quartier de la Bourse (Toulouse)">Bourse</a>, <a href="/wiki/Quartier_Esquirol_(Toulouse)" title="Quartier Esquirol (Toulouse)">Esquirol</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Georges-Occitane" title="Saint-Georges-Occitane">Saint-Georges-Occitane</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Aubin" title="Quartier Saint-Aubin">Saint-Aubin</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Dupuy" title="Quartier Dupuy">Dupuy</a></li> <li><a href="/wiki/Port_Saint-Sauveur" title="Port Saint-Sauveur">Port Saint-Sauveur</a></li> <li><a href="/wiki/Guilhem%C3%A9ry" title="Guilheméry">Guilheméry</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pinel_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pinel (Toulouse) (page inexistante)">Pinel</a></li> <li><a href="/wiki/Bonhoure" title="Bonhoure">Bonhoure</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Saint-%C3%89tienne" title="Quartier Saint-Étienne">Saint-Étienne</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Dalbade" title="Quartier de la Dalbade">Dalbade</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_des_Carmes" title="Quartier des Carmes">Carmes</a>, <a href="/wiki/Quartier_du_Salin" title="Quartier du Salin">Salin</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Michel_(Toulouse)" title="Quartier Saint-Michel (Toulouse)">Saint-Michel</a>, <a href="/wiki/Quartier_le_Busca" title="Quartier le Busca">Le Busca</a></li> <li><a href="/wiki/Crampel" title="Crampel">Crampel</a>, <a href="/wiki/Montplaisir_(Toulouse)" class="mw-redirect" title="Montplaisir (Toulouse)">Montplaisir</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Les_R%C3%A9collets&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Les Récollets (page inexistante)">Les Récollets</a>, <a href="/wiki/Parc_Toulousain" title="Parc Toulousain">Parc Toulousain</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;3</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">Saint-Cyprien</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Cyprien" title="Quartier Saint-Cyprien">Patte d’Oie</a></li> <li><a href="/wiki/Bourrassol" title="Bourrassol">Bourrassol</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fontaines_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fontaines (Toulouse) (page inexistante)">Fontaines</a>, <a href="/wiki/Casselardit" title="Casselardit">Casselardit</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fer_%C3%A0_Cheval&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fer à Cheval (page inexistante)">Fer à Cheval</a>, <a href="/w/index.php?title=Rapas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rapas (page inexistante)">Rapas</a></li> <li><a href="/wiki/Ar%C3%A8nes_(quartier_de_Toulouse)" title="Arènes (quartier de Toulouse)">Arènes</a>, <a href="/wiki/TOEC_(quartier)" title="TOEC (quartier)">TOEC</a></li> <li><a href="/wiki/Fontaine-Lestang" title="Fontaine-Lestang">Fontaine-Lestang</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;4</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_des_Amidonniers" title="Quartier des Amidonniers">Amidonniers</a></li> <li><a href="/wiki/Minimes_(Toulouse)" title="Minimes (Toulouse)">Minimes</a></li> <li><a href="/wiki/Sept_Deniers" title="Sept Deniers">Sept Deniers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%C3%A9arnais_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Béarnais (Toulouse) (page inexistante)">Béarnais</a></li> <li><a href="/wiki/Compans-Caffarelli" title="Compans-Caffarelli">Compans-Caffarelli</a></li> <li><a href="/wiki/Ponts-Jumeaux" title="Ponts-Jumeaux">Ponts-Jumeaux</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;5</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_des_Chalets" title="Quartier des Chalets">Chalets</a>, <a href="/wiki/Quartier_des_Chalets" title="Quartier des Chalets">Concorde</a></li> <li><a href="/wiki/Matabiau" title="Matabiau">Bayard</a>, <a href="/wiki/Quartier_Belfort" title="Quartier Belfort">Belfort</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Riquet_/_P%C3%A9ri&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Riquet / Péri (page inexistante)">Riquet / Péri</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_Arnaud-Bernard" title="Quartier Arnaud-Bernard">Arnaud-Bernard</a>, <a href="/wiki/Matabiau" title="Matabiau">Matabiau</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Universit%C3%A9_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Université (Toulouse) (page inexistante)">Université</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Saint-Sernin_/_Taur&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Saint-Sernin / Taur (page inexistante)">Saint-Sernin / Taur</a></li> <li><a href="/wiki/Victor-Hugo_(Toulouse)" title="Victor-Hugo (Toulouse)">Victor-Hugo</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;6</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bonnefoy_(Toulouse)" title="Bonnefoy (Toulouse)">Bonnefoy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Raisin_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Raisin (Toulouse) (page inexistante)">Raisin</a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%A9greneys" title="Négreneys">Négreneys</a>, <a href="/w/index.php?title=Mazades&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mazades (page inexistante)">Mazades</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;7</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=La_Gloire_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La Gloire (Toulouse) (page inexistante)">La Gloire</a>, <a href="/wiki/Jolimont_(Toulouse)" title="Jolimont (Toulouse)">La Colonne</a></li> <li><a href="/wiki/Jolimont_(Toulouse)" title="Jolimont (Toulouse)">Jolimont</a>, <a href="/wiki/La_Roseraie_(Toulouse)" title="La Roseraie (Toulouse)">La Roseraie</a>, <a href="/wiki/Amouroux_(Toulouse)" title="Amouroux (Toulouse)">Amouroux</a></li> <li><a href="/wiki/Soupetard" title="Soupetard">Soupetard</a>, <a href="/wiki/Gramont_(Toulouse)" class="mw-redirect" title="Gramont (Toulouse)">Gramont</a>, <a href="/w/index.php?title=Montredon_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Montredon (Toulouse) (page inexistante)">Montredon</a></li> <li><a href="/wiki/Les_Argoulets" title="Les Argoulets">Argoulets</a>, <a href="/wiki/Marengo_(Toulouse)" title="Marengo (Toulouse)">Marengo</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;8</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/C%C3%B4te_Pav%C3%A9e" title="Côte Pavée">Côte Pavée</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ayga&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ayga (page inexistante)">Ayga</a>, <a href="/wiki/Moscou_(Toulouse)" title="Moscou (Toulouse)">Moscou</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_du_ch%C3%A2teau_de_l%27Hers" class="mw-redirect" title="Quartier du château de l&#39;Hers">Quartier du château de l'Hers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Limayrac_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Limayrac (Toulouse) (page inexistante)">Limayrac</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;9</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Sauzelong" title="Sauzelong">Saouzelong</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%27Ormeau_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="L&#39;Ormeau (Toulouse) (page inexistante)">L'Ormeau</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=La_Grande_Plaine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La Grande Plaine (page inexistante)">La Grande Plaine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Parc_du_Canal&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Parc du Canal (page inexistante)">Parc du Canal</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Le_Palays&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Le Palays (page inexistante)">Le Palays</a></li> <li><a href="/wiki/Lespinet" title="Lespinet">Lespinet</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;10</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Saint-Agne" title="Quartier Saint-Agne">Saint-Agne</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%8Ele_du_Ramier" title="Île du Ramier">Île du Ramier</a></li> <li><a href="/wiki/Empalot" title="Empalot">Empalot</a></li> <li><a href="/wiki/Jules-Julien_(Toulouse)" title="Jules-Julien (Toulouse)">Jules-Julien</a>, <a href="/wiki/Rangueil" title="Rangueil">Rangueil</a></li> <li><a href="/wiki/Pech-David" title="Pech-David">Pech-David</a></li> <li><a href="/wiki/Pouvourville_(Toulouse)" title="Pouvourville (Toulouse)">Pouvourville</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;11</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Croix_de_Pierre" title="Quartier de la Croix de Pierre">Croix de Pierre</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Croix_de_Pierre" title="Quartier de la Croix de Pierre">Oustalous</a></li> <li><a href="/wiki/Quartier_de_la_Croix_de_Pierre" title="Quartier de la Croix de Pierre">Sainte-Cécile</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;12</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pradettes_(Toulouse)" title="Pradettes (Toulouse)">Pradettes</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Simon_(Toulouse)" title="Saint-Simon (Toulouse)">Saint-Simon</a></li> <li><a href="/wiki/Lardenne" title="Lardenne">Lardenne</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Barigoude&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Barigoude (page inexistante)">Barigoude</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Les_Capelles_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Les Capelles (Toulouse) (page inexistante)">Les Capelles</a></li> <li><a href="/wiki/Basso_Cambo" title="Basso Cambo">Basso Cambo</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;13</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Saint-Martin-du-Touch" title="Saint-Martin-du-Touch">Saint-Martin-du-Touch</a></li> <li><a href="/wiki/Purpan" title="Purpan">Purpan</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;14</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/La_Salade" title="La Salade">La Salade</a></li> <li><a href="/wiki/Lalande_(Toulouse)" title="Lalande (Toulouse)">Lalande</a></li> <li><a href="/wiki/Ginestous" title="Ginestous">Ginestous</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=La_Glaci%C3%A8re_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La Glacière (Toulouse) (page inexistante)">La Glacière</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;15</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Quartier_Croix-Daurade" title="Quartier Croix-Daurade">Croix-Daurade</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Paleficat_/_Virebent&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Paleficat / Virebent (page inexistante)">Paleficat / Virebent</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rixens&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rixens (page inexistante)">Rixens</a></li> <li><a href="/wiki/Les_Izards-Trois_Cocus" class="mw-redirect" title="Les Izards-Trois Cocus">Les Izards-Trois Cocus</a>, <a href="/wiki/Borderouge" title="Borderouge">Borderouge</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Selve_(Toulouse)" title="Grand Selve (Toulouse)">Grand Selve</a></li> <li><a href="/wiki/Barri%C3%A8re-de-Paris" title="Barrière-de-Paris">Barrière de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Montblanc_(Toulouse)" title="Montblanc (Toulouse)">Montblanc</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;16</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Papus_(Toulouse)" title="Papus (Toulouse)">Papus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tabar_(Toulouse)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tabar (Toulouse) (page inexistante)">Tabar</a>, <a href="/wiki/Bordelongue" title="Bordelongue">Bordelongue</a></li> <li><a href="/wiki/Lafourguette" title="Lafourguette">Lafourguette</a></li> <li><a href="/wiki/La_Faourette" title="La Faourette">La Faourette</a></li> <li><a href="/wiki/Bagatelle_(Toulouse)" title="Bagatelle (Toulouse)">Bagatelle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Desbals&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Desbals (page inexistante)">Desbals</a></li> <li><a href="/wiki/La_C%C3%A9pi%C3%A8re" title="La Cépière">La Cépière</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:13%">Quartier <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;17</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Mirail-Universit%C3%A9" title="Mirail-Université">Mirail-Université</a></li> <li><a href="/wiki/Reynerie_(quartier)" title="Reynerie (quartier)">Reynerie</a></li> <li><a href="/wiki/Bellefontaine_(Toulouse)" title="Bellefontaine (Toulouse)">Bellefontaine</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Modèle:Palette Toulouse Métropole"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Toulouse_M%C3%A9tropole&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Toulouse_M%C3%A9tropole" title="Toulouse Métropole">Toulouse Métropole</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Aigrefeuille_(Haute-Garonne)" title="Aigrefeuille (Haute-Garonne)">Aigrefeuille</a></li> <li><a href="/wiki/Aucamville_(Haute-Garonne)" title="Aucamville (Haute-Garonne)">Aucamville</a></li> <li><a href="/wiki/Aussonne" title="Aussonne">Aussonne</a></li> <li><a href="/wiki/Balma" title="Balma">Balma</a></li> <li><a href="/wiki/Beaupuy_(Haute-Garonne)" title="Beaupuy (Haute-Garonne)">Beaupuy</a></li> <li><a href="/wiki/Beauzelle" title="Beauzelle">Beauzelle</a></li> <li><a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a></li> <li><a href="/wiki/Brax_(Haute-Garonne)" title="Brax (Haute-Garonne)">Brax</a></li> <li><a href="/wiki/Brugui%C3%A8res" title="Bruguières">Bruguières</a></li> <li><a href="/wiki/Castelginest" title="Castelginest">Castelginest</a></li> <li><a href="/wiki/Colomiers" title="Colomiers">Colomiers</a></li> <li><a href="/wiki/Cornebarrieu" title="Cornebarrieu">Cornebarrieu</a></li> <li><a href="/wiki/Cugnaux" title="Cugnaux">Cugnaux</a></li> <li><a href="/wiki/Dr%C3%A9mil-Lafage" title="Drémil-Lafage">Drémil-Lafage</a></li> <li><a href="/wiki/Fenouillet_(Haute-Garonne)" title="Fenouillet (Haute-Garonne)">Fenouillet</a></li> <li><a href="/wiki/Flourens_(Haute-Garonne)" title="Flourens (Haute-Garonne)">Flourens</a></li> <li><a href="/wiki/Fonbeauzard" title="Fonbeauzard">Fonbeauzard</a></li> <li><a href="/wiki/Gagnac-sur-Garonne" title="Gagnac-sur-Garonne">Gagnac-sur-Garonne</a></li> <li><a href="/wiki/Gratentour" title="Gratentour">Gratentour</a></li> <li><a href="/wiki/Launaguet" title="Launaguet">Launaguet</a></li> <li><a href="/wiki/Lespinasse_(Haute-Garonne)" title="Lespinasse (Haute-Garonne)">Lespinasse</a></li> <li><a href="/wiki/Mondonville" title="Mondonville">Mondonville</a></li> <li><a href="/wiki/Mondouzil" title="Mondouzil">Mondouzil</a></li> <li><a href="/wiki/Mons_(Haute-Garonne)" title="Mons (Haute-Garonne)">Mons</a></li> <li><a href="/wiki/Montrab%C3%A9" title="Montrabé">Montrabé</a></li> <li><a href="/wiki/Pibrac" title="Pibrac">Pibrac</a></li> <li><a href="/wiki/Pin-Balma" title="Pin-Balma">Pin-Balma</a></li> <li><a href="/wiki/Quint-Fonsegrives" title="Quint-Fonsegrives">Quint-Fonsegrives</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Alban_(Haute-Garonne)" title="Saint-Alban (Haute-Garonne)">Saint-Alban</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Jean_(Haute-Garonne)" title="Saint-Jean (Haute-Garonne)">Saint-Jean</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Jory" title="Saint-Jory">Saint-Jory</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Orens-de-Gameville" title="Saint-Orens-de-Gameville">Saint-Orens-de-Gameville</a></li> <li><a href="/wiki/Seilh" title="Seilh">Seilh</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a></li> <li><a href="/wiki/L%27Union_(Haute-Garonne)" title="L&#39;Union (Haute-Garonne)">L'Union</a></li> <li><a href="/wiki/Villeneuve-Tolosane" title="Villeneuve-Tolosane">Villeneuve-Tolosane</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="2"><div class="liste-horizontale"><i>Autres intercommunalités de l’<b><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">unité urbaine de Toulouse</a></b></i>&#160;: <ul><li><a href="/wiki/Le_Muretain_Agglo" title="Le Muretain Agglo">Le Muretain Agglo</a></li> <li><a href="/wiki/Sicoval" title="Sicoval">Communauté d'agglomération du Sicoval</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_de_communes_Le_Grand_Ouest_Toulousain" title="Communauté de communes Le Grand Ouest Toulousain">Communauté de communes Le Grand Ouest Toulousain</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_de_communes_Grand_Sud_Tarn-et-Garonne" title="Communauté de communes Grand Sud Tarn-et-Garonne">Communauté de communes Grand Sud Tarn-et-Garonne</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_de_communes_des_Hauts_Tolosans" title="Communauté de communes des Hauts Tolosans">Communauté de communes des Hauts Tolosans</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_de_communes_du_Frontonnais" title="Communauté de communes du Frontonnais">Communauté de communes du Frontonnais</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_de_communes_des_Coteaux_du_Girou" title="Communauté de communes des Coteaux du Girou">Communauté de communes des Coteaux du Girou</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_de_communes_des_Coteaux_Bellevue" title="Communauté de communes des Coteaux Bellevue">Communauté de communes des Coteaux Bellevue</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style="background:white"> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style="background:#CCCCFF"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Villes_de_la_Haute-Garonne" title="Modèle:Palette Villes de la Haute-Garonne"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Villes_de_la_Haute-Garonne&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%">Villes de la <a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a></div><div class="clear" style="clear:both;"></div><small>Les communes de plus de 8&#160;000 habitants</small></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align:right; white-space:nowrap; background::#DDDDFF">Plus de 500&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="background:white;"><a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a> <small>(<a href="/wiki/Liste_des_pr%C3%A9fectures_de_France" title="Liste des préfectures de France">préfecture</a>)</small></td> <td class="navbox-image" rowspan="4" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg/65px-Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg.png" decoding="async" width="65" height="72" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg/98px-Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg/130px-Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align:right; white-space:nowrap; background::#DDDDFF">Plus de 20&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background:white;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a></li> <li><a href="/wiki/Colomiers" title="Colomiers">Colomiers</a></li> <li><a href="/wiki/Cugnaux" title="Cugnaux">Cugnaux</a></li> <li><a href="/wiki/Muret_(Haute-Garonne)" title="Muret (Haute-Garonne)">Muret</a> <small>(<a href="/wiki/Liste_des_sous-pr%C3%A9fectures_de_France" title="Liste des sous-préfectures de France">sous-préfecture</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Plaisance-du-Touch" title="Plaisance-du-Touch">Plaisance-du-Touch</a></li> <li><a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align:right; white-space:nowrap; background::#DDDDFF">Plus de 10&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="background:white;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Auterive_(Haute-Garonne)" title="Auterive (Haute-Garonne)">Auterive</a></li> <li><a href="/wiki/Balma" title="Balma">Balma</a></li> <li><a href="/wiki/Castanet-Tolosan" title="Castanet-Tolosan">Castanet-Tolosan</a></li> <li><a href="/wiki/Castelginest" title="Castelginest">Castelginest</a></li> <li><a href="/wiki/Fonsorbes" title="Fonsorbes">Fonsorbes</a></li> <li><a href="/wiki/L%27Union_(Haute-Garonne)" title="L&#39;Union (Haute-Garonne)">L'Union</a></li> <li><a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Gaudens" title="Saint-Gaudens">Saint-Gaudens</a> <small>(<a href="/wiki/Liste_des_sous-pr%C3%A9fectures_de_France" title="Liste des sous-préfectures de France">sous-préfecture</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/Saint-Jean_(Haute-Garonne)" title="Saint-Jean (Haute-Garonne)">Saint-Jean</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Orens-de-Gameville" title="Saint-Orens-de-Gameville">Saint-Orens-de-Gameville</a></li> <li><a href="/wiki/Seysses" title="Seysses">Seysses</a></li> <li><a href="/wiki/Villeneuve-Tolosane" title="Villeneuve-Tolosane">Villeneuve-Tolosane</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="text-align:right; white-space:nowrap; background::#DDDDFF">Plus de 8&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background:white;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Aucamville_(Haute-Garonne)" title="Aucamville (Haute-Garonne)">Aucamville</a></li> <li><a href="/wiki/Beauzelle" title="Beauzelle">Beauzelle</a></li> <li><a href="/wiki/Cornebarrieu" title="Cornebarrieu">Cornebarrieu</a></li> <li><a href="/wiki/Frouzins" title="Frouzins">Frouzins</a></li> <li><a href="/wiki/Grenade_(Haute-Garonne)" title="Grenade (Haute-Garonne)">Grenade</a></li> <li><a href="/wiki/La_Salvetat-Saint-Gilles" title="La Salvetat-Saint-Gilles">La Salvetat-Saint-Gilles</a></li> <li><a href="/wiki/Launaguet" title="Launaguet">Launaguet</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9guevin" title="Léguevin">Léguevin</a></li> <li><a href="/wiki/Pibrac" title="Pibrac">Pibrac</a></li> <li><a href="/wiki/Portet-sur-Garonne" title="Portet-sur-Garonne">Portet-sur-Garonne</a></li> <li><a href="/wiki/Revel_(Haute-Garonne)" title="Revel (Haute-Garonne)">Revel</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Lys" title="Saint-Lys">Saint-Lys</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Grandes_villes_de_France" title="Modèle:Palette Grandes villes de France"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Grandes_villes_de_France&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_communes_de_France_les_plus_peupl%C3%A9es" title="Liste des communes de France les plus peuplées">Communes les plus peuplées de France</a></div><div class="clear" style="clear:both;"></div><small><a href="/wiki/Commune_(France)" title="Commune (France)">Communes</a> de plus de 100&#160;000 habitants, par ordre décroissant</small></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 2&#160;000&#160;000</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 500&#160;000</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a></li> <li><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 200&#160;000</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Nice" title="Nice">Nice</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a></li> <li><a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Lille" title="Lille">Lille</a></li> <li><a href="/wiki/Rennes" title="Rennes">Rennes</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 100&#160;000</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Toulon" title="Toulon">Toulon</a></li> <li><a href="/wiki/Reims" title="Reims">Reims</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-%C3%89tienne" title="Saint-Étienne">Saint-Étienne</a></li> <li><a href="/wiki/Le_Havre" title="Le Havre">Le Havre</a></li> <li><a href="/wiki/Villeurbanne" title="Villeurbanne">Villeurbanne</a></li> <li><a href="/wiki/Dijon" title="Dijon">Dijon</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Angers" title="Angers">Angers</a></li> <li><a href="/wiki/Grenoble" title="Grenoble">Grenoble</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Denis_(La_R%C3%A9union)" title="Saint-Denis (La Réunion)">Saint-Denis <small>(La Réunion)</small></a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%AEmes" title="Nîmes">Nîmes</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Denis_(Seine-Saint-Denis)" title="Saint-Denis (Seine-Saint-Denis)">Saint-Denis <small>(Seine-Saint-Denis)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Aix-en-Provence" title="Aix-en-Provence">Aix-en-Provence</a></li> <li><a href="/wiki/Clermont-Ferrand" title="Clermont-Ferrand">Clermont-Ferrand</a></li> <li><a href="/wiki/Le_Mans" title="Le Mans">Le Mans</a></li> <li><a href="/wiki/Brest" title="Brest">Brest</a></li> <li><a href="/wiki/Tours" title="Tours">Tours</a></li> <li><a href="/wiki/Amiens" title="Amiens">Amiens</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Annecy" title="Annecy">Annecy</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Limoges" title="Limoges">Limoges</a></li> <li><a href="/wiki/Metz" title="Metz">Metz</a></li> <li><a href="/wiki/Perpignan" title="Perpignan">Perpignan</a></li> <li><a href="/wiki/Boulogne-Billancourt" title="Boulogne-Billancourt">Boulogne-Billancourt</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Besan%C3%A7on" title="Besançon">Besançon</a></li> <li><a href="/wiki/Orl%C3%A9ans" title="Orléans">Orléans</a></li> <li><a href="/wiki/Rouen" title="Rouen">Rouen</a></li> <li><a href="/wiki/Montreuil_(Seine-Saint-Denis)" title="Montreuil (Seine-Saint-Denis)">Montreuil</a></li> <li><a href="/wiki/Caen" title="Caen">Caen</a></li> <li><a href="/wiki/Argenteuil_(Val-d%27Oise)" title="Argenteuil (Val-d&#39;Oise)">Argenteuil</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Paul_(La_R%C3%A9union)" title="Saint-Paul (La Réunion)">Saint-Paul</a></li> <li><a href="/wiki/Mulhouse" title="Mulhouse">Mulhouse</a></li> <li><a href="/wiki/Nancy" title="Nancy">Nancy</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Pr%C3%A9fecture_de_France" title="Modèle:Palette Préfecture de France"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Pr%C3%A9fecture_de_France&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_pr%C3%A9fectures_de_France" title="Liste des préfectures de France">Préfectures</a> et <a href="/wiki/Chef-lieu#France" title="Chef-lieu">chefs-lieux de collectivités</a> de <a href="/wiki/France" title="France">France</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Préfectures de région<br />métropolitaine</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> (<a href="/wiki/Auvergne-Rh%C3%B4ne-Alpes" title="Auvergne-Rhône-Alpes">Auvergne-Rhône-Alpes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Dijon" title="Dijon">Dijon</a> (<a href="/wiki/Bourgogne-Franche-Comt%C3%A9" title="Bourgogne-Franche-Comté">Bourgogne-Franche-Comté</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rennes" title="Rennes">Rennes</a> (<a href="/wiki/Bretagne_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Bretagne (région administrative)">Bretagne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Orl%C3%A9ans" title="Orléans">Orléans</a> (<a href="/wiki/Centre-Val_de_Loire" title="Centre-Val de Loire">Centre-Val de Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ajaccio" title="Ajaccio">Ajaccio</a> (<a href="/wiki/Corse" title="Corse">Corse</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a> (<a href="/wiki/Grand_Est" title="Grand Est">Grand Est</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Lille" title="Lille">Lille</a> (<a href="/wiki/Hauts-de-France" title="Hauts-de-France">Hauts-de-France</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> (<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rouen" title="Rouen">Rouen</a> (<a href="/wiki/Normandie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Normandie (région administrative)">Normandie</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> (<a href="/wiki/Nouvelle-Aquitaine" title="Nouvelle-Aquitaine">Nouvelle-Aquitaine</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a> (<a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">Occitanie</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> (<a href="/wiki/Pays_de_la_Loire" title="Pays de la Loire">Pays de la Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a> (<a href="/wiki/Provence-Alpes-C%C3%B4te_d%27Azur" title="Provence-Alpes-Côte d&#39;Azur">Provence-Alpes-Côte d’Azur</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Préfectures d’outre-mer</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Basse-Terre" title="Basse-Terre">Basse-Terre</a> (<a href="/wiki/Guadeloupe" title="Guadeloupe">Guadeloupe</a>)</li> <li><a href="/wiki/Cayenne" title="Cayenne">Cayenne</a> (<a href="/wiki/Guyane" title="Guyane">Guyane</a>)</li> <li><a href="/wiki/Fort-de-France" title="Fort-de-France">Fort-de-France</a> (<a href="/wiki/Martinique" title="Martinique">Martinique</a>)</li> <li><a href="/wiki/Saint-Denis_(La_R%C3%A9union)" title="Saint-Denis (La Réunion)">Saint-Denis</a> (<a href="/wiki/La_R%C3%A9union" title="La Réunion">La Réunion</a>)</li> <li><a href="/wiki/Mamoudzou" title="Mamoudzou">Mamoudzou</a> (<a href="/wiki/Mayotte" title="Mayotte">Mayotte</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Chefs-lieux de collectivité<br />d’outre-mer</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Papeete" title="Papeete">Papeete</a> (<a href="/wiki/Polyn%C3%A9sie_fran%C3%A7aise" title="Polynésie française">Polynésie française</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gustavia_(Saint-Barth%C3%A9lemy)" title="Gustavia (Saint-Barthélemy)">Gustavia</a> (<a href="/wiki/Saint-Barth%C3%A9lemy_(Antilles_fran%C3%A7aises)" title="Saint-Barthélemy (Antilles françaises)">Saint-Barthélemy</a>)</li> <li><a href="/wiki/Marigot_(Saint-Martin)" title="Marigot (Saint-Martin)">Marigot</a> (<a href="/wiki/Saint-Martin_(Antilles_fran%C3%A7aises)" title="Saint-Martin (Antilles françaises)">Saint-Martin</a>)</li> <li><a href="/wiki/Saint-Pierre_(Saint-Pierre-et-Miquelon)" title="Saint-Pierre (Saint-Pierre-et-Miquelon)">Saint-Pierre</a> (<a href="/wiki/Saint-Pierre-et-Miquelon" title="Saint-Pierre-et-Miquelon">Saint-Pierre-et-Miquelon</a>)</li> <li><a href="/wiki/Mata-Utu" title="Mata-Utu">Mata-Utu</a> (<a href="/wiki/Wallis-et-Futuna" title="Wallis-et-Futuna">Wallis-et-Futuna</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Chef-lieu de collectivité<br /><span class="nowrap">à statut spécifique</span></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><a href="/wiki/Noum%C3%A9a" title="Nouméa">Nouméa</a> (<a href="/wiki/Nouvelle-Cal%C3%A9donie" title="Nouvelle-Calédonie">Nouvelle-Calédonie</a>)</td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Préfectures <span class="nowrap">de département</span><br />métropolitain</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bourg-en-Bresse" title="Bourg-en-Bresse">Bourg-en-Bresse</a> (<a href="/wiki/Ain_(d%C3%A9partement)" title="Ain (département)">Ain</a>)</li> <li><a href="/wiki/Laon" title="Laon">Laon</a> (<a href="/wiki/Aisne_(d%C3%A9partement)" title="Aisne (département)">Aisne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Moulins_(Allier)" title="Moulins (Allier)">Moulins</a> (<a href="/wiki/Allier_(d%C3%A9partement)" title="Allier (département)">Allier</a>)</li> <li><a href="/wiki/Digne-les-Bains" title="Digne-les-Bains">Digne-les-Bains</a> (<a href="/wiki/Alpes-de-Haute-Provence" title="Alpes-de-Haute-Provence">Alpes-de-Haute-Provence</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gap" title="Gap">Gap</a> (<a href="/wiki/Hautes-Alpes" title="Hautes-Alpes">Hautes-Alpes</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Nice" title="Nice">Nice</a> (<a href="/wiki/Alpes-Maritimes" title="Alpes-Maritimes">Alpes-Maritimes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Privas" title="Privas">Privas</a> (<a href="/wiki/Ard%C3%A8che_(d%C3%A9partement)" title="Ardèche (département)">Ardèche</a>)</li> <li><a href="/wiki/Charleville-M%C3%A9zi%C3%A8res" title="Charleville-Mézières">Charleville-Mézières</a> (<a href="/wiki/Ardennes_(d%C3%A9partement)" title="Ardennes (département)">Ardennes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Foix" title="Foix">Foix</a> (<a href="/wiki/Ari%C3%A8ge_(d%C3%A9partement)" title="Ariège (département)">Ariège</a>)</li> <li><a href="/wiki/Troyes" title="Troyes">Troyes</a> (<a href="/wiki/Aube_(d%C3%A9partement)" title="Aube (département)">Aube</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Carcassonne" title="Carcassonne">Carcassonne</a> (<a href="/wiki/Aude_(d%C3%A9partement)" title="Aude (département)">Aude</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rodez" title="Rodez">Rodez</a> (<a href="/wiki/Aveyron_(d%C3%A9partement)" title="Aveyron (département)">Aveyron</a>)</li> <li><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a> (<a href="/wiki/Bouches-du-Rh%C3%B4ne" title="Bouches-du-Rhône">Bouches-du-Rhône</a>)</li> <li><a href="/wiki/Caen" title="Caen">Caen</a> (<a href="/wiki/Calvados_(d%C3%A9partement)" title="Calvados (département)">Calvados</a>)</li> <li><a href="/wiki/Aurillac" title="Aurillac">Aurillac</a> (<a href="/wiki/Cantal_(d%C3%A9partement)" title="Cantal (département)">Cantal</a>)</li> <li><a href="/wiki/Angoul%C3%AAme" title="Angoulême">Angoulême</a> (<a href="/wiki/Charente_(d%C3%A9partement)" title="Charente (département)">Charente</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/La_Rochelle" title="La Rochelle">La Rochelle</a> (<a href="/wiki/Charente-Maritime" title="Charente-Maritime">Charente-Maritime</a>)</li> <li><a href="/wiki/Bourges" title="Bourges">Bourges</a> (<a href="/wiki/Cher_(d%C3%A9partement)" title="Cher (département)">Cher</a>)</li> <li><a href="/wiki/Tulle" title="Tulle">Tulle</a> (<a href="/wiki/Corr%C3%A8ze_(d%C3%A9partement)" title="Corrèze (département)">Corrèze</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ajaccio" title="Ajaccio">Ajaccio</a> (<a href="/wiki/Corse-du-Sud" title="Corse-du-Sud">Corse-du-Sud</a>)</li> <li><a href="/wiki/Bastia" title="Bastia">Bastia</a> (<a href="/wiki/Haute-Corse" title="Haute-Corse">Haute-Corse</a>)</li> <li><a href="/wiki/Dijon" title="Dijon">Dijon</a> (<a href="/wiki/C%C3%B4te-d%27Or" title="Côte-d&#39;Or">Côte-d’Or</a>)</li> <li><a href="/wiki/Saint-Brieuc" title="Saint-Brieuc">Saint-Brieuc</a> (<a href="/wiki/C%C3%B4tes-d%27Armor" title="Côtes-d&#39;Armor">Côtes-d’Armor</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gu%C3%A9ret" title="Guéret">Guéret</a> (<a href="/wiki/Creuse_(d%C3%A9partement)" title="Creuse (département)">Creuse</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/P%C3%A9rigueux" title="Périgueux">Périgueux</a> (<a href="/wiki/Dordogne_(d%C3%A9partement)" title="Dordogne (département)">Dordogne</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Besan%C3%A7on" title="Besançon">Besançon</a> (<a href="/wiki/Doubs_(d%C3%A9partement)" title="Doubs (département)">Doubs</a>)</li> <li><a href="/wiki/Valence_(Dr%C3%B4me)" title="Valence (Drôme)">Valence</a> (<a href="/wiki/Dr%C3%B4me_(d%C3%A9partement)" title="Drôme (département)">Drôme</a>)</li> <li><a href="/wiki/%C3%89vreux" title="Évreux">Évreux</a> (<a href="/wiki/Eure_(d%C3%A9partement)" title="Eure (département)">Eure</a>)</li> <li><a href="/wiki/Chartres" title="Chartres">Chartres</a> (<a href="/wiki/Eure-et-Loir" title="Eure-et-Loir">Eure-et-Loir</a>)</li> <li><a href="/wiki/Quimper" title="Quimper">Quimper</a> (<a href="/wiki/Finist%C3%A8re" title="Finistère">Finistère</a>)</li> <li><a href="/wiki/N%C3%AEmes" title="Nîmes">Nîmes</a> (<a href="/wiki/Gard" title="Gard">Gard</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a> (<a href="/wiki/Haute-Garonne" title="Haute-Garonne">Haute-Garonne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Auch" title="Auch">Auch</a> (<a href="/wiki/Gers_(d%C3%A9partement)" title="Gers (département)">Gers</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> (<a href="/wiki/Gironde_(d%C3%A9partement)" title="Gironde (département)">Gironde</a>)</li> <li><a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a> (<a href="/wiki/H%C3%A9rault_(d%C3%A9partement)" title="Hérault (département)">Hérault</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rennes" title="Rennes">Rennes</a> (<a href="/wiki/Ille-et-Vilaine" title="Ille-et-Vilaine">Ille-et-Vilaine</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teauroux" title="Châteauroux">Châteauroux</a> (<a href="/wiki/Indre_(d%C3%A9partement)" title="Indre (département)">Indre</a>)</li> <li><a href="/wiki/Tours" title="Tours">Tours</a> (<a href="/wiki/Indre-et-Loire" title="Indre-et-Loire">Indre-et-Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Grenoble" title="Grenoble">Grenoble</a> (<a href="/wiki/Is%C3%A8re_(d%C3%A9partement)" title="Isère (département)">Isère</a>)</li> <li><a href="/wiki/Lons-le-Saunier" title="Lons-le-Saunier">Lons-le-Saunier</a> (<a href="/wiki/Jura_(d%C3%A9partement)" title="Jura (département)">Jura</a>)</li> <li><a href="/wiki/Mont-de-Marsan" title="Mont-de-Marsan">Mont-de-Marsan</a> (<a href="/wiki/Landes_(d%C3%A9partement)" title="Landes (département)">Landes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Blois" title="Blois">Blois</a> (<a href="/wiki/Loir-et-Cher" title="Loir-et-Cher">Loir-et-Cher</a>)</li> <li><a href="/wiki/Saint-%C3%89tienne" title="Saint-Étienne">Saint-Étienne</a> (<a href="/wiki/Loire_(d%C3%A9partement)" title="Loire (département)">Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Le_Puy-en-Velay" title="Le Puy-en-Velay">Le Puy-en-Velay</a> (<a href="/wiki/Haute-Loire" title="Haute-Loire">Haute-Loire</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> (<a href="/wiki/Loire-Atlantique" title="Loire-Atlantique">Loire-Atlantique</a>)</li> <li><a href="/wiki/Orl%C3%A9ans" title="Orléans">Orléans</a> (<a href="/wiki/Loiret_(d%C3%A9partement)" title="Loiret (département)">Loiret</a>)</li> <li><a href="/wiki/Cahors" title="Cahors">Cahors</a> (<a href="/wiki/Lot_(d%C3%A9partement)" title="Lot (département)">Lot</a>)</li> <li><a href="/wiki/Agen" title="Agen">Agen</a> (<a href="/wiki/Lot-et-Garonne" title="Lot-et-Garonne">Lot-et-Garonne</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Mende" title="Mende">Mende</a> (<a href="/wiki/Loz%C3%A8re_(d%C3%A9partement)" title="Lozère (département)">Lozère</a>)</li> <li><a href="/wiki/Angers" title="Angers">Angers</a> (<a href="/wiki/Maine-et-Loire" title="Maine-et-Loire">Maine-et-Loire</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Saint-L%C3%B4" title="Saint-Lô">Saint-Lô</a> (<a href="/wiki/Manche_(d%C3%A9partement)" title="Manche (département)">Manche</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2lons-en-Champagne" title="Châlons-en-Champagne">Châlons-en-Champagne</a> (<a href="/wiki/Marne_(d%C3%A9partement)" title="Marne (département)">Marne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Chaumont_(Haute-Marne)" title="Chaumont (Haute-Marne)">Chaumont</a> (<a href="/wiki/Haute-Marne" title="Haute-Marne">Haute-Marne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Laval_(Mayenne)" title="Laval (Mayenne)">Laval</a> (<a href="/wiki/Mayenne_(d%C3%A9partement)" title="Mayenne (département)">Mayenne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Nancy" title="Nancy">Nancy</a> (<a href="/wiki/Meurthe-et-Moselle" title="Meurthe-et-Moselle">Meurthe-et-Moselle</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Bar-le-Duc" title="Bar-le-Duc">Bar-le-Duc</a> (<a href="/wiki/Meuse_(d%C3%A9partement)" title="Meuse (département)">Meuse</a>)</li> <li><a href="/wiki/Vannes" title="Vannes">Vannes</a> (<a href="/wiki/Morbihan" title="Morbihan">Morbihan</a>)</li> <li><a href="/wiki/Metz" title="Metz">Metz</a> (<a href="/wiki/Moselle_(d%C3%A9partement)" title="Moselle (département)">Moselle</a>)</li> <li><a href="/wiki/Nevers" title="Nevers">Nevers</a> (<a href="/wiki/Ni%C3%A8vre_(d%C3%A9partement)" title="Nièvre (département)">Nièvre</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Lille" title="Lille">Lille</a> (<a href="/wiki/Nord_(d%C3%A9partement_fran%C3%A7ais)" title="Nord (département français)">Nord</a>)</li> <li><a href="/wiki/Beauvais" title="Beauvais">Beauvais</a> (<a href="/wiki/Oise_(d%C3%A9partement)" title="Oise (département)">Oise</a>)</li> <li><a href="/wiki/Alen%C3%A7on" title="Alençon">Alençon</a> (<a href="/wiki/Orne_(d%C3%A9partement)" title="Orne (département)">Orne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a> (<a href="/wiki/Pas-de-Calais" title="Pas-de-Calais">Pas-de-Calais</a>)</li> <li><a href="/wiki/Clermont-Ferrand" title="Clermont-Ferrand">Clermont-Ferrand</a> (<a href="/wiki/Puy-de-D%C3%B4me" title="Puy-de-Dôme">Puy-de-Dôme</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Pau" title="Pau">Pau</a> (<a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es-Atlantiques" title="Pyrénées-Atlantiques">Pyrénées-Atlantiques</a>)</li> <li><a href="/wiki/Tarbes" title="Tarbes">Tarbes</a> (<a href="/wiki/Hautes-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Hautes-Pyrénées">Hautes-Pyrénées</a>)</li> <li><a href="/wiki/Perpignan" title="Perpignan">Perpignan</a> (<a href="/wiki/Pyr%C3%A9n%C3%A9es-Orientales" title="Pyrénées-Orientales">Pyrénées-Orientales</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a> (<a href="/wiki/Bas-Rhin" title="Bas-Rhin">Bas-Rhin</a>)</li> <li><a href="/wiki/Colmar" title="Colmar">Colmar</a> (<a href="/wiki/Haut-Rhin" title="Haut-Rhin">Haut-Rhin</a>)</li> <li><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> (<a href="/wiki/Rh%C3%B4ne_(d%C3%A9partement)" title="Rhône (département)">Rhône</a>)</li> <li><a href="/wiki/Vesoul" title="Vesoul">Vesoul</a> (<a href="/wiki/Haute-Sa%C3%B4ne" title="Haute-Saône">Haute-Saône</a>)</li> <li><a href="/wiki/M%C3%A2con" title="Mâcon">Mâcon</a> (<a href="/wiki/Sa%C3%B4ne-et-Loire" title="Saône-et-Loire">Saône-et-Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Le_Mans" title="Le Mans">Le Mans</a> (<a href="/wiki/Sarthe_(d%C3%A9partement)" title="Sarthe (département)">Sarthe</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Chamb%C3%A9ry" title="Chambéry">Chambéry</a> (<a href="/wiki/Savoie_(d%C3%A9partement)" title="Savoie (département)">Savoie</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Annecy" title="Annecy">Annecy</a> (<a href="/wiki/Haute-Savoie" title="Haute-Savoie">Haute-Savoie</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> (<a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rouen" title="Rouen">Rouen</a> (<a href="/wiki/Seine-Maritime" title="Seine-Maritime">Seine-Maritime</a>)</li> <li><a href="/wiki/Melun" title="Melun">Melun</a> (<a href="/wiki/Seine-et-Marne" title="Seine-et-Marne">Seine-et-Marne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Versailles" title="Versailles">Versailles</a> (<a href="/wiki/Yvelines" title="Yvelines">Yvelines</a>)</li> <li><a href="/wiki/Niort" title="Niort">Niort</a> (<a href="/wiki/Deux-S%C3%A8vres" title="Deux-Sèvres">Deux-Sèvres</a>)</li> <li><a href="/wiki/Amiens" title="Amiens">Amiens</a> (<a href="/wiki/Somme_(d%C3%A9partement)" title="Somme (département)">Somme</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Albi" title="Albi">Albi</a> (<a href="/wiki/Tarn_(d%C3%A9partement)" title="Tarn (département)">Tarn</a>)</li> <li><a href="/wiki/Montauban" title="Montauban">Montauban</a> (<a href="/wiki/Tarn-et-Garonne" title="Tarn-et-Garonne">Tarn-et-Garonne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Toulon" title="Toulon">Toulon</a> (<a href="/wiki/Var_(d%C3%A9partement)" title="Var (département)">Var</a>)</li> <li><a href="/wiki/Avignon" title="Avignon">Avignon</a> (<a href="/wiki/Vaucluse_(d%C3%A9partement)" title="Vaucluse (département)">Vaucluse</a>)</li> <li><a href="/wiki/La_Roche-sur-Yon" title="La Roche-sur-Yon">La Roche-sur-Yon</a> (<a href="/wiki/Vend%C3%A9e_(d%C3%A9partement)" title="Vendée (département)">Vendée</a>)</li> <li><a href="/wiki/Poitiers" title="Poitiers">Poitiers</a> (<a href="/wiki/Vienne_(d%C3%A9partement)" title="Vienne (département)">Vienne</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Limoges" title="Limoges">Limoges</a> (<a href="/wiki/Haute-Vienne" title="Haute-Vienne">Haute-Vienne</a>)</li> <li><a href="/wiki/%C3%89pinal" title="Épinal">Épinal</a> (<a href="/wiki/Vosges_(d%C3%A9partement)" title="Vosges (département)">Vosges</a>)</li> <li><a href="/wiki/Auxerre" title="Auxerre">Auxerre</a> (<a href="/wiki/Yonne_(d%C3%A9partement)" title="Yonne (département)">Yonne</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Belfort" title="Belfort">Belfort</a> (<a href="/wiki/Territoire_de_Belfort" title="Territoire de Belfort">Territoire de Belfort</a>)</li> <li><a href="/wiki/%C3%89vry-Courcouronnes" title="Évry-Courcouronnes">Évry-Courcouronnes</a> (<a href="/wiki/Essonne_(d%C3%A9partement)" title="Essonne (département)">Essonne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Nanterre" title="Nanterre">Nanterre</a> (<a href="/wiki/Hauts-de-Seine" title="Hauts-de-Seine">Hauts-de-Seine</a>)</li> <li><a href="/wiki/Bobigny" title="Bobigny">Bobigny</a> (<a href="/wiki/Seine-Saint-Denis" title="Seine-Saint-Denis">Seine-Saint-Denis</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Cr%C3%A9teil" title="Créteil">Créteil</a> (<a href="/wiki/Val-de-Marne" title="Val-de-Marne">Val-de-Marne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Pontoise" title="Pontoise">Pontoise</a> (<a href="/wiki/Val-d%27Oise" title="Val-d&#39;Oise">Val-d’Oise</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Chefs-lieux de province<br /><span class="nowrap">de Nouvelle-Calédonie</span></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lifou" title="Lifou">Lifou</a> (<a href="/wiki/Province_des_%C3%AEles_Loyaut%C3%A9" title="Province des îles Loyauté">Îles Loyauté</a>)</li> <li><a href="/wiki/Kon%C3%A9_(Nouvelle-Cal%C3%A9donie)" title="Koné (Nouvelle-Calédonie)">Koné</a> (<a href="/wiki/Province_Nord_(Nouvelle-Cal%C3%A9donie)" title="Province Nord (Nouvelle-Calédonie)">Nord</a>)</li> <li><a href="/wiki/Noum%C3%A9a" title="Nouméa">Nouméa</a> (<a href="/wiki/Province_Sud_(Nouvelle-Cal%C3%A9donie)" title="Province Sud (Nouvelle-Calédonie)">Sud</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Anciennes préfectures de région<br />métropolitaine</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a> (<a href="/wiki/Alsace" title="Alsace">Alsace</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> (<a href="/wiki/Aquitaine_(ancienne_r%C3%A9gion_administrative)" title="Aquitaine (ancienne région administrative)">Aquitaine</a>)</li> <li><a href="/wiki/Clermont-Ferrand" title="Clermont-Ferrand">Clermont-Ferrand</a> (<a href="/wiki/Auvergne_(ancienne_r%C3%A9gion_administrative)" title="Auvergne (ancienne région administrative)">Auvergne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Caen" title="Caen">Caen</a> (<a href="/wiki/Basse-Normandie" title="Basse-Normandie">Basse-Normandie</a>)</li> <li><a href="/wiki/Dijon" title="Dijon">Dijon</a> (<a href="/wiki/Bourgogne_(ancienne_r%C3%A9gion_administrative)" title="Bourgogne (ancienne région administrative)">Bourgogne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rennes" title="Rennes">Rennes</a> (<a href="/wiki/Bretagne_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Bretagne (région administrative)">Bretagne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Orl%C3%A9ans" title="Orléans">Orléans</a> (<a href="/wiki/Centre-Val_de_Loire" title="Centre-Val de Loire">Centre-Val de Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2lons-en-Champagne" title="Châlons-en-Champagne">Châlons-en-Champagne</a> (<a href="/wiki/Champagne-Ardenne" title="Champagne-Ardenne">Champagne-Ardenne</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ajaccio" title="Ajaccio">Ajaccio</a> (<a href="/wiki/Corse" title="Corse">Corse</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Besan%C3%A7on" title="Besançon">Besançon</a> (<a href="/wiki/Franche-Comt%C3%A9" title="Franche-Comté">Franche-Comté</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rouen" title="Rouen">Rouen</a> (<a href="/wiki/Haute-Normandie" title="Haute-Normandie">Haute-Normandie</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> (<a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a>)</li> <li><a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a> (<a href="/wiki/Languedoc-Roussillon" title="Languedoc-Roussillon">Languedoc-Roussillon</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Limoges" title="Limoges">Limoges</a> (<a href="/wiki/Limousin_(ancienne_r%C3%A9gion_administrative)" title="Limousin (ancienne région administrative)">Limousin</a>)</li> <li><a href="/wiki/Metz" title="Metz">Metz</a> (<a href="/wiki/Lorraine_(ancienne_r%C3%A9gion_administrative)" title="Lorraine (ancienne région administrative)">Lorraine</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a> (<a href="/wiki/Midi-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Midi-Pyrénées">Midi-Pyrénées</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Lille" title="Lille">Lille</a> (<a href="/wiki/Nord-Pas-de-Calais" title="Nord-Pas-de-Calais">Nord-Pas-de-Calais</a>)</li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> (<a href="/wiki/Pays_de_la_Loire" title="Pays de la Loire">Pays de la Loire</a>)</li> <li><a href="/wiki/Amiens" title="Amiens">Amiens</a> (<a href="/wiki/Picardie_(ancienne_r%C3%A9gion_administrative)" title="Picardie (ancienne région administrative)">Picardie</a>)</li> <li><a href="/wiki/Poitiers" title="Poitiers">Poitiers</a> (<a href="/wiki/Poitou-Charentes" title="Poitou-Charentes">Poitou-Charentes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a> (<a href="/wiki/Provence-Alpes-C%C3%B4te_d%27Azur" title="Provence-Alpes-Côte d&#39;Azur">Provence-Alpes-Côte d'Azur</a>)</li> <li><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> (<a href="/wiki/Rh%C3%B4ne-Alpes" title="Rhône-Alpes">Rhône-Alpes</a>)</li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Unit%C3%A9s_urbaines_fran%C3%A7aises" title="Modèle:Palette Unités urbaines françaises"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Unit%C3%A9s_urbaines_fran%C3%A7aises&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_unit%C3%A9s_urbaines_de_France" title="Liste des unités urbaines de France">Grandes agglomérations de France</a></div><div class="clear" style="clear:both;"></div><small><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_en_France" title="Unité urbaine en France">Unités urbaines</a> de plus de 100&#160;000&#160;habitants en 2022</small></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 10&#160;000&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Paris" title="Unité urbaine de Paris">Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 1&#160;000&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Bordeaux" title="Unité urbaine de Bordeaux">Bordeaux</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Lille_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Unité urbaine de Lille (partie française)">Lille <small>(partie française)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Lyon" title="Unité urbaine de Lyon">Lyon</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Marseille-Aix-en-Provence" title="Unité urbaine de Marseille-Aix-en-Provence">Marseille-Aix-en-Provence</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Unité urbaine de Toulouse">Toulouse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 500&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Douai-Lens" title="Unité urbaine de Douai-Lens">Douai-Lens</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Nantes" title="Unité urbaine de Nantes">Nantes</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Nice" title="Unité urbaine de Nice">Nice</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulon" title="Unité urbaine de Toulon">Toulon</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 400&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Avignon" title="Unité urbaine d&#39;Avignon">Avignon</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Grenoble" title="Unité urbaine de Grenoble">Grenoble</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Montpellier" title="Unité urbaine de Montpellier">Montpellier</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Rouen" title="Unité urbaine de Rouen">Rouen</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Strasbourg_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Unité urbaine de Strasbourg (partie française)">Strasbourg <small>(partie française)</small></a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 300&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_B%C3%A9thune" title="Unité urbaine de Béthune">Béthune</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Rennes" title="Unité urbaine de Rennes">Rennes</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Saint-%C3%89tienne" title="Unité urbaine de Saint-Étienne">Saint-Étienne</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Tours" title="Unité urbaine de Tours">Tours</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Valenciennes_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Unité urbaine de Valenciennes (partie française)">Valenciennes <small>(partie française)</small></a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 200&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Angers" title="Unité urbaine d&#39;Angers">Angers</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Bayonne_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Unité urbaine de Bayonne (partie française)">Bayonne <small>(partie française)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Brest" title="Unité urbaine de Brest">Brest</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Caen" title="Unité urbaine de Caen">Caen</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Chamb%C3%A9ry" title="Unité urbaine de Chambéry">Chambéry</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Clermont-Ferrand" title="Unité urbaine de Clermont-Ferrand">Clermont-Ferrand</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Dijon" title="Unité urbaine de Dijon">Dijon</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_du_Havre" title="Unité urbaine du Havre">Le Havre</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_du_Mans" title="Unité urbaine du Mans">Le Mans</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Metz" title="Unité urbaine de Metz">Metz</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Mulhouse" title="Unité urbaine de Mulhouse">Mulhouse</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Nancy" title="Unité urbaine de Nancy">Nancy</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Orl%C3%A9ans" title="Unité urbaine d&#39;Orléans">Orléans</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Pau" title="Unité urbaine de Pau">Pau</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Perpignan" title="Unité urbaine de Perpignan">Perpignan</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Pointe-%C3%A0-Pitre-Les_Abymes" title="Unité urbaine de Pointe-à-Pitre-Les Abymes">Pointe-à-Pitre-Les Abymes</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Reims" title="Unité urbaine de Reims">Reims</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="white-space: nowrap">Plus de 100&#160;000&#160;habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:left;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Al%C3%A8s" title="Unité urbaine d&#39;Alès">Alès</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Amiens" title="Unité urbaine d&#39;Amiens">Amiens</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Angoul%C3%AAme" title="Unité urbaine d&#39;Angoulême">Angoulême</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_d%27Annecy" title="Unité urbaine d&#39;Annecy">Annecy</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Besan%C3%A7on" title="Unité urbaine de Besançon">Besançon</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Cayenne" title="Unité urbaine de Cayenne">Cayenne</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Creil" title="Unité urbaine de Creil">Creil</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Dunkerque" title="Unité urbaine de Dunkerque">Dunkerque</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Fort-de-France" title="Unité urbaine de Fort-de-France">Fort-de-France</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Fr%C3%A9jus" title="Unité urbaine de Fréjus">Fréjus</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Gen%C3%A8ve_(SUI)-Annemasse_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Unité urbaine de Genève (SUI)-Annemasse (partie française)">Genève (SUI)-Annemasse <small>(partie française)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Limoges" title="Unité urbaine de Limoges">Limoges</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Lorient" title="Unité urbaine de Lorient">Lorient</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Mamoudzou" title="Unité urbaine de Mamoudzou">Mamoudzou</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Maubeuge_(partie_fran%C3%A7aise)" title="Unité urbaine de Maubeuge (partie française)">Maubeuge <small>(partie française)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Montb%C3%A9liard" title="Unité urbaine de Montbéliard">Montbéliard</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_N%C3%AEmes" title="Unité urbaine de Nîmes">Nîmes</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Noum%C3%A9a" title="Unité urbaine de Nouméa">Nouméa</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Poitiers" title="Unité urbaine de Poitiers">Poitiers</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_du_Robert" title="Unité urbaine du Robert">Le Robert</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_la_Rochelle" title="Unité urbaine de la Rochelle">La Rochelle</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Saint-Denis" title="Unité urbaine de Saint-Denis">Saint-Denis <small>(La Réunion)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Saint-Nazaire" title="Unité urbaine de Saint-Nazaire">Saint-Nazaire</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Saint-Paul_(La_R%C3%A9union)" title="Unité urbaine de Saint-Paul (La Réunion)">Saint-Paul <small>(La Réunion)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Saint-Pierre" title="Unité urbaine de Saint-Pierre">Saint-Pierre <small>(La Réunion)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Thionville" title="Unité urbaine de Thionville">Thionville</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Troyes" title="Unité urbaine de Troyes">Troyes</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_urbaine_de_Valence_(Dr%C3%B4me)" title="Unité urbaine de Valence (Drôme)">Valence</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style="background:white"> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style="background:#CCCCFF"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Villes_d%27Occitanie" title="Modèle:Palette Villes d&#39;Occitanie"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Villes_d%27Occitanie&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%">Villes de la région <a href="/wiki/Occitanie_(r%C3%A9gion_administrative)" title="Occitanie (région administrative)">Occitanie</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">Plus de 300&#160;000 habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Montpellier" title="Montpellier">Montpellier</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="6" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Languedoc-Roussillon.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_Languedoc-Roussillon.svg/120px-Flag_of_Languedoc-Roussillon.svg.png" decoding="async" width="100" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_Languedoc-Roussillon.svg/250px-Flag_of_Languedoc-Roussillon.svg.png 1.5x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">Plus de 100&#160;000 habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:center;; background:#ECECFF"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/N%C3%AEmes" title="Nîmes">Nîmes</a></li> <li><a href="/wiki/Perpignan" title="Perpignan">Perpignan</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">Plus de 50&#160;000 habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Albi" title="Albi">Albi</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A9ziers" title="Béziers">Béziers</a></li> <li><a href="/wiki/Montauban" title="Montauban">Montauban</a></li> <li><a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">Plus de 40&#160;000 habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:center;; background:#ECECFF"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Al%C3%A8s" title="Alès">Alès</a></li> <li><a href="/wiki/Carcassonne" title="Carcassonne">Carcassonne</a></li> <li><a href="/wiki/Castres" title="Castres">Castres</a></li> <li><a href="/wiki/Colomiers" title="Colomiers">Colomiers</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A8te" title="Sète">Sète</a></li> <li><a href="/wiki/Tarbes" title="Tarbes">Tarbes</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">Plus de 20&#160;000 habitants</th> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Agde" title="Agde">Agde</a></li> <li><a href="/wiki/Auch" title="Auch">Auch</a></li> <li><a href="/wiki/Blagnac" title="Blagnac">Blagnac</a></li> <li><a href="/wiki/Castelnau-le-Lez" title="Castelnau-le-Lez">Castelnau-le-Lez</a></li> <li><a href="/wiki/Cugnaux" title="Cugnaux">Cugnaux</a></li> <li><a href="/wiki/Frontignan" title="Frontignan">Frontignan</a></li> <li><a href="/wiki/Lunel" title="Lunel">Lunel</a></li> <li><a href="/wiki/Millau" title="Millau">Millau</a></li> <li><a href="/wiki/Muret_(Haute-Garonne)" title="Muret (Haute-Garonne)">Muret</a></li> <li><a href="/wiki/Plaisance-du-Touch" title="Plaisance-du-Touch">Plaisance-du-Touch</a></li> <li><a href="/wiki/Rodez" title="Rodez">Rodez</a></li> <li><a href="/wiki/Tournefeuille" title="Tournefeuille">Tournefeuille</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:150px; background:#DDDDFF; vertical-align:middle;">Plus de 10&#160;000 habitants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:center;; background:#ECECFF"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Argel%C3%A8s-sur-Mer" title="Argelès-sur-Mer">Argelès-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/Auterive_(Haute-Garonne)" title="Auterive (Haute-Garonne)">Auterive</a></li> <li><a href="/wiki/Bagnols-sur-C%C3%A8ze" title="Bagnols-sur-Cèze">Bagnols-sur-Cèze</a></li> <li><a href="/wiki/Balma" title="Balma">Balma</a></li> <li><a href="/wiki/Beaucaire_(Gard)" title="Beaucaire (Gard)">Beaucaire</a></li> <li><a href="/wiki/Cabestany" title="Cabestany">Cabestany</a></li> <li><a href="/wiki/Canet-en-Roussillon" title="Canet-en-Roussillon">Canet-en-Roussillon</a></li> <li><a href="/wiki/Castanet-Tolosan" title="Castanet-Tolosan">Castanet-Tolosan</a></li> <li><a href="/wiki/Castelginest" title="Castelginest">Castelginest</a></li> <li><a href="/wiki/Castelnaudary" title="Castelnaudary">Castelnaudary</a></li> <li><a href="/wiki/Castelsarrasin" title="Castelsarrasin">Castelsarrasin</a></li> <li><a href="/wiki/Cahors" title="Cahors">Cahors</a></li> <li><a href="/wiki/Fonsorbes" title="Fonsorbes">Fonsorbes</a></li> <li><a href="/wiki/Gaillac" title="Gaillac">Gaillac</a></li> <li><a href="/wiki/Graulhet" title="Graulhet">Graulhet</a></li> <li><a href="/wiki/Juvignac" title="Juvignac">Juvignac</a></li> <li><a href="/wiki/Lattes" title="Lattes">Lattes</a></li> <li><a href="/wiki/Lavaur_(Tarn)" title="Lavaur (Tarn)">Lavaur</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9zignan-Corbi%C3%A8res" title="Lézignan-Corbières">Lézignan-Corbières</a></li> <li><a href="/wiki/Limoux" title="Limoux">Limoux</a></li> <li><a href="/wiki/Lourdes" title="Lourdes">Lourdes</a></li> <li><a href="/wiki/L%27Union_(Haute-Garonne)" title="L&#39;Union (Haute-Garonne)">L'Union</a></li> <li><a href="/wiki/Mauguio" title="Mauguio">Mauguio</a></li> <li><a href="/wiki/Mazamet" title="Mazamet">Mazamet</a></li> <li><a href="/wiki/Mende" title="Mende">Mende</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A8ze" title="Mèze">Mèze</a></li> <li><a href="/wiki/Moissac" title="Moissac">Moissac</a></li> <li><a href="/wiki/Onet-le-Ch%C3%A2teau" title="Onet-le-Château">Onet-le-Château</a></li> <li><a href="/wiki/Pia" title="Pia">Pia</a></li> <li><a href="/wiki/Pamiers" title="Pamiers">Pamiers</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-Saint-Esprit" title="Pont-Saint-Esprit">Pont-Saint-Esprit</a></li> <li><a href="/wiki/Ramonville-Saint-Agne" title="Ramonville-Saint-Agne">Ramonville-Saint-Agne</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Cyprien_(Pyr%C3%A9n%C3%A9es-Orientales)" title="Saint-Cyprien (Pyrénées-Orientales)">Saint-Cyprien</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Est%C3%A8ve" title="Saint-Estève">Saint-Estève</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Gaudens" title="Saint-Gaudens">Saint-Gaudens</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-G%C3%A9ly-du-Fesc" title="Saint-Gély-du-Fesc">Saint-Gély-du-Fesc</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Gilles_(Gard)" title="Saint-Gilles (Gard)">Saint-Gilles</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Jean_(Haute-Garonne)" title="Saint-Jean (Haute-Garonne)">Saint-Jean</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Jean-de-V%C3%A9das" title="Saint-Jean-de-Védas">Saint-Jean-de-Védas</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Orens-de-Gameville" title="Saint-Orens-de-Gameville">Saint-Orens-de-Gameville</a></li> <li><a href="/wiki/Seysses" title="Seysses">Seysses</a></li> <li><a href="/wiki/Vauvert_(Gard)" title="Vauvert (Gard)">Vauvert</a></li> <li><a href="/wiki/Villefranche-de-Rouergue" title="Villefranche-de-Rouergue">Villefranche-de-Rouergue</a></li> <li><a href="/wiki/Villeneuve-l%C3%A8s-Avignon" title="Villeneuve-lès-Avignon">Villeneuve-lès-Avignon</a></li> <li><a href="/wiki/Villeneuve-l%C3%A8s-Maguelone" title="Villeneuve-lès-Maguelone">Villeneuve-lès-Maguelone</a></li> <li><a href="/wiki/Villeneuve-Tolosane" title="Villeneuve-Tolosane">Villeneuve-Tolosane</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Villes_les_plus_peupl%C3%A9es_de_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Modèle:Palette Villes les plus peuplées de l&#39;Union européenne"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Villes_les_plus_peupl%C3%A9es_de_l%27Union_europ%C3%A9enne&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_villes_de_l%27Union_europ%C3%A9enne_par_population" title="Liste des villes de l&#39;Union européenne par population">Villes les plus peuplées de l'Union européenne</a></div><div class="clear" style="clear:both;"></div><small><a href="/wiki/Municipalit%C3%A9" title="Municipalité">Municipalités</a> de plus de 500&#160;000 habitants, par ordre décroissant</small></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 2&#160;000&#160;000</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a></li> <li><a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a></li> <li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Vienne_(Autriche)" title="Vienne (Autriche)">Vienne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 1&#160;000&#160;000</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Varsovie" title="Varsovie">Varsovie</a></li> <li><a href="/wiki/Hambourg" title="Hambourg">Hambourg</a></li> <li><a href="/wiki/Bucarest" title="Bucarest">Bucarest</a></li> <li><a href="/wiki/Barcelone" title="Barcelone">Barcelone</a></li> <li><a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a></li> <li><a href="/wiki/Munich" title="Munich">Munich</a></li> <li><a href="/wiki/Prague" title="Prague">Prague</a></li> <li><a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milan</a></li> <li><a href="/wiki/Sofia" title="Sofia">Sofia</a></li> <li><a href="/wiki/Cologne" title="Cologne">Cologne</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Plus de 500&#160;000</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Stockholm" title="Stockholm">Stockholm</a></li> <li><a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a></li> <li><a href="/wiki/Naples" title="Naples">Naples</a></li> <li><a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a></li> <li><a href="/wiki/Turin" title="Turin">Turin</a></li> <li><a href="/wiki/Valence_(Espagne)" title="Valence (Espagne)">Valence</a></li> <li><a href="/wiki/Cracovie" title="Cracovie">Cracovie</a></li> <li><a href="/wiki/Zagreb" title="Zagreb">Zagreb</a></li> <li><a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort-sur-le-Main</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9ville" title="Séville">Séville</a></li> <li><a href="/wiki/Saragosse" title="Saragosse">Saragosse</a></li> <li><a href="/wiki/Helsinki" title="Helsinki">Helsinki</a></li> <li><a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocław</a></li> <li><a href="/wiki/Rotterdam" title="Rotterdam">Rotterdam</a></li> <li><a href="/wiki/Copenhague" title="Copenhague">Copenhague</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Łódź</a></li> <li><a href="/wiki/Ath%C3%A8nes" title="Athènes">Athènes</a></li> <li><a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a></li> <li><a href="/wiki/Palerme" title="Palerme">Palerme</a></li> <li><a href="/wiki/Vilnius" title="Vilnius">Vilnius</a></li> <li><a href="/wiki/Riga" title="Riga">Riga</a></li> <li><a href="/wiki/Leipzig" title="Leipzig">Leipzig</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B6teborg" title="Göteborg">Göteborg</a></li> <li><a href="/wiki/Dortmund" title="Dortmund">Dortmund</a></li> <li><a href="/wiki/Dublin" title="Dublin">Dublin</a></li> <li><a href="/wiki/Malaga" title="Malaga">Malaga</a></li> <li><a href="/wiki/Essen" title="Essen">Essen</a></li> <li><a href="/wiki/Br%C3%AAme" title="Brême">Brême</a></li> <li><a href="/wiki/La_Haye" title="La Haye">La Haye</a></li> <li><a href="/wiki/Lisbonne" title="Lisbonne">Lisbonne</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%AAnes" title="Gênes">Gênes</a></li> <li><a href="/wiki/Dresde" title="Dresde">Dresde</a></li> <li><a href="/wiki/Anvers" title="Anvers">Anvers</a></li> <li><a href="/wiki/Hanovre" title="Hanovre">Hanovre</a></li> <li><a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznań</a></li> <li><a href="/wiki/Nuremberg" title="Nuremberg">Nuremberg</a></li> <li><a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Toulouse</a></li> <li><a href="/wiki/Duisbourg" title="Duisbourg">Duisbourg</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Communes_de_France" title="Portail des communes de France"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Logo-Mairie.svg/24px-Logo-Mairie.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Logo-Mairie.svg/36px-Logo-Mairie.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Logo-Mairie.svg/48px-Logo-Mairie.svg.png 2x" data-file-width="454" data-file-height="454" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Communes_de_France" title="Portail:Communes de France">Portail des communes de France</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Toulouse" title="Portail de Toulouse"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Blason_de_Toulouse.svg/40px-Blason_de_Toulouse.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Blason_de_Toulouse.svg/60px-Blason_de_Toulouse.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Toulouse" title="Portail:Toulouse">Portail de Toulouse</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Haute-Garonne" title="Portail de la Haute-Garonne"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg/22px-Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg/33px-Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg/44px-Blason_d%C3%A9partement_fr_Haute-Garonne.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Haute-Garonne" title="Portail:Haute-Garonne">Portail de la Haute-Garonne</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:R%C3%A9gion_Occitanie" title="Portail de la région Occitanie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Flag_of_R%C3%A9gion_Occitanie_%28symbol_only%29.svg/40px-Flag_of_R%C3%A9gion_Occitanie_%28symbol_only%29.svg.png" decoding="async" width="36" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Flag_of_R%C3%A9gion_Occitanie_%28symbol_only%29.svg/60px-Flag_of_R%C3%A9gion_Occitanie_%28symbol_only%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Flag_of_R%C3%A9gion_Occitanie_%28symbol_only%29.svg/120px-Flag_of_R%C3%A9gion_Occitanie_%28symbol_only%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:R%C3%A9gion_Occitanie" title="Portail:Région Occitanie">Portail de la région Occitanie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Occitanie" title="Portail de l’Occitanie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Occitania_%28with_star%29.svg/36px-Flag_of_Occitania_%28with_star%29.svg.png" decoding="async" width="36" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Occitania_%28with_star%29.svg/54px-Flag_of_Occitania_%28with_star%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Occitania_%28with_star%29.svg/72px-Flag_of_Occitania_%28with_star%29.svg.png 2x" data-file-width="798" data-file-height="531" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Occitanie" title="Portail:Occitanie">Portail de l’Occitanie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem" title="Portail de l’ordre de Saint-Jean de Jérusalem"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Cross_of_the_Knights_Hospitaller.svg/24px-Cross_of_the_Knights_Hospitaller.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Cross_of_the_Knights_Hospitaller.svg/36px-Cross_of_the_Knights_Hospitaller.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Cross_of_the_Knights_Hospitaller.svg/48px-Cross_of_the_Knights_Hospitaller.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem" title="Portail:Ordre de Saint-Jean de Jérusalem">Portail de l’ordre de Saint-Jean de Jérusalem</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Ordre_du_Temple" title="Portail de l&#39;ordre du Temple"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Cross_Templar.svg/24px-Cross_Templar.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Cross_Templar.svg/36px-Cross_Templar.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Cross_Templar.svg/48px-Cross_Templar.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="750" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Ordre_du_Temple" title="Portail:Ordre du Temple">Portail de l'ordre du Temple</a></span> </span></li> </ul> <div id="article_de_qualite" class="bandeau-container metadata bandeau-simple bandeau-niveau-neutre" style="background-color:var(--couleur-fond-boite-grise, #f9f9f9); color:inherit;"><div class="bandeau-centrer"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css grosse-icone etoile-or" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="noprint">Cet article est reconnu comme «&#160;<a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contenus_de_qualit%C3%A9" title="Wikipédia:Contenus de qualité">article de qualité</a>&#160;» depuis sa <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toulouse&amp;oldid=25773935">version du 7 février 2008</a><small> (<a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toulouse&amp;oldid=25773935&amp;diff=cur">comparer avec la version actuelle</a>)</small>. <br />Pour toute information complémentaire, consulter sa <a href="/wiki/Discussion:Toulouse" title="Discussion:Toulouse">page de discussion</a> et le <a href="/wiki/Discussion:Toulouse/Article_de_qualit%C3%A9" title="Discussion:Toulouse/Article de qualité">vote l'ayant promu</a>.</div><div class="printcssonly">La version du 7 février 2008 de cet article a été reconnue comme «&#160;<b>article de qualité</b>&#160;», c'est-à-dire qu'elle répond à des critères de qualité concernant le style, la clarté, la pertinence, la citation des sources et l'illustration.</div> </div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐65bf7dbd64‐h4jbd Cached time: 20250325151727 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 6.972 seconds Real time usage: 9.363 seconds Preprocessor visited node count: 73911/1000000 Post‐expand include size: 1226640/2097152 bytes Template argument size: 225993/2097152 bytes Highest expansion depth: 25/100 Expensive parser function count: 48/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 350968/5000000 bytes Lua time usage: 2.864/10.000 seconds Lua memory usage: 38463871/52428800 bytes Lua Profile: ? 1220 ms 37.2% recursiveClone <mwInit.lua:45> 480 ms 14.6% MediaWiki\Extension\Scribunto\Engines\LuaSandbox\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument 440 ms 13.4% MediaWiki\Extension\Scribunto\Engines\LuaSandbox\LuaSandboxCallback::getEntityStatements 200 ms 6.1% MediaWiki\Extension\Scribunto\Engines\LuaSandbox\LuaSandboxCallback::callParserFunction 160 ms 4.9% type 100 ms 3.0% MediaWiki\Extension\Scribunto\Engines\LuaSandbox\LuaSandboxCallback::expandTemplate 80 ms 2.4% (for generator) 40 ms 1.2% MediaWiki\Extension\Scribunto\Engines\LuaSandbox\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments 40 ms 1.2% newFrame <mw.lua:153> 40 ms 1.2% [others] 480 ms 14.6% Number of Wikibase entities loaded: 18/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 7312.907 1 -total 24.15% 1766.029 188 Modèle:Unité 20.86% 1525.206 1 Modèle:Population_Aire_d&#039;attraction_de_Toulouse 13.84% 1012.068 5 Modèle:Références 13.45% 983.776 2 Modèle:Références_nombreuses 10.72% 783.838 1 Modèle:Infobox_Commune_de_France 10.67% 780.139 1 Modèle:Infobox_Subdivision_administrative 9.29% 679.165 1 Modèle:Carte_communes_limitrophes 9.19% 672.012 1 Modèle:Carte_interactive 8.67% 634.139 1 Modèle:Population_de_France/section --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:2996:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250325151727 and revision id 224198478. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toulouse&amp;oldid=224198478">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toulouse&amp;oldid=224198478</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Toulouse" title="Catégorie:Toulouse">Toulouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_en_Haute-Garonne" title="Catégorie:Commune en Haute-Garonne">Commune en Haute-Garonne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_dans_l%27arrondissement_de_Toulouse" title="Catégorie:Commune dans l&#039;arrondissement de Toulouse">Commune dans l&#039;arrondissement de Toulouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ancien_chef-lieu_de_district" title="Catégorie:Ancien chef-lieu de district">Ancien chef-lieu de district</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:P%C3%A9rim%C3%A8tre_des_transports_urbains_de_Toulouse" title="Catégorie:Périmètre des transports urbains de Toulouse">Périmètre des transports urbains de Toulouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_abritant_une_commanderie_de_l%27ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem" title="Catégorie:Commune abritant une commanderie de l&#039;ordre de Saint-Jean de Jérusalem">Commune abritant une commanderie de l&#039;ordre de Saint-Jean de Jérusalem</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville_d%27art_et_d%27histoire" title="Catégorie:Ville d&#039;art et d&#039;histoire">Ville d&#039;art et d&#039;histoire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville-%C3%A9tape_du_Tour_de_France_en_Haute-Garonne" title="Catégorie:Ville-étape du Tour de France en Haute-Garonne">Ville-étape du Tour de France en Haute-Garonne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Via_Tolosane" title="Catégorie:Via Tolosane">Via Tolosane</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Unit%C3%A9_urbaine_de_Toulouse" title="Catégorie:Unité urbaine de Toulouse">Unité urbaine de Toulouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Aire_d%27attraction_de_Toulouse" title="Catégorie:Aire d&#039;attraction de Toulouse">Aire d&#039;attraction de Toulouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Alleu,_fief_ou_seigneurie_de_l%27ordre_du_Temple" title="Catégorie:Alleu, fief ou seigneurie de l&#039;ordre du Temple">Alleu, fief ou seigneurie de l&#039;ordre du Temple</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_desservie_par_le_m%C3%A9tro_de_Toulouse" title="Catégorie:Commune desservie par le métro de Toulouse">Commune desservie par le métro de Toulouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Si%C3%A8ge_d%27une_cour_d%27appel_en_France" title="Catégorie:Siège d&#039;une cour d&#039;appel en France">Siège d&#039;une cour d&#039;appel en France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Si%C3%A8ge_de_cour_administrative_d%27appel" title="Catégorie:Siège de cour administrative d&#039;appel">Siège de cour administrative d&#039;appel</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:M%C3%A9moire_de_la_guerre_d%27Espagne_et_de_la_dictature_franquiste_en_France" title="Catégorie:Mémoire de la guerre d&#039;Espagne et de la dictature franquiste en France">Mémoire de la guerre d&#039;Espagne et de la dictature franquiste en France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_desservie_par_un_tramway_en_France" title="Catégorie:Commune desservie par un tramway en France">Commune desservie par un tramway en France</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_une_frise_chronologique" title="Catégorie:Page utilisant une frise chronologique">Page utilisant une frise chronologique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_le_mod%C3%A8le_op._cit." title="Catégorie:Page utilisant le modèle op. cit.">Page utilisant le modèle op. cit.</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_non_conforme" title="Catégorie:Article avec une référence non conforme">Article avec une référence non conforme</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_coordonn%C3%A9es_similaires_sur_Wikidata" title="Catégorie:Page avec coordonnées similaires sur Wikidata">Page avec coordonnées similaires sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_g%C3%A9olocalis%C3%A9_en_France" title="Catégorie:Article de qualité géolocalisé en France">Article de qualité géolocalisé en France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Population_de_2016_en_infobox" title="Catégorie:Population de 2016 en infobox">Population de 2016 en infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Population_de_2022_en_infobox" title="Catégorie:Population de 2022 en infobox">Population de 2022 en infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_sur_Terre" title="Catégorie:Article géolocalisé sur Terre">Article géolocalisé sur Terre</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_mod%C3%A8le_Infobox_Commune_de_France" title="Catégorie:Article avec modèle Infobox Commune de France">Article avec modèle Infobox Commune de France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_le_mod%C3%A8le_Animation" title="Catégorie:Page utilisant le modèle Animation">Page utilisant le modèle Animation</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_module_Population_de_France" title="Catégorie:Article avec module Population de France">Article avec module Population de France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_mettre_%C3%A0_jour" title="Catégorie:Article à mettre à jour">Article à mettre à jour</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_souhait%C3%A9e" title="Catégorie:Article à référence souhaitée">Article à référence souhaitée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P856" title="Catégorie:Page utilisant P856">Page utilisant P856</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1936" title="Catégorie:Page utilisant P1936">Page utilisant P1936</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P374" title="Catégorie:Page utilisant P374">Page utilisant P374</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8422" title="Catégorie:Page utilisant P8422">Page utilisant P8422</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_g%C3%A9ographie" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la géographie">Page pointant vers des bases relatives à la géographie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4058" title="Catégorie:Page utilisant P4058">Page utilisant P4058</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_sant%C3%A9" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la santé">Page pointant vers des bases relatives à la santé</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6671" title="Catégorie:Page utilisant P6671">Page utilisant P6671</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_plusieurs_domaines" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines">Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8974" title="Catégorie:Page utilisant P8974">Page utilisant P8974</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_au_spectacle" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives au spectacle">Page pointant vers des bases relatives au spectacle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8406" title="Catégorie:Page utilisant P8406">Page utilisant P8406</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3206" title="Catégorie:Page utilisant P3206">Page utilisant P3206</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_organisations" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux organisations">Page pointant vers des bases relatives aux organisations</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P9346" title="Catégorie:Page utilisant P9346">Page utilisant P9346</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_l%27audiovisuel" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à l&#039;audiovisuel">Page pointant vers des bases relatives à l&#039;audiovisuel</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P982" title="Catégorie:Page utilisant P982">Page utilisant P982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_musique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la musique">Page pointant vers des bases relatives à la musique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6058" title="Catégorie:Page utilisant P6058">Page utilisant P6058</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Communes_de_France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Communes de France/Articles liés">Portail:Communes de France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Toulouse/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Toulouse/Articles liés">Portail:Toulouse/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Haute-Garonne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Haute-Garonne/Articles liés">Portail:Haute-Garonne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:R%C3%A9gion_Occitanie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Région Occitanie/Articles liés">Portail:Région Occitanie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Occitanie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Occitanie/Articles liés">Portail:Occitanie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ordre_de_Saint-Jean_de_J%C3%A9rusalem/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Ordre de Saint-Jean de Jérusalem/Articles liés">Portail:Ordre de Saint-Jean de Jérusalem/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge_central/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge central/Articles liés">Portail:Moyen Âge central/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge/Articles liés">Portail:Moyen Âge/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ordre_du_Temple/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Ordre du Temple/Articles liés">Portail:Ordre du Temple/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Christianisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Christianisme/Articles liés">Portail:Christianisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Religions_et_croyances/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Religions et croyances/Articles liés">Portail:Religions et croyances/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_chinois" title="Catégorie:Bon article en chinois">Bon article en chinois</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9" title="Catégorie:Article de qualité">Article de qualité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_des_cartes" title="Catégorie:Page avec des cartes">Page avec des cartes</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 24 mars 2025 à 15:48.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Toulouse" title="Spécial:Citer/Toulouse">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Toulouse&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Toulouse</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>146 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-d6f4c4464-zjf4k","wgBackendResponseTime":654,"wgKartographerLiveData":{"_8c5184014dd8f7f07da4bfce8d2224041513ad2f":[{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q7880","properties":{"title":"Toulouse","fill-opacity":0.2,"stroke":"#000000","stroke-width":2.5,"fill":"#d20005"}},{"type":"Feature","geometry":{"coordinates":[1.4438888888889,43.604444444444],"type":"Point"},"properties":{"marker-size":"small","marker-color":"#d20005","title":"Toulouse","marker-symbol":"town-hall"}}],"_15d5903f91223adbb5b9bc089ad3cb9c45920f1b":[{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q204937","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Fenouillet_(Haute-Garonne)\" title=\"Fenouillet (Haute-Garonne)\"\u003EFenouillet\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg/40px-Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg/60px-Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg/120px-Blason_ville_fr_Fenouillet_31.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-1--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1344983","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Aucamville_(Haute-Garonne)\" title=\"Aucamville (Haute-Garonne)\"\u003EAucamville\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Aucamville_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Blason_ville_fr_Aucamville_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Aucamville_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Blason_ville_fr_Aucamville_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Aucamville_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Blason_ville_fr_Aucamville_%28Haute-Garonne%29.svg/120px-Blason_ville_fr_Aucamville_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-2--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1047171","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Balma\" title=\"Balma\"\u003EBalma\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Balma_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Blason_ville_fr_Balma_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Balma_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Blason_ville_fr_Balma_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Balma_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Blason_ville_fr_Balma_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Balma_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-3--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q271068","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Blagnac\" title=\"Blagnac\"\u003EBlagnac\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Blagnac_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Blason_ville_fr_Blagnac_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Blagnac_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Blason_ville_fr_Blagnac_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Blagnac_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Blason_ville_fr_Blagnac_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Blagnac_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-4--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q318071","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Colomiers\" title=\"Colomiers\"\u003EColomiers\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Colomiers_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Blason_ville_fr_Colomiers_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Colomiers_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Blason_ville_fr_Colomiers_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Colomiers_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Blason_ville_fr_Colomiers_%28Haute-Garonne%29.svg/120px-Blason_ville_fr_Colomiers_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-5--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q632107","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Cugnaux\" title=\"Cugnaux\"\u003ECugnaux\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Cugnaux_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Blason_ville_fr_Cugnaux_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Cugnaux_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Blason_ville_fr_Cugnaux_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Cugnaux_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Blason_ville_fr_Cugnaux_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Cugnaux_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-6--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1467149","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Lab%C3%A8ge\" title=\"Labège\"\u003ELabège\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_%28Haute-Garonne%29.svg/120px-Blason_ville_fr_Lab%C3%A8ge_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-7--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q524043","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Launaguet\" title=\"Launaguet\"\u003ELaunaguet\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Launaguet_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Blason_ville_fr_Launaguet_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Launaguet_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Blason_ville_fr_Launaguet_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Launaguet_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Blason_ville_fr_Launaguet_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Launaguet_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-8--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1428306","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Pechbusque\" title=\"Pechbusque\"\u003EPechbusque\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Pechbusque_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Blason_ville_fr_Pechbusque_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Pechbusque_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Blason_ville_fr_Pechbusque_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Pechbusque_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Blason_ville_fr_Pechbusque_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Pechbusque_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-9--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1371171","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Portet-sur-Garonne\" title=\"Portet-sur-Garonne\"\u003EPortet-sur-Garonne\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_%28Haute-Garonne%29.svg/120px-Blason_ville_fr_Portet-sur-Garonne_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-10--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1345048","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Quint-Fonsegrives\" title=\"Quint-Fonsegrives\"\u003EQuint-Fonsegrives\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_Quint-Fonsegrives.svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Blason_Quint-Fonsegrives.svg/40px-Blason_Quint-Fonsegrives.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Blason_Quint-Fonsegrives.svg/60px-Blason_Quint-Fonsegrives.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Blason_Quint-Fonsegrives.svg/80px-Blason_Quint-Fonsegrives.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-11--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1440905","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Ramonville-Saint-Agne\" title=\"Ramonville-Saint-Agne\"\u003ERamonville-Saint-Agne\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg/40px-Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg/60px-Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg/80px-Blason_ville_fr_Ramonville-Saint-Agne_31.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-12--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1429082","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Saint-Orens-de-Gameville\" title=\"Saint-Orens-de-Gameville\"\u003ESaint-Orens-de-Gameville\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Saint-Orens-de-Gameville_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-13--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q328022","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Tournefeuille\" title=\"Tournefeuille\"\u003ETournefeuille\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Tournefeuille_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Blason_ville_fr_Tournefeuille_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Tournefeuille_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Blason_ville_fr_Tournefeuille_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Tournefeuille_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Blason_ville_fr_Tournefeuille_%28Haute-Garonne%29.svg/120px-Blason_ville_fr_Tournefeuille_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-14--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q1418996","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/L%27Union_(Haute-Garonne)\" title=\"L\u0026#39;Union (Haute-Garonne)\"\u003EL'Union\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_L%27Union_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Blason_ville_fr_L%27Union_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_L%27Union_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Blason_ville_fr_L%27Union_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_L%27Union_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Blason_ville_fr_L%27Union_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_L%27Union_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-15--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q844996","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Vieille-Toulouse\" title=\"Vieille-Toulouse\"\u003EVieille-Toulouse\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_%28Haute-Garonne%29.svg/120px-Blason_ville_fr_Vieille-Toulouse_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-16--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q770307","properties":{"title":"\u003Ca href=\"/wiki/Beauzelle\" title=\"Beauzelle\"\u003EBeauzelle\u003C/a\u003E\u003Cbr /\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fichier:Blason_ville_fr_Beauzelle_(Haute-Garonne).svg\" class=\"mw-file-description\" title=\"basique\"\u003E\u003Cimg alt=\"basique\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Blason_ville_fr_Beauzelle_%28Haute-Garonne%29.svg/40px-Blason_ville_fr_Beauzelle_%28Haute-Garonne%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"44\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Blason_ville_fr_Beauzelle_%28Haute-Garonne%29.svg/60px-Blason_ville_fr_Beauzelle_%28Haute-Garonne%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Blason_ville_fr_Beauzelle_%28Haute-Garonne%29.svg/80px-Blason_ville_fr_Beauzelle_%28Haute-Garonne%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"600\" data-file-height=\"660\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C!--MW-PAGEIMAGES-CANDIDATE-17--\u003E","stroke-opacity":1,"stroke-width":1,"stroke":"#800000","fill-opacity":0.2,"fill":"#555555"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q7880","properties":{"title":"Toulouse","stroke-opacity":1,"stroke-width":2,"stroke":"#008000","fill-opacity":0.3,"fill":"#555555"}}],"_fa51579d4d4fc456741345bcfd89d52b9da24310":[{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q57248386","properties":{"title":"Toulouse Centre","fill":"#008000","stroke":"#000000"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q57248498","properties":{"title":"Toulouse Rive gauche","fill":"#ff771c","stroke":"#000000"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q57248781","properties":{"title":"Toulouse Nord","fill":"#ff1f9e","stroke":"#000000"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q57249047","properties":{"title":"Toulouse Est","fill":"#2962d6","stroke":"#000000"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q57249200","properties":{"title":"Toulouse Sud-Est","fill":"#631c6b","stroke":"#000000"}},{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q57249352","properties":{"title":"Toulouse Ouest","fill":"#ffe017","stroke":"#000000"}}]},"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"6.972","walltime":"9.363","ppvisitednodes":{"value":73911,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1226640,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":225993,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":48,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":350968,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":18,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 7312.907 1 -total"," 24.15% 1766.029 188 Modèle:Unité"," 20.86% 1525.206 1 Modèle:Population_Aire_d\u0026#039;attraction_de_Toulouse"," 13.84% 1012.068 5 Modèle:Références"," 13.45% 983.776 2 Modèle:Références_nombreuses"," 10.72% 783.838 1 Modèle:Infobox_Commune_de_France"," 10.67% 780.139 1 Modèle:Infobox_Subdivision_administrative"," 9.29% 679.165 1 Modèle:Carte_communes_limitrophes"," 9.19% 672.012 1 Modèle:Carte_interactive"," 8.67% 634.139 1 Modèle:Population_de_France/section"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"2.864","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":38463871,"limit":52428800},"limitreport-profile":[["?","1220","37.2"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","480","14.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","440","13.4"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntityStatements","200","6.1"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","160","4.9"],["type","100","3.0"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::expandTemplate","80","2.4"],["(for generator)","40","1.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","40","1.2"],["newFrame \u003Cmw.lua:153\u003E","40","1.2"],["[others]","480","14.6"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-65bf7dbd64-h4jbd","timestamp":"20250325151727","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Toulouse","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Toulouse","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7880","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7880","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-25T20:02:08Z","dateModified":"2025-03-24T14:48:04Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d0\/Montage_Toulouse_3.jpg","headline":"ville et commune fran\u00e7aise (chef-lieu du d\u00e9partement de la Haute-Garonne et de la r\u00e9gion Occitanie)"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10