CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wyrzutnia torpedowa – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"25fb6679-81ca-4078-9ebd-df44d3b88fbd","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Wyrzutnia_torpedowa","wgTitle":"Wyrzutnia torpedowa","wgCurRevisionId":72696064,"wgRevisionId":72696064,"wgArticleId":24074,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Konstrukcja okrętów","Torpedy","Wyrzutnie","Broń"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Wyrzutnia_torpedowa","wgRelevantArticleId":24074,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Wyrzutnia_torped","wgNoticeProject": "wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":72696064,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Wyrzutnia_torpedowa","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1330003","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect", "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ef/DunlapTorp.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ef/DunlapTorp.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/DunlapTorp.jpg/640px-DunlapTorp.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="512"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wyrzutnia torpedowa – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Wyrzutnia_torpedowa"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyrzutnia_torpedowa"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Wyrzutnia_torpedowa rootpage-Wyrzutnia_torpedowa skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wyrzutnia+torpedowa" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wyrzutnia+torpedowa" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wyrzutnia+torpedowa" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wyrzutnia+torpedowa" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Konstrukcja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Konstrukcja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Konstrukcja</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Konstrukcja-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Konstrukcja</span> </button> <ul id="toc-Konstrukcja-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Systemy_wystrzeliwania" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Systemy_wystrzeliwania"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Systemy wystrzeliwania</span> </div> </a> <ul id="toc-Systemy_wystrzeliwania-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Swim-out" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Swim-out"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1</span> <span>Swim-out</span> </div> </a> <ul id="toc-Swim-out-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-System_impulsowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#System_impulsowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.2</span> <span>System impulsowy</span> </div> </a> <ul id="toc-System_impulsowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Aranżacja_wyrzutni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aranżacja_wyrzutni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Aranżacja wyrzutni</span> </div> </a> <ul id="toc-Aranżacja_wyrzutni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zrzutnie_torped" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zrzutnie_torped"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Zrzutnie torped</span> </div> </a> <ul id="toc-Zrzutnie_torped-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Wyrzutnia torpedowa</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 30 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-30" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">30 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%A8_%D8%B7%D9%88%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AF" title="أنبوب طوربيد – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أنبوب طوربيد" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Torpedo_aparat%C4%B1" title="Torpedo aparatı – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Torpedo aparatı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9F%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A7%8B_%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%AC" title="টর্পেডো টিউব – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="টর্পেডো টিউব" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Торпеден апарат – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Торпеден апарат" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tub_de_torpede" title="Tub de torpede – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tub de torpede" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Torp%C3%A9domet" title="Torpédomet – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Torpédomet" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Torpedor%C3%B8r" title="Torpedorør – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Torpedorør" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Torpedorohr" title="Torpedorohr – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Torpedorohr" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Torpedo_tube" title="Torpedo tube – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Torpedo tube" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tubo_lanzatorpedos" title="Tubo lanzatorpedos – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Tubo lanzatorpedos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%98%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="اژدرانداز – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اژدرانداز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Tube_lance-torpilles" title="Tube lance-torpilles – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Tube lance-torpilles" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%96%B4%EB%A2%B0%EB%B0%9C%EC%82%AC%EA%B4%80" title="어뢰발사관 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="어뢰발사관" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%B8%D6%80%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF" title="Տորպեդային ապարատ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տորպեդային ապարատ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tabung_torpedo" title="Tabung torpedo – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Tabung torpedo" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tubo_lanciasiluri" title="Tubo lanciasiluri – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Tubo lanciasiluri" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Torpedinis_aparatas" title="Torpedinis aparatas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Torpedinis aparatas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tiub_torpedo" title="Tiub torpedo – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tiub torpedo" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Torpedobuis" title="Torpedobuis – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Torpedobuis" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%AD%9A%E9%9B%B7%E7%99%BA%E5%B0%84%E7%AE%A1" title="魚雷発射管 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="魚雷発射管" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tubo_de_torpedo" title="Tubo de torpedo – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tubo de torpedo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%B0%D0%BF%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Торпедный аппарат – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Торпедный аппарат" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Torp%C3%A9domet" title="Torpédomet – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Torpédomet" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Torpedna_cev" title="Torpedna cev – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Torpedna cev" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Torpedoputki" title="Torpedoputki – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Torpedoputki" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Torpedtub" title="Torpedtub – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Torpedtub" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%94" title="ท่อยิงตอร์ปิโด – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ท่อยิงตอร์ปิโด" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Torpido_t%C3%BCp%C3%BC" title="Torpido tüpü – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Torpido tüpü" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Торпедний апарат – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Торпедний апарат" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%B1%BC%E9%9B%B7%E7%AE%A1" title="鱼雷管 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="鱼雷管" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1330003#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wyrzutnia_torpedowa" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dyskusja:Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Dyskusja o zawartości tej strony (strona nie istnieje) [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wyrzutnia_torpedowa"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wyrzutnia_torpedowa"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Wyrzutnia_torpedowa" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Wyrzutnia_torpedowa" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&oldid=72696064" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Wyrzutnia_torpedowa&id=72696064&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWyrzutnia_torpedowa"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWyrzutnia_torpedowa"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Wyrzutnia+torpedowa"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Wyrzutnia_torpedowa&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Torpedo_launchers" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1330003" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Przekierowano z <a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torped&redirect=no" class="mw-redirect" title="Wyrzutnia torped">Wyrzutnia torped</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:DunlapTorp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/DunlapTorp.jpg/250px-DunlapTorp.jpg" decoding="async" width="250" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/DunlapTorp.jpg/375px-DunlapTorp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/DunlapTorp.jpg/500px-DunlapTorp.jpg 2x" data-file-width="740" data-file-height="592" /></a><figcaption>Moment odpalenia torpedy z wyrzutni na amerykańskim niszczycielu USS <a href="/w/index.php?title=USS_Dunlap_(DD-384)&action=edit&redlink=1" class="new" title="USS Dunlap (DD-384) (strona nie istnieje)">„Dunlap”</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg/250px-Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg/375px-Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg/500px-Image-Bewaffnung_S-Boot_retuchiert.jpg 2x" data-file-width="1644" data-file-height="925" /></a><figcaption>Nieruchome rurowe wyrzutnie torpedowe na niemieckim kutrze torpedowym</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wyrzutnia_torped_2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Wyrzutnia_torped_2.JPG/250px-Wyrzutnia_torped_2.JPG" decoding="async" width="250" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Wyrzutnia_torped_2.JPG/375px-Wyrzutnia_torped_2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Wyrzutnia_torped_2.JPG/500px-Wyrzutnia_torped_2.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Nieruchoma wyrzutnia torpedowa na dużym kutrze torpedowym <a href="/wiki/ORP_Odwa%C5%BCny_(1973)" title="ORP Odważny (1973)">ORP „Odważny”</a></figcaption></figure> <p><b>Wyrzutnia torpedowa</b> – odporne m.in. na <a href="/wiki/Ci%C5%9Bnienie" title="Ciśnienie">ciśnienie</a> wody <a href="/wiki/Urz%C4%85dzenie" title="Urządzenie">urządzenie</a> będące wyposażeniem <a href="/wiki/Okr%C4%99t" title="Okręt">okrętu</a>, wyposażone we wrota wylotowe z przodu oraz zamkowe zamknięcie wsadowe z tyłu, służące do wystrzeliwania <a href="/wiki/Torpeda" title="Torpeda">torped</a>, <a href="/wiki/Rakietotorpeda" title="Rakietotorpeda">rakietotorped</a>, <a href="/wiki/Pocisk_manewruj%C4%85cy" title="Pocisk manewrujący">pocisków manewrujących</a> lub innych aparatów wypływających z okrętu<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>, a dawniej także z lądu. Z uwagi na sposób wystrzeliwania torpedy, wyrzutnie mogą przybrać postać wyrzutni impulsowych, bądź występujących niezależnie od nich wyrzutni swobodnego wypływania (swim-out). </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konstrukcja">Konstrukcja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Konstrukcja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konstrukcja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wyrzutnia torpedowa ma najczęściej postać rury (rurowa wyrzutnia torpedowa), której <a href="/wiki/%C5%9Arednica" title="Średnica">średnica</a> jest nieco większa od <a href="/wiki/Kaliber_broni" title="Kaliber broni">kalibru</a> torpedy i która wyposażona jest w system wystrzeliwania pocisku z wyrzutni. Historycznie zdarzały się też inne konstrukcje, jak rynienkowe wyrzutnie na wczesnych kutrach torpedowych, czy zrzutnie torped. </p><p>Wyrzutnie podzielić można: </p> <ul><li>ze względu na możliwość ruchu, <ul><li>ruchome,</li> <li>nieruchome,</li></ul></li> <li>ze względu na położenie, <ul><li>nawodne,</li> <li>podwodne,</li></ul></li> <li>ze względu na sposób wystrzeliwania pocisku – zob. <a class="mw-selflink-fragment" href="#Systemy_wystrzeliwania">sekcję niżej</a>.</li></ul> <p>Nieruchome nawodne rurowe wyrzutnie torped stosowane są na <a href="/wiki/Kuter_torpedowy" title="Kuter torpedowy">kutrach torpedowych</a> i wystrzeliwują torpedy w kierunku <a href="/wiki/Dzi%C3%B3b_jednostki_p%C5%82ywaj%C4%85cej" title="Dziób jednostki pływającej">dziobu</a> okrętu. Przed <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojną światową</a> nieruchome wyrzutnie montowano także na okrętach większych klas, takich jak <a href="/wiki/Torpedowiec" title="Torpedowiec">torpedowiec</a>, <a href="/wiki/Kr%C4%85%C5%BCownik" title="Krążownik">krążownik</a> lub <a href="/wiki/Pancernik" title="Pancernik">pancernik</a> (czasami jako podwodne). </p><p>Od końca <a href="/wiki/XIX_wiek" title="XIX wiek">XIX wieku</a> nawodne rurowe wyrzutnie torped ustawiane są jako obrotowe na pokładzie okrętu, strzelające w kierunku <a href="/wiki/Burta" title="Burta">burty</a>. Początkowo były to wyrzutnie pojedyncze, ale następnie zaczęto instalować wyrzutnie sprzężone w aparaty torpedowe, liczące 2–5 rur (maks. pięć w okresie przed <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojną światową</a>). Przede wszystkim używane były na <a href="/wiki/Torpedowiec" title="Torpedowiec">torpedowcach</a> i <a href="/wiki/Niszczyciel" title="Niszczyciel">niszczycielach</a>, rzadziej także na <a href="/wiki/Kr%C4%85%C5%BCownik" title="Krążownik">krążownikach</a> i innych. </p><p>Aktualnie na okrętach nawodnych stosowane są przeważnie tylko podwójnie lub potrójnie sprzężone obrotowe wyrzutnie torped do zwalczania okrętów podwodnych, gdyż zmniejszyło się znaczenie torped jako środka walki okrętów nawodnych z okrętami nawodnymi na rzecz rakiet. </p><p>Podwodne wyrzutnie torpedowe stosowane są na <a href="/wiki/Okr%C4%99t_podwodny" title="Okręt podwodny">okrętach podwodnych</a>. Są one nieruchome, umieszczone na dziobie okrętu, na burcie wzdłużnie, czasami także na rufie. Rzadziej stosowane były podwodne wyrzutnie obrotowe umieszczone pod pokładem (np. polski okręt podwodny <a href="/wiki/ORP_Orze%C5%82_(1938)" title="ORP Orzeł (1938)">ORP „Orzeł”</a> miał 4 dziobowe wt, 4 rufowe i 4 obrotowe wt na pokładzie za kioskiem). Podwodne wyrzutnie torpedowe były ponadto stosowane na części większych okrętów nawodnych z przełomu XIX i XX wieku, montowane pod linią wodną. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG/250px-Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG/375px-Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG/500px-Tango_B-396_Torpedo_Room_2.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>Przedział torpedowy z widocznymi wyrzutniami torpedowymi 533 mm na <a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_projektu_641B" title="Okręty podwodne projektu 641B">okręcie projektu 641B</a></figcaption></figure> <p>Lądowe (nadbrzeżne) wyrzutnie torped stosowane były czasami w umocnieniach nadmorskich, razem z <a href="/wiki/Artyleria_nadbrze%C5%BCna" title="Artyleria nadbrzeżna">artylerią nadbrzeżną</a> (torpeda z norweskiej nadbrzeżnej wyrzutni torped na wyspie <a href="/w/index.php?title=Kaholm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaholm (strona nie istnieje)">Kaholm</a>, zatopiła w 1940 niemiecki krążownik <a href="/wiki/Bl%C3%BCcher_(1937)" title="Blücher (1937)">„Blücher”</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Systemy_wystrzeliwania">Systemy wystrzeliwania</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Systemy wystrzeliwania" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Systemy wystrzeliwania"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Istnieje dużo sposobów wystrzeliwania min, torped oraz innych pocisków z wyrzutni podwodnej. Większość jednak oparta jest na jednej z dwóch zasad: wystrzeliwaniu opartym na impulsie, bądź też wystrzeliwaniu opartym na swobodnym wypływaniu z wyrzutni, w oparciu o napęd własny torpedy, zwane techniką <i>swim-out</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Swim-out">Swim-out</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Swim-out" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Swim-out"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Najłatwiejszym, ale i najgłośniejszym, sposobem jest samodzielne wypływanie pocisku używającego do tego celu własnego systemu napędowego, który zaczyna pracować już wewnątrz tuby wyrzutni<sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. Technika ta – nazywana na Zachodzie <i>swim-out</i> – wymaga od okrętu podwodnego poruszania się z bardzo małą prędkością celem zapobieżenia wyprzedzeniu broni, w wypadku gdyby pocisk miał problemy z opuszczeniem wyrzutni. Torpedy mają także <a href="/wiki/P%C5%82ywalno%C5%9B%C4%87" title="Pływalność">ujemną pływalność</a> w związku z czym zaraz po opuszczeniu wyrzutni mogą tonąć na głębokość nawet 20 metrów poniżej wyrzutni<sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. Wypływająca z wyrzutni torpeda jest prowadzona w jej wnętrzu przez zainstalowane wewnątrz wyrzutni szyny<sup id="cite_ref-gebler-tube_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-gebler-tube-3">[3]</a></sup>. Największą wadą tej techniki jest jej hałaśliwość, ponieważ <a href="/wiki/P%C4%99dnik" title="Pędnik">pędnik</a> torpedy – <a href="/wiki/%C5%9Aruba_nap%C4%99dowa" title="Śruba napędowa">śruba</a> lub <a href="/wiki/P%C4%99dnik_wodnoodrzutowy" title="Pędnik wodnoodrzutowy">pędnik wodnoodrzutowy</a> – zawsze <a href="/wiki/Kawitacja" title="Kawitacja">kawituje</a> w niewielkiej ilości wody jaka znajduje się w tylnej części wyrzutni<sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. Inną wadą tego sposobu jest większa ilość wody otaczającej torpedę w wyrzutni, która niezbędna jest do jej swobodnego wypłynięcia, stąd też wyrzutnia tego rodzaju musi mieć większą średnicę od wyrzutni opartych na innych zasadach. Większa też w związku z tym musi być również pojemność zbiornika torpedowego<sup id="cite_ref-gebler-tube_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-gebler-tube-3">[3]</a></sup>. Wyrzutnie tego rodzaju są lekkie, proste i tanie w produkcji, przede wszystkim jednak nie powodują wydostawania się pęcherzy powietrza na powierzchnię morza oraz mogą bez zakłóceń funkcjonować bez względu na głębokość<sup id="cite_ref-gebler-tube_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-gebler-tube-3">[3]</a></sup>. Wyrzutnia tego rodzaju ma prostą budowę, minimalizuje liczbę niezbędnych w okręcie rurociągów wokół wyrzutni, i jest niemal niezawodna<sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. System tego rodzaju jest dziś najpopularniejszy w krajach <a href="/wiki/Trzeci_%C5%9Awiat" title="Trzeci Świat">trzeciego świata</a>, a to z racji rozpowszechnienia stosujących go niemieckich okrętów podwodnych typu <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_209" title="Okręty podwodne typu 209">209</a></i><sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. </p><p>W miniaturowych okrętach podwodnych o bardzo prostej konstrukcji, wewnętrzne wyrzutnie typu swim-out mogą być zastąpione przez konstrukcje utrzymujące torpedę na zewnątrz wzdłuż kadłuba<sup id="cite_ref-gebler-tube_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-gebler-tube-3">[3]</a></sup>. Podobnie jak w wyrzutniach wewnętrznych torpeda jest wystrzeliwana przez uruchomienie jej własnego silnika. Wadą tego rozwiązania jest to, że (1) wyrzutnie wraz z umieszczonymi w nich torpedami znacząco zwiększają opory i <a href="/wiki/Turbulencja" title="Turbulencja">turbulencje</a> wody wywoływane przez pojazd podwodny, (2) torpeda nie może być serwisowana podczas rejsu, oraz (3) pocisk jest wystawiony na działanie ciśnienia hydrostatycznego podczas rejsu pod wodą, a także <a href="/wiki/Korozja" title="Korozja">efektu korozyjnego</a> <a href="/wiki/Woda_morska" title="Woda morska">wody morskiej</a><sup id="cite_ref-gebler-tube_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-gebler-tube-3">[3]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="System_impulsowy">System impulsowy</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: System impulsowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: System impulsowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Submarine_torpedo_tube.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Submarine_torpedo_tube.svg/500px-Submarine_torpedo_tube.svg.png" decoding="async" width="500" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Submarine_torpedo_tube.svg/750px-Submarine_torpedo_tube.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Submarine_torpedo_tube.svg/1000px-Submarine_torpedo_tube.svg.png 2x" data-file-width="701" data-file-height="401" /></a><figcaption>Schemat wyrzutni wykorzystującej <i>water ram</i></figcaption></figure> <p>Ten system nie ma zastosowania do wystrzeliwania <a href="/wiki/Pocisk_manewruj%C4%85cy" title="Pocisk manewrujący">pocisków manewrujących</a> i większości <a href="/wiki/Mina_morska" title="Mina morska">min</a>, bowiem to <a href="/wiki/Uzbrojenie" title="Uzbrojenie">uzbrojenie</a> nie ma <a href="/wiki/P%C4%99dnik" title="Pędnik">pędnika</a>. W tym przypadku, do wystrzeliwania stosuje się najstarszy system, który w przypadku okrętów podwodnych dominował do 1945 roku<sup id="cite_ref-Fried-Design_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. W podwodnych wyrzutniach tego czasu, pocisk był wypychany na zewnątrz za pomocą impulsu <a href="/wiki/Spr%C4%99%C5%BCone_powietrze" title="Sprężone powietrze">sprężonego powietrza</a>. Systemy używane w latach 1914–1918 miały tendencję do uwalniania dużej bańki powietrza, która wypływała na powierzchnię ujawniając pozycję zanurzonego okrętu. Krokiem w rozwoju tego systemu, było zasysanie z powrotem powietrza, gdy tylko osiągnęło ono wylot wyrzutni. Jednak nawet z takim znaczącym ulepszeniem, <a href="/wiki/Si%C5%82a" title="Siła">siła</a> wypychająca torpedę była wytwarzana przez <a href="/wiki/Powietrze" title="Powietrze">powietrze</a>, co ograniczało głębokość z jakiej może zostać wystrzelony pocisk. Nie miało to dużego znaczenia dopóki okręty podwodne służyły jedynie zwalczaniu okrętów nawodnych bądź statków. Jednak gdy okręty tej klasy stały się podstawowym, a zarazem najważniejszym środkiem <a href="/wiki/Zwalczanie_okr%C4%99t%C3%B3w_podwodnych" title="Zwalczanie okrętów podwodnych">zwalczania okrętów podwodnych</a> (ZOP), należało opracować inny system<sup id="cite_ref-Fried-Design_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. Rozwiązaniem w tym zakresie, był wspomniany wcześniej system z ang. <i>swim-out</i>, dający możliwość wystrzeliwania pocisku teoretycznie bez względu na głębokość zanurzenia. Tego rodzaju wyrzutnie swoje pierwsze praktyczne zastosowanie znalazły na niemieckich przybrzeżnych okrętach podwodnych <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_XXIII" title="Okręty podwodne typu XXIII">Typu XXIII</a></i><sup id="cite_ref-Fried-Design_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. Tego rodzaju system stawia specjalne wymagania przed torpedą, która musi być dynamicznie stabilna nawet przy małej prędkości z jaką zwykle opuszcza wyrzutnię – 8 do 10 węzłów. Co więcej, <a href="/wiki/Dzi%C3%B3b_jednostki_p%C5%82ywaj%C4%85cej" title="Dziób jednostki pływającej">dziób okrętu</a> musi być skonstruowany w taki sposób, aby do minimum ograniczyć <a href="/wiki/Dynamika_p%C5%82yn%C3%B3w" title="Dynamika płynów">hydrodynamiczne</a> zakłócenia z ujściem wyrzutni<sup id="cite_ref-Fried-Design_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. Również w Niemczech opracowano system z ang. <i>water ram</i>, bardziej kosztowny i zajmujący więcej miejsca w okręcie, nie ograniczony jednak głębokością zanurzenia. Przed strzałem wyrzutnia jest zalewana wodą, w celu wyrównania <a href="/wiki/Ci%C5%9Bnienie_hydrostatyczne" title="Ciśnienie hydrostatyczne">ciśnienia hydrostatycznego</a> otwierają się wrota zewnętrzne wyrzutni, po czym za pomocą <a href="/wiki/Pompa_hydrauliczna" title="Pompa hydrauliczna">pompy hydraulicznej</a> do tylnej części wyrzutni wtłaczana jest woda pod dużym ciśnieniem, która wypycha pocisk z wnętrza wyrzutni. W niektórych wyrzutniach pompę hydrauliczną zastępuje <a href="/wiki/Turbina_gazowa" title="Turbina gazowa">turbina gazowa</a>, zasada działania pozostaje jednak niezmienna<sup id="cite_ref-Fried-Design_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. Na zbliżonej zasadzie działa też – opracowana również w Niemczech – hydromechaniczna metoda z ang. <i>push-out</i> lub <i>hydraulic ram</i>, przy której torpeda montowana jest w odpornym na wstrząsy rękawie, w przedziale torpedowym zaś okrętu znajduje się cylinder hydrauliczny, który przez specjalny <a href="/wiki/Zderzak_(kolejnictwo)" title="Zderzak (kolejnictwo)">zderzak</a> wypycha i rozpędza torpedę. Marynarki <a href="/wiki/Royal_Navy" title="Royal Navy">brytyjska</a> i <a href="/wiki/United_States_Navy" title="United States Navy">amerykańska</a> preferują <i>water ram</i>, natomiast stocznia <a href="/wiki/Howaldtswerke-Deutsche_Werft" title="Howaldtswerke-Deutsche Werft">Howaldtswerke-Deutsche Werft</a> w okrętach typu <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_212A" title="Okręty podwodne typu 212A">212A</a></i> zastosowała oba systemy<sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. </p><p>Podczas <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> <a href="/wiki/Kriegsmarine" title="Kriegsmarine">Kriegsmarine</a> opracowała także system pośredni, w którym umieszczony w wyrzutni tłok wypycha torpedę na zewnątrz bez uwalniania powietrza, które – jak dowiodły niemieckie eksperymenty z roku <a href="/wiki/1992" title="1992">1992</a> – w postaci pęcherza może utrzymywać się na powierzchni morza nawet 15 minut<sup id="cite_ref-Fried-Design_4-5" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. Ten system został po wojnie zaadaptowany przez <a href="/wiki/Marine_nationale" title="Marine nationale">Marine nationale</a>, jednak podobnie jak w przypadku wypychania torpedy przez sprężone powietrze, ten system jest ograniczony głębokością zanurzenia okrętu<sup id="cite_ref-Fried-Design_4-6" class="reference"><a href="#cite_note-Fried-Design-4">[4]</a></sup>. </p><p>US Navy używała systemu <i>water ram</i> przez lata, jednak niepóźnej niż w latach 90 XX w. prowadziła prace na systemem <a href="/wiki/Oddzia%C5%82ywanie_elektromagnetyczne" title="Oddziaływanie elektromagnetyczne">elektromagnetycznym</a>. Badania w tym zakresie były wówczas dalej posunięte, niż prace nad <a href="/wiki/Railgun" title="Railgun">działem elektromagnetycznym</a>, lub nad elektromagnetyczną katapultą dla lotniskowców typu <i><a href="/wiki/Lotniskowce_typu_Gerald_R._Ford" title="Lotniskowce typu Gerald R. Ford">Gerald R. Ford</a></i>. Testy tego rodzaju wyrzutni skutecznie przeprowadzono na okręcie typu <i>Los Angeles</i> <a href="/wiki/USS_Memphis_(SSN-691)" title="USS Memphis (SSN-691)">USS „Memphis” (SSN-691)</a>, której dwie wyrzutnie torpedowe wyłączono z użytku operacyjnego i zainstalowano w nich system elektromagnetyczny<sup id="cite_ref-Zimm-Lauching_2-6" class="reference"><a href="#cite_note-Zimm-Lauching-2">[2]</a></sup>. W pierwszej połowie lat 90 XX w. w Stanach Zjednoczonych Ameryki opatentowano system wyrzutni torpedowej, której działanie oparto na zasadzie <a href="/wiki/Magnetohydrodynamika" title="Magnetohydrodynamika">magnetohydrodynamicznej</a> z wykorzystaniem <a href="/wiki/Si%C5%82a_Lorentza" title="Siła Lorentza">siły Lorentza</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aranżacja_wyrzutni"><span id="Aran.C5.BCacja_wyrzutni"></span>Aranżacja wyrzutni</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Aranżacja wyrzutni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Aranżacja wyrzutni"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:ARASanLuisS32.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/ARASanLuisS32.jpg/250px-ARASanLuisS32.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/ARASanLuisS32.jpg/375px-ARASanLuisS32.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/ARASanLuisS32.jpg/500px-ARASanLuisS32.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Osiem wyrzutni torpedowych <a href="/wiki/ARA_San_Luis_(1973)" title="ARA San Luis (1973)">ARA „San Luis”</a> umieszczonych ponad antenami sonarów okrętu <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemieckiego</a> typu <i><a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_209" title="Okręty podwodne typu 209">209/1200</a></i></figcaption></figure> <p>Tradycyjnie, wyrzutnie torpedowe umieszczane były w dziobie okrętu podwodnego, co oznacza że w celu wystrzelenia torpedy w cel, okręt powinien być zwrócony w jego kierunku. Wraz jednak z rozwojem nowoczesnych systemów naprowadzania, zwrócenie okrętu w kierunku celu przestało być konieczne – mimo to, wciąż preferowane jest umieszczanie wyrzutni w przedniej części okrętu<sup id="cite_ref-Burcher-Concepts_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Burcher-Concepts-6">[6]</a></sup>. Ta lokalizacja rodzi jednak pewien konflikt priorytetów pomiędzy potrzebami aranżacji wyrzutni torpedowych oraz wymogów związanych z aranżacją systemu <a href="/wiki/Sonar" title="Sonar">sonarowego</a> – zwykle sonaru <a href="/w/index.php?title=Uk%C5%82ad_kontroli_ognia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Układ kontroli ognia (strona nie istnieje)">kontroli ognia</a>. Otwieranie zewnętrznych i wewnętrznych wrót wyrzutni, jak również gwałtowne wystrzelenie torpedy z wyrzutni jest głośnym procesem, toteż jest niepożądane aby następowało to bardzo blisko anteny sonaru zaangażowanego w kontrolę ognia<sup id="cite_ref-Burcher-Concepts_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Burcher-Concepts-6">[6]</a></sup>. W dziobie okrętu jest jednak mało miejsca na znaczne oddalenie od siebie tych dwóch elementów struktury okrętu. Powszechnie przyjętym rozwiązaniem jest umieszczenie anteny w górnej części dziobu, co zostawia nieco miejsca w jego dolnej części, choć zdarzają się również rozwiązania odwrotne, w których wyrzutnie torpedowe umieszczone są powyżej anten sonaru<sup id="cite_ref-Burcher-Concepts_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-Burcher-Concepts-6">[6]</a></sup>. Innym rozwiązaniem okazała się instalacja wyrzutni torpedowych umieszczonych pod kątem 15° względem osi okrętu, przesuniętych jednak dalej w kierunku <a href="/wiki/%C5%9Ar%C3%B3dokr%C4%99cie" title="Śródokręcie">śródokręcia</a>, jak w <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">amerykańskich</a> okrętach typu <a href="/wiki/Okr%C4%99ty_podwodne_typu_Thresher" title="Okręty podwodne typu Thresher"><i>Thresher</i></a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. Każde z tych rozwiązań ma wady i zalety, i musi być przedmiotem rozważań z zakresu <a href="/wiki/Architektura_okr%C4%99towa" title="Architektura okrętowa">architektury okrętowej</a> na etapie poprzedzającym projektowanie, z uwzględnieniem wynikających z potrzeb taktyczno-operacyjnych wymagań zamawiającego. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zrzutnie_torped">Zrzutnie torped</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Zrzutnie torped" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zrzutnie torped"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Odmianą wyrzutni torpedowych były w przeszłości zrzutnie burtowe – patrz: <a href="/wiki/Wyrzutnia_Drzewieckiego" title="Wyrzutnia Drzewieckiego">wyrzutnia Drzewieckiego</a> – i rufowe. Zrzutnie burtowe różnej konstrukcji służyły do prostego zrzucenia torpedy z pokładu do wody. Stosowane były m.in. na pierwszych <a href="/wiki/Torpedowiec" title="Torpedowiec">torpedowcach</a>, następnie na włoskich kutrach torpedowych MAS z okresu <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojny światowej</a> i na radzieckich kutrach torpedowych <a href="/w/index.php?title=Kutry_torpedowe_typu_D-3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kutry torpedowe typu D-3 (strona nie istnieje)">D-3</a> z okresu <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> (dwa kutry tego typu służyły w <a href="/wiki/Marynarka_Wojenna" title="Marynarka Wojenna">MW</a>). </p><p>Zrzutnie rufowe z kolei zrzucały torpedę z korytkowej pochylni w kierunku rufy kutra torpedowego (ogonem naprzód), po czym kuter robił zwrot, a torpeda po uruchomieniu się jej silnika podążała dalej w kierunku, w którym pierwotnie płynął kuter. System taki był lekki, prosty i pozwalał na korzystne rozmieszczenie mas na lekkich kutrach torpedowych. Wprowadzony był na brytyjskich kutrach torpedowych <a href="/wiki/CMB" title="CMB">CMB</a> z okresu I w.św., następnie stosowany na niektórych innych kutrach, przede wszystkim radzieckich kutrach <a href="/wiki/Kutry_torpedowe_typu_G-5" title="Kutry torpedowe typu G-5">typu G-5</a> z okresu II wojny światowej. Podobny system z rurowymi wyrzutniami rufowymi, stosowano na powojennych kutrach torpedowych marynarki <a href="/wiki/Niemiecka_Republika_Demokratyczna" title="Niemiecka Republika Demokratyczna">NRD</a> (<a href="/wiki/Kutry_torpedowe_typu_Iltis" title="Kutry torpedowe typu Iltis"><i>Iltis</i></a>, <a href="/wiki/Kutry_torpedowe_typu_Libelle" title="Kutry torpedowe typu Libelle"><i>Libelle</i></a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120713193126/http://portalwiedzy.onet.pl/11829,,,,wyrzutnia_torpedowa,haslo.html">Wyrzutnia torpedowa</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Zimm-Lauching-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zimm-Lauching_2-6">g</a></sup></span> <span class="reference-text">Stan Zimmerman: <i>Submarine Technology</i>, s. 136–137.</span> </li> <li id="cite_note-gebler-tube-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-gebler-tube_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gebler-tube_3-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gebler-tube_3-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gebler-tube_3-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gebler-tube_3-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text">Ulrich Gabler: <i>Submarine design</i>, s. 47–50.</span> </li> <li id="cite_note-Fried-Design-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fried-Design_4-6">g</a></sup></span> <span class="reference-text">Norman Friedman: <i>Submarine Design</i>, s. 162–164.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Superconducting electromagnetic torpedo launche</i>, [online].</span> </li> <li id="cite_note-Burcher-Concepts-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Burcher-Concepts_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Burcher-Concepts_6-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Burcher-Concepts_6-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text">Roy Burcher, Louis Rydill: <i>Concepts in submarine design</i>, s. 140–144.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Norman Polmar: <i>Cold War Submarines</i>, s. 148.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Opracowania papierowe</b> </p> <ul><li><cite class="citation book">Roy Burcher, Louis Rydill: <i>Concepts in submarine design</i>. Cambridge [England]: Cambridge University Press, 1995. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0521416817" title="Specjalna:Książki/0521416817">ISBN <span class="isbn">0-521-41681-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Concepts+in+submarine+design&rft.aulast=Burcher&rft.aufirst=Roy&rft.date=1995&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.place=Cambridge+%5BEngland%5D&rft.isbn=0-521-41681-7"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Norman Friedman: <i>Submarine Design And Development</i>. London: Convay Maritime Press, 1984. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0851772994" title="Specjalna:Książki/0851772994">ISBN <span class="isbn">0-85177-299-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Submarine+Design+And+Development&rft.aulast=Friedman&rft.aufirst=Norman&rft.date=1984&rft.pub=Convay+Maritime+Press&rft.place=London&rft.isbn=0-85177-299-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/Ulrich_Gabler" title="Ulrich Gabler">Ulrich Gabler</a>: <i>Submarine design. With an updating chapter by Fritz Abels and Jürgen Ritterhoff</i>. Bonn: Bernard und Graefe, 2000. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3763762027" title="Specjalna:Książki/3763762027">ISBN <span class="isbn">3-7637-6202-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Submarine+design.+With+an+updating+chapter+by+Fritz+Abels+and+J%C3%BCrgen+Ritterhoff&rft.aulast=Gabler&rft.aufirst=Ulrich&rft.date=2000&rft.pub=Bernard+und+Graefe&rft.place=Bonn&rft.isbn=3-7637-6202-7"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/Norman_Polmar" title="Norman Polmar">Norman Polmar</a>: <i>Cold War Submarines, The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines</i>. K.J. More. Potomac Books, Inc, 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1574885308" title="Specjalna:Książki/1574885308">ISBN <span class="isbn">1-57488-530-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cold+War+Submarines%2C+The+Design+and+Construction+of+U.S.+and+Soviet+Submarines&rft.aulast=Polmar&rft.aufirst=Norman&rft.pub=Potomac+Books%2C+Inc&rft.isbn=1-57488-530-8"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Stan Zimmerman: <i>Submarine Technology for the 21st Century</i>. Stan Zimmerman & Trafford Publishing. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1552123308" title="Specjalna:Książki/1552123308">ISBN <span class="isbn">1-55212-330-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Submarine+Technology+for+the+21st+Century&rft.aulast=Zimmerman&rft.aufirst=Stan&rft.pub=Stan+Zimmerman+%26+Trafford+Publishing&rft.isbn=1-55212-330-8"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li></ul> <p><b>Opracowania online</b> </p> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.freepatentsonline.com/5284106.html">Superconducting electromagnetic torpedo launcher</a>. [w:] <i>United States Patent 5284106</i> [on-line]. 8 lutego 1994. [dostęp 2011-06-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Rura" title="Rura">rura</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85136132">sh85136132</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=49148">49148</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007541460305171">987007541460305171</a></span></li></ul></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&oldid=72696064">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&oldid=72696064</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Konstrukcja_okr%C4%99t%C3%B3w" title="Kategoria:Konstrukcja okrętów">Konstrukcja okrętów</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Torpedy" title="Kategoria:Torpedy">Torpedy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyrzutnie" title="Kategoria:Wyrzutnie">Wyrzutnie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Bro%C5%84" title="Kategoria:Broń">Broń</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 27 sty 2024, 18:20.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyrzutnia_torpedowa&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-542sp","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.150","walltime":"0.203","ppvisitednodes":{"value":3293,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":12649,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2492,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":7328,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 140.219 1 -total"," 39.22% 55.000 5 Szablon:Cytuj_książkę"," 28.70% 40.245 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 18.09% 25.359 1 Szablon:Cytuj_stronę"," 13.61% 19.079 1 Szablon:Przypisy"," 9.09% 12.746 2 Szablon:Lang"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.046","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2037281,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8f644c877-qhbk7","timestamp":"20241106035420","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Wyrzutnia torpedowa","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Wyrzutnia_torpedowa","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1330003","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1330003","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-09-30T19:53:41Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/ef\/DunlapTorp.jpg"}</script> </body> </html>