CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kantoor - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"a74a7c7b-2ed9-4fb2-bd36-1fd00d0d76f7","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kantoor","wgTitle":"Kantoor","wgCurRevisionId":66955573,"wgRevisionId":66955573,"wgArticleId":79002,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bedrijfsleven","Kantoor"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kantoor","wgRelevantArticleId":79002,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode": "nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q182060","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns" ,"ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Typicalbusyoffice20050109.jpg/1200px-Typicalbusyoffice20050109.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="720"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Typicalbusyoffice20050109.jpg/800px-Typicalbusyoffice20050109.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Typicalbusyoffice20050109.jpg/640px-Typicalbusyoffice20050109.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="384"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kantoor - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Kantoor"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kantoor"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kantoor rootpage-Kantoor skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Kantoor" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Kantoor" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Kantoor" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Kantoor" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Betekenissen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Betekenissen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Betekenissen</span> </div> </a> <ul id="toc-Betekenissen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Voorgeschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorgeschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Voorgeschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Voorgeschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mechanisatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mechanisatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Mechanisatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Mechanisatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Efficiencyverbetering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Efficiencyverbetering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Efficiencyverbetering</span> </div> </a> <ul id="toc-Efficiencyverbetering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wederopbouwperiode" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wederopbouwperiode"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Wederopbouwperiode</span> </div> </a> <ul id="toc-Wederopbouwperiode-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kantoorautomatisering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kantoorautomatisering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Kantoorautomatisering</span> </div> </a> <ul id="toc-Kantoorautomatisering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kantoorlandschap" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kantoorlandschap"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Kantoorlandschap</span> </div> </a> <ul id="toc-Kantoorlandschap-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Reflectie_op_recente_ontwikkelingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Reflectie_op_recente_ontwikkelingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Reflectie op recente ontwikkelingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Reflectie_op_recente_ontwikkelingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stereotypen_over_kantoorcultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Stereotypen_over_kantoorcultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Stereotypen over kantoorcultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Stereotypen_over_kantoorcultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verticale_landbouw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verticale_landbouw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Verticale landbouw</span> </div> </a> <ul id="toc-Verticale_landbouw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kantoor</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 69 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-69" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">69 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8" title="مكتب – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مكتب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Oficina" title="Oficina – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Oficina" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ofis" title="Ofis – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Ofis" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Kantor" title="Kantor – Bataviaans" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Kantor" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Bataviaans" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%84%D0%B8%D1%81" title="Офис – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Офис" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%91%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B8" title="ऑफिस – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="ऑफिस" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AF%E0%A6%BC" title="কার্যালয় – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কার্যালয়" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Oficina" title="Oficina – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Oficina" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kancel%C3%A1%C5%99" title="Kancelář – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kancelář" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kontor" title="Kontor – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Kontor" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCro" title="Büro – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Büro" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B5%CE%AF%CE%BF" title="Γραφείο – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Γραφείο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Office" title="Office – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Office" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Oficejo" title="Oficejo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Oficejo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Oficina" title="Oficina – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Oficina" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kontor" title="Kontor – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Kontor" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bulego" title="Bulego – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bulego" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="اداره – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اداره" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Toimisto" title="Toimisto – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Toimisto" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bureau_(immobilier)" title="Bureau (immobilier) – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bureau (immobilier)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Kantoar" title="Kantoar – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Kantoar" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Oifig" title="Oifig – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Oifig" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Oficina" title="Oficina – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Oficina" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%A8%D7%93" title="משרד – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="משרד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%AF" title="कार्यालय – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कार्यालय" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ured" title="Ured – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ured" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kantor" title="Kantor – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Kantor" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Skrifstofa" title="Skrifstofa – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Skrifstofa" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ufficio_(locale)" title="Ufficio (locale) – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Ufficio (locale)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AA%E3%83%95%E3%82%A3%E3%82%B9" title="オフィス – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="オフィス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%84%D0%B8%D1%81" title="Офис – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Офис" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%B7%E1%9E%99%E1%9E%B6%E1%9E%9B%E1%9F%90%E1%9E%99" title="ការិយាល័យ – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ការិយាល័យ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%9A%E0%B3%87%E0%B2%B0%E0%B2%BF" title="ಕಚೇರಿ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಚೇರಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%98%A4%ED%94%BC%EC%8A%A4" title="오피스 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="오피스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Biuras" title="Biuras – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Biuras" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Канцеларија – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Канцеларија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pejabat" title="Pejabat – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pejabat" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%AF" title="कार्यालय – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="कार्यालय" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kontor" title="Kontor – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kontor" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kontor" title="Kontor – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kontor" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A6%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%A4%E0%A8%B0" title="ਦਫ਼ਤਰ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਦਫ਼ਤਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Biuro" title="Biuro – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Biuro" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1" title="دفتر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="دفتر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Escrit%C3%B3rio" title="Escritório – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Escritório" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Birou_(%C3%AEnc%C4%83pere)" title="Birou (încăpere) – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Birou (încăpere)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%84%D0%B8%D1%81" title="Офис – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Офис" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Office" title="Office – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Office" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Office" title="Office – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Office" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kancel%C3%A1ria" title="Kancelária – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kancelária" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Hofisi" title="Hofisi – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Hofisi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Zyra" title="Zyra – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Zyra" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Канцеларија – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Канцеларија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kantor" title="Kantor – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Kantor" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kontor" title="Kontor – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kontor" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ofisi" title="Ofisi – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ofisi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%B2%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%B2%E0%AE%95%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="அலுவலகம் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அலுவலகம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="కార్యాలయం – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="కార్యాలయం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Идора – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Идора" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="สำนักงาน – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="สำนักงาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ofis" title="Ofis – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ofis" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%84%D1%96%D1%81" title="Офіс – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Офіс" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1" title="دفتر – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="دفتر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Idora" title="Idora – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Idora" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/V%C4%83n_ph%C3%B2ng" title="Văn phòng – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Văn phòng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Buhatan" title="Buhatan – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Buhatan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8A%9E%E5%85%AC%E5%AE%A4" title="办公室 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="办公室" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%A6%E5%85%AC%E5%AE%A4" title="辦公室 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="辦公室" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/P%C4%81n-kong-sek" title="Pān-kong-sek – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Pān-kong-sek" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%AB%E5%AD%97%E6%A8%93" title="寫字樓 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="寫字樓" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q182060#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Kantoor" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Kantoor" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Kantoor"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Kantoor"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Kantoor" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Kantoor" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&oldid=66955573" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Kantoor&id=66955573&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKantoor"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKantoor"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Kantoor"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Kantoor&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kantoor&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Offices" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q182060" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Typicalbusyoffice20050109.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Typicalbusyoffice20050109.jpg/260px-Typicalbusyoffice20050109.jpg" decoding="async" width="260" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Typicalbusyoffice20050109.jpg/390px-Typicalbusyoffice20050109.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Typicalbusyoffice20050109.jpg/520px-Typicalbusyoffice20050109.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="900" /></a><figcaption>Een <a href="/wiki/Bureau_(meubilair)" title="Bureau (meubilair)">bureau</a> op een kantoor</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden,_Stationsplein_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden%2C_Stationsplein_1.jpg/260px-ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden%2C_Stationsplein_1.jpg" decoding="async" width="260" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden%2C_Stationsplein_1.jpg/390px-ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden%2C_Stationsplein_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden%2C_Stationsplein_1.jpg/520px-ErfgoedLeiden_LEI001016774_Station_Leiden%2C_Stationsplein_1.jpg 2x" data-file-width="4955" data-file-height="3888" /></a><figcaption>Foto van het kantoorpersoneel in het kantoor van de goederenloods van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Leiden, ca. 1885</figcaption></figure> <p>Een <b>kantoor</b> of <b>bureel</b> is een <a href="/wiki/Werkplaats" title="Werkplaats">werkplaats</a> waar <a href="/wiki/Administratie" title="Administratie">administratief</a> werk wordt gedaan. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Betekenissen">Betekenissen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Betekenissen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Betekenissen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een kantoor kan een geheel bedrijf omvatten, bijvoorbeeld een verzekeringskantoor, of een onderdeel zijn van een organisatie of bedrijf. Zo zijn er kantoren binnen fabriekscomplexen en winkels. Men spreekt dan wel van <i>fabriekskantoren</i>. Ieder bedrijf van enige omvang heeft daarnaast een, al dan niet prestigieus, <i>hoofdkantoor</i>. </p><p>Soms wordt een kantoor ook <i>bureau</i> genoemd, al slaat dat woord ook op de werktafel die in een kantoor gewoonlijk wordt gebruikt. Bureaus zijn in het algemeen kantoren die zich direct bezighouden met dienstverlening aan derden (klanten, cliënten, burgers). Zo zijn er <a href="/wiki/Reisbureau" title="Reisbureau">reis-</a>, <a href="/wiki/Uitzendbureau" title="Uitzendbureau">uitzend-</a> en <a href="/w/index.php?title=Zorgbureau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zorgbureau (de pagina bestaat niet)">zorgbureaus</a>. Men spreekt daarentegen weer van een <a href="/wiki/Notaris" title="Notaris">notariskantoor</a> en een <a href="/wiki/Advocaat_(beroep)" title="Advocaat (beroep)">advocatenkantoor</a>. Met <i>het bureau</i> wordt doorgaans ook het <a href="/wiki/Politiebureau" title="Politiebureau">politiebureau</a> bedoeld. Het bevel: <i>mee naar het bureau</i> belooft de klant weinig goeds. </p><p>Als iemand zijn kantoorbezigheden thuis doet, zegt men dat hij of zij kantoor aan huis houdt. Met "kantoor" kan ook de ruimte in een woonhuis aangegeven worden waar een <a href="/wiki/Bureau_(meubilair)" title="Bureau (meubilair)">bureau</a> staat en waar dus de privé-administratie gedaan kan worden. Deze praktijk kwam vooral vroeger veel voor bij kleine en middelgrote ondernemingen. Bij agentschappen en dergelijke is dit nog steeds gebruikelijk. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voorgeschiedenis">Voorgeschiedenis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Voorgeschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorgeschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Omstreeks 4000 jaar geleden, in <a href="/wiki/Babyloni%C3%AB" title="Babylonië">Babylonië</a>, waren beroepsschrijvers reeds onmisbaar. Een schrijver zat op een marktplein en hanteerde een schrijfstift van hout of riet, waarmee tekens op een kleitablet indrukte. Deze schrijfstift werd zo snel als een breinaald bewogen. De schrijver voerde opdrachten uit als: </p> <ul><li>gesproken woorden, die door een koopman gedicteerd werden, noteren,</li> <li>instructies van de koning doorzenden aan ver verspreide bestuurders,</li> <li>belastingrekeningen bijhouden voor de belastinggaarders,</li> <li>goederen bestellen namens kooplieden,</li> <li>rekeningen aan klanten versturen,</li> <li>namens meer welvarende boeren stukken land kopen en verkopen.</li></ul> <p>Iedereen die kon schrijven stond in hoge achting. Het beroep van schrijver had vele niveaus en specialiteiten. Het laagst stond de schrijver op het marktplein: tegen vergoeding produceerde hij handelscorrespondentie en persoonlijke brieven. Tot het hoogste niveau behoorde een schrijver, die in de wiskunde was onderlegd. Deze behoorde tot de belangrijkste mannen van zijn gemeenschap. Enkelen brachten het zelfs tot adviseur van de koning. </p><p>De oudste vormen van kantoorarbeid treffen we dus aan bij de overheid. De <a href="/wiki/Kanselarij" class="mw-redirect" title="Kanselarij">kanselarij</a> was belast met de schriftelijke afwikkeling van het bestuur. </p><p>In later tijden werd veel kantoorarbeid verricht door monniken, die onder meer boeken en documenten kopieerden. Toen later in de middeleeuwen de handelshuizen opkwamen, bedienden ook deze zich van kantoren, die op een gegeven ogenblik <i>comptoir</i> (rekenkamer) werden genoemd. Dit woord is later verbasterd tot: <i>kantoor</i>. Het bijhouden van de <a href="/wiki/Boekhouding" title="Boekhouding">boekhouding</a> was voor deze handelshuizen van het grootste belang. Bekend is de gedetailleerde administratie van de <a href="/wiki/Vereenigde_Oostindische_Compagnie" title="Vereenigde Oostindische Compagnie">Vereenigde Oostindische Compagnie</a>. </p><p>Tot diep in de negentiende eeuw was het kantoor het domein van de <a href="/w/index.php?title=Kantoorklerk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kantoorklerk (de pagina bestaat niet)">kantoorklerk</a>. Dit beroep vereiste veel vakkennis en het werk was uiterst zwaar. Het vond plaats in slecht verlichte en verwarmde ruimtes, staande of zittend op een kantoorkruk achter een lessenaar. De chef zat achter zijn bureau. Dit was bijvoorbeeld een schrijfkabinet of <a href="/w/index.php?title=Cilinderbureau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cilinderbureau (de pagina bestaat niet)">cilinderbureau</a>, dat zeer veel opbergvakjes en -laatjes had en daarom wel <i>pidgeon hole</i> (duiventil) werd genoemd. Aan een nadrukkelijke afscheiding van hoger en lager personeel bestond in zo'n situatie minder behoefte dan aan een representatieve aankleding van het kantoor als geheel. </p><p>In de negentiende eeuw kon men grote kantoorzalen aantreffen waar beambten en klerken grotendeels staande aan lessenaars hun werk deden. Lange tijd werden klerken gerekruteerd uit de kring van familieleden en relaties. Het werk op kantoor onderging toen een duidelijke uitbreiding met de opkomst van overheidsdiensten zoals post, telegrafie, telefonie, het openbaar vervoer. Van invloed was ook de komst van handelshuizen, rederijen, banken en verzekeringskantoren. </p><p>In het bedrijfsleven was de klerk een betrekkelijke laatkomer, want In vele bedrijven voerde de eigenaar van het bedrijf of diens vrouw aanvankelijk zelf de — toen nog eenvoudige — administratie. Later werd dit werk meestal door klerken gedaan. Klerken lieten zich ook wel boekhouder, ambtenaar, kassier en dergelijk noemen. Zij bevonden zich in een bevoorrechte positie. Zij werden tot de witteboordenklasse gerekend en door het werkvolk, "Jan-met-de-pet" genoemd, aangesproken met 'mijnheer'. Klerken hoopten bevorderd te worden tot chef. De chef had vaak een met leer beklede stoel achter een cilinderbureau. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mechanisatie">Mechanisatie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Mechanisatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Mechanisatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een van de eerste technologische omwentelingen die de kantoorarbeid betrof was de opkomst van de <a href="/wiki/Telegrafie" title="Telegrafie">telegrafie</a> in de tweede helft van de 19e eeuw. Deze maakte snelle communicatie over grote afstanden mogelijk. </p><p>Kopiëren geschiedde met <a href="/wiki/Carbonpapier" title="Carbonpapier">carbonpapier</a>, dat in 1805 werd uitgevonden. Omstreeks 1860 kwam de <a href="/w/index.php?title=Kopieerpers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kopieerpers (de pagina bestaat niet)">kopieerpers</a> op de markt, waarmee brieven konden worden vermenigvuldigd. In 1881 werd de <a href="/wiki/Stencilmachine" class="mw-redirect" title="Stencilmachine">stencilmachine</a> door <a href="/w/index.php?title=David_Gestetner&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Gestetner (de pagina bestaat niet)">David Gestetner</a> in de handel gebracht. Deze had een draaiende trommel, waardoor het kopiëren sneller ging. Vanaf 1873, met de komst van de <a href="/wiki/Schrijfmachine" title="Schrijfmachine">schrijfmachine</a>, deed naast de boekhouder ook de typiste haar intrede. Wetenschappelijk bedrijfsbeheer deed in de fabrieken naast de tekenkamer het bedrijfsbureau ontstaan. Er ontstond een scheiding tussen het opstellen van documenten en het schrijven ervan. Het laatste type arbeid leidde tot fysieke klachten. Er werden voor het eerst <a href="/wiki/Ergonomie" title="Ergonomie">ergonomische</a> studies uitgevoerd naar juiste zithoudingen, die ook het ontwerp van het kantoormeubilair beïnvloedden. </p><p>Door de komst van de (handbediende) <a href="/wiki/Telefonie" title="Telefonie">telefooncentrales</a>, die vanaf 1881 in zwang kwamen, deden vrouwen voor het eerst op grote schaal hun intrede op kantoor. De opkomst van de telefoon maakte de <a href="/wiki/Loopjongen" title="Loopjongen">loopjongen</a> of jongste bediende voor een groot deel overbodig. Ook de schrijfmachine bracht vrouwen op het kantoor, maar hun carrière reikte niet verder dan belangrijker werk op dezelfde schrijfmachine. Toen de <a href="/wiki/Dictafoon" class="mw-redirect" title="Dictafoon">dictafoon</a> de <a href="/wiki/Stenografie" title="Stenografie">stenografie</a> begon te verdringen, viel de noodzaak weg dat de secretaresse vlak bij de manager was gehuisvest. Steeds meer kantoren gingen over op een centrale typekamer, waar onder het wakend oog van een cheffin een verdubbelde productie kon worden gehaald. De technologische ontwikkelingen hebben deze trend overigens weer goeddeels teruggedraaid zodat er anno 2000 nauwelijks meer centrale typekamers en centrale secretariaten zijn te vinden. </p><p>De taak van de klerk in de negentiende eeuw was die van de schrijvende rechterhand van de eigenaar en/of directeur. Hij overzag en registreerde alles wat er zoal omging. Met de hiervoor geschetste schaalvergroting veranderde dit. De boekhouding werd administratie en daarbij ingewikkelder en er ontstond een taakverdeling. Onderdelen van het bedrijf of instelling kregen hun eigen medewerkers; alleen het top- en hoger management had soms nog overzicht over het geheel. </p><p>Het kantoorwerk kreeg nog een sterker fabrieksmatig karakter toen na de schrijfmachine andere machines hun intree deden. Bij de boekhouding kwamen, vanaf 1910, eerst eenvoudige <a href="/w/index.php?title=Telmachine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telmachine (de pagina bestaat niet)">telmachines</a>, later ingewikkelder boekhoudmachines. <a href="/wiki/Kaartsysteem" class="mw-redirect" title="Kaartsysteem">kaartsystemen</a> kwamen omstreeks 1900 op. Een verdere mechanisering bracht de hollerithmachine, die de ponstypiste in het kantoor introduceerde. Ook werden factureer- en adresseermachines geïntroduceerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Efficiencyverbetering">Efficiencyverbetering</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Efficiencyverbetering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Efficiencyverbetering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Al de bovenstaande vindingen waren erop gericht om de productiviteit van kantoorarbeid te vergroten. Het <a href="/wiki/Taylorisme" class="mw-redirect" title="Taylorisme">Taylorisme</a>, dat aanvankelijk werd toegepast in productiebedrijven, was hierbij een belangrijke drijvende kracht. <a href="/wiki/Arbeidsdeling" title="Arbeidsdeling">Arbeidsdeling</a> speelde in deze filosofie een wezenlijke rol. Tussen de beide wereldoorlogen deed de invloed van dit rationaliserings- en efficiencystreven zich dan ook in de kantoorwereld steeds sterker gelden. De te verrichten administratieve handelingen werden verder gesplitst en over verschillende personen verdeeld. De dagtaak van uitvoerend personeel werd zo teruggebracht tot enkele, zich steeds herhalende, routinehandelingen: voor de een het optellen van getallen, voor een ander het controleren van handtekeningen of het afstempelen van een formulier, enz. Met <a href="/wiki/Stopwatch" title="Stopwatch">stopwatches</a> werd de benodigde tijd voor elke handeling vastgesteld, op dezelfde wijze als in de industrie, en hier en daar werd zelfs een band ingevoerd voor het transport van de te bewerken formulieren, die in aantal en complexiteit toenamen. </p><p>Dit alles betekende het einde van het cilinderbureau en anachronismen als de <i>typewriter stand</i>, een hoge tafel waaraan men staande moest typen. Het <a href="/w/index.php?title=Bureau_ministre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bureau ministre (de pagina bestaat niet)">bureau ministre</a> verving geleidelijk het cilinderbureau: het onderstel van het cilinderbureau transformeerde tot het klassieke bureau met vlakke werktafel, ondersteund door twee ladekasten, en het bovenstel transformeerde tot kantoorkast. Al dit meubilair was nog van hout. Doch de drang tot efficiencyverbetering leidde ook tot aanpassing van het meubilair aan de te verrichten taak, met andere woorden, tot de invoering van <a href="/wiki/Ergonomie" title="Ergonomie">ergonomische principes</a>. Zogeheten efficiency-meubelen werden ingevoerd. Dit culmineerde met de invoering van stalen kantoormeubelen omstreeks 1930. Deze waren vooral efficiënt en van iedere opsmuk ontdaan. </p><p>Vanaf 1920 ging ook de standaardisatie volgens <a href="/wiki/Deutsches_Institut_f%C3%BCr_Normung" title="Deutsches Institut für Normung">DIN</a>-normen een rol spelen, wat begon met het <a href="/wiki/Papierformaat" title="Papierformaat">papierformaat</a>. Dit werkte door op de gehele kantoorinrichting. Geleidelijk aan begon, onder invloed van het <a href="/w/index.php?title=Vooruitgangsdenken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vooruitgangsdenken (de pagina bestaat niet)">vooruitgangsdenken</a>, ook oog te komen voor de schoonheid van gebouw en interieur, zoals dat door <a href="/wiki/Industri%C3%ABle_vormgeving" title="Industriële vormgeving">industriële vormgeving</a> kon worden bereikt. De Amerikaan <a href="/wiki/Frank_Lloyd_Wright" title="Frank Lloyd Wright">Frank Lloyd Wright</a> was een pionier op dit gebied. Hij ontwierp het gebouw voor <a href="/wiki/Johnson_Wax" class="mw-redirect" title="Johnson Wax">Johnson Wax</a> in 1936. In Nederland werd gewerkt volgens de principes van <a href="/wiki/Bauhaus_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Bauhaus (hoofdbetekenis)">Bauhaus</a>, de <a href="/wiki/De_Stijl" title="De Stijl">De Stijl</a>, en de <a href="/wiki/Nieuwe_zakelijkheid" title="Nieuwe zakelijkheid">nieuwe zakelijkheid</a>. Bekende kantoormeubelfabrikanten waren <a href="/wiki/Thonet" class="mw-redirect" title="Thonet">Thonet</a>, D3, en <a href="/wiki/Gispen_(bedrijf)" title="Gispen (bedrijf)">Gispen</a>. De beroemde <a href="/wiki/Van_Nellefabriek" title="Van Nellefabriek">Van Nellefabriek</a> uit 1929 had een kantoorinrichting, ontworpen door <a href="/wiki/Willem_Hendrik_Gispen_(ontwerper)" title="Willem Hendrik Gispen (ontwerper)">Gispen</a>, die aan de nieuwe eisen voldeed. <i>Men werkt aan deze bureaux even behagelijk en prettig als aan een houten lessenaar</i>, zo adverteerde <a href="/wiki/Oda_(bedrijf)" title="Oda (bedrijf)">Oda</a>. Ook <a href="/wiki/De_Cirkel_(bedrijf)" title="De Cirkel (bedrijf)">De Cirkel</a> was zeer actief op het gebied van vormgeving. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wederopbouwperiode">Wederopbouwperiode</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Wederopbouwperiode" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Wederopbouwperiode"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> vond een snelle economische groei plaats. Dit leidde tot een snelle groei van de <a href="/wiki/Dienstensector" class="mw-redirect" title="Dienstensector">dienstensector</a>, die uiteindelijk de industrie zou overvleugelen. Aan het begin van de 20e eeuw bestond nog geen 10% van de beroepsbevolking uit 'witte-boord-werkers'. Bij de aanvang van de 21e eeuw bracht meer dan 1,2 miljoen, dus minstens 25% van onze werkende bevolking (4,7 miljoen) zijn leven door binnen de muren van een kantoorruimte, al of niet in een kantoorgebouw. Sommige studies spreken inmiddels zelfs over een belangrijk groter percentage: Afhankelijk van de definitie tot 2 miljoen of wel 50% van de beroepsbevolking. Een samenstel van factoren was verantwoordelijk voor deze stormachtige groei. </p> <ul><li>Door de ingewikkeldheid van het economische leven en het groter worden van de bedrijven vroegen directies naar steeds betere en sneller ter beschikking komende gegevens voor hun beleid, opdat zij zo goed en zo vlug mogelijk beslissingen konden nemen. Het gevolg daarvan was onder meer dat het aantal indirecte medewerkers sneller toenam dan het aantal directe arbeiders. Ook de toenemende overheidsbemoeiingen brachten met zich mee, dat er meer moest worden geadministreerd dan vroeger, bijvoorbeeld door het inhouden van sociale lasten en loonbelasting en in verband met de voorschriften en reglementen van sociale voorzieningen en wetten, brancheverenigingen en verzekeringen.</li> <li>De evolutie die zich heeft voltrokken in de financiering van de bedrijven, alsmede in het betalingsverkeer (met een groeiend bank- en giroapparaat) is eveneens een factor die een bijdrage heeft geleverd aan de groei van de administratieve arbeid. Ook de opvatting dat de administratie een stuk gereedschap is voor de bedrijfsleiding, bijvoorbeeld als efficiencybewaking, heeft tot de groei van de administratieve arbeid bijgedragen.</li></ul> <p>Niet alleen het aantal kantoorwerkers nam toe, ook hun concentratie in steeds grotere eenheden. In de jaren 80 van de 20e eeuw was 42% van de totale Nederlandse kantoorbevolking gehuisvest in 1300 kantoorvestigingen van 101 en meer werknemers terwijl 83% van de kantoren gevestigd was in gemeenten groter dan 50.000 inwoners. Ook binnen hetzelfde kantoor was er een tendens tot schaalvergroting. Men ging er meer en meer toe over het kantoorpersoneel in grote “overzichtelijke” ruimten onder te brengen, die in Duitsland als <i>Grossraumbüro</i> werden betiteld. De lay-out van deze kantoren was op Tayloriannse principes gebaseerd. Nog een andere tendens was waar te nemen, een toename van het percentage vrouwelijk personeel. Waar het vrouwelijk aandeel voor de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> slechts een klein percentage bedroeg is dit geleidelijk toegenomen tot ongeveer 52% van de kantoorbevolking die belast is met uitvoerende arbeid. Pas sedert de laatste decennia van de 20e eeuw drongen vrouwen geleidelijk door tot het lager en hoger management, al zijn ze daar nog ondervertegenwoordigd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kantoorautomatisering">Kantoorautomatisering</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Kantoorautomatisering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Kantoorautomatisering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gispen trok al snel na de bevrijding ten strijde tegen de <i>lompe smakeloosheid</i> en vroeg aandacht van de fabrikanten voor <i>de technische en aesthetische kwaliteiten hunner producten</i>. Het kantoorbedrijf geschiedde ondertussen, ondanks aanmerkelijke verbeteringen, nog steeds betrekkelijk ambachtelijk. De productiviteit van deze arbeid steeg minder dan die in de industrie, en het verloop onder kantoorpersoneel was groot, wat de productiviteit ook niet ten goede kwam. De mechanisatie nam echter toe: Mechanische en later elektronische ponskaartmachines deden hun intrede, waardoor het routinematig werk van ponstypistes werd geïntroduceerd. Vanaf 1957 begon de automatisering door te dringen, eerst met gecentraliseerde <a href="/wiki/Mainframe" title="Mainframe">mainframe</a> computers. Juist dienstverlenende bedrijven als verzekeringsmaatschappijen waren geïnteresseerd in de ontwikkeling hiervan, hetgeen geleid heeft tot een bedrijf als <a href="/wiki/Electrologica" title="Electrologica">Electrologica</a>. Vanaf 1970 kwamen er <a href="/wiki/Minicomputer" title="Minicomputer">minicomputers</a> en vanaf 1981 deed de <a href="/wiki/Personal_computer" title="Personal computer">personal computer</a> massaal haar intrede, die dan ook <i>desktop computer</i> ofwel bureaublad computer werd genoemd. De lay-out van het geschreven woord kon men sinds 1985 via <a href="/wiki/Desktoppublishing" title="Desktoppublishing">desktoppublishing</a> vanaf de bureaucomputer zelf verzorgen. In het laatste decennium van de 20e eeuw werd <a href="/wiki/Internet" title="Internet">internet</a> ingevoerd, hetgeen mogelijkheden bood voor elektronische post en elektronisch betalen. </p><p>Parallel hieraan ontwikkelde de mechanische schrijfmachine zich, via de elektrische schrijfmachine, tot de elektronische schrijfmachine die zelfs enkele zinnen kon <i>onthouden</i> en eventueel corrigeren. Dit werd gevolgd door de Wordprocessor, een special-purposecomputer met reusachtige floppy-disks, voor de bediening waarvan men speciale cursussen moest volgen. Uiteindelijk culmineerde dit in de tekstverwerker, waarmee op een gewone pc kon worden gewerkt. </p><p>Kopieerapparaten en <a href="/wiki/Printer" title="Printer">printers</a> deden hun intrede, en de technologie daarvan verbeterde snel, wat de hoeveelheid papieren alleenmaar deed toenemen, hoewel men met de automatisering van een <i>papierloos kantoor</i> had gerept. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kantoorlandschap">Kantoorlandschap</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Kantoorlandschap" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Kantoorlandschap"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uiteindelijk evolueerde het bureau weer tot een tafel. Vanuit Duitsland kwam in de jaren zeventig van de 20e eeuw het idee van de <a href="/wiki/Kantoortuin" title="Kantoortuin">kantoortuin</a> of zelfs kantoorlandschap overwaaien, met <i>moderne kleurige kantoormeubelen en veel planten</i>. Dit zou niet alleen betere arbeidsomstandigheden bewerkstelligen, maar ook de communicatie verbeteren en een grotere flexibiliteit mogelijk maken. Uit verschillende onderzoeken bleek dat het weghalen van scheidingswanden vooral heeft geleid tot heel veel afleiding en heel weinig privacy.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Door al die rumoer uit je directe omgeving werd het lastiger om je concentratie te behouden, wat een slechte invloed heeft op de productiviteit. Ook het gebrek aan privacy zit de werknemer niet lekker. Men kan het gevoel hebben bekeken en afgeluisterd te worden, wat de kwaliteit en diepgang van gesprekken negatief beïnvloedt. Het opdelen van de werkvloer in zones met bijvoorbeeld speciale concentratiewerkplekken, werd veelal als oplossing gebruikt voor werknemers die zich willen focussen op een lastige of dringende taak.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De scheidingswand nam ook een centrale plaats in in het <i><a href="/w/index.php?title=Action_Office&action=edit&redlink=1" class="new" title="Action Office (de pagina bestaat niet)">Action Office</a></i> van Herman Miller uit 1968, dat vooral populair werd in de Angelsaksische wereld. Van belang was ook de komst van het L-vormige bureau, dat weer leidde tot de noodzaak van verrijdbare en verdraaibare stoelen. </p><p>Geleidelijk aan nam de regelgeving met betrekking tot de arbeidsomstandigheden toe, en de in werking getreden <a href="/wiki/Arbeidsomstandighedenwet" title="Arbeidsomstandighedenwet">Arbo-wet</a> stelde normen aan de complete werkplek. Kantoorinrichting werd gestandaardiseerd en systeemmeubelen deden hun intrede. Vanaf de jaren zeventig van de 20e eeuw werd bovendien complete projectinrichting met systeemmeubelen, die grote flexibiliteit beloofde, een trend. </p><p>Een van de beloften van automatisering, namelijk de massale opkomst van <a href="/wiki/Telewerk" title="Telewerk">telewerken</a>, is vooralsnog niet uitgekomen. Kantoorarbeid vindt nog altijd voor het overgrote deel plaats op kantoor. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Reflectie_op_recente_ontwikkelingen">Reflectie op recente ontwikkelingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Reflectie op recente ontwikkelingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Reflectie op recente ontwikkelingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toenemende differentiatie en splitsing van taken, aan de ene kant leidend tot versterking van het routinekarakter van kantoorwerk, aan de andere kant tot de opkomst van nieuwe management en specialistische functies, die een langduriger opleiding vragen. Het is duidelijk dat deze ontwikkeling niet zonder consequenties was voor de indeling en uitrusting van het kantoor. De invloed van de indeling en uitrusting liet zich gelden op kantoorruimtevorm en de (kantoor)gebouwvorm. In de jaren zeventig van de 20e eeuw leidde dit tot het zoeken naar nieuwe ruimte- en gebouwvormen. Dit is weergegeven in onderstaande tabel: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td>schaalvergroting. </td> <td>coördinatie. </td> <td>onvoorspelbaarheid </td> <td>communicatie </td> <td>democratisering. </td></tr> <tr> <td>Men dacht allerwegen in termen van groei en schaalvergroting </td> <td>Men begon behoefte te voelen om ondanks de complexiteit en het uiteen groeien in afzonderlijke diensten, toch meer vat te krijgen op de samenhang van het geheel </td> <td>De onvoorspelbaarheid van organisatievormen en kantoortechnologieën vroeg om flexibele ruimtelijke indelingsmogelijkheden. </td> <td>Organisatorisch ontstond er een steeds duidelijker behoefte aan directe face-to-face communicatie tussen groepen en afdelingen naast die van de hiërarchische chef </td> <td>De democratisering leidde tot het afbrokkelen van het denken in termen van status en had ook consequenties voor de ruimtevorm en zijn indeling </td></tr></tbody></table> <p>De aard van de factoren die tot deze consequenties leidden kan samengevat worden in de volgende punten: </p> <ul><li>Schaalvergroting. Men dacht allerwegen in termen van groei en schaalvergroting,</li> <li>Coördinatie. Men begon behoefte te voelen om ondanks de complexiteit en het uiteen groeien in afzonderlijke diensten, toch meer vat te krijgen op de samenhang van het geheel,</li> <li>Onvoorspelbaarheid. De onvoorspelbaarheid van organisatievormen en kantoortechnologieën vroeg om flexibele ruimtelijke indelingsmogelijkheden,</li> <li>Communicatie. Organisatorisch ontstond er een steeds duidelijker behoefte aan directe face-to-face communicatie tussen groepen en afdelingen naast die van de hiërarchische chef.</li> <li>democratisering. De democratisering leidde tot het afbrokkelen van het denken in termen van status en had ook consequenties voor de ruimtevorm en zijn indeling.</li></ul> <p>Dit alles had tot gevolg het ontstaan van nieuwe, onconventionele ruimtevormen. Het conventionele kamerkantoor werd vervangen door de <a href="/wiki/Kantoortuin" title="Kantoortuin">kantoortuin</a> of Großraumbüro. De traditionele scheidingswanden vervielen, arbeidsplaatsen werden gegroepeerd op grond van functionele criteria, planten en schermen werden gebruikt voor de noodzakelijke visuele en communicatieve afscherming. </p><p>Na deze periode viel er een steeds sterkere correctie waar te nemen op de conceptie van de grote ruimten en de vergaande openheid die aan kantoortuin en Großraumbüro ten grondslag lag. De <a href="/wiki/Kantoorautomatisering" title="Kantoorautomatisering">kantoorautomatisering</a>, die andere organisatorische samenwerkingsverbanden meebrengt, vroeg om een andere ruimtevorm van een kantoorgebouw. Met name ook de sterke verschuiving van routinematig werk naar werk met een specialistische opleiding maakte dat men zich na deze correctie opnieuw ging oriënteren op andere kantooroplossingen. Het begin van de jaren 90 heeft al een grote hoeveelheid nieuwe “kantoorconcepten” laten zien, die ieder experimenteerden met ruimtevormen gecombineerd met andere manieren van het organiseren van het werk. In de 21e eeuw zet deze trend zich voort. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Stereotypen_over_kantoorcultuur">Stereotypen over kantoorcultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Stereotypen over kantoorcultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Stereotypen over kantoorcultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het dagelijks leven op een kantoor wordt zeer uitgebreid beschreven in <i><a href="/wiki/Het_Bureau" title="Het Bureau">Het Bureau</a></i> van <a href="/wiki/J.J._Voskuil_(schrijver)" title="J.J. Voskuil (schrijver)">J.J. Voskuil</a>. Deze romancyclus bevestigt veel voorkomende <a href="/wiki/Stereotype" title="Stereotype">stereotypen</a>, zoals het beeld dat er op kantoren <a href="/wiki/Bureaucratie" title="Bureaucratie">bureaucratisch</a> gewerkt wordt. Vooral het beeld dat de sfeer op kantoren "stoffig" is en er een “negen-tot-vijfmentaliteit” heerst, werd zeer succesvol uitvergroot neergezet door het televisieprogramma <i><a href="/wiki/Jiskefet" title="Jiskefet">Jiskefet</a></i> in de serie Debiteuren Crediteuren. Ook <i><a href="/wiki/Het_eiland_(televisieserie)" title="Het eiland (televisieserie)">Het eiland</a></i> is een voorbeeld van het typische kantoorleven. </p><p>Als je besluit om even de benen strekken en op weg te gaan naar de koffieautomaat wacht u hier het volgende kantoorcliché: de typische koffieautomaat gesprekjes. Zoals op maandag: ‘hoe was je weekend?’. Op vrijdag: ‘wat ga je dit weekend doen?’. En dan is er nog de vraag die elke dag gesteld kan worden: ‘wat ga jij eten vanavond?’. Het opmerkelijke van deze gesprekjes is dat het antwoord soms niet eens belangrijk is, of misschien niet eens blijft hangen, maar men de neigig voelt om toch met elkaar te praten om een <a href="/w/index.php?title=Ongemakkelijke_stilte&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ongemakkelijke stilte (de pagina bestaat niet)">ongemakkelijke stilte</a> te voorkomen.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Het <i>klerkje dat vandaag wat vroeger klaar is</i> is een zeer bekend stereotiep uit het gedicht <i>Liefdesverklaring</i> van <a href="/wiki/Jan_Greshoff" title="Jan Greshoff">Jan Greshoff</a>. Deze persoon stond in de schaduw van notabelen als <i>de dominee, de dokter, de notaris</i>. Ook de <i>kantoorfrik</i> mocht zich vaak in een negatieve belangstelling verheugen en stond eveneens model voor grijsgetinte kleinburgerlijkheid. </p><p>Sommige romans van <a href="/wiki/Franz_Kafka" title="Franz Kafka">Franz Kafka</a>, die zelf een kantoorklerk was, zoals <i><a href="/wiki/Het_Slot_(roman)" class="mw-redirect" title="Het Slot (roman)">Het Slot</a></i> en <i><a href="/wiki/Het_Proces" class="mw-redirect" title="Het Proces">Het Proces</a></i>, spelen zich af in een wereld waarin een ongrijpbare <a href="/wiki/Bureaucratie" title="Bureaucratie">bureaucratie</a> alomtegenwoordig en oppermachtig is. Een dergelijke situatie wordt zelfs als <i>kafkaësk</i> betiteld. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verticale_landbouw">Verticale landbouw</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Verticale landbouw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Verticale landbouw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Verticale_landbouw" title="Verticale landbouw">Verticale landbouw</a> is een vorm van <a href="/wiki/Landbouw" title="Landbouw">landbouw</a> waarbij gebruik wordt gemaakt van gestapelde kweeklagen in een kantoor. </p><p>In navolging van <a href="/wiki/Sony" title="Sony">Sony</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/w/index.php?title=Nisshinbo_Holding&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nisshinbo Holding (de pagina bestaat niet)">Nisshinbo Holding</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Sharp_(bedrijf)" title="Sharp (bedrijf)">Sharp</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/w/index.php?title=Mitsubishi_Chemical&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mitsubishi Chemical (de pagina bestaat niet)">Mitsubishi Chemical</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Panasonic" title="Panasonic">Panasonic</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Showa_Denko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Showa Denko (de pagina bestaat niet)">Showa Denko</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en <a href="/wiki/Fujitsu" title="Fujitsu">Fujitsu</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kweekt ook <a href="/wiki/Toshiba" title="Toshiba">Toshiba</a> groenten in een <a href="/wiki/Cleanroom" title="Cleanroom">cleanroom</a> met verticale landbouw in een <a href="/wiki/Fabriek" title="Fabriek">fabriekshal</a>, kantoor of <a href="/wiki/Winkel_(zaak)" title="Winkel (zaak)">winkel</a> waardoor er geen <a href="/wiki/Pesticiden" class="mw-redirect" title="Pesticiden">pesticiden</a> nodig zouden zijn tegen <a href="/wiki/Plantenziekte" title="Plantenziekte">plantenziekten</a> en insecten.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kantoor&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gemeentehuis_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Gemeentehuis (hoofdbetekenis)">gemeentehuis</a></li> <li><a href="/wiki/Provinciehuis" title="Provinciehuis">provinciehuis</a></li> <li><a href="/wiki/Verzekering" title="Verzekering">verzekeringskantoor</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hal18.nl/het-verleden-heden-en-de-toekomst-van-de-kantoortuin">Het verleden, heden en de toekomst van de kantoortuin</a>. <i>www.hal18.nl</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210308182554/https://www.hal18.nl/het-verleden-heden-en-de-toekomst-van-de-kantoortuin/">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-03-08">8 maart 2021</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-03-10">10 maart 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.designkantoormeubilair.nl/blog/kantoortuin-lust-of-last/">Kantoortuin: lust of last?</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210421213119/https://www.designkantoormeubilair.nl/blog/kantoortuin-lust-of-last/">Gearchiveerd</a> op 21 april 2021.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.designkantoormeubilair.nl/blog/de-meest-voorkomende-kantoor-cliches-en-uitspraken">De meest voorkomende kantoor clichés en uitspraken</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220814152341/https://www.designkantoormeubilair.nl/blog/de-meest-voorkomende-kantoor-cliches-en-uitspraken/">Gearchiveerd</a> op 14 augustus 2022.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.washingtonpost.com/blogs/innovations/wp/2014/07/28/is-worlds-largest-indoor-farm-the-way-of-the-future/">Is world’s largest indoor farm the way of the future?</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nisshinbo.co.jp/english/r_d/activity.html">Nisshinbo Holding</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230404192434/https://www.nisshinbo.co.jp/english/r_d/activity.html">Gearchiveerd</a> op 4 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://sharp-world.com/corporate/news/130920.html">Sharp starts lab tests for plant-growing facility in Middle East</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.plantplant.jp/en/">Mitsubishi Chemical</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.panasonic.com/sg/corporate/news/article/singaporeindoorfarm.html">Panasonic indoorfarm</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230608020518/https://www.panasonic.com/sg/corporate/news/article/singaporeindoorfarm.html">Gearchiveerd</a> op 8 juni 2023.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sdk.co.jp/english/news/2014/14114.html">Showa Denko</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://blogs.wsj.com/japanrealtime/2014/05/14/fujitsu-hoping-to-turn-lettuce-into-cash/">Fujitsu hoping to turn lettuce into cash </a></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180606183558/http://webwereld.nl/markttrends/84496-toshiba-bouwt-fabriek-om-tot-hi-tech-groentekas">Toshiba bouwt fabriek om tot hi tech groentekas</a>. Gearchiveerd op <span class="mw-formatted-date" title="2018-06-06">6 juni 2018</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-08-13">13 augustus 2023</span>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63829521">.mw-parser-output .zusterprojecten{padding:0;font-size:90%;clear:both;margin:1em 0 -0.5em 0}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein{padding-bottom:5px;font-size:90%}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop{vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-lijst{display:inline;margin-left:0;padding-left:0}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop,.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{display:inline-block;margin:0.4em 0.6em;white-space:nowrap;line-height:1.4em;width:12.5em}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{width:17.5em;max-height:20px}.mw-parser-output .zuster-logo{display:inline-block;text-align:center;width:34px}.mw-parser-output .zuster-tekst{display:inline-block;vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein .zuster-op{display:inline}@media screen and (max-width:720px){.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{max-height:initial;line-height:inherit}}</style> <div class="interProjectTemplate interProject-groot zusterprojecten toccolours noprint"> <div class="zusterprojecten-kop"><b>Op andere <a href="/wiki/Wikimedia_Foundation" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia</a>-projecten</b></div><br /> <ul class="zusterprojecten-lijst"> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Offices#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Offices">Mediabestanden</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Offices#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Offices"><i><b>Media</b></i></a><div class="zuster-op"> op Commons</div></div></li><div class="interProject wiktionary mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/kantoor" class="extiw" title="wikt:kantoor">WikiWoordenboek</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/23px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="23" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/35px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/46px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/kantoor" class="extiw" title="wikt:kantoor"><i><b>Definitie</b></i></a><div class="zuster-op"> op WikiWoordenboek</div></div></li> </ul> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kantoor&oldid=66955573">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kantoor&oldid=66955573</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Bedrijfsleven" title="Categorie:Bedrijfsleven">Bedrijfsleven</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Kantoor" title="Categorie:Kantoor">Kantoor</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 31 jan 2024 om 12:15.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Kantoor&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b8d669998-6f6jb","wgBackendResponseTime":142,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.078","walltime":"0.104","ppvisitednodes":{"value":972,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":5183,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2083,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":7517,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 47.716 1 -total"," 69.17% 33.005 1 Sjabloon:Appendix"," 63.48% 30.288 1 Sjabloon:References"," 30.67% 14.635 1 Sjabloon:Zusterproject"," 22.32% 10.650 2 Sjabloon:Citeer_web"," 4.06% 1.937 2 Sjabloon:InterProject"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":636433,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75c465f4c6-wn2x6","timestamp":"20241125124545","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Kantoor","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Kantoor","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q182060","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q182060","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-08-10T08:47:29Z","dateModified":"2024-01-31T11:15:34Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/ae\/Typicalbusyoffice20050109.jpg","headline":"ruimte waar mensen aan bureaus hun werk uitvoeren"}</script> </body> </html>