CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Louis Pasteur – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"73f5118b-ae93-47ea-a589-d8673e3449dc","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Louis_Pasteur","wgTitle":"Louis Pasteur","wgCurRevisionId":71673931,"wgRevisionId":71673931,"wgArticleId":38534,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bản mẫu webarchive dùng lưu trữ khác","Cảnh báo bản mẫu webarchive","Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Bài viết có trích dẫn không khớp","Bài cơ bản","Bài viết chứa nhận dạng BIBSYS","Bài viết chứa nhận dạng BNC","Bài viết chứa nhận dạng BNE", "Bài viết chứa nhận dạng BNF","Bài viết chứa nhận dạng Botanist","Bài viết chứa nhận dạng CANTIC","Bài viết chứa nhận dạng CINII","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng ICCU","Bài viết chứa nhận dạng ISNI","Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng LNB","Trang có thể loại kiểm soát tính nhất quán được liên kết đỏ","Bài viết chứa nhận dạng MGP","Bài viết chứa nhận dạng NDL","Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài viết chứa nhận dạng NLA","Bài viết chứa nhận dạng NLG","Bài viết chứa nhận dạng NLI","Bài viết chứa nhận dạng NLK","Bài viết chứa nhận dạng NLP","Bài viết chứa nhận dạng NSK","Bài viết chứa nhận dạng NTA","Bài viết chứa nhận dạng PLWABN","Bài viết chứa nhận dạng RERO","Bài viết chứa nhận dạng RKDartists", "Bài viết chứa nhận dạng RSL","Bài viết chứa nhận dạng SELIBR","Bài viết chứa nhận dạng SNAC-ID","Bài viết chứa nhận dạng SUDOC","Bài viết chứa nhận dạng Trove","Bài viết chứa nhận dạng ULAN","Bài viết chứa nhận dạng VcBA","Bài viết chứa nhận dạng VIAF","Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers","Kiểm soát tính nhất quán với 34 yếu tố","Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng Léonore sai","Louis Pasteur","Nhà hóa học Pháp","Bác sĩ Pháp","Nhà thực vật học với tên viết tắt","Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Pháp","Sinh năm 1822","Mất năm 1895","Tử vong do đột quỵ","Bắc Đẩu Bội tinh hạng nhất","Người được ghi danh tại Đại sảnh Danh vọng Nhà phát minh Quốc gia","Tín hữu Công giáo Pháp","Tín hữu Công giáo được đặt tên đường ở Việt Nam"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Louis_Pasteur","wgRelevantArticleId":38534,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q529","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model", "platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean", "ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1796"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1197"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="958"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Louis Pasteur – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Louis_Pasteur rootpage-Louis_Pasteur skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Louis+Pasteur" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Louis+Pasteur" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Louis+Pasteur" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Louis+Pasteur" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Tiểu_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tiểu_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Tiểu sử</span> </div> </a> <ul id="toc-Tiểu_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chuyên_môn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chuyên_môn"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Chuyên môn</span> </div> </a> <ul id="toc-Chuyên_môn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đóng_góp_khoa_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đóng_góp_khoa_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Đóng góp khoa học</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Đóng_góp_khoa_học-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Đóng góp khoa học</span> </button> <ul id="toc-Đóng_góp_khoa_học-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tinh_thể_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tinh_thể_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Tinh thể học</span> </div> </a> <ul id="toc-Tinh_thể_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quá_trình_lên_men" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quá_trình_lên_men"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Quá trình lên men</span> </div> </a> <ul id="toc-Quá_trình_lên_men-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_công_trình_nghiên_cứu_về_bia_và_rượu_vang" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_công_trình_nghiên_cứu_về_bia_và_rượu_vang"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Các công trình nghiên cứu về bia và rượu vang</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_công_trình_nghiên_cứu_về_bia_và_rượu_vang-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bệnh_ở_nhộng_tằm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bệnh_ở_nhộng_tằm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Bệnh ở nhộng tằm</span> </div> </a> <ul id="toc-Bệnh_ở_nhộng_tằm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Những_nghiên_cứu_bệnh_lý_nhiễm_trùng_ở_người_và_động_vật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Những_nghiên_cứu_bệnh_lý_nhiễm_trùng_ở_người_và_động_vật"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Những nghiên cứu bệnh lý nhiễm trùng ở người và động vật</span> </div> </a> <ul id="toc-Những_nghiên_cứu_bệnh_lý_nhiễm_trùng_ở_người_và_động_vật-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Điều_trị_dự_phòng_bệnh_dại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Điều_trị_dự_phòng_bệnh_dại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Điều trị dự phòng bệnh dại</span> </div> </a> <ul id="toc-Điều_trị_dự_phòng_bệnh_dại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tranh_cãi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tranh_cãi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Tranh cãi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tranh_cãi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Tranh cãi</span> </button> <ul id="toc-Tranh_cãi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vắc-xin_bệnh_than" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vắc-xin_bệnh_than"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Vắc-xin bệnh than</span> </div> </a> <ul id="toc-Vắc-xin_bệnh_than-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đạo_đức_trong_thí_nghiệm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đạo_đức_trong_thí_nghiệm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Đạo đức trong thí nghiệm</span> </div> </a> <ul id="toc-Đạo_đức_trong_thí_nghiệm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Viện_Pasteur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Viện_Pasteur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Viện Pasteur</span> </div> </a> <ul id="toc-Viện_Pasteur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tôn_vinh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tôn_vinh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Tôn vinh</span> </div> </a> <ul id="toc-Tôn_vinh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_giai_thoại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_giai_thoại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Các giai thoại</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_giai_thoại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_tác_phẩm_chính" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_tác_phẩm_chính"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Các tác phẩm chính</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_tác_phẩm_chính-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đọc_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đọc_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Đọc thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Đọc_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Louis Pasteur</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 157 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-157" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">157 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%89%E1%8B%8A_%E1%8D%93%E1%88%B5%E1%89%B4" title="ሉዊ ፓስቴ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ሉዊ ፓስቴ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%8A%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="لويس باستور – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="لويس باستور" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%87_%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%27%E0%A7%B0" title="লুই পেষ্ট'ৰ – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="লুই পেষ্ট'ৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Lui_Paster" title="Lui Paster – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Lui Paster" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="لویی پاستور – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="لویی پاستور" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%87_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B0" title="লুই পাস্তুর – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="লুই পাস্তুর" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%96_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8D%D1%80" title="Луі Пастэр – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Луі Пастэр" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8E%D1%96_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8D%D1%80" title="Люі Пастэр – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Люі Пастэр" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%D0%BE%D1%80" title="Луи Пастьор – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Луи Пастьор" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Tiếng Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%88_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0" title="लुई पास्चर – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="लुई पास्चर" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%BF%CF%85%CE%AF_%CE%A0%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81" title="Λουί Παστέρ – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Λουί Παστέρ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="لویی پاستور – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="لویی پاستور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B2%E0%AB%82%E0%AA%88_%E0%AA%AA%E0%AA%BE%E0%AA%B6%E0%AB%8D%E0%AA%9A%E0%AA%B0" title="લૂઈ પાશ્ચર – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="લૂઈ પાશ્ચર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Tiếng Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A3%A8%EC%9D%B4_%ED%8C%8C%EC%8A%A4%ED%87%B4%EB%A5%B4" title="루이 파스퇴르 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="루이 파스퇴르" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B5%D5%B8%D6%80" title="Լուի Պաստյոր – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լուի Պաստյոր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%88_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0" title="लुई पास्चर – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="लुई पास्चर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%95%D7%90%D7%99_%D7%A4%D7%A1%D7%98%D7%A8" title="לואי פסטר – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="לואי פסטר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B2%E0%B3%82%E0%B2%AF%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B3%8D_%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B2%B0%E0%B3%8D" title="ಲೂಯಿಸ್ ಪಾಶ್ಚರ್ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಲೂಯಿಸ್ ಪಾಶ್ಚರ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Tiếng Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%98_%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ლუი პასტერი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლუი პასტერი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ludovicus_Pasteur" title="Ludovicus Pasteur – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Ludovicus Pasteur" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Luijs_Past%C4%93rs" title="Luijs Pastērs – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Luijs Pastērs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/lu%27is._pastyr." title="lu'is. pastyr. – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="lu'is. pastyr." data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%88_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0" title="लुई पास्चर – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="लुई पास्चर" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%98_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луј Пастер – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Луј Пастер" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%82%E0%B4%AF%E0%B4%BF_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B5%BC" title="ലൂയി പാസ്ചർ – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ലൂയി പാസ്ചർ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%88_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0" title="लुई पाश्चर – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="लुई पाश्चर" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%98_%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ლუი პასტერი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ლუი პასტერი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%89_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="لوى باستور – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لوى باستور" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="لویی پاستور – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="لویی پاستور" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%85%E1%80%BA_%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%85%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AC" title="လူးဝစ် ပါစချာ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="လူးဝစ် ပါစချာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%88_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0" title="लुई पास्चर – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="लुई पास्चर" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%88_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B0" title="लुई पास्चर – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="लुई पास्चर" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AB%E3%82%A4%E3%83%BB%E3%83%91%E3%82%B9%E3%83%84%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ルイ・パスツール – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ルイ・パスツール" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80,_%D0%9B%D1%83%D0%B8" title="Пастер, Луи – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Пастер, Луи" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Luuwii_Paaster" title="Luuwii Paaster – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Luuwii Paaster" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B2%E0%A9%81%E0%A8%88_%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%9A%E0%A8%B0" title="ਲੁਈ ਪਾਸਚਰ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਲੁਈ ਪਾਸਚਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DA%86%D8%B1" title="لوئی پاسچر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لوئی پاسچر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D9%BC%D8%B1" title="لوی پاسټر – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="لوی پاسټر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%96_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луі Пастер – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Луі Пастер" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80,_%D0%9B%D1%83%D0%B8" title="Пастер, Луи – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пастер, Луи" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%9B%D1%83%D0%B8" title="Пастер Луи – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Пастер Луи" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%82%E0%A4%AF%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%97%E0%A5%8D" title="लूयी पास्तग् – Tiếng Phạn" lang="sa" hreflang="sa" data-title="लूयी पास्तग्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Tiếng Phạn" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9E%E1%B1%A9%E1%B1%AD%E1%B1%A4%E1%B1%A5_%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%A5%E1%B1%AA%E1%B1%9A%E1%B1%A8" title="ᱞᱩᱭᱤᱥ ᱯᱟᱥᱪᱚᱨ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱞᱩᱭᱤᱥ ᱯᱟᱥᱪᱚᱨ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Lui_Past%C3%ABr" title="Lui Pastër – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Lui Pastër" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B7%93_%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%BB%E0%B7%8A" title="ලුවී පාස්චර් – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ලුවී පාස්චර්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D8%B1" title="لوی پاستێر – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="لوی پاستێر" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%98_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луј Пастер – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Луј Пастер" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Lwis_Pastur" title="Lwis Pastur – Tiếng Tachelhit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Lwis Pastur" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Tiếng Tachelhit" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B2%E0%AF%82%E0%AE%AF%E0%AE%BF_%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="இலூயி பாசுச்சர் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இலூயி பாசுச்சர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B8_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луи Пастер – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Луи Пастер" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B2%E0%B1%82%E0%B0%AF%E0%B1%80_%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D" title="లూయీ పాశ్చర్ – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="లూయీ పాశ్చర్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B9%8C_%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="หลุยส์ ปาสเตอร์ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="หลุยส์ ปาสเตอร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B2%E0%B3%82%E0%B2%AF%E0%B2%BF_%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B2%B0%E0%B3%8D" title="ಲೂಯಿ ಪ್ಯಾಶ್ಚರ್ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಲೂಯಿ ಪ್ಯಾಶ್ಚರ್" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%97_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Луї Пастер – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Луї Пастер" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DA%86%D8%B1" title="لوئیس پاسچر – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="لوئیس پاسچر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Paster_Lui" title="Paster Lui – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Paster Lui" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Pasteuri_Louis" title="Pasteuri Louis – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Pasteuri Louis" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E6%96%AF%E7%89%B9" title="巴斯特 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="巴斯特" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%B7%AF%E6%98%93%C2%B7%E5%B7%B4%E6%96%AF%E5%BE%B7" title="路易·巴斯德 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="路易·巴斯德" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%95%D7%90%D7%99_%D7%A4%D7%90%D7%A1%D7%98%D7%A2%D7%A8" title="לואי פאסטער – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לואי פאסטער" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%B7%AF%E6%98%93%C2%B7%E5%B7%B4%E5%A3%AB%E5%BE%B7" title="路易·巴士德 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="路易·巴士德" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Loj%C4%97_Pasters" title="Lojė Pasters – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Lojė Pasters" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%B7%AF%E6%98%93%C2%B7%E5%B7%B4%E6%96%AF%E5%BE%B7" title="路易·巴斯德 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="路易·巴斯德" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Louis Pasteur" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q529#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Louis_Pasteur" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Louis_Pasteur"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Louis_Pasteur"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Louis_Pasteur" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Louis_Pasteur" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&oldid=71673931" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Louis_Pasteur&id=71673931&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FLouis_Pasteur"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FLouis_Pasteur"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Louis+Pasteur"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Louis_Pasteur&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Louis_Pasteur" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Louis_Pasteur" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/Louis_Pasteur" hreflang="vi"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q529" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="infobox biography vcard" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;font-size:125%; background-color:#efefef"><div class="fn" style="display:inline">Louis Pasteur</div></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg/250px-Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg" decoding="async" width="250" height="374" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg 1.5x" data-file-width="284" data-file-height="425" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row">Sinh</th><td><span style="display:none">(<span class="bday">1822-12-27</span>)</span>27 tháng 12, 1822<br /><span class="birthplace"><a href="/wiki/Dole,_Jura" title="Dole, Jura">Dole, Jura</a>, <a href="/wiki/Franche-Comt%C3%A9" title="Franche-Comté">Franche-Comté</a>, <a href="/wiki/Bourbon_ph%E1%BB%A5c_ho%C3%A0ng" title="Bourbon phục hoàng">Pháp</a></span></td></tr><tr><th scope="row">Mất</th><td>28 tháng 9, 1895<span style="display:none">(1895-09-28)</span> (72 tuổi)<br /><span class="deathplace"><a href="/wiki/Marnes-la-Coquette" title="Marnes-la-Coquette">Marnes-la-Coquette</a>, <a href="/wiki/Hauts-de-Seine" title="Hauts-de-Seine">Hauts-de-Seine</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%87_tam_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Đệ tam Cộng hòa Pháp">Pháp</a></span></td></tr><tr><th scope="row">Quốc tịch</th><td class="category"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/23px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/35px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/45px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ph%C3%A1p" title="Pháp">Pháp</a></td></tr><tr><th scope="row">Trường lớp</th><td><a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure" title="École normale supérieure">École normale supérieure</a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><b>Sự nghiệp khoa học</b></td></tr><tr><th scope="row">Ngành</th><td class="category"><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">Sinh học</a><br /><a href="/wiki/Vi_sinh_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Vi sinh học">Vi sinh học</a><br /><a href="/wiki/Ho%C3%A1_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Hoá học">Hoá học</a></td></tr><tr><th scope="row">Nơi công tác</th><td><a href="/w/index.php?title=Dijon_Lyc%C3%A9e&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dijon Lycée (trang không tồn tại)">Dijon Lycée</a><br /><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Strasbourg" title="Đại học Strasbourg">Đại học Strasbourg</a><br /><a href="/w/index.php?title=Universit%C3%A9_Lille_Nord_de_France&action=edit&redlink=1" class="new" title="Université Lille Nord de France (trang không tồn tại)">Université Lille Nord de France</a><br /><a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure" title="École normale supérieure">École normale supérieure</a></td></tr><tr><th scope="row">Các sinh viên nổi tiếng</th><td><a href="/w/index.php?title=Charles_Friedel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Friedel (trang không tồn tại)">Charles Friedel</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px">Chữ ký</th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Louis_Pasteur_Signature.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Louis_Pasteur_Signature.svg/150px-Louis_Pasteur_Signature.svg.png" decoding="async" width="150" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Louis_Pasteur_Signature.svg/225px-Louis_Pasteur_Signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Louis_Pasteur_Signature.svg/300px-Louis_Pasteur_Signature.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span></td></tr></tbody></table> <p><b>Louis Pasteur</b> (<span class="rt-commentedText nowrap"><span class="IPA nopopups noexcerpt"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English" class="extiw" title="en:Help:IPA/English">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'l' trong 'lie'">l</span><span title="/uː/: 'oo' trong 'goose'">uː</span><span title="/i/: 'y' trong 'happy'">i</span></span> <wbr /><span style="border-bottom:1px dotted"><span title="'p' trong 'pie'">p</span><span title="/æ/: 'a' trong 'bad'">æ</span><span title="/ˈ/: primary stress follows">ˈ</span><span title="'s' trong 'sigh'">s</span><span title="'t' trong 'tie'">t</span><span title="/ɜːr/: 'ur' trong 'fur'">ɜːr</span></span>/</a></span></span>, <small>tiếng Pháp: </small><span title="Kí hiệu đại diện trong IPA" class="IPA"><a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:IPA/ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p" title="Trợ giúp:IPA/tiếng Pháp">[lwi pastœʁ]</a></span>; có tên phiên âm là <b>Lu-i Pa-xtơ</b>) sinh ngày <a href="/wiki/27_th%C3%A1ng_12" title="27 tháng 12">27 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1822" title="1822">1822</a> - <a href="/wiki/28_th%C3%A1ng_9" title="28 tháng 9">28 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>) là một nhà <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a>, nhà <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">vi sinh vật học</a>, nhà <a href="/wiki/Ho%C3%A1_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Hoá học">hoá học</a> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ph%C3%A1p" title="Người Pháp">người Pháp</a>, với những phát hiện về các nguyên tắc của <a href="/wiki/Ti%C3%AAm_ch%E1%BB%A7ng" title="Tiêm chủng">tiêm chủng</a>, <a href="/wiki/L%C3%AAn_men" title="Lên men">lên men vi sinh</a> và <a href="/wiki/Thanh_tr%C3%B9ng" title="Thanh trùng">thanh trùng</a>. </p><p>Ông thường được biết đến qua những nghiên cứu quan trọng về các nguyên nhân và biện pháp chữa bệnh, và những khám phá đó của ông đã cứu sống vô số người kể từ đó. Ông đã đề ra các biện pháp thanh trùng để làm giảm tỷ lệ <a href="/wiki/T%E1%BB%AD_vong" class="mw-redirect" title="Tử vong">tử vong</a> sau khi sinh đẻ ở các sản phụ, tạo ra loại <a href="/wiki/V%E1%BA%AFc-xin" title="Vắc-xin">vắc-xin</a> đầu tiên cho <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a> và <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_than" title="Bệnh than">bệnh than</a>. Những nghiên cứu của ông góp phần hỗ trợ trực tiếp cho <a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_m%E1%BA%A7m_b%E1%BB%87nh" title="Lý thuyết mầm bệnh">Lý thuyết mầm bệnh</a> và các ứng dụng trong <a href="/w/index.php?title=Y_h%E1%BB%8Dc_l%C3%A2m_s%C3%A0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Y học lâm sàng (trang không tồn tại)">Y học lâm sàng</a>. </p><p>Ông cũng nổi tiếng trong việc phát minh ra kỹ thuật bảo quản <a href="/wiki/S%E1%BB%AFa" title="Sữa">sữa</a> và <a href="/wiki/R%C6%B0%E1%BB%A3u" class="mw-redirect" title="Rượu">rượu</a> để ngăn chặn vi khuẩn có hại xâm nhập, một quá trình mà ngày nay được gọi là <a href="/wiki/Thanh_tr%C3%B9ng" title="Thanh trùng">thanh trùng</a>. Ông được xem là một trong 3 người thiết lập nên lĩnh vực <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">Vi sinh vật học</a>, cùng với <a href="/wiki/Ferdinand_Cohn" title="Ferdinand Cohn">Ferdinand Cohn</a> và <a href="/wiki/Robert_Koch" title="Robert Koch">Robert Koch</a>, và được gọi là <i>"cha đẻ của Vi sinh vật học"</i>.<sup id="cite_ref-catholic_intro_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-catholic_intro-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-fein_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-fein-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-van_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-van-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Pasteur có vai trò lớn trong việc bác bỏ <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_sinh" title="Thuyết tự sinh">Thuyết tự sinh</a>, vốn in sâu trong tư tưởng các <a href="/wiki/Nh%C3%A0_khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Nhà khoa học">nhà khoa học</a> trước đó. Ông đã thí nghiệm cho thấy rằng nếu không có sự nhiễm khuẩn từ bên ngoài, <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a> không thể tự xuất hiện. Ông chứng minh rằng trong bình tiệt trùng được đóng kín thì sẽ không có <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a>, nhưng khi mở thì vi khuẩn lại xuất hiện, chứng tỏ vi khuẩn đã xâm nhập vào bình qua đường không khí. Thí nghiệm này giúp ông giành giải <i><a href="/w/index.php?title=Alhumbert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alhumbert (trang không tồn tại)">Alhumbert</a></i>. </p><p>Tuy Pasteur không phải là người đầu tiên đề xuất <a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_m%E1%BA%A7m_b%E1%BB%87nh" title="Lý thuyết mầm bệnh">Lý thuyết mầm bệnh</a>, ông đã phát triển nó và tiến hành các thí nghiệm cho thấy rõ tính đúng đắn của nó và thuyết phục người dân <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">Châu Âu</a> tin rằng đó là sự thật. </p><p>Pasteur đồng thời có những khám phá quan trọng trong ngành <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Hóa học">Hóa học</a>, đáng chú ý nhất là cơ bản về phân tử đối với tính không đối xứng của một số tinh thể nhất định và <a href="/w/index.php?title=Raxemic_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Raxemic hóa (trang không tồn tại)">raxemic hóa</a>. </p><p>Ông là Giám đốc <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a> cho đến khi ông <a href="/wiki/Qua_%C4%91%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Qua đời">qua đời</a>, và thi thể ông được chôn cất bên dưới viện, trong một hầm được xây theo phong cách khảm <i>Byzantine</i>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tiểu_sử"><span id="Ti.E1.BB.83u_s.E1.BB.AD"></span>Tiểu sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Tiểu sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tiểu sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ông sinh ra ở vùng <a href="/wiki/Dole,_Jura" title="Dole, Jura">Dole</a> nhưng bắt đầu đi học tại <a href="/wiki/Arbois" title="Arbois">Arbois</a>. Từ nhỏ ông không học giỏi, tài năng duy nhất của ông là vẽ, Louis Pasteur muốn vào học <a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure" title="École normale supérieure">Trường Sư phạm Paris</a> (<i>École normale supérieure</i>). Để thực hiện mong muốn này, vào tháng 10 năm <a href="/wiki/1838" title="1838">1838</a> ông chuyển đến <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>. Tuy nhiên vì thất vọng với cuộc sống mới ở đây, ông bỏ luôn ý định vào học Trường Sư phạm và rời Paris để đến học tại Trường Trung học Hoàng gia tại <a href="/wiki/Besan%C3%A7on" title="Besançon">Besançon</a>. Vào năm <a href="/wiki/1840" title="1840">1840</a> rồi năm <a href="/wiki/1842" title="1842">1842</a>, ông thi lấy bằng Tú tài Văn chương và Tú tài Toán. Với những kết quả học tập đáng khích lệ này, một lần nữa Louis Pasteur lại chuyển đến Paris và cuối cùng vào năm <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a> ông được xếp hạng tư trong kỳ thi vào Trường Sư phạm Paris và được nhận vào học ở ngôi trường danh tiếng này. Tại đây Louis Pasteur theo học <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Hóa học">hóa học</a> và <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Vật lý học">vật lý</a> và cả <a href="/wiki/Tinh_th%E1%BB%83_h%E1%BB%8Dc" title="Tinh thể học">tinh thể học</a> (<i>cristallographie</i>). Vào các buổi chiều chủ nhật, Louis Pasteur thường làm việc tại phòng thí nghiệm của nhà hóa học nổi tiếng <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Dumas" title="Jean-Baptiste Dumas">Jean-Baptiste Dumas</a> nhờ đó mà ông đã tích lũy được những kiến thức và kỹ năng quý báu cho công việc nghiên cứu độc lập trong tương lai. Sau khi làm việc với vai trò giáo sư hóa học một thời gian ngắn tại <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Strasbourg" title="Đại học Strasbourg">Đại học Strasbourg</a>, ở đây ông gặp và quen <a href="/w/index.php?title=Marie_Laurent&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marie Laurent (trang không tồn tại)">Marie Laurent</a>, cô là cháu của hiệu trưởng nhà trường năm 1849. Họ cưới nhau ngày 29 tháng 5 năm 1849, và có năm con, chỉ 2 trong số con của họ còn sống, 3 người con còn lại chết vì <a href="/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_h%C3%A0n" title="Thương hàn">thương hàn</a>. Nghịch cảnh trên đã thúc đẩy ông có những phát minh trong việc trị các bệnh truyền nhiễm.<sup id="cite_ref-catholic_intro_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-catholic_intro-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-past_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-past-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chuyên_môn"><span id="Chuy.C3.AAn_m.C3.B4n"></span>Chuyên môn</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Chuyên môn”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chuyên môn"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pasteur được chỉ định làm chủ tịch ngành Hóa thuộc khoa Khoa học của Đại học Strasbourg. Năm 1854, ông làm trưởng khoa mới của khoa khoa học tại <a href="/w/index.php?title=Universit%C3%A9_Lille_Nord_de_France&action=edit&redlink=1" class="new" title="Université Lille Nord de France (trang không tồn tại)">Đại học Université Lille Nord de France</a> <a href="/wiki/Lille" title="Lille">Lille</a>. Đó là dịp ông phát biểu rằng: "<i>dans les champs de l'observation, le hasard ne favorise que les esprits préparés.</i>" (Trong lĩnh vực quan sát, cơ hội chỉ đến với những cái đầu biết tính toán.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) Năm 1857, ông chuyển đến Paris làm giám đốc cơ quan khảo thí khoa học tại <i><a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure" title="École normale supérieure">École normale supérieure</a></i> từ 1858 đến 1867 và đã đưa ra một loạt cải cách. Các kỳ thi đã trở nên cứng nhắc hơn, dẫn đến kết quả tốt hơn, cạnh tranh hơn, và tăng uy tín. Ông đưa ra các tiêu chuẩn về công trình khoa học, dẫn đến hai cuộc nổi dậy nghiêm trọng của sinh viên.<sup id="cite_ref-catholic_intro_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-catholic_intro-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1862, ông được chỉ định làm giáo sư địa chất, vật lý, và hóa học tại <a href="/w/index.php?title=%C3%89cole_nationale_sup%C3%A9rieure_des_Beaux-Arts&action=edit&redlink=1" class="new" title="École nationale supérieure des Beaux-Arts (trang không tồn tại)">École nationale supérieure des Beaux-Arts</a>, ông giữ vị trí này cho đến năm 1867. Ở Paris, ông thành lập Viện Pasteur năm 1887 do ông làm giám đốc cho đến cuối đời.<sup id="cite_ref-fein_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-fein-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-van_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-van-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-past_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-past-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đóng_góp_khoa_học"><span id=".C4.90.C3.B3ng_g.C3.B3p_khoa_h.E1.BB.8Dc"></span>Đóng góp khoa học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Đóng góp khoa học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đóng góp khoa học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tinh_thể_học"><span id="Tinh_th.E1.BB.83_h.E1.BB.8Dc"></span>Tinh thể học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Tinh thể học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tinh thể học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Louis Pasteur bảo vệ hai <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADn_%C3%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luận án (trang không tồn tại)">luận án</a> về <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Hóa học">hóa học</a> và <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Vật lý học">vật lý</a> vào năm <a href="/wiki/1847" title="1847">1847</a>. Trong ngành tinh thể học, ông đã có những phát minh đầu tiên liên quan đến sự <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_c%E1%BB%B1c" title="Phân cực">phân cực</a> của <a href="/wiki/%C3%81nh_s%C3%A1ng" title="Ánh sáng">ánh sáng</a>. Năm <a href="/wiki/1848" title="1848">1848</a>, Pasteur trình bày trước <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_H%C3%A0n_l%C3%A2m_Khoa_h%E1%BB%8Dc_Ph%C3%A1p" title="Viện Hàn lâm Khoa học Pháp">Viện Hàn lâm Khoa học Pháp</a> về những công trình nghiên cứu của ông trong lĩnh vực tinh thể học. Pasteur phát hiện rằng cấu trúc <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Phân tử">phân tử</a> của tinh thể có ảnh hưởng đến sự <a href="/wiki/Kh%C3%BAc_x%E1%BA%A1" title="Khúc xạ">khúc xạ</a> ánh sáng khi nghiên cứu các dạng tinh thể của <a href="/w/index.php?title=Tartrate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tartrate (trang không tồn tại)">tartrate</a> và <a href="/w/index.php?title=Paratartrate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paratartrate (trang không tồn tại)">paratartrate</a>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Gal_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gal-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sau đó Pasteur nhanh chóng đi đến kết luận rằng các sản phẩm của vật chất sống là không <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%91i_x%E1%BB%A9ng" title="Đối xứng">đối xứng</a> và có hoạt tính trên ánh sáng phân cực. Pasteur phát biểu rằng "<a href="/wiki/S%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Sự sống">Sự sống</a> là một hàm của tính mất đối xứng của <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a>". </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Louis_Pasteur_en_1857.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Louis_Pasteur_en_1857.jpg/150px-Louis_Pasteur_en_1857.jpg" decoding="async" width="150" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Louis_Pasteur_en_1857.jpg/225px-Louis_Pasteur_en_1857.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Louis_Pasteur_en_1857.jpg/300px-Louis_Pasteur_en_1857.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="2395" /></a><figcaption>Louis Pasteur (1857)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quá_trình_lên_men"><span id="Qu.C3.A1_tr.C3.ACnh_l.C3.AAn_men"></span>Quá trình lên men</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Quá trình lên men”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quá trình lên men"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sau khi đi dạy ở <a href="/wiki/Dijon" title="Dijon">Dijon</a> và rồi <a href="/wiki/Strasbourg" title="Strasbourg">Strasbourg</a> (tại đây năm 1849, ông đã cưới Marie Laurent, con gái của hiệu trưởng, và hai người có với nhau 5 người con), vào năm <a href="/wiki/1854" title="1854">1854</a> Louis Pasteur được phong giáo sư tại khoa Khoa học của <a href="/wiki/Lille" title="Lille">Lille</a> và cũng là trưởng khoa của khoa này. Ông đã thiết lập mối quan hệ rất chặt chẽ giữa công việc nghiên cứu khoa học của mình với nền công nghiệp lúc bấy giờ và đã có những phát hiện vô cùng quan trọng. Ông đã phát hiện rằng chính <a href="/wiki/N%E1%BA%A5m_men" title="Nấm men">nấm men</a> là tác nhân gây nên quá trình <a href="/wiki/L%C3%AAn_men" title="Lên men">lên men</a>. </p><p>Năm 1857 (có tài liệu cho là 1856), Louis Pasteur trở thành giám đốc nghiên cứu khoa học của Trường Sư phạm. Ông yêu cầu có được một nhà kho của trường để thành lập một phòng thí nghiệm của riêng mình. Tại đây ông tiếp tục công cuộc nghiên cứu về quá trình lên men trong ba năm nữa và viết một khảo luận khoa học về nguyên nhân của quá trình lên men <a href="/w/index.php?title=R%C6%B0%E1%BB%A3u_butyric&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rượu butyric (trang không tồn tại)">rượu butyric</a>. Nhưng cũng ngay từ năm 1858 ông đã là người chống đối <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_sinh" title="Thuyết tự sinh">thuyết tự sinh</a> đặc biệt của <a href="/w/index.php?title=F%C3%A9lix_Archim%C3%A8de_Pouchet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Félix Archimède Pouchet (trang không tồn tại)">Félix Archimède Pouchet</a>. Pouchet đã báo cáo với Viện Hàn lâm Khoa học vào tháng 12 năm 1858 rằng các tiền sinh vật được sinh ra tự nhiên trong không khí. Ngay lúc đó Louis Pasteur đã cho rằng nhà khoa học này đã sai lầm. Trong sáu năm trời ròng rã, hai nhà khoa học liên tiếp cho ra những bài báo cũng như các bài báo cáo tại các hội nghị nhằm chứng minh đối phương là sai lầm. Đến ngày <a href="/wiki/7_th%C3%A1ng_4" title="7 tháng 4">7 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a>, Pasteur đã tổ chức một hội nghị tại <a href="/wiki/Sorbonne" title="Sorbonne">Sorbonne</a>. Tại đây các kết quả thí nghiệm của Pasteur đã chinh phục được cử tọa, hội đồng chuyên gia cũng như giới truyền thông. Pouchet phải chấp nhận rằng mình đã lầm và từ đó thuyết tự sinh cũng không còn tồn tại trong đời sống khoa học nữa. </p><p>Từ những quan sát dưới <a href="/wiki/K%C3%ADnh_hi%E1%BB%83n_vi" title="Kính hiển vi">kính hiển vi</a>, Pasteur phân chia thế giới vi sinh thành hai nhóm lớn: các vi sinh vật ái khí (không thể sống thiếu <a href="/wiki/Oxy" title="Oxy">oxy</a>) và nhóm vi sinh vật kị khí (có thể sống trong môi trường không có oxy). </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tableau_Louis_Pasteur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Tableau_Louis_Pasteur.jpg/200px-Tableau_Louis_Pasteur.jpg" decoding="async" width="200" height="244" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Tableau_Louis_Pasteur.jpg/300px-Tableau_Louis_Pasteur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Tableau_Louis_Pasteur.jpg/400px-Tableau_Louis_Pasteur.jpg 2x" data-file-width="492" data-file-height="600" /></a><figcaption>Louis Pasteur trong phòng thí nghiệm của mình, tranh <a href="/w/index.php?title=Albert_Edelfelt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albert Edelfelt (trang không tồn tại)">A. Edelfeldt</a> năm <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_công_trình_nghiên_cứu_về_bia_và_rượu_vang"><span id="C.C3.A1c_c.C3.B4ng_tr.C3.ACnh_nghi.C3.AAn_c.E1.BB.A9u_v.E1.BB.81_bia_v.C3.A0_r.C6.B0.E1.BB.A3u_vang"></span>Các công trình nghiên cứu về bia và rượu vang</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Các công trình nghiên cứu về bia và rượu vang”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các công trình nghiên cứu về bia và rượu vang"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Theo yêu cầu của Hoàng đế <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_III" title="Napoléon III">Napoléon III</a>, Louis Pasteur tiến hành các nghiên cứu về sự biến đổi của <a href="/wiki/R%C6%B0%E1%BB%A3u_vang" title="Rượu vang">rượu vang</a> trong quá trình lên men nước ép của <a href="/wiki/Nho" title="Nho">nho</a>. Ông phát hiện rằng tất cả các biến đổi này đều do các sinh vật "ký sinh" vì chúng phát triển nhiều hơn các vi sinh cần thiết cho quá trình lên men rượu bình thường. Ông đã hướng dẫn những người làm rượu chỉ nên sử dụng nguồn vi sinh vật sạch, không lẫn các sinh vật ký sinh để tránh các trường hợp sản phẩm bị hư hỏng. </p><p>Trong khi cố gắng "tìm ra một phương thuốc hữu hiệu để điều trị chứng bệnh mà ông đã tìm ra nguyên nhân", Pasteur lại phát minh ra một kỹ thuật nhằm giảm thiểu sự tạp nhiễm môi trường nuôi cấy bằng cách đun nóng môi trường này lên đến khoảng 55-60 °C trong điều kiện không có không khí. Kỹ thuật này sau đó được đặt tên là <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_kh%E1%BB%AD_khu%E1%BA%A9n_Pasteur" class="mw-redirect" title="Phương pháp khử khuẩn Pasteur">phương pháp khử khuẩn Pasteur</a> (<i>pasteurisation</i>), một phương pháp được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp chế tạo và bảo quản rượu vang. </p><p>Đối với công nghiệp sản xuất <a href="/wiki/Bia_(%C4%91%E1%BB%93_u%E1%BB%91ng)" class="mw-redirect" title="Bia (đồ uống)">bia</a>, ông khuyên nên tiệt khuẩn dung dịch nước ép bằng cách đun nóng với điều kiện không để bị tạp nhiễm và sau đó làm lạnh trước khi cho lên men bằng nguồn nấm men tinh khiết. Tính acid hợp lý của bia cũng có tác dụng hạn chế sự phát triển của các mầm ký sinh sau này cũng như giúp bảo quản tốt bia sau khi đã vào chai. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bệnh_ở_nhộng_tằm"><span id="B.E1.BB.87nh_.E1.BB.9F_nh.E1.BB.99ng_t.E1.BA.B1m"></span>Bệnh ở nhộng tằm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Bệnh ở nhộng tằm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bệnh ở nhộng tằm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mặc dù đạt được thành công rực rỡ về mặt khoa học nhưng vai trò quản lý của ông tại Trường Sư phạm thì không như vậy. Tại đây do tính cách của mình, ông đã vấp phải rất nhiều sự chống đối đến độ cuối cùng ông mất chức. Nhờ đó ông có thời gian hơn để chuyên tâm vào công việc nghiên cứu khoa học. Từ tháng 6 năm <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a>, Pasteur chuyển đến <a href="/wiki/Al%C3%A8s" title="Alès">Alès</a> và trải qua bốn năm ở đây nhằm nghiên cứu một loại bệnh ảnh hưởng nặng nề đến ngành chăn nuôi <a href="/wiki/T%E1%BA%B1m" title="Tằm">tằm</a>. Tại đây ông đã cùng các học trò của mình miệt mài nghiên cứu. Do áp lực công việc và, quan trọng hơn cả, chuyện buồn gia đình (nhiều người trong gia đình chết do bệnh tật), Pasteur đã bị <a href="/wiki/Tai_bi%E1%BA%BFn_m%E1%BA%A1ch_m%C3%A1u_n%C3%A3o" title="Tai biến mạch máu não">tai biến mạch máu não</a> vào đêm <a href="/wiki/19_th%C3%A1ng_10" title="19 tháng 10">19 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a>. Nhiều người tưởng ông không thể qua khỏi, thế nhưng chỉ ba tháng sau ông đã trở lại với công việc nghiên cứu mặc dù cơ thể vẫn còn những di chứng nặng của bệnh. Nhờ sự quan sát tỉ mỉ của mình, ông đã nhận diện được các con tằm bị bệnh và tiêu diệt trứng của chúng trước khi bệnh lây lan cho các cá thể khác. Tại đây ông cũng lần đầu tiên nêu lên khái niệm "cơ địa" dễ mắc bệnh: các cá thể có "cơ địa" suy yếu thường là những cơ địa thuận lợi cho sự phát triển của <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a> và như vậy có khuynh hướng dễ mắc bệnh hơn các cá thể khác. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Những_nghiên_cứu_bệnh_lý_nhiễm_trùng_ở_người_và_động_vật"><span id="Nh.E1.BB.AFng_nghi.C3.AAn_c.E1.BB.A9u_b.E1.BB.87nh_l.C3.BD_nhi.E1.BB.85m_tr.C3.B9ng_.E1.BB.9F_ng.C6.B0.E1.BB.9Di_v.C3.A0_.C4.91.E1.BB.99ng_v.E1.BA.ADt"></span>Những nghiên cứu bệnh lý nhiễm trùng ở người và động vật</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Những nghiên cứu bệnh lý nhiễm trùng ở người và động vật”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Những nghiên cứu bệnh lý nhiễm trùng ở người và động vật"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pasteur khẳng định rằng các <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_truy%E1%BB%81n_nhi%E1%BB%85m" title="Bệnh truyền nhiễm">bệnh truyền nhiễm</a> ở người và động vật là do các vi sinh vật gây nên. </p><p>Từ năm <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a> đến <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>, ông đã khám phá ra ba chủng <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a>: <a href="/w/index.php?title=Li%C3%AAn_c%E1%BA%A7u_khu%E1%BA%A9n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liên cầu khuẩn (trang không tồn tại)">liên cầu khuẩn</a> (<i>streptococcus</i>), <a href="/wiki/T%E1%BB%A5_c%E1%BA%A7u_khu%E1%BA%A9n" title="Tụ cầu khuẩn">tụ cầu khuẩn</a> (<i>staphylococcus</i>) và <a href="/wiki/Ph%E1%BA%BF_c%E1%BA%A7u_khu%E1%BA%A9n" title="Phế cầu khuẩn">phế cầu khuẩn</a> (<i>pneumococcus</i>). Xuất phát từ quan niệm rằng một loại bệnh được gây nên do một loại vi sinh vật nhất định do nhiễm từ môi trường bên ngoài, Pasteur đã thiết lập nên những nguyên tắc quan trọng trong vô khuẩn. Tỉ lệ tử vong hậu phẫu cũng như hậu sản giảm xuống một cách ngoạn mục nhờ áp dụng những nguyên tắc này. </p><p>Pasteur cũng tìm hiểu liệu người và động vật có thể được miễn dịch chống lại các bệnh truyền nhiễm nặng thường gặp như <a href="/wiki/Edward_Jenner" title="Edward Jenner">Jenner</a> đã từng thực hiện với <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%ADu_m%C3%B9a" title="Đậu mùa">bệnh đậu mùa</a> hay không. Năm 1880, Pasteur thành công trong việc tạo miễn dịch cho <a href="/wiki/G%C3%A0" title="Gà">gà</a> chống lại <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_t%E1%BA%A3" title="Bệnh tả">bệnh tả</a> bằng cách cho chúng tiếp xúc với môi trường nuôi cấy vi khuẩn tả "già" (vi khuẩn này giảm độc lực). Những con gà này sau đó có khả năng chống lại bệnh tả khi được tiêm vi khuẩn độc lực mạnh. Pasteur nhanh chóng áp dụng nguyên lý chủng ngừa này cho các bệnh truyền nhiễm khác như <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_than" title="Bệnh than">bệnh than</a> ở <a href="/wiki/Chi_L%E1%BB%A3n" title="Chi Lợn">lợn</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Điều_trị_dự_phòng_bệnh_dại"><span id=".C4.90i.E1.BB.81u_tr.E1.BB.8B_d.E1.BB.B1_ph.C3.B2ng_b.E1.BB.87nh_d.E1.BA.A1i"></span>Điều trị dự phòng bệnh dại</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Điều trị dự phòng bệnh dại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Điều trị dự phòng bệnh dại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong những năm 1880, phần lớn dân số châu Âu sống ở các vùng nông thôn, nơi tiếp xúc với động vật có thể mang mầm <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a>, bao gồm chó, mèo, chồn, dơi và chuột. Người dân thành phố cũng không an toàn trước căn bệnh này. Chó mèo và chuột đi lạc có thể mang bệnh dại. Nếu bị chó, mèo dại cắn thì căn bệnh là vô phương cứu chữa, người nhiễm bệnh chắc chắn sẽ chết. </p><p>Các phác đồ chủng ngừa một số bệnh truyền nhiễm đến thời điểm đó đã được chuẩn hóa. Nguyên tắc chung thì luôn luôn giống nhau: đầu tiên phải phân lập cho được tác nhân gây bệnh, nuôi cấy chúng để làm giảm độc lực trước khi tiêm cho người. </p><p>Trong trường hợp <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a>, tác nhân gây bệnh là <a href="/wiki/Virus" title="Virus">virus</a>, nhưng loại vi sinh vật này quá nhỏ nên không thể thấy được dưới kính hiển vi quang học thời bấy giờ. Pasteur đã dành 5 năm, từ 1880 đến 1885, để nghiên cứu bệnh này. Xuất phát từ thực tế là bệnh dại tác động đến <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Hệ thần kinh">hệ thần kinh</a>, Pasteur dự đoán rằng tác nhân gây bệnh phải nằm trong <a href="/wiki/N%C3%A3o" title="Não">não</a> và <a href="/wiki/T%E1%BB%A7y_s%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Tủy sống">tủy sống</a> của những người mắc bệnh. Khi lấy bệnh phẩm thần kinh của những động vật mắc bệnh dại (<a href="/wiki/Ch%C3%B3" title="Chó">chó</a>, <a href="/wiki/Th%E1%BB%8F" title="Thỏ">thỏ</a>...) tiêm vào những cá thể khỏe mạnh, ông đã gây được biểu hiện bệnh dại ở các động vật này. Pasteur dùng <a href="/wiki/T%E1%BB%A7y_s%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Tủy sống">tủy sống</a> của thỏ mắc bệnh dại để lấy mầm bệnh dại và nuôi mầm bệnh này qua nhiều thể hệ khác nhau (thời đó người ta chưa khám phá ra virus nên Pasteur chỉ gọi chung chung là "mầm bệnh"). Sau quá trình này, mầm bệnh thu được đã giảm độc lực rất nhiều so với chủng virus dại ban đầu. Virus này có thể không gây bệnh do đã giảm độc lực nhưng vẫn có thể còn giữ được <a href="/w/index.php?title=T%C3%ADnh_kh%C3%A1ng_nguy%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tính kháng nguyên (trang không tồn tại)">tính kháng nguyên</a> có thể kích thích <a href="/wiki/H%E1%BB%87_mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch" title="Hệ miễn dịch">hệ miễn dịch</a> sản xuất <a href="/wiki/Kh%C3%A1ng_th%E1%BB%83" title="Kháng thể">kháng thể</a> chống lại bệnh. </p><p><a href="/wiki/V%E1%BA%AFc-xin" title="Vắc-xin">Vaccine</a> ngừa bệnh dại đầu tiên trên cơ sở virus giảm độc lực này đã được Pasteur, sau nhiều đắn đo suy tính, sử dụng vào ngày <a href="/wiki/6_th%C3%A1ng_7" title="6 tháng 7">6 tháng 7</a> năm <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> ở một bé trai tên là <a href="/w/index.php?title=Joseph_Meister&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Meister (trang không tồn tại)">Joseph Meister</a>, người bị chó dại cắn trước đó. Thử nghiệm đã thành công, đây là một thành quả vang dội của Pasteur cũng như của nền y khoa thế giới. </p><p>Việc điều trị cho Meister là trường hợp đầu tiên được Pasteur công bố đã tiêm vắc xin phòng bệnh dại - ông đã thử vắc xin này nhưng vô ích trong một trường hợp khác được tuyên bố là mắc bệnh dại, đó là cô bé Pougho. Trong năm sau đó, Louis Pasteur và nhóm của ông đã thực hiện hơn 350 lần tiêm, nhưng không phải tất cả đều hiệu quả. Sau này, người ra mới khám phá ra rằng vắc xin phòng bệnh dại cần phải tiêm kịp thời càng sớm càng tốt, vì kháng thể chỉ xuất hiện sau khi tiêm vắc-xin khoảng 10 ngày, còn nếu người bệnh đã xuất hiện triệu chứng thì họ sẽ chỉ còn sống được khoảng 2 - 10 ngày nữa, lúc đó thì việc tiêm vắc-xin sẽ không còn tác dụng nữa (vì người bệnh đã chết trước khi vắc-xin kịp tạo ra tác dụng). </p><p>Kết quả công trình nghiên cứu về bệnh dại được Pasteur trình bày trước Viện Hàn lâm Khoa học Pháp vào ngày <a href="/wiki/1_th%C3%A1ng_3" title="1 tháng 3">1 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>. Nhân dịp này ông cũng đề nghị thành lập một cơ sở nhằm sản xuất vaccine chống bệnh dại. Năm <a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a> lời kêu gọi này được công bố rộng rãi và nhận được 2 triệu <a href="/wiki/Franc_Ph%C3%A1p" title="Franc Pháp">Franc Pháp</a> quyên góp. Nhờ đó vào năm <a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>, Tổng thống <a href="/wiki/Sadi_Carnot_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Sadi Carnot (định hướng)">Sadi Carnot</a> cho tiến hành xây dựng <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a> đầu tiên tại Pháp. Các Viện Pasteur khác sau đó cũng được thành lập ở những nơi khác trên thế giới nhờ ảnh hưởng của các nhà vi sinh vật học như <a href="/wiki/Albert_Calmette" title="Albert Calmette">Albert Calmette</a> và <a href="/wiki/Alexandre_Yersin" title="Alexandre Yersin">Alexandre Yersin</a>. Tôn chỉ của Viện Pasteur từ đó đến nay không thay đổi: tiến hành các nghiên cứu chế tạo vaccine và các chiến dịch tiêm phòng chống lại các bệnh truyền nhiễm. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tranh_cãi"><span id="Tranh_c.C3.A3i"></span>Tranh cãi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Tranh cãi”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tranh cãi"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vắc-xin_bệnh_than"><span id="V.E1.BA.AFc-xin_b.E1.BB.87nh_than"></span>Vắc-xin bệnh than</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Vắc-xin bệnh than”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vắc-xin bệnh than"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vào 1995, sau 100 năm ngày mất của Louis Pasteur, tờ <i><a href="/wiki/New_York_Times" class="mw-redirect" title="New York Times">New York Times</a></i> chạy dòng tít "Pasteur's Deception". Sau khi đã đọc kỹ ghi chú của phòng thí nghiệm Pasteur, nhà lịch sử khoa học <a href="/w/index.php?title=Gerald_L._Geison&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gerald L. Geison (trang không tồn tại)">Gerald L. Geison</a> đã tuyên bố rằng Pasteur đã đưa ra cách tính sai lệch về việc điều chế vắc-xin bệnh than được sử dụng trong thử nghiệm ở Pouilly-le-Fort.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Max_Perutz" title="Max Perutz">Max Perutz</a> đã xuất bản nhiều bài bảo vệ Pasteur trên <a href="/w/index.php?title=New_York_Review_of_Books&action=edit&redlink=1" class="new" title="New York Review of Books (trang không tồn tại)">New York Review of Books</a>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thực tế là Pasteur tuyên bố công khai thành công của ông trong việc phát triển vắc-xin bệnh than năm 1881.<sup id="cite_ref-trueman_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-trueman-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, một bác sĩ thú y Toussaint là người đã phát triển vắc-xin này đầu tiên. Toussaint đã cô lập <a href="/w/index.php?title=Vi_khu%E1%BA%A9n_Gram-%C3%A2m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vi khuẩn Gram-âm (trang không tồn tại)">vi khuẩn Gram-âm</a> <i>cholera des poules</i> (sau này được đặt tên có thêm chữ irony <i><a href="/w/index.php?title=Pasteurella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pasteurella (trang không tồn tại)">Pasteurella</a></i> để vinh danh Pasteur) năm 1879 và đã đưa ra các mẫu để Pasteur sử dụng trong các công trình của ông (Pasteur). Năm 1880 với công bố của ông vào 12 tháng 7 tại Viện hàm lâm khoa học Pháp, Toussaint đã trình bày kết quả thành công của mình với một loại vắc-xin chống lại bệnh than trên chó và cừu.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pasteur hoàn toàn tự hào về những tranh luận ganh tị trong những khám phá bằng cách xuất bản những phương pháp vắc-xin của ông trên Pouilly-le-Fort vào ngày 5 tháng 5 năm 1881. Thí nghiệm xúc tiến thành công và đã giúp Pasteur bán sản phẩm của ông, và nhận được tất cả lợi nhuận và vinh quang.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đạo_đức_trong_thí_nghiệm"><span id=".C4.90.E1.BA.A1o_.C4.91.E1.BB.A9c_trong_th.C3.AD_nghi.E1.BB.87m"></span>Đạo đức trong thí nghiệm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Đạo đức trong thí nghiệm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đạo đức trong thí nghiệm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các thí nghiệm của Pasteur thường bị chỉ trích là trái với tiêu chuẩn <a href="/wiki/Y_%C4%91%E1%BB%A9c" title="Y đức">y đức</a>, đặc biệt đối với vắc-xin của ông về Meister. Khi đó, ông không có bất kỳ kinh nghiệm nào về thực hành y học, và quan trọng hơn là <a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_h%C3%A0nh_ngh%E1%BB%81_y&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giấy phép hành nghề y (trang không tồn tại)">giấy phép hành nghề y</a>. Điều này thường được trích dẫn là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với uy tín nghề nghiệp và cá nhân ông.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thậm chí cộng sự thân cận nhất của ông là Dr. <a href="/w/index.php?title=Emile_Roux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emile Roux (trang không tồn tại)">Emile Roux</a> đã từ chối hợp tác trong <a href="/wiki/Th%E1%BB%AD_nghi%E1%BB%87m_l%C3%A2m_s%C3%A0ng" title="Thử nghiệm lâm sàng">thử nghiệm lâm sàng</a> bất công.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhưng Pasteur đã tiến hành thử nghiệm vắc-xin trên một cậu bé dưới sự giám sát của bác sĩ <a href="/w/index.php?title=Jacques-Joseph_Grancher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacques-Joseph Grancher (trang không tồn tại)">Jacques-Joseph Grancher</a>, Trưởng phòng khám nhi khoa của bệnh viện Nhi Paris. Ông thậm chí còn không được phép giữ ống tiêm, mặc dù việc tiêm chủng đã hoàn toàn dưới sự giám sát của mình.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Người chịu trách nhiệm về tiêm là Grancher và ông đã bảo vệ Pasteur trước <i><a href="/w/index.php?title=Acad%C3%A9mie_de_M%C3%A9decine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Académie de Médecine (trang không tồn tại)">Viện hàm lâm Y quốc gia Pháp</a></i> về vấn đề này.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong thử nghiệm vắc-xin bệnh dại, có những cáo buộc rằng việc Pasteur đem một ai đó làm thử nghiệm lâm sàng mà không cần chẩn đoán là phản y đức (Meister đã không xuất hiện triệu chứng của bệnh dại tại thời điểm đó). Thứ hai, ông giữ bí mật về thủ tục của mình và không đưa ra các thử nghiệm tiền lâm sàng thích hợp. </p><p>Nhưng những cáo buộc trên là không chính xác. Pasteur đã tiết lộ phương pháp của ông cho một nhóm nhỏ các nhà khoa học. Ông cũng đã thử nghiệm tiêm chủng trong 40 con chó và đã thành công tốt đẹp trước khi sử dụng vắc-xin của mình trong con người.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trước khi tiêm cho Meister, Pasteur đã tham khảo ý kiến của các nhà khoa học <a href="/w/index.php?title=Alfred_Vulpian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Vulpian (trang không tồn tại)">Alfred Vulpian</a> và <a href="/w/index.php?title=Jacques-Joseph_Grancher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacques-Joseph Grancher (trang không tồn tại)">Jacques-Joseph Grancher</a>, và cùng với Roux, 4 người đã thảo luận về trường hợp của Meister và tranh luận về vấn đề y đức của việc thử nghiệm vắc-xin trong trường hợp này. Sự lựa chọn là hiển nhiên: nếu họ không làm gì cho đến khi cậu bé xuất hiện triệu chứng bệnh dại, thì cậu bé chắc chắn sẽ chết (con chó cắn cậu bé rất có thể đã bị <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a>, và vắc-xin không có tác dụng với những bệnh nhân đã xuất hiện triệu chứng bệnh), việc thử nghiệm vắc-xin tuy rủi ro nhưng ít ra cũng tạo nên cơ hội cứu sống Meister. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Viện_Pasteur"><span id="Vi.E1.BB.87n_Pasteur"></span>Viện Pasteur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Viện Pasteur”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Viện Pasteur"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg/220px-Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg/330px-Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg/440px-Insituto_Pasteur_de_Montevideo_-_panoramio.jpg 2x" data-file-width="2126" data-file-height="1535" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a> tại <a href="/wiki/Montevideo" title="Montevideo">Montevideo</a>, <a href="/wiki/Uruguay" title="Uruguay">Uruguay</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Charles_Chamberland.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Charles_Chamberland.jpg/220px-Charles_Chamberland.jpg" decoding="async" width="220" height="296" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Charles_Chamberland.jpg/330px-Charles_Chamberland.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Charles_Chamberland.jpg/440px-Charles_Chamberland.jpg 2x" data-file-width="1094" data-file-height="1470" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Charles_Chamberland" title="Charles Chamberland">Charles Chamberland</a>, một trong những người thành lập nên <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a></figcaption></figure> <p>Viện Pasteur được Pasteur thành lập để duy trì cam kết của mình để nghiên cứu cơ bản và ứng dụng thực tế của nó. Ông đã tập hợp nhiều nhà khoa học với chuyên môn khác nhau. 5 bộ môn đầu tiên được chỉ huy bởi hai <i>normaliens</i> (tốt nghiệp sau đại học từ <i><a href="/w/index.php?title=%C3%89cole_Normale_Sup%C3%A9rieure&action=edit&redlink=1" class="new" title="École Normale Supérieure (trang không tồn tại)">École Normale Supérieure</a></i>): <a href="/wiki/Emile_Duclaux" class="mw-redirect" title="Emile Duclaux">Emile Duclaux</a> (trưởng nhóm nghiên cứu chung về vi sinh vật) và <a href="/wiki/Charles_Chamberland" title="Charles Chamberland">Charles Chamberland</a> (nghiên cứu vi sinh ứng dụng trong <a href="/w/index.php?title=Hygiene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hygiene (trang không tồn tại)">hygiene</a>), cũng như các nhà sinh vật học <a href="/wiki/Ilya_Ilyich_Mechnikov" title="Ilya Ilyich Mechnikov">Ilya Ilyich Mechnikov</a> (nghiên cứu hình thái vi sinh vật) và hai bác sĩ, <a href="/w/index.php?title=Jacques-Joseph_Grancher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacques-Joseph Grancher (trang không tồn tại)">Jacques-Joseph Grancher</a> (<a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a>) và <a href="/w/index.php?title=Emile_Roux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emile Roux (trang không tồn tại)">Emile Roux</a> (nghiên cứu công nghệ vi sinh). Một năm sau khi nhậm chức, ở viện, Roux đã thiết lập khóa học về vi sinh vật được giảng dạy đầu tiên trên thế giới, với tiêu đề <i>Cours de Microbie Technique</i> (khóa học về công nghệ nghiên cứu vi sinh). Từ năm 1891, viện Pasteur đã mở rộng ở nhiều nước trên thế giới, và hiện có 32 viện nghiên cứu ở 29 quốc gia trên thế giới.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tôn_vinh"><span id="T.C3.B4n_vinh"></span>Tôn vinh</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Tôn vinh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tôn vinh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG/200px-Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG/300px-Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG/400px-Pasteur_Institute_Nha_Trang.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>Viện mang tên Pasteur tại <a href="/wiki/Nha_Trang" title="Nha Trang">Nha Trang</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg/200px-Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg/300px-Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg/400px-Tuong_Pasteur_tai_Quy_Nhon.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Tượng Pasteur tại Quy Hòa, Quy Nhơn, Bình Định.</figcaption></figure> <p>Pasteur được tôn vinh là "cha đẻ của ngành vi sinh vật học". Ông chưa bao giờ chính thức học <a href="/wiki/Y_khoa" class="mw-redirect" title="Y khoa">y khoa</a> nhưng vẫn được xem như người thầy thuốc vĩ đại và là Ân nhân của Nhân loại (<i>Benefactor of Humanity</i>). </p><p>Ông cũng là thành viên của rất nhiều Viện Hàn lâm tại <a href="/wiki/Ph%C3%A1p" title="Pháp">Pháp</a> cũng như ở nước ngoài. Nhiều ngôi làng và đường phố trên thế giới mang tên ông. Có thể nói tài năng và cống hiến của ông đã vượt qua biên giới địa lý và chính trị. Tại <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a>, những con đường mang tên ông từ thời kỳ thuộc địa đã không hề thay đổi cho đến hôm nay mặc dù các con đường khác mang tên danh nhân Việt Nam lại bị thay đổi qua nhiều biến thiên thời cuộc.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Louis Pasteur mất ngày <a href="/wiki/28_th%C3%A1ng_9" title="28 tháng 9">28 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a> tại <a href="/w/index.php?title=Marnes_la_Coquette&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marnes la Coquette (trang không tồn tại)">Marnes la Coquette</a>, <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>. Nhưng từ đó đến nay, thi hài ông vẫn luôn được giữ gìn trong giáo đường trong khuôn viên Viện Pasteur ở Paris chứ không phải ở <a href="/wiki/%C4%90i%E1%BB%87n_Panth%C3%A9on" title="Điện Panthéon">Điện Panthéon</a> như dự định trước đó. Rất nhiều tượng đài đã được xây dựng để tưởng nhớ đến ông. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_giai_thoại"><span id="C.C3.A1c_giai_tho.E1.BA.A1i"></span>Các giai thoại</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Các giai thoại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các giai thoại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lần nọ, có một sinh viên <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" class="mw-disambig" title="Đại học">đại học</a> ở Paris ngồi cạnh một người đàn ông lớn tuổi trên một đoàn tàu. Khi thấy ông già đang lần chuỗi <a href="/wiki/Kinh_M%C3%A2n_C%C3%B4i" title="Kinh Mân Côi">Kinh Mân Côi</a>, cậu này nói: <i>"Bây giờ mà cụ còn tin vào điều lỗi thời này sao?"</i>. Ông già đáp: <i>"Vâng, thế còn cậu?"</i>. Anh sinh viên cười một cách tự đắc mà nói: <i>"Tôi không tin vào những điều ngớ ngẩn như vậy. Xin cụ nghe tôi, ném bỏ cái chuỗi hạt kia ra cửa sổ và tìm hiểu về khoa học đi thôi"</i>. Người đàn ông nói: <i>"Khoa học không hiểu được thứ này. Cậu giải thích cho tôi đi"</i>. Chàng sinh viên hí hửng nói: <i>"Xin cụ vui lòng cho tôi địa chỉ, tôi sẽ gửi cho cụ một số tài liệu khoa học để giải thích vấn đề này cho cụ"</i>. Người đàn ông mò mẫm bên trong túi áo khoác và lấy ra một danh thiếp. Vừa đọc tấm danh thiếp, cậu sinh viên cúi đầu xuống trong sự xấu hổ và không nói thêm được một lời. Tấm danh thiếp viết: "Louis Pasteur, Giám đốc Viện nghiên cứu khoa học Paris"<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/w/index.php?title=Joseph_Meister&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Meister (trang không tồn tại)">Joseph Meister</a>, bệnh nhân đầu tiên bị chó dại cắn được dự phòng khỏi bệnh nhờ vaccine phòng bệnh dại sau này trở thành người gác cổng của Viện Pasteur ở Paris. Khi <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c" title="Đức">Đức</a> xâm chiếm thành phố này, Joseph Meister đã gửi gia đình mình đi sơ tán, còn ông vẫn ở lại bảo vệ cho Viện Pasteur ở Paris. Meister đã tự vẫn vào ngày 24/6/1940, có câu chuyện kể rằng lính Đức đã bắt ông phải mở cửa hầm mộ của Pasteur, và ông đã tự sát để không bao giờ xúc phạm đến thi thể ân nhân cứu mạng của mình.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, cháu gái Meister thì cho rằng Meister đã tự sát do bị sốc khi nhận được tin báo nhầm lẫn là gia đình của ông đã bị quân Đức sát hại.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy.">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_tác_phẩm_chính"><span id="C.C3.A1c_t.C3.A1c_ph.E1.BA.A9m_ch.C3.ADnh"></span>Các tác phẩm chính</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Các tác phẩm chính”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các tác phẩm chính"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các công trình chính của Pasteur gồm:<sup id="cite_ref-catholic_intro_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-catholic_intro-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Tiếng Pháp</th> <th>Năm</th> <th>Tạm dịch </th></tr> <tr> <td><i>Études sur le Vin</i></td> <td>1866</td> <td>Các nghiên cứu về rượu vang </td></tr> <tr> <td>"<i>Études sur le Vinaigre</i>"</td> <td>1868</td> <td>Các nghiên cứu về giấm </td></tr> <tr> <td>"<i>Études sur la Maladie des Vers à Soie</i>" (2 volumes)</td> <td>1870</td> <td>Các nghiên cứu về bệnh tằm tơ </td></tr> <tr> <td>; "<i>Quelques Réflexions sur la Science en France</i>"</td> <td>1871</td> <td>Một số phản ảnh về khoa học ở Pháp </td></tr> <tr> <td>"<i>Études sur la Bière</i>"</td> <td>1876</td> <td>Các nghiên cứu về bia </td></tr> <tr> <td>"<i>Les Microbes organisés, leur rôle dans la Fermentation, la Putréfaction et la Contagion'</i>"</td> <td>1878</td> <td>Tổ chức vi sinh vật, vai trò của chúng trong việc lên men, thối rữa, và nhiễm trùng </td></tr> <tr> <td>"<i>Discours de Réception de M.L. Pasteur à l'Académie française</i>"</td> <td>1882</td> <td>Phát biểu của Mr L. Pasteur khi được tiếp nhận vào Viện hàm lâm Pháp (Académie française) </td></tr> <tr> <td>"<i>Traitement de la Rage</i>"</td> <td>1886</td> <td>Điều trị bệnh dại </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ignaz_Semmelweis" title="Ignaz Semmelweis">Ignaz Semmelweis</a></li> <li><a href="/wiki/Ilya_Ilyich_Mechnikov" title="Ilya Ilyich Mechnikov">Ilya Ilyich Mechnikov</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">Asimov, <i>Asimov's Biographical Encyclopedia of Science and Technology</i> 2nd Revised edition.</span> </li> <li id="cite_note-catholic_intro-2">^ <a href="#cite_ref-catholic_intro_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-catholic_intro_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-catholic_intro_2-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-catholic_intro_2-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFJames_J._Walsh1913" class="citation encyclopaedia cs1">James J. Walsh (1913). <span class="cs1-ws-icon" title="Wikisource:Catholic Encyclopedia (1913)/Louis Pasteur"><a class="external text" href="https://vi.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Louis_Pasteur">“Louis Pasteur” </a></span>. <i><a href="/w/index.php?title=Catholic_Encyclopedia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catholic Encyclopedia (trang không tồn tại)">Catholic Encyclopedia</a></i>. New York: Robert Appleton Company.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Louis+Pasteur&rft.btitle=Catholic+Encyclopedia&rft.place=New+York&rft.pub=Robert+Appleton+Company&rft.date=1913&rft.au=James+J.+Walsh&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-fein-3">^ <a href="#cite_ref-fein_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-fein_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFeinstein_S2008" class="citation book cs1">Feinstein S (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=0mwwzIdiuhkC&printsec"><i>Louis Pasteur: The Father of Microbiology</i></a>. Enslow Publishers, Inc. tr. 1–128. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-59845-078-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-59845-078-1"><bdi>978-1-59845-078-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Louis+Pasteur%3A+The+Father+of+Microbiology&rft.pages=1-128&rft.pub=Enslow+Publishers%2C+Inc.&rft.date=2008&rft.isbn=978-1-59845-078-1&rft.au=Feinstein+S&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3D0mwwzIdiuhkC%26printsec&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-van-4">^ <a href="#cite_ref-van_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-van_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFVander_Hook_S2011" class="citation book cs1">Vander Hook S (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=D74c6On7eUoC&printsec"><i>Louis Pasteur: Groundbreaking Chemist & Biologist</i></a>. Minnesota, US: <a href="/w/index.php?title=ABDO_Publishing_Company&action=edit&redlink=1" class="new" title="ABDO Publishing Company (trang không tồn tại)">ABDO Publishing Company</a>. tr. 1–112. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-61758-941-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-61758-941-6"><bdi>978-1-61758-941-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Louis+Pasteur%3A+Groundbreaking+Chemist+%26+Biologist&rft.place=Minnesota%2C+US&rft.pages=1-112&rft.pub=ABDO+Publishing+Company&rft.date=2011&rft.isbn=978-1-61758-941-6&rft.au=Vander+Hook+S&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DD74c6On7eUoC%26printsec&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCampbell1915" class="citation journal cs1">Campbell, D. M. (tháng 1 năm 1915). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=u8FUAAAAMAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q=">“The Pasteur Institute of Paris”</a>. <i>American Journal of Veterinary Medicine</i>. Chicago, Ill.: D. M. Campbell. <b>10</b> (1): 29–31<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Journal+of+Veterinary+Medicine&rft.atitle=The+Pasteur+Institute+of+Paris&rft.volume=10&rft.issue=1&rft.pages=29-31&rft.date=1915-01&rft.aulast=Campbell&rft.aufirst=D.+M.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Du8FUAAAAMAAJ%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-past-6">^ <a href="#cite_ref-past_6-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-past_6-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPasteur_Brewing" class="citation web cs1">Pasteur Brewing. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130827034119/http://www.pasteurbrewing.com/general/timeline/the-life-of-louis-pasteur-a-chronology.html">“Louis Pasteur Timeline: The Life of Louis Pasteur”</a>. <i>pasteurbrewing.com</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pasteurbrewing.com/general/timeline/the-life-of-louis-pasteur-a-chronology.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 8 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=pasteurbrewing.com&rft.atitle=Louis+Pasteur+Timeline%3A+The+Life+of+Louis+Pasteur&rft.au=Pasteur+Brewing&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pasteurbrewing.com%2Fgeneral%2Ftimeline%2Fthe-life-of-louis-pasteur-a-chronology.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">L. Pasteur, "Discours prononcé à Douai, le 7 décembre 1854, à l'occasion de l'installation solennelle de la Faculté des lettres de Douai et de la Faculté des sciences de Lille" (Speech delivered at Douai on ngày 7 tháng 12 năm 1854 on the occasion of his formal inauguration to the Faculty of Letters of Douai and the Faculty of Sciences of Lille), được in trong: Pasteur Vallery-Radot, ed., <i>Oeuvres de Pasteur</i> (Paris, France: Masson and Co., 1939), vol. 7, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k7363q/f137.chemindefer">page 131</a>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">L. Pasteur (1848) "Mémoire sur la relation qui peut exister entre la forme cristalline et la composition chimique, et sur la cause de la polarisation rotatoire" (Memoir on the relationship which can exist between crystalline form and chemical composition, and on the cause of rotary polarization)," <i>Comptes rendus de l'Académie des sciences</i> (Paris), vol. 26, pages 535–538.</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">L. Pasteur (1848) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=gJ45AAAAcAAJ&pg=PA442&lpg=PA442#v=onepage&q&f=false">"Sur les relations qui peuvent exister entre la forme cristalline, la composition chimique et le sens de la polarisation rotatoire"</a> (On the relations that can exist between crystalline form, and chemical composition, and the sense of rotary polarization), <i>Annales de Chimie et de Physique</i>, 3rd series, vol. 24, no. 6, pages 442–459.</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">George B. Kauffman and Robin D. Myers (1998)<a rel="nofollow" class="external text" href="http://192.129.24.144/licensed_materials/00897/papers/0003006/36kau897.pdf">"Pasteur's resolution of racemic acid: A sesquicentennial retrospect and a new translation,"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060117144722/http://192.129.24.144/licensed_materials/00897/papers/0003006/36kau897.pdf">Lưu trữ</a> 2006-01-17 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <i>The Chemical Educator</i>, vol. 3, no. 6, pages (?).</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">H. D. Flack (2009) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://crystal.flack.ch/sh5092.pdf">"Louis Pasteur's discovery of molecular chirality and spontaneous resolution in 1848, together with a complete review of his crystallographic and chemical work,"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wayback.archive-it.org/all/20120906001007/http://crystal.flack.ch/sh5092.pdf">Lưu trữ</a> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">[Date missing]</span> tại <a href="/wiki/Archive-It" class="mw-redirect" title="Archive-It">Archive-It</a> <i>Acta Crystallographica</i>, Section A, vol. 65, pages 371–389.</span> </li> <li id="cite_note-Gal-12"><b><a href="#cite_ref-Gal_12-0">^</a></b> <span class="reference-text">Joseph Gal: <i>Louis Pasteur, Language, and Molecular Chirality. I. Background and Dissymmetry</i>, Chirality <i>23</i> (<b>2011</b>) 1−16.</span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text">See Gerald Geison, <i>The Private Science of Louis Pasteur</i>, Princeton University Press, 1995. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/069101552X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-691-01552-X</a>. May 1995 NY Times <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.nytimes.com/1995/05/07/books/experiments-in-deceit.html?pagewanted=all&src=pm">[1]</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=990CE5DD173DF935A25756C0A963958260&sec=&spon=&pagewanted=all">[2]</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text">Dec. 21, 1995 NY Review of Books <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.nybooks.com/articles/archives/1995/dec/21/the-pioneer-defended/">[3]</a>, letters <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.nybooks.com/articles/archives/1996/apr/04/pasteur-and-the-culture-wars-an-exchange/">[4]</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.nybooks.com/articles/archives/1997/feb/06/pasteurs-private-science/">[5]</a></span> </li> <li id="cite_note-trueman-15"><b><a href="#cite_ref-trueman_15-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTrueman_C" class="citation web cs1">Trueman C. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historylearningsite.co.uk/louis_pasteur.htm">“Louis Pasteur”</a>. <i>HistoryLearningSite.co.uk</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=HistoryLearningSite.co.uk&rft.atitle=Louis+Pasteur&rft.au=Trueman+C&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.historylearningsite.co.uk%2Flouis_pasteur.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJones2010" class="citation book cs1">Jones, Susan D. (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=mK72X-XkIKgC&dq"><i>Death in a Small Package: A Short History of Anthrax</i></a>. JHU Press. tr. 69. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4214-0252-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4214-0252-9"><bdi>978-1-4214-0252-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Death+in+a+Small+Package%3A+A+Short+History+of+Anthrax&rft.pages=69&rft.pub=JHU+Press&rft.date=2010&rft.isbn=978-1-4214-0252-9&rft.aulast=Jones&rft.aufirst=Susan+D.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DmK72X-XkIKgC%26dq&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFChevallier-Jussiau2010" class="citation journal cs1">Chevallier-Jussiau, N (2010). “[Henry Toussaint and Louis Pasteur. Rivalry over a vaccine]”. <i>Histoire des sciences medicales</i>. <b>44</b> (1): 55–64. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20527335">20527335</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Histoire+des+sciences+medicales&rft.atitle=%5BHenry+Toussaint+and+Louis+Pasteur.+Rivalry+over+a+vaccine%5D&rft.volume=44&rft.issue=1&rft.pages=55-64&rft.date=2010&rft_id=info%3Apmid%2F20527335&rft.aulast=Chevallier-Jussiau&rft.aufirst=N&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWilliams2010" class="citation journal cs1">Williams, E (2010). “The forgotten giants behind Louis Pasteur: contributions by the veterinarians Toussaint and Galtier”. <i>Veterinary Heritage: Bulletin of the American Veterinary History Society</i>. <b>33</b> (2): 33–9. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21466009">21466009</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Veterinary+Heritage%3A+Bulletin+of+the+American+Veterinary+History+Society&rft.atitle=The+forgotten+giants+behind+Louis+Pasteur%3A+contributions+by+the+veterinarians+Toussaint+and+Galtier&rft.volume=33&rft.issue=2&rft.pages=33-9&rft.date=2010&rft_id=info%3Apmid%2F21466009&rft.aulast=Williams&rft.aufirst=E&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFlower2008" class="citation book cs1">Flower, Darren R. (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=Rg6-T_1-LWkC&dq"><i>Bioinformatics for Vaccinology</i></a>. Chichester: John Wiley & Sons. tr. 31. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-470-69982-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-470-69982-9"><bdi>978-0-470-69982-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bioinformatics+for+Vaccinology&rft.place=Chichester&rft.pages=31&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.date=2008&rft.isbn=978-0-470-69982-9&rft.aulast=Flower&rft.aufirst=Darren+R.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DRg6-T_1-LWkC%26dq&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGeison1990" class="citation journal cs1">Geison, Gerald L. (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-the-history-of-medicine-and-allied-sciences_1990-07_45_3/page/341">“Pasteur, Roux, and Rabies: Scientific Clinical Mentalities”</a>. <i>Journal of the History of Medicine and Allied Sciences</i>. <b>45</b> (3): 341–365. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Fjhmas%2F45.3.341">10.1093/jhmas/45.3.341</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2212608">2212608</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+History+of+Medicine+and+Allied+Sciences&rft.atitle=Pasteur%2C+Roux%2C+and+Rabies%3A+Scientific+Clinical+Mentalities&rft.volume=45&rft.issue=3&rft.pages=341-365&rft.date=1990&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fjhmas%2F45.3.341&rft_id=info%3Apmid%2F2212608&rft.aulast=Geison&rft.aufirst=Gerald+L.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_journal-of-the-history-of-medicine-and-allied-sciences_1990-07_45_3%2Fpage%2F341&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFForster2000" class="citation book cs1">Forster, Patrice Debré; translated by Elborg (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=RzOcl-FLw30C&dq"><i>Louis Pasteur</i></a>. Baltimore: Johns Hopkins University Press. tr. 455–456. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-8018-6529-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-8018-6529-9"><bdi>978-0-8018-6529-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Louis+Pasteur&rft.place=Baltimore&rft.pages=455-456&rft.pub=Johns+Hopkins+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=978-0-8018-6529-9&rft.aulast=Forster&rft.aufirst=Patrice+Debr%C3%A9%3B+translated+by+Elborg&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DRzOcl-FLw30C%26dq&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJackson2013" class="citation book cs1">Jackson, edited by Alan C. (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=e1UFMYVHCboC&dq"><i>Rabies: Scientific Basis of the Disease and Its Management</i></a> (ấn bản thứ 3). Amsterdam: Academic Press. tr. 6. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-12-397230-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-12-397230-9"><bdi>978-0-12-397230-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rabies%3A+Scientific+Basis+of+the+Disease+and+Its+Management&rft.place=Amsterdam&rft.pages=6&rft.edition=3&rft.pub=Academic+Press&rft.date=2013&rft.isbn=978-0-12-397230-9&rft.aulast=Jackson&rft.aufirst=edited+by+Alan+C.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3De1UFMYVHCboC%26dq&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWasikMurphy,_Monica2013" class="citation book cs1">Wasik, Bill; Murphy, Monica (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=i8j30cXPKj8C&pg=PT102&dq=louis+pasteur+medical+license#v=onepage&q=louis%20pasteur%20medical%20license&f=false"><i>Rabid: A Cultural History of the World's Most Diabolical Virus</i></a>. New York: Penguin Books. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-101-58374-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-101-58374-6"><bdi>978-1-101-58374-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rabid%3A+A+Cultural+History+of+the+World%27s+Most+Diabolical+Virus&rft.place=New+York&rft.pub=Penguin+Books&rft.date=2013&rft.isbn=978-1-101-58374-6&rft.aulast=Wasik&rft.aufirst=Bill&rft.au=Murphy%2C+Monica&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Di8j30cXPKj8C%26pg%3DPT102%26dq%3Dlouis%2Bpasteur%2Bmedical%2Blicense%23v%3Donepage%26q%3Dlouis%2520pasteur%2520medical%2520license%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGelfand2002" class="citation journal cs1">Gelfand, T (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_bulletin-of-the-history-of-medicine_winter-2002_76_4/page/698">“ngày 11 tháng 1 năm 1887, the day medicine changed: Joseph Grancher's defense of Pasteur's treatment for rabies”</a>. <i>Bulletin of the History of Medicine</i>. <b>76</b> (4): 698–718. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1353%2Fbhm.2002.0176">10.1353/bhm.2002.0176</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12446976">12446976</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Bulletin+of+the+History+of+Medicine&rft.atitle=ng%C3%A0y+11+th%C3%A1ng+1+n%C4%83m+1887%2C+the+day+medicine+changed%3A+Joseph+Grancher%27s+defense+of+Pasteur%27s+treatment+for+rabies&rft.volume=76&rft.issue=4&rft.pages=698-718&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1353%2Fbhm.2002.0176&rft_id=info%3Apmid%2F12446976&rft.aulast=Gelfand&rft.aufirst=T&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_bulletin-of-the-history-of-medicine_winter-2002_76_4%2Fpage%2F698&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMurphy2004" class="citation book cs1">Murphy, Timothy F. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.co.in/books?id=mjZtLuxfDTQC&dq"><i>Case Studies in Biomedical Research Ethics</i></a>. Cambridge, Mass.: MIT Press. tr. 83. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-262-63286-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-262-63286-7"><bdi>978-0-262-63286-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Case+Studies+in+Biomedical+Research+Ethics&rft.place=Cambridge%2C+Mass.&rft.pages=83&rft.pub=MIT+Press&rft.date=2004&rft.isbn=978-0-262-63286-7&rft.aulast=Murphy&rft.aufirst=Timothy+F.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DmjZtLuxfDTQC%26dq&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGeison1978" class="citation journal cs1">Geison, GL (1978). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_hastings-center-report_1978-04_8_2/page/26">“Pasteur's work on rabies: reexamining the ethical issues”</a>. <i>The Hastings Center Report</i>. <b>8</b> (2): 26–33. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F3560403">10.2307/3560403</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/348641">348641</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Hastings+Center+Report&rft.atitle=Pasteur%27s+work+on+rabies%3A+reexamining+the+ethical+issues&rft.volume=8&rft.issue=2&rft.pages=26-33&rft.date=1978&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F3560403&rft_id=info%3Apmid%2F348641&rft.aulast=Geison&rft.aufirst=GL&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_hastings-center-report_1978-04_8_2%2Fpage%2F26&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHoenig1986" class="citation journal cs1">Hoenig, Leonard J. (1986). “Triumph and controversy. Pasteur's preventive treatment of rabies as reported in JAMA”. <i>Archives of Neurology</i>. <b>43</b> (4): 397–9. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1001%2Farchneur.1986.00520040075024">10.1001/archneur.1986.00520040075024</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3513741">3513741</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Archives+of+Neurology&rft.atitle=Triumph+and+controversy.+Pasteur%27s+preventive+treatment+of+rabies+as+reported+in+JAMA&rft.volume=43&rft.issue=4&rft.pages=397-9&rft.date=1986&rft_id=info%3Adoi%2F10.1001%2Farchneur.1986.00520040075024&rft_id=info%3Apmid%2F3513741&rft.aulast=Hoenig&rft.aufirst=Leonard+J.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140606153949/http://www.pasteur-international.org/ip/easysite/pasteur-international-en/institut-pasteur-international-network/the-network">“Institut Pasteur International Network”</a>. <i>pasteur-international.org</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pasteur-international.org/ip/easysite/pasteur-international-en/institut-pasteur-international-network/the-network">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 6 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=pasteur-international.org&rft.atitle=Institut+Pasteur+International+Network&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pasteur-international.org%2Fip%2Feasysite%2Fpasteur-international-en%2Finstitut-pasteur-international-network%2Fthe-network&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.travelmuse.com/destinations/VN/20/ho-chi-minh-city/_guide/7/">Local attractions and tourist information in Ho Chi Minh City, Vietnam</a></span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121218200500/http://www.cfalive.com/resources/rosary-download/">“The Importance of the Rosary © 2001 Rev. T. G. Morrow - With Ecclesiastical Permission”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cfalive.com/resources/rosary-download/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Importance+of+the+Rosary+%C2%A9+2001+Rev.+T.+G.+Morrow+-+With+Ecclesiastical+Permission&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cfalive.com%2Fresources%2Frosary-download%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110719235040/http://pyramid.spd.louisville.edu/~eri/fos/interest1.html">“The Life and Times of Louis Pasteur”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pyramid.spd.louisville.edu/~eri/fos/interest1.html/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Life+and+Times+of+Louis+Pasteur&rft_id=http%3A%2F%2Fpyramid.spd.louisville.edu%2F~eri%2Ffos%2Finterest1.html%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đọc_thêm"><span id=".C4.90.E1.BB.8Dc_th.C3.AAm"></span>Đọc thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Đọc thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đọc thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r41642734">.mw-parser-output .refbegin{font-size:90%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul{list-style-type:none;margin-left:0}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li,.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>dl>dd{margin-left:0;padding-left:3.2em;text-indent:-3.2em;list-style:none}.mw-parser-output .refbegin-100{font-size:100%}</style><div class="refbegin" style=""> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDebréE._Forster1998" class="citation book cs1">Debré, P.; E. Forster (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/louispasteur0000debr"><i>Louis Pasteur</i></a>. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8018-5808-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8018-5808-9"><bdi>0-8018-5808-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Louis+Pasteur&rft.place=Baltimore%2C+Maryland&rft.pub=Johns+Hopkins+University+Press&rft.date=1998&rft.isbn=0-8018-5808-9&rft.aulast=Debr%C3%A9&rft.aufirst=P.&rft.au=E.+Forster&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Flouispasteur0000debr&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDuclaux1920" class="citation book cs1">Duclaux, E.Translated by Erwin F. Smith and Florence Hedges (1920). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pasteurhistoryof00ducluoft"><i>Louis Pasteur: The History of a Mind</i></a>. Philadelphia, Pennsylvania: W. B. Saunders Company. <a href="/wiki/ASIN" class="mw-redirect" title="ASIN">ASIN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/dp/B001RV90WA">B001RV90WA</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Louis+Pasteur%3A+The+History+of+a+Mind&rft.place=Philadelphia%2C+Pennsylvania&rft.pub=W.+B.+Saunders+Company&rft.date=1920&rft_id=%2F%2Fwww.amazon.com%2Fdp%2FB001RV90WA%23id-name%3DASIN&rft.aulast=Duclaux&rft.aufirst=E.Translated+by+Erwin+F.+Smith+and+Florence+Hedges&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fpasteurhistoryof00ducluoft&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGeison1995" class="citation book cs1">Geison, Gerald L. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/privatescienceof0000geis"><i>The Private Science of Louis Pasteur</i></a>. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-691-03442-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-691-03442-7"><bdi>0-691-03442-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Private+Science+of+Louis+Pasteur&rft.place=Princeton%2C+New+Jersey&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.date=1995&rft.isbn=0-691-03442-7&rft.aulast=Geison&rft.aufirst=Gerald+L.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fprivatescienceof0000geis&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLatour1988" class="citation book cs1">Latour, Bruno (1988). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pasteurizationof0000lato"><i>The Pasteurization of France</i></a>. Boston: Harvard University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-674-65761-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-674-65761-6"><bdi>0-674-65761-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Pasteurization+of+France&rft.place=Boston&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=1988&rft.isbn=0-674-65761-6&rft.aulast=Latour&rft.aufirst=Bruno&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fpasteurizationof0000lato&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></li> <li>Reynolds, Moira Davison. <i> How Pasteur Changed History: The Story of Louis Pasteur and the Pasteur Institute</i> (1994)</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWilliams1957" class="citation book cs1">Williams, Roger L. (1957). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/gaslightandshado006960mbp"><i>Gaslight and Shadow: The World of Napoleon III, 1851–1870</i></a>. NY: Macmillan Company. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8371-9821-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8371-9821-6"><bdi>0-8371-9821-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gaslight+and+Shadow%3A+The+World+of+Napoleon+III%2C+1851%E2%80%931870&rft.place=NY&rft.pub=Macmillan+Company&rft.date=1957&rft.isbn=0-8371-9821-6&rft.aulast=Williams&rft.aufirst=Roger+L.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgaslightandshado006960mbp&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALouis+Pasteur" class="Z3988"></span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Louis_Pasteur&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Louis_Pasteur?uselang=vi">Louis Pasteur</a></b></i>.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Wikiquote" title="Wikiquote">Wikiquote</a> có sưu tập danh ngôn về: <div style="margin-left: 10px;"><i><b><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Search/Louis_Pasteur" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Search/Louis Pasteur">Louis Pasteur</a></b></i> </div></div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pasteur.fr/english.html">The Institut Pasteur</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040804172742/http://www.pasteur.fr/english.html">Lưu trữ</a> 2004-08-04 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> – Foundation Dedicated to the prevention and treatment of diseases through biological research, education and public health activities</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pasteurfoundation.org">The Pasteur Foundation</a> – A US nonprofit organization dedicated to promoting the mission of the <a href="/w/index.php?title=Institut_Pasteur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Institut Pasteur (trang không tồn tại)">Institut Pasteur</a> in Paris. Full archive of newsletters available online containing examples of US Tributes to Louis Pasteur.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biotech.law.lsu.edu/cphl/history/articles/pasteur.htm">các bài báo của Pasteur về lý thuyết mầm</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pasteurbrewing.com">Cuộc đời và tác phẩm của Louis Pasteur</a>, Pasteur Brewing</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://php.pasteur.net/index.php?newlang=english">Pasteur Galaxy</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080407182558/http://php.pasteur.net/index.php?newlang=english">Lưu trữ</a> 2008-04-07 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-personal.umich.edu/~jbourj/money5.htm">Louis Pasteur trên tờ giấy bạc 5 Franc Pháp từ 1966.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090416151301/http://www-personal.umich.edu/~jbourj/money5.htm">Lưu trữ</a> 2009-04-16 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/mod/1878pasteur-germ.html">Lý thuyết mầm và các ứng dụng của nó trong Y học và giải phẫu năm 1878</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140915135641/http://www.fordham.edu/halsall/mod/1878pasteur-germ.html">Lưu trữ</a> 2014-09-15 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.accessexcellence.org/RC/AB/BC/Louis_Pasteur.html">Louis Pasteur (1822–1895)</a> profile, AccessExcellence.org</li></ul> <p>Toàn bộ công trình của Pasteur, BNF (Bibliothèque nationale de France) </p> <ul><li><span class="PDFlink"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k7356c">Pasteur Œuvre tome 1 – Dissymétrie moléculaire</a></span><span style="font-size:smaller;">PDF</span> <b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Pháp)</b></li> <li><span class="PDFlink"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k7357p">Pasteur Œuvre tome 2 – Fermentations et générations dites spontanées</a></span><span style="font-size:smaller;">PDF</span> <b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Pháp)</b></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://math-doc.ujf-grenoble.fr/RBSM/cr-gallica.html"><i>Comptes rendus de l'Académie des sciences</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140311021045/http://math-doc.ujf-grenoble.fr/RBSM/cr-gallica.html">Lưu trữ</a> 2014-03-11 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Các bài báo do Pasteur công bố <b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Pháp)</b></li></ul> <p class="mw-empty-elt"> </p> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Danh_sách_người_nhận_huy_chương_Copley_1851–1900" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_nh%E1%BA%ADn_huy_ch%C6%B0%C6%A1ng_Copley_1851%E2%80%931900" title="Bản mẫu:Danh sách người nhận huy chương Copley 1851–1900"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_nh%E1%BA%ADn_huy_ch%C6%B0%C6%A1ng_Copley_1851%E2%80%931900&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Danh sách người nhận huy chương Copley 1851–1900 (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_nh%E1%BA%ADn_huy_ch%C6%B0%C6%A1ng_Copley_1851%E2%80%931900&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Danh_sách_người_nhận_huy_chương_Copley_1851–1900" style="font-size:114%;margin:0 4em">Danh sách người nhận <a href="/wiki/Huy_ch%C6%B0%C6%A1ng_Copley" title="Huy chương Copley">huy chương Copley</a> 1851–1900</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Richard_Owen" title="Richard Owen">Richard Owen</a> (1851)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Alexander von Humboldt</a> (1852)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Heinrich_Wilhelm_Dove&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Wilhelm Dove (trang không tồn tại)">Heinrich Wilhelm Dove</a> (1853)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Johannes_Peter_M%C3%BCller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes Peter Müller (trang không tồn tại)">Johannes Peter Müller</a> (1854)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/L%C3%A9on_Foucault" title="Léon Foucault">Léon Foucault</a> (1855)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Henri_Milne-Edwards&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henri Milne-Edwards (trang không tồn tại)">Henri Milne-Edwards</a> (1856)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Michel_Eug%C3%A8ne_Chevreul" title="Michel Eugène Chevreul">Michel Eugène Chevreul</a> (1857)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Charles_Lyell" title="Charles Lyell">Charles Lyell</a> (1858)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Wilhelm_Eduard_Weber" title="Wilhelm Eduard Weber">Wilhelm Eduard Weber</a> (1859)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Robert_Bunsen" title="Robert Bunsen">Robert Bunsen</a> (1860)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Louis_Agassiz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Louis Agassiz (trang không tồn tại)">Louis Agassiz</a> (1861)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Thomas_Graham_(chemist)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Graham (chemist) (trang không tồn tại)">Thomas Graham</a> (1862)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Adam_Sedgwick&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adam Sedgwick (trang không tồn tại)">Adam Sedgwick</a> (1863)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> (1864)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Michel_Chasles" title="Michel Chasles">Michel Chasles</a> (1865)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Julius_Pl%C3%BCcker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Julius Plücker (trang không tồn tại)">Julius Plücker</a> (1866)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Karl_Ernst_von_Baer" title="Karl Ernst von Baer">Karl Ernst von Baer</a> (1867)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Charles_Wheatstone" title="Charles Wheatstone">Charles Wheatstone</a> (1868)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Henri_Victor_Regnault" title="Henri Victor Regnault">Henri Victor Regnault</a> (1869)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/James_Prescott_Joule" title="James Prescott Joule">James Prescott Joule</a> (1870)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Julius_von_Mayer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Julius von Mayer (trang không tồn tại)">Julius Robert von Mayer</a> (1871)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Friedrich_W%C3%B6hler" title="Friedrich Wöhler">Friedrich Wöhler</a> (1872)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Hermann_von_Helmholtz" title="Hermann von Helmholtz">Hermann von Helmholtz</a> (1873)</span></li> <li><span class="nowrap"><a class="mw-selflink selflink">Louis Pasteur</a> (1874)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/August_Wilhelm_von_Hofmann" title="August Wilhelm von Hofmann">August Wilhelm von Hofmann</a> (1875)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Claude_Bernard" title="Claude Bernard">Claude Bernard</a> (1876)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=James_Dwight_Dana&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Dwight Dana (trang không tồn tại)">James Dwight Dana</a> (1877)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Jean-Baptiste_Boussingault&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean-Baptiste Boussingault (trang không tồn tại)">Jean-Baptiste Boussingault</a> (1878)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Rudolf_Clausius" title="Rudolf Clausius">Rudolf Clausius</a> (1879)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/James_Joseph_Sylvester" title="James Joseph Sylvester">James Joseph Sylvester</a> (1880)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Charles_Adolphe_Wurtz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Adolphe Wurtz (trang không tồn tại)">Charles Adolphe Wurtz</a> (1881)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Arthur_Cayley" title="Arthur Cayley">Arthur Cayley</a> (1882)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/William_Thomson,_1st_Baron_Kelvin" class="mw-redirect" title="William Thomson, 1st Baron Kelvin">William Thomson</a> (1883)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Carl_Ludwig" title="Carl Ludwig">Carl Ludwig</a> (1884)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/August_Kekul%C3%A9" title="August Kekulé">Friedrich August Kekulé von Stradonitz</a> (1885)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Franz_Ernst_Neumann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Franz Ernst Neumann (trang không tồn tại)">Franz Ernst Neumann</a> (1886)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Joseph_Dalton_Hooker" title="Joseph Dalton Hooker">Joseph Dalton Hooker</a> (1887)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Thomas_Henry_Huxley" title="Thomas Henry Huxley">Thomas Henry Huxley</a> (1888)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=George_Salmon&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Salmon (trang không tồn tại)">George Salmon</a> (1889)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Simon_Newcomb&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simon Newcomb (trang không tồn tại)">Simon Newcomb</a> (1890)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Stanislao_Cannizzaro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanislao Cannizzaro (trang không tồn tại)">Stanislao Cannizzaro</a> (1891)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Rudolf_Virchow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rudolf Virchow (trang không tồn tại)">Rudolf Virchow</a> (1892)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Sir_George_Stokes,_1st_Baronet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sir George Stokes, 1st Baronet (trang không tồn tại)">George Gabriel Stokes</a> (1893)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Edward_Frankland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edward Frankland (trang không tồn tại)">Edward Frankland</a> (1894)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Karl_Weierstrass" title="Karl Weierstrass">Karl Weierstrass</a> (1895)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Karl_Gegenbaur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karl Gegenbaur (trang không tồn tại)">Karl Gegenbaur</a> (1896)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Albert_von_K%C3%B6lliker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albert von Kölliker (trang không tồn tại)">Albert von Kölliker</a> (1897)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/William_Huggins" title="William Huggins">William Huggins</a> (1898)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=John_William_Strutt,_3rd_Baron_Rayleigh&action=edit&redlink=1" class="new" title="John William Strutt, 3rd Baron Rayleigh (trang không tồn tại)">John William Strutt</a> (1899)</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=Marcellin_Berthelot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marcellin Berthelot (trang không tồn tại)">Marcellin Berthelot</a> (1900)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Lịch_sử_sinh_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Lịch sử sinh học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Lịch sử sinh học (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Lịch_sử_sinh_học" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử sinh học">Lịch sử sinh học</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lĩnh vực<br />và ngành</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_khoa_h%E1%BB%8Dc_n%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử khoa học nông nghiệp (trang không tồn tại)">Khoa học nông nghiệp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_gi%E1%BA%A3i_ph%E1%BA%ABu_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử giải phẫu học (trang không tồn tại)">Giải phẫu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_h%C3%B3a_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử hóa sinh (trang không tồn tại)">Hóa sinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử công nghệ sinh học (trang không tồn tại)">Công nghệ sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử thực vật học">Thực vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh thái học (trang không tồn tại)">Sinh thái học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học (trang không tồn tại)">Di truyền</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử địa chất học">Địa chất học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử miễn dịch học (trang không tồn tại)">Miễn dịch</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_y_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử y học">Y học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_m%C3%B4_h%C3%ACnh_sinh_v%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử mô hình sinh vật (trang không tồn tại)">Mô hình sinh vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh học phân tử (trang không tồn tại)">Sinh học phân tử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%E1%BB%95_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử cổ sinh vật học (trang không tồn tại)">Cổ sinh vật học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_t%E1%BA%A3o_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử tảo học (trang không tồn tại)">Nghiên cứu tảo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_h%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử hệ thống phân loại thực vật (trang không tồn tại)">Hệ thống phân loại thực vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc_RNA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh học RNA (trang không tồn tại)">Sinh học RNA</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_%C4%91%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử động vật học (trang không tồn tại)">Động vật học</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Học viện</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Rothamsted_Experimental_Station&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rothamsted Experimental Station (trang không tồn tại)">Rothamsted Experimental Station</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a></li> <li><a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_Max_Planck" title="Hiệp hội Max Planck">Hiệp hội Max Planck</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B2ng_th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Cold_Spring_Harbor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor (trang không tồn tại)">Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stazione_Zoologica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stazione Zoologica (trang không tồn tại)">Stazione Zoologica</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_Biological_Laboratory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine Biological Laboratory (trang không tồn tại)">Marine Biological Laboratory</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rockefeller_University&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rockefeller University (trang không tồn tại)">Rockefeller University</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Woods_Hole_Oceanographic_Institution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Woods Hole Oceanographic Institution (trang không tồn tại)">Woods Hole Oceanographic Institution</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Laboratory_of_Molecular_Biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laboratory of Molecular Biology (trang không tồn tại)">Laboratory of Molecular Biology</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lý thuyết,<br /> khái niệm</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_m%E1%BA%A7m_b%E1%BB%87nh" title="Lý thuyết mầm bệnh">Mầm bệnh</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADn_thuy%E1%BA%BFt_trung_t%C3%A2m" title="Luận thuyết trung tâm">Luận thuyết trung tâm</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%8Dc_thuy%E1%BA%BFt_Darwin" title="Học thuyết Darwin">Học thuyết Darwin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Great_chain_of_being&action=edit&redlink=1" class="new" title="Great chain of being (trang không tồn tại)">Great chain of being</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tổ chức sinh học">Tổ chức sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lamarckism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lamarckism (trang không tồn tại)">Lamarckism</a></li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_m%E1%BB%99t_gen_-_m%E1%BB%99t_enzym" title="Giả thuyết một gen - một enzym">Một gen - một enzym</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o_s%C6%A1_khai" title="Tế bào sơ khai">Tế bào sơ khai</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_ARN" class="mw-redirect" title="Thế giới ARN">Thế giới ARN</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sequence_hypothesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sequence hypothesis (trang không tồn tại)">Sequence hypothesis</a></li> <li><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_sinh" title="Thuyết tự sinh">Thuyết tự sinh</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lịch sử</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/C%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i_Hy-La" title="Cổ đại Hy-La">Cổ đại<br />Hy-La</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristoteles</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%A7a_Aristoteles" class="mw-redirect" title="Thuyết sinh vật học của Aristoteles">Thuyết sinh vật học của Aristoteles</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=On_Generation_and_Corruption&action=edit&redlink=1" class="new" title="On Generation and Corruption (trang không tồn tại)">On Generation and Corruption</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=History_of_Animals&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Animals (trang không tồn tại)">History of Animals</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Theophrastos" title="Theophrastos">Theophrastos</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Historia_Plantarum_(Theophrastus)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Plantarum (Theophrastus) (trang không tồn tại)">Historia Plantarum</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pedanius_Dioscorides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pedanius Dioscorides (trang không tồn tại)">Dioscorides</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=De_Materia_Medica&action=edit&redlink=1" class="new" title="De Materia Medica (trang không tồn tại)">De Materia Medica</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Galenus" title="Galenus">Galenus</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ph%E1%BB%A5c_H%C6%B0ng" title="Phục Hưng">Phục Hưng</a>,<br /><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_c%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Thời kỳ cận đại">Cận đại</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Conrad_Gessner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conrad Gessner (trang không tồn tại)">Conrad Gessner</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Historia_animalium_(Gessner)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia animalium (Gessner) (trang không tồn tại)"><i>Historia animalium</i></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Andreas_Vesalius" title="Andreas Vesalius">Andreas Vesalius</a> <ul><li><i><a href="/wiki/De_humani_corporis_fabrica" title="De humani corporis fabrica">De humani corporis fabrica</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/William_Harvey" title="William Harvey">William Harvey</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Exercitatio_Anatomica_de_Motu_Cordis_et_Sanguinis_in_Animalibus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Exercitatio Anatomica de Motu Cordis et Sanguinis in Animalibus (trang không tồn tại)">De Motu Cordis</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Antonie_van_Leeuwenhoek" title="Antonie van Leeuwenhoek">Antonie van Leeuwenhoek</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Micrographia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Micrographia (trang không tồn tại)">Micrographia</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Francesco_Redi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francesco Redi (trang không tồn tại)">Francesco Redi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa">Tiến hóa</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thế kỷ<br />19</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Carl_Linnaeus" title="Carl Linnaeus">Linnaeus</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Systema_Naturae" title="Systema Naturae">Systema Naturae</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Georges_Louis_Leclerc,_B%C3%A1_t%C6%B0%E1%BB%9Bc_x%E1%BB%A9_Buffon" title="Georges Louis Leclerc, Bá tước xứ Buffon">Buffon</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Histoire_Naturelle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Histoire Naturelle (trang không tồn tại)">Histoire Naturelle</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Jean-Baptiste_Lamarck" title="Jean-Baptiste Lamarck">Lamarck</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Philosophie_Zoologique&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philosophie Zoologique (trang không tồn tại)">Philosophie Zoologique</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Humboldt</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Lyell" title="Charles Lyell">Charles Lyell</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Principles_of_Geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Principles of Geology (trang không tồn tại)">Principles of Geology</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> <ul><li><i><a href="/wiki/On_the_Origin_of_Species" class="mw-redirect" title="On the Origin of Species">On the Origin of Species</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Descent_of_Man&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Descent of Man (trang không tồn tại)">The Descent of Man</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Gregor Mendel</a></li> <li><a href="/wiki/Alfred_Russel_Wallace" title="Alfred Russel Wallace">Alfred Russel Wallace</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Henry_Walter_Bates&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Walter Bates (trang không tồn tại)">Henry Walter Bates</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i_(th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_20)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết tổng hợp hiện đại (thế kỷ 20) (trang không tồn tại)">Tổng hợp<br />hiện đại</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/William_Bateson" title="William Bateson">William Bateson</a></li> <li><a href="/wiki/Theodosius_Dobzhansky" title="Theodosius Dobzhansky">Theodosius Dobzhansky</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_c%C3%A1c_lo%C3%A0i" title="Di truyền học và nguồn gốc các loài">Di truyền học và nguồn gốc các loài</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ronald_Fisher" title="Ronald Fisher">R. A. Fisher</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=E._B._Ford&action=edit&redlink=1" class="new" title="E. B. Ford (trang không tồn tại)">E. B. Ford</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=J._B._S._Haldane&action=edit&redlink=1" class="new" title="J. B. S. Haldane (trang không tồn tại)">J. B. S. Haldane</a></li> <li><a href="/wiki/Ernst_Mayr" title="Ernst Mayr">Ernst Mayr</a></li> <li><a href="/wiki/Thomas_Hunt_Morgan" title="Thomas Hunt Morgan">Thomas Hunt Morgan</a></li> <li><a href="/wiki/George_Gaylord_Simpson" title="George Gaylord Simpson">George Gaylord Simpson</a></li> <li><a href="/wiki/Hugo_de_Vries" title="Hugo de Vries">Hugo de Vries</a></li> <li><a href="/wiki/Sewall_Wright" title="Sewall Wright">Sewall Wright</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Gần đây</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Jay_Gould&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Jay Gould (trang không tồn tại)">Stephen Jay Gould</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=W._D._Hamilton&action=edit&redlink=1" class="new" title="W. D. Hamilton (trang không tồn tại)">W. D. Hamilton</a></li> <li><a href="/wiki/Lynn_Margulis" title="Lynn Margulis">Lynn Margulis</a></li> <li><a href="/wiki/Alexander_Oparin" class="mw-redirect" title="Alexander Oparin">Aleksandr Oparin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=George_C._Williams_(biologist)&action=edit&redlink=1" class="new" title="George C. Williams (biologist) (trang không tồn tại)">George C. Williams</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Carl_Woese&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Woese (trang không tồn tại)">Carl Woese</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">Vi sinh<br />vật học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ferdinand_Cohn" title="Ferdinand Cohn">Ferdinand Cohn</a></li> <li><a href="/wiki/Alexander_Fleming" title="Alexander Fleming">Alexander Fleming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Felix_d%27Herelle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Felix d'Herelle (trang không tồn tại)">Felix d'Herelle</a></li> <li><a href="/wiki/Robert_Koch" title="Robert Koch">Robert Koch</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Louis Pasteur</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lazzaro_Spallanzani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lazzaro Spallanzani (trang không tồn tại)">Lazzaro Spallanzani</a></li> <li><a href="/wiki/Sergei_Winogradsky" title="Sergei Winogradsky">Sergei Winogradsky</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Sinh học phát triển">SH phát triển</a>,<br /><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học phát triển tiến hóa (trang không tồn tại)">PT tiến hóa</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Karl_Ernst_von_Baer" title="Karl Ernst von Baer">Karl Ernst von Baer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gavin_de_Beer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gavin de Beer (trang không tồn tại)">Gavin de Beer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sean_B._Carroll&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sean B. Carroll (trang không tồn tại)">Sean B. Carroll</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scott_F._Gilbert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scott F. Gilbert (trang không tồn tại)">Scott F. Gilbert</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Walter_Gehring&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Gehring (trang không tồn tại)">Walter Gehring</a></li> <li><a href="/wiki/Ernst_Haeckel" title="Ernst Haeckel">Ernst Haeckel</a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Jacob" title="François Jacob">François Jacob</a></li> <li><a href="/wiki/Edward_B._Lewis" title="Edward B. Lewis">Edward B. Lewis</a></li> <li><a href="/wiki/Jacques_Monod" title="Jacques Monod">Jacques Monod</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Christiane_N%C3%BCsslein-Volhard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christiane Nüsslein-Volhard (trang không tồn tại)">Christiane Nüsslein-Volhard</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eric_Wieschaus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eric Wieschaus (trang không tồn tại)">Eric Wieschaus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Edmund_Beecher_Wilson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edmund Beecher Wilson (trang không tồn tại)">E. B. Wilson</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Di truyền học">Di truyền học</a>,<br /><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Sinh học phân tử">Sinh học<br />phân tử</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thí nghiệm</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Griffith" title="Thí nghiệm Griffith">Griffith</a> (1928)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Luria%E2%80%93Delbr%C3%BCck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thí nghiệm Luria–Delbrück (trang không tồn tại)">Luria–Delbrück</a> (1943)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Avery%E2%80%93MacLeod%E2%80%93McCarty" title="Thí nghiệm Avery–MacLeod–McCarty">Avery–MacLeod–McCarty</a> (1944)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Urey-Miller" title="Thí nghiệm Urey-Miller">Miller–Urey</a> (1952)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Hershey%E2%80%93Chase" title="Thí nghiệm Hershey–Chase">Hershey–Chase</a> (1952)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Meselson%E2%80%93Stahl" title="Thí nghiệm Meselson–Stahl">Meselson–Stahl</a> (1958)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Crick,_Brenner_et_al.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thí nghiệm Crick, Brenner et al. (trang không tồn tại)">Crick, Brenner et al.</a> (1961)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Nirenberg_v%C3%A0_Matthaei" title="Thí nghiệm Nirenberg và Matthaei">Nirenberg–Matthaei</a> (1961)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Nirenberg_v%C3%A0_Leder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thí nghiệm Nirenberg và Leder (trang không tồn tại)">Nirenberg–Leder</a> (1964)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Con người</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Barbara_McClintock" title="Barbara McClintock">Barbara McClintock</a></li> <li><a href="/wiki/George_Wells_Beadle" title="George Wells Beadle">George Beadle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Seymour_Benzer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seymour Benzer (trang không tồn tại)">Seymour Benzer</a></li> <li><a href="/wiki/Rosalind_Franklin" title="Rosalind Franklin">Rosalind Franklin</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Photo_51" title="Photo 51">Photo 51</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/James_D._Watson" title="James D. Watson">James D. Watson</a> and <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crick</a> <ul><li>"<a href="/wiki/C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_c%E1%BB%A7a_axit_nucleic:_C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_c%E1%BB%A7a_axit_deoxyribonucleic" class="mw-redirect" title="Cấu trúc phân tử của axit nucleic: Cấu trúc của axit deoxyribonucleic">Molecular structure of Nucleic Acids</a>"</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Linus_Pauling" title="Linus Pauling">Linus Pauling</a> <ul><li>"<a href="/w/index.php?title=Sickle_Cell_Anemia,_a_Molecular_Disease&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease (trang không tồn tại)">Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease</a>"</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Fred Sanger</a></li> <li><a href="/wiki/Max_Perutz" title="Max Perutz">Max Perutz</a></li> <li><a href="/wiki/John_Kendrew" title="John Kendrew">John Kendrew</a></li> <li><a href="/wiki/Sydney_Brenner" title="Sydney Brenner">Sydney Brenner</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Joshua_Lederberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joshua Lederberg (trang không tồn tại)">Joshua Lederberg</a></li> <li><a href="/wiki/Walter_Gilbert" title="Walter Gilbert">Walter Gilbert</a></li> <li><a href="/wiki/Kary_Mullis" title="Kary Mullis">Kary Mullis</a></li> <li><a href="/wiki/Emmanuelle_Charpentier" title="Emmanuelle Charpentier">Emmanuelle Charpentier</a></li> <li><a href="/wiki/Jennifer_Doudna" title="Jennifer Doudna">Jennifer Doudna</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">Sinh thái học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Rachel_Carson" title="Rachel Carson">Rachel Carson</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Frederic_Clements&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederic Clements (trang không tồn tại)">Frederic Clements</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Charles_Sutherland_Elton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Sutherland Elton (trang không tồn tại)">Charles Elton</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Henry_Gleason&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Gleason (trang không tồn tại)">Henry Gleason</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arthur_Tansley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Tansley (trang không tồn tại)">Arthur Tansley</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eugenius_Warming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eugenius Warming (trang không tồn tại)">Eugenius Warming</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_t%C3%ADnh_h%E1%BB%8Dc" title="Tập tính học">Tập tính học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Karl_von_Frisch" title="Karl von Frisch">Karl von Frisch</a></li> <li><a href="/wiki/Jane_Goodall" title="Jane Goodall">Jane Goodall</a></li> <li><a href="/wiki/Konrad_Lorenz" title="Konrad Lorenz">Konrad Lorenz</a></li> <li><a href="/wiki/Ivan_Pavlov" class="mw-redirect" title="Ivan Pavlov">Ivan Pavlov</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Niko_Tinbergen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niko Tinbergen (trang không tồn tại)">Niko Tinbergen</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chủ đề<br />liên quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử khoa học">Lịch sử khoa học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_medicine&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of medicine (trang không tồn tại)">History of medicine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Philosophy_of_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philosophy of biology (trang không tồn tại)">Philosophy of biology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_biology_and_organic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of biology and organic chemistry (trang không tồn tại)">Timeline of biology and organic chemistry</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_philosophy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural philosophy (trang không tồn tại)">Natural philosophy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_theology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural theology (trang không tồn tại)">Natural theology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Humboldtian_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Humboldtian science (trang không tồn tại)">Humboldtian science</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Relationship_between_religion_and_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Relationship between religion and science (trang không tồn tại)">Relationship between religion and science</a></li> <li><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_%C6%B0u_sinh" title="Thuyết ưu sinh">Thuyết ưu sinh</a></li> <li><a href="/wiki/D%E1%BB%B1_%C3%A1n_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_gene_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Dự án bản đồ gene người">Dự án bản đồ gene người</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_creationism&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of creationism (trang không tồn tại)">History of creationism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_the_creation%E2%80%93evolution_controversy&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the creation–evolution controversy (trang không tồn tại)">History of the creation–evolution controversy</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Lịch sử tự nhiên">Lịch sử tự nhiên</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Triết học tự nhiên">Triết học tự nhiên</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Lịch sử sinh học">Thể loại</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q529#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q529#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q529#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/BIBSYS_(identifier)" class="extiw" title="en:BIBSYS (identifier)">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90089533">90089533</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/BNC_(identifier)" class="extiw" title="en:BNC (identifier)">BNC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bncatalogo.cl/F?func=direct&local_base=red10&doc_number=000037962">000037962</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thư viện Quốc gia Tây Ban Nha">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX1009166">XX1009166</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_Ph%C3%A1p" title="Thư viện Quốc gia Pháp">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119187405">cb119187405</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119187405">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Botanist_(identifier)" class="extiw" title="en:Botanist (identifier)">Botanist</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ipni.org/ipni/advAuthorSearch.do?find_abbreviation=Pasteur">Pasteur</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/CANTIC_(identifier)" class="extiw" title="en:CANTIC (identifier)">CANTIC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a10135285">a10135285</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/CiNii" title="CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/author/DA00896050?l=en">DA00896050</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118591959">118591959</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Trung_%C6%B0%C6%A1ng_v%E1%BB%81_Danh_m%E1%BB%A5c_Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_%C3%9D_v%C3%A0_Th%C3%B4ng_tin_th%C6%B0_m%E1%BB%A5c" title="Viện Thư viện Trung ương về Danh mục Thư viện Ý và Thông tin thư mục">ICCU</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/nome/IEIV012797">Italy</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_t%C3%AAn_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Định danh tên chuẩn quốc tế">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121334104">0000 0001 2133 4104</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n50050646">n50050646</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_qu%E1%BB%91c_gia_Latvia" title="Thư viện quốc gia Latvia">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000188488&P_CON_LNG=ENG">000188488</a></span></span></li> <li><span class="error">Léonore id LH//2064/18 không hợp lệ.</span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/MGP_(identifier)" class="extiw" title="en:MGP (identifier)">MGP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=294954">294954</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NDL_(identifier)" class="extiw" title="en:NDL (identifier)">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00452240">00452240</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn20000720218&CON_LNG=ENG">jn20000720218</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLA_(identifier)" class="extiw" title="en:NLA (identifier)">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an35411315">35411315</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLG_(identifier)" class="extiw" title="en:NLG (identifier)">NLG</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.nlg.gr/resource/authority/record82445">82445</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLI_(identifier)" class="extiw" title="en:NLI (identifier)">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=direct&doc_number=000103690&local_base=nlx10">000103690</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLK_(identifier)" class="extiw" title="en:NLK (identifier)">NLK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nl.go.kr/authorities/resource/KAC199621158">KAC199621158</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLP_(identifier)" class="extiw" title="en:NLP (identifier)">NLP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000002519236">a0000002519236</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NSK_(identifier)" class="extiw" title="en:NSK (identifier)">NSK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000035315&local_base=nsk10">000035315</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NTA_(identifier)" class="extiw" title="en:NTA (identifier)">NTA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p070896070">070896070</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/PLWABN_(identifier)" class="extiw" title="en:PLWABN (identifier)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/KHW/makwww.exe?BM=1&NU=1&IM=4&WI=9810597373605606">9810597373605606</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/RERO_(identifier)" class="extiw" title="en:RERO (identifier)">RERO</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.rero.ch/02-A003674036">02-A003674036</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Ngh%E1%BB%87_thu%E1%BA%ADt_H%C3%A0_Lan" title="Viện Lịch sử Nghệ thuật Hà Lan">RKD</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rkd.nl/en/explore/artists/62039">62039</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_Nga" title="Thư viện Nhà nước Nga">RSL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.rsl.ru/F?func=find-b&find_code=SYS&adjacent=Y&local_base=RSL11&request=000170148&CON_LNG=ENG">000170148</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">SELIBR</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/230114">230114</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/SNAC" title="SNAC">SNAC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6q52tg1">w6q52tg1</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/027059898">027059898</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trove_(identifier)" class="extiw" title="en:Trove (identifier)">Trove</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trove.nla.gov.au/people/943111">943111</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_Li%C3%AAn_minh_T%C3%AAn_Ngh%E1%BB%87_s%C4%A9" title="Danh sách Liên minh Tên Nghệ sĩ">ULAN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500105951">500105951</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Vatican" title="Thư viện Vatican">VcBA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_156603">495/156603</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/54152415">54152415</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"> <a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat Identities</a> (via VIAF): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/54152415">54152415</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Louis_Pasteur&oldid=71673931">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Louis_Pasteur&oldid=71673931</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_Wikipedia_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_L%C3%A9onore_sai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng Léonore sai (trang không tồn tại)">Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng Léonore sai</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Louis_Pasteur" title="Thể loại:Louis Pasteur">Louis Pasteur</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nh%C3%A0_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Nhà hóa học Pháp">Nhà hóa học Pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A1c_s%C4%A9_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Bác sĩ Pháp">Bác sĩ Pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nh%C3%A0_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc_v%E1%BB%9Bi_t%C3%AAn_vi%E1%BA%BFt_t%E1%BA%AFt" title="Thể loại:Nhà thực vật học với tên viết tắt">Nhà thực vật học với tên viết tắt</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Vi%E1%BB%87n_s%C4%A9_Vi%E1%BB%87n_H%C3%A0n_l%C3%A2m_Khoa_h%E1%BB%8Dc_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Pháp">Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_n%C4%83m_1822" title="Thể loại:Sinh năm 1822">Sinh năm 1822</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%E1%BA%A5t_n%C4%83m_1895" title="Thể loại:Mất năm 1895">Mất năm 1895</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%E1%BB%AD_vong_do_%C4%91%E1%BB%99t_qu%E1%BB%B5" title="Thể loại:Tử vong do đột quỵ">Tử vong do đột quỵ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%AFc_%C4%90%E1%BA%A9u_B%E1%BB%99i_tinh_h%E1%BA%A1ng_nh%E1%BA%A5t" title="Thể loại:Bắc Đẩu Bội tinh hạng nhất">Bắc Đẩu Bội tinh hạng nhất</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_ghi_danh_t%E1%BA%A1i_%C4%90%E1%BA%A1i_s%E1%BA%A3nh_Danh_v%E1%BB%8Dng_Nh%C3%A0_ph%C3%A1t_minh_Qu%E1%BB%91c_gia" title="Thể loại:Người được ghi danh tại Đại sảnh Danh vọng Nhà phát minh Quốc gia">Người được ghi danh tại Đại sảnh Danh vọng Nhà phát minh Quốc gia</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C3%ADn_h%E1%BB%AFu_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Tín hữu Công giáo Pháp">Tín hữu Công giáo Pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:T%C3%ADn_h%E1%BB%AFu_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_%C4%91%E1%BA%B7t_t%C3%AAn_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_%E1%BB%9F_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Thể loại:Tín hữu Công giáo được đặt tên đường ở Việt Nam">Tín hữu Công giáo được đặt tên đường ở Việt Nam</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_l%C6%B0u_tr%E1%BB%AF_kh%C3%A1c" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng lưu trữ khác">Bản mẫu webarchive dùng lưu trữ khác</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BA%A3nh_b%C3%A1o_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive" title="Thể loại:Cảnh báo bản mẫu webarchive">Cảnh báo bản mẫu webarchive</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BIBSYS" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BIBSYS">Bài viết chứa nhận dạng BIBSYS</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNC">Bài viết chứa nhận dạng BNC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNE" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNE">Bài viết chứa nhận dạng BNE</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNF">Bài viết chứa nhận dạng BNF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_Botanist" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng Botanist">Bài viết chứa nhận dạng Botanist</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_CANTIC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng CANTIC">Bài viết chứa nhận dạng CANTIC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_CINII" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng CINII">Bài viết chứa nhận dạng CINII</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_ICCU" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng ICCU">Bài viết chứa nhận dạng ICCU</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_ISNI" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng ISNI">Bài viết chứa nhận dạng ISNI</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LNB" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LNB">Bài viết chứa nhận dạng LNB</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i_ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8F" title="Thể loại:Trang có thể loại kiểm soát tính nhất quán được liên kết đỏ">Trang có thể loại kiểm soát tính nhất quán được liên kết đỏ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_MGP" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng MGP">Bài viết chứa nhận dạng MGP</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NDL" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NDL">Bài viết chứa nhận dạng NDL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLA">Bài viết chứa nhận dạng NLA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLG" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLG">Bài viết chứa nhận dạng NLG</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLI" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLI">Bài viết chứa nhận dạng NLI</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLK" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLK">Bài viết chứa nhận dạng NLK</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLP" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLP">Bài viết chứa nhận dạng NLP</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NSK" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NSK">Bài viết chứa nhận dạng NSK</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NTA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NTA">Bài viết chứa nhận dạng NTA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_PLWABN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng PLWABN">Bài viết chứa nhận dạng PLWABN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_RERO" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng RERO">Bài viết chứa nhận dạng RERO</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_RKDartists" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng RKDartists">Bài viết chứa nhận dạng RKDartists</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_RSL" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng RSL">Bài viết chứa nhận dạng RSL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_SELIBR" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng SELIBR">Bài viết chứa nhận dạng SELIBR</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_SNAC-ID" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng SNAC-ID">Bài viết chứa nhận dạng SNAC-ID</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_SUDOC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng SUDOC">Bài viết chứa nhận dạng SUDOC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_Trove" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng Trove">Bài viết chứa nhận dạng Trove</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_ULAN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng ULAN">Bài viết chứa nhận dạng ULAN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_VcBA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng VcBA">Bài viết chứa nhận dạng VcBA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_VIAF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng VIAF">Bài viết chứa nhận dạng VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Wikipedia_articles_with_WorldCat-VIAF_identifiers" title="Thể loại:Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers">Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n_v%E1%BB%9Bi_34_y%E1%BA%BFu_t%E1%BB%91" title="Thể loại:Kiểm soát tính nhất quán với 34 yếu tố">Kiểm soát tính nhất quán với 34 yếu tố</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 2 tháng 9 năm 2024, 11:18.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Louis_Pasteur&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-t7vv5","wgBackendResponseTime":260,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.669","walltime":"0.830","ppvisitednodes":{"value":4173,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":159920,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5877,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":35,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":105657,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 672.617 1 -total"," 34.83% 234.251 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 15.26% 102.637 1 Bản_mẫu:Infobox_scientist"," 13.64% 91.722 1 Bản_mẫu:Thông_tin_nhân_vật"," 13.17% 88.615 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin"," 11.97% 80.483 1 Bản_mẫu:CathEncy"," 11.68% 78.544 1 Bản_mẫu:Chú_thích_bách_khoa_toàn_thư"," 11.01% 74.052 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 9.99% 67.223 13 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 9.74% 65.545 1 Bản_mẫu:Danh_sách_người_nhận_huy_chương_Copley_1851–1900"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.354","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5533146,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-5zrpf","timestamp":"20241125065417","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Louis Pasteur","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Louis_Pasteur","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q529","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q529","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-26T14:43:49Z","dateModified":"2024-09-02T11:18:00Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/31\/Louis_Pasteur_by_Pierre_Lamy_Petit.jpg","headline":"l\u00e0 m\u1ed9t nh\u00e0 sinh h\u1ecdc, nh\u00e0 vi sinh v\u1eadt h\u1ecdc, nh\u00e0 ho\u00e1 h\u1ecdc, m\u1ed9t t\u00edn \u0111\u1ed3 C\u00f4ng gi\u00e1o ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p"}</script> </body> </html>