CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Lịch sử – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"3b449caa-3887-4d63-97d1-e32018f23ea9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Lịch_sử","wgTitle":"Lịch sử","wgCurRevisionId":71691750,"wgRevisionId":71691750,"wgArticleId":3081,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên","Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả","Bài cơ bản","Bài cơ bản dài trung bình","Lịch sử","Khoa học xã hội","Nhân văn học","Môn học","Phân loại chủ đề chính","Bài viết chủ đề chính"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Lịch_sử", "wgRelevantArticleId":3081,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q309","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet", "ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg/1200px-Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1493"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg/800px-Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="995"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg/640px-Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="796"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Lịch sử – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Lịch_sử rootpage-Lịch_sử skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Khái_niệm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Khái_niệm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Khái niệm</span> </div> </a> <ul id="toc-Khái_niệm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Miêu_tả" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Miêu_tả"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Miêu tả</span> </div> </a> <ul id="toc-Miêu_tả-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử_và_tiền_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử_và_tiền_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Lịch sử và tiền sử</span> </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử_và_tiền_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chép_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chép_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Chép sử</span> </div> </a> <ul id="toc-Chép_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Phương_pháp_lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Phương_pháp_lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Phương pháp lịch sử</span> </div> </a> <ul id="toc-Phương_pháp_lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Lịch sử</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 234 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-234" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">234 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8A" title="Тарихъ – Tiếng Adyghe" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Тарихъ" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="Tiếng Adyghe" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Geskiedenis_(vakgebied)" title="Geskiedenis (vakgebied) – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Geskiedenis (vakgebied)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Geschichte" title="Geschichte – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Geschichte" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%88%AA%E1%8A%AD" title="ታሪክ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ታሪክ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/St%C7%A3r" title="Stǣr – Tiếng Anh cổ" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Stǣr" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Tiếng Anh cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="تاريخ – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تاريخ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Historia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Istorie" title="Istorie – Tiếng Aromania" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Istorie" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Tiếng Aromania" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Histou%C3%A8re" title="Histouère – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Histouère" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="ইতিহাস – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="ইতিহাস" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Historia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Marandeko" title="Marandeko – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Marandeko" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Tiếng Avaric" lang="av" hreflang="av" data-title="Тарих" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Tiếng Avaric" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Nayra_sarnaqawi" title="Nayra sarnaqawi – Tiếng Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Nayra sarnaqawi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Tiếng Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Tarix" title="Tarix – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Tarix" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="تاریخ" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sejarah" title="Sejarah – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Sejarah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sejarah" title="Sejarah – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sejarah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Tariku" title="Tariku – Tiếng Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Tariku" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Tiếng Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="ইতিহাস – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইতিহাস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Le%CC%8Dk-s%C3%BA" title="Le̍k-sú – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Le̍k-sú" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Sejarah" title="Sejarah – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Sejarah" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Тарих" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Гісторыя – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Гісторыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Гісторыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Гісторыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Sajh%C3%A2r%C3%A2" title="Sajhârâ – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Sajhârâ" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="इतिहास – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="इतिहास" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Uusipon" title="Uusipon – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Uusipon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Gschicht" title="Gschicht – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Gschicht" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BE%92%E0%BE%B1%E0%BD%B4%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="ལོ་རྒྱུས། – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལོ་རྒྱུས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Historija" title="Historija – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Historija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Istor" title="Istor – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Istor" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="История – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="История" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D2%AF%D1%85%D1%8D" title="Түүхэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Түүхэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B2ria" title="Història – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Història" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Kasaysayan" title="Kasaysayan – Tiếng Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Kasaysayan" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Tiếng Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8" title="Истори – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Истори" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/D%C4%9Bjiny" title="Dějiny – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Dějiny" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Nhoroondo" title="Nhoroondo – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Nhoroondo" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Storia" title="Storia – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Storia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Hanes" title="Hanes – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Hanes" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Historie" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="تاريخ – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="تاريخ" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Gschicht" title="Gschicht – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Gschicht" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte" title="Geschichte – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Geschichte" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ajalugu" title="Ajalugu – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Ajalugu" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ιστορία – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιστορία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/St%C3%B2ria" title="Stòria – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Stòria" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/History" title="History – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="History" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Historia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Historio" title="Historio – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Historio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Estoria" title="Estoria – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Estoria" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Historia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تاریخ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Itihaas" title="Itihaas – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Itihaas" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/S%C3%B8ga" title="Søga – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Søga" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire" title="Histoire – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Histoire" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Skiednis" title="Skiednis – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Skiednis" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Storie" title="Storie – Tiếng Friulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Storie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Tiếng Friulian" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Stair" title="Stair – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Stair" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Shennaghys" title="Shennaghys – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Shennaghys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Eachdraidh" title="Eachdraidh – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Eachdraidh" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Historia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D1%85%D1%8C%D0%B0%D1%80" title="Тархьар – Tiếng Ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Тархьар" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Tiếng Ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="歷史 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="歷史" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%87%E0%AA%A4%E0%AA%BF%E0%AA%B9%E0%AA%BE%E0%AA%B8" title="ઇતિહાસ – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ઇતિહાસ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Itihas" title="Itihas – Tiếng Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Itihas" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Tiếng Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Li%CC%8Dt-s%E1%B9%B3%CC%81" title="Li̍t-sṳ́ – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Li̍t-sṳ́" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%97%AD%EC%82%AC" title="역사 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="역사" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Tarihi" title="Tarihi – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Tarihi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պատմություն – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պատմություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="इतिहास – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="इतिहास" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Povijest" title="Povijest – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Povijest" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Historio" title="Historio – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Historio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/%C3%81k%C3%ADk%C3%B3_mbu" title="Ákíkó mbu – Tiếng Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Ákíkó mbu" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Tiếng Igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pakasaritaan" title="Pakasaritaan – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pakasaritaan" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Historia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Historie" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%96%83%E1%90%85%E1%94%A8%E1%93%B4%E1%95%90%E1%93%82%E1%96%85_%E1%91%8E%E1%91%8E%E1%96%85%E1%91%B2%E1%91%8E%E1%92%8D%E1%91%A6_%E1%96%83%E1%93%84%E1%90%83%E1%93%95%E1%90%85%E1%96%85%E1%91%95%E1%90%85%E1%96%83%E1%91%A6%E1%91%95%E1%95%90%E1%93%82%E1%91%AF%E1%93%82%E1%92%83" title="ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᖅ ᑎᑎᖅᑲᑎᒍᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᑯᓂᒃ – Tiếng Inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᖅ ᑎᑎᖅᑲᑎᒍᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᑯᓂᒃ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="Tiếng Inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8" title="Истори – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Истори" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Imbali" title="Imbali – Tiếng Xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Imbali" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Tiếng Xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Saga" title="Saga – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Saga" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Storia" title="Storia – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Storia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%95%D7%A8%D7%99%D7%94" title="היסטוריה – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="היסטוריה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sajarah" title="Sajarah – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sajarah" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Oqaluttuarisaaneq" title="Oqaluttuarisaaneq – Tiếng Kalaallisut" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Oqaluttuarisaaneq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="Tiếng Kalaallisut" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%87%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%B9%E0%B2%BE%E0%B2%B8" title="ಇತಿಹಾಸ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಇತಿಹಾಸ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Amlat" title="Amlat – Tiếng Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Amlat" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Tiếng Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Tiếng Karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Тарих" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Tiếng Karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ისტორია – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ისტორია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%8E%D9%88%D9%B2%D8%B1%DB%8C%D9%96%D8%AE" title="تَوٲریٖخ – Tiếng Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تَوٲریٖخ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Tiếng Kashmir" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тарих" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Istori" title="Istori – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Istori" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%85" title="Тарых – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тарых" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Historia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B6%D0%B2%D1%8B%D0%BB%D3%A7%D0%BC" title="Важвылӧм – Tiếng Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Важвылӧм" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Tiếng Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Izvopa" title="Izvopa – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Izvopa" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Istwa" title="Istwa – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Istwa" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Listw%C3%A8" title="Listwè – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Listwè" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/D%C3%AErok" title="Dîrok – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dîrok" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Storia" title="Storia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Storia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Istoria" title="Istoria – Tiếng Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Istoria" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Tiếng Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Тарих" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BA%AB%E0%BA%A7%E0%BA%B1%E0%BA%94%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%94" title="ປະຫວັດສາດ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະຫວັດສາດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Historia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Viesture" title="Viesture – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Viesture" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/V%C4%93sture" title="Vēsture – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Vēsture" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Geschicht" title="Geschicht – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Geschicht" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Tiếng Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Тарих" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Tiếng Lezghian" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Istorija" title="Istorija – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Istorija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Hikaya" title="Hikaya – Tiếng Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Hikaya" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Tiếng Nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/St%C3%B6ia" title="Stöia – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Stöia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Historie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Lisol%C3%B3" title="Lisoló – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Lisoló" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Istoria" title="Istoria – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Istoria" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Histourii" title="Histourii – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Histourii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/citri" title="citri – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="citri" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/St%C3%B2ria" title="Stòria – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Stòria" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/T%C3%B6rt%C3%A9nelem" title="Történelem – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Történelem" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Историја – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Историја" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tantara" title="Tantara – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tantara" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9A%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ചരിത്രം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ചരിത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Storja" title="Storja – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Storja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="इतिहास – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इतिहास" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ისტორია – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ისტორია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="تاريخ – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تاريخ" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="بگذشتی – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="بگذشتی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%84%EA%AF%A8%EA%AF%8B%EA%AF%A5%EA%AF%82%EA%AF%A4" title="ꯄꯨꯋꯥꯂꯤ – Tiếng Manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯄꯨꯋꯥꯂꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Tiếng Manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/L%C4%ADk-s%E1%B9%B3%CC%84" title="Lĭk-sṳ̄ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Lĭk-sṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/St%C3%B3ria" title="Stória – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Stória" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8C" title="Историясь – Tiếng Moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Историясь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Tiếng Moksha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%AF%D2%AF%D1%85" title="Түүх – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Түүх" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="သမိုင်း – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="သမိုင်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis" title="Geschiedenis – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Geschiedenis" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis" title="Geschiedenis – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Geschiedenis" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="इतिहास – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="इतिहास" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="इतिहास – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="इतिहास" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="歴史 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="歴史" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Storia" title="Storia – Tiếng Napoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Storia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Tiếng Napoli" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8" title="Истори – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Истори" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Histoori" title="Histoori – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Histoori" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Histrei" title="Histrei – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Histrei" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Historie" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Historie" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Histou%C3%A8re" title="Histouère – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Histouère" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Historie" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ist%C3%B2ria" title="Istòria – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Istòria" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%88" title="Эртыш – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Эртыш" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%87%E0%AC%A4%E0%AC%BF%E0%AC%B9%E0%AC%BE%E0%AC%B8" title="ଇତିହାସ – Tiếng Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଇତିହାସ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Tiếng Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Seenaa" title="Seenaa – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Seenaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tarix" title="Tarix – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tarix" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%B8" title="ਇਤਿਹਾਸ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਇਤਿਹਾਸ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Geschichte" title="Geschichte – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Geschichte" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تریخ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تریخ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%B2%E1%80%84%E1%80%BA%EA%A9%BB" title="သမဲင်ꩻ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="သမဲင်ꩻ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Historia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Tiếng Papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%90%DA%9A%D9%84%D9%8A%DA%A9" title="پېښليک – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پېښليک" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Ischri" title="Ischri – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Ischri" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A" title="ប្រវត្តិសាស្ត្រ – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ប្រវត្តិសាស្ត្រ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9D%E1%81%9A%E1%80%BA" title="ဝၚ် – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ဝၚ်" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Histo%C3%A8re" title="Histoère – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Histoère" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pwn mw-list-item"><a href="https://pwn.wikipedia.org/wiki/likisi" title="likisi – Paiwan" lang="pwn" hreflang="pwn" data-title="likisi" data-language-autonym="Pinayuanan" data-language-local-name="Paiwan" class="interlanguage-link-target"><span>Pinayuanan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Historie" title="Historie – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Historie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Historia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ιστορία – Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Ιστορία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria" title="História – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="História" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Tarih" title="Tarih – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Tarih" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Istorie" title="Istorie – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Istorie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Istorgia" title="Istorgia – Tiếng Romansh" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Istorgia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Tiếng Romansh" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Wi%C3%B1ay_kawsay" title="Wiñay kawsay – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Wiñay kawsay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Історія – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Історія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="История – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="История" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="История – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="История" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/likisi" title="likisi – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="likisi" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%83" title="इतिहासः – Tiếng Phạn" lang="sa" hreflang="sa" data-title="इतिहासः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Tiếng Phạn" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Ist%C3%B2ria" title="Istòria – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Istòria" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/History" title="History – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="History" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Geskichte" title="Geskichte – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Geskichte" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Ditiragalo" title="Ditiragalo – Tiếng Sotho Miền Bắc" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Ditiragalo" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="Tiếng Sotho Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Historia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Storia" title="Storia – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Storia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA" title="ඉතිහාසය – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ඉතිහාසය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/History" title="History – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="History" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="تاريخ – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="تاريخ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Dejiny" title="Dejiny – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Dejiny" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Zgodovina" title="Zgodovina – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Zgodovina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%87%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%97%EA%99%97" title="Їсторїꙗ – Tiếng Slavơ Nhà thờ" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Їсторїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="Tiếng Slavơ Nhà thờ" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Gyszichta" title="Gyszichta – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Gyszichta" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Taariikh" title="Taariikh – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Taariikh" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%DA%98%D9%88%D9%88" title="مێژوو – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێژوو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Историја – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Историја" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Historija" title="Historija – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Historija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Sajarah" title="Sajarah – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Sajarah" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Historia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Historia" title="Historia – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Historia" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Amzruy" title="Amzruy – Tiếng Tachelhit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Amzruy" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Tiếng Tachelhit" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kasaysayan" title="Kasaysayan – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kasaysayan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%B0%E0%AE%B2%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%81" title="வரலாறு – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வரலாறு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Amezruy" title="Amezruy – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Amezruy" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Storie" title="Storie – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Storie" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Тарих – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Тарих" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0" title="చరిత్ర – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="చరిత్ర" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Ist%C3%B3ria" title="Istória – Tiếng Tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Istória" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="Tiếng Tetum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="ประวัติศาสตร์ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ประวัติศาสตร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%88%AA%E1%8A%BD" title="ታሪኽ – Tiếng Tigrinya" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ታሪኽ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="Tiếng Tigrinya" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%8A%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Таърих – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Таърих" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Histori" title="Histori – Tiếng Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Histori" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tiếng Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tarih" title="Tarih – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tarih" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Taryh" title="Taryh – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Taryh" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Abak%C9%94s%C9%9Bm" title="Abakɔsɛm – Tiếng Twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Abakɔsɛm" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="Tiếng Twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Історія – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Історія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تاریخ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%89%D8%AE" title="تارىخ – Tiếng Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="تارىخ" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Tiếng Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Lizsij" title="Lizsij – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Lizsij" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Istoria" title="Istoria – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Istoria" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Istorii" title="Istorii – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Istorii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Jenav" title="Jenav – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Jenav" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Aolugu" title="Aolugu – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Aolugu" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Istwere" title="Istwere – Tiếng Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Istwere" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Tiếng Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%B2" title="史 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="史" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kasaysayan" title="Kasaysayan – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Kasaysayan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Taariix" title="Taariix – Tiếng Wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Taariix" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Tiếng Wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="歷史 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="歷史" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%A8%D7%99%D7%A2" title="היסטאריע – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="היסטאריע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ct%C3%A0n" title="Ìtàn – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìtàn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%B7%E5%8F%B2" title="歷史 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="歷史" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Tarix" title="Tarix – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Tarix" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Geschiedenisse" title="Geschiedenisse – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Geschiedenisse" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Istuor%C4%97j%C4%97" title="Istuorėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Istuorėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%86%E5%8F%B2" title="历史 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="历史" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Sejarah" title="Sejarah – Tiếng Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Sejarah" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Tiếng Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Sejarah" title="Sejarah – Tiếng Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Sejarah" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Tiếng Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Taryx" title="Taryx – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Taryx" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%8E%E2%B5%A3%E2%B5%94%E2%B5%93%E2%B5%A2" title="ⴰⵎⵣⵔⵓⵢ – Tiếng Tamazight Chuẩn của Ma-rốc" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵎⵣⵔⵓⵢ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Tiếng Tamazight Chuẩn của Ma-rốc" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q309#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&oldid=71691750" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&id=71691750&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FL%25E1%25BB%258Bch_s%25E1%25BB%25AD"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FL%25E1%25BB%258Bch_s%25E1%25BB%25AD"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:History" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q309" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">"Sử" đổi hướng tới đây. Đối với các định nghĩa khác, xem <a href="/wiki/S%E1%BB%AD_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Sử (định hướng)">Sử (định hướng)</a>.</div><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg/240px-Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg" decoding="async" width="240" height="299" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg/360px-Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg/480px-Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg 2x" data-file-width="2130" data-file-height="2650" /></a><figcaption><a href="/wiki/Herodotus" class="mw-redirect" title="Herodotus">Herodotus</a> (khoảng 484 TCN – khoảng 425 TCN), thường được coi là "cha đẻ của lịch sử" ở châu Âu</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg/220px-Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg/330px-Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg/440px-Nikolaos_Gyzis_-_Historia.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="900" /></a><figcaption><i>Lịch sử</i> - tranh của <a href="/wiki/Nikolaos_Gysis" class="mw-redirect" title="Nikolaos Gysis">Nikolaos Gysis</a> (1892)</figcaption></figure> <p><b>Lịch sử</b>, <b>sử học</b> hay gọi tắt là <b>sử</b> (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">Tiếng Anh</a>: <i>history</i>) là một môn <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Khoa học xã hội">khoa học xã hội</a> nghiên cứu về <a href="/wiki/Qu%C3%A1_kh%E1%BB%A9" title="Quá khứ">quá khứ</a>, đặc biệt là những <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_ki%E1%BB%87n" class="mw-disambig" title="Sự kiện">sự kiện</a> liên quan đến <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Người">con người</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Đây là thuật ngữ chung có liên quan đến các sự kiện trong quá khứ cũng như những ghi nhớ, phát hiện, thu thập, <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c" title="Tổ chức">tổ chức</a>, trình bày, giải thích và <a href="/wiki/Th%C3%B4ng_tin" title="Thông tin">thông tin</a> về những sự kiện này. Những học giả viết về lịch sử được gọi là <a href="/wiki/Nh%C3%A0_s%E1%BB%AD_h%E1%BB%8Dc" title="Nhà sử học">nhà sử học</a>. Các sự kiện xảy ra trước khi được ghi chép lại được coi là <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_ti%E1%BB%81n_s%E1%BB%AD" title="Thời tiền sử">thời tiền sử</a>. </p><p>Lịch sử có thể <a href="/wiki/Tham_kh%E1%BA%A3o" title="Tham khảo">tham khảo</a> những môn học <a href="/wiki/Tr%E1%BB%ABu_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trừu tượng">trừu tượng</a>, trong đó sử dụng câu chuyện để kiểm tra và phân tích chuỗi các sự kiện trong quá khứ, và khách quan xác định các mô hình <a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_nh%C3%A2n_qu%E1%BA%A3" title="Quan hệ nhân quả">nhân quả</a> đã ảnh hưởng đến các sự kiện trên.<sup id="cite_ref-evans1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-evans1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các nhà sử học đôi khi tranh luận về bản chất của lịch sử và tính hữu dụng của nó bằng cách thảo luận nghiên cứu về chính lịch sử như một cách để cung cấp "tầm nhìn" về những vấn đề của hiện nay.<sup id="cite_ref-evans1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-evans1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Tosh1_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tosh1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các câu chuyện phổ biến của nền <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">văn hóa</a> nhất định, nhưng không được các nguồn thông tin khách quan khẳng định (ví dụ như những truyền thuyết về <a href="/wiki/Vua_Arthur" title="Vua Arthur">vua Arthur</a> trong <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2y" title="Văn hóa phương Tây">văn hóa phương Tây</a> hay <a href="/wiki/L%E1%BA%A1c_Long_Qu%C3%A2n" title="Lạc Long Quân">Lạc Long Quân</a> và <a href="/wiki/%C3%82u_C%C6%A1" title="Âu Cơ">Âu Cơ</a> trong <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Văn hóa Việt Nam">văn hóa Việt</a>) thường được phân loại là <a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_v%C4%83n_h%C3%B3a" title="Di sản văn hóa">di sản văn hoá</a> hay <a href="/wiki/Truy%E1%BB%81n_thuy%E1%BA%BFt" title="Truyền thuyết">truyền thuyết</a>, bởi những câu chuyện này không hỗ trợ việc "điều tra khách quan", vốn là một yêu cầu khắt khe của bộ môn sử học.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Low1_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Low1-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Herodotus" class="mw-redirect" title="Herodotus">Herodotus</a>, một nhà sử học <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p" title="Hy Lạp">Hy Lạp</a> ở thế kỷ thứ 5 TCN được coi là "cha đẻ của lịch sử phương Tây", cùng với một nhà sử học cùng thời là <a href="/wiki/Thucydides" title="Thucydides">Thucydides</a> đã góp phần tạo nên nền tảng cho việc ghi chép lịch sử trong <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Lịch sử châu Âu">Lịch sử châu Âu</a>. Các tác phẩm của họ vẫn còn được lưu giữ cho đến tận ngày nay. Sự khác biệt giữa cách tiếp cận lịch sử tập trung vào <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">văn hóa</a> của <a href="/wiki/Herodotus" class="mw-redirect" title="Herodotus">Herodotus</a> và cách tiếp cận lịch sử tập trung vào <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Quân sự">quân sự</a> của <a href="/wiki/Thucydides" title="Thucydides">Thucydides</a> vẫn còn gây tranh cãi giữa các nhà sử học khi họ viết lịch sử của thời hiện đại. Ở các nước phương Đông, Trung Quốc đã có chức <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%AD_quan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sử quan (trang không tồn tại)">sử quan</a> ghi chép lịch sử từ ít nhất là 3.000 năm trước. Cuốn sử đầu tiên <a href="/wiki/Kinh_Xu%C3%A2n_Thu" title="Kinh Xuân Thu">Kinh Xuân Thu</a> là biên niên sử nổi tiếng ghi chép sự kiện từ <a href="/wiki/722_TCN" title="722 TCN">năm 722 TCN</a>, hiện vẫn còn lưu giữ được bản in ở <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_th%E1%BB%A9_2_TCN" class="mw-redirect" title="Thế kỷ thứ 2 TCN">thế kỷ thứ 2 TCN</a>. </p><p>Ảnh hưởng từ <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" class="mw-disambig" title="Thời cổ đại">thời cổ đại</a> đã tạo ra hàng loạt các quan niệm về bản chất của lịch sử. Các quan niệm này đã phát triển qua nhiều thế kỷ và tiếp tục thay đổi cho đến ngày nay. Nghiên cứu hiện đại về lịch sử có phạm vi rộng, theo các chủ đề đa dạng. Lịch sử được giảng dạy như một phần của <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_ti%E1%BB%83u_h%E1%BB%8Dc" title="Giáo dục tiểu học">giáo dục tiểu học</a> và <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_trung_h%E1%BB%8Dc" title="Giáo dục trung học">trung học</a>, và nghiên cứu <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="mw-disambig" title="Khoa học lịch sử">khoa học lịch sử</a> là một môn học chính trong các khoa nghiên cứu của <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_%C4%91%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Trường đại học">trường đại học</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Khái_niệm"><span id="Kh.C3.A1i_ni.E1.BB.87m"></span>Khái niệm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Khái niệm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khái niệm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Từ <b>lịch sử</b> trong tiếng Hy Lạp là ἱστορία (historía) nghĩa là <i>"sự tìm hiểu kiến thức bằng cách điều tra"</i><sup id="cite_ref-JosephJanda_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-JosephJanda-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.Khi nói đến lịch sử theo một cách đơn giản thì nó là những gì thuộc về <a href="/wiki/Qu%C3%A1_kh%E1%BB%A9" title="Quá khứ">quá khứ</a> và gắn liền với xã hội loài người. Với ý này, lịch sử bao trùm tất cả mọi lĩnh vực trong <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Xã hội">xã hội</a>, đa diện do đó khó định nghĩa chính xác và đầy đủ. Vì thế, định nghĩa về lịch sử được rất nhiều nhà nghiên cứu đưa ra. </p><p>Định nghĩa ngắn gọn của <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_s%C4%A9" title="Tiến sĩ">Tiến sĩ</a> <i><a href="/w/index.php?title=Sue_Peabody&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sue Peabody (trang không tồn tại)">Sue Peabody</a></i>: lịch sử là một câu chuyện chúng ta nói chúng ta là ai. </p><p>Nhà bác học người <a href="/wiki/La_M%C3%A3" class="mw-redirect" title="La Mã">La Mã</a> <i><a href="/wiki/Cicero" title="Cicero">Cicero</a></i> (106-45 TCN) đưa ra quan điểm: <i>"Historia magistra vitae"</i> (lịch sử chính yếu của cuộc sống) với yêu cầu đạt tới <i>"lux veritatis"</i> (ánh sáng của sự thật). </p><p>Các định nghĩa dưới thường cũng chỉ đúng một phần, lịch sử được hiểu theo ba ý chính được các nhà nghiên cứu đồng ý:<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Việc diễn ra trong quá khứ: Những sự kiện diễn ra trong quá khứ cho đến thời điểm hiện tại, không thể thay đổi được, cố định trong không gian và thời gian, mang tính chất tuyệt đối và khách quan.</li> <li>Ghi lại những việc diễn ra trong quá khứ: con người muốn nắm bắt quá khứ, diễn đạt theo sự kiện theo từ ngữ và giải thích ý nghĩa của sự kiện, mang tính chất tương đối và chủ quan của người ghi lại bằng những câu chuyện kể.</li> <li>Là những sự kiện, hiện tượng đã xảy ra trong quá khứ nhưng đã hoàn toàn kết thúc từ 30 năm.</li> <li>Làm thành tài liệu của việc diễn ra trong quá khứ: cách làm hoặc quá trình tập hợp những sự việc diễn ra trong quá khứ thành tài liệu cũng chính là câu chuyện kể đối với hiện tại.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miêu_tả"><span id="Mi.C3.AAu_t.E1.BA.A3"></span>Miêu tả</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Miêu tả”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Miêu tả"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg/220px-The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg" decoding="async" width="220" height="323" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg/330px-The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg/440px-The_Historians%27_History_of_the_World_-_Title_Page.jpg 2x" data-file-width="855" data-file-height="1254" /></a><figcaption> Trang tiêu đề <i><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_c%E1%BB%A7a_c%C3%A1c_nh%C3%A0_s%E1%BB%AD_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử thế giới của các nhà sử học (trang không tồn tại)">Lịch sử thế giới của các nhà sử học</a></i> </figcaption></figure> <p>Các nhà sử học viết trong bối cảnh của thời đại của họ, và liên quan đến các ý tưởng thống trị hiện tại về cách giải thích quá khứ, và đôi khi viết để cung cấp bài học cho xã hội của chính họ. Theo lời của <i><a href="/wiki/Benedetto_Croce" title="Benedetto Croce">Benedetto Croce</a></i>, "Tất cả lịch sử đều là lịch sử đương đại". Lịch sử được tạo điều kiện thuận lợi bằng việc hình thành một "diễn ngôn thực sự của quá khứ" thông qua việc đưa ra các câu chuyện và phân tích các sự kiện trong quá khứ liên quan đến <a href="/wiki/Lo%C3%A0i_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Loài người">loài người</a>.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các phân nhánh hiện đại của sử học là dành riêng cho việc tạo ra của các câu chuyện này. </p><p>Tất cả các sự kiện được ghi nhớ và bảo lưu giữ trong một số hình thức xác thực tạo thành hồ sơ lịch sử. Nhiệm vụ của bài luận lịch sử là xác định các nguồn có thể đóng góp hữu ích nhất cho việc tạo ra các tài liệu chính xác về quá khứ. Do đó, sự thành lập kho lưu trữ của nhà sử học là kết quả của việc đăng ký một kho lưu trữ tổng quát hơn bằng cách vô hiệu hóa việc sử dụng một số văn bản và tài liệu nhất định (bằng cách làm sai lệch tuyên bố của họ để thể hiện "quá khứ thực sự"). Một phần của vai trò của nhà sử học là sử dụng khéo léo và khách quan số lượng lớn các nguồn từ quá khứ, thường được tìm thấy trong các tài liệu lưu trữ. Quá trình tạo ra một câu chuyện chắc chắn tạo ra một sự im lặng khi các nhà sử học nhớ hoặc nhấn mạnh các sự kiện khác nhau trong quá khứ.<sup id="cite_ref-:1_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nghiên cứu về lịch sử đôi khi được phân loại là một phần của <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân văn học">nhân văn học</a> và vào thời điểm khác là một phần của <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Khoa học xã hội">khoa học xã hội</a>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nó cũng có thể được coi là cầu nối giữa hai khu vực rộng lớn đó, kết hợp các phương pháp từ cả hai. Một số nhà sử học cá nhân ủng hộ mạnh mẽ một trong hai phân loại trên.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vào thế kỷ 20, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_s%E1%BB%AD_h%E1%BB%8Dc" title="Nhà sử học">nhà sử học</a> người <a href="/wiki/Ph%C3%A1p" title="Pháp">Pháp</a> <i><a href="/wiki/Fernand_Braudel" title="Fernand Braudel">Fernand Braudel</a></i> đã cách mạng hóa việc nghiên cứu lịch sử, bằng cách sử dụng các chuyên ngành bên ngoài như <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_h%E1%BB%8Dc" title="Kinh tế học">kinh tế học</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân loại học">nhân chủng học</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD" title="Địa lý">địa lý học</a> trong các nghiên cứu lịch sử <a href="/wiki/To%C3%A0n_c%E1%BA%A7u" class="mw-redirect" title="Toàn cầu">toàn cầu</a>. </p><p>Theo truyền thống, các nhà sử học thường ghi lại các sự kiện trong quá khứ bằng các văn bản hoặc truyền lại bằng cách <a href="/wiki/Truy%E1%BB%81n_th%E1%BB%91ng_truy%E1%BB%81n_mi%E1%BB%87ng" title="Truyền thống truyền miệng">truyền miệng</a>, và đã cố gắng trả lời các câu hỏi lịch sử thông qua nghiên cứu các tài liệu bằng văn bản và nội dung truyền miệng. Ngay từ đầu, các nhà sử học cũng đã sử dụng các nguồn như tượng đài, chữ khắc và hình ảnh. Nói chung, các nguồn kiến thức lịch sử có thể được tách thành ba loại: những gì được viết, những gì được nói và những gì được bảo tồn về mặt vật lý và các nhà sử học thường tham khảo cả ba loại này.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhưng lịch sử viết là điểm đánh dấu tách biệt lịch sử với những gì được ghi lại trước đó. </p><p><a href="/wiki/Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Khảo cổ học">Khảo cổ học</a> là một môn học đặc biệt hữu ích trong việc xử lý các vị trí và đồ vật bị chôn vùi, mà một khi được khai quật, góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử. Nhưng khảo cổ học hiếm khi đứng một mình. Nó sử dụng các nguồn tường thuật để bổ sung cho những khám phá của nó. Tuy nhiên, khảo cổ học được cấu thành từ một loạt các phương pháp và cách tiếp cận độc lập với lịch sử; điều đó có nghĩa là, khảo cổ học không "lấp đầy những khoảng trống" trong các nguồn văn bản sử. Thật vậy, "<a href="/w/index.php?title=Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khảo cổ học lịch sử (trang không tồn tại)">khảo cổ học lịch sử</a>" là một nhánh cụ thể của khảo cổ học, thường trái ngược với kết luận của nó so với các nguồn văn bản đương đại. Chẳng hạn, <i><a href="/w/index.php?title=Mark_Leone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mark Leone (trang không tồn tại)">Mark Leone</a></i>, người khai quật và phiên dịch viên lịch sử <a href="/wiki/Annapolis,_Maryland" title="Annapolis, Maryland">Annapolis, Maryland</a>, <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hoa Kỳ">Hoa Kỳ</a>; đã cố gắng tìm hiểu sự mâu thuẫn giữa các tài liệu văn bản và hồ sơ tài liệu, chứng minh sự sở hữu <a href="/wiki/N%C3%B4_l%E1%BB%87" title="Nô lệ">nô lệ</a> và sự <a href="/wiki/B%E1%BA%A5t_b%C3%ACnh_%C4%91%E1%BA%B3ng_kinh_t%E1%BA%BF" title="Bất bình đẳng kinh tế">bất bình đẳng</a> của sự giàu có rõ ràng thông qua nghiên cứu về môi trường lịch sử tổng thể, bất chấp hệ tư tưởng "tự do" vốn có trong các tài liệu bằng văn bản tại thời điểm này. </p><p>Có nhiều cách khác nhau để tổ chức lại lịch sử, bao gồm cả về mặt <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_gian" title="Thời gian">thời gian</a>, <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">văn hóa</a>, lãnh thổ và theo chủ đề. Các cách tổ chức này không loại trừ lẫn nhau, và các phần giao nhau của các cách tổ chức này thường tồn tại. Các nhà sử học có thể quan tâm đến cả những điều rất cụ thể và rất chung chung, mặc dù xu hướng hiện đại đã hướng tới sự <a href="/w/index.php?title=Chuy%C3%AAn_m%C3%B4n_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyên môn hóa (trang không tồn tại)">chuyên môn hóa</a>. Lĩnh vực được gọi là <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử lớn (trang không tồn tại)">"Lịch sử lớn"</a> chống lại sự chuyên môn hóa này và tìm kiếm các mô hình hoặc xu hướng phổ quát. Lịch sử thường được nghiên cứu với một số mục tiêu <a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_t%E1%BA%BF" title="Thực tế">thực tế</a> hoặc <a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt" title="Lý thuyết">lý thuyết</a>, nhưng cũng có thể đơn giản được nghiên cứu chỉ vì sự tò mò <a href="/wiki/Tr%C3%AD_tu%E1%BB%87" title="Trí tuệ">trí tuệ</a>.<sup id="cite_ref-graham-ch1_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-graham-ch1-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử_và_tiền_sử"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD_v.C3.A0_ti.E1.BB.81n_s.E1.BB.AD"></span>Lịch sử và tiền sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Lịch sử và tiền sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử và tiền sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Lịch sử thế giới">Lịch sử thế giới</a> là <a href="/wiki/K%C3%BD_%E1%BB%A9c" class="mw-redirect" title="Ký ức">ký ức</a> về <a href="/wiki/Kinh_nghi%E1%BB%87m" title="Kinh nghiệm">trải nghiệm</a> trong quá khứ của <i><a href="/wiki/Homo_sapiens_sapiens" class="mw-redirect" title="Homo sapiens sapiens">Homo sapiens sapiens</a></i> trên toàn thế giới, vì kinh nghiệm đó đã được bảo tồn, chủ yếu là trong các ghi chép bằng văn bản. Khi nhắc đến "<a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_ti%E1%BB%81n_s%E1%BB%AD" title="Thời tiền sử">tiền sử</a>", các nhà sử học có hàm ý nói về sự phục hồi <a href="/wiki/Ki%E1%BA%BFn_th%E1%BB%A9c" class="mw-redirect" title="Kiến thức">kiến thức</a> về <a href="/wiki/Qu%C3%A1_kh%E1%BB%A9" title="Quá khứ">quá khứ</a> trong một khu vực không có lưu trữ bằng văn bản tồn tại, hoặc tại một khu vực mà văn bản của một <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">nền văn hóa</a> không đọc hiểu được. Bằng cách nghiên cứu <a href="/wiki/H%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Da" title="Hội họa">hội họa</a>, bản vẽ, chạm khắc và các đồ tạo tác khác, một số thông tin có thể được phục hồi ngay cả khi không có văn bản lưu lại. Từ thế kỷ 20, nghiên cứu về tiền sử được coi là cần thiết để tránh sự loại trừ ngầm của lịch sử đối với một số nền văn minh, chẳng hạn như <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_Phi_H%E1%BA%A1_Sahara" title="Châu Phi Hạ Sahara">châu Phi Hạ Sahara</a> và châu Mỹ <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_ti%E1%BB%81n_Colombo" title="Thời kỳ tiền Colombo">thời tiền Columbus</a>. Các nhà sử học ở phương Tây đã bị chỉ trích vì tập trung quá nhiều vào <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2y" title="Thế giới phương Tây">thế giới phương Tây</a>.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1961, nhà sử học người Anh <i><a href="/w/index.php?title=E._H._Carr&action=edit&redlink=1" class="new" title="E. H. Carr (trang không tồn tại)">E. H. Carr</a></i> đã viết: </p> <blockquote class="templatequote"><p>Ranh giới phân định giữa thời tiền sử và lịch sử bị vượt qua khi con người không còn sống ở hiện tại và trở nên quan tâm một cách có ý thức cả về quá khứ và tương lai của họ. Lịch sử bắt đầu với việc truyền lại truyền thống; và truyền thống có nghĩa là mang theo những thói quen và bài học của quá khứ vào tương lai. Những ghi chép của quá khứ bắt đầu được lưu giữ vì lợi ích của các thế hệ tương lai.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p></blockquote> <p>Định nghĩa này bao gồm trong phạm vi lịch sử, có lợi ích mạnh mẽ của các dân tộc, như <a href="/wiki/Th%E1%BB%95_d%C3%A2n_ch%C3%A2u_%C3%9Ac" title="Thổ dân châu Úc">người Úc bản địa</a> và người New Zealand <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C4%81ori" title="Người Māori">Māori</a> trong quá khứ, và các ghi chép bằng miệng được duy trì và truyền lại cho các thế hệ kế tiếp, ngay cả trước khi họ tiếp xúc với nền văn minh châu Âu. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chép_sử"><span id="Ch.C3.A9p_s.E1.BB.AD"></span>Chép sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Chép sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chép sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thu%E1%BA%ADt_ch%C3%A9p_s%E1%BB%AD" title="Thuật chép sử">Thuật chép sử</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Guicciardini_M_Francesco_La_Historia_dItalia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Guicciardini_M_Francesco_La_Historia_dItalia.jpg/220px-Guicciardini_M_Francesco_La_Historia_dItalia.jpg" decoding="async" width="220" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/da/Guicciardini_M_Francesco_La_Historia_dItalia.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="348" /></a><figcaption> Trang tiêu đề của <i>La Historia d'Italia</i></figcaption></figure> <p>Thuật chép sử có một số ý nghĩa liên quan. Đầu tiên, nó có thể đề cập đến cách lịch sử đã được tạo ra: câu chuyện về sự phát triển của <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Phương pháp lịch sử">phương pháp</a> và thực tiễn (ví dụ, chuyển từ tường thuật tiểu sử ngắn hạn sang phân tích chuyên đề dài hạn). Thứ hai, nó có thể đề cập đến những gì đã được tạo ra: một giai đoạn cụ thể của văn bản lịch sử (ví dụ: "lịch sử thời trung cổ trong những năm 1960" có nghĩa là "Tác phẩm của lịch sử thời trung cổ được viết trong những năm 1960"). Thứ ba, nó có thể đề cập đến lý do tại sao lịch sử được sản xuất: <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Triết học lịch sử">Triết lý về lịch sử</a>. Là một phân tích meta về các mô tả về quá khứ, quan niệm thứ ba này có thể liên quan đến hai mô tả đầu tiên trong đó phân tích thường tập trung vào các câu chuyện, diễn giải, <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_quan" title="Thế giới quan">thế giới quan</a>, sử dụng bằng chứng hoặc phương pháp trình bày của các sử gia khác. Các nhà sử học chuyên nghiệp cũng tranh luận về câu hỏi liệu lịch sử có thể được dạy như là một câu chuyện liền mạch duy nhất hay một loạt các câu chuyện cạnh tranh nhau.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Phương_pháp_lịch_sử"><span id="Ph.C6.B0.C6.A1ng_ph.C3.A1p_l.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Phương pháp lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Phương pháp lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phương pháp lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Phương pháp lịch sử">Phương pháp lịch sử</a></div> <p>Phương pháp lịch sử bao gồm các kỹ thuật và hướng dẫn mà theo đó các <a href="/wiki/Nh%C3%A0_s%E1%BB%AD_h%E1%BB%8Dc" title="Nhà sử học">nhà sử học</a> sử dụng <a href="/w/index.php?title=Ngu%E1%BB%93n_ch%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguồn chính (trang không tồn tại)">các nguồn chính</a> và bằng chứng khác để nghiên cứu và sau đó <a href="/wiki/Thu%E1%BA%ADt_ch%C3%A9p_s%E1%BB%AD" title="Thuật chép sử">viết lịch sử</a>. </p><p><a href="/wiki/Herodotos" title="Herodotos">Herodotus</a> thành <a href="/wiki/Halicarnassus" title="Halicarnassus">Halicarnassus</a> (484 TCN - khoảng 425 TCN) <sup id="cite_ref-lamberg-karlovsky-p5_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-lamberg-karlovsky-p5-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> thường được ca ngợi là "cha đẻ của lịch sử". Tuy nhiên, <a href="/wiki/Thucydides" title="Thucydides">Thucydides</a> - một tác giả khác cùng thời với ông (khoảng 460 TCN - khoảng 400 TCN) được ghi nhận là người đầu tiên tiếp cận lịch sử với một phương pháp lịch sử được phát triển tốt trong tác phẩm <i><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Chi%E1%BA%BFn_tranh_Peloponnesia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử Chiến tranh Peloponnesia (trang không tồn tại)">Lịch sử Chiến tranh Peloponnesia</a></i>. Thucydides, không giống như Herodotus, coi lịch sử là sản phẩm của sự lựa chọn và hành động của con người, và xem xét <a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_nh%C3%A2n_qu%E1%BA%A3" title="Quan hệ nhân quả">nhân quả</a>, thay vì kết quả của sự can thiệp của thần thánh (mặc dù Herodotus không hoàn toàn đi theo ý tưởng này). Trong phương pháp lịch sử của mình, Thucydides nhấn mạnh đến niên đại, một quan điểm trung lập trên danh nghĩa và thế giới loài người là kết quả của hành động của con người. Các nhà sử học Hy Lạp cũng xem lịch sử là <a href="/w/index.php?title=L%E1%BA%B7p_l%E1%BA%A1i_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lặp lại lịch sử (trang không tồn tại)">theo chu kỳ</a>, với các sự kiện thường xuyên tái diễn.<sup id="cite_ref-lamberg-karlovsky-p6_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-lamberg-karlovsky-p6-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Lịch sử quân sự">Lịch sử quân sự</a></li> <li><a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_s%E1%BB%AD" title="Tiểu sử">Tiểu sử</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Lịch sử Việt Nam">Lịch sử Việt Nam</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140202111248/http://archaeology.about.com/od/hterms/qt/history_definition.htm">“History Definition”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archaeology.about.com/od/hterms/qt/history_definition.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 2 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=History+Definition&rft_id=http%3A%2F%2Farchaeology.about.com%2Fod%2Fhterms%2Fqt%2Fhistory_definition.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140201183734/http://www.siena.edu/pages/3289.asp">“What is History & Why Study It?”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.siena.edu/pages/3289.asp">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 1 tháng 2 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+History+%26+Why+Study+It%3F&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.siena.edu%2Fpages%2F3289.asp&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-evans1-3">^ <a href="#cite_ref-evans1_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-evans1_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFProfessor_Richard_J._Evans2001" class="citation web cs1">Professor Richard J. Evans (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Whatishistory/evans10.html">“The Two Faces of E.H. Carr”</a>. <i>History in Focus, Issue 2: What is History?</i>. University of London<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=History+in+Focus%2C+Issue+2%3A+What+is+History%3F&rft.atitle=The+Two+Faces+of+E.H.+Carr&rft.date=2001&rft.au=Professor+Richard+J.+Evans&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.history.ac.uk%2Fihr%2FFocus%2FWhatishistory%2Fevans10.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFProfessor_Alun_Munslow2001" class="citation web cs1">Professor Alun Munslow (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Whatishistory/munslow6.html">“What History Is”</a>. <i>History in Focus, Issue 2: What is History?</i>. University of London<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=History+in+Focus%2C+Issue+2%3A+What+is+History%3F&rft.atitle=What+History+Is&rft.date=2001&rft.au=Professor+Alun+Munslow&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.history.ac.uk%2Fihr%2FFocus%2FWhatishistory%2Fmunslow6.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Tosh1-5"><b><a href="#cite_ref-Tosh1_5-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTosh2006" class="citation book cs1">Tosh, John (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pursuitofhistory0000tosh"><i>The Pursuit of History</i></a> (ấn bản thứ 4). Pearson Education Limited. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-4058-2351-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-4058-2351-8"><bdi>1-4058-2351-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Pursuit+of+History&rft.edition=4&rft.pub=Pearson+Education+Limited&rft.date=2006&rft.isbn=1-4058-2351-8&rft.aulast=Tosh&rft.aufirst=John&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fpursuitofhistory0000tosh&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span>p 52</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPeter_N._Stearns,_Peters_Seixas,_Sam_Wineburg2000" class="citation book cs1">Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg biên tập (2000). “Introduction”. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw"><i>Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives</i></a>. New York & London: New York University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw/page/6">6</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8147-8141-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8147-8141-1"><bdi>0-8147-8141-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Introduction&rft.btitle=Knowing+Teaching+and+Learning+History%2C+National+and+International+Perspectives&rft.place=New+York+%26+London&rft.pages=6&rft.pub=New+York+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=0-8147-8141-1&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fknowingteachingl00samw&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNash_l2000" class="citation book cs1">Nash l, Gary B. (2000). “The "Convergence" Paradigm in Studying Early American History in Schools”. Trong Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (biên tập). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw"><i>Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives</i></a>. New York & London: New York University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw/page/102">102</a>–115. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8147-8141-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8147-8141-1"><bdi>0-8147-8141-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+%22Convergence%22+Paradigm+in+Studying+Early+American+History+in+Schools&rft.btitle=Knowing+Teaching+and+Learning+History%2C+National+and+International+Perspectives&rft.place=New+York+%26+London&rft.pages=102-115&rft.pub=New+York+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=0-8147-8141-1&rft.aulast=Nash+l&rft.aufirst=Gary+B.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fknowingteachingl00samw&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSeixas2000" class="citation book cs1">Seixas, Peter (2000). “Schweigen! die Kinder!”. Trong Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (biên tập). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw"><i>Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives</i></a>. New York & London: New York University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw/page/24">24</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8147-8141-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8147-8141-1"><bdi>0-8147-8141-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Schweigen%21+die+Kinder%21&rft.btitle=Knowing+Teaching+and+Learning+History%2C+National+and+International+Perspectives&rft.place=New+York+%26+London&rft.pages=24&rft.pub=New+York+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=0-8147-8141-1&rft.aulast=Seixas&rft.aufirst=Peter&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fknowingteachingl00samw&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Low1-9"><b><a href="#cite_ref-Low1_9-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLowenthal2000" class="citation book cs1">Lowenthal, David (2000). “Dilemmas and Delights of Learning History”. Trong Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (biên tập). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw"><i>Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives</i></a>. New York & London: New York University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/knowingteachingl00samw/page/63">63</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8147-8141-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8147-8141-1"><bdi>0-8147-8141-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Dilemmas+and+Delights+of+Learning+History&rft.btitle=Knowing+Teaching+and+Learning+History%2C+National+and+International+Perspectives&rft.place=New+York+%26+London&rft.pages=63&rft.pub=New+York+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=0-8147-8141-1&rft.aulast=Lowenthal&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fknowingteachingl00samw&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-JosephJanda-10"><b><a href="#cite_ref-JosephJanda_10-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJosephJanda2008" class="citation book cs1">Joseph, Brian (Ed.); Janda, Richard (Ed.) (2008). <i>The Handbook of Historical Linguistics</i>. Blackwell Publishing (xuất bản ngày 30 tháng 12 năm 2004). tr. 163. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-4051-2747-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-4051-2747-9"><bdi>978-1-4051-2747-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Handbook+of+Historical+Linguistics&rft.pages=163&rft.pub=Blackwell+Publishing&rft.date=2008&rft.isbn=978-1-4051-2747-9&rft.aulast=Joseph&rft.aufirst=Brian+%28Ed.%29&rft.au=Janda%2C+Richard+%28Ed.%29&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">Trần Thị Bích Ngọc (2007), Lịch sử và phương pháp lịch sử, Tạp chí Khoa học xã hội, (số 9-10), tr 59 - 80</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text">W.D. Whitney, (1889). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=wrACAAAAIAAJ">The Century dictionary; an encyclopedic lexicon of the English language</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=wrACAAAAIAAJ&printsec=frontcover#PPA2842,M1">p. 2842</a>.</span> </li> <li id="cite_note-:1-13"><b><a href="#cite_ref-:1_13-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTrouillot1995" class="citation book cs1">Trouillot, Michel-Rolph (1995). “The Three Faces of Sans Souci: The Glories and the Silences in the Haitian Revolution”. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/silencingpastpow00trou"><i>Silencing the Past: Power and the Production of History</i></a>. Boston: Beacon Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/silencingpastpow00trou/page/n94">31</a>–69. <a href="/wiki/ASIN" class="mw-redirect" title="ASIN">ASIN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/dp/B00N6PB6DG">B00N6PB6DG</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+Three+Faces+of+Sans+Souci%3A+The+Glories+and+the+Silences+in+the+Haitian+Revolution&rft.btitle=Silencing+the+Past%3A+Power+and+the+Production+of+History&rft.place=Boston&rft.pages=31-69&rft.pub=Beacon+Press&rft.date=1995&rft_id=%2F%2Fwww.amazon.com%2Fdp%2FB00N6PB6DG%23id-name%3DASIN&rft.aulast=Trouillot&rft.aufirst=Michel-Rolph&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsilencingpastpow00trou&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text">Scott Gordon and James Gordon Irving, <i>The History and Philosophy of Social Science</i>. Routledge 1991. p. 1. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-415-05682-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-415-05682-9">0-415-05682-9</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text">Ritter, H. (1986). Dictionary of concepts in history. Reference sources for the social sciences and humanities, no. 3. Westport, Conn: Greenwood Press. p. 416.</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text">Michael C. Lemon (1995). The Discipline of History and the History of Thought. Routledge. p. 201. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-415-12346-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-415-12346-1">0-415-12346-1</a></span> </li> <li id="cite_note-graham-ch1-17"><b><a href="#cite_ref-graham-ch1_17-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGraham,_Gordon1997" class="citation book cs1">Graham, Gordon (1997). “Chapter 1”. <i>The Shape of the Past</i>. <a href="/wiki/University_of_Oxford" class="mw-redirect" title="University of Oxford">University of Oxford</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+1&rft.btitle=The+Shape+of+the+Past&rft.pub=University+of+Oxford&rft.date=1997&rft.au=Graham%2C+Gordon&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Jack_Goody&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jack Goody (trang không tồn tại)">Jack Goody</a> (2007) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=jo1UVi48KywC&pg=RA2-PA1930&dq=Jack+Goody+2007&sig=g0N7ZF9nz_Uy8nrQTiGdsc0N3sI#PPA12,M1">The Theft of History</a></i> (from <a href="/wiki/Google_Books" title="Google Books">Google Books</a>)</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text">Carr, Edward H. (1961). <i>What is History?</i>, p. 108, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-14-020652-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-14-020652-3">0-14-020652-3</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text">Ernst Breisach, <i>Historiography: Ancient, medieval, and modern</i> (University of Chicago Press, 2007).</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text">Georg G. Iggers, <i>Historiography in the twentieth century: From scientific objectivity to the postmodern challenge</i> (2005).</span> </li> <li id="cite_note-lamberg-karlovsky-p5-22"><b><a href="#cite_ref-lamberg-karlovsky-p5_22-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLamberg-Karlovsky,_C.C.Jeremy_A._Sabloff1979" class="citation book cs1">Lamberg-Karlovsky, C.C.; Jeremy A. Sabloff (1979). <i>Ancient Civilizations: The Near East and Mesoamerica</i>. Benjamin-Cummings Publishing. tr. 5. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-88133-834-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-88133-834-8"><bdi>978-0-88133-834-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ancient+Civilizations%3A+The+Near+East+and+Mesoamerica&rft.pages=5&rft.pub=Benjamin-Cummings+Publishing&rft.date=1979&rft.isbn=978-0-88133-834-8&rft.au=Lamberg-Karlovsky%2C+C.C.&rft.au=Jeremy+A.+Sabloff&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-lamberg-karlovsky-p6-23"><b><a href="#cite_ref-lamberg-karlovsky-p6_23-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLamberg-Karlovsky,_C.C.Jeremy_A._Sabloff1979" class="citation book cs1">Lamberg-Karlovsky, C.C.; Jeremy A. Sabloff (1979). <i>Ancient Civilizations: The Near East and Mesoamerica</i>. Benjamin-Cummings Publishing. tr. 6. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-88133-834-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-88133-834-8"><bdi>978-0-88133-834-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ancient+Civilizations%3A+The+Near+East+and+Mesoamerica&rft.pages=6&rft.pub=Benjamin-Cummings+Publishing&rft.date=1979&rft.isbn=978-0-88133-834-8&rft.au=Lamberg-Karlovsky%2C+C.C.&rft.au=Jeremy+A.+Sabloff&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AL%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata notheme plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về<br /><b>Lịch sử</b><br />tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Lịch sử">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="c:Special:Search/Lịch sử">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Wikinews"><img alt="Tìm kiếm Wikinews" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="n:Special:Search/Lịch sử">Tin tức</a> từ Wikinews </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Lịch sử">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Wikisource"><img alt="Tìm kiếm Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="s:Đặc biệt:Tìm kiếm/Lịch sử">Văn kiện</a> từ Wikisource </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Wikibooks"><img alt="Tìm kiếm Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="b:Đặc biệt:Tìm kiếm/Lịch sử">Tủ sách giáo khoa</a> từ Wikibooks </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Tìm kiếm Wikiversity"><img alt="Tìm kiếm Wikiversity" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" class="extiw" title="v:Special:Search/Lịch sử">Tài nguyên học tập</a> từ Wikiversity </td></tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/history">BBC History Site</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/">Internet History Sourcebooks Project</a> See also <a href="/w/index.php?title=Internet_History_Sourcebooks_Project&action=edit&redlink=1" class="new" title="Internet History Sourcebooks Project (trang không tồn tại)">Internet History Sourcebooks Project</a>. Collections of public domain and copy-permitted historical texts for educational use</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.com">The History Channel Online</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.co.uk">History Channel UK</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:</span><ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Icon_History.svg/19px-Icon_History.svg.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Icon_History.svg/29px-Icon_History.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Icon_History.svg/38px-Icon_History.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Cổng thông tin:Lịch sử">Lịch sử</a></li></ul></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Lịch_sử&oldid=71691750">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Lịch_sử&oldid=71691750</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Thể loại:Lịch sử">Lịch sử</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Thể loại:Khoa học xã hội">Khoa học xã hội</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nh%C3%A2n_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Nhân văn học">Nhân văn học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%C3%B4n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Môn học">Môn học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_ch%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%81_ch%C3%ADnh" title="Thể loại:Phân loại chủ đề chính">Phân loại chủ đề chính</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%81_ch%C3%ADnh" title="Thể loại:Bài viết chủ đề chính">Bài viết chủ đề chính</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_d%C6%B0:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả">Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_d%C3%A0i_trung_b%C3%ACnh" title="Thể loại:Bài cơ bản dài trung bình">Bài cơ bản dài trung bình</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 5 tháng 9 năm 2024, 08:43.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-xrf6b","wgBackendResponseTime":177,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.267","walltime":"0.332","ppvisitednodes":{"value":1211,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":37427,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1044,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":54271,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 277.426 1 -total"," 58.25% 161.611 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 31.53% 87.486 4 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 13.70% 37.997 10 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 12.34% 34.236 1 Bản_mẫu:1000_bài_cơ_bản"," 11.73% 32.554 1 Bản_mẫu:Top_icon"," 11.65% 32.319 1 Bản_mẫu:Các_chủ_đề"," 9.19% 25.506 1 Bản_mẫu:Xử_lý_thể_loại"," 5.35% 14.852 1 Bản_mẫu:Đổi_hướng"," 2.94% 8.148 1 Bản_mẫu:Quote"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.138","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4121628,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-jfjq7","timestamp":"20241127020809","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"L\u1ecbch s\u1eed","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q309","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q309","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-03-23T03:55:31Z","dateModified":"2024-09-05T08:43:35Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d3\/Herodotus_Massimo_Inv124478.jpg","headline":"nh\u00e1nh khoa h\u1ecdc x\u00e3 h\u1ed9i nghi\u00ean c\u1ee9u v\u1ec1 nh\u1eefng s\u1ef1 ki\u1ec7n x\u1ea3y ra trong qu\u00e1 kh\u1ee9"}</script> </body> </html>