CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ژئومورفولوژی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"800c74dc-56eb-4177-ab95-23e929b5e2b0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ژئومورفولوژی","wgTitle":"ژئومورفولوژی","wgCurRevisionId":39479423,"wgRevisionId":39479423,"wgArticleId":412405,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است","مقاله‌های خوب","مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","خطاهای یادکرد: شابک","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی", "پیوند رده انبار در ویکی‌داده است","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های EMU","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های FAST","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA","مقاله‌های دارای آوانویسی فارسی","ژئومورفولوژی","جغرافیای طبیعی","زمین‌شناسی", "علوم سیاره‌ای","علوم زمین","فرایندهای زمین‌شناختی","گرانش","لرزه‌شناسی","توپوگرافی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ژئومورفولوژی","wgRelevantArticleId":412405,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":39479423,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false, "wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q52109","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Earth_surface_NGDC_2000.jpg/1200px-Earth_surface_NGDC_2000.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="859"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Earth_surface_NGDC_2000.jpg/800px-Earth_surface_NGDC_2000.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="573"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Earth_surface_NGDC_2000.jpg/640px-Earth_surface_NGDC_2000.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="458"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ژئومورفولوژی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ژئومورفولوژی rootpage-ژئومورفولوژی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-واژه‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#واژه‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>واژه‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-واژه‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دید_کلی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#دید_کلی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>دید کلی</span> </div> </a> <ul id="toc-دید_کلی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیشینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پیشینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>پیشینه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-پیشینه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های پیشینه</span> </button> <ul id="toc-پیشینه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ژئومورفولوژی_کهن" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_کهن"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>ژئومورفولوژی کهن</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_کهن-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئومورفولوژی_نوین_اولیه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_نوین_اولیه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۲</span> <span>ژئومورفولوژی نوین اولیه</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_نوین_اولیه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئومورفولوژی_کمّی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_کمّی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳</span> <span>ژئومورفولوژی کمّی</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_کمّی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئومورفولوژی_معاصر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_معاصر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴</span> <span>ژئومورفولوژی معاصر</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_معاصر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-در_ایران" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#در_ایران"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۵</span> <span>در ایران</span> </div> </a> <ul id="toc-در_ایران-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-قلمرو_مطالعه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#قلمرو_مطالعه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>قلمرو مطالعه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-قلمرو_مطالعه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های قلمرو مطالعه</span> </button> <ul id="toc-قلمرو_مطالعه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-مقایسه_ژئومورفولوژی_با_زمین‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#مقایسه_ژئومورفولوژی_با_زمین‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>مقایسه ژئومورفولوژی با زمین‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-مقایسه_ژئومورفولوژی_با_زمین‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-شاخه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#شاخه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>شاخه‌ها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-شاخه‌ها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های شاخه‌ها</span> </button> <ul id="toc-شاخه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ژئومورفولوژی_ساختمانی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_ساختمانی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>ژئومورفولوژی ساختمانی</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_ساختمانی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئومورفولوژی_اقلیمی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_اقلیمی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲</span> <span>ژئومورفولوژی اقلیمی</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_اقلیمی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئومورفولوژی_دیرینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_دیرینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳</span> <span>ژئومورفولوژی دیرینه</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_دیرینه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئومورفولوژی_سیستماتیک" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئومورفولوژی_سیستماتیک"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۴</span> <span>ژئومورفولوژی سیستماتیک</span> </div> </a> <ul id="toc-ژئومورفولوژی_سیستماتیک-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-فرایندها_در_ژئومورفولوژی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندها_در_ژئومورفولوژی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>فرایندها در ژئومورفولوژی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-فرایندها_در_ژئومورفولوژی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های فرایندها در ژئومورفولوژی</span> </button> <ul id="toc-فرایندها_در_ژئومورفولوژی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-فرایندهای_رودخانه‌ای" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_رودخانه‌ای"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>فرایندهای رودخانه‌ای</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_رودخانه‌ای-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_بادی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_بادی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>فرایندهای بادی</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_بادی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_دامنه‌ای" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_دامنه‌ای"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>فرایندهای دامنه‌ای</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_دامنه‌ای-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_یخچالی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_یخچالی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۴</span> <span>فرایندهای یخچالی</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_یخچالی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_ساحلی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_ساحلی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۵</span> <span>فرایندهای ساحلی</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_ساحلی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_زمین‌ساختی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_زمین‌ساختی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۶</span> <span>فرایندهای زمین‌ساختی</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_زمین‌ساختی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_آذرین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_آذرین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۷</span> <span>فرایندهای آذرین</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_آذرین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرایندهای_زیستی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرایندهای_زیستی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۸</span> <span>فرایندهای زیستی</span> </div> </a> <ul id="toc-فرایندهای_زیستی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مقیاس_در_ژئومورفولوژی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#مقیاس_در_ژئومورفولوژی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>مقیاس در ژئومورفولوژی</span> </div> </a> <ul id="toc-مقیاس_در_ژئومورفولوژی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کاربردها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#کاربردها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>کاربردها</span> </div> </a> <ul id="toc-کاربردها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نقشه‌های_ژئومورفولوژی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#نقشه‌های_ژئومورفولوژی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>نقشه‌های ژئومورفولوژی</span> </div> </a> <ul id="toc-نقشه‌های_ژئومورفولوژی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژئوتوریسم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#ژئوتوریسم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>ژئوتوریسم</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ژئوتوریسم-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ژئوتوریسم</span> </button> <ul id="toc-ژئوتوریسم-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-زمین‌گردشگری_یا_ژئوتوریسم_در_ایران" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#زمین‌گردشگری_یا_ژئوتوریسم_در_ایران"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰.۱</span> <span>زمین‌گردشگری یا ژئوتوریسم در ایران</span> </div> </a> <ul id="toc-زمین‌گردشگری_یا_ژئوتوریسم_در_ایران-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-یادداشت‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#یادداشت‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>یادداشت‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-یادداشت‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۵</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ژئومورفولوژی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۸۴ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-84" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۸۴ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Geomorfologie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%B4%D9%83%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%B6" title="علم شكل الأرض–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم شكل الأرض" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%8A%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%8A%D8%A7" title="جيومورفولوجيا–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جيومورفولوجيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xeomorfolox%C3%ADa" title="Xeomorfoloxía–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xeomorfoloxía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Geomorfologiya" title="Geomorfologiya–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Geomorfologiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%84%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Геамарфалогія–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Геамарфалогія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геоморфология–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Геоморфология" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%86%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="भूआकृति बिज्ञान–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="भूआकृति बिज्ञान" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="ভূমিরূপবিদ্যা–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভূমিরূপবিদ্যা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Geomorfologija" title="Geomorfologija–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Geomorfologija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/D%C3%AA-m%C3%A2u-h%C5%8Fk" title="Dê-mâu-hŏk–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Dê-mâu-hŏk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Geomorfologie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Geomorffoleg" title="Geomorffoleg–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Geomorffoleg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Geomorfologi" title="Geomorfologi–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Geomorfologi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Geomorphologie" title="Geomorphologie–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Geomorphologie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Γεωμορφολογία–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Γεωμορφολογία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Geomorphology" title="Geomorphology–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Geomorphology" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Geomorfologio" title="Geomorfologio–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Geomorfologio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Geomorfolog%C3%ADa" title="Geomorfología–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Geomorfología" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Geomorfoloogia" title="Geomorfoloogia–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Geomorfoloogia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9omorphologie" title="Géomorphologie–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Géomorphologie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Geomoirfeola%C3%ADocht" title="Geomoirfeolaíocht–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Geomoirfeolaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Xeomorfolox%C3%ADa" title="Xeomorfoloxía–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Xeomorfoloxía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Ilimin_Kimiyyar_Juyin_Sifar_Kasa_(Geomorphology)" title="Ilimin Kimiyyar Juyin Sifar Kasa (Geomorphology)–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Ilimin Kimiyyar Juyin Sifar Kasa (Geomorphology)" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%90%D7%95%D7%9E%D7%95%D7%A8%D7%A4%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99%D7%94" title="גאומורפולוגיה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="גאומורפולוגיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%82-%E0%A4%86%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="भू-आकृति विज्ञान–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भू-आकृति विज्ञान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Geomorfologija" title="Geomorfologija–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Geomorfologija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Geomorfol%C3%B3gia" title="Geomorfológia–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Geomorfológia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D6%80%D6%86%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Գեոմորֆոլոգիա–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գեոմորֆոլոգիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Geomorfologi" title="Geomorfologi–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Geomorfologi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Geomorfologio" title="Geomorfologio–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Geomorfologio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E5%BD%A2%E5%AD%A6" title="地形学–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="地形学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9omorpologi" title="Géomorpologi–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Géomorpologi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="გეომორფოლოგია–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გეომორფოლოგია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геоморфология–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Геоморфология" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AD%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%82%E0%B2%AA%E0%B2%B6%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಭೂರೂಪಶಾಸ್ತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A7%80%ED%98%95%ED%95%99" title="지형학–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="지형학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Jeomorfoloj%C3%AE" title="Jeomorfolojî–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Jeomorfolojî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Dorfurvonieth" title="Dorfurvonieth–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Dorfurvonieth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геоморфология–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Геоморфология" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Geomorphologia" title="Geomorphologia–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Geomorphologia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Geomorfologie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Geomorfologija" title="Geomorfologija–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Geomorfologija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%A2eomorfolo%C4%A3ija" title="Ģeomorfoloģija–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ģeomorfoloģija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B5%82%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B5%82%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B6%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഭൂരൂപരൂപീകരണശാസ്ത്രം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഭൂരൂപരൂപീകരണശാസ്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="भूस्तरशास्त्र–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="भूस्तरशास्त्र" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Geomorfologi" title="Geomorfologi–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Geomorfologi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Geomorfologie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Geomorfologi" title="Geomorfologi–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Geomorfologi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Geomorfologi" title="Geomorfologi–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Geomorfologi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%88_%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%D9%8A" title="جیو مورفولوژي–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جیو مورفولوژي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Geomorfologia" title="Geomorfologia–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Geomorfologia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Geomorfologie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геоморфология–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Геоморфология" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геоморфология–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Геоморфология" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Geomorfologija" title="Geomorfologija–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Geomorfologija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Geomorphology" title="Geomorphology–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Geomorphology" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Geomorfol%C3%B3gia" title="Geomorfológia–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Geomorfológia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Geomorfologija" title="Geomorfologija–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Geomorfologija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjeomorfologjia" title="Gjeomorfologjia–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjeomorfologjia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Геоморфологија–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Геоморфологија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Geomorfologi" title="Geomorfologi–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Geomorfologi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%B1%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="புவிப்புறவியல்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="புவிப்புறவியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%80%D0%B5%D1%85%D1%82%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3" title="Заминрехтшиносӣ–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Заминрехтшиносӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2" title="ธรณีสัณฐานวิทยา–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ธรณีสัณฐานวิทยา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Heomorpolohiya" title="Heomorpolohiya–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Heomorpolohiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Jeomorfoloji" title="Jeomorfoloji–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Jeomorfoloji" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Геоморфологія–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Геоморфологія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AC%DB%8C" title="جیومورفولاجی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جیومورفولاجی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Geomorfologiya" title="Geomorfologiya–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Geomorfologiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Zeomorfo%C5%82ozia" title="Zeomorfołozia–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Zeomorfołozia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_m%E1%BA%A1o_h%E1%BB%8Dc" title="Địa mạo học–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Địa mạo học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie–West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Geomorfologie" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Heyomorpolohiya" title="Heyomorpolohiya–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Heyomorpolohiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E8%B2%8C%E5%AD%A6" title="地貌学–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="地貌学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E8%B2%8C%E5%AD%A6" title="地貌学–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="地貌学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/T%C4%93-h%C3%AAng-ha%CC%8Dk" title="Tē-hêng-ha̍k–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tē-hêng-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E5%BD%A2%E5%AD%B8" title="地形學–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="地形學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q52109#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&oldid=39479423" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&id=39479423&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%2598%25D8%25A6%25D9%2588%25D9%2585%25D9%2588%25D8%25B1%25D9%2581%25D9%2588%25D9%2584%25D9%2588%25DA%2598%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%2598%25D8%25A6%25D9%2588%25D9%2585%25D9%2588%25D8%25B1%25D9%2581%25D9%2588%25D9%2584%25D9%2588%25DA%2598%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Geomorphology" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q52109" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-good-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A8" title="این یک مقالهٔ خوب است. برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید."><img alt="این یک مقالهٔ خوب است. برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Symbol_star2.svg/19px-Symbol_star2.svg.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Symbol_star2.svg/29px-Symbol_star2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Symbol_star2.svg/39px-Symbol_star2.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle"><span class="cdx-fr-css-icon-review--status--stable"></span><b>بررسی‌شده</b></indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div id="mw-fr-revision-messages"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">وضعیت نسخهٔ صفحه</h2><p class="cdx-dialog__header__subtitle">این یک نسخهٔ بررسی‌شده از صفحه است</p></div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="بستن" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"><span class="cdx-icon cdx-icon--medium
							cdx-fr-css-icon--close"></span></button></header><div class="cdx-dialog__body">این <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌پدیا:تغییرات در حال انتظار">نسخهٔ پایداری</a> است که در <i>۹ مهٔ ۲۰۲۴</i> <a class="external text" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&type=review&page=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:Badtitle/Message">بررسی شده است</a>.</div></div><div tabindex="0"></div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox" style="width:190px; float: left; clear: left; text-align:center; margin-top:1em;"> <tbody><tr style="font-size:90%; background:#F3E5AB"> <td><b><a class="mw-selflink selflink">ژئومورفولوژی</a></b> </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Earth_surface_NGDC_2000.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Earth_surface_NGDC_2000.jpg/250px-Earth_surface_NGDC_2000.jpg" decoding="async" width="250" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Earth_surface_NGDC_2000.jpg/375px-Earth_surface_NGDC_2000.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Earth_surface_NGDC_2000.jpg/500px-Earth_surface_NGDC_2000.jpg 2x" data-file-width="8548" data-file-height="6118" /></a></span> </td></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="علوم زمین"><b>علوم زمین</b></a><br /><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی"><b>زمین‌شناسی</b></a><br /><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="جغرافیای طبیعی"><b>جغرافیای طبیعی</b></a> <p><i>اصول مهم</i> </p> </td></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D9%84%D9%86%D8%AF%D9%81%D8%B1%D9%85" class="mw-redirect" title="لندفرم">لندفرم</a> . <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="فرآیند">فرآیند</a> . <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="هوازدگی">هوازدگی</a> . <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="فرسایش">فرسایش</a> . <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رسوب‌گذاری">رسوب‌گذاری</a> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="text-align: right; background: #F3E5AB; font-size: 90%;"><i>مفاهیم و دیدگاه‌ها</i> </th></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="چشم‌انداز">چشم‌انداز</a> . <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" class="mw-redirect" title="سیستم">سیستم</a> . <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="محیط زیست">محیط</a> . <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کاتاستروفیسم">کاتاستروفیسم</a> . <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84" class="mw-redirect" title="حالت تعادل">حالت تعادل</a> . <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="چرخه فرسایش">چرخه فرسایش</a> . <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="مدل تکامل چشم‌انداز">مدل تکامل چشم‌انداز</a> . <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نظریه سامانه‌ها">نظریه سامانه‌ها</a> </td></tr></tbody></table> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="text-align: right; background: #F3E5AB; font-size: 90%;"><i>دانش‌های مرتبط</i> </th></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a> . <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AF%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="ژئودزی">ژئودزی</a> . <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="خاک‌شناسی">خاک‌شناسی</a> . <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="ژئوتکنیک">ژئوتکنیک</a> . <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="باستان‌شناسی">باستان‌شناسی</a> . <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="هیدرولوژی">هیدرولوژی</a> . <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اقلیم‌شناسی">اقلیم‌شناسی</a> . <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a> . <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a> . <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="شیمی">شیمی</a> . <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="اقیانوس‌شناسی">اقیانوس‌شناسی</a> . <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="بوم‌شناسی">بوم‌شناسی</a> .<a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="یخ‌شناسی">یخ‌شناسی</a> . </td></tr></tbody></table> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="text-align: right; background: #F3E5AB; font-size: 90%;"><i>فرایندها</i> </th></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="رسوب رودخانه‌ای">فرسایش آبی</a> . <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="فرسایش بادی">فرسایش بادی</a> . <a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="حرکات دامنه‌ای (صفحه وجود ندارد)">حرکات دامنه‌ای</a> . <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">فرایندهای یخچالی</a> . <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84" title="ساحل">فرایندهای ساحلی</a> . <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="تکتونیک">فرایندهای زمین‌ساختی</a> . <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="آذرین">فرایندهای آذرین</a> . <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="بیولوژی">فرایندهای زیستی</a> </td></tr></tbody></table> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="text-align: right; background: #F3E5AB; font-size: 90%;"><i>ژئومورفولوژیست‌ها</i> </th></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3" title="ویلیام موریس دیویس">ویلیام موریس دیویس</a> . <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA" title="گرو کارل گیلبرت">گرو کارل گیلبرت</a> . <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%BE%D9%86%DA%A9" title="والتر پنک">والتر پنک</a> . <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%BE%D9%86%DA%A9" title="آلبرت پنک">آلبرت پنک</a> . <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="لستر کینگ (صفحه وجود ندارد)">لستر کینگ</a> . <a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A8%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="والتر لانگبین (صفحه وجود ندارد)">والتر لانگبین</a> . <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B1" class="mw-redirect" title="آرتور استرالر">آرتور استرالر</a> . <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%AF" title="لونا لئوپولد">لونا لئوپولد</a> . <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C" title="ریچارد چورلی">ریچارد چورلی</a> </td></tr></tbody></table> <table class="collapsible collapsed" width="100%"> <tbody><tr> <th style="text-align: right; background: #F3E5AB; font-size: 90%;"><i>ژئومورفولوژیست‌های ایران</i> </th></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C" title="احمد مستوفی">احمد مستوفی</a> . <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فرج‌الله محمودی">فرج‌الله محمودی</a> . <a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="عبدالحمید رجایی (صفحه وجود ندارد)">عبدالحمید رجایی</a> . <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%AF_%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="مقصود خیام">مقصود خیام</a> . <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="محمود حریریان (صفحه وجود ندارد)">محمود حریریان</a> . <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D8%B9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بدیع‌الله فیروزی (صفحه وجود ندارد)">بدیع‌الله فیروزی</a> . <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مهدی صدیقی (صفحه وجود ندارد)">مهدی صدیقی</a> . <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%DB%8C%D9%88%D8%B6%DB%8C" title="جمشید جداری عیوضی">جمشید جداری عیوضی</a> . <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="احمد معتمد (صفحه وجود ندارد)">احمد معتمد</a> . <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C" title="حسن احمدی">حسن احمدی</a> . <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AA" title="محمدحسین رامشت">محمدحسین رامشت</a> . <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%DB%8C_%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مجتبی یمانی">مجتبی یمانی</a> . <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%AB%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="محمدرضا ثروتی (صفحه وجود ندارد)">محمدرضا ثروتی</a> . <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B5%D8%AF%D9%88%D9%82" title="سید حسن صدوق">سید حسن صدوق</a> . <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%DB%8C%DA%98%D9%87_%D9%82%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منیژه قهرودی (صفحه وجود ندارد)">منیژه قهرودی</a> </td></tr></tbody></table> <table class="collapsible {{{cTopic}}}" width="100%"> <tbody><tr> <th style="text-align: right; background: #F3E5AB; font-size: 90%;"><i>واژ‌ه‌ها و اصطلاحات</i> </th></tr> <tr style="font-size: 90%; line-height: 150%;"> <td><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="رده:واژگان ژئومورفولوژی">واژگان ژئومورفولوژی</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style="text-align: center; font-size: 90%;"> <td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist"><span>این جعبه: </span><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="الگو:ژئومورفولوژی"><span title="مشاهدهٔ این الگو">نمایش</span></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:ژئومورفولوژی (صفحه وجود ندارد)"><span title="بحث پیرامون این الگو">بحث</span></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ژئومورفولوژی"><span title="ویرایش کردن این الگو">ویرایش</span></a></li></ul></div> </td></tr></tbody></table> <p><b>ژئومورفولوژی</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Geomorphology</span></span>) یا <b>زمین‌ریخت‌شناسی</b><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> علم مطالعه <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="سیستماتیک">سیستماتیک</a> و بین‌رشته‌ای <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%86%D9%87%D8%B1" title="زمین‌چهر">زمین‌چهر‌ها</a> و مناظر آن‌ها به‌علاوه فرایندهای درونی و بیرونی <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="کره زمین">کره زمین</a> است که اشکال را خلق و آن‌ها را تغییر می‌دهند.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ژئومورفولوژی شاخه‌ای از رشتهٔ <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="جغرافیای طبیعی">جغرافیای طبیعی</a> است که به بررسی چگونگی به‌وجود آمدن اشکال مختلف طبیعی در سطح <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="زمین">زمین</a> می‌پردازد و تغییرات حاصل از عوامل درونی و بیرونی زمین را بر روی این اشکال دنبال می‌کند تا بتواند رفتار آن‌ها را تبیین نموده و به پیش‌بینی آینده آن نایل شود. هدف از این علم، مطالعه اجزای اصلی تشکیل دهندهٔ ناهمواری‌ها است و از روش اصولی توصیف علمی ناهمواری شامل شناسایی اجزای متفاوت عوارض زمین و چگونگی روابط بین آن‌ها و طبقه‌بندی این عوارض به‌صورت سیستماتیک بهره می‌گیرد.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ژئومورفولوژی دانشی است که در اواخر قرن نوزدهم میلادی شکل گرفت و با تلاش دانشمندان <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="علوم زمین">علوم زمین</a> به قوانین و اصول علمی خود رسید. این علم امروزه مبتنی بر مقایسه <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ناهمواری">ناهمواری‌ها</a> و همچنین تعیین اشکال اولیه آن‌ها و بالاخره شناسایی فرایندها و محیط‌های ریخت‌اقلیمی است و دارای دو گرایش اصلی ژئومورفولوژی نظری (محض) و ژئومورفولوژی عملی (کاربردی) است. امروزه ژئومورفولوژی در دانشگاه‌های دنیا به‌عنوان زیرشاخه‌ای از علوم زمین و در ایران نیز به عنوان گرایشی از جغرافیای طبیعی و هم به‌صورت رشته‌ای مستقل (در مقاطع <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%DA%A9%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="تحصیلات تکمیلی">تحصیلات تکمیلی</a>) در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود. </p><p>مطالعه و بررسی فرایندهای مختلف تغییردهندهٔ چهره زمین با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های گوناگون مهم‌ترین رویکرد دانش ژئومورفولوژی است که در این میان ماهیت فرایندهای مختلف (فرایندهای رودخانه‌ای، بادی، دامنه‌ای، یخچالی، ساحلی، زمین‌ساختی، رسوبی و زیستی) و زمین‌چهرهای پدید آمده توسط آن‌ها و تغییرات آن در طول زمان مورد بررسی قرار می‌گیرد. به دلیل گستردگی قلمرو مطالعه ژئومورفولوژی، این علم با سایر دانش‌ها و به‌ویژه <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="علوم طبیعی">علوم طبیعی</a> ارتباط و پیوستگی تنگاتنگی دارد و از قوانین علوم دیگر در بررسی‌های ژئومورفولوژی استفاده زیادی می‌شود. از سوی دیگر بررسی مسائل ژئومورفولوژی و نتایج حاصل از تحقیقات آن در بسیاری از علوم طبیعی و انسانی (<a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="شهرسازی">شهرسازی</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="گردشگری">گردشگری</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="آمایش سرزمین">آمایش سرزمین</a> و…) با استفاده از فنون جغرافیا دارای کاربرد و اهمیت فراوان است. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واژه‌شناسی"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>واژه‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: واژه‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ژئومورفولوژی از سه واژهٔ <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">یونانی</a> <span class="persianphonetics" title="آوایش">/ژِئو/</span><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به معنای <i>زمین</i>، <span class="persianphonetics" title="آوایش">/مُرفِه/</span><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به معنای <i>شکل (ریخت)</i> و <span class="persianphonetics" title="آوایش">/لُگُس/</span><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به معنای <i>شناخت</i> تشکیل شده‌است.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">زبان فارسی</a> برابرهای گوناگونی برای بیان یا توصیف اصطلاح ژئومورفولوژی به‌کار برده‌اند که از آن‌جمله می‌توان به <i>زمین‌ریخت‌شناسی</i>، <i>پیکرشناسی زمین</i>، <i>شناخت ناهمواری‌های زمین</i>، <i>شناسایی عوارض زمین</i>، <i>زمین‌شکل‌شناسی</i> و <i>زمین‌شناسی سطحی</i> اشاره نمود. با این وجود بیشتر متخصصان و محققان این رشته و سایر رشته‌های مرتبط در کشور ترجیح می‌دهند اصطلاح ژئومورفولوژی را به‌کار ببرند.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دید_کلی"><span id=".D8.AF.DB.8C.D8.AF_.DA.A9.D9.84.DB.8C"></span>دید کلی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: دید کلی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png/250px-Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png" decoding="async" width="250" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png/375px-Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png/500px-Earth_seafloor_crust_age_1996_-_2.png 2x" data-file-width="1624" data-file-height="1020" /></a><figcaption>عمر پوستهٔ کف‌دریا. قرمز نشان‌دهندهٔ جوان‌تر است.</figcaption></figure> <p>به‌طور کلی ژئومورفولوژی دانش شناسایی اشکال ناهمواری‌های زمین است و به مطالعهٔ علمی ویژگی‌های هندسی سطح زمین می‌پردازد. اگرچه ویژگی‌های هندسی سطح زمین عموماً به آن دسته از شکل‌های سطح زمین محدود می‌شود که در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B7%D8%AD_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="سطح دریا">سطح دریا</a> یا در بالاتر از سطح دریا توسعه یافته‌اند، اما ژئومورفولوژی همه ویژگی‌ها یا جنبه‌های سطحی مشترک بین قشر جامد زمین یا <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87" title="سنگ‌کره">سنگ‌کره</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="آب‌کره">آب‌کره</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="هواکره">هواکره</a> را در بر می‌گیرد. به این ترتیب در ژئومورفولوژی نه‌تنها شکل‌های سطحی <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="قاره">قاره‌ها</a> و مناطق حاشیه آن‌ها، بلکه ناهمواری‌ها و شکاف‌های کف دریاها و اقیانوس‌ها نیز بررسی می‌شود. به علاوه مشاهده سطح <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87" title="ماه">ماه</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ">مریخ</a> و دیگر سیاره‌ها – از نزدیک و با استفاده از ماهواره‌ها – سبب شد که ژئومورفولوژی به بررسی جنبه‌های خارج از سطح زمین نیز بپردازد و بر گستره مطالعاتی خود بیفزاید.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>دانش ژئومورفولوژی جدید بیشتر مبتنی بر مقایسه سامان‌مند اشکال ناهمواری‌ها و <a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="نهشته">نهشته‌هایی</a> است که موجب تعیین سن آن‌ها می‌گردد و همچنین تعیین اشکال اولیه و اصلی ناهمواری‌ها و بالاخره شناسایی فرایندها و محیط ریخت‌اقلیمی<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که ناهمواری‌ها را به وجود آورده‌اند، مورد توجه است؛ و نیز، ژئومورفولوژی از مطالعات <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="آمار">آماری</a> برای بررسی اشکال ناهمواری‌ها بهره می‌گیرد و تلاش دارد در تحول ناهمواری‌های زمین، علی‌رغم پیچیده بودن مسئله <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="دینامیک">دینامیک</a> طبیعت، سهم فرایندهای گوناگون ناشی از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85" title="اقلیم">آب و هوا</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">پوشش گیاهی</a> و ماهیت <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="سنگ (زمین‌شناسی)">سنگ‌ها</a> و ساخت زمین و تغییر شکل‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="زمین‌ساخت">زمین‌ساختی</a> و میراث مراحل اولیه <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84" class="mw-redirect" title="تکامل">تکامل</a> را از نظر دور ندارد.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیشینه"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.B4.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>پیشینه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: پیشینه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ژئومورفولوژی دانشی نسبتاً جدید است که ابتدا به وسیلهٔ <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3" title="ویلیام موریس دیویس">ویلیام موریس دیویس</a> (۱۸۵۰–۱۹۳۴) <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="جغرافی‌دان">جغرافی‌دان</a> <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="آمریکایی‌ها">آمریکایی</a> شکل گرفت و با تحقیقات ارزشمند دانشمندانی نظیر <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%BE%D9%86%DA%A9" title="والتر پنک">والتر پنک</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="لستر کینگ (صفحه وجود ندارد)">لستر کینگ</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A8%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="والتر لانگبین (صفحه وجود ندارد)">والتر لانگبین</a>، <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%AF" title="لونا لئوپولد">لونا لئوپولد</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C" title="ریچارد چورلی">ریچارد چورلی</a> (پایه‌گذار <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="نظریه سامانه‌ها">تئوری سیستمی</a> در ژئومورفولوژی) به قوانین و اصول علمی خود رسید.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_کهن"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.DA.A9.D9.87.D9.86"></span>ژئومورفولوژی کهن</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی کهن"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گرچه ژئومورفولوژی به‌عنوان نام یک دانش، واژه‌ای نسبتاً جدید است، ولی موضوع آن تاریخچه‌ای کهن دارد. این دانش از دیرباز به وسیله <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="جغرافی‌دانان">جغرافی‌دانان</a> <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86" title="یونان">یونانی</a> – بی‌آنکه عنوان مشخصی داشته باشد – شناخته شده بود. <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%B3%D9%88%D9%81" title="فیلسوف">فیلسوفان</a> یونان و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85" title="روم">روم</a> قدیم در نوشته‌های خود نحوه شکل‌گیری <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87" title="رشته‌کوه">رشته‌کوه‌ها</a> و دیگر مناظر سطحی کره زمین را مورد توجه قرار داده و نظریاتی را ارائه نموده‌اند. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%AA%D9%88%D8%B3" class="mw-redirect" title="هرادتوس">هرادتوس</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86" title="سنکای جوان">سنکا</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%88" class="mw-redirect" title="استرابو">استرابو</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D9%88%D9%81%D9%86" class="mw-redirect" title="زنوفن">زنوفن</a> و بسیاری افراد دیگر از ۶ قرن پیش از میلاد تا یک قرن پس از آن دربارهٔ موضوعاتی نظیر منشأ <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87" title="دره">دره</a> رودخانه‌ها و <a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7_(%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7)" title="دلتا (جغرافیا)">دلتاها</a> و نوسان سطح دریاها بحث کرده‌اند. حدود هزار سال بعد <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a> دانشمند ایرانی (۹۸۰ تا ۱۰۳۷ میلادی) به نقل از ارسطو نظریه <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="فرسایش">فرسایش</a> تفریقی و ایجاد برخی از کوهستان‌ها را بر این اساس مطرح نموده‌است.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>از آغاز <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="رنسانس">رنسانس</a> و در طول آن بسیاری از دانشمندان تاریخ زمین را مورد بررسی قرار داده‌اند. <a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88_%D8%AF%D8%A7_%D9%88%DB%8C%D9%86%DA%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="لئوناردو دا وینچی">لئوناردو دا وینچی</a> (۱۵۱۹–۱۴۵۲) بر مبنای وجود <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="سنگواره">سنگواره‌ها</a> و صدف‌های دریایی در کوهستان‌ها معتقد به تغییرات سطوح خشکی و دریاها بوده‌است. او همچنین حفر دره‌ها به‌وسیله رودها و انتقال <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8" title="رسوب">رسوبات</a> ناشی از آن را به دیگر مناطق تشخیص داده بود. هم‌زمان با لئوناردو دا وینچی، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="برنارد پالیسی">برنارد پالیسی</a> دانشمند فرانسوی (۱۵۸۹–۱۵۱۰) در رابطه با مسائل ژئومورفولوژی و اشکال ناهمواری‌ها افکار مدرنی بیان می‌کند. مفاهیم ژئومورفولوژی مطرح شده توسط لئوناردو دا وینچی و برنارد پالیسی به‌مراتب غنی‌تر از مفاهیم بیشتر دانشمندانی است که سه قرن پس از ایشان اظهار گردیده‌است. اما این افکار تا قرن ۱۸ و حتی قرن ۱۹ ناشناخته ماند و در نتیجه از نفوذ زیادی برخوردار نشد.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_نوین_اولیه"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D9.86.D9.88.DB.8C.D9.86_.D8.A7.D9.88.D9.84.DB.8C.D9.87"></span>ژئومورفولوژی نوین اولیه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی نوین اولیه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:AvHumboldt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/AvHumboldt.jpg/180px-AvHumboldt.jpg" decoding="async" width="180" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f3/AvHumboldt.jpg 1.5x" data-file-width="246" data-file-height="345" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%88%D9%86_%D9%87%D9%88%D9%85%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%AA" title="الکساندر فون هومبولت">الکساندر فون هومبولت</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:William_Morris_Davis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/William_Morris_Davis.jpg/180px-William_Morris_Davis.jpg" decoding="async" width="180" height="302" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/William_Morris_Davis.jpg/270px-William_Morris_Davis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/William_Morris_Davis.jpg 2x" data-file-width="350" data-file-height="588" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3" title="ویلیام موریس دیویس">ویلیام موریس دیویس</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Grove_Karl_Gilbert.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Grove_Karl_Gilbert.jpg/180px-Grove_Karl_Gilbert.jpg" decoding="async" width="180" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/Grove_Karl_Gilbert.jpg 1.5x" data-file-width="222" data-file-height="281" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA" title="گرو کارل گیلبرت">گرو کارل گیلبرت</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Richard_Chorley.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Richard_Chorley.jpg/180px-Richard_Chorley.jpg" decoding="async" width="180" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Richard_Chorley.jpg/270px-Richard_Chorley.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Richard_Chorley.jpg/360px-Richard_Chorley.jpg 2x" data-file-width="610" data-file-height="799" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C" title="ریچارد چورلی">ریچارد چورلی</a></figcaption></figure> <p>در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ با شتاب‌گرفتن نابودی اندیشه‌های <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کاتاستروفیسم">کاتاستروفیستی</a>، نظریات متعددی دربارهٔ تاریخ زمین و نحوه شکل‌گیری آن و همچنین مطالعات زیادی مربوط به ناهمواری‌ها و مفهوم فرسایش ارائه گردید. در این میان، مفهوم فرسایش که ارتباط مستقیم‌تری با اندیشه ژئومورفولوژی داشت و در عهد قدیم و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%DB%8C" title="قرون وسطی">قرون وسطی</a> نیز توجه بیشتر دانشمندان را جلب نموده بود، در دوره‌های جدیدتر مورد حمایت قرار گرفت و در زمینه مشخصی توسعه یافت.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پژوهش‌های علمی ژئومورفولوژی از اواخر سده ۱۸ آغاز گردید و در <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85" class="mw-redirect" title="قرن نوزدهم">قرن نوزدهم</a> بیش از پیش مورد توجه اغلب <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی">زمین‌شناسان</a> قرار گرفت و در اثر مطالعات گوناگون در کشورهای جهان، دربارهٔ پدیده‌های ژئومورفولوژی اطلاعات بسیاری فراهم می‌آید. به عنوان نمونه <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D8%B3_%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%AA_%D8%AF%D9%88_%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%B1" title="هورس بندیکت دو سوسور">هورس بندیکت دو سوسور</a> دانشمند اهل <a href="/wiki/%DA%98%D9%86%D9%88" title="ژنو">ژنو</a> ضمن بررسی <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال‌ها</a> و اشکال نهشته‌های یخچالی دریافته بود که گسترش یخچال‌ها در گذشته بسیار بیشتر از عصر حاضر بوده‌است. در نیمه اول قرن نوزدهم مطالعات دو سوسور به وسیله دانشمند <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="سوییس">سوییسی</a> دیگری به نام <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B2" class="mw-redirect" title="لویی آگاسیز">لویی آگاسیز</a> دنبال شد. وی مطالعات خود را دربارهٔ یخچال‌ها و رسوبات ناشی از آن دنبال نمود و دامنه گسترش یخچال‌ها و نقش آن‌ها در تغییر شکل ناهمواری‌ها را تأیید کرد.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان">آلمان</a>، ژئومورفولوژی از جریان فکری <a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="طبیعت‌گرا">طبیعت‌گراها</a> حاصل شد. در این زمینه می‌توان از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D9%88%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%AA" class="mw-redirect" title="الکساندر فون همبولت">الکساندر فون همبولت</a> (بنیادگذار جغرافیای نوین) یاد کرد که جهت مطالعه پدیده‌های طبیعی، روش مشاهده را انتخاب کرد. همبولت در اوایل قرن نوزدهم در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آمریکای لاتین">آمریکای لاتین</a> به مطالعه مجموعه حیوانات، گیاهان و به‌ویژه ناهمواری‌ها پرداخت و اشکال مربوط به ژئومورفولوژی را همراه با سایر مطالب در یادداشت‌های خود به‌خوبی ذکر کرد.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در سال ۱۸۵۸، برای نخستین بار عبارت ژئومورفولوژی به‌وسیله <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" class="mw-redirect" title="کارل فردریش نومن">کارل فردریش نومن</a> بیان می‌شود و <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%BE%D9%86%DA%A9" title="آلبرت پنک">آلبرت پنک</a> در اواخر قرن نوزدهم آن را رواج می‌دهد.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87" title="فرانسه">فرانسه</a> کسانی چون <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%88_%D9%84%D8%A7_%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="گستون دو لا نوئه (صفحه وجود ندارد)">گستون دو لا نوئه</a> (۱۹۰۲–۱۸۳۶) و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%AF%D9%88_%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%98%D8%B1%DB%8C" title="امانوئل دو مارژری">امانوئل دو مارژری</a> (۱۹۵۳–۱۸۶۲) که اولی <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="توپوگرافی">توپوگراف</a> و دیگری زمین‌شناس بود، اشکال کلاسیک ناهمواری ژورایی را با توجه به ساخت‌های <a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="چین‌خوردگی">چین‌خورده</a> آن بررسی کرده و در سال ۱۸۸۸ کتابی به‌نام <i>مقدمه‌ای بر ژئومورفولوژی</i> تألیف نمودند و بدین ترتیب این دانش به‌عنوان یکی از <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="علوم مهندسی">علوم مهندسی</a> معرفی شد<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و یکی از شاخه‌های نظام‌مند علوم زمین می‌گردد. در همان زمان در آلمان، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D9%87%D9%88%D9%81%D9%86" title="فردیناند فون ریشتهوفن">فردیناند فون ریشتهوفن</a> پایه دانش ژئومورفولوژی را در این کشور پی‌ریزی کرده‌است و نوشته‌های او که بیش‌تر بر اساس تجربه‌های شخصی بوده‌است، شکل‌یابی‌های مختلف ناهمواری‌های زمین را که ناشی از اثر انواع مهم <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85" title="اقلیم">آب‌وهوا</a> است نشان می‌دهد. ریشتهوفن توانست برای اولین بار در مورد اثرات انواع آب‌وهوا بر اشکال ناهمواری‌ها اظهار نظر کرده و اساس ژئومورفولوژی اقلیمی را پی‌ریزی کند.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>علاوه بر جغرافی‌دانان، زمین‌شناسان نیز به نوبه خود در جهت تعیین تاریخ زمین‌شناسی، تحول ناهمواری‌ها را مورد توجه قرار داده‌اند. چنانچه در اواسط قرن ۱۹ زمین‌شناسان <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="انگلستان">انگلیسی</a> نخستین کسانی بودند که مفهوم پیدایش <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DA%AF%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="دشتگون">دشتگون</a> را بیان کردند.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a> پدیده‌های بیرونی زمین در قرن نوزدهم مورد توجه دانشمندانی چون <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%86" title="پتر کروپوتکین">پتر کروپوتکین</a> و <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%DA%A9%D9%88%DA%86%D8%A7%DB%8C%D9%81" title="واسیلی داکوچایف">واسیلی داکوچایف</a> (پدر دانش <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="خاک‌شناسی">خاک‌شناسی</a>) قرار گرفت. طی سال‌های ۱۸۶۰ تا ۱۸۷۰، مطالعه نهشته‌های یخچالی و کوهستانی <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B1" class="mw-redirect" title="کواترنر">دوران چهارم</a> در <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="سیبری">سیبری</a> شرقی و طبقه‌بندی آن‌ها بر حسب پیدایش، توسط پتر کروپوتکین انجام شد.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین داکوچایف برای اولین بار تخریب <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE" title="استپ">استپ‌ها</a> را به عنوان یکی از اشکال فرسایش خاک بررسی کرد و در مطالعه خاک‌های روی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پادگانه رودخانه‌ای">پادگانه‌های</a> <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%88%D9%84%DA%AF%D8%A7" title="رود ولگا">رود ولگا</a> در سال ۱۸۹۱ متوجه نقش ناهمواری‌ها شد و ارتباط بین این‌دو را روشن ساخت. وی نشان داد که اغلب خاک‌ها مانند <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="چرنوزیوم">چرنوزیوم</a> می‌تواند در تعیین سن شکل‌بندی یا شکل‌یابی ناهمواری‌ها به‌کار رود. بدین ترتیب در روسیه هنگامی که در غرب مفاهیم ژئومورفولوژی <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3" title="ویلیام موریس دیویس">دیویسی</a> توسعه می‌یافت، اساس ژئومورفولوژی تازه‌ای ریخته می‌شد که در آن رابطه‌ها با سایر علوم طبیعی و علوم زمین بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در نیمه دوم قرن نوزدهم، ژئومورفولوژی با تئوری <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="چرخه فرسایش">چرخه فرسایش</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3" title="ویلیام موریس دیویس">ویلیام موریس دیویس</a> (۱۹۳۴–۱۸۵۰) در <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ایالات متحده آمریکا">ایالات متحده آمریکا</a> به مرحله جدیدی پانهاد. وی با تنظیم و سیستماتیک کردن ایده‌های مربوط به تحول ناهمواری‌ها که تا زمان وی بیشتر توسط زمین‌شناسان مطرح شده بود، تئوری خود را در قالب <i>دوره جغرافیایی</i> یا <i>دوره فرسایشی</i> و <i>فرسایش نرمال</i> مطرح کرد. دیویس دانش اشکال ناهمواری‌های زمین را، که در سال ۱۸۵۸ توسط <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" class="mw-redirect" title="کارل فردریش نومن">کارل فردریش نومن</a> ژئومورفولوژی نامیده شد و سپس در سال ۱۸۹۴ توسط <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D9%BE%D9%86%DA%A9" title="آلبرت پنک">آلبرت پنک</a> شهرت پیدا کرد و تا آن زمان یکی از شاخه‌های فرعی زمین‌شناسی محسوب می‌شد، به شکل دانشی تخصصی و با هدف و فرهنگ ویژه خود مطرح کرد و به این دانش نظام عقیدتی انسجام‌یافته‌ای بخشید و اصالت آن را تثبیت نمود. از این دیدگاه دیویس را می‌توان بنیان‌گذار ژئومورفولوژی به‌عنوان دانشی تخصصی دانست.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با ارائه نظریه <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="چرخه فرسایش">چرخه فرسایش</a>، ژئومورفولوژی وارد مرحله جدیدی از نگرش <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیزیوگرافی">فیزیوگرافی</a> می‌شود و ویلیام موریس دیویس شخصیت علمی جهانی پیدا می‌کند و مکتب وی در انگلستان و فرانسه توسعه می‌یابد و ایده‌ها و نظریه‌های وی در بسیاری از نشریات علمی منتشر و بررسی می‌شود. نظریه چرخه فرسایش دیویس به عنوان یک نظریه انقلابی و برجسته به نوین‌سازی جغرافیای طبیعی و ایجاد رشته ژئومورفولوژی انجامید و دیویس را در صف مقدم مطالعات و پژوهش‌های اشکال ناهمواری‌های زمین قرار داد.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در فرانسه، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%D8%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%86" title="امانوئل دومارتن">امانوئل دومارتن</a> یکی از طرفداران میانه‌رو نظریه دیویس در سال ۱۹۱۰ مقاله‌ای دربارهٔ اثر آب‌وهوا بر روی اشکال ناهمواری‌های زمین منتشر ساخته و قبل از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جنگ جهانی دوم">جنگ جهانی دوم</a> تفکر <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="جغرافیای ناحیه‌ای">جغرافیای ناحیه‌ای</a> را تکوین می‌کند. همچنین <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%AF" title="هنری بولیگ">هنری بولیگ</a> ژئومورفولوژیست فرانسوی نیز یکی از طرفداران جدی دیویس بود ولی در آلمان تئوری دیویس طرفدار زیادی پیدا نکرد.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_کمّی"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.DA.A9.D9.85.D9.91.DB.8C"></span>ژئومورفولوژی کمّی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی کمّی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هنگامی که پنک و دیویس و پیروان نظریات آن‌ها در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="اروپای غربی">اروپای غربی</a> به مطالعه و تحقیقات اولیه مشغول بودند، مکتب بزرگ و مستقل دیگری در نیمه <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" class="mw-redirect" title="قرن بیستم">قرن بیستم</a> در ایالات متحده رشد و توسعه یافت. به دنبال کارهای اولیه دانشمندان پیشگامی نظیر <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA" title="گرو کارل گیلبرت">گرو کارل گیلبرت</a> در اوایل قرن بیستم، گروهی از دانشمندان علوم طبیعی، زمین‌شناسان و مهندسان <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="هیدرولیک">هیدرولیک</a> مانند <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%81_%D8%A2%D9%84%DA%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%86%D9%88%D9%84%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="رالف آلگر بنگنولد (صفحه وجود ندارد)">رالف آلگر بنگنولد</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="جان هاک (صفحه وجود ندارد)">جان هاک</a>، <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%86%D8%A7_%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%AF" title="لونا لئوپولد">لونا لئوپولد</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="توماس مادوک (صفحه وجود ندارد)">توماس مادوک</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B1" class="mw-redirect" title="آرتور استرالر">آرتور استرالر</a> شروع به مطالعه و تحقیق بر روی شکل عناصر چشم‌انداز مانند رودخانه‌ها و دامنه‌ها با استفاده از روش‌های بازدید مستقیم، سیستماتیک، اندازه‌گیری‌های کمّی ابعاد مختلف پدیده‌ها و مقیاس‌گذاری این اندازه‌گیری‌ها نمودند. این روش‌ها امکان درک وضعیت گذشته و پیش‌بینی وضعیت آینده چشم‌اندازها بر اساس شکل کنونی آن‌ها را برای محققان فراهم ساخت. ژئومورفولوژی کمّی می‌تواند <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="دینامیک شاره‌ها">دینامیک شاره‌ها</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AA" title="مکانیک جامدات">مکانیک جامدات</a>، <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ژئومورفومتری">ژئومورفومتری</a>، مطالعات آزمایشگاهی، اندازه‌گیری‌های میدانی، کارهای تئوریک و همه زمینه‌های مربوط به <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84_%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="مدل تکامل چشم‌انداز">مدل تکامل چشم‌انداز</a> را دربر گیرد. از این روش‌ها برای درک و مطالعه <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="هوازدگی">هوازدگی</a> و تشکیل خاک، انتقال رسوب، تغییر چشم‌انداز و رابطه میان اقلیم، زمین‌ساخت، فرسایش و <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رسوب‌گذاری">رسوب‌گذاری</a> استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_معاصر"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D9.85.D8.B9.D8.A7.D8.B5.D8.B1"></span>ژئومورفولوژی معاصر</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی معاصر"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>از نیمه دوم قرن بیستم، جهت‌گیری‌های مدرن و پیشرفته در ارتقای مرتبه علمی دانش ژئومورفولوژی نقش مؤثری داشته‌است. در ژئومورفولوژی مدرن با عمر کوتاه، ژئومورفولوژیست‌ها سه موضوع مهم از لندفرم‌ها یعنی شکل، فرایند و تاریخ را مطالعه می‌نمایند.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> امروزه گرایش به سوی ژئومورفولوژی کاربردی است و عقاید امروزی بیش‌تر تمایل دارد که روش‌های علمی را جایگزین تصورات پیشین نماید و به‌همین دلیل دیدگاه سیستم‌های فرسایشی جایگزین تفکر چرخه فرسایش شده‌است. به علاوه ژئومورفولوژی جدید بیشتر مبتنی بر مقایسه سیستماتیک اشکال ناهمواری‌ها و نهشته‌هایی است که موجب تعیین سن آن‌ها می‌گردد و همچنین تعیین اشکال اولیه و اصلی ناهمواری‌ها و بالاخره شناسایی فرایندها و محیط‌های ریخت‌اقلیمی، هنگامی که ناهمواری‌ها را به‌وجود آورده‌اند مورد توجه است.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="در_ایران"><span id=".D8.AF.D8.B1_.D8.A7.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D9.86"></span>در ایران</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: در ایران"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Farajollah_Mahmoudi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Farajollah_Mahmoudi.jpg/180px-Farajollah_Mahmoudi.jpg" decoding="async" width="180" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Farajollah_Mahmoudi.jpg/270px-Farajollah_Mahmoudi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Farajollah_Mahmoudi.jpg/360px-Farajollah_Mahmoudi.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="633" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فرج‌الله محمودی">فرج‌الله محمودی</a></figcaption></figure> <p>ورود دانش ژئومورفولوژی به <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> و اشاعه آن از <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="دانشگاه تهران">دانشگاه تهران</a> آغاز می‌شود. اولین گام در این زمینه به‌وسیله <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C" title="احمد مستوفی">احمد مستوفی</a> برداشته می‌شود. اصطلاح <i>پیکرشناسی زمین</i> برای اولین بار به‌عنوان معادل کلمه ژئومورفولوژی توسط مستوفی در سال ۱۳۱۸ به‌کار می‌رود. پس از تفکیک رشته‌های <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7" title="جغرافیا">جغرافیا</a> از یکدیگر در سال ۱۳۴۰، درس مستقل ژئومورفولوژی در سال ۱۳۴۳ در دانشگاه تهران ارائه شد که مدرس اصلی آن مستوفی و سپس دانشجویان وی <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فرج‌الله محمودی">فرج‌الله محمودی</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF_%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%DB%8C%D9%88%D8%B6%DB%8C" title="جمشید جداری عیوضی">جمشید جداری عیوضی</a> بودند.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با تشکیل مرکز تحقیقات علمی مناطق خشک، مطالعات ژئومورفولوژی در <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="بیابان لوت">بیابان لوت</a> به‌وسیله مستوفی و همکاران آغاز شد. گسترده‌ترین مطالعات میدانی پروژه لوت به وسیلهٔ مستوفی سرپرستی و برنامه‌ریزی گردید و خود وی دو بار از ریگ لوت با <a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1" title="شتر">شتر</a> عبور نمود و ضمن ارائه اطلاعات ارزشمند از لوت، نقشه ژئومورفولوژی بیابان مذکور را تهیه کرد.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>گرچه بنیادگذار ژئومورفولوژی در ایران، احمد مستوفی است اما می‌توان گفت شاخص‌ترین چهره ژئومورفولوژی ایران <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فرج‌الله محمودی">فرج‌الله محمودی</a> است.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سال ۱۳۴۶، تدریس ژئومورفولوژی را در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران">گروه جغرافیای دانشگاه تهران</a> به‌عهده گرفت. تمرکز مطالعات او بر روی لندفُرم‌ها و فرایندهای مناطق بیابانی و به‌ویژه بیابان لوت بود که حتی در برخی موارد به تشریح و تحلیل مبانی فرایندهای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="باد">بادی</a> و حمل <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="ماسه">ماسه</a> در دنیا کمک نمود.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> وی برای شناخت ژئومورفولوژی ایران به مدت ۷ سال (۱۳۵۷–۱۳۵۰) به بیشتر نقاط ایران سفر و اطلاعات ارزشمندی را دربارهٔ ژئومورفولوژی این کشور جمع‌آوری کرد. بخش عمدهٔ پیشرفت‌های علمی و آموزشی و تربیت متخصصان نسل جدیدتر ژئومورفولوژی در ایران مدیون زحمات فرج‌الله محمودی، <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%AF_%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D9%85" title="مقصود خیام">مقصود خیام</a> و <a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="عبدالحمید رجایی (صفحه وجود ندارد)">عبدالحمید رجایی</a> است. علاوه بر ایشان، دانشمندان دیگری از جمله <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="محمود حریریان (صفحه وجود ندارد)">محمود حریریان</a>، <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مهدی صدیقی (صفحه وجود ندارد)">مهدی صدیقی</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D8%B9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بدیع‌الله فیروزی (صفحه وجود ندارد)">بدیع‌الله فیروزی</a>، جمشید جداری عیوضی و <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C" title="حسن احمدی">حسن احمدی</a> به گسترش دانش ژئومورفولوژی در ایران کمک کردند.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>تا پیش از تفکیک شاخه ژئومورفولوژی از <a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="جغرافیای طبیعی">جغرافیای طبیعی</a>، دانشجویان مقاطع <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="کارشناسی ارشد">کارشناسی ارشد</a> و دکتری، به دلخواه پایان‌نامهٔ خود را در یکی از موضوعات اقلیم‌شناسی یا ژئومورفولوژی می‌گذراندند. پس از تفکیک این گرایش‌های رشته جغرافیای طبیعی به ژئومورفولوژی و اقلیم‌شناسی، رشته ژئومورفولوژی طی نیمهٔ اول دهه ۱۳۷۰ خورشیدی در دانشگاه‌های تهران و تبریز راه‌اندازی و سپس به دیگر واحدهای دانشگاهی کشور گسترش می‌یابد. در حال حاضر علاوه بر مقطع کارشناسی، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای ژئومورفولوژی در دانشگاه‌های بزرگ دولتی و برخی واحدهای <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="دانشگاه آزاد اسلامی">دانشگاه آزاد اسلامی</a> پذیرفته می‌شوند. اکنون <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران">دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران</a> با مساعدت‌های <a href="/wiki/%D9%85%D8%A4%D8%B3%D8%B3%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران">موسسه جغرافیا</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="انجمن ایرانی ژئومورفولوژی">انجمن ایرانی ژئومورفولوژی</a> کانون اصلی فعالیت‌های ژئومورفولوژی در ایران به‌شمار می‌رود.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>انتشارات ژئومورفولوژی در ایران را می‌توان به سه بخش کتاب‌ها، مقاله‌ها و نقشه‌های ژئومورفولوژی تقسیم نمود. کتاب‌ها عمدتاً در زمینه مبانی ژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی کاربردی، ژئومورفولوژی ایران، فرهنگ ژئومورفولوژی و کاربرد <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%B4_%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="سنجش از دور">سنجش از دور</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="سیستم اطلاعات جغرافیایی">سیستم اطلاعات جغرافیایی</a> در ژئومورفولوژی منتشر شده‌اند. مقاله‌های ژئومورفولوژی نیز در مجلات گوناگون علمی- پژوهشی کشور که وابسته به دانشگاه‌ها یا موسسه‌های پژوهشی هستند، به چاپ می‌رسد. در این بین به‌ترتیب مقالات ژئومورفولوژی عمومی، ساختمانی، فرایندهای دامنه‌ای و رودخانه‌ای، ژئومورفولوژی دیرینه و تکامل چشم‌انداز، بیابان و فرایندهای بادی، ژئومورفولوژی ساحلی، هوازدگی و <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="کارست">کارست</a>، ماهیت و تاریخچه ژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی کاربردی و ژئومورفولوژی یخچالی بیشترین درصد مقالات را به‌خود اختصاص می‌دهند. فعالیت‌ها در زمینه تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژی در ایران چندان زیاد نبوده و منحصر به کارهای فرج‌الله محمودی، جمشید جداری عیوضی، محمدرضا ثروتی و سپس <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور">سازمان زمین‌شناسی</a> و در حال حاضر مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران می‌گردد.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="قلمرو_مطالعه"><span id=".D9.82.D9.84.D9.85.D8.B1.D9.88_.D9.85.D8.B7.D8.A7.D9.84.D8.B9.D9.87"></span>قلمرو مطالعه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: قلمرو مطالعه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Greenland.A2003233.1340.250m.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Greenland.A2003233.1340.250m.jpg/250px-Greenland.A2003233.1340.250m.jpg" decoding="async" width="250" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Greenland.A2003233.1340.250m.jpg/375px-Greenland.A2003233.1340.250m.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Greenland.A2003233.1340.250m.jpg/500px-Greenland.A2003233.1340.250m.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="3200" /></a><figcaption> تصویر ماهواره‌ای یک <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AF%D8%B1%D9%87" title="آبدره">آبدره (فیورد)</a> در <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%84%D9%86%D8%AF" title="گرینلند">گرینلند</a></figcaption></figure> <p>موضوع ویژه مطالعه ژئومورفولوژی سطح تماس و محل برخورد قلمرو سه‌گانه آبی، گازی و جامد است.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به عبارت دیگر محیط مطالعه ژئومورفولوژی محل تلاقی پوسته جامد زمین، هواکره و آب‌کره است. سطح زمین از منابع گوناگون انرژی بهره‌مند می‌شود و قلمرو فیزیکی و جغرافیایی ویژه‌ای را به‌وجود می‌آورد که ویژگی عمدهٔ آن تحرک و پویایی (دینامیک) آن است. این پویایی در مقیاس زمانی و مکانی، در سطوح کاملاً متفاوت ظاهر می‌گردد که در بُعد زمانی به میلیاردها سال تحول <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="ژئوفیزیک">ژئوفیزیکی</a> کره زمین مربوط می‌شود و در بعد مکانی از ذره بسیار کوچک در حد <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86" title="یون">یون‌ها</a> تا <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="سیاره">سیاره</a> زمین گسترش می‌یابد. موضوعات ژئومورفولوژی که بخش اعظم محیط طبیعی یا قلمرو فیزیکی و جغرافیایی را تشکیل می‌دهد، از این قاعده مستثنی نیست و مطالعات آن در زمان و مکان‌های مختلف از چندین روز تا چندین میلیارد سال، و در مقیاس میکروسکوپی تا مقیاس کره زمین انجام می‌شود. <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="پوسته">پوسته زمین</a> و سطح آن به‌طور دائم در معرض کشمکش و تعارض عوامل دینامیک درونی و دینامیک بیرونی قرار گرفته و پیوسته می‌کوشد به یک تعادل و پایداری نسبی دست یابد. اشکال موجود در زمین نیز حاصل و عمل مشترک این دو عامل (دینامیک درونی و دینامیک بیرونی زمین) هستند. </p><p>ناهمواری‌های اولیه یا اصلی زمین بر اثر دخالت نیروهای درونی به‌وجود می‌آیند؛ بنابراین اشکال اولیه ناهمواری‌ها حاصل دخالت مستقیم دینامیک درونی زمین است. نیروهای دینامیک درونی از داخل زمین منشأ می‌گیرد و شامل فعالیت‌های <a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="آتشفشان">آتشفشانی</a>، انتقال آرام حرارت کره زمین به سطح و فعالیت‌های زمین‌ساختی است. معمولاً این نیروها سبب تغییرات بزرگ‌مقیاس در سطح زمین می‌گردند. نیروهای دینامیک بیرونی زمین نیز از <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C" title="منظومه شمسی">منظومه شمسی</a> منشأ می‌گیرد و شامل نیروی <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="انرژی خورشیدی">انرژی خورشیدی</a> و عوامل اقلیمی است.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> دینامیک بیرونی زمین در ارتباط با شرایط اقلیمی در حالت‌های مختلف بر سطح زمین اثر کرده و اشکال آن را در طول زمان، متناسب با ماهیت اشکال اولیه و مکان قرارگیری آن‌ها در سطح زمین تغییر داده و چهرهٔ جدیدی به آن‌ها می‌دهد.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در سطح کره زمین عواملی که موجب دگرگونی و تغییر شکل می‌شوند به عوامل <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="مورفوژنیک">مورفوژنیک</a> (شکل‌زا) معروف هستند و مطالعه آن‌ها در قلمرو ژئومورفولوژی قرار می‌گیرد. این روش بر اساس نگرش سیستمی است، زیرا عوامل یاد شده با یکدیگر در ارتباط کامل هستند. بدین ترتیب که عوامل شکل‌زا در یک سطح تماس منجر به تولید <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="سازند">سازندهای</a> سطحی، خاک و شکل‌بندی جدیدی می‌شوند. سازندهای سطحی در این قسمت از سطح زمین، از تغییرات تشکیلات زمین‌شناسی در تماس با هواکره و آب به‌دست می‌آید که به <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="هوازدگی">هوازدگی</a> معروف است.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در مطالعهٔ ناهمواری‌های پوسته جامد زمین می‌توان سه ناحیه به شرح زیر تشخیص داد: </p> <ul><li>زمین‌هایی که در آب فرورفته‌اند (اعماق دریاها و <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87" title="دریاچه">دریاچه‌ها</a>).</li> <li>زمین‌هایی که خارج از آب هستند یعنی خشکی‌ها.</li> <li>ناحیه تلاقی این دو یعنی <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84" title="ساحل">ساحل</a> که خود قلمرو ویژه‌ای است.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="مقایسه_ژئومورفولوژی_با_زمین‌شناسی"><span id=".D9.85.D9.82.D8.A7.DB.8C.D8.B3.D9.87_.DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D8.A8.D8.A7_.D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>مقایسه ژئومورفولوژی با زمین‌شناسی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: مقایسه ژئومورفولوژی با زمین‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ژئومورفولوژی باعث پیوند جغرافیا با زمین‌شناسی شده‌است. زمین‌شناسان به چگونگی پیدایش ناهمواری‌ها اهمیت بیشتری قائلند. در صورتی که جغرافیدانان به شکل کنونی اهمیت داده و بر عملکرد این اشکال تأکید می‌کنند.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="شاخه‌ها"><span id=".D8.B4.D8.A7.D8.AE.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>شاخه‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: شاخه‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پس از ظهور ژئومورفولوژی به‌عنوان یک شاخه علمی مستقل توسط ویلیام موریس دیویس، این علم در چهار قلمرو ژئومورفولوژی تاریخی، ژئومورفولوژی فرایند، ژئومورفولوژی مدرن و سپس ژئومورفولوژی کاربردی توسعه یافته‌است. در ژئومورفولوژی مدرن با عمر کوتاه، ژئومورفولوژیست‌ها سه موضوع مهم از زمین‌چهرها یعنی شکل، فرایند و <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان">زمان</a> را مطالعه می‌نمایند.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مطالعات فرایند (و مطالعات کمّی) برای سه یا چهار دهه از حاکمیتی جدی برخوردار گشت و مطالعات <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخی</a> که به واسطه مطالعات کمّی از میدان به‌دررفته بود بعداً با ساختاری قوی‌تر برگشت و در ترکیب با مطالعات فرایند، ژئومورفولوژی مدرن را به‌وجود آورد. ژئومورفولوژی کاربردی که بعد از جنگ جهانی دوم پدید آمد، زادهٔ ژئومورفولوژی مدرن است. در بطن این تحولات انواع دیگر شاخه‌های ژئومورفولوژی نیر به‌وجود آمدند که از جمله آن‌ها می‌توان به ژئومورفولوژی ساختمانی و ژئومورفولوژی اقلیمی اشاره نمود.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در حال حاضر دوشاخه اصلی ژئومورفولوژی عبارتند از ژئومورفولوژی نظری (محض) و ژئومورفولوژی عملی (کاربردی). ژئومورفولوژی نظری (محض) نیز متشکل از ژئومورفولوژی ساختمانی و (دینامیک درونی) و ژئومورفولوژی اقلیمی (دینامیک بیرونی) است.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_ساختمانی"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D9.85.D8.A7.D9.86.DB.8C"></span>ژئومورفولوژی ساختمانی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی ساختمانی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Active_Margin.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Active_Margin.svg/250px-Active_Margin.svg.png" decoding="async" width="250" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Active_Margin.svg/375px-Active_Margin.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Active_Margin.svg/500px-Active_Margin.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="287" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="فرورانش">فرورانش</a> یک <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="پوسته اقیانوسی">پوسته اقیانوسی</a> تحت تأثیر نیروی <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زمین‌ساخت صفحه‌ای">زمین‌ساخت صفحه‌ای</a> و تشکیل کمربند کوه‌زایی غیربرخوردی (مثال: <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%A2%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="رشته‌کوه آند">رشته‌کوه آند</a>).</figcaption></figure> <p>ژئومورفولوژی ساختمانی<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ناهمواری را در رابطه با ساختمان زمین‌شناسی بررسی می‌کند و سپس اشکال ساختمانی را طبقه‌بندی می‌نماید و از ماهیت سنگ‌ها و طرز قرار گرفتن آن‌ها و پدیده‌هایی که از عمل زمین‌ساخت (مانند خمیدگی‌های طبقات، شکستگی‌ها، چین‌ها و…) حاصل می‌شود، بحث می‌کند. به‌عبارت دیگر خطوط اصلی پیکرشناسی ساختمان زمین از طبیعت سنگ‌ها و نظم و ترتیب آن‌ها شناخته می‌شود<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و می‌توان گفت قسمت عمده شکل‌گیری‌های پوسته زمین به وسیله این علم شناخته می‌شوند. چنانچه ناهمواری را در رابطه با ساختمان زمین‌شناسی مطالعه کنیم و اشکال ساختمانی را طبقه‌بندی و تعریف نماییم با ژئومورفولوژی ساختمانی سر و کار خواهیم داشت. به عبارت دیگر اصول پیکرشناسی ساختمان زمین به کمک طبیعت سنگ‌ها یعنی ساختمان <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="سنگ‌شناسی">سنگ‌شناسی</a> و نظم و ترتیب آن‌ها، (یعنی ساختمان زمین) مورد مطالعه قرار می‌گیرند.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بر اساس نظریه‌ها و مباحث موجود در ژئومورفولوژی ساختمانی، یک سری نیروها تحت عنوان عوامل درون‌زا<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که منشأ آن‌ها <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%AF%D9%85%D8%A7" title="ماگما">ماگما</a> است، بر پوسته زمین اثر گذاشته و با حرکاتی مثل <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کوه‌زایی">کوه‌زایی</a> و <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B4%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خشکی‌زایی">خشکی‌زایی</a> آن را متأثر می‌سازند. در نتیجه این نیروها اسکلت اصلی ناهمواری‌های سطح کره زمین یا ناحیه‌ای از آن را پی‌ریزی نموده و واحدهای اصلی و بزرگ‌مقیاس ناهمواری را پدیدمی‌آورند. این‌گونه زمین‌چهرها را در قالب <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="توپوگرافی">ماکروتوپوگرافی</a> یا ماکروژئومورفولوژی مورد مطالعه قرار داد.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_اقلیمی"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D8.A7.D9.82.D9.84.DB.8C.D9.85.DB.8C"></span>ژئومورفولوژی اقلیمی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی اقلیمی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="ژئومورفولوژی اقلیمی">ژئومورفولوژی اقلیمی</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Badlands_at_the_Blue_Gate,_Utah.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Badlands_at_the_Blue_Gate%2C_Utah.JPG/250px-Badlands_at_the_Blue_Gate%2C_Utah.JPG" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Badlands_at_the_Blue_Gate%2C_Utah.JPG/375px-Badlands_at_the_Blue_Gate%2C_Utah.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Badlands_at_the_Blue_Gate%2C_Utah.JPG/500px-Badlands_at_the_Blue_Gate%2C_Utah.JPG 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3456" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%A8%D9%88%D9%85" title="بدبوم">بدبوم‌های</a> پدید آمده در <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%84_(%D8%B3%D9%86%DA%AF)" title="شیل (سنگ)">شیل‌های</a> بریده‌شده توسط <a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%81%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="رود فرمونت (صفحه وجود ندارد)">رود فرمونت</a> در فلات کنویل شمالی در ایالت <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%A7" title="یوتا">یوتا</a> که به‌نام دروازه آبی معروف است. <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA" title="گرو کارل گیلبرت">گرو کارل گیلبرت</a> این منطقه را با جزئیات کامل مطالعه و تشریح کرد که اساس مشاهدات وی در بسیاری از مطالعات ژئومورفولوژیکی را شکل داد.</figcaption></figure> <p>ژئومورفولوژی اقلیمی<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از زیرشاخه‌های دانش ژئومورفولوژی است که ناهمواری‌های زمین را در رابطه با اثر اقلیم در ارتباط با ساختمان زمین‌شناسی بررسی می‌کند و ظهور اشکال ناهمواری را از طریق فرسایش تفریقی بیان می‌نماید.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ژئومورفولوژی اقلیمی به نقش عوامل سازنده دینامیک بیرونی و چگونگی عمل‌کرد آن‌ها به‌ترتیب دخالت زمانی و به تفکیک عامل می‌پردازد. مهم‌ترین عوامل دینامیک بیرونی <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7" title="دما">دما</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="بارندگی">بارندگی</a> و تغییرات فیزیکی آن‌ها بر حسب زمان و مکان می‌باشند<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که به‌صورت عوامل حمل مانند آب‌های جاری، باد و یخچال‌ها موجب کنده‌کاری ناهمواری‌ها گشته و کم و بیش موجب تخریب و از بین رفتن آن‌ها می‌گردند، مطالعه این گونه عوامل، ژئومورفولوژی [اقلیمی یا فرسایشی را تشکیل می‌دهد. ژئومورفولوژی اقلیمی به‌نحوی چهرهٔ ظاهری ناهمواری‌ها را بررسی می‌کند. در حالی که ژئومورفولوژی ساختمانی، استخوان‌بندی ناهمواری را در ارتباط با اهمیت نسبی و نظم و ترتیب توده‌هایی از سنگ مطالعه می‌نماید که در برابر فرسایش مقاومت‌های متفاوتی دارند.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ژئومورفولوژی اقلیمی و دینامیک بیرونی، نقش و تأثیر اتمسفر (هوا و اقلیم) و سایر عوامل خارجی را بر پوسته زمین و ناهمواری‌های آن بررسی می‌کند. در واقع یک‌سری نیروها تحت عنوان عوامل برون‌زا<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> وارد عمل شده و به دست‌کاری یا تغییر و تحول ساختمان و اسکلت ناهمواری‌ها می‌پردازد. این عوامل عبارتند از: عوامل اقلیم‌فرسا (اثر <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7" title="هوا">هوای ساکن</a>، اثر هوای جاری یا باد، <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE" title="یخ">یخ</a> و یخچال، بارندگی و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8" class="mw-redirect" title="رواناب">آب‌های روان</a>)، عوامل <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="بیوژنیک">بیوژنیک</a> (<a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گیاهان">گیاهان</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a>) و عوامل <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="آنتروپوژنیک">آنتروپوژنیک</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%86%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="تکنوژنیک">تکنوژنیک</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="انسان">انسان</a> و تکنولوژی وابسته به وی). منشأ و خاستگاه عوامل برون‌زا عمدتاً امواج <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="الکترومنیتیک">الکترومنیتیک</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="انرژی خورشیدی">انرژی خورشیدی</a>)، <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%A8" title="شیب">شیب</a> زمین، نیروی <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a>، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="نیروی کوریولیس">نیروی کوریولیس</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2" class="mw-redirect" title="گریز از مرکز">گریز از مرکز</a> و نیروی کشندی (<a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%B1_%D9%88_%D9%85%D8%AF" title="جزر و مد">جزر و مد</a>) و امثال آن است. این عوامل عمدتاً به‌صورت تغییر دهندهٔ ناهمواری‌ها وارد عمل شده و هدف نهایی آن‌ها کاهش و تقلیل حجم برجستگی‌ها، تسطیح ناهمواری‌ها و نهایتاً محو کامل آن‌ها است. این اَعمال در قالب سه فرایند تخریب و فرسایش، حمل و رسوب مواد صورت می‌گیرد. البته این اهداف زمانی تحقق می‌یابد که عوامل و نیروهای درون‌زا بدون واکنش بوده و حالت انفعالی داشته باشند. در حالی که چنین نبوده و به‌طور هم‌زمان با فعالیت نیروهای بیرونی، نیروهای درونی نیز وارد عمل شده و واکنش نشان می‌دهند.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_دیرینه"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D8.AF.DB.8C.D8.B1.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>ژئومورفولوژی دیرینه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی دیرینه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ژئومورفولوژی دیرینه<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> وضعیت ناهمواری‌های گذشته زمین را مورد بررسی قرار می‌دهد و دانشمندان علوم زمین از تجزیه و تحلیل آن، تاریخ زمین را مورد مطالعه قرار می‌دهند. همچنین علم خاک‌شناسی دیرینه در مطالعات ژئومورفولوژی دیرینه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ژئومورفولوژی دیرینه، ناهمواری‌های گوناگونی مورد مطالعه قرار می‌گیرد که عبارتند از: ناهمواری‌های به‌جا مانده، ناهمواری‌های دفن‌شده و ناهمواری‌های از زیرخاک درآمده.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ژئومورفولوژی_سیستماتیک"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C_.D8.B3.DB.8C.D8.B3.D8.AA.D9.85.D8.A7.D8.AA.DB.8C.DA.A9"></span>ژئومورفولوژی سیستماتیک</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: ژئومورفولوژی سیستماتیک"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ژئومورفولوژی سیستماتیک<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>پ ۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به دانش <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="رده‌بندی">رده‌بندی</a> چشم‌اندازهای طبیعی گفته می‌شود. از آنجا که پیچیدگی عارضه‌های سطح زمین گیج‌کننده است، رده‌بندی آن‌ها کار ساده‌ای نیست و به‌طور معمول این کار بر اساس برخی نظریات تکاملی انجام می‌شود.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فرایندها_در_ژئومورفولوژی"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7_.D8.AF.D8.B1_.DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C"></span>فرایندها در ژئومورفولوژی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: فرایندها در ژئومورفولوژی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Shahdad1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/f/f6/Shahdad1.jpg/250px-Shahdad1.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/f/f6/Shahdad1.jpg/375px-Shahdad1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/f/f6/Shahdad1.jpg/500px-Shahdad1.jpg 2x" data-file-width="512" data-file-height="384" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%AA" title="کلوت">کلوت‌های</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%B1_%D9%84%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="کویر لوت">کویر لوت</a></figcaption></figure> <p>به مجموعه عوامل و نیروهای درونی و بیرونی که باعث ایجاد تغییر در چشم‌انداز زمین شده، فرایند و به مجموعه شکل‌های ارضی که در نتیجه عملکرد فرایندهای گوناگون ایجاد می‌شوند، فرم گفته می‌شود.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فرایندهای اولیهٔ تشکیل‌دهنده بیشتر عوارض توپوگرافی سطح زمین شامل باد، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC" title="موج">امواج دریا</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84_(%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C)" title="انحلال (شیمی)">انحلال</a> <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="شیمیایی">شیمیایی</a>، حرکات توده‌ای، حرکت <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب زیرزمینی">آب‌های زیرزمینی</a>، جریان آب‌های سطحی، فعالیت‌های یخچالی، حرکات تکتونیکی و فعالیت‌های آتشفشانی است. به غیر از این فرایندهای اصلی و عمده، فرایندهای ژئومورفیک دیگری مانند فرایندهای بین‌یخچالی (<a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="ذوب">ذوب</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="انجماد">انجماد</a>)، انحلال نمک و عوامل فرازمینی مانند <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="شهاب‌سنگ">شهاب‌سنگ‌ها</a> نیز در تغییر شکل و چهره چشم‌اندازهای زمین دخالت دارند. امروزه علم ژئومورفولوژی به تبیین و تحلیل فرم و فرایندهای ژئومورفیک موجود در سطح زمین می‌پردازد که این موضوع حاکی از دیدگاه سیستمی در این علم است.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پیشرفت‌ها در زمینه <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="تاریخ زمین‌شناختی زمین">تاریخ زمین‌شناختی زمین</a>، ژئومورفولوژیست‌ها را قادر ساخته تا بتوانند مقیاس‌های زمانی زمین‌شناختی که در آن فرایندهای ژئومورفولوژیک صورت می‌گیرد را اندازه‌گیری نمایند.<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>۵۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای نوین مانند <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سامانه موقعیت‌یاب جهانی">سامانه موقعیت‌یاب جهانی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B1%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9" class="mw-redirect" title="مدل رقومی ارتفاع">مدل‌های رقومی</a> تهیه شده از تکنیک‌های سنجش از دور و اسکن <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B2%D8%B1" title="لیزر">لیزری</a> امکان مطالعه کمّی این فرایندها را فراهم ساخته‌است. از <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="مدل‌سازی">مدل‌سازی</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="شبیه‌سازی">شبیه‌سازی‌های</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%AA%D8%B1" class="mw-redirect" title="کامپیوتر">رایانه‌ای</a> نیز برای بررسی نحوه عمل این فرایندها در طول زمان استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_رودخانه‌ای"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B1.D9.88.D8.AF.D8.AE.D8.A7.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D8.A7.DB.8C"></span>فرایندهای رودخانه‌ای</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: فرایندهای رودخانه‌ای"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Meandri_uvca.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Meandri_uvca.jpg/250px-Meandri_uvca.jpg" decoding="async" width="250" height="103" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Meandri_uvca.jpg/375px-Meandri_uvca.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Meandri_uvca.jpg/500px-Meandri_uvca.jpg 2x" data-file-width="1463" data-file-height="600" /></a><figcaption>دره <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF" class="mw-redirect" title="پیچان‌رود">پیچان‌رود</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%A7%DA%86" title="اوواچ">اوواچ</a> در صربستان و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B3%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D9%87%D8%B1%D8%B2%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86" title="بوسنی و هرزگوین">بوسنی و هرزگوین</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg/250px-Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg" decoding="async" width="250" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg/375px-Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg/500px-Sand_dunes_of_Maranjab_Desert_in_Kavir_National_Park.jpg 2x" data-file-width="1594" data-file-height="1232" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%AA%D9%BE%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="تپه ماسه‌ای">تپه‌های ماسه‌ای</a> تشکیل‌شده بر اثر فرایندهای بادی در <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8" title="کویر مرنجاب">کویر مرنجاب</a></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="رسوب رودخانه‌ای">رسوب رودخانه‌ای</a></div> <p><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="رود">رودخانه‌ها</a> و نهرها به همراه آب، رسوبات را حمل و جابه‌جا می‌کنند. آب در هنگام جریان داشتن در بستر کانال خود قادر است رسوبات را به سمت پایین‌دست <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2" title="حوضه آبریز">حوضه</a> خود حمل و جابه‌جا نماید. این جابه‌جایی به شکل بار بستر و بار <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86" title="سوسپانسیون">معلق</a> یا محلول صورت می‌گیرد. میزان حمل رسوبات به مقدار موجود بودن رسوبات و میزان <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A8%DB%8C_(%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA)" title="دبی (کمیت)">دبی</a> رود دارد.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>همچنین رودخانه‌ها می‌توانند سنگ‌های بستر خود و دامنه‌های پیرامون خود را فرسایش داده و رسوبات جدیدی تولید نمایند. به‌این صورت رودخانه‌ها تنظیم‌کننده <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B7%D8%AD_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3" class="mw-redirect" title="سطح اساس">سطح اساس</a> در تحول و دگرگونی چشم‌اندازهای بزرگ‌مقیاس در محیط‌های غیریخچالی محسوب می‌شوند.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>۵۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>۵۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> رودخانه‌ها عاملی کلیدی در میان عناصر چشم‌انداز محسوب می‌شوند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_بادی"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A8.D8.A7.D8.AF.DB.8C"></span>فرایندهای بادی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: فرایندهای بادی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="فرسایش بادی">فرسایش بادی</a></div> <p><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="فرسایش بادی">فرایندهای بادی</a> حاصل فعالیت باد و به‌ویژه توانایی باد در شکل‌دادن و تغییر سطح زمین است. باد قادر به کاوش، جابه‌جایی و تراکم مواد است و در نواحی با <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پوشش گیاهی">پوشش گیاهی</a> ضعیف، عاملی مؤثر در فرسایش رسوبات سست به‌شمار می‌رود. اگرچه در بیشتر محیط‌ها آب و فرایندهای رودخانه‌ای قدرت حمل رسوب بیشتری نسبت به باد دارند ولی فرایندهای بادی در محیط‌هایی مانند <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="بیابان">بیابان</a> از اهمیت بیشتری برخوردار است.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>۶۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_دامنه‌ای"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.AF.D8.A7.D9.85.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D8.A7.DB.8C"></span>فرایندهای دامنه‌ای</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: فرایندهای دامنه‌ای"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Rockslide_at_Oddicombe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rockslide_at_Oddicombe.jpg/250px-Rockslide_at_Oddicombe.jpg" decoding="async" width="250" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rockslide_at_Oddicombe.jpg/375px-Rockslide_at_Oddicombe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Rockslide_at_Oddicombe.jpg/500px-Rockslide_at_Oddicombe.jpg 2x" data-file-width="2800" data-file-height="1863" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%B4" title="سنگ‌لغزش">سنگ‌لغزش</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%88%D9%86_(%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="دوون (شهرستان)">دوون</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="انگلستان">انگلستان</a></figcaption></figure> <p>سنگ و خاک تحت تأثیر نیروی <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a> به شکل <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D8%B2%D9%87" title="زمین‌خزه">خزش</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%B4" title="سنگ‌لغزش">لغزش</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_%DA%AF%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="روانه گلی">جریان‌های گِلی</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%B4" title="سنگ‌ریزش">ریزش</a> به سمت پایین دامنه جابه‌جا می‌شود. این فرایندها علاوه بر کره زمین در <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AF_(%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87)" class="mw-redirect" title="ناهید (سیاره)">ناهید</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ">مریخ</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تیتان">تیتان</a> و <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%BE%D8%AA%D9%88%D8%B3_(%D9%85%D8%A7%D9%87)" class="mw-redirect" title="یاپتوس (ماه)">یاپتوس</a> نیز دیده شده‌است. فرایندهای دامنه‌ای می‌توانند <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="توپولوژی">توپولوژی</a> سطح دامنه‌ها را تغییر دهند که این تغییر نیز به نوبه خود می‌تواند باعث تغییر در فرایندهای دامنه‌ای شود. آن‌دسته از فرایندهای دامنه‌ای که به حد آستانه بحرانی می‌رسند، قادر به جابه‌جایی حجم بسیار زیادی از مواد به‌صورت بسیار سریع می‌باشند که این موضوع، فرایندهای دامنه‌ای را به عاملی بسیار مهم در تغییر چشم‌اندازهای دارای فعالیت تکتونیکی تبدیل ساخته‌است.<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>۶۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در سطح زمین، فرایندهای <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="بیولوژی">زیستی</a> مانند حفاری موجودات زنده یا اثرات ریشه درختان نیز ممکن است نقش مهمی در میزان و شدت فرایندهای دامنه‌ای ایفا نماید.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>۶۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%B4" title="زمین‌لغزش">زمین‌لغزش</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D8%B2%D8%B4" class="mw-redirect" title="زمین‌خزش">زمین‌خزش</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%B4" title="سنگ‌ریزش">سنگ‌ریزش</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%B4" title="سنگ‌لغزش">سنگ‌لغزش</a>، و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_%DA%AF%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="روانه گلی">روانه گلی</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG/250px-Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG/375px-Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG/500px-Grosser_Aletschgletscher_3178.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال</a> Aletsch در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3" title="سوئیس">سوئیس</a>، بزرگ‌ترین <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال</a> <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE" title="آلپ">آلپ</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_یخچالی"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DB.8C.D8.AE.DA.86.D8.A7.D9.84.DB.8C"></span>فرایندهای یخچالی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: فرایندهای یخچالی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال طبیعی</a></div> <p><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="یخچال طبیعی">یخچال‌ها</a> با وجود گسترش جغرافیایی محدود، از عوامل مؤثر در تغییر چشم‌اندازها به‌شمار می‌روند. حرکت تدریجی یخ به‌سمت پایین باعث سایش و برداشت سنگ‌های زیرین و کناری یخچال می‌شود. سایش یخچال موادی ریزدانه به‌نام <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="آردسنگ">آردسنگ یخچالی</a> تولید می‌کند. آوار و رسوباتی که توسط یخچال حمل شده و پس از عقب‌نشینی یخچال به‌جا می‌ماند <a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%D8%B1%D9%81%D8%AA" class="mw-redirect" title="یخرفت">یخرفت</a> نام دارد. فرسایش یخچالی باعث ایجاد <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87_%DB%8C%D9%88_%D8%B4%DA%A9%D9%84" class="mw-redirect" title="دره یو شکل">دره‌های U شکل</a> می‌شود، برخلاف دره‌های V شکل که منشاٰ رودخانه‌ای دارند.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>۶۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>همراهی فرایندهای یخچالی با دیگر عناصر چشم‌انداز به‌ویژه فرایندهای رودخانه‌ای و دامنه‌ای عامل مهمی در شکل‌دهی و تغییر چشم‌اندازهای دوره <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86" title="پلیستوسن">پلیوپلیستوسن</a> است و رسوبات آن در محیط‌های کوهستانی مرتفع به‌جای مانده‌است. در محیط‌هایی که در دوران اخیر تحت تأثیر یخچال بوده‌اند ولی در حال حاضر اثری از یخچال در آن‌ها وجود ندارد در مقایسه با محیط‌هایی که هرگز یخچالی نبوده‌اند، میزان تغییر و تحول بیشتری در چشم‌انداز به چشم می‌خورد. فرایندهای ژئومورفیک غیریخچالی که در عین حال توسط یخچال‌های دوران گذشته شکل گرفته‌اند، به نام فرایندهای نیمه‌یخچالی نامیده می‌شود. این مفهوم با فرایندهای بین‌یخچالی که به‌طور مستقیم با تشکیل و ذوب یخ مرتبط است، تفاوت دارد.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_ساحلی"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B3.D8.A7.D8.AD.D9.84.DB.8C"></span>فرایندهای ساحلی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: فرایندهای ساحلی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Erodedcliffpacifica.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Erodedcliffpacifica.jpg/250px-Erodedcliffpacifica.jpg" decoding="async" width="250" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Erodedcliffpacifica.jpg/375px-Erodedcliffpacifica.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Erodedcliffpacifica.jpg/500px-Erodedcliffpacifica.jpg 2x" data-file-width="580" data-file-height="334" /></a><figcaption>تخریب خانه‌های ساحل <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%81%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%8C_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="پاسیفیکا، کالیفرنیا">پاسیفیکا، کالیفرنیا</a> پس از یک <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="توفان">توفان</a> بزرگ در سال ۱۹۹۷</figcaption></figure> <p>باد، امواج، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%B1_%D9%88_%D9%85%D8%AF" title="جزر و مد">جزر و مد</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جریان دریایی">جریان‌های دریایی</a> مهم‌ترین فرایندهای تأثیرگذار در آب‌های <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84" title="ساحل">ساحلی</a> هستند. این فرایندها انرژی لازم را برای شکل‌دهی یا تغییر نوار ساحلی از طریق فرسایش، حمل و رسوب‌گذاری تأمین می‌کنند. با وجود این‌که امواج، جزر و مد و جریان‌های دریایی در ارتباط با همدیگر عمل می‌کنند، ولی یکی از فرایندها ممکن است اثر دیگر فرایندها را افزایش یا کاهش دهد.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>فرایندهای ساحلی از راه‌های مختلفی ایجاد می‌شوند و برخی نیز چندین منشأ دارند. انواع جریان‌های ساحلی عبارتند از: </p> <ul><li>جریان <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8" title="گرداب">گردابی</a>: زمانی که آب حاصل از شکست امواج، به‌طور زاویه‌دار به خط ساحلی می‌رسند، این نوع جریان تشکیل می‌شود.</li> <li>جریان ناشی از امواج: هنگامی که امواج به‌طور زاویه‌دار به خط ساحلی می‌رسند، موجب جریان آب در امتداد ساحل می‌شوند و این جریان را ایجاد می‌کند.</li> <li>جریان جزر و مدی: در اثر حرکات جزر و مدی و بالا و پایین رفتن آب بر اثر جزر و مد ایجاد می‌شود.</li> <li>جریان <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3" title="اقیانوس">اقیانوسی</a>: حرکت توده‌ای و آرام آب در واکنش به تغییرات <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C_(%D8%A2%D8%A8)" title="شوری (آب)">شوری</a> و دمای آب و فشار اتمسفر و باد است.</li> <li>جریان ناشی از وزش باد: در جهت وزش باد ایجاد می‌شود.</li> <li>جریان رودخانه‌ای: جایی که رودخانه وارد دریا می‌شود، این نوع جریان ایجاد می‌شود.</li></ul> <p>همچنین جریان‌های ناشی از اختلاف <a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="چگالی">چگالی</a> نیز وجود دارد که آب از مناطق با چگالی بیشتر به مناطقی با چگالی کمتر حرکت می‌کند ولی در سواحل تأثیری ندارند.<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>۶۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_زمین‌ساختی"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.DB.8C"></span>فرایندهای زمین‌ساختی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=22" title="ویرایش بخش: فرایندهای زمین‌ساختی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ZagrosFTB.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/ZagrosFTB.png/250px-ZagrosFTB.png" decoding="async" width="250" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/ZagrosFTB.png/375px-ZagrosFTB.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/ZagrosFTB.png/500px-ZagrosFTB.png 2x" data-file-width="1184" data-file-height="912" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B3%D9%84_%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%B3" title="گسل سراسری زاگرس">گسل سراسری زاگرس</a> (به رنگ زرد) و دیگر گسل‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%B3" title="زاگرس">زاگرس</a> که بر اثر فرایندهای زمین‌ساختی پدید آمده‌اند.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA" title="زمین‌ساخت">زمین‌ساخت</a></div> <p>تأثیرات تکتونیک (زمین‌ساخت) بر ژئومورفولوژی می‌تواند در بازه‌ای از چند میلیون سال تا یک دقیقه یا کمتر متغیر باشد. تأثیرات زمین‌ساخت بر چشم‌اندازها وابستگی زیادی به ویژگی‌های <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="سنگ بستر">سنگ بستر</a> زیرین دارد که شکل‌گیری نوع مورفولوژی زمین‌ساختی را کنترل می‌کند. <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87" title="زمین‌لرزه">زمین‌لرزه</a> می‌تواند در عرض چند دقیقه اراضی وسیعی را به در آب غرق کرده و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="تالاب">تالاب‌های</a> جدید ایجاد نماید. تغییرات <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="ایزوستازی">ایزوستاتیک</a> در طول صدها یا هزاران سال می‌تواند تغییرات قابل‌توجهی را ایجاد نماید و باعث فرسایش کمربندهای <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کوه‌زایی">کوه‌زایی</a> و کمربندهای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A2%D9%85%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="بالاآمدگی زمین‌ساختی">بالازدگی</a> در زمین شود. حرکات بلندمدت <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="تکتونیک صفحه‌ای">تکتونیک صفحه‌ای</a> باعث بالاآمدگی کمربندهای <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کوه‌زایی">کوه‌زایی</a>، تشکیل رشته‌کوه‌های بزرگ به‌صورت کانون فرایندهای رودخانه‌ای و دامنه‌ای و تولید رسوب در مدت طولانی گردد. فرایندهای عمیق‌تر در <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="گوشته">گوشته</a> زمین مانند گازهای گوشته و لایه‌لایه شدن سنگ‌کره زیرین نیز می‌تواند در طولانی‌مدت (بیش از میلیون سال) و در مقیاس بزرگ (هزاران <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D8%B9" title="کیلومتر مربع">کیلومتر مربع</a>) نقش مهمی را در تغییر و تحول <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="توپوگرافی">توپوگرافی</a> زمین ایفا نماید.<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">[</span>۶۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>۶۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_آذرین"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A2.D8.B0.D8.B1.DB.8C.D9.86"></span>فرایندهای آذرین</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=23" title="ویرایش بخش: فرایندهای آذرین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Pahoeoe_fountain_edit2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Pahoeoe_fountain_edit2.jpg/250px-Pahoeoe_fountain_edit2.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Pahoeoe_fountain_edit2.jpg/375px-Pahoeoe_fountain_edit2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Pahoeoe_fountain_edit2.jpg/500px-Pahoeoe_fountain_edit2.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1600" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87" title="گدازه">گدازه‌های</a> ناشی از <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فوران آتشفشانی">فوران آتشفشانی</a> در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جزایر هاوایی">جزایر هاوایی</a>.</figcaption></figure> <p>فرایندهای <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="آذرین">آذرین</a> آتشفشانی (فورانی) و <a href="/wiki/%DA%98%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87" title="ژرف‌توده">پلوتونیک</a> (نفوذی) تأثیرات مهمی در ژئومورفولوژی دارند. فعالیت آتشفشان‌ها باعث تجدید جوانی چشم‌اندازها، پوشیده شدن سطوح قدیمی با <a href="/wiki/%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87" title="گدازه">گدازه</a>، انتشار مواد <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="جریان آذرآواری">آذرآواری</a> و تغییر مسیر رودخانه‌ها می‌گردد. <a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B7_%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مخروط آتشفشانی">مخروط‌های آتشفشانی</a> ایجاد شده بر اثر فوران، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="توپوگرافی">توپوگرافی</a> مهمی را می‌سازد که می‌تواند تحت تأثیر دیگر فرایندهای سطحی قرار گیرد. <a href="/wiki/%DA%98%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87" title="ژرف‌توده">سنگ‌های نفوذی</a> که در عمق زمین سرد و محکم شده‌اند، بسته به این‌که دارای تراکم کمتر یا متراکم‌تر از سنگ پیشین باشند، می‌توانند باعث بالاآمدگی یا نشست سطوح شوند.<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>۶۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرایندهای_زیستی"><span id=".D9.81.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.DB.8C"></span>فرایندهای زیستی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=24" title="ویرایش بخش: فرایندهای زیستی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تعامل موجودات زنده با لندفرم‌ها یا فرایندهای بیومورفولوژیک به شکل‌های گوناگون باشد. <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a> می‌تواند از راه‌های گوناگونی مانند تأثیر <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="بیوشیمی">بیوشیمی</a> بر هوازدگی و انحلال شیمیایی، تأثیر فرایندهای مکانیکی مانند حفاری موجودات زنده و تأثیر رشد درختان بر تشکیل خاک و حتی کنترل فرسایش جهانی خاک از طریق مدل‌سازی آب‌وهوایی و تعادل <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%86" class="mw-redirect" title="دی‌اکسیدکربن">دی‌اکسیدکربن</a> بر بسیاری از فرایندهای ژئومورفیک تأثیر بگذارد. چشم‌اندازهای زمینی که در آن نقش عوامل بیولوژیک در فرایندهای سطحی کاملاً قابل چشم‌پوشی باشد، بسیار نادر است ولی ممکن است اطلاعات مهمی برای مطالعه ژئومورفولوژی سایر سیارات مانند مریخ را دربرداشته باشند.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>۷۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مقیاس_در_ژئومورفولوژی"><span id=".D9.85.D9.82.DB.8C.D8.A7.D8.B3_.D8.AF.D8.B1_.DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C"></span>مقیاس در ژئومورفولوژی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=25" title="ویرایش بخش: مقیاس در ژئومورفولوژی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Baltoro_glacier_from_air.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Baltoro_glacier_from_air.jpg/250px-Baltoro_glacier_from_air.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Baltoro_glacier_from_air.jpg/375px-Baltoro_glacier_from_air.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Baltoro_glacier_from_air.jpg/500px-Baltoro_glacier_from_air.jpg 2x" data-file-width="2848" data-file-height="2136" /></a><figcaption>یخچال بالتورو در <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%85_(%DA%A9%D9%88%D9%87)" class="mw-redirect" title="قراقروم (کوه)">قراقروم</a> <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پاکستان">پاکستان</a> با ۶۲ کیلومتر طول یکی از بزرگ‌ترین یخچال‌های کوهستانی دنیاست.</figcaption></figure> <p>فرایندهای گوناگون ژئومورفولوژی در مقیاس‌های زمانی و مکانی متفاوتی عمل می‌کنند. همچنین ممکن است واکنش و پاسخ چشم‌اندازها به نیروهایی مانند اقلیم و تکتونیک بر اساس مقیاسی که فرایندها در آن رخ می‌دهد، انجام شود. امروزه این دیدگاه‌ها به‌عنوان کلیدی در مطالعات ژئومورفولوژی به‌شمار می‌روند.<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>۷۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>به‌منظور سهولت در دسته‌بندی مقیاسی چشم‌اندازها، برخی ژئومورفولوژیست‌ها از این <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="رده‌بندی">رده‌بندی</a> استفاده می‌کنند: </p> <ul><li>یکم: <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="قاره">قاره‌ها</a>، حوضه‌های اقیانوسی و مناطق اقلیمی (~۱۰۰۰۰۰۰۰ <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D8%B9" title="کیلومتر مربع">کیلومتر مربع</a>)</li> <li>دوم: <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="سپر (زمین‌شناسی)">سپرها</a>، مانند <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="سپر بالتیک">سپر بالتیک</a> و رشته‌کوه‌ها (~۱۰۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع)</li> <li>سوم: سرزمین‌های دور از دریا، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" class="mw-redirect" title="ساحل (منطقه)">منطقه ساحل</a> (~۱۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع)</li> <li>چهارم: <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%81" class="mw-redirect" title="ماسیف">ماسیف‌ها</a> مانند ماسیف سانترال در فرانسه یا گروهی از لندفرم‌های مرتبط (~۱۰۰۰۰ کیلومتر مربع)</li> <li>پنجم: دره رودخانه‌ها (~۱۰۰۰ کیلومتر مربع)</li> <li>ششم: کوه‌ها یا آتشفشان‌های منفرد، دره‌های کوچک (~۱۰۰ کیلومتر مربع)</li> <li>هفتم: دامنه‌ها، کانال‌های جریانی و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="پای‌رود">خورها</a> (~۱۰ کیلومتر مربع)</li> <li>هشتم: <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%A9%D9%86%D8%AF" title="آبکند">آبکندها (گالی)</a> (~۱ کیلومتر مربع)</li> <li>نهم: پدیده‌های در اندازه <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%B1" title="متر">متر</a><sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کاربردها"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF.D9.87.D8.A7"></span>کاربردها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=26" title="ویرایش بخش: کاربردها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ژئومورفولوژی با سایر رشته‌های علوم طبیعی چون هیدرولوژی، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی">کشاورزی</a>، آب و هوا، جنگل و مرتع، <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهندسی رودخانه">مهندسی رودخانه‌ها</a> و نیز خاک‌شناسی و سنگ‌شناسی ارتباط دارد و در توجیه مسائل از این علوم بهره می‌برد. به‌همین جهت پس از جنگ جهانی دوم، ژئومورفولوژی کاربردی در اغلب کشورهای جهان با روش سیستماتیک و با اهمیت خاص مورد توجه قرار گرفته‌است و بررسی عوامل گوناگون را به‌طور ترکیبی مدنظر می‌گیرد و می‌تواند پاسخگوی نیازهای برنامه‌های علوم طبیعی باشد.<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>۷۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><b>کاربرد در مطالعات ژئوفیزیک</b></li></ul> <p>ژئومورفولوژی با فراهم آوردن مقدمات لازم جهت استفاده از روش‌های پرخرج مانند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%AF" title="رادیوسوند">سونداژهایی</a> که در ژئوفیزیک رایج است یا هدایت آن‌ها از برتری خاصی برخوردار است. به این ترتیب که استفاده از روش‌های ژئوفیزیک و سونداژها به هزینه‌های بسیار زیادی نیاز دارد. با توسل به روش‌های ژئومورفولوژی می‌توان محل‌های مناسبی را انتخاب کرد که احتمال توفیق به‌کارگیری از روش‌های مذکور در آن بیشتر باشد. بدین ترتیب از هدر رفتن هزینه‌های سنگین در اعمال روش‌های ژئوفیزیک جلوگیری می‌شود.<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>۷۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><b>کاربرد در مطالعات زمین‌شناسی</b></li></ul> <p>زمین‌شناسانی که اطلاعات کافی از اصول ژئومورفولوژی دارند به کمک داده‌های حاصل از مطالعات اشکال ناهمواری‌ها، خطوط اصلی اشکال تکتونیک را که از مهم‌ترین موضوعات زمین‌شناسی است، مشخص می‌کنند. همچنین کاربرد ژئومورفولوژی در زمین‌شناسی و تفسیر <a href="/wiki/%D8%B9%DA%A9%D8%B3_%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="عکس هوایی">عکس‌های هوایی</a> به منظور شناسایی <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AE%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86" title="رخنمون">برون‌زدها</a> اهمیت دارد که به <a href="/wiki/%D9%81%D8%AA%D9%88%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="فتوژئولوژی">فتوژئولوژی</a> معروف است. استفاده از عکس‌های هوایی بیش‌تر در در مشخص نمودن واحدهای سنگ‌شناسی و وضع استقرار آن‌ها نسبت به‌هم است که به رخساره و ماهیت سنگ‌ها پی می‌بریم. همچنین در پژوهش‌های زمین‌شناسی که بر پایه اصول منطقی استوار باشد، کشف معادن بزرگ مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3" title="مس">مس</a>، <a href="/wiki/%D8%B7%D9%84%D8%A7" title="طلا">طلا</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D8%AA" class="mw-redirect" title="نفت">نفت</a> و… به سهولت و به سرعت امکان‌پذیر می‌شود.<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>۷۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><b>کاربرد در مطالعات رسوب‌شناسی</b></li></ul> <p>ویژگی <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="سنگ‌های رسوبی">سنگ‌های رسوبی</a> با نوع و جنس مواد تشکیل دهنده آن‌ها و با کیفیت انباشته‌شدن این مواد روی یکدیگر و نوع تغییر شکل آن‌ها و تبدیل مواد به سنگ (<a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DA%98%D9%86%D8%B2" class="mw-redirect" title="دیاژنز">دیاژنز</a>) در ارتباط است. گرچه مرحله تبدیل مواد به سنگ‌های رسوبی یعنی مرحله دیاژنز در قلمرو مطالعات زمین‌شناسی قرار می‌گیرد، ولی در مرحله اولیه آن یعنی نحوه پیدایش مواد تشکیل دهنده رسوبات و چگونگی حمل و رسوب‌یافتن آن‌ها در قلمرو مطالعات ژئومورفولوژی قرار دارد. ماهیت سنگ‌های رسوبی از نظر توصیفی که به <a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="پتروگرافی">پتروگرافی</a> معروف است و همچنین از جهت اندازه دانه‌های تشکیل دهنده آن که دانه‌بندی خوانده می‌شود مستقیماً به عوامل ژئومورفولوژی مربوط می‌شود. همچنین <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%DA%98%D9%86%D8%B2" class="mw-redirect" title="مورفوژنز">مورفوژنز</a>، با تخریب و فرسایش سنگ‌های مادر، نوع و مقدار مواد را که به حوضه‌های رسوبی می‌رسد تنظیم و هدایت می‌کند.<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>۷۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نقشه‌های_ژئومورفولوژی"><span id=".D9.86.D9.82.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.98.D8.A6.D9.88.D9.85.D9.88.D8.B1.D9.81.D9.88.D9.84.D9.88.DA.98.DB.8C"></span>نقشه‌های ژئومورفولوژی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=27" title="ویرایش بخش: نقشه‌های ژئومورفولوژی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg/250px-%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg" decoding="async" width="250" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg/375px-%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg/500px-%D0%A3%D0%BA%D1%80_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82%D0%B8.jpg 2x" data-file-width="2234" data-file-height="1805" /></a><figcaption> نقشه ژئومورفولوژی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین">اوکراین</a></figcaption></figure> <p>ژئومورفولوژی به عنوان علم بررسی و شناخت ناهمواری‌های زمین، و علمی با توانایی‌های مهندسی که با استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهایی قادر به برنامه‌ریزی است، بهترین مبنا را برای طبقه‌بندی زمین به‌دست می‌دهد. نقشه‌های ژئومورفولوژی یک منبع قدیمی برای ضبط اطلاعات چشم‌اندازها هستند. این نقشه‌ها در زمره بهترین ابزارها برای شناخت و درک چهارچوب حرکتی سطح زمین بوده و به کاربر اجازه تصمیم نهایی و تهیه نقشه تحولی چشم‌اندازهای کنونی یک ناحیه را می‌دهد. نقشه ژئومورفولوژی تحلیل ژئومورفولوژی یک منطقه معین را به‌صورت فضایی نشان می‌دهد و کلید پژوهش‌های مربوط به علوم زمین است. نقشه‌های ژئومورفولوژی دیدی کامل و سریع از شکل‌های مختلف ناهمواری‌های پوسته خارجی زمین و فرایندهایی که موجب پیدایش این شکل‌ها در رابطه با سازندهای زمین‌شناسی و اقلیم‌شناسی است، به‌دست می‌دهند. این نقشه‌ها به‌دلیل پیچیدگی ارائه و اطلاعات آن‌ها، اسنادی با استفاده محدود هستند. در حال حاضر نقشه‌های ژئومورفولوژی به‌عنوان روشی در ارزیابی <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="منابع طبیعی">منابع طبیعی</a> از سوی محققان <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="یونسکو">یونسکو</a> پذیرفته شده و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>۷۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="نقشه‌نگاری">نقشه‌کشی</a> ژئومورفولوژی در مقایسه با <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نقشه زمین‌شناسی">نقشه‌کشی زمین‌شناسی</a>، تکنیکی نسبتاً جدید محسوب می‌شود، زیرا ژئومورفولوژی علمی جوان‌تر از زمین‌شناسی است. نقشه‌های ژئومورفولوژی، پدیده‌های سطحی یا لندفرم‌ها را به تصویر کشیده و فرایندهای زمین‌شناسی بر سطح زمین را ثبت می‌کنند. یک نقشه ژئومورفولوژی ایدئال باید اطلاعاتی دربارهٔ مورفولوژی (فرایندهای شکل‌زا)، مورفومتری (ابعاد و اندازه‌ها)، مورفوژنز (منشأ و تکوین)، مورفوکرونولوژی (سن‌سنجی تغییرات) و مورفودینامیک (تغییرات و پویایی) هر شکل ارائه کند.<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>۷۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در قرن ۱۹ میلادی توضیح لندفرم‌ها با نقشه‌های جغرافیایی بود. نقشه‌کشی ژئومورفولوژیکی سنتی از زمانی که عکس‌های هوایی موجود بودند آغاز شد. <a href="/w/index.php?title=%D8%B2%DB%8C%DA%AF%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="زیگفرید پاسارگ (صفحه وجود ندارد)">زیگفرید پاسارگ</a> جغرافی‌دان <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آلمان">آلمانی</a> اولین نقشه ژئومورفولوژی را در سال ۱۹۱۴ برای ناحیه <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A8%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="استیدرمبا (صفحه وجود ندارد)">استیدرمبا</a> با مقیاس ۱:۲۵۰۰ تهیه کرد. در فاصله سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ کوشش‌ها و پیشنهادهای متعددی برای تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژی صورت گرفت اما درخواست‌های اصلی برای پوشش سراسری این نقشه‌ها از طرف برنامه‌ریزان و مهندسان کشاورزی پس از جنگ جهانی دوم بود. تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژی در مفهوم امروزی در دهه ۱۹۵۰ میلادی به وسیله <a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF" title="هلند">هلندی‌ها</a> و با هدف برنامه‌ریزی‌های اقتصادی آغاز شد. در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="استرالیا">استرالیا</a> نیز ارگان‌هایی مانند <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C_%D9%88_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C_%D9%87%D9%85%D8%B3%D9%88%D8%AF" class="mw-redirect" title="سازمان علمی و تحقیقات صنعتی همسود">سازمان علمی و تحقیقات صنعتی همسود</a> (C.S.I.R.O) بعد از چنگ جهانی دوم با استفاده از روش فیزیوگرافی اقدام به تهیه نقشه‌هایی از واحدهای ژئومورفولوژی در سرزمین‌های بکر و کمتر مطالعه‌شده به‌منظور ارائه یک طرح طبقه‌بندی مناسب جهت کشاورزی کردند. در روش C.S.I.R.O چشم‌اندازها واحدهایی تلقی می‌شوند که از نظر زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی دارای مشابهت‌هایی هستند و این اصول، مبنای برنامه‌ریزی <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="آمایش سرزمین">آمایش سرزمین</a> قرار می‌گیرد.<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>۷۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>نقشه ژئومورفولوژی ایران برای نخستین بار با مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰۰ در زمره مجموعه‌ای از نقشه‌های منطقه <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9" title="خاور نزدیک">خاور نزدیک</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%86" title="دانشگاه توبینگن">دانشگاه توبینگن</a> آلمان در سال ۱۹۹۰ توسط <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%AB%D8%B1%D9%88%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="محمدرضا ثروتی (صفحه وجود ندارد)">محمدرضا ثروتی</a> و با همکاری <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%AA%D9%84%D9%81_%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="دتلف بوشه (صفحه وجود ندارد)">دتلف بوشه</a> و <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%B1%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="گرونرت (صفحه وجود ندارد)">گرونرت</a> تهیه و منتشر شد. این نقشه با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، عکس‌های هوایی، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="تصویر ماهواره‌ای">تصاویر ماهواره‌ای</a>، مقالات و کتاب‌های محدود دربارهٔ ژئومورفولوژی ایران و تا حدودی مطالعات روی زمین تهیه گردید. این نقشه توسط محمدرضا ثروتی ترجمه و در <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87" title="مقیاس در نقشه">مقیاس</a> ۱:۲۵۰۰۰۰۰ در سال ۱۳۷۰ توسط <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B3%D9%84%D8%AD" title="سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح">سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح</a> چاپ و انتشار یافت و پایه و مبنای خوبی برای کارهای بعدی با مقیاس بزرگ‌تر به‌شمار می‌رود. نقشه ژئومورفولوژی ایران در مقیاس ۱:۱۰۰۰۰۰۰ نیز در سال ۱۳۷۳ توسط <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور">سازمان زمین‌شناسی کشور</a> در چهار برگ جدا از هم منتشر شد. طی چند سال اخیر <a href="/wiki/%D9%85%D8%A4%D8%B3%D8%B3%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران">مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران</a> چند برگ از اطلس ژئومورفولوژی کشور با مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰ را به چاپ رسانده‌است.<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>۸۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ژئوتوریسم"><span id=".DA.98.D8.A6.D9.88.D8.AA.D9.88.D8.B1.DB.8C.D8.B3.D9.85"></span>ژئوتوریسم</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=28" title="ویرایش بخش: ژئوتوریسم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:QeshmIsland.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/QeshmIsland.jpg/250px-QeshmIsland.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/QeshmIsland.jpg/375px-QeshmIsland.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/QeshmIsland.jpg/500px-QeshmIsland.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87_%DA%86%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87" title="دره چاه‌کوه">دره چاه‌کوه</a> در <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="ژئوپارک">ژئوپارک</a> جزیره <a href="/wiki/%D9%82%D8%B4%D9%85" class="mw-redirect" title="قشم">قشم</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Maranjab-kashan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/5/54/Maranjab-kashan.jpg/250px-Maranjab-kashan.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/5/54/Maranjab-kashan.jpg/375px-Maranjab-kashan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/5/54/Maranjab-kashan.jpg/500px-Maranjab-kashan.jpg 2x" data-file-width="929" data-file-height="622" /></a><figcaption>گردشگران در تپه‌های کویر <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8" class="mw-redirect" title="مرنجاب">مرنجاب</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg/250px-Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg" decoding="async" width="250" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg/375px-Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg/500px-Mud_Volcano_Hadi_Karimi.jpg 2x" data-file-width="3050" data-file-height="1912" /></a><figcaption>یک گل‌فشان در شهرستان <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="جاسک">جاسک</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="استان هرمزگان">استان هرمزگان</a></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="ژئوتوریسم">ژئوتوریسم</a></div> <p><b>ژئوتوریسم</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Geotourism</span></span>) یا <b>زمین‌گردشگری</b><sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>۸۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از دو بخش ژئو و توریسم تشکیل شده‌است بخش ژئو جاذبه‌های زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی و میراث <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="معدن">معدن‌کاری</a> را شامل می‌شود و بخش توریسم آن به عنوان موضوعی چند رشته‌ای، تمامی زیرساختهای صنعت <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="گردشگری">گردشگری</a> از جمله تفسیر، مدیریت، اقامت، تورها و… شامل می‌شود و به‌طور کلی با جاذبه‌های طبیعت بی‌جان سروکار دارد.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>۸۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>۸۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>مخاطبان ژئوتوریسم نه تنها متخصصان و کارشناسان زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی، بلکه گردشگران عادی و علاقه‌مندان طبیعت هستند. در جریان فعالیت‌های ژئوتوریسمی، بازدیدکنندگان ضمن بازدید از پدیده‌های زیبا و ویژه زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی، با مبانی پیدایش آن‌ها آشنا شده اهمیت وجودی آن‌ها را درمی‌یابند.<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">[</span>۸۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="گردشگری">گردشگری</a> از عوامل اصلی <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="توسعه پایدار">توسعه پایدار</a> در سطوح اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی است. ژئوتوریسم زیر مجموعه توریسم پایدار بوده و هدف آن حفظ منابع گردشگری در مقاصد است؛ یعنی هدایت گردشگران به نحوی که محل مورد بازدید برای نسل‌های آینده هم همان‌طور باقی‌مانده و قابل استفاده باشد.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>۸۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برای تشکیل تنوع زمین‌شناختی، تنوع و دگرگونی توسط فرایندهای بیرونی و درونی لازم است. طبیعت به‌طور دائم توسط فرسایش آبی و بادی در حال تنوع و دگرگونی است. این دگرگونی توسط خود عوامل فرسایش شکل می‌گیرد. مهم‌ترین عوامل پیدایش <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AE%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86" title="رخنمون">رخنمون‌ها</a>، اشکال و جلوه‌های زمین که موجب جلب گردشگران علاقه‌مند به پدیده‌های طبیعی می‌گردد، عبارتند از: </p> <ul><li>فرسایش‌ها</li> <li>آتشفشان‌ها</li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="چین‌خوردگی">چین‌خوردگی‌ها</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B3%D9%84" title="گسل">گسله‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF_%D9%86%D9%85%DA%A9%DB%8C" title="گنبد نمکی">گنبدها</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور">بلورهای</a> نمکی</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌سنگ مرجانی">تپه‌های مرجانی</a><sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">[</span>۸۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مهم‌ترین عامل ایجاد و شکل‌گیری پدیده‌های زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی، محسوب می‌شود. فرسایش آبی و بادی، تغییر درجه حرارت و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="تبلور">تبلور</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کانی">کانی‌ها</a> از عمده‌ترین محرک‌های عمل فرسایش در سطح زمین است. بارش <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%81" title="برف">برف</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="باران">باران</a>، رگبارهای فصلی، امواج دریا، پیشروی و پسروی آب دریاها، تغییر مسیر رودخانه‌ها، جریان سیلاب‌ها، نفوذ آب در <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="لایه‌های زمین">لایه‌های زمین</a> و انحلال سنگ‌ها و رسوبات <a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%DA%A9" title="آهک">آهکی</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9_%D9%84%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="خاک لای">سیلتی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%86" title="مارن">مارنی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="ماسه‌سنگ">ماسه‌سنگی</a> و شکل‌گیری <a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B1" title="غار">غارها</a> و حفره‌ها و دریاچه‌ها و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D8%A8_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="سفره آب زیرزمینی">سفره‌های آب زیرزمینی،</a> نفوذ آب در سنگ‌ها، انجماد و تخریب آن‌ها از جمله عواملی است که چهره طبیعت را دائم تغییر داده و رخنمون‌ها و جلوه‌های رنگارنگ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="کانی‌ها">کانی‌های</a> لایه‌های مختلف زمین را بیشتر نمایان می‌سازد.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>۸۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="زمین‌گردشگری_یا_ژئوتوریسم_در_ایران"><span id=".D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86.E2.80.8C.DA.AF.D8.B1.D8.AF.D8.B4.DA.AF.D8.B1.DB.8C_.DB.8C.D8.A7_.DA.98.D8.A6.D9.88.D8.AA.D9.88.D8.B1.DB.8C.D8.B3.D9.85_.D8.AF.D8.B1_.D8.A7.DB.8C.D8.B1.D8.A7.D9.86"></span>زمین‌گردشگری یا ژئوتوریسم در ایران</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=29" title="ویرایش بخش: زمین‌گردشگری یا ژئوتوریسم در ایران"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ایران باتنوع ژئومورفولوژیکی و زمین شناختی، اقلیم متنوع و ویژگی‌های زمین‌شناسی گوناگون و طبیعت بی جان بی‌نظیر، می‌تواند از پدیده‌های ژئومورفولوژیکی و زمین شناختی در سراسر کشور مانند <a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B1" title="غار">غارها</a>، تنگه‌ها، دره‌ها، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="فسیل">مناطق فسیلی</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87" title="دره">دره‌های نشستی</a>، شکاف‌های بزرگ زمین‌شناسی، سازندهای زمین‌شناختی، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="گل‌فشان">گل‌فشان‌ها</a>، زمین‌های کارستی، انواع کانی‌ها، هرم‌های ماسه‌ای، سواحل صخره‌ای – سنگی، معادن باستانی، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%AA" title="کلوت">کلوت‌ها</a> و غیره به‌عنوان ژئومورفولوژیکی و زمین شناختی در قالب ژئوسایت‌های بالقوه متعدد پس از تدارک زیرساخت‌های گردشگری به عنوان ابزاری کارساز در راستای توسعه ژئوتوریسم و تأسیس <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="ژئوپارک">ژئوپارک‌ها</a> مورد استفاده قرار دهد. <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="زمین‌گردشگری">زمین‌گردشگری</a> در ایران با تأسیس <a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D9%82%D8%B4%D9%85" title="ژئوپارک قشم">ژئوپارک قشم</a> در سال ۱۳۸۶ رسمیت یافت، اما به دلیل عدم وجود ابزار تفسیر زمین‌شناختی در این ژئوپارک در واقع به‌طور عملی هنوز صنعت زمین‌گردشگری در ایران راه‌اندازی و آغاز نشده‌است.<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>۸۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ایران در میان سایر کشورهای جهان از نظر آموزش‌های دانشگاهی و کتب درسی زمین‌گردشگری پیشرو بوده و برای مقطع کارشناسی زمین‌شناسی <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="دانشگاه پیام‌نور">دانشگاه پیام‌نور</a> و همچنین مقطع کارشناسی ارشد <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="اکوتوریسم">اکوتوریسم</a> در دانشگاه‌های کشور، درس دو واحدی مستقلی به‌نام ژئوتوریسم (زمین گردشگری)، ارائه و تدریس می‌شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=30" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="علوم زمین">علوم زمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="جغرافیای طبیعی">جغرافیای طبیعی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="یادداشت‌ها"><span id=".DB.8C.D8.A7.D8.AF.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>یادداشت‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=31" title="ویرایش بخش: یادداشت‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">γῆ</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">μορφή</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">λόγος</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Morphoclimatic</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Structural Geomorphology</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">Endogene Agents</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Climate Geomorphology</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Exogene Agents</span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text">Paleogeomorphology</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text">Systematic Geomorphology</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=32" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">«<i>زمین‌ریخت‌شناسی</i>» [<i>زمین‌شناسی</i>] هم‌ارزِ «<i>geomorphology</i>»؛ منبع: <cite id="CITEREFگروه_واژه‌گزینی" class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://apll.ir/واژه%E2%80%8Cگزینی/">گروه واژه‌گزینی</a>. جواد میرشکاری، ویراستار. <i>دفتر دوم</i>. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تهران">تهران</a>: انتشارات <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">فرهنگستان زبان و ادب فارسی</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-7531-37-0" title="ویژه:منابع کتاب/964-7531-37-0"><bdi>۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰</bdi></a> (ذیل سرواژهٔ <i>زمین‌ریخت‌شناسی1</i>)</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1+%D8%AF%D9%88%D9%85&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.series=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B5%D9%88%D8%A8+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A7%D8%AF%D8%A8+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.isbn=---&rft.au=%5Bhttps%3A%2F%2Fapll.ir%2F%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%25E2%2580%258C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%2F+%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%5D&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFInternational_Association_of_Geomorphologists2013">International Association of Geomorphologists، <i>Geomorphology</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمحمودی1383">محمودی، <i>ژئومورفولوژی ساختمانی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFچورلی1388">چورلی، <i>ژئومورفولوژی</i></a>، ۱.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۳۷</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFچورلی1388">چورلی، <i>ژئومورفولوژی</i></a>، ۱.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFدانشنامه_رشد2015">دانشنامه رشد، <i>ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFشکویی1383">شکویی، <i>فلسفه جغرافیا</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHuggett2003">Huggett, “Fundamentals of Geomorphology”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۳۹</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFشهداد1389">شهداد، «نقش ویلیام دیویس در جغرافیای آمریکا»، <i>رشد آموزش جغرافیا</i></a>، <bdi>۱۶</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFشهداد1389">شهداد، «نقش ویلیام دیویس در جغرافیای آمریکا»، <i>رشد آموزش جغرافیا</i></a>، <bdi>۱۹</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۳۹</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFدریو1385">دریو، <i>فلسفه جغرافیا</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFگنجی1386">گنجی، <i>جغرافیا از دارالفنون تا انقلاب اسلامی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمستوفی1387">مستوفی، «لوت زنگی احمد»، <i>گزارش‌های جغرافیایی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمستوفی1357">مستوفی، «شهداد و جغرافیای تاریخی دشت لوت»، <i>گزارش‌های جغرافیایی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۴۴</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGudie1990">Gudie, “Geomorphological Techniques”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۴۵</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۴۶</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۵۰</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFپایگاه_ملی_داده‌های_علوم_زمین2015">پایگاه ملی داده‌های علوم زمین، <i>مفاهیم ژئومورفولوژی نوین وژئومورفولوژی کاربردی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحافظی_مقدس1388">حافظی مقدس، <i>زمین‌ریخت‌شناسی کاربردی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمحمودی1382">محمودی، <i>ژئومورفولوژی دینامیک</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرجایی1380">رجایی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFتهرانی‌پاد1383">تهرانی‌پاد، <i>ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFلیوث_ویث1366" class="citation journal">لیوث ویث، گوردون (<bdi>۱۳۶۶</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ensani.ir/fa/article/download/277627">«جغرافیا و سیر تطور اندیشه‌های جغرافیائی (1)»</a>. <i>رشد آموزش جغرافیا</i> (۱۰): <bdi>۳۱</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D8%B1%D8%B4%D8%AF+%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7&rft.atitle=%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7+%D9%88+%D8%B3%DB%8C%D8%B1+%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1+%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C+%281%29&rft.issue=%DB%B1%DB%B0&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B3%DB%B1%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1366&rft.aulast=%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%AB+%D9%88%DB%8C%D8%AB&rft.aufirst=%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fensani.ir%2Ffa%2Farticle%2Fdownload%2F277627&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFChorley1965">Chorley, “A Re-evaluation of the Geomorphic System”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۳۹</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFزمردیان1388">زمردیان، <i>ژئومورفولوژی ایران</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمحمودی1383">محمودی، <i>ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFزمردیان1388">زمردیان، <i>ژئومورفولوژی ایران</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمحمودی1382">محمودی، <i>ژئومورفولوژی دینامیک</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمحمودی1387">محمودی، <i>ژئومورفولوژی اقلیمی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFزمردیان1388">زمردیان، <i>ژئومورفولوژی ایران</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFشیدگر1384">شیدگر، <i>ژئومورفولوژی سیستماتیک (به روایت تصویر)</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFموسویتقی‌زاده1389">موسوی و  تقی‌زاده، «فرم و فرایندهای رودخانه‌ای دشت خوزستان در کواترنر»، <i>رشد آموزش جغرافیا</i></a>، <bdi>۳۰</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFموسویتقی‌زاده1389">موسوی و  تقی‌زاده، «فرم و فرایندهای رودخانه‌ای دشت خوزستان در کواترنر»، <i>رشد آموزش جغرافیا</i></a>، <bdi>۳۰</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSummerfield1991">Summerfield, “Global Geomorphology”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDunai2010">Dunai, “Cosmogenic Nucleides”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#DTMintropage">Hunter College Department of Geography, “DTM intro page”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKnighton1998">Knighton, “Fluvial Forms & Processes”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStrahler1950">Strahler, “Equilibrium theory of erosional slopes approached by frequency distribution analysis”</a>; </span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBurbank2002">Burbank, “Rates of erosion and their implications for exhumation”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLeeder1999">Leeder, “Sedimentology and Sedimentary Basins”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFRoering1999">Roering, “Evidence for nonlinear, diffusive sediment transport on hillslopes and implications for landscape morphology”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGabet2003">Gabet, “The Effects of Bioturbation on Soil Processes and Sediment Transport”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBennett1996">Bennett, “Glacial Geology: Ice Sheets and Landforms”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFChurch1972">Church, “Paraglacial Sedimentation: A Consideration of Fluvial Processes Conditioned by Glaciation”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFبرد1392">برد، <i>ژئومورفولوژی ساحلی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFبرد1392">برد، <i>ژئومورفولوژی ساحلی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCserepes2000">Cserepes, “Geoid height versus topography for a plume model of the Hawaiian swell”</a>; </span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSeber1996">Seber, “Geophysical evidence for lithospheric delamination beneath the Alboran Sea and Rif–Betic mountains”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBates1980">Bates, “GLOSSARY OF GEOLOGY”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDietrich2006">Dietrich, “The search for a topographic signature of life”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAllen2008">Allen, <i>Time scales of tectonic landscapes and their sediment routing systems</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAllen2008">Allen, <i>Time scales of tectonic landscapes and their sediment routing systems</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFمعیری1390">معیری، <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرامشت1385">رامشت، <i>نقشه‌های ژئومورفولوژی (مجازها و نمادها)</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFشایان1387">شایان، «نقشه‌های ژئومورفولوژی، تاریخچه، ضرورت و کاربرد»، <i>فصل‌نامه جغرافیایی سپهر</i></a>، <bdi>۳۷</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFرامشت1375">رامشت، <i>کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»، <i>پژوهش‌های جغرافیای طبیعی</i></a>، <bdi>۱۵۰</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text">واژهٔ مصوب <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="فرهنگستان زبان و ادب پارسی">فرهنگستان زبان و ادب پارسی</a>، دفتر هشتم</span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنکوئی_صدری1388">نکوئی صدری، <i>مبانی زمین گردشگری، باتاکید بر ایران</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنیوسام1387">نیوسام، <i>قلمرو و ماهیت ژئوتوریسم، در کتاب ژئوتوریسم (جهانی)</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFوبگاه_ژئوتوریسم_ایران2013">وبگاه ژئوتوریسم ایران، <i>ژئوتوریسم</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحسین‌زاده1387">حسین‌زاده، «ژئوتوریسم، نگرشی نو در برنامه‌ریزی گردشگری، استان زنجان»، <i>مجموعه مقالات برگزیده همایش قابلیت‌ها، مراتع و راهکارهای توسعه گردشگری استان زنجان</i></a>، <bdi>۲۰۵</bdi>.</span> </li> <li id="cite_note-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-96">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFحریریان1369">حریریان، <i>کلیات ژئومورفولوژی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFاحمدی1386">احمدی، <i>ژئومورفولوژی کاربردی - فرسایش آبی</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFنکوئی_صدری1390">نکوئی صدری، <i>ژئوتوریسم</i></a>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=33" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32987365">.mw-parser-output .refbegin{font-size:90%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul{margin-left:0}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{margin-left:0;padding-left:3.2em;text-indent:-3.2em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul,.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul li{list-style:none}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{padding-left:1.6em;text-indent:-1.6em}}.mw-parser-output .refbegin-100{font-size:100%}.mw-parser-output .refbegin-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .refbegin-columns ul{margin-top:0}.mw-parser-output .refbegin-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="refbegin refbegin-columns references-column-width" style="column-width: 30em"> <ul><li><span class="citation book">«<i>زمین‌ریخت‌شناسی</i>» [<i>زمین‌شناسی</i>] هم‌ارزِ «<i>ژئومورفولوژی</i>» (geomorphology)؛ منبع: <cite id="CITEREFگروه_واژه‌گزینی" class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://apll.ir/واژه%E2%80%8Cگزینی/">گروه واژه‌گزینی</a>. جواد میرشکاری، ویراستار. <i>دفتر دوم</i>. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تهران">تهران</a>: انتشارات <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">فرهنگستان زبان و ادب فارسی</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-7531-37-0" title="ویژه:منابع کتاب/964-7531-37-0"><bdi>۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰</bdi></a> (ذیل سرواژهٔ <i>زمین‌ریخت‌شناسی۱</i>)</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1+%D8%AF%D9%88%D9%85&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.series=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D9%85%D8%B5%D9%88%D8%A8+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%A7%D8%AF%D8%A8+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&rft.isbn=---&rft.au=%5Bhttps%3A%2F%2Fapll.ir%2F%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%25E2%2580%258C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%2F+%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%5D&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span></li> <li><cite id="CITEREFنیوسامداولینگ1387" class="citation book">نیوسام، دیوید؛ داولینگ، راس (<bdi>۱۳۸۷</bdi>). <i>قلمرو و ماهیت ژئوتوریسم، در کتاب ژئوتوریسم (جهانی)</i>. ترجمهٔ ترجمه بهرام نکوئی صدری. تبریز: سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-530-415-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-530-415-5"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۵۳۰-۴۱۵-۵</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88+%D9%88+%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA+%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%8C+%D8%AF%D8%B1+%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8+%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85+%28%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%29&rft.place=%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2&rft.pub=%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87+%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF+%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D8%B3&rft.date=1387&rft.isbn=978-964-530-415-5&rft.aulast=%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%85&rft.aufirst=%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF&rft.au=%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%2C+%D8%B1%D8%A7%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFرامشت1385" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AA" title="محمدحسین رامشت">رامشت، محمدحسین</a> (<bdi>۱۳۸۵</bdi>). <i>نقشه‌های ژئومورفولوژی (مجازها و نمادها)</i>. تهران: انتشارات سمت.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%28%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7+%D9%88+%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%29&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%B3%D9%85%D8%AA&rft.date=1385&rft.aulast=%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AA&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFنکوئی_صدری1388" class="citation book">نکوئی صدری، بهرام (<bdi>۱۳۸۸</bdi>). <i>مبانی زمین گردشگری، باتاکید بر ایران</i>. تهران: انتشارات سمت. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-530-415-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-530-415-5"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۵۳۰-۴۱۵-۵</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%8C+%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%AF+%D8%A8%D8%B1+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%B3%D9%85%D8%AA&rft.date=1388&rft.isbn=978-964-530-415-5&rft.aulast=%D9%86%DA%A9%D9%88%D8%A6%DB%8C+%D8%B5%D8%AF%D8%B1%DB%8C&rft.aufirst=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFکزازی1385" class="citation journal">کزازی، الهام (<bdi>۱۳۸۵</bdi>). «ژئوتوریسم، نگرشی نو در برنامه‌ریزی گردشگری، استان زنجان». <i>مجموعه مقالات برگزیده همایش قابلیت‌ها، مراتع و راهکارهای توسعه گردشگری استان زنجان</i>. زنجان: <bdi>۲۰۵</bdi>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87+%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA+%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87+%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4+%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%8C+%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B9+%D9%88+%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86&rft.atitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%8C+%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4%DB%8C+%D9%86%D9%88+%D8%AF%D8%B1+%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%8C+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B0%DB%B5%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1385&rft.aulast=%DA%A9%D8%B2%D8%A7%D8%B2%DB%8C&rft.aufirst=%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFحریریان1369" class="citation book">حریریان، محمود (<bdi>۱۳۶۹</bdi>). <i>کلیات ژئومورفولوژی</i>. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF+%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&rft.date=1369&rft.aulast=%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFبرد1392" class="citation book">برد، اریک (<bdi>۱۳۹۲</bdi>). <i>ژئومورفولوژی ساحلی</i>. ترجمهٔ مجتبی یمانی و وحید محمدنژاد. تهران: دانشگاه تهران. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-03-6502-1" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-03-6502-1"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۰۳-۶۵۰۲-۱</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.date=1392&rft.isbn=978-964-03-6502-1&rft.aulast=%D8%A8%D8%B1%D8%AF&rft.aufirst=%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFاحمدی1386" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C" title="حسن احمدی">احمدی، حسن</a> (<bdi>۱۳۸۶</bdi>). <i>ژئومورفولوژی کاربردی - فرسایش آبی</i>. ج. اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-03-3544-4" title="ویژه:منابع کتاب/964-03-3544-4"><bdi>۹۶۴-۰۳-۳۵۴۴-۴</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C+-+%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4+%D8%A2%D8%A8%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.date=1386&rft.isbn=964-03-3544-4&rft.aulast=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C&rft.aufirst=%D8%AD%D8%B3%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFنکوئی_صدری1390" class="citation book">نکوئی صدری، بهرام (<bdi>۱۳۹۰</bdi>). <i>ژئوتوریسم</i>. تهران: انتشارات دانشگاه پیام‌نور.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B1&rft.date=1390&rft.aulast=%D9%86%DA%A9%D9%88%D8%A6%DB%8C+%D8%B5%D8%AF%D8%B1%DB%8C&rft.aufirst=%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFچورلیشوم1388" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%86%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C" title="ریچارد چورلی">چورلی، ریچارد</a>؛ شوم، استنلی (<bdi>۱۳۸۸</bdi>). <i>ژئومورفولوژی</i>. ج. اول، دیدگاه‌ها. ترجمهٔ احمد معتمد. تهران: سمت. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-459-171-6" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-459-171-6"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۴۵۹-۱۷۱-۶</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%B3%D9%85%D8%AA&rft.date=1388&rft.isbn=978-964-459-171-6&rft.aulast=%DA%86%D9%88%D8%B1%D9%84%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF&rft.au=%D8%B4%D9%88%D9%85%2C+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D9%84%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFکک1387" class="citation book">کک، رژه (<bdi>۱۳۸۷</bdi>). <i>ژئومورفولوژی اقلیمی</i>. ترجمهٔ فرج‌الله محمودی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-03-4112-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-03-4112-4"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۰۳-۴۱۱۲-۴</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.date=1387&rft.isbn=978-964-03-4112-4&rft.aulast=%DA%A9%DA%A9&rft.aufirst=%D8%B1%DA%98%D9%87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمعیری1390" class="citation book">معیری، مسعود (<bdi>۱۳۹۰</bdi>). <i>فرهنگ واژه‌های ژئومورفولوژی</i>. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-600-110-025-3" title="ویژه:منابع کتاب/978-600-110-025-3"><bdi>۹۷۸-۶۰۰-۱۱۰-۰۲۵-۳</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rft.place=%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&rft.date=1390&rft.isbn=978-600-110-025-3&rft.aulast=%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%B1%DB%8C&rft.aufirst=%D9%85%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFضهداد1389" class="citation journal">ضهداد، فرهاد (<bdi>۱۳۸۹</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webcitation.org/6s1VelKxF">«نقش ویلیام دیویس در جغرافیای آمریکا»</a>. <i>رشد آموزش جغرافیا</i>. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی. <b>۲۴</b> (۴): <bdi>۲۱–۱۶</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329125101-2155-14.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D8%B1%D8%B4%D8%AF+%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7&rft.atitle=%D9%86%D9%82%D8%B4+%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85+%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3+%D8%AF%D8%B1+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7&rft.volume=%DB%B2%DB%B4&rft.issue=%DB%B4&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B1-%DB%B1%DB%B6%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1389&rft.aulast=%D8%B6%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%AF&rft.aufirst=%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ensani.ir%2Fstorage%2FFiles%2F20120329125101-2155-14.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFموسویتقی‌زاده1389" class="citation journal">موسوی، سیدحجت؛ تقی‌زاده، عبدالحکیم (<bdi>۱۳۸۹</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webcitation.org/6s1VfVAkh">«فرم و فرایندهای رودخانه‌ای دشت خوزستان در کواترنر»</a>. <i>رشد آموزش جغرافیا</i>. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی. <b>۲۴</b> (۴): <bdi>۳۵–۳۰</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329125102-2155-16.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D8%B1%D8%B4%D8%AF+%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7&rft.atitle=%D9%81%D8%B1%D9%85+%D9%88+%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B4%D8%AA+%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B1&rft.volume=%DB%B2%DB%B4&rft.issue=%DB%B4&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B3%DB%B5-%DB%B3%DB%B0%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1389&rft.aulast=%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%AD%D8%AC%D8%AA&rft.au=%D8%AA%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87%2C+%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ensani.ir%2Fstorage%2FFiles%2F20120329125102-2155-16.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFشایان1387" class="citation journal">شایان، سیاوش و همکاران (<bdi>۱۳۸۷</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webcitation.org/6s1Vgsllu">«نقشه‌های ژئومورفولوژی، تاریخچه، ضرورت و کاربرد»</a>. <i>فصل‌نامه جغرافیایی سپهر</i>. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. <b>۲۰</b> (۷۹): <bdi>۴۵–۳۷</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ensani.ir/storage/Files/20121215090848-9618-6.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C+%D8%B3%D9%BE%D9%87%D8%B1&rft.atitle=%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C%D8%8C+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87%D8%8C+%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA+%D9%88+%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF&rft.volume=%DB%B2%DB%B0&rft.issue=%DB%B7%DB%B9&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B4%DB%B5-%DB%B3%DB%B7%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1387&rft.aulast=%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B4+%D9%88+%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ensani.ir%2Fstorage%2FFiles%2F20121215090848-9618-6.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمحمودی1383" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فرج‌الله محمودی">محمودی، فرج‌الله</a> (<bdi>۱۳۸۳</bdi>). <i>ژئومورفولوژی ساختمانی</i>. تهران: دانشگاه پیام‌نور. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/437%E2%80%93387%E2%80%93964" title="ویژه:منابع کتاب/437–387–964"><bdi>۴۳۷–۳۸۷–۹۶۴</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> مقدار <code class="cs1-code">|شابک=</code> را بررسی کنید: invalid character (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_isbn" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B1&rft.date=1383&rft.aulast=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C&rft.aufirst=%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFدریو1385" class="citation book">دریو، ماکس (<bdi>۱۳۸۵</bdi>). <i>مبانی ژئومورفولوژی</i>. ترجمهٔ مقصود خیام. تبریز: انتشارات مبنا. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-6644-06-6" title="ویژه:منابع کتاب/964-6644-06-6"><bdi>۹۶۴-۶۶۴۴-۰۶-۶</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7&rft.date=1385&rft.isbn=964-6644-06-6&rft.aulast=%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%88&rft.aufirst=%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFرجایی1380" class="citation book">رجایی، عبدالحمید (<bdi>۱۳۸۰</bdi>). <i>ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه‌ریزی و عمران ناحیه‌ای</i>. تهران: انتشارات قومس.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C+%D9%88+%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D9%82%D9%88%D9%85%D8%B3&rft.date=1380&rft.aulast=%D8%B1%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFحسین‌زاده1387" class="citation journal">حسین‌زاده، سیدرضا (<bdi>۱۳۸۷</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webcitation.org/6s1Vhc3Xs">«ژئومورفولوژی و مطالعات آن در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی»</a>. <i>فصل‌نامه پژوهش‌های جغرافیایی</i>. تهران (۶۴): <bdi>۱۳۷–۱۵۵</bdi>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/51913876410.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&rft.atitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D9%88+%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA+%D8%A2%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D8%B9%D8%AF+%D8%A7%D8%B2+%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C+%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8+%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&rft.issue=%DB%B6%DB%B4&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B3%DB%B7-%DB%B1%DB%B5%DB%B5%3C%2Fbdi%3E&rft.date=1387&rft.aulast=%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87&rft.aufirst=%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sid.ir%2Ffa%2FVEWSSID%2FJ_pdf%2F51913876410.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFزمردیان1388" class="citation book">زمردیان، محمدجعفر (<bdi>۱۳۸۸</bdi>). <i>ژئومورفولوژی ایران</i>. ج. اول. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/2%E2%80%9378%E2%80%935782%E2%80%93964" title="ویژه:منابع کتاب/2–78–5782–964"><bdi>۲–۷۸–۵۷۸۲–۹۶۴</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> مقدار <code class="cs1-code">|شابک=</code> را بررسی کنید: invalid character (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_isbn" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.place=%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C&rft.date=1388&rft.aulast=%D8%B2%D9%85%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFشکویی1383" class="citation book"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B4%DA%A9%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="حسین شکویی">شکویی، حسین</a> (<bdi>۱۳۸۳</bdi>). <i>فلسفه جغرافیا</i>. تهران: گیتاشناسی. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-6241-07-7" title="ویژه:منابع کتاب/964-6241-07-7"><bdi>۹۶۴-۶۲۴۱-۰۷-۷</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%DA%AF%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&rft.date=1383&rft.isbn=964-6241-07-7&rft.aulast=%D8%B4%DA%A9%D9%88%DB%8C%DB%8C&rft.aufirst=%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمستوفی1355" class="citation journal">مستوفی، احمد (<bdi>۱۳۵۵</bdi>). «لوت زنگی احمد». <i>گزارش‌های جغرافیایی</i>. تهران: مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران (۱).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&rft.atitle=%D9%84%D9%88%D8%AA+%D8%B2%D9%86%DA%AF%DB%8C+%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&rft.issue=%DB%B1&rft.date=1355&rft.aulast=%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFحافظی_مقدس1388" class="citation book">حافظی مقدس، ناصر (<bdi>۱۳۸۸</bdi>). <i>زمین‌ریخت‌شناسی کاربردی</i>. شاهرود: دانشگاه صنعتی شاهرود. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-7637-53-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-7637-53-4"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۷۶۳۷-۵۳-۴</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C+%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C&rft.place=%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C+%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF&rft.date=1388&rft.isbn=978-964-7637-53-4&rft.aulast=%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%DB%8C+%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3&rft.aufirst=%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFگنجی1367" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86_%DA%AF%D9%86%D8%AC%DB%8C" title="محمدحسن گنجی">گنجی، محمدحسن</a> (<bdi>۱۳۶۷</bdi>). <i>جغرافیا از دارالفنون تا انقلاب اسلامی</i>. تهران: انتشارات امیرکبیر. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/6%E2%80%9306%E2%80%936644%E2%80%9396" title="ویژه:منابع کتاب/6–06–6644–96"><bdi>۶–۰۶–۶۶۴۴–۹۶</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> مقدار <code class="cs1-code">|شابک=</code> را بررسی کنید: invalid character (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_isbn" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7+%D8%A7%D8%B2+%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%86%D9%88%D9%86+%D8%AA%D8%A7+%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8+%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1&rft.date=1367&rft.aulast=%DA%AF%D9%86%D8%AC%DB%8C&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFتهرانی‌پاد1383" class="citation book">تهرانی‌پاد، بهاره (<bdi>۱۳۸۳</bdi>). <i>ژئومورفولوژی</i>. گنبدکاووس: گلستان دانش. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-95959-6-1" title="ویژه:منابع کتاب/964-95959-6-1"><bdi>۹۶۴-۹۵۹۵۹-۶-۱</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rft.place=%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3&rft.pub=%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4&rft.date=1383&rft.isbn=964-95959-6-1&rft.aulast=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%D8%AF&rft.aufirst=%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFشیدگر1384" class="citation book">شیدگر، آ. ایی. (<bdi>۱۳۸۴</bdi>). <i>ژئومورفولوژی سیستماتیک (به روایت تصویر)</i>. ترجمهٔ مصطفی رقیمی. گرگان: انتشارات دانشکده علوم طبیعی و کشاورزی گرگان. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964-93582-9-3" title="ویژه:منابع کتاب/964-93582-9-3"><bdi>۹۶۴-۹۳۵۸۲-۹-۳</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9+%28%D8%A8%D9%87+%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA+%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1%29&rft.place=%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87+%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85+%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C+%D9%88+%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C+%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86&rft.date=1384&rft.isbn=964-93582-9-3&rft.aulast=%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1&rft.aufirst=%D8%A2.+%D8%A7%DB%8C%DB%8C.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFرامشت1375" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AA" title="محمدحسین رامشت">رامشت، محمدحسین</a> (<bdi>۱۳۷۵</bdi>). <i>کاربرد ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی</i>. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C&rft.place=%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&rft.date=1375&rft.aulast=%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%AA&rft.aufirst=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمحمودی1382" class="citation book"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="فرج‌الله محمودی">محمودی، فرج‌الله</a> (<bdi>۱۳۸۲</bdi>). <i>ژئومورفولوژی دینامیک</i>. تهران: دانشگاه پیام‌نور. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1%E2%80%93436%E2%80%93387%E2%80%93964" title="ویژه:منابع کتاب/1–436–387–964"><bdi>۱–۴۳۶–۳۸۷–۹۶۴</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> مقدار <code class="cs1-code">|شابک=</code> را بررسی کنید: invalid character (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_isbn" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%B1&rft.date=1382&rft.aulast=%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C&rft.aufirst=%D9%81%D8%B1%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite id="CITEREFمستوفی1357" class="citation journal">مستوفی، احمد (<bdi>۱۳۵۷</bdi>). «شهداد و جغرافیای تاریخی دشت لوت». <i>گزارش‌های جغرافیایی</i>. تهران: مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران (۸).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&rft.atitle=%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%AF+%D9%88+%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C+%D8%AF%D8%B4%D8%AA+%D9%84%D9%88%D8%AA&rft.issue=%DB%B8&rft.date=1357&rft.aulast=%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C&rft.aufirst=%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090314035847/http://www.gsi.ir/geoturism/fa/index.php">«ژئوتوریسم»</a>. وبگاه ژئوتوریسم ایران. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gsi.ir/geoturism/fa/index.php">اصلی</a> در ۱۴ مارس ۲۰۰۹<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۴ اکتبر ۲۰۱۳</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85&rft.pub=%D9%88%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D9%87+%DA%98%D8%A6%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gsi.ir%2Fgeoturism%2Ffa%2Findex.php&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6s1VqSCTg?url=http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=ژئومورفولوژی">«ژئومورفولوژی»</a>. دانشنامه رشد. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=ژئومورفولوژی">اصلی</a> در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۹ اوت ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%B1%D8%B4%D8%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fdaneshnameh.roshd.ir%2Fmavara%2Fmavara-index.php%3Fpage%3D%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160828202200/http://www.ngdir.ir/geoportalinfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=427&index=3">«مفاهیم ژئومورفولوژی نوین وژئومورفولوژی کاربردی»</a>. پایگاه ملی داده‌های علوم زمین. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ngdir.ir/geoportalinfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=427&index=3">اصلی</a> در ۲۸ اوت ۲۰۱۶<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۷ اوت ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85+%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86+%D9%88%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C+%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C&rft.pub=%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D9%85%D9%84%DB%8C+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ngdir.ir%2Fgeoportalinfo%2FPSubjectInfoDetail.asp%3FPID%3D427%26index%3D3&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li></ul> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFStrahler1950" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Strahler, A. N. (1 November 1950). "Equilibrium theory of erosional slopes approached by frequency distribution analysis". <i>American Journal of Science</i> (به انگلیسی). <b>11</b> (248): 800–814. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2475%2Fajs.248.11.800">10.2475/ajs.248.11.800</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Journal+of+Science&rft.atitle=Equilibrium+theory+of+erosional+slopes+approached+by+frequency+distribution+analysis&rft.volume=11&rft.issue=248&rft.pages=800-814&rft.date=1950-11-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.2475%2Fajs.248.11.800&rft.aulast=Strahler&rft.aufirst=A.+N.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBurbank2002" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Burbank, D. W. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webcitation.org/6s1VshvdJ">"Rates of erosion and their implications for exhumation"</a>. <i>Mineralogical Magazine</i> (به انگلیسی). <b>1</b> (66): 25–52. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1180%2F0026461026610014">10.1180/0026461026610014</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://projects.crustal.ucsb.edu/tectgeomorphfigs/Min_Mag_exhumation_ms.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 17 July 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Mineralogical+Magazine&rft.atitle=Rates+of+erosion+and+their+implications+for+exhumation&rft.volume=1&rft.issue=66&rft.pages=25-52&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1180%2F0026461026610014&rft.aulast=Burbank&rft.aufirst=D.+W.&rft_id=http%3A%2F%2Fprojects.crustal.ucsb.edu%2Ftectgeomorphfigs%2FMin_Mag_exhumation_ms.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRoering1999" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Roering, Joshua J. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webcitation.org/6s1Vt3T4E">"Evidence for nonlinear, diffusive sediment transport on hillslopes and implications for landscape morphology"</a>. <i>Water Resources Research</i> (به انگلیسی). <b>3</b> (35): 853–870. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1029%2F1998WR900090">10.1029/1998WR900090</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geog.uoregon.edu/amarcus/geog607w09/readings/roering-et-al1999_wrr_slopes.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 17 July 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Water+Resources+Research&rft.atitle=Evidence+for+nonlinear%2C+diffusive+sediment+transport+on+hillslopes+and+implications+for+landscape+morphology&rft.volume=3&rft.issue=35&rft.pages=853-870&rft.date=1999&rft_id=info%3Adoi%2F10.1029%2F1998WR900090&rft.aulast=Roering&rft.aufirst=Joshua+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.geog.uoregon.edu%2Famarcus%2Fgeog607w09%2Freadings%2Froering-et-al1999_wrr_slopes.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGabet2003" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Gabet, Emmanuel J. (May 2003). "The Effects of Bioturbation on Soil Processes and Sediment Transport". <i>Annual Review of Earth and Planetary Sciences</i> (به انگلیسی). <b>1</b> (31): 249–273. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1146%2Fannurev.earth.31.100901.141314">10.1146/annurev.earth.31.100901.141314</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annual+Review+of+Earth+and+Planetary+Sciences&rft.atitle=The+Effects+of+Bioturbation+on+Soil+Processes+and+Sediment+Transport&rft.volume=1&rft.issue=31&rft.pages=249-273&rft.date=2003-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.earth.31.100901.141314&rft.aulast=Gabet&rft.aufirst=Emmanuel+J.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFChurch1972" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Church, Michael (October 1972). "Paraglacial Sedimentation: A Consideration of Fluvial Processes Conditioned by Glaciation". <i>Geological Society of America Bulletin</i> (به انگلیسی). <b>10</b> (83): 3059–3072. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1130%2F0016-7606%281972%2983%5B3059%3APSACOF%5D2.0.CO%3B2">10.1130/0016-7606(1972)83[3059:PSACOF]2.0.CO;2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Geological+Society+of+America+Bulletin&rft.atitle=Paraglacial+Sedimentation%3A+A+Consideration+of+Fluvial+Processes+Conditioned+by+Glaciation&rft.volume=10&rft.issue=83&rft.pages=3059-3072&rft.date=1972-10&rft_id=info%3Adoi%2F10.1130%2F0016-7606%281972%2983%5B3059%3APSACOF%5D2.0.CO%3B2&rft.aulast=Church&rft.aufirst=Michael&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCserepes2000" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Cserepes, L. (15 May 2000). "Geoid height versus topography for a plume model of the Hawaiian swell". <i>Earth and Planetary Science Letters</i> (به انگلیسی). <b>1–2</b> (178): 29–38. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2FS0012-821X%2800%2900065-0">10.1016/S0012-821X(00)00065-0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Earth+and+Planetary+Science+Letters&rft.atitle=Geoid+height+versus+topography+for+a+plume+model+of+the+Hawaiian+swell&rft.volume=1-2&rft.issue=178&rft.pages=29-38&rft.date=2000-05-15&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0012-821X%2800%2900065-0&rft.aulast=Cserepes&rft.aufirst=L.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSeber1996" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Seber, Dogan (February 1996). "Geophysical evidence for lithospheric delamination beneath the Alboran Sea and Rif–Betic mountains". <i>Nature</i> (به انگلیسی). <b>6568</b> (379): 785–790. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F379785a0">10.1038/379785a0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Geophysical+evidence+for+lithospheric+delamination+beneath+the+Alboran+Sea+and+Rif%E2%80%93Betic+mountains&rft.volume=6568&rft.issue=379&rft.pages=785-790&rft.date=1996-02&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F379785a0&rft.aulast=Seber&rft.aufirst=Dogan&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDietrich2006" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Dietrich, William E. (26 January 2006). "The search for a topographic signature of life". <i>Nature</i> (به انگلیسی). <b>7075</b> (439): 411–418. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature04452">10.1038/nature04452</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=The+search+for+a+topographic+signature+of+life&rft.volume=7075&rft.issue=439&rft.pages=411-418&rft.date=2006-01-26&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature04452&rft.aulast=Dietrich&rft.aufirst=William+E.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAllen2008" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Allen, Philip A. (2008). "The search for a topographic signature ofTime scales of tectonic landscapes and their sediment routing systems". <i>Geological Society, London, Special Publications</i> (به انگلیسی). <b>7075</b> (296): 7–28. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1144%2FSP296.2">10.1144/SP296.2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Geological+Society%2C+London%2C+Special+Publications&rft.atitle=The+search+for+a+topographic+signature+ofTime+scales+of+tectonic+landscapes+and+their+sediment+routing+systems&rft.volume=7075&rft.issue=296&rft.pages=7-28&rft.date=2008&rft_id=info%3Adoi%2F10.1144%2FSP296.2&rft.aulast=Allen&rft.aufirst=Philip+A.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6s1WKphad?url=http://www.geomorph.org/">«Geomorphology»</a>. International Association of Geomorphologists. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://geomorph.org/">اصلی</a> در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۹ اکتبر ۲۰۱۳</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Geomorphology&rft.pub=International+Association+of+Geomorphologists&rft_id=http%3A%2F%2Fgeomorph.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBennettGlasser1996" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Bennett, M.R.; Glasser, N.F. (1996). <i>Glacial Geology: Ice Sheets and Landforms</i> (به انگلیسی). John Wiley & Sons Ltd. p. 364 p.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Glacial+Geology%3A+Ice+Sheets+and+Landforms&rft.pages=364+p.&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons+Ltd&rft.date=1996&rft.aulast=Bennett&rft.aufirst=M.R.&rft.au=Glasser%2C+N.F.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLeeder1999" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Leeder, M. (1999). <i>Sedimentology and Sedimentary Basins, From Turbulence to Tectonics, Blackwell Science</i> (به انگلیسی). p. 592 p.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sedimentology+and+Sedimentary+Basins%2C+From+Turbulence+to+Tectonics%2C+Blackwell+Science&rft.pages=592+p.&rft.date=1999&rft.aulast=Leeder&rft.aufirst=M.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHuggett2003" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Huggett, R. J. (2003). <i>Fundamentals of Geomorphology</i> (به انگلیسی). England: Rout ledge.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fundamentals+of+Geomorphology&rft.place=England&rft.pub=Rout+ledge&rft.date=2003&rft.aulast=Huggett&rft.aufirst=R.+J.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGudie1990" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Gudie, A (1990). <i>Geomorphological Techniques</i> (به انگلیسی). London and New York: Routledge. p. P 357.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Geomorphological+Techniques&rft.place=London+and+New+York&rft.pages=P+357&rft.pub=Routledge&rft.date=1990&rft.aulast=Gudie&rft.aufirst=A&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFChorley1965" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Chorley, R. J. (1965). <i>A-re-evaluation of the Geomorphic System</i> (به انگلیسی).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A-re-evaluation+of+the+Geomorphic+System&rft.date=1965&rft.aulast=Chorley&rft.aufirst=R.+J.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBatesJackson1980" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Bates, R.L.; Jackson, J.A. (1980). <i>GLOSSARY OF GEOLOGY</i> (به انگلیسی). American Geology Institute. p. P 357.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=GLOSSARY+OF+GEOLOGY&rft.pages=P+357&rft.pub=American+Geology+Institute&rft.date=1980&rft.aulast=Bates&rft.aufirst=R.L.&rft.au=Jackson%2C+J.A.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSummerfield1991" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Summerfield, M.A. (1991). <i>Global Geomorphology</i> (به انگلیسی). Pearson Education Ltd. p. P 537.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Global+Geomorphology&rft.pages=P+537&rft.pub=Pearson+Education+Ltd&rft.date=1991&rft.aulast=Summerfield&rft.aufirst=M.A.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDunai2010" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Dunai, T.J. (2010). <i>Cosmogenic Nucleides</i> (به انگلیسی). Cambridge University Press. p. P 187.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cosmogenic+Nucleides&rft.pages=P+187&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2010&rft.aulast=Dunai&rft.aufirst=T.J.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKnighton1998" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Knighton, D. (1998). <i>Fluvial Forms & Processes</i> (به انگلیسی). Hodder Arnold. p. P 383.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fluvial+Forms+%26+Processes&rft.pages=P+383&rft.pub=Hodder+Arnold&rft.date=1998&rft.aulast=Knighton&rft.aufirst=D.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="Z3988"></span></li> <li>e.g. , <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geo.hunter.cuny.edu/terrain/intro.html">DTM intro page</a>, Hunter College Department of Geography, New York NY.</li></ul> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&section=34" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Geomorphology" class="extiw" title="commons:Category:Geomorphology">ژئومورفولوژی</a></span> موجود است.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://irangeomorphology.ir/">انجمن ژئومورفولوژی ایران</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geomorphology.org.uk/">جامعه ژئومورفولوژی بریتانیا</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130808060641/http://disc.gsfc.nasa.gov/geomorphology/index.shtml">ژئومورفولوژی از فضا (NASA)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081220045522/http://www.geomorph.org/main.html">انجمن بین‌المللی ژئومورفولوژی</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aag-gsg.org/">گروه ژئومورفولوژی انجمن جغرافی‌دانان آمریکا</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="جغرافیای_طبیعی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#00CC66; color:white;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="الگو:جغرافیای طبیعی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو" style="color:white">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:جغرافیای طبیعی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو" style="color:white">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جغرافیای طبیعی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو" style="color:white">و</abbr></a></li></ul></div><div id="جغرافیای_طبیعی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="جغرافیای طبیعی">جغرافیای طبیعی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="جغرافیای زیستی">جغرافیای زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اقلیم‌شناسی">اقلیم‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84%DB%8C" title="جغرافیای ساحلی">جغرافیای ساحلی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ژئومورفولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="یخچال‌شناسی">یخچال‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آب‌شناسی">آب‌شناسی</a> / <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="آب‌نگاری">آب‌نگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="بوم‌شناسی چشم‌انداز">بوم‌شناسی چشم‌انداز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آبگیرشناسی">آبگیرشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هواشناسی">هواشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="اقیانوس‌نگاری">اقیانوس‌نگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87" title="جغرافیای دیرینه">جغرافیای دیرینه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="خاک‌شناسی">خاک‌شناسی</a> / <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%AE%D8%A7%DA%A9" title="علوم خاک">علوم خاک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="خاک‌شناسی کشاورزی (صفحه وجود ندارد)">خاک‌شناسی کشاورزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B1%DB%8C" title="علم کواترنری">علم کواترنری</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:World11.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/World11.jpg/110px-World11.jpg" decoding="async" width="110" height="55" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/World11.jpg/165px-World11.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/World11.jpg/220px-World11.jpg 2x" data-file-width="298" data-file-height="149" /></a></span></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زمین‌شناسی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="الگو:زمین‌شناسی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زمین‌شناسی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زمین‌شناسی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زمین‌شناسی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نمای کلی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Outline_of_geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of geology (صفحه وجود ندارد)">دید کلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glossary of geology (صفحه وجود ندارد)">واژه‌نامه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="تاریخ زمین‌شناسی">تاریخچه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Index_of_geology_articles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Index of geology articles (صفحه وجود ندارد)">نمایه مقالات</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="10" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:WikiProject_Geology.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/50px-WikiProject_Geology.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/75px-WikiProject_Geology.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/100px-WikiProject_Geology.svg.png 2x" data-file-width="327" data-file-height="328" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="تاریخ زمین‌شناسی">تاریخ زمین‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌گاه‌شناسی">زمین‌گاه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="تاریخ زمین‌شناختی زمین">تاریخ زمین‌شناختی زمین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of geology (صفحه وجود ندارد)">جدول زمانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ترکیب و ساختار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="کیهان‌شیمی">کیهان‌شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بلورنگاری">بلورنگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="زمین‌شیمی">زمین‌شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کانی‌شناسی">کانی‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="پترولوژی">پترولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رسوب‌شناسی">رسوب‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C" title="زمین‌شناسی تاریخی">زمین‌شناسی تاریخی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="چینه‌شناسی">چینه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دیرین‌شناسی">دیرین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دیرین‌اقلیم‌شناسی">دیرین‌اقلیم‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87" title="جغرافیای دیرینه">جغرافیای دیرینه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زمین پویا</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="زمین‌شناسی ساختاری">زمین‌شناسی ساختاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌پویایی‌شناسی">زمین‌پویایی‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زمین‌ساخت صفحه‌ای">زمین‌ساخت صفحه‌ای</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ژئومورفولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آتشفشان‌شناسی">آتشفشان‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">آب</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="یخچال‌شناسی">یخچال‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آب‌زمین‌شناسی">آب‌زمین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زمین‌شناسی دریایی">زمین‌شناسی دریایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C" title="زمین‌سنجی">زمین‌سنجی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="نقشه‌نگاری">نقشه‌نگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="حرکت انتقالی زمین">حرکت انتقالی زمین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geodetic_astronomy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geodetic astronomy (صفحه وجود ندارد)">اخترشناسی زمین‌سنجشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="ژئوماتیک">ژئوماتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="گرانش زمین">گرانش زمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="علوم سیاره‌ای">علوم سیاره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%B4_%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="سنجش از دور">سنجش از دور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="زمین‌موقعیت‌یابی">زمین‌موقعیت‌یابی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="ژئوفیزیک">ژئوفیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="میدان مغناطیسی زمین">میدان مغناطیسی زمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="نقشه‌برداری ژئوفیزیکی">نقشه‌برداری ژئوفیزیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="علوم سیاره‌ای">علوم سیاره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="لرزه‌شناسی">لرزه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="زمین‌ساخت‌فیزیک">زمین‌ساخت‌فیزیک</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کاربردها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌زمین‌شناسی">زیست‌زمین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="زمین‌شناسی اقتصادی">زمین‌شناسی اقتصادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی مهندسی">زمین‌شناسی مهندسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Environmental_geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Environmental geology (صفحه وجود ندارد)">زمین‌شناسی زیست‌محیطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زمین‌شناسی سیاره‌ای">زمین‌شناسی سیاره‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geobiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geobiology (صفحه وجود ندارد)">زمین‌زیست‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geologic_modelling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geologic modelling (صفحه وجود ندارد)">مدل‌سازی زمین‌شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="زمین‌شناسی قانونی">زمین‌شناسی قانونی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Forensic_geophysics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forensic geophysics (صفحه وجود ندارد)">ژئوفیزیک قانونی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Meteoritics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meteoritics (صفحه وجود ندارد)">شهاب‌سنگ‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mining_geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mining geology (صفحه وجود ندارد)">زمین‌شناسی معدنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mineral_physics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mineral physics (صفحه وجود ندارد)">فیزیک معدنی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">شغل‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="زمین‌شناس">زمین‌شناس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Petroleum_geologist&action=edit&redlink=1" class="new" title="Petroleum geologist (صفحه وجود ندارد)">زمین‌شناس نفت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3" title="آتشفشان‌شناس">آتشفشان‌شناس</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="3"><div> <ul><li><b><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:WikiProject_Geology.svg" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/16px-WikiProject_Geology.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/24px-WikiProject_Geology.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/32px-WikiProject_Geology.svg.png 2x" data-file-width="327" data-file-height="328" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="درگاه:زمین‌شناسی">درگاه زمین‌شناسی</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <b><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:زمین‌شناسی">رده</a></b></li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:People_icon.svg" class="mw-file-description" title="ویکی‌پروژه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></a></span> <b><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه زمین‌شناسی">ویکی‌پروژه</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33877113">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-right:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 0.5em 0 1em;padding:0.2em 0;flex:0 0 auto;min-height:24px;line-height:22px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:baseline;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:flex;align-items:baseline;margin:0.15em 0;min-height:24px;text-align:right}.mw-parser-output .portal-bar-logo{width:22px;line-height:22px;margin:0 0.2em;text-align:left}.mw-parser-output .portal-bar-link{margin:0 0.2em;text-align:right}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-right:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:baseline;flex:0;margin:0 auto;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered{margin-top:-1px}.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Portals"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="درگاه:درونمایه/درگاه‌ها">درگاه‌ها</a>:</span><div class="portal-bar-content"><div class="portal-bar-item"><span class="portal-bar-logo"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png/19px-The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png/29px-The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png/38px-The_Earth_seen_from_Apollo_17_with_transparent_background.png 2x" data-file-width="2790" data-file-height="2776" /></a></span></span><span class="portal-bar-link"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="درگاه:علوم زمین">علوم زمین</a></span></div><div class="portal-bar-item"><span class="portal-bar-logo"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:WikiProject_Geology.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/19px-WikiProject_Geology.svg.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/29px-WikiProject_Geology.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/WikiProject_Geology.svg/38px-WikiProject_Geology.svg.png 2x" data-file-width="327" data-file-height="328" /></a></span></span><span class="portal-bar-link"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="درگاه:زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a></span></div><div class="portal-bar-item"><span class="portal-bar-logo"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Terra.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Terra.png/19px-Terra.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Terra.png/29px-Terra.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Terra.png/38px-Terra.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span><span class="portal-bar-link"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7" title="درگاه:جغرافیا">جغرافیا</a></span></div></div></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q52109#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q52109#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q52109#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کتابخانه‌های ملی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11931568q">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11931568q">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=29143">اوکراین</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4130684-3">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007565326705171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85054165">ایالات متحده آمریکا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000051575&P_CON_LNG=ENG">لتونی</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00573012">ژاپن</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114625&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.worldcat.org/fast/940955/">کاربرد چندوجهی اصطلاحات موضوعی</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10640304">بایگانی ملی (ایالات متحده)</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ژئومورفولوژی&oldid=39479423">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ژئومورفولوژی&oldid=39479423</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای آوانویسی فارسی">مقاله‌های دارای آوانویسی فارسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="رده:ژئومورفولوژی">ژئومورفولوژی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="رده:جغرافیای طبیعی">جغرافیای طبیعی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="رده:علوم سیاره‌ای">علوم سیاره‌ای</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="رده:علوم زمین">علوم زمین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="رده:فرایندهای زمین‌شناختی">فرایندهای زمین‌شناختی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="رده:گرانش">گرانش</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:لرزه‌شناسی">لرزه‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="رده:توپوگرافی">توپوگرافی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%AA%D8%AC%D9%85%DB%8C%D8%B9_%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%B9_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است">مقاله‌هایی که تجمیع ارجاع در آن‌ها ممنوع است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A8" title="رده:مقاله‌های خوب">مقاله‌های خوب</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:_%D8%B4%D8%A7%D8%A8%DA%A9" title="رده:خطاهای یادکرد: شابک">خطاهای یادکرد: شابک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:پیوند رده انبار در ویکی‌داده است">پیوند رده انبار در ویکی‌داده است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_EMU" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های EMU">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های EMU</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LNB" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NDL" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_FAST" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های FAST">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های FAST</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NARA" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۹ مهٔ ۲۰۲۴ ساعت ۰۴:۳۲ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-sscwj","wgBackendResponseTime":207,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.347","walltime":"1.679","ppvisitednodes":{"value":18897,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":293264,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":24698,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":27,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":176326,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1433.199 1 -total"," 21.47% 307.691 32 الگو:یادکرد_کتاب"," 19.98% 286.408 2 الگو:پانویس"," 19.63% 281.299 17 الگو:یادکرد_ژورنال"," 11.63% 166.680 2 الگو:انگلیسی"," 11.41% 163.478 2 الگو:به_زبان_دیگر"," 11.26% 161.320 2 الگو:Lang"," 10.67% 152.951 85 الگو:پک"," 5.58% 79.977 2 الگو:یادکرد_فرهنگستان"," 4.76% 68.151 1 الگو:رده_انبار"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.795","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":17914628,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7dfc65b666-srss9","timestamp":"20241028130003","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0698\u0626\u0648\u0645\u0648\u0631\u0641\u0648\u0644\u0648\u0698\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q52109","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q52109","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-02-16T09:18:42Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1c\/Earth_surface_NGDC_2000.jpg","headline":"\u0639\u0644\u0645 \u0628\u0631\u0631\u0633\u06cc \u067e\u06cc\u06a9\u0631\u0628\u0646\u062f\u06cc \u06a9\u0644\u06cc \u0633\u0637\u062d \u0632\u0645\u06cc\u0646 \u0628\u0647\u200c\u0648\u06cc\u0698\u0647 \u0645\u0637\u0627\u0644\u0639\u0647\u0654 \u0631\u062f\u0647\u200c\u0628\u0646\u062f\u06cc \u0648 \u062a\u0648\u0635\u06cc\u0641 \u0648 \u0645\u0627\u0647\u06cc\u062a \u0645\u0646\u0634\u0623 \u0648 \u0686\u06af\u0648\u0646\u06af\u06cc \u062a\u0634\u06a9\u06cc\u0644 \u0633\u06cc\u0645\u0627\u0647\u0627\u06cc \u0633\u0637\u062d\u06cc \u0632\u0645\u06cc\u0646 \u0648 \u0631\u0627\u0628\u0637\u0647\u0654 \u0622\u0646\u0647\u0627 \u0628\u0627 \u0633\u0627\u062e\u062a\u0627\u0631\u0647\u0627\u06cc \u0632"}</script> </body> </html>