CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wittenberga – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"e980a817-c59f-44e7-868b-a4d932cbe68b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Wittenberga","wgTitle":"Wittenberga","wgCurRevisionId":74948604,"wgRevisionId":74948604,"wgArticleId":94244,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Wittenberga","Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Niemczech","Miasta w Saksonii-Anhalcie"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Wittenberga","wgRelevantArticleId":94244,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74948604,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgCoordinates":{"lat":51.85,"lon":12.65},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q6837","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible", "mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Wittenberg_Market_square.jpg/1200px-Wittenberg_Market_square.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Wittenberg_Market_square.jpg/800px-Wittenberg_Market_square.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Wittenberg_Market_square.jpg/640px-Wittenberg_Market_square.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wittenberga – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Wittenberga"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wittenberga"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Wittenberga rootpage-Wittenberga skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wittenberga&returntoquery=section%3D16%26veaction%3Dedit" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wittenberga&returntoquery=section%3D16%26veaction%3Dedit" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wittenberga&returntoquery=section%3D16%26veaction%3Dedit" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wittenberga&returntoquery=section%3D16%26veaction%3Dedit" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Geografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geografia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Geografia</span> </button> <ul id="toc-Geografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Położenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Położenie</span> </div> </a> <ul id="toc-Położenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Klimat</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podział_administracyjny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_administracyjny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Podział administracyjny</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_administracyjny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-XI–XV_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XI–XV_wiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>XI–XV wiek</span> </div> </a> <ul id="toc-XI–XV_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reformacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reformacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Reformacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Reformacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XVII–XVIII_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XVII–XVIII_wiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>XVII–XVIII wiek</span> </div> </a> <ul id="toc-XVII–XVIII_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojny_napoleońskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojny_napoleońskie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Wojny napoleońskie</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojny_napoleońskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-W_granicach_Prus_i_Niemiec" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#W_granicach_Prus_i_Niemiec"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>W granicach Prus i Niemiec</span> </div> </a> <ul id="toc-W_granicach_Prus_i_Niemiec-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Demografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zabytki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zabytki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zabytki</span> </div> </a> <ul id="toc-Zabytki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Gospodarka</span> </div> </a> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Osoby_związane_z_miastem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Osoby_związane_z_miastem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Osoby związane z miastem</span> </div> </a> <ul id="toc-Osoby_związane_z_miastem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współpraca" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Współpraca"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Współpraca</span> </div> </a> <ul id="toc-Współpraca-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Galeria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Galeria"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Galeria</span> </div> </a> <ul id="toc-Galeria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Wittenberga</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 78 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-78" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">78 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Wittenbeorg" title="Wittenbeorg – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Wittenbeorg" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%BA" title="فيتنبرغ – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فيتنبرغ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Vittenberq" title="Vittenberq – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Vittenberq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%B1%D9%82" title="ویتنبرق – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ویتنبرق" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – balijski" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balijski" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Виттенберг – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Виттенберг" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D1%8D%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Вітэнберг – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Вітэнберг" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D1%8D%D0%BD%D0%B1%D1%8D%D1%80%D0%B3" title="Вітэнбэрг – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вітэнбэрг" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Витенберг – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Витенберг" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Wittenberg_(munisipyo)" title="Wittenberg (munisipyo) – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Wittenberg (munisipyo)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B7" title="Βιτεμβέργη – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Βιτεμβέργη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="ویتنبرگ – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ویتنبرگ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Wittemberg" title="Wittemberg – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Wittemberg" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B9%84%ED%85%90%EB%B2%A0%EB%A5%B4%ED%81%AC" title="비텐베르크 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="비텐베르크" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%A9%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3" title="Վիթթենբերգ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վիթթենբերգ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%99%D7%98%D7%A0%D7%91%D7%A8%D7%92" title="ויטנברג – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ויטנברג" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%92%E1%83%98" title="ვიტენბერგი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვიტენბერგი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Виттенберг – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Виттенберг" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Wittenberga" title="Wittenberga – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Wittenberga" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Vitenberga" title="Vitenberga – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Vitenberga" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vitenbergas" title="Vitenbergas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vitenbergas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Витенберг – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Витенберг" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D8%AA%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AC" title="فيتنبرج – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فيتنبرج" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%82%D1%8D%D0%BD%D0%B1%D1%8D%D1%80%D0%B3" title="Виттэнбэрг – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Виттэнбэрг" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AB%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%82%BF%E3%83%83%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%B4%E3%82%A3%E3%83%83%E3%83%86%E3%83%B3%E3%83%99%E3%83%AB%E3%82%AF" title="ルターシュタット・ヴィッテンベルク – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ルターシュタット・ヴィッテンベルク" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Виттенберг – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Виттенберг" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Wittenbarg" title="Wittenbarg – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Wittenbarg" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Vitemberga" title="Vitemberga – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Vitemberga" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Виттенберг – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Виттенберг" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%82_%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Лутерштат Витенберг – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Лутерштат Витенберг" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Виттенберг – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Виттенберг" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3" title="Віттенберг – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Віттенберг" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Lutherstadt_Wittenberg" title="Lutherstadt Wittenberg – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Lutherstadt Wittenberg" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Wittenberg" title="Wittenberg – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Wittenberg" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%B7%AF%E5%BE%B7%E5%9F%8E%E7%BB%B4%E6%BB%95%E8%B4%9D%E6%A0%BC" title="路德城维滕贝格 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="路德城维滕贝格" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A8%81%E7%99%BB%E5%A0%A1" title="威登堡 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="威登堡" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%B7%AF%E5%BE%B7%E5%9F%8E%E7%BB%B4%E6%BB%95%E8%B4%9D%E6%A0%BC" title="路德城维滕贝格 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="路德城维滕贝格" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6837#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wittenberga" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Wittenberga" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wittenberga"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wittenberga"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Wittenberga" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Wittenberga" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&oldid=74948604" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Wittenberga&id=74948604&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DWittenberga%26section%3D16%26veaction%3Dedit"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DWittenberga%26section%3D16%26veaction%3Dedit"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Wittenberga"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Wittenberga&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Wittenberg" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Wittenberga" hreflang="pl"><span>Wikipodróże</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6837" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Wittenberga&params=51.85_N_12.65_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 51°51′N 12°39′E"><span class="latitude">51°51′N</span> <span class="longitude">12°39′E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 51,850000 12,650000"><span class="latitude">51,850000</span> <span class="longitude">12,650000</span></span></span></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Zobacz też: <a href="/wiki/Wittenberga_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Wittenberga (ujednoznacznienie)">inne znaczenia</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562627">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Wittenberga</div><div class="iboxt-2">Lutherstadt Wittenberg</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wittenberg_Market_square.jpg" class="mw-file-description" title="Rynek (2005)"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Wittenberg_Market_square.jpg/240px-Wittenberg_Market_square.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Wittenberg_Market_square.jpg/360px-Wittenberg_Market_square.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Wittenberg_Market_square.jpg/480px-Wittenberg_Market_square.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span><br />Rynek (2005) </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:DEU_Wittenberg_COA.svg" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/DEU_Wittenberg_COA.svg/100px-DEU_Wittenberg_COA.svg.png" decoding="async" width="100" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/DEU_Wittenberg_COA.svg/150px-DEU_Wittenberg_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/DEU_Wittenberg_COA.svg/200px-DEU_Wittenberg_COA.svg.png 2x" data-file-width="492" data-file-height="597" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb" title="Herb">Herb</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwo</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Kraje_zwi%C4%85zkowe_Niemiec" title="Kraje związkowe Niemiec">Kraj związkowy</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_Saxony-Anhalt_%28state%29.svg/22px-Flag_of_Saxony-Anhalt_%28state%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_Saxony-Anhalt_%28state%29.svg/33px-Flag_of_Saxony-Anhalt_%28state%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_Saxony-Anhalt_%28state%29.svg/44px-Flag_of_Saxony-Anhalt_%28state%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></span></span> </span><a href="/wiki/Saksonia-Anhalt" title="Saksonia-Anhalt">Saksonia-Anhalt</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Powiaty_w_Niemczech" title="Powiaty w Niemczech">Powiat</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Powiat_Wittenberga" title="Powiat Wittenberga">Wittenberga</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Kod statystyczny </th> <td> <p>15 0 91 375 </p> </td></tr> <tr> <th>Zarządzający </th> <td> <p>Torsten Zugehör<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q41795233" class="extiw" title="d:Q41795233">↗</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> <p>240,32 km² </p> </td></tr> <tr> <th>Wysokość </th> <td> <p>75 m n.p.m. </p> </td></tr> <tr> <th>Populacja <small>(31 grudnia 2009)</small><br />• liczba ludności<br />• gęstość </th> <td> <p><br />49 914<br />208 os./km² </p> </td></tr> <tr> <th>Nr kierunkowy </th> <td> <p>03491, 034920, 034929 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Kod_pocztowy" title="Kod pocztowy">Kod pocztowy</a> </th> <td> <p>06886, 06888, 06889 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Tablica_rejestracyjna" title="Tablica rejestracyjna">Tablice rejestracyjne</a> </th> <td> <p>WB, GHC, JE </p> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Saksonii-Anhaltu</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna Saksonii-Anhaltu"><img alt="Mapa konturowa Saksonii-Anhaltu, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wittenberga”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Saxony-Anhalt_location_map.svg/238px-Saxony-Anhalt_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Saxony-Anhalt_location_map.svg/357px-Saxony-Anhalt_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Saxony-Anhalt_location_map.svg/476px-Saxony-Anhalt_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1957" data-file-height="2306" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:56.367816091954%;left:76.986994219653%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=51.85_N_12.65_E_type:city_" title="Wittenberga"><img alt="Wittenberga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-0.5em;right:5px;text-align:right;float:right"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Wittenberga</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:242px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Niemiec</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:238px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna Niemiec"><img alt="Mapa konturowa Niemiec, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wittenberga”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Germany_location_map.svg/238px-Germany_location_map.svg.png" decoding="async" width="238" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Germany_location_map.svg/357px-Germany_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Germany_location_map.svg/476px-Germany_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1073" data-file-height="1272" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:41.139240506329%;left:71.5%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-3px;text-align:center;position:relative;line-height:6px;font-size:6px;left:-3px;width:6px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=51.85_N_12.65_E_type:city_" title="Wittenberga"><img alt="Wittenberga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="6" height="6" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/9px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:120px;z-index:90;font-size:12.6px;top:-0.5em;right:5px;text-align:right;float:right"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Wittenberga</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-bottom:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"><span class="coordinates inline inline-and-top plainlinks"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Wittenberga&params=51.85_N_12.65_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 51°51′N 12°39′E"><span class="latitude">51°51′N</span> <span class="longitude">12°39′E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 51,850000 12,650000"><span class="latitude">51,850000</span> <span class="longitude">12,650000</span></span></span></a></span> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wittenberg" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wittenberg" class="extiw" title="commons:Category:Wittenberg">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Wittenberga" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Wittenberga" class="extiw" title="wikt:Wittenberga">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Wittenberga" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Wittenberga" class="extiw" title="voy:Wittenberga">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wittenberg.de/">Strona internetowa</a> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Wittenberga</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niem.</a> <i>Lutherstadt Wittenberg</i>) – miasto <a href="/wiki/Powiaty_w_Niemczech" title="Powiaty w Niemczech">powiatowe</a> w środkowych <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a>, leżące nad <a href="/wiki/%C5%81aba" title="Łaba">Łabą</a> w kraju związkowym <a href="/wiki/Saksonia-Anhalt" title="Saksonia-Anhalt">Saksonia-Anhalt</a>, siedziba powiatu <a href="/wiki/Powiat_Wittenberga" title="Powiat Wittenberga">Wittenberga</a>. Centrum <a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">reformacji</a>, znane z działalności <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Marcina Lutra</a>, stąd jego oficjalna nazwa <i>Lutherstadt Wittenberg</i> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">pol.</a> <i>Miasto Lutra Wittenberga</i>). </p><p>Zabytki związane z pobytem Marcina Lutra w Wittenberdze (dom Lutra, dom Melanchtona, kościół miejski (<i>Stadtkirche</i>) i kościół zamkowy (<i>Schlosskirche</i>)) oraz domy Lutra w <a href="/wiki/Eisleben" title="Eisleben">Eisleben</a> (dom narodzin przy <i>Lutherstraße</i> i dom śmierci przy <i>Andreaskirchplatz</i>) zostały wpisane w 1996 na <a href="/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO" title="Lista światowego dziedzictwa UNESCO">listę światowego dziedzictwa UNESCO</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografia">Geografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Geografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Położenie"><span id="Po.C5.82o.C5.BCenie"></span>Położenie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Położenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wittenberga leży we wschodniej części kraju związkowego <a href="/wiki/Saksonia-Anhalt" title="Saksonia-Anhalt">Saksonia-Anhalt</a> na północnym brzegu <a href="/wiki/%C5%81aba" title="Łaba">Łaby</a>, ok. 70 km na północny wschód od <a href="/wiki/Lipsk" title="Lipsk">Lipska</a>. Miasto usytuowane jest pomiędzy <a href="/wiki/Dessau-Ro%C3%9Flau" title="Dessau-Roßlau">Dessau-Roßlau</a> na zachodzie, <a href="/w/index.php?title=Fl%C3%A4ming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fläming (strona nie istnieje)">Fläming</a> na północy, parkiem krajobrazowym <a href="/w/index.php?title=D%C3%BCbener_Heide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dübener Heide (strona nie istnieje)">Dübener Heide</a> na południu, a <a href="/wiki/Landkreis_Elbe-Elster" title="Landkreis Elbe-Elster">powiatem Elbe-Elster</a> na wschodzie. </p><p>Najbliższe duże miasta (min. 100 tys. mieszkańców) wokół Wittenbergi to: </p> <table style="width:25%; text-align:center; margin:auto"> <tbody><tr> <td><a href="/wiki/Magdeburg" title="Magdeburg">Magdeburg</a><br /><small>85 km</small> </td> <td><a href="/wiki/Rostock" title="Rostock">Rostock</a><br /><small>280 km</small> </td> <td><a href="/wiki/Poczdam" title="Poczdam">Poczdam</a><br /><small>70 km</small> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Getynga" title="Getynga">Getynga</a><br /><small>215 km</small> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Compass_rose_simple_plain.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Compass_rose_simple_plain.svg/60px-Compass_rose_simple_plain.svg.png" decoding="async" width="60" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Compass_rose_simple_plain.svg/90px-Compass_rose_simple_plain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Compass_rose_simple_plain.svg/120px-Compass_rose_simple_plain.svg.png 2x" data-file-width="80" data-file-height="80" /></a></span> </td> <td><a href="/wiki/Chociebu%C5%BC" title="Chociebuż">Chociebuż</a><br /><small>130 km</small> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Halle_(Saale)" title="Halle (Saale)">Halle (Saale)</a><br /><small>75 km</small> </td> <td><a href="/wiki/Lipsk" title="Lipsk">Lipsk</a><br /><small>70 km</small> </td> <td><a href="/wiki/Drezno" title="Drezno">Drezno</a><br /><small>130 km</small> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_(ST)-Deutschland.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_%28ST%29-Deutschland.png/200px-Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_%28ST%29-Deutschland.png" decoding="async" width="200" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_%28ST%29-Deutschland.png/300px-Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_%28ST%29-Deutschland.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_%28ST%29-Deutschland.png/400px-Klimadiagramm-deutsch-Wittenberg_%28ST%29-Deutschland.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="710" /></a><figcaption>Klimat Wittenbergi</figcaption></figure> <p>Średnia roczna temperatura powietrza w Wittenberdze wynosi 8,7 °C. Całkowita roczna suma opadów to ok. 563 mm. Najcieplejszymi miesiącami są czerwiec, lipiec i sierpień (średnie temp. 16,6 °C/18,0 °C/17,6 °C), a najchłodniejszymi grudzień, styczeń i luty (średnia temp. 0,8 °C /-0,8 °C/0,2 °C). Najobfitsze opady występują w maju (62 mm), czerwcu (52 mm) i sierpniu (62 mm) a najmniejsze w lutym (34 mm) i październiku (39 mm). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_administracyjny"><span id="Podzia.C5.82_administracyjny"></span>Podział administracyjny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Podział administracyjny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział administracyjny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W granicach Wittenbergi wyróżnia się następujące dzielnice: Stare Miasto (<i>Altstadt</i>) złożone z Elstervorstadt, Schlossvorstadt, Friedrichstadt i Rothemark, Teuchel (przyłączone w 1938), Labetz (1938), Kleinwittenberg (1945), Wiesigk (1950), Piesteritz (1950), Trajuhn (1950), Apollensdorf (1974), <a href="/w/index.php?title=Reinsdorf_(Wittenberga)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reinsdorf (Wittenberga) (strona nie istnieje)">Reinsdorf</a> (1993) wraz z Dobien (1937) i Braunsdorf (1950), <a href="/w/index.php?title=Pratau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pratau (strona nie istnieje)">Pratau</a> (1993) wraz z Wachsdorf (1929), <a href="/w/index.php?title=Seegrehna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seegrehna (strona nie istnieje)">Seegrehna</a> (1993), <a href="/w/index.php?title=Nudersdorf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nudersdorf (strona nie istnieje)">Nudersdorf</a> (2005), <a href="/w/index.php?title=Schmilkendorf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schmilkendorf (strona nie istnieje)">Schmilkendorf</a> (2005), <a href="/w/index.php?title=Griebo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Griebo (strona nie istnieje)">Griebo</a> (2008), <a href="/w/index.php?title=Abtsdorf_(Wittenberga)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abtsdorf (Wittenberga) (strona nie istnieje)">Abtsdorf</a>, <a href="/w/index.php?title=Mochau_(Wittenberga)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mochau (Wittenberga) (strona nie istnieje)">Mochau</a>, <a href="/w/index.php?title=Bo%C3%9Fdorf_(Wittenberga)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boßdorf (Wittenberga) (strona nie istnieje)">Boßdorf</a> (2010) <a href="/w/index.php?title=Kropst%C3%A4dt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kropstädt (strona nie istnieje)">Kropstädt</a> (2010) i <a href="/w/index.php?title=Straach&action=edit&redlink=1" class="new" title="Straach (strona nie istnieje)">Straach</a> (2010). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG/220px-S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG" decoding="async" width="220" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG/330px-S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG/440px-S%C3%A4chsische_Ostmark_um_1000.PNG 2x" data-file-width="560" data-file-height="272" /></a><figcaption>Marchia Wschodnia z Gau Nizizi, ok. 1000</figcaption></figure> <p>Wyniki prac <a href="/wiki/Archeologia" title="Archeologia">archeologicznych</a> sugerują, że tereny, na których położona jest Wittenberga, były zamieszkane już przed ok. 10 000 lat. Dokument datowany na 12 kwietnia 965<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup> określał okolice dzisiejszej Wittenbergi jako <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">słowiańskie</a> <a href="/w/index.php?title=Gau_Nizizi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gau Nizizi (strona nie istnieje)">Gau Nizizi</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup> – część <a href="/wiki/Marchia_Wschodnia" title="Marchia Wschodnia">Marchii Wschodniej</a>, rozciągającej się wzdłuż Łaby od ujścia <a href="/wiki/Czarna_Elstera" title="Czarna Elstera">Czarnej Elstery</a> na wschodzie do ujścia <a href="/wiki/Mulda_(rzeka)" title="Mulda (rzeka)">Muldy</a> na zachodzie. </p><p>Pierwsze udokumentowane przekazy odnoszące się do terenów dzisiejszej Wittenbergi, wzmiankujące części miasta <a href="/w/index.php?title=Pratau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pratau (strona nie istnieje)">Pratau</a> (Brothow) i <a href="/w/index.php?title=Seegrehna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seegrehna (strona nie istnieje)">Seegrehnę</a> (osada Grodisti), pochodzą z przełomu X–XI wieku. </p><p>Pierwsza wzmianka nazwy Wittenberga pochodzi najprawdopodobniej z 1174, kiedy to wspomniana została osoba grafa Thiedricha von Wittburc, najprawdopodobniej pana <a href="/wiki/Burgward" title="Burgward">burgwardu</a> Wittenburg. Burgward Wittenburg wymieniony jest w dokumencie <a href="/wiki/Biskup" title="Biskup">biskupa</a> <a href="/w/index.php?title=Balderan_von_Brandenburg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Balderan von Brandenburg (strona nie istnieje)">Balderana von Brandenburg</a>, sporządzonym w 1187 dla <a href="/wiki/Klasztor" title="Klasztor">klasztoru</a> <a href="/wiki/Norbertanie" title="Norbertanie">norbertanów</a> w <a href="/wiki/Leitzkau" title="Leitzkau">Leitzkau</a>. W tym samym piśmie wspomniany jest również kościół wzniesiony w miejscu, gdzie obecnie stoi kościół miejski (<i>Stadtkirche</i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XI–XV_wiek"><span id="XI.E2.80.93XV_wiek"></span>XI–XV wiek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: XI–XV wiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XI–XV wiek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stadtrechtsurkunde-WB.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Stadtrechtsurkunde-WB.jpg/220px-Stadtrechtsurkunde-WB.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Stadtrechtsurkunde-WB.jpg/330px-Stadtrechtsurkunde-WB.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Stadtrechtsurkunde-WB.jpg/440px-Stadtrechtsurkunde-WB.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="610" /></a><figcaption>Dokument potwierdzający nadanie Wittenberdze praw miejskich 23 lipca 1293</figcaption></figure> <p>Rozwój miasta związany był z działalnością polityczną władców <a href="/wiki/Dynastia_aska%C5%84ska" title="Dynastia askańska">askańskich</a>. </p><p>W XII wieku tereny wokół Wittenbergi zostały podbite przez założyciela dynastii askańskiej <a href="/wiki/Albrecht_Nied%C5%BAwied%C5%BA" title="Albrecht Niedźwiedź">Albrechta Niedźwiedzia</a>, który sprowadził tu <a href="/wiki/Flamandowie" title="Flamandowie">flamandzkich</a> kolonistów znad dolnego <a href="/wiki/Ren" title="Ren">Renu</a>. Koloniści osiedlili się m.in. w sąsiedztwie burgwardu, nadając mu nazwę Wittenborg (pol. <i>Biała Góra</i>)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup>. </p><p>Najmłodszy syn Albrechta, <a href="/wiki/Bernard_Aska%C5%84czyk" title="Bernard Askańczyk">Bernard III</a> otrzymał księstwo <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii" title="Księstwo Saksonii">Saksonii</a> w 1180. Po jego śmierci w 1212 władzę w księstwie przejął jego syn <a href="/wiki/Albrecht_I_Aska%C5%84czyk" title="Albrecht I Askańczyk">Albrecht I</a>. Według świadectwa z 11 września 1227 żona Albrechta założyła w Wittenberdze klasztor <a href="/wiki/Zakon_Braci_Mniejszych" title="Zakon Braci Mniejszych">franciszkanów</a>. Po śmierci Albrechta I państwo zostało podzielone na dwie części: <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii-Wittenbergi" title="Księstwo Saksonii-Wittenbergi">Saksonia-Wittenberga</a> (niem. <i>Saschsen-Wittenberg</i>) ze stolicą w Wittenberdze, którą przejął <a href="/wiki/Albrecht_II_Aska%C5%84czyk" title="Albrecht II Askańczyk">Albrecht II</a> oraz <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii-Lauenburga" title="Księstwo Saksonii-Lauenburga">Saksonię-Lauenburg</a> (niem. <i>Sachsen-Lauenburg</i>) ze stolicą w <a href="/wiki/Lauenburg/Elbe" title="Lauenburg/Elbe">Lauenburg/Elbe</a>, którą objął <a href="/wiki/Rudolf_I_Aska%C5%84czyk" title="Rudolf I Askańczyk">Rudolf I</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Alt-Wappen-WB.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Alt-Wappen-WB.jpg/200px-Alt-Wappen-WB.jpg" decoding="async" width="200" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Alt-Wappen-WB.jpg/300px-Alt-Wappen-WB.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Alt-Wappen-WB.jpg/400px-Alt-Wappen-WB.jpg 2x" data-file-width="502" data-file-height="494" /></a><figcaption>Najstarszy herb miasta</figcaption></figure> <p>Wkrótce doszło do konfliktów pomiędzy braćmi. By zapewnić sobie przychylność społeczności Wittenbergi, Albrecht II nadał osadzie <a href="/wiki/Prawa_miejskie" title="Prawa miejskie">prawa miejskie</a> (23 lipca 1293). Prężny rozwój miasto zawdzięczało swojemu położeniu przy skrzyżowaniu szlaków handlowych z zachodu na wschód (z <a href="/wiki/Magdeburg" title="Magdeburg">Magdeburga</a> i <a href="/wiki/Zerbst/Anhalt" title="Zerbst/Anhalt">Zerbst/Anhalt</a> do Dolnych Łużyc i <a href="/wiki/Mi%C5%9Bnia" title="Miśnia">Miśni</a>) oraz z północy na południe (z <a href="/wiki/Kolonia_(Niemcy)" title="Kolonia (Niemcy)">Kolonii</a> do <a href="/wiki/Lipsk" title="Lipsk">Lipska</a>). </p><p>Mieszczaństwo korzystające z wielu <a href="/wiki/Serwitut" title="Serwitut">serwitutów</a> zyskiwało coraz silniejszą pozycję. W 1317 powołano radę miejską. W 1332 miasto zyskało częściowe prawa sądownicze, dzięki czemu mogło nadać ramy prawne rozwijającemu się <a href="/wiki/Rzemios%C5%82o" title="Rzemiosło">rzemiosłu</a>. W 1354 Wittenberga otrzymała <a href="/wiki/Przywilej_targowy" title="Przywilej targowy">przywilej targowy</a>. Wkrótce opasano miastem murem obronnym, który powstrzymał atak <a href="/wiki/Husytyzm" title="Husytyzm">husytów</a> w 1429. </p><p>Chociaż wpływy Askańczyków w mieście malały, to ich pozycja na politycznej arenie <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie" title="Święte Cesarstwo Rzymskie">Świętego Cesarstwa</a> się umacniała. W 1356 Rudolf I wywalczył dla książąt saskich <a href="/wiki/Elektorzy_Rzeszy" title="Elektorzy Rzeszy">prawo elektoralne</a>, co również przyczyniło się do wzmocnienia pozycji Wittenbergi. </p><p>W 1422 umarł <a href="/wiki/Albrecht_III_Aska%C5%84czyk" title="Albrecht III Askańczyk">Albrecht III</a> – ostatni z rodu Askańczyków, a <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Saksonii-Wittenbergi" title="Księstwo Saksonii-Wittenbergi">Księstwo Saksonii-Wittenbergi</a> przeszło we władanie <a href="/wiki/Graf_(tytu%C5%82_szlachecki)" title="Graf (tytuł szlachecki)">margrabiego</a> <a href="/wiki/Mi%C5%9Bnia" title="Miśnia">Miśni</a> i <a href="/wiki/Turyngia" title="Turyngia">Turyngii</a>, <a href="/wiki/Fryderyk_I_K%C5%82%C3%B3tnik" title="Fryderyk I Kłótnik">Fryderyka I Kłótnika</a> z dynastii <a href="/wiki/Wettynowie" title="Wettynowie">Wettynów</a>. Wskutek tego ośrodek władzy przesunął się z Wittenbergi do Miśni. Miasto zachowało wprawdzie swoje przywileje, a nawet otrzymało dodatkowe prawa sądownicze w 1444 z rąk <a href="/wiki/Fryderyk_II_%C5%81agodny" title="Fryderyk II Łagodny">Fryderyka II Łagodnego</a>, jego znaczenie polityczne zaczęło maleć. </p><p>Po śmierci Fryderyka II wskutek tzw. <a href="/w/index.php?title=Podzia%C5%82_lipski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Podział lipski (strona nie istnieje)">podziału lipskiego</a> (niem. <i>Leipziger Teilung</i>) z 1485 Saksonia ponownie została podzielona między synów władcy. <a href="/wiki/Ernest_Wettyn" title="Ernest Wettyn">Ernest</a>, starszy syn, otrzymał północną <a href="/wiki/Mi%C5%9Bnia" title="Miśnia">Miśnię</a>, południową <a href="/wiki/Turyngia" title="Turyngia">Turyngię</a> oraz Wittenbergę. <a href="/wiki/Albrecht_Odwa%C5%BCny" title="Albrecht Odważny">Albrecht</a>, młodszy, otrzymał północną Turyngię i południową Miśnię. Dodatkowo Ernest odziedziczył tytuł elektora. W 1486 do władzy doszedł <a href="/wiki/Fryderyk_III_M%C4%85dry" title="Fryderyk III Mądry">Fryderyk III Mądry</a>. Dla Wittenbergi nastał okres rozkwitu. W 1487 wybudowano nowy most na <a href="/wiki/%C5%81aba" title="Łaba">Łabie</a>, a w 1490 rozpoczęto budowę nowej rezydencji książęcej, kościoła Wszystkich Świętych (<i>Allerheiligen</i>) oraz umocnień obronnych. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reformacja">Reformacja</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Reformacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Reformacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na początku XVI wieku Wittenberga liczyła ok. 2000 mieszkańców. W 1502 Fryderyk III założył w mieście <a href="/wiki/Uniwersytet_Marcina_Lutra_w_Halle_i_Wittenberdze" title="Uniwersytet Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze">uniwersytet</a>, który przyczynił się do duchowego i gospodarczego rozkwitu miasta, przyciągając duchownych, uczonych i artystów. W 1503 wzniesiono pierwszy budynek uczelni, nazwany na cześć fundatora <i>Fridericianum</i>. W 1504 wybudowano tzw. Czarny Klasztor (niem. <i>Schwarzer Kloster</i>), siedzibę <a href="/wiki/Eremita" title="Eremita">eremitów</a> zakonu <a href="/wiki/Augustianie" title="Augustianie">augustianów</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lucas_Cranach_(I)_workshop_-_Martin_Luther_(Uffizi).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Lucas_Cranach_%28I%29_workshop_-_Martin_Luther_%28Uffizi%29.jpg/170px-Lucas_Cranach_%28I%29_workshop_-_Martin_Luther_%28Uffizi%29.jpg" decoding="async" width="170" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Lucas_Cranach_%28I%29_workshop_-_Martin_Luther_%28Uffizi%29.jpg/255px-Lucas_Cranach_%28I%29_workshop_-_Martin_Luther_%28Uffizi%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Lucas_Cranach_%28I%29_workshop_-_Martin_Luther_%28Uffizi%29.jpg/340px-Lucas_Cranach_%28I%29_workshop_-_Martin_Luther_%28Uffizi%29.jpg 2x" data-file-width="479" data-file-height="700" /></a><figcaption>Portret Marcina Lutra autorstwa Lucasa Cranacha Starszego</figcaption></figure> <p>W 1508 do miasta przybył z zamiarem kontynuacji <a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">studiów teologicznych</a> mnich augustiański, <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Marcin Luter</a>, późniejszy inicjator i teoretyk <a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">reformacji</a>. W 1510 Luter udał się do <a href="/wiki/Rzym" title="Rzym">Rzymu</a>, by się odwołać do <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papieża</a> <a href="/wiki/Juliusz_II" title="Juliusz II">Juliusza II</a> od nakazu podniesienia ogólnego poziomu <a href="/wiki/Obserwancja" title="Obserwancja">obserwancji</a>. W Rzymie był świadkiem bezceremonialnego zachowania <a href="/wiki/Ksi%C4%85dz" title="Ksiądz">księży</a> i komercjalizacji posługi duchowej. </p><p>W 1512 Luter otrzymał stopień doktora teologii na uniwersytecie wittenberskim, gdzie prowadził wykłady na temat <a href="/wiki/Psalm" title="Psalm">psalmów</a>, listów do Rzymian i Galatów. W swoim nauczaniu trzymał się interpretacji <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a> w duchu <a href="/wiki/Ockhami%C5%9Bci" title="Ockhamiści">ockhamistów</a>, <a href="/wiki/Neoplatonizm" title="Neoplatonizm">neoplatonizmu</a>, <a href="/wiki/Mistycyzm" title="Mistycyzm">mistycyzmu</a> i <a href="/wiki/Devotio_moderna" title="Devotio moderna">devotio moderna</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg/220px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg/330px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg/440px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo06.jpg 2x" data-file-width="3555" data-file-height="3555" /></a><figcaption>Drzwi, na których Marcin Luter miał przybić 95 tez</figcaption></figure> <p>Studiując Biblię, Luter zaczął inaczej postrzegać kwestie prawości oraz rolę <a href="/wiki/Penitent_(katolicyzm)" title="Penitent (katolicyzm)">penitenta</a> w kościele. Uważał, że <a href="/wiki/Rozgrzeszenie" title="Rozgrzeszenie">rozgrzeszenie</a> jest wyłącznie domeną boską. Zaczął nauczać, że <a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">zbawienie</a> i odkupienie grzechów następuje w drodze łaski boskiej i jest osiągalne wyłącznie przez wiarę w Jezusa jako zbawiciela<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup>. Stąd też jego sprzeciw wobec handlu odpustami, ustanowionymi w 1516 przez papieża <a href="/wiki/Leon_X" title="Leon X">Leona X</a>. Dzięki sprzedaży odpustów kościół finansował budowę <a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykanie" title="Bazylika św. Piotra na Watykanie">nowej bazyliki św. Piotra w Rzymie</a> oraz spłatę długów w banku <a href="/wiki/Fuggerowie" title="Fuggerowie">Fuggera</a>. Handel odpustami opierał się na założeniu, że <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Chrystus</a> i święci podczas swego życia na ziemi zrobili więcej dobrych uczynków niż potrzebne im było do <a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">zbawienia</a>. Ów nadmiar mógł zatem posłużyć innym grzesznikom do uzyskania <a href="/wiki/%C5%BBycie_po%C5%9Bmiertne" title="Życie pośmiertne">życia wiecznego</a>, a papież miał władzę udzielania uczynków łaski ze skarbca świętych. Luter uważał, że uzyskane w ten sposób odpuszczenie kar za <a href="/wiki/Grzech" title="Grzech">grzechy</a> dalekie było od uczucia prawdziwej <a href="/wiki/Pokuta_(religia)" title="Pokuta (religia)">pokuty</a> i żalu, a miejsce wiary zajmowała opłata pieniężna. </p><p>Swoją opinię na temat odpustów Luter wyraził w wydanej 4 września 1517 publikacji <i>Disputatio contra scholasticam theologiam</i>, która nie znalazła większego odzewu ani wśród teologów, ani wśród hierarchii kościelnej. 31 października 1517 Luter upublicznił swoje przemyślenia, przybijając do drzwi kościoła zamkowego <a href="/wiki/95_tez" title="95 tez">95 tez</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup> i wzywając do publicznej debaty religijnej. Dzięki coraz lepiej rozwiniętej sztuce <a href="/wiki/Historia_druku" title="Historia druku">drukarskiej</a> w dwa tygodnie tezy były znane w całych <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a>, a w ciągu miesiąca obiegły całą Europę. </p><p>W 1518 Fryderyk III ufundował uniwersytetowi katedrę <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">języka greckiego</a>, którą początkowo miał objąć znany <a href="/wiki/J%C4%99zykoznawstwo" title="Językoznawstwo">lingwista</a> <a href="/wiki/Johannes_Reuchlin" title="Johannes Reuchlin">Johannes Reuchlin</a>. Po odmowie Reuchlina motywowanej zaawansowanym wiekiem, stanowisko przyznano jego protegowanemu, <a href="/wiki/Filip_Melanchton" title="Filip Melanchton">Filipowi Melanchtonowi</a>. W swoim pierwszym wystąpieniu Melanchton nawoływał do reformy uniwersytetu, upatrując źródła nowej myśli i inspiracji w lekturze oryginalnych tekstów <a href="/wiki/Staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87" title="Starożytność">antycznych</a>. Natychmiast zdobył sympatię Lutra, z którym rozpoczął ścisłą współpracę. W 1521 opublikował pierwsze systematyczne ujęcie teologii reformacji <i>Loci communes rerum theologicarum</i>. </p><p>Luter został wezwany przez papieża do przyznania się do błędów i odwołania swoich tez. Ten jednak wystąpił jeszcze bardziej stanowczo za reformą kościoła, zaprzeczając twierdzeniu, że prymat papieża jest uzasadniony w Piśmie Świętym i podważając nieomylność <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_powszechny" title="Sobór powszechny">soborów</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wittenberg-1536.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Wittenberg-1536.jpg/220px-Wittenberg-1536.jpg" decoding="async" width="220" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Wittenberg-1536.jpg/330px-Wittenberg-1536.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Wittenberg-1536.jpg/440px-Wittenberg-1536.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="764" /></a><figcaption>Panorama Wittenbergi, ok. 1536</figcaption></figure> <p>Niezgodne z nauką kościoła dzieła Lutra miały być spalone, a ich autor został wezwany do pojednania z papieżem pod groźbą <a href="/wiki/Ekskomunika" title="Ekskomunika">ekskomuniki</a>. W odpowiedzi Luter ogłosił kolejne trzy pisma: <i>O naprawie stanu chrześcijańskiego</i>, <i>O niewoli babilońskiej Kościoła</i> oraz <i>O wolności chrześcijanina</i>, w których to ostro przeciwstawiał się papieskiej supremacji, krytykując wszelkie praktyki kościoła nie znajdujące potwierdzenia w Biblii. Wreszcie 10 grudnia 1520 w obecności licznie zgromadzonych studentów, profesorów i ludu spalił na przedmieściach Wittenbergi papieskie księgi prawnicze wraz z <a href="/wiki/Bulla" title="Bulla">bullą</a>. Czynem tym ostatecznie zerwał z kościołem. 3 stycznia 1521 papież <a href="/wiki/Leon_X" title="Leon X">Leon X</a> nałożył na Lutra ekskomunikę. Książę Fryderyk III Mądry, mimo że sam pozostawał przy kościele, chronił Lutra przed atakami przeciwników. Podczas <a href="/wiki/Sejm_Rzeszy_(%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie)" title="Sejm Rzeszy (Święte Cesarstwo Rzymskie)">sejmu Rzeszy</a> w <a href="/wiki/Wormacja" title="Wormacja">Wormacji</a> (1521) wyjednał dla niego u cesarza <a href="/wiki/Karol_V_Habsburg" title="Karol V Habsburg">Karola V</a> <a href="/wiki/List_%C5%BCelazny#List_żelazny_dawniej" title="List żelazny">nietykalność osobistą</a>, a w latach 1521–1522 ukrywał go na zamku w <a href="/wiki/Zamek_Wartburg" title="Zamek Wartburg">Wartburgu</a>. </p><p>Wittenberga stała się „Rzymem <a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">protestantyzmu</a>” i głównym ośrodkiem myśli reformatorskiej. Wkrótce ruch reformacyjny upowszechnił się w <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europie</a>, przyczyniając się do wybuchu konfliktów na tle religijnym, których kulminacją były <a href="/wiki/I_wojna_szmalkaldzka" title="I wojna szmalkaldzka">I</a> i <a href="/w/index.php?title=II_wojna_szmalkaldzka&action=edit&redlink=1" class="new" title="II wojna szmalkaldzka (strona nie istnieje)">II wojna szmalkaldzka</a>. Po <a href="/wiki/Bitwa_pod_M%C3%BChlbergiem" title="Bitwa pod Mühlbergiem">bitwie pod Mühlbergiem</a> (1547) cesarz <a href="/wiki/Karol_V_Habsburg" title="Karol V Habsburg">Karol V Habsburg</a> tryumfalnie wjechał do miasta, odbierając tytuł elektora <a href="/wiki/Jan_Fryderyk_I" title="Jan Fryderyk I">Janowi Fryderykowi Wspaniałomyślnemu</a>. Wittenberga oraz prawo elektoralne zostały przekazane książętom z linii Alberta. Linia Ernesta pozostała w Turyngii, ale z czasem rozbiła się na wiele małych księstw. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XVII–XVIII_wiek"><span id="XVII.E2.80.93XVIII_wiek"></span>XVII–XVIII wiek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: XVII–XVIII wiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XVII–XVIII wiek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Uni-WB-1644.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Uni-WB-1644.jpg/220px-Uni-WB-1644.jpg" decoding="async" width="220" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Uni-WB-1644.jpg/330px-Uni-WB-1644.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8f/Uni-WB-1644.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="242" /></a><figcaption>Uniwersytet Wittenberski, XVII w.</figcaption></figure> <p>Okres <a href="/wiki/Wojna_trzydziestoletnia" title="Wojna trzydziestoletnia">wojny trzydziestoletniej</a> Wittenberga przetrwała bez większych strat, głównie dzięki wzmocnionym umocnieniom obronnym (1626). Jednak wiele sąsiednich miejscowości zostało spalonych, a okoliczna ludność szukała schronienia za murami miasta. Głód oraz <a href="/wiki/Epidemia" title="Epidemia">epidemia</a> <a href="/wiki/D%C5%BCuma" title="Dżuma">dżumy</a> zdziesiątkowały populację Wittenbergi. Pomimo tego w 1637 miasto obroniło się przez atakiem wojsk <a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">szwedzkich</a> pod dowództwem <a href="/wiki/Johan_Ban%C3%A9r" title="Johan Banér">Johana Banéra</a>, które spaliły drewniany most na <a href="/wiki/%C5%81aba" title="Łaba">Łabie</a>, wybudowany przez <a href="/wiki/Fryderyk_III_M%C4%85dry" title="Fryderyk III Mądry">Fryderyka Mądrego</a>. </p><p>W latach 1697–1763 pod panowaniem <a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Polski" title="Król Polski">królów Polski</a> <a href="/wiki/August_II_Mocny" title="August II Mocny">Augusta II Mocnego</a> i <a href="/wiki/August_III_Sas" title="August III Sas">Augusta III Sasa</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:WB-bei-1760.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/WB-bei-1760.jpg/220px-WB-bei-1760.jpg" decoding="async" width="220" height="66" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/WB-bei-1760.jpg/330px-WB-bei-1760.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/WB-bei-1760.jpg/440px-WB-bei-1760.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="453" /></a><figcaption>Wittenberga pod ostrzałem w 1760</figcaption></figure> <p>Z początkiem <a href="/wiki/Wojna_siedmioletnia" title="Wojna siedmioletnia">wojny siedmioletniej</a> Wittenberga była okupowana przez różne wojska. 27 sierpnia 1759 miasto zostało zdobyte przez armię <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Prus" title="Królestwo Prus">pruską</a>, która po uprzednim spaleniu przedmieść odmówiła <a href="/wiki/Kapitulacja" title="Kapitulacja">kapitulacji</a> przed wojskiem cesarskim (niem. <i>Reichsarmee</i>). W odpowiedzi miasto zostało ostrzelane 13 października 1760. Zamek oraz kościół zamkowy zostały doszczętnie spalone. Prusacy poddali miasto, którego nie ominęły kolejne zniszczenia, m.in. spłonęły drzwi katedry, do których Luter przybił swoje tezy. </p><p>W 1764 rząd Saksonii odebrał Wittenberdze prawo miasta-fortecy (niem. <i>Festungsrecht</i>). Zamek został odbudowany w stylu późnego <a href="/wiki/Barok" title="Barok">baroku</a> w 1770. Nowy most na Łabie oddano do użytku w 1787. Działania wojenne przyczyniły się do upadku wittenberskiego uniwersytetu, który w 1795 liczył jedynie 336 studentów. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wojny_napoleońskie"><span id="Wojny_napoleo.C5.84skie"></span>Wojny napoleońskie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Wojny napoleońskie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojny napoleońskie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gedenktafel_Markt_22_(Wittenberg)_Napoleon_I.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Gedenktafel_Markt_22_%28Wittenberg%29_Napoleon_I.jpg/220px-Gedenktafel_Markt_22_%28Wittenberg%29_Napoleon_I.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Gedenktafel_Markt_22_%28Wittenberg%29_Napoleon_I.jpg/330px-Gedenktafel_Markt_22_%28Wittenberg%29_Napoleon_I.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Gedenktafel_Markt_22_%28Wittenberg%29_Napoleon_I.jpg/440px-Gedenktafel_Markt_22_%28Wittenberg%29_Napoleon_I.jpg 2x" data-file-width="1875" data-file-height="1182" /></a><figcaption>Tablica upamiętniająca pobyt <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleona</a>, cesarza Francuzów, w 1806 i 1813</figcaption></figure> <p>Po przegranej zjednoczonej armii Prus i Saksonii w <a href="/wiki/Bitwa_pod_Jen%C4%85-Auerstedt" title="Bitwa pod Jeną-Auerstedt">bitwie pod Jeną-Auerstadt</a> 14 października 1806 książę Saksonii <a href="/wiki/Fryderyk_August_I" title="Fryderyk August I">Fryderyk August I</a> poddał się <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleonowi</a>, podpisując pokój 11 grudnia 1806, przechodząc na stronę cesarza i przystępując do <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Re%C5%84ski" title="Związek Reński">Związku Reńskiego</a>. Wkrótce Fryderyk August został królem Saksonii. Napoleon odwiedził Wittenbergę 23 października 1806, przywracając miastu status fortecy. Miasto przekształcono w kwaterę tymczasową armii francuskiej. Uniwersytet wittenberski został przeniesiony do <a href="/wiki/Bad_Schmiedeberg" title="Bad Schmiedeberg">Bad Schmiedeberg</a>, a mieszkańcy miasta musieli zapewnić wojsku wikt i zakwaterowanie. W sumie przez miasto przeszło 160 000 żołnierzy, przy czym ok. 60 000 stacjonowało tu permanentnie. </p><p>W trakcie wojen wyzwoleńczych komendantem miasta był <a href="/w/index.php?title=Jean_Fran%C3%A7ois_Cornu_de_Lapoype&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean François Cornu de Lapoype (strona nie istnieje)">Jean François Cornu de Lapoype</a>, który nakazał wyburzenie zabudowań przedmieść na szerokość 900 kroków, by mieć lepsze pole ostrzału. Po bitwie pod <a href="/w/index.php?title=Wartenburg_nad_%C5%81ab%C4%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wartenburg nad Łabą (strona nie istnieje)">Wartenburgiem</a> w 1813 r. pruskie ataki na fortecę przybrały na sile, jednak de Lapoype odmawiał kapitulacji. Sytuacja w mieście się pogarszała, brakowało wody pitnej, a żywność podlegała racjonowaniu. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wittenberg-13-1-1811.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Wittenberg-13-1-1811.jpg/220px-Wittenberg-13-1-1811.jpg" decoding="async" width="220" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Wittenberg-13-1-1811.jpg/330px-Wittenberg-13-1-1811.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Wittenberg-13-1-1811.jpg/440px-Wittenberg-13-1-1811.jpg 2x" data-file-width="1806" data-file-height="1098" /></a><figcaption>Plac zamkowy po szturmie w 1814</figcaption></figure> <p>12 lutego 1814 komendant odrzucił kolejną ofertę kapitulacji. Miasto zostało poddane wielogodzinnemu ostrzałowi, podczas którego oddano 2477 wystrzałów <a href="/wiki/Armata" title="Armata">armatnich</a>. Następnie wzięto miasto szturmem, podczas którego zginęło 100 żołnierzy i 8 oficerów. Oddziały de Lapoype’a zostały już wcześniej zdziesiątkowane. Z 3000 żołnierzy, którzy przybyli do Wittenbergi w 1813, jedynie 2000 było zdolnych do walki w trakcie szturmu, a 800 leżało w <a href="/wiki/Lazaret" title="Lazaret">lazaretach</a>. Straty wojenne miasta obejmowały 1/3 ludności. Ponadto zburzono 259 domów na przedmieściach i 37 w centrum oraz wycięto 100 000 drzew, w tym słynny <a href="/wiki/D%C4%85b" title="Dąb">dąb</a> <i>Luthereiche</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="W_granicach_Prus_i_Niemiec">W granicach Prus i Niemiec</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: W granicach Prus i Niemiec" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: W granicach Prus i Niemiec"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zgodnie z postanowieniami <a href="/wiki/Kongres_wiede%C5%84ski" title="Kongres wiedeński">kongresu wiedeńskiego</a> 1/5 terytorium <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Saksonii" title="Królestwo Saksonii">Saksonii</a>, w tym i Wittenberga, przeszły pod panowanie pruskie. W 1817 król pruski <a href="/wiki/Fryderyk_Wilhelm_III_Pruski" title="Fryderyk Wilhelm III Pruski">Fryderyk Wilhelm III</a> podjął decyzję o rozwiązaniu uniwersytetu wittenberskiego i wzmocnieniu uczelni w <a href="/wiki/Halle_(Saale)" title="Halle (Saale)">Halle (Saale)</a>. W zamian Wittenberga otrzymała seminarium ewangelickie. W 1820, wraz z wprowadzeniem się 26 <a href="/wiki/Regiment" title="Regiment">regimentu</a> <a href="/wiki/Piechota" title="Piechota">infanterii</a>, Wittenberga stała się miastem garnizonowym, a budynki pouniwerysteckie zostały przekształcone w koszary. </p><p>W trakcie drugiego Niemieckiego Ewangelickiego Dnia Kościoła (niem. <i>Deutscher Evangelischer Kirchentag</i>) w 1848 powstała misja <a href="/wiki/Johann_Hinrich_Wichern" title="Johann Hinrich Wichern">Johanna Hinricha Wicherna</a>, późniejsze <i>Diakonisches Werk</i>. </p><p>W 1871 miasto znalazło się w granicach <a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Niemiec</a>. 11 czerwca 1873 na rozkaz cesarza <a href="/wiki/Wilhelm_I_Hohenzollern" title="Wilhelm I Hohenzollern">Wilhelma I</a> z 30 maja tego roku rozpoczęto rozbiórkę umocnień obronnych, w miejsce których powstały zieleńce miejskie. W 1876 Wittenberga uzyskała podłączenie do linii telefonicznej pomiędzy <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlinem</a> a <a href="/wiki/Halle_(Saale)" title="Halle (Saale)">Halle (Saale)</a>. Miasto przeżywało okres rozkwitu gospodarczego. W 1884 założono fabrykę materiałów wybuchowych w dzielnicy <a href="/w/index.php?title=Reinsdorf_(Wittenberga)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reinsdorf (Wittenberga) (strona nie istnieje)">Reinsdorf</a>, powstawały zakłady produkcji maszyn, gumy i stali. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg/220px-12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg/330px-12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg/440px-12845-Wittenberg-1911-Markt_mit_den_Denkm%C3%A4lern_Luthers_und_Melanchthons-Br%C3%BCck_%26_Sohn_Kunstverlag.jpg 2x" data-file-width="1502" data-file-height="1000" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rynek_w_Wittenberdze" title="Rynek w Wittenberdze">Rynek</a> w 1911</figcaption></figure> <p>Miasto zaczęło też pielęgnować pamięć o swojej reformatorskiej przeszłości. W 1821 wystawiono <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Lutrowi</a> pomnik, w 1830 zasadzono nowy dąb <i>Luthereiche</i>. W 1858 zrekonstruowano historyczne drzwi katedralne. W 1865 odsłonięto pomnik <a href="/wiki/Filip_Melanchton" title="Filip Melanchton">Melanchtona</a>. W latach 1877–1883 urządzono w domu Lutra muzeum historii reformacji. 31 października 1892 w obecności cesarza <a href="/wiki/Wilhelm_II_Hohenzollern" title="Wilhelm II Hohenzollern">Wilhelma II</a> poświęcono odnowiony kościół zamkowy. W 1894 odsłonięto na placu kościelnym pomnik <a href="/wiki/Jan_Bugenhagen" title="Jan Bugenhagen">Jana Bugenhagena</a>. </p><p>W XX wieku nastąpiła dalsza industrializacja miasta. W 1906 powstała fabryka czekolady <a href="/wiki/Wikana" title="Wikana">Wikana</a>. Wkrótce przeprowadzono elektryfikację. W 1915 w dzielnicy <a href="/w/index.php?title=Piesteritz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piesteritz (strona nie istnieje)">Piesteritz</a> wybudowano zakłady <a href="/wiki/Azot" title="Azot">azotowe</a> według projektu <a href="/w/index.php?title=Karl_Janisch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karl Janisch (strona nie istnieje)">Karla Janischa</a>. Dla projektu pozyskano <a href="/w/index.php?title=Paul_Schmitthenner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paul Schmitthenner (strona nie istnieje)">Paula Schmitthennera</a> oraz <a href="/wiki/Otto_Rudolf_Salvisberg" title="Otto Rudolf Salvisberg">Otto Rudolfa Salvisberga</a>, którzy zaprojektowali osiedle pracownicze (obecnie objęte ochroną zabytków). </p><p>Wraz z uprzemysłowieniem wzrastała liczba ludności, co przyczyniło się do uzyskania statusu miasta <a href="/wiki/Powiaty_w_Niemczech" title="Powiaty w Niemczech">powiatowego</a> (1 kwietnia 1922). W maju 1922 magistrat wraz z radą miejską zmieniły oficjalną nazwę miasta na <b>Lutherstadt Wittenberg</b>, która została oficjalnie uznana dopiero w 1938. </p><p>13 czerwca 1935 miała miejsce eksplozja w zakładach materiałów wybuchowych, wskutek której śmierć poniosło wielu pracowników. W tym samym roku wybudowano fabrykę części lotniczych <a href="/wiki/Arado_Flugzeugwerke" title="Arado Flugzeugwerke">Arado Flugzeugwerke</a>, w której do pracy zmuszano więźniarki <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny" title="Obóz koncentracyjny">obozu koncentracyjnego</a> <a href="/wiki/Ravensbr%C3%BCck_(KL)" title="Ravensbrück (KL)">KL Ravensbrück</a>. W 1936 Wittenberga stała się miastem garnizonowym <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmachtu</a>. W 1938 podczas <a href="/wiki/Noc_kryszta%C5%82owa" title="Noc kryształowa">nocy kryształowej</a> zniszczono wiele sklepów i mieszkań <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskich</a>, a ich właścicieli aresztowano i deportowano. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bundesarchiv_Bild_183-R92213,_Wittenberg,_Marktplatz,_Rathaus,_Stadtkirche.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Bundesarchiv_Bild_183-R92213%2C_Wittenberg%2C_Marktplatz%2C_Rathaus%2C_Stadtkirche.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_183-R92213%2C_Wittenberg%2C_Marktplatz%2C_Rathaus%2C_Stadtkirche.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Bundesarchiv_Bild_183-R92213%2C_Wittenberg%2C_Marktplatz%2C_Rathaus%2C_Stadtkirche.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_183-R92213%2C_Wittenberg%2C_Marktplatz%2C_Rathaus%2C_Stadtkirche.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Bundesarchiv_Bild_183-R92213%2C_Wittenberg%2C_Marktplatz%2C_Rathaus%2C_Stadtkirche.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_183-R92213%2C_Wittenberg%2C_Marktplatz%2C_Rathaus%2C_Stadtkirche.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="588" /></a><figcaption>Rynek w 1949</figcaption></figure> <p>Po wybuchu <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> Wittenberga stała się ważnym ośrodkiem przemysłu zbrojeniowego. Aby zapewnić nieprzerwane dostawy na front, do pracy przy produkcji broni przymuszano więźniów okolicznych obozów koncentracyjnych. Latem 1944 założono w mieście oddział obozu <a href="/wiki/Sachsenhausen_(KL)" title="Sachsenhausen (KL)">Sachsenhausen</a>. 26 kwietnia 1945 do miasta weszły wojska <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a>. Wittenberga znalazła się na terenie <a href="/wiki/Niemiecka_Republika_Demokratyczna" title="Niemiecka Republika Demokratyczna">Niemieckiej Republiki Demokratycznej</a> (NRD) i rozpoczęto odbudowę miasta. 17 czerwca 1953 robotnicy Wittenbergi przyłączyli się do ogólnonarodowych <a href="/wiki/Powstanie_czerwcowe" title="Powstanie czerwcowe">wystąpień</a>, które zostały stłumione przez wojska radzieckie. </p><p>W Wittenberdze osiedliło się wielu przesiedleńców z terenów dawnych <a href="/wiki/Prusy_Wschodnie" title="Prusy Wschodnie">Prus Wschodnich</a>, co nasiliło problemy mieszkaniowe. W latach 1957–1963 wybudowano pierwsze bloki mieszkalne z tzw. <a href="/wiki/Technologia_wielkop%C5%82ytowa" title="Technologia wielkopłytowa">wielkiej płyty</a>. </p><p>Miasto dbało o swój wizerunek kolebki reformacji. W 1952 obchodzono 450. rocznicę utworzenia uniwersytetu, w 1953 obchodzono 400. rocznicę śmierci <a href="/wiki/Lucas_Cranach_m%C5%82odszy" title="Lucas Cranach młodszy">Lucasa Cranacha</a>, w 1967 450-lecie narodzin ruchu reformacji. W dawnym domu <a href="/wiki/Filip_Melanchton" title="Filip Melanchton">Filipa Melanchtona</a> urządzono muzeum. </p><p>Po przełomie w 1989 kondycja gospodarcza miasta znacznie się pogorszyła. Zamknięto wiele zakładów przemysłowych, bezrobocie stale rosło. Wiele osób zmuszonych było opuścić miasto w poszukiwaniu pracy na zachodzie Niemiec. W ostatnich latach nastąpiło nieznaczne polepszenie sytuacji ekonomicznej. Miasto łączy swoją przyszłość z rozwojem usług związanych z turystyką religijną i historyczną. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wykres zmian populacji miasta na przestrzeni wieków:<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wittenberg_Einwohner.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Wittenberg_Einwohner.svg/700px-Wittenberg_Einwohner.svg.png" decoding="async" width="700" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Wittenberg_Einwohner.svg/1050px-Wittenberg_Einwohner.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Wittenberg_Einwohner.svg/1400px-Wittenberg_Einwohner.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="400" /></a></span> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zabytki">Zabytki</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Zabytki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zabytki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schlosskirche_Wittenberg.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Schlosskirche_Wittenberg.JPG/220px-Schlosskirche_Wittenberg.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Schlosskirche_Wittenberg.JPG/330px-Schlosskirche_Wittenberg.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Schlosskirche_Wittenberg.JPG/440px-Schlosskirche_Wittenberg.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="1728" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Wszystkich_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Wittenberdze" title="Kościół Wszystkich Świętych w Wittenberdze">Kościół zamkowy</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg/220px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg/330px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg/440px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo03.jpg 2x" data-file-width="3522" data-file-height="2642" /></a><figcaption>Ratusz</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wittenberg_Stadtkirche_(1).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Wittenberg_Stadtkirche_%281%29.jpg/220px-Wittenberg_Stadtkirche_%281%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Wittenberg_Stadtkirche_%281%29.jpg/330px-Wittenberg_Stadtkirche_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Wittenberg_Stadtkirche_%281%29.jpg/440px-Wittenberg_Stadtkirche_%281%29.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Marii_Panny_w_Wittenberdze" title="Kościół Najświętszej Marii Panny w Wittenberdze">Kościół Najświętszej Marii Panny</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Zamek_w_Wittenberdze" title="Zamek w Wittenberdze">zespół zamkowy</a> <ul><li>zamek, pierwotny <a href="/wiki/Gotyk" title="Gotyk">gotycki</a> z XIII w. uległ zniszczeniu w czasie wojny siedmioletniej w 1760. Został odbudowany w 1770 w stylu późnego <a href="/wiki/Barok" title="Barok">baroku</a>. Ponownie ucierpiał w trakcie działań wojennych w 1814, po czym został przekształcony w koszary dla stacjonującego w mieście wojska</li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Wszystkich_%C5%9Awi%C4%99tych_w_Wittenberdze" title="Kościół Wszystkich Świętych w Wittenberdze">kościół zamkowy</a> (<i>Allerheiligen</i>), zbudowany w stylu gotyckim w XV w., gruntownie przebudowywany w XVIII i XIX wieku w duchu neogotyckim. Miejsce spoczynku <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Marcina Lutra</a> i <a href="/wiki/Filip_Melanchton" title="Filip Melanchton">Filipa Melanchtona</a>. Od strony północnej znajduje się wejście, gdzie na dawnych drewnianych drzwiach Marcin Luter miał przybić swoje <a href="/wiki/95_tez" title="95 tez">95 tez</a>. Wewnątrz m.in. portret Lutra, pędzla <a href="/wiki/Lucas_Cranach_m%C5%82odszy" title="Lucas Cranach młodszy">Lucasa Cranacha Młodszego</a>, brązowa chrzcielnica wykonana przez <a href="/wiki/Peter_Vischer_starszy" title="Peter Vischer starszy">Petera Vischera starszego</a> z <a href="/wiki/Norymberga" title="Norymberga">Norymbergi</a>, późnogotyckie nagrobki <a href="/wiki/Jan_Sta%C5%82y" title="Jan Stały">Jana Stałego</a> i <a href="/wiki/Fryderyk_III_M%C4%85dry" title="Fryderyk III Mądry">Fryderyka Mądrego</a>. Witraże, wśród z nich przedstawiające herby miast, które pierwsze przyjęły luteranizm.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Rynek_w_Wittenberdze" title="Rynek w Wittenberdze">rynek</a>: <ul><li><a href="/wiki/Renesans" title="Renesans">renesansowy</a> ratusz, zbudowany w latach 1523–1535 pod kierunkiem <a href="/wiki/Konrad_Krebs" title="Konrad Krebs">Konrada Krebsa</a>, rozbudowany w 1541 m.in. przez <a href="/wiki/Lucas_Cranach_starszy" title="Lucas Cranach starszy">Lucasa Cranacha Starszego</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Marii_Panny_w_Wittenberdze" title="Kościół Najświętszej Marii Panny w Wittenberdze">kościół NMP</a> (<i>St. Marien</i>) – Gotycki, trójnawowy kościół, z dwuwieżową <a href="/wiki/Fasada" title="Fasada">fasadą</a> (hełmy wież z XVII w.), zbudowany w XIV w., rozbudowany w następnym stuleciu (m.in. dobudowano zespół późnogotyckich <a href="/wiki/Portal" title="Portal">portali</a>). Wewnątrz najważniejszym zabytkiem jest <a href="/wiki/O%C5%82tarz" title="Ołtarz">ołtarz</a> główny z obrazami <a href="/wiki/Lucas_Cranach_starszy" title="Lucas Cranach starszy">Lucasa Cranacha Starszego</a> i <a href="/wiki/Lucas_Cranach_m%C5%82odszy" title="Lucas Cranach młodszy">Młodszego</a>, jedno z pierwszych dzieł protestanckiego malarstwa tablicowego. Jest to <a href="/wiki/Tryptyk" title="Tryptyk">tryptyk</a>, gdzie w głównej części znajduje się przedstawienie <a href="/wiki/Ostatnia_wieczerza" title="Ostatnia wieczerza">Ostatniej Wieczerzy</a>, na bocznych skrzydłach przedstawienia sakramentu chrztu i spowiedzi. Na rewersach przedstawienia <a href="/wiki/Filip_Melanchton" title="Filip Melanchton">F. Melanchtona</a> oraz <a href="/wiki/Jan_Bugenhagen" title="Jan Bugenhagen">J. Bugenhagena</a>, a w <a href="/wiki/Predella" title="Predella">predelli</a> scena ukazująca nauczającego <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Lutra</a>. Brązowa chrzcielnica z 1457 jest dziełem <a href="/w/index.php?title=Peter_Vischer_Starszy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Vischer Starszy (strona nie istnieje)">Petera Vischera Starszego</a>, ponadto <a href="/wiki/Epitafium" title="Epitafium">obrazy epitafijne</a> ze scenami biblijnymi pędzla Ł. Cranacha Młodszego. Tutaj w 1521 <a href="/wiki/Andreas_Karlstadt" title="Andreas Karlstadt">Andreas Bodenstein</a> oraz <a href="/wiki/Justus_Jonas" title="Justus Jonas">Justus Jonas</a> odprawili pierwsze w Niemczech nabożeństwa luterańskie</li> <li>fontanna z 1617</li> <li>pomnik Marcina Lutra (1821, autorstwa <a href="/wiki/Johann_Gottfried_Schadow" title="Johann Gottfried Schadow">Johanna Gottfrieda Schadowa</a> oraz <a href="/wiki/Karl_Friedrich_Schinkel" title="Karl Friedrich Schinkel">Karla Friedricha Schinkela</a>)</li> <li>pomnik Filipa Melanchtona (1861, wyk. Friedrich Drake i J. H. Strack)</li></ul></li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_(Wittenberg)_August_II._(Polen)_Caspar_L%C3%B6scher.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_%28Wittenberg%29_August_II._%28Polen%29_Caspar_L%C3%B6scher.jpg/220px-Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_%28Wittenberg%29_August_II._%28Polen%29_Caspar_L%C3%B6scher.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_%28Wittenberg%29_August_II._%28Polen%29_Caspar_L%C3%B6scher.jpg/330px-Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_%28Wittenberg%29_August_II._%28Polen%29_Caspar_L%C3%B6scher.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_%28Wittenberg%29_August_II._%28Polen%29_Caspar_L%C3%B6scher.jpg/440px-Gedenktafel_J%C3%BCdenstr_37_%28Wittenberg%29_August_II._%28Polen%29_Caspar_L%C3%B6scher.jpg 2x" data-file-width="3266" data-file-height="2549" /></a><figcaption>Tablica z XVIII w., upamiętniająca <a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Polski" title="Król Polski">króla Polski</a> <a href="/wiki/August_II_Mocny" title="August II Mocny">Augusta II Mocnego</a></figcaption></figure> <ul><li>budynek diakonatu z 1716 – barokowy dom z osiemnastowieczną tablicą upamiętniającą <a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Polski" title="Król Polski">króla Polski</a> <a href="/wiki/August_II_Mocny" title="August II Mocny">Augusta II Mocnego</a> w <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łacinie</a></li> <li>dom Lutra (niem. <i>Lutherhaus</i>) – dawny dom Marcina Lutra, znajdujący się na dziedzińcu wewnętrznym <i>Augusteum</i>, jednego z budynków uniwersyteckich. Po przybyciu do Wittenbergi w 1508 Marcin Luter mieszkał w celi klasztoru augustiańskiego, która została oddzielona od budynku klasztornego w XVIII w. Po zerwaniu z kościołem Luter pozostawał pod ochroną księcia Saksonii i mieszkał w izbach klasztornych wraz z rodziną aż do swojej śmierci. W 1564 spadkobiercy Lutra sprzedali budynek uniwersytetowi, który urządził tu dom dla stypendystów. Po rozwiązaniu uniwersytetu dom przeszedł na własność seminarium ewangelickiego, które jednak nie używało budynku. W 1834 powstała tu szkoła dla biednych im. Marcina Lutra. W latach 1853–1856 przeprowadzono prace restauracyjne pod kierownictwem <a href="/wiki/Friedrich_August_St%C3%BCler" title="Friedrich August Stüler">Friedriecha Augusta Stülera</a>. W końcu z inicjatywy burmistrza Schilda urządzono tu muzeum historii reformacji (1877–1883).</li> <li>dom Melanchtona (niem. <i>Melanchtonhaus</i>) – kamienica w stylu renesansowym, wybudowana dla Filipa Melanchtona w połowie XVI w. na koszt Fryderyka III Mądrego. Po śmierci Melanchtona (1560) w domu mieszkali kolejni profesorowie uniwersyteccy. W 1810 pokoje Melanchtona udostępniono zwiedzającym. W 1954 w domu urządzono muzeum regionalne, w którym szczególne miejsce zajmują ekspozycje poświęcone pracy Melanchtona.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg/220px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg/330px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg/440px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo04.jpg 2x" data-file-width="3213" data-file-height="3213" /></a><figcaption>Dom Hamleta</figcaption></figure> <ul><li>dom Hamleta (niem. <i>Hamlethaus</i>) – w domu tym miał mieszkać bohater dramatu <a href="/wiki/William_Shakespeare" title="William Shakespeare">Williama Shakespeare’a</a> <a href="/wiki/Hamlet" title="Hamlet">Hamlet</a> podczas swoich studiów na uniwersytecie wittenberskim. Jako że jednak działalność Hamleta datowana jest na ok. 1200, a uniwersytet wittenberski powstał dopiero w 1502, pobyt Hamleta w tym domu jest raczej wykluczony. Przekaz ten jest najprawdopodobniej związany z pobytem w Wittenberdze <a href="/wiki/Dania" title="Dania">duńskiego</a> księcia <a href="/wiki/Chrystian_II_Oldenburg" title="Chrystian II Oldenburg">Christiana II</a>, który miał jednak mieszkać w domu Lucasa Cranacha. Możliwe jednak, że mógł bywać w Domu Hamleta, który na początku XVI w. znany był jako <i>Bursa Mercurii</i>, a prowadzono tu wykłady z prawa dla studentów.</li> <li>domy Cranachów (niem. <i>Cranachhöfe</i>) – dwa domy Lucasa Cranacha Starszego, przy rynku pod numerem 4 oraz przy <i>Schlosstrasse 1</i>, w których mieszkał i tworzył malarz oraz jego syn <a href="/wiki/Lucas_Cranach_m%C5%82odszy" title="Lucas Cranach młodszy">Lucas Cranach Młodszy</a>. Lucas Cranach Starszy przybył do Wittenbergi w 1505 i spędził tu 45 lat pracując na dworze książąt saskich. W 1512 zakupił dom przy rynku dokąd przeprowadził się wraz z rodziną. Dom sprzedał ok. 1517–1518 i zakupił posesję przy <i>Schlossstrasse 1</i>, która oferowała znacznie więcej miejsca na urządzenie warsztatu malarskiego. W 1522 Cranach odkupił swój dawny dom przy rynku, gdzie wraz Christianem Döhringem założył drukarnię. W latach 1541–1546 zięć Cranacha Caspar Pfreundt prowadził tu aptekę. Obecnie, domy zostały odrestaurowane staraniem Fundacji Cranacha. W domu przy <i>Schlossstrasse 1</i> znajduje się m.in. historyczna drukarnia, a w domu przy rynku stała wystawa poświęcona życiu i twórczości Lucasa Cranacha Starszego.</li> <li>„Leucorea” – historyczne zabudowania dawnego uniwersytetu wittenberskiego, obecnie część Uniwersytetu Marcina Lutra w Halle-Wittenberdze.</li> <li>szkoła <i>Hundertwasserschule</i> – budynek Gimnazjum im. M. Lutra i F. Melanchtona (niem. <i>Luther-Melanchthon-Gymnasium</i>) zaprojektowany przez <a href="/wiki/Wiede%C5%84" title="Wiedeń">wiedeńskiego</a> <a href="/wiki/Architekt" title="Architekt">architekta</a> <a href="/wiki/Friedensreich_Hundertwasser" title="Friedensreich Hundertwasser">Friedensreicha Hundertwassera</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy, spożywczy, elektrotechniczny oraz drzewny<sup id="cite_ref-PWN_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-PWN-6">[6]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Osoby_związane_z_miastem"><span id="Osoby_zwi.C4.85zane_z_miastem"></span>Osoby związane z miastem</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Osoby związane z miastem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Osoby związane z miastem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg/220px-Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg" decoding="async" width="220" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg/330px-Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg/440px-Mikael_Agricola_Wittenberg.jpg 2x" data-file-width="1924" data-file-height="1108" /></a><figcaption>Tablica upamiętniająca <a href="/wiki/Mikael_Agricola" title="Mikael Agricola">Mikaela Agricolę</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Franz_Woken" title="Franz Woken">Franz Woken</a> (ur. 1685, zm. 1734) – niemiecki pedagog, historyk, językoznawca i teolog luterański, umarł w Wittenberdze</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Współpraca"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82praca"></span>Współpraca</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Współpraca" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współpraca"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Miejscowości partnerskie<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>: </p> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry"><img alt="Węgry" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/22px-Flag_of_Hungary.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/33px-Flag_of_Hungary.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/44px-Flag_of_Hungary.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/B%C3%A9k%C3%A9scsaba" title="Békéscsaba">Békéscsaba</a>, <a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy"><img alt="Niemcy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Bretten" title="Bretten">Bretten</a>, <a href="/wiki/Badenia-Wirtembergia" title="Badenia-Wirtembergia">Badenia-Wirtembergia</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy"><img alt="Niemcy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Getynga" title="Getynga">Getynga</a>, <a href="/wiki/Dolna_Saksonia" title="Dolna Saksonia">Dolna Saksonia</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dania" title="Dania"><img alt="Dania" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/22px-Flag_of_Denmark.svg.png" decoding="async" width="22" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/33px-Flag_of_Denmark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/44px-Flag_of_Denmark.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="387" /></a></span></span> <a href="/wiki/Haderslev" title="Haderslev">Haderslev</a>, <a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone"><img alt="Stany Zjednoczone" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span></span> <a href="/wiki/Springfield_(Ohio)" title="Springfield (Ohio)">Springfield</a>, <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Galeria">Galeria</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Galeria" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Galeria"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg" class="mw-file-description" title="Dom Melanchtona"><img alt="Dom Melanchtona" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg/90px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg/135px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg/180px-Lutherstadt_Wittenberg_09-2016_photo10.jpg 2x" data-file-width="2533" data-file-height="3377" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Dom Melanchtona</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Leucorea-Innenhof-WB01.jpg" class="mw-file-description" title="Leucorea"><img alt="Leucorea" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Leucorea-Innenhof-WB01.jpg/120px-Leucorea-Innenhof-WB01.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Leucorea-Innenhof-WB01.jpg/180px-Leucorea-Innenhof-WB01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Leucorea-Innenhof-WB01.jpg/240px-Leucorea-Innenhof-WB01.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Leucorea</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Lutherstadt_Wittenberg,Wilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg" class="mw-file-description" title="Poczta główna"><img alt="Poczta główna" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Lutherstadt_Wittenberg%2CWilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg/120px-Lutherstadt_Wittenberg%2CWilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Lutherstadt_Wittenberg%2CWilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg/180px-Lutherstadt_Wittenberg%2CWilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Lutherstadt_Wittenberg%2CWilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg/240px-Lutherstadt_Wittenberg%2CWilhelm-Weber-Stra%C3%9Fe_5_Postamt.jpg 2x" data-file-width="2667" data-file-height="2000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Poczta główna</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg" class="mw-file-description" title="Budynek Gimnazjum im. M. Lutra i F. Melanchtona według projektu Hundertwassera (niem. Hundertwasserschule)"><img alt="Budynek Gimnazjum im. M. Lutra i F. Melanchtona według projektu Hundertwassera (niem. Hundertwasserschule)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg/120px-Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg/180px-Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg/240px-Wittenberg_Hundertwasserschule.jpg 2x" data-file-width="1245" data-file-height="830" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Budynek Gimnazjum im. M. Lutra i F. Melanchtona według projektu Hundertwassera (niem. <i>Hundertwasserschule</i>)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Abendmahl-1547-LC.jpg" class="mw-file-description" title="Ostatnia Wieczerza, Fragment ołtarza głównego w kościele NMP"><img alt="Ostatnia Wieczerza, Fragment ołtarza głównego w kościele NMP" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Abendmahl-1547-LC.jpg/115px-Abendmahl-1547-LC.jpg" decoding="async" width="115" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Abendmahl-1547-LC.jpg/173px-Abendmahl-1547-LC.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Abendmahl-1547-LC.jpg/231px-Abendmahl-1547-LC.jpg 2x" data-file-width="770" data-file-height="800" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Ostatnia Wieczerza, Fragment ołtarza głównego w kościele NMP</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:LutherhausInWittenberg.jpg" class="mw-file-description" title="Dom Lutra"><img alt="Dom Lutra" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/LutherhausInWittenberg.jpg/80px-LutherhausInWittenberg.jpg" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/LutherhausInWittenberg.jpg/120px-LutherhausInWittenberg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/LutherhausInWittenberg.jpg/160px-LutherhausInWittenberg.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Dom Lutra</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Dokument okazał się fałszerstwem z ok. 1000.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Znane też jako Gau Niccici.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/15678b.htm">Encyklopedia Katolicka</a></i>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+Katolicka&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.newadvent.org%2Fcathen%2F15678b.htm"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Markus Wriedt: Luther’s Theology. W: <i>The Cambridge Companion to Luther</i>. Nowy Jork: Cambridge University Press, 2003, s. 88–94.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+Luther&rft.atitle=Luther%E2%80%99s+Theology&rft.au=Markus+Wriedt&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.place=Nowy+Jork&rft.pages=88%E2%80%9394"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Akt historycznie nie niepotwierdzony.</span> </li> <li id="cite_note-PWN-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-PWN_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3996949"><i>Wittenberga</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2021-08-28]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Wittenberga&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3996949" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wittenberg.de">Współpraca</a>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Wittenberga&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wittenberg.de/staticsite/staticsite.php?menuid=84&topmenu=84/">Miasto Lutra Wittenberga: oficjalna strona miasta</a>. [dostęp 2009-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr> • <abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://whc.unesco.org/en/list/783">Lista światowego dziedzictwa UNESCO: Dziedzictwo Lutra w Eisleben i Wittenberdze</a>. [dostęp 2009-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr> • <abbr title="Treść w języku francuskim (français)">fr.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Powiat_Wittenberga" title="Szablon:Powiat Wittenberga"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Powiat_Wittenberga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Powiat Wittenberga (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Powiat_Wittenberga&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Powiat_Wittenberga" title="Powiat Wittenberga">Powiat Wittenberga</a> <i>(Landkreis Wittenberg)</i></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="hlist navbox-above above"> <ul><li><b>Siedziba powiatu: <a class="mw-selflink selflink">Wittenberga</a> <i>(Lutherstadt Wittenberg)</i></b></li></ul> </div><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Miasta <i>(Stadt)</i></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Annaburg" title="Annaburg">Annaburg</a></li> <li><a href="/wiki/Bad_Schmiedeberg" title="Bad Schmiedeberg">Bad Schmiedeberg</a></li> <li><a href="/wiki/Coswig_(Anhalt)" title="Coswig (Anhalt)">Coswig (Anhalt)</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A4fenhainichen" title="Gräfenhainichen">Gräfenhainichen</a></li> <li><a href="/wiki/Jessen_(Elster)" title="Jessen (Elster)">Jessen (Elster)</a></li> <li><a href="/wiki/Kemberg" title="Kemberg">Kemberg</a></li> <li><a href="/wiki/Oranienbaum-W%C3%B6rlitz" title="Oranienbaum-Wörlitz">Oranienbaum-Wörlitz</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Wittenberga</a> <i>(Lutherstadt Wittenberg)</i></li> <li><a href="/wiki/Zahna-Elster" title="Zahna-Elster">Zahna-Elster</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg/75px-DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg.png" decoding="async" width="75" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg/113px-DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg/150px-DE-ST_15-0-91_Landkreis_Wittenberg_COA.svg.png 2x" data-file-width="288" data-file-height="323" /></a></span> </p> </div></div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75675918" /><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Obiekty_UNESCO_w_Niemczech" title="Szablon:Obiekty UNESCO w Niemczech"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Obiekty_UNESCO_w_Niemczech&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Obiekty UNESCO w Niemczech (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Obiekty_UNESCO_w_Niemczech&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Obiekty z <a href="/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO" title="Lista światowego dziedzictwa UNESCO">listy Światowego Dziedzictwa UNESCO</a> w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><div class="navbox-before before"> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_UNESCO.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/50px-Flag_of_UNESCO.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/75px-Flag_of_UNESCO.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/100px-Flag_of_UNESCO.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </p> </div><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kulturowe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Katedra_w_Akwizgranie" title="Katedra w Akwizgranie">Katedra w Akwizgranie</a></li> <li><a href="/wiki/Katedra_w_Spirze" title="Katedra w Spirze">Katedra w Spirze</a></li> <li><a href="/wiki/Rezydencja_w_W%C3%BCrzburgu" title="Rezydencja w Würzburgu">Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pielgrzymkowy_w_Wies" title="Kościół pielgrzymkowy w Wies">Kościół pielgrzymkowy w Wies</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%82ace_Augustusburg_i_Falkenlust_w_Br%C3%BChl" title="Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl">Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl</a></li> <li><a href="/wiki/Katedra_Wniebowzi%C4%99cia_Matki_Bo%C5%BCej_w_Hildesheimie" title="Katedra Wniebowzięcia Matki Bożej w Hildesheimie">Katedra Wniebowzięcia Matki Bożej</a>, <a href="/wiki/Muzeum_katedralne_w_Hildesheimie" class="mw-redirect" title="Muzeum katedralne w Hildesheimie">skarbiec</a> i <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Micha%C5%82a_w_Hildesheimie" class="mw-redirect" title="Kościół św. Michała w Hildesheimie">Kościół św. Michała w Hildesheimie</a></li> <li>Zabytki rzymskie w Trewirze (<a href="/wiki/Porta_Nigra" title="Porta Nigra">Porta Nigra</a>, <a href="/wiki/Most_rzymski_w_Trewirze" title="Most rzymski w Trewirze">most rzymski</a>, <a href="/wiki/Termy_Cesarskie_w_Trewirze" title="Termy Cesarskie w Trewirze">Termy Cesarskie</a>, <a href="/wiki/Amfiteatr_rzymski_w_Trewirze" title="Amfiteatr rzymski w Trewirze">amfiteatr rzymski</a>, <a href="/wiki/Barbarathermen" title="Barbarathermen">Barbarathermen</a>, <a href="/wiki/Bazylika_Konstantyna" title="Bazylika Konstantyna">Bazylika Konstantyna</a>, <a href="/wiki/Kolumna_w_Igel" title="Kolumna w Igel">kolumna w Igel</a>, <a href="/wiki/Katedra_%C5%9Awi%C4%99tego_Piotra_w_Trewirze" title="Katedra Świętego Piotra w Trewirze">Katedra św. Piotra</a> i <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Marii_Panny_w_Trewirze" title="Kościół Najświętszej Marii Panny w Trewirze">Kościół Najświętszej Marii Panny</a>)</li> <li><a href="/wiki/Lubeka" title="Lubeka">Lubeka</a> <a href="/wiki/Stare_Miasto_w_Lubece" title="Stare Miasto w Lubece">miasto hanzeatyckie</a></li> <li>Granice Cesarstwa Rzymskiego (<a href="/wiki/Wa%C5%82_Hadriana" title="Wał Hadriana">Wał Hadriana</a>, <a href="/wiki/Wa%C5%82_Antonina" title="Wał Antonina">Wał Antonina</a> i <a href="/wiki/Limes_G%C3%B3rnogerma%C5%84sko-Retycki" title="Limes Górnogermańsko-Retycki">Limes Górnogermańsko-Retycki</a>)<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[A]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%82ace_i_zespo%C5%82y_parkowe_w_Poczdamie_i_Berlinie" title="Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i Berlinie">Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i Berlinie</a></li> <li><a href="/wiki/Opactwo_i_klasztor_Altenm%C3%BCnster_w_Lorsch" title="Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch">Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch</a></li> <li><a href="/wiki/Kopalnia_Rammelsberg" title="Kopalnia Rammelsberg">Kopalnie w Rammelsberg</a> oraz <a href="/wiki/Goslar" title="Goslar">zespół zabytkowy w Goslar</a></li> <li><a href="/wiki/Bamberg" title="Bamberg">Bamberg</a> – miasto i <a href="/wiki/Archikatedra_%C5%9Bw._Piotra_i_%C5%9Bw._Jerzego_w_Bambergu" title="Archikatedra św. Piotra i św. Jerzego w Bambergu">katedra św. Piotra i Jerzego</a></li> <li><a href="/wiki/Opactwo_Maulbronn" title="Opactwo Maulbronn">Opactwo Maulbronn</a></li> <li><a href="/wiki/Kolegiata_%C5%9Bw._Serwacego_w_Quedlinburgu" title="Kolegiata św. Serwacego w Quedlinburgu">Kolegiata</a>, zamek i <a href="/wiki/Quedlinburg" title="Quedlinburg">Stare Miasto w Quedlinburgu</a></li> <li><a href="/wiki/Huta_%C5%BCelaza_w_V%C3%B6lklingen" title="Huta żelaza w Völklingen">Huta żelaza w Völklingen</a></li> <li><a href="/wiki/Katedra_Kolo%C5%84ska" title="Katedra Kolońska">Katedra w Kolonii</a></li> <li><a href="/wiki/Bauhaus" title="Bauhaus">Budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze</a></li> <li>Zabytki upamiętniające pobyt Lutra w <a href="/wiki/Eisleben" title="Eisleben">Eisleben</a> i <a class="mw-selflink selflink">Wittenberdze</a></li> <li><a href="/wiki/Weimar" title="Weimar">Klasycystyczny Weimar</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspa_Muze%C3%B3w" title="Wyspa Muzeów">Wyspa Muzeów w Berlinie</a></li> <li><a href="/wiki/Zamek_Wartburg" title="Zamek Wartburg">Zamek Wartburg koło Eisenach</a></li> <li><a href="/wiki/Ogrody_Dessau-W%C3%B6rlitz" title="Ogrody Dessau-Wörlitz">Ogrody Dessau-Wörlitz</a></li> <li><a href="/wiki/Reichenau_(wyspa)" title="Reichenau (wyspa)">Wyspa klasztorna Reichenau na Jeziorze Bodeńskim</a></li> <li><a href="/wiki/Kompleks_przemys%C5%82owy_kopalni_i_koksowni_Zollverein" title="Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein">Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein w Essen</a></li> <li><a href="/wiki/Dolina_%C5%9Brodkowego_Renu#Krajobraz_kulturowy_„Oberes_Mittelrheintal”_(Górna_Dolina_Środkowego_Renu)" title="Dolina środkowego Renu">Dolina górnego Renu</a></li> <li>Stare Miasta <a href="/wiki/Stralsund" title="Stralsund">Stralsundu</a> i <a href="/wiki/Wismar" title="Wismar">Wismaru</a></li> <li><a href="/wiki/Ratusz_w_Bremie" title="Ratusz w Bremie">Ratusz</a> i <a href="/wiki/Pos%C4%85g_Rolanda_w_Bremie" title="Posąg Rolanda w Bremie">posąg Rolanda w Bremie</a></li> <li>Stare miasto w <a href="/wiki/Ratyzbona" title="Ratyzbona">Ratyzbonie</a> wraz z dzielnicą Stadtamhof</li> <li><a href="/wiki/Modernistyczne_osiedla_mieszkaniowe_w_Berlinie" title="Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie">Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie</a></li> <li><a href="/wiki/Prehistoryczne_osady_na_palach" title="Prehistoryczne osady na palach">Prehistoryczne osady na palach</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[B]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Fabryka_obuwia_Fagus_w_Alfeldzie" class="mw-redirect" title="Fabryka obuwia Fagus w Alfeldzie">Fabryka obuwia Fagus w Alfeldzie</a></li> <li><a href="/wiki/Opera_Margrabi%C3%B3w" title="Opera Margrabiów">Opera Margrabiów</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Wilhelmsh%C3%B6he" title="Park Wilhelmshöhe">Park Wilhelmshöhe w Kassel</a></li> <li>Karoliński <a href="/wiki/Westwerk" title="Westwerk">westwerk</a> kościoła i „civitas” w <a href="/wiki/Opactwo_Corvey" title="Opactwo Corvey">Corvey</a></li> <li><a href="/wiki/Speicherstadt" title="Speicherstadt">Speicherstadt</a> i <a href="/wiki/Kontorhausviertel" title="Kontorhausviertel">Kontorhausviertel</a> wraz z <a href="/wiki/Chilehaus" title="Chilehaus">Chilehaus</a></li> <li><a href="/wiki/Dzie%C5%82a_architektury_Le_Corbusiera" title="Dzieła architektury Le Corbusiera">Dzieła architektury Le Corbusiera</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[C]</a></sup></li> <li>Jaskinie i sztuka epoki lodowej w <a href="/wiki/Jura_Szwabska" title="Jura Szwabska">Jurze Szwabskiej</a></li> <li>Archeologiczny zespół graniczny <a href="/wiki/Hedeby" title="Hedeby">Hedeby</a> i <a href="/wiki/Danevirke" title="Danevirke">Danevirke</a></li> <li><a href="/wiki/Katedra_%C5%9Awi%C4%99tych_Aposto%C5%82%C3%B3w_Piotra_i_Paw%C5%82a_w_Naumburgu" class="mw-redirect" title="Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Naumburgu">Katedra w Naumburgu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wspania%C5%82e_miasta_uzdrowiskowe_Europy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy (strona nie istnieje)">Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[D]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Darmst%C3%A4dter_K%C3%BCnstlerkolonie" title="Darmstädter Künstlerkolonie">Mathildenhöhe Darmstadt</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Przyrodnicze</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kopalnia_skamielin_w_Messel" title="Kopalnia skamielin w Messel">Kopalnia skamielin w Messel</a></li> <li><a href="/wiki/Morze_Wattowe" title="Morze Wattowe">Morze Wattowe</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[E]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Pradawne_i_pierwotne_lasy_bukowe_Karpat_i_innych_region%C3%B3w_Europy" title="Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy">Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[F]</a></sup></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kulturowe i przyrodnicze</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Park_Mu%C5%BCakowski" title="Park Mużakowski">Park Mużakowski w Bad Muskau</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[G]</a></sup></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy"><img alt="Niemcy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/50px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="50" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/75px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/100px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-nav"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Wielką Brytanią</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Holandią, Danią</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Wspólnie z Polską</span> </li> </ol></div></div> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">gmina miejska w Niemczech</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/161102973">161102973</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n79127824">n79127824</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4066640-2">4066640-2</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge763197">ge763197</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007554947205171">987007554947205171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3996949.html">3996949</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/wittemberg/">wittemberg</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/5679198">5679198</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/wittenberg">wittenberg</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Wittenberg">Wittenberg</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0072333.xml">0072333</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wittenberga&oldid=74948604">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wittenberga&oldid=74948604</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wittenberga" title="Kategoria:Wittenberga">Wittenberga</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Obiekty_z_listy_dziedzictwa_UNESCO_w_Niemczech" title="Kategoria:Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Niemczech">Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Niemczech</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Miasta_w_Saksonii-Anhalcie" title="Kategoria:Miasta w Saksonii-Anhalcie">Miasta w Saksonii-Anhalcie</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 12 paź 2024, 11:19.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wittenberga&section=16&veaction=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Wittenberga</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>78 języków</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-cthc4","wgBackendResponseTime":170,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.542","walltime":"0.918","ppvisitednodes":{"value":5959,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":66675,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8491,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":32568,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":8,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 769.852 1 -total"," 32.91% 253.334 1 Szablon:Miejscowość_infobox"," 32.24% 248.228 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 16.91% 130.158 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 15.21% 117.073 1 Szablon:Powiat_Wittenberga"," 7.41% 57.022 1 Szablon:Infobox_mapa_lokalizacyjna"," 6.57% 50.586 1 Szablon:Przypisy"," 5.96% 45.846 23 Szablon:Infobox_wiersz_dodaj"," 5.78% 44.492 1 Szablon:Infobox_dwie_grafiki"," 5.46% 42.027 1 Szablon:Infobox_2x2_dodaj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.305","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6011577,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P41'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\nwspółrzędne = \"51°51′N 12°39′E\"\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Miejscowość infobox\",\n [\"geohack\"] = \"type:city\",\n}\nmap = \"DE-ST\"\nmap = \"Niemcy\"\nmap = \"DE-ST\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Wittenberga”\",\n [\"description\"] = \"Wittenberga\",\n [\"latitude\"] = 51.85,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=51.85_N_12.65_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 12.65,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"po prawej\",\n [\"rx\"] = 183.22904624277,\n [\"ry\"] = 158.07989662808,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 76.986994219653,\n [\"y\"] = 56.367816091954,\n}\nmap = \"Niemcy\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Wittenberga”\",\n [\"description\"] = \"Wittenberga\",\n [\"latitude\"] = 51.85,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=51.85_N_12.65_E_type:city_\",\n [\"longitude\"] = 12.65,\n [\"mark\"] = \"Red pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"po prawej\",\n [\"rx\"] = 170.17,\n [\"ry\"] = 116.07016881569,\n [\"size\"] = 6,\n [\"x\"] = 71.5,\n [\"y\"] = 41.139240506329,\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-589f99c57-mgtwp","timestamp":"20250227071242","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Wittenberga","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Wittenberga","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6837","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6837","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-10-31T03:11:08Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3b\/Wittenberg_Market_square.jpg"}</script> </body> </html>