CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Fritz Haber – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"19b0f163-5760-409e-893f-4f3be0e41e25","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Fritz_Haber","wgTitle":"Fritz Haber","wgCurRevisionId":75139183,"wgRevisionId":75139183,"wgArticleId":1571,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Absolwenci Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie","Absolwenci i uczniowie gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu","Niemieccy chemicy","Niemieccy odkrywcy","Przedstawiciele technologii i inżynierii chemicznej","Nobliści – chemia","Wykładowcy Karlsruher Institut für Technologie","Niemieccy laureaci Medalu Rumforda", "Konwertyci na chrześcijaństwo z judaizmu","Konwertyci na protestantyzm","Żydowscy naukowcy związani z Wrocławiem przed 1945","Niemieccy Żydzi","Ludzie urodzeni we Wrocławiu","Urodzeni w 1868","Zmarli w 1934"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Fritz_Haber","wgRelevantArticleId":1571,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75139183,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000, "wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q57075","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs", "ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Fritz_Haber.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1697"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Fritz_Haber.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1131"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="905"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Fritz Haber – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Fritz_Haber rootpage-Fritz_Haber skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Fritz+Haber" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Fritz+Haber" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Fritz+Haber" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Fritz+Haber" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Życiorys" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Życiorys"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Życiorys</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Życiorys-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Życiorys</span> </button> <ul id="toc-Życiorys-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Okres_I_wojny_światowej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_I_wojny_światowej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Okres I wojny światowej</span> </div> </a> <ul id="toc-Okres_I_wojny_światowej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Po_I_wojnie_światowej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_I_wojnie_światowej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Po I wojnie światowej</span> </div> </a> <ul id="toc-Po_I_wojnie_światowej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cyklon_B" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cyklon_B"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Cyklon B</span> </div> </a> <ul id="toc-Cyklon_B-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Fritz Haber</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 83 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-83" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">83 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%8A%D8%AA%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="فريتز هابر – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فريتز هابر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Fris_Haber" title="Fris Haber – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Fris Haber" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B3_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="فریتس هابر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="فریتس هابر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A7%8E%E0%A6%B8_%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ফ্রিৎস হেবার – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ফ্রিৎস হেবার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D1%8B%D1%86_%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Фрыц Габер – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Фрыц Габер" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D1%8B%D1%86_%D0%93%D0%B0%D0%B1%D1%8D%D1%80" title="Фрыц Габэр – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Фрыц Габэр" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B8%D1%86_%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Фриц Хабер – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Фриц Хабер" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%81%CE%B9%CF%84%CF%82_%CE%A7%CE%AC%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81" title="Φριτς Χάμπερ – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Φριτς Χάμπερ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B3_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="فریتس هابر – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فریتس هابر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%94%84%EB%A6%AC%EC%B8%A0_%ED%95%98%EB%B2%84" title="프리츠 하버 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="프리츠 하버" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D6%80%D5%AB%D6%81_%D5%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Ֆրից Հաբեր – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆրից Հաբեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A8%D7%99%D7%A5_%D7%94%D7%91%D7%A8" title="פריץ הבר – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="פריץ הבר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%AA_%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ფრიც ჰაბერი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფრიც ჰაბერი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Fridericus_Haber" title="Fridericus Haber – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Fridericus Haber" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Fricis_H%C4%81bers" title="Fricis Hābers – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Fricis Hābers" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%B9%E0%B5%87%E0%B4%AC%E0%B5%BC" title="ഫ്രിറ്റ്സ് ഹേബർ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഫ്രിറ്റ്സ് ഹേബർ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%AA_%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98" title="ფრიც ჰაბერი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფრიც ჰაბერი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%8A%D8%AA%D8%B2_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="فريتز هابر – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فريتز هابر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D8%B3_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="فریتس هابر – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="فریتس هابر" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B8%D1%86_%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Фриц Хабер – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Фриц Хабер" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%95%E3%83%AA%E3%83%83%E3%83%84%E3%83%BB%E3%83%8F%E3%83%BC%E3%83%90%E3%83%BC" title="フリッツ・ハーバー – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="フリッツ・ハーバー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AA%D8%B2_%DB%81%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="فرتز ہابر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="فرتز ہابر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80,_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D1%86" title="Габер, Фриц – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Габер, Фриц" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B8%D1%86_%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Фриц Хабер – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Фриц Хабер" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81_%E0%AE%8F%E0%AE%AA%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="பிரிட்சு ஏபர் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பிரிட்சு ஏபர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B8%D1%86_%D2%BA%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Фриц Һабер – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Фриц Һабер" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B1%8D_%E0%B0%B9%E0%B1%87%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D" title="ఫ్రిట్జ్ హేబర్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఫ్రిట్జ్ హేబర్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9F%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%8B%E0%B9%8C_%E0%B8%AE%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="ฟริทซ์ ฮาเบอร์ – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ฟริทซ์ ฮาเบอร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D1%96%D1%86_%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Фріц Габер – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Фріц Габер" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%B9%D8%B2_%DB%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1" title="فرٹز ہیبر – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فرٹز ہیبر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%97%E9%87%8C%E8%8C%A8%C2%B7%E5%93%88%E4%BC%AF" title="弗里茨·哈伯 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="弗里茨·哈伯" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Fritz_Haber" title="Fritz Haber – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Fritz Haber" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E4%BC%AF" title="哈伯 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="哈伯" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%97%E9%87%8C%E8%8C%A8%C2%B7%E5%93%88%E4%BC%AF" title="弗里茨·哈伯 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="弗里茨·哈伯" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57075#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Fritz_Haber" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Fritz_Haber" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Fritz_Haber"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Fritz_Haber"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Fritz_Haber" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Fritz_Haber" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&oldid=75139183" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Fritz_Haber&id=75139183&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FFritz_Haber"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FFritz_Haber"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Fritz+Haber"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Fritz_Haber&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fritz_Haber" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57075" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:#629ed0; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Fritz Haber</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Fritz_Haber.png" class="mw-file-description"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Fritz_Haber.png/170px-Fritz_Haber.png" decoding="async" width="170" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Fritz_Haber.png/254px-Fritz_Haber.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Fritz_Haber.png 2x" data-file-width="280" data-file-height="396" /></a></span> </td></tr> <tr> <th>Państwo działania </th> <td> <p><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce urodzenia </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/9_grudnia" title="9 grudnia">9 grudnia</a> <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a></span> <br /><a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocław</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce śmierci </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/29_stycznia" title="29 stycznia">29 stycznia</a> <a href="/wiki/1934" title="1934">1934</a></span> <br /><a href="/wiki/Bazylea" title="Bazylea">Bazylea</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#629ed0; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;">profesor </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:LightBlue; color:black; text-align:center; font-size:90%; font-weight:bold; border:1px solid #aaa; padding:3px;">Specjalność: <a href="/wiki/Chemia" title="Chemia">chemia</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Alma_Mater" title="Alma Mater">Alma Mater</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Uniwersytet_w_Heidelbergu" title="Uniwersytet w Heidelbergu">Uniwersytet w Heidelbergu</a>,<br /><a href="/wiki/Uniwersytet_Humboldt%C3%B3w_w_Berlinie" title="Uniwersytet Humboldtów w Berlinie">Uniwersytet w Berlinie</a>,<br /><a href="/wiki/Politechnika_Federalna_w_Zurychu" title="Politechnika Federalna w Zurychu">Politechnika Federalna w Zurychu</a>,<br /><a href="/wiki/Uniwersytet_Friedricha_Schillera_w_Jenie" title="Uniwersytet Friedricha Schillera w Jenie">Uniwersytet Friedricha Schillera w Jenie</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#629ed0; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;"> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#629ed0; color:black; text-align:center; border:1px solid #aaa;"><b>Nagrody</b> </td></tr> <tr> <td colspan="2"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Nagroda_Nobla" title="Nagroda Nobla"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Nobel_prize_medal.svg/30px-Nobel_prize_medal.svg.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Nobel_prize_medal.svg/45px-Nobel_prize_medal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Nobel_prize_medal.svg/60px-Nobel_prize_medal.svg.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_chemii" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii">Nagroda Nobla w dziedzinie chemii</a> </p> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fritz_Haber" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fritz_Haber" class="extiw" title="commons:Category:Fritz Haber">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Fritz Haber</b> (ur. <a href="/wiki/9_grudnia" title="9 grudnia">9 grudnia</a> <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> we <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławiu</a>, zm. <a href="/wiki/29_stycznia" title="29 stycznia">29 stycznia</a> <a href="/wiki/1934" title="1934">1934</a> w <a href="/wiki/Bazylea" title="Bazylea">Bazylei</a>) – chemik <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemiecki</a> pochodzenia <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowskiego</a>, laureat <a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_chemii" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii">Nagrody Nobla w dziedzinie chemii</a> w 1918 roku za syntezę <a href="/wiki/Amoniak" title="Amoniak">amoniaku</a> z <a href="/wiki/Azot" title="Azot">azotu</a> i <a href="/wiki/Wod%C3%B3r" title="Wodór">wodoru</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Życiorys"><span id=".C5.BByciorys"></span>Życiorys</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Życiorys" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życiorys"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Haber_Ammonia.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Haber_Ammonia.JPG/220px-Haber_Ammonia.JPG" decoding="async" width="220" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Haber_Ammonia.JPG/330px-Haber_Ammonia.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Haber_Ammonia.JPG/440px-Haber_Ammonia.JPG 2x" data-file-width="1576" data-file-height="1275" /></a><figcaption>Urządzenia, w których Fritz Haber przeprowadził pierwszą <a href="/wiki/Metoda_Habera_i_Boscha" title="Metoda Habera i Boscha">syntezę amoniaku</a></figcaption></figure> <p>W latach 1886–1891 studiował na <a href="/wiki/Uniwersytet_w_Heidelbergu" title="Uniwersytet w Heidelbergu">Uniwersytecie w Heidelbergu</a> u <a href="/wiki/Robert_Bunsen" title="Robert Bunsen">Roberta Bunsena</a>, potem na <a href="/wiki/Uniwersytet_Humboldt%C3%B3w_w_Berlinie" title="Uniwersytet Humboldtów w Berlinie">Uniwersytecie w Berlinie</a>. W 1892 r. wyjechał na jeden semestr do <a href="/wiki/Politechnika_Federalna_w_Zurychu" title="Politechnika Federalna w Zurychu">Politechniki w Zurychu</a> aby uzupełnić wiedzę w obszarze <a href="/wiki/Technologia_chemiczna" title="Technologia chemiczna">technologii chemicznej</a> pod kierunkiem prof. <a href="/w/index.php?title=Georg_Lunge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georg Lunge (strona nie istnieje)">Georga Lungego</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q69872#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q69872">(inne języki)</a></span>. Jesienią tego samego roku przeniósł się na <a href="/wiki/Uniwersytet_Friedricha_Schillera_w_Jenie" title="Uniwersytet Friedricha Schillera w Jenie">Uniwersytet w Jenie</a>, do laboratorium prof. <a href="/wiki/Ludwig_Knorr" title="Ludwig Knorr">Ludwiga Knorra</a>. W <a href="/wiki/Jena" title="Jena">Jenie</a> przebywał dwa lata<sup id="cite_ref-Stoltzenberg_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stoltzenberg-1">[1]</a></sup>. W tym okresie<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[a]</a></sup> przeszedł z <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizmu</a> na <a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">protestantyzm</a><sup id="cite_ref-Stoltzenberg_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Stoltzenberg-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-Cornwell_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cornwell-4">[3]</a></sup><sup id="cite_ref-Dunikowska_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dunikowska-5">[4]</a></sup>. Nie wyjaśnił powodów tej decyzji, prawdopodobnie miała ona na celu ułatwienie kariery uniwersyteckiej. W roku 1894 został asystentem prof. <a href="/w/index.php?title=Hans_Bunte&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans Bunte (strona nie istnieje)">Hansa Buntego</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q95493#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q95493">(inne języki)</a></span> w <a href="/wiki/Karlsruher_Institut_f%C3%BCr_Technologie" title="Karlsruher Institut für Technologie">Technische Hochschule Karlsruhe</a><sup id="cite_ref-Stoltzenberg2_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stoltzenberg2-6">[5]</a></sup>. W 1898 r. uzyskał tam stanowisko <a href="/wiki/Profesor" title="Profesor">profesora</a> chemii<sup id="cite_ref-Stoltzenberg2_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Stoltzenberg2-6">[5]</a></sup><sup id="cite_ref-Friedrich2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Friedrich2-7">[6]</a></sup>, a od 1911 do 1933 r. był profesorem w <i>Kaiser-Wilhelm-Institut für Physikalische Chemie und Elektrochemie</i> (obecnie <i><a href="/w/index.php?title=Fritz-Haber-Institut_der_Max-Planck-Gesellschaft&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fritz-Haber-Institut der Max-Planck-Gesellschaft (strona nie istnieje)">Fritz-Haber-Institut der Max-Planck-Gesellschaft</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q514590#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q514590">(inne języki)</a></span></i>). </p><p>Prowadził badania w dziedzinie <a href="/wiki/Elektrochemia" title="Elektrochemia">elektrochemii</a> i <a href="/wiki/Katalizator" title="Katalizator">katalizy</a>. Od 1904 rozpoczął prace nad równowagą reakcji powstawania amoniaku z atomów azotu i wodoru w wysokich temperaturach i wysokim ciśnieniu. Badania związane były z prognozowanym na lata 30. XX wieku głodem w Europie (gdzie w ciągu dwóch stuleci liczba mieszkańców zwiększyła się czterokrotnie). W badaniach wykorzystał odkrycie z lat 40. XIX wieku <a href="/wiki/Justus_von_Liebig" title="Justus von Liebig">Justusa von Liebiga</a>, który zauważył, że wzrost roślin pobudzają związki azotu. Na początku wieku XX producenci rolni sprowadzali z Ameryki Płd. <a href="/wiki/Guano" title="Guano">guano</a> i importowali <a href="/wiki/Saletry" title="Saletry">saletrę</a> z <a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a>. Obydwie substancje były stosunkowo drogie i było ich zbyt mało, aby zaspokoić potrzeby rolników europejskich. W latach 1905–1910 opracował metodę syntezy <a href="/wiki/Amoniak" title="Amoniak">amoniaku</a>, nazwaną później <a href="/wiki/Metoda_Habera_i_Boscha" title="Metoda Habera i Boscha">metodą Habera i Boscha</a>. W 1908 Haber otrzymał po raz pierwszy ciekły amoniak metodą półprzemysłową. Proces, opatentowany przez Habera, polegał na wpompowywaniu do reaktorów azotu i wodoru, które pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia w obecności <a href="/wiki/Katalizator" title="Katalizator">katalizatorów</a> łączyły się tworząc amoniak. W latach 1908–1913 Haber pracował – wspólnie ze współtwórcą <a href="/wiki/BASF" title="BASF">BASF</a>, <a href="/wiki/Carl_Bosch" title="Carl Bosch">Carlem Boschem</a> (laureatem Nagrody Nobla w roku 1931 za rozwój wysokociśnieniowych <a href="/wiki/Proces_technologiczny" title="Proces technologiczny">procesów technologicznych</a>)<sup id="cite_ref-Bosch_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bosch-8">[7]</a></sup> – nad <a href="/wiki/Wdra%C5%BCanie_technologii" title="Wdrażanie technologii">wdrożeniem technologii</a> w skali przemysłowej. W roku 1913 przedsiębiorstwo BASF wybudowało w <a href="/wiki/Ludwigshafen_am_Rhein" title="Ludwigshafen am Rhein">Ludwigshafen</a> fabrykę, w której rozpoczęto produkcję amoniaku z wodoru i azotu z atmosfery. W prasie pisano w tym czasie, że Haber „zrobił chleb z powietrza”. Dziś światowa produkcja nawozów azotowych, wytwarzanych metodą Habera-Boscha, osiąga kilkaset milionów ton rocznie<sup id="cite_ref-statista_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-statista-9">[8]</a></sup>. Dzięki produkcji nawozów azotowych Haber został milionerem. Poza majątkiem odkrycie dało mu sławę i zaszczyty. Stanął na czele Instytutu chemii fizykalnej im. Cesarza Wilhelma w Berlinie (dziś Instytut im. Habera). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Okres_I_wojny_światowej"><span id="Okres_I_wojny_.C5.9Bwiatowej"></span>Okres I wojny światowej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Okres I wojny światowej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres I wojny światowej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po wybuchu <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojny światowej</a> amoniak zastąpił importowaną z Chile saletrę do produkcji <a href="/wiki/Materia%C5%82_wybuchowy" title="Materiał wybuchowy">materiałów wybuchowych</a> i amunicji. Niemcy szybko i tanio uzupełniały swoje arsenały zbrojeniowe. Haber na zlecenie niemieckiego Sztabu Generalnego rozpoczął pracę nad wykorzystaniem chemii na potrzeby armii (<a href="/wiki/Konwencje_haskie_z_1899_i_1907_roku" title="Konwencje haskie z 1899 i 1907 roku">Konwencja haska</a> z 1907 zabraniała stosowania broni chemicznej). W odpowiedzi na zapotrzebowanie niemieckiej armii, zamiast toluenu, zaproponował do produkcji trotylu stosowanie ksylenu i innych pochodnych ropy naftowej<sup id="cite_ref-Cornwell_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Cornwell-4">[3]</a></sup>. </p><p>Traktował on swoją pracę jako patriotyczny obowiązek. Mówił, że nauka w czasie pokoju należy do całego świata, a w czasie wojny musi służyć państwu. Mówił swoim współpracownikom, że jeśli uda się szybko pokonać wrogów Niemiec, konflikt pochłonie mniej ofiar (Francuzi w tym czasie też pracowali nad rozwojem broni chemicznych). Podczas I wojny światowej był jednym z głównych organizatorów produkcji i zastosowania <a href="/wiki/Bro%C5%84_chemiczna" title="Broń chemiczna">gazów bojowych</a> przez armię niemiecką m.in. pod <a href="/wiki/Langemark" title="Langemark">Langemark</a> i <a href="/wiki/Ieper" title="Ieper">Ypres</a> (<a href="/wiki/II_bitwa_pod_Ypres" title="II bitwa pod Ypres">II bitwa pod Ypres</a>) i pod <a href="/wiki/Bolim%C3%B3w" title="Bolimów">Bolimowem</a>. Pod Ypres Haber osobiście nadzorował atak chemiczny. Notował spostrzeżenia objawów u konających żołnierzy. Generalicja niemiecka nie wykorzystała potencjału broni chemicznej, a naukowcy z Paryża i Londynu szybko rozszyfrowali skład chemiczny toksycznych substancji niemieckich. Zaangażowanie Habera w produkcję gazów bojowych doprowadziło do samobójstwa jego żonę <a href="/wiki/Clara_Immerwahr" title="Clara Immerwahr">Clarę Haber</a>, która nie mogła znieść obciążenia psychicznego, związanego z przyczynianiem się jej męża do śmierci żołnierzy<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[9]</a></sup> (zastrzeliła się z pistoletu służbowego Habera). Nazajutrz po pogrzebie żony Haber wyruszył na front wschodni ponownie testować gazy bojowe. </p><p>W 1917 roku ponownie się ożenił, tym razem z Charlotte Nathan, z którą miał dwójkę dzieci. Po zakończeniu I wojny zapadł na depresję<sup id="cite_ref-Cornwell_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-Cornwell-4">[3]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_I_wojnie_światowej"><span id="Po_I_wojnie_.C5.9Bwiatowej"></span>Po I wojnie światowej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Po I wojnie światowej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po I wojnie światowej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg/220px-Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg/330px-Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg/440px-Ammoniak_Reaktor_BASF.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1999" /></a><figcaption>Reaktor <a href="/wiki/Metoda_Habera_i_Boscha" title="Metoda Habera i Boscha">Habera i Boscha</a> z 1921 roku (<a href="/wiki/BASF" title="BASF">BASF</a>) przed <a href="/wiki/Karlsruher_Institut_f%C3%BCr_Technologie" title="Karlsruher Institut für Technologie">Karlsruher Institut für Technologie</a></figcaption></figure> <p>W roku 1918 Haber został laureatem <a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_chemii" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii">Nagrody Nobla w dziedzinie chemii</a> za opracowanie metody syntezy amoniaku. W tym czasie działał w odbudowie niemieckiego przemysłu wojennego. Kontynuował prace w tajnej fabryce w pobliżu <a href="/wiki/Wittenberga" title="Wittenberga">Wittenbergi</a>. Stanął na czele <a href="/wiki/Deutsche_Gesellschaft_f%C3%BCr_Sch%C3%A4dlingsbek%C3%A4mpfung" title="Deutsche Gesellschaft für Schädlingsbekämpfung">Deutsche Gesellschaft für Schädlingsbekämpfung</a> – Niemieckiego Towarzystwa do Walki ze Szkodnikami. Szukał środków, którymi łatwo byłoby zabijać pchły, wszy i pluskwy, lęgnące się w magazynach czy ładowniach statków oceanicznych. To właśnie wtedy, w latach 20. XX wieku, jego współpracownicy pod jego nadzorem opracowali technologię produkcji <a href="/wiki/Cyklon_B" title="Cyklon B">cyklonu B</a>, który chociaż początkowo był przewidziany jako środek do <a href="/wiki/Dezynfekcja" title="Dezynfekcja">dezynfekcji</a> i <a href="/wiki/Dezynsekcja" title="Dezynsekcja">dezynsekcji</a>, został później zastosowany przez <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemców</a> w <a href="/wiki/Komora_gazowa" title="Komora gazowa">komorach gazowych</a> podczas <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a>. Granulki cyklonu zawierały toksyczny <a href="/wiki/Cyjanowod%C3%B3r" title="Cyjanowodór">cyjanowodór</a>, który uwalniał się stopniowo, skutecznie niszcząc szkodniki. Cyklon B osiągnął sukces, a jego produkcja wynosiła setki ton. Haber pomagał też produkować <a href="/wiki/Iperyt_siarkowy" title="Iperyt siarkowy">iperyt</a> Hiszpanii, która używała go w walce z powstańcami w Maroku. Jednocześnie próbował metodami elektrochemicznymi uzyskać złoto rozpuszczone w wodzie morskiej, by Niemcy mogły spłacić gigantyczne kontrybucje. Próby z uzyskaniem złota nie zakończyły się powodzeniem, miały jednak duże znaczenie naukowe (według wyliczeń badaczy zespołu Habera z 1923 r. w jednej tonie morskiej wody znajdowało się średnio 0,008 mg złota, co czyni wydobycie złota tą drogą nieopłacalnym). </p><p>Po dojściu <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitlera</a> do władzy w 1933 roku, w ramach czystek antyżydowskich Haber zmuszony został do zwolnienia swoich współpracowników pochodzenia żydowskiego, po czym sam złożył rezygnację. Wyjechał do <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielkiej Brytanii</a>, gdzie dostał ofertę pracy na <a href="/wiki/University_of_Cambridge" title="University of Cambridge">University of Cambridge</a>. Po dwóch miesiącach opuścił Anglię ze względu na stan zdrowia i wyruszył w podróż w kierunku południowym, w poszukiwaniu cieplejszego klimatu. Miał ofertę <a href="/wiki/Chaim_Weizman" title="Chaim Weizman">Chaima Weizmana</a> (późniejszego pierwszego prezydenta Izraela) posady w tworzonym właśnie <a href="/wiki/Instytut_Naukowy_Weizmana" title="Instytut Naukowy Weizmana">Instytucie Badawczym Daniela Sieffa</a>. Stan zdrowia nie pozwalał mu jednak na tak daleką podróż. 29 stycznia 1934 zmarł w <a href="/wiki/Bazylea" title="Bazylea">Bazylei</a> w Szwajcarii<sup id="cite_ref-Friedrich_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Friedrich-11">[10]</a></sup><sup id="cite_ref-Friedrich2_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-Friedrich2-7">[6]</a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einstein</a> napisał o nim „Była to tragedia niemieckiego Żyda, tragedia wzgardzonej miłości”<sup id="cite_ref-Tarrasch_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tarrasch-12">[11]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cyklon_B">Cyklon B</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Cyklon B" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cyklon B"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cyklon B jako środek do zabijania ludzi odkryto przypadkiem. Stosowano go do odwszawiania ubrań skonfiskowanych więźniom przywożonym do <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny" title="Obóz koncentracyjny">obozów koncentracyjnych</a>. Szybko okazało się, że cyjanowodór zawarty w cyklonie B szybciej działał na ludzi niż na owady. Cztery kilogramy cyklonu B były w stanie zabić ok. 1000 ludzi. Kilogram cyklonu B kosztował ok. 5 marek niemieckich. Po wojnie jeden z uczniów Habera <a href="/wiki/Bruno_Tesch" title="Bruno Tesch">Bruno Tesch</a>, szef przedsiębiorstwa sprzedającego go do obozów, został skazany na śmierć. Udowodniono mu, że wiedział o przeznaczeniu preparatu. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Jako data jego <a href="/wiki/Konwersja_(chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo)" title="Konwersja (chrześcijaństwo)">konwersji</a> na chrześcijaństwo podawany jest też rok 1902<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Stoltzenberg-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Stoltzenberg_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Stoltzenberg_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Dietrich Stoltzenberg: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=0ekNIaJX3-YC&pg=PA29">Fritz Haber. Chemist, Nobel Laureate, German, Jew</a></i>. Chemical Heritage Foundation, 2004, s. 29–34. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780941901246" title="Specjalna:Książki/9780941901246">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-941901-24-6</span></a>. [dostęp 2018-05-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fritz+Haber.+Chemist%2C+Nobel+Laureate%2C+German%2C+Jew&rft.au=Dietrich+Stoltzenberg&rft.pub=Chemical+Heritage+Foundation&rft.pages=29%E2%80%9334&rft.isbn=9780941901246&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D0ekNIaJX3-YC%26pg%3DPA29"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Fritz Richard Stern: <i>Dreams and delusions: the drama of German history</i>. New Haven: Yale University Press, 1999. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0300076223" title="Specjalna:Książki/0300076223">ISBN <span class="isbn">0-300-07622-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dreams+and+delusions%3A+the+drama+of+German+history&rft.aulast=Stern&rft.aufirst=Fritz+Richard&rft.date=1999&rft.pub=Yale+University+Press&rft.place=New+Haven&rft.isbn=0-300-07622-3"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Cornwell-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Cornwell_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Cornwell_4-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Cornwell_4-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">John Cornwell: <i>Naukowcy Hitlera. Nauka, wojna i pakt z diabłem</i>. Kraków: Etiuda, 2012, s. 53–76. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788361516880" title="Specjalna:Książki/9788361516880">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-83-61516-88-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Naukowcy+Hitlera.+Nauka%2C+wojna+i+pakt+z+diab%C5%82em&rft.aulast=Cornwell&rft.aufirst=John&rft.date=2012&rft.pub=Etiuda&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.pages=53%E2%80%9376&rft.isbn=9788361516880"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Dunikowska-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Dunikowska_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Magda</span><span class="cite-name-initials" title="Magda" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Dunikowska</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Magda</span><span class="cite-name-initials" title="Magda">M.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Ludwik</span><span class="cite-name-initials" title="Ludwik" style="display:none">L.</span> </span><span class="cite-lastname">Turko</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Ludwik</span><span class="cite-name-initials" title="Ludwik">L.</span></span>, <i>Fritz Haber: The Damned Scientist</i>, „Angewandte Chemie International Edition”, 50 (43), 2011, s. 10050–10062, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fanie.201105425">10.1002/anie.201105425</a>, <a href="/wiki/ArXiv" title="ArXiv">arXiv</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="//arxiv.org/abs/1112.0949">1112.0949</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=preprint&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2011&rft.atitle=Fritz+Haber%3A+The+Damned+Scientist&rft.jtitle=Angewandte+Chemie+International+Edition&rft.volume=50&rft.edition=43&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fanie.201105425" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Stoltzenberg2-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Stoltzenberg2_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Stoltzenberg2_6-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Dietrich Stoltzenberg: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=0ekNIaJX3-YC&pg=PA37">Fritz Haber. Chemist, Nobel Laureate, German, Jew</a></i>. Chemical Heritage Foundation, 2004, s. 37–44. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780941901246" title="Specjalna:Książki/9780941901246">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-941901-24-6</span></a>. [dostęp 2018-05-10].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fritz+Haber.+Chemist%2C+Nobel+Laureate%2C+German%2C+Jew&rft.au=Dietrich+Stoltzenberg&rft.pub=Chemical+Heritage+Foundation&rft.pages=37%E2%80%9344&rft.isbn=9780941901246&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D0ekNIaJX3-YC%26pg%3DPA37"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Friedrich2-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Friedrich2_7-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Friedrich2_7-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal doi nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Bretislav</span><span class="cite-name-initials" title="Bretislav" style="display:none">B.</span> </span><span class="cite-lastname">Friedrich</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Bretislav</span><span class="cite-name-initials" title="Bretislav">B.</span></span>, <i>Fritz Haber: Chemist, Nobel Laureate, German, Jew. By Dietrich Stoltzenberg</i>, „Angewandte Chemie International Edition”, 44 (26), 2005, s. 3957–3961, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fanie.200485206">10.1002/anie.200485206</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2005&rft.atitle=Fritz+Haber%3A+Chemist%2C+Nobel+Laureate%2C+German%2C+Jew.+By+Dietrich+Stoltzenberg&rft.jtitle=Angewandte+Chemie+International+Edition&rft.volume=44&rft.edition=26&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fanie.200485206" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Bosch-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bosch_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1931/bosch/facts/">Carl Bosch</a>. [w:] <i>The Nobel Prize in Chemistry 1931</i> [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-05-22]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite>; <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1931/bosch/biographical/">Biographical</a>.</cite> i <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1931/bosch/lecture/">The Development of the Chemical High Pressure Method During the Establishment of the New Ammonia Industry</a>. [w:] <i>Nobel Lecture</i> [on-line]. 21 maja 1932.</cite></span> </li> <li id="cite_note-statista-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-statista_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.statista.com/statistics/1266378/global-ammonia-production/"><i>Ammonia production worldwide 2023</i></a> [online], Statista<span class="accessdate"> [dostęp 2024-06-09]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ammonia+production+worldwide+2023&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.statista.com%2Fstatistics%2F1266378%2Fglobal-ammonia-production%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Grzegorz Kłos: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://film.wp.pl/obloki-smierci-bolimow-1915-70-km-od-warszawy-doszlo-do-straszliwego-eksperymentu-zginelo-80-tys-osob-6701251346553376a">"Obłoki śmierci - Bolimów 1915". 70 km od Warszawy doszło do masakry. Zginęło 80 tys. osób</a>. 2021-11-04. [dostęp 2023-01-13].</cite></span> </li> <li id="cite_note-Friedrich-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Friedrich_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Bretislav</span><span class="cite-name-initials" title="Bretislav" style="display:none">B.</span> </span><span class="cite-lastname">Friedrich</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Bretislav</span><span class="cite-name-initials" title="Bretislav">B.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fhi-berlin.mpg.de/history/Friedrich_HaberArticle.pdf"><i>Fritz Haber, 1868-1934</i></a> [online]<span class="accessdate"> [dostęp 2018-01-30]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Bretislav&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Fritz+Haber%2C+1868-1934&rft.aulast=Friedrich&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.fhi-berlin.mpg.de%2Fhistory%2FFriedrich_HaberArticle.pdf" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Tarrasch-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Tarrasch_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180214071431/http://www.ballo.de/tarrasch,_polnisch.htm">Siegbert Tarrasch: Szachista, lekarz, Niemiec, Żyd</a>. ballo.de. [dostęp 2018-01-30]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ballo.de/tarrasch,_polnisch.htm">tego adresu</a> (2018-02-14)].</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web open-access"><a href="/wiki/Bartosz_T._Wieli%C5%84ski" title="Bartosz T. Wieliński"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Bartosz T.</span><span class="cite-name-initials" title="Bartosz T." style="display:none">B.T.</span> </span><span class="cite-lastname">Wieliński</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Bartosz T.</span><span class="cite-name-initials" title="Bartosz T.">B.T.</span></span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wyborcza.pl/7,76842,9700144,kto-z-powietrza-zrobil-chleb.html"><i>Kto z powietrza zrobił chleb</i></a> [online], Wyborcza.pl, 2 czerwca 2011<span class="accessdate"> [dostęp 2024-06-09]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Bartosz+T.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kto+z+powietrza+zrobi%C5%82+chleb&rft.date=2011-06-02&rft.aulast=Wieli%C5%84ski&rft_id=https%3A%2F%2Fwyborcza.pl%2F7%2C76842%2C9700144%2Ckto-z-powietrza-zrobil-chleb.html" style="display:none"> </span>.</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1918/haber/facts/">Fritz Haber</a>. [w:] <i>The Nobel Prize in Chemistry 1918</i> [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-05-20]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1918/haber/biographical/">Biographical</a>.</cite> i <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1918/haber/lecture/">The Synthesis of Ammonia from Its Elements</a>. [w:] <i>Nobel Lecture</i> [on-line]. 3 czerwca 1920.</cite></li> <li><cite class="citation journal doi nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Magda</span><span class="cite-name-initials" title="Magda" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Dunikowska</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Magda</span><span class="cite-name-initials" title="Magda">M.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Ludwik</span><span class="cite-name-initials" title="Ludwik" style="display:none">L.</span> </span><span class="cite-lastname">Turko</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Ludwik</span><span class="cite-name-initials" title="Ludwik">L.</span></span>, <i>Fritz Haber: The Damned Scientist</i>, „Angewandte Chemie International Edition”, 50 (43), 2011, s. 10050–10062, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fanie.201105425">10.1002/anie.201105425</a>, <a href="/wiki/ArXiv" title="ArXiv">arXiv</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="//arxiv.org/abs/1112.0949">1112.0949</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=preprint&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2011&rft.atitle=Fritz+Haber%3A+The+Damned+Scientist&rft.jtitle=Angewandte+Chemie+International+Edition&rft.volume=50&rft.edition=43&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fanie.201105425" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fritz_Haber&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ofiaromwojny.republika.pl/teksty/0286.htm">Patron szkoły – Fritz Haber</a>, „Tydzień Żuławski”, luty 2005 (wasz)</li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Nobel_Chemia" title="Szablon:Nobel Chemia"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Nobel_Chemia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Nobel Chemia (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Nobel_Chemia&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_chemii" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii">Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">XX wiek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1901: <a href="/wiki/Jacobus_van_%E2%80%99t_Hoff" title="Jacobus van ’t Hoff">van ’t Hoff</a></li> <li>1902: <a href="/wiki/Hermann_Emil_Fischer" title="Hermann Emil Fischer">Fischer</a></li> <li>1903: <a href="/wiki/Svante_Arrhenius" title="Svante Arrhenius">Arrhenius</a></li> <li>1904: <a href="/wiki/William_Ramsay" title="William Ramsay">Ramsay</a></li> <li>1905: <a href="/wiki/Adolf_von_Baeyer" title="Adolf von Baeyer">Baeyer</a></li> <li>1906: <a href="/wiki/Henri_Moissan" title="Henri Moissan">Moissan</a></li> <li>1907: <a href="/wiki/Eduard_Buchner" title="Eduard Buchner">Buchner</a></li> <li>1908: <a href="/wiki/Ernest_Rutherford" title="Ernest Rutherford">Rutherford</a></li> <li>1909: <a href="/wiki/Wilhelm_Ostwald" title="Wilhelm Ostwald">Ostwald</a></li> <li>1910: <a href="/wiki/Otto_Wallach" title="Otto Wallach">Wallach</a></li> <li>1911: <a href="/wiki/Maria_Sk%C5%82odowska-Curie" title="Maria Skłodowska-Curie">Skłodowska-Curie</a></li> <li>1912: <a href="/wiki/Victor_Grignard" title="Victor Grignard">Grignard</a>, <a href="/wiki/Paul_Sabatier" title="Paul Sabatier">Sabatier</a></li> <li>1913: <a href="/wiki/Alfred_Werner" title="Alfred Werner">Werner</a></li> <li>1914: <a href="/wiki/Theodore_William_Richards" title="Theodore William Richards">Richards</a></li> <li>1915: <a href="/wiki/Richard_Martin_Willst%C3%A4tter" title="Richard Martin Willstätter">Willstätter</a></li> <li>1918: <a class="mw-selflink selflink">Haber</a></li> <li>1920: <a href="/wiki/Walther_Nernst" title="Walther Nernst">Nernst</a></li> <li>1921: <a href="/wiki/Frederick_Soddy" title="Frederick Soddy">Soddy</a></li> <li>1922: <a href="/wiki/Francis_William_Aston" title="Francis William Aston">Aston</a></li> <li>1923: <a href="/wiki/Fritz_Pregl" title="Fritz Pregl">Pregl</a></li> <li>1925: <a href="/wiki/Richard_Zsigmondy" title="Richard Zsigmondy">Zsigmondy</a></li> <li>1926: <a href="/wiki/Theodor_Svedberg" title="Theodor Svedberg">Svedberg</a></li> <li>1927: <a href="/wiki/Heinrich_Wieland" title="Heinrich Wieland">Wieland</a></li> <li>1928: <a href="/wiki/Adolf_Windaus" title="Adolf Windaus">Windaus</a></li> <li>1929: <a href="/wiki/Arthur_Harden" title="Arthur Harden">Harden</a>, <a href="/wiki/Hans_von_Euler-Chelpin" title="Hans von Euler-Chelpin">von Euler-Chelpin</a></li> <li>1930: <a href="/wiki/Hans_Fischer" title="Hans Fischer">Fischer</a></li> <li>1931: <a href="/wiki/Carl_Bosch" title="Carl Bosch">Bosch</a>, <a href="/wiki/Friedrich_Bergius" title="Friedrich Bergius">Bergius</a></li> <li>1932: <a href="/wiki/Irving_Langmuir" title="Irving Langmuir">Langmuir</a></li> <li>1934: <a href="/wiki/Harold_Clayton_Urey" title="Harold Clayton Urey">Urey</a></li> <li>1935: <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Joliot-Curie" title="Frédéric Joliot-Curie">F. Joliot-Curie</a>, <a href="/wiki/Ir%C3%A8ne_Joliot-Curie" title="Irène Joliot-Curie">I. Joliot-Curie</a></li> <li>1936: <a href="/wiki/Peter_Debye" title="Peter Debye">Debye</a></li> <li>1937: <a href="/wiki/Walter_Norman_Haworth" title="Walter Norman Haworth">Haworth</a>, <a href="/wiki/Paul_Karrer" title="Paul Karrer">Karrer</a></li> <li>1938: <a href="/wiki/Richard_Kuhn" title="Richard Kuhn">Kuhn</a></li> <li>1939: <a href="/wiki/Adolf_Butenandt" title="Adolf Butenandt">Butenandt</a>, <a href="/wiki/Leopold_Ru%C5%BEi%C4%8Dka" title="Leopold Ružička">Ružička</a></li> <li>1943: <a href="/wiki/Gy%C3%B6rgy_von_Hevesy" title="György von Hevesy">de Hevesy</a></li> <li>1944: <a href="/wiki/Otto_Hahn" title="Otto Hahn">Hahn</a></li> <li>1945: <a href="/wiki/Artturi_Virtanen" title="Artturi Virtanen">Virtanen</a></li> <li>1946: <a href="/wiki/James_Sumner" title="James Sumner">Sumner</a>, <a href="/wiki/John_Howard_Northrop" title="John Howard Northrop">Northrop</a>, <a href="/wiki/Wendell_Meredith_Stanley" title="Wendell Meredith Stanley">Stanley</a></li> <li>1947: <a href="/wiki/Robert_Robinson" title="Robert Robinson">Robinson</a></li> <li>1948: <a href="/wiki/Arne_Tiselius" title="Arne Tiselius">Tiselius</a></li> <li>1949: <a href="/wiki/William_Giauque" title="William Giauque">Giauque</a></li> <li>1950: <a href="/wiki/Otto_Diels" title="Otto Diels">Diels</a>, <a href="/wiki/Kurt_Alder" title="Kurt Alder">Alder</a></li> <li>1951: <a href="/wiki/Edwin_Mattison_McMillan" title="Edwin Mattison McMillan">McMillan</a>, <a href="/wiki/Glenn_Seaborg" title="Glenn Seaborg">Seaborg</a></li> <li>1952: <a href="/wiki/Archer_Martin" title="Archer Martin">Martin</a>, <a href="/wiki/R.L.M._Synge" title="R.L.M. Synge">Synge</a></li> <li>1953: <a href="/wiki/Hermann_Staudinger" title="Hermann Staudinger">Staudinger</a></li> <li>1954: <a href="/wiki/Linus_Pauling" title="Linus Pauling">Pauling</a></li> <li>1955: <a href="/wiki/Vincent_du_Vigneaud" title="Vincent du Vigneaud">du Vigneaud</a></li> <li>1956: <a href="/wiki/Cyril_Hinshelwood" title="Cyril Hinshelwood">Hinshelwood</a>, <a href="/wiki/Niko%C5%82aj_Siemionow" title="Nikołaj Siemionow">Siemionow</a></li> <li>1957: <a href="/wiki/Alexander_Todd" title="Alexander Todd">Todd</a></li> <li>1958: <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Sanger</a></li> <li>1959: <a href="/wiki/Jaroslav_Heyrovsk%C3%BD" title="Jaroslav Heyrovský">Heyrovský</a></li> <li>1960: <a href="/wiki/Willard_Libby" title="Willard Libby">Libby</a></li> <li>1961: <a href="/wiki/Melvin_Calvin" title="Melvin Calvin">Calvin</a></li> <li>1962: <a href="/wiki/Max_Perutz" title="Max Perutz">Perutz</a>, <a href="/wiki/John_Kendrew" title="John Kendrew">Kendrew</a></li> <li>1963: <a href="/wiki/Karl_Ziegler" title="Karl Ziegler">Ziegler</a>, <a href="/wiki/Giulio_Natta" title="Giulio Natta">Natta</a></li> <li>1964: <a href="/wiki/Dorothy_Crowfoot_Hodgkin" title="Dorothy Crowfoot Hodgkin">Hodgkin</a></li> <li>1965: <a href="/wiki/Robert_Woodward" title="Robert Woodward">Woodward</a></li> <li>1966: <a href="/wiki/Robert_Mulliken" title="Robert Mulliken">Mulliken</a></li> <li>1967: <a href="/wiki/Manfred_Eigen" title="Manfred Eigen">Eigen</a>, <a href="/wiki/Ronald_Norrish" title="Ronald Norrish">Norrish</a>, <a href="/wiki/George_Porter" title="George Porter">Porter</a></li> <li>1968: <a href="/wiki/Lars_Onsager" title="Lars Onsager">Onsager</a></li> <li>1969: <a href="/wiki/Derek_Barton" title="Derek Barton">Barton</a>, <a href="/wiki/Odd_Hassel" title="Odd Hassel">Hassel</a></li> <li>1970: <a href="/wiki/Luis_Federico_Leloir" title="Luis Federico Leloir">Leloir</a></li> <li>1971: <a href="/wiki/Gerhard_Herzberg" title="Gerhard Herzberg">Herzberg</a></li> <li>1972: <a href="/wiki/Christian_Anfinsen" title="Christian Anfinsen">Anfinsen</a>, <a href="/wiki/Stanford_Moore" title="Stanford Moore">Moore</a>, <a href="/wiki/William_Howard_Stein" title="William Howard Stein">Stein</a></li> <li>1973: <a href="/wiki/Ernst_Fischer" title="Ernst Fischer">Fischer</a>, <a href="/wiki/Geoffrey_Wilkinson" title="Geoffrey Wilkinson">Wilkinson</a></li> <li>1974: <a href="/wiki/Paul_Flory" title="Paul Flory">Flory</a></li> <li>1975: <a href="/wiki/John_Cornforth" title="John Cornforth">Cornforth</a>, <a href="/wiki/Vladimir_Prelog" title="Vladimir Prelog">Prelog</a></li> <li>1976: <a href="/wiki/William_Lipscomb" title="William Lipscomb">Lipscomb</a></li> <li>1977: <a href="/wiki/Ilya_Prigogine" title="Ilya Prigogine">Prigogine</a></li> <li>1978: <a href="/wiki/Peter_D._Mitchell" title="Peter D. Mitchell">Mitchell</a></li> <li>1979: <a href="/wiki/Herbert_Brown" title="Herbert Brown">Brown</a>, <a href="/wiki/Georg_Wittig" title="Georg Wittig">Wittig</a></li> <li>1980: <a href="/wiki/Paul_Berg" title="Paul Berg">Berg</a>, <a href="/wiki/Walter_Gilbert" title="Walter Gilbert">Gilbert</a>, <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Sanger</a></li> <li>1981: <a href="/wiki/Ken%E2%80%99ichi_Fukui" title="Ken’ichi Fukui">Fukui</a>, <a href="/wiki/Roald_Hoffmann" title="Roald Hoffmann">Hoffmann</a></li> <li>1982: <a href="/wiki/Aaron_Klug" title="Aaron Klug">Klug</a></li> <li>1983: <a href="/wiki/Henry_Taube" title="Henry Taube">Taube</a></li> <li>1984: <a href="/wiki/Robert_Bruce_Merrifield" title="Robert Bruce Merrifield">Merrifield</a></li> <li>1985: <a href="/wiki/Herbert_Hauptman" title="Herbert Hauptman">Hauptman</a>, <a href="/wiki/Jerome_Karle" title="Jerome Karle">Karle</a></li> <li>1986: <a href="/wiki/Dudley_Robert_Herschbach" title="Dudley Robert Herschbach">Herschbach</a>, <a href="/wiki/Yuan_Lee" title="Yuan Lee">Lee</a>, <a href="/wiki/John_Polanyi" title="John Polanyi">Polanyi</a></li> <li>1987: <a href="/wiki/Donald_Cram" title="Donald Cram">Cram</a>, <a href="/wiki/Jean-Marie_Lehn" title="Jean-Marie Lehn">Lehn</a>, <a href="/wiki/Charles_Pedersen" title="Charles Pedersen">Pedersen</a></li> <li>1988: <a href="/wiki/Johann_Deisenhofer" title="Johann Deisenhofer">Deisenhofer</a>, <a href="/wiki/Robert_Huber" title="Robert Huber">Huber</a>, <a href="/wiki/Hartmut_Michel" title="Hartmut Michel">Michel</a></li> <li>1989: <a href="/wiki/Sidney_Altman" title="Sidney Altman">Altman</a>, <a href="/wiki/Thomas_Cech" title="Thomas Cech">Cech</a></li> <li>1990: <a href="/wiki/Elias_Corey" title="Elias Corey">Corey</a></li> <li>1991: <a href="/wiki/Richard_Ernst" title="Richard Ernst">Ernst</a></li> <li>1992: <a href="/wiki/Rudolph_Marcus" title="Rudolph Marcus">Marcus</a></li> <li>1993: <a href="/wiki/Kary_Mullis" title="Kary Mullis">Mullis</a>, <a href="/wiki/Michael_Smith_(chemik)" title="Michael Smith (chemik)">Smith</a></li> <li>1994: <a href="/wiki/George_Olah" title="George Olah">Olah</a></li> <li>1995: <a href="/wiki/Paul_Crutzen" title="Paul Crutzen">Crutzen</a>, <a href="/wiki/Mario_Molina" title="Mario Molina">Molina</a>, <a href="/wiki/Frank_Sherwood_Rowland" title="Frank Sherwood Rowland">Rowland</a></li> <li>1996: <a href="/wiki/Robert_Curl" title="Robert Curl">Curl Jr.</a>, <a href="/wiki/Harold_Kroto" title="Harold Kroto">Kroto</a>, <a href="/wiki/Richard_Smalley" title="Richard Smalley">Smalley</a></li> <li>1997: <a href="/wiki/Paul_Boyer" title="Paul Boyer">Boyer</a>, <a href="/wiki/John_Ernest_Walker" title="John Ernest Walker">Walker</a>, <a href="/wiki/Jens_Skou" title="Jens Skou">Skou</a></li> <li>1998: <a href="/wiki/Walter_Kohn" title="Walter Kohn">Kohn</a>, <a href="/wiki/John_Pople" title="John Pople">Pople</a></li> <li>1999: <a href="/wiki/Ahmed_Zewail" title="Ahmed Zewail">Zewail</a></li> <li>2000: <a href="/wiki/Alan_Heeger" title="Alan Heeger">Heeger</a>, <a href="/wiki/Alan_MacDiarmid" title="Alan MacDiarmid">MacDiarmid</a>, <a href="/wiki/Hideki_Shirakawa" title="Hideki Shirakawa">Shirakawa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">XXI wiek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>2001: <a href="/wiki/William_Knowles" title="William Knowles">Knowles</a>, <a href="/wiki/Ry%C5%8Dji_Noyori" title="Ryōji Noyori">Noyori</a>, <a href="/wiki/Barry_Sharpless" title="Barry Sharpless">Sharpless</a></li> <li>2002: <a href="/wiki/Kurt_W%C3%BCthrich" title="Kurt Wüthrich">Wüthrich</a>, <a href="/wiki/John_Fenn" title="John Fenn">Fenn</a>, <a href="/wiki/K%C5%8Dichi_Tanaka" title="Kōichi Tanaka">Tanaka</a></li> <li>2003: <a href="/wiki/Peter_Agre" title="Peter Agre">Agre</a>, <a href="/wiki/Roderick_MacKinnon" title="Roderick MacKinnon">MacKinnon</a></li> <li>2004: <a href="/wiki/Aaron_Ciechanower" title="Aaron Ciechanower">Ciechanower</a>, <a href="/wiki/Awram_Herszko" title="Awram Herszko">Herszko</a>, <a href="/wiki/Irwin_Rose" title="Irwin Rose">Rose</a></li> <li>2005: <a href="/wiki/Yves_Chauvin" title="Yves Chauvin">Chauvin</a>, <a href="/wiki/Robert_Grubbs" title="Robert Grubbs">Grubbs</a>, <a href="/wiki/Richard_Schrock" title="Richard Schrock">Schrock</a></li> <li>2006: <a href="/wiki/Roger_Kornberg" title="Roger Kornberg">Kornberg</a></li> <li>2007: <a href="/wiki/Gerhard_Ertl" title="Gerhard Ertl">Ertl</a></li> <li>2008: <a href="/wiki/Osamu_Shimomura" title="Osamu Shimomura">Shimomura</a>, <a href="/wiki/Martin_Chalfie" title="Martin Chalfie">Chalfie</a>, <a href="/wiki/Roger_Tsien" title="Roger Tsien">Tsien</a></li> <li>2009: <a href="/wiki/Venkatraman_Ramakrishnan" title="Venkatraman Ramakrishnan">Ramakrishnan</a>, <a href="/wiki/Thomas_Steitz" title="Thomas Steitz">Steitz</a>, <a href="/wiki/Ada_Jonath" title="Ada Jonath">Jonath</a></li> <li>2010: <a href="/wiki/Richard_Heck" title="Richard Heck">Heck</a>, <a href="/wiki/Eiichi_Negishi" title="Eiichi Negishi">Negishi</a>, <a href="/wiki/Akira_Suzuki" title="Akira Suzuki">Suzuki</a></li> <li>2011: <a href="/wiki/Dan_Szechtman" title="Dan Szechtman">Szechtman</a></li> <li>2012: <a href="/wiki/Brian_Kobilka" title="Brian Kobilka">Kobilka</a>, <a href="/wiki/Robert_Lefkowitz" title="Robert Lefkowitz">Lefkowitz</a></li> <li>2013: <a href="/wiki/Martin_Karplus" title="Martin Karplus">Karplus</a>, <a href="/wiki/Michael_Levitt" title="Michael Levitt">Levitt</a>, <a href="/wiki/Arieh_Warshel" title="Arieh Warshel">Warshel</a></li> <li>2014: <a href="/wiki/Eric_Betzig" title="Eric Betzig">Betzig</a>, <a href="/wiki/Stefan_Hell" title="Stefan Hell">Hell</a>, <a href="/wiki/William_Moerner" title="William Moerner">Moerner</a></li> <li>2015: <a href="/wiki/Tomas_Lindahl" title="Tomas Lindahl">Lindahl</a>, <a href="/wiki/Paul_Modrich" title="Paul Modrich">Modrich</a>, <a href="/wiki/Aziz_Sancar" title="Aziz Sancar">Sancar</a></li> <li>2016: <a href="/wiki/Ben_Feringa" title="Ben Feringa">Feringa</a>, <a href="/wiki/Jean-Pierre_Sauvage" title="Jean-Pierre Sauvage">Sauvage</a>, <a href="/wiki/Fraser_Stoddart" title="Fraser Stoddart">Stoddart</a></li> <li>2017: <a href="/wiki/Jacques_Dubochet" title="Jacques Dubochet">Dubochet</a>, <a href="/wiki/Joachim_Frank" title="Joachim Frank"> Frank</a>, <a href="/wiki/Richard_Henderson" title="Richard Henderson">Henderson</a></li> <li>2018: <a href="/wiki/Frances_Arnold" title="Frances Arnold">Arnold</a>, <a href="/wiki/George_P._Smith" title="George P. Smith">Smith</a>, <a href="/wiki/Gregory_P._Winter" title="Gregory P. Winter">Winter</a></li> <li>2019: <a href="/wiki/John_B._Goodenough" title="John B. Goodenough">Goodenough</a>, <a href="/wiki/M._Stanley_Whittingham" title="M. Stanley Whittingham">Whittingham</a>, <a href="/wiki/Akira_Yoshino" title="Akira Yoshino">Yoshino</a></li> <li>2020: <a href="/wiki/Emmanuelle_Charpentier" title="Emmanuelle Charpentier">Charpentier</a>, <a href="/wiki/Jennifer_Doudna" title="Jennifer Doudna">Doudna</a></li> <li>2021: <a href="/wiki/Benjamin_List" title="Benjamin List">List</a>, <a href="/wiki/David_MacMillan" title="David MacMillan">MacMillan</a></li> <li>2022: <a href="/wiki/Carolyn_Bertozzi" title="Carolyn Bertozzi">Bertozzi</a>, <a href="/wiki/Morten_Meldal" title="Morten Meldal">Meldal</a>, <a href="/wiki/Barry_Sharpless" title="Barry Sharpless">Sharpless</a></li> <li>2023: <a href="/wiki/Moungi_Bawendi" title="Moungi Bawendi">Bawendi</a>, <a href="/wiki/Louis_Brus" title="Louis Brus">Brus</a>, <a href="/wiki/Aleksiej_Jekimow" title="Aleksiej Jekimow">Jekimow</a></li> <li>2024: <a href="/wiki/David_Baker_(biolog)" title="David Baker (biolog)">Baker</a>, <a href="/wiki/Demis_Hassabis" title="Demis Hassabis">Hassabis</a>, <a href="/wiki/John_Jumper" title="John Jumper">Jumper</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:NobelP2.png" class="mw-file-description" title="Nobel"><img alt="Nobel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/NobelP2.png/80px-NobelP2.png" decoding="async" width="80" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/NobelP2.png/120px-NobelP2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/NobelP2.png/160px-NobelP2.png 2x" data-file-width="539" data-file-height="542" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Laureaci_Medalu_Rumforda" title="Szablon:Laureaci Medalu Rumforda"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Laureaci_Medalu_Rumforda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Laureaci Medalu Rumforda (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Laureaci_Medalu_Rumforda&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Laureaci <a href="/wiki/Medal_Rumforda" title="Medal Rumforda">Medalu Rumforda</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">XVIII wiek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1800: <a href="/wiki/Benjamin_Thompson" title="Benjamin Thompson">Hrabia Rumford</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">XIX wiek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>1804: <a href="/w/index.php?title=John_Leslie_(fizyk)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Leslie (fizyk) (strona nie istnieje)">John Leslie</a></li> <li>1806: <a href="/wiki/William_Murdoch_(in%C5%BCynier)" title="William Murdoch (inżynier)">William Murdoch</a></li> <li>1810: <a href="/wiki/%C3%89tienne_Louis_Malus" title="Étienne Louis Malus">Étienne Louis Malus</a></li> <li>1814: <a href="/w/index.php?title=William_Charles_Wells&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Charles Wells (strona nie istnieje)">William Charles Wells</a></li> <li>1816: <a href="/wiki/Humphry_Davy" title="Humphry Davy">Humphry Davy</a></li> <li>1818: <a href="/wiki/David_Brewster" title="David Brewster">David Brewster</a></li> <li>1824: <a href="/wiki/Augustin_Jean_Fresnel" title="Augustin Jean Fresnel">Augustin Jean Fresnel</a></li> <li>1832: <a href="/wiki/John_Frederic_Daniell" title="John Frederic Daniell">John Frederic Daniell</a></li> <li>1834: <a href="/wiki/Macedonio_Melloni" title="Macedonio Melloni">Macedonio Melloni</a></li> <li>1838: <a href="/w/index.php?title=James_David_Forbes&action=edit&redlink=1" class="new" title="James David Forbes (strona nie istnieje)">James David Forbes</a></li> <li>1840: <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Biot" title="Jean-Baptiste Biot">Jean-Baptiste Biot</a></li> <li>1842: <a href="/wiki/William_Fox_Talbot" title="William Fox Talbot">William Fox Talbot</a></li> <li>1846: <a href="/wiki/Michael_Faraday" title="Michael Faraday">Michael Faraday</a></li> <li>1848: <a href="/wiki/Henri_Victor_Regnault" title="Henri Victor Regnault">Henri Victor Regnault</a></li> <li>1850: <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Arago" title="François Arago">François Arago</a></li> <li>1852: <a href="/wiki/George_Gabriel_Stokes" title="George Gabriel Stokes">George Gabriel Stokes</a></li> <li>1854: <a href="/w/index.php?title=Neil_Arnott&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neil Arnott (strona nie istnieje)">Neil Arnott</a></li> <li>1856: <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteur</a></li> <li>1858: <a href="/wiki/Jules_Jamin" title="Jules Jamin">Jules Jamin</a></li> <li>1860: <a href="/wiki/James_Clerk_Maxwell" title="James Clerk Maxwell">James Clerk Maxwell</a></li> <li>1862: <a href="/wiki/Gustav_Kirchhoff" title="Gustav Kirchhoff">Gustav Kirchhoff</a></li> <li>1864: <a href="/wiki/John_Tyndall" title="John Tyndall">John Tyndall</a></li> <li>1866: <a href="/wiki/Armand_Fizeau" title="Armand Fizeau">Armand Fizeau</a></li> <li>1868: <a href="/w/index.php?title=Balfour_Stewart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Balfour Stewart (strona nie istnieje)">Balfour Stewart</a></li> <li>1870: <a href="/w/index.php?title=Alfred_Des_Cloizeaux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Des Cloizeaux (strona nie istnieje)">Alfred Des Cloizeaux</a></li> <li>1872: <a href="/wiki/Anders_Jonas_%C3%85ngstr%C3%B6m" title="Anders Jonas Ångström">Anders Jonas Ångström</a></li> <li>1874: <a href="/wiki/Norman_Lockyer" title="Norman Lockyer">Norman Lockyer</a></li> <li>1876: <a href="/wiki/Pierre_Janssen" title="Pierre Janssen">Pierre Janssen</a></li> <li>1878: <a href="/wiki/Marie_Alfred_Cornu" title="Marie Alfred Cornu">Marie Alfred Cornu</a></li> <li>1880: <a href="/wiki/William_Huggins" title="William Huggins">William Huggins</a></li> <li>1882: <a href="/w/index.php?title=William_de_Wiveleslie_Abney&action=edit&redlink=1" class="new" title="William de Wiveleslie Abney (strona nie istnieje)">William de Wiveleslie Abney</a></li> <li>1884: <a href="/w/index.php?title=Tobias_Robertus_Thal%C3%A9n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tobias Robertus Thalén (strona nie istnieje)">Tobias Robertus Thalén</a></li> <li>1886: <a href="/wiki/Samuel_Pierpont_Langley" title="Samuel Pierpont Langley">Samuel Pierpont Langley</a></li> <li>1888: <a href="/w/index.php?title=Pietro_Tacchini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pietro Tacchini (strona nie istnieje)">Pietro Tacchini</a></li> <li>1890: <a href="/wiki/Heinrich_Hertz" title="Heinrich Hertz">Heinrich Hertz</a></li> <li>1892: <a href="/wiki/Nils_Christofer_Dun%C3%A9r" title="Nils Christofer Dunér">Nils Christofer Dunér</a></li> <li>1894: <a href="/wiki/James_Dewar" title="James Dewar">James Dewar</a></li> <li>1896: <a href="/wiki/Philipp_Lenard" title="Philipp Lenard">Philipp Lenard</a>, <a href="/wiki/Wilhelm_R%C3%B6ntgen" title="Wilhelm Röntgen">Wilhelm Röntgen</a></li> <li>1898: <a href="/wiki/Oliver_Lodge" title="Oliver Lodge">Oliver Lodge</a></li> <li>1900: <a href="/wiki/Henri_Becquerel" title="Henri Becquerel">Henri Becquerel</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">XX wiek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>1902: <a href="/wiki/Charles_Parsons" title="Charles Parsons">Charles Parsons</a></li> <li>1904: <a href="/wiki/Ernest_Rutherford" title="Ernest Rutherford">Ernest Rutherford</a></li> <li>1906: <a href="/wiki/Hugh_Longbourne_Callendar" title="Hugh Longbourne Callendar">Hugh Longbourne Callendar</a></li> <li>1908: <a href="/wiki/Hendrik_Lorentz" title="Hendrik Lorentz">Hendrik Lorentz</a></li> <li>1910: <a href="/wiki/Heinrich_Rubens" title="Heinrich Rubens">Heinrich Rubens</a></li> <li>1912: <a href="/wiki/Heike_Kamerlingh_Onnes" title="Heike Kamerlingh Onnes">Heike Kamerlingh Onnes</a></li> <li>1914: <a href="/wiki/John_William_Strutt" title="John William Strutt">Lord Rayleigh</a></li> <li>1916: <a href="/wiki/William_Henry_Bragg" title="William Henry Bragg">William Henry Bragg</a></li> <li>1918: <a href="/wiki/Charles_Fabry" title="Charles Fabry">Charles Fabry</a>, <a href="/wiki/Alfred_P%C3%A9rot" title="Alfred Pérot">Alfred Pérot</a></li> <li>1920: <a href="/wiki/John_William_Strutt" title="John William Strutt">Lord Rayleigh</a></li> <li>1922: <a href="/wiki/Pieter_Zeeman" title="Pieter Zeeman">Pieter Zeeman</a></li> <li>1924: <a href="/w/index.php?title=Charles_Vernon_Boys&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Vernon Boys (strona nie istnieje)">Charles Vernon Boys</a></li> <li>1926: <a href="/w/index.php?title=Arthur_Schuster&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Schuster (strona nie istnieje)">Arthur Schuster</a></li> <li>1928: <a href="/wiki/Friedrich_Paschen" title="Friedrich Paschen">Friedrich Paschen</a></li> <li>1930: <a href="/wiki/Peter_Debye" title="Peter Debye">Peter Debye</a></li> <li>1932: <a class="mw-selflink selflink">Fritz Haber</a></li> <li>1934: <a href="/w/index.php?title=Wander_Johannes_de_Haas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wander Johannes de Haas (strona nie istnieje)">Wander Johannes de Haas</a></li> <li>1936: <a href="/w/index.php?title=Ernest_John_Coker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ernest John Coker (strona nie istnieje)">Ernest John Coker</a></li> <li>1938: <a href="/w/index.php?title=Robert_W._Wood&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert W. Wood (strona nie istnieje)">Robert W. Wood</a></li> <li>1940: <a href="/wiki/Manne_Siegbahn" title="Manne Siegbahn">Manne Siegbahn</a></li> <li>1942: <a href="/wiki/Gordon_Dobson" title="Gordon Dobson">Gordon Dobson</a></li> <li>1944: <a href="/w/index.php?title=Harry_Ralph_Ricardo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harry Ralph Ricardo (strona nie istnieje)">Harry Ralph Ricardo</a></li> <li>1946: <a href="/w/index.php?title=Alfred_Egerton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Egerton (strona nie istnieje)">Alfred Egerton</a></li> <li>1948: <a href="/w/index.php?title=Franz_Eugen_Simon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Franz Eugen Simon (strona nie istnieje)">Franz Eugen Simon</a></li> <li>1950: <a href="/wiki/Frank_Whittle" title="Frank Whittle">Frank Whittle</a></li> <li>1952: <a href="/wiki/Frits_Zernike" title="Frits Zernike">Frits Zernike</a></li> <li>1954: <a href="/w/index.php?title=Cecil_Reginald_Burch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cecil Reginald Burch (strona nie istnieje)">Cecil Reginald Burch</a></li> <li>1956: <a href="/w/index.php?title=Frank_Philip_Bowden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frank Philip Bowden (strona nie istnieje)">Frank Philip Bowden</a></li> <li>1958: <a href="/w/index.php?title=Thomas_Ralph_Merton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Ralph Merton (strona nie istnieje)">Thomas Ralph Merton</a></li> <li>1960: <a href="/w/index.php?title=Alfred_Gordon_Gaydon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Gordon Gaydon (strona nie istnieje)">Alfred Gordon Gaydon</a></li> <li>1962: <a href="/w/index.php?title=Dudley_Maurice_Newitt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dudley Maurice Newitt (strona nie istnieje)">Dudley Maurice Newitt</a></li> <li>1964: <a href="/wiki/Hendrik_Christoffel_van_de_Hulst" title="Hendrik Christoffel van de Hulst">Hendrik Christoffel van de Hulst</a></li> <li>1966: <a href="/w/index.php?title=William_Penney&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Penney (strona nie istnieje)">William Penney</a></li> <li>1968: <a href="/wiki/Dennis_Gabor" title="Dennis Gabor">Dennis Gabor</a></li> <li>1970: <a href="/w/index.php?title=Christopher_Hinton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christopher Hinton (strona nie istnieje)">Christopher Hinton</a></li> <li>1972: <a href="/w/index.php?title=Basil_John_Mason&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basil John Mason (strona nie istnieje)">Basil John Mason</a></li> <li>1974: <a href="/w/index.php?title=Alan_Cottrell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alan Cottrell (strona nie istnieje)">Alan Cottrell</a></li> <li>1976: <a href="/wiki/Ilya_Prigogine" title="Ilya Prigogine">Ilya Prigogine</a></li> <li>1978: <a href="/wiki/George_Porter" title="George Porter">George Porter</a></li> <li>1980: <a href="/w/index.php?title=William_Frank_Vinen&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Frank Vinen (strona nie istnieje)">William Frank Vinen</a></li> <li>1982: <a href="/w/index.php?title=Charles_Gorrie_Wynne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Gorrie Wynne (strona nie istnieje)">Charles Gorrie Wynne</a></li> <li>1984: <a href="/w/index.php?title=Harold_Horace_Hopkins&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harold Horace Hopkins (strona nie istnieje)">Harold Horace Hopkins</a></li> <li>1986: <a href="/w/index.php?title=Denis_Rooke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Denis Rooke (strona nie istnieje)">Denis Rooke</a></li> <li>1988: <a href="/w/index.php?title=Felix_Weinberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Felix Weinberg (strona nie istnieje)">Felix Weinberg</a></li> <li>1990: <a href="/w/index.php?title=Walter_Spear&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Spear (strona nie istnieje)">Walter Spear</a></li> <li>1992: <a href="/w/index.php?title=Harold_Neville_Vazeille_Temperley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harold Neville Vazeille Temperley (strona nie istnieje)">Harold Temperley</a></li> <li>1994: <a href="/w/index.php?title=Andrew_Keller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andrew Keller (strona nie istnieje)">Andrew Keller</a></li> <li>1996: <a href="/w/index.php?title=Grenville_Turner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grenville Turner (strona nie istnieje)">Grenville Turner</a></li> <li>1998: <a href="/w/index.php?title=Richard_Friend&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Friend (strona nie istnieje)">Richard Friend</a></li> <li>2000: <a href="/w/index.php?title=Wilson_Sibbett&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilson Sibbett (strona nie istnieje)">Wilson Sibbett</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">XXI wiek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>2002: <a href="/w/index.php?title=David_King_(chemik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="David King (chemik) (strona nie istnieje)">David King</a></li> <li>2004: <a href="/wiki/Richard_N._Dixon_(chemik)" title="Richard N. Dixon (chemik)">Richard Dixon</a></li> <li>2006: <a href="/w/index.php?title=Jean-Pierre_Hansen_(chemik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean-Pierre Hansen (chemik) (strona nie istnieje)">Jean-Pierre Hansen</a></li> <li>2008: <a href="/w/index.php?title=Edward_Hinds&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edward Hinds (strona nie istnieje)">Edward Hinds</a></li> <li>2010: <a href="/w/index.php?title=Gilbert_Lonzarich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gilbert Lonzarich (strona nie istnieje)">Gilbert Lonzarich</a></li> <li>2012: <a href="/w/index.php?title=Roy_Taylor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roy Taylor (strona nie istnieje)">Roy Taylor</a></li> <li>2014: <a href="/w/index.php?title=Jeremy_Bauberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jeremy Bauberg (strona nie istnieje)">Jeremy Bauberg</a></li> <li>2016: <a href="/w/index.php?title=Ortwin_Hess&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ortwin Hess (strona nie istnieje)">Ortwin Hess</a></li> <li>2018: <a href="/w/index.php?title=Ian_Walmsley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ian Walmsley (strona nie istnieje)">Ian Walmsley</a></li> <li>2019: <a href="/w/index.php?title=Miles_Padgett&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miles Padgett (strona nie istnieje)">Miles Padgett</a></li> <li>2020: <a href="/w/index.php?title=Patrick_Gill&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patrick Gill (strona nie istnieje)">Patrick Gill</a></li> <li>2021: <a href="/wiki/Carlos_Frenk" title="Carlos Frenk">Carlos Frenk</a></li> <li>2022: <a href="/w/index.php?title=Raymond_Pierrehumbert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Raymond Pierrehumbert (strona nie istnieje)">Raymond Pierrehumbert</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Count_Rumford.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Count_Rumford.jpg/60px-Count_Rumford.jpg" decoding="async" width="60" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Count_Rumford.jpg/90px-Count_Rumford.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Count_Rumford.jpg/120px-Count_Rumford.jpg 2x" data-file-width="1836" data-file-height="2183" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">osoba</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000081157835">0000000081157835</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/37018070">37018070</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n86864480">n86864480</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118699814">118699814</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00652432">00652432</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/20dhppdl2gxvh97">20dhppdl2gxvh97</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12477531x">12477531x</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/033972583">033972583</a></span></li><li><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Servizio_bibliotecario_nazionale" class="extiw" title="it:Servizio bibliotecario nazionale">SBN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.sbn.it/af/UBOV598716">UBOV598716</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/jn20010525326">jn20010525326</a></span></li><li><a href="/wiki/Holenderska_Biblioteka_Narodowa" title="Holenderska Biblioteka Narodowa">NTA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p070530645">070530645</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90885400">90885400</a></span></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA10439496">DA10439496</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Library" class="extiw" title="en:Open Library">Open Library</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL289727A">OL289727A</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810594116505606">9810594116505606</a></span></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2002047040">n02047040</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007262268805171">987007262268805171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Korei" title="Biblioteka Narodowa Korei">KRNLK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://librarian.nl.go.kr/LI/contents/L20101000000.do?id=KAC200806723">KAC200806723</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3909295.html">3909295</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Fritz-Haber">biography/Fritz-Haber</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/fritz-haber">fritz-haber</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/fritz-haber/">fritz-haber</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/fritz-haber">fritz-haber</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Fritz_Haber">Fritz_Haber</a></span></li> <li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/fritz-haber/">fritz-haber</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0031929.xml">0031929</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Fritz_Haber">Fritz_Haber</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=23984">23984</a></span></li></ul> </div><div class="normdaten-andere"><div>Identyfikatory zewnętrzne:</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1153" class="extiw" title="d:Property:P1153">Scopus</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=56945369300">56945369300</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fritz_Haber&oldid=75139183">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fritz_Haber&oldid=75139183</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Absolwenci_Uniwersytetu_Humboldt%C3%B3w_w_Berlinie" title="Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie">Absolwenci Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Absolwenci_i_uczniowie_gimnazjum_%C5%9Bw._El%C5%BCbiety_we_Wroc%C5%82awiu" title="Kategoria:Absolwenci i uczniowie gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu">Absolwenci i uczniowie gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_chemicy" title="Kategoria:Niemieccy chemicy">Niemieccy chemicy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_odkrywcy" title="Kategoria:Niemieccy odkrywcy">Niemieccy odkrywcy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Przedstawiciele_technologii_i_in%C5%BCynierii_chemicznej" title="Kategoria:Przedstawiciele technologii i inżynierii chemicznej">Przedstawiciele technologii i inżynierii chemicznej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Nobli%C5%9Bci_%E2%80%93_chemia" title="Kategoria:Nobliści – chemia">Nobliści – chemia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyk%C5%82adowcy_Karlsruher_Institut_f%C3%BCr_Technologie" title="Kategoria:Wykładowcy Karlsruher Institut für Technologie">Wykładowcy Karlsruher Institut für Technologie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_laureaci_Medalu_Rumforda" title="Kategoria:Niemieccy laureaci Medalu Rumforda">Niemieccy laureaci Medalu Rumforda</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Konwertyci_na_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_z_judaizmu" title="Kategoria:Konwertyci na chrześcijaństwo z judaizmu">Konwertyci na chrześcijaństwo z judaizmu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Konwertyci_na_protestantyzm" title="Kategoria:Konwertyci na protestantyzm">Konwertyci na protestantyzm</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:%C5%BBydowscy_naukowcy_zwi%C4%85zani_z_Wroc%C5%82awiem_przed_1945" title="Kategoria:Żydowscy naukowcy związani z Wrocławiem przed 1945">Żydowscy naukowcy związani z Wrocławiem przed 1945</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_%C5%BBydzi" title="Kategoria:Niemieccy Żydzi">Niemieccy Żydzi</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_urodzeni_we_Wroc%C5%82awiu" title="Kategoria:Ludzie urodzeni we Wrocławiu">Ludzie urodzeni we Wrocławiu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Urodzeni_w_1868" title="Kategoria:Urodzeni w 1868">Urodzeni w 1868</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_1934" title="Kategoria:Zmarli w 1934">Zmarli w 1934</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 5 lis 2024, 10:25.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Fritz_Haber&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b8d669998-r6qmq","wgBackendResponseTime":204,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.590","walltime":"1.015","ppvisitednodes":{"value":7499,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":90920,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":12793,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":34103,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 683.167 1 -total"," 27.27% 186.288 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 20.52% 140.183 1 Szablon:Naukowiec_infobox"," 17.42% 118.984 1 Szablon:Nobel_Chemia"," 17.27% 118.003 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 10.00% 68.325 6 Szablon:Cytuj"," 7.96% 54.363 8 Szablon:Cytuj_stronę"," 7.95% 54.282 4 Szablon:Cytuj_książkę"," 4.84% 33.036 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 4.41% 30.107 2 Szablon:Infobox_grafika"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.330","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6035428,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Angewandte Chemie International Edition\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Angewandte Chemie International Edition\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Angewandte Chemie International Edition\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-68db4b6789-5grr9","timestamp":"20241126083614","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Fritz Haber","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Fritz_Haber","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q57075","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q57075","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-04-11T07:45:37Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1e\/Fritz_Haber.png","headline":"chemik niemiecki, noblista"}</script> </body> </html>