CINXE.COM

John Wyclif — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>John Wyclif — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"331ef0b3-7b54-490c-aaca-68f49be9fe9b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"John_Wyclif","wgTitle":"John Wyclif","wgCurRevisionId":223265780,"wgRevisionId":223265780,"wgArticleId":45315,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant P569","Page utilisant P19","Page utilisant P570","Page utilisant P20","Page utilisant P69","Page utilisant P106","Page utilisant P108","Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte philosophie","Article utilisant l'infobox Biographie2","Article utilisant une Infobox","Article avec une section vide ou incomplète","Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata","Page utilisant P1711","Page utilisant P1816","Page utilisant P1422","Page utilisant P245", "Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P3123","Page pointant vers des bases relatives à la recherche","Page utilisant P6302","Page pointant vers des bases relatives à la religion","Page utilisant P651","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P8313","Page utilisant P7902","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P1296","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P3222","Page utilisant P1415","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page utilisant P7666","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Théologie/Articles liés","Portail:Religions et croyances/Articles liés","Portail:Philosophie/Articles liés","Portail:Société/Articles liés","Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés","Portail:Protestantisme/Articles liés", "Portail:Christianisme/Articles liés","Portail:Littérature britannique/Articles liés","Portail:Littérature/Articles liés","Portail:Royaume-Uni/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés","Portail:Moyen Âge/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Wikipédia:Article biographique","Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances","Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts","Date de naissance non renseignée (XIVe siècle)","Théologien chrétien du XIVe siècle","Philosophe anglais du XIVe siècle","Philosophe scolastique","Théologien anglais","Chanoine du XIVe siècle","Théologien pré-réformateur","Histoire de la Réforme","Traducteur de la Bible","Écrivain anglais de langue latine","Personnalité chrétienne condamnée pour hérésie","Antiesclavagiste britannique","Étudiant du Queen's College (Oxford)","Professeur à l'université d'Oxford","Naissance dans le Yorkshire du Nord","Décès en 1384", "Décès dans le Leicestershire","Personnalité britannique incinérée","Étudiant de Merton College","Traducteur du XIVe siècle","Universitaire du XIVe siècle"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"John_Wyclif","wgRelevantArticleId":45315,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q173893","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP", "ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/67/Nuremberg_Chronicles_f_238r_Johannes_wicleff.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1232"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/67/Nuremberg_Chronicles_f_238r_Johannes_wicleff.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="822"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="657"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="John Wyclif — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-John_Wyclif rootpage-John_Wyclif skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=John+Wyclif" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=John+Wyclif" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=John+Wyclif" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=John+Wyclif" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Biographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Biographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Biographie</span> </button> <ul id="toc-Biographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Origines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Origines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Origines</span> </div> </a> <ul id="toc-Origines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Carrière_professorale_et_bénéfices_ecclésiastiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Carrière_professorale_et_bénéfices_ecclésiastiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Carrière professorale et bénéfices ecclésiastiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Carrière_professorale_et_bénéfices_ecclésiastiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dernières_années" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dernières_années"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Dernières années</span> </div> </a> <ul id="toc-Dernières_années-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Théories_de_Wyclif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Théories_de_Wyclif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Théories de Wyclif</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Théories_de_Wyclif-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Théories de Wyclif</span> </button> <ul id="toc-Théories_de_Wyclif-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Conceptions_philosophiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Conceptions_philosophiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Conceptions philosophiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Conceptions_philosophiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Conceptions_politiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Conceptions_politiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Conceptions politiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Conceptions_politiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Conceptions_théologiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Conceptions_théologiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Conceptions théologiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Conceptions_théologiques-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Face_à_l&#039;autorité_de_fait,_l&#039;autorité_de_la_sainteté" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Face_à_l&#039;autorité_de_fait,_l&#039;autorité_de_la_sainteté"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Face à l'autorité de fait, l'autorité de la sainteté</span> </div> </a> <ul id="toc-Face_à_l&#039;autorité_de_fait,_l&#039;autorité_de_la_sainteté-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Face_à_l’Église_visible_des_baptisés,_l’Église_invisible_des_prédestinés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Face_à_l’Église_visible_des_baptisés,_l’Église_invisible_des_prédestinés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Face à l’Église visible des baptisés, l’Église invisible des prédestinés</span> </div> </a> <ul id="toc-Face_à_l’Église_visible_des_baptisés,_l’Église_invisible_des_prédestinés-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Des_pouvoirs_spirituels_conditionnels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Des_pouvoirs_spirituels_conditionnels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.3</span> <span>Des pouvoirs spirituels conditionnels</span> </div> </a> <ul id="toc-Des_pouvoirs_spirituels_conditionnels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_Sainte_Écriture_comme_seule_et_ultime_source_de_la_Révélation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_Sainte_Écriture_comme_seule_et_ultime_source_de_la_Révélation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.4</span> <span>La Sainte Écriture comme seule et ultime source de la Révélation</span> </div> </a> <ul id="toc-La_Sainte_Écriture_comme_seule_et_ultime_source_de_la_Révélation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_retour_à_un_christianisme_idéal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_retour_à_un_christianisme_idéal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.5</span> <span>Le retour à un christianisme idéal</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_retour_à_un_christianisme_idéal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_rejet_de_la_transsubstantiation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_rejet_de_la_transsubstantiation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.6</span> <span>Le rejet de la transsubstantiation</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_rejet_de_la_transsubstantiation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Controverses_et_condamnations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Controverses_et_condamnations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Controverses et condamnations</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Controverses_et_condamnations-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Controverses et condamnations</span> </button> <ul id="toc-Controverses_et_condamnations-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Du_vivant_de_Wyclif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Du_vivant_de_Wyclif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Du vivant de Wyclif</span> </div> </a> <ul id="toc-Du_vivant_de_Wyclif-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Après_sa_mort" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Après_sa_mort"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Après sa mort</span> </div> </a> <ul id="toc-Après_sa_mort-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Principaux_écrits" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Principaux_écrits"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Principaux écrits</span> </div> </a> <ul id="toc-Principaux_écrits-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Postérité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Postérité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Postérité</span> </div> </a> <ul id="toc-Postérité-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">John Wyclif</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 65 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-65" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">65 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%86_%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%84%D9%8A%D9%81" title="جون ويكليف – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جون ويكليف" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%86_%D9%88%D9%8A%D9%83%D9%84%D9%8A%D9%81" title="جون ويكليف – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جون ويكليف" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD_%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D1%84" title="Джон Уиклиф – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Джон Уиклиф" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – bichelamar" lang="bi" hreflang="bi" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bichelamar" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%A8_%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AB" title="জন ওয়াইক্লিফ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জন ওয়াইক্লিফ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%86%D9%86_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DA%B5%DB%8C%D9%81" title="جۆن ویکڵیف – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="جۆن ویکڵیف" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jan_Viklef" title="Jan Viklef – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jan Viklef" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B6%CE%BF%CE%BD_%CE%93%CE%BF%CF%85%CE%AF%CE%BA%CE%BB%CE%B9%CF%86" title="Τζον Γουίκλιφ – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Τζον Γουίκλιφ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%81" title="جان ویکلیف – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جان ویکلیف" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – fidjien" lang="fj" hreflang="fj" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%27%D7%95%D7%9F_%D7%95%D7%99%D7%A7%D7%9C%D7%99%D7%A3" title="ג&#039;ון ויקליף – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="ג&#039;ון ויקליף" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AC%D5%AB%D6%86" title="Ջոն Վիքլիֆ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ջոն Վիքլիֆ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%95" title="ジョン・ウィクリフ – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジョン・ウィクリフ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%9C_%E1%83%A3%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%98" title="ჯონ უიკლიფი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჯონ უიკლიფი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A1%B4_%EC%9C%84%ED%81%B4%EB%A6%AC%ED%94%84" title="존 위클리프 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="존 위클리프" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ioannes_Wiclefus" title="Ioannes Wiclefus – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Ioannes Wiclefus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/John_Wycliff" title="John Wycliff – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="John Wycliff" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/D%C5%BEons_Viklifs" title="Džons Viklifs – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Džons Viklifs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%8B%E0%B5%BA_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AB%E0%B5%8D" title="ജോൺ വിക്ലിഫ് – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജോൺ വിക്ലിഫ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%89%E0%A4%A8_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AB" title="जॉन विक्लिफ – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जॉन विक्लिफ" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9D%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%9C%E1%80%85%E1%80%BA%E1%81%8A_%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA" title="ဝစ်ကလစ်၊ ဂျွန် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="ဝစ်ကလစ်၊ ဂျွန်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/John_Wyclif" title="John Wyclif – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="John Wyclif" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D9%81" title="جان وائی کلف – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جان وائی کلف" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/John_Wycliff" title="John Wycliff – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="John Wycliff" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D1%84,_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD" title="Уиклиф, Джон – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Уиклиф, Джон" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/J%C3%A1n_Viklef" title="Ján Viklef – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ján Viklef" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Ioane_Uikilifi" title="Ioane Uikilifi – samoan" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Ioane Uikilifi" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoan" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D0%BE%D0%BD_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D1%84" title="Џон Виклиф – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Џон Виклиф" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – tahitien" lang="ty" hreflang="ty" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="tahitien" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BD_%D0%92%D1%96%D0%BA%D0%BB%D1%96%D1%84" title="Джон Вікліф – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Джон Вікліф" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%88%DA%A9%D9%84%D9%81" title="جان وکلف – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جان وکلف" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="John Wycliffe" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%BF%B0%C2%B7%E5%A8%81%E5%85%8B%E9%87%8C%E5%A4%AB" title="约翰·威克里夫 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="约翰·威克里夫" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%BF%B0%C2%B7%E5%A8%81%E5%85%8B%E9%87%8C%E5%A4%AB" title="约翰·威克里夫 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="约翰·威克里夫" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A8%81%E5%85%8B%E9%87%8C%E5%A4%AB" title="威克里夫 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="威克里夫" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q173893#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/John_Wyclif" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:John_Wyclif" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/John_Wyclif"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/John_Wyclif"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/John_Wyclif" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/John_Wyclif" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;oldid=223265780" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=John_Wyclif&amp;id=223265780&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FJohn_Wyclif"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FJohn_Wyclif"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=John+Wyclif"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=John_Wyclif&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/John_Wycliffe" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Auteur:John_Wyclif" hreflang="fr"><span>Wikisource</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q173893" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Wycliffe" class="mw-disambig" title="Wycliffe">Wycliffe</a>. </p> </div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222901683">.mw-parser-output .infobox hr{height:2px;background-color:#E1E1E1}.mw-parser-output .infobox_v3 .row1col{padding:4px;text-align:center;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);color:var(--color-emphasized,#000000)}</style><div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive large"><div class="entete icon auteur" style="background-color:#B0C4DE;color:#000000"><div>John Wyclif<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r155517023">.mw-parser-output .entete.auteur{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Picto_infobox_auteur.png")}</style></div></div><div><div class="images" style="padding:2px 0"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Nuremberg_Chronicles_f_238r_Johannes_wicleff.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/67/Nuremberg_Chronicles_f_238r_Johannes_wicleff.jpg" decoding="async" width="222" height="228" class="mw-file-element" data-file-width="222" data-file-height="228" /></a></span></div><div class="legend"><a href="/wiki/Vue_d%27artiste" title="Vue d&#39;artiste">Vue d'artiste</a> de John Wyclif, 1493.</div></div><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#B0C4DE">Biographie</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">Naissance</th><td class=""><div> <span class="wd_p569"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1320" title="Années 1320">Années 1320</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P569" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span><br /><span class="wd_p19"><a href="/wiki/Hipswell" title="Hipswell">Hipswell</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P19" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Décès</th><td class=""><div> <span class="wd_p570"><time class="nowrap date-lien" datetime="1385-01-08" data-sort-value="1385-01-08"><a href="/wiki/31_d%C3%A9cembre" title="31 décembre">31 décembre</a> <a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a></time><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P570" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span><br /><span class="wd_p20"><a href="/wiki/Lutterworth" title="Lutterworth">Lutterworth</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P20" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Formation</th><td class=""><div> <span class="wd_p69"><a href="/wiki/Merton_College_(Oxford)" title="Merton College (Oxford)">Merton College</a><br /><a href="/wiki/The_Queen%27s_College" title="The Queen&#39;s College">The Queen's College</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P69" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Activités</th><td class=""><div> <span class="wd_p106"><a href="/wiki/Th%C3%A9ologie" title="Théologie">Théologien</a>, <a href="/wiki/Traductions_de_la_Bible" title="Traductions de la Bible">traducteur de la Bible</a>, <a href="/wiki/Philosophe" title="Philosophe">philosophe</a>, <a href="/wiki/Traduction" title="Traduction">traducteur</a>, <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P106" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#B0C4DE">Autres informations</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">A travaillé pour</th><td class=""><div> <span class="wd_p108"><a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Université d&#39;Oxford">Université d'Oxford</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#P108" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Religion</th><td class=""><div> <a href="/wiki/Lollards" title="Lollards">Lollard</a></div></td></tr></tbody></table><p class="navbar noprint bordered navigation-not-searchable" style="border-top:1px solid#B0C4DE"><span class="plainlinks" style="text-align:left"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=0">modifier</a> - <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=0">modifier le code</a> - <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893" class="extiw" title="d:Q173893">modifier Wikidata</a></span><span style="text-align:right"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Biographie2" title="Documentation du modèle"><img alt="Documentation du modèle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span></p></div> <p><b>John Wyclif</b> (ou <i>Wycliff</i>, <i>Wycliffe</i>, ou encore <i>Jean de Wiclef</i>) (v. <a href="/wiki/1330" title="1330">1330</a>-<a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a>)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> est un <a href="/wiki/Th%C3%A9ologie" title="Théologie">théologien</a> anglais et précurseur de la <a href="/wiki/R%C3%A9forme_anglaise" title="Réforme anglaise">Réforme anglaise</a>, et plus généralement de la <a href="/wiki/R%C3%A9forme_protestante" title="Réforme protestante">Réforme protestante</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biographie">Biographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Biographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Biographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Origines">Origines</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Origines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Origines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La date et le lieu de naissance de John Wyclif sont incertains. </p><p>L'obtention en 1356 du grade de «&#160;bachelier en arts&#160;» (<i><a href="/wiki/Bachelor_of_Arts" title="Bachelor of Arts">Bachelor of Arts</a></i>), décerné par le <a href="/wiki/Merton_College_(Oxford)" title="Merton College (Oxford)">Merton College</a> de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Université d&#39;Oxford">Université d'Oxford</a>, permet de penser qu'il est né en 1335 ou 1338 au plus tard<sup id="cite_ref-:03_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Certains historiens font remonter sa naissance à 1320-1330<sup id="cite_ref-:1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, 1328<sup id="cite_ref-:12_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:12-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ou 1330<sup id="cite_ref-:3_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il est probablement né dans le <a href="/wiki/Yorkshire" title="Yorkshire">Yorkshire</a>. Certains veulent y voir un membre de la famille de Wycliffe, issue du village du même nom, près de <a href="/wiki/Richmond_(Yorkshire_du_Nord)" title="Richmond (Yorkshire du Nord)">Richmond</a> dans le <a href="/wiki/North_Riding_of_Yorkshire" title="North Riding of Yorkshire">North Riding</a><sup id="cite_ref-:03_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Carrière_professorale_et_bénéfices_ecclésiastiques"><span id="Carri.C3.A8re_professorale_et_b.C3.A9n.C3.A9fices_eccl.C3.A9siastiques"></span>Carrière professorale et bénéfices ecclésiastiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Carrière professorale et bénéfices ecclésiastiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Carrière professorale et bénéfices ecclésiastiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>John Wyclif, quoique titulaire de plusieurs bénéfices, réside principalement à <a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Université d&#39;Oxford">Oxford</a> de 1356 à 1381. C'est là qu'il étudie la théologie, avant de devenir professeur de théologie lui-même. Wyclif obtient en 1356 le grade de <i>Bachelor of Arts</i> au <a href="/wiki/Merton_College" class="mw-redirect" title="Merton College">Merton College</a>, puis celui de <i>Master</i> en <time class="nowrap" datetime="1360-05" data-sort-value="1360-05">mai 1360</time> au <a href="/wiki/Balliol_College" title="Balliol College">Balliol College</a><sup id="cite_ref-:03_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 1361, il est fait titulaire de la cure de <a href="/wiki/Fillingham" title="Fillingham">Fillingham</a>, dans le <a href="/wiki/Lincolnshire" title="Lincolnshire">Lincolnshire</a>. S'il y réside peut-être quelque temps, il en est surtout un bénéficier non-résident<sup id="cite_ref-:03_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il devient également chanoine de <a href="/wiki/Westbury-on-Trym" class="mw-redirect" title="Westbury-on-Trym">Westbury-on-Trym</a>, dans le <a href="/wiki/Gloucestershire" title="Gloucestershire">Gloucestershire</a>, avec la prébende d'<a href="/wiki/Aust_(Royaume-Uni)" class="mw-redirect" title="Aust (Royaume-Uni)">Aust</a>, en 1362&#160;; il conserve probablement cette charge jusqu'à sa mort<sup id="cite_ref-:03_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 1363, il est dispensé de résidence pour un an afin d'étudier la théologie à <a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Université d&#39;Oxford">Oxford</a><sup id="cite_ref-:03_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En <time class="nowrap" datetime="1365-12" data-sort-value="1365-12">décembre 1365</time>, l'archevêque Simon Islip le nomme <a href="/wiki/Doyen_(universit%C3%A9)" title="Doyen (université)">doyen</a> du <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Canterbury_College,_Oxford" class="extiw" title="en:Canterbury College, Oxford">Canterbury College</a> à Oxford. Cet office lui est retiré deux ans plus tard par l'archevêque <a href="/wiki/Simon_Langham" title="Simon Langham">Simon Langham</a>, successeur de Simon Islip, qui désire rendre le collège aux bénédictins qui en étaient chargés à l'origine. Sa cause ayant été rejetée en appel à Rome, Wyclif doit renoncer à son poste en 1370<sup id="cite_ref-:03_2-6" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 1368, il ajoute à ses autres bénéfices celui de recteur de <a href="/wiki/Ludgershall_(Buckinghamshire)" title="Ludgershall (Buckinghamshire)">Ludgershall</a>, dans le <a href="/wiki/Buckinghamshire" title="Buckinghamshire">Buckinghamshire</a>. Il est cependant dispensé de résidence pour deux ans afin d'étudier la théologie à <a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Université d&#39;Oxford">Oxford</a>. Il conserve cette charge jusqu'à sa mort<sup id="cite_ref-:03_2-7" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il a déjà commencé à enseigner la théologie à <a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Université d&#39;Oxford">Oxford</a> lorsqu'il reçoit le grade de docteur en théologie, en 1371 ou 1372<sup id="cite_ref-:03_2-8" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Professeur de philosophie et de théologie très estimé, Wyclif conçoit et enseigne des théories révolutionnaires qui suscitent de violentes controverses et plusieurs condamnations successives. Son aura (partisans comme adversaires le considèrent alors comme le seul grand théologien de sa génération en Angleterre) et ses appuis politiques le protègent longtemps<sup id="cite_ref-:03_2-9" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, mais cessent brutalement après la publication en 1380-1381 de son traité sur l'Eucharistie (<i>De eucharistia</i>), dans lequel il conteste la doctrine de la <a href="/wiki/Transsubstantiation" title="Transsubstantiation">transsubstantiation</a><sup id="cite_ref-:22_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-:22-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il se retire en 1379<sup id="cite_ref-:22_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-:22-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ou 1381<sup id="cite_ref-:03_2-10" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> à <a href="/wiki/Lutterworth" title="Lutterworth">Lutterworth</a> dans le <a href="/wiki/Leicestershire" title="Leicestershire">Leicestershire</a>, rectorat dont il possède la charge depuis 1374<sup id="cite_ref-:03_2-11" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dernières_années"><span id="Derni.C3.A8res_ann.C3.A9es"></span>Dernières années</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Dernières années" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Dernières années"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wyclif poursuit alors l'intense activité d'écriture qu'il a menée tout au long de sa carrière professorale. Il rédige notamment de nombreux écrits polémiques, trois recueils de sermons, son <i>Trialogus </i>et son dernier écrit, l'<i>Opus evangelicum.</i><sup id="cite_ref-:03_2-12" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> Il a traduit la bible en anglais, réalisant ainsi, avec l'aide de quelques autres traducteurs, la première bible en langue vernaculaire, qui reste connue sous le nom de <a href="/wiki/Bible_de_Wyclif" title="Bible de Wyclif">Bible de Wyclif</a><sup id="cite_ref-Vigouroux_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Vigouroux-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et sera largement diffusée en Angleterre<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Une première attaque cérébrale, en novembre 1382, le laisse partiellement paralysé et incapable de parler<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, l'empêchant de se rendre à la convocation d'<a href="/wiki/Urbain_VI" title="Urbain VI">Urbain VI</a><sup id="cite_ref-:0_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Son état ne semble pas pour autant avoir interféré particulièrement sur la composition de son œuvre car il finit le <i>Trialogus</i> dans le courant de l'été 1383<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et continue à travailler sur son <i>Opus Evangelicum<sup id="cite_ref-:0_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>. Mais une seconde attaque le terrasse alors qu'il assiste à la messe à <a href="/wiki/Lutterworth" title="Lutterworth">Lutterworth</a> le <time class="nowrap" datetime="1385-01-05" data-sort-value="1385-01-05">28 décembre 1384</time><sup id="cite_ref-:0_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et il meurt trois jours plus tard<sup id="cite_ref-:0_10-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. N'ayant pas été excommunié, Wyclif est enterré en <a href="/wiki/Cons%C3%A9cration" title="Consécration">terre consacrée</a><sup id="cite_ref-:0_10-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Théories_de_Wyclif"><span id="Th.C3.A9ories_de_Wyclif"></span>Théories de Wyclif</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Théories de Wyclif" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Théories de Wyclif"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wyclif,_John.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Wyclif%2C_John.jpeg/220px-Wyclif%2C_John.jpeg" decoding="async" width="220" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Wyclif%2C_John.jpeg/330px-Wyclif%2C_John.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/Wyclif%2C_John.jpeg 2x" data-file-width="406" data-file-height="582" /></a><figcaption>Vue d'artiste de Wyclif, gravure du <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle.</figcaption></figure> <p>En <a href="/wiki/1376" title="1376">1376</a>, Wyclif expose la doctrine de l'«&#160;autorité fondée sur la grâce&#160;», selon laquelle toute autorité est accordée directement par la grâce de <a href="/wiki/Dieu" title="Dieu">Dieu</a> et perd sa valeur lorsque son détenteur est coupable de <a href="/wiki/P%C3%A9ch%C3%A9" title="Péché">péché</a> mortel. Pour lui, la véritable <a href="/wiki/%C3%89glise_(institution)" class="mw-redirect" title="Église (institution)">Église</a> est l'Église invisible des chrétiens en état de grâce&#160;: Wyclif met en cause le principe de l'autorité de la hiérarchie dans l'Église et préconise la désignation du <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> par <i><a href="/wiki/%C3%89lection" title="Élection">tirage au sort</a></i>. Il dénie aux <a href="/wiki/Pr%C3%AAtre_catholique" title="Prêtre catholique">prêtres</a> en état de péché mortel la possibilité de remettre les fautes. Wyclif laisse clairement entendre que l'Église d'<a href="/wiki/Angleterre" title="Angleterre">Angleterre</a> est pécheresse et coupable de <a href="/wiki/Corruption" title="Corruption">corruption</a>. Il se gagne les faveurs d'une partie de la noblesse en voulant lui redistribuer les richesses de l’Église. Ainsi il est soutenu par <a href="/wiki/Henry_Percy_(1er_comte_de_Northumberland)" title="Henry Percy (1er comte de Northumberland)">Percy de Northumberland</a> et <a href="/wiki/Jean_de_Gand" title="Jean de Gand">Jean de Gand</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Conceptions_philosophiques">Conceptions philosophiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Conceptions philosophiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Conceptions philosophiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wyclif théorise un réalisme extrême. Il fut surnommé le «&#160;<i>Doctor subtilis</i>&#160;» en raison de la complexité de ses raisonnements. </p><p>Tous ses écrits purement philosophiques (environ 132) ont été composés avant 1371<sup id="cite_ref-:03_2-13" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Conceptions_politiques">Conceptions politiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Conceptions politiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Conceptions politiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/John_Wyclif" title="Spécial:EditPage/John Wyclif">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Conceptions_théologiques"><span id="Conceptions_th.C3.A9ologiques"></span>Conceptions théologiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Conceptions théologiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Conceptions théologiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La théologie de Wyclif est la conséquence de sa philosophie. Wyclif remet radicalement en cause la notion d'autorité, en particulier spirituelle, et conteste par conséquent la hiérarchie ecclésiastique et les pouvoirs qui y sont associés&#160;: pouvoir temporel d'abord, mais aussi la presque totalité du pouvoir spirituel. S'ensuivent le rejet de la Tradition comme source de la Révélation, le rejet de la définition des sacrements et la condamnation de nombreuses pratiques religieuses comme la vie monastique, les œuvres de piété individuelle ou la possession de biens temporels par le <a href="/wiki/Clerg%C3%A9" title="Clergé">clergé</a>. La théologie de Wyclif fait de l’Église un être purement spirituel, rejetant son caractère incarné&#160;: la puissance absolue de Dieu s'exerce directement sur la terre, sans la médiation d'une institution<sup id="cite_ref-:12_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-:12-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Face_à_l'autorité_de_fait,_l'autorité_de_la_sainteté"><span id="Face_.C3.A0_l.27autorit.C3.A9_de_fait.2C_l.27autorit.C3.A9_de_la_saintet.C3.A9"></span>Face à l'autorité de fait, l'autorité de la sainteté</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Face à l&#39;autorité de fait, l&#39;autorité de la sainteté" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Face à l&#39;autorité de fait, l&#39;autorité de la sainteté"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>À l'époque de Wyclif, l'opinion commune est que le détenteur d'un pouvoir (temporel ou spirituel) a le droit et le devoir légitimes de l'exercer, du simple fait qu'il le possède. Toute l'organisation de la société, temporelle comme spirituelle, repose sur cette assertion commune. </p><p>Wyclif, reprenant les idées de <a href="/wiki/Marsile_de_Padoue" title="Marsile de Padoue">Marsile de Padoue</a> et de <a href="/wiki/Richard_FitzRalph" title="Richard FitzRalph">Richard FitzRalph</a>, rejette cette idée et déclare que seul un homme en état de grâce peut légitimement exercer une autorité. Ce n'est plus la désignation (extérieure) du détenteur du pouvoir, mais sa sainteté (intérieure) qui fonde sa légitimité à l'exercer. Il en déduit que les évêques et le pape ne peuvent pas se réclamer de leur statut de successeurs des Apôtres ou de saint Pierre pour fonder leur droit à exercer un pouvoir de juridiction temporelle ou spirituelle<sup id="cite_ref-:03_2-14" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cependant, il ne va pas jusqu'à appliquer cette conclusion au pouvoir séculier. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Face_à_l’Église_visible_des_baptisés,_l’Église_invisible_des_prédestinés"><span id="Face_.C3.A0_l.E2.80.99.C3.89glise_visible_des_baptis.C3.A9s.2C_l.E2.80.99.C3.89glise_invisible_des_pr.C3.A9destin.C3.A9s"></span>Face à l’Église visible des baptisés, l’Église invisible des prédestinés</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Face à l’Église visible des baptisés, l’Église invisible des prédestinés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Face à l’Église visible des baptisés, l’Église invisible des prédestinés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Grand admirateur de <a href="/wiki/Saint_Augustin" class="mw-redirect" title="Saint Augustin">saint Augustin</a>, il tire de sa distinctions des «&#160;deux cités&#160;» terrestre et céleste la conclusion que tous les hommes sont divisés en deux catégories&#160;: les prédestinés au salut et les prédestinés à la damnation. Seuls les prédestinés au salut font réellement partie de l’Église&#160;: l’Église n'est plus la <i>congregatio fidelium</i> («&#160;assemblée des fidèles&#160;») composée de tous les baptisés, mais la <i>congregatio omnium predestinatorum</i> («&#160;assemblée de tous les prédestinés&#160;»)<sup id="cite_ref-:03_2-15" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:3_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>S'il est facile de dire qui est baptisé et qui ne l'est pas, il est impossible de déterminer si un homme est <i>predestinatus</i> (prédestiné) ou non&#160;: l’Église visible, fondée sur un acte visible et identifiable par l'homme (le sacrement du baptême) disparaît, remplacée par une Église purement spirituelle et fondée sur un élément purement divin (la prédestination et sa connaissance par Dieu)<sup id="cite_ref-:3_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-:3-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Cette théorie, d'abord exposée dans <i>De civili dominio</i> puis développée dans <i>De ecclesia</i> (1378/79), sous-tend tous les travaux ultérieurs de Wyclif<sup id="cite_ref-:3_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-:3-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:03_2-16" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Des_pouvoirs_spirituels_conditionnels">Des pouvoirs spirituels conditionnels</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Des pouvoirs spirituels conditionnels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Des pouvoirs spirituels conditionnels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Conséquence logique des deux assertions précédentes&#160;: l’Église institutionnelle n'a qu'un lien purement accidentel avec l’Église réelle, c'est-à-dire spirituelle. Comme rien ne prouve que les membres de la hiérarchie ecclésiastique fassent partie des prédestinés, il n'est pas nécessaire de leur obéir, sauf si celui qui ordonne appartient à la véritable Église et que son ordre est conforme à la volonté de Dieu<sup id="cite_ref-:03_2-17" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le prédestiné, membre de la véritable Église, est finalement plus proche de Dieu que le Pape<sup id="cite_ref-:03_2-18" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, assimilé à l'<a href="/wiki/Ant%C3%A9christ" title="Antéchrist">Antéchrist</a><sup id="cite_ref-:12_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-:12-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le pouvoir de juridiction spirituelle de l’Église, dont dépendent le pouvoir d'absolution et le pouvoir d'excommunication, ne dépend plus du statut de celui (prêtre, évêque ou pape) qui juge, mais de l'état de celui qui est jugé. Seuls les prédestinés peuvent recevoir validement l'absolution, qui n'est plus alors un acte efficace opéré par le prêtre <i>ex opere operato</i> («&#160;par le fait même de son opération&#160;») mais une simple confirmation du jugement de Dieu&#160;; si le pénitent ne fait pas partie des prédestinés, l'absolution est invalide et blasphématoire. De même pour l'excommunication, pouvoir de prononcer la damnation d'un fidèle et son rejet hors de l’Église&#160;: elle est invalide et blasphématoire si elle s'applique à un prédestiné, et ne fait que confirmer le jugement de Dieu dans le cas contraire<sup id="cite_ref-:03_2-19" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dieu étant la seule cause de la prédestination, l'homme ne peut plus y participer&#160;: il ne peut plus qu'espérer faire partie des élus, tout en imitant Jésus-Christ<sup id="cite_ref-:12_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-:12-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le pouvoir reposant sur la sainteté, tout sacrement accompli par un homme qui n'est pas en état de grâce est invalide. La médiation du clergé est vaine, car l’Église est corrompue<sup id="cite_ref-:12_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-:12-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_Sainte_Écriture_comme_seule_et_ultime_source_de_la_Révélation"><span id="La_Sainte_.C3.89criture_comme_seule_et_ultime_source_de_la_R.C3.A9v.C3.A9lation"></span>La Sainte Écriture comme seule et ultime source de la Révélation</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : La Sainte Écriture comme seule et ultime source de la Révélation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : La Sainte Écriture comme seule et ultime source de la Révélation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La Révélation chrétienne a d'abord été transmise oralement avant d'être mise partiellement par écrit. Pour l’Église catholique, il y a donc deux sources de la Révélation d'égale valeur&#160;: l’<a href="/wiki/%C3%89criture_Sainte" class="mw-redirect" title="Écriture Sainte">Écriture Sainte</a> et la <a href="/wiki/Tradition" title="Tradition">Tradition</a><sup id="cite_ref-:4_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;; la Tradition contenant tout ce qui n'appartient pas à la Sainte Écriture, comme le choix et l'ordre des livres, leur interprétation, les livres liturgiques, les écrits des Pères de l’Église, etc.<sup id="cite_ref-:4_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-:4-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> Afin de ne pas dévier de la Tradition dans l'interprétation de l’Écriture Sainte, la <a href="/wiki/Bible" title="Bible">Bible</a> n'est pas mise entre les mains des fidèles au Moyen Âge. </p><p>Wyclif, rejetant l'autorité spirituelle de l’Église institutionnelle, ne reconnaît pour seule source de la Révélation que la Sainte Écriture (<i>De veritate sacrae Scripturae</i>, 1378). Par conséquent, ce n'est plus l'interprétation de l’Écriture qui doit être conforme à l'enseignement des Pères, mais l'enseignement des Pères qui doit être jugé à la lumière de la Sainte Écriture. De même, le droit canon et la philosophie <a href="/wiki/Scolastique" title="Scolastique">scolastique</a> ne valent que s'ils sont conformes à la Sainte Écriture<sup id="cite_ref-:03_2-20" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La Bible doit alors être traduite en langue vernaculaire pour que son contenu soit accessible aux fidèles. </p><p>Wyclif conserve cependant l'idée traditionnelle d'une superposition de plusieurs niveaux d'interprétation<sup id="cite_ref-:03_2-21" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (une interprétation littérale ou historique et différents niveaux métaphoriques) dans la Sainte Écriture. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_retour_à_un_christianisme_idéal"><span id="Le_retour_.C3.A0_un_christianisme_id.C3.A9al"></span>Le retour à un christianisme idéal</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Le retour à un christianisme idéal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Le retour à un christianisme idéal"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wyclif milite pour un retour à la pauvreté évangélique, c'est-à-dire à vivre la vie des Apôtres, à rejeter les biens de l’Église et à s'unir librement à la libre pauvreté du Christ<sup id="cite_ref-:12_4-5" class="reference"><a href="#cite_note-:12-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il reproche tout d'abord aux religieux d'avoir dévoyé l'idéal de leurs fondateurs, mais après 1380 il prononce un anathème général contre toutes les manières de «&#160;religion privée&#160;» qui ne figurent pas explicitement dans la Sainte Écriture&#160;: le <a href="/wiki/Monachisme" title="Monachisme">monachisme</a>, les biens temporels de l’Église, le statut particulier du <a href="/wiki/Clerg%C3%A9" title="Clergé">clergé</a>, son exemption des juridictions séculières et toute forme de piété individuelle (culte des images, <a href="/wiki/Pardon_(c%C3%A9r%C3%A9monie)" title="Pardon (cérémonie)">pardons</a>, <a href="/wiki/P%C3%A8lerinage" title="Pèlerinage">pèlerinages</a>, <a href="/wiki/Indulgences" class="mw-redirect" title="Indulgences">indulgences</a>, prières pour les défunts...)<sup id="cite_ref-:03_2-22" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. On peut remarquer cependant que cette critique reste purement théorique, Wyclif cumulant lui-même plusieurs bénéfices ecclésiastiques jusqu'à la fin de ses jours. </p><p>La réforme de l’Église doit être effectuée par le souverain laïque, avec pour seule norme la Sainte Écriture (plus ou moins réduite à une simple loi morale)<sup id="cite_ref-:3_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-:3-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_rejet_de_la_transsubstantiation">Le rejet de la transsubstantiation</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Le rejet de la transsubstantiation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Le rejet de la transsubstantiation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ce rejet s'appuie sur les conceptions philosophiques de Wyclif. Il déclare que la surnature ne peut transgresser la nature, que le pain et le vin demeurent après la <a href="/wiki/Cons%C3%A9cration" title="Consécration">consécration</a> et deviennent comme un reflet terrestre du corps céleste du Christ. Pour lui, la <a href="/wiki/Transsubstantiation" title="Transsubstantiation">transsubstantiation</a> n'est que l'expression d'un matérialisme grossier, qui ne peut favoriser qu'une dévotion idolâtre sous prétexte d'honorer la présence réelle de Jésus-Christ<sup id="cite_ref-:22_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-:22-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Parmi les propositions condamnées en 1382 figurent celles-ci&#160;: «&#160;la substance du pain et du vin demeure après la consécration dans le sacrement de l'autel&#160;», «&#160;les accidents ne demeurent pas sans support après la consécration&#160;» et «&#160;le <a href="/wiki/J%C3%A9sus-Christ" title="Jésus-Christ">Christ</a> n'est pas présent dans le sacrement de l'autel, identiquement, vraiment et réellement en sa personne physique&#160;»<sup id="cite_ref-:03_2-23" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En rejetant ce qui fait le cœur du sacrifice de la messe et en déclarant l'homme impuissant à faire son salut, Wyclif rejette indirectement toute la doctrine de l’Église Romaine sur le sacrifice. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Controverses_et_condamnations">Controverses et condamnations</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Controverses et condamnations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Controverses et condamnations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Si les idées de Wyclif suscitent de violentes controverses, il est à noter cependant que les diverses condamnations ne portent pas sur sa personne mais sur des listes de propositions déterminées tirées de ses ouvrages ou de ses cours. Lui-même n'encourt aucune censure autre que l'interdiction de certains de ses écrits et sa radiation d'Oxford, le bénéfice de ses diverses charges ecclésiastiques lui étant laissé jusqu'à sa mort. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Du_vivant_de_Wyclif">Du vivant de Wyclif</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Du vivant de Wyclif" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Du vivant de Wyclif"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Les théories de Wyclif soulèvent très tôt de nombreuses critiques et réfutations. William Woodford, avec qui la discussion s'engage d'abord sur un ton amical, est le premier à analyser systématiquement les arguments de Wyclif et à les réfuter. Parmi ses autres critiques, on compte le frère John Kynyngham (ou Kenningham), William Rymington, Ralph Strode et William Binham<sup id="cite_ref-:03_2-24" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wycliffe_John_Gospel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wycliffe_John_Gospel.jpg/200px-Wycliffe_John_Gospel.jpg" decoding="async" width="200" height="337" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wycliffe_John_Gospel.jpg/300px-Wycliffe_John_Gospel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wycliffe_John_Gospel.jpg/400px-Wycliffe_John_Gospel.jpg 2x" data-file-width="624" data-file-height="1050" /></a><figcaption>Évangile traduit par John Wyclif, copie de la fin du <a href="/wiki/XIVe_si%C3%A8cle" title="XIVe siècle"><abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, Folio 2v of MS Hunter 191 (T.8.21)</figcaption></figure> <p>En février <a href="/wiki/1377" title="1377">1377</a>, Wyclif est accusé par l'évêque de <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>, <a href="/wiki/William_Courtenay_(archev%C3%AAque)" title="William Courtenay (archevêque)">Guillaume Courtenay</a> de diverses erreurs sur le pouvoir ecclésiastique<sup id="cite_ref-:5_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et convoqué à Londres le <time class="nowrap" datetime="02-19" data-sort-value="02-19">19 février</time> pour présenter sa doctrine. L'interrogatoire se termine lorsque <a href="/wiki/Jean_de_Gand" title="Jean de Gand">Jean de Gand</a>, qui avait accompagné Wyclif, se trouve mêlé à une bousculade avec l'évêque et son entourage. </p><p>À la suite de l'échec des discussions, dix-neuf propositions tirées de ses cours et de ses écrits (<i>De civili dominio</i> en particulier) sont envoyées au pape<sup id="cite_ref-:5_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <time class="nowrap" datetime="1377-05-30" data-sort-value="1377-05-30">22 mai 1377</time>, le <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XI" title="Grégoire XI">Grégoire XI</a> les rejette comme erronées dans la lettre <i>Super periculosis</i> aux évêques de Cantorbéry et de Londres<sup id="cite_ref-:5_13-2" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À l'automne de la même année, le <a href="/wiki/Parlement" title="Parlement">Parlement</a> demande à Wyclif son avis sur le caractère légal de l'interdiction faite à l'Église d'Angleterre de transférer ses biens à l'étranger sur l'ordre du pape. Wyclif confirme la légalité d'une telle interdiction, et au début de <a href="/wiki/1378" title="1378">1378</a> il est de nouveau convoqué par l'évêque Courtenay et par l'<a href="/wiki/Archev%C3%AAque_de_Cantorb%C3%A9ry" title="Archevêque de Cantorbéry">archevêque de Cantorbéry</a>, <a href="/wiki/Simon_Sudbury" title="Simon Sudbury">Simon Sudbury</a>. Wyclif reçoit un simple blâme grâce à ses rapports privilégiés avec la cour. </p><p>Pendant l'année <a href="/wiki/1378" title="1378">1378</a>, Wyclif et ses amis d'<a href="/wiki/Oxford" title="Oxford">Oxford</a> entreprennent la traduction en anglais de la <a href="/wiki/Vulgate" title="Vulgate">Vulgate</a>, bravant par là l'interdit de l'Église. En <a href="/wiki/1379" title="1379">1379</a>, Wyclif répudie la doctrine de la <a href="/wiki/Transsubstantiation" title="Transsubstantiation">transsubstantiation</a>. Cette prise de position suscite une telle réprobation que Jean de Gand lui retire son soutien. </p><p>Wyclif envoie à partir de <a href="/wiki/1380" title="1380">1380</a> ses disciples, appelés les <a href="/wiki/Pauvres_pr%C3%AAcheurs" class="mw-redirect" title="Pauvres prêcheurs">pauvres prêcheurs</a> (<i>the poor priests</i>), dans les campagnes pour qu'ils fassent connaître ses thèses religieuses égalitaristes. Les prêcheurs trouvent une large audience et on accuse Wyclif de semer le désordre social. Cependant, il ne s'engage pas directement dans la <a href="/wiki/R%C3%A9volte_des_paysans_anglais" title="Révolte des paysans anglais">révolte</a> avortée des paysans en <a href="/wiki/1381" title="1381">1381</a>, mais il est probable que ses doctrines influencèrent ceux-ci. </p><p>En mai <a href="/wiki/1382" title="1382">1382</a>, Courtenay, devenu archevêque de Cantorbéry, convoque un concile provincial à Londres où vingt-quatre propositions de Wyclif sont condamnées<sup id="cite_ref-:5_13-3" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Un tremblement de terre ayant eu lieu pendant le concile, les deux parties y voient un signe divin pour leur propre cause et le premier concile de Londres conserve encore le nom de «&#160;concile du tremblement de terre&#160;»<sup id="cite_ref-:03_2-25" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le <a href="/wiki/Jean_de_Gand" title="Jean de Gand">duc de Lancastre</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, la population londonienne et pendant un certain temps les <a href="/wiki/Ordres_mendiants" class="mw-redirect" title="Ordres mendiants">ordres mendiants</a> soutiennent ses idées qui sont propagées en Angleterre par des prédicateurs itinérants appelés «&#160;pauvres prêtres&#160;» ou <i><a href="/wiki/Lollards" title="Lollards">lollards</a></i>. Cependant ses attaques contre la papauté lui valent la condamnation de Rome et en <a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a> il meurt dans l'isolement. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Après_sa_mort"><span id="Apr.C3.A8s_sa_mort"></span>Après sa mort</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Après sa mort" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Après sa mort"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1396, un deuxième concile de Londres condamne dix-huit propositions tirées du <i>Trialogus</i> (ouvrage écrit en 1383 et présentant les opinions de Wyclif sur de nombreux sujets)<sup id="cite_ref-:5_13-4" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À la fin de l'année 1412, un concile romain interdit les écrits de Wyclif après examen, la condamnation portant principalement sur le <i>Dialogus</i> et le <i>Trialogus</i><sup id="cite_ref-:5_13-5" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Au <a href="/wiki/Concile_de_Constance" title="Concile de Constance">concile de Constance</a> (<time class="nowrap" datetime="1414-11-14" data-sort-value="1414-11-14">5 novembre 1414</time> - <time class="nowrap" datetime="1418-05-01" data-sort-value="1418-05-01">22 avril 1418</time>), quarante-cinq propositions tirées de sept ouvrages de Wyclif par les théologiens du concile sont explicitement condamnées<sup id="cite_ref-:5_13-6" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il faut remarquer cependant que ces propositions durcissent généralement les thèses de Wyclif, dont l'expression est plus nuancée lorsqu'elles sont lues dans leur contexte<sup id="cite_ref-:5_13-7" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <time class="nowrap" datetime="1415-05-13" data-sort-value="1415-05-13">4 mai 1415</time>, le concile condamne ainsi comme hérétique la doctrine de Wyclif et ordonne que son corps soit exhumé et brûlé. Le décret sera exécuté en <a href="/wiki/1428" title="1428">1428</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a>, qui se fait le défenseur des thèses de Wyclif au concile, est condamné comme <a href="/wiki/H%C3%A9r%C3%A9tique" class="mw-redirect" title="Hérétique">hérétique</a> lors de la <abbr class="abbr" title="Quinzième">15<sup>e</sup></abbr>&#160;session et brûlé le jour même (<time class="nowrap" datetime="1415-07-15" data-sort-value="1415-07-15">6 juillet 1415</time>)<sup id="cite_ref-:5_13-8" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le pape <a href="/wiki/Martin_V" title="Martin V">Martin V</a> publie deux mois avant la fin du concile de Constance la <a href="/wiki/Bulle_pontificale" title="Bulle pontificale">bulle</a> <i>Inter cunctas</i> (<time class="nowrap" datetime="1418-03-03" data-sort-value="1418-03-03">22 février 1418</time>), adressée à toute la hiérarchie ecclésiastique et aux inquisiteurs. Cette bulle contient les quarante-cinq articles condamnés de Wyclif, les trente articles condamnés de Jan Hus et un questionnaire à présenter lors de l'interrogatoire des wyclifites et des hussites suspectés de tenir ou d'affirmer certains des trente ou des quarante-cinq articles précédents<sup id="cite_ref-:5_13-9" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Principaux_écrits"><span id="Principaux_.C3.A9crits"></span>Principaux écrits</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Principaux écrits" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Principaux écrits"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wycliffe_by_Kirby.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Wycliffe_by_Kirby.jpg/220px-Wycliffe_by_Kirby.jpg" decoding="async" width="220" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Wycliffe_by_Kirby.jpg/330px-Wycliffe_by_Kirby.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Wycliffe_by_Kirby.jpg/440px-Wycliffe_by_Kirby.jpg 2x" data-file-width="917" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Vue d'artiste de Wyclif, toile du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle.</figcaption></figure> <ul><li><i>Postilla super totam Bibliam </i>(v.1370/71 - v.1375/76), commentaire sur l'ensemble de la Bible&#160;; il s'agit d'un ensemble de manuscrits dont une partie a été perdue (notamment les commentaires sur le <a href="/wiki/Pentateuque" title="Pentateuque">Pentateuque</a> et le <a href="/wiki/Livre_des_Proverbes" title="Livre des Proverbes">Livre des Proverbes</a>)<sup id="cite_ref-:03_2-26" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><i>Summa theologiae, ensemble de textes rassemblés</i> en 12 livres au début de la carrière de Wyclif et couvrant une grande partie de ses principaux écrits théologiques<sup id="cite_ref-:03_2-27" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><i>De mandatis divinis</i> (1373/74)&#160;;</li> <li><i>De statu innocenciae</i> (1373/1374)&#160;;</li> <li><i>De Dominio divino</i> (1375)&#160;;</li> <li><i>De officio regis</i>&#160;;</li> <li><i>De civili dominio</i> (1376/78), dont il défend ensuite les thèses dans une <i>Protestatio / Declarationes </i>en réponse à leur condamnation par le pape <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XI" title="Grégoire XI">Grégoire XI</a><sup id="cite_ref-:5_13-10" class="reference"><a href="#cite_note-:5-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><i>De veritate sacrae scripturae</i> (1378), où il insiste sur sa conception de la <a href="/wiki/Bible" title="Bible">Bible</a> comme seule et ultime source de la doctrine chrétienne<sup id="cite_ref-:03_2-28" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><i>De potestae papae</i> (1379)&#160;;</li> <li><i>De eucharistia </i>(1380/81)&#160;;</li> <li><i>Dialogus </i>;</li> <li><i>Trialogus </i>(1383), revue générale de ses opinions sur divers sujets&#160;; condamné avec le <i>Dialogus</i> en 1412&#160;;</li> <li><i>Opus evangelicum</i>, son dernier ouvrage.</li></ul> <p>Les avis divergent sur la traduction de la <a href="/wiki/Bible" title="Bible">Bible</a> par Wyclif. Il a été un fervent partisan de sa traduction du latin en langue vernaculaire, afin qu'elle soit lue directement par les fidèles, mais un tel travail de traduction et de révision semble incompatible avec ses autres activités<sup id="cite_ref-:03_2-29" class="reference"><a href="#cite_note-:03-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Une traduction a pourtant bien eu lieu, qui a donné <a href="/wiki/Traductions_de_la_Bible_en_moyen_anglais#La_Bible_de_Wyclif" title="Traductions de la Bible en moyen anglais">deux versions différentes de la Bible en anglais</a>, toutes deux publiées après sa mort&#160;: il se peut donc qu'il ait commencé lui-même la traduction à la fin de sa vie, ses disciples se chargeant de l'achever<sup id="cite_ref-:22_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-:22-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ou qu'il y ait tout au moins participé. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Postérité"><span id="Post.C3.A9rit.C3.A9"></span>Postérité</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Postérité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Postérité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Après la mort de Wyclif, son enseignement se répand rapidement. La <a href="/wiki/Traductions_de_la_Bible_en_moyen_anglais#La_Bible_de_Wyclif" title="Traductions de la Bible en moyen anglais">traduction de la Bible qui porte son nom</a> paraît en 1388, et elle est largement diffusée par ses disciples, les <a href="/wiki/Lollards" title="Lollards">Lollards</a>. Enfin, les œuvres de Wyclif influencent fortement le réformateur tchèque <a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a> et les <a href="/wiki/Anabaptisme" title="Anabaptisme">anabaptistes</a>. <a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Martin Luther</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> reconnaîtra également sa dette à l'égard de Wyclif. </p><p>Il est parfois surnommé «&#160;l'Étoile du Matin&#160;» par les protestants, car il posa les premières bases théoriques du protestantisme plus de cent ans avant que celui-ci ne prenne corps<sup id="cite_ref-:1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'anarchiste russe <a href="/wiki/Mikha%C3%AFl_Bakounine" title="Mikhaïl Bakounine">Mikhaïl Bakounine</a> lui rend également hommage<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Sur la vie de Wyclif, voir: Andrew Larsen, <i>John Wyclif c. 1331-1384</i>, in Ian Christopher Levy (ed.), <i>A Companion to John Wyclif. Late Medieval Theologian</i>, Leiden: Brill, 2006, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">1-61</span>.</span> </li> <li id="cite_note-:03-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:03_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-:03_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-:03_2-2">c</a> <a href="#cite_ref-:03_2-3">d</a> <a href="#cite_ref-:03_2-4">e</a> <a href="#cite_ref-:03_2-5">f</a> <a href="#cite_ref-:03_2-6">g</a> <a href="#cite_ref-:03_2-7">h</a> <a href="#cite_ref-:03_2-8">i</a> <a href="#cite_ref-:03_2-9">j</a> <a href="#cite_ref-:03_2-10">k</a> <a href="#cite_ref-:03_2-11">l</a> <a href="#cite_ref-:03_2-12">m</a> <a href="#cite_ref-:03_2-13">n</a> <a href="#cite_ref-:03_2-14">o</a> <a href="#cite_ref-:03_2-15">p</a> <a href="#cite_ref-:03_2-16">q</a> <a href="#cite_ref-:03_2-17">r</a> <a href="#cite_ref-:03_2-18">s</a> <a href="#cite_ref-:03_2-19">t</a> <a href="#cite_ref-:03_2-20">u</a> <a href="#cite_ref-:03_2-21">v</a> <a href="#cite_ref-:03_2-22">w</a> <a href="#cite_ref-:03_2-23">x</a> <a href="#cite_ref-:03_2-24">y</a> <a href="#cite_ref-:03_2-25">z</a> <a href="#cite_ref-:03_2-26">aa</a> <a href="#cite_ref-:03_2-27">ab</a> <a href="#cite_ref-:03_2-28">ac</a> et <a href="#cite_ref-:03_2-29">ad</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1982-1989"><cite class="italique">Dictionary of the Middle Ages</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;12, <a href="/w/index.php?title=American_Council_of_Learned_Societies&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="American Council of Learned Societies (page inexistante)">American Council of Learned Societies</a>, 1982-1989, article "Wyclif, John"<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Dictionary+of+the+Middle+Ages&amp;rft.pub=American+Council+of+Learned+Societies&amp;rft.date=1989&amp;rft.pages=article+%22Wyclif%2C+John%22&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-3"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_3-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:1_3-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Grandjean2006"><span class="ouvrage" id="Michel_Grandjean2006">Michel Grandjean, <cite class="italique">Encyclopédie du protestantisme</cite>, Paris, <time>2006</time>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1995)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Encyclop%C3%A9die+du+protestantisme&amp;rft.place=Paris&amp;rft.edition=2&amp;rft.aulast=Grandjean&amp;rft.aufirst=Michel&amp;rft.date=2006&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:12-4"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:12_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-:12_4-1">b</a> <a href="#cite_ref-:12_4-2">c</a> <a href="#cite_ref-:12_4-3">d</a> <a href="#cite_ref-:12_4-4">e</a> et <a href="#cite_ref-:12_4-5">f</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boulnois"><span class="ouvrage" id="Olivier_Boulnois"><a href="/wiki/Olivier_Boulnois" title="Olivier Boulnois">Olivier Boulnois</a>, <cite class="italique">Histoire générale du christianisme</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;1&#160;: <span class="italique">Des origines au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</span>, «&#160;La ressemblance invisible&#160;: une nouvelle cristallisation du savoir&#160;»<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+du+christianisme&amp;rft.atitle=La+ressemblance+invisible+%3A+une+nouvelle+cristallisation+du+savoir&amp;rft.aulast=Boulnois&amp;rft.aufirst=Olivier&amp;rft.volume=1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:3-5"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_5-1">b</a> <a href="#cite_ref-:3_5-2">c</a> <a href="#cite_ref-:3_5-3">d</a> et <a href="#cite_ref-:3_5-4">e</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cardinal_Walter_Brandmüller"><a href="/wiki/Walter_Brandm%C3%BCller" title="Walter Brandmüller"><span class="nom_auteur">Cardinal Walter Brandmüller</span></a>, <cite class="italique">Histoire générale du christianisme</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;1&#160;: <span class="italique">Des origines au <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</span>, «&#160;Les soubresauts de l'institution ecclésiastiques&#160;»<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+du+christianisme&amp;rft.atitle=Les+soubresauts+de+l%27institution+eccl%C3%A9siastiques&amp;rft.aulast=Cardinal+Walter+Brandm%C3%BCller&amp;rft.volume=1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:22-6"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:22_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-:22_6-1">b</a> <a href="#cite_ref-:22_6-2">c</a> et <a href="#cite_ref-:22_6-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vauchez"><span class="ouvrage" id="André_Vauchez"><a href="/wiki/Andr%C3%A9_Vauchez_(historien)" title="André Vauchez (historien)">André Vauchez</a>, <cite class="italique">Histoire du christianisme</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr>&#160;6&#160;: <span class="italique">Un temps d'épreuves (1274-1449)</span>, Desclée / Fayard, <abbr class="abbr" title="chapitre(s)">chap.</abbr>&#160;VI («&#160;Contestations et hérésies dans l'Eglise latine&#160;»)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+du+christianisme&amp;rft.atitle=Contestations+et+h%C3%A9r%C3%A9sies+dans+l%27Eglise+latine&amp;rft.pub=Descl%C3%A9e+%2F+Fayard&amp;rft.aulast=Vauchez&amp;rft.aufirst=Andr%C3%A9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Vigouroux-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Vigouroux_7-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vigouroux1912"><span class="ouvrage" id="F._Vigouroux1912">F. Vigouroux, <cite class="italique">Dictionnaire de la Bible</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;I, Letouzey et Âné, <time>1912</time>, «&#160;Anglaises (versions) de la Bible&#160;», <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">594-595</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Dictionnaire+de+la+Bible&amp;rft.pub=Letouzey+et+%C3%82n%C3%A9&amp;rft.aulast=Vigouroux&amp;rft.aufirst=F.&amp;rft.date=1912&amp;rft.volume=I&amp;rft.pages=594-595&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1827-1915.1983"><span class="ouvrage" id="White,_Ellen_G.,_1827-1915.1983">White, Ellen G., <span class="nom_auteur">1827-1915.</span>, <cite class="italique">La tragedie des siecles</cite>, Éditions Vie et Santé, <time>1983</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/11489169">11489169</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/11489169">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+tragedie+des+siecles&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Vie+et+Sant%C3%A9&amp;rft.aulast=1827-1915.&amp;rft.aufirst=White%2C+Ellen+G.%2C&amp;rft.date=1983&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F11489169&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cummings2005"><span class="ouvrage" id="Owen_F._Cummings2005"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Owen F. <span class="nom_auteur">Cummings</span>, <cite class="italique" lang="en">Eucharistic Doctors&#160;: A Theological History</cite>, Paulist Press, <time>2005</time>, 292&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8091-4243-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8091-4243-9"><span class="nowrap">978-0-8091-4243-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=pkVCYrN8tL4C&amp;printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;148<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Eucharistic+Doctors&amp;rft.pub=Paulist+Press&amp;rft.stitle=A+Theological+History&amp;rft.aulast=Cummings&amp;rft.aufirst=Owen+F.&amp;rft.date=2005&amp;rft.pages=148&amp;rft.tpages=292&amp;rft.isbn=978-0-8091-4243-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:0-10"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_10-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_10-1">b</a> <a href="#cite_ref-:0_10-2">c</a> <a href="#cite_ref-:0_10-3">d</a> et <a href="#cite_ref-:0_10-4">e</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Magill1998"><span class="ouvrage" id="Frank_N._Magill1998"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Frank N. <span class="nom_auteur">Magill</span> (éd.), <cite class="italique" lang="en">The Middle Ages&#160;: Dictionary of World Biography</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;2&#160;: <span class="lang-en italique" lang="en">The Middle Age</span>, <a href="/wiki/Routledge" title="Routledge">Routledge</a>, <time>1998</time>, 1072&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-136-59313-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-136-59313-0"><span class="nowrap">978-1-136-59313-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=aBHSc2hTfeUC&amp;printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="lang-en" lang="en">, «&#160;John Wyclif&#160;»</span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;1011<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Middle+Ages&amp;rft.atitle=John+Wyclif&amp;rft.pub=Routledge&amp;rft.stitle=Dictionary+of+World+Biography&amp;rft.aulast=Magill&amp;rft.aufirst=Frank+N.&amp;rft.date=1998&amp;rft.volume=2&amp;rft.pages=1011&amp;rft.tpages=1072&amp;rft.isbn=978-1-136-59313-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lahey2009"><span class="ouvrage" id="Stephen_E._Lahey2009"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Stephen E. <span class="nom_auteur">Lahey</span>, <cite class="italique" lang="en">John Wyclif</cite>, Oxford, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Great Mediaval Thinkers&#160;», <time>2009</time>, 290&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-19-518331-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-19-518331-3"><span class="nowrap">978-0-19-518331-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=vn08DwAAQBAJ&amp;printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;28<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=John+Wyclif&amp;rft.place=Oxford&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.aulast=Lahey&amp;rft.aufirst=Stephen+E.&amp;rft.date=2009&amp;rft.pages=28&amp;rft.tpages=290&amp;rft.isbn=978-0-19-518331-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:4-12"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:4_12-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:4_12-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2005"><cite class="italique">Le Dogme</cite>, Clovis, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Encyclopédie de la Foi / Exposition de la doctrine chrétienne&#160;», <time>2005</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+Dogme&amp;rft.pub=Clovis&amp;rft.date=2005&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:5-13"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:5_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-:5_13-1">b</a> <a href="#cite_ref-:5_13-2">c</a> <a href="#cite_ref-:5_13-3">d</a> <a href="#cite_ref-:5_13-4">e</a> <a href="#cite_ref-:5_13-5">f</a> <a href="#cite_ref-:5_13-6">g</a> <a href="#cite_ref-:5_13-7">h</a> <a href="#cite_ref-:5_13-8">i</a> <a href="#cite_ref-:5_13-9">j</a> et <a href="#cite_ref-:5_13-10">k</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><cite class="italique"><a href="/wiki/Enchiridion_symbolorum" title="Enchiridion symbolorum">Denzinger</a></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Denzinger&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Thomas_Hobbes" title="Thomas Hobbes">Thomas Hobbes</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://philotra.pagesperso-orange.fr/hobbes_heresie.htm">«&#160;Récit historique sur l’hérésie et son châtiment&#160;», sur philotra.pagesperso-orange.fr</a>, Londres, 1682.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dumeige1993"><span class="ouvrage" id="Gervais_Dumeige1993">Gervais Dumeige, <cite class="italique">Textes doctrinaux du magistère de l'Église sur la foi catholique</cite>, Karthala Éditions, <time>1993</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=BYKZURNFz20C">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;250<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Textes+doctrinaux+du+magist%C3%A8re+de+l%27%C3%89glise+sur+la+foi+catholique&amp;rft.pub=Karthala+%C3%89ditions&amp;rft.aulast=Dumeige&amp;rft.aufirst=Gervais&amp;rft.date=1993&amp;rft.pages=250&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sibué2016"><span class="ouvrage" id="Annick_Sibué2016">Annick <span class="nom_auteur">Sibué</span>, <cite class="italique">Luther et la Réforme protestante</cite>, Lyon, Olivétan, dl 2016, 194&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-35479-340-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-35479-340-1"><span class="nowrap">978-2-35479-340-1</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-35479-340-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-35479-340-5"><span class="nowrap">2-35479-340-5</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/945485780">945485780</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/945485780">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;14<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Luther+et+la+R%C3%A9forme+protestante&amp;rft.place=Lyon&amp;rft.pub=Oliv%C3%A9tan&amp;rft.aulast=Sibu%C3%A9&amp;rft.aufirst=Annick&amp;rft.date=2016&amp;rft.pages=14&amp;rft.tpages=194&amp;rft.isbn=978-2-35479-340-1&amp;rft_id=info%3Aoclcnum%2F945485780&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bakounine1870-1871"><span class="ouvrage" id="Mikhaïl_Bakounine1870-1871">Mikhaïl Bakounine, <cite class="italique">L'Empire knouto-germanique et la Révolution sociale</cite>, 1870-1871<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%27Empire+knouto-germanique+et+la+R%C3%A9volution+sociale&amp;rft.aulast=Bakounine&amp;rft.aufirst=Mikha%C3%AFl&amp;rft.date=1871&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJohn+Wyclif"></span></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/John_Wycliffe?uselang=fr">John Wyclif</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wycliffe_bones_Foxe.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Wycliffe_bones_Foxe.jpg/220px-Wycliffe_bones_Foxe.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Wycliffe_bones_Foxe.jpg/330px-Wycliffe_bones_Foxe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Wycliffe_bones_Foxe.jpg/440px-Wycliffe_bones_Foxe.jpg 2x" data-file-width="1482" data-file-height="1108" /></a><figcaption>Crémation des restes de John Wyclif, John Foxe's book (1563).</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestantisme</a>, <a href="/wiki/R%C3%A9formateur_protestant" title="Réformateur protestant">réformateurs</a>, Proto-protestantisme</li> <li><a href="/wiki/Anabaptisme" title="Anabaptisme">anabaptisme</a>, <a href="/wiki/R%C3%A9forme_radicale" title="Réforme radicale">réforme radicale</a>, <a href="/wiki/Pierre_Valdo" class="mw-redirect" title="Pierre Valdo">Pierre Valdo</a>, <a href="/wiki/Donatisme" title="Donatisme">donatisme</a></li> <li>Sur la <a href="/wiki/Transsubstantiation" title="Transsubstantiation">transsubstantiation</a> voir <a href="/wiki/Concile_de_Trente" title="Concile de Trente">Concile de Trente</a></li> <li><a href="/wiki/Concile_de_Constance" title="Concile de Constance">Concile de Constance</a>, <a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a></li> <li><a href="/wiki/Wycliffe%27s_Bible" class="mw-redirect" title="Wycliffe&#39;s Bible">Wycliffe's Bible</a> (1382-1384)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG51758"><span class="lang-en" lang="en">British Museum</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp53902"><span class="lang-en" lang="en">National Portrait Gallery</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ta.sandrart.net/en/person/view/4018"><span class="lang-de" lang="de">Sandrart.net</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&amp;role=&amp;nation=&amp;subjectid=500330566"><span class="lang-en" lang="en">Union List of Artist Names</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la recherche<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/wyclif/"><span class="lang-en" lang="en"><i>Stanford Encyclopedia of Philosophy</i></span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la religion<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://beauchesne.immanens.com/appli/article.php?id=10997"><i>Dictionnaire de spiritualité</i></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biografischportaal.nl/persoon/61246235"><i>Biografisch Portaal van Nederland</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/John-Wycliffe"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/wycliffe-john"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//John_Wycliffe/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutsche-biographie.de/118632299.html"><i>Deutsche Biographie</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/john-wycliffe_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/john-wycliffe_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0072470.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=66418"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3996156"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/john-wicliffe"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxforddnb.com/view/article/30122"><i>Oxford Dictionary of National Biography</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/John_Wycliffe"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/john-wycliffe"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/john-wyclif/"><i>Universalis</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/Straipsnis/john-wycliffe"><i>Visuotinė lietuvių enciklopedija</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q173893?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/98313983">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000116650647">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11999404c">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11999404c">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/028089685">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n79060439">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118632299">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/nome/SBLV115950">Italie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00649787">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA02817168?l=en">CiNii</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX873208">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.kbr.be/LIBRARY/doc/AUTHORITY/14711337">Belgique</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p069401799">Pays-Bas</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810562954205606">Pologne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007269932705171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2001716827">NUKAT</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058515059006706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/200725">Suède</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_20684">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n79-060439">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/wyclif/">John Wycliff</a> par Alessandro Conti dans la Stanford Encyclopedia of Philosophy</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reformiert-online.net/t/fra/bildung/grundkurs/gesch/lek1/print1.pdf">Les mouvements antérieurs à la Réforme par Georg Plasger</a> <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF)">[PDF]</abbr></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Protestantisme" title="Modèle:Palette Protestantisme"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Protestantisme&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestantisme</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Fondements de la Réforme</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9forme_protestante" title="Réforme protestante">Réforme protestante</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9ologie_protestante" title="Théologie protestante">Théologie protestante</a></li> <li><a href="/wiki/Bible" title="Bible">Bible</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%A9sus-Christ" title="Jésus-Christ">Jésus-Christ</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A2ce_(christianisme)" title="Grâce (christianisme)">Grâce</a></li> <li><a href="/wiki/Cinq_solas" title="Cinq solas">Cinq solas</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9forme_anglaise" title="Réforme anglaise">Réforme anglaise</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9forme_%C3%A9cossaise" title="Réforme écossaise">Réforme écossaise</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9forme_radicale" title="Réforme radicale">Réforme radicale</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Principaux réformateurs</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">John Wyclif</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Hus" title="Jan Hus">Jan Hus</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Martin Luther</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_Calvin" title="Jean Calvin">Jean Calvin</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Bucer" title="Martin Bucer">Martin Bucer</a></li> <li><a href="/wiki/Ulrich_Zwingli" title="Ulrich Zwingli">Ulrich Zwingli</a></li> <li><a href="/wiki/Philippe_M%C3%A9lanchthon" title="Philippe Mélanchthon">Philippe Mélanchthon</a></li> <li><a href="/wiki/Thomas_Cranmer" title="Thomas Cranmer">Thomas Cranmer</a></li> <li><a href="/wiki/Menno_Simons" title="Menno Simons">Menno Simons</a></li> <li><a href="/wiki/George_Fox" title="George Fox">George Fox</a></li> <li><a href="/wiki/Thomas_Helwys" title="Thomas Helwys">Thomas Helwys</a></li> <li><a href="/wiki/Philipp_Jacob_Spener" title="Philipp Jacob Spener">Philipp Jacob Spener</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Textes fondateurs</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/95_th%C3%A8ses" title="95 thèses">95 thèses</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Cat%C3%A9chisme_de_Luther" title="Grand Catéchisme de Luther">Grand Catéchisme</a></li> <li><a href="/wiki/Confession_d%27Augsbourg" title="Confession d&#39;Augsbourg">Confession d'Augsbourg</a></li> <li><a href="/wiki/Bible_de_Luther" title="Bible de Luther">Bible de Luther</a></li> <li><a href="/wiki/Bible_d%27Oliv%C3%A9tan" title="Bible d&#39;Olivétan">Bible d'Olivétan</a></li> <li><a href="/wiki/Institution_de_la_religion_chr%C3%A9tienne" title="Institution de la religion chrétienne">Institution de la religion chrétienne</a></li> <li><a href="/wiki/Bible_de_Gen%C3%A8ve" title="Bible de Genève">Bible de Genève</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Mouvements protestants historiques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Luth%C3%A9ranisme" title="Luthéranisme">Luthéranisme</a></li> <li><a href="/wiki/Calvinisme" title="Calvinisme">Calvinisme</a></li> <li><a href="/wiki/Anglicanisme" title="Anglicanisme">Anglicanisme</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89glise_%C3%A9vang%C3%A9lique_vaudoise" title="Église évangélique vaudoise">Vaudois</a></li> <li><a href="/wiki/Quaker" title="Quaker">Société religieuse des Amis</a> (quakers)</li> <li><a href="/wiki/Protestantisme_lib%C3%A9ral" title="Protestantisme libéral">Libéralisme</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_de_sanctification" title="Mouvement de sanctification">Mouvement de sanctification</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9thodisme" title="Méthodisme">Méthodisme</a></li> <li><a href="/wiki/Arm%C3%A9e_du_salut" title="Armée du salut">Armée du salut</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Revivalistes et évangéliques des <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et&#32;<abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Nikolaus_Ludwig_von_Zinzendorf" title="Nikolaus Ludwig von Zinzendorf">Zinzendorf</a></li> <li><a href="/wiki/John_Wesley" title="John Wesley">John Wesley</a></li> <li><a href="/wiki/George_Whitefield" title="George Whitefield">George Whitefield</a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_Vinet" title="Alexandre Vinet">Alexandre Vinet</a></li> <li><a href="/wiki/John_Nelson_Darby" title="John Nelson Darby">John Nelson Darby</a></li> <li><a href="/wiki/John_Bost" title="John Bost">John Bost</a></li> <li><a href="/wiki/Ellen_White" title="Ellen White">Ellen White</a></li> <li><a href="/wiki/William_Booth" title="William Booth">William Booth</a></li> <li><a href="/wiki/Friedrich_von_Bodelschwingh_p%C3%A8re" title="Friedrich von Bodelschwingh père">Friedrich von Bodelschwingh</a></li> <li><a href="/wiki/Johann_Hinrich_Wichern" title="Johann Hinrich Wichern">Johann Hinrich Wichern</a></li> <li><a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Monod" title="Frédéric Monod">Frédéric Monod</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Mouvements évangéliques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Anabaptisme" title="Anabaptisme">Anabaptisme</a></li> <li><a href="/wiki/Baptisme" title="Baptisme">Baptisme</a></li> <li><a href="/wiki/Pentec%C3%B4tisme" title="Pentecôtisme">Pentecôtisme</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_charismatique_%C3%A9vang%C3%A9lique" title="Mouvement charismatique évangélique">Mouvement charismatique évangélique</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_n%C3%A9o-charismatique" title="Mouvement néo-charismatique">Mouvement néo-charismatique</a></li> <li><a href="/wiki/Christianisme_non_confessionnel" title="Christianisme non confessionnel">Christianisme non confessionnel</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Personnalités des <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;et&#32;<abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Karl_Barth" title="Karl Barth">Karl Barth</a></li> <li><a href="/wiki/Marc_Boegner" title="Marc Boegner">Marc Boegner</a></li> <li><a href="/wiki/Dietrich_Bonhoeffer" title="Dietrich Bonhoeffer">Dietrich Bonhoeffer</a></li> <li><a href="/wiki/Emil_Brunner" title="Emil Brunner">Emil Brunner</a></li> <li><a href="/wiki/Rudolf_Bultmann" title="Rudolf Bultmann">Rudolf Bultmann</a></li> <li><a href="/wiki/Oscar_Cullmann" title="Oscar Cullmann">Oscar Cullmann</a></li> <li><a href="/wiki/Suzanne_de_Dietrich" title="Suzanne de Dietrich">Suzanne de Dietrich</a></li> <li><a href="/wiki/Gerhard_Ebeling" title="Gerhard Ebeling">Gerhard Ebeling</a></li> <li><a href="/wiki/Jacques_Ellul" title="Jacques Ellul">Jacques Ellul</a></li> <li><a href="/wiki/Billy_Graham" title="Billy Graham">Billy Graham</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Luther_King" title="Martin Luther King">Martin Luther King</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCrgen_Moltmann" title="Jürgen Moltmann">Jürgen Moltmann</a></li> <li><a href="/wiki/Reinhold_Niebuhr" title="Reinhold Niebuhr">Reinhold Niebuhr</a></li> <li><a href="/wiki/Wolfhart_Pannenberg" title="Wolfhart Pannenberg">Wolfhart Pannenberg</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Ric%C5%93ur" title="Paul Ricœur">Paul Ricœur</a></li> <li><a href="/wiki/Albert_Schweitzer" title="Albert Schweitzer">Albert Schweitzer</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Tillich" title="Paul Tillich">Paul Tillich</a></li> <li><a href="/wiki/Andr%C3%A9_Trocm%C3%A9" title="André Trocmé">André Trocmé</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Acteurs religieux</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/R%C3%A9formateur_protestant" title="Réformateur protestant">Théologien</a></li> <li><a href="/wiki/Pasteur_(christianisme)" title="Pasteur (christianisme)">Pasteur</a></li> <li><a href="/wiki/Ancien_(christianisme)" title="Ancien (christianisme)">Ancien</a></li> <li><a href="/wiki/Diacre" title="Diacre">Diacre</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89v%C3%AAque" title="Évêque">Évêque</a></li> <li><a href="/wiki/Synode" title="Synode">Synode</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Rites et fêtes</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bapt%C3%AAme" title="Baptême">Baptême</a></li> <li><a href="/wiki/Eucharistie" title="Eucharistie">Cène</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A9n%C3%A9diction_nuptiale" title="Bénédiction nuptiale">Bénédiction du mariage</a></li> <li><a href="/wiki/Pri%C3%A8re" title="Prière">Prière</a></li> <li><a href="/wiki/No%C3%ABl" title="Noël">Noël</a></li> <li><a href="/wiki/Vendredi_saint" title="Vendredi saint">Vendredi saint</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A2ques" title="Pâques">Pâques</a></li> <li><a href="/wiki/Ascension_(f%C3%AAte)" title="Ascension (fête)">Ascension</a></li> <li><a href="/wiki/Pentec%C3%B4te" title="Pentecôte">Pentecôte</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_R%C3%A9formation" title="Fête de la Réformation">Fête de la Réformation</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Édifices</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89glise_(%C3%A9difice)" title="Église (édifice)">Église</a></li> <li><a href="/wiki/Temple" title="Temple">Temple</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:15em">Organisations internationales d'Églises protestantes</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_luth%C3%A9rienne_mondiale" title="Fédération luthérienne mondiale">Fédération luthérienne mondiale</a></li> <li><a href="/wiki/Concile_luth%C3%A9rien_international" title="Concile luthérien international">Concile luthérien international</a></li> <li><a href="/wiki/Communion_mondiale_d%27%C3%89glises_r%C3%A9form%C3%A9es" title="Communion mondiale d&#39;Églises réformées">Communion mondiale d'Églises réformées</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_internationale_des_%C3%89glises_r%C3%A9form%C3%A9es" title="Conférence internationale des Églises réformées">Conférence internationale des Églises réformées</a></li> <li><a href="/wiki/Confraternit%C3%A9_r%C3%A9form%C3%A9e_mondiale" title="Confraternité réformée mondiale">Confraternité réformée mondiale</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_m%C3%A9thodiste_mondial" title="Conseil méthodiste mondial">Conseil méthodiste mondial</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Th%C3%A9ologie" title="Portail de la théologie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/God_In_Religions_1.png/21px-God_In_Religions_1.png" decoding="async" width="21" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/God_In_Religions_1.png/31px-God_In_Religions_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/God_In_Religions_1.png/41px-God_In_Religions_1.png 2x" data-file-width="425" data-file-height="494" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Th%C3%A9ologie" title="Portail:Théologie">Portail de la théologie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Philosophie" title="Portail de la philosophie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Portal_Philosophy_Icon.svg/24px-Portal_Philosophy_Icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Portal_Philosophy_Icon.svg/36px-Portal_Philosophy_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Portal_Philosophy_Icon.svg/48px-Portal_Philosophy_Icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Philosophie" title="Portail:Philosophie">Portail de la philosophie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Protestantisme" title="Portail du protestantisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Portail_bible.svg/31px-Portail_bible.svg.png" decoding="async" width="31" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Portail_bible.svg/46px-Portail_bible.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Portail_bible.svg/62px-Portail_bible.svg.png 2x" data-file-width="449" data-file-height="349" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Protestantisme" title="Portail:Protestantisme">Portail du protestantisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Christianisme" title="Portail du christianisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/17px-Latin_Cross.svg.png" decoding="async" width="17" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/25px-Latin_Cross.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/33px-Latin_Cross.svg.png 2x" data-file-width="280" data-file-height="400" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Christianisme" title="Portail:Christianisme">Portail du christianisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Litt%C3%A9rature_britannique" title="Portail de la littérature britannique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Britishbook-icon.png/38px-Britishbook-icon.png" decoding="async" width="38" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Britishbook-icon.png/57px-Britishbook-icon.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Britishbook-icon.png/76px-Britishbook-icon.png 2x" data-file-width="968" data-file-height="617" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Litt%C3%A9rature_britannique" title="Portail:Littérature britannique">Portail de la littérature britannique</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif" title="Portail du Moyen Âge tardif"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/22px-John_duke_of_burgundy.jpg" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/33px-John_duke_of_burgundy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/44px-John_duke_of_burgundy.jpg 2x" data-file-width="445" data-file-height="489" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif" title="Portail:Moyen Âge tardif">Portail du Moyen Âge tardif</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐76d4c66f66‐rvfzx Cached time: 20250302133331 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.550 seconds Real time usage: 0.802 seconds Preprocessor visited node count: 4754/1000000 Post‐expand include size: 128948/2097152 bytes Template argument size: 13254/2097152 bytes Highest expansion depth: 21/100 Expensive parser function count: 12/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 35724/5000000 bytes Lua time usage: 0.321/10.000 seconds Lua memory usage: 7918239/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 14/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 688.662 1 -total 43.82% 301.767 1 Modèle:Infobox_biographie2 19.10% 131.537 1 Modèle:Liens 9.81% 67.541 1 Modèle:Références 7.38% 50.790 1 Modèle:Portail 6.83% 47.060 15 Modèle:Ouvrage 6.15% 42.362 1 Modèle:Voir_homonymes 5.95% 40.957 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 5.73% 39.450 1 Modèle:Méta_bandeau 4.01% 27.649 1 Modèle:Suivi_des_biographies --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:45315:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302133331 and revision id 223265780. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;oldid=223265780">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;oldid=223265780</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Th%C3%A9ologien_chr%C3%A9tien_du_XIVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Théologien chrétien du XIVe siècle">Théologien chrétien du XIVe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Philosophe_anglais_du_XIVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Philosophe anglais du XIVe siècle">Philosophe anglais du XIVe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Philosophe_scolastique" title="Catégorie:Philosophe scolastique">Philosophe scolastique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Th%C3%A9ologien_anglais" title="Catégorie:Théologien anglais">Théologien anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Chanoine_du_XIVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Chanoine du XIVe siècle">Chanoine du XIVe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Th%C3%A9ologien_pr%C3%A9-r%C3%A9formateur" title="Catégorie:Théologien pré-réformateur">Théologien pré-réformateur</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Histoire_de_la_R%C3%A9forme" title="Catégorie:Histoire de la Réforme">Histoire de la Réforme</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Traducteur_de_la_Bible" title="Catégorie:Traducteur de la Bible">Traducteur de la Bible</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89crivain_anglais_de_langue_latine" title="Catégorie:Écrivain anglais de langue latine">Écrivain anglais de langue latine</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Personnalit%C3%A9_chr%C3%A9tienne_condamn%C3%A9e_pour_h%C3%A9r%C3%A9sie" title="Catégorie:Personnalité chrétienne condamnée pour hérésie">Personnalité chrétienne condamnée pour hérésie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Antiesclavagiste_britannique" title="Catégorie:Antiesclavagiste britannique">Antiesclavagiste britannique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89tudiant_du_Queen%27s_College_(Oxford)" title="Catégorie:Étudiant du Queen&#039;s College (Oxford)">Étudiant du Queen's College (Oxford)</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Professeur_%C3%A0_l%27universit%C3%A9_d%27Oxford" title="Catégorie:Professeur à l&#039;université d&#039;Oxford">Professeur à l'université d'Oxford</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_dans_le_Yorkshire_du_Nord" title="Catégorie:Naissance dans le Yorkshire du Nord">Naissance dans le Yorkshire du Nord</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_1384" title="Catégorie:Décès en 1384">Décès en 1384</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_dans_le_Leicestershire" title="Catégorie:Décès dans le Leicestershire">Décès dans le Leicestershire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Personnalit%C3%A9_britannique_incin%C3%A9r%C3%A9e" title="Catégorie:Personnalité britannique incinérée">Personnalité britannique incinérée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89tudiant_de_Merton_College" title="Catégorie:Étudiant de Merton College">Étudiant de Merton College</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Traducteur_du_XIVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Traducteur du XIVe siècle">Traducteur du XIVe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Universitaire_du_XIVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Universitaire du XIVe siècle">Universitaire du XIVe siècle</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P569" title="Catégorie:Page utilisant P569">Page utilisant P569</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P19" title="Catégorie:Page utilisant P19">Page utilisant P19</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P570" title="Catégorie:Page utilisant P570">Page utilisant P570</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P20" title="Catégorie:Page utilisant P20">Page utilisant P20</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P69" title="Catégorie:Page utilisant P69">Page utilisant P69</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P106" title="Catégorie:Page utilisant P106">Page utilisant P106</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P108" title="Catégorie:Page utilisant P108">Page utilisant P108</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2_avec_la_charte_philosophie" title="Catégorie:Article utilisant l&#039;infobox Biographie2 avec la charte philosophie">Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte philosophie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2" title="Catégorie:Article utilisant l&#039;infobox Biographie2">Article utilisant l'infobox Biographie2</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_diff%C3%A9rent_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1711" title="Catégorie:Page utilisant P1711">Page utilisant P1711</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1816" title="Catégorie:Page utilisant P1816">Page utilisant P1816</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1422" title="Catégorie:Page utilisant P1422">Page utilisant P1422</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P245" title="Catégorie:Page utilisant P245">Page utilisant P245</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3123" title="Catégorie:Page utilisant P3123">Page utilisant P3123</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_recherche" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la recherche">Page pointant vers des bases relatives à la recherche</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6302" title="Catégorie:Page utilisant P6302">Page utilisant P6302</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_religion" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la religion">Page pointant vers des bases relatives à la religion</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P651" title="Catégorie:Page utilisant P651">Page utilisant P651</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7902" title="Catégorie:Page utilisant P7902">Page utilisant P7902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1415" title="Catégorie:Page utilisant P1415">Page utilisant P1415</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7666" title="Catégorie:Page utilisant P7666">Page utilisant P7666</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Th%C3%A9ologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Théologie/Articles liés">Portail:Théologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Religions_et_croyances/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Religions et croyances/Articles liés">Portail:Religions et croyances/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Philosophie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Philosophie/Articles liés">Portail:Philosophie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences_humaines_et_sociales/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés">Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Protestantisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Protestantisme/Articles liés">Portail:Protestantisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Christianisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Christianisme/Articles liés">Portail:Christianisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Litt%C3%A9rature_britannique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Littérature britannique/Articles liés">Portail:Littérature britannique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Litt%C3%A9rature/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Littérature/Articles liés">Portail:Littérature/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Royaume-Uni/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Royaume-Uni/Articles liés">Portail:Royaume-Uni/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés">Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge/Articles liés">Portail:Moyen Âge/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:Article_biographique" title="Catégorie:Wikipédia:Article biographique">Wikipédia:Article biographique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Religions_et_croyances" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances">Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Culture_et_arts" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts">Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Date_de_naissance_non_renseign%C3%A9e_(XIVe_si%C3%A8cle)" title="Catégorie:Date de naissance non renseignée (XIVe siècle)">Date de naissance non renseignée (XIVe siècle)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 22 février 2025 à 19:09.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/John_Wyclif" title="Spécial:Citer/John Wyclif">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wyclif&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">John Wyclif</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>65 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-8j2n8","wgBackendResponseTime":173,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.550","walltime":"0.802","ppvisitednodes":{"value":4754,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":128948,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":13254,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":21,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":35724,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":14,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 688.662 1 -total"," 43.82% 301.767 1 Modèle:Infobox_biographie2"," 19.10% 131.537 1 Modèle:Liens"," 9.81% 67.541 1 Modèle:Références"," 7.38% 50.790 1 Modèle:Portail"," 6.83% 47.060 15 Modèle:Ouvrage"," 6.15% 42.362 1 Modèle:Voir_homonymes"," 5.95% 40.957 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 5.73% 39.450 1 Modèle:Méta_bandeau"," 4.01% 27.649 1 Modèle:Suivi_des_biographies"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.321","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7918239,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-rvfzx","timestamp":"20250302133331","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"John Wyclif","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/John_Wyclif","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q173893","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q173893","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-01-10T07:03:56Z","dateModified":"2025-02-22T18:09:21Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/67\/Nuremberg_Chronicles_f_238r_Johannes_wicleff.jpg","headline":"th\u00e9ologien r\u00e9formateur anglais"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10