CINXE.COM
فراهنجار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>فراهنجار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%", "۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"3392b9ca-bbf4-4d91-98f5-14dd537b67c5","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"فراهنجار","wgTitle":"فراهنجار","wgCurRevisionId":38024196,"wgRevisionId":38024196,"wgArticleId":1569,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان","فراهنجار","تئوری حاشیه","شبه‌فیزیک","فراروانشناسی","نوواژه‌های دهه ۱۹۲۰ (میلادی)"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"فراهنجار", "wgRelevantArticleId":1569,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":8000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q332102","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary", "ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="فراهنجار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-فراهنجار rootpage-فراهنجار skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="منوی اصلی" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ساخت حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ساخت حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eپنهان‌سازی\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"fa\" dir=\"rtl\"\u003E\u003Ctable style=\"width: 75%; background-color: var(--background-color-progressive-subtle, #eaf3ff); border: var(--border-progressiv, 1px solid #36c); color: var(--color-base, #202122); border-radius: 10px; padding: 4px; margin: 0 auto;\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd style=\"width:40px; height:40px; text-align:center; vertical-align:middle; padding: 2px;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg/100px-Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"100\" height=\"117\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg/150px-Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg/200px-Wiki_Loves_Folklore_Logo_Fa.svg.png 2x\" data-file-width=\"512\" data-file-height=\"598\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\n\u003C/td\u003E\n\u003Ctd style=\"text-align:center; vertical-align: middle; padding: 4px; max-height: 60px;\"\u003Eمسابقهٔ عکاسی \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%87\" title=\"ویکی‌پدیا:ویکی دوستدار فرهنگ عامه\"\u003Eویکی دوستدار فرهنگ عامه ۲۰۲۵\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%87/%DB%B2%DB%B0%DB%B2%DB%B5\" title=\"ویکی‌پدیا:ویکی دوستدار فرهنگ عامه/۲۰۲۵\"\u003Eدرحال برگزاری است\u003C/a\u003E.\u003C/b\u003E اگر به عکاسی از \u003Ca href=\"/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C\" title=\"فرهنگ ایرانی\"\u003Eمیراث فرهنگی ایران\u003C/a\u003E علاقمندید و می‌خواهید تصویر آن‌ها را از طریق ویکی‌پدیا در دسترس دیگران قرار دهید تا ۱۰ فروردین فرصت دارید در این رقابت شرکت کنید.\n\u003C/td\u003E\n\u003Ctd style=\"width:40px; height:40px; text-align:center; vertical-align:middle; padding: 2px;\"\u003E\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-مقدمه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مقدمه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>مقدمه</span> </div> </a> <ul id="toc-مقدمه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-موضوعات_فراهنجار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#موضوعات_فراهنجار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>موضوعات فراهنجار</span> </div> </a> <ul id="toc-موضوعات_فراهنجار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-احتمال_اشتباه_با_متافیزیک" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#احتمال_اشتباه_با_متافیزیک"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>احتمال اشتباه با متافیزیک</span> </div> </a> <ul id="toc-احتمال_اشتباه_با_متافیزیک-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تفاوت_عدم_قبول_و_انکار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تفاوت_عدم_قبول_و_انکار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تفاوت عدم قبول و انکار</span> </div> </a> <ul id="toc-تفاوت_عدم_قبول_و_انکار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="فهرست محتوا" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">فراهنجار</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۴۵ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-45" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۴۵ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Paranormaal" title="Paranormaal–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Paranormaal" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%82" title="خارق–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="خارق" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Паранормално явление–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Паранормално явление" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Fenomen_paranormal" title="Fenomen paranormal–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Fenomen paranormal" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Paranorm%C3%A1ln%C3%AD_jev" title="Paranormální jev–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Paranormální jev" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Overnaturlig" title="Overnaturlig–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Overnaturlig" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8C" title="Παραφυσικό–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Παραφυσικό" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Paranormal" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Paranormaleco" title="Paranormaleco–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Paranormaleco" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Fenomeno_paranormal" title="Fenomeno paranormal–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Fenomeno paranormal" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Paranormaali_ilmi%C3%B6" title="Paranormaali ilmiö–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Paranormaali ilmiö" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%90%D7%A8%D7%90%D7%A0%D7%95%D7%A8%D7%9E%D7%9C%D7%99" title="פאראנורמלי–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="פאראנורמלי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A3" title="असाधारण–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="असाधारण" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Paranormalno" title="Paranormalno–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Paranormalno" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Paranorm%C3%A1lis" title="Paranormális–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Paranormális" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Paranormale" title="Paranormale–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Paranormale" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%B6%85%E5%B8%B8%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="超常現象–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="超常現象" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%A7%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%AF" title="ಅಧಿಸಾಮಾನ್ಯ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಧಿಸಾಮಾನ್ಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B4%88%EC%83%81%ED%98%84%EC%83%81" title="초상현상–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="초상현상" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Paranormaal" title="Paranormaal–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Paranormaal" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Paranormalus_rei%C5%A1kinys" title="Paranormalus reiškinys–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Paranormalus reiškinys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Paranorm%C4%81la_par%C4%81d%C4%ABba" title="Paranormāla parādība–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Paranormāla parādība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%BE" title="Паранормално–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Паранормално" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%BD" title="പാരനോർമൽ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പാരനോർമൽ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Paranormaliteit" title="Paranormaliteit–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Paranormaliteit" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zjawiska_paranormalne" title="Zjawiska paranormalne–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Zjawiska paranormalne" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%8F%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Паранормальное явление–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Паранормальное явление" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Paranormalno" title="Paranormalno–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Paranormalno" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%BE" title="Паранормално–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Паранормално" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B8%B4" title="นอกเหนือปรกติ–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="นอกเหนือปรกติ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Paranormal" title="Paranormal–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Paranormal" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96_%D1%8F%D0%B2%D0%B8%D1%89%D0%B0" title="Паранормальні явища–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Паранормальні явища" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%92_%D8%B7%D8%A8%D8%B9%DB%8C" title="ورائے طبعی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ورائے طبعی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Si%C3%AAu_th%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Siêu thường–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Siêu thường" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%B6%85%E5%B8%B8%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="超常現象–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="超常現象" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q332102#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&oldid=38024196" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&id=38024196&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2587%25D9%2586%25D8%25AC%25D8%25A7%25D8%25B1"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D8%25B1%25D8%25A7%25D9%2587%25D9%2586%25D8%25AC%25D8%25A7%25D8%25B1"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Paranormal" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q332102" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40744652">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای نظریه جامعه‌شناختی فراهنجار، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="نظریه فراهنجار">نظریه فراهنجار</a> را ببینید.</div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks hlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="رده:فراهنجار">مجموعه مقالات</a> درباره</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="font-size:175%;padding:0 0.2em 0.4em"><a class="mw-selflink selflink">فراهنجار</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background-color:#ebebeb;">مقالات اصلی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="اختربینی">اختربینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85_(%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C)" title="اکتوپلاسم (فراطبیعی)">اکتوپلاسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9" title="برخورد نزدیک">برخورد نزدیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87_%D8%B5%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="پدیده صدای الکترونیکی">پدیده صدای الکترونیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%B1%DA%AF" title="تجربه نزدیک به مرگ">تجربه نزدیک به مرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AE" title="تناسخ">تناسخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3_%D8%B4%D8%B4%D9%85" class="mw-redirect" title="حس ششم">حس ششم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88" title="جادو">جادوگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="جن‌گیری">جن‌گیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="دورآگاهی">دورآگاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%AD%DB%8C" title="دوربینی روحی">دوربینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%A8%DB%8C" title="دورجنبی">دورجنبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D8%AE%DB%8C%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تسخیرشدگی شیطانی">تسخیرشدگی شیطانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دیوشناسی">دیوشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD_%D8%AE%D8%A8%DB%8C%D8%AB" title="روح خبیث">روح خبیث</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="روح‌هراسی">روح‌هراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="روشن‌بینی">روشن‌بینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%B3_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%AF" title="زندگی پس از مرگ">زندگی پس از مرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%AD" title="شبح">شبح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="دورجابه‌جایی">دورجابه‌جایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%BA%DB%8C%D8%A8" title="علم غیب">علم غیب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فراطبیعی">فراطبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%81%DA%A9%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="فرافکنی اثیری">فرافکنی اثیری</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">فراهنجار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="فرشته">فرشته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87" title="معجزه">معجزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نهان‌جاندارشناسی">نهان‌جاندارشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%AD%DB%8C" title="واسطه روحی">واسطهٔ روحی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%84%D9%87_(%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A1)" title="هاله (علم ماوراء)">هالهٔ نور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%B2%D9%85" title="هیپنوتیزم">هیپنوتیزم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%81%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="یوفوشناسی">یوفوشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="شکار روح">شکار روح</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background-color:#ebebeb;"><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شک‌گرایی">شک‌گرایی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82_%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="کمیته تحقیق شک‌گرایانه">کمیته تحقیق شک‌گرایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D9%86" title="دست‌روکن">دست‌روکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%87" title="حقه">حقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="شک‌گرایی علمی">شک‌گرایی علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C_%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="بنیاد آموزشی جیمز رندی">بنیاد آموزشی جیمز رندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="تفکر جادویی">تفکر جادویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9" title="شبه‌شک">شبه‌شک</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background-color:#ebebeb;">مقالات مرتبط</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="توسل به نادانی">توسل به نادانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DA%A9%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="توسل به اکثریت">توسل به اکثریت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="اثر ارابه موسیقی">اثر ارابه موسیقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%88%D8%A8" title="مصادره به مطلوب">مصادره به مطلوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="ناهماهنگی شناختی">ناهماهنگی شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%87" title="مغالطه">مغالطه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="ابطال‌پذیری">ابطال‌پذیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="علوم حاشیه‌ای">علوم حاشیه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="گروه‌زدگی">گروه‌زدگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="شبه‌علم">شبه‌علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="روش علمی">روش علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%87" class="mw-redirect" title="خرافه">خرافه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D9%85_%D9%82%D8%B7%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="عدم قطعیت">عدم قطعیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C" title="افسانه محلی">افسانه محلی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background-color:#ebebeb;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="متاروان‌شناسی">متاروان‌شناسی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Death_and_culture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Death and culture (صفحه وجود ندارد)">مرگ و فرهنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="متاروان‌شناسی">متاروان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85" title="تجربیات نامرسوم">تجربیات نامرسوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="سواد علمی">سواد علمی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="الگو:فراهنجار"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="بحث الگو:فراهنجار"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فراهنجار"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>فراهنجار، خارق الطبیعه ، خارق العاده</b> یا <b>پارانرمال</b>، پدیده‌هایی توصیف شده در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%87" class="mw-disambig" title="فرهنگ عامه">فرهنگ عامه</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B1" title="فولکلور">فولکلور</a> و دیگر بدنه‌های <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="دانش">دانش</a> (به انگلیسی: Knowledge) هستند، که وجودشان در این زمینه‌ها، به عنوان چیزهایی که فراتر از <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87" title="تجربه">تجربه</a> یا <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل‌های استعلام علمی (صفحه وجود ندارد)">توضیح علمی</a> قراردارند توصیف شده‌است.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>یک پدیده فراهنجار، با مفاهیمی فرضیه‌ای (به انگلیسی: Hypothetical) مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="ماده تاریک">ماده تاریک</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="انرژی تاریک">انرژی تاریک</a> متفاوت است. برخلاف پدیده‌های فراهنجار، این مفاهیم فرضیه‌ای بر اساس مشاهدات تجربی (به انگلیسی: Empirical) و داده‌هایی آزمایشی (به انگلیسی: Experimental) هستند که از طریق <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="روش علمی">روش علمی</a> به دست آمده‌اند.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برجسته‌ترین اعتقادات فراهنجار شامل آن‌هایی هستند که به <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روحها</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیست فرازمینی">زیست فرازمینی</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%A1_%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="شیء ناشناس پرنده">یوفوها</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="توانایی‌های روانی (صفحه وجود ندارد)">توانایی‌های روانی</a> (به انگلیسی: Psychic abilities) یا <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3_%D8%B4%D8%B4%D9%85" class="mw-redirect" title="حس ششم">حس ششم</a>، و <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست نهان‌جاندارها (صفحه وجود ندارد)">نهان‌جاندارها</a> مربوط هستند.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مقدمه"><span id=".D9.85.D9.82.D8.AF.D9.85.D9.87"></span>مقدمه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: مقدمه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فراهنجار، به پدیده‌ها، باورها، تفسیرها و التزامات نظری و عملی و غیرعادی و ناساز با هنجار معمول سپهر معرفتی بشر گفته می‌شود که بر اساس علوم کنونی (<a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="علوم تجربی">علوم تجربی</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B9%D9%82%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="علوم عقلی">علوم عقلی</a>) توجیهی ندارد و عملاً مردود دانسته می‌شود. </p><p>از آن جمله فراهنجارها می‌توان به بخت (شانس)، هوش اتفاقاتی، مدلولات وسوسه، آینده بینی، فرابینی، دورآگاهی (تله پاتی)، طالع، طلسم، انرژی‌درمانی، موجودات شناخته نشده (فضایی‌ها، اشباح) و … اشاره کرد. </p><p>وجود چنین پدیده‌هایی از سوی بیشینه تاییدات دانشمندان پذیرفته نشده‌است. علوم روانشناسی و فیزیک، توجیه‌هایی برای تداعی امور پارانرمال ارائه داده‌اند و آن‌ها را رد می‌کنند. فراهنجار، تا حدی <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="شبه علم">شبه علم</a> شناخته می‌شود. گروهی که به بررسی دانشگاهی در زمینه وجود چنین پدیده‌هایی (مرتبط با انسان) می‌پردازند <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect mw-disambig" title="فراروانشناسی">فراروانشناسان</a> نام دارند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="موضوعات_فراهنجار"><span id=".D9.85.D9.88.D8.B6.D9.88.D8.B9.D8.A7.D8.AA_.D9.81.D8.B1.D8.A7.D9.87.D9.86.D8.AC.D8.A7.D8.B1"></span>موضوعات فراهنجار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: موضوعات فراهنجار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> در طبقه‌بندی موضوعات فراهنجار، Terence Hines، در کتابش Pseudoscience and the Paranorma (شبه علم و فراهنجار) در سال ۲۰۰۳ میلادی می‌نویسد:</p><blockquote><p>فراهنجار به بهترین حالت می‌تواند به عنوان زیرمجموعه‌ای از <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="شبه‌علم">شبه علم</a> تصور شود. ...<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="احتمال_اشتباه_با_متافیزیک"><span id=".D8.A7.D8.AD.D8.AA.D9.85.D8.A7.D9.84_.D8.A7.D8.B4.D8.AA.D8.A8.D8.A7.D9.87_.D8.A8.D8.A7_.D9.85.D8.AA.D8.A7.D9.81.DB.8C.D8.B2.DB.8C.DA.A9"></span>احتمال اشتباه با متافیزیک</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: احتمال اشتباه با متافیزیک"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نباید <a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a> یا <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فراطبیعی">فراطبیعی</a> به اشتباه به جای پارانرمال گرفته شود؛ زیرا متافیزیک با روش عقلی و برهانی پیش می‌رود (مابعد الطبیعه اشاره‌ای به مسئله وراء طبیعت ندارد و این اصطلاح صرفاً به خاطر جانمایی این بحث پس از مباحث طبیعیات توسط ارسطو در آثارش است) اما پارانرمال‌ها به هیچ دلیل عقلی، نقل معتبر یا تجربه مفید اطمینان استناد ندارد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تفاوت_عدم_قبول_و_انکار"><span id=".D8.AA.D9.81.D8.A7.D9.88.D8.AA_.D8.B9.D8.AF.D9.85_.D9.82.D8.A8.D9.88.D9.84_.D9.88_.D8.A7.D9.86.DA.A9.D8.A7.D8.B1"></span>تفاوت عدم قبول و انکار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: تفاوت عدم قبول و انکار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گاهی عدم قبول در سپهر معرفتی مساوی انکار دانسته می‌شود. در حالی که منطقا عدم قبول و تصدیق مساوی انکار نیست. البته عالمان و رسانه‌های معتبر به دلیل مستند نبودن فراهنجار (و نیز خرافه) عناصر بازدارنده‌ای را برای هشدار به پذیرش و تبعیت آن افاده می‌کنند. پس ممکن است آن را به‌طور تئوریک منتظر دلیل بدانیم؛ مثلاً <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="بوعلی سینا">بوعلی سینا</a> می‌گوید «کل ما قرع سمعک من لعجائب فذره فی بقعة الامکان مالم یذرک عنه قائم البرهان یعنی «اگر کلام عجیبی شنیدی، مادامی که دلیلی بر امکان یا عدم امکانش نداری، نه آن را رد کن و نه قبول، تا وقتی که دلیل و برهانی به دست آوری.»<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>فراطبیعی</dt></dl> <div style="column-count:3;"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نهان‌جاندارشناسی">نهان‌جاندارشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%AD" title="شبح">شبح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86" title="عرفان">عرفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="معنویت عصر جدید">معنویت عصر جدید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%81%DA%A9%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="فرافکنی اثیری">فرافکنی اثیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3_%D8%B4%D8%B4%D9%85" class="mw-redirect" title="حس ششم">حس ششم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%AD%DB%8C" title="واسطه روحی">واسطه روحی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%BA%DB%8C%D8%A8" title="علم غیب">علم غیب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC_%D8%A7%D8%B2_%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="تجربه خروج از بدن">تجربه خروج از بدن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-disambig" title="فراروانشناسی">فراروانشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="دورکاری ذهن">دورکاری ذهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فراطبیعی">فراطبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%A1_%D9%86%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="شیء ناشناس پرنده">شیء ناشناس پرنده</a></li></ul> </div> <dl><dt>نویسندگان</dt></dl> <div style="column-count:2;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B3%DB%8C._%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="آرتور سی. کلارک">آرتور سی. کلارک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D8%B3%DB%8C%DA%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="کارل سیگن">کارل سیگن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%AA_%D8%B4%D9%84%D8%AF%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="روپرت شلدریک">روپرت شلدریک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%B3_%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87" title="جوزف بانکس رینه">جوزف بانکس رینه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D9%84%DB%8C" title="رابرت ریپلی">رابرت ریپلی</a></li></ul> </div> <dl><dt>شک‌گرایی</dt></dl> <div style="column-count:2;"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82_%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="کمیته تحقیق شک‌گرایانه">کمیته تحقیق شک‌گرایانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="تفکر نقادانه">تفکر نقادانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D9%86" title="دست‌روکن">دست‌روکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%87" title="حقه">حقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="جیمز رندی">جیمز رندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شک‌گرایی">شک‌گرایی</a></li></ul> </div> <dl><dt>علوم</dt></dl> <div style="column-count:1;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="علوم حاشیه‌ای">علوم حاشیه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="شبه‌علم">شبه‌علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="روش علمی">روش علمی</a></li></ul> </div> <dl><dt>سایر</dt></dl> <div style="column-count:3;"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="تقدیرگرایی">تقدیر</a> و بخت</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%B3" class="mw-redirect" title="شانس">شانس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%88%D8%B4_%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="هوش اتفاقاتی (صفحه وجود ندارد)">هوش اتفاقاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85" title="الهام">الهام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="استخاره">استخاره</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="آینده بینی (صفحه وجود ندارد)">آینده بینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D9%84" class="mw-redirect" title="فال">فال</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="پیشگویی">پیشگویی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فرابینی (صفحه وجود ندارد)">فرابینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="دورآگاهی">دورآگاهی (تله پاتی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="نهان‌شناسی">نهان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="جادوگری">جادوگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87" title="معجزه">معجزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="طالع‌بینی">طالع‌بینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%84%D8%B3%D9%85" title="طلسم">طلسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روح</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="روانجنبش (صفحه وجود ندارد)">روانجنبش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="موجودات شناخته‌نشده (صفحه وجود ندارد)">موجودات شناخته‌نشده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="نظریه فراهنجار">نظریه فراهنجار</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40724476">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120204041009/http://www.nsf.gov/statistics/seind00/access/c8/c8s5.htm">"Belief in the Paranormal or Pseudoscience"</a>. Nsf.gov. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nsf.gov/statistics/seind00/access/c8/c8s5.htm">the original</a> on 4 February 2012. Retrieved 7 March 2012.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thefreedictionary.com/paranormal">"Paranormal"</a>. <i>The Free Dictionary</i>. Retrieved 2008-02-03.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/paranormal">"Paranormal"</a>. <i>Dictionary.com</i>. Ask.com</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/paranormal">"Paranormal"</a>. <i>Merriam-Webster Dictionary</i>. Merriam-Webster.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Stenger, Victor. (1990). <i>Physics and Psychics: The Search for a World Beyond the Senses</i>. Prometheus Books. pp. 33–52. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-87975-575-1" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-87975-575-1">978-0-87975-575-1</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Gordon, Stuart. (1993). <i>The Paranormal: An Illustrated Encyclopedia</i>. Trafalgar Square. <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9780747236030" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-7472-3603-0</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Hines, Terence. (2003). <i>Pseudoscience and the Paranormal</i>. Prometheus Books. p. 20. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-57392-979-4" title="ویژه:منابع کتاب/1-57392-979-4">1-57392-979-4</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">حکیم سبزواری در «شرح منظومه» ص 46 از طبع ناصری</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150424005115/http://www.maarefislam.com/doreholomvamaarefislam/bookscontent/noormalakout/noor2/noor2.5.htm#_ftnref135">«نسخه آرشیو شده»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.maarefislam.com/doreholomvamaarefislam/bookscontent/noormalakout/noor2/noor2.5.htm#_ftnref135">اصلی</a> در ۲۴ آوریل ۲۰۱۵<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۸ فوریه ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88+%D8%B4%D8%AF%D9%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.maarefislam.com%2Fdoreholomvamaarefislam%2Fbookscontent%2Fnoormalakout%2Fnoor2%2Fnoor2.5.htm%23_ftnref135&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40744537">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شبه‌علم" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="الگو:شبه‌علم"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="بحث الگو:شبه‌علم"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:شبه‌علم"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شبه‌علم" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="شبه‌علم">شبه‌علم</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">واژه‌شناسی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87" title="علم محموله‌پرست‌گونه">علم محموله‌پرست‌گونه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شارلاتان">شارلاتان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%BA" title="نوابیغ">نوابیغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="نظریه حاشیه‌ای">نظریه حاشیه‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="علوم حاشیه‌ای">علوم حاشیه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B0%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="باستان‌شناسی کاذب (صفحه وجود ندارد)">باستان‌شناسی کاذب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="شبه‌تاریخ">شبه‌تاریخ</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Junk_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Junk science (صفحه وجود ندارد)">Junk science</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">فراهنجار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pathological_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pathological science (صفحه وجود ندارد)">Pathological science</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quackery&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quackery (صفحه وجود ندارد)">Quackery</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Snake_oil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Snake oil (صفحه وجود ندارد)">Snake oil</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Crocodile_oil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crocodile oil (صفحه وجود ندارد)">Crocodile oil</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="نظریه‌های علمی جایگزین‌شده">نظریه‌های علمی جایگزین‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%85_%D9%85%D8%A4%D9%85%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="سندرم مؤمن راستین">سندرم مؤمن راستین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Voodoo_Science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voodoo Science (صفحه وجود ندارد)">Voodoo Science</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="فهرست موضوعات مشخص‌شده به عنوان شبه‌علم">موضوعات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B2" title="پدیده ۲۰۱۲">پدیده ۲۰۱۲</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8_%D8%B3%D9%88%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="طب سوزنی">طب سوزنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Adrenal_fatigue&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adrenal fatigue (صفحه وجود ندارد)">Adrenal fatigue</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="کیمیا">کیمیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86" title="پزشکی جایگزین">پزشکی جایگزین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فضانوردان باستان">فضانوردان باستان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anthroposophic_medicine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthroposophic medicine (صفحه وجود ندارد)">Anthroposophic medicine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Applied_kinesiology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Applied kinesiology (صفحه وجود ندارد)">Applied kinesiology</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A7" title="آیورودا">آیورودا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_ape_hypothesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic ape hypothesis (صفحه وجود ندارد)">Aquatic ape hypothesis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="اختربینی">اختربینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bates_method&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bates method (صفحه وجود ندارد)">Bates method</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7" title="کشاورزی زیست‌پویا">کشاورزی زیست‌پویا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D8%AF" title="فصد">فصد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Body_memory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Body memory (صفحه وجود ندارد)">Body memory</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کاتاستروفیسم">کاتاستروفیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="کایروپراکتیک">کایروپراکتیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chromotherapy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chromotherapy (صفحه وجود ندارد)">Chromotherapy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87" title="تئوری توطئه">تئوری توطئه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%AA%D9%84%D9%81%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="نسل پنجم شبکه تلفن همراه">نسل پنجم شبکه تلفن همراه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87_%DB%B1%DB%B1_%D8%B3%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1" title="تئوری‌های توطئه ۱۱ سپتامبر">تئوری‌های توطئه ۱۱ سپتامبر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87_%D9%BE%D8%B3%E2%80%8C%D8%AF%D9%85%D9%87" title="تئوری توطئه پس‌دمه">تئوری توطئه پس‌دمه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="انکار تغییر اقلیمی">انکار تغییر اقلیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%E2%80%93%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B9_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3" class="mw-redirect" title="اطلاعات نادرست درباره دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس">اطلاعات نادرست درباره دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%87" title="نظریه‌های توطئه فرود بر ماه">نظریه‌های توطئه فرود بر ماه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تبدیل‌درمانی">تبدیل‌درمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Correactology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Correactology (صفحه وجود ندارد)">Correactology</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4" title="علم آفرینش">علم آفرینش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="سرمازیستی">سرمازیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نهان‌جاندارشناسی">نهان‌جاندارشناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بلوردرمانی">بلوردرمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="بادکش درمانی">بادکش درمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86)" title="سم‌زدایی (پزشکی جایگزین)">سم‌زدایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87" title="پاک‌سازی روده">پاک‌سازی روده</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dianetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dianetics (صفحه وجود ندارد)">Dianetics</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%87%D8%A7" title="نظریه امضاها">نظریه امضاها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Doktor_Koster%27s_Antigaspills&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doktor Koster's Antigaspills (صفحه وجود ندارد)">Doktor Koster's Antigaspills</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="دازینگ">دازینگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ear_candling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ear candling (صفحه وجود ندارد)">Ear candling</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Electromagnetic_hypersensitivity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Electromagnetic hypersensitivity (صفحه وجود ندارد)">Electromagnetic hypersensitivity</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87_%D8%B5%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="پدیده صدای الکترونیکی">پدیده صدای الکترونیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF" title="اصلاح نژاد">اصلاح نژاد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Facilitated_communication&action=edit&redlink=1" class="new" title="Facilitated communication (صفحه وجود ندارد)">Facilitated communication</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%DA%AF_%D8%B4%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="فنگ شویی">فنگ شویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AA%D8%AE%D8%AA" title="زمین تخت">زمین تخت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Germ_theory_denialism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Germ theory denialism (صفحه وجود ندارد)">Germ theory denialism</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" class="mw-redirect" title="گرافولوژی">گرافولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%B2" title="انکار ایدز">انکار ایدز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hollow_Earth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hollow Earth (صفحه وجود ندارد)">Hollow Earth theory</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="هومئوپاتی">هومئوپاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%AC_(%D8%B7%D8%A8_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C)" title="مزاج (طب سنتی)">مزاج</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Indigo_children&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indigo children (صفحه وجود ندارد)">Indigo children</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF" title="طراحی هوشمند">طراحی هوشمند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Japhetic_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japhetic theory (صفحه وجود ندارد)">Japhetic theory</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%82_%D8%B4%D8%AF%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%87%D9%88%D8%A7_(%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1)" title="معلق شدن در هوا (فراهنجار)">معلق شدن در هوا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%87" title="اثر ماه">اثر ماه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lysenkoism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lysenkoism (صفحه وجود ندارد)">Lysenkoism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آهنربادرمانی">آهنربادرمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%AD%DB%8C" title="واسطه روحی">واسطه روحی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Miracle_Mineral_Supplement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miracle Mineral Supplement (صفحه وجود ندارد)">Miracle Mineral Supplement</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Naturopathy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naturopathy (صفحه وجود ندارد)">Naturopathy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nazi_archaeology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nazi archaeology (صفحه وجود ندارد)">Nazi archaeology</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87_%D9%86%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%88" title="فاجعه نبیرو">فاجعه نبیرو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="عددشناسی">عددشناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orgone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orgone (صفحه وجود ندارد)">Orgone</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کف‌بینی">کف‌بینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Panchagavya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panchagavya (صفحه وجود ندارد)">Panchagavya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Patent_medicine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patent medicine (صفحه وجود ندارد)">Patent medicine</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85%DB%8C" title="حرکت دائمی">حرکت دائمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جمجمه‌شناسی">جمجمه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81" title="پلی‌گراف">پلی‌گراف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Primal_therapy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Primal therapy (صفحه وجود ندارد)">Primal therapy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudoarchaeology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudoarchaeology (صفحه وجود ندارد)">Pseudoarchaeology</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="شبه‌تاریخ">شبه‌تاریخ</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D8%B3%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="انکار نسل‌کشی">انکار نسل‌کشی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historical_negationism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historical negationism (صفحه وجود ندارد)">Historical negationism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="انکار هولوکاست">انکار هولوکاست</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudoscientific_metrology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudoscientific metrology (صفحه وجود ندارد)">Pseudoscientific metrology</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C" title="روانشناسی تاریخی">روانشناسی تاریخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="عرفان کوانتومی">عرفان کوانتومی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rapid_prompting_method&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rapid prompting method (صفحه وجود ندارد)">Rapid prompting method</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Recovered-memory_therapy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Recovered-memory therapy (صفحه وجود ندارد)">Recovered-memory therapy</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="ریکی">ریکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="نژادگرایی علمی">نژادگرایی علمی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF_%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نژاد آریایی">نژاد آریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Melanin_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melanin theory (صفحه وجود ندارد)">Melanin theory</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trepanning&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trepanning (صفحه وجود ندارد)">Trepanning</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%81%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="یوفوشناسی">یوفوشناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vertebral_subluxation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vertebral subluxation (صفحه وجود ندارد)">Vertebral subluxation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Voice_stress_analysis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voice stress analysis (صفحه وجود ندارد)">Voice stress analysis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87_%D8%A2%D8%A8" title="حافظه آب">حافظه آب</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ترویج<br />شبه علم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%88_%D9%88%DB%8C%DA%A9%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AF" title="اندرو ویکفیلد">اندرو ویکفیلد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%BE%D8%A7%DA%A9_%DA%86%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A7" title="دیپاک چوپرا">دیپاک چوپرا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gaia,_Inc.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gaia, Inc. (صفحه وجود ندارد)">Gaia, Inc.</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3_%DA%AF%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%86" title="ماکس گرسون">ماکس گرسون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Goop_(company)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Goop (company) (صفحه وجود ندارد)">Goop (company)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nicholas_Gonzalez_(physician)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nicholas Gonzalez (physician) (صفحه وجود ندارد)">Nicholas Gonzalez</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DB%8C_%D9%85%DA%A9%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="جنی مک‌کارتی">جنی مک‌کارتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%84" title="تئودور مورل">تئودور مورل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hans_Alfred_Nieper&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans Alfred Nieper (صفحه وجود ندارد)">Hans Alfred Nieper</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AA_%D8%A2%D8%B2" class="mw-redirect" title="محمت آز">محمت آز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=William_Donald_Kelley&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Donald Kelley (صفحه وجود ندارد)">William Donald Kelley</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوعات مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bourgeois_pseudoscience&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bourgeois pseudoscience (صفحه وجود ندارد)">Bourgeois pseudoscience</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Demarcation_problem&action=edit&redlink=1" class="new" title="Demarcation problem (صفحه وجود ندارد)">Demarcation problem</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="روش علمی">روش علمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Suppressed_research_in_the_Soviet_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suppressed research in the Soviet Union (صفحه وجود ندارد)">Suppressed research in the Soviet Union</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C" title="طب سنتی">طب سنتی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">منابع</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82_%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="کمیته تحقیق شک‌گرایانه">کمیته تحقیق شک‌گرایانه</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cults_of_Unreason&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cults of Unreason (صفحه وجود ندارد)">Cults of Unreason</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Encyclopedia_of_Pseudoscience:_From_Alien_Abductions_to_Zone_Therapy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encyclopedia of Pseudoscience: From Alien Abductions to Zone Therapy (صفحه وجود ندارد)">Encyclopedia of Pseudoscience</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Fads_and_Fallacies_in_the_Name_of_Science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fads and Fallacies in the Name of Science (صفحه وجود ندارد)">Fads and Fallacies in the Name of Science</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Fortean_Times&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fortean Times (صفحه وجود ندارد)">Fortean Times</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C_%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="بنیاد آموزشی جیمز رندی">بنیاد آموزشی جیمز رندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quackwatch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quackwatch (صفحه وجود ندارد)">Quackwatch</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82_%D8%B4%DA%A9%D8%A7%DA%A9" title="محقق شکاک">محقق شکاک</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Natural_History_of_Quackery&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Natural History of Quackery (صفحه وجود ندارد)">The Natural History of Quackery</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Psychology_of_the_Occult&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Psychology of the Occult (صفحه وجود ندارد)">The Psychology of the Occult</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Ragged_Edge_of_Science&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Ragged Edge of Science (صفحه وجود ندارد)">The Ragged Edge of Science</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Skeptic_Encyclopedia_of_Pseudoscience&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Skeptic Encyclopedia of Pseudoscience (صفحه وجود ندارد)">The Skeptic Encyclopedia of Pseudoscience</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="واژه‌نامه شک‌گرا">واژه‌نامه شک‌گرا</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><b><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="فهرست موضوعات مشخص‌شده به عنوان شبه‌علم">فهرست موضوعات مشخص‌شده به عنوان شبه‌علم</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐976d8f46b‐7ztl6 Cached time: 20250124201209 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.215 seconds Real time usage: 0.291 seconds Preprocessor visited node count: 684/1000000 Post‐expand include size: 37228/2097152 bytes Template argument size: 1527/2097152 bytes Highest expansion depth: 8/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 23758/5000000 bytes Lua time usage: 0.132/10.000 seconds Lua memory usage: 2474964/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 237.107 1 -total 34.15% 80.967 1 الگو:پانویس 33.66% 79.805 1 الگو:فراهنجار 32.44% 76.924 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists 24.53% 58.157 1 الگو:یادکرد_وب 14.80% 35.095 1 الگو:شبه‌علم 14.43% 34.222 1 الگو:برای 13.53% 32.090 1 الگو:Navbox 2.02% 4.780 1 الگو:سخ 1.66% 3.935 2 الگو:ISBN --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:1569:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250124201209 and revision id 38024196. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فراهنجار&oldid=38024196">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فراهنجار&oldid=38024196</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="رده:فراهنجار">فراهنجار</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87" title="رده:تئوری حاشیه">تئوری حاشیه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="رده:شبه‌فیزیک">شبه‌فیزیک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:فراروانشناسی">فراروانشناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B1%DB%B9%DB%B2%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:نوواژه‌های دهه ۱۹۲۰ (میلادی)">نوواژه‌های دهه ۱۹۲۰ (میلادی)</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">ردهٔ پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86" title="رده:صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان">صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۶ اکتبر ۲۰۲۳ ساعت ۰۷:۰۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">فراهنجار</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>۴۵ زبان</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>افزودن مبحث</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-xq45r","wgBackendResponseTime":121,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.215","walltime":"0.291","ppvisitednodes":{"value":684,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":37228,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1527,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23758,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 237.107 1 -total"," 34.15% 80.967 1 الگو:پانویس"," 33.66% 79.805 1 الگو:فراهنجار"," 32.44% 76.924 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 24.53% 58.157 1 الگو:یادکرد_وب"," 14.80% 35.095 1 الگو:شبه‌علم"," 14.43% 34.222 1 الگو:برای"," 13.53% 32.090 1 الگو:Navbox"," 2.02% 4.780 1 الگو:سخ"," 1.66% 3.935 2 الگو:ISBN"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.132","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2474964,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-976d8f46b-7ztl6","timestamp":"20250124201209","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0641\u0631\u0627\u0647\u0646\u062c\u0627\u0631","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q332102","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q332102","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-29T07:44:39Z","dateModified":"2023-10-06T07:06:10Z"}</script> </body> </html>