CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="be" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Новы час — Вікіпедыя</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","студзень","люты","сакавік","красавік","Май","чэрвень","ліпень","жнівень","верасень","кастрычнік","лістапад","снежань"],"wgRequestId":"9eed0f7c-6062-4ab9-964b-1654182f17b1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Новы_час","wgTitle":"Новы час","wgCurRevisionId":4924348,"wgRevisionId":4924348,"wgArticleId":340330,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы","Новы час"],"wgPageViewLanguage":"be","wgPageContentLanguage":"be","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Новы_час","wgRelevantArticleId":340330,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":4924348,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"be","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"be"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q3281534","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.edittop","ext.gadget.collapserefs","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.navboxNavigation","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.Statistics","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin", "mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=be&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=be&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=be&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Новы час — Вікіпедыя"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//be.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Правіць" href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Вікіпедыя (be)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//be.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.be"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Вікіпедыя струмень Atom" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChanges&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Новы_час rootpage-Новы_час skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Перайсці да зместу</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Праект"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Галоўнае меню" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Галоўнае меню" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Галоўнае меню</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Галоўнае меню</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">схаваць</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Навігацыя </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Адкрыць Галоўную старонку [z]" accesskey="z"><span>Галоўная старонка</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Пра праект, чым можна заняцца, дзе што шукаць"><span>Супольнасць</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChanges" title="Пералік нядаўніх змяненняў у віксе. [r]" accesskey="r"><span>Апошнія змены</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:NewPages"><span>Новыя старонкі</span></a></li><li id="n-Village-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC"><span>Форум</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Random" title="Паказаць выпадковую старонку [x]" accesskey="x"><span>Выпадковая старонка</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0" title="Дзе можна атрымаць тлумачэнні."><span>Даведка</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%BF%D1%80%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96"><span>Паведаміць пра памылку</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:SpecialPages"><span>Адмысловыя старонкі</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Вікіпедыя" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-be.svg" style="width: 7.625em; height: 1.3125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-be.svg" width="117" height="12" style="width: 7.3125em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Знайсці ў Вікіпедыі [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пошук</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Шукаць у Вікіпедыі" aria-label="Шукаць у Вікіпедыі" autocapitalize="sentences" title="Знайсці ў Вікіпедыі [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Адмысловае:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пошук</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Асабістыя інструменты"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Выгляд"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Выгляд" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Выгляд</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=be.wikipedia.org&uselang=be" class=""><span>Ахвяраваць</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CreateAccount&returnto=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Вам прапануецца стварыць уліковы запіс і ўвайсці ў сістэму, але гэта не абавязкова" class=""><span>Стварыць уліковы запіс</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UserLogin&returnto=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Вам прапануецца ўвайсці ў сістэму, але гэта неабавязкова. [o]" accesskey="o" class=""><span>Увайсці</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Больш магчымасцей" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Асабістыя інструменты" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Асабістыя інструменты</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Меню ўдзельніка" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=be.wikipedia.org&uselang=be"><span>Ахвяраваць</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CreateAccount&returnto=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Вам прапануецца стварыць уліковы запіс і ўвайсці ў сістэму, але гэта не абавязкова"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Стварыць уліковы запіс</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UserLogin&returnto=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Вам прапануецца ўвайсці ў сістэму, але гэта неабавязкова. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Увайсці</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Старонкі для ананімных рэдактараў <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0:%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0" aria-label="Даведацца больш пра праўку"><span>даведацца больш</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:MyContributions" title="Спіс правак, зробленых з гэтага IP-адраса [y]" accesskey="y"><span>Уклад</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:MyTalk" title="Размовы пра праўкі, зробленыя з гэтага IP-адраса [n]" accesskey="n"><span>Размовы</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Праект"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Змест" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Змест</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">схаваць</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Пачатак</div> </a> </li> <li id="toc-Перыядызацыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Перыядызацыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Перыядызацыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Перыядызацыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Вялікія_геаграфічныя_адкрыцці" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Вялікія_геаграфічныя_адкрыцці"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Вялікія геаграфічныя адкрыцці</span> </div> </a> <ul id="toc-Вялікія_геаграфічныя_адкрыцці-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Каланізацыя_Амерыкі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Каланізацыя_Амерыкі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Каланізацыя Амерыкі</span> </div> </a> <ul id="toc-Каланізацыя_Амерыкі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Рэфармацыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Рэфармацыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Рэфармацыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Рэфармацыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ангельская_рэвалюцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ангельская_рэвалюцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ангельская рэвалюцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Ангельская_рэвалюцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Вайна_за_незалежнасць_ЗША" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Вайна_за_незалежнасць_ЗША"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Вайна за незалежнасць ЗША</span> </div> </a> <ul id="toc-Вайна_за_незалежнасць_ЗША-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Прамысловая_рэвалюцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Прамысловая_рэвалюцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Прамысловая рэвалюцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Прамысловая_рэвалюцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Вялікая_французская_рэвалюцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Вялікая_французская_рэвалюцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Вялікая французская рэвалюцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Вялікая_французская_рэвалюцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Напалеонаўскія_войны" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Напалеонаўскія_войны"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Напалеонаўскія войны</span> </div> </a> <ul id="toc-Напалеонаўскія_войны-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Венскі_кангрэс" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Венскі_кангрэс"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Венскі кангрэс</span> </div> </a> <ul id="toc-Венскі_кангрэс-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Паўстанне_дзекабрыстаў" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Паўстанне_дзекабрыстаў"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Паўстанне дзекабрыстаў</span> </div> </a> <ul id="toc-Паўстанне_дзекабрыстаў-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Першая_опіумная_вайна" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Першая_опіумная_вайна"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Першая опіумная вайна</span> </div> </a> <ul id="toc-Першая_опіумная_вайна-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Паўстанне_сіпаяў" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Паўстанне_сіпаяў"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Паўстанне сіпаяў</span> </div> </a> <ul id="toc-Паўстанне_сіпаяў-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Грамадзянская_вайна_ў_ЗША" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Грамадзянская_вайна_ў_ЗША"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Грамадзянская вайна ў ЗША</span> </div> </a> <ul id="toc-Грамадзянская_вайна_ў_ЗША-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Першая_сусветная_вайна" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Першая_сусветная_вайна"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Першая сусветная вайна</span> </div> </a> <ul id="toc-Першая_сусветная_вайна-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Лютаўская_рэвалюцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Лютаўская_рэвалюцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Лютаўская рэвалюцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Лютаўская_рэвалюцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Кастрычніцкая_рэвалюцыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Кастрычніцкая_рэвалюцыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Кастрычніцкая рэвалюцыя</span> </div> </a> <ul id="toc-Кастрычніцкая_рэвалюцыя-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Перадзел_свету" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Перадзел_свету"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>Перадзел свету</span> </div> </a> <ul id="toc-Перадзел_свету-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Зноскі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Зноскі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">19</span> <span>Зноскі</span> </div> </a> <ul id="toc-Зноскі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Змест" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Змест" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Пераключыць змест" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Пераключыць змест</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Новы час</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Перайсці да артыкула на іншай мове. Даступны на 69 мовах." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-69" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">69 моў</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Neuzeit" title="Neuzeit – швейцарская нямецкая" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Neuzeit" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="швейцарская нямецкая" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB" title="العصر الحديث – арабская" lang="ar" hreflang="ar" data-title="العصر الحديث" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабская" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCasir_tarix" title="Müasir tarix – азербайджанская" lang="az" hreflang="az" data-title="Müasir tarix" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайджанская" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مودرن تاریخ – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مودرن تاریخ" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Neizeid" title="Neizeid – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Neizeid" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Новы час – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Новы час" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5" title="Ново време – балгарская" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ново време" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="балгарская" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A7%E0%A7%81%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="আধুনিক ইতিহাস – бенгальская" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আধুনিক ইতিহাস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгальская" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B2ria_moderna" title="Història moderna – каталанская" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Història moderna" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанская" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Novov%C4%9Bk" title="Novověk – чэшская" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Novověk" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чэшская" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C4%95%D0%BD%C4%95_%D0%B2%C4%83%D1%85%C4%83%D1%82" title="Çĕнĕ вăхăт – чувашская" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Çĕнĕ вăхăт" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашская" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Nyere_tid_(historisk_periode)" title="Nyere tid (historisk periode) – дацкая" lang="da" hreflang="da" data-title="Nyere tid (historisk periode)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Neuzeit" title="Neuzeit – нямецкая" lang="de" hreflang="de" data-title="Neuzeit" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="нямецкая" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Tarixo_modern" title="Tarixo modern – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Tarixo modern" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B7_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Νεότερη εποχή – грэчаская" lang="el" hreflang="el" data-title="Νεότερη εποχή" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грэчаская" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Modern_era" title="Modern era – англійская" lang="en" hreflang="en" data-title="Modern era" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англійская" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Moderna_epoko" title="Moderna epoko – эсперанта" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Moderna epoko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанта" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Historia_moderna" title="Historia moderna – іспанская" lang="es" hreflang="es" data-title="Historia moderna" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="іспанская" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Uusaeg" title="Uusaeg – эстонская" lang="et" hreflang="et" data-title="Uusaeg" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстонская" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Historia_modernoa" title="Historia modernoa – баскская" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Historia modernoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскская" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86" title="دوره مدرن – фарсі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دوره مدرن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="фарсі" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Uusi_aika" title="Uusi aika – фінская" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Uusi aika" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фінская" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Vahts%C3%B5n%C3%B5_aig" title="Vahtsõnõ aig – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Vahtsõnõ aig" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_moderne" title="Histoire moderne – французская" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Histoire moderne" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французская" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Neitidj" title="Neitidj – паўночнафрызская" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Neitidj" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="паўночнафрызская" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Storie_moderne" title="Storie moderne – фрыульская" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Storie moderne" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="фрыульская" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Zamanin_Zamani" title="Zamanin Zamani – хауса" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Zamanin Zamani" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хауса" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%A2%D7%AA_%D7%94%D7%97%D7%93%D7%A9%D7%94" title="העת החדשה – іўрыт" lang="he" hreflang="he" data-title="העת החדשה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="іўрыт" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="आधुनिक इतिहास – хіндзі" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आधुनिक इतिहास" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хіндзі" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Novi_vijek" title="Novi vijek – харвацкая" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Novi vijek" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="харвацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Tan_mod%C3%A8n" title="Tan modèn – гаіцянская крэольская" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Tan modèn" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаіцянская крэольская" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%9Ajkor" title="Újkor – венгерская" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Újkor" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерская" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6" title="Նոր շրջան – армянская" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Նոր շրջան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянская" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Zaman_modern" title="Zaman modern – інданезійская" lang="id" hreflang="id" data-title="Zaman modern" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="інданезійская" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/N%C3%BD%C3%B6ld" title="Nýöld – ісландская" lang="is" hreflang="is" data-title="Nýöld" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ісландская" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%BF%91%E7%8F%BE%E4%BB%A3" title="近現代 – японская" lang="ja" hreflang="ja" data-title="近現代" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японская" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%9D" title="ახალი დრო – грузінская" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ახალი დრო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузінская" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Жаңа заман – казахская" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жаңа заман" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казахская" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B7%BC%EB%8C%80%EC%82%AC" title="근대사 – карэйская" lang="ko" hreflang="ko" data-title="근대사" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="карэйская" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Serdema_n%C3%BB" title="Serdema nû – курдская" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Serdema nû" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдская" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Aevum_modernum" title="Aevum modernum – лацінская" lang="la" hreflang="la" data-title="Aevum modernum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="лацінская" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%8D%E0%BA%B8%E0%BA%81%E2%80%8B%E0%BA%AA%E0%BA%B0%E2%80%8B%E0%BB%84%E0%BA%AB%E0%BA%A1%E2%80%8B" title="ຍຸກສະໄຫມ – лаоская" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຍຸກສະໄຫມ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="лаоская" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Zaman_modern" title="Zaman modern – мінангкабау" lang="min" hreflang="min" data-title="Zaman modern" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="мінангкабау" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%A8_%E0%B4%9A%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="നവീന ചരിത്രം – малаялам" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നവീന ചരിത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Nutiet" title="Nutiet – ніжненямецкая" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Nutiet" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ніжненямецкая" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%97" title="आधुनिक युग – неўары" lang="new" hreflang="new" data-title="आधुनिक युग" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="неўары" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_tijd" title="Nieuwe tijd – нідэрландская" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Nieuwe tijd" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нідэрландская" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1%D9%8A_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87" title="عصري دوره – пушту" lang="ps" hreflang="ps" data-title="عصري دوره" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Epoca_modern%C4%83" title="Epoca modernă – румынская" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Epoca modernă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынская" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F" title="Новое время – руская" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Новое время" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="руская" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B2%D1%96%D0%BA" title="Нововік – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Нововік" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Novi_vijek" title="Novi vijek – сербскахарвацкая" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Novi vijek" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскахарвацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Modern_history" title="Modern history – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Modern history" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Novovek" title="Novovek – славацкая" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Novovek" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="славацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Novi_vek" title="Novi vek – славенская" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Novi vek" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="славенская" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Periudha_moderne" title="Periudha moderne – албанская" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Periudha moderne" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанская" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D1%98%D0%B5%D0%BA" title="Нови вијек – сербская" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Нови вијек" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербская" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Modern_historia" title="Modern historia – шведская" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Modern historia" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведская" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/ayza-nisamihmihcaan_a_nasulitan" title="ayza-nisamihmihcaan a nasulitan – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="ayza-nisamihmihcaan a nasulitan" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%AE%E0%AF%88%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B2_%E0%AE%B5%E0%AE%B0%E0%AE%B2%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%81" title="புதுமைக்கால வரலாறு – тамільская" lang="ta" hreflang="ta" data-title="புதுமைக்கால வரலாறு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамільская" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88" title="สมัยใหม่ – тайская" lang="th" hreflang="th" data-title="สมัยใหม่" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайская" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D2%A3%D0%B0_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Яңа заман – татарская" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Яңа заман" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарская" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Нова історія – украінская" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Нова історія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украінская" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Yangi_tarix" title="Yangi tarix – узбекская" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Yangi tarix" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбекская" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Lịch sử hiện đại – в’етнамская" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lịch sử hiện đại" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="в’етнамская" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kaagi_moderno" title="Kaagi moderno – варай" lang="war" hreflang="war" data-title="Kaagi moderno" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%BE%E4%BB%A3%E5%8F%B2" title="現代史 – кітайская" lang="zh" hreflang="zh" data-title="現代史" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кітайская" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hi%C4%81n-t%C4%81i" title="Hiān-tāi – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hiān-tāi" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%BE%E4%BB%A3%E5%8F%B2" title="現代史 – кантонскі дыялект кітайскай" lang="yue" hreflang="yue" data-title="現代史" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонскі дыялект кітайскай" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3281534#sitelinks-wikipedia" title="Правіць міжмоўныя спасылкі" class="wbc-editpage">Правіць спасылкі</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Прасторы назваў"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Паказаць уласна змест старонкі [c]" accesskey="c"><span>Старонка</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B:%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Размовы пра змест гэтай старонкі (няма такой старонкі) [t]" accesskey="t"><span>Размовы</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Змяніць моўны варыянт" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">беларуская</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Віды"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81"><span>Чытаць</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit" title="Правіць старонку [v]" accesskey="v"><span>Правіць</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit" title="Правіць зыходны код гэтай старонкі [e]" accesskey="e"><span>Правіць зыходнік</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=history" title="Ранейшыя версіі гэтай старонкі. [h]" accesskey="h"><span>Паказаць гісторыю</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Інструменты" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Інструменты</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Інструменты</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">схаваць</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Больш магчымасцей" > <div class="vector-menu-heading"> Дзеянні </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81"><span>Чытаць</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit" title="Правіць старонку [v]" accesskey="v"><span>Правіць</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit" title="Правіць зыходны код гэтай старонкі [e]" accesskey="e"><span>Правіць зыходнік</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=history"><span>Паказаць гісторыю</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Агульныя </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:WhatLinksHere/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Спіс вікістаронак, якія спасылаюцца сюды [j]" accesskey="j"><span>Сюды спасылаюцца</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChangesLinked/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" rel="nofollow" title="Нядаўнія змены ў старонках, на якія спасылаецца гэтая старонка [k]" accesskey="k"><span>Звязаныя праўкі</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&oldid=4924348" title="Нязменная спасылка на гэтую версію гэтай старонкі"><span>Нязменная спасылка</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=info" title="Больш звестак пра гэту старонку"><span>Звесткі пра старонку</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CiteThisPage&page=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&id=4924348&wpFormIdentifier=titleform" title="Інфармацыя пра тое, як цытаваць гэтую старонку"><span>Цытаваць гэту старонку</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fbe.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259D%25D0%25BE%25D0%25B2%25D1%258B_%25D1%2587%25D0%25B0%25D1%2581"><span>Атрымаць скарочаны URL-адрас</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fbe.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%259D%25D0%25BE%25D0%25B2%25D1%258B_%25D1%2587%25D0%25B0%25D1%2581"><span>Спампаваць QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Друк/экспарт </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D1%87%D0%B0%D1%81"><span>Стварыць кнігу</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:DownloadAsPdf&page=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=show-download-screen"><span>Спампаваць як PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&printable=yes" title="Друкавальная версія гэтай старонкі [p]" accesskey="p"><span>Для друку</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> У іншых праектах </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Modern_period" hreflang="en"><span>Вікісховішча</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3281534" title="Спасылка на звязаны элемент рэпазітара даных [g]" accesskey="g"><span>Элемент Вікіданых</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Выгляд"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Выгляд</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">схаваць</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="be" dir="ltr"><div class="hatnote navigation-not-searchable noprint dabhide">У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81_(%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%96)" class="mw-disambig" title="Новы час (значэнні)">Новы час (значэнні)</a>.</div> <p><b>Новы час</b> (ці новая гісторыя) — перыяд у гісторыі чалавецтва, які знаходзіцца паміж <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B2%D0%B5%D1%87%D1%87%D0%B0" class="mw-redirect" title="Сярэднявечча">Сярэднявеччам</a> і <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%BE%D1%9E%D1%88%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Найноўшы час">Найноўшым часам</a>. У дадзены адрэзак часу адбываецца ўзнікненне новай цывілізацыі, новай сістэмы адносін і маштабная экспансія <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Заходняя Еўропа">Заходняй Еўропы</a> ў іншыя раёны свету. Гэты адрэзак перыяду сусветнай гісторыі характарызуецца каланізацыяй і беспрэцэдэнтнай спробай Іспанскай і Брытанскай імперый падпарадкаваць сябе і сваім інтарэсам увесь свет. Гэты працэс суправаджаўся масавым знішчэннем карэннога насельніцтва Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, а таксама узнікненнем рабства для шматлікіх афрыканскіх народаў. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Перыядызацыя"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D1.8B.D1.8F.D0.B4.D1.8B.D0.B7.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Перыядызацыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=1" title="Правіць раздзел: Перыядызацыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=1" title="Правіць зыходнік раздзела: Перыядызацыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Для Гегеля Новы час (ням. Die neue Zeit) пачынаецца з Рэфармацыі. </p><p>Пачатак Новага часу звязвалі з ангельскай рэвалюцыяй сярэдзіны XVII стагоддзя,<sup id="cite_ref-Маныкин4_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Маныкин4-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Рэфармацыя">Рэфармацыяй</a> (1517), адкрыццём іспанцамі у 1492 годзе <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Новы Свет">Новага Свету</a><sup id="cite_ref-Маныкин4_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Маныкин4-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> і падзеннем Канстанцінопаля (1453). </p><p>Разгляд падзей, звязаных з Новым часам, завяршаецца <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Першая сусветная вайна">Першай сусветнай вайной</a> (1914—1918)<sup id="cite_ref-Маныкин6_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Маныкин6-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Ўнутры эпохі Новага часу звычайна вылучаюцца два подэтапа, іх мяжой служыць канчатак <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Напалеонаўскія войны">Напалеонаўскіх войнаў</a> і пачатак працы <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81" title="Венскі кангрэс">Венскага кангрэса</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Вялікія_геаграфічныя_адкрыцці"><span id=".D0.92.D1.8F.D0.BB.D1.96.D0.BA.D1.96.D1.8F_.D0.B3.D0.B5.D0.B0.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.84.D1.96.D1.87.D0.BD.D1.8B.D1.8F_.D0.B0.D0.B4.D0.BA.D1.80.D1.8B.D1.86.D1.86.D1.96"></span>Вялікія геаграфічныя адкрыцці</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=2" title="Правіць раздзел: Вялікія геаграфічныя адкрыцці" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=2" title="Правіць зыходнік раздзела: Вялікія геаграфічныя адкрыцці"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Адной з самых важных змен стала пашырэнне вядомай еўрапейцам тэрыторыі культурнай <a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B0" title="Айкумена">айкумены</a>. За вельмі кароткі перыяд (канец XV стагоддзя- пачатак XVI стагоддзя) еўрапейскія мараплаўцы абмінулі <a href="/wiki/%D0%90%D1%84%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Афрыка">Афрыку</a>, праклалі марскі шлях у <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D1%8F" title="Індыя">Індыю</a>, адкрылі новы кантынент — <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Амерыка">Амерыку</a> і здзейснілі кругасветнае плаванне. Характэрна, што менавіта адкрыццё <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1" class="mw-redirect" title="Калумб">Калумбам</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Амерыка">Амерыкі</a> (1492 г.) прынята лічыць сімвалічным заканчэннем Сярэдніх стагоддзяў. </p><p>Гэтыя вандроўкі былі б немагчымы без перадумоў, галоўнымі з якіх з’яўляюцца: вынаходства <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D1%81" title="Компас">компаса</a> і стварэнне судна, здольнага пераадольваць велізарныя адлегласці ў адкрытым моры. Цікава, што першае з гэтых вынаходак зроблена задоўга да наступлення Новага часу. </p><p>Так, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D1%81" title="Компас">компас</a> быў вынайдзены ў <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Кітай">Кітаі</a> яшчэ ў III стагоддзі да н. э. (Праўда, гэты тып компаса, які ўяўляў сабой намагнічаны металічны прадмет, які ляжыць на адпаліраванай пласціне ў форме разліўнога лыжкі, быў непрыдатны для мараходства), аднак новае вынаходніцтва пранікла ў Еўропу толькі ў XIII стагоддзі праз пасярэдніцтва <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%8B" title="Арабы">арабаў</a>, якія пачалі ўжываць <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D1%81" title="Компас">компас</a> у XII стагоддзі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Каланізацыя_Амерыкі"><span id=".D0.9A.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D0.BD.D1.96.D0.B7.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F_.D0.90.D0.BC.D0.B5.D1.80.D1.8B.D0.BA.D1.96"></span>Каланізацыя Амерыкі</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=3" title="Правіць раздзел: Каланізацыя Амерыкі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=3" title="Правіць зыходнік раздзела: Каланізацыя Амерыкі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каланізацыя Амерыкі (няма такой старонкі)">Каланізацыя Амерыкі</a> — гэта працяглы працэс заваёвы еўрапейцамі тэрыторыі Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, які праходзіў з моманту адкрыцця гэтай частцы света ў 1492 годзе да канца XVIII стагоддзя. </p><p>Еўрапейская <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Каланізацыя">каланізацыя</a> прывяла да трагедыі бяспрыкладных і беспрэцэдэнтных маштабаў: змяншэння колькасці насельніцтва Амерыкі ў выніку дзеянняў еўрапейскіх каланізатараў і іх нашчадкаў (у тым ліку выміранне ад занесеных імі хвароб) з моманту яе адкрыцця <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%BE%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BC%D0%B1" title="Хрыстафор Калумб">Хрыстафорам Калумбам</a> у 1492 годзе і да канца XX стагоддзя склала, як мяркуецца, 100 мільёнаў чалавек карэннага насельніцтва Амерыкі<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Да сярэдзіны XVI стагоддзя дамінаванне <a href="/wiki/%D0%86%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Іспанія">Іспаніі</a> на амерыканскім кантыненце было амаль абсалютным, каланіяльныя ўладанні, якія распасцерліся ад мыса Горн да Нью-Мексіка, прыносілі велізарныя даходы каралеўскай казне. Спробы іншых еўрапейскіх дзяржаў заснаваць калоніі ў Амерыцы не ўвянчаліся прыкметнымі поспехамі. </p><p>Але ў той жа час стаў змяняцца баланс сіл у <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Стары Свет">Старым Свеце</a>: каралі трацілі патокі срэбра і золата з калоній, і мала цікавіліся гаспадаркай метраполіі, якая пад цяжарам неэфектыўнага, карумпаванага адміністрацыйнага апарата, клерыкальнага засілля і адсутнасці стымулаў да мадэрнізацыі стала ўсё больш адставаць ад эканомікі <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Англія">Англіі</a>. <a href="/wiki/%D0%86%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Іспанія">Іспанія</a> паступова страчвала статус галоўнай еўрапейскай дзяржавы. Шматгадовая вайна ў <a href="/wiki/%D0%9D%D1%96%D0%B4%D1%8D%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B" title="Нідэрланды">Нідэрландах</a>, велізарныя сродкі, якія выдаткоўваюцца на барацьбу з Рэфармацыяй па ўсёй Еўропе, канфлікт з Англіяй паскорылі закат Іспаніі. Апошняй кропляй стала гібель Непераможнай Армады ў 1588 годзе. Пасля таго, як ангельскія адміралы, а ў большай ступені жорсткі шторм разграмілі самы буйны флот таго часу, Іспанія адышла ў цень, ніколі больш не акрыяўшы ад гэтага ўдару. </p><p>Лідарства ў «эстафеце» каланізацыі перайшло да <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Англія">Англіі</a>, <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Францыя">Францыі</a> і <a href="/wiki/%D0%9D%D1%96%D0%B4%D1%8D%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B" title="Нідэрланды">Нідэрландаў</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Рэфармацыя"><span id=".D0.A0.D1.8D.D1.84.D0.B0.D1.80.D0.BC.D0.B0.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Рэфармацыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=4" title="Правіць раздзел: Рэфармацыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=4" title="Правіць зыходнік раздзела: Рэфармацыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Рэфармацыя">Рэфармацыя</a> (лац. Reformatio — выпраўленне, ператварэнне, пераўтварэнне, рэфармаванне) — шырокі рэлігійны і грамадска-палітычны рух у Заходняй і Цэнтральнай Еўропе XVI — пачатку XVII стагоддзя, накіраваны на рэфармаванне каталіцкага хрысціянства ў адпаведнасці з Бібліяй. </p><p>Вынікі рэфармацыйнага руху немагчыма ахарактарызаваць адназначна. З аднаго боку, каталіцкі свет, які аб’ядноўваў ўсе народы Заходняй Еўропы пад духоўным кіраўніцтвам папы рымскага, спыніў існаванне. Адзіная каталіцкая царква была заменена мноствам нацыянальных цэркваў, якія часта знаходзіліся ў залежнасці ад свецкіх кіраўнікоў, тады як раней клірыкі маглі апеляваць да папы ў якасці арбітра. З іншага боку, нацыянальныя царквы спрыялі росту нацыянальнай свядомасці народаў Еўропы. Пры гэтым істотна падвысіўся культурны і адукацыйны ўзровень жыхароў Паўночнай Еўропы, якая да гэтага была як бы ускраінай Хрысціянскага Свету — неабходнасць вывучэння Бібліі прыводзіла да росту як пачатковых навучальных устаноў (у асноўным у форме царкоўна-прыходскіх школ), так і вышэйшых, што выявілася ў стварэнні універсітэтаў для падрыхтоўкі кадраў нацыянальнай царквы. Для некаторых моў спецыяльна была распрацавана пісьменнасць, каб мець магчымасць выдаваць на іх Біблію. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ангельская_рэвалюцыя"><span id=".D0.90.D0.BD.D0.B3.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.80.D1.8D.D0.B2.D0.B0.D0.BB.D1.8E.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Ангельская рэвалюцыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=5" title="Правіць раздзел: Ангельская рэвалюцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=5" title="Правіць зыходнік раздзела: Ангельская рэвалюцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F_XVII_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ангельская рэвалюцыя XVII стагоддзя (няма такой старонкі)">Ангельская рэвалюцыя XVII стагоддзя</a> (вядомая таксама як ангельская грамадзянская вайна, у Англіі — «Слаўная рэвалюцыя») — працэс пераходу ў Англіі ад абсалютнай манархіі да канстытуцыйнай, пры якой улада караля абмежавана уладай парламента, таксама гарантаваны грамадзянскія свабоды. Рэвалюцыя адкрыла шлях да прамысловага перавароту ў Англіі і капіталістычнага развіцця краіны. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Вайна_за_незалежнасць_ЗША"><span id=".D0.92.D0.B0.D0.B9.D0.BD.D0.B0_.D0.B7.D0.B0_.D0.BD.D0.B5.D0.B7.D0.B0.D0.BB.D0.B5.D0.B6.D0.BD.D0.B0.D1.81.D1.86.D1.8C_.D0.97.D0.A8.D0.90"></span>Вайна за незалежнасць ЗША</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=6" title="Правіць раздзел: Вайна за незалежнасць ЗША" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=6" title="Правіць зыходнік раздзела: Вайна за незалежнасць ЗША"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%B7%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Вайна за незалежнасць ЗША">Вайна за незалежнасць ЗША</a> (1775—1783) — вайна паміж Вялікабрытаніяй і лаялістамі (лаяльнымі законнаму ураду брытанскай кароны) з аднаго боку і рэвалюцыянерамі 13 брытанскіх калоній (патрыётамі) з другога, якія абвясьцілі сваю незалежнасць ад Вялікабрытаніі як самастойнае саюзную дзяржаву ў 1776 годзе. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Прамысловая_рэвалюцыя"><span id=".D0.9F.D1.80.D0.B0.D0.BC.D1.8B.D1.81.D0.BB.D0.BE.D0.B2.D0.B0.D1.8F_.D1.80.D1.8D.D0.B2.D0.B0.D0.BB.D1.8E.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Прамысловая рэвалюцыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=7" title="Правіць раздзел: Прамысловая рэвалюцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=7" title="Правіць зыходнік раздзела: Прамысловая рэвалюцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" class="mw-redirect" title="Прамысловая рэвалюцыя">Прамысловая рэвалюцыя</a> — пераход ад ручной працы да машыннай, ад мануфактуры да фабрыкі; пераход ад пераважна аграрнай эканомікі да індустрыяльнай вытворчасці, у выніку якога адбылася трансфармацыя аграрнага грамадства ў індустрыяльнае. </p><p>Прамысловы пераварот адбываўся ў розных краінах не адначасова, але ў цэлым можна лічыць, што перыяд, калі адбываліся гэтыя змены, пачынаўся ад другой паловы XVIII стагоддзя і працягваўся на працягу XIX стагоддзя. Характэрнай рысай прамысловай рэвалюцыі з’яўляецца імклівы рост вытворчых сіл на базе буйной машыннай індустрыі і зацвярджэнне капіталізму ў якасці пануючай сусветнай сістэмы гаспадаркі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Вялікая_французская_рэвалюцыя"><span id=".D0.92.D1.8F.D0.BB.D1.96.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.84.D1.80.D0.B0.D0.BD.D1.86.D1.83.D0.B7.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.80.D1.8D.D0.B2.D0.B0.D0.BB.D1.8E.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Вялікая французская рэвалюцыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=8" title="Правіць раздзел: Вялікая французская рэвалюцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=8" title="Правіць зыходнік раздзела: Вялікая французская рэвалюцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Вялікая французская рэвалюцыя">Вялікая французская рэвалюцыя</a> — найбуйнейшая трансфармацыя сацыяльнай і палітычнай сістэм Францыі, якая адбылася ў канцы XVIII стагоддзя, у выніку якой быў знішчаны стары парадак і Францыя з манархіі стала рэспублікай дэ-юрэ свабодных і роўных грамадзян. Дэвіз — Свабода, роўнасць, братэрства. Пачаткам рэвалюцыі стала ўзяцце Бастыліі 14 ліпеня 1789 года, а яе заканчэннем розныя гісторыкі лічаць 27 ліпеня 1794 (Тэрмідарыянскі пераварот) або 9 лістапада 1799 года (Пераварот 18 брюмера). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Напалеонаўскія_войны"><span id=".D0.9D.D0.B0.D0.BF.D0.B0.D0.BB.D0.B5.D0.BE.D0.BD.D0.B0.D1.9E.D1.81.D0.BA.D1.96.D1.8F_.D0.B2.D0.BE.D0.B9.D0.BD.D1.8B"></span>Напалеонаўскія войны</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=9" title="Правіць раздзел: Напалеонаўскія войны" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=9" title="Правіць зыходнік раздзела: Напалеонаўскія войны"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Напалеонаўскія войны">Напалеонаўскія войны</a> — войны, якія вяліся Напалеонам I з рознымі дзяржавамі Еўропы, калі ён быў Першым консулам і імператарам (лістапад 1799 — чэрвень 1815). У 1812 г. Напалеон са сваім войскам прыйшоў з вайной і на беларускую зямлю. Гэта вайна стала сапраўды вялікай трагедыяй для беларускага народа, які страціў у баях, ад голаду і разрухі мільён чалавек — кожнага чацвёртага <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>… </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Венскі_кангрэс"><span id=".D0.92.D0.B5.D0.BD.D1.81.D0.BA.D1.96_.D0.BA.D0.B0.D0.BD.D0.B3.D1.80.D1.8D.D1.81"></span>Венскі кангрэс</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=10" title="Правіць раздзел: Венскі кангрэс" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=10" title="Правіць зыходнік раздзела: Венскі кангрэс"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81" title="Венскі кангрэс">Венскі кангрэс</a> 1814—1815 гг. — агульнаеўрапейская канферэнцыя, падчас якой была выпрацавана сістэма дагавораў, накіраваных на аднаўленне феадальна-абсалютысцкіх манархій, разбураных французскай рэвалюцыі 1789 года і напалеонаўскімі войнамі, і былі вызначаны новыя межы дзяржаў Еўропы. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Паўстанне_дзекабрыстаў"><span id=".D0.9F.D0.B0.D1.9E.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D0.B5_.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.BA.D0.B0.D0.B1.D1.80.D1.8B.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.9E"></span>Паўстанне дзекабрыстаў</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=11" title="Правіць раздзел: Паўстанне дзекабрыстаў" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=11" title="Правіць зыходнік раздзела: Паўстанне дзекабрыстаў"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%9E" title="Паўстанне дзекабрыстаў">Паўстанне дзекабрыстаў</a> — спроба дзяржаўнага перавароту, якая адбылася ў Пецярбургу, сталіцы Расійскай імперыі, 14 (26) снежня 1825 года. Паўстанне было арганізавана групай дваран-аднадумцаў, многія з іх былі афіцэрамі гвардыі. Яны паспрабавалі выкарыстоўваць гвардзейскія часці для недапушчэння ўступлення на трон Мікалая I. Мэтай змоўшчыкаў было скасаваньне самадзяржаўя і адмена прыгоннага права. Паўстанне ашаламляльна адрознівалася ад змоў эпохі палацавых пераваротаў па сваіх мэтах і мела наймацнейшы рэзананс у расійскім грамадстве, аказаўшы значны паўплыў на грамадска-палітычнае жыццё. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Першая_опіумная_вайна"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D1.88.D0.B0.D1.8F_.D0.BE.D0.BF.D1.96.D1.83.D0.BC.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.B2.D0.B0.D0.B9.D0.BD.D0.B0"></span>Першая опіумная вайна</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=12" title="Правіць раздзел: Першая опіумная вайна" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=12" title="Правіць зыходнік раздзела: Першая опіумная вайна"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%BF%D1%96%D1%83%D0%BC%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Першая опіумная вайна">Першая опіумная вайна</a> 1840—1842 — вайна Вялікабрытаніі супраць імперыі Цын. Мэтай ангельскіх войскаў была абарона гандлёвых інтарэсаў Вялікабрытаніі ў Кітаі і пашырэнне гандлю, у першую чаргу опіюмам (адсюль назва), якому перашкаджала кітайская палітыка забароны марскі гандлю. </p><p>Англія змагла наладзіць масіраваную пастаўку опіуму на тэрыторыю Кітая, атрымліваючы велізарныя матэрыяльныя каштоўнасці, золата, срэбра і мех. Акрамя таго дасягалася і ваенна-стратэгічная мэта — разлажэнне кітайскай арміі, чынавенства, народа, страту імі волі да супраціву. У выніку, з мэтай пазбавіцца ад разбэшчвальнага ўплыву опіуму і выратавання краіны, кітайскі імператар ў 1839 годзе пачаў масіраваную аперацыю па канфіскацыі і знішчэнню запасаў опіюму ў Кантоне. </p><p>Каланіяльныя суда з грузам опіуму проста пачалі тапіць ў моры. Фактычна гэта была першая ў свеце спроба барацьбы з наркагандлем на ўзроўні дзяржавы. Лондан адрэагаваў вайной — пачаліся Опіумныя вайны, Кітай пацярпеў паразу і вымушаны быў прыняць кабальныя ўмовы ангельскай дзяржаўнай наркамафіі. Гэта прыносіла ангельскай эліце велізарныя прыбытку, у тым ліку і Брытанскай каралеўскай сям’і. Страты для Кітая былі страшныя: у наркатычным дурмане гінулі цэлыя пакаленні, плюс інтэлектуальная і фізічная дэградацыя народаў. Толькі ў 1905 годзе ўлады Кітая змаглі прыняць і пачаць выконваць праграму паэтапнай забароны опіуму. Да цяперашняга часу ў Кітаі самая жорсткая ў свеце антынаркатычная палітыка, а барацьба з наркотыкамі — найважнейшая задача дзяржавы. </p><p>Падсадзілі на опіум і ангельскіх працоўных — прыкладна 5 % насельніцтва Англіі<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Паўстанне_сіпаяў"><span id=".D0.9F.D0.B0.D1.9E.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D0.B5_.D1.81.D1.96.D0.BF.D0.B0.D1.8F.D1.9E"></span>Паўстанне сіпаяў</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=13" title="Правіць раздзел: Паўстанне сіпаяў" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=13" title="Правіць зыходнік раздзела: Паўстанне сіпаяў"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D1%81%D1%96%D0%BF%D0%B0%D1%8F%D1%9E" title="Паўстанне сіпаяў">Паўстанне сіпаяў</a> (таксама Індыйскае народнае паўстанне 1857—1859, Сіпайское паўстанне) — мяцеж індыйскіх салдат супраць унутреіндыйскай палітыкі ангельцаў у 1857—1859 гадах. Паўстанне пачалося на поўначы ад Бенгаліі да Пенджаба і ў цэнтральнай Індыі. Асноўная ініцыятыва была распачатая з боку арміі і незадоўга да гэтага адхілены ад улады махараджа, але ў некаторых абласцях яго падтрымалі сяляне, і яно ператварылася ў агульнае паўстанне. Дэлі быў захоплены паўстанцамі, аднак пазней быў акружаны і ўзяты англічанамі. Паўстанне паклала канец ўлады Брытанскай Ост-Індскай кампаніі і прывяло да замены прамым праўленнем ангельскай кароны. Паўстанне выклікала бурную хвалю самых разнастайных водгукаў, як у ангельскіх прэсе і літаратуры (уключаючы ультррасісцкія выказванні Чарльза Дзікенса), так і за яе межамі (асабліва ў Францыі), дзе пэўныя колы выказваліся за саюз з Расійскай імперыяй з мэтай выцяснення Вялікабрытаніі з Азіі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Грамадзянская_вайна_ў_ЗША"><span id=".D0.93.D1.80.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B4.D0.B7.D1.8F.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D0.B2.D0.B0.D0.B9.D0.BD.D0.B0_.D1.9E_.D0.97.D0.A8.D0.90"></span>Грамадзянская вайна ў ЗША</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=14" title="Правіць раздзел: Грамадзянская вайна ў ЗША" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=14" title="Правіць зыходнік раздзела: Грамадзянская вайна ў ЗША"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D0%97%D0%A8%D0%90" title="Грамадзянская вайна ў ЗША">Грамадзянская вайна ў ЗША</a> (вайна Поўначы і Поўдня; англ. American Civil War) 1861—1865 гадоў — вайна паміж штатамі Поўначы і 11 рабаўладальніцкага штатамі Поўдня. Баявыя дзеянні пачаліся з абстрэлу форта Самтер 12 красавіка 1861 года і завяршыліся здачай рэшткаў арміі паўднёўцаў пад камандаваннем генерала К. Сміта 26 мая 1865 гады. У ходзе вайны адбылося каля 2 тысяч бітваў. Вынік вайны — адмена рабства. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Першая_сусветная_вайна"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D1.88.D0.B0.D1.8F_.D1.81.D1.83.D1.81.D0.B2.D0.B5.D1.82.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D0.B2.D0.B0.D0.B9.D0.BD.D0.B0"></span>Першая сусветная вайна</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=15" title="Правіць раздзел: Першая сусветная вайна" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=15" title="Правіць зыходнік раздзела: Першая сусветная вайна"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Першая сусветная вайна">Першая сусветная вайна</a> 1914—1918 гг. — адзін з самых крывавых узброеных канфліктаў у гісторыі чалавецтва. Пачаткова вайна вялася 8 краінамі, у канцы — 38 з агульнай колькасцю насельніцтва звыш 1,5 млрд чал. Працягвалася 51 месяц і 2 тыдні, чалавечыя страты ўсіх бакоў каля 9,5 млн забітых, каля 20 млн параненых. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Лютаўская_рэвалюцыя"><span id=".D0.9B.D1.8E.D1.82.D0.B0.D1.9E.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.80.D1.8D.D0.B2.D0.B0.D0.BB.D1.8E.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Лютаўская рэвалюцыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=16" title="Правіць раздзел: Лютаўская рэвалюцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=16" title="Правіць зыходнік раздзела: Лютаўская рэвалюцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D1%82%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Лютаўская рэвалюцыя">Лютаўская рэвалюцыя</a> 1917 года ў Расіі — падзеі ў Петраградзе, у выніку якіх імператар Мікалай II адрокся ад пасады. Рэвалюцыйныя падзеі ахапілі перыяд канца лютага — пачатку сакавіка 1917 г. (па юліянскім календары, які дзейнічаў у той час у Расіі). Лютаўская рэвалюцыя пачалася як стыхійны пратэст народных мас, якому спрыяў і востры палітычны крызіс у вярхах, рэзкая незадаволенасць ліберальна-буржуазных колаў самадзяржаўнай палітыкай цара. Хлебныя бунты, антываенныя мітынгі, дэманстрацыі, стачкі на прамысловых прадпрыемствах горада наклаліся на незадаволенасць шматтысячнага сталічнага гарнізона, які далучыўся да народных мас. У выніку да ўлады прыйшоў <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Часовы ўрад">Часовы ўрад</a> (2 (15) сакавіка 1917 — 26 кастрычніка (8 лістапада) 1917). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Кастрычніцкая_рэвалюцыя"><span id=".D0.9A.D0.B0.D1.81.D1.82.D1.80.D1.8B.D1.87.D0.BD.D1.96.D1.86.D0.BA.D0.B0.D1.8F_.D1.80.D1.8D.D0.B2.D0.B0.D0.BB.D1.8E.D1.86.D1.8B.D1.8F"></span>Кастрычніцкая рэвалюцыя</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=17" title="Правіць раздзел: Кастрычніцкая рэвалюцыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=17" title="Правіць зыходнік раздзела: Кастрычніцкая рэвалюцыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Кастрычніцкая рэвалюцыя">Кастрычніцкая рэвалюцыя</a> (іншыя назвы: «Кастрычніцкі пераварот», «Кастрычніцкае паўстанне», «Бальшавіцкі пераварот») — адна з найбуйнейшых палітычных падзей XX стагоддзя, якая паўплывала на далейшы ход сусветнай гісторыі. У выніку рэвалюцыі пачалася Грамадзянская вайна, быў звергнуты <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Часовы ўрад">Часовы ўрад</a>, і да ўлады прыйшоў ўрад, сфармаваны II Усерасійскім з’ездам Саветаў, абсалютная большасць дэлегатаў якога складалася з бальшавікоў. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Перадзел_свету"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D0.B0.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.BB_.D1.81.D0.B2.D0.B5.D1.82.D1.83"></span>Перадзел свету</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&veaction=edit&section=18" title="Правіць раздзел: Перадзел свету" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&action=edit&section=18" title="Правіць зыходнік раздзела: Перадзел свету"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Падчас перадзелу пасляваеннага свету, многія еўрапейскія краіны акупавалі дзяржавы Афрыкі, Азіі і Блізкага Усходу, тым самым, заклаўшы перадумовы кровапралітным узброеным канфліктам у наступныя гады. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Зноскі"><span id=".D0.97.D0.BD.D0.BE.D1.81.D0.BA.D1.96"></span>Зноскі</h2></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Маныкин4-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Маныкин4_1-0"><sup><i><b>а</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Маныкин4_1-1"><sup><i><b>б</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Маныкин А. С. Новая и Новейшая история стран Западной Европы и Америки. — М.:Филол. о-во «СЛОВО»; Эксмо, 2004. — Стр. 4.</span> </li> <li id="cite_note-Маныкин6-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Маныкин6_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Маныкин А. С. Новая и Новейшая история стран Западной Европы и Америки. — М.: Филол. о-во «СЛОВО»; Эксмо, 2004. — Стр. 6.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dal.by/news/174/27-01-16-14/">Архіўная копія</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>. <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160806132639/http://www.dal.by/news/174/27-01-16-14/">Архівавана</a> з першакрыніцы 6 жніўня 2016.</small> <small>Праверана 31 ліпеня 2016.</small></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.belarus.by/ru/travel/military-history-tourism/war-of-1812">http://www.belarus.by/ru/travel/military-history-tourism/war-of-1812</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160902124242/http://www.belarus.by/ru/travel/military-history-tourism/war-of-1812">Архівавана</a> 2 верасня 2016.</span></small></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dal.by/news/1/08-01-14-2/">Архіўная копія</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>. <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161007040036/http://www.dal.by/news/1/08-01-14-2/">Архівавана</a> з першакрыніцы 7 кастрычніка 2016.</small> <small>Праверана 31 ліпеня 2016.</small></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4785216">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Агляд_сусветнай_гісторыі" data-name="Агляд сусветнай гісторыі" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%90%D0%B3%D0%BB%D1%8F%D0%B4_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Прагляд гэтага шаблона"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Агляд_сусветнай_гісторыі" style="font-size:114%;margin:0 5em">Агляд сусветнай гісторыі</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Гістарычныя перыяды</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div> <p><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B1%D1%8B%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Першабытнае грамадства">Першабытнае грамадства</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D1%82%D0%BD%D1%8B_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Старажытны свет">Старажытны свет</a> (да 476 года) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D0%B5" title="Сярэдневякоўе">Сярэдневякоўе</a> (476—сярэдзіна XVII стагоддзя) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a class="mw-selflink selflink">Новы час</a> (сярэдзіна XVII стагоддзя—1918 год) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <small><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Ранні Новы час">Ранні Новы час</a> (1485—сярэдзіна XVII стагоддзя)</small> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%BE%D1%9E%D1%88%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Найноўшы час">Найноўшы час</a> (з 1918 года) </p> </div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Эканамічная арганізацыя</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div> <p><a href="/wiki/%D0%90%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Аграрнае грамадства">Аграрнае грамадства</a> (прыкладна да 1800 года) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Індустрыяльнае грамадства">Індустрыяльнае грамадства</a> (1800—1960) <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Постіндустрыяльнае грамадства">Постіндустрыяльнае грамадства</a> (пасля 1960 года) </p> </div></div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Узята з "<a dir="ltr" href="https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Новы_час&oldid=4924348">https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Новы_час&oldid=4924348</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Categories" title="Адмысловае:Categories">Катэгорыя</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81" title="Катэгорыя:Новы час">Новы час</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Схаваная катэгорыя: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96_%D0%B7_%D0%BD%D1%8F%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%BC_%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%96%D1%81%D0%B0%D0%BC_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%8B" title="Катэгорыя:Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы">Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Апошняе змяненне старонкі адбылося 07:21, 30 студзеня 2025.</li> <li id="footer-info-copyright">Тэкст даступны на ўмовах <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.be">ліцэнзіі Creative Commons Attribution-ShareAlike</a>, у асобных выпадках могуць дзейнічаць дадатковыя ўмовы. Падрабязней гл. <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Умовы_выкарыстання">Умовы выкарыстання</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Палітыка прыватнасці</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A8%D1%82%D0%BE_%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F">Пра Вікіпедыю</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D0%B4%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%B0%D0%B4_%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96">Адмова ад адказнасці</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Распрацоўшчыкі</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/be.wikipedia.org">Статыстыка</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Заява пра cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//be.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мабільная версія</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пошук</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Шукаць у Вікіпедыі"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Адмысловае:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пошук</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Змест" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Пераключыць змест" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Пераключыць змест</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Новы час</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>69 моў</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Дадаць тэму</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-69bdbbc57c-zg9bg","wgBackendResponseTime":199,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.107","walltime":"0.154","ppvisitednodes":{"value":1070,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":15875,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2661,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":6264,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 120.888 1 -total"," 39.22% 47.418 1 Шаблон:Зноскі"," 37.09% 44.838 1 Шаблон:Ifsubst"," 35.43% 42.836 1 Шаблон:Reflist"," 33.49% 40.485 1 Шаблон:Агляд_сусветнай_гісторыі"," 27.42% 33.153 1 Шаблон:Навігацыйная_табліца"," 26.66% 32.228 2 Шаблон:Cite_web"," 23.63% 28.561 1 Шаблон:Значэнні"," 19.48% 23.544 1 Шаблон:Іншае_значэнне"," 5.23% 6.326 4 Шаблон:HumanizeDate"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.030","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":932313,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-n9s54","timestamp":"20250301104005","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u041d\u043e\u0432\u044b \u0447\u0430\u0441","url":"https:\/\/be.wikipedia.org\/wiki\/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%81","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3281534","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3281534","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0434\u0437\u0435\u043b\u044c\u043d\u0456\u043a\u0456 \u043f\u0440\u0430\u0435\u043a\u0442\u0430\u045e \u0412\u0456\u043a\u0456\u043c\u0435\u0434\u044b\u044f"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2016-07-31T13:27:24Z"}</script> </body> </html>