CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Գալակտիկաներ - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"71fbb2d1-66b5-438f-b6ec-4f42e5a57da0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Գալակտիկաներ","wgTitle":"Գալակտիկաներ","wgCurRevisionId":9946714,"wgRevisionId":9946714,"wgArticleId":449202,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 ռուսերեն աղբյուրներով էջեր (ru)","CS1 սխալներ: բացակայող periodical","CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից","Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից", "Pages using ISBN magic links","Աստղագիտություն","Գալակտիկաներ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Գալակտիկաներ","wgRelevantArticleId":449202,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q318","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site", "mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg/1200px-NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="991"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg/800px-NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="660"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg/640px-NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="528"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Գալակտիկաներ - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Գալակտիկաներ rootpage-Գալակտիկաներ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Ստուգաբանությունը[5]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ստուգաբանությունը[5]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ստուգաբանությունը<sup><span>[</span>5<span>]</span></sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Ստուգաբանությունը[5]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Դիտումները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Դիտումները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Դիտումները</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Դիտումները-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Դիտումները subsection</span> </button> <ul id="toc-Դիտումները-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Հեռավորությունները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հեռավորությունները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Հեռավորությունները</span> </div> </a> <ul id="toc-Հեռավորությունները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գալակտիկաների_դիտվող_հիմնական_բաղադրիչները[5]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Գալակտիկաների_դիտվող_հիմնական_բաղադրիչները[5]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Գալակտիկաների դիտվող հիմնական բաղադրիչները<sup><span>[</span>5<span>]</span></sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Գալակտիկաների_դիտվող_հիմնական_բաղադրիչները[5]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գալակտիկաների_պտտման_արագությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Գալակտիկաների_պտտման_արագությունը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Գալակտիկաների պտտման արագությունը</span> </div> </a> <ul id="toc-Գալակտիկաների_պտտման_արագությունը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Զանգվածներն_ու_չափերը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Զանգվածներն_ու_չափերը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Զանգվածներն ու չափերը</span> </div> </a> <ul id="toc-Զանգվածներն_ու_չափերը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ձևաբանությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ձևաբանությունը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ձևաբանությունը</span> </div> </a> <ul id="toc-Ձևաբանությունը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մութ_նյութը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Մութ_նյութը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Մութ նյութը</span> </div> </a> <ul id="toc-Մութ_նյութը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Բաշխումը_տիեզերքում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Բաշխումը_տիեզերքում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Բաշխումը տիեզերքում</span> </div> </a> <ul id="toc-Բաշխումը_տիեզերքում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տես_նաև" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տես_նաև"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Տես նաև</span> </div> </a> <ul id="toc-Տես_նաև-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Արտաքին հղումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Գրականություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Գալակտիկաներ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 177 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-177" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">177 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sterrestelsel" title="Sterrestelsel – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Sterrestelsel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A8%E1%8C%A8%E1%89%B5" title="ረጨት – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="ረጨት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="मंदाकिनी – անգիկա" lang="anp" hreflang="anp" data-title="मंदाकिनी" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="անգիկա" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A9" title="مجرة – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مجرة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A9" title="مجرة – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="مجرة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D9%87" title="مجره – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مجره" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="তাৰকাৰাজ্য – ասամերեն" lang="as" hreflang="as" data-title="তাৰকাৰাজ্য" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ասամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Galaxa" title="Galaxa – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Galaxa" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Галаксия – ավարերեն" lang="av" hreflang="av" data-title="Галаксия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="ավարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qalaktika" title="Qalaktika – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Qalaktika" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="قالاکسی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قالاکسی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – բաշկիրերեն" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Галактика" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="բաշկիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Galakt%C4%97ka" title="Galaktėka – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Galaktėka" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Galaksiya" title="Galaksiya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Galaksiya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Галактыка – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Галактыка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Галяктыка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Галяктыка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Jula-juli" title="Jula-juli – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Jula-juli" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Галактика" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%88%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%80" title="गैलेक्सी – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="गैलेक्सी" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9B%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A5" title="ছায়াপথ – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ছায়াপথ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BD%A0%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%82%E0%BC%8B" title="སྐར་མའི་མ་ལག་ – տիբեթերեն" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སྐར་མའི་མ་ལག་" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="տիբեթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Galaksienn" title="Galaksienn – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Galaksienn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Galaksija" title="Galaksija – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Galaksija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Галактика" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gal%C3%A0xia" title="Galàxia – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Galàxia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – չեչեներեն" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Галактика" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="չեչեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Galaksiya" title="Galaksiya – սեբուերեն" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Galaksiya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="սեբուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%83%E1%8F%88%E1%8F%8F_%E1%8E%A4%E1%8E%BE%E1%8F%93%E1%8E%B7%E1%8E%AC" title="ᏃᏈᏏ ᎤᎾᏓᎷᎬ – չերոկի" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏃᏈᏏ ᎤᎾᏓᎷᎬ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="չերոկի" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%95%D9%84%DB%95%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D8%B1%DB%95" title="گەلەستێرە – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گەلەستێرە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Галактика" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Galaeth" title="Galaeth – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Galaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Galakse" title="Galakse – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Galakse" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Galaksiye" title="Galaksiye – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Galaksiye" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Γαλαξίες – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Γαλαξίες" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Gal%C3%A2sia" title="Galâsia – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Galâsia" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Galaxy" title="Galaxy – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Galaxy" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Galaksio" title="Galaksio – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Galaksio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Galassia" title="Galassia – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Galassia" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="کهکشان – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کهکشان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Tsirgurada_(t%C3%A4hetiid%C3%BCs)" title="Tsirgurada (tähetiidüs) – վորո" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Tsirgurada (tähetiidüs)" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="վորո" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Isoso_kalokalo" title="Isoso kalokalo – ֆիջիերեն" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Isoso kalokalo" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="ֆիջիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%B8rnubreyt" title="Stjørnubreyt – ֆարյորերեն" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Stjørnubreyt" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ֆարյորերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Galaksii" title="Galaksii – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Galaksii" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Galassie" title="Galassie – ֆրիուլիերեն" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Galassie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ֆրիուլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Stjerrestelsel_(molkewei)" title="Stjerrestelsel (molkewei) – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Stjerrestelsel (molkewei)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9altra" title="Réaltra – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Réaltra" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Reul-chrios" title="Reul-chrios – շոտլանդական գաելերեն" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Reul-chrios" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="շոտլանդական գաելերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Arapyvore" title="Arapyvore – գուարանի" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Arapyvore" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="գուարանի" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Co-rollageys" title="Co-rollageys – մեներեն" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Co-rollageys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="մեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%C3%AAn-hi" title="Sên-hi – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sên-hi" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%9C%D7%A7%D7%A1%D7%99%D7%94" title="גלקסיה – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="גלקסיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="मन्दाकिनी – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मन्दाकिनी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Tara_ke_samundar" title="Tara ke samundar – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Tara ke samundar" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – խառնակերտ հայիթերեն" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="խառնակերտ հայիթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Galaxis" title="Galaxis – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Galaxis" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Galaxe" title="Galaxe – ինտերլինգուե" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Galaxe" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ինտերլինգուե" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%A4y%E1%BB%8Dk%E1%BB%8D_kpakpando" title="Ụyọkọ kpakpando – իգբո" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Ụyọkọ kpakpando" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="իգբո" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ariwanas" title="Ariwanas – իլոկերեն" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Ariwanas" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="իլոկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Galaxio" title="Galaxio – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Galaxio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%B6rnu%C3%BEoka" title="Stjörnuþoka – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Stjörnuþoka" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Galassia" title="Galassia – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Galassia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%8A%80%E6%B2%B3" title="銀河 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="銀河" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Gialaxi" title="Gialaxi – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Gialaxi" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/barda_tarci_bo_girzu" title="barda tarci bo girzu – լոժբան" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="barda tarci bo girzu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="լոժբան" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – ճավայերեն" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ճավայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="გალაქტიკა – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გალაქტიკა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Amazellaw" title="Amazellaw – կաբիլերեն" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Amazellaw" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="կաբիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Naal%C9%A9m_maya%C9%A3" title="Naalɩm mayaɣ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Naalɩm mayaɣ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Галактика" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%B9%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%82%E0%B2%A1" title="ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%80%ED%95%98" title="은하 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="은하" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%82" title="Мырыт – կարաչայ-բալկարերեն" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Мырыт" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="կարաչայ-բալկարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AF%DB%82_%D8%B4%D9%8A%D9%96%D8%B1" title="جادۂ شيٖر – քաշմիրերեն" lang="ks" hreflang="ks" data-title="جادۂ شيٖر" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="քաշմիրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Galaks%C3%AE" title="Galaksî – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Galaksî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – կոռներեն" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="կոռներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – ղրղզերեն" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Галактика" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="ղրղզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Galaxias" title="Galaxias – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Galaxias" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – լեզգիերեն" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Галактика" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="լեզգիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Galasia" title="Galasia – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Galasia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Starest%C3%A8lsel" title="Starestèlsel – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Starestèlsel" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Galassia" title="Galassia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Galassia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Galassia" title="Galassia – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Galassia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8C" title="Галактикась – մոկշայերեն" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Галактикась" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="մոկշայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Vondron-kintana" title="Vondron-kintana – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Vondron-kintana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Галаксија – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Галаксија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AA%E0%B4%A5%E0%B4%82" title="താരാപഥം – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="താരാപഥം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA" title="Галактик – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Галактик" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%98%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="दीर्घिका – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="दीर्घिका" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Gal%C3%A1xia" title="Galáxia – միրանդերեն" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Galáxia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="միրանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%9A%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%AE" title="ဂယ်လက်ဆီ – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂယ်လက်ဆီ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D9%88%D9%86" title="کهکشون – մազանդարաներեն" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کهکشون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="մազանդարաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Citlalpopocac" title="Citlalpopocac – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Citlalpopocac" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9C" title="तारापुञ्ज – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="तारापुञ्ज" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelsel" title="Sterrenstelsel – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sterrenstelsel" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Galakse" title="Galakse – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Galakse" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Galakse" title="Galakse – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Galakse" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Ruda" title="Ruda – օրոմո" lang="om" hreflang="om" data-title="Ruda" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="օրոմո" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%9B%E0%AC%BE%E0%AD%9F%E0%AC%BE%E0%AC%AA%E0%AC%A5" title="ଛାୟାପଥ – օրիյա" lang="or" hreflang="or" data-title="ଛାୟାପଥ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="օրիյա" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%95%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%97%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A8%BE" title="ਅਕਾਸ਼ਗੰਗਾ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਕਾਸ਼ਗੰਗਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Galaxy" title="Galaxy – պամպանգաերեն" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Galaxy" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="պամպանգաերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Galacsie" title="Galacsie – պիկարդերեն" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Galacsie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="պիկարդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Galaktyka" title="Galaktyka – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Galaktyka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Galassia" title="Galassia – պիեմոնտերեն" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Galassia" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="պիեմոնտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7_%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="تارا سمندر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تارا سمندر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%87%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="کهکشان – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کهکشان" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gal%C3%A1xia" title="Galáxia – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Galáxia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/%C3%91u%C3%B1u_warani" title="Ñuñu warani – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ñuñu warani" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – ռոմանշերեն" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="ռոմանշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Samodor" title="Samodor – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Samodor" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Galaxie" title="Galaxie – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Galaxie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Галактика" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D2%90%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Ґалаксія – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Ґалаксія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B6%E0%A4%97%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE" title="आकाशगङ्गा – սանսկրիտ" lang="sa" hreflang="sa" data-title="आकाशगङ्गा" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="սանսկրիտ" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галаактика – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Галаактика" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Galassia" title="Galassia – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Galassia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D9%87%DA%AA%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="ڪهڪشان – սինդհի" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪهڪشان" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="սինդհի" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Galaksija" title="Galaksija – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Galaksija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Asif_n_ignwan" title="Asif n ignwan – տաշելհիթ" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Asif n ignwan" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="տաշելհիթ" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%AB%E0%B7%92" title="මන්දාකිණි – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="මන්දාකිණි" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Galaxy" title="Galaxy – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Galaxy" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Galaxia" title="Galaxia – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Galaxia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Galaksija" title="Galaksija – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Galaksija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Muzvcazi" title="Muzvcazi – շոնա" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Muzvcazi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="շոնա" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Yllplimja" title="Yllplimja – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Yllplimja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Галаксија – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Галаксија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – սունդաներեն" lang="su" hreflang="su" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="սունդաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Galax" title="Galax – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Galax" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Majarra" title="Majarra – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Majarra" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%87%E0%AE%B0%E0%AE%9F%E0%AF%88" title="விண்மீன் பேரடை – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விண்மீன் பேரடை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%87%E0%B0%B2%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%80" title="గేలక్సీ – թելուգու" lang="te" hreflang="te" data-title="గేలక్సీ" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="թելուգու" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Галактика" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3" title="ดาราจักร – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="ดาราจักร" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – թուրքմեներեն" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="թուրքմեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Galaksiya" title="Galaksiya – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Galaksiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Galaksi" title="Galaksi – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Galaksi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Галактика" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B9" title="Каптагай – տուվերեն" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Каптагай" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="տուվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – ուդմուրտերեն" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Галактика" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="ուդմուրտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Галактика – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Галактика" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%81%DA%A9%D8%B4%D8%A7%DA%BA" title="کہکشاں – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کہکشاں" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Galaktika" title="Galaktika – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Galaktika" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Ga%C5%82asia" title="Gałasia – վենետերեն" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Gałasia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="վենետերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Galaktik" title="Galaktik – վեպսերեն" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Galaktik" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="վեպսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Thiên hà – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thiên hà" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Galaksiya" title="Galaksiya – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Galaksiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%98%9F%E7%B3%BB" title="星系 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="星系" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="გალაქტიკა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="გალაქტიკა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%90%D7%9C%D7%90%D7%A7%D7%A1%D7%99%D7%A2" title="גאלאקסיע – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גאלאקסיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%98%9F%E7%B3%BB" title="星系 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="星系" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%B2%B3" title="天河 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="天河" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/G%C3%AEn-h%C3%B4" title="Gîn-hô – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Gîn-hô" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%98%9F%E7%B3%BB" title="星系 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="星系" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Umthalakazi" title="Umthalakazi – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Umthalakazi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q318#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&oldid=9946714" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&id=9946714&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B3%25D5%25A1%25D5%25AC%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25BF%25D5%25AB%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B3%25D5%25A1%25D5%25AC%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25BF%25D5%25AB%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Galaxies" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q318" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:NGC_4414_(NASA-med).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg/307px-NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg" decoding="async" width="307" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg/461px-NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg/614px-NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg 2x" data-file-width="1730" data-file-height="1428" /></a><figcaption>NGC4414, պարուրաձև գալակտիկա <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%AB_%D4%B3%D5%A5%D5%BD" title="Բերենիկեի Գես">Վերոնիկայի Վարսեր</a> համաստեղությունում, ≈17 կպկ տրամագծով, երկրից ≈20 Մպկ հեռավորության վրա</figcaption></figure><p><b>Գալակտիկաներ</b> (հին հունարեն. Γαλαξίας՝ կաթնային), գրավիտացիոն ուժով կապված համակարգեր՝ բաղկացած <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2" title="Աստղ">աստղերից</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BF%D5%A5%D6%80" title="Աստղակույտեր">աստղակույտերից</a>, միջաստղային գազից և փոշուց, մութ նյութից, մոլորակներից։ Գալակտիկայի կազմի մեջ մտնող բոլոր օբյեկտները մասնակցում են ընդհանուր <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Զանգվածների կենտրոն">զանգվածների կենտրոնի</a> նկատմաբ շարժմանը<sup id="cite_ref-ref1_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ref2_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref2-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Բոլոր գալակտիկաները (բացի <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AB%D6%80_%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%B6" title="Ծիր Կաթին">մեր գալակտիկայից</a>) չափազանց հեռու <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D5%A2%D5%B5%D5%A5%D5%AF%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տիեզերական օբյեկտ (դեռ գրված չէ)">տիեզերական օբյեկտներ</a> են։ Ամենամոտ գալակտիկաների հետ հեռավորությունը չափվում է <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%AF" title="Պարսեկ">մեգապարսեկներով</a>, ամենահեռուներինը՝ z <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%B7%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կարմիր շեղում">կարմիր շեղմամբ</a>։ 2012 թ.- դեկտեմբերի տվյալով ամենահեռու գալակտիկան համարվում է <a href="/wiki/UDFj-39546284" title="UDFj-39546284">UDFj-39546284</a>: <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A6%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B9%D6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անզեն աչք (դեռ գրված չէ)">Անզեն աչքով</a> <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D6%84" title="Երկինք">երկնքում</a> կարելի է տեսնել միայն 4 գալակտիկա՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Անդրոմեդայի գալակտիկա">Անդրոմեդան</a> (<a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Հյուսիսային կիսագունդ">հյուսիսային կիսագնդում</a>), <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%B1%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D6%80" title="Մագելանի Ամպեր">Մեծ և Փոքր Մագելանի Ամպերը</a> (երևում են <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Հարավային կիսագունդ">հարավային կիսագնդից</a>, հանդիսանում են մեր գալակտիկայի <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%AF" title="Արբանյակ">արբանյակները</a>), և <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BC%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_(%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)" title="Եռանկյունի (համաստեղություն)">Եռանկյունի համաստեղության</a> <a href="/w/index.php?title=M_33_%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1_(%D4%B5%D5%BC%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB_%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="M 33 գալակտիկա (Եռանկյունի գալակտիկա) (դեռ գրված չէ)">M33</a> գալակտիկամ (<a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" title="Հյուսիսային կիսագունդ">հյուսիսային կիսագնդում</a> չլուսավորված երկնքում)։ </p><p>Տիեզերքի դիտվող մասում գալակտիկաների հստակ թիվ հայտնի չէ, բայց ենթադրվում է, դրանք մոտ 2 տրիլիոնի կարգի են։ Տարածությունում գալակտիկաները բաշխված են անհավասարաչափ՝ մի հատվածում կարելի է հայտնաբերել մոտ գալակտիկաների ամբողջական խումբ, բայց և կարելի ընդհանարապես չհայտնաբերել (այսպես կոչված <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%B5%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոյդ (դեռ գրված չէ)">վոյդեր</a>, կամ բաց տարածություններ)<sup id="cite_ref-:0_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Գալակտիկաների նկարներում առանձին աստղեր առանձնացնելն անհնար էր մինչև <a href="/wiki/20-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="20-րդ դար">20-րդ դարի</a> սկիզբը։ 1990-ական թվականների սկզբին հաշվվում էին մոտ 30 գալակտիկաներ, որոնցում հնարավոր էր տեսնել առանձին աստղեր, և դրանք բոլորը մտնում էին <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գալակտիկների տեղային խումբ (դեռ գրված չէ)">Տեղային խմբի</a> մեջ։ Տիեզերական <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A2%D5%AC_(%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF)" title="Հաբլ (աստղադիտակ)">Հաբլ</a> աստղադիտակի թողարկումից և 10 մ-ոց երկրային աստղադիտակների կառուցումից հետո դրանց թիվը կտրուկ աճեց<sup id="cite_ref-:0_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Գալակտիկաներն առանձնանում են մեծ բազմազանությամբ՝ դրանց մեջ կարելի է առանձնացնել գնդաձև էլիպտիկ գալակտիկաներ, սկավառակաձև պարուրաձև գալակտիկաներ, միջուկով սպիրալաձև գալակտիկաներ, ոսպնյակաձև, անկանոն և այլն։ Եթե խոսենք թվային արժեքներից, օրինակ զանգվածից, ապա այն գնահատվում է 10<sup>7</sup> միչև 10<sup>12</sup> <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF" title="Արեգակ">Արեգակի</a> զանգված, օրինակի համար մեր գալակտիկայի՝ <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AB%D6%80_%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%B6" title="Ծիր Կաթին">Ծիր Կաթինի</a> զանգվածը գնահատվում է 2·10<sup>11</sup> Արեգակի զանգված<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:1_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Գալակտիկաների տրամագծերը 5-250 <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%AF" title="Պարսեկ">կպկ</a> են (16-800 հզ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%AB" title="Լուսային տարի">լուսատարի</a>), օրինակ Ծիր Կաթինի տրամագիծը մոտ 30 կպկ է (100 հզ․ լուսատարի)։ Դեռևս հայտնի ամենամեծ գալակտիկայի՝ IC 1101-ի տրամագիծը գնահատվում է 600 կպկ<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Գալակտիկաների կառուցվածքի չլուծված խնդիր է հանդիսանում <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D6%82%D5%A9_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2_(%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9_%D5%B6%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9)" title="Մութ աստղ (մութ նյութ)">մութ նյութը</a>, որը դրսևորվում է միայն <a href="/wiki/%D5%81%D5%A3%D5%B8%D5%B2%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ձգողականություն">գրավիտացիոն փոխազդեցության</a> ժամանակ։ Այն կարող է զբաղեցնել գալակտիկայի ամբողջ զանգվածի 90 %-ը, և կարող է բացակայել, ինչպես որոշ գաճաճ գալակտիկաներում<sup id="cite_ref-:1_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ստուգաբանությունը[5]"><span id=".D5.8D.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.A3.D5.A1.D5.A2.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8.5B5.5D"></span>Ստուգաբանությունը<sup id="cite_ref-:1_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Ստուգաբանությունը[5]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Ստուգաբանությունը[5]"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Գալակտիկա տերմինը (հին հունարեն՝ γαλαξίας) առաջացել է <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AB%D6%80_%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%B6" title="Ծիր Կաթին">մեր գալակտիկայի</a> հին հունական անվանումից (κύκλος γαλαξίας նշանակում է «կաթնային օղակ», որպես գիշերային երկնքում նկատվող երևույթի նկարագրում)։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Դիտումները"><span id=".D4.B4.D5.AB.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Դիտումները</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Դիտումները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Դիտումները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ժամանակին՝ մինչև 20-րդ դարի սկիզբը, աստղադիտակների լուծորդող ուժը բավական չէր, որպեսզի գալակտիկաներում հնարավոր լիներ դիտել առանձին աստղեր։ Մինչև 1990 թ. մոտ 30 գալակտիկաների պատկերներում հնարավոր էր եղել դիտել առանձին աստղեր, սակայն <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A2%D5%AC_(%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF)" title="Հաբլ (աստղադիտակ)">«Հաբլի»</a> տիեզերական աստղադիտակի արձակումից և 10 մետր տրամագծով երկրային աստղադիտակների թողարկումից հետո այդ գալակտիկաների թիվը կտրուկ աճեց։ </p><p>Գալակտիկաները իրարից բավական տարբերվում են իրենց քանակական բնութագրերով։ Ստորև բերված աղյուսակում ներկայացված են գալակտիկաները նկարագրող ֆիզիկական մեծությունների արժեքները գալակտիկաների ամբողջ «ընտանիքի» և Ծիր Կաթին գալակտիկայի համար. </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Մեծություն</th> <th>Չափման հիմնական մեթոդը</th> <th>Արժեքների տիրույթը</th> <th>Արժեքը մեր գալակտիկայի համար </th></tr> <tr> <td>Տրամագիծ D<sub>25</sub></td> <td>Լուսաչափություն</td> <td>5-50 կպկ</td> <td>30 կպկ </td></tr> <tr> <td>Շառավղային մասշտաբի միավոր R<sub>0</sub></td> <td>Լուսաչափություն</td> <td>1-7 կպկ</td> <td>3 կպկ </td></tr> <tr> <td>Աստղային սկավառակի հաստություն</td> <td>Կողքից երևացող գալակտիկաների սկավառակների լուսաչափություն</td> <td>0.3-1 կպկ</td> <td>0.7 կպկ </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Լուսատվություն">Լուսատվություն</a></td> <td>Լուսաչափություն</td> <td>10<sup>7</sup>-10<sup>11</sup> L<sub>ʘ</sub></td> <td>5·10<sup>10</sup> L<sub>ʘ</sub> </td></tr> <tr> <td>Զանգվածը M<sub>25</sub> D<sub>25</sub>-ում</td> <td>Դոպլերի էֆեկտի միջոցով գազի և/կամ աստղերի արագությունների չափման օգնությամբ</td> <td>10<sup>7</sup>-10<sup>12</sup> M<sub>ʘ</sub></td> <td>2·10<sup>11</sup> M<sub>ʘ</sub> </td></tr> <tr> <td>Գազի հարաբերական զանգվածը M<sub>գազ</sub>/M<sub>25</sub> D<sub>25</sub>-ում</td> <td>Չեզոք և մոլեկուլյար ջրածնի սպեկտրալ գծերի ինտենսիվությունների չափման միջոցով</td> <td>0.1-30%</td> <td>2% </td></tr> <tr> <td>Գալակտիկաների արտաքին տիրույթներում պտտման V արագությունը</td> <td>Դոպլերի էֆեկտի միջոցով գազի և/կամ աստղերի արագությունների չափման օգնությամբ</td> <td>50-300 կմ/վ</td> <td>220 կմ/վ (Արեգակի շրջակայքում) </td></tr> <tr> <td>Գալակտիկայի արտաքին տիրույթների պտտման պարբերությունը</td> <td><a href="/wiki/%D4%B4%D5%B8%D5%BA%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A7%D6%86%D5%A5%D5%AF%D5%BF" title="Դոպլերի էֆեկտ">Դոպլերի էֆեկտի</a> միջոցով գազի և/կամ աստղերի արագությունների չափման օգնությամբ</td> <td>10<sup>8</sup>-10<sup>9</sup> տարի</td> <td>2·10<sup>8</sup> տարի (Արեգակի շրջակայքում) </td></tr> <tr> <td>Կենտրոնական <a href="/wiki/%D5%8D%D6%87_%D5%AD%D5%B8%D5%BC%D5%B8%D5%B9" title="Սև խոռոչ">սև խոռոչի</a> զանգվածը</td> <td>Միջուկամերձ տիրույթում <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2" title="Աստղ">աստղերի</a> և գազի արագությունների չափման միջոցով։ միջուկամերձ տիրույթում աստղերի ցրվածության էմպիրիկ կապ</td> <td>3·10<sup>5</sup>-3·10<sup>9</sup> M<sub>ʘ</sub></td> <td>4·10<sup>6</sup> M<sub>ʘ</sub> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հեռավորությունները"><span id=".D5.80.D5.A5.D5.BC.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Հեռավորությունները</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Հեռավորությունները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Հեռավորությունները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Բացի <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AB%D6%80_%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%B6" title="Ծիր Կաթին">Ծիր Կաթին</a> գալակտիկայից, որում գտնվում է <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF" title="Արեգակ">Արեգակն</a> իր մոլորակային համակարգով, մնացած գալակտիկաները չափազանց հեռու օբյեկտներ են։ Մոտակա գալակտիկաների հեռավորություններն աստղագետները տալիս են հեռավորության մեգապարսեկ միավորներով, իսկ հեռավորներին՝ կարմիր շեղման միավորներով՝ z-ով։ 2012 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով հեռավոր հայտնաբերված գալակտիկան UDFj-39546284-ն է (z=11.9)<sup id="cite_ref-refz_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-refz-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Անզեն աչքով երկնքում կարելի է դիտել միայն երեք գալակտիկաներ՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Անդրոմեդայի միգամածություն">Անդրոմեդայի միգամածությունը</a> (տեսանելի է հյուսիսային կիսագնդից, d=772 <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%AF" title="Պարսեկ">կիլոպարսեկ</a>) և Մագելանի Մեծ ու Փոքր ամպերը (տեսանելի են հարավային կիսագնդից, d=50<sup id="cite_ref-lmc_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-lmc-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> և 61<sup id="cite_ref-smc_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-smc-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%AF" title="Պարսեկ">կիլոպարսեկ</a>, համապատասխանաբար)։ </p><p>Դիտորդի և գալակտիկայի հեռավորությունը, որպես ֆիզիկական բնութագիր, չի մասնակցում ոչ մի պրոցեսի։ Գալակտիկայի հեռավորության որոշման անհրաժեշտություն է առաջանում օրինակ քիչ ուսումնասիրված իրադարձությունների՝ օրինակ <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%B4%D5%B4%D5%A1-%D5%BA%D5%A1%D5%B5%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գամմա-պայթյուն (դեռ գրված չէ)">գամմա-պայթյունների</a>, կամ <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84" title="Տիեզերք">Տիեզերքի</a> որպես գալակտիկաների <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BE%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Էվոլյուցիա">էվոլյուցիա</a> ուսումնասիրության, գալակտիկաների զանգվածների և չափսերի որոշման ժամանակ<sup id="cite_ref-:1_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Գալակտիկաների հեռավորությունը որոշող քիչ թե շատ մոդելավորած եղանակները կարելի է բաժանել 2 տիպի․ գալակտիկայի որևէ օբյեկտի (որի հեռավորությունը քիչ է տարբերվում գալակտիկայի հեռավորությունից) հեռավորության որոշմամբ, կամ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%B7%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կարմիր շեղում">կարմիր շեղմամբ</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Առաջին մեթոդը <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D6%83" title="Լուսաչափ">ֆոտոմետրական</a> մեթոդն է, այպես կոչված ստանդարտ լուսատուների օգտագործմամբ, որոնց <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Լուսատվություն">լուսատվությունը</a> հայտնի է։ Այդ դեպքում հեռավորությունը կարելի է որոշել հետևյալ բանաձևով՝ </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle R=10^{{\frac {1}{5}}(m-M)+1}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>R</mi> <mo>=</mo> <msup> <mn>10</mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mn>1</mn> <mn>5</mn> </mfrac> </mrow> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>m</mi> <mo>−</mo> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>+</mo> <mn>1</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle R=10^{{\frac {1}{5}}(m-M)+1}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e450b7c7ccd1f2b45e748605ddc37e3eed99b639" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:16.751ex; height:3.509ex;" alt="{\displaystyle R=10^{{\frac {1}{5}}(m-M)+1}}"></span>,</dd></dl> <p>որտեղ <i>m</i> — տեսանելի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Աստղային մեծություն">աստղային մեծությունն</a> է, </p><p><i>M</i> — բացարձակ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Աստղային մեծություն">աստղային մեծությունը</a>, </p><p><i>R</i> — հեռավորությունն արտահայտված <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%A5%D5%AF" title="Պարսեկ">պարսեկներով</a>։ </p> <ul><li><a href="/wiki/%D5%91%D5%A5%D6%86%D5%A5%D5%AB%D5%A4" title="Ցեֆեիդ">Ցեֆեիդներ</a>, որոնց պուլսացիաներ պարբերությունն իմանալով կարելի է որոշել դրանց լուսատվությունը։ Սրանք առաջին օբյեկտներնն են, որոնց շնորհիվ որոշվել են գալակտիկաների հեռավորությունները։</li> <li><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%B8%D6%80_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A5%D6%80" title="Գերնոր աստղեր">Գերնոր աստղեր</a>, օրինակ Ia։ Հենց դրանց օգնությամբ 90-ականների սկզբներին հայտնաբերեցին <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84" title="Տիեզերք">տիեզերքի</a> արագացող <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB_%D5%A8%D5%B6%D5%A4%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Տիեզերքի ընդլայնում">ընդլայնումը</a>։</li> <li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%A1" title="Կարմիր հսկա">Կարմիր հսկաներ</a>։</li> <li>Գերհսկաներ։</li></ul> <p>Երկրորդ եղանակը հիմնված է <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A2%D5%AC%D5%AB_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Հաբլի օրենք">Հաբլի էմպիրիկ օրենքի</a> վրա և ավելի շատ է կախված ընտրված մոդելից քան նախորդ տարբերակը։ </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle R={\frac {cz}{H_{0}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>R</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>c</mi> <mi>z</mi> </mrow> <msub> <mi>H</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle R={\frac {cz}{H_{0}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2a7080a05171a5f99c849a39de7441d9d06e9c0a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:8.684ex; height:5.176ex;" alt="{\displaystyle R={\frac {cz}{H_{0}}}}"></span>,</dd></dl> <p>որտեղ <i>H<sub>0</sub></i> — <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A2%D5%AC%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հաբլի հաստատուն">Հաբլի հաստատունն</a> է։ </p><p>Եթե վերցնենք ներկայումս տարածված ΛCDM մոդելը (նույն Հաբլի հաստատունով), ապա հնարավոր շեղումը կլինի z~10, ինչը թույլ է տալիս այն համարել մոդելավորումից հարաբերականորեն անկախ մեթոդ։ </p><p>Գոյություն ունեն նաև խիստ մոդելավորված եղանակներ<sup id="cite_ref-:1_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>Սունյաև-Զելդովիչի էֆեկտով,</li> <li>աստղերի գնդաձև կուտակումներով,</li> <li>Թալլի-Ֆիշերի կախվածությամբ,</li> <li>Ֆաբեր-Ջեքսոնի կախվածությամբ։</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Գալակտիկաների_դիտվող_հիմնական_բաղադրիչները[5]"><span id=".D4.B3.D5.A1.D5.AC.D5.A1.D5.AF.D5.BF.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.A4.D5.AB.D5.BF.D5.BE.D5.B8.D5.B2_.D5.B0.D5.AB.D5.B4.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A2.D5.A1.D5.B2.D5.A1.D5.A4.D6.80.D5.AB.D5.B9.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8.5B5.5D"></span>Գալակտիկաների դիտվող հիմնական բաղադրիչները<sup id="cite_ref-:1_5-5" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Գալակտիկաների դիտվող հիմնական բաղադրիչները[5]" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Գալակտիկաների դիտվող հիմնական բաղադրիչները[5]"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Գալակտիկաների դիտվող հիմնական բաղադրիչները ներառում են՝ </p> <ul><li>Սովորական աստղեր՝ տարբեր զանգվածներով և տարբեր տարիքի, որոնց մի մասը՝ կուտակումներով։</li> <li>«Նորացված» (էվոլյուցիայի ենթարկված) աստղերի մնացորդների կուտակումներ,</li> <li>Սառը գազափոշային միջավայր,</li> <li>10<sup>5</sup>—10<sup>6</sup> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%AC%D5%BE%D5%AB%D5%B6_(%D5%B9%D5%A1%D6%83%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80)" title="Կելվին (չափման միավոր)">K</a> ջերմաստիճանի նոսր տաք գազ։</li></ul> <p>Հարևան գալակտիկաներում <a href="/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2" title="Կրկնակի աստղ">կրկնակի աստղեր</a> չեն դիտվում, սակայն <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A5%D5%A3%D5%A1%D5%AF" title="Արեգակ">Արեգակի</a> շրջակայքի ուսումնասիրությունները թույլ են տալիս ենթադրել, որ կրկնակի աստղերը պետք է բավականին շատ լինեն։ Գազափոշային միջավայրը և աստղերը բաղկացած են ատոմներից, և դրանց ամբողջությունը կազմում է գալակտիկայի <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Բարիոն">բարիոնային</a> նյութը։ Ոչ բարիոնային նյութի մեջմ տնում են <a href="/wiki/%D5%8D%D6%87_%D5%AD%D5%B8%D5%BC%D5%B8%D5%B9" title="Սև խոռոչ">սև խոռոչների</a> և մութ նյութի <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Զանգված">զանգվածները</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Գալակտիկաների_պտտման_արագությունը"><span id=".D4.B3.D5.A1.D5.AC.D5.A1.D5.AF.D5.BF.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.BA.D5.BF.D5.BF.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.A3.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8"></span>Գալակտիկաների պտտման արագությունը</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Գալակտիկաների պտտման արագությունը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Գալակտիկաների պտտման արագությունը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Գալակտիկայի պտտման արագություն ասելով հասկանում ենք գալակտիկայի տարբեր մասերի պտտման արագությունը գալակտիկայի կենտրոնի շուրջ։ Այս մեծությունը իրենից ներկայացնում է տարբեր պրոցեսների արդյունքում ձեռք բերված գումարային արագություն։ Գալակտիկայի պտտման արագությունը պետք չէ շփոթել V<sub>c</sub> շրջանային արագության հետ, որը պայմանավորված է միայն գրավիտացիոն ուժով և որոշվում է միայն ձգողական դաշտում շրջանով պտտվող մարմին արագության արտահայտությամբ։ Ընդհանուր դեպքում պտտման արագությունը պայմանավորված է միջաստղաին գազի առաջացրած P ճնշման ռադիալ գրադիենտով՝ </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle V^{2}=R\left({\frac {\partial \Phi }{\partial R}}+{\frac {\nabla P}{\rho _{g}}}\right)=V_{c}^{2}+R{\frac {\nabla P}{\rho _{g}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mi>V</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> <mo>=</mo> <mi>R</mi> <mrow> <mo>(</mo> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi mathvariant="normal">Φ</mi> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>R</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>+</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∇</mi> <mi>P</mi> </mrow> <msub> <mi>ρ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>g</mi> </mrow> </msub> </mfrac> </mrow> </mrow> <mo>)</mo> </mrow> <mo>=</mo> <msubsup> <mi>V</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> <mo>+</mo> <mi>R</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∇</mi> <mi>P</mi> </mrow> <msub> <mi>ρ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>g</mi> </mrow> </msub> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle V^{2}=R\left({\frac {\partial \Phi }{\partial R}}+{\frac {\nabla P}{\rho _{g}}}\right)=V_{c}^{2}+R{\frac {\nabla P}{\rho _{g}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/199091a9e0f6def0d535f589a6e96d41cf8852c1" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.505ex; width:38.109ex; height:6.176ex;" alt="{\displaystyle V^{2}=R\left({\frac {\partial \Phi }{\partial R}}+{\frac {\nabla P}{\rho _{g}}}\right)=V_{c}^{2}+R{\frac {\nabla P}{\rho _{g}}}}"></span><sup id="cite_ref-:1_5-6" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dd></dl> <p>որտեղ <i>Φ</i> — <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B8%D5%B6_%D5%BA%D5%B8%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%AC" title="Գրավիտացիոն պոտենցիալ">գրավիտացիոն պոտենցիալն</a> է, </p><p><i>ρ<sub>g</sub></i> — գազի խտությունը.։ </p><p>Գալակտիկայի տարբեր մասերի համար պտտման արագությունը որոշվում է տարբեր կերպ։ Գազի համար՝ էմիսսիոն գծերի դոպլերյան շեղումով, աստղերի համար՝ աստղերի կլանման սպեկտրալ գծերի դոպլերյան շեղմամբ։ </p><p>Պտտման արագության որոշման սխեման հետևյալն է։ Դիտումներից ուղղակիորեն ստացվող արագություն՝ սա գալակտիկայի որպես ամբողջության շարժման, և դրա ներքին շարժումների արագությունների գումարն է։ Սովորաբար գալակտիկաաի արագությունն ընդհանրապես (V<sub>0</sub>) նույնացվում է կենտրոնական շրջանի շարժման արագության հետ։ Հեռավոր գալակտիկաների պարագայում այդ արագությունը պայմանավորված է <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB_%D5%A8%D5%B6%D5%A4%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Տիեզերքի ընդլայնում">Տիեզերքի հաբլյան ընդլայնմամբ</a>, քանի որ սեփական արագությունը անհամեմատ փոքր է։ </p><p>Գալակտիկայի արագությունը՝ գալակտիկան որպես ամբողջական մարմին դետարկելիս, դիտման ուղղությամբ (V<sub>r</sub>) արագությունն է, և որպեսզի հաշվենք պտտման արագությունը այդ հեռավորության վրա պետք է հաշվի առնենք պրոեկցման առաջացրած էֆեկտները։ Դրա համար պետք է իմանանք դիտման ուղղության հետ գալակտիկայի պտտման առանցքի կազմած անկյունը՝ <i>i,</i> ինչպես նաև գալակտիկայի մեծ առանցքի և գալակտիկայի կենտրոնով և դիտման կետով անցնող ուղղի կազմած <i>φ</i> անկյունը։ Ասպիսով , որպեսզի անցում կատարենք V<sub>r</sub>-ից V<sub>φ</sub>-ի, անհրաժեշտ է իմանալ 5 պարամետր՝ գալակտիկայի շարժման V<sub>0</sub> արագությունը, <i>i</i> և <i>φ</i> անկյունները, գալակտիկայի կենտրոնի 2 կոորդինատներ (պատկերի ցանկացած կետի նկատմամբ)։ </p><p>Եթե գալակտիկան համաչափ է առանցքների նկատմամբ, ապա խնիրը հեշտանում է, քանի որ կողմնորոշման անկյունները և կենտրոնի դիրքը կարող ենք որոշել սկավառակի պայծառության բաշխմամբ։ և եթե սպեկտրոգրաֆի ճեղքը տեղադրենք դրա մեծ կիսաառանցքի երկայնքով, ապա կստանանք՝ </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle V_{\phi }(R)={\frac {|V_{0}-V_{r}(l)|}{\sin {i}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>V</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>ϕ</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>R</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo stretchy="false">|</mo> </mrow> <msub> <mi>V</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> <mo>−</mo> <msub> <mi>V</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>r</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>l</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo stretchy="false">|</mo> </mrow> </mrow> <mrow> <mi>sin</mi> <mo>⁡</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle V_{\phi }(R)={\frac {|V_{0}-V_{r}(l)|}{\sin {i}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1def5a8be1a86e1673f9dc55282416d2e1ad2929" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:21.45ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle V_{\phi }(R)={\frac {|V_{0}-V_{r}(l)|}{\sin {i}}}}"></span>,</dd></dl> <p>որտեղ <i>l</i> — գալակտիկայի հեռավորությունն է սպեկտրոգրաֆի ճեղքից։ Սակայն գալակտիկայի շարժման մասին ավելի ամբողջական ինֆորմացիա է տալիս արագությունների տիրույթի՝ գալակտիկայի սկավառակի բավականին մեծ քանակի կետերի շարժման ճառագայթային արագությունների ուսումնասիրությունը։ Արագությունների տիրույթի ստացման համար օգտվում են երկչափ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BA%D5%AB%D5%A1" title="Սպեկտրասկոպիա">սպեկտրասկոպիայից</a>։ Սովորաբար օգտագործում են կամ բազմալիք ընդունիչ, կամ Ֆաբրի-Պերոյի ինտերֆերոմետրից։ <a href="/wiki/H_I_%D5%BF%D5%AB%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9" title="H I տիրույթ">H I գծերում</a> գազի ուսումնասիրությունը նույնպես հնարավորություն է տալիս ստանալ գալակտիկայում արագությունների բաշխման պատկերը։ </p><p>2018 թ-ի մարտին Միջազգային ռադիոաստղագիտական հետազոտությունների կենտրոնի աստղագետները հայտնաբերել են, որ բոլոր գալակտիկաները, անկախ իրենց չափսերից կամ ձևից, պտտվում են միևնույն արագությամբ, և իրենց առանցքի շուրջ 1 լրիվ պտույտը կատարում են 1 մլրդ․ երկրային տարում։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Զանգվածներն_ու_չափերը"><span id=".D4.B6.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.BE.D5.A1.D5.AE.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B6_.D5.B8.D6.82_.D5.B9.D5.A1.D6.83.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Զանգվածներն ու չափերը</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Զանգվածներն ու չափերը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Զանգվածներն ու չափերը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Եթե խոսենք դրանց քանակական բնութագրերի մասին, ապա գալակտիկաների զանգվածները 10<sup>7</sup>-ից 10<sup>12</sup> Արեգակի զանգվածի կարգի են։ Մասնավորապես, մեր Ծիր Կաթին գալակտիկայի զանգվածը կազմում է մոտ 2∙10<sup>11</sup> Արեգակի Զանգված։ Գալակտիկաների տրամագծերը կազմում են 5-ից 250 կիլոպարսեկ<sup id="cite_ref-ref3_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref3-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ (16-ից 800 հազար լուսատարի)։ Համեմատության համար՝ մեր գալակտիկայի չափերը մոտ 30 կիլոպարսեկ է (100 հազար լուսատարի)։ Հայտնի գալակտիկաներից ամենամեծը IC 1101-ն է, որն ունի 600 կիլոպարսեկից մեծ տրամագիծ<sup id="cite_ref-ref4_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref4-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ձևաբանությունը"><span id=".D5.81.D6.87.D5.A1.D5.A2.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8"></span>Ձևաբանությունը</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Ձևաբանությունը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Ձևաբանությունը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Գալակտիկաներն ըստ կառուցվածքի բազմազան են։ Դրանց մոտ կեսը Ծիր Կաթին գալակտիկայի նման են՝ պարուրաձև և նշանակվում են S տառով (անգլերեն Spiral՝ պարուրաձև բառից)։ Պարուրաձև գալակտիկաներն իրարից խիստ տարբերվում են ձողիկավոր կառուցվածքի առկայությամբ կամ բացակայությամբ (SB կամ S, որտեղ B-ն անգլերեն Bar՝ ձողիկ բառից է)։ Առաջինների դեպքում պարուրաթևերը սկսվում են ձողիկի ծայրերից, իսկ երկրորդների դեպքում՝ միջուկային տիրույթից։ Պարուրաձև գալակտիկաներն ունեն երկու կամ ավել պարուրաթևեր, որոնց փաթաթման աստիճանը կարող է լինել բարձր (Sa), միջին (Sb), ցածր (Sc) և առավել ցածր (Sd)։</p><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Hubble_sequence_photo.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Hubble_sequence_photo.png/400px-Hubble_sequence_photo.png" decoding="async" width="400" height="222" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Hubble_sequence_photo.png/600px-Hubble_sequence_photo.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Hubble_sequence_photo.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="443" /></a><figcaption>Գալակտիկաների ձևաբանական դասերն ըստ Հաբլյան դասակարգման</figcaption></figure> <p>Գալակտիկաների 25%-ը գնդաձև կամ ձվաձև են։ Դրանք կոչվում են էլիպսաձև և նշանակվում են E տառով։ Էլիպսաձև գալակտիկաներն ըստ ձգվածության աստիճանի բաժանվում են E0-ից E7 դասերի, որտեղ E0-ն գնդաձևն է, իսկ E7-ը՝ առավելագույն սեղմվածը։ Այս գալակտիկաներն ունեն գալակտիկայի <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%AC%D5%B8_(%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BA%D5%BD%D5%A1%D5%AF)" title="Գալակտիկայի հալո (լուսապսակ)">հալոյին</a> բնորոշ աստղային բնակչություն, դրա համար էլ կարմրավուն են։ </p><p>Sd-ից Sa դաս շարժվելիս գալակտիկայի միջուկի ուռուցիկ տիրույթը՝ բալջը, սկավառակի համեմատ մեծանում է։ Կան գալակտիկաներ, որոնց դեպքում բալջն այնքան մեծ է, որ իր մեջ է ներառում ամբողջ սկավառակը։ Այս գալակտիկաները կողքից դիտելիս ունեն երկուռուցիկ ոսպնյակի տեսք և անվանվում են S0։ Դրանք կազմում են գալակտիկաների ընդհանուր թվի 20%-ը և հանդիսանում են E7 և Sa գալակտիկաների միջանկյալ դաս։ </p><p>Գալակտիկաների մնացած 5%-ն անկանոն կառուցվածք ունեն և իրենց հատկություններով նման են Մագելանյան Մեծ և Փոքր ամպերին։ Այս գալակտիկաներն անվանվում են անկանոն գալակտիկաներ և նշանակվում են Ir (անգլերեն Irregular՝ անկանոն բառից)։ </p><p>Գալակտիկաների ձևաբանական այսպիսի դասակարգումն առաջարկել է ամերիկացի աստղագետ Էդվին Հաբլը<sup id="cite_ref-morph_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-morph-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Նա ներկայացրել է այդ տիպերը հաջորդականության ձևով։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Մութ_նյութը"><span id=".D5.84.D5.B8.D6.82.D5.A9_.D5.B6.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.A8"></span>Մութ նյութը</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Մութ նյութը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Մութ նյութը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Գալակտիկաների հետազոտություններում դեռևս վերջնականապես չլուծված խնդիր է համարվում այսպես կոչված մութ նյութը, որն իրեն դրսևորում է միայն գրավիտացիոն փոխազդեցությամբ։ Այն կարող է կազմել գալակտիկայի ընդհանուր զանգվածի 90%-ը, բայց կարող է նաև իսպառ բացակայել, ինչպես դիտվում է որոշ թզուկ գալակտիկաների մոտ<sup id="cite_ref-ref5_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref5-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Բաշխումը_տիեզերքում"><span id=".D4.B2.D5.A1.D5.B7.D5.AD.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.D5.BF.D5.AB.D5.A5.D5.A6.D5.A5.D6.80.D6.84.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Բաշխումը տիեզերքում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Բաշխումը տիեզերքում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Բաշխումը տիեզերքում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg/400px-2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg" decoding="async" width="400" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg/600px-2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg/800px-2MASS_LSS_chart-NEW_Nasa.jpg 2x" data-file-width="1239" data-file-height="627" /></a><figcaption>Տիեզերքում գալակտիկաների բաշխումը Ծիր Կաթնի հարթության նկատմամբ ինֆրակարմիր տիրույթում։</figcaption></figure><p>Տիեզերքում գալակտիկաները բաշխված են անհավասարաչափ. մի տիրությում կարելի է հանդիպել իրար մոտ գտնվող գալակտիկաների մի ամբողջ խումբ, իսկ մեկ այլ տիրույթում կարելի է ընդհանրապես չհայտնաբերել (այսպես կոչված Void՝ դատարկություն), անգամ ամենափոքր գալակտիկաներից։ Տիեզերքի տեսանելի տիրույթում գտնվող գալակտիկաների հստակ թիվը դեռևս անհայտ է, սակայն գնահատվում է, որ այն պետք է լինի հարյուր միլիարդի կարգի<sup id="cite_ref-ref6_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-ref6-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տես_նաև"><span id=".D5.8F.D5.A5.D5.BD_.D5.B6.D5.A1.D6.87"></span>Տես նաև</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Տես նաև" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Տես նաև"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%AC%D5%B8_(%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BA%D5%BD%D5%A1%D5%AF)" title="Գալակտիկայի հալո (լուսապսակ)">Գալակտիկայի հալո (լուսապսակ)</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BE%D5%AB%D6%80_%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%B6" title="Ծիր Կաթին">Ծիր Կաթին</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%95%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օորտի հաստատուն">Օորտի հաստատուն</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D6%82%D5%A9_%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B2_(%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9_%D5%B6%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9)" title="Մութ աստղ (մութ նյութ)">Մութ աստղ (մութ նյութ)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-ref1-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ref1_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Sparke L. S., Gallagher III J. S.: «Galaxies in the Universe: An Introduction.», Cambridge University Press, 2007, էջ 442։</span> </li> <li id="cite_note-ref2-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ref2_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Кононович Э. В., Мороз В. И.: «11.1. Объекты, принадлежащие нашей Галактике», «Общий курс астрономии», Иванов В. В.: Едиториал УРСС, 2004, 433—544 էջ։</span> </li> <li id="cite_note-:0-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_3-0">3,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_3-1">3,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation news cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://life.ru/t/%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0/960673/chislo_ghalaktik_vo_vsieliennoi_uvielichili_v_20_raz">«Число галактик во Вселенной увеличили в 20 раз»</a>. <i>Life.ru</i> (ռուսերեն)<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 9-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Life.ru&rft.atitle=%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE+%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA+%D0%B2%D0%BE+%D0%92%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D1%83%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%B8%D0%BB%D0%B8+%D0%B2+20+%D1%80%D0%B0%D0%B7&rft_id=https%3A%2F%2Flife.ru%2Ft%2F%25D0%25BD%25D0%25B0%25D1%2583%25D0%25BA%25D0%25B0%2F960673%2Fchislo_ghalaktik_vo_vsieliennoi_uvielichili_v_20_raz&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.xliby.ru/astronomija_i_kosmos/mysljashaja_vselennaja/p32.php">«МАССЫ ГАЛАКТИК / Мыслящая Вселенная»</a>. <i>www.xliby.ru</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 9-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.xliby.ru&rft.atitle=%D0%9C%D0%90%D0%A1%D0%A1%D0%AB+%D0%93%D0%90%D0%9B%D0%90%D0%9A%D0%A2%D0%98%D0%9A+%2F+%D0%9C%D1%8B%D1%81%D0%BB%D1%8F%D1%89%D0%B0%D1%8F+%D0%92%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.xliby.ru%2Fastronomija_i_kosmos%2Fmysljashaja_vselennaja%2Fp32.php&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_5-1">5,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_5-2">5,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_5-3">5,3</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_5-4">5,4</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_5-5">5,5</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_5-6">5,6</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&oldid=91942952">«Галактика»</a> (ռուսերեն). 2018 թ․ ապրիլի 6.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&rft_id=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25D0%2593%25D0%25B0%25D0%25BB%25D0%25B0%25D0%25BA%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25BA%25D0%25B0%26oldid%3D91942952&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Cite_journal" title="Կաղապար:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Cite journal requires <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:CS1_errors#missing_periodical" class="mw-redirect" title="Օգնություն:CS1 errors">օգնություն</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180528032800/http://o-kosmose.net/galaktiki-vselennoi/samaya-bolshaya/">«Самая большая галактика»</a>. <i>o-kosmose.net</i> (ռուսերեն). Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://o-kosmose.net/galaktiki-vselennoi/samaya-bolshaya/">օրիգինալից</a> 2018 թ․ մայիսի 28-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 9-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=o-kosmose.net&rft.atitle=%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%8F+%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F+%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Fo-kosmose.net%2Fgalaktiki-vselennoi%2Fsamaya-bolshaya%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation news cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180522073215/http://www.vseocosmose.ru/?p=307">«Размеры и Расстояния Галактик - Все о космосе»</a>. <i>Все о космосе</i> (ռուսերեն). 2011 թ․ հունիսի 26. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vseocosmose.ru/?p=307">օրիգինալից</a> 2018 թ․ մայիսի 22-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 9-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D0%92%D1%81%D0%B5+%D0%BE+%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%B5&rft.atitle=%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B+%D0%B8+%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA+-+%D0%92%D1%81%D0%B5+%D0%BE+%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%B5&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vseocosmose.ru%2F%3Fp%3D307&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-refz-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-refz_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Wall, Mike <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/18879-hubble-most-distant-galaxy.html">Ancient Galaxy May Be Most Distant Ever Seen</a>, 2012, դեկտեմբեր 12։</span> </li> <li id="cite_note-lmc-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lmc_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Macri, L. M.; Stanek, K. Z.; Bersier, D.; Greenhill, L. J.; Reid, M. J., <a href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2006ApJ...652.1133M/abstract" class="extiw" title="bibcode:2006ApJ...652.1133M">A New Cepheid Distance to the Maser-Host Galaxy NGC 4258 and Its Implications for the Hubble Constant</a>, The Astrophysical Journal, 2006, Volume 652, Issue 2, pp. 1133-1149:</span> </li> <li id="cite_note-smc-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-smc_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Hilditch, R. W.; Howarth, I. D.; Harries, T. J. <a href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2005MNRAS.357..304H/abstract" class="extiw" title="bibcode:2005MNRAS.357..304H">Forty eclipsing binaries in the Small Magellanic Cloud: fundamental parameters and Cloud distance</a>, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 2005, Volume 357, Issue 1, pp. 304-324:</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronet.ru/db/msg/1169718/distances.html#%5B1%5D">«Астронет > Расстояния до галактик»</a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 11-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%82+%3E+%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%B4%D0%BE+%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astronet.ru%2Fdb%2Fmsg%2F1169718%2Fdistances.html%23%255B1%255D&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ref3-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ref3_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Засов А. В., Постнов К. А.: «Общая астрофизика», Фрязино: Век 2, 2006, 496 էջ։</span> </li> <li id="cite_note-ref4-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ref4_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text">T. E. Clarke, Elizabeth L. Blanton, and Craig L. Sarazin: «The Complex Cooling Core of A2029: Radio and X-Ray Interactions», The Astrophysical Journal, 2004, Volume 616, Issue 1, pp. 178-191:</span> </li> <li id="cite_note-morph-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-morph_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Ավետիք Գրիգորյան, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aras.am/News/pressreleases/20130704.htm">«Դարերի խորքից դեպի Տիեզերք»</a>, «Տիգրան Մեծ հրատարակչություն», 2013 թ.։</span> </li> <li id="cite_note-ref5-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ref5_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20121221150257/http://www.popmech.ru/article/5092-rozhdenie-karlika/">Рождение Карлика: Галактика Без Темноты</a>, 2009, մարտ 11։</span> </li> <li id="cite_note-ref6-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ref6_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Mackie, Glen. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://astronomy.swin.edu.au/~gmackie/billions.html">To see the Universe in a Grain of Taranaki Sand</a>, 2002, փետրվար, 1։</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D6.84.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Արտաքին հղումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=12" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Արտաքին հղումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.seds.org/messier/galaxy.html">«Galaxies»</a> (անգլերեն). SEDS. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/60r7hzj4e?url=http://www.seds.org/messier/galaxy.html">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 11-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2005 թ․ սեպտեմբերի 17-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Galaxies&rft.pub=SEDS&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.seds.org%2Fmessier%2Fgalaxy.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.femto.com.ua/articles/part_1/0655.html">«Галактика»</a>. <i>Физическая энциклопедия</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/60r7i4UgB?url=http://www.femto.com.ua/articles/part_1/0655.html">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 11-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 1-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F&rft.atitle=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.femto.com.ua%2Farticles%2Fpart_1%2F0655.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.femto.com.ua/articles/part_1/0656.html">«Галактики»</a>. <i>Физическая энциклопедия</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/687WDitPz?url=http://www.femto.com.ua/articles/part_1/0656.html">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 2-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 1-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F&rft.atitle=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B8&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.femto.com.ua%2Farticles%2Fpart_1%2F0656.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astrogalaxy.ru/151.html">«Наша Галактика — звёздный дом, в котором мы живём»</a>. <i>Астрогалактика</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/60r7igSbw?url=http://www.astrogalaxy.ru/151.html">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 11-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 12-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&rft.atitle=%D0%9D%D0%B0%D1%88%D0%B0+%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%E2%80%94+%D0%B7%D0%B2%D1%91%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%B4%D0%BE%D0%BC%2C+%D0%B2+%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BC+%D0%BC%D1%8B+%D0%B6%D0%B8%D0%B2%D1%91%D0%BC&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astrogalaxy.ru%2F151.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronet.ru/db/msg/1180523">«Галактика»</a>. <i>Астронет</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/60r7jkHuI?url=http://www.astronet.ru/db/msg/1180523">Արխիվացված</a> օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 11-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 12-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%82&rft.atitle=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astronet.ru%2Fdb%2Fmsg%2F1180523&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="Z3988"></span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=EqiBHvl4F_I">Лекция «Наша Галактика: взгляд изнутри» 14.11.2012</a> Засов А. В. (<b>видео</b>, лекция в Московском планетарии)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Գրականություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=13" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Գրականություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Засов А. В., Постнов К. А. Общая астрофизика. — Фрязино: Век 2, 2006. — 496 с. — 3000 экз. — <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/5850991697" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-85099-169-7</a>, УДК 52, ББК 22.6. (Проверено 27 января 2012)</li> <li>James Binney. Galactic Astronomy. — Princeton University Press, 1998.</li> <li>Ю. Н. Ефремов. Постоянная Хаббла. Архивировано 11 августа 2011 года.</li> <li>Terence Dickinson. The Universe and Beyond. — Fourth Edition. — Firefly Books Ltd., 2004.</li> <li>Марочник Л. С., Сучков А. А. Галактика. — " Наука, " Глав. ред. физико-математической лит-ры, 1984.</li> <li>Виктор Амбарцумян, «Проблемы эволюции Вселенной», Издательство Академии Наук Армянской ССР, Русский ,1968</li></ul> <table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Galaxies" class="extiw" title="commons:Category:Galaxies">«Գալակտիկաներ»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand nowrap" style="font-size:x-small;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել այս կաղապարը"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span> </span></div>  Բառարաններ և հանրագիտարաններ</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Galaxy" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Galaxy">Բրիտանիկա (11-րդ)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/galaxy">Բրիտանիկա</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/galaxien">Բրոքհաուս</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://esu.com.ua/search_articles.php?id=28303">Ժամանակակից Ուկրաինայի</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/galaxie/54275">Լարուսի</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/nauka_i_tehnika/astronomiya/GALAKTIKI.html">Կրուգոսվետ</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0110947.xml">Մեծ կատալոնական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/galakse">Մեծ նորվեգական</a> · <a href="https://en.wikisource.org/wiki/The_American_Cyclop%C3%A6dia_(1879)/Nebula" class="extiw" title="wikisource:The American Cyclopædia (1879)/Nebula">American Cycl. (1879)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D055608">MESH ID</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/galassia">Treccani</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/galaxies/">Universalis</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6688061">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span style="float:left;width:6em"> </span><div class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չափորոշչային վերահսկողություն">Չափորոշչային վերահսկողություն</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11941212g">11941212g</a> · <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4057375-8">4057375-8</a> · <span title="Կոնգրեսի գրադարանի ստուգիչ համար" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">LCCN</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85052763">sh85052763</a> · <span title="Microsoft Academic" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">Microsoft</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/#/detail/98444146">98444146</a> · <span title="Ազգային խորհրդարանական գրադարան" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NDL</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562458">00562458</a> · <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Չեխիայի ազգային գրադարան">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph120460">ph120460</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a>  (<a href="https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_2.djvu/649" class="extiw" title="s:Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 2.djvu/649">հ․ 2, էջ 649</a>)։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գալակտիկաներ&oldid=9946714">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գալակտիկաներ&oldid=9946714</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Աստղագիտություն">Աստղագիտություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գալակտիկաներ">Գալակտիկաներ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(ru)" title="Կատեգորիա:CS1 ռուսերեն աղբյուրներով էջեր (ru)">CS1 ռուսերեն աղբյուրներով էջեր (ru)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80:_%D5%A2%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D5%B2_periodical" title="Կատեգորիա:CS1 սխալներ: բացակայող periodical">CS1 սխալներ: բացակայող periodical</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից">Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Կատեգորիա:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 12 Մայիսի 2024-ի ժամը 21:42-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-z2b79","wgBackendResponseTime":155,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.259","walltime":"0.477","ppvisitednodes":{"value":836,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":32719,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":231,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":34690,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 357.866 1 -total"," 60.80% 217.581 1 Կաղապար:Արտաքին_հղումներ"," 33.52% 119.941 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 29.35% 105.039 1 Կաղապար:Քույրհղումներ"," 22.76% 81.447 3 Կաղապար:Cite_news"," 6.98% 24.993 7 Կաղապար:Cite_web"," 1.60% 5.710 1 Կաղապար:Cite_journal"," 0.82% 2.925 1 Կաղապար:ՀՍՀ"," 0.60% 2.132 1 Կաղապար:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.149","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6258437,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-85db4f49b5-wnjh6","timestamp":"20241114062455","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0533\u0561\u056c\u0561\u056f\u057f\u056b\u056f\u0561\u0576\u0565\u0580","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q318","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q318","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2014-03-31T12:00:45Z","dateModified":"2024-05-12T21:42:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c3\/NGC_4414_%28NASA-med%29.jpg"}</script> </body> </html>