CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Anton Praetorius – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"79f5dc32-f773-4052-84ab-9a599d079936","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Anton_Praetorius","wgTitle":"Anton Praetorius","wgCurRevisionId":69411181,"wgRevisionId":69411181,"wgArticleId":443436,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły z brakującymi przypisami od 2017-12","Duchowni kalwińscy","Ludzie urodzeni w Lippstadt","Niemieccy duchowni protestanccy","Niemieccy pisarze","Niemieccy teolodzy kalwińscy","Procesy o czary","Reformatorzy protestanccy","Urodzeni w 1560","Zmarli w 1613"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Anton_Praetorius","wgRelevantArticleId":443436,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":69411181,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":8000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q57337","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Persecution_of_witches%281%29.jpg/1200px-Persecution_of_witches%281%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="663"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Persecution_of_witches%281%29.jpg/800px-Persecution_of_witches%281%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="442"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Persecution_of_witches%281%29.jpg/640px-Persecution_of_witches%281%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="354"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Anton Praetorius – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Anton_Praetorius rootpage-Anton_Praetorius skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Anton+Praetorius" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Anton+Praetorius" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Anton+Praetorius" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Anton+Praetorius" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Życiorys" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Życiorys"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Życiorys</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Życiorys-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Życiorys</span> </button> <ul id="toc-Życiorys-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zmiana_wyznania" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zmiana_wyznania"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Zmiana wyznania</span> </div> </a> <ul id="toc-Zmiana_wyznania-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Teolog_i_propagator_kalwinizmu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Teolog_i_propagator_kalwinizmu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Teolog i propagator kalwinizmu</span> </div> </a> <ul id="toc-Teolog_i_propagator_kalwinizmu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przeciwnik_procesów_o_czary_i_tortur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przeciwnik_procesów_o_czary_i_tortur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Przeciwnik procesów o czary i tortur</span> </div> </a> <ul id="toc-Przeciwnik_procesów_o_czary_i_tortur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rzecznik_demokratyzacji_państwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rzecznik_demokratyzacji_państwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Rzecznik demokratyzacji państwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Rzecznik_demokratyzacji_państwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Najważniejsze_dzieła" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Najważniejsze_dzieła"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Najważniejsze dzieła</span> </div> </a> <ul id="toc-Najważniejsze_dzieła-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Anton Praetorius</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 32 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-32" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">32 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD_%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%83%D1%81" title="Антон Преториус – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Антон Преториус" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BD_%CE%A0%CF%81%CE%B1%CE%B9%CF%84%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%82" title="Άντον Πραιτόριους – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Άντον Πραιτόριους" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="آنتون پرتریوس – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آنتون پرتریوس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A0%D7%98%D7%95%D7%9F_%D7%A4%D7%A8%D7%98%D7%95%D7%A8%D7%99%D7%95%D7%A1" title="אנטון פרטוריוס – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="אנטון פרטוריוס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Antonius_Praetorius" title="Antonius Praetorius – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Antonius Praetorius" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%88%D8%B3" title="انتون پرايتوريوس – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="انتون پرايتوريوس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%88%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%97%E3%83%AC%E3%83%88%E3%83%AA%E3%82%A6%E3%82%B9" title="アントン・プレトリウス – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アントン・プレトリウス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%83%D1%81,_%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Преториус, Антон – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Преториус, Антон" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Antonio_Pretorio" title="Antonio Pretorio – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Antonio Pretorio" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Anton_Praetorius" title="Anton Praetorius – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Anton Praetorius" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E4%B8%9C%C2%B7%E6%99%AE%E9%9B%B7%E6%89%98%E9%87%8C%E4%BA%9A%E6%96%AF" title="安东·普雷托里亚斯 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="安东·普雷托里亚斯" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57337#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Anton_Praetorius" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dyskusja:Anton_Praetorius&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Dyskusja o zawartości tej strony (strona nie istnieje) [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Anton_Praetorius"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Anton_Praetorius"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Anton_Praetorius" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Anton_Praetorius" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&oldid=69411181" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Anton_Praetorius&id=69411181&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAnton_Praetorius"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAnton_Praetorius"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Anton+Praetorius"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Anton_Praetorius&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Anton_Praetorius" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57337" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65229128">.mw-parser-output .infobox.duchowny-ksiadz .naglowek{color:white;background:black}.mw-parser-output .infobox.duchowny-biskup .naglowek{color:white;background:#E56DC4}.mw-parser-output .infobox.duchowny-patriarcha .naglowek{color:white;background:#BA55D3}.mw-parser-output .infobox.duchowny-kardynal .naglowek{color:white;background:#FF2400}.mw-parser-output .infobox.duchowny-papiez .naglowek{color:black;background:gold}.mw-parser-output .infobox.duchowny-cywil .naglowek{color:black;background:#C0C0C0}.mw-parser-output .infobox.duchowny-ksiadz .naglowek a{color:#a7d4ff}</style> <table class="infobox duchowny-cywil"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562627">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Anton Praetorius</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs grafika-z-wikidanych"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Persecution_of_witches(1).jpg" class="mw-file-description"><img alt="ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Persecution_of_witches%281%29.jpg/240px-Persecution_of_witches%281%29.jpg" decoding="async" width="240" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Persecution_of_witches%281%29.jpg/360px-Persecution_of_witches%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Persecution_of_witches%281%29.jpg/480px-Persecution_of_witches%281%29.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1105" /></a></span> </td></tr> <tr> <th>Kraj działania </th> <td> <p><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce urodzenia </th> <td> <p><a href="/wiki/1560" title="1560">1560</a> <br /><a href="/wiki/Lippstadt" title="Lippstadt">Lippstadt</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce śmierci </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/6_grudnia" title="6 grudnia">6 grudnia</a> <a href="/wiki/1613" title="1613">1613</a></span> <br /><a href="/wiki/Laudenbach_(Badenia-Wirtembergia)" title="Laudenbach (Badenia-Wirtembergia)">Laudenbach</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;"> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Wyznanie" title="Wyznanie">Wyznanie</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">kalwinizm</a> </p> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Anton_Praetorius" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Anton_Praetorius" class="extiw" title="commons:Category:Anton Praetorius">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Praetorius_Report_on_Witchcraft_1602.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Praetorius_Report_on_Witchcraft_1602.jpg/250px-Praetorius_Report_on_Witchcraft_1602.jpg" decoding="async" width="160" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Praetorius_Report_on_Witchcraft_1602.jpg/330px-Praetorius_Report_on_Witchcraft_1602.jpg 2x" data-file-width="1102" data-file-height="1832" /></a><figcaption>Strona tytułowa „Dokładnego sprawozdania...” 1602</figcaption></figure> <p><b>Anton Praetorius</b> (ur. <a href="/wiki/1560" title="1560">1560</a> w <a href="/wiki/Lippstadt" title="Lippstadt">Lippstadt</a>, zm. <a href="/wiki/6_grudnia" title="6 grudnia">6 grudnia</a> <a href="/wiki/1613" title="1613">1613</a> w <a href="/wiki/Laudenbach_(Badenia-Wirtembergia)" title="Laudenbach (Badenia-Wirtembergia)">Laudenbach</a>) – <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemiecki</a> <a href="/wiki/Pastor" title="Pastor">pastor</a> i <a href="/wiki/Teolog" title="Teolog">teolog</a> <a href="/wiki/Kalwinizm" title="Kalwinizm">kalwiński</a>, pisarz. Był przeciwnikiem <a href="/wiki/Proces_o_czary" title="Proces o czary">procesów o czary</a> i stosowania <a href="/wiki/Tortura" title="Tortura">tortur</a>, a także rzecznikiem demokratyzacji ustroju państwa. Napisał pierwsze w historii dzieło przeciwko procesom o czary i torturze: <i>„Dokładne sprawozdanie o czarodziejstwie i czarodziejach”</i> (1598), wyprzedziło ono o 37 lat inne książki o tej tematyce<sup class="noprint" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2017-12">[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>]</sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Laudenbach_house_pastor.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Laudenbach_house_pastor.jpg/250px-Laudenbach_house_pastor.jpg" decoding="async" width="220" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Laudenbach_house_pastor.jpg/330px-Laudenbach_house_pastor.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Laudenbach_house_pastor.jpg/500px-Laudenbach_house_pastor.jpg 2x" data-file-width="882" data-file-height="824" /></a><figcaption>Dom Praetoriusa w Laudenbach</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Życiorys"><span id=".C5.BByciorys"></span>Życiorys</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Życiorys" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życiorys"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zmiana_wyznania">Zmiana wyznania</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Zmiana wyznania" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zmiana wyznania"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Urodził się w rodzinie <a href="/wiki/Luteranizm" title="Luteranizm">luterańskiej</a>. Jego prawdziwe nazwisko brzmiało „Schulze” (<i>sołtys</i>); w <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łacińskim</a> tłumaczeniu: „Praetorius”. W wieku 13 lat był świadkiem <a href="/wiki/Tortura" title="Tortura">torturowania</a> i spalenia czarownic, co wywołało w nim głęboki <a href="/wiki/Ostra_reakcja_na_stres" title="Ostra reakcja na stres">szok</a> psychiczny. Ożenił się w 1584, pracował jako nauczyciel w szkole łacińskiej w <a href="/wiki/Kamen" title="Kamen">Kamen</a>, gdzie wybrano go w 1586 rektorem. W następnym roku został pastorem w <a href="/wiki/Wormacja" title="Wormacja">Wormacji</a>. Od 1588 przeszedł na kalwinizm, który bardziej odpowiadał jego radykalnej wizji zaangażowanego chrześcijaństwa. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lippstadt_Mittelalter.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Lippstadt_Mittelalter.jpg/250px-Lippstadt_Mittelalter.jpg" decoding="async" width="220" height="89" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Lippstadt_Mittelalter.jpg/330px-Lippstadt_Mittelalter.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Lippstadt_Mittelalter.jpg/500px-Lippstadt_Mittelalter.jpg 2x" data-file-width="550" data-file-height="222" /></a><figcaption>Lippstadt</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Teolog_i_propagator_kalwinizmu">Teolog i propagator kalwinizmu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Teolog i propagator kalwinizmu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Teolog i propagator kalwinizmu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Został pierwszym kalwińskim duchownym w <a href="/w/index.php?title=Dittelsheim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dittelsheim (strona nie istnieje)">Dittelsheim</a>, następnie w <a href="/wiki/Offenbach_am_Main" title="Offenbach am Main">Offenbach am Main</a>, pisał dzieła propagujące kalwinizm (np. <i>„De Pii Magistratus Officio”</i>). W roku 1596 został kaznodzieją na dworze książęcym w <a href="/wiki/Birstein" title="Birstein">Birstein</a> koło <a href="/wiki/Frankfurt_nad_Menem" title="Frankfurt nad Menem">Frankfurtu nad Menem</a>, jednak spotykał się z coraz większym oporem ze strony luteranów. Jednocześnie tworzył dzieła teologiczne, służące umacnianiu kalwinizmu (np. <i>„Katechizm”</i>); w 1602 jego książka <i>„De Sacrosanctis Sacramentis”</i>, przeciwko <a href="/wiki/Transsubstancjacja" title="Transsubstancjacja">transsubstancjacji</a> wywołała masowe protesty ze strony luteranów i <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolików</a>; był nawet na krótko uwięziony. Bronił także doktryny o „podwójnej <a href="/wiki/Predestynacja" title="Predestynacja">predestynacji</a>”. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg/220px-Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg" decoding="async" width="220" height="348" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg/330px-Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg/440px-Praetorius_Poem_Vas_Heidelbergense.jpg 2x" data-file-width="494" data-file-height="781" /></a><figcaption>Strona tytułowa „Vas Heidelbergense”</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przeciwnik_procesów_o_czary_i_tortur"><span id="Przeciwnik_proces.C3.B3w_o_czary_i_tortur"></span>Przeciwnik procesów o czary i tortur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przeciwnik procesów o czary i tortur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przeciwnik procesów o czary i tortur"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W Birstein, jako członek składu sędziowskiego, zaangażował się po raz pierwszy w 1597 w proces o czary, podczas którego bronił rzekomych 4 czarownic, udowadniając, że czary są tylko <a href="/wiki/Mit" title="Mit">mitem</a>, a oskarżone kobiety są niewinne. Udało mu się doprowadzić do uniewinnienia oskarżonych. </p><p>Podczas tego procesu zrozumiał, że jego misją jest obalenie szkodliwych przesądów, dotyczących czarownic. W tej działalności poparli go także inni pastorzy, m.in. <a href="/w/index.php?title=Johannes_Cisnerus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes Cisnerus (strona nie istnieje)">Johannes Cisnerus</a> i <a href="/wiki/Johannes_Adam" title="Johannes Adam">Johannes Adam</a>; udowadniali oni, że podczas śledztwa torturami wymusza się od niewinnych ludzi fałszywe przyznanie się do czarnoksięstwa. </p><p>Praetorius domagał się weryfikacji poglądów <a href="/wiki/Jan_Kalwin" title="Jan Kalwin">Jana Kalwina</a> i <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Marcina Lutra</a>, dotyczących rzekomej szkodliwości czarownic, wskazując, iż są one bezpodstawne i sprzeczne z „wszechmocą Boga”. Jego zdaniem Bóg sam ukarał by czarownice, gdyby naprawdę istniały, niepotrzebne by były wyroki sądów. Podkreślał, że wiara w istnienie czarów jest jednocześnie wiarą w moc <a href="/wiki/Szatan" title="Szatan">szatana</a>, zrównywaną w ten sposób z potęgą Boga (co stanowi herezję). Wskazywał, iż „<a href="/wiki/%C5%81aska" title="Łaska">łaska</a> boża” mocniejsza jest niż jakiekolwiek domniemane „podstępy diabelskie”. </p><p>Jako kaznodzieja wygłaszał płomienne kazania przeciwko stosowaniu tortur. Jego zaangażowanie dla tej sprawy spowodowało, iż zwolniono go ze stanowiska pastora i musiał przenieść się do Laudenbach, gdzie rozpoczął pisanie dzieł przeciwko procesom o czary i torturom: jego najbardziej znaczące dzieło: <i>„Dokładne sprawozdanie o czarodziejstwie i czarodziejach”</i> (1598) (opublikowane pod <a href="/wiki/Pseudonim" title="Pseudonim">pseudonimem</a>), wyprzedziło o 37 lat inne podobne książki (np. <a href="/w/index.php?title=Johann_Matth%C3%A4us_Meyfart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johann Matthäus Meyfart (strona nie istnieje)">Johann Matthäus Meyfart</a> <i>„Christliche Erinnerung, An Gewaltige Regenten, und Gewissenhaffte Praedicanten...”</i>, <a href="/w/index.php?title=Friedrich_Spee&action=edit&redlink=1" class="new" title="Friedrich Spee (strona nie istnieje)">Friedrich Spee</a> <i>„Cautio criminalis”</i>). W 1602 i 1613 ukazały się kolejne wznowienia tego dzieła Praetoriusa, tym razem pod jego prawdziwym nazwiskiem. Stracił wszystkich bliskich: umarły jego 3 kolejne żony i 11 jego dzieci. Tylko jeden syn Johannes dożył do wieku 28 lat. </p><p>Opowiadał się za całkowitym zakazem tortur, jako sprzecznych z naukami chrześcijaństwa i bezsensownych, bo prowadzących do fałszywych wyznań winy. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rzecznik_demokratyzacji_państwa"><span id="Rzecznik_demokratyzacji_pa.C5.84stwa"></span>Rzecznik demokratyzacji państwa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Rzecznik demokratyzacji państwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rzecznik demokratyzacji państwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Krytykował ówczesny ustrój państwowy jako tyranię, sprzeczną z „prawem bożym”. Nawoływał, aby rządzący kierowali się naukami <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a> i miłosierdziem, szczególnie w przypadku wymiaru sprawiedliwości. Zarzucał prawnikom brak etyki i groził im „karą bożą”. Jego zdaniem wyrok powinien się opierać na zeznaniach co najmniej 2-3 świadków. Sprzeciwiał się nadużywaniu przez władze <a href="/wiki/Kara_%C5%9Bmierci" title="Kara śmierci">kary śmierci</a>, uważał, że należy ją stosować tylko w nielicznych, ściśle określonych przypadkach, np. trucicieli. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Najważniejsze_dzieła"><span id="Najwa.C5.BCniejsze_dzie.C5.82a"></span>Najważniejsze dzieła</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Najważniejsze dzieła" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Najważniejsze dzieła"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Vas Heidelbergense</i> (1595) (<i>Wielka Beczka w zamku Heidelberg</i>)</li> <li><i>De pii magistratus officio</i> (1596) (<i>O pobożnym sprawowaniu urzędów</i>)</li> <li><i>Katechismus</i> (1597)</li> <li><i>Gründlicher Bericht von Zauberey und Zauberern</i> (<i>Dokładne sprawozdanie o czarodziejstwie i czarodziejach</i>), wydanie pierwsze pod pseudonimem: „Joannes Scultetus” 1598, kolejne wydania: 1613 i 1629.</li> <li><i>De Sacrosanctis Sacramentis novi foederis Jesu Christi</i> (1602) (<i>O najświętszym sakramencie ustanowionym przez Jezusa Chrystusa</i>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Hartmut Hegeler <i>Anton Praetorius, Kämpfer gegen Hexenprozesse und Folter</i>, Unna 2002.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Anton_Praetorius&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.anton-praetorius.de">http://www.anton-praetorius.de</a> życie i działalność</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rzuser.uni-heidelberg.de/%7Ecd2/drw/F3/praetor/o02wid.htm">niemiecki tekst „Dokładnego sprawozdania o czarodziejstwie i czarodziejach”</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">osoba</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000119710553">0000000119710553</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/63940441">63940441</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/nr2001050386">nr2001050386</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/124018661">124018661</a></span></li><li><a href="/wiki/Holenderska_Biblioteka_Narodowa" title="Holenderska Biblioteka Narodowa">NTA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p24009154X">24009154X</a></span></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%202008082303">n2008082303</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007339520905171">987007339520905171</a></span></li></ul></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anton_Praetorius&oldid=69411181">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anton_Praetorius&oldid=69411181</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Duchowni_kalwi%C5%84scy" title="Kategoria:Duchowni kalwińscy">Duchowni kalwińscy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_urodzeni_w_Lippstadt" title="Kategoria:Ludzie urodzeni w Lippstadt">Ludzie urodzeni w Lippstadt</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_duchowni_protestanccy" title="Kategoria:Niemieccy duchowni protestanccy">Niemieccy duchowni protestanccy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_pisarze" title="Kategoria:Niemieccy pisarze">Niemieccy pisarze</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_teolodzy_kalwi%C5%84scy" title="Kategoria:Niemieccy teolodzy kalwińscy">Niemieccy teolodzy kalwińscy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Procesy_o_czary" title="Kategoria:Procesy o czary">Procesy o czary</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Reformatorzy_protestanccy" title="Kategoria:Reformatorzy protestanccy">Reformatorzy protestanccy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Urodzeni_w_1560" title="Kategoria:Urodzeni w 1560">Urodzeni w 1560</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_1613" title="Kategoria:Zmarli w 1613">Zmarli w 1613</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2017-12" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2017-12">Artykuły z brakującymi przypisami od 2017-12</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 25 sty 2023, 10:48.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Anton_Praetorius&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Anton Praetorius</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>32 języki</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-fbpk7","wgBackendResponseTime":648,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.222","walltime":"0.446","ppvisitednodes":{"value":1020,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":8751,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1444,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1732,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 286.779 1 -total"," 55.62% 159.513 1 Szablon:Duchowny_infobox"," 43.58% 124.968 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 17.56% 50.355 2 Szablon:Infobox_grafika"," 10.77% 30.887 2 Szablon:Infobox_tytuł"," 6.94% 19.894 4 Szablon:Infobox_projekt"," 6.15% 17.646 4 Szablon:Pierwszy_niepusty"," 4.60% 13.188 2 Szablon:Infobox_data_i_miejsce"," 4.54% 13.015 4 Szablon:Infobox_wiersz"," 1.92% 5.514 19 Szablon:Infobox_wiersz_dodaj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.112","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2327183,"limit":52428800},"limitreport-logs":"secondary = nil\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\nbigImage = table#1 {\n \"[[Plik:Persecution of witches(1).jpg|240x300px|alt=ilustracja]]\",\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P910'\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P856'\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-fbpk7","timestamp":"20250330084013","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Anton Praetorius","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Anton_Praetorius","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q57337","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q57337","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-03-01T15:12:30Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/39\/Persecution_of_witches%281%29.jpg"}</script> </body> </html>