CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Bolesław III Krzywousty – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"2c17b185-3848-41d5-a965-450fb4af95ab","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Bolesław_III_Krzywousty","wgTitle":"Bolesław III Krzywousty","wgCurRevisionId":76024766,"wgRevisionId":76024766,"wgArticleId":512,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytowania nie zawiera wszystkich autorów","Szablon cytuj książkę – autorzy do sprawdzenia","Wyróżnione artykuły","Właściwość P569 inna niż wpisana lokalnie","Brak właściwości P119 wpisanej lokalnie","Szablon odn bez numeru strony", "Biografie kanonu polskiej Wikipedii","Artykuły na Medal","Bolesław III Krzywousty","Pierwsi Piastowie","Władcy Polski","Ludzie związani z wymiarem sprawiedliwości Polski średniowiecznej","Osoby przedstawione na polskich monetach","Pochowani w bazylice katedralnej Wniebowzięcia NMP w Płocku","Polacy upamiętnieni nazwami obiektów fizjograficznych na Ziemi","Ekskomunikowani przez Kościół katolicki","Patroni jednostek Wojska Polskiego","Urodzeni w 1086","Zmarli w 1138"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Bolesław_III_Krzywousty","wgRelevantArticleId":512,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":76024766,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q53441","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready", "ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame" ,"ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg/1200px-Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1690"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg/800px-Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1127"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg/640px-Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="901"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Bolesław III Krzywousty – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Bolesław_III_Krzywousty rootpage-Bolesław_III_Krzywousty skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne">Strony specjalne</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Dzieciństwo_Bolesława" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dzieciństwo_Bolesława"> <div class="vector-toc-text"> 1 Dzieciństwo Bolesława </div> </a> <button aria-controls="toc-Dzieciństwo_Bolesława-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Dzieciństwo Bolesława </button> <ul id="toc-Dzieciństwo_Bolesława-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sytuacja_Księstwa_Polskiego_w_II_poł._lat_80._XI_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sytuacja_Księstwa_Polskiego_w_II_poł._lat_80._XI_wieku"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Sytuacja Księstwa Polskiego w II poł. lat 80. XI wieku </div> </a> <ul id="toc-Sytuacja_Księstwa_Polskiego_w_II_poł._lat_80._XI_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Narodziny_Bolesława" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Narodziny_Bolesława"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Narodziny Bolesława </div> </a> <ul id="toc-Narodziny_Bolesława-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dyskusje_wokół_daty_narodzin_księcia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dyskusje_wokół_daty_narodzin_księcia"> <div class="vector-toc-text"> 1.3 Dyskusje wokół daty narodzin księcia </div> </a> <ul id="toc-Dyskusje_wokół_daty_narodzin_księcia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pierwsze_lata_życia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pierwsze_lata_życia"> <div class="vector-toc-text"> 1.4 Pierwsze lata życia </div> </a> <ul id="toc-Pierwsze_lata_życia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pozycja_Sieciecha_w_państwie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pozycja_Sieciecha_w_państwie"> <div class="vector-toc-text"> 1.5 Pozycja Sieciecha w państwie </div> </a> <ul id="toc-Pozycja_Sieciecha_w_państwie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Młodość_Bolesława" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Młodość_Bolesława"> <div class="vector-toc-text"> 2 Młodość Bolesława </div> </a> <button aria-controls="toc-Młodość_Bolesława-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Młodość Bolesława </button> <ul id="toc-Młodość_Bolesława-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podział_księstwa_na_dzielnice" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_księstwa_na_dzielnice"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Podział księstwa na dzielnice </div> </a> <ul id="toc-Podział_księstwa_na_dzielnice-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Walki_braci_z_palatynem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Walki_braci_z_palatynem"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Walki braci z palatynem </div> </a> <ul id="toc-Walki_braci_z_palatynem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pierwsze_lata_panowania" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Pierwsze_lata_panowania"> <div class="vector-toc-text"> 3 Pierwsze lata panowania </div> </a> <button aria-controls="toc-Pierwsze_lata_panowania-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Pierwsze lata panowania </button> <ul id="toc-Pierwsze_lata_panowania-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Walka_o_dominium_(1102–1106)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Walka_o_dominium_(1102–1106)"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Walka o dominium (1102–1106) </div> </a> <ul id="toc-Walka_o_dominium_(1102–1106)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Samodzielna_władza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Samodzielna_władza"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Samodzielna władza </div> </a> <ul id="toc-Samodzielna_władza-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pierwsza_wyprawa_do_Czech_i_wygnanie_Zbigniewa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pierwsza_wyprawa_do_Czech_i_wygnanie_Zbigniewa"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.1 Pierwsza wyprawa do Czech i wygnanie Zbigniewa </div> </a> <ul id="toc-Pierwsza_wyprawa_do_Czech_i_wygnanie_Zbigniewa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojna_polsko-niemiecka_(1109)_roku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojna_polsko-niemiecka_(1109)_roku"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.2 Wojna polsko-niemiecka (1109) roku </div> </a> <ul id="toc-Wojna_polsko-niemiecka_(1109)_roku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Druga_wyprawa_do_Czech" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Druga_wyprawa_do_Czech"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.3 Druga wyprawa do Czech </div> </a> <ul id="toc-Druga_wyprawa_do_Czech-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klątwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Klątwa"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.4 Klątwa </div> </a> <ul id="toc-Klątwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Polityka_pomorska_Krzywoustego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Polityka_pomorska_Krzywoustego"> <div class="vector-toc-text"> 4 Polityka pomorska Krzywoustego </div> </a> <button aria-controls="toc-Polityka_pomorska_Krzywoustego-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Polityka pomorska Krzywoustego </button> <ul id="toc-Polityka_pomorska_Krzywoustego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Umocnienie_granic_z_Pomorzanami" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Umocnienie_granic_z_Pomorzanami"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Umocnienie granic z Pomorzanami </div> </a> <ul id="toc-Umocnienie_granic_z_Pomorzanami-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podbój_Pomorza_Gdańskiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podbój_Pomorza_Gdańskiego"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Podbój Pomorza Gdańskiego </div> </a> <ul id="toc-Podbój_Pomorza_Gdańskiego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bunt_Skarbimira" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bunt_Skarbimira"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.1 Bunt Skarbimira </div> </a> <ul id="toc-Bunt_Skarbimira-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sprawa_ruska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sprawa_ruska"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.2 Sprawa ruska </div> </a> <ul id="toc-Sprawa_ruska-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Podbój_Pomorza_Zachodniego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podbój_Pomorza_Zachodniego"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Podbój Pomorza Zachodniego </div> </a> <ul id="toc-Podbój_Pomorza_Zachodniego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Akcja_chrystianizacyjna_Pomorza_Zachodniego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Akcja_chrystianizacyjna_Pomorza_Zachodniego"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Akcja chrystianizacyjna Pomorza Zachodniego </div> </a> <ul id="toc-Akcja_chrystianizacyjna_Pomorza_Zachodniego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Projekt_arcybiskupa_Norberta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Projekt_arcybiskupa_Norberta"> <div class="vector-toc-text"> 4.5 Projekt arcybiskupa Norberta </div> </a> <ul id="toc-Projekt_arcybiskupa_Norberta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opanowanie_Rugii_i_sojusz_z_Warcisławem_I" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opanowanie_Rugii_i_sojusz_z_Warcisławem_I"> <div class="vector-toc-text"> 4.6 Opanowanie Rugii i sojusz z Warcisławem I </div> </a> <ul id="toc-Opanowanie_Rugii_i_sojusz_z_Warcisławem_I-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zjazd_w_Merseburgu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zjazd_w_Merseburgu"> <div class="vector-toc-text"> 5 Zjazd w Merseburgu </div> </a> <button aria-controls="toc-Zjazd_w_Merseburgu-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Zjazd w Merseburgu </button> <ul id="toc-Zjazd_w_Merseburgu-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podłoże_polityczne_zjazdu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podłoże_polityczne_zjazdu"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Podłoże polityczne zjazdu </div> </a> <ul id="toc-Podłoże_polityczne_zjazdu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Próba_sił_przed_zjazdem_w_Merseburgu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Próba_sił_przed_zjazdem_w_Merseburgu"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Próba sił przed zjazdem w Merseburgu </div> </a> <ul id="toc-Próba_sił_przed_zjazdem_w_Merseburgu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Postanowienia_zjazdu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Postanowienia_zjazdu"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Postanowienia zjazdu </div> </a> <ul id="toc-Postanowienia_zjazdu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Schyłek_panowania_i_śmierć" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Schyłek_panowania_i_śmierć"> <div class="vector-toc-text"> 6 Schyłek panowania i śmierć </div> </a> <button aria-controls="toc-Schyłek_panowania_i_śmierć-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Schyłek panowania i śmierć </button> <ul id="toc-Schyłek_panowania_i_śmierć-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Unormowanie_stosunków_z_sąsiadami" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Unormowanie_stosunków_z_sąsiadami"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Unormowanie stosunków z sąsiadami </div> </a> <ul id="toc-Unormowanie_stosunków_z_sąsiadami-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Śmierć_księcia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Śmierć_księcia"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Śmierć księcia </div> </a> <ul id="toc-Śmierć_księcia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rodzina_Bolesława_Krzywoustego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rodzina_Bolesława_Krzywoustego"> <div class="vector-toc-text"> 7 Rodzina Bolesława Krzywoustego </div> </a> <button aria-controls="toc-Rodzina_Bolesława_Krzywoustego-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Rodzina Bolesława Krzywoustego </button> <ul id="toc-Rodzina_Bolesława_Krzywoustego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Małżeństwa_Bolesława" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Małżeństwa_Bolesława"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Małżeństwa Bolesława </div> </a> <ul id="toc-Małżeństwa_Bolesława-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Potomstwo_ze_Zbysławą_Światopełkówną" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Potomstwo_ze_Zbysławą_Światopełkówną"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Potomstwo ze Zbysławą Światopełkówną </div> </a> <ul id="toc-Potomstwo_ze_Zbysławą_Światopełkówną-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Potomstwo_z_Salomeą_z_Bergu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Potomstwo_z_Salomeą_z_Bergu"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Potomstwo z Salomeą z Bergu </div> </a> <ul id="toc-Potomstwo_z_Salomeą_z_Bergu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Genealogia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Genealogia"> <div class="vector-toc-text"> 7.4 Genealogia </div> </a> <ul id="toc-Genealogia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ustawa_sukcesyjna_(testament_Bolesława_Krzywoustego)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ustawa_sukcesyjna_(testament_Bolesława_Krzywoustego)"> <div class="vector-toc-text"> 8 Ustawa sukcesyjna (testament Bolesława Krzywoustego) </div> </a> <button aria-controls="toc-Ustawa_sukcesyjna_(testament_Bolesława_Krzywoustego)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Ustawa sukcesyjna (testament Bolesława Krzywoustego) </button> <ul id="toc-Ustawa_sukcesyjna_(testament_Bolesława_Krzywoustego)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zasada_pryncypatu-senioratu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zasada_pryncypatu-senioratu"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 Zasada pryncypatu-senioratu </div> </a> <ul id="toc-Zasada_pryncypatu-senioratu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podział_państwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_państwa"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 Podział państwa </div> </a> <ul id="toc-Podział_państwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rozbicie_dzielnicowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rozbicie_dzielnicowe"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 Rozbicie dzielnicowe </div> </a> <ul id="toc-Rozbicie_dzielnicowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Organizacja_państwa_Bolesława_Krzywoustego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Organizacja_państwa_Bolesława_Krzywoustego"> <div class="vector-toc-text"> 9 Organizacja państwa Bolesława Krzywoustego </div> </a> <ul id="toc-Organizacja_państwa_Bolesława_Krzywoustego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bulle_Krzywoustego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bulle_Krzywoustego"> <div class="vector-toc-text"> 10 Bulle Krzywoustego </div> </a> <ul id="toc-Bulle_Krzywoustego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mennictwo_w_czasach_Krzywoustego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Mennictwo_w_czasach_Krzywoustego"> <div class="vector-toc-text"> 11 Mennictwo w czasach Krzywoustego </div> </a> <ul id="toc-Mennictwo_w_czasach_Krzywoustego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Donacje_książęce_na_rzecz_Kościoła" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Donacje_książęce_na_rzecz_Kościoła"> <div class="vector-toc-text"> 12 Donacje książęce na rzecz Kościoła </div> </a> <ul id="toc-Donacje_książęce_na_rzecz_Kościoła-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dziejopisarstwo_polskie_za_czasów_Bolesława" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dziejopisarstwo_polskie_za_czasów_Bolesława"> <div class="vector-toc-text"> 13 Dziejopisarstwo polskie za czasów Bolesława </div> </a> <ul id="toc-Dziejopisarstwo_polskie_za_czasów_Bolesława-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bolesław_w_źródłach_średniowiecznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bolesław_w_źródłach_średniowiecznych"> <div class="vector-toc-text"> 14 Bolesław w źródłach średniowiecznych </div> </a> <ul id="toc-Bolesław_w_źródłach_średniowiecznych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ocena_Bolesława_Krzywoustego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ocena_Bolesława_Krzywoustego"> <div class="vector-toc-text"> 15 Ocena Bolesława Krzywoustego </div> </a> <ul id="toc-Ocena_Bolesława_Krzywoustego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Imię_i_przydomek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Imię_i_przydomek"> <div class="vector-toc-text"> 16 Imię i przydomek </div> </a> <ul id="toc-Imię_i_przydomek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Krzywousty_w_kulturze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Krzywousty_w_kulturze"> <div class="vector-toc-text"> 17 Krzywousty w kulturze </div> </a> <ul id="toc-Krzywousty_w_kulturze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ku_pamięci_księcia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ku_pamięci_księcia"> <div class="vector-toc-text"> 18 Ku pamięci księcia </div> </a> <ul id="toc-Ku_pamięci_księcia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> 19 Zobacz też </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 20 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 21 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> 22 Linki zewnętrzne </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Bolesław III Krzywousty</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 41 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-41" aria-hidden="true" > 41 języków </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%81_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB" title="بوليسلاف الثالث – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بوليسلاف الثالث" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%86%DA%86%D9%88%D9%86%D8%AC%D9%88_%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88" title="اۆچونجو بولسلاو – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اۆچونجو بولسلاو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_III_%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8B" title="Баляслаў III Крывавусты – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Баляслаў III Крывавусты" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_III_%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%81%D0%BD%D1%8B" title="Балеслаў III Крывавусны – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Балеслаў III Крывавусны" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_III_%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8" title="Болеслав III Кривоусти – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Болеслав III Кривоусти" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Boleslav_III,_knez_Poljske" title="Boleslav III, knez Poljske – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Boleslav III, knez Poljske" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Boleslau_III_de_Pol%C3%B2nia" title="Boleslau III de Polònia – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Boleslau III de Polònia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Boleslav_III._K%C5%99ivo%C3%BAst%C3%BD" title="Boleslav III. Křivoústý – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Boleslav III. Křivoústý" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_3._Krzywousty" title="Bolesław 3. Krzywousty – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Bolesław 3. Krzywousty" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III._Schiefmund" title="Bolesław III. Schiefmund – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Bolesław III. Schiefmund" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CF%83%CE%BB%CE%B1%CF%86_%CE%93%CE%84_%CE%BF_%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B2%CF%8C%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Μπολέσλαφ Γ΄ ο Στραβόστομος – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Μπολέσλαφ Γ΄ ο Στραβόστομος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_Wrymouth" title="Bolesław III Wrymouth – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Bolesław III Wrymouth" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Boleslao_III_de_Polonia" title="Boleslao III de Polonia – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Boleslao III de Polonia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Boleslavo_la_3-a_(Pollando)" title="Boleslavo la 3-a (Pollando) – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Boleslavo la 3-a (Pollando)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Boleslao_III.a_Poloniakoa" title="Boleslao III.a Poloniakoa – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Boleslao III.a Poloniakoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%84%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%81_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="بولسواف سوم – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بولسواف سوم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Boleslas_III_Bouche-Torse" title="Boleslas III Bouche-Torse – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Boleslas III Bouche-Torse" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B3%BC%EB%A0%88%EC%8A%A4%EC%99%80%ED%94%84_3%EC%84%B8" title="볼레스와프 3세 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="볼레스와프 3세" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%BE_III_%D4%BE%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Բոլեսլավ III Ծուռբերան – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բոլեսլավ III Ծուռբերան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Boleslav_III._Krivousti" title="Boleslav III. Krivousti – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Boleslav III. Krivousti" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_la_3ma_Krzywousty" title="Bolesław la 3ma Krzywousty – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Bolesław la 3ma Krzywousty" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III" title="Bolesław III – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Bolesław III" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Boleslao_III_di_Polonia" title="Boleslao III di Polonia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Boleslao III di Polonia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%95%D7%9C%D7%A1%D7%9C%D7%90%D7%91_%D7%94%D7%A9%D7%9C%D7%99%D7%A9%D7%99,_%D7%A2%D7%A7%D7%95%D7%9D_%D7%94%D7%A4%D7%94" title="בולסלאב השלישי, עקום הפה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="בולסלאב השלישי, עקום הפה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%95_III" title="ბოლესლავ III – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბოლესლავ III" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bo%C4%BCeslavs_III_Greizmutis" title="Boļeslavs III Greizmutis – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Boļeslavs III Greizmutis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Boleslovas_III_Kreivaburnis" title="Boleslovas III Kreivaburnis – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Boleslovas III Kreivaburnis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/III._Boleszl%C3%A1v_lengyel_fejedelem" title="III. Boleszláv lengyel fejedelem – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="III. Boleszláv lengyel fejedelem" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_van_Polen" title="Bolesław III van Polen – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bolesław III van Polen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9C%E3%83%AC%E3%82%B9%E3%83%AF%E3%83%953%E4%B8%96%E3%82%AF%E3%82%B7%E3%83%B4%E3%82%A9%E3%82%A6%E3%82%B9%E3%83%86%E3%82%A3" title="ボレスワフ3世クシヴォウスティ – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ボレスワフ3世クシヴォウスティ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_av_Polen" title="Bolesław III av Polen – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bolesław III av Polen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Boleslau_III_da_Pol%C3%B3nia" title="Boleslau III da Polónia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Boleslau III da Polónia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Boleslav_al_III-lea_al_Poloniei" title="Boleslav al III-lea al Poloniei – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Boleslav al III-lea al Poloniei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_III_%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%B9" title="Болеслав III Кривоустый – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Болеслав III Кривоустый" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Boleslav_III._Poljski" title="Boleslav III. Poljski – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Boleslav III. Poljski" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_III_%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8" title="Болеслав III Кривоусти – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Болеслав III Кривоусти" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Boleslav_III_Krivousti" title="Boleslav III Krivousti – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Boleslav III Krivousti" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Boleslav_III_av_Polen" title="Boleslav III av Polen – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Boleslav III av Polen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Boles%C5%82aw" title="III. Bolesław – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="III. Bolesław" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_III_%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B9" title="Болеслав III Кривоустий – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Болеслав III Кривоустий" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%A2%E5%88%97%E6%96%AF%E7%93%A6%E5%A4%AB%E4%B8%89%E4%B8%96" title="波列斯瓦夫三世 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="波列斯瓦夫三世" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q53441#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&oldid=76024766" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&id=76024766&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBoles%25C5%2582aw_III_Krzywousty">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBoles%25C5%2582aw_III_Krzywousty">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Boleslaus_III_of_Poland" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://pl.wikibooks.org/wiki/Historia_powszechna/Boles%C5%82aw_Krzywousty" hreflang="pl">Wikibooks</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" hreflang="pl">Wikicytaty</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q53441" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-featured-article" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Ten artykuł został wyróżniony statusem „Artykułu na Medal”. Kliknij, aby dowiedzieć się więcej."><img alt="Artykuł na Medal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/16px-Wikimedal_POL.svg.png" decoding="async" width="16" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/24px-Wikimedal_POL.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/32px-Wikimedal_POL.svg.png 2x" data-file-width="74" data-file-height="120" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562627">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Bolesław III Krzywousty</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:Boleslaw_Krzywousty_(275002).jpg" class="mw-file-description" title="Rysunek Jana Matejki z cyklu Poczet królów i książąt polskich"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg/170px-Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg" decoding="async" width="170" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg/255px-Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg/341px-Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg 2x" data-file-width="2597" data-file-height="3658" /></a> Rysunek <a href="/wiki/Jan_Matejko" title="Jan Matejko">Jana Matejki</a> z cyklu <a href="/wiki/Poczet_kr%C3%B3l%C3%B3w_i_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_polskich" title="Poczet królów i książąt polskich">Poczet królów i książąt polskich</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#ddd; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;"><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Polski" title="Władcy Polski">Polski książę dzielnicowy</a> </td></tr> <tr> <th>Okres </th> <td> od 1102 do 1107 </td></tr> <tr> <th>Poprzednik </th> <td> <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Herman" title="Władysław I Herman">Władysław I Herman</a> </td></tr> <tr> <th>Następca </th> <td> on sam jako władca całej Polski </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#ddd; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;"><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Polski" title="Władcy Polski">Książę Polski</a> </td></tr> <tr> <th>Okres </th> <td> od 1107 do 28 października 1138 </td></tr> <tr> <th>Poprzednik </th> <td> on sam oraz <a href="/wiki/Zbigniew_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Zbigniew (książę)">Zbigniew</a> </td></tr> <tr> <th>Następca </th> <td> <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysław II Wygnaniec</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#ddd; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;">Dane biograficzne </td></tr> <tr> <th>Dynastia </th> <td> <a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastowie</a> </td></tr> <tr> <th>Data urodzenia </th> <td> <a href="/wiki/20_sierpnia" title="20 sierpnia">20 sierpnia</a> <a href="/wiki/1086" title="1086">1086</a> </td></tr> <tr> <th>Data śmierci </th> <td> <a href="/wiki/28_pa%C5%BAdziernika" title="28 października">28 października</a> <a href="/wiki/1138" title="1138">1138</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Ojciec </th> <td> <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Herman" title="Władysław I Herman">Władysław I Herman</a> </td></tr> <tr> <th>Matka </th> <td> <a href="/wiki/Judyta_Przemy%C5%9Blidka_(zm._1086)" title="Judyta Przemyślidka (zm. 1086)">Judyta czeska</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ma%C5%82%C5%BConkowie" title="Małżonkowie">Żona</a> </th> <td> <a href="/wiki/Zbys%C5%82awa_kijowska" title="Zbysława kijowska">Zbysława Światopełkówna</a> <a href="/wiki/Salomea_z_Bergu" title="Salomea z Bergu">Salomea z Bergu</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Zst%C4%99pny" title="Zstępny">Dzieci</a> </th> <td> <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysław II Wygnaniec</a> NN (córka) <a href="/wiki/Leszek_Boles%C5%82awowic_(1115%E2%80%93przed_1131)" title="Leszek Bolesławowic (1115–przed 1131)">Leszek</a> <a href="/wiki/Ryksa_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Ryksa Bolesławówna">Ryksa</a> NN (córka) Kazimierz tzw. Starszy <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_IV_K%C4%99dzierzawy" title="Bolesław IV Kędzierzawy">Bolesław IV Kędzierzawy</a> <a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a> Gertruda <a href="/wiki/Henryk_Sandomierski" title="Henryk Sandomierski">Henryk Sandomierski</a> <a href="/wiki/Dobroniega_Ludgarda" title="Dobroniega Ludgarda">Dobroniega Ludgarda</a> <a href="/wiki/Judyta_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Judyta Bolesławówna">Judyta</a> <a href="/wiki/Agnieszka_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Agnieszka Bolesławówna">Agnieszka</a> <a href="/wiki/Kazimierz_II_Sprawiedliwy" title="Kazimierz II Sprawiedliwy">Kazimierz II Sprawiedliwy</a> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Boleslaus_III_of_Poland" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Boleslaus_III_of_Poland" class="extiw" title="commons:Category:Boleslaus III of Poland">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" class="extiw" title="q:Bolesław III Krzywousty">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Polska_1102_-_1138.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Polska_1102_-_1138.png/290px-Polska_1102_-_1138.png" decoding="async" width="290" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Polska_1102_-_1138.png/435px-Polska_1102_-_1138.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Polska_1102_-_1138.png/580px-Polska_1102_-_1138.png 2x" data-file-width="2309" data-file-height="2192" /></a><figcaption>Polska za panowania Bolesława III Krzywoustego</figcaption></figure> Bolesław III Krzywousty (ur. <a href="/wiki/20_sierpnia" title="20 sierpnia">20 sierpnia</a> <a href="/wiki/1086" title="1086">1086</a><a href="#cite_note-Balzer-1">[1]</a>, zm. <a href="/wiki/28_pa%C5%BAdziernika" title="28 października">28 października</a> <a href="/wiki/1138" title="1138">1138</a>) – <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99" title="Książę">książę</a> <a href="/wiki/Ma%C5%82opolska" title="Małopolska">małopolski</a>, <a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk" title="Śląsk">śląski</a> i <a href="/wiki/Sandomierz" title="Sandomierz">sandomierski</a> w latach 1102–1107, <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Polski" title="Władcy Polski">książę Polski</a> w latach 1107–1138. Pochodził z dynastii <a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastów</a>, był synem <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Herman" title="Władysław I Herman">Władysława I Hermana</a> i <a href="/wiki/Judyta_Przemy%C5%9Blidka_(zm._1086)" title="Judyta Przemyślidka (zm. 1086)">Judyty czeskiej</a>, córki <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Czech" title="Władcy Czech">króla Czech</a> <a href="/wiki/Wratys%C5%82aw_II" title="Wratysław II">Wratysława II</a>, oraz ojcem książąt: <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysława II Wygnańca</a>, <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_IV_K%C4%99dzierzawy" title="Bolesław IV Kędzierzawy">Bolesława IV Kędzierzawego</a>, <a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszka III Starego</a>, <a href="/wiki/Henryk_Sandomierski" title="Henryk Sandomierski">Henryka Sandomierskiego</a> i <a href="/wiki/Kazimierz_II_Sprawiedliwy" title="Kazimierz II Sprawiedliwy">Kazimierza II Sprawiedliwego</a>. Bolesław rozpoczął panowanie w latach 90. XI wieku, gdy władza centralna w <a href="/wiki/Polska_wczesnopiastowska" title="Polska wczesnopiastowska">Księstwie Polskim</a> znacznie osłabła. <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Herman" title="Władysław I Herman">Władysław Herman</a> podzielił swoje księstwo, pozostawiając sobie formalnie władzę zwierzchnią, lecz realnie popadł w zależność polityczną od swojego <a href="/wiki/Palatyn_(tytu%C5%82)" title="Palatyn (tytuł)">palatyna</a>, <a href="/wiki/Sieciech_(palatyn)" title="Sieciech (palatyn)">Sieciecha</a>. Bolesław i jego brat <a href="/wiki/Zbigniew_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Zbigniew (książę)">Zbigniew</a> po kilkuletnich walkach w 1101 wygnali z kraju <a href="/wiki/Komes" title="Komes">komesa</a> wspieranego przez Hermana. Po śmierci Władysława w 1102 powstały dwa niezależne organizmy państwowe, podległe Bolesławowi i Zbigniewowi. Dążenie Bolesława do zdobycia <a href="/wiki/Pomorze" title="Pomorze">Pomorza</a> wywołało konflikt zbrojny między braćmi, w którego następstwie Zbigniew musiał uchodzić z kraju i szukać pomocy militarnej na dworze niemieckim. Bolesław skutecznie odparł <a href="/wiki/Wojna_polsko-niemiecka_(1109)" title="Wojna polsko-niemiecka (1109)">zbrojną interwencję</a> <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Niemiec" title="Władcy Niemiec">króla niemieckiego</a> <a href="/wiki/Henryk_V_Salicki" title="Henryk V Salicki">Henryka V</a> w 1109 i ukarał Zbigniewa oślepieniem, wskutek którego ten zmarł. Wymierzona bratu kara wywołała oburzenie wśród zwolenników Zbigniewa, czego następstwem był kryzys polityczny w Polsce. Krzywousty zażegnał go, odprawił publiczną pokutę i odbył pielgrzymkę do klasztoru swego patrona, <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Idzi" title="Święty Idzi">św. Idziego</a>, na <a href="/wiki/Historia_W%C4%99gier#Polityka_zagraniczna_Władysława_i_Kolomana" title="Historia Węgier">Węgrzech</a>. Bolesław układał się z <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Kijowska" title="Ruś Kijowska">Rusią</a> i Węgrami w celu zerwania zależności politycznej od <a href="/wiki/Historia_Niemiec#Królestwo_Niemieckie" title="Historia Niemiec">Niemiec</a> i ich <a href="/wiki/Wasal" title="Wasal">wasala</a>, króla <a href="/wiki/Historia_Czech#Państwo_Przemyślidów" title="Historia Czech">Czech</a>, któremu Polska w momentach słabości politycznych była zmuszona do płacenia daniny ze Śląska. Zawarte na wschodzie sojusze pozwoliły księciu polskiemu skutecznie obronić państwo przed najazdem Henryka V w 1109. Kilka lat później, umiejętnie wykorzystując spory dynastyczne w Czechach, Bolesław zdołał zapewnić pokój na granicy południowo-zachodniej. Drugą połowę rządów Bolesław poświęcił na podbój Pomorza. W początkowym okresie samodzielnego panowania w Księstwie Polskim granica północna, przebiegająca wzdłuż rzek <a href="/wiki/Warta" title="Warta">Warty</a> i <a href="/wiki/Note%C4%87" title="Noteć">Noteci</a>, nie stanowiła dostatecznej ochrony państwa. W 1113 Bolesław, opanowując północne twierdze wzdłuż Noteci, umocnił granicę z <a href="/wiki/Pomorzanie" title="Pomorzanie">Pomorzanami</a>. W kolejnych latach książę przedsięwziął kroki w kierunku podboju Pomorza. Zażegnanie konfliktów ze <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie" title="Święte Cesarstwo Rzymskie">Świętym Cesarstwem Rzymskim</a> umożliwiło Bolesławowi wcielenie do Księstwa <a href="/wiki/Pomorze_Gda%C5%84skie" title="Pomorze Gdańskie">Pomorza Gdańskiego</a> i podporządkowanie <a href="/wiki/Pomorze_Zachodnie" title="Pomorze Zachodnie">Pomorza Zachodniego</a>. Wyprawy wojenne Bolesława, prowadzone w trzech etapach, zakończyły się w latach 20. XII w. militarnym i politycznym sukcesem. Integrację nowo przyłączonych terenów z pozostałymi ziemiami Bolesława Krzywoustego miała umożliwić <a href="/wiki/Chrystianizacja" title="Chrystianizacja">chrystianizacja</a> Pomorza i organizacja na tych terenach struktur kościelnych. W latach 30. XII w. Bolesław uwikłał się w spór dynastyczny na Węgrzech. Przegrał z koalicją procesarską i został zmuszony do układów z Niemcami. W 1135 doszło do <a href="/wiki/Zjazd_w_Merseburgu_(1135)" title="Zjazd w Merseburgu (1135)">zjazdu w Merseburgu</a>, na którym poruszono kwestię Pomorza, Śląska (prawdopodobnie także Polski) i ówczesnego zwierzchnictwa <a href="/wiki/Arcybiskupstwo_magdeburskie" title="Arcybiskupstwo magdeburskie">arcybiskupstwa magdeburskiego</a> nad <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościołem</a> w Polsce. Bolesław był żonaty dwa razy. Małżeństwo z Rusinką, <a href="/wiki/Zbys%C5%82awa_kijowska" title="Zbysława kijowska">Zbysławą</a>, dawało mu pretekst do interwencji zbrojnej w sprawy wewnętrzne <a href="/wiki/Rozbicie_dzielnicowe_Rusi" title="Rozbicie dzielnicowe Rusi">rozbitej dzielnicowo Rusi</a>. Po śmierci Zbysławy Bolesław ożenił się z Niemką, <a href="/wiki/Salomea_z_Bergu" title="Salomea z Bergu">Salomeą</a>, co poniekąd było przyczyną zmiany w polityce zagranicznej Polski: w drugiej połowie swoich rządów książę dążył do odbudowania stosunków dyplomatycznych z zachodnim sąsiadem<a href="#cite_note-2">[2]</a>. Swoim testamentem Bolesław określił zasady dziedziczenia i sprawowania władzy w państwie po swojej śmierci, czym zapoczątkował <a href="/wiki/Polska_w_okresie_rozbicia_dzielnicowego" title="Polska w okresie rozbicia dzielnicowego">rozbicie dzielnicowe Polski</a>. Bolesław Krzywousty został uznany przez <a href="/wiki/Historiografia" title="Historiografia">historiografię</a> za obrońcę ówczesnej Polski<a href="#cite_note-3">[3]</a>. Większość życia poświęcił polityce pomorskiej i chrystianizacji tych ziem. Książę utrzymał również niezależność polskiego Kościoła, pomimo chwilowego niepowodzenia w latach 30. XII wieku. Krzywousty, mimo osiągnięć, popełniał także błędy. Zbrodnia na przyrodnim bracie Zbigniewie i późniejsza pokuta wyrażała jego wielkie ambicje i umiejętność znajdowania kompromisu<a href="#cite_note-4">[4]</a>. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dzieciństwo_Bolesława">Dzieciństwo Bolesława</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Dzieciństwo Bolesława" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dzieciństwo Bolesława">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sytuacja_Księstwa_Polskiego_w_II_poł._lat_80._XI_wieku">Sytuacja Księstwa Polskiego w II poł. lat 80. XI wieku</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Sytuacja Księstwa Polskiego w II poł. lat 80. XI wieku" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sytuacja Księstwa Polskiego w II poł. lat 80. XI wieku">edytuj kod</a>]</div> W 1086 władza Władysława Hermana w Polsce została zagrożona przez koronację Wratysława II na króla Czech i Polski oraz sojusz tego ostatniego z <a href="/wiki/W%C5%82adcy_W%C4%99gier" title="Władcy Węgier">królem węgierskim</a> <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Władysław I Święty">Władysławem I</a><a href="#cite_note-Wywód1-5">[5]</a><a href="#cite_note-Wywód2-6">[6]</a>. W tym samym roku władca Polski przywołał z węgierskiego wygnania swego bratanka <a href="/wiki/Mieszko_Boles%C5%82awowic" title="Mieszko Bolesławowic">Mieszka Bolesławowica</a> (wraz z jego matką), jedynego syna <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_II_Szczodry" title="Bolesław II Szczodry">Bolesława II Szczodrego</a> i prawowitego dziedzica korony polskiej<a href="#cite_note-7">[7]</a>. Za cenę uznania swojej władzy Władysław Herman powierzył mu dzielnicę krakowską<a href="#cite_note-8">[8]</a>. Sytuację księcia polskiego komplikował brak dziedzicznego potomka. Pierworodny syn Zbigniew nie mógł być brany pod uwagę, ponieważ pochodził z nieuznanego przez Kościół związku<a href="#cite_note-9">[9]</a><a href="#cite_note-10">[10]</a>. Władysław Herman poprzez sprowadzenie Mieszka do Polski unormował napięte stosunki z Węgrami i ich sojusznikiem – Rusią Kijowską. W 1088 doprowadził do małżeństwa bratanka z księżniczką ruską<a href="#cite_note-11">[11]</a>. Pozwoliło to Hermanowi na wzmocnienie swojego autorytetu i zahamowanie dalszych napięć w stosunkach międzynarodowych<a href="#cite_note-12">[12]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Narodziny_Bolesława">Narodziny Bolesława</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Narodziny Bolesława" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Narodziny Bolesława">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Saint_Giles_closeup.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Saint_Giles_closeup.jpg/220px-Saint_Giles_closeup.jpg" decoding="async" width="220" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e9/Saint_Giles_closeup.jpg 1.5x" data-file-width="246" data-file-height="300" /></a><figcaption>Św. Idzi – według Galla Anonima Władysław i Judyta zawdzięczali świętemu narodziny Bolesława</figcaption></figure> <a href="/wiki/Gall_Anonim" title="Gall Anonim">Gall Anonim</a> w swojej (łac.) <a href="/wiki/Kronika_Galla_Anonima" title="Kronika Galla Anonima">Chronica et gesta ducum sive principum Polonorum</a> (Kronika polska) opisał okoliczności związane z narodzinami Bolesława, którego rodzice – Władysław Herman i Judyta czeska – za radą <a href="/wiki/Biskupi_pozna%C5%84scy" title="Biskupi poznańscy">biskupa poznańskiego</a> <a href="/wiki/Franko_(biskup_pozna%C5%84ski)" title="Franko (biskup poznański)">Franka</a> wyprawili do <a href="/wiki/Sanktuarium" title="Sanktuarium">sanktuarium</a> św. Idziego w <a href="/wiki/Saint-Gilles_(Gard)" title="Saint-Gilles (Gard)">Saint-Gilles</a><a href="#cite_note-13">[13]</a> w <a href="/wiki/Prowansja" title="Prowansja">Prowansji</a> poselstwo z <a href="/wiki/Dar_wotywny" title="Dar wotywny">darami wotywnymi</a> (m.in. złotym posążkiem wielkości dziecka) w intencji narodzenia potomka<a href="#cite_note-14">[14]</a><a href="#cite_note-15">[15]</a>. Uroczystemu poselstwu księcia Hermana przewodził kapelan księżnej Judyty, Piotr<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński197513-16">[16]</a>. Ustalenie daty dziennej i rocznej narodzin Bolesława Krzywoustego jest ściśle związane z kwestią ustalenia daty śmierci jego matki – Judyty czeskiej. Badacze literatury przedmiotu budują swoje wywody w oparciu o następujące informacje, znajdujące się w tekstach źródłowych: <ul><li>Gall Anonim w (łac.) Cronicae Polonorum podał, że Judyta czeska urodziła Bolesława w dzień <a href="/wiki/Stefan_I_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Stefan I Święty">św. Stefana</a> króla<a href="#cite_note-Anonim62-17">[17]</a> (w XI wieku przypadało ono 20 sierpnia<a href="#cite_note-18">[18]</a>). Zaniemógłszy następnie, Judyta zapadła na zdrowiu i umarła w noc narodzenia pańskiego<a href="#cite_note-Anonim62-17">[17]</a> (czyli 24/25 grudnia). Gall nie podał w swojej kronice żadnej daty rocznej<a href="#cite_note-19">[19]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Kosmas_z_Pragi" title="Kosmas z Pragi">Kosmas</a> napisał w (łac.) <a href="/wiki/Kronika_Czech%C3%B3w" title="Kronika Czechów">Chronica Boëmorum</a> (Kronika Czechów), że Bolesław urodził się trzy dni przed śmiercią Judyty, która umarła w VIII <a href="/wiki/Kalendy" title="Kalendy">Kalendy</a> stycznia (25 grudnia) 1085 roku<a href="#cite_note-Kosmas77-78-20">[20]</a>.</li> <li>Kalendarz krakowski podał, że księżna zmarła 24 grudnia 1086<a href="#cite_note-21">[21]</a>, ograniczając wskazanie faktu narodzenia Bolesława do podania roku 1086<a href="#cite_note-Balzer119-22">[22]</a>.</li> <li>Nekrolog opactwa w Saint-Gilles datę śmierci Judyty podał na dzień 24 grudnia 1086<a href="#cite_note-Jasiński165-23">[23]</a>.</li> <li><a href="/wiki/Rocznik_kapitu%C5%82y_krakowskiej" title="Rocznik kapituły krakowskiej">Rocznik kapituły krakowskiej</a> (ściśle powiązany z Kalendarzem krakowskim) odnotował datę śmierci Judyty – 24 grudnia 1086<a href="#cite_note-Jasiński167-24">[24]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dyskusje_wokół_daty_narodzin_księcia">Dyskusje wokół daty narodzin księcia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Dyskusje wokół daty narodzin księcia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dyskusje wokół daty narodzin księcia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Boles%C5%82aw_Krzywousty_(Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Boles%C5%82aw_Krzywousty_%28Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich%29.jpg/220px-Boles%C5%82aw_Krzywousty_%28Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich%29.jpg" decoding="async" width="220" height="349" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Boles%C5%82aw_Krzywousty_%28Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich%29.jpg/330px-Boles%C5%82aw_Krzywousty_%28Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Boles%C5%82aw_Krzywousty_%28Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich%29.jpg/440px-Boles%C5%82aw_Krzywousty_%28Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich%29.jpg 2x" data-file-width="1932" data-file-height="3064" /></a><figcaption>Bolesław Krzywousty w cyklu <a href="/wiki/Wizerunki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_i_kr%C3%B3l%C3%B3w_polskich" title="Wizerunki książąt i królów polskich">Wizerunki książąt i królów polskich</a> <a href="/wiki/Ksawery_Pillati" title="Ksawery Pillati">Ksawerego Pillatiego</a> z 1888.</figcaption></figure> <a href="/wiki/August_Bielowski" title="August Bielowski">August Bielowski</a> (historyk II poł. XIX w.) ustalił datę śmierci Judyty na 28 grudnia 1085 oraz dzień urodzin Bolesława Krzywoustego na 26 grudnia 1085. Według niego Gall popełnił dwie pomyłki. Po pierwsze, zamiast w niedzielę po Narodzeniu Pańskim napisał błędnie w niedzielę Narodzenia Pańskiego. Po drugie, <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Szczepan" title="Święty Szczepan">św. Szczepana Męczennika</a> (wspomnienie 26 grudnia) nazwał błędnie św. Stefanem królem (wspomnienie 20 sierpnia). Obie poprawki prowadzą do daty urodzin Bolesława 26 grudnia. Badacz ustalił rok narodzin, dopasowując te ustalenia do cyklu tygodni: 28 grudnia przypadał w niedzielę w 1085<a href="#cite_note-Jasiński166-25">[25]</a>. <a href="/wiki/Oswald_Balzer" title="Oswald Balzer">Oswald Balzer</a> zarzucił Bielowskiemu nieuwzględnienie datacji podanych w innych źródłach<a href="#cite_note-Balzer119-22">[22]</a>. <a href="/wiki/Oswald_Balzer" title="Oswald Balzer">Oswald Balzer</a> (historyk i genealog przełomu XIX/XX w.) ustalił datę zgonu Judyty na noc z 24 na 25 grudnia 1086, zaś dzień urodzin Bolesława Krzywoustego na 20 sierpnia 1086. Według niego, jeżeli Judyta umarła w nocy z 24 na 25 grudnia, to możliwe są rozbieżności w określeniu daty dziennej tego wydarzenia (24 lub 25 dzień miesiąca). Wszystkie znane źródła, wskazujące datę dzienną śmierci Judyty, miałyby w takim razie rację. Gall napisał, że Judyta umarła wkrótce po urodzeniu syna. Późniejsze źródła interpretują to jako śmierć w połogu i tak samo mógł uczynić czeski kronikarz Kosmas, który informacji nie otrzymał z pierwszej ręki. Stąd wynikałaby jego pomyłka. Natomiast właściwą – wskazaną przez Galla – datą narodzin Bolesława byłby dzień 20 sierpnia. Zgodnie z tradycją średniowieczną rok rozpoczynał się 25 grudnia. W takim razie z przekazu Kosmasa należy wnioskować, że Bolesław urodził się jeszcze w 1085. To jednak kłóci się z informacją zapisaną w Kalendarzu krakowskim, który podał rok 1086. Judyta była tytułowana przez autorów Kalendarza królową – (łac.) regina Polonie, a tytuł ten mogłaby posiadać dopiero po koronacji swojego ojca Wratysława na króla Czech i Polski 15 czerwca 1086 (według Kosmasa)<a href="#cite_note-Balzer103-26">[26]</a><a href="#cite_note-27">[27]</a>. <a href="/wiki/Karol_Maleczy%C5%84ski" title="Karol Maleczyński">Karol Maleczyński</a> dostrzegł słabe strony wywodu Balzera, który podał datę koronacji Wratysława II za Kosmasem<a href="#cite_note-Kosmas77-78-20">[20]</a>. Większość badaczy natomiast wskazuje, że koronacja miała miejsce 15 czerwca 1085, więc Judyta mogła być nazwana królową już rok wcześniej<a href="#cite_note-Wywód1-5">[5]</a><a href="#cite_note-Wywód2-6">[6]</a>. <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75538635">.mw-parser-output .ImageGroup{text-align:center}.mw-parser-output .ImageGroup-left{margin-right:1.4em;float:left;clear:left}.mw-parser-output .ImageGroup-center{margin:0 auto}.mw-parser-output .ImageGroup-right{margin-left:1.4em;float:right;clear:right}@media(max-width:639px){.mw-parser-output .ImageGroup{max-width:100%!important;width:100%!important;float:none;clear:both}}</style><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Badacze postaci Bolesława</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:August_Bielowski_1881_(cropped).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/August_Bielowski_1881_%28cropped%29.png/220px-August_Bielowski_1881_%28cropped%29.png" decoding="async" width="220" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/August_Bielowski_1881_%28cropped%29.png/330px-August_Bielowski_1881_%28cropped%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/August_Bielowski_1881_%28cropped%29.png/440px-August_Bielowski_1881_%28cropped%29.png 2x" data-file-width="786" data-file-height="902" /></a><figcaption>A. Bielowski </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Oswald_Balzer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Oswald_Balzer.jpg/220px-Oswald_Balzer.jpg" decoding="async" width="220" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Oswald_Balzer.jpg/330px-Oswald_Balzer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Oswald_Balzer.jpg/440px-Oswald_Balzer.jpg 2x" data-file-width="607" data-file-height="600" /></a><figcaption>O. Balzer </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mplezia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Mplezia.jpg/220px-Mplezia.jpg" decoding="async" width="220" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Mplezia.jpg/330px-Mplezia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Mplezia.jpg/440px-Mplezia.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="779" /></a><figcaption>M. Plezia </figcaption></figure></div></div> Karol Maleczyński (historyk, mediewista), w latach 30. XX w. ustalił, że śmierć Judyty nastąpiła w noc z 24 na 25 grudnia 1085, a Bolesław Krzywousty urodził się 20 sierpnia 1085. Badacz uznał, że data z Rocznika kapituły krakowskiej (24 grudnia 1086) jest tożsama z datą podaną przez Kosmasa (25 grudnia 1085). Różnica zapisu wynikała z odmiennego stylu datowania: Kosmas rozpoczynał rok według <a href="/wiki/Kalendarz_julia%C5%84ski" title="Kalendarz juliański">kalendarza juliańskiego</a> – 1 stycznia, Rocznik zaś zgodnie ze stylem (łac.) <a href="/wiki/Stilus_a_Nativitate" title="Stilus a Nativitate">a nativitate</a> – 25 grudnia. Według <a href="/wiki/Kazimierz_Jasi%C5%84ski_(historyk)" title="Kazimierz Jasiński (historyk)">Kazimierza Jasińskiego</a> Maleczyński nie uwzględnił, że różnica roku w obu stylach zachodzi jedynie w okresie 25–31 grudnia. Dnia 24 grudnia 1086 nie można więc przemianować w sposób zastosowany przez badacza i obie daty nie są tożsame<a href="#cite_note-28">[28]</a>. Wojciech Szafrański (archeolog) w poł. XX w. powrócił do ustaleń Bielowskiego: Judyta zmarła 28 grudnia 1085, zaś Bolesław urodził się 26 grudnia 1085. Według Szafrańskiego Kosmas użył określenia VIII Kalendy stycznia, mając na myśli nie konkretny dzień, lecz datę około tego terminu. Natomiast w Kronice Galla należy czytać, że Judyta zmarła nie w święto Bożego Narodzenia, lecz w niedzielę w Oktawie Bożego Narodzenia<a href="#cite_note-Jasiński166-25">[25]</a>. Wykorzystując tak poszerzony zakres dni, badacz ustalił datę narodzin Bolesława na święto Szczepana Męczennika 26 grudnia<a href="#cite_note-Jasiński185-29">[29]</a>. Za Bielowskim historyk podał rok 1085. Jasiński wskazał na słabe strony wywodu Szafrańskiego: Gall nie napisał o oktawie, lecz konkretnie o nocy Bożego Narodzenia, natomiast sam badacz nie uwzględnił wszystkich źródeł, a także dotychczasowych osiągnięć badań nad genealogią<a href="#cite_note-Jasiński166-25">[25]</a>. <a href="/wiki/Marian_Plezia" title="Marian Plezia">Marian Plezia</a> (historyk, mediewista) w poł. XX w. twierdził, że Bolesław urodził się 2 września 1085 lub 1086<a href="#cite_note-Jasiński186-30">[30]</a>. Dzień św. Stefana króla, podany przez Galla, był także obchodzony 2 września<a href="#cite_note-31">[31]</a>. Jasiński uznał to ustalenie za bezpodstawne. W Polsce uroczystość św. Stefana króla została zapisana w Kalendarzu krakowskim i kalendarzu Kodeksu Gertrudy pod dniem 20 sierpnia. Poza tym, gdyby Bolesław urodził się 2 września, Gall zapewne nadmieniłby, że nastąpiło to w dzień po uroczystości św. Idziego – 1 września, któremu przypisywano wstawiennictwo o poczęcie potomka Judyty i Władysława<a href="#cite_note-Jasiński186-30">[30]</a>. Kazimierz Jasiński (historyk, genealog) w II poł. XX w. podał datę zgonu Judyty na noc z 24 na 25 grudnia 1086<a href="#cite_note-32">[32]</a>, zaś dzień narodzin Bolesława na 20 sierpnia 1086<a href="#cite_note-33">[33]</a>. Historyk zgadza się z wynikami badań Balzera. Wspiera jego poglądy dodatkowymi argumentami: wszystkie źródła pochodne zaginionego Rocznika kapituły krakowskiej, tekstu najbliższego wydarzeniom, wskazują na rok 1086<a href="#cite_note-34">[34]</a>. Kosmas, pisząc swoją kronikę kilkadziesiąt lat później, prawdopodobnie korzystał z ustnych relacji i mógł popełnić błąd co do określenia roku. Określenie dnia urodzin Bolesława u Kosmasa trzy dni przed śmiercią Judyty należy czytać jako frazeologizm. oznaczający niedługi czas<a href="#cite_note-35">[35]</a>. Współcześnie uznaje się, za Jasińskim oraz Balzerem, że Bolesław najprawdopodobniej urodził się w dzień św. Stefana króla – 20 sierpnia 1086<a href="#cite_note-36">[36]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pierwsze_lata_życia">Pierwsze lata życia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Pierwsze lata życia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pierwsze lata życia">edytuj kod</a>]</div> Po narodzeniu Bolesława Krzywoustego sytuacja polityczna w Polsce uległa zmianie. Pozycja młodszego syna Hermana była zagrożona przez Mieszka Bolesławowica, co stanowiło prawdopodobną przyczynę śmierci tego księcia w 1089<a href="#cite_note-37">[37]</a>. W tym samym roku Władysław odesłał Zbigniewa do <a href="/wiki/Saksonia" title="Saksonia">Saksonii</a><a href="#cite_note-38">[38]</a>. Tamże pierworodny syn księcia polskiego został umieszczony w <a href="/wiki/Opactwo_w_Quedlinburgu" title="Opactwo w Quedlinburgu">żeńskim klasztorze w Kwedlinburgu</a>. Fakt ten świadczył o dążeniu Władysława do pozbycia się Zbigniewa z kraju, uczynienia go mnichem i pozbawienia praw do sukcesji<a href="#cite_note-39">[39]</a><a href="#cite_note-40">[40]</a>. Tym samym w krótkim czasie Herman wyeliminował z życia politycznego dwóch pretendentów do tronu polskiego i osłabił rosnącą wobec siebie opozycję. W ten sposób zapewnił sukcesję małoletniego Bolesława<a href="#cite_note-41">[41]</a>, któremu wyznaczył na opiekuna swojego palatyna, Sieciecha<a href="#cite_note-Grodecki128-42">[42]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pozycja_Sieciecha_w_państwie">Pozycja Sieciecha w państwie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Pozycja Sieciecha w państwie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pozycja Sieciecha w państwie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krak%C3%B3w,_St._Andrew.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Krak%C3%B3w%2C_St._Andrew.JPG/220px-Krak%C3%B3w%2C_St._Andrew.JPG" decoding="async" width="220" height="335" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Krak%C3%B3w%2C_St._Andrew.JPG/330px-Krak%C3%B3w%2C_St._Andrew.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Krak%C3%B3w%2C_St._Andrew.JPG/440px-Krak%C3%B3w%2C_St._Andrew.JPG 2x" data-file-width="1842" data-file-height="2807" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Andrzeja_w_Krakowie" title="Kościół św. Andrzeja w Krakowie">Kościół św. Andrzeja w Krakowie</a> został zbudowany z fundacji Sieciecha (1079–1098)</figcaption></figure> Po wyeliminowaniu opozycji w państwie polskim Władysław Herman popadł w zależność od swojego stronnika, palatyna Sieciecha, któremu być może zawdzięczał wyniesienie na tron<a href="#cite_note-Grodecki128-42">[42]</a><a href="#cite_note-autonazwa1-43">[43]</a>. Rosnący w sile Sieciech uzyskał poparcie żony Hermana, <a href="/wiki/Judyta_Salicka" title="Judyta Salicka">Judyty Marii</a>, z którą wspólnie zaczął wprowadzać w życie plan przejęcia władzy<a href="#cite_note-44">[44]</a><a href="#cite_note-45">[45]</a>. W 1090 Sieciech, z pomocą dowodzonego przez siebie rycerstwa polskiego, zdołał na krótko opanować i przyłączyć Pomorze Gdańskie. W ważniejszych grodach pomorskich umieszczono polskie załogi, pozostałe spalono w celu uniemożliwienia stawiania oporu. W kilka miesięcy później doszło do buntu miejscowych elit, co doprowadziło do przywrócenia <a href="/wiki/Suwerenno%C5%9B%C4%87" title="Suwerenność">suwerenności</a> ziem wschodniopomorskich<a href="#cite_note-46">[46]</a>. W następnym roku zorganizowano wyprawę, której celem było podporządkowanie Księstwu Polskiemu ziem Pomorza Gdańskiego, jednakże w bitwie nad rzeką <a href="/wiki/Wda_(rzeka)" title="Wda (rzeka)">Wdą</a> rycerstwo polskie poniosło klęskę. Niepowodzeniem zakończyła się także kolejna jesienna wyprawa, w której polskie oddziały wsparły czeskie posiłki<a href="#cite_note-47">[47]</a>. Książę Bolesław dorastał w okresie<a href="#cite_note-48">[48]</a>, w którym po represjach Sieciecha (sprzedawanie w niewolę, usuwanie z urzędów, wyroki, wygnania<a href="#cite_note-Grodecki129-49">[49]</a>) nastąpiła masowa emigracja polityczna z ziem polskich do Czech<a href="#cite_note-50">[50]</a>. Jej konsekwencją było porwanie i sprowadzenie w 1093 Zbigniewa do ojczyzny<a href="#cite_note-Grodecki129-49">[49]</a>. Młody książę wraz z emigrantami politycznymi przybył do <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławia</a>, gdzie początkowo był pod silnym wpływem opozycjonistów<a href="#cite_note-51">[51]</a>. Schronienia pierworodnemu udzielił <a href="/wiki/Kasztelan" title="Kasztelan">kasztelan</a> wrocławski Magnus. Herman uznał to za spisek śląskich możnych. Wyruszył na Wrocław wraz z posiłkami węgierskimi. Podczas nieudanej interwencji Hermana i po nielojalnych działaniach Węgrów, którzy uprowadzili Sieciecha i Bolesława, książę polski został zmuszony do uznania pierworodnego syna za swego prawowitego następcę<a href="#cite_note-Grodecki129-49">[49]</a>. Wydany w 1093 akt <a href="/wiki/Legitymizacja_w%C5%82adzy" title="Legitymizacja władzy">legitymizacji</a> przyznawał starszemu synowi prawa pochodzenia i dziedziczenia tronu. Po ucieczce Sieciecha i Bolesława z niewoli na polecenie palatyna zorganizowano wyprawę na Śląsk i <a href="/wiki/Kujawy" title="Kujawy">Kujawy</a> celem unieważnienia aktu legitymizacji. Po przegranej <a href="/wiki/Bitwa_nad_Gop%C5%82em" title="Bitwa nad Gopłem">bitwie nad Gopłem</a> w 1096 Zbigniew został uwięziony, a następnie – na skutek interwencji biskupów w maju 1097 lub 1099 – uwolniony<a href="#cite_note-52">[52]</a><a href="#cite_note-53">[53]</a>. Przywrócono mu także utracone prawa<a href="#cite_note-54">[54]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Młodość_Bolesława">Młodość Bolesława</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Młodość Bolesława" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Młodość Bolesława">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_księstwa_na_dzielnice">Podział księstwa na dzielnice</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Podział księstwa na dzielnice" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział księstwa na dzielnice">edytuj kod</a>]</div> Po odkryciu rzeczywistych zamiarów Sieciecha i Judyty Marii Zbigniew nawiązał porozumienie z nastoletnim Bolesławem. Obaj bracia stanowczo zażądali przekazania im rządów. Herman zgodził się na podział swoich domen na dzielnice. Bolesław otrzymał Małopolskę<a href="#cite_note-55">[55]</a>, Śląsk, <a href="/wiki/Ziemia_lubuska" title="Ziemia lubuska">ziemię lubuską</a> z zachodnim skrawkiem <a href="/wiki/Wielkopolska" title="Wielkopolska">Wielkopolski</a> sięgającym po granicę pomorską<a href="#cite_note-56">[56]</a>, Sandomierskie i przypuszczalnie Lubelskie po rzekę <a href="/wiki/Bug" title="Bug">Bug</a> (okolice <a href="/wiki/Brze%C5%9B%C4%87" title="Brześć">Brześcia nad Bugiem</a>)<a href="#cite_note-57">[57]</a>. Zbigniew natomiast otrzymał Wielkopolskę (włącznie z <a href="/wiki/Gniezno" title="Gniezno">Gnieznem</a>), Kujawy, <a href="/wiki/Ziemia_%C5%82%C4%99czycka" title="Ziemia łęczycka">ziemię łęczycką</a>, <a href="/wiki/Ziemia_sieradzka" title="Ziemia sieradzka">sieradzką</a> oraz formalnie <a href="/wiki/Mazowsze" title="Mazowsze">Mazowsze</a> (z <a href="/wiki/P%C5%82ock" title="Płock">Płockiem</a>), które zostało jednak pod kontrolą Hermana, podobnie jak ważniejsze grody w dzielnicy Bolesława, tj. Wrocław, <a href="/wiki/Krak%C3%B3w" title="Kraków">Kraków</a> i Sandomierz<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński197541-58">[58]</a><a href="#cite_note-59">[59]</a><a href="#cite_note-60">[60]</a>. Podział państwa i dopuszczenie synów do współrządów zaniepokoiło Sieciecha. Palatyn rozpoczął przygotowania do rozprawy z braćmi. Wiedział, że podział kraju na dzielnice może osłabić jego pozycję<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002120-61">[61]</a>. Nadal obsadzał stanowiska swoimi ludźmi w dzielnicach juniorów, co przy zarządzaniu centralnej administracji powodowało iluzoryczność podziału księstwa<a href="#cite_note-62">[62]</a>. Według historiografii niejasna stała się postawa Władysława Hermana, który opowiedział się za Sieciechem<a href="#cite_note-63">[63]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Walki_braci_z_palatynem">Walki braci z palatynem</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Walki braci z palatynem" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Walki braci z palatynem">edytuj kod</a>]</div> Bolesław i Zbigniew na wieść o zbliżającym się konflikcie postanowili zawiązać opozycyjną koalicję. Doszło do tego na wiecu zorganizowanym we Wrocławiu z inicjatywy możnowładcy polskiego <a href="/wiki/Skarbimir_z_rodu_Awda%C5%84c%C3%B3w" class="mw-redirect" title="Skarbimir z rodu Awdańców">Skarbimira z rodu Awdańców</a>. Postanowiono usunąć dotychczasowego opiekuna Bolesława, <a href="/wiki/Wojs%C5%82aw_Powa%C5%82a" title="Wojsław Powała">Wojsława</a> (powinowatego Sieciecha), oraz zorganizować wyprawę przeciw palatynowi. W 1099 pod <a href="/wiki/%C5%BBarnowiec_(wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Bl%C4%85skie)" title="Żarnowiec (województwo śląskie)">Żarnowcem</a> nad <a href="/wiki/Pilica" title="Pilica">Pilicą</a> doszło do starcia zbuntowanej opozycji z wojskami Hermana i Sieciecha. Buntownicy wygrali bitwę, a książę Władysław wyraził zgodę na trwałe usunięcie Sieciecha z zajmowanego stanowiska<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002120-61">[61]</a>. W tym samym roku na Boże Narodzenie książę Bolesław doprowadził do krótkotrwałego pokoju z Czechami. Porozumienie zostało zawarte w <a href="/wiki/%C5%BDatec" title="Žatec">Žatcu</a><a href="#cite_note-64">[64]</a>. Według Kosmasa Bolesław został <a href="/wiki/Miecznik_(urz%C4%85d)" title="Miecznik (urząd)">miecznikiem</a> swojego wuja <a href="/wiki/Brzetys%C5%82aw_II" title="Brzetysław II">Brzetysława II</a>, księcia Czech. Za pełnioną funkcję Krzywousty miał otrzymywać zapłatę w wysokości 100 <a href="/wiki/Grzywna_(jednostka_miar)" title="Grzywna (jednostka miar)">grzywien</a> srebra i 10 <a href="/wiki/Talent_(miara)" title="Talent (miara)">talentów</a> złota rocznie z <a href="/wiki/Danina" title="Danina">trybutu</a> ojca na rzecz Czech (chodziło o ziemie Śląska, za które Herman płacił daninę)<a href="#cite_note-65">[65]</a>. W kilka miesięcy później siły opozycji przeciwko palatynowi zostały skierowane w stronę <a href="/wiki/Sieciech%C3%B3w_(wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie)" title="Sieciechów (województwo mazowieckie)">Sieciechowa</a><a href="#cite_note-66">[66]</a>, gdzie ukrył się palatyn. Nieoczekiwanie Herman z niewielkimi oddziałami przyszedł z pomocą obleganemu. W tej sytuacji juniorzy postanowili pozbawić Hermana władzy. Zbuntowana opozycja skierowała Zbigniewa na Mazowsze. Miał on opanować stołeczny Płock, natomiast Bolesław wyruszył na południe. Zamiarem obu braci było otoczenie Hermana. Władysław przewidział manewr synów i skierował swoje siły na Mazowsze. Do konfliktu doszło w okolicach Płocka. Herman po przegranej bitwie zobowiązał się do wygnania Sieciecha z kraju<a href="#cite_note-Pietras58-67">[67]</a>. Na przełomie 1100/1101 palatyn opuścił Polskę<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002120-61">[61]</a>, udając się na ziemie niemieckie. Do kraju wrócił po kilku latach, jednak w Księstwie Polskim nie odegrał już żadnej roli. Prawdopodobnie został oślepiony<a href="#cite_note-autonazwa1-43">[43]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pierwsze_lata_panowania">Pierwsze lata panowania</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Pierwsze lata panowania" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pierwsze lata panowania">edytuj kod</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Współrządy Zbigniewa i Bolesława</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg/220px-Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg" decoding="async" width="220" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg/330px-Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg/440px-Mapa_podzia%C5%82u_Ksi%C4%99stwa_Polskiego_w_1102.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="528" /></a><figcaption>Podział księstwa na dzielnice      Dzielnica Zbigniewa     Dzielnica Bolesława III </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zbigniew.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Zbigniew.JPG/220px-Zbigniew.JPG" decoding="async" width="220" height="344" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/Zbigniew.JPG 1.5x" data-file-width="251" data-file-height="392" /></a><figcaption>Zbigniew </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Boleslaw_Krzywousty_(76799306)_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Boleslaw_Krzywousty_%2876799306%29_%28cropped%29.jpg/220px-Boleslaw_Krzywousty_%2876799306%29_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="220" height="295" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Boleslaw_Krzywousty_%2876799306%29_%28cropped%29.jpg/330px-Boleslaw_Krzywousty_%2876799306%29_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Boleslaw_Krzywousty_%2876799306%29_%28cropped%29.jpg/440px-Boleslaw_Krzywousty_%2876799306%29_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="3255" data-file-height="4360" /></a><figcaption>Bolesław </figcaption></figure></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ceramic_tiel_featuring_an_eagle,_Gniezno_XII_Century.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Ceramic_tiel_featuring_an_eagle%2C_Gniezno_XII_Century.jpg/220px-Ceramic_tiel_featuring_an_eagle%2C_Gniezno_XII_Century.jpg" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Ceramic_tiel_featuring_an_eagle%2C_Gniezno_XII_Century.jpg/330px-Ceramic_tiel_featuring_an_eagle%2C_Gniezno_XII_Century.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Ceramic_tiel_featuring_an_eagle%2C_Gniezno_XII_Century.jpg/440px-Ceramic_tiel_featuring_an_eagle%2C_Gniezno_XII_Century.jpg 2x" data-file-width="3906" data-file-height="2346" /></a><figcaption>Płytka ceramiczna z wyobrażeniem orła, Gniezno XII wiek</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Walka_o_dominium_(1102–1106)">Walka o dominium (1102–1106)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Walka o dominium (1102–1106)" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Walka o dominium (1102–1106)">edytuj kod</a>]</div> Władysław Herman zmarł 4 czerwca 1102<a href="#cite_note-Jasienica117-68">[68]</a>. Podział państwa polskiego, jaki dokonał się po śmierci Hermana, był zbliżony do tego sprzed kilku lat. Wydawało się, że ostatecznie zakończy on waśnie między braćmi, jednak stał się zapowiedzią kolejnych konfliktów na tle sprawowania władzy. Powstały dwa organizmy państwowe, nad którymi każdy z nich sprawował samodzielne rządy<a href="#cite_note-69">[69]</a>: Zbigniew nad ziemiami wielkopolsko-mazowieckimi z Kujawami, Bolesław natomiast nad małopolsko-śląskimi z Sandomierskiem<a href="#cite_note-70">[70]</a>. Według niektórych historyków Zbigniew usiłował odgrywać rolę princepsa<a href="#cite_note-71">[71]</a>, gdyż Bolesław w chwili śmierci ojca miał 16 lat. Był więc jeszcze zbyt niedoświadczony, aby samodzielnie kierować wyznaczonymi dzielnicami księstwa, duży wpływ na młodego księcia mieli możni skupieni wokół jego dworu, w tym jego wychowawca, Skarbimir z <a href="/wiki/Abdank_(herb_szlachecki)" title="Abdank (herb szlachecki)">rodu Awdańców</a><a href="#cite_note-Barański193-72">[72]</a>. Dwa organizmy państwowe prowadziły osobną politykę tak wewnętrzną, jak i zewnętrzną. W kwestii polityki zagranicznej każdy z nich poszukiwał sojuszników, czasami prowadząc grę przeciw drugiemu. Newralgicznym punktem stała się sprawa Pomorza, w którego stronę Bolesław kierował swoje kroki polityczne. Zbigniew był zdecydowanym przeciwnikiem koncepcji brata, chcąc zachować z północnym sąsiadem dobre stosunki. Z jednej z pierwszych wypraw zorganizowanych na Pomorze przez Bolesława udało mu się zawrócić rycerstwo, co miało wywołać wściekłość juniora<a href="#cite_note-73">[73]</a>. Sytuacja ta nie trwała długo, gdyż już kolejne miesiące pokazały, że rycerstwo opowiedziało się za Bolesławem, wyprawiając się z nim kilkakrotnie na Pomorze (także na <a href="/wiki/Prusy_(kraina_historyczna)" title="Prusy (kraina historyczna)">Prusy</a>)<a href="#cite_note-Jasienica117-68">[68]</a>. Jesienią 1102 Krzywousty zorganizował wyprawę, podczas której jego wojowie zdobyli <a href="/wiki/Bia%C5%82ogard" title="Białogard">Białogard</a><a href="#cite_note-74">[74]</a>. Odwetowe akcje zbrojne Pomorzan były jednak kierowane przeciw Zbigniewowi. Tenże nawiązał bliższe kontakty z Czechami, poprzez które chciał wywrzeć presję na Bolesławie i nakłonić go do odstąpienia od spraw pomorskich. Zawarł sojusz z <a href="/wiki/Borzywoj_II" title="Borzywoj II">Borzywojem II</a> czeskim, któremu obiecał podległość <a href="/wiki/Lenno" title="Lenno">lenną</a> za okazaną pomoc<a href="#cite_note-Barański193-72">[72]</a>. Junior natomiast, otoczony zewsząd wrogimi sąsiadami, widział wzmocnienie swojej władzy w kontaktach z Rusią i Węgrami. Mariaż ze Zbysławą Światopełkówną, księżniczką ruską, zawarty w 1103 miał przypieczętować przymierze ze wschodnim sąsiadem – Rusią Kijowską<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002121-75">[75]</a>. Pierwszym jednak posunięciem dyplomatycznym księcia było uznanie papieża <a href="/wiki/Paschalis_II" title="Paschalis II">Paschalisa II</a>, dzięki któremu zbliżył się do silnej opozycji antycesarskiej. Późniejszy pobyt <a href="/wiki/Legat_papieski" title="Legat papieski">legata papieskiego</a> <a href="/wiki/Gwalon" title="Gwalon">Gwalona</a> z <a href="/wiki/Beauvais" title="Beauvais">Beauwais</a> w Polsce spowodował wzrost autorytetu juniora oraz uporządkowanie kwestii Kościoła<a href="#cite_note-76">[76]</a>. Zbigniew odmówił przybycia na ślub Bolesława i Zbysławy. Dopatrywał się w małżeństwie juniora i układzie zawartym z Rusią Kijowską zagrożenia wymierzonego w niego. Dzięki przekupstwu<a href="#cite_note-Barański195-77">[77]</a> ściągnął na dzielnicę juniora (Śląsk) najazd czesko-morawski Borzywoja II, roszczącego sobie pretensje do korony polskiej<a href="#cite_note-78">[78]</a>. W odpowiedzi na atak południowych sąsiadów Bolesław zorganizował dwa najazdy na <a href="/wiki/Morawy" title="Morawy">Morawy</a>. Mimo złupienia wielu grodów i wsi nie przyniosły one zamierzonego skutku. Podczas powrotu wojowie polscy pod dowództwem <a href="/wiki/%C5%BBelis%C5%82aw_Z%C5%82otor%C4%99ki" title="Żelisław Złotoręki">Żelisława</a> zostali rozbici. Bolesław, dowodzący drugą wyprawą, także nie potrafił pokonać Czechów. Konflikt za pośrednictwem Skarbimira zakończono przekupstwem Borzywoja. Dzięki ogromnej sumie pieniędzy został zawarty krótkotrwały pokój z Czechami. Borzywoj natomiast odstąpił od sojuszu ze Zbigniewem<a href="#cite_note-Barański195-77">[77]</a>. W celu sparaliżowania sojuszu starszego brata z Pomorzanami Bolesław przeprowadził wielokrotny atak na północną krainę w roku 1103 (bitwa o <a href="/wiki/Ko%C5%82obrzeg" title="Kołobrzeg">Kołobrzeg</a>, którego nie zdobył<a href="#cite_note-79">[79]</a>) oraz w latach 1104–1105, zakończony pełnym sukcesem<a href="#cite_note-Spórna62-80">[80]</a>. Wmieszanie się Krzywoustego w dynastyczne sprawy węgierskie doprowadziło go do trudnego położenia politycznego. Opowiedział się za pretendentem do tronu Węgier, <a href="/wiki/Almos_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Almos (książę)">Almosem</a>, i podjął polsko-ruską wyprawę na Węgry. Podczas oblężenia <a href="/wiki/Aba%C3%BAjv%C3%A1r" title="Abaújvár">Abaújvár</a> w 1104 Almos zmienił kierunek działań i podjął rozmowy sojusznicze z <a href="/wiki/Koloman_Uczony" title="Koloman Uczony">Kolomanem</a>, sprzymierzeńcem Zbigniewa. Bolesław musiał wycofać swoich wojów z Węgier. W 1105 zawarł przymierze z Kolomanem. Postanowiono, że Bolesław nie będzie wspierał Almosa, a Koloman – Zbigniewa. Węgrzy zerwali także układy z Czechami<a href="#cite_note-Barański196-81">[81]</a>. Dynastyczne waśnie w <a href="/wiki/Praga" title="Praga">Pradze</a> pomiędzy Borzywojem a <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99tope%C5%82k_Przemy%C5%9Blida" title="Świętopełk Przemyślida">Świętopełkiem</a> doprowadziły do wsparcia tego ostatniego przez polskiego księcia i węgierskiego dynastę. Celem głównym była próba osadzenia Świętopełka na tronie praskim<a href="#cite_note-82">[82]</a>. Ponowne pretensje Almosa do tronu węgierskiego spowodowały wycofanie się Kolomana z tego zamiaru. Krzywousty także wstrzymał wyprawę na Pragę. Świętopełk próbował samodzielnie opanować gród, poniósł jednak klęskę; próba przejęcia władzy w Czechach zakończyła się niepowodzeniem<a href="#cite_note-83">[83]</a>. W tym samym roku (1105) Bolesław zawarł porozumienie z bratem, podobnie jak kilka lat wcześniej ze swą macochą Judytą Marią (za obfitą <a href="/wiki/Oprawa_wdowia" title="Oprawa wdowia">oprawę wdowią</a> młody książę zapewnił sobie jej neutralność w rozgrywkach politycznych ze Zbigniewem)<a href="#cite_note-Spórna62-80">[80]</a>. Zawarty w <a href="/wiki/Tyniec_(Krak%C3%B3w)" title="Tyniec (Kraków)">Tyńcu</a> układ uważano za kompromis braci w kwestii polityki zagranicznej. Brak jednak porozumienia w sprawie polityki pomorskiej spowodował iluzoryczność tego pokoju<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński197559–60-84">[84]</a>. Został on przerwany rok później, kiedy starszy brat odmówił pomocy w walce z Pomorzanami. Bolesław został zaatakowany przez nich niespodziewanie podczas polowania. W nawiązanej bitwie junior nieomal stracił życie. Czesi, wykorzystując zaangażowanie Bolesława w sprawy pomorskie, zaatakowali Śląsk. Krzywousty nawiązał ponowne próby porozumienia się z bratem, które zakończyły się fiaskiem<a href="#cite_note-85">[85]</a>. Efektem tego było nawiązanie rozmów z czeskim dynastą w 1106. Bolesławowi udało się przeciągnąć czeskiego księcia Borzywoja II na swoją stronę. Po porozumieniu z węgierskim królem Kolomanem i przy pomocy ruskich wojów książę uderzył na Zbigniewa. Rozpoczęła się wojna domowa, która miała na celu przejęcie całkowitej władzy przez Bolesława<a href="#cite_note-Barański199-86">[86]</a>. Połączone wojska bez większego problemu opanowały <a href="/wiki/Kalisz" title="Kalisz">Kalisz</a>, Gniezno, <a href="/wiki/Spycimierz" title="Spycimierz">Spycimierz</a> i <a href="/wiki/%C5%81%C4%99czyca" title="Łęczyca">Łęczycę</a><a href="#cite_note-Grodecki137-87">[87]</a>, zajmując połowę domen seniora. Za pośrednictwem <a href="/wiki/Biskupi_krakowscy" title="Biskupi krakowscy">biskupa krakowskiego</a> <a href="/wiki/Baldwin_(biskup_krakowski)" title="Baldwin (biskup krakowski)">Baldwina</a> doszło do zawarcia ugody w Łęczycy<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002122-88">[88]</a>, w której Zbigniew oficjalnie uznał Bolesława za księcia zwierzchniego całej Polski. Jako lenno otrzymał Mazowsze, tym samym jego pozycja w państwie została zrównana z pozycją wielmożów polskich<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński197565-89">[89]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Samodzielna_władza">Samodzielna władza</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Samodzielna władza" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Samodzielna władza">edytuj kod</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Wojna z Niemcami 1109</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png/220px-Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png/330px-Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png/440px-Wojna_Polsko-Niemiecka_1109.png 2x" data-file-width="1170" data-file-height="953" /></a><figcaption>Mapa ukazująca przebieg wojny polsko-niemieckiej w 1109 </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PsiePole_MBielski.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/PsiePole_MBielski.png/220px-PsiePole_MBielski.png" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/PsiePole_MBielski.png/330px-PsiePole_MBielski.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/PsiePole_MBielski.png/440px-PsiePole_MBielski.png 2x" data-file-width="551" data-file-height="407" /></a><figcaption>Drzeworyt z Kroniki polskiej Marcina Bielskiego (1597), przedstawiający bitwę na Psim Polu </figcaption></figure></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tyniec_Abbey.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Tyniec_Abbey.jpg/220px-Tyniec_Abbey.jpg" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Tyniec_Abbey.jpg/330px-Tyniec_Abbey.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Tyniec_Abbey.jpg/440px-Tyniec_Abbey.jpg 2x" data-file-width="5640" data-file-height="2821" /></a><figcaption>Przypuszczalnie w 1113 w <a href="/wiki/Opactwo_Benedyktyn%C3%B3w_w_Ty%C5%84cu" title="Opactwo Benedyktynów w Tyńcu">opactwie w Tyńcu</a> zmarł Zbigniew</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pierwsza_wyprawa_do_Czech_i_wygnanie_Zbigniewa">Pierwsza wyprawa do Czech i wygnanie Zbigniewa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Pierwsza wyprawa do Czech i wygnanie Zbigniewa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pierwsza wyprawa do Czech i wygnanie Zbigniewa">edytuj kod</a>]</div> W 1107 Bolesław wraz z królem węgierskim Kolomanem przedsięwziął wyprawę przeciw Czechom celem obsadzenia tam Świętopełka. Ingerencja w czeskie sprawy dynastyczne miała unormować stosunki Polski z południowo-zachodnim sąsiadem<a href="#cite_note-90">[90]</a>. Wyprawa zakończyła się pełnym sukcesem – 14 maja 1107 Świętopełk został osadzony na książęcym tronie w Pradze<a href="#cite_note-91">[91]</a>. W tym samym roku Krzywousty ponownie wyprawił się przeciwko bratu. Powodem był bunt zorganizowany przez Zbigniewa, który nie wykonał polecenia juniora nakazującego mu spalenie jednego z grodów (chodziło o <a href="/wiki/Kur%C3%B3w" title="Kurów">Kurów</a> pod <a href="/wiki/Pu%C5%82awy" title="Puławy">Puławami</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński197568-92">[92]</a>). Pretekstem do wystąpienia stało się również niedostarczenie przez brata posiłków na wyprawę pomorską. Zimą 1107/1108 przy pomocy połączonych sił rusko-węgierskich Bolesław zaatakował Mazowsze i zmusił brata do kapitulacji, co skończyło się jego całkowitym wygnaniem z kraju. Zbigniew wraz ze swoimi stronnikami schronił się w Pradze. Znalazł tam poparcie u Świętopełka<a href="#cite_note-Barański201-93">[93]</a>. Bolesław natomiast stał się jedynowładcą na ziemiach polskich<a href="#cite_note-Grodecki137-87">[87]</a><a href="#cite_note-94">[94]</a> (faktyczne przejęcie władzy przez Krzywoustego nastąpiło rok wcześniej, gdy Zbigniew pozostawał jeszcze na Mazowszu, uznając zwierzchność młodszego brata<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002122-88">[88]</a>). W 1108 układ sił w Europie uległ zmianie. Świętopełk po porozumieniu się z królem niemieckim Henrykiem V złożył mu <a href="/wiki/Ho%C5%82d_lenny" title="Hołd lenny">hołd lenny</a> i uzyskał <a href="/wiki/Inwestytura" title="Inwestytura">inwestyturę</a> na Czechy. W tym samym czasie wzrosło napięcie niemiecko-węgierskie, a stosunki polsko-czeskie uległy pogorszeniu. Czesi wyprawili się na Polskę; w wyprawie tej wziął udział książę Zbigniew ze swoimi stronnikami. Bolesław unikał konfrontacji z powodu zaangażowania się ponownie w sprawy pomorskie. Nie udzielił też pomocy i schronienia wygnanemu Borzywojowi czeskiemu<a href="#cite_note-Barański201-93">[93]</a>. W tym samym roku (1108) książę polski ponownie poprowadził dywersyjną wyprawę na Czechy, występując jako sojusznik króla węgierskiego Kolomana. Wyprawa ta była podyktowana najazdem niemiecko-czeskim na Węgry (oblężenie grodu <a href="/wiki/Bratys%C5%82awa" title="Bratysława">Pożoń</a><a href="#cite_note-Barański202-95">[95]</a>) oraz brakiem wypełnienia przez Świętopełka układu, na mocy którego do Polski miały powrócić grody śląskie (m.in. <a href="/wiki/Racib%C3%B3rz" title="Racibórz">Racibórz</a>, Kamieniec, <a href="/wiki/Ko%C5%BAle_(K%C4%99dzierzyn-Ko%C5%BAle)" title="Koźle (Kędzierzyn-Koźle)">Koźle</a>)<a href="#cite_note-Grodecki141-96">[96]</a>. Bolesław udzielił poparcia Borzywojowi II, któremu chciał przywrócić władzę w Czechach. Próba ta zakończyła się niepowodzeniem<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002122-88">[88]</a> na skutek ataku Pomorzan. Junior był zmuszony przerzucić swoich wojów na północ państwa. Najazd został odparty. Z powodu zaistniałej sytuacji (dywersyjne ataki północnego sąsiada na Księstwo Polskie i wycofanie się Bolesława ze spraw czeskich) Borzywojowi nie udało się odzyskać tronu praskiego<a href="#cite_note-Barański202-95">[95]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Wojna_polsko-niemiecka_(1109)_roku">Wojna polsko-niemiecka (1109) roku</h4>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Wojna polsko-niemiecka (1109) roku" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojna polsko-niemiecka (1109) roku">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojna_polsko-niemiecka_(1109)" title="Wojna polsko-niemiecka (1109)">Wojna polsko-niemiecka (1109)</a>.</div> Odpowiedzią na agresywną politykę Bolesława była podjęta w 1109 przez Henryka V wyprawa odwetowa na Polskę (wojna polsko-niemiecka w 1109)<a href="#cite_note-97">[97]</a>. Siły Henryka V były wspomagane przez czeskich wojów. Pretekstem stała się kwestia wygnanego Zbigniewa, który zabiegał o sprawiedliwość, zadośćuczynienie i pomoc w odzyskaniu utraconych domen. Władca niemiecki postawił Bolesławowi ultimatum. W zamian za zaniechanie wyprawy, zażądał od niego: oddania połowy państwa wygnanemu Zbigniewowi, uznania zwierzchnictwa cesarstwa, a także regularnego płacenia trybutu wynoszącego 300 grzywien srebra rocznie lub dostarczania 300 rycerzy na wyprawy wojenne<a href="#cite_note-Kmąk-98">[98]</a>. Bolesław żądania odrzucił. W czasie gdy pomiędzy stroną polską a niemiecką toczyły się pertraktacje, książę Polski był w trakcie wojny z Pomorzanami. Po zachodniej stronie Odry Henryk V natomiast pośpiesznie zbierał rycerstwo na wyprawę przeciw Księstwu Polskiemu<a href="#cite_note-Kmąk-98">[98]</a>. Zanim zakończyły się walki na Pomorzu, wojsko niemieckie zdołało podejść już pod <a href="/wiki/G%C5%82og%C3%B3w" title="Głogów">Głogów</a><a href="#cite_note-99">[99]</a>. Areną działań wojennych w 1109 stał się Śląsk (obrona <a href="/wiki/Bytom_Odrza%C5%84ski" title="Bytom Odrzański">Bytomia Odrzańskiego</a>, Głogowa i Wrocławia). Dzięki obrońcom śląskich grodów Henrykowi V nie udało się odnieść zwycięstwa. Bolesław Krzywousty prowadził zaś <a href="/wiki/Wojna_podjazdowa" title="Wojna podjazdowa">wojnę podjazdową</a>, która stopniowo zaczęła przynosić pozytywne efekty. Według legendy miał zwyciężyć Niemców w <a href="/wiki/Bitwa_na_Psim_Polu" title="Bitwa na Psim Polu">bitwie na Psim Polu</a><a href="#cite_note-Kmąk-98">[98]</a><a href="#cite_note-100">[100]</a>, którego nazwa wzięła się od tego, że zabitych w bitwie rozszarpywały i zjadały dzikie psy z okolic. Ostatecznie niemiecki król wycofał się ze Śląska. Na uwagę zasługuje fakt udziału wieśniaków w obronie grodów, co nadawało walce charakter narodowy<a href="#cite_note-101">[101]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Druga_wyprawa_do_Czech">Druga wyprawa do Czech</h4>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Druga wyprawa do Czech" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Druga wyprawa do Czech">edytuj kod</a>]</div> W 1110 Bolesław podjął nieudaną wyprawę zbrojną na Czechy. Mimo pogromu wojów czeskich <a href="/wiki/Bitwa_nad_Trutin%C4%85" title="Bitwa nad Trutiną">nad Trutiną</a> przez tylne <a href="/wiki/Hufiec" title="Hufiec">hufce</a> polskiego księcia Krzywoustemu nie udało mu się osadzić na czeskim tronie swego pretendenta, <a href="/wiki/Sobies%C5%82aw_I_czeski" title="Sobiesław I czeski">Sobiesława I</a><a href="#cite_note-102">[102]</a>, brata Borzywoja II, wraz z którym schronił się w Polsce. Prawdopodobnie Bolesław nie chciał na nowo zadrażniać stosunków z Henrykiem V. W 1111 zawarto rozejm, w myśl którego Sobiesław I powrócił do Czech, a Zbigniew do Polski. Na mocy układu Bolesława z Henrykiem V Zbigniew został uposażony<a href="#cite_note-103">[103]</a>. Niewykluczone jest, iż Bolesław zgodził się na powrót brata na skutek nacisku ze strony licznych zwolenników wygnanego w 1108 księcia, gdyż przy opisie jego powrotu Gall w swojej Kronice nadmienił, że w otoczeniu Zbigniewa znajdowali się źli doradcy (do grona których mógł należeć także nieprzychylny Bolesławowi <a href="/wiki/Biskupi_gnie%C5%BAnie%C5%84scy" title="Biskupi gnieźnieńscy">arcybiskup gnieźnieński</a> <a href="/wiki/Marcin_(arcybiskup_gnie%C5%BAnie%C5%84ski)" title="Marcin (arcybiskup gnieźnieński)">Marcin</a><a href="#cite_note-104">[104]</a>). Tak więc książę za ich namową mógł rościć sobie prawa do zwierzchności nad przydzieloną mu przez brata częścią państwa, a w przyszłości także nad swoją częścią ojcowskiego dziedzictwa. Pierwszym krokiem ku temu było zastosowanie przez Zbigniewa ceremoniału królewskiego adwentu (nienależnego mu po uznaniu Bolesława za swojego zwierzchnika w Łęczycy w 1107)<a href="#cite_note-105">[105]</a>, zastrzeżonego dla władców samodzielnych. Zbigniew przybył do kraju w otoczeniu orszaku, przed nim niesiono miecz. Mogło to zostać odebrane przez panującego w kraju Bolesława jako obraza majestatu<a href="#cite_note-106">[106]</a> i naruszenie warunków umowy między braćmi, na mocy której Zbigniew miał poddać się w zależność wasalną od Bolesława<a href="#cite_note-107">[107]</a>. Prawdopodobnie te czynniki zaważyły na decyzji Krzywoustego o oślepieniu Zbigniewa<a href="#cite_note-108">[108]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Klątwa">Klątwa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Klątwa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klątwa">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg/220px-Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg/330px-Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg/440px-Somogyvar_Szent_Egyed_apatsag.jpg 2x" data-file-width="2080" data-file-height="1544" /></a><figcaption>Relikty opactwa św. Idziego – Bolesław udał się do opactwa św. Idziego w Somogyvárze, by odpokutować oślepienie Zbigniewa</figcaption></figure> Zbrodnia popełniona na Zbigniewie zapoczątkowała kryzys monarchii piastowskiej. Czyn Bolesława spotkał się z potępieniem ze strony społeczeństwa. Źródła nie przekazują jednoznacznej informacji czy Krzywousty został wykluczony ze wspólnoty kościelnej<a href="#cite_note-109">[109]</a>. W literaturze istnieje pogląd, że arcybiskup gnieźnieński Marcin, stronnik Zbigniewa, nałożył nań <a href="/wiki/Ekskomunika" title="Ekskomunika">ekskomunikę</a><a href="#cite_note-110">[110]</a>. Klątwa miała zwalniać wszystkich poddanych księcia z obowiązku posłuszeństwa. W celu jej zdjęcia Bolesław pościł przez 40 dni i rozdawał jałmużnę ubogim i dary możnym. <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat środek"> <blockquote> (…) leżał w popiele i włosiennicy, wśród strumieni łez i łkań, jak wyrzekł się obcowania i rozmowy z ludźmi. </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Gall Anonim, przekł. Roman Grodecki<a href="#cite_note-Gall158-111">[111]</a></div> </div> Niewykluczone, że Bolesław podjął decyzję o odprawieniu publicznej pokuty na skutek negatywnej reakcji społeczeństwa na oślepienie przezeń Zbigniewa. Celem jej była odbudowa nadwątlonego autorytetu panującego i zyskanie przychylności zwolenników Zbigniewa<a href="#cite_note-112">[112]</a>. Karę oślepienia stosowano w średniowiecznej Europie wobec buntowniczych możnowładców. Czyn Bolesława popełniony na przyrodnim bracie mógł zostać odebrany przez społeczeństwo piastowskiej monarchii patrymonialnej jako złamanie zasady solidarności z członkami panującej dynastii, godząc w fundament porządku publicznego<a href="#cite_note-113">[113]</a>. Według przekazu Galla Anonima Bolesław otrzymał od brata Zbigniewa przebaczenie. W dalszej części swojej pokuty Bolesław udał się z pielgrzymką na Węgry, do opactwa św. Idziego w <a href="/wiki/Somogyv%C3%A1r" title="Somogyvár">Somogyvárze</a> i św. Stefana w <a href="/wiki/Sz%C3%A9kesfeh%C3%A9rv%C3%A1r" title="Székesfehérvár">Székesfehérvárze</a> (pol. Białogród Królewski). Podjęta pielgrzymka do opactwa św. Idziego miała również cel polityczny – Bolesław zacieśnił więzi przyjaźni i sojusz z dynastią węgierską<a href="#cite_note-Grodecki142-114">[114]</a>. Po powrocie do Gniezna podążył jeszcze do grobu <a href="/wiki/Wojciech_S%C5%82awnikowic" title="Wojciech Sławnikowic">św. Wojciecha</a>, oddając się dalszej pokucie. Ubogich mieszkańców oraz duchownych obdarował licznymi darami i kosztownościami<a href="#cite_note-Gall161-115">[115]</a>. Klątwa została zdjęta<a href="#cite_note-116">[116]</a>. Po odbytej pokucie książę polski poczynił bliżej nieokreślone zobowiązania wobec Kościoła<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński197577-117">[117]</a>. O śmierci Zbigniewa nie zachowały się żadne informacje. W nekrologu klasztoru benedyktyńskiego w <a href="/wiki/Lubi%C5%84_(powiat_ko%C5%9Bcia%C5%84ski)" title="Lubiń (powiat kościański)">Lubiniu</a> z dnia 8 lipca 1113 odnotowano śmierć mnicha tynieckiego, brata Zbigniewa. Informacja ta posłużyła historykom do wysnucia hipotezy, że chodzi o brata Krzywoustego. W informacji tej zaznaczono jednocześnie miejsce pochówku, wskazując na klasztor Benedyktynów w Tyńcu<a href="#cite_note-118">[118]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Polityka_pomorska_Krzywoustego">Polityka pomorska Krzywoustego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Polityka pomorska Krzywoustego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Polityka pomorska Krzywoustego">edytuj kod</a>]</div> Odseparowanie się Pomorza za panowania <a href="/wiki/Kazimierz_I_Odnowiciel" title="Kazimierz I Odnowiciel">Kazimierza Odnowiciela</a> przyczyniło się do osłabienia Polski, której władcy drugiej połowy XI w. nie potrafili zjednoczyć wszystkich ziem, należących niegdyś do <a href="/wiki/Mieszko_I" title="Mieszko I">Mieszka I</a> i Bolesława Chrobrego. Próba podbicia tych obszarów przez Bolesława Śmiałego zakończyła się niepowodzeniem. Dopiero Bolesław Krzywousty, po pokonaniu Zbigniewa, odparciu pretensji Czech do Śląska i obronie granic polskich przed najazdem niemieckim w 1109, skierował ekspansję na Pomorze, które zamierzał uzależnić od Polski<a href="#cite_note-119">[119]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Umocnienie_granic_z_Pomorzanami">Umocnienie granic z Pomorzanami</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Umocnienie granic z Pomorzanami" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Umocnienie granic z Pomorzanami">edytuj kod</a>]</div> Sprawie pomorskiej Bolesław poświęcił większość swojego życia. Cele polityczne Krzywoustego były dwojakie: umocnienie linii granicznej na rzece Noteć i podporządkowanie sobie Pomorza w formie poddania go politycznemu zwierzchnictwu Polski bez <a href="/wiki/Inkorporacja_terytorium" title="Inkorporacja terytorium">inkorporacji</a><a href="#cite_note-120">[120]</a> tych ziem poza Pomorzem Gdańskim oraz południowym pasem nadnoteckim. Do 1113 Bolesław umocnił swą granicę pomiędzy ziemiami pomorskimi a polskimi. Przebiegała ona wzdłuż linii: od ujścia <a href="/wiki/Obra_(rzeka)" title="Obra (rzeka)">Obry</a> do Warty, wzdłuż Noteci z przedłużeniem do <a href="/wiki/Wis%C5%82a" title="Wisła">Wisły</a>. Grodami granicznymi były: <a href="/wiki/Santok" title="Santok">Santok</a>, <a href="/wiki/Wiele%C5%84" title="Wieleń">Wieleń</a>, <a href="/wiki/Nak%C5%82o_nad_Noteci%C4%85" title="Nakło nad Notecią">Nakło</a>, <a href="/wiki/Czarnk%C3%B3w" title="Czarnków">Czarnków</a>, <a href="/wiki/Uj%C5%9Bcie_(miasto)" title="Ujście (miasto)">Ujście</a>, <a href="/wiki/Wyszogr%C3%B3d_(wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie)" title="Wyszogród (województwo mazowieckie)">Wyszogród nad Wisłą</a>. Niektóre źródła podają, że granica rozpoczynała się od ujścia Warty do <a href="/wiki/Odra" title="Odra">Odry</a><a href="#cite_note-121">[121]</a>. Zanim Bolesław przystąpił do ekspansji na ziemie terytorialne Pomorza Gdańskiego celem ich podboju, unormował stosunki polityczne z Czechami. Nastąpiło to w 1114 na wielkim zjeździe nad graniczną rzeką <a href="/wiki/Nysa_K%C5%82odzka" title="Nysa Kłodzka">Nysą Kłodzką</a><a href="#cite_note-Grodecki141-96">[96]</a>. Oprócz Bolesława wzięli w nim udział czescy dynaści: <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Przemy%C5%9Blida" title="Władysław I Przemyślida">Władysław I</a>, <a href="/wiki/Otto_II_Czarny" title="Otto II Czarny">Otto II Czarny</a> oraz Sobiesław I. Umowa została potwierdzona poprzez małżeństwo Krzywoustego, owdowiałego po śmierci Zbysławy Światopełkówny<a href="#cite_note-122">[122]</a>, z siostrą żon Władysława I i Ottona II Czarnego – Salomeą z Bergu<a href="#cite_note-123">[123]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podbój_Pomorza_Gdańskiego">Podbój Pomorza Gdańskiego</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Podbój Pomorza Gdańskiego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podbój Pomorza Gdańskiego">edytuj kod</a>]</div> Po unormowaniu stosunków z Czechami Bolesław skierował swoje wysiłki przeciw Prusom, ok. 1115 dokonał zwycięskiej wyprawy, pustosząc ich ziemie plemienne. Wskutek tego na granicy północno-wschodniej zapanował spokój, co umożliwiło Krzywoustemu swobodne przygotowanie się do zdobycia Pomorza Gdańskiego<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975141–142-124">[124]</a>. Podbój tej części pomorskich ziem, dokonany na przestrzeni lat 1115–1119, uwieńczył długoletnie zmagania polskiego władcy. Skutkiem było wcielenie terytoriów nad Wisłą, w tym <a href="/wiki/Kasztelania" title="Kasztelania">kasztelanii</a> nakielskiej, do ziem polskich<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975158-125">[125]</a><a href="#cite_note-126">[126]</a>. Północne granice Księstwa Polskiego zostały ustanowione prawdopodobnie na linii wzdłuż rzek <a href="/wiki/Gwda" title="Gwda">Gwda</a> i Uniesta (w późniejszych czasach nurty tych rzek stanowiły granicę pomiędzy Pomorzem słowiańskim a nadodrzańskim). Niewykluczone również, że granica przebiegała wzdłuż <a href="/wiki/%C5%81eba_(rzeka)" title="Łeba (rzeka)">Łeby</a>. Książęta podbitych <a href="/wiki/Gda%C5%84sk" title="Gdańsk">Gdańska</a> i <a href="/wiki/S%C5%82upsk" title="Słupsk">Słupska</a> zostali odsunięci od władzy i mianowani komesami grodowymi. Bolesław wprowadził polską organizację urzędniczą, która miała chronić interesy Księstwa Polskiego. Tereny te ówcześnie pozostawały poza organizacją kościelną. Wcielenie ich nastąpiło dopiero na przełomie lat 1125/1126 za czasów legacji <a href="/wiki/Biskup_Frascati" title="Biskup Frascati">kardynała-biskupa Tusculum</a> <a href="/wiki/Idzi_z_Tuskulum" title="Idzi z Tuskulum">Idziego</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975146–147-127">[127]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bunt_Skarbimira">Bunt Skarbimira</h4>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Bunt Skarbimira" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bunt Skarbimira">edytuj kod</a>]</div> Podczas walk na Pomorzu w Księstwie Polskim doszło do groźnego buntu palatyna Skarbimira z rodu Awdańców. Został stłumiony w 1117<a href="#cite_note-128">[128]</a>. Przebieg konfliktu Bolesława z Awdańcami jest trudny do odtworzenia z uwagi na brak źródeł. Przyczyną były prawdopodobnie rosnące wpływy tego rodu, ambicje możnowładcze i zazdrość Krzywoustego o ich coraz większą popularność<a href="#cite_note-129">[129]</a>. Za tym też kryła się zapewne chęć opozycyjnych możnych do wyniesienia Władysława II, pierworodnego Krzywoustego, do roli suwerennego władcy i sama obawa Bolesława przed utratą pozycji, jak to miało miejsce w konflikcie z Sieciechem<a href="#cite_note-130">[130]</a>. Wysuwano również inne domysły, jak porozumienie Skarbimira z Pomorzanami czy z <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Rusi_Kijowskiej#Wielcy_książęta_kijowscy" title="Władcy Rusi Kijowskiej">wielkim księciem kijowskim</a> <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_II_Monomach" title="Włodzimierz II Monomach">Włodzimierzem Monomachem</a><a href="#cite_note-131">[131]</a>. Bunt ten mediewiści wiążą także z <a href="/wiki/Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego" title="Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego">ustawą sukcesyjną Krzywoustego</a>. Problem z zasadą dziedziczenia pojawił się w 1115 lub 1116 (po narodzinach syna <a href="/wiki/Leszek_Boles%C5%82awowic_(1115%E2%80%93przed_1131)" title="Leszek Bolesławowic (1115–przed 1131)">Leszka</a>). Według jednej z hipotez Skarbimir sprzeciwił się uchwaleniu statutu na skutek zmian planów sukcesyjnych Krzywoustego. Powodem tego były narodziny kolejnych jego synów<a href="#cite_note-132">[132]</a>. W stłumieniu buntu dużą rolę odegrał <a href="/wiki/Piotr_W%C5%82ostowic" title="Piotr Włostowic">Piotr Włostowic</a>, możnowładca śląski z rodu <a href="/wiki/Duninowie_herbu_%C5%81ab%C4%99d%C5%BA" title="Duninowie herbu Łabędź">Łabędziów</a>, który został kolejnym palatynem Bolesława<a href="#cite_note-133">[133]</a>. Pokonanego Skarbimira Bolesław ukarał oślepieniem<a href="#cite_note-134">[134]</a>. Zbuntowanemu palatynowi przypisuje się zaprzepaszczenie dokonań polskiego księcia w kwestii podboju Pomorza Gdańskiego<a href="#cite_note-Maleczyński212-214-135">[135]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sprawa_ruska">Sprawa ruska</h4>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Sprawa ruska" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sprawa ruska">edytuj kod</a>]</div> Prawdopodobnie za bunt Skarbimira byli współodpowiedzialni książęta ruscy – Włodzimierz Monomach wraz z synami. W 1117 Monomach dokonał wcielenia <a href="/wiki/Wo%C5%82y%C5%84" title="Wołyń">Wołynia</a> do Rusi Kijowskiej i wypędził księcia wołyńskiego – Jarosława Światopełkowicza<a href="#cite_note-Maleczyński212-214-135">[135]</a>. Tenże szukał początkowo schronienia na Węgrzech<a href="#cite_note-Hipacki8-136">[136]</a><a href="#cite_note-137">[137]</a>, następnie w Polsce<a href="#cite_note-138">[138]</a>. Na miejsce Jarosława Monomach posadził syna Romana, a po jego śmierci w 1119 – młodszego, Andrzeja Dobrego, który w 1120 spowodował najazd na ziemie polskie przy wsparciu <a href="/wiki/Po%C5%82owcy" title="Połowcy">Połowców</a>. Rok później Bolesław z wygnanym Jarosławem zorganizował odwetową wyprawę na <a href="/wiki/Czermno_(wojew%C3%B3dztwo_lubelskie)" title="Czermno (województwo lubelskie)">Czerwień</a><a href="#cite_note-Hipacki8-136">[136]</a><a href="#cite_note-Woskriesienskij25-139">[139]</a>. Tym samym Krzywousty na kilka lat wmieszał się w spory dynastyczne <a href="/wiki/Rurykowicze" title="Rurykowicze">Rurykowiczów</a><a href="#cite_note-Maleczyński212-214-135">[135]</a>. Na początku lat 20. XII w. książęta ruscy nadal urządzali wespół z Połowcami łupieskie wyprawy na Polskę. Zahamowanie konfliktu Księstwa Polskiego z sąsiednim <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_przemyskie" title="Księstwo przemyskie">księstwem przemyskim</a> przypisuje się palatynowi Piotrowi Włostowicowi<a href="#cite_note-140">[140]</a>, który w 1122 wziął do niewoli księcia <a href="/wiki/Wo%C5%82odar_Ro%C5%9Bcis%C5%82awicz" title="Wołodar Rościsławicz">Wołodara</a><a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002125-141">[141]</a> Jan Długosz umiejscowił to wydarzenie w 1122 oraz ponownie w 1134, gdzie na kartach jego kroniki pojawia się historia porwania Wołodara przez palatyna Piotra Włostowica. Kronikarz pomylił porwanie Wołodara z Jaropełkiem<a href="#cite_note-142">[142]</a>. Rok później Krzywousty ponownie zajął się sprawą Wołynia, gdzie chciał przywrócić władzę Jarosławowi. Przedsięwzięta wyprawa posiłkowana przez siły czeskie, węgierskie, przemyskie i trembowelskie nie powiodła się ze względu na śmierć Jarosława i zacięty opór obleganych <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_(Ukraina)" title="Włodzimierz (Ukraina)">włodzimierzan</a>, wspomaganych przez stronników Skarbimira. Nieudana wyprawa zbrojna doprowadziła do zachwiania stosunków polsko-węgiersko-halickich<a href="#cite_note-Maleczyński212-214-135">[135]</a><a href="#cite_note-Woskriesienskij25-139">[139]</a><a href="#cite_note-143">[143]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podbój_Pomorza_Zachodniego">Podbój Pomorza Zachodniego</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Podbój Pomorza Zachodniego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podbój Pomorza Zachodniego">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg/220px-Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg/330px-Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg/440px-Pommerellen_Slavische_V%C3%B6lker_bis_1125.jpg 2x" data-file-width="1750" data-file-height="1152" /></a><figcaption>Pomorze i Prusy do 1125 – mapa z 1854, sporządzona przez kartografa <a href="/wiki/Karl_von_Spruner" title="Karl von Spruner">Karla von Sprunera</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png/220px-Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png" decoding="async" width="220" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png/330px-Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png/440px-Wrymouth_expedition_pomerania_lutici.png 2x" data-file-width="634" data-file-height="534" /></a><figcaption>Wyprawa Bolesława do <a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecina</a> i na zachód od <a href="/wiki/Odra_(rzeka)" class="mw-redirect" title="Odra (rzeka)">Odry</a> w latach 1121–1122</figcaption></figure> W 1121 (lub 1119<a href="#cite_note-144">[144]</a>) książęta pomorscy <a href="/wiki/Warcis%C5%82aw_I_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99_pomorski)" title="Warcisław I (książę pomorski)">Warcisław I</a> i Świętopełk zostali pokonani przez wojów Bolesława w <a href="/wiki/Bitwa_pod_Niek%C5%82adzem" title="Bitwa pod Niekładzem">bitwie pod Niekładzem</a> koło <a href="/wiki/Gryfice" title="Gryfice">Gryfic</a><a href="#cite_note-Rymar-145">[145]</a>. Krzywousty pustoszył ziemie pomorskie, burzył grody, przymusowo przesiedlał tysiące rodzin w głąb swojego kraju<a href="#cite_note-146">[146]</a>. Dalsza ekspansja polskiego księcia została skierowana na <a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecin</a> (1121–1122). Bolesław zdawał sobie sprawę, że gród jest dobrze chroniony (naturalną ochronę nadawała mu Odra i jej rozlewiska). Ponadto Szczecin był silną twierdzą, podobnie jak Kołobrzeg. Jedyną drogą pod wały grodu stały się ścięte lodem mokradła. Niespodziewany atak przyniósł zwycięstwo. Rzeź mieszkańców dokonana przez wojów Bolesława zmusiła pozostałych przy życiu do posłuszeństwa polskiemu księciu<a href="#cite_note-Baranowska40-42-147">[147]</a>. Dalszy etap walk toczył się prawdopodobnie po zachodniej stronie rzeki Odry, gdzie Bolesław miał zająć tereny aż po <a href="/wiki/M%C3%BCritz" title="Müritz">Jezioro Morzyce</a> (obecnie niem. Müritz). Obszary te były poza zasięgiem terytorialnym Pomorzan. Równolegle z ekspansją polskiego księcia od strony zachodniej trwał podbój tychże ziem przez ówczesnego księcia saskiego <a href="/wiki/Lotar_III" title="Lotar III">Lotara</a>. Według źródeł sascy wojowie nadciągali znad <a href="/wiki/%C5%81aba" title="Łaba">Łaby</a> w kierunku dzisiejszego <a href="/wiki/Rostock" title="Rostock">Rostoku</a>. Podbili <a href="/wiki/Warnowie" title="Warnowie">Warnów</a>, <a href="/wiki/Czrezpienianie" title="Czrezpienianie">Czerespienian</a>, <a href="/wiki/Chy%C5%BCanie" title="Chyżanie">Czyżan</a> i część ziem <a href="/wiki/Tol%C4%99%C5%BCanie" title="Tolężanie">doleńskich</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975154-148">[148]</a>. Ekspansja prowadzona przez obu książąt prawdopodobnie była skutkiem wcześniejszych porozumień bądź bliżej nieznanego układu. Wskazywać na to miała późniejsza chrystianizacja ziem pomorskich<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975155-149">[149]</a>. W 1122 Bolesław zhołdował Pomorze Zachodnie, czyniąc tamtejszego księcia Warcisława I swym lennikiem. Książę pomorski zobowiązywał się do uznania zwierzchnictwa Polski nad Pomorzem, płacenia rocznego trybutu w wysokości 500 grzywien srebra oraz niesienia pomocy wojskowej na żądanie polskiego władcy<a href="#cite_note-150">[150]</a><a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200139-151">[151]</a>. W kolejnych latach trybut uległ zmniejszeniu do 300 grzywien<a href="#cite_note-Szymański-152">[152]</a>. Złamanie zaciętego oporu Pomorzan umożliwiło Bolesławowi dalsze podboje. W 1123 wojowie Krzywoustego dotarli prawdopodobnie do <a href="/wiki/Rugia" title="Rugia">Rugii</a>, lecz nie opanowali tych terenów<a href="#cite_note-Baranowska40-42-147">[147]</a>. Według współczesnych poglądów mediewistycznych polski książę zobowiązał się do płacenia daniny bądź trybutu na rzecz cesarza, o czym świadczą źródła z 1135. Przypuszcza się, że wysokość zobowiązania mogła wynosić 500 marek srebra rocznie. Nie wiadomo jednak czy Bolesław Krzywousty złożył hołd przed Henrykiem V, gdyż źródła nie przekazują danych o trybutarnej zależności od cesarzy w okresie 1121–1135<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975155–156-153">[153]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Akcja_chrystianizacyjna_Pomorza_Zachodniego">Akcja chrystianizacyjna Pomorza Zachodniego</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Akcja chrystianizacyjna Pomorza Zachodniego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Akcja chrystianizacyjna Pomorza Zachodniego">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Otto_der_Heilige.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Otto_der_Heilige.jpg/220px-Otto_der_Heilige.jpg" decoding="async" width="220" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Otto_der_Heilige.jpg/330px-Otto_der_Heilige.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/87/Otto_der_Heilige.jpg 2x" data-file-width="403" data-file-height="463" /></a><figcaption>Św. Otton z Bambergu. Prowadził on misję chrystianizacyjną na Pomorzu Zachodnim, przez co został nazwany Apostołem Pomorza</figcaption></figure> Aby silniej związać Pomorze z Polską, Bolesław zorganizował misję chrystianizacyjną. Krzywousty rozumiał, że chrystianizacja tych ziem byłaby skutecznym sposobem umocnienia jego władzy zwierzchniej. Chciał jednocześnie podporządkować je <a href="/wiki/Archidiecezja_gnie%C5%BAnie%C5%84ska" title="Archidiecezja gnieźnieńska">arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu</a>. Pierwsze próby chrystianizacyjne, podejmowane przez bezimiennych misjonarzy, nie przyniosły spodziewanych efektów<a href="#cite_note-Grodecki145-154">[154]</a>. Misja prowadzona pod opieką polskiego władcy przez <a href="/wiki/Bernard_Hiszpan" title="Bernard Hiszpan">Bernarda Hiszpana</a> w latach 1122–1123 okazała się ponownym fiaskiem<a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200134–35-155">[155]</a>. Kolejne w latach 1124–1125 i 1128 przeprowadził biskup <a href="/wiki/Otton_z_Bambergu" title="Otton z Bambergu">Otton z Bambergu</a> (nazywany Apostołem Pomorza). Po odpowiednich uzgodnieniach z Bolesławem Krzywoustym odbył się w 1124 pierwszy etap chrystianizacji Pomorzan. <a href="/wiki/Misja_(religia)" title="Misja (religia)">Misja</a> Ottona rozpoczęła się od jego pobytu na dworze Bolesława, skąd zaopatrzony w odpowiedni ekwipunek, straż i kilku duchownych ruszył na Pomorze Zachodnie. Misjonarz został powitany przez Warcisława I na granicy Polski z Pomorzem Zachodnim, w okolicach Santoka<a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200138-156">[156]</a>. W <a href="/wiki/Stargard" title="Stargard">Stargardzie</a> książę obiecał swe wstawiennictwo w miastach pomorskich oraz zaoferował pomoc w podróży. Przydzielił także biskupowi do ochrony orszak 500 zbrojnych rycerzy<a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200139-151">[151]</a> i polecił najpierw uzyskać zgodę na chrzest starszyzny, potem zaś wieców plemiennych<a href="#cite_note-MlodszaEuropa35-157">[157]</a>. Pierwsze działania misyjne były skierowane do <a href="/wiki/Pyrzyce" title="Pyrzyce">Pyrzyc</a><a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200139-151">[151]</a>, następnie <a href="/wiki/Kamie%C5%84_Pomorski" title="Kamień Pomorski">Kamienia</a>, <a href="/wiki/Wolin_(miasto)" title="Wolin (miasto)">Wolina</a>, Szczecina i powtórnie Wolina<a href="#cite_note-Baranowska40-42-147">[147]</a><a href="#cite_note-158">[158]</a>. W dwóch pierwszych chrystianizacja przebiegła bez oporu. W Kamieniu zadanie misjonarzom ułatwiło wstawiennictwo u dostojników żony Warcisława I<a href="#cite_note-MlodszaEuropa35-157">[157]</a>. W Wolinie i Szczecinie, gdzie dominował <a href="/wiki/Kult_religijny" title="Kult religijny">kult</a> <a href="/wiki/Lista_b%C3%B3stw_s%C5%82owia%C5%84skich" title="Lista bóstw słowiańskich">bogów słowiańskich</a>, natrafiono na zdecydowany opór tamtejszej ludności oraz <a href="/wiki/Kap%C5%82an" title="Kapłan">kapłanów</a> <a href="/wiki/Poga%C5%84stwo" title="Pogaństwo">pogańskich</a>. Przyjęcie chrześcijaństwa nastąpiło dopiero po obniżeniu trybutu rocznego nałożonego przez Bolesława Krzywoustego<a href="#cite_note-Szymański-152">[152]</a>. Zburzono cztery <a href="/wiki/Chram" title="Chram">gontyny</a> pogańskie. Na ich miejscu powstały chrześcijańskie <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(budynek)" title="Kościół (budynek)">kościoły</a><a href="#cite_note-Baranowska40-42-147">[147]</a>. Misja Ottona z 1124 zakończyła się erygowaniem biskupstw w <a href="/wiki/Lubusz" title="Lubusz">Lubuszu</a> dla Pomorza Zachodniego i <a href="/wiki/Kruszwica" title="Kruszwica">Kruszwicy</a> dla Pomorza Wschodniego (Gdańskiego), które podporządkowano arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu<a href="#cite_note-159">[159]</a>. W 1127, na skutek zarazy oraz wysokiego trybutu nałożonego przez Polskę, nastąpiły pierwsze <a href="/wiki/Bunt" title="Bunt">bunty</a> pogańskie, którym skutecznie przeciwstawiał się książę Warcisław<a href="#cite_note-Szymański-152">[152]</a>. Inicjatorami tych buntów byli dawni kapłani pogańscy. Ponadto doszło ze strony Pomorzan do kilku napadów na północne granice Polski. Latem 1128 Bolesław szykował wielką wyprawę odwetową, która mogła całkowicie zniweczyć wcześniejsze wysiłki chrystianizacyjne i pracę misyjną Ottona<a href="#cite_note-160">[160]</a>. Jednak dzięki dyplomacji biskupa nie doszło do otwartego konfliktu. W 1128 ponownie zorganizowano misję chrystianizacyjną na ziemiach pomorskich. Przy współudziale wojów i rycerzy polskich książę pomorski powitał Apostoła Pomorza pod <a href="/wiki/Demmin" title="Demmin">Dyminem</a>. Tym razem misja skupiła się na chrystianizacji ziem po zachodniej stronie Odry: <a href="/wiki/Usedom" title="Usedom">Uznamu</a>, <a href="/wiki/Wolgast" title="Wolgast">Wołogoszczy</a> i <a href="/wiki/G%C3%BCtzkow" title="Gützkow">Choćkowa</a><a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200152–54-161">[161]</a>. Końcowy etap misji obejmował ponownie Szczecin, Wolin i Kamień Pomorski<a href="#cite_note-Baranowska40-42-147">[147]</a>. Mimo reakcji pogańskiej w republikach miejskich chrystianizację ziem pomorskich uznawano za szczególny sukces w polityce pomorskiej Bolesława Krzywoustego. W 1129 polski książę zawarł z <a href="/wiki/Niels_Stary" title="Niels Stary">Mikołajem</a>, królem <a href="/wiki/Dania" title="Dania">Danii</a> i <a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecji</a>, sojusz, skierowany przeciwko księciu Warcisławowi I i próbie podporządkowania Pomorza Zachodniego przez Lotara III, króla Niemiec. W odwecie za złupienie Płocka przez Warcisława I w 1128 Bolesław wraz z <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Danii" title="Władcy Danii">królem duńskim</a> zajął Pomorze Zachodnie i <a href="/wiki/Wolin_(wyspa)" title="Wolin (wyspa)">wyspę Wolin</a><a href="#cite_note-162">[162]</a>. Pod koniec lat 20. XII w. Bolesław rozpoczął wcielać w życie plan organizacji kościelnej Pomorza. Terytorium inkorporowanego Pomorza Gdańskiego włączono do <a href="/wiki/Diecezja_w%C5%82oc%C5%82awska" title="Diecezja włocławska">diecezji kujawskiej</a>, a nadnotecki pas ziemi – do diecezji gnieźnieńskiej i <a href="/wiki/Archidiecezja_pozna%C5%84ska" title="Archidiecezja poznańska">poznańskiej</a>. Wcześniej na ziemi lubuskiej utworzono niewielką <a href="/wiki/Diecezja_lubuska" title="Diecezja lubuska">diecezję</a>, w skład której Bolesław planował w przyszłości włączyć ziemie nadodrzańskie Pomorza. Ten zamysł jednak musiał ulec zmianie w wyniku odmiennych planów pomorskiego księcia Warcisława I oraz biskupa Ottona. Po porozumieniu postanowiono utworzyć odrębne biskupstwo pomorskie, nad którym pieczę miał sprawować uczestnik wypraw misyjnych, Wojciech<a href="#cite_note-163">[163]</a><a href="#cite_note-164">[164]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Projekt_arcybiskupa_Norberta">Projekt arcybiskupa Norberta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Projekt arcybiskupa Norberta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Projekt arcybiskupa Norberta">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Norberts.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/Norberts.jpg" decoding="async" width="190" height="233" class="mw-file-element" data-file-width="190" data-file-height="233" /></a><figcaption>Według projektu arcybiskupa magdeburskiego Norberta struktury kościelne na Pomorzu Zachodnim i w Polsce miały zostać podporządkowane arcybiskupstwu magdeburskiemu. Zwierzchnictwo Magdeburga nad Kościołem w Polsce potwierdził bullą z 1133 papież Innocenty II</figcaption></figure> W latach 30. XII w. powstał projekt <a href="/wiki/Arcybiskupi_Magdeburga" title="Arcybiskupi Magdeburga">arcybiskupa magdeburskiego</a> <a href="/wiki/Norbert_z_Xanten" title="Norbert z Xanten">Norberta</a>, który zakładał podział Pomorza na dwie diecezje, włączone do archidiecezji magdeburskiej. Równocześnie odświeżono pretensje <a href="/wiki/Magdeburg" title="Magdeburg">Magdeburga</a> do zwierzchności kościelnej nad całą Polską. Aby uzasadnić swe pretensje, Norbert posłużył się <a href="/wiki/Falsyfikat" title="Falsyfikat">falsyfikatem</a>, z którego wynikało, że biskup poznański <a href="/wiki/Unger" title="Unger">Unger</a> był <a href="/wiki/Biskup_sufragan" title="Biskup sufragan">sufraganem</a> biskupa Magdeburga. Pierwsza bulla była przygotowana już w 1131, jednak nigdy nie weszła w życie<a href="#cite_note-165">[165]</a>. Arcybiskup Norbert, pomimo przeciwności, dalej prowadził działania celem podporządkowania sobie Kościoła polskiego (1132–1133). Równocześnie analogiczne działania arcybiskup Hamburga przeprowadził przeciwko biskupom duńskim i szwedzkim. Do polskich biskupów wystosowano zaproszenie do stawiennictwa w <a href="/wiki/Kuria_(religia)" title="Kuria (religia)">Kurii</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975303-166">[166]</a>. Polscy biskupi nie stawili się przed <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papieżem</a> <a href="/wiki/Innocenty_II" title="Innocenty II">Innocentym II</a> (podobnie duńscy i szwedzcy), co spowodowało wydanie <a href="/wiki/Bulla" title="Bulla">bulli</a> (łac.) Sacrosancta Romana<a href="#cite_note-167">[167]</a> w 1133, w której potwierdzono prawa zwierzchnie arcybiskupstwa magdeburskiego nad Kościołem polskim oraz nad projektowanymi diecezjami pomorskimi. Znamienne było to, że bullę tę wydano w dniu koronacji na cesarza króla niemieckiego Lotara III, co potwierdzało znaczenie polityczne podjętych działań podporządkowania kościoła polskiego i wdzięczność papieża wobec cesarza za wprowadzenie na Stolicę Piotrową i represji wobec episkopatów, które poparły jego kontrkandydata <a href="/wiki/Anaklet_II" title="Anaklet II">Anakleta II</a>. Uroczyste (łac.) privilegium maius było uwieńczeniem działań Norberta<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975303–304-168">[168]</a>. Krzywousty, chcąc ratować swoje dotychczasowe wysiłki w polityce pomorskiej, musiał zdecydować się na złożenie aktu hołdu lennego w <a href="/wiki/Merseburg" title="Merseburg">Merseburgu</a> w 1135<a href="#cite_note-169">[169]</a>. Po poparciu papieża Innocentego II przez polskich biskupów na synodzie w Pizie, w lipcu 1136 roku papież uznał prawa Gniezna do zwierzchności na polską prowincją kościelną i wziął pod bezpośrednią opiekę Watykanu arcybiskupstwo gnieźnieńskie<a href="#cite_note-170">[170]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opanowanie_Rugii_i_sojusz_z_Warcisławem_I">Opanowanie Rugii i sojusz z Warcisławem I</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Opanowanie Rugii i sojusz z Warcisławem I" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Opanowanie Rugii i sojusz z Warcisławem I">edytuj kod</a>]</div> Dla utrwalenia swojej władzy nad Pomorzem Bolesław Krzywousty przeprowadził w 1130 wyprawę na wyspę Rugię. Zawarł w tym celu sojusz z księciem duńskim <a href="/wiki/Magnus_Silny" title="Magnus Silny">Magnusem Silnym</a>, który dostarczył Krzywoustemu swoją flotę w zamian za uzyskanie od niego poparcia w swoich dążeniach do tronu szwedzkiego. Flota Magnusa Silnego miała przetransportować oddziały Krzywoustego ku wybrzeżom Rugii. Do zamierzonej bitwy na wyspie nie doszło, ponieważ <a href="/wiki/Ranowie" title="Ranowie">Ranowie</a> na sam widok połączonych sił polsko-duńskich uznali zwierzchnictwo Bolesława<a href="#cite_note-171">[171]</a>. W 1134 celem najazdu na duńską stolicę <a href="/wiki/Roskilde" title="Roskilde">Roskilde</a> Bolesław Krzywousty zawarł sojusz z księciem pomorskim Warcisławem I przeciw <a href="/wiki/Eryk_II_Pami%C4%99tny" title="Eryk II Pamiętny">Erykowi Emune</a> (sojusznikowi cesarza Lotara III). Rola polskiego księcia ograniczała się jedynie do pomocy <a href="/wiki/Gryfici" title="Gryfici">Gryficie</a>, nie wynikała natomiast z rzeczywistego zainteresowania sprawami duńskimi. Duńczycy po odparciu pierwszych ataków w odwecie prowadzili ekspansję na ziemie pomorskie. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zjazd_w_Merseburgu">Zjazd w Merseburgu</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Zjazd w Merseburgu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zjazd w Merseburgu">edytuj kod</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Uczestnicy zjazdu w Merseburgu 1135</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lotar_III.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Lotar_III.JPG/220px-Lotar_III.JPG" decoding="async" width="220" height="302" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Lotar_III.JPG/330px-Lotar_III.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Lotar_III.JPG/440px-Lotar_III.JPG 2x" data-file-width="475" data-file-height="652" /></a><figcaption>Lotar III </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:II_Bela_KK.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/II_Bela_KK.jpg/220px-II_Bela_KK.jpg" decoding="async" width="220" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/II_Bela_KK.jpg/330px-II_Bela_KK.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/II_Bela_KK.jpg/440px-II_Bela_KK.jpg 2x" data-file-width="466" data-file-height="505" /></a><figcaption>Bela Ślepy </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sobies%C5%82aw_I.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/Sobies%C5%82aw_I.jpg" decoding="async" width="100" height="150" class="mw-file-element" data-file-width="100" data-file-height="150" /></a><figcaption>Sobiesław I </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Boleslauswry.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Boleslauswry.jpeg" decoding="async" width="208" height="189" class="mw-file-element" data-file-width="208" data-file-height="189" /></a><figcaption>Bolesław Krzywousty </figcaption></figure></div></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Zjazd_w_Merseburgu_(1135)" title="Zjazd w Merseburgu (1135)">Zjazd w Merseburgu (1135)</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podłoże_polityczne_zjazdu">Podłoże polityczne zjazdu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Podłoże polityczne zjazdu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podłoże polityczne zjazdu">edytuj kod</a>]</div> W 1125 zmarł Henryk V. Jego następca, Lotar III, został uwikłany w spory o sukcesję. Aby uzyskać koronę cesarską, zaangażował się w sprawy papiestwa. W 1130 doszło do podwójnej elekcji na Stolicę Apostolską. Lotar III poparł papieża Innocentego II, licząc, że ten dokona koronacji<a href="#cite_note-Czaplinski138-172">[172]</a>. Wbrew oczekiwaniom koronacja Lotara III na cesarza nie zakończyła jego sporów z kontrpretendentami do sukcesji po Henryku V<a href="#cite_note-173">[173]</a>. W 1130 Bolesław Krzywousty opanował tereny położone na lewym brzegu Odry po wyspę Rugię. Niemcy także rościły sobie prawa do tych ziem, ich wewnętrzna sytuacja polityczna i zaangażowanie w wojnę domową na Węgrzech nie pozwalały jednak na zbrojny konflikt. Bulla sprzyjającego Lotarowi III papieża Innocentego II (łac.) Sacrosancta Romana z 1133 przyznawała prawa zwierzchnie arcybiskupstwa magdeburskiego nad projektowanymi przez Bolesława Krzywoustego diecezjami pomorskimi. Śmierć króla Węgier <a href="/wiki/Stefan_II_w%C4%99gierski" title="Stefan II węgierski">Stefana II</a> w 1131 doprowadziła w państwie do wojny domowej. Pretensje do tronu wysuwali: <a href="/wiki/Bela_II_%C5%9Alepy" title="Bela II Ślepy">Bela</a>, syn Almosa, oraz Borys, domniemany syn Kolomana. Za Borysem opowiedział się polski książę, który miał nadzieję na bliższy sojusz z Węgrami oraz współpracę z ruskimi książętami (książę węgierski był spowinowacony z linią Monomachowiczów). Krzywousty przecenił swoje siły wobec Beli, który miał szerokie poparcie w swoim kraju. Przeciw zbrojnej interwencji Bolesława w 1132 wystąpiły połączone siły Węgier, Czech, <a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austrii</a> i Niemiec. W <a href="/wiki/Bitwa_nad_rzek%C4%85_Saj%C3%B3_(1132)" title="Bitwa nad rzeką Sajó (1132)">bitwie nad rzeką Sajó w 1132</a> koalicja odniosła znaczące zwycięstwo nad polskim księciem, zmuszając go do odwrotu<a href="#cite_note-Czaplinski138-172">[172]</a>. Sukcesy na Węgrzech wykorzystał czeski książę Sobiesław I, wasal cesarza, który w latach 1132–1134 wielokrotnie prowadził najazdy na Śląsk<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002125-141">[141]</a>. Kwestia przynależności Śląska została poddana pod rozstrzygnięcie sądu Lotara III. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Próba_sił_przed_zjazdem_w_Merseburgu">Próba sił przed zjazdem w Merseburgu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Próba sił przed zjazdem w Merseburgu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Próba sił przed zjazdem w Merseburgu">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska_(1136).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska_%281136%29.jpg/220px-Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska_%281136%29.jpg" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska_%281136%29.jpg/330px-Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska_%281136%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska_%281136%29.jpg 2x" data-file-width="370" data-file-height="557" /></a><figcaption>Bulla gnieźnieńska, wydana w 1136, zatwierdziła zwierzchnictwo arcybiskupstwa w Gnieźnie nad Kościołem polskim</figcaption></figure> W lutym 1134 książę czeski Sobiesław I oraz posłowie króla Węgier Beli II wraz z biskupem <a href="/wiki/Sz%C3%A9kesfeh%C3%A9rv%C3%A1r" title="Székesfehérvár">białogardzkim</a> Piotrem udali się do <a href="/wiki/Altenburg" title="Altenburg">Altenburga</a>, gdzie przedstawili zarzuty sformułowane przeciwko polskiemu księciu. Następnie akt oskarżenia wnieśli przed tron cesarski z prośbą o interwencję (wstępne ustalenia nastąpiły już dwa lata wcześniej). Cesarz przyjął prośbę, występując jako arbiter w sporach dynastycznych <a href="/wiki/Europa_%C5%9Arodkowa" title="Europa Środkowa">środkowej Europy</a><a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200168-174">[174]</a>. Jednocześnie Bela II wraz z księciem przemyskim <a href="/wiki/W%C5%82adymirko" title="Władymirko">Władymirką</a> przedsięwziął wyprawę zbrojną przeciw Polsce. Połączone siły zajęły Małopolskę, docierając pod <a href="/wiki/Wi%C5%9Blica" title="Wiślica">Wiślicę</a>. Bolesław krótko po tych wydarzeniach otrzymał wezwanie przed sąd cesarski do Magdeburga na dzień 26 czerwca 1135. Grał jednak na zwłokę, wysyłając jedynie swoich posłów. Cesarz odesłał delegację i zażądał osobistego stawiennictwa polskiego księcia, wyznaczając nowy termin na 15 sierpnia 1135, tym razem w Merseburgu<a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200169-175">[175]</a>. Bolesław Krzywousty zdawał sobie sprawę, że bez porozumienia z Lotarem III nie utrzyma kontroli nad niedawno podbitymi ziemiami na zachodniej stronie Odry oraz Rugią<a href="#cite_note-Czaplinski138-172">[172]</a>. Pozycję Bolesława dodatkowo osłabiła śmierć w 1134 roku króla Szwecji <a href="/wiki/Magnus_Silny" title="Magnus Silny">Magnusa Silnego</a>, który od końca lat dwudziestych był jego sojusznikiem (córka Bolesława <a href="/wiki/Ryksa_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Ryksa Bolesławówna">Ryksa Bolesławówna</a> była jego żoną). Jeszcze przed rozpoczęciem zjazdu w Merseburgu Bolesław Krzywousty nakłonił jednego z książąt Pomorza Zachodniego – <a href="/wiki/Racibor_I" title="Racibor I">Racibora I</a> do wystąpienia zbrojnego przeciwko Danii. Miał to być wyraz ostentacji wobec cesarza Lotara III, ponieważ król Danii podlegał zwierzchnictwu Niemiec. Atak w sile 650 łodzi (po 44 wojów i 2 konie) skierowano na bogate <a href="/wiki/Historia_Norwegii#Jednoczenie_kraju" title="Historia Norwegii">norweskie</a> miasto portowe <a href="/wiki/Bitwa_o_Konungahel%C4%99" title="Bitwa o Konungahelę">Konungahelę</a><a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200170-176">[176]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Postanowienia_zjazdu">Postanowienia zjazdu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Postanowienia zjazdu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Postanowienia zjazdu">edytuj kod</a>]</div> Do zjazdu doszło 15 sierpnia 1135. Podczas hołdowniczego ceremoniału cesarz Lotar III uznał polskie prawa do Pomorza. Bolesław natomiast zgodził się na poddanie wasalne z ziem pomorskich<a href="#cite_note-177">[177]</a> oraz zapłacenie trybutu w wysokości 6 tys. grzywien srebra z tychże ziem<a href="#cite_note-178">[178]</a>. Polska strona wyraziła zgodę na zawarcie pokoju z Węgrami, uznając Belę na Węgrzech. Pokój miał zostać przypieczętowany mariażem córki Bolesława – <a href="/wiki/Judyta_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Judyta Bolesławówna">Judyty</a>, z synem Beli II – <a href="/wiki/Gejza_II" title="Gejza II">Gejzą</a> (do zawarcia małżeństwa nie doszło). W sprawie sporu polsko-czeskiego Bolesław nie godził się na żadne mediacyjne rozstrzygnięcie kwestii przez sąd cesarski. Twierdził, że nie można traktować suwerennego władcy, za jakiego się uważał, na równi z lennikiem cesarskim, jakim był Sobiesław, książę czeski. Lotar III, nie mogąc dojść z Bolesławem do porozumienia, zaproponował przeniesienie sprawy do późniejszych pertraktacji. Zjazd zakończył się uroczystościami kościelnymi, podczas których Krzywousty niósł cesarski miecz. Był to zaszczyt przyznawany jedynie suwerennym władcom<a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200170-176">[176]</a>. Pośrednim sukcesem polskiej dyplomacji było unieważnienie przez papieża Innocentego II bulli z 1133 i uznanie <a href="/wiki/Metropolia_(religia)" title="Metropolia (religia)">metropolitalnych</a> praw Gniezna na <a href="/wiki/Synod" title="Synod">synodzie</a> w <a href="/wiki/Piza" title="Piza">Pizie</a> w 1135. 7 lipca 1136 w swej bulli protekcyjnej<a href="#cite_note-179">[179]</a> – (łac.) <a href="/wiki/Bulla_gnie%C5%BAnie%C5%84ska" title="Bulla gnieźnieńska">Ex commisso nobis a Deo</a><a href="#cite_note-180">[180]</a> – papież zawarł potwierdzenie wyłącznej i później nigdy niekwestionowanej zwierzchności Gniezna nad diecezjami polskimi<a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200171-181">[181]</a><a href="#cite_note-182">[182]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Schyłek_panowania_i_śmierć">Schyłek panowania i śmierć</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Schyłek panowania i śmierć" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Schyłek panowania i śmierć">edytuj kod</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Śmierć Bolesława</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Boleslauswry_death.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Boleslauswry_death.jpeg/220px-Boleslauswry_death.jpeg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Boleslauswry_death.jpeg/330px-Boleslauswry_death.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Boleslauswry_death.jpeg/440px-Boleslauswry_death.jpeg 2x" data-file-width="959" data-file-height="641" /></a><figcaption>Obraz J. Peszka (1800–1820) Śmierć Bolesława </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Katedra-P%C5%82ock9.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Katedra-P%C5%82ock9.JPG/220px-Katedra-P%C5%82ock9.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Katedra-P%C5%82ock9.JPG/330px-Katedra-P%C5%82ock9.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Katedra-P%C5%82ock9.JPG/440px-Katedra-P%C5%82ock9.JPG 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Sarkofag Bolesława i Władysława Hermana w kryptach katedry płockiej </figcaption></figure></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Unormowanie_stosunków_z_sąsiadami">Unormowanie stosunków z sąsiadami</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Unormowanie stosunków z sąsiadami" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Unormowanie stosunków z sąsiadami">edytuj kod</a>]</div> Po wejściu do obozu cesarskiego Polska unormowała swoje stosunki z Czechami na zjeździe książąt w <a href="/wiki/K%C5%82odzko" title="Kłodzko">Kłodzku</a> w 1137 (tzw. <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_k%C5%82odzki" title="Pokój kłodzki">pokój kłodzki</a>), jednak szczegóły zawartych tam porozumień nie są znane<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002127-183">[183]</a>. Układ ten potwierdzono w grodzie <a href="/wiki/Niemcza" title="Niemcza">Niemczy</a>, gdzie podczas uroczystości Władysław, najstarszy syn Krzywoustego, trzymał do chrztu <a href="/wiki/Wac%C5%82aw_II_czeski_(1137%E2%80%93po_1192)" title="Wacław II czeski (1137–po 1192)">Wacława</a>, syna Sobiesława I<a href="#cite_note-184">[184]</a>. W ostatnich latach życia polski książę zajmował się przede wszystkim polityką małżeńską swoich dzieci mającą służyć umocnieniu stosunków z ościennymi krajami. Jeszcze w 1137 Bolesław zacieśnił stosunki z Rusią poprzez mariaż syna Bolesława Kędzierzawego z <a href="/wiki/Wierzchos%C5%82awa_nowogrodzka" title="Wierzchosława nowogrodzka">Wierzchosławą</a>, córką księcia ruskiego Wsiewołoda Mścisławicza. Natomiast pod sam koniec życia umocnił więzi polityczne z Węgrami poprzez małżeństwo syna Mieszka z córką króla węgierskiego, <a href="/wiki/El%C5%BCbieta_w%C4%99gierska_(zm._1150%E2%80%931154)" title="Elżbieta węgierska (zm. 1150–1154)">Elżbietą</a><a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002127-183">[183]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Śmierć_księcia">Śmierć księcia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Śmierć księcia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Śmierć księcia">edytuj kod</a>]</div> Bolesław Krzywousty zmarł 28 października 1138 prawdopodobnie w <a href="/wiki/Sochaczew" title="Sochaczew">Sochaczewie</a><a href="#cite_note-CITEREFFabiańczyk200174-185">[185]</a>. Brak jest źródłowych zapisów o okolicznościach jego śmierci. XII-wieczne źródła nie podały informacji o miejscu pochówku Bolesława Krzywoustego. Dopiero w XV w. <a href="/wiki/Jan_D%C5%82ugosz" title="Jan Długosz">Jan Długosz</a> wskazał, że grób księcia znajduje się w Płocku. Nie podał natomiast, skąd zaczerpnął tę wiadomość. Przypuszczalnie kronikarz oparł się na autopsji bądź na danych z zaginionego Rocznika mazowieckiego. Kanonik płocki z przełomu XVI/XVII w., Wawrzyniec Wszerecz, spisał relację o złożeniu we wspólnej trumnie w <a href="/wiki/Bazylika_katedralna_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_P%C5%82ocku" title="Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku">bazylice katedralnej w Płocku</a> szczątków Bolesława, Władysława Hermana i kilku <a href="/wiki/Piastowie_mazowieccy" title="Piastowie mazowieccy">Piastów mazowieckich</a><a href="#cite_note-186">[186]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rodzina_Bolesława_Krzywoustego">Rodzina Bolesława Krzywoustego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Rodzina Bolesława Krzywoustego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rodzina Bolesława Krzywoustego">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Małżeństwa_Bolesława">Małżeństwa Bolesława</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Małżeństwa Bolesława" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Małżeństwa Bolesława">edytuj kod</a>]</div> Bolesław Krzywousty był żonaty dwa razy. <a href="/wiki/Zbys%C5%82awa_kijowska" title="Zbysława kijowska">Zbysława Światopełkówna</a> (1085/1090–1114<a href="#cite_note-187">[187]</a>), pierwsza żona Bolesława, pochodziła z dynastii Rurykowiczów. Była córką <a href="/wiki/%C5%9Awiatope%C5%82k_II_Micha%C5%82" title="Światopełk II Michał">Światopełka II Michała</a> (1050–1113), <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_po%C5%82ockie" title="Księstwo połockie">księcia połockiego</a> (1069–1071), <a href="/wiki/Kniaziowie_Nowogrodu_Wielkiego" title="Kniaziowie Nowogrodu Wielkiego">nowogrodzkiego</a> (1078–1088), <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Turowskie#Książęta_turowscy" title="Księstwo Turowskie">turowskiego</a> (1088–1093) i wielkiego księcia kijowskiego (1093–1113). Małżeństwo Zbysławy i Bolesława zostało zawarte prawdopodobnie w 1103<a href="#cite_note-188">[188]</a> z myślą o przyszłym wsparciu militarnym Bolesława ze strony księcia kijowskiego w walce ze Zbigniewem i jego zwolennikami. Przypieczętowany mariażem sojusz polityczny między Polską i Rusią miał również ograniczyć notoryczne napady książąt halicko-<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_trembowelskie" title="Księstwo trembowelskie">trembowelskich</a> na oba kraje. Do śmierci Zbysławy między Polską a <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">księstwem halicko-wołyńskim</a> panowały przyjazne stosunki polityczne<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975312-189">[189]</a>. <a href="/wiki/Salomea_z_Bergu" title="Salomea z Bergu">Salomea z Bergu</a> (1093/1101 – 27 lipca 1144), druga żona Krzywoustego, była córką Henryka von Berg-Schelklingena, hrabiego Bergu. Zawarcie małżeństwa nastąpiło w styczniu lub lutym 1115<a href="#cite_note-190">[190]</a>. Mariaż był podyktowany ówczesną sytuacją polityczną. Został zawarty przy okazji podpisania pokoju między Polską a Czechami. Salomea pochodziła z potężnej i wpływowej rodziny książęcej, która po śmierci cesarza Henryka V w 1125, wskutek poparcia opozycji w Niemczech, straciła swoje wpływy polityczne na dworze Lotara III<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975313–314-191">[191]</a>. W starszej literaturze mylnie była uważana za żonę Bolesława Adelajda, córka <a href="/wiki/Henryk_IV_Salicki" title="Henryk IV Salicki">Henryka IV</a>. Informacja o tym, że po śmierci Zbysławy Bolesław poślubił ją w <a href="/wiki/Bamberg" title="Bamberg">Bambergu</a> w 1110, była podawana za Janem Długoszem i Arsewuszem Sulgerem. Pogląd ten zakwestionował Oswald Balzer<a href="#cite_note-Balzer122-123-192">[192]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Potomstwo_ze_Zbysławą_Światopełkówną">Potomstwo ze Zbysławą Światopełkówną</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Potomstwo ze Zbysławą Światopełkówną" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Potomstwo ze Zbysławą Światopełkówną">edytuj kod</a>]</div> <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysław II Wygnaniec</a> (1105 – 30 maja 1159), jedyny syn Bolesława i Zbysławy, był <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_krakowscy" title="Książęta krakowscy">księciem krakowskim</a>, śląskim, sandomierskim, wschodniej Wielkopolski, kujawskim, wschodniopomorskim i zwierzchnim zachodniopomorskim (1138–1146)<a href="#cite_note-193">[193]</a>. Gall Anonim podał, że przyszły następca tronu urodził się w zimie 1107/1108, jednak pominął wskazanie płci i imienia dziecka. Rocznik świętokrzyski i Rocznik kapitulny odnotowały urodzenie Władysława pod 1105<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975314-194">[194]</a><a href="#cite_note-195">[195]</a>. NN, córka<a href="#cite_note-196">[196]</a> (najpóźniej 1112 – po 1124) w 1124 poślubiła Wsiewołoda Dawidowicza, księcia <a href="/wiki/Murom" title="Murom">muromskiego</a>, o którego żonie wiadomo tyle, że pochodziła z Polski<a href="#cite_note-197">[197]</a><a href="#cite_note-198">[198]</a>. Jej <a href="/wiki/Filiacja" title="Filiacja">filiacja</a> nie jest pewna, mogła być zarówno córką Bolesława i Zbysławy, jak pochodzić z rodu Awdańców i być córką Skarbimira<a href="#cite_note-199">[199]</a>. Starsza literatura przypisywała małżeństwu Bolesława i Zbysławy troje dzieci. Oprócz Władysława II i nieznanej z imienia córki za potomka płci męskiej z tego związku uchodził nieznany z imienia syn. O narodzinach NN, syna (ok. 1107/1108–?) napisał Gall Anonim<a href="#cite_note-200">[200]</a>. Według Oswalda Balzera podana przez kronikarza informacja mogła zawierać nieznany fakt narodzin drugiego syna ze związku Bolesława i Zbysławy. Zdaniem badacza potomek ów zmarł krótko po narodzinach. W innym natomiast miejscu Gall wskazał, że wzmianka mogła tyczyć pierworodnego Bolesława, Władysława II<a href="#cite_note-201">[201]</a>. Karol Maleczyński uważał, że w źródłach, tj. Roczniku świętokrzyskim i Roczniku kapitularnym, traktujących o narodzinach pierworodnego syna Bolesława i Zbysławy pod rokiem 1105, mogła zajść pomyłka<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975315–316-202">[202]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Potomstwo_z_Salomeą_z_Bergu">Potomstwo z Salomeą z Bergu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Potomstwo z Salomeą z Bergu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Potomstwo z Salomeą z Bergu">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Boleslaus_III_of_Poland.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Boleslaus_III_of_Poland.PNG/220px-Boleslaus_III_of_Poland.PNG" decoding="async" width="220" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Boleslaus_III_of_Poland.PNG/330px-Boleslaus_III_of_Poland.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Boleslaus_III_of_Poland.PNG/440px-Boleslaus_III_of_Poland.PNG 2x" data-file-width="471" data-file-height="588" /></a><figcaption>Bolesław Krzywousty. Grafika <a href="/wiki/Aleksander_Lesser" title="Aleksander Lesser">Aleksandra Lessera</a></figcaption></figure> Z małżeństwa z Salomeą Bolesław miał 6 synów i 6 córek. <a href="/wiki/Leszek_Boles%C5%82awowic_(1115%E2%80%93przed_1131)" title="Leszek Bolesławowic (1115–przed 1131)">Leszek</a> (1115/1116 – 26 sierpnia przed 1131) był najstarszym synem Bolesława i jego drugiej żony. Prawdopodobnie zmarł w dzieciństwie<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975315–316-202">[202]</a><a href="#cite_note-autonazwa2-203">[203]</a>. <a href="/wiki/Ryksa_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Ryksa Bolesławówna">Ryksa</a> (1116 – po 25 grudnia 1155), najstarsza córka Bolesława i Salomei, w 1129 poślubiła księcia duńskiego Magnusa Silnego, późniejszego <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Szwecji" title="Władcy Szwecji">króla Szwecji</a>. Małżeństwo miało zapewnić Polsce poparcie Duńczyków w wojnie z Niemcami, jednak w 1134 Dania wzięła w konflikcie stronę niemiecką. Po śmierci Magnusa w 1134 Ryksa wróciła do Polski. Ponownie została wydana za mąż za Włodzimierza, syna Wsiewołoda Mścisławowicza, księcia nowogrodzkiego. Małżeństwo to zostało zawarte w celu pozyskania dla Polski sojusznika przeciwko Węgrom. Po śmierci drugiego męża i ojca Ryksa poślubiła <a href="/wiki/Swerker_I_Starszy" title="Swerker I Starszy">Swerkera I</a>, króla Szwecji<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975316-204">[204]</a><a href="#cite_note-205">[205]</a>. NN, córka (1117/1122 – po 1132<a href="#cite_note-206">[206]</a>) była narzeczoną lub żoną <a href="/wiki/Konrad_z_Pl%C3%B6tzkau" title="Konrad z Plötzkau">Konrada z Plötzkau</a>, margrabiego <a href="/wiki/Marchia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Marchia Północna">Marchii Północnej</a><a href="#cite_note-207">[207]</a>. Kazimierz, zwany w historiografii Starszym (1117/1122 – 19 października 1131), według źródeł (m.in. Rocznik kapituły krakowskiej) zmarł w wieku 9 lat<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975316-204">[204]</a><a href="#cite_note-208">[208]</a>. Jan Długosz w swojej kronice uważał, że Kazimierz był synem ze związku Bolesława i Adelajdy<a href="#cite_note-209">[209]</a>, rzekomej żony księcia. <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_IV_K%C4%99dzierzawy" title="Bolesław IV Kędzierzawy">Bolesław IV Kędzierzawy</a> (1121/1122 – 5 stycznia 1173), <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Mazowsza" title="Władcy Mazowsza">książę mazowiecki</a> i <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Kujaw" title="Władcy Kujaw">kujawski</a> (1138–1146), krakowski, gnieźnieński i kaliski (1146–1173), sandomierski (1166–1173)<a href="#cite_note-210">[210]</a>, w wieku 12 lat został ożeniony z Wierzchosławą, córką Wsiewołoda Mścisławowicza, księcia nowogrodzkiego<a href="#cite_note-211">[211]</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975317-212">[212]</a>. Jan Długosz pod 1127 podał, że Bolesław Kędzierzawy, podobnie jak Kazimierz Starszy, był synem ze związku Bolesława i Adelajdy<a href="#cite_note-213">[213]</a>. <a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a> (1122/1125–13/14 marca 1202), <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Wielkopolski" title="Władcy Wielkopolski">książę wielkopolski</a> (1138–1202), książę krakowski (1173–1177, 1190, 1199–1202), kaliski (1173–1202), zwierzchni Pomorza Gdańskiego (1173–1202) i kujawski (1195–1198)<a href="#cite_note-214">[214]</a>, najpóźniej w 1140 został ożeniony z Elżbietą, siostrą Beli, króla węgierskiego. Mariaż został zawarty w ramach spełnienia jednego z postanowień układu merserburskiego<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975317-212">[212]</a>. Gertruda (1126/1135 – 7 maja 1160) była zakonnicą w <a href="/wiki/Zwiefalten" title="Zwiefalten">Zwiefalten</a><a href="#cite_note-215">[215]</a>. <a href="/wiki/Henryk_Sandomierski" title="Henryk Sandomierski">Henryk Sandomierski</a> (ok. 1130 – 18 października 1166), <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_sandomierscy" title="Książęta sandomierscy">książę sandomierski</a> (1146–1166)<a href="#cite_note-216">[216]</a>, według Jana Długosza miał urodzić się w 1132. Kolejną wzmiankę o nim kronikarz zawarł pod 1139, opisując podział księstwa na dzielnice<a href="#cite_note-217">[217]</a>. Kazimierz Maleczyński przesunął datę jego urodzenia na okres między 1127 a 1131. Za życia Krzywoustego Henryk Sandomierski nie odegrał ważnej roli politycznej. Zginął w 1166 w bitwie z <a href="/wiki/Prusowie" title="Prusowie">Prusami</a>, nie pozostawiając potomków<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975317-212">[212]</a>. <a href="/wiki/Dobroniega_Ludgarda" title="Dobroniega Ludgarda">Dobroniega Ludgarda</a> (1128/1135 – po 1160) po śmierci ojca została wydana ok. 1141/1142 przez Salomeę<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975334-218">[218]</a> za mąż za <a href="/wiki/Dytryk_II_(margrabia_%C5%81u%C5%BCyc)" title="Dytryk II (margrabia Łużyc)">Dytryka</a> z dynastii <a href="/wiki/Wettynowie" title="Wettynowie">Wettynów</a>, <a href="/wiki/Margrabiowie_%C5%81u%C5%BCyc" title="Margrabiowie Łużyc">margrabiego dolnołużyckiego</a><a href="#cite_note-219">[219]</a>, który niedługo potem rozwiódł się z nią<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975317-212">[212]</a>. <a href="/wiki/Judyta_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Judyta Bolesławówna">Judyta</a> (ok. 1133 – 8 lipca 1171/1175) w 1136 została przeznaczona na żonę Beli, króla węgierskiego. Jednak małżeństwo nie doszło do skutku i Judyta w 1148 poślubiła <a href="/wiki/Otton_I_brandenburski" title="Otton I brandenburski">Ottona I</a>, <a href="/wiki/W%C5%82adcy_Brandenburgii" title="Władcy Brandenburgii">margrabiego Brandenburgii</a>, syna <a href="/wiki/Albrecht_Nied%C5%BAwied%C5%BA" title="Albrecht Niedźwiedź">Albrechta Niedźwiedzia</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975318-220">[220]</a><a href="#cite_note-221">[221]</a>. <a href="/wiki/Agnieszka_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Agnieszka Bolesławówna">Agnieszka</a> (1137 – po 1182) ok. 1140–1141 została przeznaczona na żonę jednego z synów Wsiewołoda, księcia ruskiego. Mariaż miał zapewnić wsparcie Rusi w sporze synów Salomei z Władysławem II, ich przyrodnim bratem<a href="#cite_note-222">[222]</a>. Do małżeństwa jednak nie doszło i Agnieszka w 1149/1151 poślubiła <a href="/wiki/M%C5%9Bcis%C5%82aw_Izjas%C5%82awicz_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99_kijowski)" title="Mścisław Izjasławicz (książę kijowski)">Mścisława Iziasławicza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_perejas%C5%82awskie" title="Księstwo perejasławskie">księcia perejasławskiego</a>, <a href="/wiki/%C5%81uck" title="Łuck">łuckiego</a>, wołyńskiego, wielkiego księcia kijowskiego<a href="#cite_note-223">[223]</a><a href="#cite_note-224">[224]</a>. <a href="/wiki/Kazimierz_II_Sprawiedliwy" title="Kazimierz II Sprawiedliwy">Kazimierz II Sprawiedliwy</a> (1138 – 5 maja 1194), książę wiślicki (1166–1173), sandomierski (1173–1194) i krakowski (1177–1194), mazowiecki i kujawski (1186–1194)<a href="#cite_note-225">[225]</a>, przez długi okres był uważany za <a href="/wiki/Pogrobowiec" title="Pogrobowiec">pogrobowca</a> i przez to nieuwzględniany w testamencie ojca<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975318-220">[220]</a>. Starsza literatura przypisywała Bolesławowi i Salomei jeszcze dwie córki: Adelajdę i Zofię<a href="#cite_note-226">[226]</a>. Adelajda (ok. 1114 – 25 marca przed 1132) była żoną <a href="/wiki/Adalbert_II_Pobo%C5%BCny" title="Adalbert II Pobożny">Adalberta Pobożnego</a>. Współczesna nauka kwestionuje, że była córką Bolesława<a href="#cite_note-227">[227]</a><a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975315-228">[228]</a><a href="#cite_note-autonazwa2-203">[203]</a>. Zofia (?–10 października 1136) prawdopodobnie była matką <a href="/wiki/Mateusz_(biskup_krakowski)" title="Mateusz (biskup krakowski)">Mateusza, biskupa krakowskiego</a><a href="#cite_note-229">[229]</a><a href="#cite_note-230">[230]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Genealogia">Genealogia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Genealogia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Genealogia">edytuj kod</a>]</div> <table width="100%" style="text-align:center; vertical-align:middle;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td colspan="2"><a href="/wiki/Kazimierz_I_Odnowiciel" title="Kazimierz I Odnowiciel">Kazimierz I Odnowiciel</a> ur. 25 VII 1016 zm. 19 III 1058 </td> <td colspan="2"> </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Dobroniega_Maria" title="Dobroniega Maria">Dobroniega Maria</a> ur. 1010/1016 zm. 13 XII 1087 </td> <td colspan="2"> </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Wratys%C5%82aw_II" title="Wratysław II">Wratysław II</a> ur. po 1032 zm. 14 I 1092 </td> <td colspan="2"> </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Adelajda_w%C4%99gierska_(zm._1062)" title="Adelajda węgierska (zm. 1062)">Adelajda węgierska</a> ur. ok. 1040 zm. 27 I 1062 </td></tr> <tr> <td style="border-right:1px black solid;">  </td> <td colspan="4" style="border-bottom:1px black solid; border-right:1px black solid;">  </td> <td colspan="4">  </td> <td colspan="4" style="border-bottom:1px black solid; border-left:1px black solid;">  </td> <td style="border-left:1px black solid;">  </td></tr> <tr> <td colspan="3">  </td> <td colspan="8" style="border-left:1px black solid; border-right:1px black solid;">  </td> <td colspan="3">  </td></tr> <tr> <td colspan="2">  </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Herman" title="Władysław I Herman">Władysław I Herman</a> ur. ok. 1043 zm. 4 VI 1102 </td> <td colspan="6"> </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Judyta_Przemy%C5%9Blidka_(zm._1086)" title="Judyta Przemyślidka (zm. 1086)">Judyta czeska</a> ur. 1056/1058 zm. 25 XII 1086 </td> <td colspan="2"> </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="border-right:1px black solid;">  </td> <td colspan="8" style="border-bottom:1px black solid;">  </td> <td colspan="3" style="border-left:1px black solid;">  </td></tr> <tr> <td colspan="7" style="border-right:1px black solid;">  </td> <td colspan="7">  </td></tr> <tr> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td> <td width="7.14%"> </td></tr></tbody></table> <table style="width:100%; text-align:center; vertical-align:top;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr style="vertical-align:top;"> <td colspan="2"> </td> <td colspan="2">1 <a href="/wiki/Zbys%C5%82awa_kijowska" title="Zbysława kijowska">Zbysława Światopełkówna</a> ur. 1085/1090 zm. zap. 1114 OO   1103 </td> <td colspan="2" style="vertical-align:middle;">Bolesław III Krzywousty (ur. 20 VIII 1086, zm. 28 X 1138) </td> <td colspan="2">2 <a href="/wiki/Salomea_z_Bergu" title="Salomea z Bergu">Salomea z Bergu</a> ur. zap. 1099 zm. 27 VII 1144 OO   I/II 1115 </td> <td colspan="2"> </td></tr> <tr> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td></tr> <tr> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td></tr> <tr style="text-align:left;"> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 1 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 1 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black;"> 2 </td></tr> <tr style="vertical-align:top;"> <td colspan="2" style="border-left:1px solid black;"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysław II Wygnaniec</a>  ur. 1105 zm. 30 V 1159   </td> <td colspan="2">? c. NN  ur. najpóź. 1112 zm. po 1124   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Leszek_Boles%C5%82awowic_(1115%E2%80%93przed_1131)" title="Leszek Bolesławowic (1115–przed 1131)">Leszek</a>  ur. 1115 lub 1116 zm. 26 VIII przed 1131   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Ryksa_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Ryksa Bolesławówna">Ryksa</a>  ur. 1116 zm. po 25 XII 1155   </td> <td colspan="2">c. NN   ur. 1117/1122 zm. po 1132 </td></tr> <tr style="text-align:left;"> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black;"> 2 </td></tr> <tr style="vertical-align:top;"> <td colspan="2" style="border-left:1px solid black;">Kazimierz  ur. 1117/1122 zm. 19 X 1131   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_IV_K%C4%99dzierzawy" title="Bolesław IV Kędzierzawy">Bolesław IV Kędzierzawy</a>  ur. 1121/1122 zm. 5 I 1173   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a>  ur. 1122/1125 zm. 13/14 III 1202   </td> <td colspan="2">Gertruda  ur. 1126/1135 zm. 7 V 1160   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Henryk_Sandomierski" title="Henryk Sandomierski">Henryk Sandomierski</a>  ur. ok. 1130 zm. 18 X 1166   </td></tr> <tr style="text-align:left;"> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black; border-top:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%; border-top:1px solid black;">  </td> <td style="width:10%; border-left:1px solid black;"> 2 </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td> <td style="width:10%;">  </td></tr> <tr style="vertical-align:top;"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Dobroniega_Ludgarda" title="Dobroniega Ludgarda">Dobroniega Ludgarda</a>  ur. 1128/1135 zm. po 1160   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Judyta_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Judyta Bolesławówna">Judyta</a>  ur. ok. 1133 zm. 8 VII 1171/1175   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Agnieszka_Boles%C5%82aw%C3%B3wna" title="Agnieszka Bolesławówna">Agnieszka</a>  ur. 1137 zm. po 1182   </td> <td colspan="2"><a href="/wiki/Kazimierz_II_Sprawiedliwy" title="Kazimierz II Sprawiedliwy">Kazimierz II Sprawiedliwy</a>  ur. 1138 zm. 5 V 1194   </td> <td colspan="2"> </td> <td colspan="2"> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ustawa_sukcesyjna_(testament_Bolesława_Krzywoustego)">Ustawa sukcesyjna (testament Bolesława Krzywoustego)</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Ustawa sukcesyjna (testament Bolesława Krzywoustego)" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ustawa sukcesyjna (testament Bolesława Krzywoustego)">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg/220px-Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg" decoding="async" width="220" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg/330px-Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg/440px-Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego.jpg 2x" data-file-width="2834" data-file-height="2375" /></a><figcaption>Podział ziem Polski na dzielnice w 1138 (na podstawie <a href="/wiki/Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego" title="Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego">Ustawy Sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego</a>):     <a href="/wiki/Dzielnica_senioralna" title="Dzielnica senioralna">Dzielnica senioralna</a> (wschodnia <a href="/wiki/Wielkopolska" title="Wielkopolska">Wielkopolska</a>, zachodnie <a href="/wiki/Kujawy" title="Kujawy">Kujawy</a>, <a href="/wiki/Ziemia_wielu%C5%84ska" title="Ziemia wieluńska">ziemia wieluńska</a>, <a href="/wiki/Ma%C5%82opolska" title="Małopolska">Małopolska</a>)     Dzielnica <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysława II</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_%C5%9Bl%C4%85skie" title="Księstwo śląskie">księstwo śląskie</a>)     Dzielnica <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_IV_K%C4%99dzierzawy" title="Bolesław IV Kędzierzawy">Bolesława IV</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_mazowieckie" title="Księstwo mazowieckie">księstwo mazowieckie</a> obejmujące <a href="/wiki/Mazowsze" title="Mazowsze">Mazowsze</a>, wschodnie <a href="/wiki/Kujawy" title="Kujawy">Kujawy</a>)     Dzielnica <a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszka III</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_wielkopolskie" title="Księstwo wielkopolskie">księstwo wielkopolskie</a> obejmujące zachodnią <a href="/wiki/Wielkopolska" title="Wielkopolska">Wielkopolskę</a>)     Dzielnica <a href="/wiki/Henryk_Sandomierski" title="Henryk Sandomierski">Henryka</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_sandomierskie" title="Księstwo sandomierskie">księstwo sandomierskie</a>)     Oprawa wdowia <a href="/wiki/Salomea_z_Bergu" title="Salomea z Bergu">Salomei</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_%C5%82%C4%99czyckie" title="Księstwo łęczyckie">prowincja / księstwo łęczyckie</a> obejmujące <a href="/wiki/Ziemia_%C5%82%C4%99czycka" title="Ziemia łęczycka">ziemię łęczycką</a>, <a href="/wiki/Ziemia_%C5%82%C4%99czycka" title="Ziemia łęczycka">ziemię sieradzką</a> i trzy kasztelanie zapilickie / nadpilickie)     Lenno Polski pod kontrolą <a href="/wiki/Pryncypat_(Polska)" title="Pryncypat (Polska)">princepsa</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_pomorskie" title="Księstwo pomorskie">księstwo pomorskie</a>)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zasada_pryncypatu-senioratu">Zasada pryncypatu-senioratu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=39" title="Edytuj sekcję: Zasada pryncypatu-senioratu" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=39" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zasada pryncypatu-senioratu">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ustawa_sukcesyjna_Boles%C5%82awa_Krzywoustego" title="Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego">Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego</a>.</div> Doświadczenia wyniesione z własnego domu doprowadziły do ustanowienia przez Bolesława sukcesji i podziału sfer wpływów pomiędzy synów. Na powiernika i wykonawcę swych postanowień wyznaczył długoletniego palatyna Piotra Włostowica. W swoim testamencie, zwanym również statutem lub aktem, Krzywousty wprowadził w Polsce zasadę <a href="/wiki/Pryncypat_(Polska)" title="Pryncypat (Polska)">pryncypatu</a>-<a href="/wiki/Seniorat" title="Seniorat">senioratu</a>, chcąc w ten sposób zachować jedność państwa i zapobiec walkom o władzę między synami<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002128-231">[231]</a>. Rozporządzenia w sprawie sukcesji weszły w życie tuż po śmierci Bolesława, natomiast nie jest znana data ich ustanowienia<a href="#cite_note-232">[232]</a>. Przypuszcza się, że mogło to nastąpić w 1115 lub 1116, po narodzinach syna Leszka, lub po stłumieniu buntu palatyna Skarbimira (1117)<a href="#cite_note-233">[233]</a>. Źródła wskazują, że oryginalny dokument ustawy sukcesyjnej powstał w 1137. Anulowany został w 1180 i następnie przywrócony przez papieża <a href="/wiki/Innocenty_III" title="Innocenty III">Innocentego III</a> na skutek petycji książąt śląskich (1210)<a href="#cite_note-234">[234]</a>, jednak historycy podważają zatwierdzenie statutu przez papieża z uwagi na brak jakichkolwiek informacji<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002128-231">[231]</a>. Zasada sukcesji polegała na tym, że kolejnym władcą księstwa, czyli princepsem rezydującym w dzielnicy pryncypacko-senioralnej, zostawał najstarszy w momencie śmierci dotychczasowego princepsa przedstawiciel dynastii piastowskiej<a href="#cite_note-Śmiech-235">[235]</a>. W źródłach istnieje rozbieżność w kwestii sprawowanej ówcześnie władzy. Papież Innocenty III mówił o pryncypacie, zaś <a href="/wiki/Wincenty_Kad%C5%82ubek" title="Wincenty Kadłubek">Wincenty Kadłubek</a> o starszeństwie i <a href="/wiki/Primogenitura" title="Primogenitura">primogeniturze</a>. Kadłubek połączył w jednym zdaniu dwa systemy, tj. sposób dziedziczenia władzy zwierzchniej ze sposobem dziedziczenia władzy w poszczególnych dzielnicach, gdzie miała obowiązywać primogenitura. Wśród historyków istnieje pogląd, że Bolesław Krzywousty nie ustanowił senioratu, lecz primogeniturę przynależną wyłącznie Władysławowi II i jego następcom<a href="#cite_note-236">[236]</a>. Przyczynkiem do takiej hipotezy miały być objęcie i charakter sprawowanej władzy przez Bolesława Kędzierzawego w 1146<a href="#cite_note-237">[237]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_państwa">Podział państwa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=40" title="Edytuj sekcję: Podział państwa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=40" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział państwa">edytuj kod</a>]</div> Bolesław podzielił państwo na następujące dzielnice: Dzielnica senioralna ze stolicą w Krakowie miała być niedziedziczna i niepodzielna<a href="#cite_note-Śmiech-235">[235]</a><a href="#cite_note-238">[238]</a>. Składały się na nią ziemie krakowska, sieradzka i łęczycka, a także Pomorze Gdańskie, być może także zachodnia część Kujaw z Kruszwicą<a href="#cite_note-239">[239]</a><a href="#cite_note-240">[240]</a> i wschodnia część Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem<a href="#cite_note-241">[241]</a>. Przynależność wschodniej Wielkopolski i zwłaszcza Kujaw do dzielnicy senioralnej jest jednak kwestionowana przez część badaczy<a href="#cite_note-242">[242]</a> Władysław II otrzymał Śląsk ze stolicą we Wrocławiu oraz ziemię lubuską<a href="#cite_note-Grodecki155-243">[243]</a> zapewne już w latach 1124–1125 po ślubie z <a href="/wiki/Agnieszka_austriacka" title="Agnieszka austriacka">Agnieszką Babenberg</a><a href="#cite_note-244">[244]</a>. Jako najstarszy wśród synów Krzywoustego został pierwszym seniorem (princepsem)<a href="#cite_note-245">[245]</a>, Bolesław IV – Mazowsze ze stolicą w Płocku oraz Kujawy (ewentualnie tylko wschodnią część Kujaw)<a href="#cite_note-246">[246]</a>. Mieszko III otrzymał Wielkopolskę ze stolicą w <a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznaniu</a>, być może bez ziemi gnieźnieńskiej i kaliskiej (o ile weszły w skład dzielnicy senioralnej). Henryk Sandomierski natomiast ziemię sandomierską ze stolicą w Sandomierzu z Lubelskiem aż po <a href="/wiki/Bug" title="Bug">Bug</a> ku północy i wschodowi<a href="#cite_note-Grodecki155-243">[243]</a><a href="#cite_note-247">[247]</a>. Salomea, wdowa po Bolesławie, otrzymała jako tzw. oprawę wdowią ziemię łęczycką lub sieradzko-łęczycką<a href="#cite_note-248">[248]</a>. Po jej śmierci ziemie te miały być włączone do dzielnicy senioralnej. Kazimierz II, najmłodszy syn Bolesława, nie został uwzględniony w ordynacji, gdyż urodził się po śmierci ojca bądź na krótko przed nią<a href="#cite_note-Grodecki155-243">[243]</a>. Pomorze Zachodnie jako lenno miało pozostawać pod kontrolą princepsa<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002132-249">[249]</a>. Wśród mediewistów istnieje pogląd, że statut Krzywoustego nie przewidywał dziedziczenia ziem przez potomków jego synów. Po ich śmierci dzielnice te miały zostać włączone do domen seniora. Późniejsze walki jednak sprawiły, że zarządzane przez nich prowincje przekształciły się w dziedziczne dzielnice<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002130-250">[250]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rozbicie_dzielnicowe">Rozbicie dzielnicowe</h3>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=41" title="Edytuj sekcję: Rozbicie dzielnicowe" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=41" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rozbicie dzielnicowe">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Polska_w_okresie_rozbicia_dzielnicowego" title="Polska w okresie rozbicia dzielnicowego">Polska w okresie rozbicia dzielnicowego</a>.</div> Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego zapoczątkowała w Polsce okres rozbicia dzielnicowego<a href="#cite_note-251">[251]</a>, zwanego również <a href="/wiki/Rozdrobnienie_feudalne" title="Rozdrobnienie feudalne">rozdrobnieniem feudalnym</a> – zjawisko spotykane w średniowiecznej Europie<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002131-252">[252]</a>. Występowało m.in. na Rusi, Węgrzech i w Niemczech. Z jednej strony były to czasy walk wewnętrznych i osłabienia państwa, z drugiej – okres ogromnej dynamiki rozwoju wewnętrznego, kultury oraz poprawy bytu szerokich mas ludności. Rozkład ówczesnego prawa książęcego według współczesnej historiografii miał także dobre strony, do których zaliczyć można: przebudowę ustroju państwa na nowych podstawach gospodarczych oraz zwiększenie odpowiedzialności za losy kraju jej górnych warstw<a href="#cite_note-Zientara90-253">[253]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Organizacja_państwa_Bolesława_Krzywoustego">Organizacja państwa Bolesława Krzywoustego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=42" title="Edytuj sekcję: Organizacja państwa Bolesława Krzywoustego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=42" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Organizacja państwa Bolesława Krzywoustego">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Cleric-Knight-Workman.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Cleric-Knight-Workman.jpg/220px-Cleric-Knight-Workman.jpg" decoding="async" width="220" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Cleric-Knight-Workman.jpg/330px-Cleric-Knight-Workman.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Cleric-Knight-Workman.jpg/440px-Cleric-Knight-Workman.jpg 2x" data-file-width="1278" data-file-height="1262" /></a><figcaption>Duchowny, rycerz i chłop. Społeczeństwo feudalne w XII w. dzieliło się na trzy stany: duchowieństwo, rycerstwo, chłopstwo. Miniatura Aldobrandina z Sieny pochodzi z XIII-wiecznego <a href="/wiki/R%C4%99kopis" title="Rękopis">manuskryptu</a> Li Livres dou Santé<a href="#cite_note-254">[254]</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Armborst_4,_Nordisk_familjebok.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Armborst_4%2C_Nordisk_familjebok.png/220px-Armborst_4%2C_Nordisk_familjebok.png" decoding="async" width="220" height="437" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Armborst_4%2C_Nordisk_familjebok.png/330px-Armborst_4%2C_Nordisk_familjebok.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Armborst_4%2C_Nordisk_familjebok.png/440px-Armborst_4%2C_Nordisk_familjebok.png 2x" data-file-width="745" data-file-height="1481" /></a><figcaption>Naciąganie kuszy. Pod koniec XI w. do wojska zaczęto wprowadzać kusze</figcaption></figure> Dokładne poznanie organizacji wewnętrznej XII-wiecznego państwa polskiego jest niemożliwe. Brak dokumentów z ówczesnego okresu i szczątkowe wiadomości kronikarzy stanowią problem w poznaniu działających mechanizmów zarządzania księstwem. Księstwo Bolesława było podzielone na prowincje, a te na okręgi <a href="/wiki/Gr%C3%B3d" title="Gród">grodowe</a> (kasztelanie). W ich obrębie pozostawały <a href="/wiki/Opole_(%C5%9Bredniowiecze)" title="Opole (średniowiecze)">opola</a><a href="#cite_note-255">[255]</a>. Zasięg terytorialny prowincji odpowiadał późniejszym <a href="/w/index.php?title=Dzielnica_historyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dzielnica historyczna (strona nie istnieje)">dzielnicom</a>. Przypuszcza się, że utworzono 6–7 takich prowincji: mazowiecką, śląską, wielkopolską, krakowską, sandomierską i kalisko-łęczycką<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002150-256">[256]</a> oraz pomorską (z ziem Pomorza Wschodniego)<a href="#cite_note-Topolski141-257">[257]</a>. W okresie panowania Krzywoustego na terenach pogranicznych podejmowano próby zorganizowania <a href="/wiki/Marchia" title="Marchia">marchii</a> na wzór niemiecki. Poświadczone źródłowo są marchie: głogowska, gdańska i prawdopodobnie lubuska<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002151-258">[258]</a>. Prawdopodobnie Bolesław posiadał dobrze zorganizowane grody, które pełniły funkcje polityczne, ekonomiczne i administracyjne. Państwo pierwszych Piastów miało charakter <a href="/wiki/Monarchia_patrymonialna" title="Monarchia patrymonialna">patrymonialny</a>. Dwór książęcy (łac.) curia ducis był centralnym ośrodkiem władzy, do którego należała bliska rodzina panującego (wraz z osobnym dworem księżny), dostojnicy świeccy i duchowni i podlegający im niżsi urzędnicy, rycerstwo dworskie oraz pracownicy kancelarii książęcej i kapelani<a href="#cite_note-259">[259]</a>. Najważniejszą rolę na dworze Władysława Hermana, a następnie Bolesława pełnił palatyn (wojewoda)<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002149–150-260">[260]</a>. Funkcja palatyna (łac.) comes palatinus obejmowała główne dowództwo podczas wypraw wojennych (w zastępstwie władcy), obronę terytorium państwa, nadzór nad <a href="/wiki/Administracja_pa%C5%84stwowa" title="Administracja państwowa">administracją państwową</a> (rola naczelnika dworu książęcego), kontrolę i mianowanie naczelników grodu oraz sprawowanie sądów. Urząd palatyna został zlikwidowany w 1180<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002150-256">[256]</a>. Już za panowania <a href="/wiki/Mieszko_II_Lambert" title="Mieszko II Lambert">Mieszka II</a> nastąpił rozwój polskiego aparatu urzędniczego. Komornik (łac.) camerarius, zarządzał gospodarką dworu książęcego i państwa. Nad określonymi dziedzinami gospodarki księcia pełnili pieczę <a href="/wiki/Cze%C5%9Bnik" title="Cześnik">cześnik</a>, <a href="/wiki/Stolnik" title="Stolnik">stolnik</a>, <a href="/wiki/Stra%C5%BCnik_(urz%C4%85d)" title="Strażnik (urząd)">strażnik</a>, <a href="/wiki/Miecznik_(urz%C4%85d)" title="Miecznik (urząd)">miecznik</a>, <a href="/wiki/Koniuszy" title="Koniuszy">koniuszy</a>, <a href="/wiki/%C5%81owczy" title="Łowczy">łowczy</a>. Za panowania Bolesława pojawił się urząd <a href="/wiki/Kanclerz_wielki_koronny" title="Kanclerz wielki koronny">kanclerza</a>, kierującego pracą kancelarii i kaplicy książęcej<a href="#cite_note-261">[261]</a> (łac.) capella, którą tworzyło grono duchowieństwa świeckiego lub zakonnego<a href="#cite_note-Grodecki197-262">[262]</a>. Do władzy centralnej należeli również: <a href="/wiki/Skarbnik" title="Skarbnik">skarbnik</a>, <a href="/wiki/Mincerz" title="Mincerz">mincerz</a> i inni<a href="#cite_note-Topolski141-257">[257]</a>. W czasach Krzywoustego ze strukturą państwową ściśle była związana organizacja Kościoła polskiego. Kościół podlegał panującemu, który posiadał prawo <a href="/wiki/Inwestytura" title="Inwestytura">inwestytury</a><a href="#cite_note-263">[263]</a>. Dwór książęcy utrzymywał kontakt z ogółem poddanych za pośrednictwem systemu urzędów grodowo-terytorialnych. Prowincją zarządzał naczelnik (łac.) princeps terrae, comes, pan głównego grodu. Utrzymywał zwierzchność nad naczelnikami grodowymi (łac.) comes<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002150-256">[256]</a>. Do kasztelanów (rządców grodowych) należało sprawowanie lokalnej władzy cywilnej, pobieranie świadczeń od ludności, organizowanie obrony i prawdopodobnie sprawowanie sądów. Rządcom podlegali komornicy, <a href="/wiki/%C5%BBupan_(urz%C4%85d)" title="Żupan (urząd)">żupani</a>, mincerze, celnicy i poborcy<a href="#cite_note-Topolski141-257">[257]</a>. Wszelkie ważniejsze funkcje w księstwie sprawowali możni<a href="#cite_note-264">[264]</a>. Kasztelanie skupiały grupy możnowładztwa, urzędników i grup służebnych. Jedni stanowili otoczenie księcia, inni sprawowali <a href="/wiki/Urz%C4%99dy_ziemskie" title="Urzędy ziemskie">urzędy</a>, pozostali natomiast rolę aprowizacyjną<a href="#cite_note-Grodecki197-262">[262]</a>. Zarządzający przygranicznymi marchiami <a href="/wiki/Graf_(tytu%C5%82_szlachecki)" title="Graf (tytuł szlachecki)">margrabiowie</a> byli podporządkowani bezpośrednio księciu polskiemu i mieli większe kompetencje niż naczelnicy prowincji czy grodów<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002151-258">[258]</a>. Pod koniec XI w. zanikła <a href="/wiki/Dru%C5%BCyna_ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ca" title="Drużyna książęca">drużyna książęca</a>. Zastąpił ją zachodnioeuropejski model wojska składającego się z rycerstwa. Terminem (łac.) milites, który dotychczas stosowano na określenie żołnierzy, zaczęto nazywać kategorię rycerzy pasowanych i wojów, którzy mogli sobie pozwolić na utrzymanie konia<a href="#cite_note-265">[265]</a>. Polskie siły zbrojne w czasach Bolesława złożone były z trzech rodzajów wojsk: dawnej drużyny książęcej (oddziału nadwornego), drużyny możnowładców i <a href="/wiki/Pospolite_ruszenie" title="Pospolite ruszenie">pospolitego ruszenia</a>, składającego się z oddziałów drobnych feudałów oraz <a href="/wiki/Ch%C5%82opi" title="Chłopi">chłopów</a><a href="#cite_note-266">[266]</a> (według innych poglądów skład pospolitego ruszenia stanowiły przyboczne oddziały możnych, duchownych i świeckich<a href="#cite_note-Ratajczyk351-267">[267]</a>). Przyboczne oddziały księcia były formowane z orszaku składającego się z jego rówieśników (pod koniec XI w. tzw. „nowi ludzie” – starszyzna plemienna, przywódcy lokalni i naczelnicy opolni, którzy pretendowali do udziału w rządach, wysyłali swoich potomków na dwór książęcy, gdzie towarzyszyli księciu)<a href="#cite_note-268">[268]</a>. Stosunek Bolesława do jego drużyny przybocznej charakteryzuje wygłoszona prawdopodobnie przez Krzywoustego <a href="/wiki/Inwokacja" title="Inwokacja">inwokacja</a>, którą na łamach Kroniki przedstawił Gall Anonim: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> O młodzi, świetna obyczajami i urodzeniem, przy moim boku stale zaprawiana w boju, ze mną nawykła do trudów!<a href="#cite_note-269">[269]</a> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Gall Anonim, przekł. Roman Grodecki</div> </div> Możnowładcy utrzymywali własne drużyny, do których zaliczano uboższe rycerstwo wspomaganych przez chłopów. Za ich <a href="/wiki/Uzbrojenie" title="Uzbrojenie">uzbrojenie</a> odpowiadał możny. M.in. drużynników wyposażano w <a href="/wiki/Bro%C5%84_kolna" title="Broń kolna">broń drzewcową</a> (np. <a href="/wiki/W%C5%82%C3%B3cznia" title="Włócznia">włócznia</a>), <a href="/wiki/Bro%C5%84_obuchowa" title="Broń obuchowa">obuchową</a> (np. <a href="/wiki/Maczuga_(bro%C5%84)" title="Maczuga (broń)">maczuga</a>), <a href="/wiki/Bro%C5%84_sieczna" title="Broń sieczna">tnącą</a> (np. <a href="/wiki/Miecz" title="Miecz">miecz</a>) i miotającą (np. <a href="/wiki/Kusza" title="Kusza">kusza</a>, <a href="/wiki/%C5%81uk_(bro%C5%84)" title="Łuk (broń)">łuk</a>, <a href="/wiki/Proca" title="Proca">proca</a>) oraz tzw. uzbrojenie ochronne (<a href="/wiki/Tarcza_(uzbrojenie)" title="Tarcza (uzbrojenie)">tarcza</a>, <a href="/wiki/He%C5%82m" title="Hełm">hełm</a>, <a href="/wiki/Zbroja" title="Zbroja">pancerz</a>)<a href="#cite_note-270">[270]</a>. Drużyny te z czasem stały się większe od książęcej, np. Sieciecha<a href="#cite_note-271">[271]</a>. Podczas konfliktów początku XII w. możni powoływali także pospolite ruszenie, szczególnie z ziem zagrożonych. Całość pospolitego ruszenia dzielono na oddziały, którym nadawano nazwy od głównych grodów rejonu, z którego pochodzili (np. hufce kruszwiczan<a href="#cite_note-272">[272]</a>). W przypadku większego konfliktu zbrojnego do oręża powoływano także samodzielne oddziały chłopów (np. podczas wojny polsko-niemieckiej w 1109)<a href="#cite_note-Ratajczyk351-267">[267]</a>. Obok możnowładców, którzy byli związani z panującym i jego dworem, oraz wojami na społeczeństwo czasów Krzywoustego składali się wolni chłopi i chłopi służebni (przywiązani do miejsca zamieszkania). Odrębną grupę społeczną stanowili ludzie wolni, tzw. <a href="/wiki/Wolni_go%C5%9Bcie" title="Wolni goście">goście</a> (nieposiadający własnego majątku), wojownicy (łac.) milites gregarii, posiadający gospodarstwa rolne i zaliczani do ludności pospolitej. Na końcu tej drabiny społecznej stali niewolni (brańcy wojenni, bądź ich potomkowie). Nie różnili się od wolnych chłopów, jednak ich powinności wobec pana były większe<a href="#cite_note-273">[273]</a>. Ludności niewolnej używano do posług osobistych bądź do pracy na roli na rzecz panującego<a href="#cite_note-274">[274]</a>. Wszystkie dziedziny życia w państwie regulowało prawo książęce (łac.) ius ducale. Terminem tym określało się wszelkie uprawnienia książęce, w stosunku do poddanych lub dóbr, egzekwowaniu rozmaitych świadczeń, danin i posług<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002152–154-275">[275]</a>. Rozbudowany aparat państwowy i kościelny utrzymywał się dzięki świadczeniom ze strony ludności wytwarzającej dobra materialne. Główny ciężar podatkowy spoczywał na najniższej klasie społecznej – chłopstwie (łac.) heredes, rustici ducis, possesores<a href="#cite_note-276">[276]</a>. Do nich należało składanie określonych danin, <a href="/wiki/Dziesi%C4%99cina" title="Dziesięcina">dziesięcin</a>, podatku podworowego (w postaci jednej krowy, na którą składała się cała wieś), <a href="/wiki/Podymne" title="Podymne">podymnego</a>, <a href="/wiki/Poradlne" title="Poradlne">poradlnego</a>, narzazu (za wypas trzody chlewnej w lasach), stacji lub stanu (obowiązku ugoszczenia panującego i jego dworu), posług komunikacyjnych (<a href="/wiki/Przew%C3%B3d_(pos%C5%82uga_komunikacyjna)" title="Przewód (posługa komunikacyjna)">przewodów</a>, <a href="/wiki/Pow%C3%B3z_(pos%C5%82uga_komunikacyjna)" title="Powóz (posługa komunikacyjna)">powozów</a>, <a href="/wiki/Podwoda" title="Podwoda">podwód</a>), łowieckich, wojskowych, stróży (stróżowania w grodzie), danin z <a href="/wiki/Regalia_(gospodarka)" title="Regalia (gospodarka)">regaliów</a> i z kar sądowych. Ponadto poddani byli zobowiązani do naprawy dróg, mostów, budowy i utrzymania grodów<a href="#cite_note-Topolski141-257">[257]</a><a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002152–154-275">[275]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bulle_Krzywoustego">Bulle Krzywoustego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=43" title="Edytuj sekcję: Bulle Krzywoustego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=43" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bulle Krzywoustego">edytuj kod</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Bulle Krzywoustego</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bulla_Krzywoustego_(2002).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Bulla_Krzywoustego_%282002%29.jpg/220px-Bulla_Krzywoustego_%282002%29.jpg" decoding="async" width="220" height="339" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Bulla_Krzywoustego_%282002%29.jpg/330px-Bulla_Krzywoustego_%282002%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b6/Bulla_Krzywoustego_%282002%29.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="616" /></a><figcaption>Bulla odkryta w <a href="/wiki/G%C5%82%C4%99bokie_(powiat_gnie%C5%BAnie%C5%84ski)" title="Głębokie (powiat gnieźnieński)">Głębokiem</a> w 2002 </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bulla_Krzywoustego.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Bulla_Krzywoustego.jpg/220px-Bulla_Krzywoustego.jpg" decoding="async" width="220" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Bulla_Krzywoustego.jpg/330px-Bulla_Krzywoustego.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Bulla_Krzywoustego.jpg/440px-Bulla_Krzywoustego.jpg 2x" data-file-width="482" data-file-height="365" /></a><figcaption>Bulla odkryta na Ostrowie Tumskim w 2005 </figcaption></figure></div></div> Z pięciu najstarszych zachowanych <a href="/wiki/Piecz%C4%99%C4%87" title="Pieczęć">pieczęci</a> polskich władców cztery zostały odkryte w różnych miejscach na przestrzeni lat 2002–2006, jedna natomiast ponad 100 lat wcześniej<a href="#cite_note-277">[277]</a>. Polscy <a href="/wiki/Archeologia" title="Archeologia">archeologowie</a> dokonali odkryć w miejscowości <a href="/wiki/G%C5%82%C4%99bokie_(powiat_gnie%C5%BAnie%C5%84ski)" title="Głębokie (powiat gnieźnieński)">Głębokie</a> (2002), na <a href="/wiki/Ostr%C3%B3w_Tumski_w_Poznaniu" title="Ostrów Tumski w Poznaniu">Ostrowie Tumskim</a> (2005), w Gnieźnie (2005) oraz w nieujawnionym miejscu we wsi <a href="/wiki/Susk" title="Susk">Susk</a> koło <a href="/wiki/Sierpc" title="Sierpc">Sierpca</a> oddalonej 32 km od Płocka (2006)<a href="#cite_note-Suchodolski1-278">[278]</a><a href="#cite_note-bulla-279">[279]</a>. Pierwsze wstępne badania sugerowały, że bulle mogły należeć do pieczęci książęcej Krzywoustego. Zostały wykonane z <a href="/wiki/O%C5%82%C3%B3w" title="Ołów">ołowiu</a>, materiału trwałego, lecz niezbyt plastycznego o średnicy 36–40 mm<a href="#cite_note-Suchodolski1-278">[278]</a>. Ołowianymi pieczęciami posługiwano się na dworach europejskich<a href="#cite_note-280">[280]</a>. Znane są pieczęcie miejskie oraz zakonów rycerskich. Okazjonalnie, przy ważniejszych dokumentach (aktach prawnych) stosowano <a href="/wiki/Z%C5%82ota_bulla" title="Złota bulla">złote bulle</a><a href="#cite_note-bulla2-281">[281]</a>. Odkryte dotąd polskie bulle książęce należą do dwóch zasadniczych typów, różniących się zarówno formą legend (rozbudowane, zapisane na awersie w dopełniaczu, z wyrazem (łac.) sigillum w typie I i krótkie, wyrażone w mianowniku w typie II), jak i wspomnianym odmiennym ukazaniem św. Wojciecha, raz w ujęciu pontyfikalnym, z pastorałem i księgą, w drugim przypadku – z pastorałem, w geście nałożenia ręki, dobrze widocznym na zdjęciach – wykonanych przed <a href="/wiki/Konserwacja_i_restauracja_zabytk%C3%B3w" title="Konserwacja i restauracja zabytków">konserwacją zabytku</a><a href="#cite_note-bulla-279">[279]</a>. Użycie formy dopełniaczowej na polskich świeckich pieczęciach w XII w. to ewenement (niespotykany nigdzie indziej), mający swój jedyny ówczesny odpowiednik monetarny w denarze typu II Bolesława Krzywoustego z legendą: (łac.) Denarivs ducis Bolezlai<a href="#cite_note-282">[282]</a><a href="#cite_note-283">[283]</a>. Pod koniec życia Bolesława na <a href="/wiki/Epigraf" title="Epigraf">inskrypcjach</a> powrócono do statecznej formy mianownikowej: (łac.) Dvx Bolezlavus. Według S. Suchodolskiego bulle służyły do uwierzytelniania dokumentów książęcych m.in. listów, przywilejów, wyroków itp…<a href="#cite_note-284">[284]</a>, natomiast według T. Jurka – mogły służyć także do zabezpieczenia obiektów zamkniętych (drzwi, skrzynie, relikwiarze)<a href="#cite_note-bulla-279">[279]</a>. W październiku 2006 Komisja Historyczna <a href="/wiki/Pozna%C5%84skie_Towarzystwo_Przyjaci%C3%B3%C5%82_Nauk" title="Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk">Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk</a> potwierdziła, że odkryte w latach 2002–2005 bulle należały do księcia Bolesława Krzywoustego<a href="#cite_note-bulla2-281">[281]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mennictwo_w_czasach_Krzywoustego">Mennictwo w czasach Krzywoustego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=44" title="Edytuj sekcję: Mennictwo w czasach Krzywoustego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=44" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Mennictwo w czasach Krzywoustego">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz więcej w artykule <a href="/wiki/Polskie_wczesno%C5%9Bredniowieczne_emisje_monetarne" title="Polskie wczesnośredniowieczne emisje monetarne">Polskie wczesnośredniowieczne emisje monetarne</a>, w sekcji <a href="/wiki/Polskie_wczesno%C5%9Bredniowieczne_emisje_monetarne#Bolesław_Krzywousty" title="Polskie wczesnośredniowieczne emisje monetarne">Bolesław Krzywousty</a>.</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Monety czasów Krzywoustego</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Denar_rys_krzywousty2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Denar_rys_krzywousty2.png/220px-Denar_rys_krzywousty2.png" decoding="async" width="220" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Denar_rys_krzywousty2.png/330px-Denar_rys_krzywousty2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/08/Denar_rys_krzywousty2.png 2x" data-file-width="407" data-file-height="397" /></a><figcaption>Brakteat protekcyjny Bolesława </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Denar_rys_krzywousty3.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Denar_rys_krzywousty3.png/220px-Denar_rys_krzywousty3.png" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Denar_rys_krzywousty3.png/330px-Denar_rys_krzywousty3.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Denar_rys_krzywousty3.png/440px-Denar_rys_krzywousty3.png 2x" data-file-width="462" data-file-height="232" /></a><figcaption>Denar z legendą ADALBIBVS Krzywoustego </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Denar_rys_sieciech1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Denar_rys_sieciech1.png/220px-Denar_rys_sieciech1.png" decoding="async" width="220" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Denar_rys_sieciech1.png/330px-Denar_rys_sieciech1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Denar_rys_sieciech1.png/440px-Denar_rys_sieciech1.png 2x" data-file-width="484" data-file-height="245" /></a><figcaption>Denar z krzyżem kawaleryjskim Sieciecha </figcaption></figure></div></div> W okresie Bolesława III w użyciu były dwustronne polskie denary, które dominowały nad monetą obcą. Pierwszy znany denar doby Krzywoustego był opatrzony legendą polową z napisem (łac.) Bolezlav. Do innych – powszechnie używanych – należały monety z napisem (łac.) Bolezlavs, denarivus, dicis Bolezlai lub ze św. Wojciechem w awersie. Kolejne emitowane monety nie posiadały legendy. Odbiegały one najczęściej od standardowych podstaw wagowych: były o wiele lżejsze, wybijane w celach czysto ekonomicznych<a href="#cite_note-Garbaczewski-285">[285]</a>. Za panowania Bolesława w Polsce pojawiły się także wzorowane głównie na technice magdeburskiej <a href="/wiki/Brakteat" title="Brakteat">brakteaty</a>, które jako jedne z najstarszych w Europie były emitowane przez <a href="/wiki/Mennica" title="Mennica">mennice</a> książęce. Rozróżnia się dwa typy brakteatów bolesławowskich. Typ młodszy (tzw. typ II) przedstawia korzącego się przed św. Wojciechem władcę. Święty wyciąga nad nim rękę w geście protekcji. W legendzie znajduje się napis (łac.) Bolezlaus Adalbertus. Brakteat ten początkowo zaliczano do pokutnych, gdyż łączono go z pokutą Bolesława po zbrodni na Zbigniewie<a href="#cite_note-286">[286]</a>. Prawdopodobnie powstała w Krakowie w 1127<a href="#cite_note-287">[287]</a>. Drugi brakteat Bolesława (tzw. typ I) jest rzadziej spotykany. Przedstawia św. Wojciecha w szacie biskupiej, trzymającego pastorał i Ewangelię. Legenda monety określa postać jako arcybiskupa gnieźnieńskiego<a href="#cite_note-288">[288]</a>. Dalsze badania wykazały, że moneta została wyemitowana w dobie zjazdu merseburskiego lub po śmierci księcia polskiego (1138). Obecnie jest nazywana protekcyjną, gdyż stempel na niej obrazuje opiekę św. Wojciecha dla Bolesława, który, mimo złożonego w 1135 hołdu, za jedynego swojego protektora uznaje świętego. Jest to jeden z nielicznych przykładów zastosowania propagandy politycznej w legendzie monety<a href="#cite_note-Folwarniak-289">[289]</a>. Według A. Schmidta moneta ta jest arcybiskupią, która została wybita w Gnieźnie, najprawdopodobniej w 1135<a href="#cite_note-Folwarniak-289">[289]</a>. Prócz dwóch przedstawionych brakteatów z czasów Bolesława Krzywoustego istnieje jeszcze jeden, który obecnie jest zaliczany do najstarszego spośród znanych w numizmatyce. Brakteat znaleziony w <a href="/wiki/Brzeg_(powiat_podd%C4%99bicki)" title="Brzeg (powiat poddębicki)">Brzegu</a> (<a href="/wiki/P%C4%99czniew_(gmina)" title="Pęczniew (gmina)">gm. Pęczniew</a>) zachował się w 2/3 części z całości, wadze 0,61 g i średnicy 27 mm. Moneta przedstawia postać władcy w koronie, z uniesionym mieczem i wyciągniętą ręką. Początkowo wiązano jej pochodzenie z Władysławem II Wygnańcem. Dalsze badania prowadzone m.in. przez A. Mikołajczyka identyfikowały ją z księciem Krzywoustym. Wśród badaczy jednak do dziś istnieją rozbieżności, w kwestii przypisania jej do określonego władcy, z uwagi na niepełne zachowane inskrypcje<a href="#cite_note-Folwarniak-289">[289]</a>. Mennice książęce znajdowały się we Wrocławiu, Płocku, Gnieźnie i Krakowie. Istniały również prywatne, np. palatyna Sieciecha, który umiejscowił je w Sieciechowie oraz pod Krakowem<a href="#cite_note-Garbaczewski-285">[285]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Donacje_książęce_na_rzecz_Kościoła">Donacje książęce na rzecz Kościoła</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=45" title="Edytuj sekcję: Donacje książęce na rzecz Kościoła" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=45" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Donacje książęce na rzecz Kościoła">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG/220px-Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG" decoding="async" width="220" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG/330px-Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG/440px-Boleslaus_III_of_Poland_in_Sarmatiae_Evropeae_Descriptio.PNG 2x" data-file-width="2159" data-file-height="2140" /></a><figcaption>Bolesław III Krzywousty. Rycina pochodzi z dzieła <a href="/wiki/Alessandro_Guagnini" title="Alessandro Guagnini">Alessandra Guagniniego</a> Sartmatiae Europeae descriptio (1578)</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Fundacje Krzywoustego</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg/220px-%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg/330px-%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg/440px-%C5%9Awi%C4%99ty_Krzy%C5%BC_02_ssj_20060108.jpg 2x" data-file-width="1136" data-file-height="852" /></a><figcaption>Opactwo pobenedyktyńskie na Świętym Krzyżu </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg/220px-Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg" decoding="async" width="220" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg/330px-Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg/440px-Kosciol_sw_Idziego_w_Inowlodzu.jpg 2x" data-file-width="1760" data-file-height="2300" /></a><figcaption>Kościół św. Idziego w Inowłodzu, wzniesiony z fundacji Krzywoustego w 1138 </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Zwiefalten_Abtei.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Zwiefalten_Abtei.jpg/220px-Zwiefalten_Abtei.jpg" decoding="async" width="220" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Zwiefalten_Abtei.jpg/330px-Zwiefalten_Abtei.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Zwiefalten_Abtei.jpg/440px-Zwiefalten_Abtei.jpg 2x" data-file-width="558" data-file-height="584" /></a><figcaption>Opactwo Zwiefalten (Niemcy) </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gniezno_16.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Gniezno_16.jpg/220px-Gniezno_16.jpg" decoding="async" width="220" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Gniezno_16.jpg/330px-Gniezno_16.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/48/Gniezno_16.jpg 2x" data-file-width="410" data-file-height="600" /></a><figcaption>Archikatedra w Gnieźnie </figcaption></figure></div></div> W tradycjach XII-wiecznych rodów panujących można odnaleźć szeroko zakrojoną działalność <a href="/wiki/Donacja" title="Donacja">donacyjną</a> (fundacyjną) na rzecz Kościoła. Celem głównym było szerzenie <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwa</a>. Miało to m.in. ukazać religijność władców w obliczu Boga, hierarchów kościelnych, duchownych i społeczeństwa. Bolesław Krzywousty ufundował: Opactwo benedyktynów na <a href="/wiki/%C5%81ysa_G%C3%B3ra_(G%C3%B3ry_%C5%9Awi%C4%99tokrzyskie)" title="Łysa Góra (Góry Świętokrzyskie)">Łyścu</a>, o czym wspomniała spisana w końcu XIII wieku <a href="/wiki/Kronika_wielkopolska" title="Kronika wielkopolska">Kronika wielkopolska</a>: Ten zaś król wkrótce potem założył pobożnie w miejsce grodu na Łysej Górze – a także w Sieciechowie, za pośrednictwem pewnego wielmoży imieniem Sieciech – opactwo zakonu św. Benedykta na cześć Świętej Trójcy i błogosławionej Dziewicy, dołączywszy pewne dobra do klasztoru sieciechowskiego<a href="#cite_note-290">[290]</a>. Zachowane dokumenty z 1427 (tzw. świętokrzyskie dokumenty pergaminowe) potwierdzają relację Kroniki, wymieniając także rycerza Wojsława<a href="#cite_note-291">[291]</a>. <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Idziego_w_Inow%C5%82odzu" title="Kościół św. Idziego w Inowłodzu">Kościół św. Idziego w Inowłodzu</a> jest obiektem sakralnym wzniesionym w stylu <a href="/wiki/Architektura_roma%C5%84ska_w_Polsce" title="Architektura romańska w Polsce">romańskim</a>. Według nowożytnej płyty inskrypcyjnej świątynia miała być wybudowana w 1082 z fundacji Władysława I Hermana. Dzisiejsze badania wskazują jednak, że pochodzi prawdopodobnie z XII w. (najpóźniej z 1138) i jest fundacją księcia Bolesława Krzywoustego<a href="#cite_note-292">[292]</a>. <a href="/wiki/Kolegiata_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_G%C5%82ogowie" title="Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Głogowie">Kolegiata</a> na głogowskim <a href="/wiki/Ostr%C3%B3w_Tumski_(G%C5%82og%C3%B3w)" title="Ostrów Tumski (Głogów)">Ostrowie Tumskim</a> zgodnie z zapisem Rocznika głogowskiego (XV w.) miała powstać dzięki donacjom biskupa <a href="/wiki/Heymo_(biskup_wroc%C5%82awski)" title="Heymo (biskup wrocławski)">Heyma</a> i komesa Wojsława w 1120<a href="#cite_note-293">[293]</a>. Współcześni badacze upatrują fundatora w Bolesławie Krzywoustym (T. Lalik), wskazują na wspólną fundację dokonaną przez biskupa Heyma i Wojsława za zgodą Krzywoustego (H. Gerlic) lub dowodzą, że jest to wspólna fundacja biskupa Heyma i Bolesława (T. Jurek). W starszych opracowaniach dotyczących historii Śląska pojawiały się opinie, że Bolesław Krzywousty ufundował kolegiatę w dowód wdzięczności za okazaną w 1109 r. wierność i waleczność głogowian oraz że była to fundacja przebłagalna księcia wyrzucającego sobie okrutne okaleczenie Zbigniewa<a href="#cite_note-294">[294]</a>. Opactwo benedyktyńskie w <a href="/wiki/Tyniec_(Krak%C3%B3w)" title="Tyniec (Kraków)">Tyńcu</a> według niektórych hipotez miało powstać dzięki fundacji Krzywoustego. W 1124 poświęcony został kościół przyklasztorny. W tym samym roku legat papieski wystawił dokument z potwierdzeniem otrzymanych przez opactwo posiadłości<a href="#cite_note-295">[295]</a>. Opactwo w <a href="/wiki/Lubi%C5%84_(powiat_ko%C5%9Bcia%C5%84ski)" title="Lubiń (powiat kościański)">Lubiniu</a> w latach 1137–1138 było restaurowano z fundacji książęcej Bolesława oraz rodowych Awdańców<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002183-296">[296]</a>. <a href="/wiki/Bazylika_archikatedralna_%C5%9Bw._Stanis%C5%82awa_i_%C5%9Bw._Wac%C5%82awa_w_Krakowie" title="Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie">Katedra wawelska</a> została ukończona za czasów Krzywoustego. W 1118 pochowano w niej biskupa <a href="/wiki/Maurus" title="Maurus">Maura</a><a href="#cite_note-297">[297]</a>. Opactwo w <a href="/wiki/Trzemeszno" title="Trzemeszno">Trzemesznie</a> zostało prawdopodobnie ufundowane przez Krzywoustego. Świadczy o tym zapis w dokumencie wystawionym przez Mieszka III Starego z 1145<a href="#cite_note-298">[298]</a>. Nadania dla klasztoru zwiefalteńskiego w <a href="/wiki/Szwabia" title="Szwabia">Szwabii</a> są najbardziej znaną fundacją artystyczną Krzywoustego i jego żony Salomei. Jest to jedyne świadectwo kultury materialnej, artystycznej i religijnej dworu książęcego w XII-wiecznej Polsce, które zostało tak szczegółowo opisane<a href="#cite_note-299">[299]</a>. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> Bolesław książę polski przysłał kapę chórową czarną, naszywanymi białymi wołami […] w złocie, w srebrze, w obrusach, a szczególnie w nader licznych różnorakiego rodzaju cennych futrach dał temu klasztorowi więcej niż siedemdziesiąt grzywien. Salomea, żona jego, przysłała złotem tkaną stułę, dwie alby dziane z jedwabiu i dzban srebrny wartości czterech grzywien, dalej skrzynkę z kości słoniowej nabijaną złotem, na sporządzenie kapy chórowej płaszcz swój czerwony złotymi naszywkami zdobiony, a także inny płaszcz na szatę mszalną cały przetykany złotem, odwiedziony złotymi naszywkami i u dołu obszyty czerwonym obramieniem, który według zwyczaju tego ludu zdobiony jest złotymi gwiazdami, zasłony na ścianę: jedną z jedwabnym obramieniem, drugą zdobną w białe lwy i trzecią czerwoną w białe liście, […] rękę św. Stefana męczennika […], dużą cząstkę Krzyża św., ząb św. Jana Chrzciciela, ząb św. Pankracego, ząb św. Cecylii, trochę krwi Chrystusa, mleka Panny Marii i łańcucha św. Piotra. Ponadto sto funtów srebra, jedną złotem naszywaną albę, krzyż złoty ważący więcej niż cztery grzywny złota, kielich srebrny pozłacany, dzban srebrny pozłacany wartości prawie sześciu grzywien, stułę zdobioną złotem razem z chustą, jeden pas, jedną dalmatykę całą tkaną ze złota, wartości pięćdziesięciu i więcej marek, jedną czarną tunikę naszywaną złotem, jedną chustę i jeden obrus przetykany złotem, które razem mogą mieć wartość dwudziestu grzywien, jedną zasłonę na ścianę, dzianą z jedwabiu, jedną skrzynkę z kości słoniowej, jedno przepiękne naczynie kryształowe, trzy konie, dwie uncje złota, dwa futra, z których jedno […] gronostajowe, mitrę biskupią z rękawicami, dalej cztery grzywny i trzy płaszcze z innymi drobiazgami. </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Berthold ze Zwiefalten, przekł. nieznany</div> </div> Wspomniany w źródle złoty krzyż dla klasztoru zwiefalteńskiego wykonał mistrz Leopard, pracujący dla księcia Bolesława Krzywoustego w latach 1129–1137<a href="#cite_note-300">[300]</a>. Relikwiarz z 1113 jest przykładem fundacji artystycznej Krzywoustego, dokonanej podczas wędrówki pokutnej po zbrodni na Zbigniewie do grobowca św. Wojciecha w Gnieźnie<a href="#cite_note-Gall161-115">[115]</a>. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> Dowodem tego jest dzieło złotnicze, które Bolesław kazał sporządzić na relikwię św. męczennika, jako świadectwo swej pobożności i pokuty. Trumienka owa bowiem zawiera w sobie 80 grzywien, najczystszego złota, nie licząc pereł i kosztownych kamieni, które zapewne dorównują wartością złotu. </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Gall Anonim, przekł. Roman Grodecki</div> </div> Relikwiarz zawierał głowę św. Wojciecha. Pod koniec XV w. został przetopiony w celu wykonania nowego. Według notatki z 1494 relikwiarz miał formę oktogonalną. Ścianki boczne miały kształt kwadratów i były oddzielone kolumienkami, o które opierały się figurki świętych lub proroków. Zabytek był zdobiony 8 perłami i 40 szafirami<a href="#cite_note-301">[301]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dziejopisarstwo_polskie_za_czasów_Bolesława">Dziejopisarstwo polskie za czasów Bolesława</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=46" title="Edytuj sekcję: Dziejopisarstwo polskie za czasów Bolesława" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=46" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dziejopisarstwo polskie za czasów Bolesława">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gall_Anonin-kamien1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Gall_Anonin-kamien1.JPG/220px-Gall_Anonin-kamien1.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Gall_Anonin-kamien1.JPG/330px-Gall_Anonin-kamien1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Gall_Anonin-kamien1.JPG/440px-Gall_Anonin-kamien1.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>Kamień ku czci Galla Anonima. Pomnik znajduje się na dziedzińcu I LO we Wrocławiu</figcaption></figure> W okresie panowania Bolesława Krzywoustego pojawiło się zapotrzebowanie utrwalenia na piśmie dziejów rodu piastowskiego. Zadania tego podjął się nieznany z imienia mnich benedyktyński (niewłaściwie nazywany Gallem Anonimem)<a href="#cite_note-302">[302]</a><a href="#cite_note-303">[303]</a>. Współczesne badania wskazują jednak, że mnich był Wenecjaninem<a href="#cite_note-304">[304]</a><a href="#cite_note-305">[305]</a>. Jego (łac.) Chronica Polonorum powstała w latach 1112–1116<a href="#cite_note-306">[306]</a> Określana była terminem: dzieje książąt (łac.) gesta ducum, czyli historia państwa opisująca losy panujących. <a href="/wiki/Kronika" title="Kronika">Kronika</a> obejmuje dzieje od czasów legendarnych do roku 1114<a href="#cite_note-307">[307]</a>. Złożona z trzech części, jest dziełem literackim (nieukończonym), uzasadniającym prawa dynastii piastowskiej do panowania w Polsce. Kronika miała wytłumaczyć wiele kontrowersyjnych wydarzeń, które obarczały odpowiedzialnością ród panujący, i dać pełne wyjaśnienia zgodne z polityką panującego<a href="#cite_note-CITEREFSzczur2002199–200-308">[308]</a><a href="#cite_note-309">[309]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bolesław_w_źródłach_średniowiecznych">Bolesław w źródłach średniowiecznych</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=47" title="Edytuj sekcję: Bolesław w źródłach średniowiecznych" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=47" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bolesław w źródłach średniowiecznych">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wincenty_Kad%C5%82ubek.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Wincenty_Kad%C5%82ubek.png/220px-Wincenty_Kad%C5%82ubek.png" decoding="async" width="220" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Wincenty_Kad%C5%82ubek.png/330px-Wincenty_Kad%C5%82ubek.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Wincenty_Kad%C5%82ubek.png/440px-Wincenty_Kad%C5%82ubek.png 2x" data-file-width="894" data-file-height="920" /></a><figcaption>Wincenty Kadłubek. W Historia Polonica kronikarz określił Bolesława jako niezwyciężonego</figcaption></figure> Bolesław Krzywousty był różnie oceniany przez średniowiecznych autorów. W swojej kronice Gall Anonim niejednokrotnie podkreślał <a href="/wiki/Etos_rycerski" title="Etos rycerski">rycerskość</a> i <a href="/wiki/Cnota" title="Cnota">cnoty</a> księcia, ale również go upominał, np. gdy Bolesław pozwolił na powrót do kraju Zbigniewa<a href="#cite_note-310">[310]</a>. Przychylny do księcia stosunek miał Nicyfor, metropolita w latach 1104–1121, który przestrzegał księcia przed układami z Rusią<a href="#cite_note-311">[311]</a>. Kronikarz przełomu XII/XIII w. – Wincenty Kadłubek – przedstawił Bolesława jako niezwyciężonego władcę, posiadającego niemal cesarską władzę<a href="#cite_note-312">[312]</a>: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> Sława Bolesława stała się wszędzie tak głośna, że (zgoła) wszyscy nieprzyjaciele zdumiewali się nad jego bitnością i różni (ludzie) nazywali go wychowankiem Marsa, tygrysowym synem, lwem srogim, smokiem ziejącym ogniem, piorunowym grotem (…)<a href="#cite_note-313">[313]</a>. </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Wincenty Kadłubek, przekł. Brygida Kürbis</div> </div> Autorzy żywota św. Ottona z Bambergu – mnich z Prüfeningen (1140–1146), <a href="/wiki/Ebbo_(zm._1163)" title="Ebbo (zm. 1163)">Ebbon</a> (1151–1152) oraz Herbord (1154–1160)<a href="#cite_note-314">[314]</a> – wskazywali w swoich dziełach na honorowość, gościnność, pomoc niesioną przez księcia podczas misji chrystianizacyjnej na Pomorzu oraz pobożność<a href="#cite_note-315">[315]</a>. Ebbon nazwał Krzywoustego protektorem chrześcijaństwa, miał jednak zastrzeżenia do wojowniczości księcia. Na rolę Bolesława podczas misji Ottona wskazywali też Petrus Guillemus, bibliotekarz w prowansalskim klasztorze w Saint Gilles, Adalbert (Wojciech), pierwszy biskup pomorski, oraz piszący w 1271 <a href="/wiki/Zakon_Braci_Mniejszych" title="Zakon Braci Mniejszych">minoryta</a> Aleksander, autor (łac.) Expositio in Apocalypsim<a href="#cite_note-316">[316]</a>. W kręgu kultur niemieckiej i czeskiej istniało inne nastawienie do Bolesława. Annalista Saxo, przedstawiając zjazd w 1135, podkreślił niesłuszność stawiania księcia polskiego na równi z panami niemieckimi<a href="#cite_note-317">[317]</a>. Opis tegoż wydarzenia według kanonika <a href="/wiki/Wyszehrad_(Praga)" title="Wyszehrad (Praga)">wyszehradzkiego</a>, związanego z dworem rywala Bolesława – Sobiesława, nacechowany został wrogością wobec księcia polskiego. Wskazanie przez Czecha na fakt niesienia przez Krzywoustego miecza przed Lotarem III oraz posadzenie księcia podczas uczty naprzeciwko cesarza miało świadczyć o poniżeniu pierwszego<a href="#cite_note-318">[318]</a>. Inne zachodnioeuropejskie źródła ograniczały się jedynie do podania informacji o Bolesławie bądź przy opisie wydarzeń, w których Krzywousty brał udział, pomijały imię księcia. Roczniki magdeburskie wspominały o uroczystym biciu dzwonów na powitanie Krzywoustego w Merseburgu. Ekkehard z Aura wymienił imię księcia przy wspomnieniu o zaproszeniu Ottona do Polski. Podczas procesu kanonizacyjnego biskupa z Bambergu w 1189 imię Bolesława zostało pominięte w korespondencji papieskiej prawdopodobnie ze względu na pogarszające się w owym czasie stosunki Polski i Niemiec<a href="#cite_note-319">[319]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ocena_Bolesława_Krzywoustego">Ocena Bolesława Krzywoustego</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=48" title="Edytuj sekcję: Ocena Bolesława Krzywoustego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=48" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ocena Bolesława Krzywoustego">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jan_Dlugosz.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Jan_Dlugosz.jpg/220px-Jan_Dlugosz.jpg" decoding="async" width="220" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Jan_Dlugosz.jpg 1.5x" data-file-width="299" data-file-height="315" /></a><figcaption>Jan Długosz. W swoim dziele Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae kronikarz pochlebnie wypowiadał się o Bolesławie</figcaption></figure> Charakterystykę postaci Bolesława można odnaleźć w polskim dziejopisarstwie. Jan Długosz w swojej <a href="/wiki/Roczniki_czyli_kroniki_s%C5%82awnego_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego">kronice</a><a href="#cite_note-Długosz-320">[320]</a> tak opisuje polskiego księcia: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> Kreślić mam sławne panowanie i wojny najdzielniejszego i najszczęśliwszego monarchy, księcia Polskiego Bolesława; którego umysł tak skorym był w przedsięwzięciach, tak w ich popieraniu silnym i wytrwałym, tak szybkim w wykonaniu; taką przytem odznaczał się szczodrotą i wspaniałością, tak liczne i okazałe dał dowody bystrego i przenikliwego rozumu, pomiarkowania w zycięztwach, ludzkości dla cierpiących i nieszczęśliwych, gościnności dla obcych, sprawiedliwości i przychylności dla poddanych (jak – to wielu pisarzy dzieła poświadczają), że pomiędzy królmi i książętami Polskimi nie było ani zacniejszego męża, ani wodza bieglejszego w prowadzeniu wojny, ani waleczniejszego rycerza, ani szczęśliwszego zwycięzcy, gorliwszego miłośnika ojczyzny i sprawiedliwszego sędziego. Czterdzieści i siedem bitew, jak wiadomo, wstępnym bojem stoczył, a we wszystkich tak roztropnie i dzielnie się sprawił, że sam prawie był w każdej zwycięzcą. </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Jan Długosz, przekł. Karol Mecherzyński</div> </div> K. Maleczyński w monografii Bolesław III Krzywousty naszkicował portret Bolesława. Według niego książę posiadał dużą siłę fizyczną, skoro zdołał zabić niedźwiedzia, i wytrwałość, ponieważ pokonywał duże odległości w krótkim czasie. Do cech osobowości Krzywoustego mediewista zaliczył cierpliwość i upór, które ujawniały się w trakcie wojen i oblegania grodów. Bolesław był hojny, o czym świadczą liczne dary dla zasłużonych rycerzy, i wspaniałomyślny, skoro przebaczał zbrodnie popełnione przeciwko niemu. Książę był porywczy i wymierzał kary pod wpływem gniewu i niesłusznych oskarżeń, np. Zbigniewowi i Skarbimirowi. Krzywousty był pobożny – fundował kościoły i klasztory. Posiadał umiejętność zjednywania sobie wrogów, np. kasztelana Magnusa, dobierania sobie dobrych doradców, np. Żelisława, Skarbimira, Piotra Własta, dyplomatów, np. Henryka głogowskiego, Pawła santockiego, oraz współpracowników spośród duchowieństwa, za których pośrednictwem pozyskał zaufanie papieża w polityce kościelnej. Umiejętnie zjednywał sojuszników, prawidłowo oceniając sytuację na arenie międzynarodowej. W sztuce wojennej stosował strategię szybkich i gwałtownych marszów, wypadów w głąb kraju wroga. Do walki używał konnicy, co pozwalało na uzyskanie efektu zaskoczenia w obozie nieprzyjaciela. Potrafił ocenić swoje siły militarne, skoro nie wstąpił w otwartą walkę z Niemcami w 1109, tylko stosował wojnę podjazdową. Jako wódz dbał o morale swoich żołnierzy, którzy wbrew radom doradców wojennych wybierali walkę w miejsce odwrotu. Historiografia przypisała Bolesławowi cechy dobrego polityka i dyplomaty, uznając go za obrońcę suwerenności państwa i polskiego Kościoła<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975341–347-321">[321]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Imię_i_przydomek">Imię i przydomek</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=49" title="Edytuj sekcję: Imię i przydomek" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=49" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Imię i przydomek">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg/220px-Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg" decoding="async" width="220" height="304" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg/330px-Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg/440px-Jacobi_1828_Boleslaw_III_Krzywousty.jpg 2x" data-file-width="462" data-file-height="638" /></a><figcaption>Bolesław III Krzywousty, obraz <a href="/wiki/Jan_Bogumi%C5%82_Jacobi" title="Jan Bogumił Jacobi">Jana Bogumiła Jacobiego</a> z 1828</figcaption></figure> Według Kosmasa Bolesław otrzymał imię po swoim stryju – Bolesławie Szczodrym. Ojciec Krzywoustego nie miał powodu do honorowania swojego brata, niemniej jednak prawdopodobnie w ten sposób próbował zjednać sobie dawnych sprzymierzeńców swojego poprzednika<a href="#cite_note-Jasiński184-322">[322]</a>. Po raz pierwszy przydomek Bolesława – Krzywousty – pojawił się w wersji polskiej i łacińskiej w źródłach XIII-wiecznych: Genealogii płockiej (Criwousti)<a href="#cite_note-323">[323]</a> i w Roczniku świętokrzyskim młodszym (Crzyvousti). Prawdopodobnie geneza przydomka Bolesława sięga XII wieku, ponieważ odnosi się do cech fizycznych władcy, musiał pojawić się w czasach jego panowania<a href="#cite_note-Jasiński184-322">[322]</a>. Zapewne określał nabytą po 1114 wadę, gdyż Gall Anonim w swojej Kronice o niej nie wspominał<a href="#cite_note-CITEREFMaleczyński1975342–343-324">[324]</a>. W Kronice książąt polskich i Kronice polsko-śląskiej Bolesław został określony przymiotnikiem (łac.) curvus, którego znaczenie dotychczas pozostaje niejasne. Według XIV-wiecznej Kroniki o Piotrze Włostowicu książę był garbaty (łac. gibbosus), względnie miał krzywe wargi<a href="#cite_note-Jasiński184-322">[322]</a><a href="#cite_note-325">[325]</a>. Jan Długosz w XV w. napisał: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat środek"> <blockquote> Miał on usta po jednej stronie nieco skrzywione, zkąd zwano go Krzywoustym; nie szpeciło to jednak jego twarzy, dodawało jej owszem jakiegoś wdzięku </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Jan Długosz, przekł. Karol Mecherzyński<a href="#cite_note-Długosz-320">[320]</a></div> </div> W 1974 w katedrze płockiej, gdzie według tradycji pochowano Bolesława, przeprowadzono badania archeologiczne. Odkryto trumnę wypełnioną przemieszanymi kośćmi 16 mężczyzn i kobiety. Jedna z czaszek, należąca do mężczyzny zmarłego w wieku ponad 50 lat, miała zniekształconą żuchwę<a href="#cite_note-326">[326]</a>. Pojawiła się hipoteza, że należała do Krzywoustego. Przeciwnicy tej teorii wskazują, że księcia zaczęto nazywać Krzywoustym wiele lat po śmierci, a współczesny mu Gall nie wspominał o wadzie fizycznej bohatera swojej Kroniki. Obrońcy hipotezy utrzymują, że dzieło Galla ma cechy <a href="/wiki/Panegiryk" title="Panegiryk">panegiryku</a> na cześć Bolesława, dlatego kronikarz nie wspomniał o tej fizycznej ułomności. Przypuszczają również, że do uszkodzenia kości doszło w wyniku komplikacji okołoporodowych, co stało się przyczyną śmierci matki Bolesława w zaledwie kilka miesięcy po porodzie<a href="#cite_note-327">[327]</a>. Przydomek Bolesława próbowano wyjaśniać także na inne sposoby. Według legendy grymas na twarzy Bolesława utrwalił się od patrzenia na służalczość ojca wobec Niemców i Czechów<a href="#cite_note-Machnicki-328">[328]</a>. Według Jana Długosza książę w młodości chorował na wrzód, który spowodował zniekształcenie twarzy<a href="#cite_note-329">[329]</a>. Według starszej literatury historycznej przydomek Krzywousty został nadany za krzywoprzysięstwa księcia<a href="#cite_note-330">[330]</a><a href="#cite_note-331">[331]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Krzywousty_w_kulturze">Krzywousty w kulturze</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=50" title="Edytuj sekcję: Krzywousty w kulturze" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=50" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krzywousty w kulturze">edytuj kod</a>]</div> <dl><dt>Teatr</dt></dl> <ul><li>Kronika Polska Galla Anonima – dwuczęściowy spektakl telewizyjny oparty na Kronice Galla. Został wyprodukowany w 1977 na podstawie scenariusza i w reżyserii <a href="/wiki/Grzegorz_Kr%C3%B3likiewicz" title="Grzegorz Królikiewicz">Grzegorza Królikiewicza</a>. W rolę Bolesława Krzywoustego wcielił się <a href="/wiki/Krzysztof_Kiersznowski" title="Krzysztof Kiersznowski">Krzysztof Kiersznowski</a>. Muzykę do pieśni O cudownych narodzinach Bolesława Krzywoustego oraz O zdobyciu morskiego brzegu napisał <a href="/wiki/Czes%C5%82aw_Niemen" title="Czesław Niemen">Czesław Niemen</a><a href="#cite_note-332">[332]</a>.</li> <li>Misterium Płockie – Bolesław Krzywousty – <a href="/wiki/Rapsod_(utw%C3%B3r)" title="Rapsod (utwór)">rapsod</a> rycerski napisany przez <a href="/wiki/Ludwik_Hieronim_Morstin" title="Ludwik Hieronim Morstin">Ludwika H. Morstina</a> w 1938 z okazji obchodów 800. rocznicy śmierci Krzywoustego. Swoją prapremierę miał w Płocku w 2008. Misterium wyreżyserowane zostało przez Mariusza Pogonowskiego i Przemysława Pawlickiego (według ich scenariusza)<a href="#cite_note-333">[333]</a><a href="#cite_note-334">[334]</a>.</li> <li>Zapis ojca Hermanna – dramat <a href="/wiki/Jerzy_Krasowski_(aktor)" title="Jerzy Krasowski (aktor)">Jerzego Krasowskiego</a>, zrealizowany w 1985 przez <a href="/wiki/Teatr_Telewizji" title="Teatr Telewizji">Teatr Telewizji</a> w reżyserii autora<a href="#cite_note-335">[335]</a>.</li></ul> <dl><dt>Literatura piękna</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lewscy_synowie" title="Królewscy synowie">Królewscy synowie. Powieść z czasów Władysława Hermana i Krzywoustego</a> – <a href="/wiki/Powie%C5%9B%C4%87_historyczna" title="Powieść historyczna">powieść historyczna</a> <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Ignacy_Kraszewski" title="Józef Ignacy Kraszewski">Józefa Ignacego Kraszewskiego</a> z cyklu <a href="/wiki/Dzieje_Polski_(cykl_powie%C5%9Bci)" title="Dzieje Polski (cykl powieści)">Dzieje Polski</a> opowiadająca o rywalizacji Bolesława Krzywoustego i jego brata, Zbigniewa<a href="#cite_note-CITEREFJózef_Ignacy_Kraszewski2010-336">[336]</a> .</li> <li><a href="/wiki/Dylogia" title="Dylogia">Dylogia</a>: <a href="/wiki/Zdobycie_Ko%C5%82obrzegu" title="Zdobycie Kołobrzegu">Zdobycie Kołobrzegu</a> i <a href="/wiki/Psie_Pole_(powie%C5%9B%C4%87)" title="Psie Pole (powieść)">Psie Pole</a> – cykl powieściowy <a href="/wiki/Karol_Bunsch" title="Karol Bunsch">Karola Bunscha</a> z lat 1952–1953 opisujący walki na Pomorzu i wojnę roku 1109.</li></ul> <dl><dt>Malarstwo</dt></dl> Wizerunek Bolesława Krzywoustego został przedstawiony na następujących obrazach: <ul><li>portret w ołówku <a href="/wiki/Jan_Matejko" title="Jan Matejko">Jana Matejki</a> (1890–1892),</li> <li>pokolorowana już po śmierci Matejki wersja Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego<a href="#cite_note-337">[337]</a>,</li> <li>portret <a href="/wiki/Aleksander_Lesser" title="Aleksander Lesser">Aleksandra Lessera</a> (XIX w.),</li> <li>portret Benoit Farjata (1763),</li> <li>portret <a href="/wiki/Marcello_Bacciarelli" title="Marcello Bacciarelli">Marcella Bacciarellego</a> (XIX w.),</li> <li>kopia portretu Marcella Bacciarellego autorstwa <a href="/wiki/Jan_Bogumi%C5%82_Jacobi" title="Jan Bogumił Jacobi">Jana B. Jacobiego</a> (1828),</li> <li>Śmierć Bolesława III <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Peszka" title="Józef Peszka">Józefa Peszki</a> (1800–1820),</li> <li>Panorama na Psim Polu Karola Stobieckiego i Leona Rozpędowskiego (1946–1947) – obraz zaginiony<a href="#cite_note-338">[338]</a>.</li></ul> <dl><dt>Numizmatyka</dt></dl> Popiersie Bolesława III Krzywoustego widnieje na następujących monetach obiegowych i okolicznościowych: <ul><li>obiegowa moneta 50-złotowa z 1982 wykonana z miedzioniklu według projektu Ewy Olszewskiej-Borys; w awersie napis: Polska Rzeczpospolita Ludowa, 50 zł, 1982, grafika: godło Polski; w rewersie napis: Bolesław III Krzywousty 1102–1138, grafika: popiersie władcy; nakład: 2616100 szt<a href="#cite_note-339">[339]</a>,</li> <li>srebrna moneta kolekcjonerska 200-złotowa z 1982 (próba Ag 750); w awersie napis: Polska Rzeczpospolita Ludowa, 200 zł, 1982, grafika: godło Polski; w rewersie napis: Bolesław III Krzywousty 1102–1138, grafika: popiersie władcy; nakład: 12000 szt<a href="#cite_note-340">[340]</a>,</li> <li>złota moneta 100-złotowa (okolicznościowa) z 2001 (próba Au 900) według projektu Ewy Tyc-Karpińskiej i Ewy Olszewskiej-Borys, należąca do serii Królowie i Książęta Polski; w awersie napis: Rzeczpospolita Polska, 100 zł, 2001, grafika: godło Polski; w rewersie napis: Bolesław III Krzywousty 1102–1138, grafika: popiersie władcy; nakład: 2000 szt<a href="#cite_note-341">[341]</a><a href="#cite_note-342">[342]</a>.</li></ul> <dl><dt>Medalierstwo</dt></dl> Wizerunek księcia Bolesława został przedstawiony na następujących okolicznościowych <a href="/wiki/Medalierstwo" title="Medalierstwo">medalach</a>: <ul><li>Obrona Głogowa Bolesław Krzywousty 1109; rewers: Lepiej zginąć od miecza za ojczyznę niż kupując zhańbiony żywot służyć obcym. PTAiN Oddz. Zielona Góra, koło Lubin,</li> <li>Bolesław III Krzywousty 1085–1138; rewers: Głogów – Psie Pole sierpień-wrzesień 1109. 1988,</li> <li>1102 Bolesław III Krzywousty 1138; rewers: Kościół św. Idziego. Inowłódz,</li> <li>900 rocznica urodzin. Bolesław III Krzywousty 20 VIII 1985 Societas Scientiarum Plocensis. Płock TNP 1820; rewers: 1945 Szlakiem Krzywoustego,</li> <li>1102 Bolesław III Krzywousty 1138; rewers: Temu, który przywrócił Pomorze Polsce w XX lecie sekcji 1968–1988. Koszalińscy numizmatycy<a href="#cite_note-343">[343]</a>.</li></ul> <dl><dt>Filatelistyka</dt></dl> <ul><li>Znaczek pocztowy o nominale 1000 zł z popiersiem księcia Bolesława III z 1991, należący do serii znaczków z królami i książętami polskimi według Jana Matejki<a href="#cite_note-344">[344]</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ku_pamięci_księcia">Ku pamięci księcia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=51" title="Edytuj sekcję: Ku pamięci księcia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=51" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ku pamięci księcia">edytuj kod</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75538635"><div class="ImageGroup ImageGroup-right" style="max-width:235px;"><div style="font-weight:bold;">Miejsca związane z Krzywoustym</div><div class="ImageGroupUnits"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krzywousty_hill_tower_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Krzywousty_hill_tower_01.jpg/220px-Krzywousty_hill_tower_01.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Krzywousty_hill_tower_01.jpg/330px-Krzywousty_hill_tower_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Krzywousty_hill_tower_01.jpg/440px-Krzywousty_hill_tower_01.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Wieża na wzgórzu Krzywoustego w Jeleniej Górze </figcaption></figure><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:6_Plock_073.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/6_Plock_073.jpg/220px-6_Plock_073.jpg" decoding="async" width="220" height="310" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/6_Plock_073.jpg/330px-6_Plock_073.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/6_Plock_073.jpg/440px-6_Plock_073.jpg 2x" data-file-width="533" data-file-height="750" /></a><figcaption>Miejsce spoczynku Bolesława – katedra w Płocku </figcaption></figure></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg/220px-Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg/330px-Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg/440px-Szczecin-Kl%C4%99skowo_001.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>400-letnie Dęby Krzywoustego na szczecińskim osiedlu Klęskowo</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pdz2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Pdz2.JPG/220px-Pdz2.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Pdz2.JPG/330px-Pdz2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Pdz2.JPG/440px-Pdz2.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Pomnik Dzieci Głogowskich postawiony ku pamięci obrony Głogowa z 1109</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg/220px-G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg/330px-G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg/440px-G%C5%82og%C3%B3w_Pomnik_Obrony_G%C5%82ogowa_2005_1.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Kamień pamiątkowy nawiązujący do wydarzeń z 1109 w Głogowie</figcaption></figure> W Polsce znajduje się wiele miejsc związanych z osobą księcia Bolesława Krzywoustego. Jego imię pojawia się w nazwach ulic, szkół, fundacji czy też <a href="/wiki/Pomnik_przyrody" title="Pomnik przyrody">pomników przyrody</a>. Poprzez nadanie nazwy związanej z imieniem księcia, oddaje się hołd władcy i przywołuje pamięć o wydarzeniach, które są bezpośrednio czy pośrednio z nim związane. Do przykładów należą m.in.: <dl><dt>Brzeg</dt></dl> Bolesława Krzywoustego upamiętnia renesansowa płaskorzeźba umieszczona w portalu bramy wjazdowej <a href="/wiki/Zamek_Piast%C3%B3w_%C5%9Al%C4%85skich_w_Brzegu" title="Zamek Piastów Śląskich w Brzegu">Zamku Piastów Śląskich w Brzegu</a>. <dl><dt>Jelenia Góra</dt></dl> Według legendy w 1108 książę Bolesław Krzywousty, wraz z możnym śląskim Piotrem Włostowicem, objeżdżał Dolny Śląsk. Kasztelan <a href="/wiki/Strzegom" title="Strzegom">strzegomskiej</a> warowni zaproponował władcy odpoczynek w <a href="/wiki/B%C3%B3br_(dop%C5%82yw_Odry)" title="Bóbr (dopływ Odry)">nadbobrzańskich</a> lasach. Podczas polowania, nocą, książę miał przeżyć wyjątkową przygodę – powtórne polowanie na jelenia, który uszedł mu za dnia. Dla upamiętnienia nocnej przygody książę Krzywousty nakazał rycerzowi Strupiczowi wybudowanie na wzgórzu grodu i nazwanie go <a href="/wiki/Jelenia_G%C3%B3ra" title="Jelenia Góra">Jelenią Górą</a> (według niektórych podań gród wzniesiono w 1111). Zarządził również, aby w swym herbie osada ta posiadła po wsze czasy wielkiego i dumnego jelenia. Dziś jedno ze <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rze_Krzywoustego" title="Wzgórze Krzywoustego">wzgórz</a> nosi imię polskiego księcia<a href="#cite_note-345">[345]</a>. Położone jest w zakolu <a href="/wiki/B%C3%B3br_(dop%C5%82yw_Odry)" title="Bóbr (dopływ Odry)">Bobru</a>, w okolicy ujścia <a href="/wiki/Kamienna_(dop%C5%82yw_Bobru)" title="Kamienna (dopływ Bobru)">Kamiennej</a>. Wzgórze mieści się na wysokości 375 m n.p.m. Obecnie wznosi się tam 22-metrowa wieża widokowa, którą wybudowano w 1911<a href="#cite_note-346">[346]</a>. <dl><dt>Szczecin</dt></dl> Jedna z głównych ulic <a href="/wiki/%C5%9Ar%C3%B3dmie%C5%9Bcie_(Szczecin)" title="Śródmieście (Szczecin)">Śródmieścia</a> nosi imię księcia. Na cześć Bolesława nazwane „Dębami Krzywoustego” zostały także dwa ok. 400-letnie <a href="/wiki/D%C4%85b_szypu%C5%82kowy" title="Dąb szypułkowy">dęby szypułkowe</a> (Quercus robur) o obwodzie 633 cm i 696 cm oraz wysokości 20 m<a href="#cite_note-347">[347]</a>. Drzewa te, chronione jako <a href="/wiki/Pomnik_przyrody" title="Pomnik przyrody">pomnik przyrody</a>, znajdują się przy ul. Chłopskiej w <a href="/wiki/Kl%C4%99skowo" title="Klęskowo">Klęskowie</a> (dziś osiedle miasta Szczecin). Z dębami Krzywoustego współcześnie związany jest żółty <a href="/wiki/Szlak_im._Boles%C5%82awa_Krzywoustego" title="Szlak im. Bolesława Krzywoustego">szlak turystyczny im. Bolesława Krzywoustego</a>, prowadzący przez zalesione partie <a href="/wiki/Wzg%C3%B3rza_Bukowe" title="Wzgórza Bukowe">Wzgórz Bukowych</a><a href="#cite_note-348">[348]</a>. <dl><dt>Płock</dt></dl> Płock związany jest z miejscem narodzin polskiego księcia. Miasto w latach panowania Krzywoustego (1107–1138) było stolicą Księstwa Polskiego. We wrześniu 2012 r. przy ul. Piekarskiej, na szczycie skarpy nadwiślańskiej stanął pomnik księcia w otoczeniu sześciu wojów. Autorem projektu jest toruński rzeźbiarz <a href="/wiki/Zbigniew_Mikielewicz" title="Zbigniew Mikielewicz">Zbigniew Mikielewicz</a><a href="#cite_note-349">[349]</a>. We wcześniejszych latach prowadzone były dyskusje nad postawieniem pomnika poświęconego temu władcy, w ramach <a href="/wiki/Rewitalizacja" title="Rewitalizacja">rewitalizacji</a> płockiej starówki (stan na wrzesień 2009). Autorem projektu obelisku był <a href="/wiki/Julian_Boss-Gos%C5%82awski" title="Julian Boss-Gosławski">Julian Boss-Gosławski</a>, członek awangardowej grupy poznańskich artystów <a href="/wiki/4F%2BR" title="4F+R">4F+R</a><a href="#cite_note-350">[350]</a>. Miasto związane jest także z pochówkiem Krzywoustego. Jego ciało spoczywa w <a href="/wiki/Bazylika_katedralna_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_P%C5%82ocku" title="Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku">katedrze płockiej</a>. W Płocku działa też Fundacja Odnowy Zabytków Płocka im. Bolesława Krzywoustego, która m.in. zajmowała się renowacją starodruków<a href="#cite_note-351">[351]</a>. <dl><dt>Głogów</dt></dl> W 1959 w Głogowie ufundowany został <a href="/wiki/Kamie%C5%84_pami%C4%85tkowy" title="Kamień pamiątkowy">kamień pamiątkowy</a> ku czci obrońców miasta z 1109. Inskrypcja na nim głosi: W Upamiętnieniu Bohaterskiej Obrony Głogowa 1109 r. i walk wyzwoleńczych, które doprowadziły do powrotu naszego miasta do Macierzy – Społeczeństwo miasta w sierpniu 1959<a href="#cite_note-352">[352]</a>. 1 września 1979 odsłonięto <a href="/wiki/Pomnik_Dzieci_G%C5%82ogowskich_w_G%C5%82ogowie" title="Pomnik Dzieci Głogowskich w Głogowie">Pomnik Dzieci Głogowskich</a>, znajdujący się na pl. <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jana Pawła II</a>, w pobliżu <a href="/wiki/Zamek_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_G%C5%82ogowskich" title="Zamek Książąt Głogowskich">Zamku Książąt Głogowskich</a>. Pomysł postawienia pomnika powstał z inicjatywy Głogowskiego Towarzystwa Kultury w 1966, z okazji obchodów tysiąclecia istnienia państwa polskiego. Projekt i jego wykonanie powierzono znanemu rzeźbiarzowi – Bułgarowi Dymitrowi Petrovi Vaceva. Pomnik ten nawiązuje do obrony Głogowa w 1109, kiedy to cesarz Henryk V, w celu zdobycia grodu, wykorzystał dzieci głogowian, przywiązując je do machin oblężniczych. Obrońcy grodu poświęcili życie dzieci, nie pozwalając na jego zdobycie<a href="#cite_note-353">[353]</a>. <dl><dt>Sochaczew</dt></dl> Sochaczew – prawdopodobne miejsce śmierci Krzywoustego (28 października 1138). W nieistniejącym już klasztorze o.o. Benedyktynów, przy ul. Staszica w Sochaczewie jest umieszczona tablica pamiątkowa z inskrypcją: Miejsce poświętne Kościoła św. Trójcy klasztoru o.o. Benedyktynów, w którym zmarł w roku 1138 król Polski Bolesław Krzywousty oraz kościoła parafjalnego św. Wawrzyńca i św. Marji Magdaleny konsekrowanego w 1257 r. spalonego w walce wojsk polskich z najazdem pruskim w 1794 r. Tablica tytułuje Bolesława królem, choć wiadomo, że nim nigdy nie był<a href="#cite_note-354">[354]</a>. <dl><dt>Szkoły pod patronatem Krzywoustego</dt></dl> Wiele szkół polskich nosi imię księcia Bolesława Krzywoustego, m.in. <ul><li><a href="/wiki/I_Liceum_Og%C3%B3lnokszta%C5%82c%C4%85ce_im._Boles%C5%82awa_Krzywoustego_w_S%C5%82upsku" title="I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku">I Liceum Ogólnokształcące w Słupsku</a>,</li> <li>Zespół Szkół nr 1 w <a href="/wiki/Choszczno" title="Choszczno">Choszcznie</a>,</li> <li>I Liceum Ogólnokształcące w Głogowie,</li> <li>Liceum Ogólnokształcące w Kamieniu Pomorskim,</li> <li>IV Liceum Ogólnokształcące w Płocku,</li> <li>Szkoła Podstawowa nr 10 we Wrocławiu,</li> <li>Szkoła Podstawowa nr 3 w Białogardzie.</li></ul> <dl><dt>Jednostki wojskowe</dt></dl> 1 lipca 1938 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji <a href="/wiki/Tadeusz_Kasprzycki" title="Tadeusz Kasprzycki">Tadeusz Kasprzycki</a> nadał <a href="/wiki/8_P%C5%82ocki_Pu%C5%82k_Artylerii_Lekkiej" title="8 Płocki Pułk Artylerii Lekkiej">8 Pułkowi Artylerii Lekkiej</a> nazwę „8 Płocki Pułk Artylerii Lekkiej imienia Króla Bolesława Krzywoustego” oraz zarządził noszenie przez żołnierzy pułku na naramiennikach kurtek i płaszczy, zamiast dotychczasowej numeracji, inicjałów „B.K.” z koroną. Inicjały i korona dla oficerów były haftowane nićmi metalowymi, oksydowanymi na stare srebro, natomiast dla pozostałych podoficerów i kanonierów były wykonane z białego matowanego metalu. Jednocześnie Minister zezwolił podoficerom na noszenie przy ubiorze poza służbowym inicjałów haftowanych<a href="#cite_note-355">[355]</a>. Z dniem 15 kwietnia 1994 roku minister obrony narodowej <a href="/wiki/Piotr_Ko%C5%82odziejczyk" title="Piotr Kołodziejczyk">Piotr Kołodziejczyk</a> nadał <a href="/wiki/12_Dywizja_Zmechanizowana" title="12 Dywizja Zmechanizowana">12 Dywizji Zmechanizowanej</a> w Szczecinie imię Bolesława Krzywoustego<a href="#cite_note-356">[356]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też">Zobacz też</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=52" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=52" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/50_z%C5%82otych_1982_Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" title="50 złotych 1982 Bolesław III Krzywousty">50 złotych 1982 Bolesław III Krzywousty</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=53" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=53" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Balzer-1"><a href="#cite_ref-Balzer_1-0">↑</a> Za tą datą opowiadają się O. Balzer i K. Jasiński, polscy genealodzy. <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 119.</cite> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 185–187.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=185%E2%80%93187"></cite> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> M. Plezia, Wstęp, [w:] <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 27–31.</cite> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 65.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=65"></cite> <cite class="citation book">S. Trawkowski: Bolesław III Krzywousty [w:] A. Garlicki (red.), Poczet królów i książąt polskich. s. 80.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty+%27%27%5Bw%3A%5D+A.+Garlicki+%28red.%29%27%27%2C+Poczet+kr%C3%B3l%C3%B3w+i+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+polskich&rft.aulast=Trawkowski&rft.aufirst=S.&rft.pages=80"></cite> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 158.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=158"></cite> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <cite class="citation book">S. Trawkowski: Bolesław III Krzywousty [w:] A. Garlicki (red.), Poczet królów i książąt polskich. s. 89.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty+%27%27%5Bw%3A%5D+A.+Garlicki+%28red.%29%27%27%2C+Poczet+kr%C3%B3l%C3%B3w+i+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+polskich&rft.aulast=Trawkowski&rft.aufirst=S.&rft.pages=89"></cite> </li> <li id="cite_note-Wywód1-5">↑ <a href="#cite_ref-Wywód1_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-Wywód1_5-1">b</a> O. Balzer bez wywodu genealogicznego zawarł suchą wzmiankę o koronacji Wratysława II, podając ją zapewne za Kosmasa Kroniką Czechów na dzień 15 czerwca 1086. <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 108.</cite> V. Novotný wskazywał, że Synod w Moguncji miał miejsce na przełomie kwietnia/maja 1085. <cite class="citation book">V. Novotný: V. Novotný: České dějiny. Dílu I část 2. Od Břetislava I. do Přemysla I. s. 245.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=V.+Novotn%C3%BD%3A+%C4%8Cesk%C3%A9+d%C4%9Bjiny.+D%C3%ADlu+I+%C4%8D%C3%A1st+2.+Od+B%C5%99etislava+I.+do+P%C5%99emysla+I&rft.aulast=Novotn%C3%BD&rft.aufirst=V.&rft.pages=245"></cite> Wynika z tego, że koronacja Wratysława II miała miejsce 15 czerwca 1085, zaraz po synodzie, a nie w 1086, jak podał O. Balzer i przekaz Kosmasa. Porównaj [z]: <cite class="citation web">W.W. Mischke W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mediewistyka.pl/wihoda.pdf">Polska korona królów czeskich</a> [online], s. 11–12, 27–29 [dostęp 2009-08-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polska+korona+kr%C3%B3l%C3%B3w+czeskich&rft.aulast=Mischke&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mediewistyka.pl%2Fwihoda.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-Wywód2-6">↑ <a href="#cite_ref-Wywód2_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-Wywód2_6-1">b</a> Przekaz Kosmasa o koronacji Wratysława II na króla Polski, jest kwestionowany przez wielu historyków. Mediewiści uważają to za pomyłkę kronikarza. Zobacz więcej w: <cite class="citation book">G. Labuda: Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii. s. 13.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Korona+i+infu%C5%82a.+Od+monarchii+do+poliarchii&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=13"></cite> Szczegółowy wywód nad rzekomą koronacją Wratysława II – na króla Polski, przedstawił W. Mischke w: <cite class="citation web">W.W. Mischke W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mediewistyka.pl/wihoda.pdf">Polska korona królów czeskich</a> [online], s. 11–29 [dostęp 2009-08-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polska+korona+kr%C3%B3l%C3%B3w+czeskich&rft.aulast=Mischke&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mediewistyka.pl%2Fwihoda.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> M. Spórna i P. Wierzbicki uważają, że przekaz Kosmasa jest autentyczny. Nadanie tytułu króla polskiego Wratysławowi II, wynikało z pretensji cesarza do zwierzchnictwa lennego nad Polską (lenno pośrednie, drugiego stopnia). <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 496.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=496"></cite> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 127–128.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=127%E2%80%93128"></cite> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 353.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=353"></cite> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 175.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=175"></cite> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 130.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=130"></cite> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> O. Balzer nie uwzględniał matki Zbigniewa wśród małżeństw Władysława Hermana. Jan Wagilewicz podał jej natomiast imię – Krystyna. <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 107.</cite> T. Grudziński uważał, że Herman do 1080 trwał w bezżeństwie. Natomiast wielu historyków widzi w matce Zbigniewa pierwszą żonę Władysława. <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 164.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=164"></cite> Dziś powszechnie przyjmuje się, że matką Zbigniewa była Przecława z rodu Prawdziców. Patrz: <cite class="citation book">A. Nawrot (red.): Encyklopedia Historia. s. 738.</cite> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 178.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=178"></cite> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> Wzmocnienie sytuacji Polski w pierwszych latach rządów Hermana pozwoliło księciu na odmowę płacenia trybutu Czechom za Śląsk. <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 179.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=179"></cite> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> Kult św. Idziego w połowie XI w. zaczął gwałtownie rozszerzać się w Europie. Na ziemie polskie trafił za pośrednictwem duchownych, bądź pielgrzymów udających się do St. Gilles i San Jago de Compostella. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 14–15. </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> Władysław, z łaski Boga książę Polski, i Judyta, jego prawowita małżonka, Odilonowi, czcigodnemu opatowi św. Idziego, i wszystkim braciom przesyłają pokorne wyrazy głębokiej czci. Dowiedziawszy się, że św. Idzi góruje nad innymi godnością szczególniejszej pobożności i że ochotnie wspomaga [wiernych] mocą z nieba sobie daną, ofiarujemy mu pobożnie w intencji otrzymania potomstwa nasze dary i pokornie błagamy o wasze święte modlitwy w intencji naszej prośby. <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. T. I. Cz. 30. s. 57–58.</cite> W. Kadłubek na kartach swojej kroniki – przedstawia dość szczegółowo poselstwo do Saint-Gilles, gdzie przedstawił m.in. list za wstawiennictwo w intencji narodzin dziecka. <cite class="citation book">Wincenty Kadłubek: Kronika polska. T. II. Cz. 22. s. 81–82.</cite> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> XII-wieczny przewodnik wspomina, że przy trumnie św. Idziego znajdował się złoty wizerunek jakiejś postaci. <cite class="citation book">J. ed. Vielard: La guide du pèlerin de Saint-Jacques de Compostelle, XII-wieczny przewodnik pielgrzymów ST. Gilles. St. Gilles: 1938.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+guide+du+p%C3%A8lerin+de+Saint-Jacques+de+Compostelle%2C+XII-wieczny+przewodnik+pielgrzym%C3%B3w+ST.+Gilles&rft.aulast=ed.+Vielard&rft.aufirst=J.&rft.place=St.+Gilles"></cite> Brak numerów stron w książce <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 179.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=179"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński197513-16"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński197513_16-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 13. </li> <li id="cite_note-Anonim62-17">↑ <a href="#cite_ref-Anonim62_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-Anonim62_17-1">b</a> <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. T. II. Cz. 1. s. 62.</cite> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <cite class="citation web">Oficjalna strona Parafii św. Stefana wO.P.S. Warszawie Oficjalna strona Parafii św. Stefana wO.P.S., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.swstefan.pl/">Święty Stefan, Król, 969-1038</a> [online] [dostęp 2010-02-14]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Oficjalna+strona+Parafii+%C5%9Bw.+Stefana+w&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Awi%C4%99ty+Stefan%2C+Kr%C3%B3l%2C+969-1038&rft.aulast=Warszawie&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.swstefan.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> M. Plezia we wstępie do wydania Kroniki polskiej z 2003 – poruszył kwestię braku dat rocznych w panegiryku. <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 55.</cite> </li> <li id="cite_note-Kosmas77-78-20">↑ <a href="#cite_ref-Kosmas77-78_20-0">a</a> <a href="#cite_ref-Kosmas77-78_20-1">b</a> <cite class="citation book">Kosmas: Kosmasa Kronika Czechów. T. II. Cz. XXXVI. s. 77–78.</cite> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> Na nagrobku Judyty w katedrze krakowskiej wystawionym w roku 1637 znajduje się data jej śmierci – 24 grudnia 1082. Datę roczną zanegował O. Balzer. <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 104.</cite> </li> <li id="cite_note-Balzer119-22">↑ <a href="#cite_ref-Balzer119_22-0">a</a> <a href="#cite_ref-Balzer119_22-1">b</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 119.</cite> </li> <li id="cite_note-Jasiński165-23"><a href="#cite_ref-Jasiński165_23-0">↑</a> Za: <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 165.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=165"></cite> Porównaj również przyp. 59, s. 172. </li> <li id="cite_note-Jasiński167-24"><a href="#cite_ref-Jasiński167_24-0">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 167.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=167"></cite> </li> <li id="cite_note-Jasiński166-25">↑ <a href="#cite_ref-Jasiński166_25-0">a</a> <a href="#cite_ref-Jasiński166_25-1">b</a> <a href="#cite_ref-Jasiński166_25-2">c</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 166.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=166"></cite> </li> <li id="cite_note-Balzer103-26"><a href="#cite_ref-Balzer103_26-0">↑</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 103.</cite> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> W. Kadłubek na kartach swojej kroniki tytułuje Judytę królową, a Władysława Hermana królem. <cite class="citation book">Wincenty Kadłubek: Kronika polska. T. II. Cz. 22. s. 81–82.</cite> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 166.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=166"></cite> Porównaj [z]: <cite class="citation journal">K. Maleczyński. W sprawie daty urodzin Bolesława Krzywoustego. „Kwartalnik Historyczny”. , nr 50. s. 442–445.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=W+sprawie+daty+urodzin+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.jtitle=Kwartalnik+Historyczny&rft.aulast=Maleczy%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=442%E2%80%93445">  </li> <li id="cite_note-Jasiński185-29"><a href="#cite_ref-Jasiński185_29-0">↑</a> Datę dzienną podaną przez badacza, za którą opowiadał się A. Bielowski podważył K. Jasiński. Za: <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 166.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=166"></cite> </li> <li id="cite_note-Jasiński186-30">↑ <a href="#cite_ref-Jasiński186_30-0">a</a> <a href="#cite_ref-Jasiński186_30-1">b</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 186.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=186"></cite> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> Dzień ten uroczyście obchodzono 2 września w latach 1686–1969, po czym przeniesiono go na 16 sierpnia. <cite class="citation web">Oficjalna strona Parafii św. Stefana wO.P.S. Warszawie Oficjalna strona Parafii św. Stefana wO.P.S., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.swstefan.pl/">Święty Stefan, Król, 969-1038</a> [online] [dostęp 2010-02-14]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Oficjalna+strona+Parafii+%C5%9Bw.+Stefana+w&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Awi%C4%99ty+Stefan%2C+Kr%C3%B3l%2C+969-1038&rft.aulast=Warszawie&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.swstefan.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 164–165, 168.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=164%E2%80%93165%2C+168"></cite> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 185–187.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=185%E2%80%93187"></cite> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 167, 185.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=167%2C+185"></cite> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> Kosmas często używa łacińskiego zwrotu tertio die na określenie krótkiego okresu. <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 186–187.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=186%E2%80%93187"></cite> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 119.</cite> oraz <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 185–187.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=185%E2%80%93187"></cite> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> Otrucie Meszka Bolesławowica przypisuje się Sieciechowi. <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 353.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=353"></cite> <cite class="citation web">Ł.Ł. Piernikarczyk Ł.Ł., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20100504170406/http://www.polskiedzieje.pl:80/art/59">Palatyn Sieciech (1080–1100)</a> [online] [dostęp 2010-01-10] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polskiedzieje.pl:80/art/59">adresu</a> 2010-05-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=%C5%81.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Palatyn+Sieciech+%281080%E2%80%931100%29&rft.aulast=Piernikarczyk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.polskiedzieje.pl%3A80%2Fart%2F59" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> Zbigniew, po narodzinach Bolesława, został wcześniej oddany na nauki do szkoły katedralnej w Krakowie. Na odsunięcie go od przyszłej władzy miała już wówczas wpływ księżna Judyta czeska, matka Bolesława. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 22–23. </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <cite class="citation book">P. Ksyk-Gąsiorowska: Zbigniew, [w:] S. Szczur, K. Ożóg (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny. s. 72.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zbigniew%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+S.+Szczur%2C+K.+O%C5%BC%C3%B3g+%28red.%29%2C%27%27+Piastowie.+Leksykon+biograficzny&rft.aulast=Ksyk-G%C4%85siorowska&rft.aufirst=P.&rft.pages=72"></cite> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> R. Grodecki uważał, że odesłanie Zbigniewa do klasztoru nastąpiło na skutek działań Sieciecha i żony Hermana, Judyty Marii. <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 129.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=129"></cite> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> Opozycja zgromadzona w dwóch obozach, przy Mieszku Bolesławowicu i Zbigniewie, domagała się prawnego uznania obu książąt jako pretendentów do tronu <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 117. </li> <li id="cite_note-Grodecki128-42">↑ <a href="#cite_ref-Grodecki128_42-0">a</a> <a href="#cite_ref-Grodecki128_42-1">b</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 128.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=128"></cite> </li> <li id="cite_note-autonazwa1-43">↑ <a href="#cite_ref-autonazwa1_43-0">a</a> <a href="#cite_ref-autonazwa1_43-1">b</a> <cite class="citation web">Ł.Ł. Piernikarczyk Ł.Ł., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20100504170406/http://www.polskiedzieje.pl:80/art/59">Palatyn Sieciech (1080–1100)</a> [online] [dostęp 2010-01-10] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polskiedzieje.pl:80/art/59">adresu</a> 2010-05-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=%C5%81.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Palatyn+Sieciech+%281080%E2%80%931100%29&rft.aulast=Piernikarczyk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.polskiedzieje.pl%3A80%2Fart%2F59" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> Sieciech stał się wszechwładnym rządcą kraju, bił własną monetę. Palatyn miał pod sobą dwór i osobę księcia, pod nieobecność władcy sprawował najwyższe funkcje wojskowe i państwowe. W ambicjach osiągnięcia godności książęcej pomagała mu Judyta Maria, żona Hermana (prawdopodobnie kochanka palatyna). <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 128.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=128"></cite> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> W działalności Sieciecha niemałą rolę odgrywały: ambicja, żądza władzy i chęć wzbogacenia się. Dla osiągnięcia swych celów palatyn potrafił użyć gwałtownych środków, mających dać mu możliwość długotrwałej władzy w kraju. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 30. </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> S. Szczur przypuszcza, że w planach palatyna było narzucenie administracji polskiej, co miało umożliwić szybką integrację z Polską. <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 117–118. </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 445.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=445"></cite> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> W tym czasie polityka Księstwa Polskiego była skierowana na sprawy ruskie. Rościsławowicze nie uznawali zwierzchnictwa Polski, prowadząc wrogą politykę (zwłaszcza Wasylko sprzymierzony z Połowcami), najeżdżając państwo Hermana. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 26. </li> <li id="cite_note-Grodecki129-49">↑ <a href="#cite_ref-Grodecki129_49-0">a</a> <a href="#cite_ref-Grodecki129_49-1">b</a> <a href="#cite_ref-Grodecki129_49-2">c</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 129.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=129"></cite> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 182.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=182"></cite> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> W sprowadzeniu młodego księcia do kraju partycypował Brzetysław II, książę Czech. <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 182–183.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=182%E2%80%93183"></cite> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <cite class="citation book">L. Korczak: Władysław I Herman, [w:] S. Szczur, K. Ożóg (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny. s. 65.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=W%C5%82adys%C5%82aw+I+Herman%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+S.+Szczur%2C+K.+O%C5%BC%C3%B3g+%28red.%29%2C%27%27+Piastowie.+Leksykon+biograficzny&rft.aulast=Korczak&rft.aufirst=L.&rft.pages=65"></cite> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> Nastąpiło to przy konsekracji katedry gnieźnieńskiej. <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 183.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=183"></cite> Konsekracja tej katedry jest zwykle datowana za Janem Długoszem na 1 maja 1097, ostatnio jednak pojawiły się opinie, że odbyła się ona dwa lata później, 1 maja 1099. <cite class="citation book">J. Powierski: Data konsekracji katedry gnieźnieńskiej (1 maja 1099) na tle sytuacji politycznej Polski, Rusi i krajów sąsiednich. Roczniki historyczne, 1994, s. 67 i nast.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Data+konsekracji+katedry+gnie%C5%BAnie%C5%84skiej+%281+maja+1099%29+na+tle+sytuacji+politycznej+Polski%2C+Rusi+i+kraj%C3%B3w+s%C4%85siednich&rft.aulast=Powierski&rft.aufirst=J.&rft.pub=Roczniki+historyczne&rft.pages=67+i+nast"></cite> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 131.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=131"></cite> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> S. Szczur uważa, że Małopolska pozostała pod zarządem Hermana. Zobacz: <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 119. </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 131–132.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=131%E2%80%93132"></cite> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> Za ziemią sandomierską i lubelską opowiadał się K. Maleczyński. Zobacz: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 40. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński197541-58"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński197541_58-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 41. </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> Zbigniew miał objąć władzę nad Mazowszem po śmierci Hermana. Dzielnica ta, wraz z grodami Bolesława, Wrocławiem, Krakowem i Sandomierzem, miały mu zapewnić w przyszłości kontrolę i pełną władzę nad państwem (tzw. ekspektatywa). <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 131–132.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=131%E2%80%93132"></cite> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> Historycy przedstawiali różne opinie w kwestii podziału kraju. Według K. Maleczyńskiego wydzielenie dzielnic synom miało nastąpić już w 1093, a faktyczny pierwszy podział Księstwa – w kilka lat później. Por.: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 34–35 Za datę pierwszego podziału historyk przyjmuje 1099. <cite class="citation book">J. Wyrozumski: Historia Polski do roku 1505. s. 101.</cite> R. Grodecki przypuszcza, że pierwszy podział księstwa nastąpił za życia Władysława Hermana, w latach 1097–1098, drugi zaś po jego śmierci w 1102, na mocy arbitrażu arcybiskupa Marcina. <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 131–135.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=131%E2%80%93135"></cite> G. Labuda uważa, że do podziału państwa doszło około 1097, gdy Bolesław miał ukończone 12 lat. <cite class="citation book">G. Labuda: Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii. s. 16, 69.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Korona+i+infu%C5%82a.+Od+monarchii+do+poliarchii&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=16%2C+69"></cite> Według niego Bolesław otrzymał m.in. Kłodzko i ziemię kłodzką. Por. [z]: <cite class="citation book">R. Gładkiewicz (red.): Kłodzko: dzieje miasta. s. 34.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=K%C5%82odzko%3A+dzieje+miasta&rft.aulast=G%C5%82adkiewicz+%28red.%29&rft.aufirst=R.&rft.pages=34"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002120-61">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002120_61-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002120_61-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002120_61-2">c</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 120. </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 184.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=184"></cite> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> Wydarzenia te opisane zostały m.in. w publikacji Zdzisława S. Pietrasa, Bolesław Krzywousty. Patrz: <cite class="citation book">Z.S. Pietras: Bolesław Krzywousty. s. 45–60.</cite> </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> Konflikt zapoczątkowany przez Hermana tyczył braku regulacji płacenia trybutu Czechom. Na rzecz Brzetysława II, czeskiego księcia, utracone zostały ziemie Kamieńca i Barda. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 28. </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <cite class="citation book">Kosmas: Kosmasa Kronika Czechów. T. III. Cz. IX. s. 97.</cite> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <cite class="citation book">P. Jasienica: Polska Piastów. s. 116.</cite> </li> <li id="cite_note-Pietras58-67"><a href="#cite_ref-Pietras58_67-0">↑</a> <cite class="citation book">Z.S. Pietras: Bolesław Krzywousty. s. 58.</cite> </li> <li id="cite_note-Jasienica117-68">↑ <a href="#cite_ref-Jasienica117_68-0">a</a> <a href="#cite_ref-Jasienica117_68-1">b</a> <cite class="citation book">P. Jasienica: Polska Piastów. s. 117.</cite> </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> Po stronie Bolesława opowiedziały się rody: Awdańców, Jastrzębców, Strzemieńczyków i Łabędziów, natomiast po stronie Zbigniewa – najwyżsi polscy hierarchowie kościelni oraz rody: Prawdziców i Turzymów. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 53–56. </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> K. Maleczyński wskazywał również, że Bolesław otrzymał ziemie: sieradzką i łęczyńską. Zobacz: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 50–51. </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> T. Manteuffel uważał, że Zbigniew usiłował odgrywać rolę zwierzchnika Polski. Zobacz: <cite class="citation book">T. Manteuffel: Polska wśród nowych państw Europy [w:] T. Manteuffel (red.), Polska pierwszych Piastów. Państwo, społeczeństwo, kultura. s. 34.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w%C5%9Br%C3%B3d+nowych+pa%C5%84stw+Europy+%27%27%5Bw%3A%5D+T.+Manteuffel+%28red.%29%2C%27%27+Polska+pierwszych+Piast%C3%B3w.+Pa%C5%84stwo%2C+spo%C5%82ecze%C5%84stwo%2C+kultura&rft.aulast=Manteuffel&rft.aufirst=T.&rft.pages=34"></cite> S. Szczur uważał, że kwestia pryncypatu została nie rozwiązana <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 121. R. Grodecki sądził, że zasada pryncypatu Zbigniewa została zachowana. Do uznania równości ze strony seniora miało dojść dopiero w 1106. <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 135–136.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=135%E2%80%93136"></cite> Inny pogląd przedstawił G. Labuda, który wskazał, że nie było utrzymanej zasady pryncypatu przez Zbigniewa, tylko zasada równości, która obowiązywała od 1102. <cite class="citation book">G. Labuda: Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii. s. 16–17.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Korona+i+infu%C5%82a.+Od+monarchii+do+poliarchii&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=16%E2%80%9317"></cite> </li> <li id="cite_note-Barański193-72">↑ <a href="#cite_ref-Barański193_72-0">a</a> <a href="#cite_ref-Barański193_72-1">b</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 193.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=193"></cite> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 135.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=135"></cite> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 194.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=194"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002121-75"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002121_75-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 121. </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 193–194.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=193%E2%80%93194"></cite> </li> <li id="cite_note-Barański195-77">↑ <a href="#cite_ref-Barański195_77-0">a</a> <a href="#cite_ref-Barański195_77-1">b</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 195.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=195"></cite> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <cite class="citation web">R. Drogi: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jaxa.blox.pl/2005/11/PANSTWO-CZESKIE-PRZEMYSLIDOW-historia-Czech-czIII1.html">Państwo Czeskie Przemyślidów (historia Czech, cz. III. 1)</a>. [dostęp 2005-11-10]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 195–196.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=195%E2%80%93196"></cite> </li> <li id="cite_note-Spórna62-80">↑ <a href="#cite_ref-Spórna62_80-0">a</a> <a href="#cite_ref-Spórna62_80-1">b</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 62.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=62"></cite> </li> <li id="cite_note-Barański196-81"><a href="#cite_ref-Barański196_81-0">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 196.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=196"></cite> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 196–197.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=196%E2%80%93197"></cite> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 197.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=197"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński197559–60-84"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński197559–60_84-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 59–60. </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 198–199.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=198%E2%80%93199"></cite> </li> <li id="cite_note-Barański199-86"><a href="#cite_ref-Barański199_86-0">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 199.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=199"></cite> </li> <li id="cite_note-Grodecki137-87">↑ <a href="#cite_ref-Grodecki137_87-0">a</a> <a href="#cite_ref-Grodecki137_87-1">b</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 137.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=137"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002122-88">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002122_88-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002122_88-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002122_88-2">c</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 122. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński197565-89"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński197565_89-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 65. </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 136–137.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=136%E2%80%93137"></cite> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> Datę tę podał za Kosmasem Z. S. Pietras. Na wieść o zamachu stanu Borzywoj II – na zjeździe wasali w Merserburgu (maj 1107) – skierował do Henryka V skargę na Świętopełka i prośbę o interwencję. <cite class="citation book">Z.S. Pietras: Bolesław Krzywousty. s. 90–91.</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński197568-92"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński197568_92-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 68. </li> <li id="cite_note-Barański201-93">↑ <a href="#cite_ref-Barański201_93-0">a</a> <a href="#cite_ref-Barański201_93-1">b</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 201.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=201"></cite> </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 63.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=63"></cite> </li> <li id="cite_note-Barański202-95">↑ <a href="#cite_ref-Barański202_95-0">a</a> <a href="#cite_ref-Barański202_95-1">b</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 202.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=202"></cite> </li> <li id="cite_note-Grodecki141-96">↑ <a href="#cite_ref-Grodecki141_96-0">a</a> <a href="#cite_ref-Grodecki141_96-1">b</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 141.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=141"></cite> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <cite class="citation book">Wincenty Kadłubek: Kronika polska. T. III. Cz. 18. s. 133–138.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kronika+polska&rft.aulast=Kad%C5%82ubek&rft.aufirst=Wincenty&rft.pages=133%E2%80%93138"></cite> Zobacz również, [w:] <cite class="citation web">K.K. Kmąk K.K., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://historia.org.pl/2009/08/28/wojna-polsko-niemiecka-1109/">Wojna polsko-niemiecka 1109</a> [online] [dostęp 2010-02-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=K.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wojna+polsko-niemiecka+1109&rft.aulast=Km%C4%85k&rft_id=http%3A%2F%2Fhistoria.org.pl%2F2009%2F08%2F28%2Fwojna-polsko-niemiecka-1109%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-Kmąk-98">↑ <a href="#cite_ref-Kmąk_98-0">a</a> <a href="#cite_ref-Kmąk_98-1">b</a> <a href="#cite_ref-Kmąk_98-2">c</a> <cite class="citation web">K.K. Kmąk K.K., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://historia.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=402:wojna-polsko-niemiecka-1109-r&catid=164:bitwy-wojny-i-kampanie&Itemid=593">Wojna polsko-niemiecka (1109)</a> [online] [dostęp 2010-02-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=K.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wojna+polsko-niemiecka+%281109%29&rft.aulast=Km%C4%85k&rft_id=http%3A%2F%2Fhistoria.org.pl%2Findex.php%3Foption%3Dcom_content%26view%3Darticle%26id%3D402%3Awojna-polsko-niemiecka-1109-r%26catid%3D164%3Abitwy-wojny-i-kampanie%26Itemid%3D593" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 203–204.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=203%E2%80%93204"></cite> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> Wincenty Kadłubek w swej Kronice opisał bitwę na podstawie wzmianki Galla Anonima. Już pod koniec XIX w. polscy historycy uznawali podanie Kadłubka za niewiarygodne, co znalazło odzwierciedlenie m.in. [w:] <cite class="citation book">S. Orgelbranda encyklopedja powszechna. T. 12, Od Polska do Rohan. s. 406.</cite> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 139.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=139"></cite> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 207.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=207"></cite> </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> Uposażenie składało się prawdopodobnie z ziemi sieradzkiej. <cite class="citation book">P. Ksyk-Gąsiorowska: Zbigniew, [w:] S. Szczur, K. Ożóg (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny. s. 75.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zbigniew%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+S.+Szczur%2C+K.+O%C5%BC%C3%B3g+%28red.%29%2C%27%27+Piastowie.+Leksykon+biograficzny&rft.aulast=Ksyk-G%C4%85siorowska&rft.aufirst=P.&rft.pages=75"></cite> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 25.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=25"></cite> </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 39–40.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=39%E2%80%9340"></cite> </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 13, 46.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=13%2C+46"></cite> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 38.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=38"></cite> </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> Daty oślepienia Zbigniewa są sporne. Za rokiem 1110 opowiada się Kosmas w swojej <cite class="citation book">Kosmasa Kronika Czechów. T. III. Cz. XXXIV. s. 115.</cite>, za rokiem 1111 opowiadają się <cite class="citation book">L. Giesebrecht: Wendische Geschichte aus den Jahren 780-1182. s. 176.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wendische+Geschichte+aus+den+Jahren+780-1182&rft.aulast=Giesebrecht&rft.aufirst=L.&rft.pages=176"></cite><cite class="citation book">M. Gumblowicz: Zur Geschichte Polens im Mittelalter. Zwei kritische Untersuchunden über die Chronik Baldwin Gallus. Aus dem Nachlass des Verfassers herausgegeben. s. 94.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zur+Geschichte+Polens+im+Mittelalter.+Zwei+kritische+Untersuchunden+%C3%BCber+die+Chronik+Baldwin+Gallus.+Aus+dem+Nachlass+des+Verfassers+herausgegeben&rft.aulast=Gumblowicz&rft.aufirst=M.&rft.pages=94"></cite>, za rokiem 1112 opowiadają się <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 117.</cite>, <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 124, <cite class="citation book">T. Tyc: Zbigniew i Bolesław [w:] Arcybiskup Marcin i Gniezno. s. 23.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zbigniew+i+Boles%C5%82aw+%27%27%5Bw%3A%5D+%27%27+Arcybiskup+Marcin+i+Gniezno&rft.aulast=Tyc&rft.aufirst=T.&rft.pages=23"></cite>, za przełomem roku 1112/1113 – R. Grodecki, [w:] <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 28–29.</cite>, M. Plezia, [w:] <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 38.</cite> Patrz również: <cite class="citation web">B.B. Kozłowski B.B., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20120411063439/http://kalendarium.polska.pl/wydarzenia/article.htm?id=244408">Śmierć księcia Zbigniewa, oślepionego przez Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-09-02] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kalendarium.polska.pl/wydarzenia/article.htm?id=244408">adresu</a> 2012-04-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=B.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Amier%C4%87+ksi%C4%99cia+Zbigniewa%2C+o%C5%9Blepionego+przez+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=Koz%C5%82owski&rft_id=http%3A%2F%2Fkalendarium.polska.pl%2Fwydarzenia%2Farticle.htm%3Fid%3D244408" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> Za rokiem 1113: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 70–75. </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 144.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=144"></cite> </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <cite class="citation book">T. Tyc: Zbigniew i Bolesław [w:] Arcybiskup Marcin i Gniezno. s. 30–40.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zbigniew+i+Boles%C5%82aw+%27%27%5Bw%3A%5D+%27%27+Arcybiskup+Marcin+i+Gniezno&rft.aulast=Tyc&rft.aufirst=T.&rft.pages=30%E2%80%9340"></cite> </li> <li id="cite_note-Gall158-111"><a href="#cite_ref-Gall158_111-0">↑</a> <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. T. III. Cz. 25. s. 158.</cite> </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 145.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=145"></cite> Porównaj [z]: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 76–77. </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <cite class="citation book">Z. Dalewski: Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem. s. 183.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.aulast=Dalewski&rft.aufirst=Z.&rft.pages=183"></cite> </li> <li id="cite_note-Grodecki142-114"><a href="#cite_ref-Grodecki142_114-0">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 142.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=142"></cite> Według K. Maleczyńskiego do porozumienia z Kolomanem nie doszło. Świadczyć o tym miała późniejsza pielgrzymka Bolesława do grobu św. Wojciecha, liczne dary dla duchowieństwa oraz wybicie okolicznościowej monety. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 77. </li> <li id="cite_note-Gall161-115">↑ <a href="#cite_ref-Gall161_115-0">a</a> <a href="#cite_ref-Gall161_115-1">b</a> <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 161.</cite> </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> Podczas węgierskiej pielgrzymki, jak podaje Gall Anonim w swojej Kronice – (…) mimo że sprawował rządy nie nad jakimś księstwem, lecz nad wspaniałym królestwem (chodzi o Bolesława Krzywoustego) i że niepewny był pokoju, ze strony różnych wrogich chrześcijańskich i pogańskich ludów, to jednak powierzył siebie i swe królestwo w obronę potędze Bożej (…). Ten fragment, traktujący o oddaniu pod opiekę stolicy apostolskiej ziem przynależnych księciu (podobnie jak w regestrze <a href="/wiki/Dagome_iudex" title="Dagome iudex">Dagome iudex</a>), nie został zbadany przez mediewistów polskich. <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 159.</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński197577-117"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński197577_117-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 77. </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 501.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=501"></cite> Za tą datą śmierci Zbigniewa opowiadał się również B. Snoch. <cite class="citation book">B. Snoch: Protoplasta książąt śląskich. s. 13.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Protoplasta+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.aulast=Snoch&rft.aufirst=B.&rft.pages=13"></cite> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <cite class="citation book">S. Arnold: Historia Polski do połowy XV wieku. s. 29.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Polski+do+po%C5%82owy+XV+wieku&rft.aulast=Arnold&rft.aufirst=S.&rft.pages=29"></cite> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> Na Pomorzu Zachodnim, bogatym księstwem rządził Warcisław I, książę pomorski. Ujściem Odry, ziemiami dolnego Nadodrza i terenami zaodrzańskimi zainteresowani byli również margrabiowie niemieccy i Duńczycy, z czym musiał liczyć się Bolesław Krzywousty. <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 124. </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 143–144.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=143%E2%80%93144"></cite> </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> Z wywodu genealogicznego O. Balzera nad datą śmierci Zbysławy, wynika, że jej zgon nastąpił w latach 1109–1112. <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 121.</cite> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> Żoną Władysława była Rycheza, natomiast Ottona II Czarnego – Zofia, siostry Salomei z Bergu. <cite class="citation book">S. Trawkowski: Bolesław III Krzywousty [w:] A. Garlicki (red.) Poczet królów i książąt polskich. s. 80–89.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty+%27%27%5Bw%3A%5D+A.+Garlicki+%28red.%29%27%27+Poczet+kr%C3%B3l%C3%B3w+i+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+polskich&rft.aulast=Trawkowski&rft.aufirst=S.&rft.pages=80%E2%80%9389"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975141–142-124"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975141–142_124-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 141–142. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975158-125"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975158_125-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 158. </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> W 1116 odbyła się wielka wyprawa na Pomorze Wschodnie, inaczej Gdańskie. Bolesław odniósł w niej zwycięstwo, ale nie przyłączył tego obszaru do Polski. <cite class="citation book">A. Marzec: Bolesław III Krzywousty, [w:] S. Szczur, K. Ożóg (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny. s. 81.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+S.+Szczur%2C+K.+O%C5%BC%C3%B3g+%28red.%29%2C%27%27+Piastowie.+Leksykon+biograficzny&rft.aulast=Marzec&rft.aufirst=A.&rft.pages=81"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975146–147-127"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975146–147_127-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 146–147. </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> Rocznik kapituły krakowskiej pod rokiem 1117 informuje, że „wojewoda Skarbimir zbuntował się przeciw Bolesławowi i został oślepiony”. Za: <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 211.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=211"></cite> </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">↑</a> Za tym przemawiała hipoteza J. Dowiata. Za: <cite class="citation book">B. Snoch: Protoplasta książąt śląskich. s. 17.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Protoplasta+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.aulast=Snoch&rft.aufirst=B.&rft.pages=17"></cite> </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> Hipotezę tę przedstawił B. Snoch, [w:] <cite class="citation book">B. Snoch: Protoplasta książąt śląskich. s. 17.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Protoplasta+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.aulast=Snoch&rft.aufirst=B.&rft.pages=17"></cite> </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">↑</a> Tezę tę wysuwał K. Maleczyński. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 157–158. </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> Taką hipotezę przedstawił m.in. J. Bieniak. Za: <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 202.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=202"></cite> Porównaj [z]: <cite class="citation book">J. Bieniak: Polska elita polityczna XII wieku (Część II. Wróżda i zgoda), [w:] Kuczyński K. (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej. T. III. s. 51–52.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+elita+polityczna+XII+wieku+%28Cz%C4%99%C5%9B%C4%87+II.+Wr%C3%B3%C5%BCda+i+zgoda%29%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+Kuczy%C5%84ski+K.+%28red.%29%2C+%27%27+Spo%C5%82ecze%C5%84stwo+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=Bieniak&rft.aufirst=J.&rft.pages=51%E2%80%9352"></cite> Takie tłumaczenie tła buntu, w kontekście ustawy sukcesyjnej, jest jedynie przypuszczeniem, ze względu na brak materiałów źródłowych <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 127–128. Teza wysunięta przez J. Bieniaka została poddana krytyce przez M. Dworsatschka. <cite class="citation book">M. Dworsatschek: Władysław II Wygnaniec. s. 37.</cite> </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">↑</a> <cite class="citation book">B. Snoch: Protoplasta książąt śląskich. s. 17.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Protoplasta+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.aulast=Snoch&rft.aufirst=B.&rft.pages=17"></cite> </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 64.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=64"></cite> </li> <li id="cite_note-Maleczyński212-214-135">↑ <a href="#cite_ref-Maleczyński212-214_135-0">a</a> <a href="#cite_ref-Maleczyński212-214_135-1">b</a> <a href="#cite_ref-Maleczyński212-214_135-2">c</a> <a href="#cite_ref-Maleczyński212-214_135-3">d</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 212–214 <cite class="citation web">A.A. Jóźwik A.A., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160429172452/http://www.tyszowce.pl/ciekawe/">Grodzisko w Czermnie</a> [online] [dostęp 2010-02-26] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tyszowce.pl/ciekawe/">adresu</a> 2016-04-29]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Grodzisko+w+Czermnie&rft.aulast=J%C3%B3%C5%BAwik&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tyszowce.pl%2Fciekawe%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-Hipacki8-136">↑ <a href="#cite_ref-Hipacki8_136-0">a</a> <a href="#cite_ref-Hipacki8_136-1">b</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 2: Ипатiевская лѣтопись. s. 8.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=8"></cite> </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">↑</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 7: Лѣтопись по Воскресенскому списку. s. 24.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=24"></cite> </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">↑</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 1: Лаврентiевская и Троицкая лѣтописи. s. 128.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=128"></cite> </li> <li id="cite_note-Woskriesienskij25-139">↑ <a href="#cite_ref-Woskriesienskij25_139-0">a</a> <a href="#cite_ref-Woskriesienskij25_139-1">b</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 7: Лѣтопись по Воскресенскому списку. s. 25.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=25"></cite> </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">↑</a> Dziedzictwo Rościsławowiczów, zyskało polityczną odrębność pod koniec XI w. Na początku XII w. – książęta Wołodar i Wasylko walczyli o niezależność od Kijowa, wytrzymali nacisk połączonych sił wielkiego księcia kijowskiego Świętopełka Izasławicza i węgierskiego Kolomana, jednak utracili Wołyń, a Wasylko został pojmany i oślepiony. <cite class="citation book">J. Ochmański: Dzieje Rosji do roku 1861. s. 50.</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002125-141">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002125_141-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002125_141-1">b</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 125. </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">↑</a> <cite class="citation book">Jan Długosz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście</a>. T. I. s. 480–481, 501–504. [dostęp 2015-01-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jana+D%C5%82ugosza+kanonika+krakowskiego+Dziej%C3%B3w+polskich+ksi%C4%85g+dwana%C5%9Bcie&rft.aulast=D%C5%82ugosz&rft.aufirst=Jan&rft.pages=480%E2%80%93481%2C+501%E2%80%93504&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DMZRPAAAAcAAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 2: Ипатiевская лѣтопись. s. 9.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=9"></cite> </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">↑</a> Za tą datą opowiada się m.in. J. Spors, [w:] <cite class="citation book">J. Spors: Studia nad wczesnośredniowiecznymi dziejami Pomorza Zachodniego XII-połowa XIII w. s. 119.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Studia+nad+wczesno%C5%9Bredniowiecznymi+dziejami+Pomorza+Zachodniego+XII-po%C5%82owa+XIII+w&rft.aulast=Spors&rft.aufirst=J.&rft.pages=119"></cite> </li> <li id="cite_note-Rymar-145"><a href="#cite_ref-Rymar_145-0">↑</a> <cite class="citation book">E. Rymar: Rodowód książąt pomorskich. s. 98.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+pomorskich&rft.aulast=Rymar&rft.aufirst=E.&rft.pages=98"></cite> </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">↑</a> <cite class="citation book">I. Ihnatowicz A. Mączak, B. Zientara: Społeczeństwo polskie od X do XX wieku. s. 55–56.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spo%C5%82ecze%C5%84stwo+polskie+od+X+do+XX+wieku&rft.aulast=A.+M%C4%85czak%2C+B.+Zientara&rft.aufirst=I.+Ihnatowicz&rft.pages=55%E2%80%9356"></cite> </li> <li id="cite_note-Baranowska40-42-147">↑ <a href="#cite_ref-Baranowska40-42_147-0">a</a> <a href="#cite_ref-Baranowska40-42_147-1">b</a> <a href="#cite_ref-Baranowska40-42_147-2">c</a> <a href="#cite_ref-Baranowska40-42_147-3">d</a> <a href="#cite_ref-Baranowska40-42_147-4">e</a> <cite class="citation book">O. Baranowska: Pomorze Zachodnie – moja mała ojczyzna. s. 40–42.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pomorze+Zachodnie+%E2%80%93+moja+ma%C5%82a+ojczyzna&rft.aulast=Baranowska&rft.aufirst=O.&rft.pages=40%E2%80%9342"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975154-148"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975154_148-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 154. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975155-149"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975155_149-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 155. </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 144–145.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=144%E2%80%93145"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200139-151">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200139_151-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200139_151-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200139_151-2">c</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 39. </li> <li id="cite_note-Szymański-152">↑ <a href="#cite_ref-Szymański_152-0">a</a> <a href="#cite_ref-Szymański_152-1">b</a> <a href="#cite_ref-Szymański_152-2">c</a> <cite class="citation book">J.W. Szymański: Książęcy ród Gryfitów. s. 381.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99cy+r%C3%B3d+Gryfit%C3%B3w&rft.aulast=Szyma%C5%84ski&rft.aufirst=J.W.&rft.pages=381"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975155–156-153"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975155–156_153-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 155–156. </li> <li id="cite_note-Grodecki145-154"><a href="#cite_ref-Grodecki145_154-0">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 145.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=145"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200134–35-155"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200134–35_155-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 34–35. </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200138-156"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200138_156-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 38. </li> <li id="cite_note-MlodszaEuropa35-157">↑ <a href="#cite_ref-MlodszaEuropa35_157-0">a</a> <a href="#cite_ref-MlodszaEuropa35_157-1">b</a> <cite class="citation book">J. Kłoczowski: Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza. s. 35.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C5%82odsza+Europa.+Europa+%C5%9Arodkowo-Wschodnia+w+kr%C4%99gu+cywilizacji+chrze%C5%9Bcija%C5%84skiej+%C5%9Bredniowiecza&rft.aulast=K%C5%82oczowski&rft.aufirst=J.&rft.pages=35"></cite> </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">↑</a> Według źródeł Otton schrystianizował jeszcze m.in. Garz nad Odrą, Niekładz, Kłodkowo (łac. Clodonę), Kołobrzeg i Białogard. Za: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 176. </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">↑</a> <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 64.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=64"></cite> <cite class="citation book">J. Krzyżaniakowa: Rola kulturalna Piastów w Wielkopolsce [w:] R. Heck (red.), Piastowie w dziejach Polski. s. 181.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rola+kulturalna+Piast%C3%B3w+w+Wielkopolsce+%27%27%5Bw%3A%5D+R.+Heck+%28red.%29%27%27%2C+Piastowie+w+dziejach+Polski&rft.aulast=Krzy%C5%BCaniakowa&rft.aufirst=J.&rft.pages=181"></cite> </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 147.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=147"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200152–54-161"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200152–54_161-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 52–54. </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">↑</a> O polsko-duńskiej wyprawie na wyspy Wolin i Uznam wspominał Saxo Grammaticus. <cite class="citation book">E. Rymar: Rodowód książąt pomorskich. s. 98.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+pomorskich&rft.aulast=Rymar&rft.aufirst=E.&rft.pages=98"></cite> </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 148–149.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=148%E2%80%93149"></cite> </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">↑</a> 14 października 1140 papież Innocenty II w swej bulli zatwierdził Wojciecha na biskupa niekanonicznego w Wolinie. Biskupstwo zostało erygowane w 1124 w Wolinie przez Warcisława I i Ottona z Bambergu. <cite class="citation book">E. Rymar: Rodowód książąt pomorskich. s. 102–103.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+pomorskich&rft.aulast=Rymar&rft.aufirst=E.&rft.pages=102%E2%80%93103"></cite> </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">↑</a> Arcybiskup Norbert starał się o przejęcie biskupstwa poznańskiego i wcielenie go pod zwierzchnictwo arcybiskupstwa magdeburskiego. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 301. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975303-166"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975303_166-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 303. </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">↑</a> <cite class="citation book">Ph. Jaffé: Regesta pontificum Romanorum ab condita Ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII. Cz. I. s. 860, nr 7629.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Regesta+pontificum+Romanorum+ab+condita+Ecclesia+ad+annum+post+Christum+natum+MCXCVIII&rft.aulast=Jaff%C3%A9&rft.aufirst=Ph.&rft.pages=860%2C+nr+7629"></cite> Tekst bulli Sacrosancta Romana opublikowany został, [w:] <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=20061&dirids=1">Codex diplomaticus majoris Polonia, T. 1, nr 6</a>. [dostęp 2009-12-16]. (<abbr title="Treść w języku łacińskim (Latina)">łac.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975303–304-168"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975303–304_168-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 303–304. </li> <li id="cite_note-169"><a href="#cite_ref-169">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 151–153.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=151%E2%80%93153"></cite> </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a> <cite class="citation book nourl">StanisławS. Szczur StanisławS., Historia Polski. Średniowiecze, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308032737" title="Specjalna:Książki/8308032737">ISBN 83-08-03273-7</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/830373090">830373090</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.aufirst=Stanis%C5%82aw&rft.aulast=Szczur&rft.date=2002&rft.isbn=83-08-03273-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Polski.+%C5%9Aredniowiecze&rft.pub=Wydawnictwo+Literackie&rft_id=info%3Aoclcnum%2F830373090" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">↑</a> <cite class="citation book">E. Kosiarz: Wojny na Bałtyku X-XIX w. s. 38.</cite> </li> <li id="cite_note-Czaplinski138-172">↑ <a href="#cite_ref-Czaplinski138_172-0">a</a> <a href="#cite_ref-Czaplinski138_172-1">b</a> <a href="#cite_ref-Czaplinski138_172-2">c</a> <cite class="citation book">W. Czapliński A. Galos, W. Korta: Historia Niemiec. s. 138.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Niemiec&rft.aulast=A.+Galos%2C+W.+Korta&rft.aufirst=W.+Czapli%C5%84ski&rft.pages=138"></cite> </li> <li id="cite_note-173"><a href="#cite_ref-173">↑</a> <cite class="citation book">W. Czapliński A. Galos, W. Korta: Historia Niemiec. s. 137.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Niemiec&rft.aulast=A.+Galos%2C+W.+Korta&rft.aufirst=W.+Czapli%C5%84ski&rft.pages=137"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200168-174"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200168_174-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 68. </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200169-175"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200169_175-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 69. </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200170-176">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200170_176-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200170_176-1">b</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 70. </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">↑</a> Hipotezę o złożeniu hołdu z ziem polskich podważa K. Maleczyński, wskazując na utrzymanie suwerenności Polski przez Bolesława Krzywoustego. Roczniki magdeburskie, które podały tę informację, przepisując notkę z roku 1113 (Zjazd w Merseburgu), uważa za niewiarygodne. Podaje przy tym, że inne ówczesne źródła niemieckie i czeskie nie wzmiankują o tym fakcie. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 239–246 Z kolei S. Szczur, powołując się na Roczniki magdeburskie, wskazuje, że książę Polski uznał zwierzchność cesarza nie tylko z Pomorza Zachodniego i Rugii, lecz także nad ziemiami polskimi. <cite class="citation book">S. Szczur: Historia Polski. Średniowiecze. s. 126.</cite> </li> <li id="cite_note-178"><a href="#cite_ref-178">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 152.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=152"></cite> </li> <li id="cite_note-179"><a href="#cite_ref-179">↑</a> Autentyczność znanego dziś egzemplarza tej bulli jest kwestionowana. Według Maleczyńskiego zachowana bulla jest falsyfikatem sporządzonym po 1139. K. Maleczyński uważa, że 7 lipca 1136 kancelaria papieska wystawiła rzeczywiście dla arcybiskupstwa gnieźnieńskiego jakiś przywilej, o czym świadczą nie tylko imiona kardynałów podpisanych na bulli, ale i fakt, iż bulla opatrzona była pierwotnie pieczęcią ołowianą Innocentego II. Dokument ten jednak później poszerzano w kancelarii gnieźnieńskiej o nowe dobra kościelne, jako zabezpieczenie przed zachłannością osób świeckich, stąd obecny tekst może nawet znacznie odbiegać od oryginału z 1136 r. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 309–310, 311 Porównaj [z]: <cite class="citation book">K. Maleczyński: W kwestii autentyczności bulli gnieźnieńskiej z r. 1136.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=W+kwestii+autentyczno%C5%9Bci+bulli+gnie%C5%BAnie%C5%84skiej+z+r.+1136&rft.aulast=Maleczy%C5%84ski&rft.aufirst=K."></cite> Brak numerów stron w książce, przedruk, [w:] <cite class="citation book">K. Maleczyński: Studia nad dokumentem polskim. s. 170–188.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Studia+nad+dokumentem+polskim&rft.aulast=Maleczy%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=170%E2%80%93188"></cite> Autentyczności bulli bronił z kolei <cite class="citation book">H. Łowmiański: Początki Polski: polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV. T. VI. Cz. 1. s. 337–343.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pocz%C4%85tki+Polski%3A+polityczne+i+spo%C5%82eczne+procesy+kszta%C5%82towania+si%C4%99+narodu+do+pocz%C4%85tku+wieku+XIV&rft.aulast=%C5%81owmia%C5%84ski&rft.aufirst=H.&rft.pages=337%E2%80%93343"></cite>; tam również podsumowanie literatury z lat 1937–1975. </li> <li id="cite_note-180"><a href="#cite_ref-180">↑</a> <cite class="citation book">Ph. Jaffé: Regesta pontificum Romanorum ab condita Ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII. Cz. I. s. 872, nr 7785.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Regesta+pontificum+Romanorum+ab+condita+Ecclesia+ad+annum+post+Christum+natum+MCXCVIII&rft.aulast=Jaff%C3%A9&rft.aufirst=Ph.&rft.pages=872%2C+nr+7785"></cite> Tekst bulli Ex commisso nobis a Deo opublikowany został, [w:] <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=20061&dirids=1">Codex diplomaticus majoris Polonia, T. 1, nr 7</a>. [dostęp 2009-12-16]. (<abbr title="Treść w języku łacińskim (Latina)">łac.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200171-181"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200171_181-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 71. </li> <li id="cite_note-182"><a href="#cite_ref-182">↑</a> Równocześnie upadł plan powołania 2 diecezji pomorskich. <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 152.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=152"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002127-183">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002127_183-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002127_183-1">b</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 127. </li> <li id="cite_note-184"><a href="#cite_ref-184">↑</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 154.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=154"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFabiańczyk200174-185"><a href="#cite_ref-CITEREFFabiańczyk200174_185-0">↑</a> <a href="#CITEREFFabiańczyk2001">Fabiańczyk 2001 ↓</a>, s. 74. </li> <li id="cite_note-186"><a href="#cite_ref-186">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 187–188.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=187%E2%80%93188"></cite> </li> <li id="cite_note-187"><a href="#cite_ref-187">↑</a> Szeroka dyskusja naukowa nad śmiercią Zbysławy została przedstawiona w pracy K. Kollingera. Większość badaczy opowiadało się za jej śmiercią w 1114. Patrz, [w:] <cite class="citation web">K.K. Kollinger K.K., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110928100250/http://www.history.org.ua/JournALL/ruthenica/7/3.pdf">Ruskie posiłki dla Bolesława III Krzywoustego w 1109, śmierć Zbysławy i trwałość sojuszu polsko-ruskiego w latach 1102–1114</a> [online], s. 42–46 [dostęp 2009-09-13] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.org.ua/JournALL/ruthenica/7/3.pdf">adresu</a> 2011-09-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=K.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ruskie+posi%C5%82ki+dla+Boles%C5%82awa+III+Krzywoustego+w+1109%2C+%C5%9Bmier%C4%87+Zbys%C5%82awy+i+trwa%C5%82o%C5%9B%C4%87+sojuszu+polsko-ruskiego+w+latach+1102%E2%80%931114&rft.aulast=Kollinger&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.history.org.ua%2FJournALL%2Fruthenica%2F7%2F3.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-188"><a href="#cite_ref-188">↑</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 121.</cite> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 189.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=189"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975312-189"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975312_189-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 312. </li> <li id="cite_note-190"><a href="#cite_ref-190">↑</a> O. Balzer wskazuje, że małżeństwo z Salomeą zostało zawarte najpóźniej w 1113. <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 122–123.</cite>, K. Maleczyński natomiast, że mariaż ten nastąpił na przełomie marca/lipca 1115. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 313 K. Jasiński opowiada się za J. Bieniakiem, który wskazuje, że zaślubiny Bolesława z Salomeą nastąpiły w pierwszych dwóch miesiącach 1115. <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 190–191.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=190%E2%80%93191"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975313–314-191"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975313–314_191-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 313–314. </li> <li id="cite_note-Balzer122-123-192"><a href="#cite_ref-Balzer122-123_192-0">↑</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Bolesław III Krzywousty. s. 122–123.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty&rft.aulast=Balzer&rft.aufirst=O.&rft.pages=122%E2%80%93123"></cite> </li> <li id="cite_note-193"><a href="#cite_ref-193">↑</a> <cite class="citation book">P. Jasienica: Polska Piastów. s. 127.</cite> <cite class="citation book">A. Marzec: Bolesław III Krzywousty, [w:] S. Szczur, K. Ożóg (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny. s. 84.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+S.+Szczur%2C+K.+O%C5%BC%C3%B3g+%28red.%29%2C%27%27+Piastowie.+Leksykon+biograficzny&rft.aulast=Marzec&rft.aufirst=A.&rft.pages=84"></cite> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 132. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975314-194"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975314_194-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 314. </li> <li id="cite_note-195"><a href="#cite_ref-195">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód Piastów śląskich. Cz. I. s. 57–58.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+Piast%C3%B3w+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=57%E2%80%9358"></cite> </li> <li id="cite_note-196"><a href="#cite_ref-196">↑</a> Latopis hipacki, jedyne źródło mówiące o niej, nie podaje jej imienia. W literaturze popularnonaukowej pojawia się stwierdzenie, że prawdopodobnie nosiła imię Judyta. Patrz, [w:] <cite class="citation book">J. Żylińska: Piastówny i żony Piastów. s. 99, 113.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Piast%C3%B3wny+i+%C5%BCony+Piast%C3%B3w&rft.aulast=%C5%BByli%C5%84ska&rft.aufirst=J.&rft.pages=99%2C+113"></cite> M. Spórna i P. Wierzbicki wskazują, że z tego związku pochodziła nieznana z imienia córka. <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 501–502.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=501%E2%80%93502"></cite> </li> <li id="cite_note-197"><a href="#cite_ref-197">↑</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 2: Ипатiевская лѣтопись. s. 10.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=10"></cite> </li> <li id="cite_note-198"><a href="#cite_ref-198">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 207.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=207"></cite> </li> <li id="cite_note-199"><a href="#cite_ref-199">↑</a> Taką hipotezę wysunął J. Bieniak, a skłaniał się ku niej K. Jasiński. Patrz, [w:] <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 207.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=207"></cite> </li> <li id="cite_note-200"><a href="#cite_ref-200">↑</a> <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. T. II. Cz. 40. s. 108.</cite> </li> <li id="cite_note-201"><a href="#cite_ref-201">↑</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 135–136.</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975315–316-202">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975315–316_202-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975315–316_202-1">b</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 315–316. </li> <li id="cite_note-autonazwa2-203">↑ <a href="#cite_ref-autonazwa2_203-0">a</a> <a href="#cite_ref-autonazwa2_203-1">b</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 209.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=209"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975316-204">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975316_204-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975316_204-1">b</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 316. </li> <li id="cite_note-205"><a href="#cite_ref-205">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 211, 214.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=211%2C+214"></cite> </li> <li id="cite_note-206"><a href="#cite_ref-206">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 217–218.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=217%E2%80%93218"></cite> O. Balzer (Genealogia Piastów, wyd. 2, Kraków 2005, s. 270) datuje datę urodzin najpóźniej na 1118. </li> <li id="cite_note-207"><a href="#cite_ref-207">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 217–218.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=217%E2%80%93218"></cite> </li> <li id="cite_note-208"><a href="#cite_ref-208">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 222.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=222"></cite> </li> <li id="cite_note-209"><a href="#cite_ref-209">↑</a> <cite class="citation book">Jan Długosz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście</a>. T. I. s. 480. [dostęp 2015-01-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jana+D%C5%82ugosza+kanonika+krakowskiego+Dziej%C3%B3w+polskich+ksi%C4%85g+dwana%C5%9Bcie&rft.aulast=D%C5%82ugosz&rft.aufirst=Jan&rft.pages=480&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DMZRPAAAAcAAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-210"><a href="#cite_ref-210">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 224–228.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=224%E2%80%93228"></cite> </li> <li id="cite_note-211"><a href="#cite_ref-211">↑</a> <cite class="citation book">Полное собранiе русскихъ лѣтописей. T. 2: Ипатiевская лѣтопись. s. 14.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BDi%D0%B5+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%D1%8A+%D0%BB%D1%A3%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%B9&rft.pages=14"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975317-212">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975317_212-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975317_212-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975317_212-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975317_212-3">d</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 317. </li> <li id="cite_note-213"><a href="#cite_ref-213">↑</a> <cite class="citation book">Jan Długosz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście</a>. T. I. s. 490–491. [dostęp 2015-01-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jana+D%C5%82ugosza+kanonika+krakowskiego+Dziej%C3%B3w+polskich+ksi%C4%85g+dwana%C5%9Bcie&rft.aulast=D%C5%82ugosz&rft.aufirst=Jan&rft.pages=490%E2%80%93491&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DMZRPAAAAcAAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-214"><a href="#cite_ref-214">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 234–235.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=234%E2%80%93235"></cite> </li> <li id="cite_note-215"><a href="#cite_ref-215">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 246.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=246"></cite> </li> <li id="cite_note-216"><a href="#cite_ref-216">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 248–249.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=248%E2%80%93249"></cite> </li> <li id="cite_note-217"><a href="#cite_ref-217">↑</a> <cite class="citation book">Jan Długosz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście</a>. T. I. s. 500, 517. [dostęp 2015-01-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jana+D%C5%82ugosza+kanonika+krakowskiego+Dziej%C3%B3w+polskich+ksi%C4%85g+dwana%C5%9Bcie&rft.aulast=D%C5%82ugosz&rft.aufirst=Jan&rft.pages=500%2C+517&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DMZRPAAAAcAAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975334-218"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975334_218-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 334. </li> <li id="cite_note-219"><a href="#cite_ref-219">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 251–253.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=251%E2%80%93253"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975318-220">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975318_220-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975318_220-1">b</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 318. </li> <li id="cite_note-221"><a href="#cite_ref-221">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 255–258.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=255%E2%80%93258"></cite> </li> <li id="cite_note-222"><a href="#cite_ref-222">↑</a> K. Maleczyński podaje, że została zaręczona z Jarosławem Wsiewołodowiczem. Patrz, [w:] <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 318. </li> <li id="cite_note-223"><a href="#cite_ref-223">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 261–263.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=261%E2%80%93263"></cite> </li> <li id="cite_note-224"><a href="#cite_ref-224">↑</a> <cite class="citation book">D. Dąbrowski: Genealogia Mścisławowiczów. s. 225–228.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Genealogia+M%C5%9Bcis%C5%82awowicz%C3%B3w&rft.aulast=D%C4%85browski&rft.aufirst=D.&rft.pages=225%E2%80%93228"></cite> </li> <li id="cite_note-225"><a href="#cite_ref-225">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 265.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=265"></cite> </li> <li id="cite_note-226"><a href="#cite_ref-226">↑</a> <cite class="citation book">O. Balzer: Genealogia Piastów. s. 123,138–143,152–153.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Genealogia+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Balzer&rft.aufirst=O.&rft.pages=123%2C138%E2%80%93143%2C152%E2%80%93153"></cite> </li> <li id="cite_note-227"><a href="#cite_ref-227">↑</a> Opowiadają się za tym: S. Kętrzyński, K. Maleczyński i G. Labuda. Za: <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 208.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=208"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975315-228"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975315_228-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 315. </li> <li id="cite_note-229"><a href="#cite_ref-229">↑</a> Pogląd taki sformułował J. Bieniak. Wykazał także, że Zofia i biskup Mateusz pochodzili z rodu Leszczyców. Za: <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 223.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=223"></cite> </li> <li id="cite_note-230"><a href="#cite_ref-230">↑</a> K. Maleczyński zaznacza, że nie sposób rozstrzygnąć tej kwestii. Rocznik świętokrzyski dawny notuje śmierć Zofii pod datą 10 października 1136, zaś nekrolog zwiefalteński z rękopisu z Cividale wspomina jej śmierć pod dniem 11 października 1136, tytułując ją księżniczką polską. Zofia więc mogła być córką Krzywoustego lub jedną z jego powinowatych. <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 316. </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002128-231">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002128_231-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002128_231-1">b</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 128. </li> <li id="cite_note-232"><a href="#cite_ref-232">↑</a> <cite class="citation book">G. Labuda: Testament Bolesława Krzywoustego [w:] Horst A. (red.), Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata. s. 178.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+%27%27%5Bw%3A%5D+Horst+A.+%28red.%29%2C+%27%27+Opuscula+Casimiro+Tymieniecki+septuagenario+dedicata&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=178"></cite> <cite class="citation book">J. Bieniak: Polska elita polityczna XII wieku (Część II. Wróżda i zgoda), [w:] Kuczyński K. (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej. T. III. s. 52.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+elita+polityczna+XII+wieku+%28Cz%C4%99%C5%9B%C4%87+II.+Wr%C3%B3%C5%BCda+i+zgoda%29%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+Kuczy%C5%84ski+K.+%28red.%29%2C%27%27+Spo%C5%82ecze%C5%84stwo+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=Bieniak&rft.aufirst=J.&rft.pages=52"></cite> </li> <li id="cite_note-233"><a href="#cite_ref-233">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 127 Według J. Bieniaka, testament Krzywoustego został sporządzony podczas świąt bożonarodzeniowych w 1117. <cite class="citation book">J. Bieniak: Polska elita polityczna XII wieku (Część II. Wróżda i zgoda), [w:] Kuczyński K. (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej. T. III. s. 51–52.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+elita+polityczna+XII+wieku+%28Cz%C4%99%C5%9B%C4%87+II.+Wr%C3%B3%C5%BCda+i+zgoda%29%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+Kuczy%C5%84ski+K.+%28red.%29%2C%27%27+Spo%C5%82ecze%C5%84stwo+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=Bieniak&rft.aufirst=J.&rft.pages=51%E2%80%9352"></cite> Teza wysunięta przez J. Bieniaka została poddana krytyce przez M. Dworsatschka. <cite class="citation book">M. Dworsatschek: Władysław II Wygnaniec. s. 37.</cite> </li> <li id="cite_note-234"><a href="#cite_ref-234">↑</a> Za: <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 302 Zniesienie senioratu nastąpiło podczas zjazdu łęczyckiego w 1180. Dzielnica małopolska została dziedziczną Kazimierza II. <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 183.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=183"></cite> Uchwały wiecu zostały potwierdzone przez papieża Aleksandra III – 28 marca 1181. <cite class="citation book">A. Bielowski (red.): <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=9073">Monumenta Poloniae Historica</a>. T. II. s. 401.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Monumenta+Poloniae+Historica&rft.aulast=Bielowski+%28red.%29&rft.aufirst=A.&rft.pages=401&rft_id=http%3A%2F%2Fkpbc.umk.pl%2Fdlibra%2Fpublication%3Fid%3D9073"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> Porównaj przyp. 1, s. 401. </li> <li id="cite_note-Śmiech-235">↑ <a href="#cite_ref-Śmiech_235-0">a</a> <a href="#cite_ref-Śmiech_235-1">b</a> <cite class="citation web">A.A. Śmiech A.A., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jednodniowka.pl/readarticle.php?article_id=68">Testament Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-08-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=%C5%9Amiech&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jednodniowka.pl%2Freadarticle.php%3Farticle_id%3D68" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-236"><a href="#cite_ref-236">↑</a> <cite class="citation journal">E. Rymar. Primogenitura zasadą regulującą następstwo w pryncypat w ustawie sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”. 1 (48), s. 10–15, 1993.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Primogenitura+zasad%C4%85+reguluj%C4%85c%C4%85+nast%C4%99pstwo+w+pryncypat+w+ustawie+sukcesyjnej+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.jtitle=%C5%9Al%C4%85ski+Kwartalnik+Historyczny+Sob%C3%B3tka&rft.date=1993&rft.volume=1&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=E.+Rymar&rft.pages=10%E2%80%9315">  </li> <li id="cite_note-237"><a href="#cite_ref-237">↑</a> Kwestii zasady pryncypatu-senioratu oraz primogenitury po śmierci Krzywoustego dotyczy publikacja A. Śmiecha, Testament Bolesława Krzywoustego. W rozdz. Statut o sukcesji władzy w Polsce autor przedstawił poglądy polskiej mediewistyki. <cite class="citation web">A.A. Śmiech A.A., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jednodniowka.pl/readarticle.php?article_id=68">Testament Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-08-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=%C5%9Amiech&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jednodniowka.pl%2Freadarticle.php%3Farticle_id%3D68" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> Zobacz również, [w:] <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 128. </li> <li id="cite_note-238"><a href="#cite_ref-238">↑</a> M. Kantecki dowodził, że Bolesław określił dziedziczność tronu pryncypackiego. Pogląd ten poparł W. Kętrzyński. Wywody M. Kanteckiego spotkały się z krytyką współczesnej mediewistyki. <cite class="citation journal">E. Rymar. Primogenitura zasadą regulującą następstwo w pryncypat w ustawie sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”. 1 (48), s. 4–5, 1993.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Primogenitura+zasad%C4%85+reguluj%C4%85c%C4%85+nast%C4%99pstwo+w+pryncypat+w+ustawie+sukcesyjnej+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.jtitle=%C5%9Al%C4%85ski+Kwartalnik+Historyczny+Sob%C3%B3tka&rft.date=1993&rft.volume=1&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=E.+Rymar&rft.pages=4%E2%80%935">  </li> <li id="cite_note-239"><a href="#cite_ref-239">↑</a> <cite class="citation book">P. Jasienica: Polska Piastów. s. 127.</cite> </li> <li id="cite_note-240"><a href="#cite_ref-240">↑</a> Współczesne badania mediewistyczne dowodzą, że ziemie: sieradzka i łęczycka nie wchodziły w obręb terytorialny dzielnicy senioralnej. <cite class="citation web">A.A. Śmiech A.A., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jednodniowka.pl/readarticle.php?article_id=68">Testament Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-08-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=%C5%9Amiech&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jednodniowka.pl%2Freadarticle.php%3Farticle_id%3D68" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-241"><a href="#cite_ref-241">↑</a> <cite class="citation book">A. Marzec: Bolesław III Krzywousty, [w:] S. Szczur, K. Ożóg (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny. s. 84.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+S.+Szczur%2C+K.+O%C5%BC%C3%B3g+%28red.%29%2C%27%27+Piastowie.+Leksykon+biograficzny&rft.aulast=Marzec&rft.aufirst=A.&rft.pages=84"></cite> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 328. </li> <li id="cite_note-242"><a href="#cite_ref-242">↑</a> <cite class="citation book">Magdalena Biniaś-Szkopek: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5978/6/Binia%C5%9B-Szkopek.pdf">Bolesław IV Kędzierzawy – książę Mazowsza i princeps</a>. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2009, s. 39–44. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788371776038" title="Specjalna:Książki/9788371776038">ISBN 978-83-7177-603-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+IV+K%C4%99dzierzawy+%E2%80%93+ksi%C4%85%C5%BC%C4%99+Mazowsza+i+princeps&rft.au=Magdalena+Binia%C5%9B-Szkopek&rft.pub=Wydawnictwo+Pozna%C5%84skie&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=39%E2%80%9344&rft.isbn=978-83-7177-603-8&rft_id=https%3A%2F%2Frepozytorium.amu.edu.pl%2Fbitstream%2F10593%2F5978%2F6%2FBinia%25C5%259B-Szkopek.pdf"></cite> </li> <li id="cite_note-Grodecki155-243">↑ <a href="#cite_ref-Grodecki155_243-0">a</a> <a href="#cite_ref-Grodecki155_243-1">b</a> <a href="#cite_ref-Grodecki155_243-2">c</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 155.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=155"></cite> </li> <li id="cite_note-244"><a href="#cite_ref-244">↑</a> <cite class="citation book">G. Labuda: Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii. s. 18.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Korona+i+infu%C5%82a.+Od+monarchii+do+poliarchii&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=18"></cite> </li> <li id="cite_note-245"><a href="#cite_ref-245">↑</a> G. Labuda dowiódł, że Bolesław ustanowił pryncypat, który mieli obejmować kolejno synowie, według starszeństwa, wraz z dzielnicą senioralną. <cite class="citation book">G. Labuda: Testament Bolesława Krzywoustego [w:] Horst A. (red.), Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata. s. 193.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+%27%27%5Bw%3A%5D+Horst+A.+%28red.%29%2C%27%27+Opuscula+Casimiro+Tymieniecki+septuagenario+dedicata&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=193"></cite> </li> <li id="cite_note-246"><a href="#cite_ref-246">↑</a> <cite class="citation book">Magdalena Biniaś-Szkopek: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5978/6/Binia%C5%9B-Szkopek.pdf">Bolesław IV Kędzierzawy – książę Mazowsza i princeps</a>. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2009, s. 38–45. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788371776038" title="Specjalna:Książki/9788371776038">ISBN 978-83-7177-603-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+IV+K%C4%99dzierzawy+%E2%80%93+ksi%C4%85%C5%BC%C4%99+Mazowsza+i+princeps&rft.au=Magdalena+Binia%C5%9B-Szkopek&rft.pub=Wydawnictwo+Pozna%C5%84skie&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=38%E2%80%9345&rft.isbn=978-83-7177-603-8&rft_id=https%3A%2F%2Frepozytorium.amu.edu.pl%2Fbitstream%2F10593%2F5978%2F6%2FBinia%25C5%259B-Szkopek.pdf"></cite> </li> <li id="cite_note-247"><a href="#cite_ref-247">↑</a> Według dzisiejszych poglądów mediewistycznych Henryk dzielnicę tę miał otrzymać dopiero w 1146. <cite class="citation web">A.A. Śmiech A.A., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jednodniowka.pl/readarticle.php?article_id=68">Testament Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-08-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=%C5%9Amiech&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jednodniowka.pl%2Freadarticle.php%3Farticle_id%3D68" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> G. Labuda uważał, że Bolesław podzielił państwo między trzech, a nie czterech synów: Władysława II, Bolesława Kędzierzawego i Mieszka III. <cite class="citation book">G. Labuda: Testament Bolesława Krzywoustego [w:] Horst A. (red.), Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata. s. 193.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+%27%27%5Bw%3A%5D+Horst+A.+%28red.%29%2C+%27%27+Opuscula+Casimiro+Tymieniecki+septuagenario+dedicata&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=193"></cite> </li> <li id="cite_note-248"><a href="#cite_ref-248">↑</a> Za: <cite class="citation journal">K. Buczek. Jeszcze o testamencie Bolesława Krzywoustego. „Przegląd Historyczny”. , nr 60. s. 621–639.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Jeszcze+o+testamencie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.jtitle=Przegl%C4%85d+Historyczny&rft.aulast=Buczek&rft.aufirst=K.&rft.pages=621%E2%80%93639">  <cite class="citation book">G. Labuda: Testament Bolesława Krzywoustego, [w:] Horst A. (red.), Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata. s. 193.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Testament+Boles%C5%82awa+Krzywoustego%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+Horst+A.+%28red.%29%2C+%27%27+Opuscula+Casimiro+Tymieniecki+septuagenario+dedicata&rft.aulast=Labuda&rft.aufirst=G.&rft.pages=193"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002132-249"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002132_249-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 132. </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002130-250"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002130_250-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 130. </li> <li id="cite_note-251"><a href="#cite_ref-251">↑</a> Z tym poglądem nie zgadzał się E. Rymar. Zob. [w:] <cite class="citation journal">E. Rymar. Primogenitura zasadą regulującą następstwo w pryncypat w ustawie sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”. 1 (48), s. 9–10, 1993.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Primogenitura+zasad%C4%85+reguluj%C4%85c%C4%85+nast%C4%99pstwo+w+pryncypat+w+ustawie+sukcesyjnej+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.jtitle=%C5%9Al%C4%85ski+Kwartalnik+Historyczny+Sob%C3%B3tka&rft.date=1993&rft.volume=1&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=E.+Rymar&rft.pages=9%E2%80%9310">  </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002131-252"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002131_252-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 131. </li> <li id="cite_note-Zientara90-253"><a href="#cite_ref-Zientara90_253-0">↑</a> <cite class="citation book">B. Zientara: Władysław II Wygnaniec, [w:] Poczet królów i książąt polskich. s. 90.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=W%C5%82adys%C5%82aw+II+Wygnaniec%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+%27%27+Poczet+kr%C3%B3l%C3%B3w+i+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+polskich&rft.aulast=Zientara&rft.aufirst=B.&rft.pages=90"></cite> </li> <li id="cite_note-254"><a href="#cite_ref-254">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181015202842/http://www.bridgemanimages.com/fr/asset/451724/french-school-13th-century/ms-sloane-2435-f-85-cleric-knight-and-workman-representing-the-three-classes-illustration-from-li-livres-dou-sante-vellum">Cleric, Knight and Workman Li Livres dou Santé France, late 13th century Sloane 2435, f.85</a> [online] [dostęp 2018-10-15] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bridgemanimages.com/fr/asset/451724/french-school-13th-century/ms-sloane-2435-f-85-cleric-knight-and-workman-representing-the-three-classes-illustration-from-li-livres-dou-sante-vellum">adresu</a> 2018-10-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Cleric%2C+Knight+and+Workman+Li+Livres+dou+Sant%C3%A9+France%2C+late+13th+century+Sloane+2435%2C+f.85&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bridgemanimages.com%2Ffr%2Fasset%2F451724%2Ffrench-school-13th-century%2Fms-sloane-2435-f-85-cleric-knight-and-workman-representing-the-three-classes-illustration-from-li-livres-dou-sante-vellum" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-255"><a href="#cite_ref-255">↑</a> Podział w obrębie prowincji na kasztelanie i opola, mniejsze jednostki terytorialne, przedstawił R. Grodecki. <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 199.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=199"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002150-256">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002150_256-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002150_256-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002150_256-2">c</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 150. </li> <li id="cite_note-Topolski141-257">↑ <a href="#cite_ref-Topolski141_257-0">a</a> <a href="#cite_ref-Topolski141_257-1">b</a> <a href="#cite_ref-Topolski141_257-2">c</a> <a href="#cite_ref-Topolski141_257-3">d</a> <cite class="citation book">J. Topolski (red.): Dzieje Polski do roku 1501. s. 141–142.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+do+roku+1501&rft.aulast=Topolski+%28red.%29&rft.aufirst=J.&rft.pages=141%E2%80%93142"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002151-258">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002151_258-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002151_258-1">b</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 151. </li> <li id="cite_note-259"><a href="#cite_ref-259">↑</a> <cite class="citation book">T. Lalik: Społeczne gwarancje bytu [w:] J. Dowiat (red.), Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w. s. 145.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spo%C5%82eczne+gwarancje+bytu+%27%27%5Bw%3A%5D+J.+Dowiat+%28red.%29%27%27%2C+Kultura+Polski+%C5%9Bredniowiecznej+X-XIII+w&rft.aulast=Lalik&rft.aufirst=T.&rft.pages=145"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002149–150-260"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002149–150_260-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 149–150. </li> <li id="cite_note-261"><a href="#cite_ref-261">↑</a> <cite class="citation book">T. Lalik: Społeczne gwarancje bytu [w:] J. Dowiat (red.), Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w. s. 146.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spo%C5%82eczne+gwarancje+bytu+%27%27%5Bw%3A%5D+J.+Dowiat+%28red.%29%27%27%2C+Kultura+Polski+%C5%9Bredniowiecznej+X-XIII+w&rft.aulast=Lalik&rft.aufirst=T.&rft.pages=146"></cite> </li> <li id="cite_note-Grodecki197-262">↑ <a href="#cite_ref-Grodecki197_262-0">a</a> <a href="#cite_ref-Grodecki197_262-1">b</a> <cite class="citation book">R. Grodecki S. Zachorowski, J. Dąbrowski: Dzieje Polski średniowiecznej. T. I. s. 197.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.aulast=S.+Zachorowski%2C+J.+D%C4%85browski&rft.aufirst=R.+Grodecki&rft.pages=197"></cite> </li> <li id="cite_note-263"><a href="#cite_ref-263">↑</a> <cite class="citation book">T. Lalik: Społeczne gwarancje bytu [w:] J. Dowiat (red.), Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w. s. 147.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spo%C5%82eczne+gwarancje+bytu+%27%27%5Bw%3A%5D+J.+Dowiat+%28red.%29%27%27%2C+Kultura+Polski+%C5%9Bredniowiecznej+X-XIII+w&rft.aulast=Lalik&rft.aufirst=T.&rft.pages=147"></cite> </li> <li id="cite_note-264"><a href="#cite_ref-264">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 240–250.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=240%E2%80%93250"></cite> </li> <li id="cite_note-265"><a href="#cite_ref-265">↑</a> <cite class="citation book">I. Ihnatowicz A. Mączak, B. Zientara: Społeczeństwo polskie od X do XX wieku. s. 65.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spo%C5%82ecze%C5%84stwo+polskie+od+X+do+XX+wieku&rft.aulast=A.+M%C4%85czak%2C+B.+Zientara&rft.aufirst=I.+Ihnatowicz&rft.pages=65"></cite> </li> <li id="cite_note-266"><a href="#cite_ref-266">↑</a> Nie przekazują danych, w kwestii liczebności poszczególnych grup. <cite class="citation book">Nowak T.M. Wimmer J.: Historia oręża polskiego 963-1795. s. 67.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+or%C4%99%C5%BCa+polskiego+963-1795&rft.aulast=Wimmer+J.&rft.aufirst=Nowak+T.M.&rft.pages=67"></cite> </li> <li id="cite_note-Ratajczyk351-267">↑ <a href="#cite_ref-Ratajczyk351_267-0">a</a> <a href="#cite_ref-Ratajczyk351_267-1">b</a> <cite class="citation book">L. Ratajczyk (red.): Historyczny rodowód polskiego ceremoniału wojskowego. s. 351.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historyczny+rodow%C3%B3d+polskiego+ceremonia%C5%82u+wojskowego&rft.aulast=Ratajczyk+%28red.%29&rft.aufirst=L.&rft.pages=351"></cite> </li> <li id="cite_note-268"><a href="#cite_ref-268">↑</a> <cite class="citation book">I. Ihnatowicz A. Mączak, B. Zientara: Społeczeństwo polskie od X do XX wieku. s. 47.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spo%C5%82ecze%C5%84stwo+polskie+od+X+do+XX+wieku&rft.aulast=A.+M%C4%85czak%2C+B.+Zientara&rft.aufirst=I.+Ihnatowicz&rft.pages=47"></cite> </li> <li id="cite_note-269"><a href="#cite_ref-269">↑</a> <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. T. III. Cz. 23. s. 149.</cite> </li> <li id="cite_note-270"><a href="#cite_ref-270">↑</a> <cite class="citation book">Nowak T.M. Wimmer J.: Historia oręża polskiego 963-1795. s. 20, 22.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+or%C4%99%C5%BCa+polskiego+963-1795&rft.aulast=Wimmer+J.&rft.aufirst=Nowak+T.M.&rft.pages=20%2C+22"></cite> </li> <li id="cite_note-271"><a href="#cite_ref-271">↑</a> <cite class="citation book">Nowak T.M. Wimmer J.: Historia oręża polskiego 963-1795. s. 66.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+or%C4%99%C5%BCa+polskiego+963-1795&rft.aulast=Wimmer+J.&rft.aufirst=Nowak+T.M.&rft.pages=66"></cite> </li> <li id="cite_note-272"><a href="#cite_ref-272">↑</a> <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. T. II. Cz. 5. s. 69.</cite> </li> <li id="cite_note-273"><a href="#cite_ref-273">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 250–256.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=250%E2%80%93256"></cite> </li> <li id="cite_note-274"><a href="#cite_ref-274">↑</a> <cite class="citation book">S. Arnold: Historia Polski do połowy XV wieku. s. 37.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Polski+do+po%C5%82owy+XV+wieku&rft.aulast=Arnold&rft.aufirst=S.&rft.pages=37"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002152–154-275">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002152–154_275-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002152–154_275-1">b</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 152–154. </li> <li id="cite_note-276"><a href="#cite_ref-276">↑</a> <cite class="citation book">M.K. Barański: Dynastia Piastów w Polsce. s. 251.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dynastia+Piast%C3%B3w+w+Polsce&rft.aulast=Bara%C5%84ski&rft.aufirst=M.K.&rft.pages=251"></cite> </li> <li id="cite_note-277"><a href="#cite_ref-277">↑</a> Pierwszą bullę, na podstawie szczegółowych badań, przypisano Władysławowi Hermanowi. <cite class="citation web">M.M. Andrałojć M.M., W.W. Andrałojć W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bulla.archeo.edu.pl/index.htm">Nie śniło się historykom</a> [online] [dostęp 2009-09-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nie+%C5%9Bni%C5%82o+si%C4%99+historykom&rft.aulast=Andra%C5%82oj%C4%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bulla.archeo.edu.pl%2Findex.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> <cite class="citation book">F. Piekosiński: Najdawniejszy dokument polski, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne. T. IV, 1899–1902. s. szp. 493.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Najdawniejszy+dokument+polski%2C+Wiadomo%C5%9Bci+Numizmatyczno-Archeologiczne&rft.aulast=Piekosi%C5%84ski&rft.aufirst=F.&rft.pages=szp.+493"></cite> </li> <li id="cite_note-Suchodolski1-278">↑ <a href="#cite_ref-Suchodolski1_278-0">a</a> <a href="#cite_ref-Suchodolski1_278-1">b</a> <cite class="citation web">S.S. Suchodolski S.S., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:063x5WX-1M4J:pau.krakow.pl/Streszczenie.pdf+Badania+nad+Boles%C5%82awem+Krzywoustym&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK&sig=AHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw">Nowe (mazowieckie) znalezisko bulli Bolesława Krzywoustego i problemy ołowianych pieczęci we wczesnośredniowiecznej Polsce</a> [online] [dostęp 2010-05-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=S.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nowe+%28mazowieckie%29+znalezisko+bulli+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+i+problemy+o%C5%82owianych+piecz%C4%99ci+we+wczesno%C5%9Bredniowiecznej+Polsce&rft.aulast=Suchodolski&rft_id=http%3A%2F%2Fdocs.google.com%2Fviewer%3Fa%3Dv%26q%3Dcache%3A063x5WX-1M4J%3Apau.krakow.pl%2FStreszczenie.pdf%2BBadania%2Bnad%2BBoles%25C5%2582awem%2BKrzywoustym%26hl%3Dpl%26gl%3Dpl%26pid%3Dbl%26srcid%3DADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK%26sig%3DAHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> s. 1. </li> <li id="cite_note-bulla-279">↑ <a href="#cite_ref-bulla_279-0">a</a> <a href="#cite_ref-bulla_279-1">b</a> <a href="#cite_ref-bulla_279-2">c</a> <cite class="citation web">M.M. Andrałojć M.M., W.W. Andrałojć W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bulla.archeo.edu.pl/bulle.htm">Bulle księcia Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-09-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Bulle+ksi%C4%99cia+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=Andra%C5%82oj%C4%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bulla.archeo.edu.pl%2Fbulle.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-280"><a href="#cite_ref-280">↑</a> Bulla to pieczęć najwyższej rangi. Jako forma przedmiotu pochodzi ze starożytnego Rzymu, w średniowieczu była w powszechnym użyciu w kancelariach Bizancjum i w strefie wpływów kulturowych tego Imperium, w tym wśród książąt ruskich – najstarsze zachowane bulle z tego obszaru są datowane już na drugą połowę X w., m.in. bulla księcia Światosława. <cite class="citation web">M.M. Andrałojć M.M., W.W. Andrałojć W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bulla.archeo.edu.pl/index.htm">Nie śniło się historykom</a> [online] [dostęp 2009-09-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nie+%C5%9Bni%C5%82o+si%C4%99+historykom&rft.aulast=Andra%C5%82oj%C4%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bulla.archeo.edu.pl%2Findex.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-bulla2-281">↑ <a href="#cite_ref-bulla2_281-0">a</a> <a href="#cite_ref-bulla2_281-1">b</a> <cite class="citation web">M.M. Andrałojć M.M., W.W. Andrałojć W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bulla.archeo.edu.pl/index.htm">Nie śniło się historykom</a> [online] [dostęp 2009-09-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nie+%C5%9Bni%C5%82o+si%C4%99+historykom&rft.aulast=Andra%C5%82oj%C4%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bulla.archeo.edu.pl%2Findex.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-282"><a href="#cite_ref-282">↑</a> <cite class="citation book">S. Suchodolski: Denar w kalecie.</cite> Brak numerów stron w książce il. nr 16. </li> <li id="cite_note-283"><a href="#cite_ref-283">↑</a> <cite class="citation web">S.S. Suchodolski S.S., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:063x5WX-1M4J:pau.krakow.pl/Streszczenie.pdf+Badania+nad+Boles%C5%82awem+Krzywoustym&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK&sig=AHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw">Nowe (mazowieckie) znalezisko bulli Bolesława Krzywoustego i problemy ołowianych pieczęci we wczesnośredniowiecznej Polsce</a> [online] [dostęp 2010-05-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=S.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nowe+%28mazowieckie%29+znalezisko+bulli+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+i+problemy+o%C5%82owianych+piecz%C4%99ci+we+wczesno%C5%9Bredniowiecznej+Polsce&rft.aulast=Suchodolski&rft_id=http%3A%2F%2Fdocs.google.com%2Fviewer%3Fa%3Dv%26q%3Dcache%3A063x5WX-1M4J%3Apau.krakow.pl%2FStreszczenie.pdf%2BBadania%2Bnad%2BBoles%25C5%2582awem%2BKrzywoustym%26hl%3Dpl%26gl%3Dpl%26pid%3Dbl%26srcid%3DADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK%26sig%3DAHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> s. 2. </li> <li id="cite_note-284"><a href="#cite_ref-284">↑</a> <cite class="citation web">S.S. Suchodolski S.S., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:063x5WX-1M4J:pau.krakow.pl/Streszczenie.pdf+Badania+nad+Boles%C5%82awem+Krzywoustym&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK&sig=AHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw">Nowe (mazowieckie) znalezisko bulli Bolesława Krzywoustego i problemy ołowianych pieczęci we wczesnośredniowiecznej Polsce</a> [online] [dostęp 2010-05-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=S.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nowe+%28mazowieckie%29+znalezisko+bulli+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+i+problemy+o%C5%82owianych+piecz%C4%99ci+we+wczesno%C5%9Bredniowiecznej+Polsce&rft.aulast=Suchodolski&rft_id=http%3A%2F%2Fdocs.google.com%2Fviewer%3Fa%3Dv%26q%3Dcache%3A063x5WX-1M4J%3Apau.krakow.pl%2FStreszczenie.pdf%2BBadania%2Bnad%2BBoles%25C5%2582awem%2BKrzywoustym%26hl%3Dpl%26gl%3Dpl%26pid%3Dbl%26srcid%3DADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK%26sig%3DAHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> s. 3. </li> <li id="cite_note-Garbaczewski-285">↑ <a href="#cite_ref-Garbaczewski_285-0">a</a> <a href="#cite_ref-Garbaczewski_285-1">b</a> <cite class="citation web">W.W. Garbaczewski W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20120202003848/http://www.nbportal.pl:80/pl/np/numizmatyka/historia-monet/sredniowiecze/polska-epoka-denarowa-w-mennictwie-polskim">Polska: Epoka denarowa w mennictwie polskim</a> [online] [dostęp 2009-08-21] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nbportal.pl:80/pl/np/numizmatyka/historia-monet/sredniowiecze/polska-epoka-denarowa-w-mennictwie-polskim">adresu</a> 2012-02-02]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polska%3A+Epoka+denarowa+w+mennictwie+polskim&rft.aulast=Garbaczewski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nbportal.pl%3A80%2Fpl%2Fnp%2Fnumizmatyka%2Fhistoria-monet%2Fsredniowiecze%2Fpolska-epoka-denarowa-w-mennictwie-polskim" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-286"><a href="#cite_ref-286">↑</a> W starszej literaturze istniał pogląd, który klasyfikował wzmiankowany brakteat Bolesława jako tzw. pokutny. Za: <cite class="citation web">W.W. Garbaczewski W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20130823213913/http://www.nbportal.pl/dyskm/numizmatyka/materialy_papierowe/plakaty_ulotki/Polskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf">Polskie monety kruszcowe od X wieku</a> [online], s. 6 [dostęp 2009-09-23] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nbportal.pl/dyskm/numizmatyka/materialy_papierowe/plakaty_ulotki/Polskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf">adresu</a> 2013-08-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polskie+monety+kruszcowe+od+X+wieku&rft.aulast=Garbaczewski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nbportal.pl%2Fdyskm%2Fnumizmatyka%2Fmaterialy_papierowe%2Fplakaty_ulotki%2FPolskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> M.in. opowiadał się za tym M. Gumowski na łamach swojej książki w I poł. XX w. Zobacz: <cite class="citation book">M. Gumowski: Podręcznik numizmatyki polskiej. s. 25.</cite> </li> <li id="cite_note-287"><a href="#cite_ref-287">↑</a> Według A. Mikołajczyka brakteat ten został wybity w 1135. <cite class="citation web">M.M. Folwarniak M.M., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20180715013057/http://www.poszukiwanieskarbow.com:80/numizmatyka/brakt-krzywousty2.html">Pierwsze polskie brakteaty. Poglądy na ich temat w ujęciu historycznym</a> [online] [dostęp 2011-06-23] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.poszukiwanieskarbow.com:80/numizmatyka/brakt-krzywousty2.html">adresu</a> 2018-07-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Pierwsze+polskie+brakteaty.+Pogl%C4%85dy+na+ich+temat+w+uj%C4%99ciu+historycznym&rft.aulast=Folwarniak&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.poszukiwanieskarbow.com%3A80%2Fnumizmatyka%2Fbrakt-krzywousty2.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-288"><a href="#cite_ref-288">↑</a> <cite class="citation web">W.W. Garbaczewski W.W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20130823213913/http://www.nbportal.pl/dyskm/numizmatyka/materialy_papierowe/plakaty_ulotki/Polskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf">Polskie monety kruszcowe od X wieku</a> [online], s. 6 [dostęp 2009-09-23] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nbportal.pl/dyskm/numizmatyka/materialy_papierowe/plakaty_ulotki/Polskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf">adresu</a> 2013-08-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polskie+monety+kruszcowe+od+X+wieku&rft.aulast=Garbaczewski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nbportal.pl%2Fdyskm%2Fnumizmatyka%2Fmaterialy_papierowe%2Fplakaty_ulotki%2FPolskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-Folwarniak-289">↑ <a href="#cite_ref-Folwarniak_289-0">a</a> <a href="#cite_ref-Folwarniak_289-1">b</a> <a href="#cite_ref-Folwarniak_289-2">c</a> <cite class="citation web">M.M. Folwarniak M.M., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20180715013057/http://www.poszukiwanieskarbow.com:80/numizmatyka/brakt-krzywousty2.html">Pierwsze polskie brakteaty. Poglądy na ich temat w ujęciu historycznym</a> [online] [dostęp 2011-06-23] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.poszukiwanieskarbow.com:80/numizmatyka/brakt-krzywousty2.html">adresu</a> 2018-07-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Pierwsze+polskie+brakteaty.+Pogl%C4%85dy+na+ich+temat+w+uj%C4%99ciu+historycznym&rft.aulast=Folwarniak&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.poszukiwanieskarbow.com%3A80%2Fnumizmatyka%2Fbrakt-krzywousty2.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-290"><a href="#cite_ref-290">↑</a> Kronika wielkopolska 30. Przekład <a href="/wiki/Brygida_K%C3%BCrbis" title="Brygida Kürbis">Brygida Kürbis</a>. </li> <li id="cite_note-291"><a href="#cite_ref-291">↑</a> <cite class="citation web">K.K. Micorek K.K., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wgorach.com/?id=43183&location=f&msg=1&lang_id=PL">Świętokrzyskie Millenium</a> [online] [dostęp 2009-09-21]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=K.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Awi%C4%99tokrzyskie+Millenium&rft.aulast=Micorek&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wgorach.com%2F%3Fid%3D43183%26location%3Df%26msg%3D1%26lang_id%3DPL" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-292"><a href="#cite_ref-292">↑</a> <cite class="citation web">Wydział Informacji Turystycznej przy Starostwie Powiatowym w Tomaszowie Mazowieckim: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20161109023107/http://miasteria.pl/miejsce/kosciol-sw.-idziego-w-inowlodzu.html">Kościół św. Idziego w Inowłodzu</a>. [dostęp 2009-09-18]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-293"><a href="#cite_ref-293">↑</a> Współczesne badania przesuwają czas jej powstania na 1120 lub lata 1120–1126. Pierwsze natomiast źródła dotyczące kolegiaty pochodzą z 1218 (XIII w.), gdzie wspomina się o pierwszym prepozycie Piotrze. <cite class="citation web">H.H. Podolińska H.H., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glogow.pl/tzg/nowosci/2009/1109_kosciol/kosciol_grodowy.htm">Kościół grodowy (I) na Ostrowie Tumskim – historyczny świadek Obrony Głogowa</a> [online] [dostęp 2009-09-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=H.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+grodowy+%28I%29+na+Ostrowie+Tumskim+%E2%80%93+historyczny+%C5%9Bwiadek+Obrony+G%C5%82ogowa&rft.aulast=Podoli%C5%84ska&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.glogow.pl%2Ftzg%2Fnowosci%2F2009%2F1109_kosciol%2Fkosciol_grodowy.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-294"><a href="#cite_ref-294">↑</a> <cite class="citation web">H.H. Podolińska H.H., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glogow.pl/tzg/nowosci/2009/1109_kosciol/kosciol_grodowy.htm">Kościół grodowy (I) na Ostrowie Tumskim – historyczny świadek Obrony Głogowa</a> [online] [dostęp 2009-09-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=H.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+grodowy+%28I%29+na+Ostrowie+Tumskim+%E2%80%93+historyczny+%C5%9Bwiadek+Obrony+G%C5%82ogowa&rft.aulast=Podoli%C5%84ska&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.glogow.pl%2Ftzg%2Fnowosci%2F2009%2F1109_kosciol%2Fkosciol_grodowy.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-295"><a href="#cite_ref-295">↑</a> <cite class="citation web">M.M. Gronowski M.M., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160701205339/http://tyniec.benedyktyni.pl:80/pl/historia/tyniec/Zalozenie-klasztoru/">Opactwo Benedyktynów w Tyńcu. Założenie klasztoru. Spór o fundatora Opactwa</a> [online] [dostęp 2010-08-22] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://tyniec.benedyktyni.pl:80/pl/historia/tyniec/Zalozenie-klasztoru/">adresu</a> 2016-07-01]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Opactwo+Benedyktyn%C3%B3w+w+Ty%C5%84cu.+Za%C5%82o%C5%BCenie+klasztoru.+Sp%C3%B3r+o+fundatora+Opactwa&rft.aulast=Gronowski&rft_id=http%3A%2F%2Ftyniec.benedyktyni.pl%3A80%2Fpl%2Fhistoria%2Ftyniec%2FZalozenie-klasztoru%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002183-296"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002183_296-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 183. </li> <li id="cite_note-297"><a href="#cite_ref-297">↑</a> <cite class="citation book">Z. Świechowski E. Gawlikowska-Świechowska: Sztuka polska, Romanizm. s. 64.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sztuka+polska%2C+Romanizm&rft.aulast=E.+Gawlikowska-%C5%9Awiechowska&rft.aufirst=Z.+%C5%9Awiechowski&rft.pages=64"></cite> </li> <li id="cite_note-298"><a href="#cite_ref-298">↑</a> <cite class="citation book">Z. Świechowski E. Gawlikowska-Świechowska: Sztuka polska, Romanizm. s. 93.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sztuka+polska%2C+Romanizm&rft.aulast=E.+Gawlikowska-%C5%9Awiechowska&rft.aufirst=Z.+%C5%9Awiechowski&rft.pages=93"></cite> </li> <li id="cite_note-299"><a href="#cite_ref-299">↑</a> Za: <cite class="citation book">J. Żylińska: Piastówny i żony Piastów. s. 100–101.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Piast%C3%B3wny+i+%C5%BCony+Piast%C3%B3w&rft.aulast=%C5%BByli%C5%84ska&rft.aufirst=J.&rft.pages=100%E2%80%93101"></cite> Porównaj z: <cite class="citation book">B. Snoch: Protoplasta książąt śląskich. s. 41.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Protoplasta+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.aulast=Snoch&rft.aufirst=B.&rft.pages=41"></cite> </li> <li id="cite_note-300"><a href="#cite_ref-300">↑</a> <cite class="citation book">Z. Świechowski E. Gawlikowska-Świechowska: Sztuka polska, Romanizm. s. 328.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sztuka+polska%2C+Romanizm&rft.aulast=E.+Gawlikowska-%C5%9Awiechowska&rft.aufirst=Z.+%C5%9Awiechowski&rft.pages=328"></cite> </li> <li id="cite_note-301"><a href="#cite_ref-301">↑</a> <cite class="citation book">Z. Świechowski E. Gawlikowska-Świechowska: Sztuka polska, Romanizm. s. 327–328.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sztuka+polska%2C+Romanizm&rft.aulast=E.+Gawlikowska-%C5%9Awiechowska&rft.aufirst=Z.+%C5%9Awiechowski&rft.pages=327%E2%80%93328"></cite> </li> <li id="cite_note-302"><a href="#cite_ref-302">↑</a> Gallem został nazwany przez dziejopisa, biskupa Marcina Kromera w XVI w., z uwagi na przypuszczenie, że mnich miał prowansalskie (francuskie) pochodzenie. </li> <li id="cite_note-303"><a href="#cite_ref-303">↑</a> <cite class="citation book">M. Plezia: Nowe studia nad Gallem-Anonimem, [w:] Chłopocka H. (red.), Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich. s. 111–120.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nowe+studia+nad+Gallem-Anonimem%2C+%27%27%5Bw%3A%5D+Ch%C5%82opocka+H.+%28red.%29%2C%27%27+Mente+et+litteris.+O+kulturze+i+spo%C5%82ecze%C5%84stwie+wiek%C3%B3w+%C5%9Brednich&rft.aulast=Plezia&rft.aufirst=M.&rft.pages=111%E2%80%93120"></cite> </li> <li id="cite_note-304"><a href="#cite_ref-304">↑</a> Tezy te sformułowała D. Borawska. <cite class="citation journal">D. Borawska. Gallus Anonim czy Italus Anonim. „Przegląd Historyczny”. , nr 56. s. 111–119.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Gallus+Anonim+czy+Italus+Anonim&rft.jtitle=Przegl%C4%85d+Historyczny&rft.aulast=Borawska&rft.aufirst=D.&rft.pages=111%E2%80%93119">  Porównaj z: <cite class="citation journal">T. Jasiński. Czy Gall Anonim to Monachus Littorensis?. „Kwartalnik Historyczny”. R.112, cz. 3. s. 69–89.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Czy+Gall+Anonim+to+Monachus+Littorensis%3F&rft.jtitle=Kwartalnik+Historyczny&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=T.&rft.pages=69%E2%80%9389">  </li> <li id="cite_note-305"><a href="#cite_ref-305">↑</a> Zobacz również: <cite class="citation web">R.R. Sidorski R.R., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://histmag.org/?magazyn=51&id=383">Kierunek: Wenecja!. Wywiad z Tomaszem Jasińskim</a> [online] [dostęp 2009-09-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=R.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kierunek%3A+Wenecja%21.+Wywiad+z+Tomaszem+Jasi%C5%84skim&rft.aulast=Sidorski&rft_id=http%3A%2F%2Fhistmag.org%2F%3Fmagazyn%3D51%26id%3D383" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> Szeroka dyskusja nad pochodzeniem Galla Anonima została zawarta w Mediewistyce polskiej. Patrz: <cite class="citation web">W.W. Mischke W.W. i inni, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160304222728/http://www.mediewistyka.pl/forum/printview.php?t=156&start=0&sid=ce0910d6b4bcb86add11fb211be3b6a7">Kronika życia naukowego</a> [online] [dostęp 2009-08-20] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mediewistyka.pl/forum/printview.php?t=156&start=0&sid=ce0910d6b4bcb86add11fb211be3b6a7">adresu</a> 2016-03-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kronika+%C5%BCycia+naukowego&rft.aulast=Mischke&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mediewistyka.pl%2Fforum%2Fprintview.php%3Ft%3D156%26start%3D0%26sid%3Dce0910d6b4bcb86add11fb211be3b6a7" style="display:none"> .i inni</cite> </li> <li id="cite_note-306"><a href="#cite_ref-306">↑</a> Lata powstania Kroniki Galla określił M. Plezia we wstępie do jej wydania z 2003. Zdaniem autora, dzieło to powstało najprawdopodobniej w latach 1112–1116. <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 14.</cite> </li> <li id="cite_note-307"><a href="#cite_ref-307">↑</a> M. Plezia we wstępie do Kroniki Galla sugerował, że dzieło urywa się na roku 1113. <cite class="citation book">Gall Anonim: Kronika polska. s. 20.</cite> Współczesna mediewistyka jednak przyjmuje, że Kronika polska Galla Anonima została doprowadzona do 1114. Za tym opowiadał się m.in. K. Jasiński, który datuje śmierć Zbysławy na rok 1114. <cite class="citation web">K.K. Kollinger K.K., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110928100250/http://www.history.org.ua/JournALL/ruthenica/7/3.pdf">Ruskie posiłki dla Bolesława III Krzywoustego w 1109, śmierć Zbysławy i trwałość sojuszu polsko-ruskiego w latach 1102–1114</a> [online], s. 44–45 [dostęp 2009-09-13] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.org.ua/JournALL/ruthenica/7/3.pdf">adresu</a> 2011-09-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=K.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ruskie+posi%C5%82ki+dla+Boles%C5%82awa+III+Krzywoustego+w+1109%2C+%C5%9Bmier%C4%87+Zbys%C5%82awy+i+trwa%C5%82o%C5%9B%C4%87+sojuszu+polsko-ruskiego+w+latach+1102%E2%80%931114&rft.aulast=Kollinger&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.history.org.ua%2FJournALL%2Fruthenica%2F7%2F3.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSzczur2002199–200-308"><a href="#cite_ref-CITEREFSzczur2002199–200_308-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzczur2002">Szczur 2002 ↓</a>, s. 199–200. </li> <li id="cite_note-309"><a href="#cite_ref-309">↑</a> <cite class="citation book">P. Jasienica: Polska Piastów. s. 133–136.</cite> </li> <li id="cite_note-310"><a href="#cite_ref-310">↑</a> S. Helsztyński, O Gallu Anonimie i jego dziele, [w:] <cite class="citation book">Gall Anonim: Wielkie czyny Bolesława Krzywoustego. s. 17.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wielkie+czyny+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=Anonim&rft.aufirst=Gall&rft.pages=17"></cite> </li> <li id="cite_note-311"><a href="#cite_ref-311">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 49.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=49"></cite> </li> <li id="cite_note-312"><a href="#cite_ref-312">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 62.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=62"></cite> </li> <li id="cite_note-313"><a href="#cite_ref-313">↑</a> <cite class="citation book">W. Kadłubek: Kronika polska. T. II. Cz. 26. s. 94.</cite> </li> <li id="cite_note-314"><a href="#cite_ref-314">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 261–263.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=261%E2%80%93263"></cite> </li> <li id="cite_note-315"><a href="#cite_ref-315">↑</a> <cite class="citation book">Żywot z Prüfeningen Ottona biskupa bamberskiego [w:] J. Wikarjak (red.), Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona. s. 85.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBywot+z+Pr%C3%BCfeningen+Ottona+biskupa+bamberskiego+%27%27%5Bw%3A%5D+J.+Wikarjak+%28red.%29%27%27%2C+Pomorze+Zachodnie+w+%C5%BCywotach+Ottona&rft.pages=85"></cite> <cite class="citation book">Ebo: Żywot św. Ottona biskupa bamberskiego. Wyjątki [w:] J. Wikarjak (red.), Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona. s. 146–147, 149–150.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBywot+%C5%9Bw.+Ottona+biskupa+bamberskiego.+Wyj%C4%85tki+%27%27%5Bw%3A%5D+J.+Wikarjak+%28red.%29%27%27%2C+Pomorze+Zachodnie+w+%C5%BCywotach+Ottona&rft.aulast=Ebo&rft.pages=146%E2%80%93147%2C+149%E2%80%93150"></cite>Sprawdź autora:1. <cite class="citation book">Herbord: Dialog o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego [w:] J. Wikarjak (red.), Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona. s. 161–163.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dialog+o+%C5%BCyciu+%C5%9Bw.+Ottona+biskupa+bamberskiego+%27%27%5Bw%3A%5D+J.+Wikarjak+%28red.%29%27%27%2C+Pomorze+Zachodnie+w+%C5%BCywotach+Ottona&rft.aulast=Herbord&rft.pages=161%E2%80%93163"></cite>Sprawdź autora:1. </li> <li id="cite_note-316"><a href="#cite_ref-316">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 262–264.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=262%E2%80%93264"></cite> </li> <li id="cite_note-317"><a href="#cite_ref-317">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 202.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=202"></cite> </li> <li id="cite_note-318"><a href="#cite_ref-318">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 205.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=205"></cite> </li> <li id="cite_note-319"><a href="#cite_ref-319">↑</a> <cite class="citation book">A.F. Grabski: Polska w opiniach obcych X–XIII w. s. 263–264.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Polska+w+opiniach+obcych+X%E2%80%93XIII+w&rft.aulast=Grabski&rft.aufirst=A.F.&rft.pages=263%E2%80%93264"></cite> </li> <li id="cite_note-Długosz-320">↑ <a href="#cite_ref-Długosz_320-0">a</a> <a href="#cite_ref-Długosz_320-1">b</a> <cite class="citation book">Jan Długosz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście</a>. T. I. s. 403. [dostęp 2015-01-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jana+D%C5%82ugosza+kanonika+krakowskiego+Dziej%C3%B3w+polskich+ksi%C4%85g+dwana%C5%9Bcie&rft.aulast=D%C5%82ugosz&rft.aufirst=Jan&rft.pages=403&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DMZRPAAAAcAAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975341–347-321"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975341–347_321-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 341–347. </li> <li id="cite_note-Jasiński184-322">↑ <a href="#cite_ref-Jasiński184_322-0">a</a> <a href="#cite_ref-Jasiński184_322-1">b</a> <a href="#cite_ref-Jasiński184_322-2">c</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów. s. 184.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=184"></cite> </li> <li id="cite_note-323"><a href="#cite_ref-323">↑</a> <cite class="citation book">K. Jasiński: Przydomek Bolesława Krzywoustego [w:] Genealogia. Studia i materiały historyczne. T. VI. s. 143.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Przydomek+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+%27%27%5Bw%3A%5D+%27%27+Genealogia.+Studia+i+materia%C5%82y+historyczne&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=143"></cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFMaleczyński1975342–343-324"><a href="#cite_ref-CITEREFMaleczyński1975342–343_324-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaleczyński1975">Maleczyński 1975 ↓</a>, s. 342–343. </li> <li id="cite_note-325"><a href="#cite_ref-325">↑</a> <cite class="citation book">Praca zbiorowa: Monumenta Poloniae Historica (Pomniki dziejowe Polski). T. III. s. 68, 457, 626, 765.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Monumenta+Poloniae+Historica+%28Pomniki+dziejowe+Polski%29&rft.aulast=zbiorowa&rft.aufirst=Praca&rft.pages=68%2C+457%2C+626%2C+765"></cite> </li> <li id="cite_note-326"><a href="#cite_ref-326">↑</a> Zdaniem badaczy była to patologiczna zmiana układu kostnego (tzw. hypoplazja kłykcia stawowego żuchwy). <cite class="citation book">M. Spórna P. Wierzbicki: Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego. s. 66.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+w%C5%82adc%C3%B3w+Polski+i+pretendent%C3%B3w+do+tronu+polskiego&rft.aulast=P.+Wierzbicki&rft.aufirst=M.+Sp%C3%B3rna&rft.pages=66"></cite> </li> <li id="cite_note-327"><a href="#cite_ref-327">↑</a> <cite class="citation book">R. Jaworski: Bolesław Krzywousty, w: Władcy Polski (dodatek do „Rzeczpospolitej”). Wyd. 4. s. 11.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+Krzywousty%2C+w%3A+W%C5%82adcy+Polski+%28dodatek+do+%E2%80%9ERzeczpospolitej%E2%80%9D%29&rft.aulast=Jaworski&rft.aufirst=R.&rft.edition=4&rft.pages=11"></cite> </li> <li id="cite_note-Machnicki-328"><a href="#cite_ref-Machnicki_328-0">↑</a> <cite class="citation book">J. Machnicki: Przewrotna historia Polski – do 1795 roku. s. 30.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Przewrotna+historia+Polski+%E2%80%93+do+1795+roku&rft.aulast=Machnicki&rft.aufirst=J.&rft.pages=30"></cite> </li> <li id="cite_note-329"><a href="#cite_ref-329">↑</a> <cite class="citation book">Jan Długosz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście</a>. T. I. s. 518. [dostęp 2015-01-16].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jana+D%C5%82ugosza+kanonika+krakowskiego+Dziej%C3%B3w+polskich+ksi%C4%85g+dwana%C5%9Bcie&rft.aulast=D%C5%82ugosz&rft.aufirst=Jan&rft.pages=518&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DMZRPAAAAcAAJ%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-330"><a href="#cite_ref-330">↑</a> <cite class="citation journal">E. Kowalczyk. Krzywousty – skaza moralna czy fizyczna. „Kwartalnik Historyczny”. , nr 101. s. 3–14.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Krzywousty+%E2%80%93+skaza+moralna+czy+fizyczna&rft.jtitle=Kwartalnik+Historyczny&rft.aulast=Kowalczyk&rft.aufirst=E.&rft.pages=3%E2%80%9314">  </li> <li id="cite_note-331"><a href="#cite_ref-331">↑</a> Inny pogląd przedstawia K. Jasiński, który bardziej skłania się do określenia wady fizycznej Bolesława niż skazy moralnej. <cite class="citation book">K. Jasiński: Przydomek Bolesława Krzywoustego [w:] Genealogia. Studia i materiały historyczne. T. VI. s. 138–146.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Przydomek+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+%27%27%5Bw%3A%5D+%27%27+Genealogia.+Studia+i+materia%C5%82y+historyczne&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pages=138%E2%80%93146"></cite> </li> <li id="cite_note-332"><a href="#cite_ref-332">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/521207">Kronika Polska Galla Anonima</a> [online], filmpolski.pl [dostęp 2009-09-22]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kronika+Polska+Galla+Anonima&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.filmpolski.pl%2Ffp%2Findex.php%2F521207" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-333"><a href="#cite_ref-333">↑</a> <cite class="citation web">M.M. Piotrowski M.M., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/58759.html">Płock. Prapremiera Misterium Płockiego – Bolesław Krzywousty</a> [online], e-teatr.pl [dostęp 2009-09-22]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=P%C5%82ock.+Prapremiera+Misterium+P%C5%82ockiego+%E2%80%93+Boles%C5%82aw+Krzywousty&rft.aulast=Piotrowski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.e-teatr.pl%2Fpl%2Fartykuly%2F58759.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-334"><a href="#cite_ref-334">↑</a> <cite class="citation web">R.R. Kowalski R.R., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/59072.html">Płock. Misterium Płockie wydarzeniem pikniku</a> [online], e-teatr.pl [dostęp 2009-10-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=R.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=P%C5%82ock.+Misterium+P%C5%82ockie+wydarzeniem+pikniku&rft.aulast=Kowalski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.e-teatr.pl%2Fpl%2Fartykuly%2F59072.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-335"><a href="#cite_ref-335">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.e-teatr.pl/pl/realizacje/1596,szczegoly.html">Zapis ojca Hermanna – Jerzy Krasowski</a> [online], e-teatr.pl [dostęp 2013-01-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Zapis+ojca+Hermanna+%E2%80%93+Jerzy+Krasowski&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.e-teatr.pl%2Fpl%2Frealizacje%2F1596%2Cszczegoly.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFJózef_Ignacy_Kraszewski2010-336"><a href="#cite_ref-CITEREFJózef_Ignacy_Kraszewski2010_336-0">↑</a> <a href="#CITEREFJózef_Ignacy_Kraszewski2010">Józef Ignacy Kraszewski 2010 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-337"><a href="#cite_ref-337">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Poczet_1.htm">Jan Matejko Kraków 1838 – Kraków 1893. Poczet królów i książąt polskich (1)</a> [online] [dostęp 2009-09-23]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Jan+Matejko+Krak%C3%B3w+1838+%E2%80%93+Krak%C3%B3w+1893.+Poczet+kr%C3%B3l%C3%B3w+i+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+polskich+%281%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pinakoteka.zascianek.pl%2FMatejko%2FPoczet_1.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-338"><a href="#cite_ref-338">↑</a> <cite class="citation web">G. Janowski: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.antyki.autogielda.pl/?wartowiedziec,sztukadawna,2516">Zaginiona panorama, [w:</a> Kolekcjoner]. [dostęp 2009-09-22]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-339"><a href="#cite_ref-339">↑</a> 50 złotych 1982. Bolesław III Krzywousty, [w:] <cite class="citation web">J.J. Prajzner J.J., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.monetyobiegowe.pl/moneta-1982zl050btk0.html">Katalog numizmatyczny</a> [online] [dostęp 2009-09-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=J.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Katalog+numizmatyczny&rft.aulast=Prajzner&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.monetyobiegowe.pl%2Fmoneta-1982zl050btk0.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-340"><a href="#cite_ref-340">↑</a> 200 złotych 1982. Bolesław III Krzywousty, [w:] <cite class="citation web">J.J. Prajzner J.J., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.monetyobiegowe.pl/moneta-1982zl200btk0.html">Katalog numizmatyczny</a> [online] [dostęp 2009-09-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=J.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Katalog+numizmatyczny&rft.aulast=Prajzner&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.monetyobiegowe.pl%2Fmoneta-1982zl200btk0.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-341"><a href="#cite_ref-341">↑</a> 100 złotych 2001. Bolesław III Krzywousty, [w:] <cite class="citation web">J.J. Prajzner J.J., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.monetyobiegowe.pl/moneta-2001zl100btk0.html">Katalog numizmatyczny</a> [online] [dostęp 2009-09-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=J.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Katalog+numizmatyczny&rft.aulast=Prajzner&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.monetyobiegowe.pl%2Fmoneta-2001zl100btk0.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-342"><a href="#cite_ref-342">↑</a> <cite class="citation web">Narodowy BankN.B. Polski Narodowy BankN.B., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2001/2001_08___boleslaw_krzywousty_100zl_rewers.jpg&imgrefurl=http://www.nbp.pl/home.aspx%3Ff%3D/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2001.html&usg=__5VKUvt_A48gNp_kHHHEPFf6_lgs=&h=300&w=300&sz=67&hl=pl&start=8&tbnid=jELNiBHzMdhg4M:&tbnh=116&tbnw=116&prev=/images%3Fq%3Dmonety%2Bz%2BBoles%25C5%2582awem%2BKrzywoustym%26gbv%3D2%26hl%3Dpl%26sa%3DG">Banknoty i monety. Monety okolicznościowe z 2001 r.</a> [online] [dostęp 2009-09-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Narodowy+Bank&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Banknoty+i+monety.+Monety+okoliczno%C5%9Bciowe+z+2001+r.&rft.aulast=Polski&rft_id=http%3A%2F%2Fimages.google.pl%2Fimgres%3Fimgurl%3Dhttp%3A%2F%2Fwww.nbp.pl%2Fbanknoty_i_monety%2Fmonety_okolicznosciowe%2F2001%2F2001_08___boleslaw_krzywousty_100zl_rewers.jpg%26imgrefurl%3Dhttp%3A%2F%2Fwww.nbp.pl%2Fhome.aspx%253Ff%253D%2Fbanknoty_i_monety%2Fmonety_okolicznosciowe%2F2001.html%26usg%3D__5VKUvt_A48gNp_kHHHEPFf6_lgs%3D%26h%3D300%26w%3D300%26sz%3D67%26hl%3Dpl%26start%3D8%26tbnid%3DjELNiBHzMdhg4M%3A%26tbnh%3D116%26tbnw%3D116%26prev%3D%2Fimages%253Fq%253Dmonety%252Bz%252BBoles%2525C5%252582awem%252BKrzywoustym%2526gbv%253D2%2526hl%253Dpl%2526sa%253DG" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-343"><a href="#cite_ref-343">↑</a> <cite class="citation web">Autor, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glogow.pl/tzg/kalendarium/wehikul_czasu.htm">Wehikuł czasu. Zdarzyło się w Głogowie, Gross Glogau, Glogaw</a> [online] [dostęp 2009-09-24]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Autor&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wehiku%C5%82+czasu.+Zdarzy%C5%82o+si%C4%99+w+G%C5%82ogowie%2C+Gross+Glogau%2C+Glogaw&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.glogow.pl%2Ftzg%2Fkalendarium%2Fwehikul_czasu.htm" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-344"><a href="#cite_ref-344">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100412125708/http://matejkonaznaczkach.w.interia.pl/">Poczet Królów i Książąt polskich według Jana Matejki. Ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu</a> [online] [dostęp 2009-09-22] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://matejkonaznaczkach.w.interia.pl/">adresu</a> 2010-04-12]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Poczet+Kr%C3%B3l%C3%B3w+i+Ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+polskich+wed%C5%82ug+Jana+Matejki.+Ze+zbior%C3%B3w+Muzeum+Narodowego+we+Wroc%C5%82awiu&rft_id=http%3A%2F%2Fmatejkonaznaczkach.w.interia.pl%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-345"><a href="#cite_ref-345">↑</a> <cite class="citation web">Ł.Ł. Kozłowski Ł.Ł., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20130127090014/http://sudety.it/index/artykuly/ID,7">Legenda o powstaniu Jeleniej Góry</a> [online] [dostęp 2009-09-18] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://sudety.it/index/artykuly/ID,7">adresu</a> 2013-01-27]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=%C5%81.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Legenda+o+powstaniu+Jeleniej+G%C3%B3ry&rft.aulast=Koz%C5%82owski&rft_id=http%3A%2F%2Fsudety.it%2Findex%2Fartykuly%2FID%2C7" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-346"><a href="#cite_ref-346">↑</a> <cite class="citation web">W.W. Brygier W.W., MarekM. Mosoń MarekM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120109223628/http://www.naszesudety.pl/?p=artykulyShow&iArtykul=782">Wzgórze Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-09-19] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.naszesudety.pl/?p=artykulyShow&iArtykul=782">adresu</a> 2012-01-09]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=W.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wzg%C3%B3rze+Krzywoustego&rft.aulast=Brygier&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.naszesudety.pl%2F%3Fp%3DartykulyShow%26iArtykul%3D782" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-347"><a href="#cite_ref-347">↑</a> <cite class="citation book">Praca zbiorowa pod red. Aleksandry Stachak: Zieleń Szczecina. Ilustrowany przewodnik dendrologiczny. s. 237.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ziele%C5%84+Szczecina.+Ilustrowany+przewodnik+dendrologiczny&rft.au=Praca+zbiorowa+pod+red.+Aleksandry+Stachak&rft.pages=237"></cite> Zobacz panografię, [w:] <cite class="citation web">M. LeczukM.L. Malec M. LeczukM.L., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viewat.org/?i=pl&id_pn=4673&sec=pn">Dęby Krzywoustego – Szczecin</a> [online] [dostęp 2009-09-19]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=M.+Leczuk&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=D%C4%99by+Krzywoustego+%E2%80%93+Szczecin&rft.aulast=Malec&rft_id=http%3A%2F%2Fviewat.org%2F%3Fi%3Dpl%26id_pn%3D4673%26sec%3Dpn" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-348"><a href="#cite_ref-348">↑</a> <cite class="citation web">S.S. Giemza S.S., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090906004259/http://www.szymongiemza.republika.pl/puszcza/9.html">Szlak im. Bolesława Krzywoustego (żółty)</a> [online] [dostęp 2009-09-19] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://szymongiemza.republika.pl/puszcza/9.html">adresu</a> 2009-09-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=S.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Szlak+im.+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+%28%C5%BC%C3%B3%C5%82ty%29&rft.aulast=Giemza&rft_id=http%3A%2F%2Fszymongiemza.republika.pl%2Fpuszcza%2F9.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-349"><a href="#cite_ref-349">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150428041034/http://wiadomosci.onet.pl/warszawa/w-plocku-odslonieto-pomnik-boleslawa-iii-krzywoustego/fzxdv">W Płocku odsłonięto pomnik Bolesława III Krzywoustego</a> [online], Onet.pl, 1 października 2012 [dostęp 2013-07-14] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wiadomosci.onet.pl/warszawa/w-plocku-odslonieto-pomnik-boleslawa-iii-krzywoustego/fzxdv">adresu</a> 2015-04-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2012-10-01&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W+P%C5%82ocku+ods%C5%82oni%C4%99to+pomnik+Boles%C5%82awa+III+Krzywoustego&rft_id=http%3A%2F%2Fwiadomosci.onet.pl%2Fwarszawa%2Fw-plocku-odslonieto-pomnik-boleslawa-iii-krzywoustego%2Ffzxdv" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-350"><a href="#cite_ref-350">↑</a> <cite class="citation web">HubertH. Woźniak HubertH., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plock.wyborcza.pl/plock/1,35710,2509922.html">Budowa pomnika Bolesława Krzywoustego</a> [online] [dostęp 2009-09-18]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Hubert&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Budowa+pomnika+Boles%C5%82awa+Krzywoustego&rft.aulast=Wo%C5%BAniak&rft_id=http%3A%2F%2Fplock.wyborcza.pl%2Fplock%2F1%2C35710%2C2509922.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-351"><a href="#cite_ref-351">↑</a> <cite class="citation web">I.I. Tandecka I.I., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160806160503/http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/360132.html">Fundacja odnawia cenne starodruki Biblioteki im. Zielińskich w Płocku</a> [online] [dostęp 2009-09-21] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/360132.html">adresu</a> 2016-08-06]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=I.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Fundacja+odnawia+cenne+starodruki+Biblioteki+im.+Zieli%C5%84skich+w+P%C5%82ocku&rft.aulast=Tandecka&rft_id=http%3A%2F%2Fwiadomosci.ngo.pl%2Fwiadomosci%2F360132.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-352"><a href="#cite_ref-352">↑</a> <cite class="citation book">J. Serafin: Pomniki Głogowa w: J. Sadowski (red.), Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. T. XLIII. s. 20.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pomniki+G%C5%82ogowa+%27%27w%3A+J.+Sadowski+%28red.%29%27%27%2C+Encyklopedia+Ziemi+G%C5%82ogowskiej&rft.aulast=Serafin&rft.aufirst=J.&rft.pages=20"></cite> <cite class="citation web">Glogopedia – Internetowa Encyklopedia ZiemiG.– I.E.Z. Głogowskiej Glogopedia – Internetowa Encyklopedia ZiemiG.– I.E.Z., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20180128213201/http://www.glogopedia.org/">Kamienie pamiątkowe w Głogowie po 1945 roku</a> [online] [dostęp 2010-02-27] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glogopedia.org/">adresu</a> 2018-01-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Glogopedia+%E2%80%93+Internetowa+Encyklopedia+Ziemi&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kamienie+pami%C4%85tkowe+w+G%C5%82ogowie+po+1945+roku&rft.aulast=G%C5%82ogowskiej&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.glogopedia.org%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).strona główna serwisu</cite> </li> <li id="cite_note-353"><a href="#cite_ref-353">↑</a> <cite class="citation book">J. Serafin: Pomniki Głogowa w: J. Sadowski (red.), Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. T. XLIII. s. 7–9.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pomniki+G%C5%82ogowa+%27%27w%3A+J.+Sadowski+%28red.%29%27%27%2C+Encyklopedia+Ziemi+G%C5%82ogowskiej&rft.aulast=Serafin&rft.aufirst=J.&rft.pages=7%E2%80%939"></cite> </li> <li id="cite_note-354"><a href="#cite_ref-354">↑</a> <cite class="citation web">Ask, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160825193225/http://galeria.plock24.pl/displayimage-6134.html">Płock. Fotogaleria miasta Płock</a> [online] [dostęp 2009-09-19] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://galeria.plock24.pl/displayimage-6134.html">adresu</a> 2016-08-25]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Ask&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=P%C5%82ock.+Fotogaleria+miasta+P%C5%82ock&rft_id=http%3A%2F%2Fgaleria.plock24.pl%2Fdisplayimage-6134.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-355"><a href="#cite_ref-355">↑</a> Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 1 lipca 1938 roku, poz. 95. </li> <li id="cite_note-356"><a href="#cite_ref-356">↑</a> Decyzja Nr 32/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 kwietnia 1994 roku w sprawie nadania nazwy wyróżniającej oraz imienia patrona 12 Dywizji Zmechanizowanej w Szczecinie (Dziennik Rozkazów MON z 1994 roku, poz. 32). </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=54" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=54" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <dl><dt>Źródła</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Gall_Anonim" title="Gall Anonim">Gall Anonim</a>, Kronika polska, Kraków 1923.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Wincenty_Kad%C5%82ubek" title="Wincenty Kadłubek">WincentyW. Kadłubek WincentyW.</a>, Kronika polska, BrygidaB. Kürbis (tłum.), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/830404613X" title="Specjalna:Książki/830404613X">ISBN 83-04-04613-X</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373162585" title="Specjalna:Książki/8373162585">ISBN 83-7316-258-5</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/69537864">69537864</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.aufirst=Wincenty&rft.aulast=Kad%C5%82ubek&rft.date=2003&rft.isbn=83-04-04613-X&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kronika+polska&rft.pub=Zak%C5%82ad+Narodowy+im.+Ossoli%C5%84skich&rft_id=info%3Aoclcnum%2F69537864" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Kosmas_z_Pragi" title="Kosmas z Pragi">Kosmas</a>, Kosmasa Kronika Czechów, Warszawa 1968.</li> <li><cite class="citation book nourl">Pomorze Zachodnie w żywotach Ottona, <a href="/wiki/Jan_Wikarjak" title="Jan Wikarjak">JanJ. Wikarjak</a> (tłum.), GerardG. Labuda, Warszawa: Państ. Wyd. Naukowe, 1979, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301005858" title="Specjalna:Książki/8301005858">ISBN 83-01-00585-8</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/69480794">69480794</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Pomorze+Zachodnie+w+%C5%BCywotach+Ottona&rft.isbn=83-01-00585-8&rft.place=Warszawa&rft.pub=Pa%C5%84st.+Wyd.+Naukowe&rft.date=1979&rft_id=info%3Aoclcnum%2F69480794" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Полное собранiе русскихъ лѣтописей, изданное по Высочайшему повелѣнiю Археографическою Коммиссiею, T. 1, Лаврентiевская и Троицкая лѣтописи, Санктпетербургъ 1846.</li> <li>Полное собранiе русскихъ лѣтописей, изданное по Высочайшему повелѣнiю Археографическою Коммиссiею, T. 2, <a href="/wiki/Kodeks_Hipacki" title="Kodeks Hipacki">Ипатiевская лѣтопись</a>, Санктпетербургъ 1843.</li> <li>Полное собранiе русскихъ лѣтописей, изданное по Высочайшему повелѣнiю Археографическою Коммиссiею, T. 7, Летопись по Воскресенскому списку, Санктпетербургъ 1856.</li></ul> <dl><dt>Źródła online</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Marcin_Bielski" title="Marcin Bielski">Bielski M.</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130127151258/http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=33261&s=1">Kronika polska (pol.)</a>, Kraków 1597, [dostęp 2009-12-16].</li> <li><a href="/wiki/August_Bielowski" title="August Bielowski">Bielowski A.</a> (red.), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=9073">Monumenta Poloniae Historica (pol.)</a>, T. II, Lwów 1872, [dostęp 2010-03-02].</li> <li><a href="/wiki/Bulla" title="Bulla">Bulla</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=20061&dirids=1">Ex commisso nobis a Deo w: Codex diplomaticus majoris Polonia (łac.)</a>, T. 1, nr 7, [dostęp 2009-12-16].</li> <li><a href="/wiki/Bulla" title="Bulla">Bulla</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=20061&dirids=1">Sacrosancta Romana w: Codex diplomaticus majoris Polonia (łac.)</a>, T. 1, nr 6, [dostęp 2009-12-16].</li> <li><a href="/wiki/Gall_Anonim" title="Gall Anonim">Gall Anonim</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305041655/http://zswsucha.iap.pl/STREFA_N/WiLeHi/lektury/kronika/index.htm">Kronika polska (pol.)</a>, Wrocław 2003, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304046105" title="Specjalna:Książki/8304046105">ISBN 83-04-04610-5</a>, [dostęp 2009-12-16].</li> <li><a href="/wiki/Jan_D%C5%82ugosz" title="Jan Długosz">Długosz J.</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=MZRPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false">Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście (pol.)</a>, T. I, Kraków 1867, [dostęp 2015-01-16].</li> <li>Pertz G. H., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120109214353/http://bsbdmgh.bsb.lrz-muenchen.de/de/fs2/object/display/bsb00000943_00195.html?sortIndex=010%3A050%3A0016%3A010%3A00%3A00&sort=score&order=desc&context=Annales+Magdeburgenses+xvi&hl=false&fulltext=Annales+Magdeburgenses+xvi">Annales Magdeburgenses (Monumenta Germaniae Historica) (łac.)</a>, T. XVI, Hannoverae 1859, [dostęp 2011-07-01].</li> <li>Pertz G. H., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170925072723/http://www.dmgh.de/de/fs2/object/goToPage/bsb00001094.html?pageNo=768&sortIndex=010%3A050%3A0006%3A010%3A00%3A00">Annalista Saxo w: Chronica et annales aevi Salici (Monumenta Germaniae Historica) (łac.)</a>, T. VI, Hannoverae 1844, [2011-07-01].</li> <li>Praca zbiorowa, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=17255&from=latest">Monumenta Poloniae Historica (pol.)</a> (Pomniki dziejowe Polski), T. III, Lwów 1878, [dostęp 2009-12-16].</li></ul> <dl><dt>Opracowania</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Arnold" title="Stanisław Arnold">Arnold S.</a>, Historia Polski do połowy XV wieku, Warszawa 1968.</li> <li><cite class="citation book nourl">OlgaO. Baranowska OlgaO., Pomorze Zachodnie – moja mała ojczyzna, Szczecin: Wydawnictwo Ines, 2001, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/839104274X" title="Specjalna:Książki/839104274X">ISBN 83-910427-4-X</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/909126747">909126747</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Szczecin&rft.aufirst=Olga&rft.aulast=Baranowska&rft.date=2001&rft.isbn=83-910427-4-X&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Pomorze+Zachodnie+%E2%80%93+moja+ma%C5%82a+ojczyzna&rft.pub=Wydawnictwo+Ines&rft_id=info%3Aoclcnum%2F909126747" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Barański M.K., Dynastia Piastów w Polsce, Warszawa 2006, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301148160" title="Specjalna:Książki/8301148160">ISBN 83-01-14816-0</a>.</li> <li><a href="/wiki/Janusz_Bieniak" title="Janusz Bieniak">Bieniak J.</a>, Polska elita polityczna XII wieku (Część II. Wróżda i zgoda), [w:] Kuczyński K. (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej, T. III, Warszawa 1985, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301056576" title="Specjalna:Książki/8301056576">ISBN 83-01-05657-6</a>.</li> <li><a href="/wiki/Danuta_Borawska" title="Danuta Borawska">Borawska D.</a>, Gallus Anonim czy Italus Anonim, [w:] „Przegląd Historyczny”, nr 56, 1965.</li> <li><a href="/wiki/Karol_Buczek" title="Karol Buczek">Buczek K.</a>, Jeszcze o testamencie Bolesława Krzywoustego, [w:] „Przegląd Historyczny”, nr 60, 1969.</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Czapli%C5%84ski_(historyk)" title="Władysław Czapliński (historyk)">Czapliński W.</a>, <a href="/wiki/Adam_Galos" title="Adam Galos">Galos A.</a>, <a href="/wiki/Wac%C5%82aw_Korta" title="Wacław Korta">Korta W.</a>, Historia Niemiec, Wrocław 1990, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304030586" title="Specjalna:Książki/8304030586">ISBN 83-04-03058-6</a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/w/index.php?title=Zbigniew_Dalewski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zbigniew Dalewski (strona nie istnieje)">ZbigniewZ. Dalewski ZbigniewZ.</a>, Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem, Warszawa: Instytut Historii PAN, 2005, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388909363" title="Specjalna:Książki/8388909363">ISBN 83-88909-36-3</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/69492498">69492498</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Zbigniew&rft.aulast=Dalewski&rft.date=2005&rft.isbn=83-88909-36-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rytua%C5%82+i+polityka.+Opowie%C5%9B%C4%87+Galla+Anonima+o+konflikcie+Boles%C5%82awa+Krzywoustego+ze+Zbigniewem&rft.pub=Instytut+Historii+PAN&rft_id=info%3Aoclcnum%2F69492498" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Dariusz_D%C4%85browski" title="Dariusz Dąbrowski">Dąbrowski D.</a>, Genealogia Mścisławowiczów, Kraków 2008, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788360448557" title="Specjalna:Książki/9788360448557">ISBN 978-83-60448-55-7</a>.</li> <li><cite class="citation book nourl">Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w. <a href="/wiki/Jerzy_Dowiat" title="Jerzy Dowiat">JerzyJ. Dowiat</a> (red.), Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1985, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306009134" title="Specjalna:Książki/8306009134">ISBN 83-06-00913-4</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/69536879">69536879</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kultura+Polski+%C5%9Bredniowiecznej+X-XIII+w.&rft.isbn=83-06-00913-4&rft.place=Warszawa&rft.pub=Pa%C5%84st.+Instytut+Wydawniczy&rft.date=1985&rft_id=info%3Aoclcnum%2F69536879" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book nourl">MariuszM. Dworsatschek MariuszM., Władysław II Wygnaniec, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788324208142" title="Specjalna:Książki/9788324208142">ISBN 978-83-242-0814-2</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/751024664">751024664</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.aufirst=Mariusz&rft.aulast=Dworsatschek&rft.date=2009&rft.isbn=978-83-242-0814-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=W%C5%82adys%C5%82aw+II+Wygnaniec&rft.pub=Towarzystwo+Autor%C3%B3w+i+Wydawc%C3%B3w+Prac+Naukowych+%E2%80%9EUniversitas%E2%80%9D&rft_id=info%3Aoclcnum%2F751024664" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFFabiańczyk2001">L. Fabiańczyk: Apostoł Pomorza. Szczecin: Książnica Pomorska, 2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8387879207" title="Specjalna:Książki/8387879207">ISBN 83-87879-20-7</a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749440212">749440212</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Aposto%C5%82+Pomorza&rft.aulast=Fabia%C5%84czyk&rft.aufirst=L.&rft.pub=Ksi%C4%85%C5%BCnica+Pomorska&rft.place=Szczecin&rft.isbn=83-87879-20-7&rft_id=info:oclcnum/749440212"></cite></li> <li><a href="/wiki/Ludwig_Giesebrecht" title="Ludwig Giesebrecht">Giesebrecht L.</a>, Wendische Geschichte aus den Jahren 780-1182, Berlin 1843.</li> <li><cite class="citation book nourl">Kłodzko: dzieje miasta, RyszardR. Gładkiewicz (red.), Kłodzko: MZK, 1998, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390488809" title="Specjalna:Książki/8390488809">ISBN 83-904888-0-9</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/750565536">750565536</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=K%C5%82odzko%3A+dzieje+miasta&rft.isbn=83-904888-0-9&rft.place=K%C5%82odzko&rft.pub=MZK&rft.date=1998&rft_id=info%3Aoclcnum%2F750565536" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Andrzej_Feliks_Grabski" title="Andrzej Feliks Grabski">Grabski A.F.</a>, Polska w opiniach obcych X-XIII w., Warszawa 1964.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Roman_Grodecki" title="Roman Grodecki">RomanR. Grodecki RomanR.</a>, StanisławS. Zachorowski StanisławS., JanJ. Dąbrowski JanJ., Dzieje Polski średniowiecznej, <a href="/wiki/Jerzy_Wyrozumski" title="Jerzy Wyrozumski">JerzyJ. Wyrozumski</a> (oprac.), t. I, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1995, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370522300" title="Specjalna:Książki/8370522300">ISBN 83-7052-230-0</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749800787">749800787</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.aufirst=Roman&rft.aulast=Grodecki&rft.date=1995&rft.isbn=83-7052-230-0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dzieje+Polski+%C5%9Bredniowiecznej&rft.pub=Towarzystwo+Autor%C3%B3w+i+Wydawc%C3%B3w+Prac+Naukowych+%E2%80%9EUniversitas%E2%80%9D&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749800787" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Gumblowicz M., Zur Geschichte Polens im Mittelalter. Zwei kritische Untersuchunden über die Chronik Baldwin Gallus. Aus dem Nachlass des Verfassers herausgegeben, Innsbruck 1898.</li> <li>Gumowski M., Podręcznik numizmatyki polskiej, Kraków 1914.</li> <li><a href="/wiki/Ireneusz_Ihnatowicz" title="Ireneusz Ihnatowicz">Ihnatowicz I.</a>, Mączak A., <a href="/wiki/Benedykt_Zientara" title="Benedykt Zientara">Zientara B.</a>, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1979.</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Helszty%C5%84ski" title="Stanisław Helsztyński">Helsztyński S.</a>, O Gallu Anonimie i jego dziele, [w:] <a href="/wiki/Gall_Anonim" title="Gall Anonim">Gall Anonim</a>, Wielkie czyny Bolesława Krzywoustego, Warszawa 1948.</li> <li>Jaffé Ph., Regesta pontificum Romanorum ab condita Ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII, cz. 1, Leipzig 1885.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Pawe%C5%82_Jasienica" title="Paweł Jasienica">PawełP. Jasienica PawełP.</a>, Polska Piastów, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2007, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788374694797" title="Specjalna:Książki/9788374694797">ISBN 978-83-7469-479-7</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/169978949">169978949</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Pawe%C5%82&rft.aulast=Jasienica&rft.date=2007&rft.isbn=978-83-7469-479-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polska+Piast%C3%B3w&rft.pub=Pr%C3%B3szy%C5%84ski+i+S-ka&rft_id=info%3Aoclcnum%2F169978949" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_Jasi%C5%84ski_(historyk)" title="Kazimierz Jasiński (historyk)">Jasiński K.</a>, Przydomek Bolesława Krzywoustego, [w:] Genealogia. Studia i materiały historyczne, T. VI, Poznań-Wrocław 1995.</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_Jasi%C5%84ski_(historyk)" title="Kazimierz Jasiński (historyk)">Jasiński K.</a>, Rodowód Piastów śląskich, Kraków 2007, cz. I, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788360448281" title="Specjalna:Książki/9788360448281">ISBN 978-83-60448-28-1</a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Kazimierz_Jasi%C5%84ski_(historyk)" title="Kazimierz Jasiński (historyk)">KazimierzK. Jasiński KazimierzK.</a>, Rodowód pierwszych Piastów, TomaszT. Jurek, Poznań: Wyd. PTPN, 2004, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370634095" title="Specjalna:Książki/8370634095">ISBN 83-7063-409-5</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749281671">749281671</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Pozna%C5%84&rft.aufirst=Kazimierz&rft.aulast=Jasi%C5%84ski&rft.date=2004&rft.isbn=83-7063-409-5&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+pierwszych+Piast%C3%B3w&rft.pub=Wyd.+PTPN&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749281671" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Tomasz_Jasi%C5%84ski_(historyk)" title="Tomasz Jasiński (historyk)">Jasiński T.</a>, Czy Gall Anonim to Monachus Littorensis?, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, R.112, cz. 3, 2005.</li> <li><a href="/wiki/Jerzy_K%C5%82oczowski" title="Jerzy Kłoczowski">Kłoczowski J.</a>, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 2003, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306026896" title="Specjalna:Książki/8306026896">ISBN 83-06-02689-6</a>.</li> <li><a href="/wiki/Lidia_Korczak" title="Lidia Korczak">Korczak L.</a>, Władysław I Herman, [w:] <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Szczur" title="Stanisław Szczur">Szczur S.</a>, Ożóg K. (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308028292" title="Specjalna:Książki/8308028292">ISBN 83-08-02829-2</a>.</li> <li>Kosiarz E., Wojny na Bałtyku X-XIX w., Gdańsk 1978.</li> <li>Kowalczyk E., Krzywousty – skaza moralna czy fizyczna, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, nr 101, 1994.</li> <li>Krzyżaniakowa J., Rola kulturalna Piastów w Wielkopolsce, [w:] Heck R. (red.), Piastowie w dziejach Polski. Zbiór artykułów z okazji trzechsetnej rocznicy wygaśnięcia dynastii Piastów, Wrocław 1975.</li> <li>Ksyk-Gąsiorowska P., Zbigniew, [w:] <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Szczur" title="Stanisław Szczur">Szczur S.</a>, Ożóg K. (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308028292" title="Specjalna:Książki/8308028292">ISBN 83-08-02829-2</a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Gerard_Labuda" title="Gerard Labuda">GerardG. Labuda GerardG.</a>, Korona i infuła. Od monarchii do poliarchii, Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1996, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8303036599" title="Specjalna:Książki/8303036599">ISBN 83-03-03659-9</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/233502954">233502954</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.aufirst=Gerard&rft.aulast=Labuda&rft.date=1996&rft.isbn=83-03-03659-9&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Korona+i+infu%C5%82a.+Od+monarchii+do+poliarchii&rft.pub=Krajowa+Agencja+Wydawnicza&rft_id=info%3Aoclcnum%2F233502954" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Gerard_Labuda" title="Gerard Labuda">Labuda G.</a>, Testament Bolesława Krzywoustego, [w:] Horst A. (red.), Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata, Poznań 1959.</li> <li><a href="/wiki/Henryk_%C5%81owmia%C5%84ski" title="Henryk Łowmiański">Łowmiański H.</a>, Początki Polski: polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV, T. VI, cz. 1, Warszawa 1985.</li> <li>Machnicki J., Przewrotna historia Polski – do 1795 roku, Kielce 1999, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373153659" title="Specjalna:Książki/8373153659">ISBN 83-7315-365-9</a>.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMaleczyński1975"><a href="/wiki/Karol_Maleczy%C5%84ski" title="Karol Maleczyński">K. Maleczyński</a>: Bolesław III Krzywousty. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1975. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/251399345">251399345</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Boles%C5%82aw+III+Krzywousty&rft.aulast=Maleczy%C5%84ski&rft.aufirst=K.&rft.pub=Zak%C5%82.+Nar.+im.+Ossoli%C5%84skich&rft.place=Wroc%C5%82aw+%E2%80%93+Warszawa+%E2%80%93+Krak%C3%B3w+%E2%80%93+Gda%C5%84sk&rft_id=info:oclcnum/251399345"></cite></li> <li><a href="/wiki/Karol_Maleczy%C5%84ski" title="Karol Maleczyński">Maleczyński K.</a>, Studia nad dokumentem polskim, Wrocław 1971.</li> <li><a href="/wiki/Karol_Maleczy%C5%84ski" title="Karol Maleczyński">Maleczyński K.</a>, W kwestii autentyczności bulli gnieźnieńskiej z r. 1136, [w:] Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, seria A, nr 2, Wrocław 1947.</li> <li><a href="/wiki/Karol_Maleczy%C5%84ski" title="Karol Maleczyński">Maleczyński K.</a>, W sprawie daty urodzin Bolesława Krzywoustego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, nr 50, 1936.</li> <li><a href="/wiki/Tadeusz_Manteuffel" title="Tadeusz Manteuffel">Manteuffel T.</a>, Polska wśród nowych państw Europy, [w:] Manteuffel T. (red.), Polska pierwszych Piastów. Państwo, społeczeństwo, kultura, Warszawa 1968.</li> <li>Marzec A., Bolesław III Krzywousty, [w:] <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Szczur" title="Stanisław Szczur">Szczur S.</a>, Ożóg K. (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308028292" title="Specjalna:Książki/8308028292">ISBN 83-08-02829-2</a>.</li> <li>Nawrot A. (red.), Encyklopedia Historia, Kraków 2007, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788373277823" title="Specjalna:Książki/9788373277823">ISBN 978-83-7327-782-3</a>.</li> <li>Novotný V., České dějiny. Dílu I. část II, Od Břetislava I. do Přemysla I, Praha 1912.</li> <li><cite class="citation book nourl">Tadeusz MarianT.M. Nowak Tadeusz MarianT.M., JanJ. Wimmer JanJ., Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1981, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321401333" title="Specjalna:Książki/8321401333">ISBN 83-214-0133-3</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/835735421">835735421</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Tadeusz+Marian&rft.aulast=Nowak&rft.date=1981&rft.isbn=83-214-0133-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+or%C4%99%C5%BCa+polskiego+963-1795&rft.pub=Wiedza+Powszechna&rft_id=info%3Aoclcnum%2F835735421" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Jerzy_Ochma%C5%84ski" title="Jerzy Ochmański">Ochmański J.</a>, Dzieje Rosji do roku 1861, Warszawa – Poznań 1974.</li> <li><a href="/wiki/Franciszek_Piekosi%C5%84ski" title="Franciszek Piekosiński">Piekosiński F.</a>, Najdawniejszy dokument polski. Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, T. IV, 1899–1902, szp. 493.</li> <li>Pietras Z.S., Bolesław Krzywousty, Cieszyn 1978.</li> <li><a href="/wiki/Marian_Plezia" title="Marian Plezia">Plezia M.</a>, Nowe studia nad Gallem-Anonimem, [w:] Chłopocka H. (red.), Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich, Poznań 1984.</li> <li><a href="/wiki/Marian_Plezia" title="Marian Plezia">Plezia M.</a>, Wstęp, [w:] <a href="/wiki/Gall_Anonim" title="Gall Anonim">Gall Anonim</a>, Kronika polska, Wrocław 2003, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304046105" title="Specjalna:Książki/8304046105">ISBN 83-04-04610-5</a>.</li> <li>Powierski J., Data konsekracji katedry gnieźnieńskiej (1 maja 1099) na tle sytuacji politycznej Polski, Rusi i krajów sąsiednich, [w:] „Roczniki historyczne”, 1994.</li> <li>Ratajczyk L. (red.), Historyczny rodowód polskiego ceremoniału wojskowego, Warszawa 1981, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8311065063" title="Specjalna:Książki/8311065063">ISBN 83-11-06506-3</a>.</li> <li><a href="/wiki/Edward_Rymar" title="Edward Rymar">Rymar E.</a>, Primogenitura zasadą regulującą następstwo w pryncypat w ustawie sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego, [w:] „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, cz. 1, nr 1 (48), 1993.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Edward_Rymar" title="Edward Rymar">EdwardE. Rymar EdwardE.</a>, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8387879509" title="Specjalna:Książki/8387879509">ISBN 83-87879-50-9</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/69296056">69296056</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Szczecin&rft.aufirst=Edward&rft.aulast=Rymar&rft.date=2005&rft.isbn=83-87879-50-9&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rodow%C3%B3d+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+pomorskich&rft.pub=Ksi%C4%85%C5%BCnica+Pomorska+im.+Stanis%C5%82awa+Staszica&rft_id=info%3Aoclcnum%2F69296056" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Bogdan_Snoch" title="Bogdan Snoch">BogdanB. Snoch BogdanB.</a>, Protoplasta książąt śląskich, Katowice: Śląsk, 1985, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/832160644X" title="Specjalna:Książki/832160644X">ISBN 83-216-0644-X</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321605303" title="Specjalna:Książki/8321605303">ISBN 83-216-0530-3</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/830183518">830183518</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Katowice&rft.aufirst=Bogdan&rft.aulast=Snoch&rft.date=1985&rft.isbn=83-216-0644-X&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Protoplasta+ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t+%C5%9Bl%C4%85skich&rft.pub=%C5%9Al%C4%85sk&rft_id=info%3Aoclcnum%2F830183518" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Spors J., Studia nad wczesnośredniowiecznymi dziejami Pomorza Zachodniego XII-połowa XIII w., Słupsk 1988.</li> <li>Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373891897" title="Specjalna:Książki/8373891897">ISBN 83-7389-189-7</a>.</li> <li>Suchodolski S., Denar w kalecie, Wrocław 1981, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304008874" title="Specjalna:Książki/8304008874">ISBN 83-04-00887-4</a>.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSzczur2002"><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Szczur" title="Stanisław Szczur">S. Szczur</a>: Historia Polski. Średniowiecze. Kraków: Wyd. Literackie, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308032729" title="Specjalna:Książki/8308032729">ISBN 83-08-03272-9</a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/52266254">52266254</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Polski.+%C5%9Aredniowiecze&rft.aulast=Szczur&rft.aufirst=S.&rft.pub=Wyd.+Literackie&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.isbn=83-08-03272-9&rft_id=info:oclcnum/52266254"></cite></li> <li><a href="/wiki/Janusz_Szyma%C5%84ski_(prozaik)" title="Janusz Szymański (prozaik)">Szymański J.W.</a>, Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8372732248" title="Specjalna:Książki/8372732248">ISBN 83-7273-224-8</a>.</li> <li>Świechowski Z., Gawlikowska-Świechowska E., Sztuka polska, Romanizm,T. I, Warszawa 2005, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321343651" title="Specjalna:Książki/8321343651">ISBN 83-213-4365-1</a>.</li> <li><cite class="citation book nourl">Dzieje Polski do roku 1501, <a href="/wiki/Jerzy_Topolski" title="Jerzy Topolski">JerzyJ. Topolski</a>, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301088915" title="Specjalna:Książki/8301088915">ISBN 83-01-08891-5</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/830054950">830054950</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dzieje+Polski+do+roku+1501&rft.isbn=83-01-08891-5&rft.place=Warszawa&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.date=1993&rft_id=info%3Aoclcnum%2F830054950" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Trawkowski S., Bolesław III Krzywousty, [w:] Garlicki A. (red.), Poczet królów i książąt polskich, Warszawa 1978.</li> <li>Tyc T., Zbigniew i Bolesław, [w:] Arcybiskup Marcin i Gniezno, Poznań 1927.</li> <li><a href="/wiki/Jerzy_Wyrozumski" title="Jerzy Wyrozumski">Wyrozumski J.</a>, Historia Polski do roku 1505, Warszawa 1984, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301037326" title="Specjalna:Książki/8301037326">ISBN 83-01-03732-6</a>.</li> <li><a href="/wiki/Benedykt_Zientara" title="Benedykt Zientara">Zientara B.</a>, Władysław II Wygnaniec, [w:] Garlicki A. (red.), Poczet królów i książąt polskich, Warszawa 1978.</li> <li><a href="/wiki/Jadwiga_%C5%BByli%C5%84ska" title="Jadwiga Żylińska">Żylińska J.</a>, Piastówny i żony Piastów, Warszawa 1975.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJózef_Ignacy_Kraszewski2010">Józef Ignacy Kraszewski: Królewscy synowie. Warszawa: MG, 2010.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kr%C3%B3lewscy+synowie&rft.aulast=Kraszewski&rft.aufirst=J%C3%B3zef+Ignacy&rft.pub=MG&rft.place=Warszawa"></cite></li></ul> <dl><dt>Opracowania online</dt></dl> <ul><li>Andrałojć M., Andrałojć W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bulla.archeo.edu.pl/bulle.htm">Bulle księcia Bolesława Krzywoustego</a>, [dostęp 2009-09-20]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Andrałojć M., Andrałojć W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bulla.archeo.edu.pl/index.htm">Nie śniło się historykom</a>, [dostęp 2009-09-20]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li><a href="/wiki/Oswald_Balzer" title="Oswald Balzer">Balzer O.</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=47901">Genealogia Piastów</a>, Kraków 1895, [dostęp 2010-02-28]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Drogi R., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jaxa.blox.pl/2005/11/PANSTWO-CZESKIE-PRZEMYSLIDOW-historia-Czech-czIII1.html">Państwo Czeskie Przemyślidów (historia Czech, cz. III. 1)</a>, [dostęp 2005-11-10]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Folwarniak M., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180715013057/http://www.poszukiwanieskarbow.com/numizmatyka/brakt-krzywousty2.html">Pierwsze polskie brakteaty. Poglądy na ich temat w ujęciu historycznym</a>, [dostęp 2011-06-23]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Garbaczewski W., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120202003848/http://www.nbportal.pl/pl/np/numizmatyka/historia-monet/sredniowiecze/polska-epoka-denarowa-w-mennictwie-polskim">Polska: Epoka denarowa w mennictwie polskim</a>, [dostęp 2009-08-21]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Garbaczewski W., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130823213913/http://www.nbportal.pl/dyskm/numizmatyka/materialy_papierowe/plakaty_ulotki/Polskie_monety_kruszcowe_od_X_wieku___Wystawa_w_Muzeum_Numizmatycznym_NBP___folder.pdf">Polskie monety kruszcowe od X wieku</a>, [dostęp 2009-09-23]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Gronowski M., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160701205339/http://tyniec.benedyktyni.pl/pl/historia/tyniec/Zalozenie-klasztoru/">Opactwo Benedyktynów w Tyńcu. Założenie klasztoru. Spór o fundatora Opactwa</a>, [dostęp 2010-08-22]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Kmąk K., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://historia.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=402:wojna-polsko-niemiecka-1109-r&catid=164:bitwy-wojny-i-kampanie&Itemid=593">Wojna polsko-niemiecka 1109</a>, [dostęp 2010-02-15]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Kollinger K., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110928100250/http://www.history.org.ua/JournALL/ruthenica/7/3.pdf">Ruskie posiłki dla Bolesława III Krzywoustego w 1109, śmierć Zbysławy i trwałość sojuszu polsko-ruskiego w latach 1102–1114</a>, [dostęp 2009-09-13]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Kozłowski B., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120411063439/http://kalendarium.polska.pl/wydarzenia/article.htm?id=244408">Śmierć księcia Zbigniewa, oślepionego przez Bolesława Krzywoustego</a>, [dostęp 2009-09-02]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Mischke W. i inni, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304222728/http://www.mediewistyka.pl/forum/printview.php?t=156&start=0&sid=ce0910d6b4bcb86add11fb211be3b6a7">Kronika życia naukowego</a>, [dostępu 2009-08-20]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Mischke W., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mediewistyka.pl/wihoda.pdf">Polska korona królów czeskich</a>, [dostęp 2009-08-24]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Piernikarczyk Ł., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100504170406/http://www.polskiedzieje.pl/art/59">Palatyn Sieciech (1080–1100)</a>, [dostęp 2010-02-15]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Podolińska H., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glogow.pl/tzg/nowosci/2009/1109_kosciol/kosciol_grodowy.htm">Kościół grodowy (I) na Ostrowie Tumskim – historyczny świadek Obrony Głogowa</a>, [dostęp 2009-09-19]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Prajzner J., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.monetyobiegowe.pl">Numizmatyka: Katalog polskich monet obiegowych. Monety 1916–2010</a>, [dostęp 2009-09-24]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cybra.lodz.pl/dlibra/publication?id=721&from=&dirids=1&tab=1">S. Orgelbranda encyklopedja powszechna</a>, T. 12, Od Polska do Rohan, Warszawa 1902, [dostęp 2010-02-28]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Serafin J., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.glogow.pl/tzg/bibioteka_mulimedialna/pomniki_glogowa.pdf">Pomniki Głogowa</a>, [w:] J. Sadowski (red.), Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, T. XLIII, Głogów 2001, [dostęp 2010-02-28]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Sidorski R., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://histmag.org/?magazyn=51&id=383">Kierunek: Wenecja!. Wywiad z Tomaszem Jasińskim</a>, [dostęp 2009-09-04]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Suchodolski S., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:063x5WX-1M4J:pau.krakow.pl/Streszczenie.pdf+Badania+nad+Boles%C5%82awem+Krzywoustym&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESj_4D6JmLNcStqSOKyFLi4DpoRF-QxXuPzql9VuUXp3FSStaD15mCoe0On9bHNixSlkS8YYevCgChcvFu6WpXddvc_5Cf4dNYPp8opkMLyz_1jfoqfkAVa09gQD9t6pyj3ECnMK&sig=AHIEtbSfNNq3FbdJ9Ivkkru_NUEtQsfcbw">Nowe (mazowieckie) znalezisko bulli Bolesława Krzywoustego i problemy ołowianych pieczęci we wczesnośredniowiecznej Polsce</a>, [dostęp 2010-05-28]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Śmiech A., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jednodniowka.pl/readarticle.php?article_id=68">Testament Bolesława Krzywoustego</a>, [dostęp 2009-08-24]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne">Linki zewnętrzne</h2>[<a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&veaction=edit&section=55" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&action=edit&section=55" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne">edytuj kod</a>]</div> <ul><li>Dalewski Z., Zientara E., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120127132140/http://www.muzhp.pl/kalendarium/1161/wchodza-w-zycie-statuty-boleslawa-krzywoustego-wywiad-1138-10-28.html">Wchodzą w życie statuty Bolesława Krzywoustego (wywiad)</a>, [dostęp 2010-04-08]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Grabski A.F., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100730003939/http://polskaflota.republika.pl/Pomorze%20w%20polityce%20polskiej.htm">Wojny o przyłączenie Pomorza na początku XII w.</a>, [dostęp 2010-04-08]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li>Grabski A.F., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051222053925/http://www.zespolszkol.wer.pl/historia/wojny.pdf">Wojny pomorskie Bolesława Krzywoustego. Początek wojen pomorskich Bolesława Krzywoustego (1102 – 1108)</a>, [dostęp 2010-04-08]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://polona.pl/public-collections/collection/0156570c-26e1-4b63-937e-123888679296">Kolekcja poświęcona Bolesławowi Krzywoustemu</a> w bibliotece <a href="/wiki/Polona" title="Polona">Polona</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://polona.pl/search/?query=boles%C5%82aw_krzywousty&filters=category:maps,public:1,hasTextContent:0">Mapy z państwem Bolesława Krzywoustego w zbiorach biblioteki cyfrowej Polona</a> <a href="/wiki/Polona" title="Polona">Polona</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:W%C5%82adcy_Polski" title="Szablon:Władcy Polski">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:W%C5%82adcy_Polski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Władcy Polski (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:W%C5%82adcy_Polski&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Polski" title="Władcy Polski">Władcy Polski</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Polska_wczesnopiastowska" title="Polska wczesnopiastowska">Państwo polskie</a> do 1138</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastowie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Mieszko_I" title="Mieszko I">Mieszko I</a> (ok. 960–992)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_I_Chrobry" title="Bolesław I Chrobry">Bolesław I Chrobry</a> (992–1025; król od 1025)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_II_Lambert" title="Mieszko II Lambert">Mieszko II Lambert</a> (1025–1031)</li> <li><a href="/wiki/Bezprym" title="Bezprym">Bezprym</a> (1031–1032)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_II_Lambert" title="Mieszko II Lambert">Mieszko II Lambert</a> (1032–1034)</li> <li><a href="/wiki/Otto_Boles%C5%82awowic" title="Otto Bolesławowic">Otto</a> (1032–1033)</li> <li><a href="/wiki/Dytryk" title="Dytryk">Dytryk</a> (1032–1033)</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_I_Odnowiciel" title="Kazimierz I Odnowiciel">Kazimierz I Odnowiciel</a> (1034–1058)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_II_Szczodry" title="Bolesław II Szczodry">Bolesław II Szczodry</a> (1058–1079; król od 1076)</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_Herman" title="Władysław I Herman">Władysław I Herman</a> (1079–1102)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_Boles%C5%82awowic" title="Mieszko Bolesławowic">Mieszko Bolesławowic</a> (1086–1089)</li> <li><a href="/wiki/Zbigniew_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Zbigniew (książę)">Zbigniew</a> (1102–1107)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">Bolesław III Krzywousty</a> (1102–1138, do 1107 tylko książę dzielnicowy)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Polska_w_okresie_rozbicia_dzielnicowego" title="Polska w okresie rozbicia dzielnicowego">Państwo polskie</a> rozbicia dzielnicowego (1138–1320)</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a2_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastowie</a> książęta zwierzchni</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Wygnaniec" title="Władysław II Wygnaniec">Władysław II Wygnaniec</a> (1138–1146)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_IV_K%C4%99dzierzawy" title="Bolesław IV Kędzierzawy">Bolesław IV Kędzierzawy</a> (1146–1173)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a> (1173–1177)</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_II_Sprawiedliwy" title="Kazimierz II Sprawiedliwy">Kazimierz II Sprawiedliwy</a> (1177–1191)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a> (1191)</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_II_Sprawiedliwy" title="Kazimierz II Sprawiedliwy">Kazimierz II Sprawiedliwy</a> (1191–1194)</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Bia%C5%82y" title="Leszek Biały">Leszek Biały</a> (1194–1198)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a> (1198–1199)</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Bia%C5%82y" title="Leszek Biały">Leszek Biały</a> (1199) <a href="/wiki/Mieszko_III_Stary" title="Mieszko III Stary">Mieszko III Stary</a> (1199–1202)</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_III_Laskonogi" title="Władysław III Laskonogi">Władysław III Laskonogi</a> (1202–1202/1206)</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Bia%C5%82y" title="Leszek Biały">Leszek Biały</a> (1202/1206–1210)</li> <li><a href="/wiki/Mieszko_I_Pl%C4%85tonogi" title="Mieszko I Plątonogi">Mieszko I Plątonogi</a> (1210–1211)</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Bia%C5%82y" title="Leszek Biały">Leszek Biały</a> (1211–1225)</li> <li><a href="/wiki/Henryk_I_Brodaty" title="Henryk I Brodaty">Henryk I Brodaty</a> (1225)</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Bia%C5%82y" title="Leszek Biały">Leszek Biały</a> (1225–1227)</li></ul> </td></tr><tr class="a2_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastowie</a> książęta krakowscy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_III_Laskonogi" title="Władysław III Laskonogi">Władysław III Laskonogi</a> (1228–1231)</li> <li><a href="/wiki/Konrad_I_mazowiecki" title="Konrad I mazowiecki">Konrad I mazowiecki</a> (1228–1229)</li> <li><a href="/wiki/Henryk_I_Brodaty" title="Henryk I Brodaty">Henryk I Brodaty</a> (1232–1238)</li> <li><a href="/wiki/Henryk_II_Pobo%C5%BCny" title="Henryk II Pobożny">Henryk II Pobożny</a> (1238–1241)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_II_Rogatka" title="Bolesław II Rogatka">Bolesław Rogatka</a> (1241)</li> <li><a href="/wiki/Konrad_I_mazowiecki" title="Konrad I mazowiecki">Konrad I mazowiecki</a> (1241–1243)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_V_Wstydliwy" title="Bolesław V Wstydliwy">Bolesław V Wstydliwy</a> (1243–1279)</li> <li><a href="/wiki/Leszek_Czarny" title="Leszek Czarny">Leszek Czarny</a> (1279–1288)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_II_mazowiecki" title="Bolesław II mazowiecki">Bolesław mazowiecki</a> (1288)</li> <li><a href="/wiki/Henryk_IV_Probus" class="mw-redirect" title="Henryk IV Probus">Henryk IV Probus</a> (1288–1289)</li> <li><a href="/wiki/Boles%C5%82aw_II_mazowiecki" title="Bolesław II mazowiecki">Bolesław mazowiecki</a> (1289)</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_%C5%81okietek" title="Władysław I Łokietek">Władysław I Łokietek</a> (1289)</li> <li><a href="/wiki/Henryk_IV_Probus" class="mw-redirect" title="Henryk IV Probus">Henryk IV Probus</a> (1289–1290)</li> <li><a href="/wiki/Przemys%C5%82_II" title="Przemysł II">Przemysł II</a> (1290–1291, król 1295–1296)</li></ul> </td></tr><tr class="a2_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Przemy%C5%9Blidzi" title="Przemyślidzi">Przemyślidzi</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Wac%C5%82aw_II" title="Wacław II">Wacław II</a> (książę krakowski 1291–1305, król od 1300)</li> <li><a href="/wiki/Wac%C5%82aw_III" title="Wacław III">Wacław III</a> (1305–1306)</li></ul> </td></tr><tr class="a2_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Piastowie" title="Piastowie">Piastowie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_%C5%81okietek" title="Władysław I Łokietek">Władysław I Łokietek</a> (1306–1320)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Zjednoczone_Kr%C3%B3lestwo_Polskie" title="Zjednoczone Królestwo Polskie">Królestwo Polskie</a> (1320–1569)</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a3_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Piastowie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_I_%C5%81okietek" title="Władysław I Łokietek">Władysław I Łokietek</a> (1320–1333)</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_III_Wielki" title="Kazimierz III Wielki">Kazimierz III Wielki</a> (1333–1370)</li></ul> </td></tr><tr class="a3_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Andegawenowie" title="Andegawenowie">Andegawenowie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ludwik_I_W%C4%99gierski" class="mw-redirect" title="Ludwik I Węgierski">Ludwik I Węgierski</a> (1370–1382)</li> <li><a href="/wiki/Jadwiga_Andegawe%C5%84ska" title="Jadwiga Andegaweńska">Jadwiga Andegaweńska</a> (1384–1399)</li></ul> </td></tr><tr class="a3_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Jagiellonowie" title="Jagiellonowie">Jagiellonowie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Jagie%C5%82%C5%82o" title="Władysław II Jagiełło">Władysław II Jagiełło</a> (1386–1434)</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_III_Warne%C5%84czyk" title="Władysław III Warneńczyk">Władysław III Warneńczyk</a> (1434–1444)</li> <li><a href="/wiki/Kazimierz_IV_Jagiello%C5%84czyk" title="Kazimierz IV Jagiellończyk">Kazimierz IV Jagiellończyk</a> (1447–1492)</li> <li><a href="/wiki/Jan_I_Olbracht" title="Jan I Olbracht">Jan I Olbracht</a> (1492–1501)</li> <li><a href="/wiki/Aleksander_I_Jagiello%C5%84czyk" class="mw-redirect" title="Aleksander I Jagiellończyk">Aleksander I Jagiellończyk</a> (1501–1506)</li> <li><a href="/wiki/Zygmunt_I_Stary" title="Zygmunt I Stary">Zygmunt I Stary</a> (1506–1548)</li> <li><a href="/wiki/Zygmunt_II_August" title="Zygmunt II August">Zygmunt II August</a> (1520/1548–1569)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Korona Królestwa Polskiego</a> jako część <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczypospolitej Obojga Narodów</a> (1569–1795)</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a4_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Jagiellonowie" title="Jagiellonowie">Jagiellonowie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Zygmunt_II_August" title="Zygmunt II August">Zygmunt II August</a> (1569–1572)</li></ul> </td></tr><tr class="a4_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wolna_elekcja" title="Wolna elekcja">Królowie elekcyjni</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Henryk_III_Walezy" title="Henryk III Walezy">Henryk Walezy</a> (1573–1575)</li> <li><a href="/wiki/Anna_Jagiellonka" title="Anna Jagiellonka">Anna Jagiellonka</a> (1575–1586/1596)</li> <li><a href="/wiki/Stefan_Batory" title="Stefan Batory">Stefan Batory</a> (1576–1586)</li> <li><a href="/wiki/Zygmunt_III_Waza" title="Zygmunt III Waza">Zygmunt III Waza</a> (1587–1632)</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_IV_Waza" title="Władysław IV Waza">Władysław IV Waza</a> (1632–1648)</li> <li><a href="/wiki/Jan_II_Kazimierz_Waza" title="Jan II Kazimierz Waza">Jan II Kazimierz Waza</a> (1648–1668)</li> <li><a href="/wiki/Micha%C5%82_Korybut_Wi%C5%9Bniowiecki" title="Michał Korybut Wiśniowiecki">Michał Korybut Wiśniowiecki</a> (1669–1673)</li> <li><a href="/wiki/Jan_III_Sobieski" title="Jan III Sobieski">Jan III Sobieski</a> (1674–1696)</li> <li><a href="/wiki/August_II_Mocny" title="August II Mocny">August II Mocny</a> (1697–1704)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84ski" title="Stanisław Leszczyński">Stanisław Leszczyński</a> (1704–1709)</li> <li><a href="/wiki/August_II_Mocny" title="August II Mocny">August II Mocny</a> (1709–1733)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84ski" title="Stanisław Leszczyński">Stanisław Leszczyński</a> (1733–1736)</li> <li><a href="/wiki/August_III_Sas" title="August III Sas">August III Sas</a> (1733–1763)</li> <li><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_August_Poniatowski" title="Stanisław August Poniatowski">Stanisław August Poniatowski</a> (1764–1795)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Satelickie monarchie polskie <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Warszawskie" title="Księstwo Warszawskie">Księstwo Warszawskie</a> (1807–1815) <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Polskie_(kongresowe)" title="Królestwo Polskie (kongresowe)">Królestwo Polskie</a> (1815-1917) <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Polskie_(1917%E2%80%931918)" title="Królestwo Polskie (1917–1918)">Królestwo Polskie</a> (1917–1918)</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a5_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wettynowie" title="Wettynowie">Wettynowie</a> książęta warszawscy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Fryderyk_August_I" title="Fryderyk August I">Fryderyk August I</a> (1807–1815)</li></ul> </td></tr><tr class="a5_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Romanowowie" title="Romanowowie">Romanowowie</a> królowie Polski</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Aleksander_I_Romanow" title="Aleksander I Romanow">Aleksander I</a> (1815–1825)</li> <li><a href="/wiki/Miko%C5%82aj_I_Romanow" title="Mikołaj I Romanow">Mikołaj I</a> (1825-1855)</li> <li><a href="/wiki/Aleksander_II_Romanow" title="Aleksander II Romanow">Aleksander II</a> (1855-1881)</li> <li><a href="/wiki/Aleksander_III_Romanow" title="Aleksander III Romanow">Aleksander III</a> (1881-1894)</li> <li><a href="/wiki/Miko%C5%82aj_II_Romanow" title="Mikołaj II Romanow">Mikołaj II</a> (1894-1917)</li> <li><a href="/wiki/Micha%C5%82_Romanow_(1878%E2%80%931918)" title="Michał Romanow (1878–1918)">Michał II</a> (1917 de iure)</li></ul> </td></tr><tr class="a5_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Regent" title="Regent">regenci</a> królestwa</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Rada_Regencyjna" title="Rada Regencyjna">Rada Regencyjna</a> (1917–1918)</li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Pi%C5%82sudski" title="Józef Piłsudski">Józef Piłsudski</a> (1918)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table><div class="hlist navbox-below below"> <dl><dt>Zobacz też</dt> <dd><a href="/wiki/Legendarni_w%C5%82adcy_Polski" title="Legendarni władcy Polski">Legendarni władcy Polski</a></dd> <dd><a href="/wiki/W%C5%82adcy_ziem_polskich_w_czasie_zabor%C3%B3w" title="Władcy ziem polskich w czasie zaborów">Władcy ziem polskich w czasie zaborów</a></dd></dl> Uwaga: Pogrubioną czcionką zaznaczeni są władcy będący koronowanymi królami Polski. </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (osoba):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000110720042">0000000110720042</a></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/77113233">77113233</a></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n82101725">n82101725</a></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118854356">118854356</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/jo2006324822">jo2006324822</a></li><li><a href="/wiki/Holenderska_Biblioteka_Narodowa" title="Holenderska Biblioteka Narodowa">NTA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p298159473">298159473</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810587894405606">9810587894405606</a></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2097034262">n97034262</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007280767505171">987007280767505171</a></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3879191.html">3879191</a></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Boleslaw-III">biography/Boleslaw-III</a></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/boleslao-iii-boccatorta-re-di-polonia">boleslao-iii-boccatorta-re-di-polonia</a></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/boleslas-iii-bouche-torse/">boleslas-iii-bouche-torse</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1875703">1875703</a></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Boles%C5%82aw_3._Krzywousty">Bolesław_3._Krzywousty</a></li> <li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/boleslovas-iii-kreivaburnis/">boleslovas-iii-kreivaburnis</a></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0010906.xml">0010906</a></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Boles%C5%82aw_3._Krzywousty">Bolesław_3._Krzywousty</a></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=8522">8522</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_III_Krzywousty&oldid=76024766">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_III_Krzywousty&oldid=76024766</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Kategoria:Artykuły na Medal">Artykuły na Medal</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Boles%C5%82aw_III_Krzywousty" title="Kategoria:Bolesław III Krzywousty">Bolesław III Krzywousty</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pierwsi_Piastowie" title="Kategoria:Pierwsi Piastowie">Pierwsi Piastowie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:W%C5%82adcy_Polski" title="Kategoria:Władcy Polski">Władcy Polski</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_zwi%C4%85zani_z_wymiarem_sprawiedliwo%C5%9Bci_Polski_%C5%9Bredniowiecznej" title="Kategoria:Ludzie związani z wymiarem sprawiedliwości Polski średniowiecznej">Ludzie związani z wymiarem sprawiedliwości Polski średniowiecznej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Osoby_przedstawione_na_polskich_monetach" title="Kategoria:Osoby przedstawione na polskich monetach">Osoby przedstawione na polskich monetach</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pochowani_w_bazylice_katedralnej_Wniebowzi%C4%99cia_NMP_w_P%C5%82ocku" title="Kategoria:Pochowani w bazylice katedralnej Wniebowzięcia NMP w Płocku">Pochowani w bazylice katedralnej Wniebowzięcia NMP w Płocku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Polacy_upami%C4%99tnieni_nazwami_obiekt%C3%B3w_fizjograficznych_na_Ziemi" title="Kategoria:Polacy upamiętnieni nazwami obiektów fizjograficznych na Ziemi">Polacy upamiętnieni nazwami obiektów fizjograficznych na Ziemi</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ekskomunikowani_przez_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kategoria:Ekskomunikowani przez Kościół katolicki">Ekskomunikowani przez Kościół katolicki</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Patroni_jednostek_Wojska_Polskiego" title="Kategoria:Patroni jednostek Wojska Polskiego">Patroni jednostek Wojska Polskiego</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Urodzeni_w_1086" title="Kategoria:Urodzeni w 1086">Urodzeni w 1086</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_1138" title="Kategoria:Zmarli w 1138">Zmarli w 1138</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_cytowania_%E2%80%93_problemy_%E2%80%93_cytuj_%E2%80%93_strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Kategoria:Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna">Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_nie_zawiera_wszystkich_autor%C3%B3w" title="Kategoria:Szablon cytowania nie zawiera wszystkich autorów">Szablon cytowania nie zawiera wszystkich autorów</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytuj_ksi%C4%85%C5%BCk%C4%99_%E2%80%93_autorzy_do_sprawdzenia" title="Kategoria:Szablon cytuj książkę – autorzy do sprawdzenia">Szablon cytuj książkę – autorzy do sprawdzenia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyr%C3%B3%C5%BCnione_artyku%C5%82y" title="Kategoria:Wyróżnione artykuły">Wyróżnione artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:W%C5%82a%C5%9Bciwo%C5%9B%C4%87_P569_inna_ni%C5%BC_wpisana_lokalnie" title="Kategoria:Właściwość P569 inna niż wpisana lokalnie">Właściwość P569 inna niż wpisana lokalnie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Brak_w%C5%82a%C5%9Bciwo%C5%9Bci_P119_wpisanej_lokalnie" title="Kategoria:Brak właściwości P119 wpisanej lokalnie">Brak właściwości P119 wpisanej lokalnie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Biografie_kanonu_polskiej_Wikipedii" title="Kategoria:Biografie kanonu polskiej Wikipedii">Biografie kanonu polskiej Wikipedii</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 13 lut 2025, 17:52.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Boles%C5%82aw_III_Krzywousty&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"> Szukaj </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Bolesław III Krzywousty</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"> 41 języków </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"> Dodaj temat </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-k5dlz","wgBackendResponseTime":167,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"3.219","walltime":"3.431","ppvisitednodes":{"value":180834,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":600456,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":106731,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":42,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":367881,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":11,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 3035.556 1 -total"," 69.37% 2105.779 1 Szablon:Przypisy"," 52.15% 1582.930 276 Szablon:Cytuj_książkę"," 12.85% 390.212 71 Szablon:Cytuj"," 6.15% 186.739 103 Szablon:Odn"," 5.12% 155.330 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 3.97% 120.554 1 Szablon:Władca_infobox"," 3.90% 118.278 6 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 3.72% 113.068 1 Szablon:Władcy_Polski"," 1.59% 48.231 103 Szablon:Odn/tekst"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.364","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4659396,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n","limitreport-profile":[["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","260","17.1"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","240","15.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","180","11.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","140","9.2"],["type","120","7.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","100","6.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getReferencedEntityId","60","3.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","60","3.9"],["newFrame \u003Cmw.lua:153\u003E","60","3.9"],["?","40","2.6"],["[others]","260","17.1"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5bf6f94dc4-4jgwd","timestamp":"20250213214915","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Boles\u0142aw III Krzywousty","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Boles%C5%82aw_III_Krzywousty","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q53441","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q53441","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-10T22:42:09Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/14\/Boleslaw_Krzywousty_%28275002%29.jpg","headline":"ksi\u0105\u017c\u0119 Polski w latach 1107\u20131138"}</script> </body> </html>