CINXE.COM
Historia natural (obra de Plinio) - Wikipedia, la enciclopedia libre
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="es" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Historia natural (obra de Plinio) - Wikipedia, la enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","enero","febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre","noviembre","diciembre"],"wgRequestId":"dacc28da-af36-40d5-9ab1-89f4450ef35f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Historia_natural_(obra_de_Plinio)","wgTitle":"Historia natural (obra de Plinio)","wgCurRevisionId":166366507,"wgRevisionId":166366507,"wgArticleId":189046,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artículos buenos en la Wikipedia en inglés","Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF","Wikipedia:Artículos con identificadores BNE","Wikipedia:Artículos con identificadores BNF","Wikipedia:Artículos con identificadores VcBA","Wikipedia:Artículos con identificadores GND","Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN","Wikipedia:Artículos con identificadores NLA","Wikipedia:Artículos con identificadores Open Library","Wikipedia:Control de autoridades con 15 elementos","Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN","Libros de botánica","Ensayos del siglo I","Libros en latín","Ensayos en latín","Obras literarias de la Antigua Roma","Primeras enciclopedias","Europa en el siglo I","Ciencia del siglo I","Libros de mineralogía","Medicina de la Antigua Roma","Ciencia de la Antigua Roma","Historia natural"],"wgPageViewLanguage":"es","wgPageContentLanguage":"es","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Historia_natural_(obra_de_Plinio)","wgRelevantArticleId":189046,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Naturalis_Historia","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"es"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Historia_natural_(obra_de_Plinio)","wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q442","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.imagenesinfobox":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.a-commons-directo","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.quicksurveys.init","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=es&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=ext.gadget.imagenesinfobox&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=noscript&only=styles&skin=vector-2022"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg/1200px-First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1828"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg/960px-First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1219"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="975"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Historia natural (obra de Plinio) - Wikipedia, la enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//es.m.wikipedia.org/wiki/Historia_natural_(obra_de_Plinio)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (es)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//es.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Historia_natural_(obra_de_Plinio)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Historia_natural_obra_de_Plinio rootpage-Historia_natural_obra_de_Plinio skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Ir al contenido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la página principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Comunidad" title="Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dónde encontrar información"><span>Portal de la comunidad</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Actualidad" title="Encuentra información de contexto sobre acontecimientos actuales"><span>Actualidad</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosRecientes" title="Lista de cambios recientes en la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recientes</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasNuevas"><span>Páginas nuevas</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleatoria" title="Cargar una página al azar [x]" accesskey="x"><span>Página aleatoria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ayuda:Contenidos" title="El lugar para aprender"><span>Ayuda</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Informes_de_error"><span>Notificar un error</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasEspeciales"><span>Páginas especiales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-specialpages-url|specialpages" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-specialpages-url_specialpages emptyPortlet" > <div class="vector-menu-heading"> specialpages-url|specialpages </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="La enciclopedia libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-es.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Buscar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia" aria-label="Buscar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Herramientas personales"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambiar la apariencia del tamaño, ancho y color de la fuente de la página" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apariencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apariencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=es.wikipedia.org&uselang=es" class=""><span>Donaciones</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&returnto=Historia+natural+%28obra+de+Plinio%29" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio" class=""><span>Crear una cuenta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Historia+natural+%28obra+de+Plinio%29" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Más opciones" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas personales" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas personales</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=es.wikipedia.org&uselang=es"><span>Donaciones</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&returnto=Historia+natural+%28obra+de+Plinio%29" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear una cuenta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Historia+natural+%28obra+de+Plinio%29" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores desconectados <a href="/wiki/Ayuda:Introducci%C3%B3n" aria-label="Obtenga más información sobre editar"><span>más información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MisContribuciones" title="Una lista de modificaciones hechas desde esta dirección IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuciones</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MiDiscusi%C3%B3n" title="Discusión sobre ediciones hechas desde esta dirección IP [n]" accesskey="n"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contenidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contenidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Estructura_de_la_obra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Estructura_de_la_obra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Estructura de la obra</span> </div> </a> <ul id="toc-Estructura_de_la_obra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publicación" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publicación"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Publicación</span> </div> </a> <ul id="toc-Publicación-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fuentes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Fuentes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Fuentes</span> </div> </a> <ul id="toc-Fuentes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véase_también" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véase_también"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Véase también</span> </div> </a> <ul id="toc-Véase_también-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Notas</span> </div> </a> <ul id="toc-Notas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Referencias</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bibliografía-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Bibliografía</span> </button> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ediciones_en_español" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ediciones_en_español"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Ediciones en español</span> </div> </a> <ul id="toc-Ediciones_en_español-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sobre_la_obra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sobre_la_obra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Sobre la obra</span> </div> </a> <ul id="toc-Sobre_la_obra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Enlaces_externos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlaces_externos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Enlaces externos</span> </div> </a> <ul id="toc-Enlaces_externos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabla de contenidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Historia natural (obra de Plinio)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artículo en otro idioma. Disponible en 47 idiomas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-47" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">47 idiomas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Natuurgeskiedenis_(Plinius)" title="Natuurgeskiedenis (Plinius) – afrikáans" lang="af" hreflang="af" data-title="Natuurgeskiedenis (Plinius)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikáans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8%D9%8A%D8%B9%D9%8A_(%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D8%B9%D8%A9)" title="التاريخ الطبيعي (موسوعة) – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="التاريخ الطبيعي (موسوعة)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%BF" title="নেচাৰেল হিষ্ট্ৰি – asamés" lang="as" hreflang="as" data-title="নেচাৰেল হিষ্ট্ৰি" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamés" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Естествена история – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Естествена история" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF_(%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF)" title="ন্যাচারাল হিস্ট্রি (প্লিনি) – bengalí" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ন্যাচারাল হিস্ট্রি (প্লিনি)" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalí" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – bretón" lang="br" hreflang="br" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretón" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%DA%98%D9%88%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D9%88%D9%88%D8%B4%D8%AA%DB%8C_(%D9%BE%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C)" title="مێژووی سرووشتی (پلینی) – kurdo sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێژووی سرووشتی (پلینی)" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdo sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – danés" lang="da" hreflang="da" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danés" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_(%CE%A0%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82)" title="Φυσική Ιστορία (Πλίνιος) – griego" lang="el" hreflang="el" data-title="Φυσική Ιστορία (Πλίνιος)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="griego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artículo bueno"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Natural_History_(Pliny)" title="Natural History (Pliny) – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Natural History (Pliny)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Natur_Historia_(Plinio)" title="Natur Historia (Plinio) – euskera" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Natur Historia (Plinio)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="euskera" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C_(%D9%BE%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C)" title="تاریخ طبیعی (پلینی) – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تاریخ طبیعی (پلینی)" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_naturelle_(Pline_l%27Ancien)" title="Histoire naturelle (Pline l'Ancien) – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Histoire naturelle (Pline l'Ancien)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – frisón occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisón occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – gallego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="gallego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%95%D7%9C%D7%93%D7%95%D7%AA_%D7%94%D7%98%D7%91%D7%A2" title="תולדות הטבע – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="תולדות הטבע" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Historia_natural_(libro)" title="Historia natural (libro) – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Historia natural (libro)" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%9A%E7%89%A9%E8%AA%8C" title="博物誌 – japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="博物誌" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90_(%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%98)" title="ბუნების ისტორია (პლინიუსი) – georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბუნების ისტორია (პლინიუსი)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Amezruy_Agmawi_(Plinius)" title="Amezruy Agmawi (Plinius) – cabileño" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Amezruy Agmawi (Plinius)" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabileño" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B0%95%EB%AC%BC%EC%A7%80" title="박물지 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="박물지" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia_(Plinius)" title="Naturalis historia (Plinius) – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Naturalis historia (Plinius)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tantara_Voajanahary" title="Tantara Voajanahary – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tantara Voajanahary" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%B1%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="നാച്വറലിസ് ഹിസ്റ്റോറിയ – malayálam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നാച്വറലിസ് ഹിസ്റ്റോറിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayálam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – malayo" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malayo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – noruego bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruego bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ist%C3%B2ria_naturala_(Plini)" title="Istòria naturala (Plini) – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Istòria naturala (Plini)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_naturalna_(encyklopedia)" title="Historia naturalna (encyklopedia) – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Historia naturalna (encyklopedia)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_Natural_(Pl%C3%ADnio)" title="História Natural (Plínio) – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="História Natural (Plínio)" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – rumano" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumano" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_(%D0%9F%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B9)" title="Естественная история (Плиний) – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Естественная история (Плиний)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Naturalis historia" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Naturalis_Historia" title="Naturalis Historia – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Naturalis Historia" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Do%C4%9Fa_Tarihi" title="Doğa Tarihi – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Doğa Tarihi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B0_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F_(%D0%9F%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%B9)" title="Природнича історія (Пліній) – ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Природнича історія (Пліній)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%9A%E7%89%A9%E5%BF%97%EF%BC%88%E8%80%81%E6%99%AE%E6%9E%97%E5%B0%BC%EF%BC%89" title="博物志(老普林尼) – chino wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="博物志(老普林尼)" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chino wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%A8_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90_(%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%98)" title="ორთაშ ისტორია (პლინიუსი) – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ორთაშ ისტორია (პლინიუსი)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%9A%E7%89%A9%E5%BF%97_(%E8%80%81%E6%99%AE%E6%9E%97%E5%B0%BC)" title="博物志 (老普林尼) – chino" lang="zh" hreflang="zh" data-title="博物志 (老普林尼)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chino" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q442#sitelinks-wikipedia" title="Editar enlaces interlingüísticos" class="wbc-editpage">Editar enlaces</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacios de nombres"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Historia_natural_(obra_de_Plinio)" title="Ver la página de contenido [c]" accesskey="c"><span>Artículo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discusi%C3%B3n:Historia_natural_(obra_de_Plinio)" rel="discussion" title="Discusión acerca de la página [t]" accesskey="t"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar variante de idioma" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">español</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Historia_natural_(obra_de_Plinio)"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=history" title="Versiones anteriores de esta página [h]" accesskey="h"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Herramientas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Más opciones" > <div class="vector-menu-heading"> Acciones </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Historia_natural_(obra_de_Plinio)"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=history"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:LoQueEnlazaAqu%C3%AD/Historia_natural_(obra_de_Plinio)" title="Lista de todas las páginas de la wiki que enlazan aquí [j]" accesskey="j"><span>Lo que enlaza aquí</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosEnEnlazadas/Historia_natural_(obra_de_Plinio)" rel="nofollow" title="Cambios recientes en las páginas que enlazan con esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios en enlazadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=es" title="Subir archivos [u]" accesskey="u"><span>Subir archivo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&oldid=166366507" title="Enlace permanente a esta versión de la página"><span>Enlace permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=info" title="Más información sobre esta página"><span>Información de la página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Historia_natural_%28obra_de_Plinio%29&id=166366507&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre cómo citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Acortador_de_URL&url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FHistoria_natural_%28obra_de_Plinio%29"><span>Obtener URL acortado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FHistoria_natural_%28obra_de_Plinio%29"><span>Descargar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Historia+natural+%28obra+de+Plinio%29"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Historia_natural_%28obra_de_Plinio%29&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&printable=yes" title="Versión imprimible de esta página [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En otros proyectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Naturalis_Historia" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q442" title="Enlace al elemento conectado del repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apariencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Redirigido desde «<a href="/w/index.php?title=Naturalis_Historia&redirect=no" class="mw-redirect" title="Naturalis Historia">Naturalis Historia</a>»)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="es" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r157776694">.mw-parser-output .infobox .imagen{max-width:100%;margin:0 auto}.mw-parser-output .infobox .imagen img{max-width:100%;height:auto}.mw-parser-output .infobox .mw-kartographer-container .thumbinner,.mw-parser-output .infobox .mw-kartographer-map{box-sizing:border-box;width:100%!important}body.skin-timeless .mw-parser-output .infobox .imagen a.image>img{max-width:100%!important;height:auto!important}</style><table class="infobox" style="width:22.7em; line-height: 1.4em; text-align:left; padding:.23em;"><tbody><tr><th colspan="3" class="cabecera libro" style="text-align:center;background-color:transparent;color:inherit;background-color:LightSteelBlue; color:#000; font-style:italic;">Naturalis historia</th></tr><tr><td colspan="3" style="text-align:center;font-size:105%; background-color:#d8e2ee;;"> <small>de</small> <b><a href="/wiki/Plinio_el_Viejo" title="Plinio el Viejo">Plinio el Viejo</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442?uselang=es#P50" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></b></td></tr><tr><td colspan="3" class="imagen" style="text-align:center;width:65%;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg/250px-First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg" decoding="async" width="220" height="335" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg/330px-First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg/500px-First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg 2x" data-file-width="1590" data-file-height="2422" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:35%;">Tema(s)</th><td colspan="2" style="width:65%;"> <a href="/wiki/Historia_natural" title="Historia natural">Historia natural</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442?uselang=es#P921" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:35%;">Idioma</th><td colspan="2" style="width:65%;"> <a href="/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín">Latín</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442?uselang=es#P407" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:35%;">Título original</th><td colspan="2" style="font-style:italic;"> Naturalis historia<span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442?uselang=es#P1476" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:35%;">Ciudad</th><td colspan="2" style="width:65%;"> <a href="/wiki/Antigua_Roma" title="Antigua Roma">Antigua Roma</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442?uselang=es#P291" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:left;width:35%;">País</th><td colspan="2" style="width:65%;"> <a href="/wiki/Imperio_romano" title="Imperio romano">Imperio romano</a><span class="wikidata-link lapiz noprint"> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442?uselang=es#P495" title="Ver y modificar los datos en Wikidata"><img alt="Ver y modificar los datos en Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></td></tr><tr><td class="noprint" colspan="3" style="text-align:left;"><div class="plainlinks wikidata-link" style="font-size: 0.85em">[<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442" class="extiw" title="d:Q442">editar datos en Wikidata</a>]</div></td></tr></tbody></table> <p><i><b>Historia natural</b></i> <sup id="cite_ref-1" class="mw-references separada"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>a<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ es una <a href="/wiki/Enciclopedia" title="Enciclopedia">enciclopedia</a> escrita en <a href="/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín">latín</a> por el procurador imperial romano <a href="/wiki/Plinio_el_Viejo" title="Plinio el Viejo">Plinio el Viejo</a>, obra que pretendía abarcar todo el conocimiento que en ese momento se tenía. Es una de las mayores obras individuales que sobreviven del <a href="/wiki/Imperio_romano" title="Imperio romano">Imperio romano</a> en nuestros días. Es la única obra de Plinio que sobrevive y la última que publicó. Publicó los primeros diez libros en el año 77 d. C., pero no había completado la revisión final de los restantes al momento de su muerte en 79 d. C., durante la erupción del <a href="/wiki/Monte_Vesubio" title="Monte Vesubio">Vesubio</a>, por lo que el resto de la obra fue publicada de manera póstuma por su sobrino <a href="/wiki/Plinio_el_Joven" title="Plinio el Joven">Plinio el Joven</a>. </p><p>Esta obra está dividida en treinta y siete libros, organizados en diez volúmenes y su temática no se limita a lo que hoy conocemos como <a href="/wiki/Historia_natural" title="Historia natural">historia natural</a>; como lo indica el mismo escritor, pretende abarcar “el mundo natural, o la vida”. Abarca temas que incluyen <a href="/wiki/Astronom%C3%ADa" title="Astronomía">astronomía</a>, <a href="/wiki/Matem%C3%A1ticas" title="Matemáticas">matemáticas</a>, <a href="/wiki/Geograf%C3%ADa" title="Geografía">geografía</a>, <a href="/wiki/Etnograf%C3%ADa" title="Etnografía">etnografía</a>, <a href="/wiki/Antropolog%C3%ADa" title="Antropología">antropología</a>, <a href="/wiki/Fisiolog%C3%ADa_humana" title="Fisiología humana">fisiología humana</a>, <a href="/wiki/Zoolog%C3%ADa" title="Zoología">zoología</a>, <a href="/wiki/Bot%C3%A1nica" title="Botánica">botánica</a>, <a href="/wiki/Agricultura" title="Agricultura">agricultura</a>, <a href="/wiki/Horticultura" title="Horticultura">horticultura</a>, <a href="/wiki/Farmacolog%C3%ADa" title="Farmacología">farmacología</a>, <a href="/wiki/Miner%C3%ADa" title="Minería">minería</a>, <a href="/wiki/Mineralog%C3%ADa" title="Mineralogía">mineralogía</a>, <a href="/wiki/Escultura" title="Escultura">escultura</a>, <a href="/wiki/Pintura" title="Pintura">pintura</a> y <a href="/wiki/Piedras_preciosas" class="mw-redirect" title="Piedras preciosas">piedras preciosas</a>. </p><p>La <i>Historia natural</i> llegó a ser el modelo de posteriores enciclopedias y trabajos escolares, como las <a href="/wiki/Etimolog%C3%ADas_(Isidoro_de_Sevilla)" title="Etimologías (Isidoro de Sevilla)">Etimologías</a> de <a href="/wiki/Isidoro_de_Sevilla" title="Isidoro de Sevilla">Isidoro de Sevilla</a>, por su índice, la cantidad de campos que abarca y las referencias que realiza de los autores originales. </p><p>La obra fue dedicada al emperador <a href="/wiki/Tito" title="Tito">Tito</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Estructura_de_la_obra">Estructura de la obra</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=1" title="Editar sección: Estructura de la obra"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En su forma actual, la <i>Historia natural</i> consta de 37 libros. El primero incluye un prefacio descriptivo y tablas de los contenidos, así como una lista de sus fuentes, que originalmente precedía a cada uno de los libros editados por separado. La distribución de la obra es la siguiente: </p> <table> <tbody><tr> <td valign="top"> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Libro </th> <th>Contenido </th></tr> <tr> <td>I</td> <td>Prefacio, tabla de contenidos, y <a href="/wiki/Bibliograf%C3%ADa" title="Bibliografía">bibliografía</a> </td></tr> <tr> <td>II</td> <td><a href="/wiki/Astronom%C3%ADa" title="Astronomía">Astronomía</a> y <a href="/wiki/Meteorolog%C3%ADa" title="Meteorología">meteorología</a> </td></tr> <tr> <td>III</td> <td><a href="/wiki/Geograf%C3%ADa" title="Geografía">Geografía</a> del <a href="/wiki/Mediterr%C3%A1neo" class="mw-redirect" title="Mediterráneo">Mediterráneo</a> occidental </td></tr> <tr> <td>IV</td> <td>Geografía del Mediterráneo oriental </td></tr> <tr> <td>V</td> <td>Geografía de <a href="/wiki/%C3%81frica" title="África">África</a>, <a href="/wiki/Oriente_Medio" title="Oriente Medio">Oriente Medio</a> y <a href="/wiki/Turqu%C3%ADa" title="Turquía">Turquía</a> </td></tr> <tr> <td>VI</td> <td>Geografía de <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a> </td></tr> <tr> <td>VII</td> <td><a href="/wiki/Antropolog%C3%ADa" title="Antropología">Antropología</a> y <a href="/wiki/Psicolog%C3%ADa" title="Psicología">Psicología</a> <a href="/wiki/Humano" class="mw-redirect" title="Humano">humana</a> </td></tr> <tr> <td>VIII</td> <td><a href="/wiki/Zoolog%C3%ADa" title="Zoología">Zoología</a> de los <a href="/wiki/Animales_terrestres" class="mw-redirect" title="Animales terrestres">animales terrestres</a> </td></tr> <tr> <td>IX</td> <td>Zoología de los animales marinos </td></tr> <tr> <td>X</td> <td>Zoología, <a href="/wiki/Ornitolog%C3%ADa" title="Ornitología">Ornitología</a> o animales aéreos, <a href="/wiki/Reproducci%C3%B3n" title="Reproducción">reproducción</a> animal y los cinco <a href="/wiki/Sentido_(percepci%C3%B3n)" title="Sentido (percepción)">sentidos</a> </td></tr> <tr> <td>XI</td> <td>Zoología, <a href="/wiki/Insecto" class="mw-redirect" title="Insecto">insectos</a>, Zoología comparada e intento de <a href="/wiki/Taxonom%C3%ADa" title="Taxonomía">taxonomía</a> </td></tr> <tr> <td>XII</td> <td><a href="/wiki/Bot%C3%A1nica" title="Botánica">Botánica</a>, <a href="/wiki/Planta" class="mw-redirect" title="Planta">plantas</a> exóticas, <a href="/wiki/Perfume" title="Perfume">perfumes</a>, <a href="/wiki/Especia" title="Especia">especias</a> de <a href="/wiki/India" title="India">India</a>, <a href="/wiki/Egipto" title="Egipto">Egipto</a>, <a href="/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia">Mesopotamia</a>, etc. </td></tr> <tr> <td>XIII</td> <td>Botánica, incluyendo las plantas acuáticas </td></tr> <tr> <td>XIV</td> <td>Botánica, la <a href="/wiki/Vid" class="mw-redirect" title="Vid">vid</a> y el <a href="/wiki/Vino" title="Vino">vino</a> </td></tr> <tr> <td>XV</td> <td>Botánica, el <a href="/wiki/Olivo" class="mw-redirect" title="Olivo">olivo</a>, el <a href="/wiki/Aceite" title="Aceite">aceite</a> y sus usos, <a href="/wiki/Fruta" title="Fruta">fruta</a> y <a href="/wiki/Nogal" class="mw-redirect" title="Nogal">nogales</a> </td></tr> <tr> <td>XVI</td> <td>Botánica, incluyendo más <a href="/wiki/%C3%81rbol" title="Árbol">árboles</a> y <a href="/wiki/Hierba" title="Hierba">hierbas</a> </td></tr> <tr> <td>XVII</td> <td><a href="/wiki/Arboricultura" title="Arboricultura">Arboricultura</a>, <a href="/wiki/Fruta" title="Fruta">frutales</a> y <a href="/wiki/Zumo" class="mw-redirect" title="Zumo">zumos</a> </td></tr> <tr> <td>XVIII</td> <td>Cómo llevar una granja </td></tr> <tr> <td>XIX</td> <td><a href="/wiki/Jardiner%C3%ADa" title="Jardinería">Jardinería</a> y plantas ornamentales, más <a href="/wiki/Vegetal" title="Vegetal">vegetales</a>, hierbas y <a href="/wiki/Arbusto" title="Arbusto">arbustos</a> </td></tr></tbody></table> </td> <td valign="top"> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Libro </th> <th>Contenido </th></tr> <tr> <td>XX</td> <td><a href="/wiki/Herborister%C3%ADa" title="Herboristería">Herboristería</a>, más plantas y arbustos de <a href="/wiki/Jard%C3%ADn" title="Jardín">jardín</a> </td></tr> <tr> <td>XXI</td> <td><a href="/wiki/Flor" title="Flor">Flores</a> y <a href="/wiki/Floricultura" title="Floricultura">floricultura</a> </td></tr> <tr> <td>XXII</td> <td>Botánica, plantas misceláneas </td></tr> <tr> <td>XXIII</td> <td>Botánica, plantas <a href="/wiki/Medicina" title="Medicina">medicinales</a> y propiedades o virtudes de diversas plantas, vinos, <a href="/wiki/Vinagre" title="Vinagre">vinagres</a> y frutos </td></tr> <tr> <td>XXIV</td> <td><a href="/wiki/Medicina" title="Medicina">Medicina</a>, propiedades medicinales de árboles y hierbas </td></tr> <tr> <td>XXV</td> <td>Medicina, propiedades medicinales de hierbas, <a href="/wiki/Farmacolog%C3%ADa" title="Farmacología">farmacología</a> </td></tr> <tr> <td>XXVI</td> <td>Medicina, arbustos medicinales </td></tr> <tr> <td>XXVII</td> <td>Medicina, hierbas medicinales en orden alfabético </td></tr> <tr> <td>XXVIII</td> <td>Medicina, usos médicos de productos animales </td></tr> <tr> <td>XXIX</td> <td>Medicina, usos medicinales de productos animales (continuación) </td></tr> <tr> <td>XXX</td> <td>Preámbulo sobre <a href="/wiki/Magia" title="Magia">magia</a>; más usos medicinales de productos animales </td></tr> <tr> <td>XXXI</td> <td>Medicina, usos medicinales de productos del mar: <a href="/wiki/Sal_(condimento)" class="mw-redirect" title="Sal (condimento)">sales</a>, plantas, <a href="/wiki/Porifera" title="Porifera">esponjas</a> etc. </td></tr> <tr> <td>XXXII</td> <td>Medicina, usos medicinales de animales marinos </td></tr> <tr> <td>XXXIII</td> <td><a href="/wiki/Mineralog%C3%ADa" title="Mineralogía">Mineralogía</a> y <a href="/wiki/Metalurgia" title="Metalurgia">metalurgia</a> del <a href="/wiki/Oro" title="Oro">oro</a>, <a href="/wiki/Plata" title="Plata">plata</a> y <a href="/wiki/Mercurio_(elemento)" title="Mercurio (elemento)">mercurio</a> </td></tr> <tr> <td>XXXIV</td> <td>Mineralogía y metalurgia del <a href="/wiki/Bronce" title="Bronce">bronce</a>; <a href="/wiki/Estatua" title="Estatua">estatuaria</a> </td></tr> <tr> <td>XXXV</td> <td>Mineralogía, usos de la <a href="/wiki/Tierra" title="Tierra">tierra</a>, <a href="/wiki/Pigmento" title="Pigmento">pigmentos</a>, discusión sobre el <a href="/wiki/Arte" title="Arte">arte</a> de la <a href="/wiki/Pintura" title="Pintura">pintura</a> y el uso del <a href="/wiki/Sulfuro" title="Sulfuro">sulfuro</a> </td></tr> <tr> <td>XXXVI</td> <td>Mineralogía, <a href="/wiki/Lapidario" title="Lapidario">lapidario</a>; <a href="/wiki/Escultura" title="Escultura">escultura</a>, <a href="/wiki/Arquitectura" title="Arquitectura">arquitectura</a>, <a href="/wiki/Obelisco" title="Obelisco">obeliscos</a>, <a href="/wiki/Pir%C3%A1mide_(construcci%C3%B3n)" class="mw-redirect" title="Pirámide (construcción)">pirámides</a>, <a href="/wiki/Laberinto" title="Laberinto">laberintos</a> <a href="/wiki/Creta" title="Creta">cretenses</a>, <a href="/wiki/Arcilla" title="Arcilla">arcilla</a>, <a href="/wiki/Arena" title="Arena">arena</a>, <a href="/wiki/Piedra" title="Piedra">piedra</a>, <a href="/wiki/Vidrio" title="Vidrio">vidrio</a>, uso del <a href="/wiki/Fuego" title="Fuego">fuego</a>; </td></tr> <tr> <td>XXXVII</td> <td>Mineralogía, <a href="/wiki/Cristal_de_roca" title="Cristal de roca">cristal de roca</a>, <a href="/wiki/%C3%81mbar" title="Ámbar">ámbar</a>, <a href="/wiki/Gema" title="Gema">gemas</a>, <a href="/wiki/Diamante" title="Diamante">diamantes</a>, <a href="/wiki/Piedras_semipreciosas" class="mw-redirect" title="Piedras semipreciosas">piedras semipreciosas</a>, etc. </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publicación"><span id="Publicaci.C3.B3n"></span>Publicación</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=2" title="Editar sección: Publicación"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Naturalishistoria.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/67/Naturalishistoria.jpg" decoding="async" width="235" height="396" class="mw-file-element" data-file-width="235" data-file-height="396" /></a><figcaption>Portada de una edición de 1669 de la obra <i>Naturalis historia</i>.</figcaption></figure> <p>Plinio aparentemente publicó los primeros diez libros por su propia cuenta en el año 77, y se ocupó de revisar y ampliar el resto durante los dos años restantes de su vida. Su trabajo fue probablemente publicado con escasa o ninguna revisión por su sobrino, <a href="/wiki/Plinio_el_Joven" title="Plinio el Joven">Plinio el Joven</a>, quien treinta años después, en la historia de un <a href="/wiki/Delphinidae" title="Delphinidae">delfín</a> doméstico y en la descripción de las islas flotantes del <a href="/w/index.php?title=Lago_de_Vadimonio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lago de Vadimonio (aún no redactado)">lago de Vadimonio</a> (VIII 20, IX 33), parece olvidar que ambas se encuentran en la obra de su tío (II 209, IX 26). El Joven describe la <i>Naturalis historia</i> como una <i>Naturae historia</i>, y la caracteriza como un «trabajo erudito y lleno de materia, y tan variado como la naturaleza misma». </p><p>La falta de una revisión final puede explicar parcialmente las muchas repeticiones, y algunas contradicciones, errores en los pasajes tomados de los autores <a href="/wiki/Grecia" title="Grecia">griegos</a>, y la inserción de adiciones marginales en lugares incorrectos en el texto. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fuentes">Fuentes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=3" title="Editar sección: Fuentes"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En el prefacio, el autor afirma haber recogido 20 000 hechos recolectados de unos 2000 libros y de 100 autores selectos. Las listas que todavía existen de sus fuentes ascienden a mucho más de 400, incluyendo 146 <a href="/wiki/Antigua_Roma" title="Antigua Roma">romanos</a> y 327 <a href="/wiki/Antigua_Grecia" title="Antigua Grecia">griegos</a>, así como otras fuentes de información. Las listas, como regla general, siguen el orden del tema de cada libro. Esto fue claramente demostrado en la <i>Disputatio</i> de <a href="/wiki/Heinrich_Brunn" title="Heinrich Brunn">Heinrich Brunn</a> (Bonn, 1856). </p><p>Una fuente principal de Plinio es <a href="/wiki/Marco_Terencio_Varr%C3%B3n" class="mw-redirect" title="Marco Terencio Varrón">Marco Terencio Varrón</a>. En los libros geográficos, Varrón se complementa con los comentarios topográficos de <a href="/wiki/Marco_Vipsanio_Agripa" title="Marco Vipsanio Agripa">Agripa</a> que fueron completados por el emperador <a href="/wiki/C%C3%A9sar_Augusto" class="mw-redirect" title="César Augusto">César Augusto</a>, aunque ofrece datos posteriores que indican que aprovechó su cercanía a la administración imperial para actualizarlos, al menos en el caso de <a href="/wiki/Hispania" title="Hispania">Hispania</a>.<sup id="cite_ref-2" class="mw-references separada"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ Para su <a href="/wiki/Zoolog%C3%ADa" title="Zoología">zoología</a> confía en gran parte en <a href="/wiki/Arist%C3%B3teles" title="Aristóteles">Aristóteles</a> y en <a href="/wiki/Juba_II" title="Juba II">Juba de Mauritania</a>, el erudito rey de Mauritania, <i>studiorum claritate memorabilior quam regno</i> (v. 16). Juba es además su principal guía en botánica, y <a href="/wiki/Teofrasto" title="Teofrasto">Teofrasto</a> aparece también nombrado en los índices. </p><p>En la historia del arte las fuentes griegas originales en las que se apoyó fueron <a href="/wiki/Duris_de_Samos" title="Duris de Samos">Duris de Samos</a>, <a href="/wiki/Jen%C3%B3crates_de_Sici%C3%B3n" title="Jenócrates de Sición">Jenócrates de Sición</a> y <a href="/wiki/Ant%C3%ADgono_de_Caristo" title="Antígono de Caristo">Antígono de Caristo</a>. La tradición atribuye a Duris las anécdotas (XXXIV 61, <i>Lysippum Sicyonium Duris begat nullius fuisse discipulum</i> etc); la noticia de los sucesivos desarrollos del arte, y la lista de trabajadores en bronce y pintores, a Jenócrates, y una larga lista de datos diversos a Antígono. Las últimas dos fuentes se mencionan en relación con <a href="/wiki/Parrasio" title="Parrasio">Parrasio</a> (XXXV. 68, <i>hanc ei gloriam concessere Antigonus et Xenocrates, qui de pictura scripsere</i>), mientras que Antígono es nombrado en los índices de XXXIII-XXXIV como escritor en el arte <i>toreutic</i>. </p><p>Los <a href="/wiki/Epigrama" title="Epigrama">epigramas</a> griegos contribuyen su parte en las descripciones de cuadros y estatuas de Plinio. Una de las fuentes de menor importancia para los libros XXXIV-XXXV es <a href="/wiki/Heliodoro" title="Heliodoro">Heliodoro</a>, el autor de un trabajo sobre los monumentos de <a href="/wiki/Atenas" title="Atenas">Atenas</a>. En los índices a XXXIII-XXXVI ocupa un importante lugar <a href="/wiki/Pasiteles" title="Pasiteles">Pasiteles</a> de Nápoles, el autor de un trabajo en cinco volúmenes sobre famosas obras de arte (XXXVI. 40), que probablemente incorpora la sustancia de los tratados griegos más tempranos; sin embargo, <a href="/w/index.php?title=Augustus_Kalkmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augustus Kalkmann (aún no redactado)">Kalkmann</a> niega que Plinio estuviese en deuda con Pasíteles al respecto y sostiene que Plinio utilizó el trabajo cronológico de <a href="/wiki/Apolodoro_de_Atenas" title="Apolodoro de Atenas">Apolodoro</a>, así como un catálogo contemporáneo de artistas. </p><p>El conocimiento de Plinio de las fuentes griegas fue probablemente debido principalmente a <a href="/wiki/Marco_Terencio_Varr%C3%B3n" class="mw-redirect" title="Marco Terencio Varrón">Varrón</a>, a quien cita a menudo (e.g. XXXIV. 56, XXXV. 173, 156, XXXVI. 17, 39, 41). Varrón probablemente se ocupó de la <a href="/wiki/Historia_del_arte" title="Historia del arte">historia del arte</a> en conexión con la <a href="/wiki/Arquitectura" title="Arquitectura">arquitectura</a>, que estaba incluida en sus <i><a href="/w/index.php?title=Disciplinae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Disciplinae (aún no redactado)">Disciplinae</a></i>. </p><p>Para varios artículos sobre obras de arte de la costa de <a href="/wiki/Anatolia" title="Anatolia">Asia Menor</a> y las islas adyacentes, Plinio debe mucho al general, hombre de estado, orator e historiador <a href="/wiki/Cayo_Licinio_Muciano" title="Cayo Licinio Muciano">Cayo Licinio Muciano</a>, quien murió antes del 77. Plinio menciona las obras de arte coleccionadas por <a href="/wiki/Vespasiano" title="Vespasiano">Vespasiano</a> en el <a href="/wiki/Foros_imperiales#Templo_de_la_Paz_(Templum_Pacis)" title="Foros imperiales">Templo de la Paz</a> y en sus otras galerías (XXXIV. 84), pero mucha de su información en cuanto a la ubicación de tales trabajos en <a href="/wiki/Antigua_Roma" title="Antigua Roma">Roma</a> se debe a sus lecturas y no a observación personal. </p><p>El principal mérito de su recopilación sobre el arte antiguo, el único trabajo clásico de ese tipo que conservamos, es que se basa en los textos, hoy perdidos, de Jenócrates, y en las biografías de Duris y de Antígono. Plinio no muestra una especial aptitud para la crítica de arte. En varios pasajes, sin embargo, da pruebas de observación independiente (XXXIV. 38, 46, 63, XXXV. 17, 20, 116 seq.). Afirma que prefiere el <i><a href="/wiki/Laocoonte" title="Laocoonte">Laocoonte</a></i> en mármol del palacio de <a href="/wiki/Tito" title="Tito">Tito</a> a todos los cuadros y bronces en el mundo (XXXVI. 37). En el templo cerca del <a href="/w/index.php?title=Circo_flaminio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Circo flaminio (aún no redactado)">Circo flaminio</a>, Plinio admira el <a href="/wiki/Ares" title="Ares">Ares</a> y la <a href="/wiki/Afrodita" title="Afrodita">Afrodita</a> de <a href="/wiki/Scopas" class="mw-redirect" title="Scopas">Scopas</a>, «que bastarían para dar renombre a cualquier otro lugar». «En Roma (agrega) las obras de arte son muchísimas, además, una eclipsa la otra en la memoria, y no obstante lo hermosas que pueden ser, estamos distraídos por las abrumadoras demandas que nuestras obligaciones y deberes nos imponen. Para admirar el arte necesitamos tiempo libre y profunda tranquilidad» (ibid. 26-72). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véase_también"><span id="V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n"></span>Véase también</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=4" title="Editar sección: Véase también"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Enciclopedia" title="Enciclopedia">Enciclopedia</a></li> <li><a href="/wiki/Historia_de_la_bot%C3%A1nica" title="Historia de la botánica">Historia de la botánica</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notas">Notas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=5" title="Editar sección: Notas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="listaref" style="list-style-type: lower-alpha;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">En latín, <i>Naturalis historia</i>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencias">Referencias</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=6" title="Editar sección: Referencias"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="listaref" style="list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Canto, Alicia M. «<a rel="nofollow" class="external text" href="http://digitool-uam.greendata.es//exlibris/dtl/d3_1/apache_media/21319.pdf"><i>Oppida stipendiaria</i>: los municipios flavios en la descripción de Hispania de Plinio</a>», <i>Cuadernos de Prehistoria y Arqueología de la Universidad Autónoma de Madrid</i> (<i>CuPAUAM</i>) 23, 1996, pp. 212-243, especialmente pp. 213-219 para la fecha y fiabilidad de los datos plinianos sobre Hispania.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=7" title="Editar sección: Bibliografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r159346827">.mw-parser-output .refbegin{font-size:90%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul{margin-left:0}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{margin-left:0;padding-left:3.2em;text-indent:-3.2em}.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul,.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents ul li{list-style:none}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .refbegin-hanging-indents>ul>li{padding-left:1.6em;text-indent:-1.6em}}.mw-parser-output .refbegin-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .refbegin-columns ul{margin-top:0}.mw-parser-output .refbegin-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="refbegin" style=""> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ediciones_en_español"><span id="Ediciones_en_espa.C3.B1ol"></span>Ediciones en español</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=8" title="Editar sección: Ediciones en español"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span id="CITAREFPlinio_Segundo,_Cayo1624-9" class="citation libro">Plinio Segundo, Cayo (1624-9). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historianatural00segogoog"><i>Historia natural de Cayo Plinio Segundo</i></a>. Traducción de Gerónimo de la Huerta. Madrid: por Juan González.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.au=Plinio+Segundo%2C+Cayo&rft.aulast=Plinio+Segundo%2C+Cayo&rft.btitle=Historia+natural+de+Cayo+Plinio+Segundo&rft.date=1624-9&rft.genre=book&rft.place=Madrid&rft.pub=por+Juan+Gonz%C3%A1lez&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistorianatural00segogoog&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <ol><li><span class="citation libro"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com.ar/books?id=s5CpZ6f9gpkC"><i>Tomo I</i></a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Tomo+I&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com.ar%2Fbooks%3Fid%3Ds5CpZ6f9gpkC&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span class="citation libro"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com.ar/books?id=GeeSJwRF2lcC"><i>Tomo II</i></a>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Tomo+II&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com.ar%2Fbooks%3Fid%3DGeeSJwRF2lcC&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ol> <ul><li><span id="CITAREFPlinio_Segundo,_Cayo1624" class="citation libro">Plinio Segundo, Cayo (1624). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historianatural00segogoog"><i>Historia natural</i></a>. Obra completa. Madrid: <a href="/wiki/Editorial_Gredos" title="Editorial Gredos">Editorial Gredos</a>. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788424916848" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-249-1684-8</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.au=Plinio+Segundo%2C+Cayo&rft.aulast=Plinio+Segundo%2C+Cayo&rft.btitle=Historia+natural&rft.date=1624&rft.genre=book&rft.pub=Obra+completa.+Madrid%3A+Editorial+Gredos&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistorianatural00segogoog&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <ol><li><span class="citation libro"><i>Volumen I: libros I–II</i>. 1995. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788424916855" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-249-1685-5</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Volumen+I%3A+libros+I%E2%80%93II&rft.date=1995&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span class="citation libro"><i>Volumen II: libros III–VI</i>. 1998. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788424919016" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-249-1901-6</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Volumen+II%3A+libros+III%E2%80%93VI&rft.date=1998&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span class="citation libro"><i>Volumen III: libros VII–XI</i>. 2003. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788424923792" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-249-2379-2</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Volumen+III%3A+libros+VII%E2%80%93XI&rft.date=2003&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span class="citation libro"><i>Volumen IV: libros XII–XVI</i>. 2010. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788424915254" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-249-1525-4</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Volumen+IV%3A+libros+XII%E2%80%93XVI&rft.date=2010&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span class="citation libro"><i>Volumen V: libros XVII–XIX</i>. 2020, sólo digital. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788424938369" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-2493-836-9</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.btitle=Volumen+V%3A+libros+XVII%E2%80%93XIX&rft.date=2020%2C+s%C3%B3lo+digital&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sobre_la_obra">Sobre la obra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=9" title="Editar sección: Sobre la obra"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span id="CITAREFKalkmann1898" class="citation libro">Kalkmann, August (1898). <i>Die Quellen der Kunstgeschichte des Plinius</i>. Berlín.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AHistoria+natural+%28obra+de+Plinio%29&rft.au=Kalkmann%2C+August&rft.aufirst=August&rft.aulast=Kalkmann&rft.btitle=Die+Quellen+der+Kunstgeschichte+des+Plinius&rft.date=1898&rft.genre=book&rft.pub=Berl%C3%ADn&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enlaces_externos">Enlaces externos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&action=edit&section=10" title="Editar sección: Enlaces externos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> alberga una categoría multimedia sobre <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Naturalis_Historia" class="extiw" title="commons:Category:Naturalis Historia">Historia natural</a></b>.</li> <li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/20px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> <a href="/wiki/Wikisource" title="Wikisource">Wikisource</a> contiene obras originales de o sobre <b><a href="https://es.wikisource.org/wiki/la:Naturalis_Historia" class="extiw" title="s:la:Naturalis Historia">Naturalis Historia</a></b>. <span style="color:var(--color-subtle,#555);">(en latín)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Pliny_the_Elder/home.html">Texto completo en latín</a> en <a href="/wiki/LacusCurtius" title="LacusCurtius">LacusCurtius</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Pliny_the_Elder/home.html">Texto latino</a>. <a href="/wiki/Universidad_de_Chicago" title="Universidad de Chicago">Universidad de Chicago</a>.</li> <li>Primera traducción en castellano por Gerónimo de Huerta, revisada, 1624 y 1629: tomo primero en <a rel="nofollow" class="external text" href="http://alfama.sim.ucm.es/dioscorides/consulta_libro.asp?ref=X53330435X&idioma=0">CervantesVirtual</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/historianatural00segogoog">Internet Archive</a> o en <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?id=s5CpZ6f9gpkC&printsec=frontcover&hl=es&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false">GoogleBooks</a> y tomo segundo en <a rel="nofollow" class="external text" href="http://alfama.sim.ucm.es/dioscorides/consulta_libro.asp?ref=B18803994&idioma=0">CervantesVirtual</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/bub_gb_GeeSJwRF2lcC#page/n453/mode/2up">Internet Archive</a> o en <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?id=GeeSJwRF2lcC&printsec=frontcover&hl=es&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false">GoogleBooks</a>.</li> <li>Primera traducción en inglés por <a href="/wiki/Philemon_Holland" title="Philemon Holland">Philemon Holland</a>, 1601; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/holland/index.html">libros 1–3, 7–13 en línea.</a></li> <li>Segunda traducción en inglés por John Bostock y H. T. Riley, 1855: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0137">completa, incluyendo índice</a>, en el <a href="/wiki/Proyecto_Perseus" title="Proyecto Perseus">Proyecto Perseus</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0138">Texto latino</a>, con índice electrónico, en el Proyecto Perseus. Empleando el rótulo activo "<i>load</i>", que se halla en la parte superior derecha, se obtiene ayuda en <a href="/wiki/Idioma_ingl%C3%A9s" title="Idioma inglés">inglés</a> con el vocabulario <a href="/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín">latino</a> del texto.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/erudits/plineancien/index.htm">Noticia biográfica, índices completos y traducción al francés de Émile Littré (1848–1850).</a></li> <li>Traducciones al español de algunos libros (desde la <a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/erudits/plineancien/index.htm">versión en francés de E. Littré</a>): <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro2.htm">Del mundo y sus elementos</a> — Libro 2 • De los planetas y cometas • De la Tierra, de los vientos, del agua, del fuego. De sus cualidades y mesura.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro3.htm">Hispania Ulterior, Galia, Italia</a> — Libro 3 • Italia, Galia, Hispania Ulterior.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro4.htm">Grecia y sus islas, el Helesponto, Germania, Galia, Hispania Citerior, Lusitania</a> — libro 4 • Grecia, Germania, Galia, Hispania Citerior, Lusitania.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro5.htm">Mauritania, África, Egipto Siria y Asia</a> — libro 5 • Mauritania, África, Egipto Siria y Asia</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro7.htm">La Humanidad y las Artes</a> — libro 7 • La Humanidad, Las Instituciones, y la invención de las artes, y de quienes fueron primero en que</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro14.htm">De la vid, del vino, de su historia, tratamiento y su variedad</a> — libro 14 • Árboles frutales.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro27.htm">De los remedios proporcionados por las hierbas</a> — libro 27 • Tratado de los remedios de otras especies de hierbas.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro33.htm">Tratado de los metales y su naturaleza</a> — libro 33 • Tratado de los metales. Del oro, de la plata.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro34.htm">Del arte de vaciar el bronce, item: De la naturaleza del cobre, hierro, plomo y otros metales</a> — libro 34 • Tratado del cobre.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro35.htm">Tratado de la pintura y el color, item: de la alfarería, del azufre, del salitre y otras tierras</a> — libro 35 • Tratado de la pintura.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro36.htm">Del arte de esculpir la piedra, item: De la naturaleza de las piedras, de su uso en construcción, de las principales construcciones, y otras utilidades </a> — libro 36 • Tratado de la escultura.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.historia-del-arte-erotico.com/Plinio_el_viejo/libro37.htm">Tratado de las piedras preciosas, item: De las gemas y joyas </a> — libro 37 • Tratado de las piedras preciosas.</li></ul></li> <li>Textos en <a href="/wiki/Wikisource" title="Wikisource">Wikisource</a>. <ul><li><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/s:fr:Auteur:Pline_l%E2%80%99Ancien" class="extiw" title="m:s:fr:Auteur:Pline l’Ancien">En francés</a>.</li> <li><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/s:la:Gaius_Plinius_Secundus" class="extiw" title="m:s:la:Gaius Plinius Secundus">En latín</a>.</li></ul></li> <li><i>Historia Natural de Cayo Plinio Segundo</i>, edición en español de Luis Sánchez (1624), traducida por Gerónimo de Huerta, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/historianatural00segogoog">Tomo 1, Libros I-XI</a> y <a rel="nofollow" class="external text" href="http://alfama.sim.ucm.es/dioscorides/consulta_libro.asp?ref=B18803994&idioma=0">Tomo 2, Libros XII-XXXVII</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050922074044/http://www.bium.univ-paris5.fr/histmed/medica/pline.htm">Ediciones antiguas de Plinio el Viejo</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pliniana-nh.blogspot.com"><i>Pliniana</i>. Recepción humanística de la 'Naturalis Historia' de Plinio el Viejo</a>.</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161257576">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox table{margin:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{display:flex;padding:0.5em;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#eeeeff}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d);background-color:var(--background-color-neutral,#27292d);color:var(--color-base,#eaecf0)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)!important;color:var(--color-base,#eaecf0)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}}</style><div class="mw-authority-control"><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="width: inherit;padding:3px"><table class="hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Control_de_autoridades" title="Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><b>Proyectos Wikimedia</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442" class="extiw" title="wikidata:Q442">Q442</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Naturalis_Historia">Naturalis Historia</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q442%22">Q442</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identificadores</b></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/viaf-178224328">WorldCat</a></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Fichero_de_Autoridades_Virtual_Internacional" title="Fichero de Autoridades Virtual Internacional">VIAF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/178224328">178224328</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX3383593">XX3383593</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb120116027">120116027</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120116027">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Apost%C3%B3lica_Vaticana" title="Biblioteca Apostólica Vaticana">VcBA</a>:</span> <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8034&url_prefix=https://opac.vatlib.it/auth/detail/&id=492/15482">492/15482</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4196444-5">4196444-5</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n85824304">n85824304</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Dieta" title="Biblioteca Nacional de la Dieta">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562854">00562854</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional de la República Checa">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=aun2007431433">aun2007431433</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Australia" title="Biblioteca Nacional de Australia">NLA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://librariesaustralia.nla.gov.au/search/display?dbid=auth&id=35706498">35706498</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Israel" title="Biblioteca Nacional de Israel">NLI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007592865505171">987007592865505171</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/028872525">028872525</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Open_Library" title="Open Library">Open Library</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/works/OL8298554W?mode=all">OL8298554W</a></span></li> <li><b>Diccionarios y enciclopedias</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" title="Enciclopedia Británica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Natural-History-encyclopedic-scientific-by-Pliny-the-Elder">url</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q442" class="extiw" title="wikidata:Q442">Q442</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Naturalis_Historia">Naturalis Historia</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q442%22">Q442</a></span></span></li></ul> </div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐757665876d‐v8lvs Cached time: 20250326112805 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.395 seconds Real time usage: 0.543 seconds Preprocessor visited node count: 752/1000000 Post‐expand include size: 26606/2097152 bytes Template argument size: 192/2097152 bytes Highest expansion depth: 7/100 Expensive parser function count: 15/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 4831/5000000 bytes Lua time usage: 0.276/10.000 seconds Lua memory usage: 7295431/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 15/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 459.045 1 -total 51.52% 236.516 1 Plantilla:Control_de_autoridades 28.78% 132.133 1 Plantilla:Ficha_de_libro 9.11% 41.828 10 Plantilla:Cita_libro 2.96% 13.590 1 Plantilla:Refcomienza 2.76% 12.677 1 Plantilla:Commonscat 1.19% 5.474 1 Plantilla:Refn 1.13% 5.197 1 Plantilla:Título_sin_coletilla 1.12% 5.161 2 Plantilla:Listaref 0.92% 4.239 1 Plantilla:La --> <!-- Saved in parser cache with key eswiki:pcache:189046:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250326112805 and revision id 166366507. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtenido de «<a dir="ltr" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&oldid=166366507">https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&oldid=166366507</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Libros_de_bot%C3%A1nica" title="Categoría:Libros de botánica">Libros de botánica</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Ensayos_del_siglo_I" title="Categoría:Ensayos del siglo I">Ensayos del siglo I</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Libros_en_lat%C3%ADn" title="Categoría:Libros en latín">Libros en latín</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Ensayos_en_lat%C3%ADn" title="Categoría:Ensayos en latín">Ensayos en latín</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Obras_literarias_de_la_Antigua_Roma" title="Categoría:Obras literarias de la Antigua Roma">Obras literarias de la Antigua Roma</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Primeras_enciclopedias" title="Categoría:Primeras enciclopedias">Primeras enciclopedias</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Europa_en_el_siglo_I" title="Categoría:Europa en el siglo I">Europa en el siglo I</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Ciencia_del_siglo_I" title="Categoría:Ciencia del siglo I">Ciencia del siglo I</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Libros_de_mineralog%C3%ADa" title="Categoría:Libros de mineralogía">Libros de mineralogía</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Medicina_de_la_Antigua_Roma" title="Categoría:Medicina de la Antigua Roma">Medicina de la Antigua Roma</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Ciencia_de_la_Antigua_Roma" title="Categoría:Ciencia de la Antigua Roma">Ciencia de la Antigua Roma</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Historia_natural" title="Categoría:Historia natural">Historia natural</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_buenos_en_la_Wikipedia_en_ingl%C3%A9s" title="Categoría:Wikipedia:Artículos buenos en la Wikipedia en inglés">Wikipedia:Artículos buenos en la Wikipedia en inglés</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_VIAF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF">Wikipedia:Artículos con identificadores VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNE" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNE">Wikipedia:Artículos con identificadores BNE</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNF">Wikipedia:Artículos con identificadores BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_VcBA" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores VcBA">Wikipedia:Artículos con identificadores VcBA</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_GND" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores GND">Wikipedia:Artículos con identificadores GND</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_LCCN" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN">Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_NLA" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores NLA">Wikipedia:Artículos con identificadores NLA</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_Open_Library" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores Open Library">Wikipedia:Artículos con identificadores Open Library</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Control_de_autoridades_con_15_elementos" title="Categoría:Wikipedia:Control de autoridades con 15 elementos">Wikipedia:Control de autoridades con 15 elementos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_enlaces_m%C3%A1gicos_de_ISBN" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN">Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página se editó por última vez el 24 mar 2025 a las 21:15.</li> <li id="footer-info-copyright">El texto está disponible bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Commons_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_4.0_Internacional" title="Wikipedia:Texto de la Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0</a>; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio aceptas nuestros <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/es">términos de uso</a> y nuestra <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/es">política de privacidad</a>.<br />Wikipedia® es una marca registrada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/es/">Fundación Wikimedia</a>, una organización sin ánimo de lucro.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/es">Política de privacidad</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad">Limitación de responsabilidad</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desarrolladores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/es.wikipedia.org">Estadísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement/es">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//es.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_natural_(obra_de_Plinio)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versión para móviles</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Historia natural (obra de Plinio)</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>47 idiomas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Añadir tema</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-866f5d587f-xxh5g","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.395","walltime":"0.543","ppvisitednodes":{"value":752,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":26606,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":192,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":7,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":15,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4831,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":15,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 459.045 1 -total"," 51.52% 236.516 1 Plantilla:Control_de_autoridades"," 28.78% 132.133 1 Plantilla:Ficha_de_libro"," 9.11% 41.828 10 Plantilla:Cita_libro"," 2.96% 13.590 1 Plantilla:Refcomienza"," 2.76% 12.677 1 Plantilla:Commonscat"," 1.19% 5.474 1 Plantilla:Refn"," 1.13% 5.197 1 Plantilla:Título_sin_coletilla"," 1.12% 5.161 2 Plantilla:Listaref"," 0.92% 4.239 1 Plantilla:La"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.276","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7295431,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-757665876d-v8lvs","timestamp":"20250326112805","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Historia natural (obra de Plinio)","url":"https:\/\/es.wikipedia.org\/wiki\/Historia_natural_(obra_de_Plinio)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q442","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q442","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores de los proyectos Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-09-07T13:11:44Z","dateModified":"2025-03-24T21:15:12Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0e\/First_page_from_the_Editio_Princeps_of_the_Pliny%27s_%22Historia_Naturalis%22.jpg","headline":"enciclopedia escrita por Plinio el Viejo en el a\u00f1o 77"}</script> </body> </html>