CINXE.COM
هارماتان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>هارماتان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"d706125a-a618-4ae1-bf06-0f668629b811","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"هارماتان","wgTitle":"هارماتان","wgCurRevisionId":36798723,"wgRevisionId":36798723,"wgArticleId":6229946,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی","پیوند رده انبار از ویکی‌داده","الگوهای درگاه با درگاه‌های ناموجود","صفحه‌های حاوی الگوی درگاه خالی","مقاله‌های دارای واژگان به زبان تویی","بادها", "جغرافیای آفریقای غربی","جغرافیای غنا","جغرافیای نیجریه","سرما","فصل‌ها"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"هارماتان","wgRelevantArticleId":6229946,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":5000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage", "wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q214152","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site", "mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/MosqueinAbuja.jpg/1200px-MosqueinAbuja.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/MosqueinAbuja.jpg/800px-MosqueinAbuja.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/MosqueinAbuja.jpg/640px-MosqueinAbuja.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="هارماتان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-هارماتان rootpage-هارماتان skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تأثیرها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تأثیرها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تأثیرها</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تأثیرها-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تأثیرها</span> </button> <ul id="toc-تأثیرها-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-غبار_هارماتان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#غبار_هارماتان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱.۱</span> <span>غبار هارماتان</span> </div> </a> <ul id="toc-غبار_هارماتان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سلامت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#سلامت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱.۲</span> <span>سلامت</span> </div> </a> <ul id="toc-سلامت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">هارماتان</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۴۶ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-46" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۴۶ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%AD)" title="هرمتان (رياح)–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="هرمتان (رياح)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Harmatan" title="Harmatan–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Harmatan" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Харматан–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Харматан" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%A8" title="हारमट्टन–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="हारमट्टन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Harmat%C3%A1n" title="Harmatán–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Harmatán" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Kikaa" title="Kikaa–Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Kikaa" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BD" title="Χαρματάν–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Χαρματάν" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Harmattan" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Harmatano" title="Harmatano–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Harmatano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Harmat%C3%A1n" title="Harmatán–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Harmatán" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gur mw-list-item"><a href="https://gur.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–Frafra" lang="gur" hreflang="gur" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Farefare" data-language-local-name="Frafra" class="interlanguage-link-target"><span>Farefare</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%A8" title="हरमट्टन–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हरमट्टन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Harmatan" title="Harmatan–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Harmatan" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–ایگبویی" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ایگبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8F%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%83%E3%82%BF%E3%83%B3" title="ハルマッタン–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ハルマッタン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98" title="ჰარმატანი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჰარმატანი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/L%CA%8A%C5%8Bg%C9%A9y%C9%9B_he%C9%A3lim" title="Lʊŋgɩyɛ heɣlim–Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Lʊŋgɩyɛ heɣlim" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Харматтан–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Харматтан" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Harmatanas" title="Harmatanas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Harmatanas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Harmat%C3%A0na" title="Harmatàna–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Harmatàna" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Харматан–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Харматан" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Harmatan" title="Harmatan–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Harmatan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%AE" title="हरमट्टम–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="हरमट्टम" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Harmat%C3%A3o" title="Harmatão–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Harmatão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Харматан–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Харматан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Harmatan" title="Harmatan–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Harmatan" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Харматан–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Харматан" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Харматан–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Харматан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%B1%D9%85%D9%B9%D9%86" title="ہرمٹن–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ہرمٹن" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Harmattan" title="Harmattan–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Harmattan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98" title="ჰარმატანი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჰარმატანი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q214152#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه (صفحه وجود ندارد) [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&oldid=36798723" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&id=36798723&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2587%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%2585%25D8%25A7%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2587%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%2585%25D8%25A7%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Harmattan" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q214152" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:MosqueinAbuja.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/MosqueinAbuja.jpg/300px-MosqueinAbuja.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/MosqueinAbuja.jpg/450px-MosqueinAbuja.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/MosqueinAbuja.jpg/600px-MosqueinAbuja.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>غبار هارماتان در اطراف <a href="/w/index.php?title=Abuja_National_Mosque&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abuja National Mosque (صفحه وجود ندارد)">مسجد ملی</a> در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D9%88%D8%AC%D8%A7" title="آبوجا">آبوجا</a>.</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks hlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">بخشی از <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%88%D8%A7" title="رده:هوا">نوشتارها</a> درباره</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle"><b><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7" title="هوا">هوا</a></b></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg/200px-Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg" decoding="async" width="200" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg/300px-Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg/400px-Global_tropical_cyclone_tracks-edit2.jpg 2x" data-file-width="8000" data-file-height="4000" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84" title="فصل">فصل‌های مناطق معتدله و قطبی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زمستان">زمستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1" title="بهار">بهار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تابستان">تابستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%B2" title="پاییز">پاییز</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="مدارگان">فصل‌های مناطق حاره</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84_%D8%AE%D8%B4%DA%A9" title="فصل خشک">فصل خشک</a> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">هارماتان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84_%D9%85%D8%B1%D8%B7%D9%88%D8%A8" title="فصل مرطوب">فصل مرطوب</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" title="طوفان">توفان‌ها</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="ابر">ابر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="ابر کومه‌ای‌بارا">ابر کومه‌ای‌بارا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D8%A7%D8%A8%D8%B1)" title="کمانی (ابر)">کمانی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Downburst&action=edit&redlink=1" class="new" title="Downburst (صفحه وجود ندارد)">Downburst</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Microburst&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microburst (صفحه وجود ندارد)">Microburst</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Heat_burst&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heat burst (صفحه وجود ندارد)">Heat burst</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%86%D9%88" title="درچو">درچو</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D8%B4" title="آذرخش">آذرخش</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D8%AB%DB%8C%D9%81" class="mw-redirect" title="طوفان‌های تندری کثیف">طوفان‌های تندری کثیف</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="توفان تندری">توفان تندری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Air-mass_thunderstorm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Air-mass thunderstorm (صفحه وجود ندارد)">Air-mass thunderstorm</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thundersnow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thundersnow (صفحه وجود ندارد)">Thundersnow</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dry_thunderstorm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dry thunderstorm (صفحه وجود ندارد)">Dry thunderstorm</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%86%D8%AF" title="میان‌چرخند">میان‌چرخند</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4%DB%8C" class="mw-redirect" title="توفان چرخشی">توفان چرخشی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%D9%86%D8%AF" title="پیچند">پیچند</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Anticyclonic_tornado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anticyclonic tornado (صفحه وجود ندارد)">Anticyclonic tornado</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Landspout&action=edit&redlink=1" class="new" title="Landspout (صفحه وجود ندارد)">Landspout</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%D9%86%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیچند دریایی">پیچند دریایی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AF%DB%8C%D9%88" title="تنوره دیو">تنوره دیو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%D8%A2%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="گردباد آتشین">گردباد آتشین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%86%D8%AF" title="واچرخند">واچرخند</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%86%D8%AF" title="چرخند">چرخند</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C" title="کم‌فشار قطبی">کم‌فشار قطبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="چرخند برون‌حاره‌ای">چرخند برون‌حاره‌ای</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=European_windstorm&action=edit&redlink=1" class="new" title="European windstorm (صفحه وجود ندارد)">European windstorm</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="نوریستر">نوریستر</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%86%D8%AF_%D8%AC%D9%86%D8%A8%E2%80%8C%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="چرخند جنب‌حاره‌ای">چرخند جنب‌حاره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="توفند">توفند</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Atlantic_hurricane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atlantic hurricane (صفحه وجود ندارد)">Atlantic hurricane</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%81%D9%88%D9%86" title="تیفون">تیفون</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%B2%D8%A2%D8%A8" title="خیزآب">خیزآب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D9%86" title="طوفان شن">طوفان شن</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Simoom&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simoom (صفحه وجود ندارد)">Simoom</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%A8" title="هبوب">هبوب</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="باد موسمی">باد موسمی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Amihan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amihan (صفحه وجود ندارد)">Amihan</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="تندباد">تندباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D9%88" title="سیروکو">سیروکو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%AA%D8%B4" title="توفان آتش">توفان آتش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="طوفان زمستانی">طوفان زمستانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%AE" title="توفان یخ">توفان یخ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%DA%A9" title="کولاک">کولاک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ground_blizzard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ground blizzard (صفحه وجود ندارد)">Ground blizzard</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Snowsquall&action=edit&redlink=1" class="new" title="Snowsquall (صفحه وجود ندارد)">Snowsquall</a></li></ul></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="بارندگی">بارندگی</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%87" title="باران‌ریزه">باران‌ریزه</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Freezing_drizzle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freezing drizzle (صفحه وجود ندارد)">Freezing</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="برف‌دانه">برف‌دانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%AF%D8%B1%DA%AF" title="تگرگ">تگرگ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Megacryometeor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megacryometeor (صفحه وجود ندارد)">Megacryometeor</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="باران یخ‌زده">باران یخ‌زده</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3" title="گرد الماس">گرد الماس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="باران">باران</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%AF" class="mw-redirect" title="باران منجمد">باران منجمد</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DA%AF%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="رگبار">رگبار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%81" title="برف">برف</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%81%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="برف‌باران">برف‌باران</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Snow_grains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Snow grains (صفحه وجود ندارد)">Snow grains</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Snow_roller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Snow roller (صفحه وجود ندارد)">Snow roller</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Slush&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slush (صفحه وجود ندارد)">Slush</a></li></ul></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">موضوع‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7" title="آلودگی هوا">آلودگی هوا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%B3%D9%81%D8%B1" title="اتمسفر">اتمسفر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D9%88" title="شیمی جو">شیمی جو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%81%D8%AA_%D8%AC%D9%88%DB%8C" title="همرفت جوی">همرفت جوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%B3%D9%81%D8%B1" title="فیزیک اتمسفر">فیزیک اتمسفر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Atmospheric_river&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atmospheric river (صفحه وجود ندارد)">River</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85" title="اقلیم">اقلیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1" title="ابر">ابر</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cloud_physics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cloud physics (صفحه وجود ندارد)">Physics</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87_(%D8%A7%D8%A8%D8%B1)" title="مه (ابر)">مه</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fog_season&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fog season (صفحه وجود ندارد)">Fog season</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC_%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="موج سرما">موج سرما</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="موج گرما">موج گرما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="رودباد">رودباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هواشناسی">هواشناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Severe_weather&action=edit&redlink=1" class="new" title="Severe weather (صفحه وجود ندارد)">Severe weather</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=List_of_severe_weather_phenomena&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of severe weather phenomena (صفحه وجود ندارد)">List</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%88%D9%87%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌وهوای غیرعادی">آب‌وهوای غیرعادی</a></li> <li>Severe weather terminology <ul><li><a href="/w/index.php?title=Severe_weather_terminology_(Canada)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Severe weather terminology (Canada) (صفحه وجود ندارد)">Canada</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Severe_weather_terminology_(Japan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Severe weather terminology (Japan) (صفحه وجود ندارد)">Japan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Severe_weather_terminology_(United_States)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Severe weather terminology (United States) (صفحه وجود ندارد)">United States</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%88%D8%B6%D8%B9_%D9%87%D9%88%D8%A7" title="پیش‌بینی وضع هوا">پیش‌بینی وضع هوا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="دستکاری هواشناختی">دستکاری هواشناختی</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title"><b>واژه‌نامه</b></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_meteorology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glossary of meteorology (صفحه وجود ندارد)">Meteorology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_climate_change&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glossary of climate change (صفحه وجود ندارد)">Climate change</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_tornado_terms&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glossary of tornado terms (صفحه وجود ندارد)">Tornado terms</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glossary_of_tropical_cyclone_terms&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glossary of tropical cyclone terms (صفحه وجود ندارد)">Tropical cyclone terms</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="border-top:#ccc 1px solid; border-bottom:#ccc 1px solid;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description"><img alt="نشان درگاه" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%87%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="درگاه:هوا (صفحه وجود ندارد)">درگاه هوا</a></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D9%88%D8%A7" title="الگو:هوا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:هوا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%87%D9%88%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:هوا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>هارماتان</b> (<span title="تویی-language text"><i lang="tw" dir="ltr">haramata</i></span>) <a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84" title="فصل">فصلی</a> در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="آفریقای غربی">آفریقای غربی</a> است که از اواخر نوامبر میانه‌های مارس روی به طول می‌انجامد. مشخصه آن <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="بادهای بسامان">بادهای بسامان</a> خشک و گرد و غبار شمال‌شرقی است که به همین نام (هارماتان) از <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="صحرای بزرگ آفریقا">صحرای بزرگ آفریقا</a> از طریق غرب آفریقا به سمت <a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%DA%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="خلیج گینه">خلیج گینه</a> می‌وزد. این نام مربوط به کلمه <i>هارماتا</i> در <a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%A6%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="زبان توئی (صفحه وجود ندارد)">زبان توئی</a> است. در این فصل، دما در برخی نقاط اغلب در شب سرد است، اما می‌تواند در طول روز در مکان‌های خاصی بسیار گرم باشد، همه اینها ممکن است به شرایط محلی نیز بستگی داشته باشد. </p><p>هارماتان در فصل خشک و در ماه‌هایی با کمترین میزان تابش خورشید رخ می‌دهد. در این فصل، <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%B6%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="عرض‌های اسبی">عرض‌های اسبی</a> مناطق پرفشار بر روی مرکزی صحرای بزرگ آفریقا مانده و منطقه کم‌فشار <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%87%D9%85%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="منطقه همگرایی درون‌حاره‌ای">همگرایی درون‌حاره‌ای</a> (ITCZ) بر فراز خلیج گینه می‌ماند. در عبور از صحرا، هارماتان ذرات ریزگرد و غبار و ماسه (بین ۰٫۵ تا ۱۰ میکرون) را می‌گیرد. به دلیل خشکی نیروبخش این باد در مقایسه با هوای مرطوب استوایی. به هارماتان <i>دکتر باد</i> <i>(doctor wind)</i> نیز می‌گویند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تأثیرها"><span id=".D8.AA.D8.A3.D8.AB.DB.8C.D8.B1.D9.87.D8.A7"></span>تأثیرها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تأثیرها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فصل هارماتان با <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زمستان">زمستان</a> متفاوت است، زیرا با باد سرد، خشک پر از گرد و غبار و همچنین نوسان‌های گسترده <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%82" title="دمای اتاق">دمای محیط</a> در روز و شب مشخص می‌شود. درجه حرارت به راحتی می‌تواند تا ۹ درجه سانتیگراد (۴۸ درجه فارنهایت) در طول روز پایین بیاید، اما گاهی در بعد از ظهر درجه حرارت می‌تواند تا ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۶ درجه فارنهایت) نیز افزایش یابد، در حالی که <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B7%D9%88%D8%A8%D8%AA" title="رطوبت">رطوبت نسبی</a> به زیر ۵٪ کاهش می‌یابد. همچنین هوا ممکن است در برخی مناطق مانند صحرای بزرگ آفریقا گرم باشد. </p><p>هنگام وزش هارماتان بر فراز منطقه، هوا به‌طور خاص خشک می‌شود. هارماتان شرایط آب و هوایی مانند بیابان را به ارمغان می‌آورد: رطوبت را کاهش می‌دهد، پوشش ابر را از بین می‌برد، از تشکیل بارندگی جلوگیری می‌کند و گاهی ابرهای بزرگی از غبار ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به <a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D9%88_%D8%BA%D8%A8%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="طوفان گرد و غبار">طوفان گرد و غبار</a> و ریزگرد شود. </p><p>باد هارماتان می‌تواند خطر آتش‌سوزی را افزایش داده و خسارت شدیدی به محصول وارد کند. برهم‌کنش هارماتان با <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="بادهای موسمی">بادهای موسمی</a> می‌تواند باعث ایجاد <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%86%D9%86%D8%AF" title="پیچند">پیچند</a> شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="غبار_هارماتان"><span id=".D8.BA.D8.A8.D8.A7.D8.B1_.D9.87.D8.A7.D8.B1.D9.85.D8.A7.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>غبار هارماتان</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: غبار هارماتان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در برخی از کشورهای غرب آفریقا، مقدار زیاد گرد و غبار در هوا می‌تواند دید را به شدت محدود کرده و جلوی تابش خورشید را برای چند روز بگیرد که با <a href="/wiki/%D9%85%D9%87_(%D9%87%D9%88%D8%A7)" class="mw-redirect" title="مه (هوا)">مِه</a> سنگین قابل مقایسه است. این اثر به نام غبار هارماتان شناخته می‌شود. غبار هارماتان سالانه میلیون‌ها دلار به دلیل لغو و تغییر مسیر پروازها برای خطوط هوایی هزینه دارد. وقتی غبار ضعیف باشد، آسمان صاف است. خشکی شدید هوا ممکن است باعث از بین رفتن شاخه‌های درختان شود. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="سلامت"><span id=".D8.B3.D9.84.D8.A7.D9.85.D8.AA"></span>سلامت</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: سلامت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کاهش رطوبت تا ۱۵ درصد که می‌تواند منجر به خونریزی خودبه‌خودی برای برخی افراد شود، از تأثیرها هارماتان بر سلامتی افراد است. سایر اثرات سلامتی بر روی انسان ممکن است شامل تغییر شرایط پوستی (خشکی پوست)، خشک‌شدن یا ترک‌خوردن لب‌ها، چشم‌ها و دستگاه تنفسی و از جمله تشدید <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%D9%85" title="آسم">آسم</a> باشد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%D8%AE%D9%85%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="باد خمسین">باد خمسین</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist mw-content-ltr" dir="ltr"> </div> <ul><li>مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «<bdi><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Harmattan&oldid=1140076172">Harmattan</a></span></bdi>». در <i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="ویکی‌پدیای انگلیسی">دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی</a></i>، بازبینی‌شده در ۲۳ مارس ۲۰۲۳.</li></ul> <div style="clear:both;"></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Harmattan" class="extiw" title="commons:Category:Harmattan">هارماتان</a></span> موجود است.</div></div> </div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40381259">.mw-parser-output .portalbox{float:left;border:solid #aaa 1px;padding:0}.mw-parser-output .portalbox.tleft{margin:0.5em 1em 0.5em 0}.mw-parser-output .portalbox.tright{margin:0.5em 0 0.5em 1em}.mw-parser-output .portalbox>ul{display:table;box-sizing:border-box;padding:0.1em;max-width:175px;background:#f9f9f9;font-size:85%;line-height:110%;font-style:italic;font-weight:bold}.mw-parser-output .portalbox>ul>li{display:table-row}.mw-parser-output .portalbox>ul>li>span:first-child{display:table-cell;padding:0.2em;vertical-align:middle;text-align:center}.mw-parser-output .portalbox>ul>li>span:last-child{display:table-cell;padding:0.2em 0.3em 0.2em 0.2em;vertical-align:middle}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .portalbox>ul{background:transparent}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .portalbox>ul{background:transparent}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فصل‌ها" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:فصل‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فصل‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فصل‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فصل‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84" title="فصل">فصل‌ها</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فصل‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D9%84" title="مناطق معتدل">مناطق معتدل</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1" title="بهار">بهار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تابستان">تابستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%B2" title="پاییز">پاییز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زمستان">زمستان</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فصل‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85_%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="اقلیم حاره‌ای">مناطق حاره‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84_%D9%85%D8%B1%D8%B7%D9%88%D8%A8" title="فصل مرطوب">فصل مرطوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84_%D8%AE%D8%B4%DA%A9" title="فصل خشک">فصل خشک</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">هارماتان</a> (آفریقای غربی)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فصل‌های ویژه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%81%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="توفند">فصل چرخند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fog_season&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fog season (صفحه وجود ندارد)">فصل مِه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="باد موسمی">فصل مونسون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mud_season&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mud season (صفحه وجود ندارد)"> فصل گِل</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D8%B3%D8%A7" title="راسپوتیتسا">راسپوتیتسا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D9%88%DB%8C%D9%88" title="تسویو">فصل بارانی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐bb65bb5d5‐5mbvl Cached time: 20241029060453 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.372 seconds Real time usage: 0.486 seconds Preprocessor visited node count: 563/1000000 Post‐expand include size: 27599/2097152 bytes Template argument size: 895/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 18228/5000000 bytes Lua time usage: 0.259/10.000 seconds Lua memory usage: 14824868/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 424.771 1 -total 33.47% 142.152 1 الگو:هوا 32.59% 138.428 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists 29.72% 126.225 1 الگو:Lang 17.11% 72.694 1 الگو:انبار-رده 16.06% 68.218 1 الگو:پروژه_خواهر 15.34% 65.172 1 الگو:Side_box 11.81% 50.152 1 الگو:فصل‌ها 11.01% 46.751 1 الگو:Navbox 10.11% 42.949 1 الگو:If_then_show --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:6229946-0!canonical and timestamp 20241029060453 and revision id 36798723. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=هارماتان&oldid=36798723">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=هارماتان&oldid=36798723</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان تویی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان تویی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="رده:بادها">بادها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="رده:جغرافیای آفریقای غربی">جغرافیای آفریقای غربی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D9%86%D8%A7" title="رده:جغرافیای غنا">جغرافیای غنا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="رده:جغرافیای نیجریه">جغرافیای نیجریه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="رده:سرما">سرما</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:فصل‌ها">فصل‌ها</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی">مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:پیوند رده انبار از ویکی‌داده">پیوند رده انبار از ویکی‌داده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%D8%A7_%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="رده:الگوهای درگاه با درگاه‌های ناموجود">الگوهای درگاه با درگاه‌های ناموجود</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="رده:صفحه‌های حاوی الگوی درگاه خالی">صفحه‌های حاوی الگوی درگاه خالی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۳ مارس ۲۰۲۳ ساعت ۰۹:۱۸ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-lwkv4","wgBackendResponseTime":155,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.372","walltime":"0.486","ppvisitednodes":{"value":563,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":27599,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":895,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18228,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 424.771 1 -total"," 33.47% 142.152 1 الگو:هوا"," 32.59% 138.428 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 29.72% 126.225 1 الگو:Lang"," 17.11% 72.694 1 الگو:انبار-رده"," 16.06% 68.218 1 الگو:پروژه_خواهر"," 15.34% 65.172 1 الگو:Side_box"," 11.81% 50.152 1 الگو:فصل‌ها"," 11.01% 46.751 1 الگو:Navbox"," 10.11% 42.949 1 الگو:If_then_show"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.259","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":14824868,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-bb65bb5d5-5mbvl","timestamp":"20241029060453","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0647\u0627\u0631\u0645\u0627\u062a\u0627\u0646","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q214152","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q214152","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2023-03-23T08:52:06Z","dateModified":"2023-03-23T09:18:49Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d2\/MosqueinAbuja.jpg"}</script> </body> </html>