CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>René Descartes – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"68d2391a-dd60-4764-8c02-2fd8e4fcad27","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"René_Descartes","wgTitle":"René Descartes","wgCurRevisionId":75117160,"wgRevisionId":75117160,"wgArticleId":2819,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytowania używa pól opisowych","Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Szablon cytowania bez określonego trybu","Układ wielokolumnowy - 2 kolumny","Filozofowie francuskojęzyczni","Filozofowie nowożytni","Francuscy filozofowie XVII wieku","Francuscy fizycy doświadczalni","Francuscy fizycy XVII wieku","Optycy","Francuscy matematycy XVII wieku","Algebraicy elementarni", "Francuscy geometrzy","Ludzie upamiętnieni nazwami doktryn filozoficznych","Osoby upamiętnione nazwami twierdzeń geometrycznych","Ludzie upamiętnieni nazwami krzywych płaskich","Ludzie upamiętnieni nazwami przestrzeni matematycznych","Osoby upamiętnione nazwami dyscyplin matematycznych","Ludzie związani z La Flèche","Urodzeni w 1596","Absolwenci Uniwersytetu w Poitiers","Autorzy umieszczeni na indeksie ksiąg zakazanych","Zmarli w 1650"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"René_Descartes","wgRelevantArticleId":2819,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75117160,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl", "pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9191","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready", "ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame", "ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1469"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg/800px-Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="979"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg/640px-Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="783"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="René Descartes – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-René_Descartes rootpage-René_Descartes skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ren%C3%A9+Descartes" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ren%C3%A9+Descartes" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ren%C3%A9+Descartes" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ren%C3%A9+Descartes" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Życiorys" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Życiorys"> <div class="vector-toc-text"> 1 Życiorys </div> </a> <ul id="toc-Życiorys-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Filozofia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Filozofia"> <div class="vector-toc-text"> 2 Filozofia </div> </a> <button aria-controls="toc-Filozofia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Filozofia </button> <ul id="toc-Filozofia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Powstanie_filozofii_nowożytnej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Powstanie_filozofii_nowożytnej"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Powstanie filozofii nowożytnej </div> </a> <ul id="toc-Powstanie_filozofii_nowożytnej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metoda_filozoficzna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Metoda_filozoficzna"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Metoda filozoficzna </div> </a> <ul id="toc-Metoda_filozoficzna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cogito_ergo_sum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cogito_ergo_sum"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Cogito ergo sum </div> </a> <ul id="toc-Cogito_ergo_sum-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dualizm_kartezjański" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dualizm_kartezjański"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Dualizm kartezjański </div> </a> <ul id="toc-Dualizm_kartezjański-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Etyka_i_polityka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Etyka_i_polityka"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Etyka i polityka </div> </a> <ul id="toc-Etyka_i_polityka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nauka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nauka"> <div class="vector-toc-text"> 3 Nauka </div> </a> <button aria-controls="toc-Nauka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Nauka </button> <ul id="toc-Nauka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podstawy_nowej_nauki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podstawy_nowej_nauki"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Podstawy nowej nauki </div> </a> <ul id="toc-Podstawy_nowej_nauki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Odkrycia_naukowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Odkrycia_naukowe"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Odkrycia naukowe </div> </a> <ul id="toc-Odkrycia_naukowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cenzura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cenzura"> <div class="vector-toc-text"> 4 Cenzura </div> </a> <ul id="toc-Cenzura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kartezjanizm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kartezjanizm"> <div class="vector-toc-text"> 5 Kartezjanizm </div> </a> <ul id="toc-Kartezjanizm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dzieła" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dzieła"> <div class="vector-toc-text"> 6 Dzieła </div> </a> <ul id="toc-Dzieła-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Upamiętnienie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Upamiętnienie"> <div class="vector-toc-text"> 7 Upamiętnienie </div> </a> <ul id="toc-Upamiętnienie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> 8 Zobacz też </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 9 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 10 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> 11 Linki zewnętrzne </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">René Descartes</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 174 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-174" aria-hidden="true" > 174 języki </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A8%E1%8A%94_%E1%8B%B4%E1%8A%AB%E1%88%AD%E1%89%B5" title="ረኔ ዴካርት – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ረኔ ዴካርት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रने देकार्त – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="रने देकार्त" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%8A%D9%86%D9%8A%D9%87_%D8%AF%D9%8A%D9%83%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رينيه ديكارت – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="رينيه ديكارت" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%87_%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9F" title="ৰেনে ডিকাৰ্ট – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="ৰেনে ডিকাৰ্ট" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रने देकार्त – awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="रने देकार्त" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Rene_Dekart" title="Rene Dekart – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Rene Dekart" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%A6_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنئ دکارت – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="رنئ دکارت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E2%80%8D%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A8%E0%A7%87_%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4" title="র‍্যনে দেকার্ত – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="র‍্যনে দেকার্ত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="René Descartes" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BD%D1%8D_%D0%94%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рэнэ Дэкарт – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Рэнэ Дэкарт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BD%D1%8D_%D0%94%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рэнэ Дэкарт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Рэнэ Дэкарт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रेने देकार्त – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="रेने देकार्त" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A2%E0%BD%BC%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%91%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%81%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%8F%E0%BD%BA%E0%BC%8D" title="རོས་ནེ་དེ་ཁར་ཏེ། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="རོས་ནེ་དེ་ཁར་ཏེ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%8A_%D8%AF%D9%8A%D9%83%D8%A7%D8%B1%D8%B7" title="روني ديكارط – marokański arabski" lang="ary" hreflang="ary" data-title="روني ديكارط" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="marokański arabski" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%B5%CE%BD%CE%AD_%CE%9D%CF%84%CE%B5%CE%BA%CE%AC%CF%81%CF%84" title="Ρενέ Ντεκάρτ – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρενέ Ντεκάρτ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="René Descartes" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Renato_Kartezio" title="Renato Kartezio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Renato Kartezio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="رنه دکارت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%AC%9B%E5%8D%A1%E5%85%92" title="笛卡兒 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="笛卡兒" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A5%B4%EB%84%A4_%EB%8D%B0%EC%B9%B4%EB%A5%B4%ED%8A%B8" title="르네 데카르트 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="르네 데카르트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%A5%D5%B6%D5%A5_%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="Ռենե Դեկարտ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ռենե Դեկարտ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रेने देकार्त – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रेने देकार्त" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cartesio" title="Cartesio – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Cartesio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%A0%D7%94_%D7%93%D7%A7%D7%90%D7%A8%D7%98" title="רנה דקארט – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="רנה דקארט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B3%86%E0%B2%A8%E0%B3%86_%E0%B2%A1%E0%B3%86%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B3%86" title="ರೆನೆ ಡೆಸ್ಕಾರ್ಟೆ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ರೆನೆ ಡೆಸ್ಕಾರ್ಟೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – pampango" lang="pam" hreflang="pam" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampango" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94_%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%98" title="რენე დეკარტი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რენე დეკარტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – kinya-ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinya-ruanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Rene_Descartes" title="Rene Descartes – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Rene Descartes" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Renatus_Cartesius" title="Renatus Cartesius – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Renatus Cartesius" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Ren%C4%93_Dekarts" title="Renē Dekarts – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Renē Dekarts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/rynes_dekart" title="rynes dekart – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="rynes dekart" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Cartesi" title="Cartesi – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Cartesi" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रने देकार्त – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="रने देकार्त" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%86%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="റെനെ ദെക്കാർത്ത് – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="റെനെ ദെക്കാർത്ത്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रेने देकार्त – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रेने देकार्त" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94_%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%98" title="რენე დეკარტი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="რენე დეკარტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%8A%D9%86%D9%8A%D9%87_%D8%AF%D9%8A%D9%83%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رينيه ديكارت – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="رينيه ديكارت" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="رنه دکارت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BD%D1%8D_%D0%94%D1%8D%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рэнэ Дэкарт – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Рэнэ Дэкарт" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%B8_%E1%80%92%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B7" title="ရနေး ဒေးကာ့ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ရနေး ဒေးကာ့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target">Nāhuatl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A1%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%B8" title="रेने डेसकार्टस – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रेने डेसकार्टस" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8D" title="रेने देस्कार्तेस् – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="रेने देस्कार्तेस्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AB%E3%83%8D%E3%83%BB%E3%83%87%E3%82%AB%E3%83%AB%E3%83%88" title="ルネ・デカルト – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ルネ・デカルト" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82,_%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5" title="Декарт, Рене – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Декарт, Рене" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A8%A8%E0%A9%87_%E0%A8%A6%E0%A9%87%E0%A8%95%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%A4" title="ਰਨੇ ਦੇਕਾਰਤ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰਨੇ ਦੇਕਾਰਤ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%92_%DA%88%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%B9" title="رینے ڈیکارٹ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="رینے ڈیکارٹ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دیکارت – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="رنه دیکارت" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Renei_Deikaat" title="Renei Deikaat – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Renei Deikaat" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%B8%E1%9E%8E%E1%9F%81_%E1%9E%8A%E1%9F%81%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%8F" title="រីណេ ដេកាត – khmerski" lang="km" hreflang="km" data-title="រីណេ ដេកាត" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmerski" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – pikardyjski" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="pikardyjski" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82,_%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5" title="Декарт, Рене – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Декарт, Рене" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/lye-ney.ti-al" title="lye-ney.ti-al – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="lye-ney.ti-al" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4" title="रने देकार्त – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="रने देकार्त" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A8%E1%B1%9A%E1%B1%B1%E1%B1%AE_%E1%B1%AB%E1%B1%AE%E1%B1%A0%E1%B1%9F%E1%B1%A8%E1%B1%9B" title="ᱨᱚᱱᱮ ᱫᱮᱠᱟᱨᱛ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱨᱚᱱᱮ ᱫᱮᱠᱟᱨᱛ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%92_%DA%88%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%B9" title="رینے ڈیکارٹ – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="رینے ڈیکارٹ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/R%C3%ABne_Dekart" title="Rëne Dekart – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Rëne Dekart" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Cartesiu" title="Cartesiu – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Cartesiu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%9A_%E0%B6%A9%E0%B7%99%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%A7%E0%B7%8A" title="රෙනේ ඩෙකාට් – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="රෙනේ ඩෙකාට්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%8A%D9%8A%DA%AA%D8%A7%D8%B1%D9%BD" title="ڊيڪارٽ – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڊيڪارٽ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%DB%8E%D9%86%DB%8E_%D8%AF%DB%8E%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="ڕێنێ دێکارت – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕێنێ دێکارت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B0%E0%AF%86%E0%AE%A9%E0%AF%87_%E0%AE%9F%E0%AF%87%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%8D" title="ரெனே டேக்கார்ட் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ரெனே டேக்கார்ட்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Rini_Dikar%E1%B9%AD" title="Rini Dikarṭ – tashelhiyt" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Rini Dikarṭ" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tashelhiyt" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A1%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D" title="డెకార్ట్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="డెకార్ట్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%99_%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%95" title="เรอเน เดการ์ต – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="เรอเน เดการ์ต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Rene_Dekart" title="Rene Dekart – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Rene Dekart" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82,_%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5" title="Декарт, Рене – tuwiński" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Декарт, Рене" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuwiński" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B5_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Рене Декарт – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Рене Декарт" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%92_%DA%88%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%B9" title="رینے ڈیکارٹ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="رینے ڈیکارٹ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Cartezio" title="Cartezio – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Cartezio" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Dekart_Rene" title="Dekart Rene – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Dekart Rene" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Descartes%27i_Ren%C3%A9" title="Descartes'i René – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Descartes'i René" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%AC%9B%E5%8D%A1%E5%85%92" title="笛卡兒 – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="笛卡兒" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8B%92%E5%86%85%C2%B7%E7%AC%9B%E5%8D%A1%E5%B0%94" title="勒内·笛卡尔 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="勒内·笛卡尔" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%A2%D7%A0%D7%A2_%D7%93%D7%A2%D7%A7%D7%90%D7%A8%D7%98" title="רענע דעקארט – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="רענע דעקארט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8B%92%E5%85%A7%C2%B7%E7%AC%9B%E5%8D%A1%E5%85%92" title="勒內·笛卡兒 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="勒內·笛卡兒" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ren%C4%97_Dekarts" title="Renė Dekarts – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Renė Dekarts" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8B%92%E5%86%85%C2%B7%E7%AC%9B%E5%8D%A1%E5%B0%94" title="勒内·笛卡尔 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="勒内·笛卡尔" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="René Descartes" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9191#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Ren%C3%A9_Descartes" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Ren%C3%A9_Descartes" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Ren%C3%A9_Descartes" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&oldid=75117160" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Ren%C3%A9_Descartes&id=75117160&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRen%25C3%25A9_Descartes">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRen%25C3%25A9_Descartes">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Ren%C3%A9+Descartes">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Ren%C3%A9_Descartes&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Kartezjusz" hreflang="pl">Wikicytaty</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Autor:Ren%C3%A9_Descartes" hreflang="pl">Wikiźródła</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9191" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Kartezjusz</div><div class="iboxt-2">René Descartes</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg" class="mw-file-description" title="Portret Kartezjusza (1648)"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg/196px-Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg" decoding="async" width="196" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg/294px-Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg/392px-Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg 2x" data-file-width="817" data-file-height="1000" /></a> Portret Kartezjusza (1648) </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce urodzenia </th> <td> 31 marca 1596 <a href="/wiki/Descartes_(Indre_i_Loara)" title="Descartes (Indre i Loara)">La Haye</a> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce śmierci </th> <td> 11 lutego 1650 <a href="/wiki/Sztokholm" title="Sztokholm">Sztokholm</a> </td></tr> <tr> <th>Przyczyna śmierci </th> <td> <a href="/wiki/Zapalenie_p%C5%82uc" title="Zapalenie płuc">zapalenie płuc</a> </td></tr> <tr> <th>Miejsce spoczynku </th> <td> <a href="/wiki/Saint-Germain-des-Pr%C3%A9s_(opactwo)" title="Saint-Germain-des-Prés (opactwo)">opactwo Saint-Germain-des-Prés</a> </td></tr> <tr> <th>Zawód, zajęcie </th> <td> <a href="/wiki/Matematyk" title="Matematyk">matematyk</a>, <a href="/wiki/Fizyk" title="Fizyk">fizyk</a>, <a href="/wiki/Filozof" class="mw-redirect" title="Filozof">filozof</a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:Firma_Descartes.svg" class="mw-file-description"><img alt="Faksymile" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Firma_Descartes.svg/130px-Firma_Descartes.svg.png" decoding="async" width="130" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Firma_Descartes.svg/195px-Firma_Descartes.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Firma_Descartes.svg/260px-Firma_Descartes.svg.png 2x" data-file-width="116" data-file-height="25" /></a> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" class="extiw" title="commons:René Descartes">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Autor:Ren%C3%A9_Descartes" title="Źródła"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Autor:Ren%C3%A9_Descartes" class="extiw" title="s:Autor:René Descartes">Teksty w Wikiźródłach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Kartezjusz" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Kartezjusz" class="extiw" title="q:Kartezjusz">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> René Descartes, <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> Renatus Cartesius, po polsku Kartezjusz, (ur. <a href="/wiki/31_marca" title="31 marca">31 marca</a> <a href="/wiki/1596" title="1596">1596</a> w <a href="/wiki/Descartes_(Indre_i_Loara)" title="Descartes (Indre i Loara)">La Haye en Touraine</a>, zm. <a href="/wiki/11_lutego" title="11 lutego">11 lutego</a> <a href="/wiki/1650" title="1650">1650</a> w <a href="/wiki/Sztokholm" title="Sztokholm">Sztokholmie</a><a href="#cite_note-epwn-1">[1]</a>) – <a href="/wiki/Francuzi" title="Francuzi">francuski</a> uczony: <a href="/wiki/Matematyk" title="Matematyk">matematyk</a>, <a href="/wiki/Fizyk" title="Fizyk">fizyk</a> i <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozof</a>, jeden z najwybitniejszych intelektualistów XVII wieku, uznawany również za ojca <a href="/wiki/Filozofia_nowo%C5%BCytna" title="Filozofia nowożytna">filozofii nowożytnej</a><a href="#cite_note-CITEREFRussell2000643-2">[2]</a>. Jako matematyk zajmował się głównie <a href="/wiki/Geometria" title="Geometria">geometrią</a> i <a href="/wiki/Algebra" title="Algebra">algebrą</a>, dając początek <a href="/wiki/Geometria_analityczna" title="Geometria analityczna">geometrii analitycznej</a>. W <a href="/wiki/Fizyka" title="Fizyka">fizyce</a> zasłużył się głównie <a href="/wiki/Mechanika_klasyczna" title="Mechanika klasyczna">mechanice klasycznej</a> i <a href="/wiki/Optyka" title="Optyka">optyce</a>. Poczynił obserwacje na temat mechaniki, zapowiadające <a href="/wiki/Zasady_dynamiki_Newtona" title="Zasady dynamiki Newtona">pierwszą zasadę dynamiki Newtona</a><a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">[3]</a>; odkrył niezależnie <a href="/wiki/Prawo_Snelliusa" title="Prawo Snelliusa">prawo załamania światła</a> i wyjaśnił rozpiętość <a href="/wiki/T%C4%99cza" title="Tęcza">tęczy</a>. Jego model świata zawierał wiele błędów – odrzucał m.in. <a href="/wiki/Atom" title="Atom">atomy</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%B3%C5%BCnia" title="Próżnia">próżnię</a> i ograniczoną <a href="/wiki/Pr%C4%99dko%C5%9B%C4%87_%C5%9Bwiat%C5%82a" title="Prędkość światła">prędkość światła</a>, postulując też dość niejasną naturę <a href="/wiki/%C5%9Awiat%C5%82o" title="Światło">tego zjawiska</a> i błędny, wydłużony <a href="/wiki/Geoida" title="Geoida">kształt Ziemi</a>. <a href="/wiki/Kartezjanizm" title="Kartezjanizm">Kartezjanizm</a> był pomostem między starożytno-<a href="/wiki/Scholastyka_(filozofia)" title="Scholastyka (filozofia)">scholastyczną</a> fizyką <a href="/wiki/Arystoteles" title="Arystoteles">Arystotelesa</a> a nowożytną fizyką <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Newtona</a>. Jako filozof zajmował się głównie <a href="/wiki/Epistemologia" title="Epistemologia">teorią poznania</a>, <a href="/wiki/Filozofia_umys%C5%82u" title="Filozofia umysłu">filozofią umysłu</a> i <a href="/wiki/Filozofia_religii" title="Filozofia religii">filozofią religii</a>. Otworzył poczet XVII-wiecznych <a href="/wiki/Racjonalizm_filozoficzny" title="Racjonalizm filozoficzny">racjonalistów</a> – jego doktryna była punktem wyjścia dla późniejszych systemów jak te <a href="/wiki/Baruch_Spinoza" title="Baruch Spinoza">Spinozy</a> czy <a href="/wiki/Gottfried_Wilhelm_Leibniz" title="Gottfried Wilhelm Leibniz">Leibniza</a>. Jest uważany za jednego z ojców <a href="/wiki/Mechanicyzm" title="Mechanicyzm">mechanicyzmu</a>. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Życiorys">Życiorys</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Życiorys" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życiorys">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG/240px-Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG/360px-Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG/480px-Maison_de_Ren%C3%A9_DESCARTES_-_Jean-Charles_GUILLO.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Dom, w którym urodził się Kartezjusz (La Haye-en-Touraine)</figcaption></figure> René Descartes urodził się 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, której to miejscowości w 1967 nadano na jego cześć nazwę <a href="/wiki/Descartes_(Indre_i_Loara)" title="Descartes (Indre i Loara)">Descartes</a><a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._1.1-4">[4]</a>. Pochodził ze starego szlacheckiego rodu<a href="#cite_note-CITEREFAsmus1969162-5">[5]</a>. Był synem <a href="/w/index.php?title=Joachim_Descartes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joachim Descartes (strona nie istnieje)">Joachima</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3179456#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3179456">(inne języki)</a> – prawnika i urzędnika miejskiego – oraz Jeanne z d. Brochard. René był już drugim męskim potomkiem w rodzinie, która była jak na owe czasy oświecona<a href="#cite_note-CITEREFAsmus196029-6">[6]</a>. Jej członkowie brali czynny udział w życiu kulturalnym kraju. Jeden z jego przodków, Piotr Descartes, był doktorem medycyny. Teść, Jan Ferrand, był lekarzem, doświadczonym chirurgiem i znawcą chorób <a href="/wiki/Nerka" title="Nerka">nerek</a><a href="#cite_note-CITEREFAsmus196029-6">[6]</a>. Matka filozofa, Joanna Brochard, pochodziła w linii matki z rodziny Sauzaj, której członkowie pełnili funkcję kustoszy królewskiej biblioteki uniwersyteckiej w <a href="/wiki/Poitiers" title="Poitiers">Poitiers</a><a href="#cite_note-CITEREFAsmus196030-7">[7]</a>. Ojciec Kartezjusza ożenił się powtórnie w 1600 roku i z nowego związku miał jeszcze dwójkę dzieci. René wraz z dwójką starszego rodzeństwa o imionach <a href="/w/index.php?title=Pierre_Descartes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pierre Descartes (strona nie istnieje)">Pierre</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3384718#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3384718">(inne języki)</a> i Jeanne spędził dzieciństwo w domu babki ze strony matki. O tych wczesnych latach życia Descartes’a nie zachowały się prawie żadne wiadomości; również sam Descartes, z wyjątkiem jednego czy dwóch wypadków, nigdy nic nie opowiadał o latach swego dzieciństwa<a href="#cite_note-CITEREFAsmus196032-8">[8]</a>. Około 1607 Kartezjusz rozpoczął naukę w kolegium prowadzonym przez <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuitów</a> w <a href="/wiki/La_Fl%C3%A8che" title="La Flèche">La Flèche</a> (Collège Henri IV), gdzie od 1604 uczył się już jego brat Pierre. W kolegium przebywał prawdopodobnie do 1615. Później naukę kontynuował w Paryżu i w 1616 uzyskał stopień z <a href="/wiki/Nauki_prawne" title="Nauki prawne">prawa cywilnego i kanonicznego</a> na <a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Poitiers" title="Université de Poitiers">Uniwersytecie w Poitiers</a><a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20031-9">[9]</a>. W wieku 21 lat zaciągnął się do sprzymierzonej z Francją <a href="/wiki/Koninklijke_Landmacht" title="Koninklijke Landmacht">armii holenderskiej</a><a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20031-9">[9]</a>. Poznał tam <a href="/w/index.php?title=Isaac_Beeckman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isaac Beeckman (strona nie istnieje)">Isaaca Beeckmana</a>, który przedstawił mu wiele nowych teorii matematycznych. Z wdzięczności Kartezjusz napisał dla niego traktat muzyczny Compendium musicae, opublikowany dopiero w 1650<a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20032–3-10">[10]</a>. W 1621 porzucił służbę wojskową i powrócił do Paryża, gdzie skierował swe zainteresowania ku naukom matematycznym i fizycznym. Rozpoczął również prace nad traktatem poświęconym <a href="/wiki/Metodologia_nauk" title="Metodologia nauk">metodologii nauk</a><a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20033-11">[11]</a>. Od 1628 do 1649 przez większość czasu mieszkał w Holandii, przedkładając <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a> nad Paryż czy francuską wieś<a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20034-12">[12]</a>. Francję odwiedził trzykrotnie (1644, 1647, 1648)<a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz200310-13">[13]</a>. W 1648 w uznaniu jego prac król Francji przyznał mu pensję<a href="#cite_note-CITEREFRodis-Lewis200547-14">[14]</a>. W tym okresie oprócz problematyki fizycznej (głównie <a href="/wiki/Optyka" title="Optyka">optyka</a>, <a href="/wiki/Mechanika" title="Mechanika">mechanika</a>), matematycznej i metodologicznej zaczął pisać również na tematy <a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">biologiczne</a> i <a href="/wiki/Metafizyka_klasyczna" title="Metafizyka klasyczna">metafizyczne</a><a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20035–9-15">[15]</a>. Kartezjusz nigdy się nie ożenił. W 1635 ze związku ze służącą Helene Jans urodziła się córka Kartezjusza – Francine, która zmarła w 1640<a href="#cite_note-CITEREFCottingham2005X-16">[16]</a>. Kartezjusz należał do <a href="/wiki/Rzeczpospolita_uczonych" title="Rzeczpospolita uczonych">rzeczypospolitej uczonych</a> i przez cały okres pracy twórczej utrzymywał obszerną korespondencję z licznymi uczonymi w całej Europie (m.in. z <a href="/wiki/Christiaan_Huygens" title="Christiaan Huygens">Christiaanem Huygensem</a>, <a href="/wiki/Marin_Mersenne" title="Marin Mersenne">Marinem Mersennem</a>, <a href="/wiki/Elisabeth_Simmern_van_Pallandt" title="Elisabeth Simmern van Pallandt">Elżbietą księżniczką czeską</a>, <a href="/wiki/Henrik_van_Roy" title="Henrik van Roy">Henricusem Regiusem</a>). Jego listy, często istotne dla rekonstrukcji jego idei, zostały pośmiertnie wydane. Pewien wpływ na jego prace miały spory światopoglądowe. Pod wpływem potępienia <a href="/wiki/Galileusz" title="Galileusz">Galileusza</a> w 1633 porzucił plany opublikowania dzieła <a href="/wiki/%C5%9Awiat_albo_Traktat_o_%C5%9Bwietle" title="Świat albo Traktat o świetle">Świat albo Traktat o świetle</a> (ukazało się dopiero po jego śmierci)<a href="#cite_note-CITEREFRodis-Lewis200539-17">[17]</a>. W 1643 <a href="/wiki/Uniwersytet_w_Utrechcie" title="Uniwersytet w Utrechcie">Uniwersytet w Utrechcie</a> potępił tezy Kartezjusza, zakazując ich nauczania<a href="#cite_note-CITEREFRodis-Lewis200542–43-18">[18]</a>. W 1649 filozof przyjął zaproszenie <a href="/wiki/Krystyna_Waz%C3%B3wna" title="Krystyna Wazówna">szwedzkiej królowej Krystyny</a> do <a href="/wiki/Sztokholm" title="Sztokholm">Sztokholmu</a>, która chciała pod jego kierunkiem studiować filozofię i skorzystać z jego rad przy organizowaniu <a href="/wiki/Kr%C3%B3lewska_Szwedzka_Akademia_Nauk" title="Królewska Szwedzka Akademia Nauk">szwedzkiej akademii nauk</a>. By zachować trzeźwość i czystość umysłu, królowa wyznaczyła mu godzinę swoich korepetycji na piątą rano. Filozof przeziębił się, w wyniku czego rozwinęło się <a href="/wiki/Zapalenie_p%C5%82uc" title="Zapalenie płuc">zapalenie płuc</a><a href="#cite_note-CITEREFCurley2006755-19">[19]</a>. Kartezjusz odmawiał początkowo leczenia, zgadzając się na pomoc dopiero po kilku dniach<a href="#cite_note-CITEREFRodis-Lewis200548–49-20">[20]</a>. Zmarł 11 lutego 1650. <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:DescartesAshes.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/DescartesAshes.jpg/240px-DescartesAshes.jpg" decoding="async" width="240" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/DescartesAshes.jpg/360px-DescartesAshes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/DescartesAshes.jpg/480px-DescartesAshes.jpg 2x" data-file-width="2218" data-file-height="1843" /></a><figcaption>Nagrobek Kartezjusza w opactwie Saint-Germain-des-Prés</figcaption></figure> Pochowano go w Sztokholmie. W 1667 ciało ekshumowano i pochowano w paryskim opactwie <a href="/wiki/Saint-Germain-des-Pr%C3%A9s_(opactwo)" title="Saint-Germain-des-Prés (opactwo)">Saint-Germain-des-Prés</a>. W 1817 roku szczątki przeniesiono do osobnej kaplicy opactwa. Czaszka Kartezjusza znajduje się w <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_de_l%E2%80%99Homme" title="Musée de l’Homme">Muzeum Człowieka</a> (nie jest eksponowana)<a href="#cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz200310-13">[13]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Filozofia">Filozofia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Filozofia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Filozofia">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning,_Kristina.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning%2C_Kristina.jpg/240px-Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning%2C_Kristina.jpg" decoding="async" width="240" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning%2C_Kristina.jpg/360px-Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning%2C_Kristina.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning%2C_Kristina.jpg/480px-Ren%C3%A9_Descartes_i_samtal_med_Sveriges_drottning%2C_Kristina.jpg 2x" data-file-width="581" data-file-height="539" /></a><figcaption>Dysputa królowej <a href="/wiki/Krystyna_Waz%C3%B3wna" title="Krystyna Wazówna">Krystyny</a> i Kartezjusza (detal z kopii dzieła Pierre’a Louisa Dumesnila)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Powstanie_filozofii_nowożytnej">Powstanie filozofii nowożytnej</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Powstanie filozofii nowożytnej" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Powstanie filozofii nowożytnej">edytuj kod</a>]</div> Kartezjusz nazywany jest często ojcem <a href="/wiki/Filozofia_nowo%C5%BCytna" title="Filozofia nowożytna">filozofii nowożytnej</a><a href="#cite_note-CITEREFRussell2000643-2">[2]</a><a href="#cite_note-CITEREFRocca200260-21">[21]</a>. Jego działalność wydatnie przyczyniła się do porzucenia dawnych metod filozofowania, zarówno charakterystycznych dla <a href="/wiki/Filozofia_%C5%9Bredniowieczna" title="Filozofia średniowieczna">filozofii średniowiecznej</a>, jak i <a href="/wiki/Platonizm_renesansowy" title="Platonizm renesansowy">renesansowego platonizmu</a>. Przejście to określa się czasem zmiany <a href="/wiki/Paradygmat" title="Paradygmat">paradygmatu</a> filozofii, z paradygmatu ontologicznego na mentalistyczny<a href="#cite_note-CITEREFSchnädelbach199579–89-22">[22]</a>. O ile filozofia nastawiona <a href="/wiki/Ontologia" title="Ontologia">ontologicznie</a> zajmowała się <a href="/wiki/Rzecz" title="Rzecz">przedmiotem</a> i jego istnieniem, o tyle filozofia mentalistyczna postawiła pod znakiem zapytania możliwość prawdziwego poznania. Filozofia ta wskazywała, że zanim będziemy mogli powiedzieć, jaki jest <a href="/wiki/Byt" title="Byt">byt</a>, należy najpierw określić, czy prawdziwe poznanie jest możliwe i jakie są jego warunki. Zasadniczym jej pytaniem było „co można poznać?”, „co można wiedzieć?”<a href="#cite_note-CITEREFSchnädelbach199579-23">[23]</a>. Dlatego też zamiast ontologii w paradygmacie mentalistycznym zaczęto uprzywilejowywać <a href="/wiki/Epistemologia" title="Epistemologia">epistemologię</a>. Rozwinęła się <a href="/wiki/Filozofia_umys%C5%82u" title="Filozofia umysłu">filozofia umysłu</a> badająca procesy myślowe i stany <a href="/wiki/%C5%9Awiadomo%C5%9B%C4%87" title="Świadomość">świadomości</a>. Metodyczne <a href="/wiki/W%C4%85tpienie" title="Wątpienie">wątpienie</a> było nie tylko punktem wyjścia, ale i jedną z podstawowych metod testowania prawdziwości sądów. Kartezjusz, a za nim inni filozofowie, dążył wpierw do rozstrzygnięcia zasadniczych kwestii epistemologicznych (jakiego rodzaju wiedza jest wiedzą pewną), a dopiero w dalszej kolejności do stawiania tez ontologicznych<a href="#cite_note-CITEREFSchnädelbach199582–89-24">[24]</a>. We wczesnej nowożytności doszło do wyodrębnienia się z filozofii <a href="/wiki/Nauki_%C5%9Bcis%C5%82e" title="Nauki ścisłe">nauk ścisłych</a> i <a href="/wiki/Nauki_przyrodnicze" title="Nauki przyrodnicze">przyrodniczych</a>, dotychczas uprawianych w ramach <a href="/wiki/Filozofia_przyrody" title="Filozofia przyrody">filozofii przyrody</a>. Mimo to filozofia i przyrodoznawstwo nadal się inspirowały, a wielu ówczesnych filozofów było jednocześnie wybitnymi naukowcami. Sam Kartezjusz – oprócz filozofii – zajmował się też matematyką, badaniami z zakresu fizyki i optyki, meteorologii i <a href="/wiki/Fizjologia" title="Fizjologia">fizjologii</a>. Uważał, że jego odkrycia naukowe są ściśle związane z jego rozważaniami na tematy <a href="/wiki/Metafizyka_klasyczna" title="Metafizyka klasyczna">metafizyczne</a>, <a href="/wiki/Epistemologia" title="Epistemologia">epistemologiczne</a> czy z zakresu <a href="/wiki/Filozofia_umys%C5%82u" title="Filozofia umysłu">filozofii umysłu</a>. Filozofia dawała metodologiczne podstawy dla uprawiania nauk empirycznych<a href="#cite_note-CITEREFRocca200260-21">[21]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Metoda_filozoficzna">Metoda filozoficzna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Metoda filozoficzna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Metoda filozoficzna">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Jasno%C5%9B%C4%87_i_wyra%C5%BAno%C5%9B%C4%87" title="Jasność i wyraźność">Jasność i wyraźność</a>.</div> Tak jak <a href="/wiki/Francis_Bacon_(filozof)" title="Francis Bacon (filozof)">Francis Bacon</a>, Kartezjusz za najważniejszy cel nauki uważał opanowanie sił przyrody oraz udoskonalenie samej natury ludzkiej<a href="#cite_note-CITEREFAsmus1969166-25">[25]</a>. Zakładał, że możliwe jest oparcie całości wiedzy ludzkiej na pewnym niepowątpiewalnym fundamencie. Tylko w ten sposób możliwe było jego zdaniem odparcie argumentów <a href="/wiki/Sceptycyzm" title="Sceptycyzm">sceptycyzmu</a> co do możliwości uzyskania wiedzy pewnej. Stanowisko takie określane jest jako <a href="/wiki/Fundacjonalizm" title="Fundacjonalizm">fundacjonalizm</a><a href="#cite_note-26">[26]</a>. Poszukiwanie pewnych podstaw wiedzy rozpoczął Kartezjusz od opracowania nowej <a href="/w/index.php?title=Metoda_filozoficzna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metoda filozoficzna (strona nie istnieje)">metody filozofowania</a>. <a href="/wiki/Arystotelizm" title="Arystotelizm">Arystotelizm</a> opierał się na logicznych <a href="/wiki/Rozumowanie" title="Rozumowanie">rozumowaniach</a>, przede wszystkim <a href="/wiki/Sylogizm" title="Sylogizm">sylogizmie</a>. Rozumowanie to opierało się jednak na danych zmysłowych, które – zdaniem Kartezjusza – mogą być zawodne. Tym samym, skoro przesłanki są jedynie prawdopodobne, to również konkluzje nie są pewne<a href="#cite_note-CITEREFSkirry3-27">[27]</a>. Arystotelizm został w średniowieczu pogodzony z chrześcijaństwem i przybrał postać <a href="/wiki/Scholastyka_(filozofia)" title="Scholastyka (filozofia)">filozofii scholastycznej</a>, co sprawiało, że miał silne oparcie w Kościele katolickim. Kartezjusz został wyedukowany w tej tradycji, lecz dość szybko zauważył jej błędy i ograniczenia (przede wszystkim w zakresie metody i twierdzeń przyrodniczych)<a href="#cite_note-28">[28]</a>. Pierwszym krokiem w refleksji filozoficznej było dla Kartezjusza odrzucenie wszelkich niepewnych sądów. <a href="/wiki/W%C4%85tpienie" title="Wątpienie">Wątpienie</a> to („wątpienie kartezjańskie”) miało charakter metodologiczny, a jego celem miało być znalezienie niepodważalnych podstaw, nie zaś podważenie istniejących sądów. „Kartezjański sceptycyzm” jest więc <a href="/wiki/Sceptycyzm_metodologiczny" title="Sceptycyzm metodologiczny">sceptycyzmem metodologicznym</a><a href="#cite_note-29">[29]</a>. Świadectwa zmysłów są zawodne, natomiast prawdy niepodważalne muszą mieć charakter <a href="/wiki/Rozum" title="Rozum">rozumowy</a> (<a href="/wiki/Racjonalizm_filozoficzny" title="Racjonalizm filozoficzny">racjonalizm filozoficzny</a>). Mają one być <a href="/wiki/Jasno%C5%9B%C4%87_i_wyra%C5%BAno%C5%9B%C4%87" title="Jasność i wyraźność">jasne i wyraźne</a> dla każdej rozumnej istoty. Z tych jasnych i wyraźnych prawd wyprowadza się kolejne prawdy, metodami podobnymi do geometrii<a href="#cite_note-CITEREFSkirry3-27">[27]</a>. Rozumowanie <a href="/wiki/More_geometrico" title="More geometrico">more geometrico</a> stało się wzorem dla wszystkich kartezjan, a przykładem jego zastosowania jest <a href="/w/index.php?title=Etyka_w_porz%C4%85dku_geometrycznym_dowiedziona&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona (strona nie istnieje)">Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona</a> <a href="/wiki/Baruch_Spinoza" title="Baruch Spinoza">Barucha Spinozy</a><a href="#cite_note-30">[30]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cogito_ergo_sum">Cogito ergo sum</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Cogito ergo sum" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cogito ergo sum">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Cogito_ergo_sum" title="Cogito ergo sum">Cogito ergo sum</a>.</div> Swoje słynne rozumowanie przedstawił Kartezjusz (pierwotnie w języku francuskim) w <a href="/wiki/Rozprawa_o_metodzie" title="Rozprawa o metodzie">Rozprawie o metodzie</a> (1637)<a href="#cite_note-31">[31]</a>. Wychodząc z zasadniczego zwątpienia o wszystkim, co nazywane bywa poznaniem, doszedł do stwierdzenia, iż jedynie uświadomienie sobie zwątpienia jest bezwzględnie pewne; wątpienie jest aktem myśli. Fakt myślenia jest zdaniem Kartezjusza <a href="/wiki/Oczywisto%C5%9B%C4%87" title="Oczywistość">oczywisty</a> i dany w sposób prosty i bezpośredni<a href="#cite_note-CITEREFSkirry4a-32">[32]</a>. Jest ideą <a href="/wiki/Jasno%C5%9B%C4%87_i_wyra%C5%BAno%C5%9B%C4%87" title="Jasność i wyraźność">jasną i wyraźną</a>, a tym samym nie wymaga dalszego uzasadniania<a href="#cite_note-CITEREFSkirry6a-33">[33]</a>. Z faktu myślenia wynika równocześnie istnienie myślącego podmiotu. Tak Kartezjusz dochodzi do swego twierdzenia: „cogito ergo sum” („myślę, więc jestem”). Traktuje to twierdzenie jako prostą i podstawową ideę, która jest filarem wiedzy pewnej, z której wywodzą się kolejne sądy<a href="#cite_note-CITEREFSkirry4a-32">[32]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dualizm_kartezjański">Dualizm kartezjański</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Dualizm kartezjański" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dualizm kartezjański">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobne artykuły: <a href="/wiki/Dualizm_psychofizyczny" title="Dualizm psychofizyczny">Dualizm psychofizyczny</a>, <a href="/wiki/Res_extensa" title="Res extensa">Res extensa</a> i <a href="/wiki/Res_cogitans" title="Res cogitans">Res cogitans</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Descartes-reflex.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Descartes-reflex.JPG/220px-Descartes-reflex.JPG" decoding="async" width="220" height="233" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Descartes-reflex.JPG/330px-Descartes-reflex.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Descartes-reflex.JPG 2x" data-file-width="418" data-file-height="442" /></a><figcaption>Schemat rozchodzenia się bólu (ilustracja z Traite de l’homme, 1664)</figcaption></figure> Zasadniczym rysem filozofii Kartezjusza jest dualizm duszy i ciała<a href="#cite_note-CITEREFAsmus1969163-34">[34]</a> (<a href="/wiki/Dualizm_psychofizyczny" title="Dualizm psychofizyczny">dualizm psychofizyczny</a>). Wedle Kartezjusza istnieją dwa niezależnie od siebie prapierwiastki: niematerialna i materialna substancja. Podstawową cechą substancji niematerialnej jest myślenie, materialnej zaś – rozciągłość. Rzeczywistość fizyczna zbudowana jest z <a href="/wiki/Res_extensa" title="Res extensa">materii rozciągłej</a> w <a href="/wiki/Przestrze%C5%84_euklidesowa#Przestrzeń_kartezjańska" title="Przestrzeń euklidesowa">trójwymiarowej przestrzeni</a>, ma charakter <a href="/wiki/Mechanicyzm" title="Mechanicyzm">mechanicystyczny</a> i jest badana przez nauki przyrodnicze. <a href="/wiki/Res_cogitans" title="Res cogitans">Rzeczywistość umysłowa</a> złożona jest z myśli i <a href="/wiki/%C5%9Awiadomo%C5%9B%C4%87" title="Świadomość">świadomości</a> i jest obszarem wolności<a href="#cite_note-CITEREFRutherford200627-35">[35]</a>. W człowieku te dwa rodzaje rzeczy się łączą. Tym samym przynajmniej część ludzkich zachowań można wyjaśniać mechanicznie. Problem relacji rzeczywistości fizycznej (ciała) i umysłu (zwany <a href="/wiki/Dylemat_psychofizyczny" title="Dylemat psychofizyczny">problemem psychofizycznym</a>) pozostaje do dzisiaj jednym z istotniejszych problemów filozofii i nauki. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Etyka_i_polityka">Etyka i polityka</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Etyka i polityka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Etyka i polityka">edytuj kod</a>]</div> Filozofia praktyczna nie była w centrum zainteresowań Kartezjusza. Fragmenty jej dotyczące są rozproszone i nie tworzą spójnej całości. Inne były poglądy samego Kartezjusza, a inne wnioski z jego systemu filozoficznego wyciągali jego zwolennicy i krytycy. Sam Kartezjusz skłaniał się ku posłuszeństwu wobec władzy publicznej, autorytetów religijnych oraz obyczajów społecznych. Jego metodyczne wątpienie nie podważało porządku społecznego czy poglądów religijnych, lecz było przygotowaniem do ich afirmacji. Jednostki nie powinny się sprzeciwiać istniejącemu systemowi społecznemu, ale pozostawać w posłuszeństwie<a href="#cite_note-36">[36]</a>. Inne wnioski z filozofii Kartezjusza wyciągali jego czytelnicy. Dostrzegano, że filozofia Kartezjusza ma tendencje rozsadzające porządek społeczny i religijny, a jego sceptycyzm może być zradykalizowany i nastawiony przeciwko religii i panującej władzy. Współczesny historyk, <a href="/w/index.php?title=Jonathan_Israel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jonathan Israel (strona nie istnieje)">Jonathan Israel</a>, określił Kartezjusza jako przedstawiciela umiarkowanego oświecenia, który nie odważył się w pełni przemyśleć społecznych i religijnych konsekwencji swojej filozofii. Otworzył on jednak drogę myślicielom radykalnego oświecenia (<a href="/wiki/Baruch_Spinoza" title="Baruch Spinoza">Baruch Spinoza</a> i <a href="/wiki/Mechanicyzm" title="Mechanicyzm">mechanicyzm</a>), którzy uczynili ten krok, występując przeciwko ówczesnemu porządkowi władzy<a href="#cite_note-37">[37]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nauka">Nauka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Nauka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nauka">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podstawy_nowej_nauki">Podstawy nowej nauki</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Podstawy nowej nauki" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podstawy nowej nauki">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Descartes;_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Descartes%3B_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg/220px-Descartes%3B_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg" decoding="async" width="220" height="402" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Descartes%3B_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg/330px-Descartes%3B_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Descartes%3B_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg/440px-Descartes%3B_Diagram_of_ocular_refraction._Wellcome_L0012003.jpg 2x" data-file-width="1076" data-file-height="1964" /></a><figcaption>Refrakcja światła w oku (ilustracja z Dioptrique, 1637)</figcaption></figure> Obok dokonania szeregu odkryć empirycznych czy matematycznych, Kartezjusz stał się jedną z czołowych postaci, która obaliła <a href="/wiki/Arystoteles#Filozofia_przyrody" title="Arystoteles">arystotelesowskie przyrodoznawstwo</a> i stworzyła podstawy pod nową naukę (chociaż wiele jego twierdzeń okazało się ostatecznie błędnych). Już przed Kartezjuszem pojawili się wybitni badacze, którzy byli oznaką zmieniającego się obrazu świata i początków nauki nowożytnej. Odkrycia <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik" title="Mikołaj Kopernik">Kopernika</a>, <a href="/wiki/Galileusz" title="Galileusz">Galileusza</a>, <a href="/wiki/Johannes_Kepler" title="Johannes Kepler">Keplera</a> czy <a href="/wiki/William_Harvey" title="William Harvey">Williama Harveya</a> były znane Kartezjuszowi i skłoniły go do własnych badań<a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">[3]</a>. Z zamiarem stworzenia nowej nauki, jawnie zrywającej z arystotelizmem, wystąpił wcześniej <a href="/wiki/Francis_Bacon_(filozof)" title="Francis Bacon (filozof)">Francis Bacon</a>. Bacon opierał nową naukę na <a href="/wiki/Eksperyment" title="Eksperyment">eksperymencie</a> jako podstawowej metodzie badawczej i <a href="/wiki/Rozumowanie_indukcyjne" title="Rozumowanie indukcyjne">indukcji</a> jako sposobie wyprowadzania tez ogólnych. Dla Kartezjusza eksperyment miał znaczenie wtórne, ilustracyjne. Większe znaczenie przypisywał <a href="/wiki/Rozumowanie_dedukcyjne" title="Rozumowanie dedukcyjne">dedukcji</a> tez z zasad ogólnych<a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000114–115-38">[38]</a>. Tę jednostronność systemów Bacona i Kartezjusza zauważył <a href="/wiki/Christiaan_Huygens" title="Christiaan Huygens">Christiaan Huygens</a>, wskazując, że nowa metoda naukowa musi być syntezą podejścia matematycznego i eksperymentalnego<a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000116-39">[39]</a>. Podstawą alternatywnej wobec arystotelizmu obrazu rzeczywistości był <a href="/wiki/Mechanicyzm" title="Mechanicyzm">mechanicyzm</a>, którego Kartezjusz (obok <a href="/wiki/Pierre_Gassendi" title="Pierre Gassendi">Pierre’a Gassendiego</a>) był najbardziej wpływowym przedstawicielem<a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">[3]</a>. Tym, co różniło mechanicyzm Kartezjusza od wcześniejszych filozofów przyrody (np. <a href="/wiki/Epikureizm" title="Epikureizm">epikurejczyków</a>), było połączenie go z <a href="/wiki/Matematyczno%C5%9B%C4%87_%C5%9Bwiata" title="Matematyczność świata">matematycznym opisem przyrody</a> oraz szukanie potwierdzenia tez w badaniach empirycznych. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Descartes_Aetherwirbel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Descartes_Aetherwirbel.jpg/220px-Descartes_Aetherwirbel.jpg" decoding="async" width="220" height="345" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4b/Descartes_Aetherwirbel.jpg 1.5x" data-file-width="319" data-file-height="500" /></a><figcaption>Wiry eteru wokół planet (ilustracja z Principia philosophiae, 1644)</figcaption></figure> Arystoteles dzielił rzeczywistość przyrodniczą na obszary istotowo różne. Rzeczywistość ziemska składała się z czterech <a href="/wiki/%C5%BBywio%C5%82y" title="Żywioły">żywiołów</a> (ziemi, wody, ognia, powietrza), natomiast rzeczywistość nadziemska (gwiazdy) składała się z <a href="/wiki/Eter_(filozofia)" title="Eter (filozofia)">eteru</a>. W ramach rzeczywistości ziemskiej Arystoteles rozróżniał również przyrodę nieożywioną i ożywioną. Przyroda ożywiona obdarzona była różnymi formami <a href="/wiki/Dusza_(filozofia)" title="Dusza (filozofia)">duszy</a>, która była podstawowym elementem życia (<a href="/wiki/Witalizm" title="Witalizm">witalizm</a>). W mechanistycznym modelu rzeczywistości Kartezjusza te podziały zostały zniesione. Cała rzeczywistość składała się z jednolitej <a href="/wiki/Materia_(filozofia)" title="Materia (filozofia)">materii</a> (pełnia, plenum). <a href="/wiki/Pr%C3%B3%C5%BCnia" title="Próżnia">Próżnia</a> jego zdaniem nie istniała, a poruszane cząstki zastępowane są od razu przez inne (w tym cząstki eteru). Oddziałują one na siebie w sposób mechaniczny w oparciu o prawa fizyczne (będące prekursorami <a href="/wiki/Zasady_dynamiki_Newtona" title="Zasady dynamiki Newtona">Newtonowskiego prawa bezwładności i odbicia</a>)<a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">[3]</a>. Tym samym Kartezjusz odrzucał arystotelesowską koncepcję <a href="/wiki/Ruch_(filozofia)" title="Ruch (filozofia)">ruchu</a>, opierającą się na takich pojęciach jak <a href="/wiki/Potencja_(filozofia)" title="Potencja (filozofia)">potencja</a>, <a href="/wiki/Akt_(filozofia)" title="Akt (filozofia)">akt</a>, <a href="/wiki/Przyczynowo%C5%9B%C4%87" title="Przyczynowość">przyczyna sprawcza</a> czy <a href="/wiki/Przestrze%C5%84_(filozofia)" title="Przestrzeń (filozofia)">miejsce naturalne</a>. Ruch odbywał się jego zdaniem w <a href="/wiki/Przestrze%C5%84_euklidesowa#Przestrzeń_kartezjańska" title="Przestrzeń euklidesowa">trójwymiarowej przestrzeni</a>, w której żaden punkt nie jest uprzywilejowany. Mechanicznymi ruchami tłumaczył Kartezjusz również działanie organizmów żywych (nie odwołując się do pojęcia duszy), ruchy planet, magnetyzm czy tworzenie się skomplikowanych form materii<a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">[3]</a>. Koncepcja materii jako pełni była charakterystyczną cechą mechanicyzmu w wydaniu Kartezjusza, a jej konsekwencją była tzw. <a href="/w/index.php?title=Teoria_wir%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria wirów (strona nie istnieje)">teoria wirów</a>. Materia zdaniem Kartezjusza znajdowała się w ciągłym ruchu kolistym, wywoływanym przez zawirowania eteru. Ideę stałej tendencji ciał do poruszania się (<a href="/wiki/Conatus#Kartezjusz" title="Conatus">conatus</a>), Kartezjusz przejął z wcześniejszej tradycji filozoficznej, przeformułowując ją jednak w sposób mechanicystyczny<a href="#cite_note-40">[40]</a>. Inny nurt mechanicyzmu, opierający się na <a href="/wiki/Atomizm" title="Atomizm">atomizmie</a>, stworzony został przez Pierre’a Gassendiego i to on w perspektywie czasu stał się bardziej popularny<a href="#cite_note-CITEREFPsillos2007149-41">[41]</a>. Przez długi czas kartezjańska wizja rzeczywistości konkurowała też z systemem <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaaca Newtona</a>. Spór między <a href="/wiki/Kartezjanizm" title="Kartezjanizm">kartezjanizmem</a> a <a href="/w/index.php?title=Newtonizm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Newtonizm (strona nie istnieje)">newtonizmem</a> toczył się jeszcze w drugiej połowie XVIII w. Obok takich kwestii, jak rola Boga, kształt Ziemi czy funkcjonowanie istot żywych, nałożyły się na to również kwestie narodowej dumy Francuzów i Anglików. Newtonizm okazał się słuszny w wielu szczegółowych kwestiach, natomiast Kartezjusz w większym stopniu przyczynił się do ukształtowania ducha nowej nauki. Kartezjanizm oddzielił się od religijnych rozważań Kartezjusza, oferując czysto świecki obraz świata. Tym samym w większym stopniu odpowiadał materialistycznej, oświeceniowej nauce niż mocno zakorzeniony w teologii newtonizm<a href="#cite_note-CITEREFBurns2003Cartesianism46–47-42">[42]</a>. W samych pismach Kartezjusza Bóg pełnił jednak nadal ważną rolę<a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">[3]</a>. To on ustalił prawa ruchu materii i utrzymywał je w działaniu. Dzięki Bogu <a href="/wiki/Umys%C5%82" title="Umysł">umysł</a> ludzki ma możliwość pewnego poznania rzeczywistości materialnej. <a href="/wiki/Dusza_(teologia_katolicka)" title="Dusza (teologia katolicka)">Dusza (w znaczeniu chrześcijańskim)</a> została przypisana wyłącznie ludziom. Kartezjusz oddzielił ją jednak od ludzkiego ciała, funkcjonującego w sposób mechaniczny. Twierdzenia te były dalekie od religijnej ortodoksji i stały się jedną z przyczyn potępienia pism Kartezjusza przez <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościół katolicki</a><a href="#cite_note-CITEREFCurley2006755-19">[19]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Odkrycia_naukowe">Odkrycia naukowe</h3>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Odkrycia naukowe" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Odkrycia naukowe">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Descartes_Rainbow.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Descartes_Rainbow.png/220px-Descartes_Rainbow.png" decoding="async" width="220" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Descartes_Rainbow.png/330px-Descartes_Rainbow.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Descartes_Rainbow.png/440px-Descartes_Rainbow.png 2x" data-file-width="4823" data-file-height="4251" /></a><figcaption>Powstawanie tęczy (ilustracja z Discours de la méthode, 1637)</figcaption></figure> Teza o mechanicznej i matematycznej naturze świata okazała się bardzo owocna badawczo. Mechanicyzm miał jednak swoje ograniczenia i konsekwencja w jego stosowaniu prowadziła czasem Kartezjusza do formułowania skomplikowanych wyjaśnień, które w końcu nie ostały się krytyce naukowej. Stało się tak w szczególności z Kartezjańską fizyką. Całkowicie błędna okazała się jego koncepcja materii – nieskończenie podzielnej i ciągłej (wykluczającej próżnię i atomizm). Podobnie było z jego <a href="/w/index.php?title=Teoria_wir%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria wirów (strona nie istnieje)">teorią wirów</a>, mającą wyjaśniać <a href="/wiki/Grawitacja" title="Grawitacja">grawitację</a> i <a href="/wiki/Magnetyzm" title="Magnetyzm">magnetyzm</a>. Istotny pozostał natomiast jego wkład w optykę. W Dioptrique (1637) sformułował <a href="/wiki/Falowa_teoria_%C5%9Bwiat%C5%82a" title="Falowa teoria światła">falową teorię światła</a> i jako pierwszy opisał zjawisko <a href="/wiki/Refrakcja" title="Refrakcja">refrakcji światła</a>. Zjawisko to zostało odkryte już w 1621 przez <a href="/wiki/Willebrord_Snell" title="Willebrord Snell">Willebrorda Snella</a>, który sformułował <a href="/wiki/Prawo_Snelliusa" title="Prawo Snelliusa">prawa załamania światła</a>, ale jednak swojego odkrycia nie opublikował<a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000154-43">[43]</a>. Łącznie z geometrą Claudem Mydorge zastosował następnie prawo załamania światła do sformułowania teorii <a href="/wiki/Soczewka" title="Soczewka">soczewek</a> (Dioptrique, 1637) oraz rozwiązania problemu powstawania tęczy (Les Meteores, 1637)<a href="#cite_note-44">[44]</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Descartes;_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Descartes%3B_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg/220px-Descartes%3B_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg" decoding="async" width="220" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Descartes%3B_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg/330px-Descartes%3B_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Descartes%3B_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg/440px-Descartes%3B_A_Treatise_on_the_formation_of_the_foetus_Wellcome_L0017416.jpg 2x" data-file-width="1254" data-file-height="1526" /></a><figcaption>Wrażenia zmysłowe przenoszone są <a href="/wiki/Nerw" title="Nerw">nerwami</a> do <a href="/wiki/Szyszynka" title="Szyszynka">szyszynki</a>, gdzie powstaje reakcja, przekazywana nerwami do <a href="/wiki/Mi%C4%99sie%C5%84_poprzecznie_pr%C4%85%C5%BCkowany" title="Mięsień poprzecznie prążkowany">mięśni</a> (ilustracja z L’homme, et un Traitté de la formation du foetus, 1664)</figcaption></figure> Traktując ciało jako materialną maszynę, Kartezjusz zainspirował całe pokolenie <a href="/wiki/Fizjologia" title="Fizjologia">fizjologów</a> i przyrodników. Sam wniósł duży wkład w rozumienie funkcjonowania <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_nerwowy" title="Układ nerwowy">układu nerwowego</a>. Opisywał, w jaki sposób bodźce zmysłowe przenoszone są <a href="/wiki/Nerw" title="Nerw">nerwami</a> do <a href="/wiki/Szyszynka" title="Szyszynka">szyszynki</a>, którą uznawał za narząd, w którym umysł łączy się z ciałem. Zdaniem Kartezjusza bodźce przenoszone są przez nerwy drganiami<a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000115-45">[45]</a>. Kartezjusz jest niekiedy uznawany za twórcę <a href="/wiki/Odruch" title="Odruch">teorii odruchów</a>. Ciało bowiem reaguje na drgania nerwów półautomatycznie, a świadomość tylko częściowo może je kontrolować<a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000349-46">[46]</a>. W matematyce Kartezjusz zastosował <a href="/wiki/Algebra" title="Algebra">algebrę</a> w geometrii, jako pierwszy łącząc obie dziedziny matematyki w swojej pracy Géométrie<a href="#cite_note-CITEREFJahnke200342-47">[47]</a>. Opracował <a href="/wiki/Algorytm" title="Algorytm">algorytm</a>, w jaki sposób radzić sobie z problemami geometrycznymi za pomocą algebry. Algorytmu użył pierwszy raz w swojej pracy Géométrie do rozwiązania problemu <a href="/wiki/Pappus_z_Aleksandrii" title="Pappus z Aleksandrii">Papusa</a><a href="#cite_note-CITEREFJahnke200342-47">[47]</a><a href="#cite_note-CITEREFNadlerSchmaltzAntoine-Mahut2019144-48">[48]</a>. Kartezjusz jest uznawany za jednego z ojców <a href="/wiki/Geometria_analityczna" title="Geometria analityczna">geometrii analitycznej</a><a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000229-49">[49]</a>. Zajmował się także <a href="/wiki/Wielomian" title="Wielomian">wielomianami</a>. Opracował nazwany później jego imieniem <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_wsp%C3%B3%C5%82rz%C4%99dnych_kartezja%C5%84skich" title="Układ współrzędnych kartezjańskich">układ współrzędnych</a><a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000242-50">[50]</a>. Wniósł też istotny wkład w rozwój <a href="/wiki/Lista_symboli_matematycznych" title="Lista symboli matematycznych">symboliki matematycznej</a>, co znacznie przyczyniło się do rozwoju algebry. Wprowadził np. stosowaną do dziś konwencję, w której początkowe litery alfabetu łacińskiego oznaczają wielkości wiadome (a, b, c), natomiast litery końcowe (x, y, z) – <a href="/wiki/Niewiadoma" title="Niewiadoma">wielkości niewiadome</a><a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000231-51">[51]</a>. Wielu odkryć matematycznych dokonał równolegle z <a href="/wiki/Pierre_de_Fermat" title="Pierre de Fermat">Pierrem de Fermatem</a>, co spowodowało spory o pierwszeństwo, zakończone ostatecznie ugodą i uznaniem wzajemnych zasług<a href="#cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000242-50">[50]</a>. Prace Kartezjusza w dziedzinie matematyki zostały docenione dopiero dzięki pracy matematyka <a href="/w/index.php?title=Frans_van_Schooten&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frans van Schooten (strona nie istnieje)">van Schootena</a> oraz jego tłumaczeniu na <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łacinę</a> dzieła Géométrie wraz z komentarzem<a href="#cite_note-CITEREFJahnke200346-47-52">[52]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cenzura">Cenzura</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Cenzura" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Cenzura">edytuj kod</a>]</div> Kartezjusz był cenzurowany przez <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościół katolicki</a> – część jego dzieł umieszczono w <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">indeksie ksiąg zakazanych</a> dekretami z <a href="/wiki/1663" title="1663">1663</a> roku<a href="#cite_note-53">[53]</a> i dekretem z <a href="/wiki/1720" title="1720">1720</a> roku<a href="#cite_note-54">[54]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kartezjanizm">Kartezjanizm</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Kartezjanizm" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kartezjanizm">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kartezjanizm" title="Kartezjanizm">Kartezjanizm</a>.</div> Kartezjusz był jednym z najbardziej wpływowych filozofów w historii. Jego system uznawało i rozwijało wielu filozofów, matematyków czy naukowców empirycznych. Kartezjanizm był szczególnie popularny w Holandii i Francji XVII i XVIII w. W szerszym znaczeniu kartezjanizmem nazywa się też poglądy, które noszą cechy filozofii Kartezjusza, w szczególności przyjmują <a href="/wiki/Dualizm_psychofizyczny" title="Dualizm psychofizyczny">dualizm psychofizyczny</a> czy <a href="/wiki/Fundacjonalizm" title="Fundacjonalizm">fundacjonalizm</a><a href="#cite_note-55">[55]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dzieła">Dzieła</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Dzieła" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dzieła">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Descartes_Discours_de_la_Methode.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Descartes_Discours_de_la_Methode.jpg/220px-Descartes_Discours_de_la_Methode.jpg" decoding="async" width="220" height="299" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Descartes_Discours_de_la_Methode.jpg/330px-Descartes_Discours_de_la_Methode.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/Descartes_Discours_de_la_Methode.jpg 2x" data-file-width="429" data-file-height="584" /></a><figcaption>Karta tytułowa pierwszego (1637) wydania Discours de la methode</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg/220px-Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg" decoding="async" width="220" height="357" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg/330px-Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg/440px-Meditationes_de_prima_philosophia_1641.jpg 2x" data-file-width="966" data-file-height="1566" /></a><figcaption>Karta tytułowa pierwszego (1641) wydania Meditationes de prima philosophia</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg/315px-Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg" decoding="async" width="315" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg/473px-Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg/630px-Ren%C3%A9_Descartes_1644_Specimina_philosophiae_173.jpg 2x" data-file-width="3890" data-file-height="2772" /></a><figcaption>Pole magnetyczne ziemi w Specimina philosophiae (1644)</figcaption></figure> Lista zawiera pierwsze wydania dzieł oraz wczesne tłumaczenia<a href="#cite_note-CITEREFHatfield2014Bibliography-56">[56]</a>. <ul><li>1637 – <a href="/wiki/Rozprawa_o_metodzie" title="Rozprawa o metodzie">Discours de la methode pour bien conduire sa raison, & chercher la verité dans les sciences</a>: plus la dioptrique, les meteores, et la geometrie, qui sont des essais de cete methode. Lejda: Jan Maire, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b86069594.r=.langEN">pdf</a>, <dl><dd>(pl) 1878 – Rozprawa o metodzie jak dobrze kierować swym rozumem i szukać prawdy w naukach: przytem List do księdza Picot ; oraz Reguły do kierowania umysłem (tłum. Wojciech Dobrzycki), Lwów: Nakładem I Związkowej Drukarni,</dd> <dd>(pl) 1918 – Rozprawa o metodzie dobrego powodowania swoim rozumem i szukania prawdy w naukach (tłum. <a href="/wiki/Tadeusz_Boy-%C5%BBele%C5%84ski" title="Tadeusz Boy-Żeleński">Tadeusz Boy-Żeleński</a>), Kraków: G. Gebethner, Warszawa: Gebethner i Wolff; Poznań: M. Niemierkiewic, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/rozprawa-o-metodzie.html">Tekst na Wolnych Lekturach</a>,</dd> <dd>(pl) 1921 – Rozprawa o metodzie dobrego powodowania swoim rozumem i szukania prawdy w naukach (tłum. <a href="/wiki/Feliks_Kierski" title="Feliks Kierski">Feliks Kierski</a>),</dd> <dd>(pl) 1981 – Rozprawa o metodzie (tłum. Wanda Wojciechowska), Warszawa: PWN,</dd> <dd>(pl) 2015 – <a href="/wiki/Geometria_(Kartezjusz)" title="Geometria (Kartezjusz)">Geometria</a> (tłum. Piotr Błaszczyk, Kazimierz Mrówka), Kraków: Universitas,</dd></dl></li> <li>1641 – <a href="/wiki/Medytacje_o_pierwszej_filozofii" title="Medytacje o pierwszej filozofii">Meditationes de prima philosophia, in qua Dei existentia et animae immortalitas demonstrantur</a>. Paryż: Michel Soly, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b86002964.r=.langEN">pdf</a>, <dl><dd>(pl) 1885 – Rozmyślania nad zasadami filozofii (tłum. Karol Dworzaczek, red. <a href="/wiki/Henryk_Struve" title="Henryk Struve">Henryk Struve</a>), Warszawa,</dd> <dd>(pl) 1958 – Medytacje o pierwszej filozofii (tłum. Maria Ajdukiewicz), <a href="/wiki/Kazimierz_Ajdukiewicz" title="Kazimierz Ajdukiewicz">Kazimierz Ajdukiewicz</a>, <a href="/wiki/Stefan_Swie%C5%BCawski" title="Stefan Swieżawski">Stefan Swieżawski</a>, <a href="/wiki/Izydora_D%C4%85mbska" title="Izydora Dąmbska">Izydora Dąmbska</a>) Kraków:Państwowe Wydawnictwo Naukowe,</dd> <dd>(pl) 2002 – Medytacje o filozofii pierwszej. (tłum. <a href="/wiki/Jan_Hartman" title="Jan Hartman">Jan Hartman</a>) Kraków: Zielona Sowa.</dd></dl></li> <li>1642 – Meditationes de prima philosophia, in quibus Dei existentia & animae humanae à corpore distinctio demonstrantur: his adjunctae sunt variae objectiones doctorum virorum in istas de Deo & anima demonstrationes, cum responsionibus authoris (II wydanie, zmienione i rozszerzone). Amsterdam: Elzevir,</li> <li>1644 – <a href="/wiki/Zasady_filozofii" title="Zasady filozofii">Principia philosophiae</a>. Amsterdam: Elzevir, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://visualiseur.bnf.fr/Visualiseur?Destination=Gallica&O=NUMM-057492">pdf</a>, <dl><dd>(pl) 1960 – Zasady filozofii (tłum. <a href="/wiki/Izydora_D%C4%85mbska" title="Izydora Dąmbska">Izydora Dąmbska</a>), Warszawa:PWN,</dd></dl></li> <li>1644 – Specimina philosophiae, seu Dissertatio de methodo recte regendae rationis & veritatis in scientiis investigandae: Dioptrice et Meteora (tłum. Etienne de Courcelles). Amsterdam: Elzevir, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8601508w.r=.langEN">pdf</a>,</li> <li>1647 – Les meditations metaphysiques, touchant la premiere philosophie, dans lesquelles l’existence de Dieu, & la distinction réele entre l’ame & le corps de l’homme, sont demonstrées: et les Objections faites contre ces Meditations par diverses personnes tres-doctes, avec les réponses de l’Auteur, trans. Louis-Charles d’Albert, duc de Luynes (Meds.) and Claude Clerselier (Objections and Replies). Paryż: Jean Camusat and Pierre Le Petit, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b86015099.r=.langEN">pdf</a>, <dl><dd>1661 – II wydanie, rozszerzone,</dd></dl></li> <li>1647 – Les principes de la philosophie (tłum. Claude Picot, wyd. rozszerzone). Paryż: Henry Le Gras, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8600298z.r=.langEN">pdf</a>,</li> <li>1649 – A discourse of a method for the well guiding of reason, and the discovery of truth in the sciences. London: Thomas Newcombe,</li> <li>1649 – <a href="/w/index.php?title=Nami%C4%99tno%C5%9Bci_duszy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Namiętności duszy (strona nie istnieje)">Les passions de l’ame</a>. Paryż: Henry Le Gras, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8601505n.r=.langEN">pdf</a>, <dl><dd>(pl) 1986 – Namiętności duszy (tłum. <a href="/wiki/Ludwik_Chmaj" title="Ludwik Chmaj">Ludwik Chmaj</a>), Warszawa: PWN,</dd></dl></li> <li>1650 – Passiones animae (tłum. Henry Desmarets). Amsterdam: Elzevir, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b86120184.r=.langEN">pdf</a>,</li> <li>1650 – The passions of the soule. London: John Martin and John Ridley,</li> <li>1657–67 – Lettres, où sont traittées les plus belles questions de la morale, physique, medecine, et des mathematiques (3 tomy), red. Claude Clerselier. Paryż: Charles Angot, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5401225s.r=.langEN">t. 1</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58378332.r=.langEN">t. 2</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k54012281.r=.langEN">t.3</a>, <dl><dd>(pl) 1995 – Listy do księżniczki Elżbiety (tłum. Jerzy Kopania). Warszawa: PWN,</dd> <dd>(pl) 1996 – Listy do Regiusa. Uwagi o pewnym pisemku (tłum. Jerzy Kopania). Warszawa: PWN,</dd> <dd>(pl) 1998 – List do Voetiusa (tłum. Joanna Usakiewicz). Warszawa: PWN,</dd> <dd>(pl) 2004 – Zarzuty i odpowiedzi późniejsze. Korespondencja z Hyperaspistesem, Arnauldem i More’em (tłum. Jerzy Kopania). Kęty: Antyk,</dd></dl></li> <li>1662 – <a href="/w/index.php?title=Cz%C5%82owiek._Opis_cia%C5%82a_ludzkiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Człowiek. Opis ciała ludzkiego (strona nie istnieje)">De homine</a> (tłum. Florentius Schuyl). Lejda: Leffen and Moyardum, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k57493m.r=bpt6k57493m.langEN">pdf</a>, <dl><dd>(pl) 1989 – Człowiek. Opis ciała ludzkiego (tłum. Andrzej Bednarczyk), Warszawa: PWN,</dd></dl></li> <li>1664 – <a href="/wiki/%C5%9Awiat_albo_Traktat_o_%C5%9Bwietle" title="Świat albo Traktat o świetle">Le monde, ou, Le traite de la lumiere, et des autres principaux objects des sens</a>. Paryż: Girad <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5534491g.r=.langEN">pdf</a>, <dl><dd>(pl) 2005 – Świat albo Traktat o świetle (tłum. Tomasz Śliwiński), Kraków: Aureus,</dd></dl></li> <li>1664 – L’homme, et un Traitté de la formation du foetus, red. Claude Clerselier. Paryż: Charles Angot, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k574850.r=bpt6k574850.langEN">pdf</a>, <dl><dd>To pierwsze wydanie francuskiego oryginału. Dzieło wydano wcześniej (1662) w tłumaczeniu na łacinę,</dd></dl></li> <li>1680 – Six metaphysical meditations wherein it is proved that there is a God and that mans mind is really distinct from his body: hereunto are added the objections made against these meditations by Thomas Hobbes, with the authors answers (tłum. William Molyneux). Londyn: Benjamin Tooke</li> <li>1701 – Opuscula posthuma, physica et mathematica. Amsterdam: Blaeu, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8612019j/f1.image.r=.langEN">pdf</a>, <ul><li>Mundus, sive dissertatio de lumine. Ut et de aliis sensuum objectic primariis</li> <li>De mechanica tractatus una cum elucidationibus N. Poissonii</li> <li>Musicae compendium</li> <li>N. Poisson elucidationes physicae in Cartesii musicam</li> <li><a href="/w/index.php?title=Regu%C5%82y_kierowania_umys%C5%82em._Poszukiwanie_prawdy_przez_%C5%9Bwiat%C5%82o_naturalne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reguły kierowania umysłem. Poszukiwanie prawdy przez światło naturalne (strona nie istnieje)">Regulae ad Directionem Ingenii, ut et inquisitio veritatis per lumen naturale</a> <dl><dd>(pl) 1937 – Prawidła do kierowania umysłem. Poszukiwanie prawdy przez światło naturalne. (tłum. Józef Chmaj), Warszawa, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dlibra.bibliotekaelblaska.pl/dlibra/docmetadata?id=25290&from=publication">djvu</a> (późniejsze wydania noszą tytuł Reguły kierowania umysłem. Poszukiwanie prawdy przez światło naturalne),</dd></dl></li> <li>Primae cogitationes circa generationem animalium. Et nonnulla de saporibus</li> <li> Excerpta ex mss. R. Des-Cartes</li></ul></li> <li>1897–1913 – Oeuvres de Descartes (11 tomów), red. Charles Adam, Paul Tannery, Paryż: Vrin/CNRS, <dl><dd>Dzieła zebrane Kartezjusza, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://philosophyfaculty.ucsd.edu/faculty/ctolley/texts/descartes.html">pdf</a>.</dd></dl></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Upamiętnienie">Upamiętnienie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Upamiętnienie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Upamiętnienie">edytuj kod</a>]</div> Od 24 listopada 1961 jedna z warszawskich ulic, na terenie obecnej dzielnicy <a href="/wiki/Bemowo" title="Bemowo">Bemowo</a>, nosi nazwę ulicy Kartezjusza<a href="#cite_note-57">[57]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też">Zobacz też</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Li%C5%9B%C4%87_Kartezjusza" title="Liść Kartezjusza">Liść Kartezjusza</a></li> <li><a href="/wiki/Regu%C5%82a_znak%C3%B3w_Kartezjusza" title="Reguła znaków Kartezjusza">Reguła znaków Kartezjusza</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-epwn-1"><a href="#cite_ref-epwn_1-0">↑</a> <cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3891981">Descartes René</a>, [w:] <a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a> [dostęp 2023-05-09]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Descartes+Ren%C3%A9&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3891981" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFRussell2000643-2">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRussell2000643_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRussell2000643_2-1">b</a> <a href="#CITEREFRussell2000">Russell 2000 ↓</a>, s. 643. </li> <li id="cite_note-CITEREFHatfield2014sek._4-3">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._4_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._4_3-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._4_3-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._4_3-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._4_3-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._4_3-5">f</a> <a href="#CITEREFHatfield2014">Hatfield 2014 ↓</a>, sek. 4. </li> <li id="cite_note-CITEREFHatfield2014sek._1.1-4"><a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014sek._1.1_4-0">↑</a> <a href="#CITEREFHatfield2014">Hatfield 2014 ↓</a>, sek. 1.1. </li> <li id="cite_note-CITEREFAsmus1969162-5"><a href="#cite_ref-CITEREFAsmus1969162_5-0">↑</a> <a href="#CITEREFAsmus1969">Asmus 1969 ↓</a>, s. 162. </li> <li id="cite_note-CITEREFAsmus196029-6">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAsmus196029_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAsmus196029_6-1">b</a> <a href="#CITEREFAsmus1960">Asmus 1960 ↓</a>, s. 29. </li> <li id="cite_note-CITEREFAsmus196030-7"><a href="#cite_ref-CITEREFAsmus196030_7-0">↑</a> <a href="#CITEREFAsmus1960">Asmus 1960 ↓</a>, s. 30. </li> <li id="cite_note-CITEREFAsmus196032-8"><a href="#cite_ref-CITEREFAsmus196032_8-0">↑</a> <a href="#CITEREFAsmus1960">Asmus 1960 ↓</a>, s. 32. </li> <li id="cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20031-9">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20031_9-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20031_9-1">b</a> <a href="#CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">Ariew i in. 2003 ↓</a>, s. 1. </li> <li id="cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20032–3-10"><a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20032–3_10-0">↑</a> <a href="#CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">Ariew i in. 2003 ↓</a>, s. 2–3. </li> <li id="cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20033-11"><a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20033_11-0">↑</a> <a href="#CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">Ariew i in. 2003 ↓</a>, s. 3. </li> <li id="cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20034-12"><a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20034_12-0">↑</a> <a href="#CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">Ariew i in. 2003 ↓</a>, s. 4. </li> <li id="cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz200310-13">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz200310_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz200310_13-1">b</a> <a href="#CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">Ariew i in. 2003 ↓</a>, s. 10. </li> <li id="cite_note-CITEREFRodis-Lewis200547-14"><a href="#cite_ref-CITEREFRodis-Lewis200547_14-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodis-Lewis2005">Rodis-Lewis 2005 ↓</a>, s. 47. </li> <li id="cite_note-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20035–9-15"><a href="#cite_ref-CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz20035–9_15-0">↑</a> <a href="#CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">Ariew i in. 2003 ↓</a>, s. 5–9. </li> <li id="cite_note-CITEREFCottingham2005X-16"><a href="#cite_ref-CITEREFCottingham2005X_16-0">↑</a> <a href="#CITEREFCottingham2005">Cottingham 2005 ↓</a>, s. X. </li> <li id="cite_note-CITEREFRodis-Lewis200539-17"><a href="#cite_ref-CITEREFRodis-Lewis200539_17-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodis-Lewis2005">Rodis-Lewis 2005 ↓</a>, s. 39. </li> <li id="cite_note-CITEREFRodis-Lewis200542–43-18"><a href="#cite_ref-CITEREFRodis-Lewis200542–43_18-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodis-Lewis2005">Rodis-Lewis 2005 ↓</a>, s. 42–43. </li> <li id="cite_note-CITEREFCurley2006755-19">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFCurley2006755_19-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFCurley2006755_19-1">b</a> <a href="#CITEREFCurley2006">Curley 2006 ↓</a>, s. 755. </li> <li id="cite_note-CITEREFRodis-Lewis200548–49-20"><a href="#cite_ref-CITEREFRodis-Lewis200548–49_20-0">↑</a> <a href="#CITEREFRodis-Lewis2005">Rodis-Lewis 2005 ↓</a>, s. 48–49. </li> <li id="cite_note-CITEREFRocca200260-21">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRocca200260_21-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRocca200260_21-1">b</a> <a href="#CITEREFRocca2002">Rocca 2002 ↓</a>, s. 60. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchnädelbach199579–89-22"><a href="#cite_ref-CITEREFSchnädelbach199579–89_22-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchnädelbach1995">Schnädelbach 1995 ↓</a>, s. 79–89. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchnädelbach199579-23"><a href="#cite_ref-CITEREFSchnädelbach199579_23-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchnädelbach1995">Schnädelbach 1995 ↓</a>, s. 79. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchnädelbach199582–89-24"><a href="#cite_ref-CITEREFSchnädelbach199582–89_24-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchnädelbach1995">Schnädelbach 1995 ↓</a>, s. 82–89. </li> <li id="cite_note-CITEREFAsmus1969166-25"><a href="#cite_ref-CITEREFAsmus1969166_25-0">↑</a> <a href="#CITEREFAsmus1969">Asmus 1969 ↓</a>, s. 166. </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <cite class="citation book">TedT. Poston TedT., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://iep.utm.edu/found-ep/">Foundationalism</a>, [w:] JamesJ. Fieser, BradleyB. Dowden (red.), The Internet Encyclopedia of Philosophy, sek. 4.a.i<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.aufirst=Ted&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Internet+Encyclopedia+of+Philosophy&rft.atitle=Foundationalism&rft.aulast=Poston" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkirry3-27">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSkirry3_27-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSkirry3_27-1">b</a> <a href="#CITEREFSkirry">Skirry ↓</a>, 3. </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <cite class="citation book nourl">RogerR. Ariew RogerR., Descartes and Scholasticism: the Intellectual Background to Descartes’ Thought, [w:] JohnJ. Cottingham (red.), The Cambridge Companion to Descartes, Cambridge: Cambridge University Press, 2005, s. 58–90<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Cambridge&rft.atitle=Descartes+and+Scholasticism%3A+the+Intellectual+Background+to+Descartes%E2%80%99+Thought&rft.aufirst=Roger&rft.aulast=Ariew&rft.date=2005&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+Descartes&rft.pub=Cambridge+University+Press" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ptta.pl/pef/pdf/s/sceptycyzm.pdf">Sceptycyzm</a>, [w:] HenrykH. Kiereś HenrykH., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ptta.pl/pef/index.php?id=glowna&lang=pl">Powszechna Encyklopedia Filozofii</a>, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2000<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Lublin&rft.atitle=Sceptycyzm&rft.aufirst=Henryk&rft.aulast=Kiere%C5%9B&rft.date=2000&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Powszechna+Encyklopedia+Filozofii&rft.pub=Polskie+Towarzystwo+Tomasza+z+Akwinu&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ptta.pl%2Fpef%2Findex.php%3Fid%3Dglowna%26lang%3Dpl" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <cite class="citation book">UrsulaU. Goldenbaum UrsulaU., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iep.utm.edu/geo-meth/">The Geometrical Method</a>, [w:] JamesJ. Fieser, BradleyB. Dowden (red.), The Internet Encyclopedia of Philosophy<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.aufirst=Ursula&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Internet+Encyclopedia+of+Philosophy&rft.atitle=The+Geometrical+Method&rft.aulast=Goldenbaum" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <cite class="citation book nourl">RenéR. Descartes RenéR., Rozprawa o metodzie, Kęty: Antyk, 2002, s. 32<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Ren%C3%A9&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rozprawa+o+metodzie&rft.place=K%C4%99ty&rft.pub=Antyk&rft.date=2002&rft.aulast=Descartes" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSkirry4a-32">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSkirry4a_32-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSkirry4a_32-1">b</a> <a href="#CITEREFSkirry">Skirry ↓</a>, 4a. </li> <li id="cite_note-CITEREFSkirry6a-33"><a href="#cite_ref-CITEREFSkirry6a_33-0">↑</a> <a href="#CITEREFSkirry">Skirry ↓</a>, 6a. </li> <li id="cite_note-CITEREFAsmus1969163-34"><a href="#cite_ref-CITEREFAsmus1969163_34-0">↑</a> <a href="#CITEREFAsmus1969">Asmus 1969 ↓</a>, s. 163. </li> <li id="cite_note-CITEREFRutherford200627-35"><a href="#cite_ref-CITEREFRutherford200627_35-0">↑</a> <a href="#CITEREFRutherford2006">Rutherford 2006 ↓</a>, s. 27. </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation book nourl">BogdanB. Szlachta BogdanB., Kartezjusz, [w:] MichałM. Jaskólski (red.), Słownik historii doktryn politycznych, t. 3, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2007, s. 238-239<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Warszawa&rft.atitle=Kartezjusz&rft.aufirst=Bogdan&rft.aulast=Szlachta&rft.date=2007&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=S%C5%82ownik+historii+doktryn+politycznych&rft.pub=Wydawnictwo+Sejmowe" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <cite class="citation book nourl">ChristopherCh. Skeaff ChristopherCh., Radical Enlightenment, [w:] MarkM. Bevir (red.), Encyclopedia of Political Theory, Los Angeles - London - New Delhi - Singapore - Washington, DC: Sage, 2010, s. 1145-1149<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Los+Angeles+-+London+-+New+Delhi+-+Singapore+-+Washington%2C+DC&rft.atitle=Radical+Enlightenment&rft.aufirst=Christopher&rft.aulast=Skeaff&rft.date=2010&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Encyclopedia+of+Political+Theory&rft.pub=Sage" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000114–115-38"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000114–115_38-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 114–115. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000116-39"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000116_39-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 116. </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <cite class="citation book nourl">DanielD. Garber DanielD., Descartes’ Metaphysical Physics, Chicago: University of Chicago Press, 1992, s. 150, 154<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Daniel&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%E2%80%99+Metaphysical+Physics&rft.place=Chicago&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1992&rft.aulast=Garber" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFPsillos2007149-41"><a href="#cite_ref-CITEREFPsillos2007149_41-0">↑</a> <a href="#CITEREFPsillos2007">Psillos 2007 ↓</a>, s. 149. </li> <li id="cite_note-CITEREFBurns2003Cartesianism46–47-42"><a href="#cite_ref-CITEREFBurns2003Cartesianism46–47_42-0">↑</a> <a href="#CITEREFBurns2003">Burns 2003 ↓</a>, Cartesianism, s. 46–47. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000154-43"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000154_43-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 154. </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <cite class="citation book nourl">John A.J.A. Schuster John A.J.A., Descartes, René (1596–1650), [w:] WilburW. Applebaum (red.), Encyclopedia of the Scientific Revolution. From Copernicus to Newton., New York & London: Garland Publishing, 2000, s. 290<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=New+York+%26+London&rft.atitle=Descartes%2C+Ren%C3%A9+%281596%E2%80%931650%29&rft.aufirst=John+A.&rft.aulast=Schuster&rft.date=2000&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Scientific+Revolution.+From+Copernicus+to+Newton.&rft.pub=Garland+Publishing" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000115-45"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000115_45-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 115. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000349-46"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000349_46-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 349. </li> <li id="cite_note-CITEREFJahnke200342-47">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFJahnke200342_47-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFJahnke200342_47-1">b</a> <a href="#CITEREFJahnke2003">Jahnke 2003 ↓</a>, s. 42. </li> <li id="cite_note-CITEREFNadlerSchmaltzAntoine-Mahut2019144-48"><a href="#cite_ref-CITEREFNadlerSchmaltzAntoine-Mahut2019144_48-0">↑</a> <a href="#CITEREFNadlerSchmaltzAntoine-Mahut2019">Nadler, Schmaltz i Antoine-Mahut 2019 ↓</a>, s. 144. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000229-49"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000229_49-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 229. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000242-50">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000242_50-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000242_50-1">b</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 242. </li> <li id="cite_note-CITEREFSchlagerLauer2000231-51"><a href="#cite_ref-CITEREFSchlagerLauer2000231_51-0">↑</a> <a href="#CITEREFSchlagerLauer2000">Schlager i Lauer 2000 ↓</a>, s. 231. </li> <li id="cite_note-CITEREFJahnke200346-47-52"><a href="#cite_ref-CITEREFJahnke200346-47_52-0">↑</a> <a href="#CITEREFJahnke2003">Jahnke 2003 ↓</a>, s. 46-47. </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> z klauzulą donec corrigendum oznaczającą do czasu wniesienia poprawek </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> Index librorum prohibitorum Ssmi D.N. Leonis XIII iussu et auctoritate recognitus et editus : praemittuntur constitutiones apostolicae de examine et prohibitione librorum, Rzym 1900, s. 106. </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <cite class="citation book nourl">WillisW. Doney WillisW., Cartesianism, [w:] Donald M.D.M. Borchert (red.), Encyclopedia of Philosophy, t. II, Thomson Gale, 2006, s. 53–60, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0028660722" title="Specjalna:Książki/0028660722">ISBN 0-02-866072-2</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=Cartesianism&rft.aufirst=Willis&rft.aulast=Doney&rft.date=2006&rft.isbn=0-02-866072-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Encyclopedia+of+Philosophy&rft.pub=Thomson+Gale" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFHatfield2014Bibliography-56"><a href="#cite_ref-CITEREFHatfield2014Bibliography_56-0">↑</a> <a href="#CITEREFHatfield2014">Hatfield 2014 ↓</a>, Bibliography. </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 3. </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <dl><dt>w języku polskim</dt></dl> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFAsmus1960"><a href="/wiki/Walentin_Asmus" title="Walentin Asmus">W.F. Asmus</a>: Descartes. Przełożył z rosyjskiego <a href="/wiki/Ludwik_Chmaj" title="Ludwik Chmaj">Ludwik Chmaj</a>. <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a>: <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_i_Wiedza" title="Książka i Wiedza">Książka i Wiedza</a>, 1960.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Descartes&rft.aulast=Asmus&rft.aufirst=W.F.&rft.date=1960&rft.pub=%5B%5BKsi%C4%85%C5%BCka+i+Wiedza%5D%5D&rft.place=%5B%5BWarszawa%5D%5D"></cite> 493 s.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFAsmus1969"><a href="/wiki/Walentin_Asmus" title="Walentin Asmus">W.F. Asmus</a>: Kartezjusz. W: <a href="/wiki/Kr%C3%B3tki_zarys_historii_filozofii" title="Krótki zarys historii filozofii">Krótki zarys historii filozofii</a>. Pod redakcją <a href="/wiki/Michai%C5%82_Iowczuk" title="Michaił Iowczuk">M.T. Jowczuka</a>, <a href="/wiki/Teodor_Ojzerman" title="Teodor Ojzerman">T.I. Ojzermana</a>, <a href="/wiki/Iwan_Szczipanow" title="Iwan Szczipanow">I.J. Szczipanowa</a>. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a>: <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_i_Wiedza" title="Książka i Wiedza">Książka i Wiedza</a>, listopad 1969, s. 162-167.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%5B%5BKr%C3%B3tki+zarys+historii+filozofii%5D%5D&rft.atitle=Kartezjusz&rft.aulast=Asmus&rft.aufirst=W.F.&rft.edition=II%2C+poprawione+i+uzupe%C5%82nione&rft.pub=%5B%5BKsi%C4%85%C5%BCka+i+Wiedza%5D%5D&rft.place=%5B%5BWarszawa%5D%5D&rft.pages=162-167"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFRussell2000"><a href="/wiki/Bertrand_Russell" title="Bertrand Russell">BertrandB. Russell BertrandB.</a>, Dzieje filozofii Zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego, <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a>: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Aletheia" title="Wydawnictwo Aletheia">Aletheia</a>, 2000<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Bertrand&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dzieje+filozofii+Zachodu+i+jej+zwi%C4%85zki+z+rzeczywisto%C5%9Bci%C4%85+polityczno-spo%C5%82eczn%C4%85+od+czas%C3%B3w+najdawniejszych+do+dnia+dzisiejszego&rft.place=%5B%5BWarszawa%5D%5D&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Aletheia%7CAletheia%5D%5D&rft.date=2000&rft.aulast=Russell" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFSchnädelbach1995">HerbertH. Schnädelbach HerbertH., Filozofia, [w:] EkkehardE. Martens, HerbertH. Schnädelbach (red.), Filozofia. Podstawowe pytania, <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawa</a>: <a href="/wiki/Wiedza_Powszechna" class="mw-redirect" title="Wiedza Powszechna">Wiedza Powszechna</a>, 1995, s. 57–97<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BWarszawa%5D%5D&rft.atitle=Filozofia&rft.aufirst=Herbert&rft.aulast=Schn%C3%A4delbach&rft.date=1995&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Filozofia.+Podstawowe+pytania&rft.pub=%5B%5BWiedza+Powszechna%5D%5D" style="display:none"> .</cite></li></ul> <dl><dt>w języku angielskim</dt></dl> <ul><li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFAriewCheneJessephSchmaltz2003">RogerR. Ariew RogerR. i inni, Historical Dictionary of Descartes and Cartesian Philosophy, Lanham, Maryland – Toronto – Oxford: The Scarecrow Press, Inc, 2003<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Roger&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historical+Dictionary+of+Descartes+and+Cartesian+Philosophy&rft.place=Lanham%2C+Maryland+%E2%80%93+Toronto+%E2%80%93+Oxford&rft.pub=The+Scarecrow+Press%2C+Inc&rft.date=2003&rft.aulast=Ariew" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFBurns2003">William E.W.E. Burns William E.W.E., Science in the Enlightenment. An Encyclopedia, ABC-Clio, 2003<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=William+E.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Science+in+the+Enlightenment.+An+Encyclopedia&rft.pub=ABC-Clio&rft.date=2003&rft.aulast=Burns" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFCottingham2005">JohnJ. Cottingham JohnJ., Introduction, [w:] JohnJ. Cottingham (red.), The Cambridge Companion to Descartes, Cambridge: Cambridge University Press, 2005, s. 1–20<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Cambridge&rft.atitle=Introduction&rft.aufirst=John&rft.aulast=Cottingham&rft.date=2005&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+Descartes&rft.pub=Cambridge+University+Press" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFCurley2006">EdwinE. Curley EdwinE., Descartes, René, [w:] Donald M.D.M. Borchert (red.), Encyclopedia of Philosophy, t. II, Thomson Gale, 2006, s. 720–756, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0028660722" title="Specjalna:Książki/0028660722">ISBN 0-02-866072-2</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=Descartes%2C+Ren%C3%A9&rft.aufirst=Edwin&rft.aulast=Curley&rft.date=2006&rft.isbn=0-02-866072-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Encyclopedia+of+Philosophy&rft.pub=Thomson+Gale" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation" id="CITEREFHatfield2014">GaryG. Hatfield GaryG., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/archives/win2017/entries/descartes/">René Descartes</a>, Edward N.E.N. Zalta (red.), [w:] <a href="/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Stanford Encyclopedia of Philosophy">Stanford Encyclopedia of Philosophy</a>, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, <a href="/wiki/Uniwersytet_Stanforda" title="Uniwersytet Stanforda">Stanford University</a>, 16 stycznia 2014, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1095-5054">1095-5054</a> [dostęp 2018-02-01] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/descartes/">adresu</a> 2017-12-21]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=Ren%C3%A9+Descartes&rft.aufirst=Gary&rft.aulast=Hatfield&rft.date=2014-01-16&rft.issn=1095-5054&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%5B%5BStanford+Encyclopedia+of+Philosophy%5D%5D&rft.pub=Metaphysics+Research+Lab%2C+%5B%5BUniwersytet+Stanforda%7CStanford+University%5D%5D&rft_id=http%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).???</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFPsillos2007">StathisS. Psillos StathisS., Philosophy of Science A-Z, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007, s. 149–150<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Stathis&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Philosophy+of+Science+A-Z&rft.place=Edinburgh&rft.pub=Edinburgh+University+Press&rft.date=2007&rft.aulast=Psillos" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFRocca2002">Michael DellaM.D. Rocca Michael DellaM.D., René Descartes, [w:] StevenS. Nadler (red.), A Companion to Early Modern Philosophy, Malden, MA – Oxford – Carlton: Blackwell Publishing, 2002, s. 60–79<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Malden%2C+MA+%E2%80%93+Oxford+%E2%80%93+Carlton&rft.atitle=Ren%C3%A9+Descartes&rft.aufirst=Michael+Della&rft.aulast=Rocca&rft.date=2002&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=A+Companion+to+Early+Modern+Philosophy&rft.pub=Blackwell+Publishing" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFRodis-Lewis2005">GenevièveG. Rodis-Lewis GenevièveG., Descartes’ Life and the Development of his Philosophy, [w:] JohnJ. Cottingham (red.), The Cambridge Companion to Descartes, Cambridge: Cambridge University Press, 2005, s. 21–57<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Cambridge&rft.atitle=Descartes%E2%80%99+Life+and+the+Development+of+his+Philosophy&rft.aufirst=Genevi%C3%A8ve&rft.aulast=Rodis-Lewis&rft.date=2005&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+Descartes&rft.pub=Cambridge+University+Press" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFRutherford2006">DonaldD. Rutherford DonaldD., Innovation and orthodoxy in early modern philosophy, [w:] DonaldD. Rutherford (red.), The Cambridge Companion to Early Modern Philosophy, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, 2006, s. 11–38<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.aufirst=Donald&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+Early+Modern+Philosophy&rft.pub=%5B%5BCambridge+University+Press%5D%5D&rft.atitle=Innovation+and+orthodoxy+in+early+modern+philosophy&rft.date=2006&rft.aulast=Rutherford" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFSchlagerLauer2000">NeilN. Schlager NeilN., JoshJ. Lauer JoshJ. (red.), Science and Its Times. Understanding the Social Significance of Scientific Discovery, t. III. 1450–1699, Farmington Hills, MI: Gale Group, 2000<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Science+and+Its+Times.+Understanding+the+Social+Significance+of+Scientific+Discovery&rft.place=Farmington+Hills%2C+MI&rft.pub=Gale+Group&rft.date=2000" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSkirry">JustinJ. Skirry JustinJ., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://iep.utm.edu/rene-descartes/">René Descartes (1596–1650)</a>, [w:] JamesJ. Fieser, BradleyB. Dowden (red.), The Internet Encyclopedia of Philosophy<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.aufirst=Justin&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Internet+Encyclopedia+of+Philosophy&rft.atitle=Ren%C3%A9+Descartes+%281596%E2%80%931650%29&rft.aulast=Skirry" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJahnke2003">Hans Niels Jahnke: A history of analysis. Providence, RI: American Mathematical Society, 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0821826239" title="Specjalna:Książki/0821826239">ISBN 0-8218-2623-9</a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/51607350">51607350</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+history+of+analysis&rft.aulast=Jahnke&rft.aufirst=Hans+Niels&rft.date=2003&rft.pub=American+Mathematical+Society&rft.place=Providence%2C+RI&rft.isbn=0-8218-2623-9&rft_id=info:oclcnum/51607350"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFNadlerSchmaltzAntoine-Mahut2019"><a href="/wiki/Steven_Nadler" title="Steven Nadler">Steven Nadler</a>, Tad M. Schmaltz, Delphine Antoine-Mahut: The Oxford Handbook of Descartes and Cartesianism. Oxford University Press, 2019. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780192517203" title="Specjalna:Książki/9780192517203">ISBN 978-0-19-251720-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+Handbook+of+Descartes+and+Cartesianism&rft.aulast=Nadler&rft.aufirst=Steven&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.isbn=9780192517203"></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne">Linki zewnętrzne</h2>[<a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne">edytuj kod</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72799541">.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy dl,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ol,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy ul{margin-top:0}.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny>div,.mw-parser-output .uklad-wielokolumnowy.uklad-nieprzenosny li{break-inside:avoid}</style> <div class="uklad-wielokolumnowy" style="column-count: 2; column-width: 48em;"> <dl><dt>Polskojęzyczne</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wolnelektury.pl/katalog/rene-descartes-kartezjusz/">Utwory Kartezjusza</a> w serwisie <a href="/wiki/Wolne_Lektury" title="Wolne Lektury">Wolne Lektury</a></li></ul> <dl><dt>Anglojęzyczne</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/Otwarty_dost%C4%99p" title="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać"><img alt="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/8px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png" decoding="async" width="8" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/12px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/16px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="1000" /></a> John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Descartes/">René Descartes</a> w <a href="/wiki/MacTutor_History_of_Mathematics_archive" title="MacTutor History of Mathematics archive">MacTutor History of Mathematics archive</a> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>) [dostęp 2021-07-12].</li> <li><img alt="Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Closed_Access_logo_alternative.svg/8px-Closed_Access_logo_alternative.svg.png" decoding="async" width="8" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Closed_Access_logo_alternative.svg/12px-Closed_Access_logo_alternative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Closed_Access_logo_alternative.svg/16px-Closed_Access_logo_alternative.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="1000" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rep.routledge.com/articles/biographical/descartes-rene-1596-1650/v-1">Descartes, René (1596–1650)</a> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>), <a href="/wiki/Routledge_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Routledge Encyclopedia of Philosophy">Routledge Encyclopedia of Philosophy</a>, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-09].</li></ul> <a href="/wiki/Otwarty_dost%C4%99p" title="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać"><img alt="publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/8px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png" decoding="async" width="8" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/12px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Open_Access_logo_green_alt2.svg/16px-Open_Access_logo_green_alt2.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="1000" /></a> Artykuły na <a href="/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Stanford Encyclopedia of Philosophy">Stanford Encyclopedia of Philosophy</a> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>) [dostęp 2020-02-15]: <ul><li><cite class="citation">KurtK. Smith KurtK., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes-works/">Descartes' Life and Works</a>, 21 września 2018<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Kurt&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%27+Life+and+Works&rft.date=2018-09-21&rft.aulast=Smith&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes-works%2F" style="display:none"> .</cite> (Życie i twórczość Kartezjusza)</li> <li><cite class="citation">LexL. Newman LexL., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes-epistemology/">Descartes' Epistemology</a>, 15 lutego 2019<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Lex&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%27+Epistemology&rft.date=2019-02-15&rft.aulast=Newman&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes-epistemology%2F" style="display:none"> .</cite> (Epistemologia Kartezjusza)</li> <li><cite class="citation">KurtK. Smith KurtK., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/">Descartes' Theory of Ideas</a>, 14 czerwca 2017<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Kurt&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%27+Theory+of+Ideas&rft.date=2017-06-14&rft.aulast=Smith&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes-ideas%2F" style="display:none"> .</cite> (Kartezjańska teoria idei)</li> <li><cite class="citation">DavidD. Cunning DavidD., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes-modal/">Descartes' Modal Metaphysics</a>, 12 stycznia 2018<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=David&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%27+Modal+Metaphysics&rft.date=2018-01-12&rft.aulast=Cunning&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes-modal%2F" style="display:none"> .</cite> (Metafizyka modalna Kartezjusza)</li> <li><cite class="citation">LawrenceL. Nolan LawrenceL., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ontological/">Descartes' Ontological Argument</a>, 14 lutego 2020<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Lawrence&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%27+Ontological+Argument&rft.date=2020-02-14&rft.aulast=Nolan&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes-ontological%2F" style="display:none"> .</cite> (Argument ontologiczny Kartezjusza)</li> <li><cite class="citation">EdwardE. Slowik EdwardE., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes-physics/">Descartes' Physics</a>, 22 sierpnia 2017<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Edward&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes%27+Physics&rft.date=2017-08-22&rft.aulast=Slowik&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fdescartes-physics%2F" style="display:none"> .</cite> (Fizyka Kartezjusza)</li> <li><cite class="citation">Gert-JanG.J. Lokhorst Gert-JanG.J., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/pineal-gland/">Descartes and the Pineal Gland</a>, 18 września 2013<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Gert-Jan&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Descartes+and+the+Pineal+Gland&rft.date=2013-09-18&rft.aulast=Lokhorst&rft_id=https%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Fentries%2Fpineal-gland%2F" style="display:none"> .</cite> (Kartezjusz a szyszynka)</li></ul> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (osoba):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121296144">0000000121296144</a></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/41838958">41838958</a></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Union_List_of_Artist_Names" class="extiw" title="en:Union List of Artist Names">ULAN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500223252">500223252</a></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n79061201">n79061201</a></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118524844">118524844</a></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00437738">00437738</a></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/nl02209622nvnn9">nl02209622nvnn9</a></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11899775j">11899775j</a></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027287165">027287165</a></li><li><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Servizio_bibliotecario_nazionale" class="extiw" title="it:Servizio bibliotecario nazionale">SBN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.sbn.it/af/CFIV009080">CFIV009080</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35035074">35035074</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/jn19990001725">jn19990001725</a></li><li><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Digitale_Bibliotheek_voor_de_Nederlandse_Letteren" class="extiw" title="nl:Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren">DBNL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=desc004">desc004</a></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX990358">XX990358</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Rumunii" title="Biblioteka Narodowa Rumunii">BNR</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://alephnew.bibnat.ro:8991/F?func=find-b&request=000063723&find_code=SYS&adjacent=Y&local_base=NLR10">000063723</a></li><li><a href="/wiki/Holenderska_Biblioteka_Narodowa" title="Holenderska Biblioteka Narodowa">NTA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p068457170">068457170</a></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90060650">90060650</a></li><li><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E9%AB%98%E7%AD%89%E6%95%99%E8%82%B2%E6%96%87%E7%8C%AE%E4%BF%9D%E9%9A%9C%E7%B3%BB%E7%BB%9F" class="extiw" title="zh:中国高等教育文献保障系统">CALIS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://opac.calis.edu.cn/aopac/ajsp/detail.jsp?actionfrom=1&actl=CAL++n2004375164%23">n2004375164</a></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA00162931">DA00162931</a></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Library" class="extiw" title="en:Open Library">Open Library</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL116826A">OL116826A</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810587895905606">9810587895905606</a></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2094206168">n94206168</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007260305505171">987007260305505171</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Portugalii" title="Biblioteka Narodowa Portugalii">PTBNP</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://urn.bn.pt/nca/unimarc-authorities/txt?id=15120">15120</a></li><li><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A0leg_d%27autoritats_de_noms_i_t%C3%ADtols_de_Catalunya" class="extiw" title="ca:Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya">CANTIC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a10436066">a10436066</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000032223&P_CON_LNG=ENG">000032223</a></li><li><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nacionalna_i_sveu%C4%8Dili%C5%A1na_knji%C5%BEnica_u_Zagrebu" class="extiw" title="hr:Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu">NSK</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000026514&local_base=nsk10">000026514</a></li><li><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Argentina" class="extiw" title="es:Biblioteca Nacional de la República Argentina">BNA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bn.gov.ar/F/?func=direct&doc_number=000038895&local_base=BNA10">000038895</a></li><li><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/CONOR" class="extiw" title="sl:CONOR">CONOR</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.cobiss.si/opac7/conor/5220707">5220707</a></li><li><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Chile" class="extiw" title="es:Biblioteca Nacional de Chile">BNC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bncatalogo.cl/F?func=direct&local_base=red10&doc_number=000035290">000035290</a></li><li><a href="/wiki/Grecka_Biblioteka_Narodowa" title="Grecka Biblioteka Narodowa">ΕΒΕ</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.nlg.gr/resource/authority/record62574">62574</a></li><li><a href="/wiki/Brazylijska_Biblioteka_Narodowa" title="Brazylijska Biblioteka Narodowa">BLBNB</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000582185">000582185</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Korei" title="Biblioteka Narodowa Korei">KRNLK</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://librarian.nl.go.kr/LI/contents/L20101000000.do?id=KAC199606962">KAC199606962</a></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3AV%2A1192%3B%3D1A">LNB:V*1192;=1A</a></li><li><a href="/wiki/R%C3%A9pertoire_International_des_Sources_Musicales" title="Répertoire International des Sources Musicales">RISM</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rism.online/people/8285">people/8285</a></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3891981.html">3891981</a></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Rene-Descartes">biography/Rene-Descartes</a></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/la-rivoluzione-scientifica-i-protagonisti-rene-descartes_%28Storia-della-Scienza%29">la-rivoluzione-scientifica-i-protagonisti-rene-descartes_(Storia-della-Scienza)</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/rene-descartes">rene-descartes</a></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/rene-descartes/">rene-descartes</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/descartes-r-en-bref/">descartes-r-en-bref</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/descartes-reperes-chronologiques/">descartes-reperes-chronologiques</a></li> <li><a href="/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_Philosophy" title="Stanford Encyclopedia of Philosophy">SEP</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/descartes/">descartes</a></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/rene-descartes">rene-descartes</a></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Ren%C3%A9_Descartes">René_Descartes</a></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0022091.xml">0022091</a></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Ren%C3%A9_Descartes">René_Descartes</a></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=14710">14710</a></li></ul> </div><div class="normdaten-andere"><div>Identyfikatory zewnętrzne:</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1563" class="extiw" title="d:Property:P1563">MacTutor</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Descartes/">Descartes</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=René_Descartes&oldid=75117160">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=René_Descartes&oldid=75117160</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Filozofowie_francuskoj%C4%99zyczni" title="Kategoria:Filozofowie francuskojęzyczni">Filozofowie francuskojęzyczni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Filozofowie_nowo%C5%BCytni" title="Kategoria:Filozofowie nowożytni">Filozofowie nowożytni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_filozofowie_XVII_wieku" title="Kategoria:Francuscy filozofowie XVII wieku">Francuscy filozofowie XVII wieku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_fizycy_do%C5%9Bwiadczalni" title="Kategoria:Francuscy fizycy doświadczalni">Francuscy fizycy doświadczalni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_fizycy_XVII_wieku" title="Kategoria:Francuscy fizycy XVII wieku">Francuscy fizycy XVII wieku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Optycy" title="Kategoria:Optycy">Optycy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_matematycy_XVII_wieku" title="Kategoria:Francuscy matematycy XVII wieku">Francuscy matematycy XVII wieku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Algebraicy_elementarni" title="Kategoria:Algebraicy elementarni">Algebraicy elementarni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_geometrzy" title="Kategoria:Francuscy geometrzy">Francuscy geometrzy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_upami%C4%99tnieni_nazwami_doktryn_filozoficznych" title="Kategoria:Ludzie upamiętnieni nazwami doktryn filozoficznych">Ludzie upamiętnieni nazwami doktryn filozoficznych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Osoby_upami%C4%99tnione_nazwami_twierdze%C5%84_geometrycznych" title="Kategoria:Osoby upamiętnione nazwami twierdzeń geometrycznych">Osoby upamiętnione nazwami twierdzeń geometrycznych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_upami%C4%99tnieni_nazwami_krzywych_p%C5%82askich" title="Kategoria:Ludzie upamiętnieni nazwami krzywych płaskich">Ludzie upamiętnieni nazwami krzywych płaskich</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_upami%C4%99tnieni_nazwami_przestrzeni_matematycznych" title="Kategoria:Ludzie upamiętnieni nazwami przestrzeni matematycznych">Ludzie upamiętnieni nazwami przestrzeni matematycznych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Osoby_upami%C4%99tnione_nazwami_dyscyplin_matematycznych" title="Kategoria:Osoby upamiętnione nazwami dyscyplin matematycznych">Osoby upamiętnione nazwami dyscyplin matematycznych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_zwi%C4%85zani_z_La_Fl%C3%A8che" title="Kategoria:Ludzie związani z La Flèche">Ludzie związani z La Flèche</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Urodzeni_w_1596" title="Kategoria:Urodzeni w 1596">Urodzeni w 1596</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Absolwenci_Uniwersytetu_w_Poitiers" title="Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu w Poitiers">Absolwenci Uniwersytetu w Poitiers</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Autorzy_umieszczeni_na_indeksie_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Kategoria:Autorzy umieszczeni na indeksie ksiąg zakazanych">Autorzy umieszczeni na indeksie ksiąg zakazanych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_1650" title="Kategoria:Zmarli w 1650">Zmarli w 1650</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_u%C5%BCywa_p%C3%B3l_opisowych" title="Kategoria:Szablon cytowania używa pól opisowych">Szablon cytowania używa pól opisowych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_bez_okre%C5%9Blonego_trybu" title="Kategoria:Szablon cytowania bez określonego trybu">Szablon cytowania bez określonego trybu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uk%C5%82ad_wielokolumnowy_-_2_kolumny" title="Kategoria:Układ wielokolumnowy - 2 kolumny">Układ wielokolumnowy - 2 kolumny</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 2 lis 2024, 18:42.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ren%C3%A9_Descartes&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7494d5f4d9-8v8c6","wgBackendResponseTime":246,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.031","walltime":"1.746","ppvisitednodes":{"value":20534,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":142925,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":31518,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":43622,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":13,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1260.749 1 -total"," 24.88% 313.636 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 24.52% 309.134 1 Szablon:Biogram_infobox"," 18.70% 235.718 58 Szablon:Odn"," 17.03% 214.692 5 Szablon:Infobox_projekt"," 16.53% 208.349 2 Szablon:Pierwszy_niepusty"," 12.54% 158.068 23 Szablon:Cytuj"," 9.32% 117.479 1 Szablon:Przypisy"," 7.91% 99.720 58 Szablon:Odn/tekst"," 6.48% 81.730 1 Szablon:Układ_wielokolumnowy"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.459","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8068479,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\nparent:title = \"Szablon:Biogram infobox\"\nframe.args.pagename = nil\nframe.args.namespace = nil\npagename = nil\nnamespace = 0\ntitle = René Descartes\nno match infobox.*iogram infobox\nno pattern 2\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-67456955cd-zjs8s","timestamp":"20241121120737","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ren\u00e9 Descartes","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Ren%C3%A9_Descartes","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9191","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9191","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-05-16T16:06:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/73\/Frans_Hals_-_Portret_van_Ren%C3%A9_Descartes.jpg","headline":"francuski filozof, matematyk i fizyk"}</script> </body> </html>