CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Metaalindustrie - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"375349a9-a7d3-483c-81fe-17f953daa5ea","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Metaalindustrie","wgTitle":"Metaalindustrie","wgCurRevisionId":68174988,"wgRevisionId":68174988,"wgArticleId":1606626,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Onbereikbare externe link","Metaalindustrie"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Metaalindustrie","wgRelevantArticleId":1606626,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true, "wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":9000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1924906","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1067"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/640px-Chrysler_Building_detail.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Metaalindustrie - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Metaalindustrie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Metaalindustrie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Metaalindustrie rootpage-Metaalindustrie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Metaalindustrie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Metaalindustrie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Metaalindustrie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Metaalindustrie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Indeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Indeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Indeling</span> </div> </a> <ul id="toc-Indeling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-België" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#België"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>België</span> </div> </a> <ul id="toc-België-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nederland" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nederland"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Nederland</span> </div> </a> <ul id="toc-Nederland-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Referenties</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Metaalindustrie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 3 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-3" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">3 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Metaalnywerheid" title="Metaalnywerheid – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Metaalnywerheid" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Metallindustrie" title="Metallindustrie – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Metallindustrie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Metalliteollisuus" title="Metalliteollisuus – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Metalliteollisuus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1924906#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Metaalindustrie" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Metaalindustrie" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Metaalindustrie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Metaalindustrie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Metaalindustrie" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Metaalindustrie" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&oldid=68174988" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Metaalindustrie&id=68174988&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMetaalindustrie"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMetaalindustrie"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Metaalindustrie"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Metaalindustrie&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Metal_industry" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1924906" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Chrysler_Building_detail.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/260px-Chrysler_Building_detail.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/390px-Chrysler_Building_detail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Chrysler_Building_detail.jpg/520px-Chrysler_Building_detail.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Spits van <a href="/wiki/Chrysler_Building" title="Chrysler Building">Chrysler Building</a> uit <a href="/wiki/Staal_(legering)" title="Staal (legering)">staal</a>.</figcaption></figure> <p>Onder de <b>metaalindustrie</b> worden gerekend alle bedrijven die <a href="/wiki/Metaal" title="Metaal">metaal</a> uit <a href="/wiki/Erts_(mineraal)" class="mw-redirect" title="Erts (mineraal)">erts</a> produceren en verwerken tot producten, en ook de bedrijven die deze producten <a href="/wiki/Constructie" title="Constructie">samenstellen</a> tot machines, apparaten en vervoermiddelen<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Indien ook de elektrotechnische industrie hierbij wordt gerekend spreekt men van de <a href="/w/index.php?title=Metalektro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metalektro (de pagina bestaat niet)">metalektro</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Indeling">Indeling</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Indeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Indeling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De metaalindustrie kan als volgt worden ingedeeld: </p> <ul><li>De <a href="/wiki/Metallurgische_industrie" title="Metallurgische industrie">metallurgische industrie</a> of <i>basismetaalindustrie</i> omvat: <ul><li>Ertswinning en ertsverwerking,</li> <li>Het <a href="/wiki/Hoogoven" title="Hoogoven">hoogovenbedrijf</a>, voor de productie van <a href="/wiki/Ruwijzer" title="Ruwijzer">ruwijzer</a>,</li> <li>De <a href="/wiki/Staalindustrie" title="Staalindustrie">staalindustrie</a>, voor de productie van <a href="/wiki/Staal_(legering)" title="Staal (legering)">staal</a> uit ruwijzer en/of metaalschroot,</li> <li>De bereiding van <a href="/wiki/Legering" title="Legering">legeringen</a>,</li> <li>De verwerking tot <a href="/wiki/Halffabricaat" title="Halffabricaat">halffabricaten</a>, met name <a href="/wiki/Walserij" class="mw-redirect" title="Walserij">walserijproducten</a> (plaatstaal, profielstaal, staven, blik),</li> <li>Metaalrecyclingindustrie,</li> <li>Behandelingen als <a href="/wiki/Harden_(metaalbewerking)" title="Harden (metaalbewerking)">harden</a>; oppervlaktebehandelingen als <a href="/wiki/Galvaniseren" title="Galvaniseren">galvaniseren</a>.</li></ul></li> <li>Productie van enkelvoudige metalen producten <ul><li><a href="/wiki/Smederij" title="Smederij">Smederijen</a></li> <li><a href="/wiki/Gieterij" title="Gieterij">Gieterijen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bevestigingsmiddel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bevestigingsmiddel (de pagina bestaat niet)">Bevestigingsmiddelen</a>-industrie: de productie van <a href="/wiki/Draadnagel" title="Draadnagel">spijkers</a>, <a href="/wiki/Schroef_(verbinding)" title="Schroef (verbinding)">schroeven</a> e.d.</li></ul></li> <li>Productie van samengestelde metalen producten <ul><li><a href="/wiki/Staalbouw" title="Staalbouw">Staalconstructiebedrijven</a></li></ul></li> <li>Productie van onderdelen voor apparaten en machines <ul><li>Diverse bewerkingen als <a href="/w/index.php?title=Machinebankwerken&action=edit&redlink=1" class="new" title="Machinebankwerken (de pagina bestaat niet)">machinebankwerken</a></li> <li><a href="/wiki/Lassen" title="Lassen">Lassen</a>, <a href="/wiki/Solderen" title="Solderen">solderen</a></li></ul></li> <li>Productie van machines, apparaten, instrumenten en transportmiddelen <ul><li><a href="/wiki/Machinefabriek" title="Machinefabriek">Machinefabrieken</a></li> <li>Lichte metaalindustrie, bijvoorbeeld huishoudelijke apparaten</li> <li><a href="/wiki/Automobielindustrie" class="mw-redirect" title="Automobielindustrie">Automobielindustrie</a>, <a href="/wiki/Scheepsbouw" title="Scheepsbouw">scheepsbouw</a>, landbouwwerktuigenindustrie en dergelijke.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Eisenwalzwerk_(Moderne_Cyklopen)_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_(Alte_Nationalgalerie).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Eisenwalzwerk_%28Moderne_Cyklopen%29_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_%28Alte_Nationalgalerie%29.jpg/240px-Eisenwalzwerk_%28Moderne_Cyklopen%29_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_%28Alte_Nationalgalerie%29.jpg" decoding="async" width="240" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Eisenwalzwerk_%28Moderne_Cyklopen%29_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_%28Alte_Nationalgalerie%29.jpg/360px-Eisenwalzwerk_%28Moderne_Cyklopen%29_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_%28Alte_Nationalgalerie%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Eisenwalzwerk_%28Moderne_Cyklopen%29_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_%28Alte_Nationalgalerie%29.jpg/480px-Eisenwalzwerk_%28Moderne_Cyklopen%29_-_Adolf_Friedrich_Erdmann_von_Menzel_%28Alte_Nationalgalerie%29.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Beeld van de metaalindustrie rond 1875: warmbandwalserij en grofsmederij</figcaption></figure> <p>Het eerste gebruik van metalen was van die welke werden aangetroffen in metallische vorm, zoals <a href="/wiki/Zilver" title="Zilver">zilver</a> en <a href="/wiki/Goud" title="Goud">goud</a>. Het smelten van erts tot <a href="/wiki/Koper_(element)" title="Koper (element)">koper</a> gebeurde al vanaf omstreeks 5500 v.Chr. Daarmee begon de <a href="/wiki/Kopertijd" title="Kopertijd">kopertijd</a>, die omstreeks 3000 v.Chr. overging in de bronstijd. <a href="/wiki/Brons" title="Brons">Brons</a> heeft een lager smeltpunt dan koper, en is bovendien harder. Hiervan konden niet alleen sieraden, maar ook wapens en werktuigen worden gemaakt, maar de bronsproductie vereiste een geavanceerde logistiek en handel, want koper- en tinerts kwamen in verschillende, vaak ver van elkaar gelegen voorkomens, voor. Om ijzer te bereiden had men hogere temperaturen nodig. Vanaf 1200 v.Chr. beheerste men deze techniek door het construeren van <a href="/wiki/Laagoven" title="Laagoven">laagovens</a>. Hiermee begon de <a href="/wiki/Ijzertijd" class="mw-redirect" title="Ijzertijd">ijzertijd</a>. Omstreeks de 12e eeuw begon men <a href="/wiki/Blaasbalg" title="Blaasbalg">blaasbalgen</a> met waterkracht aan te drijven, waardoor grotere laagovens konden worden geconstrueerd. De <a href="/wiki/Hoogoven" title="Hoogoven">hoogoven</a>, hoewel in China al eeuwen in gebruik, kwam vanaf het einde van de 15e eeuw ook in West-Europa in zwang. Deze kon hogere temperaturen bereiken zodat vloeibaar ijzer werd verkregen. </p><p>Vanaf 1709 werd de, voor zowel de hoog- als de laagoven vereiste -maar schaars geworden- <a href="/wiki/Houtskool" title="Houtskool">houtskool</a>, in de hoogovens geleidelijk door steenkool<a href="/wiki/Cokes" title="Cokes">cokes</a> vervangen. Daardoor kon de ijzerproductie aanzienlijk worden opgevoerd hetgeen een belangrijke bijdrage leverde aan de <a href="/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie" title="Industriële revolutie">industriële revolutie</a>. De introductie van de <a href="/wiki/Puddeloven" title="Puddeloven">puddeloven</a> (1784) maakte ook staal in veel ruimere mate beschikbaar. </p><p>Op basis van het -dankzij de steenkoolcokes nu veel ruimer voorhanden zijnde- ijzer en staal kon zich een industrie ontwikkelen voor de productie van ijzeren en stalen constructies (bruggen, bouwwerken) en machines (locomotieven, ijzeren schepen, textielmachines). Er werden in de loop van de 19e eeuw nog tal van verbeteringen ingevoerd in de fabricage van ijzer en staal. De vanouds kleinschalige metaalbedrijfjes gingen op in grote geïntegreerde complexen. </p><p>Pas in de tweede helft van de 20e eeuw vond een kentering plaats. Door middel van grote zeeschepen, <a href="/wiki/Ertstanker" title="Ertstanker">ertstankers</a> genaamd, kon het erts goedkoop vervoerd worden naar plaatsen die aan de kust lagen. Zo ontstonden daar hoogovenbedrijven terwijl die in de buurt van ertsvoorkomens gesloten werden, en werd het erts van verre aangevoerd. Bovendien ontstonden ijzer- en staalbedrijven in gebieden als Zuidoost-Azië en Latijns-Amerika, terwijl veel bedrijven in Europa en de Verenigde Staten gesloten werden. </p><p>Naast ijzer en staal, waarvan de productie een veel groter volume inneemt dan die van andere metalen bij elkaar, zijn niettemin ook deze andere metalen, <a href="/wiki/Non-ferrometaal" title="Non-ferrometaal">non-ferrometalen</a> genaamd, van groot belang. Zij vertegenwoordigen een groot aantal specifieke eigenschappen en kunnen worden gebruikt in legeringen en zij spelen, evenals ijzer, ook een rol in de chemie. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="België"><span id="Belgi.C3.AB"></span>België</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: België" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: België"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In België vond ertswinning reeds plaats in de <a href="/wiki/Gallo-Romeinse_periode" title="Gallo-Romeinse periode">Gallo-Romeinse periode</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Er werden tal van metaalertsen gewonnen. De bewerking van het metaal vond aanvankelijk plaats in kleine werkplaatsen. De hoogoven werd eind 14e eeuw geïntroduceerd in de omgeving van <a href="/wiki/Namen_(stad)" title="Namen (stad)">Namen</a>. <a href="/wiki/William_Cockerill" title="William Cockerill">William Cockerill</a>, die in 1799 in <a href="/wiki/Verviers" title="Verviers">Verviers</a> actief was, en vooral zijn zoon <a href="/wiki/John_Cockerill" title="John Cockerill">John Cockerill</a>, stichtten een groot <a href="/wiki/John_Cockerill_(bedrijf)" title="John Cockerill (bedrijf)">industrieel complex</a>, dat van belang was voor een snelle industriële ontwikkeling. Deze vond vooral plaats in <a href="/wiki/Walloni%C3%AB" title="Wallonië">Wallonië</a>, waar zowel steenkool- als ertsvoorkomens te vinden waren. Op basis daarvan ontstond een gevarieerde metaalindustrie. Ook ertsen van non-ferrometalen uit <a href="/wiki/Belgisch_Congo" class="mw-redirect" title="Belgisch Congo">Belgisch Congo</a> werden op grote schaal in België verwerkt, onder meer bij <a href="/wiki/Union_Mini%C3%A8re" title="Union Minière">Union Minière</a>. Ook een aantal <a href="/wiki/Zinksmelter" class="mw-redirect" title="Zinksmelter">zinksmelters</a> waren in België aanwezig, dankzij de ertsvoorkomens aldaar. </p><p>In de jaren 60 kwam een kentering. De <a href="/wiki/Globalisering" class="mw-redirect" title="Globalisering">globalisering</a> bewerkstelligde dat de productiebedrijven niet meer vlak bij de ertsvoorkomens hoefden te worden gebouwd, maar dat goedkoop erts vanuit de gehele wereld naar havengebieden kon worden gebracht. Aldus ontstond, vanaf ongeveer 1965, het bedrijf <a href="/wiki/Sidmar" class="mw-redirect" title="Sidmar">Sidmar</a> te <a href="/wiki/Zelzate" title="Zelzate">Zelzate</a>. Dit was toegankelijk voor kleine zeeschepen. De Waalse metaalindustrie ging echter teloor. </p><p>Union Minière ontwikkelde zich van een mijnbouwmaatschappij tot een metallurgisch bedrijf (<a href="/wiki/Umicore" title="Umicore">Umicore</a>) dat zich onder meer specialiseerde in het terugwinnen van kostbare metalen uit <a href="/w/index.php?title=Anodeslib&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anodeslib (de pagina bestaat niet)">anodeslib</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nederland">Nederland</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Nederland" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Nederland"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In Nederland werd op bescheiden schaal erts gewonnen in de vorm van <a href="/wiki/Ijzeroer" class="mw-redirect" title="Ijzeroer">ijzeroer</a>. Dit gaf reeds in de prehistorie aanleiding tot enige metaalnijverheid, zoals op de <a href="/wiki/Veluwe" title="Veluwe">Veluwe</a>. In de <a href="/wiki/Oude_IJsselstreek" title="Oude IJsselstreek">Oude IJsselstreek</a> ontwikkelde zich vanaf 1689 op basis daarvan een primitieve hoogovenactiviteit. Enkele hoogovenbedrijfjes ontstonden, en zij leverden aanvankelijk munitie en <a href="/wiki/Beslag_(scheepsbouw)" title="Beslag (scheepsbouw)">scheepsbeslag</a> voor de Admiraliteit en de overige scheepsbouw. Ook lag de scheepsbouw ten grondslag aan de oprichting van de <a href="/wiki/Koninklijke_Nederlandsche_Grofsmederij" title="Koninklijke Nederlandsche Grofsmederij">Koninklijke Nederlandsche Grofsmederij</a> (1839). Uiteindelijk ontstonden er talrijke <a href="/wiki/IJzergieterij_(bedrijf)" title="IJzergieterij (bedrijf)">ijzergieterijen</a>. Later werd het ijzeroer vooral geleverd aan de bedrijven in het toen in opkomst zijnde <a href="/wiki/Ruhrgebied" title="Ruhrgebied">Ruhrgebied</a>, waar het als toeslag in de hoogovens werd gebruikt. </p><p>Basismetaalindustrie ontwikkelde zich nauwelijks. Een poging tot het oprichten (met Belgisch kapitaal) van een <a href="/wiki/Staalfabriek_Terneuzen" title="Staalfabriek Terneuzen">staalfabriek</a> (1899) leidde al spoedig tot faillissement. Wel werd, vanaf ongeveer 1895, <a href="/wiki/Gietstaal" title="Gietstaal">gietstaal</a> vervaardigd door <a href="/wiki/Demka" title="Demka">Demka</a>. Pas in 1920 werd aan de kust bij IJmuiden een hoogovenbedrijf opgericht, de <a href="/wiki/Koninklijke_Hoogovens" title="Koninklijke Hoogovens">Koninklijke Hoogovens</a> (sinds 2010 <a href="/wiki/Tata_Steel_IJmuiden" title="Tata Steel IJmuiden">Tata Steel IJmuiden</a>), in een poging het land -na een periode van grondstofschaarste tijdens de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a>, enigszins <a href="/wiki/Autarkie" title="Autarkie">autarkisch</a> te maken. Er ontstond rond die tijd ook een uitgebreide elektrotechnische industrie en werden er verbrandingsmotoren geproduceerd. In 1938 kwam <a href="/wiki/Nedstaal" title="Nedstaal">Nedstaal</a> in bedrijf dat, uit schroot, staal voor de fabricage van kabels produceerde. </p><p>In 1892 kwam, met Belgisch kapitaal, een <a href="/wiki/Zinkfabriek_(Budel)" title="Zinkfabriek (Budel)">zinksmelter</a> in <a href="/wiki/Budel" title="Budel">Budel</a> tot stand. In 1928 kwam een <a href="/wiki/Billiton_Maatschappij#Ertssmelter" title="Billiton Maatschappij">tinsmelter</a> te <a href="/wiki/Arnhem" title="Arnhem">Arnhem</a> tot stand, welke tot 1996 zou functioneren. Deze was aanvankelijk gebaseerd op tinertsen uit het toenmalige <a href="/wiki/Nederlandsch-Indi%C3%AB" class="mw-redirect" title="Nederlandsch-Indië">Nederlandsch-Indië</a>. Ook heeft Nederland nog twee aluminiumsmelters gekend: <a href="/wiki/Pechiney" title="Pechiney">Pechiney</a> te <a href="/wiki/Vlissingen" title="Vlissingen">Vlissingen</a>, die van 1969-2011 als zodanig heeft gefunctioneerd, en <a href="/wiki/Aldel" class="mw-redirect" title="Aldel">Aldel</a> te <a href="/wiki/Delfzijl" title="Delfzijl">Delfzijl</a>, die van 1966-2013 heeft gefunctioneerd, en die een doorstart heeft gemaakt als <a href="/wiki/Klesch_Aluminium_Delfzijl" class="mw-redirect" title="Klesch Aluminium Delfzijl">Klesch Aluminium Delfzijl</a>. In het verleden maakten diverse metaal/staal bedrijven gebruik van <a href="/wiki/Smalspoor" title="Smalspoor">smalspoor</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Luc Peiren en Paule Verbruggen, <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://biblio.ugent.be/publication/8555644">IJzersterk. De geschiedenis van de Vlaamse metaalindustrie</a></i>, 2017</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties">Referenties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Referenties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Referenties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.ondernemerschap.nl/index.cfm/3,139,374/ondernemerschap_rapporten_metalelektro_2012.pdf">http://www.ondernemerschap.nl/index.cfm/3,139,374/ondernemerschap_rapporten_metalelektro_2012.pdf</a><sup><a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a></sup></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://natuurtijdschriften.nl/download?type=document&docid=414801">https://natuurtijdschriften.nl/download?type=document&docid=414801</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Metaalindustrie&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Metaalbewerking" title="Metaalbewerking">Metaalbewerking</a></li> <li><a href="/wiki/Metallurgische_industrie" title="Metallurgische industrie">Metallurgische industrie</a></li> <li><a href="/wiki/Staalindustrie" title="Staalindustrie">Staalindustrie</a></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Metaalindustrie&oldid=68174988">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Metaalindustrie&oldid=68174988</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Metaalindustrie" title="Categorie:Metaalindustrie">Metaalindustrie</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 27 sep 2024 om 18:59.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Metaalindustrie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-76c6b8f495-78lq5","wgBackendResponseTime":149,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.052","walltime":"0.073","ppvisitednodes":{"value":169,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":315,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1099,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 21.694 1 -total","100.00% 21.694 1 Sjabloon:References"," 11.73% 2.544 1 Sjabloon:Dode_link"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.002","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":586303,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75c465f4c6-d6xvd","timestamp":"20241125134628","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Metaalindustrie","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Metaalindustrie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1924906","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1924906","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-04-10T22:59:05Z","dateModified":"2024-09-27T17:59:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b3\/Chrysler_Building_detail.jpg"}</script> </body> </html>