CINXE.COM

Buchreligion – Wikipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="de" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Buchreligion – Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )dewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Januar","Februar","März","April","Mai","Juni","Juli","August","September","Oktober","November","Dezember"],"wgRequestId":"d044233f-81f1-47b6-be9b-14a0320d9c3f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Buchreligion","wgTitle":"Buchreligion","wgCurRevisionId":242870187,"wgRevisionId":242870187,"wgArticleId":197208,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Belege fehlen","Heilige Schriften","Christlich-islamischer Dialog","Interreligiöser Dialog","Christlich-jüdischer Dialog","Offenbarungsreligion"],"wgPageViewLanguage":"de","wgPageContentLanguage":"de","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Buchreligion","wgRelevantArticleId":197208,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":242870187,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"de","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"de"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q26742052","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.54"}; RLSTATE={"ext.gadget.dewiki-logo":"ready","ext.gadget.citeRef":"ready","ext.gadget.defaultPlainlinks":"ready","ext.gadget.dewikiCommonHide":"ready","ext.gadget.dewikiCommonLayout":"ready","ext.gadget.dewikiCommonStyle":"ready","ext.gadget.dewikiDarkmode":"ready","ext.gadget.dewikiResponsive":"ready","ext.gadget.NavFrame":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.createNewSection","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.CommonsDirekt","ext.gadget.donateLink","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=de&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&amp;modules=ext.gadget.NavFrame%2CciteRef%2CdefaultPlainlinks%2Cdewiki-logo%2CdewikiCommonHide%2CdewikiCommonLayout%2CdewikiCommonStyle%2CdewikiDarkmode%2CdewikiResponsive&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Buchreligion – Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//de.m.wikipedia.org/wiki/Buchreligion"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Seite bearbeiten" href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (de)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//de.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Buchreligion"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Atom-Feed für „Wikipedia“" href="/w/index.php?title=Spezial:Letzte_%C3%84nderungen&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Buchreligion rootpage-Buchreligion skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Zum Inhalt springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Website"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hauptmenü" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hauptmenü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hauptmenü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hauptmenü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">In die Seitenleiste verschieben</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">Verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Hauptseite" title="Hauptseite besuchen [z]" accesskey="z"><span>Hauptseite</span></a></li><li id="n-topics" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Wikipedia_nach_Themen"><span>Themenportale</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Zuf%C3%A4llige_Seite" title="Zufällige Seite aufrufen [x]" accesskey="x"><span>Zufälliger Artikel</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Spezialseiten"><span>Spezialseiten</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Mitmachen" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Mitmachen" > <div class="vector-menu-heading"> Mitmachen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Artikel-verbessern" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Beteiligen"><span>Artikel verbessern</span></a></li><li id="n-Neuerartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hilfe:Neuen_Artikel_anlegen"><span>Neuen Artikel anlegen</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Autorenportal" title="Info-Zentrum über Beteiligungsmöglichkeiten"><span>Autorenportal</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hilfe:%C3%9Cbersicht" title="Übersicht über Hilfeseiten"><span>Hilfe</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Letzte_%C3%84nderungen" title="Liste der letzten Änderungen in Wikipedia [r]" accesskey="r"><span>Letzte Änderungen</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt" title="Kontaktmöglichkeiten"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Hauptseite" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Die freie Enzyklopädie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-de.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Spezial:Suche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Durchsuche die Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Suche</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia durchsuchen" aria-label="Wikipedia durchsuchen" autocapitalize="sentences" title="Durchsuche die Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spezial:Suche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Suchen</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Meine Werkzeuge"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Erscheinungsbild"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Änderung des Aussehens der Schriftgröße, -breite und -farbe der Seite" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Erscheinungsbild" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Erscheinungsbild</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=de.wikipedia.org&amp;uselang=de" class=""><span>Spenden</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spezial:Benutzerkonto_anlegen&amp;returnto=Buchreligion" title="Wir ermutigen dich dazu, ein Benutzerkonto zu erstellen und dich anzumelden. Es ist jedoch nicht zwingend erforderlich." class=""><span>Benutzerkonto erstellen</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Spezial:Anmelden&amp;returnto=Buchreligion" title="Anmelden ist zwar keine Pflicht, wird aber gerne gesehen. [o]" accesskey="o" class=""><span>Anmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Weitere Optionen" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Meine Werkzeuge" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Meine Werkzeuge</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Benutzermenü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=de.wikipedia.org&amp;uselang=de"><span>Spenden</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Benutzerkonto_anlegen&amp;returnto=Buchreligion" title="Wir ermutigen dich dazu, ein Benutzerkonto zu erstellen und dich anzumelden. Es ist jedoch nicht zwingend erforderlich."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Benutzerkonto erstellen</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Anmelden&amp;returnto=Buchreligion" title="Anmelden ist zwar keine Pflicht, wird aber gerne gesehen. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Anmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Seiten für nicht angemeldete Benutzer <a href="/wiki/Wikipedia:Starthilfe" aria-label="Erfahre mehr über das Bearbeiten"><span>Weitere Informationen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Meine_Beitr%C3%A4ge" title="Eine Liste der Bearbeitungen, die von dieser IP-Adresse gemacht wurden [y]" accesskey="y"><span>Beiträge</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Meine_Diskussionsseite" title="Diskussion über Änderungen von dieser IP-Adresse [n]" accesskey="n"><span>Diskussionsseite</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003EVerbergen\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"de\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv class=\"rahmenfarbe1\" aria-hidden=\"true\" style=\"border-style:solid; padding:0 .2em;\"\u003EDas Aussehen der deutschsprachigen Wikipedia hat sich geändert: Das Hauptmenü ist nun links neben dem Logo erreichbar, die eigene Diskussionsseite und Beitragsliste rechts neben dem Link zum Anmelden und die Werkzeugleiste mit Verweisen zu Schwesterprojekten wie Wikimedia Commons rechts neben dem Link zur Versionsgeschichte. \u003Ca href=\"/wiki/Hilfe:Skin/Vector_2022\" title=\"Hilfe:Skin/Vector 2022\"\u003EWeitere Informationen\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Website"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhaltsverzeichnis" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhaltsverzeichnis</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">In die Seitenleiste verschieben</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">Verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">(Anfang)</div> </a> </li> <li id="toc-Begriffsgeschichte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Begriffsgeschichte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Begriffsgeschichte</span> </div> </a> <ul id="toc-Begriffsgeschichte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verhältnis_verschiedener_„Buchreligionen“_zu_ihrem_Buch" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verhältnis_verschiedener_„Buchreligionen“_zu_ihrem_Buch"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Verhältnis verschiedener „Buchreligionen“ zu ihrem Buch</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Verhältnis_verschiedener_„Buchreligionen“_zu_ihrem_Buch-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Unterabschnitt Verhältnis verschiedener „Buchreligionen“ zu ihrem Buch umschalten</span> </button> <ul id="toc-Verhältnis_verschiedener_„Buchreligionen“_zu_ihrem_Buch-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Judentum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Judentum"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Judentum</span> </div> </a> <ul id="toc-Judentum-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Christentum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Christentum"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Christentum</span> </div> </a> <ul id="toc-Christentum-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Islam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Islam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Islam</span> </div> </a> <ul id="toc-Islam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kritik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kritik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Kritik</span> </div> </a> <ul id="toc-Kritik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Literatur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Weblinks" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Weblinks"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Weblinks</span> </div> </a> <ul id="toc-Weblinks-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Einzelnachweise" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Einzelnachweise"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Einzelnachweise</span> </div> </a> <ul id="toc-Einzelnachweise-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhaltsverzeichnis" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhaltsverzeichnis" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhaltsverzeichnis umschalten" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhaltsverzeichnis umschalten</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Buchreligion</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Dieser Artikel existiert nur in dieser Sprache. Füge den Artikel für andere Sprachen hinzu" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Sprachen hinzufügen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q26742052#sitelinks-wikipedia" title="Links auf Seiten in anderen Sprachen hinzufügen" class="wbc-editpage">Links hinzufügen</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namensräume"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Buchreligion" title="Seiteninhalt anzeigen [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskussion:Buchreligion" rel="discussion" title="Diskussion zum Seiteninhalt [t]" accesskey="t"><span>Diskussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Sprachvariante ändern" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Deutsch</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ansichten"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Buchreligion"><span>Lesen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit" title="Diese Seite mit dem VisualEditor bearbeiten [v]" accesskey="v"><span>Bearbeiten</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit" title="Den Quelltext dieser Seite bearbeiten [e]" accesskey="e"><span>Quelltext bearbeiten</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=history" title="Frühere Versionen dieser Seite [h]" accesskey="h"><span>Versionsgeschichte</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Seitenwerkzeuge"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Werkzeuge" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Werkzeuge</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Werkzeuge</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">In die Seitenleiste verschieben</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">Verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Weitere Optionen" > <div class="vector-menu-heading"> Aktionen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Buchreligion"><span>Lesen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit" title="Diese Seite mit dem VisualEditor bearbeiten [v]" accesskey="v"><span>Bearbeiten</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit" title="Den Quelltext dieser Seite bearbeiten [e]" accesskey="e"><span>Quelltext bearbeiten</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=history"><span>Versionsgeschichte</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Allgemein </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Linkliste/Buchreligion" title="Liste aller Seiten, die hierher verlinken [j]" accesskey="j"><span>Links auf diese Seite</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:%C3%84nderungen_an_verlinkten_Seiten/Buchreligion" rel="nofollow" title="Letzte Änderungen an Seiten, die von hier verlinkt sind [k]" accesskey="k"><span>Änderungen an verlinkten Seiten</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;oldid=242870187" title="Dauerhafter Link zu dieser Seitenversion"><span>Permanenter Link</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=info" title="Weitere Informationen über diese Seite"><span>Seiten­­informationen</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Zitierhilfe&amp;page=Buchreligion&amp;id=242870187&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Hinweise, wie diese Seite zitiert werden kann"><span>Artikel zitieren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:URL-K%C3%BCrzung&amp;url=https%3A%2F%2Fde.wikipedia.org%2Fwiki%2FBuchreligion"><span>Kurzlink</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fde.wikipedia.org%2Fwiki%2FBuchreligion"><span>QR-Code herunterladen</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drucken/​exportieren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:DownloadAsPdf&amp;page=Buchreligion&amp;action=show-download-screen"><span>Als PDF herunterladen</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;printable=yes" title="Druckansicht dieser Seite [p]" accesskey="p"><span>Druckversion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In anderen Projekten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q26742052" title="Link zum verbundenen Objekt im Datenrepositorium [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-Datenobjekt</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Seitenwerkzeuge"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Erscheinungsbild"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Erscheinungsbild</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">In die Seitenleiste verschieben</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">Verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="de" dir="ltr"><p><b>Buchreligion</b> ist ein <a href="/wiki/Religionswissenschaft" title="Religionswissenschaft">religionswissenschaftlicher</a> Begriff zur Bezeichnung solcher <a href="/wiki/Religion" title="Religion">Religionen</a>, die eine <a href="/wiki/Heilige_Schrift" class="mw-redirect" title="Heilige Schrift">Heilige Schrift</a> besitzen und sich stark an Texten orientieren.<sup id="cite_ref-König_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-König-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Verwandte Begriffe sind <a href="/wiki/Offenbarungsreligion" title="Offenbarungsreligion">Offenbarungsreligion</a>, <a href="/wiki/Weltreligion" title="Weltreligion">Weltreligion</a> und Schriftreligion. Der klassische Typ der Buchreligion wird durch <a href="/wiki/Judentum" title="Judentum">Judentum</a>, <a href="/wiki/Christentum" title="Christentum">Christentum</a>, <a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islam</a> und <a href="/wiki/Bahaitum" title="Bahaitum">Bahaitum</a> verkörpert.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Häufig werden aber auch andere Religionen als Buchreligionen eingeordnet, so <a href="/wiki/Orphiker" title="Orphiker">Orphismus</a>, <a href="/wiki/Hinduismus" title="Hinduismus">Hinduismus</a>, <a href="/wiki/Buddhismus" title="Buddhismus">Buddhismus</a>, <a href="/wiki/Sikhismus" title="Sikhismus">Sikhismus</a>, <a href="/wiki/Zoroastrismus" title="Zoroastrismus">Zoroastrismus</a>, <a href="/wiki/Jainismus" title="Jainismus">Jainismus</a>, <a href="/wiki/Taoismus" class="mw-redirect" title="Taoismus">Taoismus</a> und <a href="/wiki/Mormonentum" title="Mormonentum">Mormonentum</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Begriffsgeschichte">Begriffsgeschichte</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Abschnitt bearbeiten: Begriffsgeschichte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=1" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Begriffsgeschichte"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Das Konzept der Buchreligion hat sich erst spät entwickelt. Vorformen finden sich im Islam, wo der <a href="/wiki/Koran" title="Koran">Koran</a> von Juden und Christen als <a href="/wiki/Ahl_al-kit%C4%81b" title="Ahl al-kitāb">Leuten des Buches</a> (arabisch <i>ahl al-kitāb</i> „Buchvolk“) spricht. In expliziter Form erscheint der Begriff aber erst bei dem Indologen und <a href="/wiki/Religionswissenschaft" title="Religionswissenschaft">Religionswissenschaftler</a> <a href="/wiki/Friedrich_Max_M%C3%BCller" title="Friedrich Max Müller">Friedrich Max Müller</a>, der am 26. Februar 1870 in einer Vorlesung an der Royal Institution in London acht Religionen als Buchreligionen bezeichnete: drei <a href="/wiki/Semiten" title="Semiten">semitische</a> (<a href="/wiki/Judentum" title="Judentum">Judentum</a>, <a href="/wiki/Christentum" title="Christentum">Christentum</a>, <a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islam</a>), drei „<a href="/wiki/Indoiranische_Sprachen" title="Indoiranische Sprachen">arische</a>“ (<a href="/wiki/Hinduismus" title="Hinduismus">Hinduismus</a>, <a href="/wiki/Buddhismus" title="Buddhismus">Buddhismus</a>, <a href="/wiki/Zoroastrismus" title="Zoroastrismus">Zoroastrismus</a>) und zwei chinesische (<a href="/wiki/Konfuzianismus" title="Konfuzianismus">Konfuzianismus</a>, <a href="/wiki/Daoismus" title="Daoismus">Daoismus</a>).<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Für Müller stellten diese acht Religionen „eine Art von Aristokratie gegenüber dem gemeinen <a href="/wiki/P%C3%B6bel" title="Pöbel">Pöbel</a> von buchlosen, unliterarischen Religionen“ dar. </p><p>Eine wichtige Rolle spielt der Begriff auch in der Religionstypologie <a href="/wiki/Gustav_Mensching" title="Gustav Mensching">Gustav Menschings</a>. Er versteht unter Buchreligionen solche Religionen, „in denen das heilige Buch eine zentrale Bedeutung hat.“<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> In diesem Sinne betrachtete er die "Indische Religion" als eine "ausgesprochene Buchreligion", weil der <a href="/wiki/Veda" title="Veda">Veda</a> "die sakrale Grundlage aller späteren Frömmigkeitsformen" bleibt. Das Christentum ist seiner Auffassung nach ursprünglich keine Buchreligion, sondern wird dies erst im Laufe seiner Geschichte, "insofern man nach <i>Schriftbeweisen</i> fragte".<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Der Islam war für Mensching "im vielleicht strengsten Sinne eine Buchreligion", weil der Koran schon zur Zeit des Propheten das heilige Buch war.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Voraussetzung für die Kennzeichnung einer Religion als Buchreligion ist nach Mensching, "daß das heilige Buch bestimmende Bedeutung für die 'Lebensmitte' der betreffenden Religion hat." In diesem speziellen Sinne sind nicht alle Religionen mit heiligem Buch Buchreligionen. <a href="/wiki/Parsismus" class="mw-redirect" title="Parsismus">Parsismus</a>, Konfuzianismus, Taoismus und <a href="/wiki/Shintoismus" class="mw-redirect" title="Shintoismus">Shintoismus</a> erfüllen zum Beispiel nach Mensching diese Voraussetzung nicht.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Zu den Religionen ohne heiliges Buch rechnet Mensching die <a href="/wiki/Religion_der_griechischen_Antike" class="mw-redirect" title="Religion der griechischen Antike">Religion der Griechen</a>, die <a href="/wiki/R%C3%B6mische_Religion" title="Römische Religion">Römische Religion</a>, die <a href="/wiki/Germanische_Religion" title="Germanische Religion">Germanische Religion</a> und die <a href="/wiki/Ethnische_Religionen" title="Ethnische Religionen">ethnischen Religionen</a>.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Bernhard_Lang_(Theologe)" title="Bernhard Lang (Theologe)">Bernhard Lang</a>, der 1990 den Artikel zur "Buchreligion" für das <a href="/wiki/Handbuch_religionswissenschaftlicher_Grundbegriffe" title="Handbuch religionswissenschaftlicher Grundbegriffe">Handbuch religionswissenschaftlicher Grundbegriffe</a> schrieb, nannte dort folgende Elemente als konstitutiv für eine Buchreligion: 1. die heiligen Schriften besitzen in der Religion eine stabilisierende und reformierende Kraft; 2. die heiligen Schriften wirken auf Religion und Kultur zurück; 3. das Buch hat eine missionarische Bedeutung, weil sie die Religion "transportierbar" macht; 4. die Existenz heiliger Bücher hemmt die Religion und fordert Kritik heraus.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Die Funktionen des heiligen Buchs in der Buchreligion erstrecken sich auf folgende Bereiche: 1. Es durchdringt die verschiedenen Lebensbereiche bis zu <a href="/wiki/Kunst" title="Kunst">Kunst</a> und <a href="/wiki/Literatur" title="Literatur">Literatur</a>; 2. es spielt die zentrale Rolle im <a href="/wiki/Gottesdienst" title="Gottesdienst">Gottesdienst</a>; 3. es bildet Grundlage der <a href="/wiki/Theologie" title="Theologie">Theologie</a>; 4. es übt Einfluss auf das <a href="/wiki/Schule" title="Schule">Schulwesen</a> aus; 5. es dient der privaten <a href="/wiki/Erbauung" title="Erbauung">Erbauung</a> und 6. es wird zum Gegenstand von <a href="/wiki/Brauch" title="Brauch">Brauchtum</a> und <a href="/wiki/Volksglaube" title="Volksglaube">Volksglaube</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verhältnis_verschiedener_„Buchreligionen“_zu_ihrem_Buch"><span id="Verh.C3.A4ltnis_verschiedener_.E2.80.9EBuchreligionen.E2.80.9C_zu_ihrem_Buch"></span>Verhältnis verschiedener „Buchreligionen“ zu ihrem Buch</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Abschnitt bearbeiten: Verhältnis verschiedener „Buchreligionen“ zu ihrem Buch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=2" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Verhältnis verschiedener „Buchreligionen“ zu ihrem Buch"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 navigation-not-searchable noprint Vorlage_Belege_fehlen hatnote" style="border-style: solid; border-width: 1px; clear: left; margin-bottom:1em; margin-top:1em; padding: 0.25em; overflow: hidden; word-break: break-word; word-wrap: break-word;"><div class="noviewer noresize" style="display: table-cell; padding-bottom: 0.2em; padding-left: 0.25em; padding-right: 1em; padding-top: 0.2em; vertical-align: middle;" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Belege" title="Belege"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Qsicon_Quelle.svg/24px-Qsicon_Quelle.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Qsicon_Quelle.svg/36px-Qsicon_Quelle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Qsicon_Quelle.svg/48px-Qsicon_Quelle.svg.png 2x" data-file-width="24" data-file-height="24" /></a></span></div> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle; width: 100%;"> <div> Dieser Artikel oder nachfolgende Abschnitt ist nicht hinreichend mit <a href="/wiki/Wikipedia:Belege" title="Wikipedia:Belege">Belegen</a> (beispielsweise <a href="/wiki/Hilfe:Einzelnachweise" title="Hilfe:Einzelnachweise">Einzelnachweisen</a>) ausgestattet. Angaben ohne ausreichenden Beleg könnten demnächst entfernt werden. Bitte hilf Wikipedia, indem du die Angaben recherchierst und <span style="white-space:nowrap">gute Belege einfügst.</span><br /> <span class="editoronly" style="display:none;"></span></div> </div></div> <p>Das Verhältnis der jeweiligen Buchreligionen zu ihren heiligen Schriften ist sehr unterschiedlich. Schon zwischen Christentum, Judentum und Islam gibt es teilweise erhebliche Unterschiede. Zwar kann die heilige Schrift in allen drei Religionen als <a href="/wiki/Offenbarung" title="Offenbarung">Offenbarung</a> Gottes bezeichnet werden. Für Juden aber ist die primäre Offenbarung das Handeln und Sprechen Gottes in der Geschichte Israels, für Christen (vorbereitend) in der Geschichte Israels und (endgültig) in Jesus von Nazareth. Die jeweiligen Schriften sind der erhaltene schriftliche Niederschlag dieses göttlichen Handelns. Noch größer ist der Unterschied zum Hinduismus, wo der <a href="/wiki/Veda" title="Veda">Veda</a>, der als von Sehern „gehörtes“ Wissen gilt, sehr lange mündlich überliefert und erst Jahrhunderte später schriftlich aufgezeichnet wurde. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Judentum">Judentum</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Abschnitt bearbeiten: Judentum" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=3" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Judentum"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Die orthodoxe Tradition innerhalb des Judentums betrachtet die <a href="/wiki/Tora" title="Tora">Tora</a> als Gotteswort, das <a href="/wiki/Mose" title="Mose">Mose</a> am Berg Sinai von Gott selbst gegeben wurde. Es wird in einigen orthodoxen Kreisen durchaus eingeräumt, dass sich in der Überlieferung des Gotteswortes hier und da einige Schreibfehler eingeschlichen haben könnten, das fechte die Tatsache, dass die Tora das <a href="/wiki/Wort_Gottes" title="Wort Gottes">Wort Gottes</a> sei, jedoch nicht an. So ist dem orthodoxen Standpunkt ein Satz wie „Da erschuf Gott den Menschen in seinem Ebenbilde …“ (<a href="/wiki/Genesis_(Bibel)" title="Genesis (Bibel)"><span style="white-space:nowrap;">Gen</span></a> 1,28&#160;<small class="noprint" title="Einheitsübersetzung bei www.bibleserver.com"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bibleserver.com/EU/Gen1%2C28">EU</a></small>) eine Tatsache, da das Wort Gottes per definitionem die Wahrheit selbst ist. Dies impliziert auch, dass jedes Wort der Tora einen Sinn haben muss, da kein Buchstabe Gottes Wortes überflüssig sein könne.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Christentum">Christentum</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Abschnitt bearbeiten: Christentum" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=4" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Christentum"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Im Christentum ist die <a href="/wiki/Bibel" title="Bibel">Bibel</a> (<a href="/wiki/Altes_Testament" title="Altes Testament">Altes</a> und <a href="/wiki/Neues_Testament" title="Neues Testament">Neues Testament</a>) die Heilige Schrift. Sie ist die schriftliche Grundlage des christlichen Glaubens. Die Bücher der Bibel wurden von Autoren in unterschiedlichen Zeiten geschrieben und zu einem Buch, die Bibel genannt, zusammengefasst. Jesus, der in den Büchern als der verheißene <a href="/wiki/Messias" title="Messias">Messias</a> (Christus) und <a href="/wiki/Sohn_Gottes" title="Sohn Gottes">Sohn Gottes</a> verkündigt wird, bezog sich selbst auf die geschriebenen Schriften des <a href="/wiki/Tanach" title="Tanach">Tanach</a>, der hebräischen Bibel (<a href="/wiki/Evangelium_nach_Matth%C3%A4us" title="Evangelium nach Matthäus"><span style="white-space:nowrap;">Mt</span></a> 4,4&#160;<small class="noprint" title="Einheitsübersetzung bei www.bibleserver.com"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bibleserver.com/EU/Mt4%2C4">EU</a></small>). Für Christen ist <a href="/wiki/Jesus_Christus" title="Jesus Christus">Jesus Christus</a> das „Wort Gottes“ in diese Welt hinein, wovon die Schrift nur Zeugnis gibt – und auf diese Weise an seiner Geltung teilhat. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Islam">Islam</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Abschnitt bearbeiten: Islam" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=5" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Islam"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hauptartikel" role="navigation"><span class="hauptartikel-pfeil" title="siehe" aria-hidden="true" role="presentation">→&#160;</span><i><span class="hauptartikel-text">Hauptartikel</span>: <a href="/wiki/Heilige_B%C3%BCcher_des_Islam" title="Heilige Bücher des Islam">Heilige Bücher des Islam</a></i></div> <p>Im Koran wird zwar Jesus (der dort <a href="/wiki/Isa_ibn_Maryam" class="mw-redirect" title="Isa ibn Maryam">Isa ibn Maryam</a> genannt wird) als „Wort Gottes“ bezeichnet; für den Islam ist aber das heilige Buch, der <a href="/wiki/Koran" title="Koran">Koran</a>, die Wortgestalt der göttlichen Offenbarung, wobei <a href="/wiki/Mohammed" title="Mohammed">Mohammed</a> „nur“ der Vermittler dieses Wortes ist, aber selbst als Person keine <a href="/wiki/Soteriologie" title="Soteriologie">soteriologische</a> Bedeutung hat. Zu Beginn wurde der Wortlaut ausschließlich mündlich überliefert und auswendig gelernt, später durch Schreiber während der Rezitation niedergeschrieben. Der Wortlaut der koranischen Sätze gilt im Islam als Offenbarung Gottes und als unverfälscht. So ist lediglich der Islam eine „Schriftreligion“ im eigentlichen Sinn, das Christentum gilt als sekundäre Buchreligion. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kritik">Kritik</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Abschnitt bearbeiten: Kritik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=6" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Kritik"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Der Begriff „Buchreligion“ ist als Versuch einer klaren Abgrenzung zu Religionen schriftloser Völker (<a href="/wiki/Ethnische_Religion" class="mw-redirect" title="Ethnische Religion">Ethnischer Religionen</a>) insofern fragwürdig, als sich die schriftliche Überlieferung oftmals an eine längere Periode mündlicher Überlieferung anschließt. Der Begriff enthält zudem eine problematische Wertung bzw. Abwertung schriftloser Religionen, die in Müllers Zitat deutlich wird. Die Entscheidung, welche Religionen zu den Buchreligionen gezählt werden, ist einer gewissen Willkür unterworfen, da die Abgrenzung nicht treffsicher ist. Aus diesem Grunde wird der Begriff in der modernen Religionswissenschaft kritisch gesehen und wenig verwendet. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatur">Literatur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Abschnitt bearbeiten: Literatur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=7" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Literatur"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Andreas_Holzem" title="Andreas Holzem">Andreas Holzem</a>: <i>Normieren, Tradieren, Inszenieren: das Christentum als Buchreligion</i>. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, 2004.</li> <li><a href="/wiki/Bernhard_Lang_(Theologe)" title="Bernhard Lang (Theologe)">Bernhard Lang</a>: "Buchreligion" in <a href="/wiki/Hubert_Cancik" title="Hubert Cancik">H. Cancik</a>, B. Gladigow, M. Laubscher (Hrsg.): <i>Handbuch religionswissenschaftlicher Grundbegriffe</i> 5 Bände Zweiter Band. Kohlhammer, Stuttgart u.&#160;a., 1990, S. 143–165.</li> <li><a href="/wiki/Gustav_Mensching" title="Gustav Mensching">Gustav Mensching</a>: <i>Die Religion. Erscheinungsformen, Strukturtypen und Lebensgesetze</i>. Curt Schwab, Stuttgart, 1959, S. 97–108.</li> <li>Arija A. Roest Crollius SJ&#58; <cite style="font-style:italic">Buchreligionen</cite>. In: <a href="/wiki/Walter_Kasper" title="Walter Kasper">Walter Kasper</a> (Hrsg.): <cite style="font-style:italic"><a href="/wiki/Lexikon_f%C3%BCr_Theologie_und_Kirche" title="Lexikon für Theologie und Kirche">Lexikon für Theologie und Kirche</a></cite>. 3. Auflage. <span style="white-space:nowrap">Band<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>2</span>. Herder, Freiburg im Breisgau 1994, <span style="white-space:nowrap">Sp.<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>753–754</span>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Buchreligion&amp;rft.atitle=Buchreligionen&amp;rft.au=Arija+A.+Roest+Crollius+SJ&amp;rft.btitle=Lexikon+f%C3%BCr+Theologie+und+Kirche&amp;rft.date=1994&amp;rft.edition=3&amp;rft.genre=book&amp;rft.place=Freiburg+im+Breisgau&amp;rft.pub=Herder&amp;rft.volume=2" style="display:none">&#160;</span></li> <li><a href="/wiki/Hansj%C3%B6rg_Schmid" title="Hansjörg Schmid">Hansjörg Schmid</a>, Andreas Renz, <a href="/wiki/B%C3%BClent_Ucar" class="mw-redirect" title="Bülent Ucar">Bülent Ucar</a> (Hrsg.): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theologisches-forum.de/nahe-ist-dir-das-wort-schriftauslegung-in-christentum-und-islam/"><i>„Nahe ist dir das Wort&#160;…“ Schriftauslegung in Christentum und Islam.</i></a> Verlag Friedrich Pustet, Regensburg 2010, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/9783791722566" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3-7917-2256-6</a> <i>(<a href="/wiki/Theologisches_Forum_Christentum_%E2%80%93_Islam" title="Theologisches Forum Christentum – Islam">Theologisches Forum Christentum – Islam</a>)</i>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Weblinks">Weblinks</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Abschnitt bearbeiten: Weblinks" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=8" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Weblinks"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><span class="noviewer" style="display:inline-block; line-height:10px; min-width:1.6em; text-align:center;" aria-hidden="true" role="presentation"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span title="Wiktionary"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Wiktfavicon_en.svg/16px-Wiktfavicon_en.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Wiktfavicon_en.svg/24px-Wiktfavicon_en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Wiktfavicon_en.svg/32px-Wiktfavicon_en.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></span></span></span><b><a href="https://de.wiktionary.org/wiki/Buchreligion" class="extiw" title="wikt:Buchreligion">Wiktionary: Buchreligion</a></b>&#160;– Bedeutungserklärungen, Wortherkunft, Synonyme, Übersetzungen</div> <ul><li>Ulrich Dehn&#58; <cite style="font-style:italic">Das Spezifische der „Buchreligionen“</cite>. In: <a href="/wiki/Evangelische_Zentralstelle_f%C3%BCr_Weltanschauungsfragen" title="Evangelische Zentralstelle für Weltanschauungsfragen">Evangelische Zentralstelle für Weltanschauungsfragen</a> (Hrsg.): <cite style="font-style:italic">Materialdienst</cite>. Zeitschrift für Religions- und Weltanschauungsfragen. <span style="white-space:nowrap">Band<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>68</span>, <span style="white-space:nowrap">Nr.<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>2</span>, 2005, <a href="/wiki/Internationale_Standardnummer_f%C3%BCr_fortlaufende_Sammelwerke" title="Internationale Standardnummer für fortlaufende Sammelwerke">ISSN</a>&#160;<span style="white-space:nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zdb-katalog.de/list.xhtml?t=iss%3D%220721-2402%22&amp;key=cql">0721-2402</a></span>, <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>43–51</span> (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ezw-berlin.de/downloads/Materialdienst_02_2005.pdf">online</a> &#91;PDF; abgerufen am 1.&#160;Februar 2016&#93;).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Buchreligion&amp;rft.atitle=Das+Spezifische+der+%E2%80%9EBuchreligionen%E2%80%9C&amp;rft.au=Ulrich+Dehn&amp;rft.date=2005&amp;rft.genre=journal&amp;rft.issn=0721-2402&amp;rft.issue=2&amp;rft.jtitle=Materialdienst&amp;rft.pages=43-51&amp;rft.place=Berlin&amp;rft.volume=68" style="display:none">&#160;</span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Einzelnachweise">Einzelnachweise</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Abschnitt bearbeiten: Einzelnachweise" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Buchreligion&amp;action=edit&amp;section=9" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Einzelnachweise"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-König-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-König_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Franz_K%C3%B6nig" title="Franz König">Franz König</a>, <a href="/wiki/Hans_Waldenfels" title="Hans Waldenfels">Hans Waldenfels</a>&#58; <cite style="font-style:italic">Lexikon der Religionen: Phänomene, Geschichte, Ideen</cite>. 3. Auflage. Herder, Freiburg im Breisgau 1996, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3451040905" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-451-04090-5</a>, Heilige Schrift(en), <span style="white-space:nowrap">S.<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>256<span style="display:inline-block;width:.2em">&#160;</span>f</span>. (Karl Hoheisel).<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abookitem&amp;rfr_id=info:sid/de.wikipedia.org:Buchreligion&amp;rft.atitle=Heilige+Schrift%28en%29&amp;rft.au=Franz+K%C3%B6nig%2C+Hans+Waldenfels&amp;rft.btitle=Lexikon+der+Religionen%3A+Ph%C3%A4nomene%2C+Geschichte%2C+Ideen&amp;rft.date=1996&amp;rft.edition=3.&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.isbn=3451040905&amp;rft.pages=256f.&amp;rft.place=Freiburg+im+Breisgau&amp;rft.pub=Herder" style="display:none">&#160;</span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Lang: "Buchreligion". 1990, S. 143.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Lang: "Buchreligion". 1990, S. 144.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Lang: <i>Buchreligion.</i> 1990, S. 144.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Mensching: <i>Die Religion.</i> 1959, S. 107.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Mensching: <i>Die Religion.</i> 1959, S. 107.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Mensching: <i>Die Religion.</i> 1959, S. 107.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Mensching: <i>Die Religion.</i> 1959, S. 108.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Mensching: <i>Die Religion.</i> 1959, S. 108.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Lang: "Buchreligion". 1990, S. 145–147.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Lang: "Buchreligion". 1990, S. 147–152.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Sebastian Grätz (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vr-elibrary.de/doi/abs/10.13109/wdor.2014.44.2.237#.VWwyAaMQN5I">Heiliges Buch – heilige Sprache?</a> Die Welt des Orients: Band 44, Ausgabe 2, S. 237–250. <a href="//doi.org/10.13109/wdor.2014.44.2.237" class="extiw" title="doi:10.13109/wdor.2014.44.2.237">doi:10.13109/wdor.2014.44.2.237</a></span> </li> </ol> <div class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 navigation-not-searchable normdaten-typ-s" style="border-style: solid; border-width: 1px; clear: left; margin-bottom:1em; margin-top:1em; padding: 0.25em; overflow: hidden; word-break: break-word; word-wrap: break-word;" id="normdaten"> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle; width: 100%;"> <div> Normdaten&#160;(Sachbegriff): <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="plainlinks-print"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4631770-3">4631770-3</a></span> <span class="noprint">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://lobid.org/gnd/4631770-3">lobid</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://swb.bsz-bw.de/DB=2.104/SET=1/TTL=1/CMD?retrace=0&amp;trm_old=&amp;ACT=SRCHA&amp;IKT=2999&amp;SRT=RLV&amp;TRM=4631770-3">OGND</a><span class="metadata">, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://prometheus.lmu.de/gnd/4631770-3">AKS</a></span>)</span> <span class="metadata"></span></div> </div></div></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Abgerufen von „<a dir="ltr" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Buchreligion&amp;oldid=242870187">https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Buchreligion&amp;oldid=242870187</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Wikipedia:Kategorien" title="Wikipedia:Kategorien">Kategorien</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorie:Heilige_Schriften" title="Kategorie:Heilige Schriften">Heilige Schriften</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Christlich-islamischer_Dialog" title="Kategorie:Christlich-islamischer Dialog">Christlich-islamischer Dialog</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Interreligi%C3%B6ser_Dialog" title="Kategorie:Interreligiöser Dialog">Interreligiöser Dialog</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Christlich-j%C3%BCdischer_Dialog" title="Kategorie:Christlich-jüdischer Dialog">Christlich-jüdischer Dialog</a></li><li><a href="/wiki/Kategorie:Offenbarungsreligion" title="Kategorie:Offenbarungsreligion">Offenbarungsreligion</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Versteckte Kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategorie:Wikipedia:Belege_fehlen" title="Kategorie:Wikipedia:Belege fehlen">Wikipedia:Belege fehlen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Diese Seite wurde zuletzt am 6. März 2024 um 18:31 Uhr bearbeitet.</li> <li id="footer-info-copyright"><div id="footer-info-copyright-stats" class="noprint"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pageviews.wmcloud.org/?pages=Buchreligion&amp;project=de.wikipedia.org">Abrufstatistik</a>&#160;· <a rel="nofollow" class="external text" href="https://xtools.wmcloud.org/authorship/de.wikipedia.org/Buchreligion?uselang=de">Autoren</a> </div><div id="footer-info-copyright-separator"><br /></div><div id="footer-info-copyright-info"> <p>Der Text ist unter der Lizenz <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de">„Creative-Commons Namensnennung – Weitergabe unter gleichen Bedingungen“</a> verfügbar; Informationen zu den Urhebern und zum Lizenzstatus eingebundener Mediendateien (etwa Bilder oder Videos) können im Regelfall durch Anklicken dieser abgerufen werden. Möglicherweise unterliegen die Inhalte jeweils zusätzlichen Bedingungen. Durch die Nutzung dieser Website erklären Sie sich mit den <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/de">Nutzungsbedingungen</a> und der <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/de">Datenschutzrichtlinie</a></span> einverstanden.<br /> </p> Wikipedia® ist eine eingetragene Marke der Wikimedia Foundation Inc.</div></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/de">Datenschutz</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%9Cber_Wikipedia">Über Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Impressum">Impressum</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Verhaltenskodex</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Entwickler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/de.wikipedia.org">Statistiken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Stellungnahme zu Cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//de.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Buchreligion&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobile Ansicht</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Suche</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia durchsuchen"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spezial:Suche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Suchen</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhaltsverzeichnis" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhaltsverzeichnis umschalten" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhaltsverzeichnis umschalten</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Buchreligion</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Sprachen hinzufügen</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Abschnitt hinzufügen</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7ccc697c5f-58xsl","wgBackendResponseTime":122,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.140","walltime":"0.201","ppvisitednodes":{"value":1588,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":17026,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1707,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":5201,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 152.325 1 -total"," 41.10% 62.611 3 Vorlage:Literatur"," 25.93% 39.503 1 Vorlage:LThK"," 20.80% 31.682 1 Vorlage:Normdaten"," 17.00% 25.900 1 Vorlage:Wikidata-Registrierung"," 15.00% 22.847 1 Vorlage:Belege_fehlen"," 13.41% 20.422 2 Vorlage:Hinweisbaustein"," 12.43% 18.928 2 Vorlage:Bibel"," 9.85% 15.011 2 Vorlage:Bibel/Link"," 4.48% 6.828 2 Vorlage:Bpur"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.054","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2285986,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b574f7ddb-n744r","timestamp":"20250313103741","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Buchreligion","url":"https:\/\/de.wikipedia.org\/wiki\/Buchreligion","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q26742052","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q26742052","author":{"@type":"Organization","name":"Autoren der Wikimedia-Projekte"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-04-28T20:15:02Z","headline":"Begriff der Religionswissenschaften"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10