CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Staal (legering) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"5a2eca2e-a7e3-4614-b10c-722f5741ef24","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Staal_(legering)","wgTitle":"Staal (legering)","wgCurRevisionId":67219278,"wgRevisionId":67219278,"wgArticleId":20085,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Staal"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Staal_(legering)","wgRelevantArticleId":20085,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11427","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader", "ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/VysokePece1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/VysokePece1.jpg/800px-VysokePece1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/VysokePece1.jpg/640px-VysokePece1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Staal (legering) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Staal_(legering)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Staal_(legering)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Staal_legering rootpage-Staal_legering skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Staal+%28legering%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Staal+%28legering%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Staal+%28legering%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Staal+%28legering%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis_van_de_staalbereiding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis_van_de_staalbereiding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis van de staalbereiding</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis_van_de_staalbereiding-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis van de staalbereiding-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis_van_de_staalbereiding-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Oudheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oudheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Oudheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Oudheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nieuwe_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nieuwe_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Nieuwe tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Nieuwe_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Heden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Heden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Heden</span> </div> </a> <ul id="toc-Heden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Processtappen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Processtappen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Processtappen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Processtappen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Processtappen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Processtappen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Productie_uit_erts" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Productie_uit_erts"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Productie uit erts</span> </div> </a> <ul id="toc-Productie_uit_erts-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hoogovens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoogovens"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Hoogovens</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoogovens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Converter" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Converter"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Converter</span> </div> </a> <ul id="toc-Converter-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Discontinu_gietproces" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Discontinu_gietproces"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Discontinu gietproces</span> </div> </a> <ul id="toc-Discontinu_gietproces-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Continugietproces" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Continugietproces"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.4</span> <span>Continugietproces</span> </div> </a> <ul id="toc-Continugietproces-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Recycling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Recycling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Recycling</span> </div> </a> <ul id="toc-Recycling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Koolstofdioxide_uitstoot" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Koolstofdioxide_uitstoot"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Koolstofdioxide uitstoot</span> </div> </a> <ul id="toc-Koolstofdioxide_uitstoot-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Eigenschappen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eigenschappen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Eigenschappen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Eigenschappen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Eigenschappen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Eigenschappen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sterkte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sterkte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Sterkte</span> </div> </a> <ul id="toc-Sterkte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Koolstofstaal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Koolstofstaal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Koolstofstaal</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Koolstofstaal-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Koolstofstaal-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Koolstofstaal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Soorten_koolstofstaal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Soorten_koolstofstaal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Soorten koolstofstaal</span> </div> </a> <ul id="toc-Soorten_koolstofstaal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fasen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fasen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Fasen</span> </div> </a> <ul id="toc-Fasen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Legering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Legering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Legering</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Legering-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Legering-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Legering-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ongelegeerd_staal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ongelegeerd_staal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Ongelegeerd staal</span> </div> </a> <ul id="toc-Ongelegeerd_staal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Laaggelegeerd_staal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Laaggelegeerd_staal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Laaggelegeerd staal</span> </div> </a> <ul id="toc-Laaggelegeerd_staal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hooggelegeerd_staal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hooggelegeerd_staal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Hooggelegeerd staal</span> </div> </a> <ul id="toc-Hooggelegeerd_staal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Staalsoorten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Staalsoorten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Staalsoorten</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Staalsoorten-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Staalsoorten-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Staalsoorten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Populaire_staalsoorten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Populaire_staalsoorten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Populaire staalsoorten</span> </div> </a> <ul id="toc-Populaire_staalsoorten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Overige_vormen_van_staal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Overige_vormen_van_staal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Overige vormen van staal</span> </div> </a> <ul id="toc-Overige_vormen_van_staal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Productie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Productie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Productie</span> </div> </a> <ul id="toc-Productie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trivia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trivia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Trivia</span> </div> </a> <ul id="toc-Trivia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Staal (legering)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 145 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-145" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">145 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Staal" title="Staal – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Staal" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Stahl" title="Stahl – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Stahl" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Acero" title="Acero – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Acero" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="इस्पात – Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="इस्पात" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B0" title="فولاذ – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فولاذ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%80%E0%A6%96%E0%A6%BE" title="তীখা – Assamees" lang="as" hreflang="as" data-title="তীখা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamees" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Aceru" title="Aceru – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Aceru" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Polad" title="Polad – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Polad" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="پولاد – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="پولاد" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%81" title="Ҡорос – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡорос" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Pl%C4%97ins" title="Plėins – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Plėins" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Сталь – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Сталь" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Сталь – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сталь" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Waja" title="Waja – Bataviaans" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Waja" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Bataviaans" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Стомана – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Стомана" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Waja" title="Waja – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Waja" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4" title="ইস্পাত – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইস্পাত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Dir" title="Dir – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Dir" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/%C4%8Celik" title="Čelik – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Čelik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D1%83%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Ган булад – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Ган булад" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Acer" title="Acer – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Acer" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%A5%E1%8E%B8_%E1%8F%94%E1%8E%B7%E1%8E%A9%E1%8F%8D%E1%8E%A9" title="ᎠᏥᎸ ᏔᎷᎩᏍᎩ – Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏥᎸ ᏔᎷᎩᏍᎩ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%86%DA%B5%D8%A7" title="پۆڵا – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پۆڵا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ocel" title="Ocel – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ocel" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%80%C3%A7%C4%83" title="Хурçă – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Хурçă" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Dur" title="Dur – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Dur" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/St%C3%A5l" title="Stål – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Stål" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Stahl" title="Stahl – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Stahl" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Stal" title="Stal – Nedersorbisch" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Stal" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Nedersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%AC%CE%BB%CF%85%CE%B2%CE%B1%CF%82" title="Χάλυβας – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Χάλυβας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Steel" title="Steel – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Steel" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/%C5%9Ctalo" title="Ŝtalo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ŝtalo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Acero" title="Acero – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Acero" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Teras" title="Teras – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Teras" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Altzairu" title="Altzairu – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Altzairu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="فولاد – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فولاد" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ter%C3%A4s" title="Teräs – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Teräs" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ter%C3%A4s" title="Teräs – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Teräs" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Acier" title="Acier – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Acier" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Stial" title="Stial – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Stial" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/A%C3%A7%C3%A2r" title="Açâr – Friulisch" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Açâr" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friulisch" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Stiel" title="Stiel – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Stiel" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cruach_(miotal)" title="Cruach (miotal) – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cruach (miotal)" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Asy%C3%A9" title="Asyé – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Asyé" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/St%C3%A0ilinn" title="Stàilinn – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Stàilinn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Aceiro" title="Aceiro – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Aceiro" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Kuarepotijy" title="Kuarepotijy – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Kuarepotijy" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Karfe" title="Karfe – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Karfe" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%9C%D7%93%D7%94" title="פלדה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="פלדה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="इस्पात – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="इस्पात" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Steel" title="Steel – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Steel" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/%C4%8Celik" title="Čelik – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Čelik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Wocl" title="Wocl – Oppersorbisch" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Wocl" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Oppersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Asye" title="Asye – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Asye" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ac%C3%A9l" title="Acél – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Acél" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%B2%D5%BA%D5%A1%D5%BF" title="Պողպատ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պողպատ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Aciero" title="Aciero – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Aciero" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Baja" title="Baja – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Baja" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Stalo" title="Stalo – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Stalo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/St%C3%A1l" title="Stál – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Stál" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Acciaio" title="Acciaio – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Acciaio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%8B%BC" title="鋼 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="鋼" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Stiil" title="Stiil – Jamaicaans Creools" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Stiil" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaicaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/gasta" title="gasta – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="gasta" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Waja" title="Waja – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Waja" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98" title="ფოლადი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფოლადი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Anfed" title="Anfed – Kabylisch" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Anfed" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabylisch" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Asiyee" title="Asiyee – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Asiyee" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%82" title="Болат – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Болат" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%89%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B3%81" title="ಉಕ್ಕು – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಉಕ್ಕು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B0%95%EC%B2%A0" title="강철 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="강철" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82" title="Болот – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Болот" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Chalybs" title="Chalybs – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Chalybs" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Stol" title="Stol – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Stol" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%BD" title="Чаннан – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Чаннан" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Aser" title="Aser – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Aser" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Staol" title="Staol – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Staol" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Azzal" title="Azzal – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Azzal" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Plienas" title="Plienas – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Plienas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/T%C4%93rauds" title="Tērauds – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tērauds" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ts%E1%BB%B3" title="Tsỳ – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tsỳ" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Baja" title="Baja – Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Baja" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA" title="Челик – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Челик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D" title="ഉരുക്ക് – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഉരുക്ക്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BD" title="Ган – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ган" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="पोलाद – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पोलाद" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Keluli" title="Keluli – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Keluli" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/A%C3%A7o" title="Aço – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Aço" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%B6%E1%80%99%E1%80%8F%E1%80%AD" title="သံမဏိ – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="သံမဏိ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Acciare" title="Acciare – Napolitaans" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Acciare" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Staal" title="Staal – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Staal" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Stoal" title="Stoal – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Stoal" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%B2" title="स्टिल – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="स्टिल" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%80%E0%A4%B2" title="स्टील – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="स्टील" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/St%C3%A5l" title="Stål – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Stål" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/St%C3%A5l" title="Stål – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Stål" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Aci%C3%A8r" title="Acièr – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Acièr" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%87%E0%AC%B8%E0%AD%8D%E0%AC%AA%E0%AC%BE%E0%AC%A4" title="ଇସ୍ପାତ – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଇସ୍ପାତ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%C3%86%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD" title="Æндон – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Æндон" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A8%B8%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%A4" title="ਇਸਪਾਤ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਇਸਪਾਤ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Stal" title="Stal – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Stal" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Assel" title="Assel – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Assel" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="فولاد – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="فولاد" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/A%C3%A7o" title="Aço – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Aço" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Asiru" title="Asiru – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Asiru" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/O%C8%9Bel" title="Oțel – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Oțel" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Cilechi" title="Cilechi – Aroemeens" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Cilechi" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Aroemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Сталь – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сталь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%AB%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B0%D0%BB" title="Ыстаал – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Ыстаал" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Azzaru" title="Azzaru – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Azzaru" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Steel" title="Steel – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Steel" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BD%D9%8A%D9%84" title="اسٽيل – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="اسٽيل" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/%C4%8Celik" title="Čelik – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Čelik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%9A" title="වානේ – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="වානේ" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Steel" title="Steel – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Steel" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Oce%C4%BE" title="Oceľ – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Oceľ" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Jeklo" title="Jeklo – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Jeklo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chisa" title="Chisa – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chisa" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/%C3%87eliku" title="Çeliku – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Çeliku" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA" title="Челик – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Челик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/St%C3%A5l" title="Stål – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Stål" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Chuma_cha_pua" title="Chuma cha pua – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Chuma cha pua" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8E%E0%AE%83%E0%AE%95%E0%AF%81" title="எஃகு – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="எஃகு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%81" title="ఉక్కు – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఉక్కు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%B2" title="เหล็กกล้า – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="เหล็กกล้า" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Asero" title="Asero – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Asero" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87elik" title="Çelik – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Çelik" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%87" title="Корыч – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Корыч" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D2%A3" title="Каң – Toevaans" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Каң" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Toevaans" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="پولات – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="پولات" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Сталь – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сталь" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="فولاد – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فولاد" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Po%CA%BBlat" title="Poʻlat – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Poʻlat" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Asal" title="Asal – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Asal" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Teraz" title="Teraz – Wepsisch" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Teraz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Wepsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9p" title="Thép – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thép" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Stoal" title="Stoal – West-Vlaams" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Stoal" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West-Vlaams" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Asero" title="Asero – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Asero" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%92%A2" title="钢 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="钢" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98" title="ბულათი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბულათი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%98%D7%90%D7%9C" title="שטאל – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שטאל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Irin" title="Irin – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Irin" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%92%A2" title="钢 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="钢" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/K%C7%B9g-thih" title="Kǹg-thih – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kǹg-thih" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%8B%BC" title="鋼 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="鋼" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11427#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Staal_(legering)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Staal_(legering)" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Staal_(legering)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Staal_(legering)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Staal_(legering)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Staal_(legering)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&oldid=67219278" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Staal_%28legering%29&id=67219278&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FStaal_%28legering%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FStaal_%28legering%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Staal+%28legering%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Staal_%28legering%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Steel" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11427" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:VysokePece1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/VysokePece1.jpg/260px-VysokePece1.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/VysokePece1.jpg/390px-VysokePece1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/VysokePece1.jpg/520px-VysokePece1.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hoogoven" title="Hoogoven">Hoogoven</a> in bedrijf</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:The_viaduct_La_Polvorilla,_Salta_Argentina.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/The_viaduct_La_Polvorilla%2C_Salta_Argentina.jpg/260px-The_viaduct_La_Polvorilla%2C_Salta_Argentina.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/The_viaduct_La_Polvorilla%2C_Salta_Argentina.jpg/390px-The_viaduct_La_Polvorilla%2C_Salta_Argentina.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/The_viaduct_La_Polvorilla%2C_Salta_Argentina.jpg/520px-The_viaduct_La_Polvorilla%2C_Salta_Argentina.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1832" /></a><figcaption>Stalen brug</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Rail_entier.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Rail_entier.JPG/260px-Rail_entier.JPG" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Rail_entier.JPG/390px-Rail_entier.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Rail_entier.JPG/520px-Rail_entier.JPG 2x" data-file-width="1536" data-file-height="2048" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rail_(spoorwegen)" title="Rail (spoorwegen)">Stalen tramrails</a></figcaption></figure> <p><b>Staal</b> is een <a href="/wiki/Legering" title="Legering">legering</a> bestaand uit <a href="/wiki/IJzer_(element)" title="IJzer (element)">ijzer</a> (Fe) en <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">koolstof</a> (C). De term staal wordt met name gebruikt voor ijzerlegeringen met een zodanig beperkt koolstofgehalte (typisch maximaal 1,8% C)<sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> of gehalte aan toevoegingen als chroom, dat ze warm vervormd kunnen worden. Hierin onderscheidt staal zich van bijvoorbeeld <a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">gietijzer</a>, dat een hoger koolstofgehalte heeft. </p><p>Er zijn veel verschillende legeringen met deze twee elementen, meestal ook met andere bestanddelen, er bestaan dus ook zeer veel soorten staal. Door de grote keuze en zijn goede bewerkbaarheid is het een veel gebruikt constructiemateriaal. De koolstof wordt gebruikt om een hoge treksterkte en hardheid te verkrijgen. </p><p>Wereldwijd wordt er jaarlijks ongeveer 1800 miljoen ton staal geproduceerd. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis_van_de_staalbereiding">Geschiedenis van de staalbereiding</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis van de staalbereiding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis van de staalbereiding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oudheid">Oudheid</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Oudheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Oudheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>IJzer wordt al meer dan 4000 jaar gebruikt voor diverse doeleinden. Het bereiden van kwalitatief hoogwaardig staal is eeuwenlang erg moeilijk geweest. </p><p>Het eerste door mensen vervaardigde ijzer werd omstreeks 1500 v.Chr. in <a href="/wiki/Laagoven" title="Laagoven">laagovens</a> gemaakt in het <a href="/wiki/Hettieten" title="Hettieten">Hettitische Rijk</a>, grotendeels gelegen in het huidige <a href="/wiki/Anatoli%C3%AB" title="Anatolië">Anatolië</a>. Zo'n drie eeuwen lang was deze techniek een zorgvuldig gekoesterd geheim van de Hettieten, maar na de val van hun rijk verspreidde deze metallurgische kennis zich betrekkelijk snel over grote delen van de Oude Wereld (<a href="/wiki/IJzertijd" title="IJzertijd">IJzertijd</a>). </p><p>De oudste <a href="/wiki/China_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="China (hoofdbetekenis)">Chinese</a> archeologische vondsten van dergelijk <a href="/wiki/Smeedijzer" title="Smeedijzer">smeedijzer</a> dateren uit de 14de eeuw v.Chr.<sup id="cite_ref-qian_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-qian-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Laagovens zijn lage ovens, waarin om en om lagen <a href="/wiki/Houtskool" title="Houtskool">houtskool</a> en <a href="/wiki/Ijzererts" class="mw-redirect" title="Ijzererts">ijzererts</a> werden gestapeld. Met blaasbalgen werd daar voorverwarmde lucht doorheen geblazen, waarbij de houtskool ging branden en er onder meer <a href="/wiki/Koolmonoxide" class="mw-redirect" title="Koolmonoxide">koolmonoxide</a> werd gevormd, dat het ijzer uit zijn oxiden vrijmaakt volgens de reactie: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {Fe2O3 + 3 CO -> 2 Fe + 3 CO2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>Fe</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mo>+</mo> <mn>3</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <mtext>CO</mtext> <mo stretchy="false">⟶</mo> <mn>2</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <mtext>Fe</mtext> <mo>+</mo> <mn>3</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>CO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {Fe2O3 + 3 CO -> 2 Fe + 3 CO2}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7e73b85a60f0d9f95f49255ca9a1f82605419331" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:32.469ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {Fe2O3 + 3 CO -> 2 Fe + 3 CO2}}}"></span></dd></dl> <p>Daarbij werden slechts temperaturen bereikt lager dan het <a href="/wiki/Smeltpunt" title="Smeltpunt">smeltpunt</a> van ijzer. Dat had tot gevolg dat het ijzer niet gescheiden werd van de resten van het erts, de zogenaamde <a href="/wiki/Slak_(metallurgie)" title="Slak (metallurgie)">slak</a>, en dat het ook weinig van de koolstof opnam. Het product was een buigzaam en zacht, vrijwel koolstof-loos ijzer met veel stukjes slak erin. </p><p>Om van dit zachte smeedijzer een harder kwaliteitsstaal te maken, moesten eerst met veel geduld de stukjes erts en slak uit het ijzer worden gehamerd. Vervolgens moest het hete ijzer dan gedurende lange tijd met houtskool in contact worden gebracht, zodat het voldoende koolstof kon absorberen. Het was moeilijk dit proces goed te beheersen, zodat staal vele eeuwen lang een zeer kostbaar product bleef. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nieuwe_tijd">Nieuwe tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Nieuwe tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Nieuwe tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Brueghel_Holzkohle-Hochofen_Anfang_17._Jahrhundert.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Brueghel_Holzkohle-Hochofen_Anfang_17._Jahrhundert.jpg/260px-Brueghel_Holzkohle-Hochofen_Anfang_17._Jahrhundert.jpg" decoding="async" width="260" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Brueghel_Holzkohle-Hochofen_Anfang_17._Jahrhundert.jpg/390px-Brueghel_Holzkohle-Hochofen_Anfang_17._Jahrhundert.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e0/Brueghel_Holzkohle-Hochofen_Anfang_17._Jahrhundert.jpg 2x" data-file-width="490" data-file-height="372" /></a><figcaption>Hoogoven in de 17e eeuw</figcaption></figure> <p>Pas met de uitvinding van de <a href="/wiki/Hoogoven" title="Hoogoven">hoogoven</a> werd staal in grotere hoeveelheden geproduceerd. Dit proces werd al in de 8e eeuw v.Chr. in China toegepast,<sup id="cite_ref-qian_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-qian-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> in Europa werd dit pas in de 15e eeuw ontdekt. Dit was een metershoge oven, die in principe op ongeveer dezelfde manier functioneerde als de laagoven, maar waarin wel een hogere temperatuur kon worden bereikt. Het ijzer kwam hierin wel tot <a href="/wiki/Smelten_(metaal)" title="Smelten (metaal)">smelten</a>, zodat het gesmolten ijzer aan de voet van de oven kon worden afgetapt. Het ijzer was nu vrij van resten erts en slak, maar er was nu te veel koolstof in opgelost, nl. ongeveer 4%, terwijl goed staal 0,5 tot 2% koolstof bevat. Het aldus verkregen <a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">gietijzer</a> was wel zeer hard, maar ook <a href="/wiki/Brosheid" title="Brosheid">bros</a>. Dit was voor sommige toepassingen een geschikt materiaal, maar onbruikbaar voor bijvoorbeeld zwaarden en snel bewegende machineonderdelen. </p><p>Om hiervan goed staal te maken, moest het product lange tijd in hete toestand worden gehamerd, zodat het grootste deel van de koolstof aan de lucht kon verbranden. Dat was een zo omslachtig proces dat men vaak verkoos staal te bereiden uit smeedijzer dat in laagovens was geproduceerd. Kwalitatief hoogwaardig staal bleef dus een kostbaar product. Het ijzerverbruik steeg in de meeste landen daarom niet ver boven het traditionele pre-industriële niveau van ongeveer 1 à 2 kilo per hoofd per jaar. Als gevolg van verbeteringen in de winning van ijzer kwam er in Engeland in 1755 zo'n 10 kg ijzer per hoofd van de bevolking per jaar beschikbaar.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De oudste Europese boeken over metallurgie zijn de <em>(De la) pirotechnia</em> (1540) van <a href="/w/index.php?title=Vannoccio_Biringuccio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vannoccio Biringuccio (de pagina bestaat niet)">Vannoccio Biringuccio</a> en de <em><a href="/wiki/De_re_metallica" title="De re metallica">De re metallica</a></em> (1556) van <a href="/wiki/Georgius_Agricola" title="Georgius Agricola">Georgius Agricola</a>. Hoofdstuk 17 van boek 1 van de Pirotechnia beschrijft een productieproces van wat we tegenwoordig <a href="/wiki/Gietstaal" title="Gietstaal">gietstaal</a> noemen door blokken smeedijzer onder te dompelen in vloeibaar gietijzer en 6 uur lang te roeren.<sup id="cite_ref-fry_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-fry-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Vanaf de 18de eeuw werden nieuwe metalen ontdekt die in legeringen sommige eigenschappen van staal kunnen verbeteren: <a href="/wiki/Nikkel" title="Nikkel">nikkel</a> (1751), <a href="/wiki/Mangaan" title="Mangaan">mangaan</a> (1774), <a href="/wiki/Molybdeen" title="Molybdeen">molybdeen</a> (1778), <a href="/wiki/Wolfraam" title="Wolfraam">wolfraam</a> (1781), <a href="/wiki/Titanium" title="Titanium">titanium</a> (1790), <a href="/wiki/Chroom_(element)" title="Chroom (element)">chroom</a> (1797), <a href="/wiki/Niobium" title="Niobium">niobium</a> (1801), <a href="/wiki/Tantaal" title="Tantaal">tantaal</a> (1802) en <a href="/wiki/Vanadium" title="Vanadium">vanadium</a> (1803).<sup id="cite_ref-cobb_app_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-cobb_app-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een van de eerste wetenschappers die staallegeringen op hun eigenschappen onderzocht, was <a href="/wiki/Michael_Faraday" title="Michael Faraday">Michael Faraday</a>. Hij begon met een studie over de samenstelling van <a href="/wiki/Damaststaal" title="Damaststaal">woetsstaal</a> in 1819 en publiceerde daarna verslagen van experimenten met toevoeging van <a href="/wiki/Zilver" title="Zilver">zilver</a>, <a href="/wiki/Platina" title="Platina">platina</a>, <a href="/wiki/Rodium" title="Rodium">rodium</a>, nikkel en chroom.<sup id="cite_ref-fct_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-fct-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-cobb2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-cobb2-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Pierre_Berthier" title="Pierre Berthier">Pierre Berthier</a> ontdekte in 1821 de zuurbestendigheid van chroomstaal.<sup id="cite_ref-cobb2_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-cobb2-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Heden">Heden</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Heden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Heden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pas de laatste 200 jaar is men door verbetering van het productieproces (bijvoorbeeld het <a href="/wiki/Bessemerproced%C3%A9" title="Bessemerprocedé">Bessemer-</a> en het <a href="/wiki/Oxystaal" title="Oxystaal">oxystaalprocedé</a>) erin geslaagd het ijzer betrekkelijk gemakkelijk te zuiveren tot een zodanig laag koolstofgehalte (minder dan 2%) dat het <a href="/wiki/Ductiliteit" title="Ductiliteit">ductiel</a> genoeg was om bewerkt te kunnen worden (bijvoorbeeld: <a href="/wiki/Walsen" title="Walsen">walsen</a>). </p><p>Andere verbeteringen van de afgelopen twee eeuwen: </p> <ul><li>men ging <a href="/wiki/Cokes" title="Cokes">cokes</a> gebruiken in plaats van houtskool, zodat grootschalige ijzerproductie geen aanslag meer deed op de bossen, maar wel een eerste aanzet was tot het grootschalig gebruik van <a href="/wiki/Fossiele_brandstof" title="Fossiele brandstof">fossiele brandstof</a>.</li> <li>door toegenomen kennis van de chemie leerde men welke stoffen men aan het erts moest toevoegen om ongewenste bestanddelen (bijvoorbeeld te veel <a href="/wiki/Zwavel" title="Zwavel">zwavel</a> of te veel <a href="/wiki/Fosfor" title="Fosfor">fosfor</a>) om te zetten in stoffen die zich met de slak vermengen, zodat het veel gemakkelijker werd om een kwalitatief hoogwaardig staal te vervaardigen.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Processtappen">Processtappen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Processtappen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Processtappen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="/wiki/Ge%C3%AFntegreerd_staalbedrijf" class="mw-redirect" title="Geïntegreerd staalbedrijf">geïntegreerd staalbedrijf</a> voor meer details.</i></div> <p>Er zijn twee belangrijke productiemethoden van staal met verschillende processen. Staal kan worden gefabriceerd door nieuw <a href="/wiki/Ijzererts" class="mw-redirect" title="Ijzererts">ijzererts</a> dat is <a href="/wiki/Mijnbouw" title="Mijnbouw">gedolven</a> uit de grond te bewerken, maar ook de <a href="/wiki/Recycling" title="Recycling">recycling</a> van bestaand staal, <a href="/wiki/Schroot_(metaal)" title="Schroot (metaal)">schroot</a>, is zeer goed mogelijk. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Productie_uit_erts">Productie uit erts</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Productie uit erts" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Productie uit erts"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hoogovens">Hoogovens</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Hoogovens" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Hoogovens"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een <a href="/wiki/Hoogoven" title="Hoogoven">hoogoven</a> produceert ruwijzer door het <a href="/wiki/Smelten_(metaal)" title="Smelten (metaal)">smelten</a> van een mengsel van ijzererts, <a href="/wiki/Cokes" title="Cokes">cokes</a>, <a href="/wiki/Kalksteen" title="Kalksteen">kalksteen</a> en andere <a href="/wiki/Legering" title="Legering">legeringselementen</a>. Dit <a href="/wiki/Ruwijzer" title="Ruwijzer">ruwijzer</a> bevat ongeveer 4-5% <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">koolstof</a> en ook een aantal andere verontreinigingen (onder andere <a href="/wiki/Fosfor" title="Fosfor">fosfor</a> en <a href="/wiki/Zwavel" title="Zwavel">zwavel</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Converter">Converter</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Converter" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Converter"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Door de aanwezigheid van bovengenoemde verontreinigingen is het ruwijzer nog onbruikbaar. Daarom wordt het nog verder gereinigd in een <a href="/wiki/Staalconverter" title="Staalconverter">staalconverter</a>. Het ontwerp van de converter is in de loop van de tijd geëvolueerd, en hangt ook af van de hoeveelheid <a href="/wiki/Fosfor" title="Fosfor">fosfor</a> in het ruwijzer. Historische converters zijn de <a href="/wiki/Bessemerproced%C3%A9" title="Bessemerprocedé">Bessemerpeer</a> (voor het <a href="/wiki/Bessemerproced%C3%A9" title="Bessemerprocedé">Bessemerprocedé</a>), de <a href="/wiki/Gilchrist-Thomas-converter" title="Gilchrist-Thomas-converter">Gilchrist-Thomas-converter</a> en de converter van <a href="/wiki/Siemens-Martinoven" title="Siemens-Martinoven">Siemens-Martin</a>; deze zijn bijna allemaal vervangen door het <a href="/wiki/Oxystaal" title="Oxystaal">oxystaalprocedé</a>, waarin met hoge snelheid bijna 100% zuurstof door het vloeibare ruwijzer geblazen wordt. Doordat zuurstof en koolstof zich erg gemakkelijk met elkaar verbinden wordt er <a href="/wiki/Koolstofmonoxide" title="Koolstofmonoxide">koolstofmonoxide</a> (CO) en <a href="/wiki/Kooldioxide" class="mw-redirect" title="Kooldioxide">koolstofdioxide</a> (CO<sub>2</sub>) gevormd, die als gasvormige fase ontstaan en zich dus gemakkelijk laten verwijderen uit het vloeibare ruwijzer. Bij dit proces komen zeer hoge temperaturen voor, waarbij 1650 °C een gemiddelde waarde is van de lading. </p><p>Door deze behandeling komt er wel wat zuurstof in het staal te zitten. Dit kan later weer verwijderd worden door <a href="/wiki/Mangaan" title="Mangaan">mangaan</a>, <a href="/wiki/Aluminium" title="Aluminium">aluminium</a> of <a href="/wiki/Silicium" title="Silicium">silicium</a> toe te voegen. De zuurstof zal zich aan deze stoffen binden. De gevormde oxiden drijven op de stalen <a href="/wiki/Smelt_(materiaalkunde)" title="Smelt (materiaalkunde)">smelt</a>, omdat hun dichtheid lager is dan die van staal. Deze drijvende laag oxiden op het staal noemt men slak en moet gescheiden worden van het staal voor het staal verder bewerkt kan worden. Er zal altijd een kleine hoeveelheid verontreinigingen in het staal achterblijven. Deze hoeveelheid is door de ver ontwikkelde staalbereidingsprocessen zo klein geworden dat het niet hinderlijk is. </p><p>Uit de converter, waar het <a href="/wiki/Ruwijzer" title="Ruwijzer">ruwijzer</a> is omgezet in staal (boven 2% aan koolstofgehalte wordt <a href="/wiki/IJzer_(element)" title="IJzer (element)">ijzer</a> genoemd, onder de 2% aan koolstofgehalte heet staal), gaat het staal naar een panbehandelingsinstallatie waar het staal <a href="/wiki/Homogeniseren" title="Homogeniseren">gehomogeniseerd</a> wordt. Door toeslagstoffen (bijvoorbeeld <a href="/wiki/Niobium" title="Niobium">niobium</a>, <a href="/wiki/Mangaan" title="Mangaan">mangaan</a>, <a href="/wiki/Silicium" title="Silicium">silicium</a>, <a href="/wiki/Aluminium" title="Aluminium">aluminium</a> en <a href="/wiki/Schroot_(metaal)" title="Schroot (metaal)">schroot</a>) wordt het staal op 'smaak' gebracht voor verdere verwerking. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Discontinu_gietproces">Discontinu gietproces</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Discontinu gietproces" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Discontinu gietproces"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Blockguss_schema.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Blockguss_schema.svg/langnl-260px-Blockguss_schema.svg.png" decoding="async" width="260" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Blockguss_schema.svg/langnl-390px-Blockguss_schema.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Blockguss_schema.svg/langnl-520px-Blockguss_schema.svg.png 2x" data-file-width="628" data-file-height="511" /></a><figcaption>Het discontinue gietproces van de <a href="/wiki/Coquille_(staal)" title="Coquille (staal)">coquilles</a></figcaption></figure> <p>Als het staal zuiver genoeg is, moet het in een vaste vorm gegoten worden. Vroeger gebeurde dit tijdens een <a href="/wiki/Discontinu_gieten" class="mw-redirect" title="Discontinu gieten">discontinu gietproces</a> in zogenaamde <a href="/wiki/Coquille_(staal)" title="Coquille (staal)">coquilles</a> tot <a href="/wiki/Lingot" title="Lingot">ingots</a> of blokvormen, grote cilindrische gietvormen. Nadat het staal in de ingot geheel afgekoeld was, werd het verder bewerkt tot <a href="/wiki/Plaatmetaal" title="Plaatmetaal">plaatstaal</a> of <a href="/wiki/Profielstaal" title="Profielstaal">profielstaal</a>. Dit had echter een groot nadeel: de verontreinigingen die nog in het staal zaten concentreerden zich veelal in het midden van de ingot, waardoor er daar een hoge concentratie verontreinigingen ontstond, wat - indien onvoldoende beheerst - tot problemen kan leiden. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Continugietproces">Continugietproces</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Continugietproces" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Continugietproces"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij <a href="/wiki/Continugieten" title="Continugieten">continugieten</a> wordt het staal in een gekoelde gietvorm gegoten, waar het al gedeeltelijk afkoelt. Zodra er een huid om de stalen smelt is gevormd, wordt het door middel van startkettingen uit de gietvorm getrokken en door rollen ondersteund als een streng staal uit de machine geleid. Hierna worden er door zuurstofbranders plakken van ongeveer 225 mm dik van gesneden. </p><p>Een andere manier van <a href="/wiki/Continugieten" title="Continugieten">continugieten</a> is het gietwalsproces. De dikte van de plak is hier ongeveer 70 mm en na het gieten wordt de plak door een oven geleid en direct gewalst. Dit levert een besparing op ten opzichte van de dikkere plak: die moet eerst weer opgewarmd worden alvorens gewalst te kunnen worden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Recycling">Recycling</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Recycling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Recycling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ruim een kwart van de wereldstaalproductie is afkomstig van gerecycled <a href="/wiki/Schroot_(metaal)" title="Schroot (metaal)">schroot</a>. Schroot kan op verschillende manieren worden hersmolten naar staal. Dit kan gebeuren in de convertor, waar een hoeveelheid schroot wordt toegevoegd aan het geconverteerde ruwijzer om het te koelen. Verder is de aanwezigheid van <a href="/wiki/Roest_(metaal)" title="Roest (metaal)">roest</a> in het schroot een voordeel. De in het roest gebonden zuurstof helpt in de convertor bij het verwijderen van de overtollige koolstof in het ruwijzer. </p><p>Een andere mogelijkheid is gebruik van een <a href="/wiki/Vlamboogoven" title="Vlamboogoven">vlamboogoven</a>, die uitsluitend schroot als grondstof gebruikt. Deze vorm van productie is efficiënter, kost minder energie en de uitstoot van koolstofdioxide is minder. Ieder ton schroot dat tot staal wordt verwerkt vermijdt het gebruik van 1,4 ton ijzererts en 0,7 ton <a href="/wiki/Steenkool" title="Steenkool">steenkool</a> en zorgt voor 1,5 ton minder uitstoot van <a href="/wiki/Koolstofdioxide" title="Koolstofdioxide">CO<sub>2</sub></a>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Verder vereist het minder grote installaties, een hoogoven is niet nodig, en investeringen in vergelijking tot de productie uit erts. Is het staal gesmolten en voldoet het aan de gestelde eisen dan wordt het gegoten op dezelfde manier als hierboven omschreven. </p><p>De kwaliteit van het schroot speelt een belangrijke rol. Sterk verontreinigd schroot geeft problemen bij het hersmelten. Vooral sporen van <a href="/wiki/Koper_(element)" title="Koper (element)">koper</a> vormen een probleem, omdat koper niet uit ijzer kan worden geoxideerd. Daarom is het zorgvuldig selecteren van schroot in verschillende categorieën belangrijk. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Koolstofdioxide_uitstoot">Koolstofdioxide uitstoot</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Koolstofdioxide uitstoot" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Koolstofdioxide uitstoot"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor een geïntegreerd staalbedrijf ligt de emissie tussen de 1,6 en 2,2 ton CO<sub>2</sub> per ton staal.<sup id="cite_ref-GHG_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-GHG-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hiervan is zo’n 70% afkomstig van de omzetting van erts in ruwijzer in de hoogoven, 12% komt vrij bij de voorbereiding van het erts, 12% voor de afwerking van het staal en 7% bij het maken van het zuurstof en voor de opwekking van elektriciteit.<sup id="cite_ref-GHG_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-GHG-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hierbij is uitgegaan van het <a href="/wiki/Oxystaal" title="Oxystaal">oxystaalprocedé</a>, bij de toepassing van het verouderde <a href="/wiki/Siemens-Martinoven" title="Siemens-Martinoven">Siemens-Martinprocedé</a> ligt de CO<sub>2</sub> emissie ongeveer 1 ton hoger. Voor een mini-mill, die uitsluitend schroot verwerkt, ligt de totale uitstoot op zo’n 0,6-0,9 ton CO<sub>2</sub>.<sup id="cite_ref-GHG_9-2" class="reference"><a href="#cite_note-GHG-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hierbij is 45% afkomstig van de schrootverwerking, 35% van de afwerking van het staal en 16% van de productie van zuurstof en elektriciteit. </p><p>Door het gebruik van kolen in het belangrijkste productieproces van staal is er bijhorend een grote uitstoot van koolstofdioxide. In 2019 was de productie van staal verantwoordelijk voor 7 tot 9% van de mondiale koolstofdioxide uitstoot.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Naast de nood aan kool als reducerend reagent in de hoogoven is er ook de grote hoeveelheid warmte die nodig is om het ijzer in te smelten en het staal warm te houden om het af te leveren met de gewenste kwaliteiten. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eigenschappen">Eigenschappen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Eigenschappen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Eigenschappen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Steel_with_fireproof_coating.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Steel_with_fireproof_coating.jpg/260px-Steel_with_fireproof_coating.jpg" decoding="async" width="260" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Steel_with_fireproof_coating.jpg/390px-Steel_with_fireproof_coating.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Steel_with_fireproof_coating.jpg/520px-Steel_with_fireproof_coating.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="584" /></a><figcaption>Bij verhitting verliest staal zijn sterkte op relatief lage temperatuur. Om staal tegen vuur te beschermen wordt het in gebouwen beschermd, bijvoorbeeld door een keramische laag.</figcaption></figure><p>De <a href="/wiki/Materiaaleigenschappen" class="mw-redirect" title="Materiaaleigenschappen">materiaaleigenschappen</a> van staal zijn in vergelijking met andere metalen erg aantrekkelijk voor gebruik in verschillende doeleinden. </p><ul><li>De lineaire <a href="/wiki/Uitzettingsco%C3%ABffici%C3%ABnt" title="Uitzettingscoëfficiënt">uitzettingscoëfficiënt</a> bij kamertemperatuur bedraagt <span class="nowrap">12 × 10<sup>−6</sup> K<sup>−1</sup></span>, oplopend naar <span class="nowrap">16 × 10<sup>−6</sup> K<sup>−1</sup></span> bij 600 °C en daarboven weer afnemend.</li> <li>Het <a href="/wiki/Soortelijk_gewicht" class="mw-redirect" title="Soortelijk gewicht">soortelijk gewicht</a> van staal bedraagt 7850 kg/m<sup>3</sup>. In de handel wordt vaak gerekend met een handelsgewicht van 8000 kg/m<sup>3</sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sterkte">Sterkte</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Sterkte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Sterkte"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voorheen werd de <a href="/wiki/Treksterkte_(materiaal)" title="Treksterkte (materiaal)">treksterkte</a> van de legering gebruikt als aanduiding van de soort legering. "Staal 52" betekende dat de treksterkte 52 kg/mm² was. Later werd de benaming van "Staal 52" veranderd in "Fe 510" omdat de treksterkte in de <a href="/wiki/SI-stelsel" title="SI-stelsel">SI-eenheid</a> voor deze eigenschap 510 N/mm² is. Later ging men over tot het onderscheiden met toevoeging van de <a href="/wiki/Rekgrens" class="mw-redirect" title="Rekgrens">rekgrens</a> (bv. S355). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Koolstofstaal">Koolstofstaal</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Koolstofstaal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Koolstofstaal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="width:330px;"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:lightsteelblue; color:inherit;" colspan="3">Het <a href="/wiki/Ijzer-koolstofdiagram" class="mw-redirect" title="Ijzer-koolstofdiagram">ijzer-koolstofdiagram</a> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Brosen_ironcarbon-NL.svg" class="mw-file-description" title="Brosen_ironcarbon-NL.svg"><img alt="Brosen_ironcarbon-NL.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Brosen_ironcarbon-NL.svg/324px-Brosen_ironcarbon-NL.svg.png" decoding="async" width="324" height="376" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Brosen_ironcarbon-NL.svg/486px-Brosen_ironcarbon-NL.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Brosen_ironcarbon-NL.svg/648px-Brosen_ironcarbon-NL.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="594" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="3"> <div class="uitklappen mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="Uitklappen" data-collapsetext="Inklappen" style="background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa); color:var(--color-base,#202122); border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1); padding:2px; margin:0.3em 0; font-size:95%; clear:both;"> <div style="text-align:center; padding:1px 5.5em; font-weight:bold; background-color:lightsteelblue; color:var(--color-base,#202122);"> Legenda diagram </div> <div class="mw-collapsible-content" style="padding:2px; color:var(--color-base,#202122); text-align:left; font-size:110%;"> <div><ol style="list-style-type:lower-alpha;margin-left:2em;"><li><a href="/wiki/Eutecticum" title="Eutecticum">Eutecticum</a>: <a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">Ledeburiet</a></li><li><a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">Cementietlijn</a></li><li><a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">Cementiet</a> (Fe<sub>3</sub>C) + <a href="/wiki/Grafiet" title="Grafiet">grafiet</a> (C)</li><li><a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">α-Ferriet</a> (α-Fe)</li><li><a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">α-Ferriet</a> + <a href="/wiki/Perliet_(staal)" title="Perliet (staal)">perliet</a></li><li><a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">Cementiet</a> + <a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">ledeburiet</a> + <a href="/wiki/Perliet_(staal)" title="Perliet (staal)">perliet</a></li><li><a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">Cementiet</a> + <a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">ledeburiet</a></li><li><a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">α-Ferriet</a> + <a href="/wiki/Austeniet" title="Austeniet">austeniet</a></li><li><a href="/wiki/Austeniet" title="Austeniet">Austeniet</a> (γ-Fe)</li><li><a href="/wiki/Austeniet" title="Austeniet">Austeniet</a> + <a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">cementiet</a> + <a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">ledeburiet</a></li><li><a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">Cementiet</a> + <a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">ledeburiet</a></li><li><a href="/wiki/Austeniet" title="Austeniet">Austeniet</a> + <a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">δ-ferriet</a></li><li><a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">δ-Ferriet</a> (δ-Fe)</li><li><a href="/wiki/Smelt_(metaalkunde)" class="mw-redirect" title="Smelt (metaalkunde)">Smelt</a> + <a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">δ-ferriet</a></li><li><a href="/wiki/Smelt_(metaalkunde)" class="mw-redirect" title="Smelt (metaalkunde)">Smelt</a> + <a href="/wiki/Austeniet" title="Austeniet">austeniet</a></li><li><a href="/wiki/Smelt_(metaalkunde)" class="mw-redirect" title="Smelt (metaalkunde)">Smelt</a> (L, vloeistof)</li><li><a href="/wiki/Smelt_(metaalkunde)" class="mw-redirect" title="Smelt (metaalkunde)">Smelt</a> + <a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">cementiet</a></li></ol></div></div> </div> </td></tr> </tbody></table> <p>Als koolstofstaal worden alle staal-legeringen beschouwd waarin tot 1,8 <a href="/wiki/Massafractie" title="Massafractie">wt%</a> <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">koolstof</a> (C) zit.<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Soorten_koolstofstaal">Soorten koolstofstaal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Soorten koolstofstaal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Soorten koolstofstaal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Koolstof is bij staal geen legeringselement. Als er meer dan 2 wt% <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">C</a> in ijzer zit spreekt men van <a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">gietijzer</a>. In het koolstof-gehalte kan onderscheid worden gemaakt tussen: </p> <dl><dd><table class="wikitable"> <tbody><tr> <th bgcolor="#dddddd">Staalsoort<sup id="cite_ref-:1_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <th bgcolor="#dddddd">koolstofgehalte<sup id="cite_ref-:0_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th></tr> <tr> <td>Laag-koolstofstaal </td> <td><span style="visibility:hidden;color:transparent;" aria-hidden="true">0,</span>0 – 0,3 wt% C </td></tr> <tr> <td>Medium-koolstofstaal </td> <td>0,3 – 0,7 wt% C </td></tr> <tr> <td>Hoog-koolstofstaal </td> <td>0,7 – 1,8 wt% C </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">Gietijzer</a> </td> <td>1,8 – 4,3 wt% C </td></tr></tbody></table></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fasen">Fasen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Fasen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Fasen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Koolstofstaal bestaat in meerdere fasen en mengfasen, sommige stabiel en anderen <a href="/wiki/Metastabiliteit" title="Metastabiliteit">metastabiel</a>:<sup id="cite_ref-:0_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:1_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68175564">.mw-parser-output .kolommen-lijst{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .kolommen-lijst ul,.mw-parser-output .kolommen-lijst ol{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst li,.mw-parser-output .kolommen-lijst dd{margin-bottom:0;padding-bottom:0.1em;page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5714285em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.6em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5em}.mw-parser-output .infobox .kolommen-lijst{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst figure{break-inside:avoid-column}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen-lijst{clear:both}}</style><div class="kolommen-lijst" style="column-width:30em; column-count:2; max-width:61em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bainiet" title="Bainiet">Bainiet</a></li> <li><a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">Cementiet</a></li> <li><a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">Ferriet</a></li> <li><a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">Ledeburiet</a></li> <li><a href="/wiki/Martensiet" title="Martensiet">Martensiet</a></li> <li><a href="/wiki/Perliet_(staal)" title="Perliet (staal)">Perliet</a></li> <li><a href="/wiki/Smelt_(materiaalkunde)" title="Smelt (materiaalkunde)">Smelt</a></li> <li><a href="/wiki/Steadiet" title="Steadiet">Steadiet</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Legering">Legering</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Legering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Legering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Staal valt in drie groepen in te delen aan de hand van de hoeveelheid toegevoegde elementen (<a href="/wiki/Legering" title="Legering">legeringselementen</a>): </p> <ul><li>ongelegeerd staal (maximaal 1,5% aan legeringselementen)</li> <li>laaggelegeerd staal (van 1,5% tot 5% aan legeringselementen)</li> <li>hooggelegeerd staal (meer dan 5% aan legeringselementen)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ongelegeerd_staal">Ongelegeerd staal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Ongelegeerd staal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Ongelegeerd staal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ongelegeerd staal bevat maximaal 1,5% aan legeringselementen (exclusief <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">koolstof</a> (C)). Ongelegeerd staal heeft een koolstofpercentage van 0,5% tot 2%. Veel gebruikte legeringselementen zijn onder andere <a href="/wiki/Mangaan" title="Mangaan">mangaan</a> (Mn) en <a href="/wiki/Silicium" title="Silicium">silicium</a> (Si). Net als koolstof worden mangaan en silicium gebruikt om de sterkte en hardheid te verhogen. Silicium is tevens een bijproduct van het staalbereidingsproces, het wordt gebruikt om <a href="/wiki/Zuurstof_(element)" title="Zuurstof (element)">zuurstof</a> aan het staal te onttrekken. </p><p>Ongelegeerd staal is het meest gebruikte staal. Dit komt doordat het relatief goedkoop is en erg goed bewerkbaar. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Laaggelegeerd_staal">Laaggelegeerd staal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Laaggelegeerd staal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Laaggelegeerd staal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Laaggelegeerd staal (LGS) is een groep staallegeringen met in totaal minder dan 5% aan legeringselementen. Het bevat tussen de 1,5 en 5% legeringselementen (exclusief <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">koolstof</a>, C). Net als bij ongelegeerd staal zijn mangaan en silicium veel voorkomende legeringselementen (0,7% Si en 1,6% Mn). Maar ook <a href="/wiki/Chroom_(element)" title="Chroom (element)">chroom</a> (Cr), <a href="/wiki/Vanadium" title="Vanadium">vanadium</a> (V), <a href="/wiki/Nikkel" title="Nikkel">nikkel</a> (Ni) en <a href="/wiki/Molybdeen" title="Molybdeen">molybdeen</a> (Mo) zijn in deze groep veel voorkomende legeringselementen. De invloeden van deze elementen zijn bij gebruik van verschillende elementen in één soort staal niet zo makkelijk te bepalen, daar sommige van deze elementen elkaar tegenwerken en andere elkaar juist weer versterken. </p><p>Chroom wordt vaak gebruikt om staal oxidatie- en <a href="/wiki/Corrosie" title="Corrosie">corrosie</a>bestendig te maken. Ook van de harde en slijtvaste eigenschappen van chroom wordt veel gebruikgemaakt in de staalindustrie. Chroom wordt veel gebruikt in combinatie met nikkel of molybdeen. Chroom in combinatie met <a href="/wiki/Molybdeen" title="Molybdeen">molybdeen</a> (het zogenaamde <a href="/w/index.php?title=Chroom-molybdeenstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chroom-molybdeenstaal (de pagina bestaat niet)">Chroom-molybdeenstaal</a>) maakt het staal uitstekend bestand tegen hoge temperaturen en ook erg sterk. <a href="/wiki/Vanadium" title="Vanadium">Vanadium</a> wordt ook veel gebruikt in combinatie met chroom en molybdeen daar het ongeveer dezelfde eigenschappen geeft aan staal. Een voorbeeld hiervan is <a href="/wiki/Chroom-vanadiumstaal" title="Chroom-vanadiumstaal">chroom-vanadiumstaal</a>. Ook in <a href="/w/index.php?title=Gereedschapsstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gereedschapsstaal (de pagina bestaat niet)">gereedschapsstaal</a> wordt veel vanadium gebruikt, het maakt het staal ook een stuk taaier, wat erg gunstig is voor gereedschap. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Stalen_product.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Stalen_product.JPG/260px-Stalen_product.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Stalen_product.JPG/390px-Stalen_product.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Stalen_product.JPG/520px-Stalen_product.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Een gelegeerd stalen product: een krukas in bewerking op een <a href="/wiki/Gereedschapswerktuig" title="Gereedschapswerktuig">gereedschapswerktuig</a></figcaption></figure> <p>Nikkel heeft gunstige invloed op staal bij heel hoge en heel lage temperaturen. Het wordt ook veel gebruikt om een aantal ongunstige eigenschappen van chroom tegen te gaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hooggelegeerd_staal">Hooggelegeerd staal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Hooggelegeerd staal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Hooggelegeerd staal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hooggelegeerd staal (HGS) bevat meer dan 5% aan legeringselementen. De bekendste vorm is <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">roestvast staal</a> (rvs). Een ander hooggelegeerd staal is <a href="/w/index.php?title=Gereedschapsstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gereedschapsstaal (de pagina bestaat niet)">gereedschapsstaal</a>. </p><p>Hoofdlegeringselementen in <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">rvs</a> zijn <a href="/wiki/Chroom_(element)" title="Chroom (element)">chroom</a> (Cr) en <a href="/wiki/Nikkel" title="Nikkel">nikkel</a> (Ni). Alleen chroom kan gebruikt worden om staal roestvast te maken, maar meestal wordt er een combinatie van chroom en nikkel gebruikt, omdat nikkel een aantal ongewenste effecten van chroom tegenwerkt (bijvoorbeeld 18% <a href="/wiki/Chroom_(element)" title="Chroom (element)">Cr</a> en 8% <a href="/wiki/Nikkel" title="Nikkel">Ni</a>). </p><p>Zoals de naam al doet vermoeden is <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">rvs</a> bestand tegen <a href="/wiki/Oxidatie" title="Oxidatie">oxidatie</a> en <a href="/wiki/Corrosie" title="Corrosie">corrosie</a>. Deze eigenschap is te danken aan de chemische verbinding die chroom aangaat met <a href="/wiki/Zuurstof_(element)" title="Zuurstof (element)">zuurstof</a>. Door die chemische verbinding vormt er zich een <a href="/wiki/Oxidehuid" title="Oxidehuid">oxidehuid</a> op het staal. De oxidehuid is heel dun en daardoor doorzichtig. Ze bestaat uit een netwerk van chroom(III)oxide, dat wel elektronen kan geleiden maar geen ionen. Daardoor is het metaal tegen corrosie bestand, mits de oxidehuid intact blijft. Dat is niet het geval in een chloride-oplossing, zoals zeewater of in gechloreerd zwemwater. Het resultaat is dan gelokaliseerde <a href="/wiki/Corrosie" title="Corrosie">putcorrosie</a>, die heel moeilijk te stoppen is omdat het chloride-ion zich vooral in de corrosieputten verzamelt. Een toeslag van molybdeen kan wel bestendigheid tegen chloor opleveren, bijvoorbeeld voor gebruik in zwembaden. Om de eigenschappen te verbeteren is dan ofwel een laag koolstofgehalte wenselijk, maar dan is de verspaanbaarheid slechter, ofwel een toeslag van <a href="/wiki/Titanium" title="Titanium">titanium</a>, maar dan is de lasbaarheid slechter. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Staalsoorten">Staalsoorten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Staalsoorten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Staalsoorten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Koolstofstaal en staal komen voor in vele toepassingen, die de veelzijdigheid van dit materiaal demonstreren. Koolstofstaal kan de gebruikseisen van het merendeel van de toepassingen tegemoet komen. Daarom kan men er vanuit gaan dat de toepassing van duurdere legeringen begint met de vraag naar combinaties van eigenschappen die niet kunnen worden beantwoord door koolstofstaal.<sup id="cite_ref-:1_11-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Populaire_staalsoorten">Populaire staalsoorten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Populaire staalsoorten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Populaire staalsoorten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Naast <a href="/w/index.php?title=Koolstofstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koolstofstaal (de pagina bestaat niet)">koolstofstaal</a> zijn de veel voorkomende, populaire staalsoorten:<sup id="cite_ref-:1_11-3" class="reference"><a href="#cite_note-:1-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Automatenstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Automatenstaal (de pagina bestaat niet)">Automatenstaal</a>, ontwikkeld voor goede <a href="/wiki/Verspanen" title="Verspanen">verspaan</a>baarheid en voor fabricage van moeren en schroeven (max. 0,35% <a href="/wiki/Zwavel" title="Zwavel">zwavel</a> en 0,35% <a href="/wiki/Lood_(element)" title="Lood (element)">lood</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Austenitisch-mangaanstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Austenitisch-mangaanstaal (de pagina bestaat niet)">Austenitisch-mangaanstaal</a> (Hadfield staal), <a href="/wiki/Slijtvast" class="mw-redirect" title="Slijtvast">slijtvast</a> staal (± 1,2% C en ± 12% Mn)</li> <li><a href="/wiki/Damaststaal" title="Damaststaal">Damaststaal</a> of woets, klassiek soort <a href="/wiki/Gietstaal" title="Gietstaal">gietstaal</a> uit <a href="/wiki/India" title="India">India</a></li> <li><a href="/wiki/DARVA-glas" title="DARVA-glas">DARVA-glas</a>, <a href="/wiki/Amorf_(materie)" title="Amorf (materie)">amorfe</a> staallegering</li> <li><a href="/w/index.php?title=Dead_mild_staal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dead mild staal (de pagina bestaat niet)">Dead mild staal</a>, gevormd tot dunne platen of banden voor perswerk (± 0,05% C)</li> <li><a href="/wiki/Edelstaal" title="Edelstaal">Edelstaal</a>, hoogwaardig <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">roestvast staal</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fijnkorrelig_staal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fijnkorrelig staal (de pagina bestaat niet)">Fijnkorrelig staal</a>, staalsoorten die zijn gedesoxideerd met aluminium</li> <li><a href="/w/index.php?title=Gereedschapstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gereedschapstaal (de pagina bestaat niet)">Gereedschapstaal</a>, dure legeringen die over het algemeen zeer hard, slijtvast, sterk en ongevoelig voor plaatselijke oververhitting zijn</li> <li><a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">Gietijzer</a>, ijzer-koolstoflegering met minimaal 2,06 wt% <a href="/wiki/Koolstof" title="Koolstof">koolstof</a> (C) en daarmee in essentie geen (koolstof)staal</li> <li><a href="/wiki/Gietstaal" title="Gietstaal">Gietstaal</a> of kroezenstaal, staal van hoge kwaliteit</li> <li><a href="/w/index.php?title=Hergesmolten_staal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hergesmolten staal (de pagina bestaat niet)">Hergesmolten staal</a>, staal met een extreem hoog zuiverheidsniveau</li> <li><a href="/wiki/IF-staal" title="IF-staal">IF-staal</a>, staalsoort zonder <a href="/wiki/Interstitieel-defect" class="mw-redirect" title="Interstitieel-defect">interstitiele</a> legeringselementen</li> <li><a href="/wiki/Laaggelegeerd_staal_met_hoge_sterkte" title="Laaggelegeerd staal met hoge sterkte">Laaggelegeerd staal met hoge sterkte</a> (HSLA-staal, Engels: <i>High Strength Low Alloy Steel</i>), laag-gelegeerd staal met een zeer fijne <a href="/wiki/Korrel_(kristal)" class="mw-redirect" title="Korrel (kristal)">korrels</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lagerstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lagerstaal (de pagina bestaat niet)">Lagerstaal</a>, hard staalsoort dat wordt gebruikt voor <a href="/wiki/Lager_(mechanica)" title="Lager (mechanica)">lagers</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Matrijsstaal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matrijsstaal (de pagina bestaat niet)">Matrijsstaal</a>, staaltype dat wordt gebruikt voor de fabricage van matrijzen</li> <li><a href="/w/index.php?title=Nitralloy_staal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitralloy staal (de pagina bestaat niet)">Nitralloy staal</a>, staal voor nitreer-doeleinden (± 1 % aluminium)</li> <li><a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">Roestvast staal</a> (RVS), staal dat weerstand geeft tegen corrosie</li> <li><a href="/wiki/Snelstaal" title="Snelstaal">Snelstaal</a> (HSS, Engels: <i>High Speed Steel</i>) is staal dat bij hogere temperaturen zijn <a href="/wiki/Hardheid_(materiaalkunde)" title="Hardheid (materiaalkunde)">hardheid</a> behoudt. Daardoor is het zeer geschikt voor <a href="/wiki/Gereedschap" title="Gereedschap">gereedschap</a> dat heet kan worden, zoals metaal- en betonboren. De sterkte of hardheid van het staal wordt bepaald door de hoeveelheid koolstof.</li> <li><a href="/wiki/Stralingsvrij_staal" title="Stralingsvrij staal">Stralingsvrij staal</a>, staal dat niet vervuild is met zogenaamde <a href="/wiki/Radionuclide" title="Radionuclide">radionuclides</a>; geproduceerd voor <a href="/wiki/Kernwapen" title="Kernwapen">kernwapens</a></li> <li><a href="/wiki/Transformatorblik" title="Transformatorblik">Transformatorblik</a>, staal met hoog siliciumgehalte</li> <li><a href="/wiki/Weervast_staal" title="Weervast staal">Weervast staal</a>, verzamelnaam voor staalsoorten die een beschermlaag van roest vormen in de buitenlucht <ul><li><a href="/wiki/Cortenstaal" title="Cortenstaal">Cortenstaal</a>, type weerbestendig staal</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Overige_vormen_van_staal">Overige vormen van staal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Overige vormen van staal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Overige vormen van staal"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Hamerslag" title="Hamerslag">Hamerslag</a>, laagje op het staaloppervlak dat is ontstaan door <a href="/wiki/Walsen" title="Walsen">walsen</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Productie">Productie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Productie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Productie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 2017 werd in totaal 1.690 miljoen ton staal geproduceerd. De <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">Volksrepubliek China</a> is veruit de grootste producent met een wereldmarktaandeel van 50%. Japan staat op de tweede plaats met een productie van 105 miljoen ton en wordt op korte afstand gevolgd door <a href="/wiki/India" title="India">India</a>. In de <a href="/wiki/Europese_Unie" title="Europese Unie">Europese Unie</a> van 28 landen, wordt zo'n 168 miljoen ton geproduceerd. Duitsland is binnen de EU het grootste met 43 miljoen ton, gevolgd door Italië (24) en Frankrijk (16). België en Nederland ontwijken elkaar maar weinig, Nederland produceert redelijk consistent zo'n 7 miljoen ton staal op jaarbasis en België zo'n 1 miljoen ton meer. </p><p>In 2017 was 70% van al het staal afkomstig uit hoogovens. De resterende 30% kwam uit zogenaamde <i>mini-mills</i>, dit zijn staalbedrijven die schroot recycleren met vlamboogovens. In de Verenigde Staten produceren de mini-mills meer staal dan de hoogovenbedrijven, in Europa hebben ze een aandeel van 40% in de totale staalproductie en in China is het aandeel iets minder dan 10%. </p><p>In de periode van 2000 tot en met 2020 is de globale staalproductie ruimschoots verdubbeld. Bijna de hele stijging is veroorzaakt door één land, China. Na de economische ommekeer eind jaren zeventig heeft China veel geïnvesteerd in een eigen staalindustrie wat heeft geresulteerd in een dominante positie. </p> <table class="wikitable" style="text-align: center"> <caption>in miljoenen ton </caption> <tbody><tr> <th width="50pt">Jaar<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <th width="80pt">Wereld<br />(A) </th> <th width="80pt">Europa<br />(B) </th> <th width="80pt">Volksrepubliek China (C) </th> <th width="80pt">(B) / (A) </th> <th width="80pt">(C) / (A) </th></tr> <tr> <td>1880<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>12</td> <td></td> <td></td> <td>~70%</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1900</td> <td>45</td> <td></td> <td></td> <td>~50%</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1920</td> <td>91</td> <td></td> <td></td> <td>~35%</td> <td> </td></tr> <tr> <td>1950</td> <td>189</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1960</td> <td>347</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1970</td> <td>595</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td> </td></tr> <tr> <td>1980</td> <td>716,6</td> <td>161,3</td> <td>37,1</td> <td>23%</td> <td>5% </td></tr> <tr> <td>1990</td> <td>546,4</td> <td>136,5</td> <td>62,4</td> <td>25%</td> <td>11% </td></tr> <tr> <td>2000</td> <td>848,9</td> <td>210,4</td> <td>128,5</td> <td>25%</td> <td>15% </td></tr> <tr> <td>2005</td> <td>1147,8</td> <td>220,6</td> <td>355,8</td> <td>19%</td> <td>31% </td></tr> <tr> <td>2010</td> <td>1433,4</td> <td>206,6</td> <td>702,0</td> <td>14%</td> <td>49% </td></tr> <tr> <td>2015</td> <td>1620,0</td> <td>201,9</td> <td>803,8</td> <td>12%</td> <td>50% </td></tr> <tr> <td>2020<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>1864,0</td> <td>138,8<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>1053,0</td> <td>7%</td> <td>56% </td></tr></tbody></table> <p>In de staalsector zijn relatief veel spelers actief, er zijn maar drie grote mijnbouwbedrijven die de levering van <a href="/wiki/Ijzererts" class="mw-redirect" title="Ijzererts">ijzererts</a> grotendeels verzorgen. Dit zijn <a href="/wiki/Rio_Tinto_Group" title="Rio Tinto Group">Rio Tinto</a>, <a href="/wiki/BHP" title="BHP">BHP</a> en <a href="/wiki/Vale_(bedrijf)" title="Vale (bedrijf)">Vale</a>. In 2017 was <a href="/wiki/ArcelorMittal" title="ArcelorMittal">ArcelorMittal</a> de grootste producent met 97 miljoen ton of 6% van het wereldwijde totaal. Het werd gevolgd door <a href="/wiki/Baowu" title="Baowu">China Baowu Group</a> met 65 miljoen ton en <a href="/wiki/Nippon_Steel" title="Nippon Steel">Nippon Steel and Sumitomo Metal Corporation</a> met 47 miljoen ton. Het Amerikaanse <a href="/wiki/Nucor" title="Nucor">Nucor</a> is de grootste mini-mill en stond met 25 miljoen ton staal op de 11<sup>e</sup> plaats. </p><p>Per hoofd van de wereldbevolking wordt ruim 200 <a href="/wiki/Kilogram" title="Kilogram">kg</a> staal per jaar gebruikt. In Zuid-Korea ligt dit ruim boven de 1000 kg mede door de grote scheepsbouw- en automobielindustrie. In China ligt het rond de 500 kg en hier zijn vooral de bouw en de aanleg van infrastructuur belangrijke redenen voor het bovengemiddeld verbruik. In Afrika wordt per hoofd minder dan 30 kg per jaar gebruikt. </p> <table class="wikitable" align="center"> <tbody><tr> <th colspan="3">Topproducenten van staal 2019<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th></tr> <tr> <th>Positie </th> <th>Land </th> <th>Productie (<a href="/wiki/Ton_(massa)" title="Ton (massa)">miljoenen ton</a>) </th></tr> <tr> <td>1</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van China"><img alt="Vlag van China" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">China</a></td> <td align="right">996,3 </td></tr> <tr> <td>2</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_India.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van India"><img alt="Vlag van India" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/20px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/30px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/40px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td align="right">111,2 </td></tr> <tr> <td>3</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Japan"><img alt="Vlag van Japan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/30px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/40px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Japan" title="Japan">Japan</a></td> <td align="right">99,3 </td></tr> <tr> <td>4</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de Verenigde Staten"><img alt="Vlag van Verenigde Staten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span> <a href="/wiki/Verenigde_Staten_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verenigde Staten (hoofdbetekenis)">Verenigde Staten</a></td> <td align="right">87,9 </td></tr> <tr> <td>5</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Rusland"><img alt="Vlag van Rusland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/20px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/40px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Rusland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Rusland (hoofdbetekenis)">Rusland</a></td> <td align="right">71,6 </td></tr> <tr> <td>6</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_South_Korea.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Zuid-Korea"><img alt="Vlag van Zuid-Korea" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/20px-Flag_of_South_Korea.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/30px-Flag_of_South_Korea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/40px-Flag_of_South_Korea.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Zuid-Korea" title="Zuid-Korea">Zuid-Korea</a></td> <td align="right">71,4 </td></tr> <tr> <td>7</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a></td> <td align="right">39,7 </td></tr> <tr> <td>8</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Turkije"><img alt="Vlag van Turkije" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/20px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/30px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/40px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Turkije" title="Turkije">Turkije</a></td> <td align="right">33,7 </td></tr> <tr> <td>9</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Brazil.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Brazilië"><img alt="Vlag van Brazilië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/20px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/30px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/40px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a></span> <a href="/wiki/Brazili%C3%AB" title="Brazilië">Brazilië</a></td> <td align="right">32,2 </td></tr> <tr> <td>10</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Iran.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Iran"><img alt="Vlag van Iran" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/20px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/30px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/40px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a></span> <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a></td> <td align="right">31,9 </td></tr> <tr> <td>11</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Italië"><img alt="Vlag van Italië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Itali%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Italië (hoofdbetekenis)">Italië</a></td> <td align="right">23,2 </td></tr> <tr> <td>12</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Taiwan"><img alt="Vlag van Taiwan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Flag_of_the_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Taiwan" title="Taiwan">Taiwan</a></td> <td align="right">22,1 </td></tr> <tr> <td>13</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Oekraïne"><img alt="Vlag van Oekraïne" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/20px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/30px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/40px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne">Oekraïne</a></td> <td align="right">20,8 </td></tr> <tr> <td>14</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Vietnam.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Vietnam"><img alt="Vlag van Vietnam" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/20px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/30px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/40px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Vietnam_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Vietnam (hoofdbetekenis)">Vietnam</a></td> <td align="right">20,1 </td></tr> <tr> <td>15</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Mexico.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Mexico"><img alt="Vlag van Mexico" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/20px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/30px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/40px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></a></span> <a href="/wiki/Mexico_(land)" title="Mexico (land)">Mexico</a></td> <td align="right">18,6 </td></tr> <tr> <td>16</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Frankrijk"><img alt="Vlag van Frankrijk" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/30px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a></td> <td align="right">14,5 </td></tr> <tr> <td>17</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Spanje"><img alt="Vlag van Spanje" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a></td> <td align="right">13,6 </td></tr> <tr> <td>18</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Canada_(Pantone).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Canada"><img alt="Vlag van Canada" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/20px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/30px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/40px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Canada" title="Canada">Canada</a></td> <td align="right">12,8 </td></tr> <tr> <td>19</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Poland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Polen"><img alt="Vlag van Polen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/20px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/30px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/40px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Polen_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Polen (hoofdbetekenis)">Polen</a></td> <td align="right">9,1 </td></tr> <tr> <td>20</td> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Bangladesh.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Bangladesh"><img alt="Vlag van Bangladesh" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flag_of_Bangladesh.svg/20px-Flag_of_Bangladesh.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flag_of_Bangladesh.svg/30px-Flag_of_Bangladesh.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flag_of_Bangladesh.svg/40px-Flag_of_Bangladesh.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Bangladesh" title="Bangladesh">Bangladesh</a></td> <td align="right">9,0 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trivia">Trivia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Trivia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Trivia"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Een bekende <a href="/wiki/Staalproducent" class="mw-redirect" title="Staalproducent">staalproducent</a> in Nederland is <a href="/wiki/Tata_Steel_IJmuiden" title="Tata Steel IJmuiden">Tata Steel IJmuiden</a>, voorheen de <a href="/wiki/Koninklijke_Hoogovens" title="Koninklijke Hoogovens">Koninklijke Hoogovens</a>, dat jaarlijks bijna 7 miljoen ton staal produceert.</li> <li><a href="/wiki/ArcelorMittal" title="ArcelorMittal">ArcelorMittal</a> is de grootste producent van staal ter wereld, met een productie van 109,7 miljoen ton staal per jaar. De onderneming beschikt over minstens 61 vestigingen in 27 landen en heeft wereldwijd zo'n 320.000 werknemers in dienst. De omzet in 2009 bedroeg $65 miljard.</li> <li>De term "pisbakkenstaal" wordt soms gebruikt om een staalsoort van slechte kwaliteit aan te duiden (net als <a href="/wiki/Waaibomenhout" title="Waaibomenhout">waaibomenhout</a> gebruikt wordt om slecht hout aan te duiden). Soms wordt pisbakkenstaal afgekort tot PBS, vergelijkbaar met de afkorting RVS voor <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">roestvast staal</a>. In werkelijkheid moet echter voor een stalen <a href="/wiki/Urinoir_(sanitair)" title="Urinoir (sanitair)">urinoir</a> juist een goede staalsoort gekozen worden vanwege de zuren in de <a href="/wiki/Urine" title="Urine">urine</a>.</li> <li>De naam <a href="/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin">Stalin</a> die de Sovjetdictator Josef Djoegasvili voor zichzelf koos, betekent "man van staal".</li> <li>De typische Duitse soldatenhelm uit de Eerste en <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> wordt als <i><a href="/wiki/Stahlhelm_(helm)" title="Stahlhelm (helm)">Stahlhelm</a></i> ('stalen helm') aangeduid.</li> <li>Sinds de <a href="/wiki/Trinity_(atoombom)" title="Trinity (atoombom)">Trinity testen</a> in 1945 kan men geen <a href="/wiki/Stralingsvrij_staal" title="Stralingsvrij staal">stralingsvrij staal</a> meer produceren.</li> <li><a href="/wiki/Valyrisch_staal" title="Valyrisch staal">Valyrisch staal</a> is een <a href="/wiki/Fictie" title="Fictie">fictief</a> metaal uit de boekenreeks <i><a href="/wiki/Het_lied_van_ijs_en_vuur" title="Het lied van ijs en vuur">Het lied van ijs en vuur</a></i> van de Amerikaanse fantasyschrijver <a href="/wiki/George_R.R._Martin" title="George R.R. Martin">George R.R. Martin</a>. Bekend van <i><a href="/wiki/Het_spel_der_tronen" title="Het spel der tronen">Het spel der tronen</a></i>.</li> <li>In de taal wordt staal ook gebruik als aanduiding voor "waardevol" en/of "duurzaam", zoals: <ul><li>een stalen huwelijk, zie <a href="/wiki/Huwelijksverjaardag" class="mw-redirect" title="Huwelijksverjaardag">huwelijksverjaardag</a>,</li> <li>een stalen jubileum, zie <a href="/wiki/Jubileum" title="Jubileum">jubileum</a>.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Staal_(legering)&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63829521">.mw-parser-output .zusterprojecten{padding:0;font-size:90%;clear:both;margin:1em 0 -0.5em 0}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein{padding-bottom:5px;font-size:90%}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop{vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-lijst{display:inline;margin-left:0;padding-left:0}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop,.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{display:inline-block;margin:0.4em 0.6em;white-space:nowrap;line-height:1.4em;width:12.5em}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{width:17.5em;max-height:20px}.mw-parser-output .zuster-logo{display:inline-block;text-align:center;width:34px}.mw-parser-output .zuster-tekst{display:inline-block;vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein .zuster-op{display:inline}@media screen and (max-width:720px){.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{max-height:initial;line-height:inherit}}</style> <div class="interProjectTemplate interProject-klein zusterprojecten-klein infobox noprint"> <div class="zusterprojecten-kop"><b>Op andere <a href="/wiki/Wikimedia_Foundation" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia</a>-projecten</b></div><br /> <ul class="zusterprojecten-lijst"> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Steel#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Steel">Mediabestanden</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Steel#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Steel"><i><b>Staal</b></i></a><div class="zuster-op"> op Commons</div></div></li><div class="interProject wiktionary mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/staal" class="extiw" title="wikt:staal">WikiWoordenboek</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/23px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="23" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/35px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/46px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/staal" class="extiw" title="wikt:staal"><i><b>Definitie</b></i></a><div class="zuster-op"> op WikiWoordenboek</div></div></li> </ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/Nationale_Staalprijs" title="Nationale Staalprijs">Nationale Staalprijs</a></li> <li><a href="/wiki/Staalbouw" title="Staalbouw">Staalbouw</a></li> <li><a href="/wiki/IJzer-koolstofdiagram" title="IJzer-koolstofdiagram">IJzer-koolstofdiagram</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_1-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_1-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2019"><span style="font-variant:small-caps;">M. F. Ashby</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Hugh Shercliff, David Cebon</span> (2019). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/1097951622">Materials : engineering, science, processing and design</a></i></cite>, 4de druk, Kidlington, Oxford, United Kingdom. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-08-102376-1" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-08-102376-1">ISBN 978-0-08-102376-1</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-qian-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-qian_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-qian_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Wei_Qian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wei Qian (de pagina bestaat niet)">Qian, W.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Xing_Huang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xing Huang (de pagina bestaat niet)">Huang, X.</a></span> (2021): <span typeof="mw:File"><span title="Pdf-document"><img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></span></span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/sdfe/reader/pii/S2667136021000017/pdf">'Invention of cast iron smelting in early China: Archaeological survey and numerical simulation'</a> in <i>Advances in Archaeomaterials</i>, Volume 2, Issue 1, p. 4-14</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Ernst_Hijmans" title="Ernst Hijmans">Ernst Hijmans</a></span> (1963): <i>Mens, metaal, machine: hun rol in onze behoeftevoorziening</i>. p. 25</span> </li> <li id="cite_note-fry-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fry_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFFry2015_26-27"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Fry, Tony</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Willis, Anne-Marie</span> (2015). <cite><i>Steel: A Design, Cultural and Ecological History</i></cite>. Bloomsbury Academic, Londen, "Hoofdstuk 1: Traffic in Ideas", pp. 26-27. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-8578-5479-7" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-8578-5479-7">ISBN 978-0-8578-5479-7</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-cobb_app-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-cobb_app_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFCobb2010_257-258"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Cobb, Harold M.</span> (2010). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyofstainle0000cobb">The History of Stainless Steel</a></i></cite>. ASM International, Materials Park, Ohio, "Appendix 2. A Stainless Steel Timeline", <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyofstainle0000cobb/page/257">257</a>-258. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-1-61503-011-8" title="Speciaal:Boekbronnen/978-1-61503-011-8">ISBN 978-1-61503-011-8</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-fct-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fct_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFF.C.T.1932"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">F.C.T.</span> (<span class="mw-formatted-date" title="1932-01-09">9 januari 1932</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/129045a0">Metallurgical Researches of Michael Faraday</a></cite>. <i>Nature</i> <b>129</b>: 45-47. </span></span> </li> <li id="cite_note-cobb2-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-cobb2_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cobb2_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFCobb_8-10"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Cobb, Harold M.</span>. <cite><i>Op. cit.</i></cite>, "Hoofdstuk 2. The Early Discoveries", pp. 8-10.</span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Worldsteel <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190420104556/https://www.worldsteel.org/media-centre/blog/2018/blog-steel-surprising-recycling-champion.html">Steel - the surprising recycling champion, 19 maart 2018</a>, geraadpleegd op 20 april 2019</span> </li> <li id="cite_note-GHG-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-GHG_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GHG_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GHG_9-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ieaghg.org/docs/General_Docs/Reports/PH3-30%20iron-steel.pdf">Greenhouse Gas Emissions from Iron and Steel production, nummer PH3/30, september 2000</a>, geraadpleegd op 24 juni 2021</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFDe_Ras2019"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">De Ras, Kevin</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Ruben Van de Vijver, Vladimir V. Galvita, Guy B. Marin, Kevin M. Van Geem</span><span style="font-variant:small-caps;"></span>  (December 2019). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.coche.2019.09.001">Carbon capture and utilization in the steel industry: challenges and opportunities for chemical engineering</a></cite>. <i>Current Opinion in Chemical Engineering</i> Volume 26: 81-87. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/2211-3398">2211-3398</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016/j.coche.2019.09.001">10.1016/j.coche.2019.09.001</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-:1-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:1_11-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_11-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_11-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_11-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.alurvs.nl/staal/kennisbank-staal/">Kennisbank Staal</a>. <i>Magazine ALURVS, print- en onlinemagazine voor de Aluminium, Roestvast en Staal branche</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2022-05-13">13 mei 2022</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Worldsteel <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldsteel.org/steel-by-topic/statistics/steel-statistical-yearbook.html">Diverse jaargangen Steel Statistical Yearbook</a>, geraadpleegd op 18 april 2019</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> NBER <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nber.org/chapters/c5960.pdf">The Steel Crisis in the United States and European Community: Causes and Adjustments, Table 7.2, voor de jaren 1880-1920 en omgerekend naar ton</a>, geraadpleegd op 3 september 2019</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Worldsteel.org <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldsteel.org/media-centre/press-releases/2021/Global-crude-steel-output-decreases-by-0.9--in-2020.html">Global crude steel output decreases by 0.9% in 2020, 25 januari 2021</a>, geraadpleegd op 16 februari 2021</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">alleen de 28 EU landen (EU-28)</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200130161636/https://www.worldsteel.org/en/dam/jcr:391fbe61-488d-46d1-b611-c9a43224f9b8/2019%2520global%2520crude%2520steel%2520production.pdf">World Crude Steel Production - Summary</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldsteel.org/media-centre/press-releases/2020/Global-crude-steel-output-increases-by-3.4--in-2019.html">Global crude steel output increases by 3.4% in 2019</a></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="IJzer_en_staal"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_ijzer_en_staal" title="Sjabloon:Navigatie ijzer en staal"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_ijzer_en_staal&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="IJzer_en_staal" class="navigatie-titel">IJzer en staal</div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Staal fasen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Austeniet" title="Austeniet">austeniet</a> · <a href="/wiki/Bainiet" title="Bainiet">bainiet</a> · <a href="/wiki/Cementiet" title="Cementiet">cementiet</a> · <a href="/wiki/Ferriet_(ijzer)" title="Ferriet (ijzer)">ferriet</a> · <a href="/wiki/Ledeburiet" title="Ledeburiet">ledeburiet</a> · <a href="/wiki/Martensiet" title="Martensiet">martensiet</a> · <a href="/wiki/Perliet_(staal)" title="Perliet (staal)">perliet</a> · <a href="/wiki/Steadiet" title="Steadiet">steadiet</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Staal:</b></td><td class="rechts"><a class="mw-selflink selflink">staal</a> · <a href="/wiki/Roestvast_staal" title="Roestvast staal">roestvast staal (rvs)</a> · <a href="/wiki/Edelstaal" title="Edelstaal">edelstaal</a> · <a href="/wiki/Weervast_staal" title="Weervast staal">weervast staal</a></td></tr><tr><td class="links"><b>IJzer:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/IJzer_(element)" title="IJzer (element)">ijzer</a> · <a href="/wiki/IJzererts" title="IJzererts">ijzererts</a> · <a href="/wiki/IJzeroer" title="IJzeroer">ijzeroer</a> · <a href="/wiki/Ruwijzer" title="Ruwijzer">ruwijzer</a> · <a href="/wiki/Direct-gereduceerd_ijzer" title="Direct-gereduceerd ijzer">direct-gereduceerd ijzer</a><br /> <a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">gietijzer</a> · <a href="/wiki/Smeedijzer" title="Smeedijzer">smeedijzer</a> · <a href="/wiki/Spiegelijzer" title="Spiegelijzer">spiegelijzer</a> · <a href="/wiki/Welijzer" title="Welijzer">welijzer</a> · <a href="/wiki/Categorie:Verbinding_van_ijzer" title="Categorie:Verbinding van ijzer">verbindingen van ijzer</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Productie:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/IJzer-koolstofdiagram" title="IJzer-koolstofdiagram">ijzer-koolstofdiagram</a> · <a href="/wiki/IJzertijd" title="IJzertijd">ijzertijd</a> · <a href="/wiki/Smid" title="Smid">smid(se)</a> · <a href="/wiki/Laagoven" title="Laagoven">laagoven</a> · <a href="/wiki/Hoogoven" title="Hoogoven">hoogoven</a> · <a href="/wiki/Puddeloven" title="Puddeloven">puddeloven</a> · <a href="/wiki/Staalindustrie" title="Staalindustrie">staalindustrie</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Staal_(legering)&oldid=67219278">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Staal_(legering)&oldid=67219278</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Staal" title="Categorie:Staal">Staal</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 18 mrt 2024 om 09:38.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Staal_(legering)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-jqmcq","wgBackendResponseTime":162,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.344","walltime":"0.785","ppvisitednodes":{"value":4740,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":43610,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":12689,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22202,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 353.898 1 -total"," 32.38% 114.591 1 Sjabloon:Appendix"," 31.69% 112.135 1 Sjabloon:References"," 14.80% 52.388 1 Sjabloon:Zijbalk_fasendiagram_staal"," 14.17% 50.163 4 Sjabloon:Citeer_boek"," 9.22% 32.614 1 Sjabloon:Zijbalk_generiek"," 8.66% 30.648 1 Sjabloon:Navigatie_ijzer_en_staal"," 7.81% 27.633 1 Sjabloon:Navigatie"," 7.38% 26.106 1 Sjabloon:Uitklappen"," 6.62% 23.416 1 Sjabloon:Geordende_lijst"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.017","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1126091,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7769799cfb-774w2","timestamp":"20241113113554","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Staal (legering)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Staal_(legering)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11427","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11427","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-08-20T18:10:30Z","dateModified":"2024-03-18T08:38:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f4\/VysokePece1.jpg","headline":"legering met als basis ijzer en daarbij andere elementen"}</script> </body> </html>