CINXE.COM
諱 - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ja" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>諱 - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )jawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ja", "wgMonthNames":["","1月","2月","3月","4月","5月","6月","7月","8月","9月","10月","11月","12月"],"wgRequestId":"483814a5-ad53-469e-9083-a015e6588770","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"諱","wgTitle":"諱","wgCurRevisionId":103610473,"wgRevisionId":103610473,"wgArticleId":53257,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBNマジックリンクを使用しているページ","独自研究の除去が必要な記事/2012年7月-8月","出典を必要とする記述のある記事/2023年9月","書きかけの節のある項目","NDL識別子が指定されている記事","個人名","言霊信仰"],"wgPageViewLanguage":"ja","wgPageContentLanguage":"ja","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"諱","wgRelevantArticleId":53257,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ja","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ja"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q64026473","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.PDFLinkIcon":"ready", "ext.gadget.RedirectColor":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.NormalizeCharWidth","ext.gadget.suppressEnterAtSummaryBox","ext.gadget.checkSignature","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.switcher","ext.gadget.protectionIndicator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin", "mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ja&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.gadget.PDFLinkIcon%2CRedirectColor&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="諱 - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ja.m.wikipedia.org/wiki/%E8%AB%B1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="編集" href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (ja)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ja.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%AB%B1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipediaの Atom フィード" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-諱 rootpage-諱 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">コンテンツにスキップ</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="メインメニュー" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="メインメニュー" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">メインメニュー</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">メインメニュー</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 案内 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="メインページに移動する [z]" accesskey="z"><span>メインページ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B3%E3%83%9F%E3%83%A5%E3%83%8B%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BB%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%AB" title="このプロジェクトについて、できること、情報を入手する場所"><span>コミュニティ・ポータル</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E5%87%BA%E6%9D%A5%E4%BA%8B" title="最近の出来事の背景を知る"><span>最近の出来事</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%B0%E3%81%97%E3%81%84%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="最近新規に作成されたページの一覧"><span>新しいページ</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0" title="このウィキにおける最近の更新の一覧 [r]" accesskey="r"><span>最近の更新</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%8A%E3%81%BE%E3%81%8B%E3%81%9B%E8%A1%A8%E7%A4%BA" title="無作為に選択されたページを読み込む [x]" accesskey="x"><span>おまかせ表示</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B5%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%9C%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9" title="練習用のページ"><span>練習用ページ</span></a></li><li id="n-commonsupload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ja" title="画像やメディアファイルをウィキメディア・コモンズにアップロード"><span>アップロード (ウィキメディア・コモンズ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E7%89%B9%E5%88%A5%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E4%B8%80%E8%A6%A7"><span>特別ページ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-help" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-help" > <div class="vector-menu-heading"> ヘルプ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Help:%E7%9B%AE%E6%AC%A1" title="情報を得る場所"><span>ヘルプ</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BA%95%E6%88%B8%E7%AB%AF" title="プロジェクトについての意見交換"><span>井戸端</span></a></li><li id="n-notice" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%81%8A%E7%9F%A5%E3%82%89%E3%81%9B" title="プロジェクトについてのお知らせ"><span>お知らせ</span></a></li><li id="n-bugreportspage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%83%90%E3%82%B0%E3%81%AE%E5%A0%B1%E5%91%8A" title="ウィキペディア・ソフトウェアのバグ報告"><span>バグの報告</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E9%80%A3%E7%B5%A1%E5%85%88" title="ウィキペディアやウィキメディア財団に関する連絡先"><span>ウィキペディアに関するお問い合わせ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ja.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ja.svg" width="100" height="14" style="width: 6.25em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%A4%9C%E7%B4%A2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索" aria-label="Wikipedia内を検索" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="個人用ツール"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="ページのフォントサイズ、幅、色の外観を変更する" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="表示" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">表示</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja" class=""><span>寄付</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E8%AB%B1" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません" class=""><span>アカウント作成</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E8%AB%B1" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o" class=""><span>ログイン</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="その他の操作" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="個人用ツール" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">個人用ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="利用者メニュー" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja"><span>寄付</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E8%AB%B1" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>アカウント作成</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E8%AB%B1" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ログイン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> ログアウトした編集者のページ <a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%B8%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%93%E3%81%9D" aria-label="編集の詳細"><span>もっと詳しく</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E8%87%AA%E5%88%86%E3%81%AE%E6%8A%95%E7%A8%BF%E8%A8%98%E9%8C%B2" title="このIPアドレスからなされた編集の一覧 [y]" accesskey="y"><span>投稿記録</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="このIPアドレスからなされた編集についての議論 [n]" accesskey="n"><span>トーク</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="目次" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">目次</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">非表示</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ページ先頭</div> </a> </li> <li id="toc-概要" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#概要"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>概要</span> </div> </a> <ul id="toc-概要-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-実名敬避俗" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#実名敬避俗"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>実名敬避俗</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-実名敬避俗-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>実名敬避俗サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-実名敬避俗-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-漢字圏での呼び名" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#漢字圏での呼び名"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>漢字圏での呼び名</span> </div> </a> <ul id="toc-漢字圏での呼び名-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-字" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#字"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>字</span> </div> </a> <ul id="toc-字-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-号" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#号"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>号</span> </div> </a> <ul id="toc-号-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-諡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#諡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>諡</span> </div> </a> <ul id="toc-諡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-官名" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#官名"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.4</span> <span>官名</span> </div> </a> <ul id="toc-官名-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-排行" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#排行"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.5</span> <span>排行</span> </div> </a> <ul id="toc-排行-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-本籍" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#本籍"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.6</span> <span>本籍</span> </div> </a> <ul id="toc-本籍-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-系字(通字)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#系字(通字)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>系字(通字)</span> </div> </a> <ul id="toc-系字(通字)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-日本" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#日本"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>日本</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-日本-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>日本サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-日本-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-日本における諱の歴史" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#日本における諱の歴史"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>日本における諱の歴史</span> </div> </a> <ul id="toc-日本における諱の歴史-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-日本における通字" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#日本における通字"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>日本における通字</span> </div> </a> <ul id="toc-日本における通字-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-代表的な例" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#代表的な例"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>代表的な例</span> </div> </a> <ul id="toc-代表的な例-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-皇族・公家" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#皇族・公家"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1.1</span> <span>皇族・公家</span> </div> </a> <ul id="toc-皇族・公家-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-武家" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#武家"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1.2</span> <span>武家</span> </div> </a> <ul id="toc-武家-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-門跡、坊官(寺院)・社家(神社)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#門跡、坊官(寺院)・社家(神社)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1.3</span> <span>門跡、坊官(寺院)・社家(神社)</span> </div> </a> <ul id="toc-門跡、坊官(寺院)・社家(神社)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-偏諱" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#偏諱"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>偏諱</span> </div> </a> <ul id="toc-偏諱-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-偏諱授与の風習" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#偏諱授与の風習"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.1</span> <span>偏諱授与の風習</span> </div> </a> <ul id="toc-偏諱授与の風習-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-天皇・皇室に対する避諱" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#天皇・皇室に対する避諱"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>天皇・皇室に対する避諱</span> </div> </a> <ul id="toc-天皇・皇室に対する避諱-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-非漢字文化圏の諱" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#非漢字文化圏の諱"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>非漢字文化圏の諱</span> </div> </a> <ul id="toc-非漢字文化圏の諱-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-脚注" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#脚注"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>脚注</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-脚注-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>脚注サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-脚注-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-注釈" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#注釈"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>注釈</span> </div> </a> <ul id="toc-注釈-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-出典" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#出典"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>出典</span> </div> </a> <ul id="toc-出典-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-参考文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#参考文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>参考文献</span> </div> </a> <ul id="toc-参考文献-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-関連項目" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#関連項目"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>関連項目</span> </div> </a> <ul id="toc-関連項目-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="目次" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">諱</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="特定の記事の別の言語版に移動します。 利用可能な言語5件" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-5" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">5の言語版</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Taboo_name" title="英語: Taboo name" lang="en" hreflang="en" data-title="Taboo name" data-language-autonym="English" data-language-local-name="英語" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Imina" title="クロアチア語: Imina" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Imina" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="クロアチア語" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%9C%98" title="韓国語: 휘" lang="ko" hreflang="ko" data-title="휘" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="韓国語" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%AAn_h%C3%BAy" title="ベトナム語: Tên húy" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tên húy" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ベトナム語" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%90%8D%E8%AB%B1" title="中国語: 名諱" lang="zh" hreflang="zh" data-title="名諱" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="中国語" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q64026473#sitelinks-wikipedia" title="言語間リンクを編集" class="wbc-editpage">リンクを編集</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="名前空間"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E8%AB%B1" title="本文を閲覧 [c]" accesskey="c"><span>ページ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E8%AB%B1" rel="discussion" title="本文ページについての議論 [t]" accesskey="t"><span>ノート</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="別の言語に切り替える" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">日本語</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="表示"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E8%AB%B1"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=history" title="このページの過去の版 [h]" accesskey="h"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ツール" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ツール</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="その他の操作" > <div class="vector-menu-heading"> 操作 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E8%AB%B1"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=history"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 全般 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E5%85%83/%E8%AB%B1" title="ここにリンクしている全ウィキページの一覧 [j]" accesskey="j"><span>リンク元</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E9%96%A2%E9%80%A3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0%E7%8A%B6%E6%B3%81/%E8%AB%B1" rel="nofollow" title="このページからリンクしているページの最近の更新 [k]" accesskey="k"><span>関連ページの更新状況</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ja.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:ファイルのアップロード" title="ファイルをアップロードする [u]" accesskey="u"><span>ファイルをアップロード</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&oldid=103610473" title="このページのこの版への固定リンク"><span>この版への固定リンク</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=info" title="このページについての詳細情報"><span>ページ情報</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%93%E3%81%AE%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%82%92%E5%BC%95%E7%94%A8&page=%E8%AB%B1&id=103610473&wpFormIdentifier=titleform" title="このページの引用方法"><span>このページを引用</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E8%25AB%25B1"><span>短縮URLを取得する</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E8%25AB%25B1"><span>QRコードをダウンロード</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 印刷/書き出し </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF&bookcmd=book_creator&referer=%E8%AB%B1"><span>ブックの新規作成</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:DownloadAsPdf&page=%E8%AB%B1&action=show-download-screen"><span>PDF 形式でダウンロード</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&printable=yes" title="このページの印刷用ページ [p]" accesskey="p"><span>印刷用バージョン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 他のプロジェクト </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q64026473" title="関連付けられたデータリポジトリ項目へのリンク [g]" accesskey="g"><span>ウィキデータ項目</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">表示</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">非表示</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ja" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101346560">.mw-parser-output .hatnote{margin:0.5em 0;padding:3px 2em;background-color:transparent;border-bottom:1px solid #a2a9b1;font-size:90%}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .hatnote>table{color:inherit}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .hatnote>table{color:inherit}}</style><div class="hatnote dablink noprint"><table style="width:100%; background:transparent;"> <tbody><tr><td style="width:25px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Disambig_gray.svg" class="mw-file-description" title="曖昧さ回避"><img alt="曖昧さ回避" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/25px-Disambig_gray.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/38px-Disambig_gray.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/50px-Disambig_gray.svg.png 2x" data-file-width="220" data-file-height="168" /></a></span></td> <td>「<b>実名</b>」はこの項目へ<a href="/wiki/Wikipedia:%E3%83%AA%E3%83%80%E3%82%A4%E3%83%AC%E3%82%AF%E3%83%88" title="Wikipedia:リダイレクト">転送</a>されています。人間の名前全般については「<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="人名">人名</a>」をご覧ください。</td> </tr></tbody></table></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101346560"><div class="hatnote dablink noprint"><table style="width:100%; background:transparent;"> <tbody><tr><td style="width:25px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Disambig_gray.svg" class="mw-file-description" title="曖昧さ回避"><img alt="曖昧さ回避" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/25px-Disambig_gray.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/38px-Disambig_gray.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Disambig_gray.svg/50px-Disambig_gray.svg.png 2x" data-file-width="220" data-file-height="168" /></a></span></td> <td>本名については「<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%90%8D" class="mw-disambig" title="本名">本名</a>」、「<a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/%E6%9C%AC%E5%90%8D" class="extiw" title="wikt:本名">wikt:本名</a>」をご覧ください。</td> </tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101304250">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%;font-size:90%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .ambox{display:none!important}}</style><table class="box-複数の問題 plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/OOjs_UI_icon_alert-warning.svg/38px-OOjs_UI_icon_alert-warning.svg.png" decoding="async" width="38" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/OOjs_UI_icon_alert-warning.svg/57px-OOjs_UI_icon_alert-warning.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/OOjs_UI_icon_alert-warning.svg/76px-OOjs_UI_icon_alert-warning.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">この記事には<b>複数の問題があります</b>。<a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit">改善</a>や<a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E8%AB%B1" title="ノート:諱">ノートページ</a>での議論にご協力ください。 <ul><li><b><a href="/wiki/Wikipedia:%E7%8B%AC%E8%87%AA%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AF%E8%BC%89%E3%81%9B%E3%81%AA%E3%81%84" title="Wikipedia:独自研究は載せない">独自研究</a></b>が含まれているおそれがあります。<small>(<span title="2012年7月">2012年7月</span>)</small><br /></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>諱</b>(いみな)とは、<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="人名">人名</a>の一要素に対する<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD" title="中国">中国</a>など<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E3%82%A2%E3%82%B8%E3%82%A2" title="東アジア">東アジア</a>の<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%AD%97%E5%9C%8F" class="mw-redirect" title="漢字圏">漢字圏</a>における呼称である。「<b>忌み名</b>」とも表記される。 </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="概要"><span id=".E6.A6.82.E8.A6.81"></span>概要</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=1" title="節を編集: 概要"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>諱という漢字は、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E8%AA%9E" title="日本語">日本語</a>において「いむ」と訓ぜられるように、本来は口に出すことがはばかられることを意味する動詞である。 </p><p>この漢字は、<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E4%BB%A3" title="古代">古代</a>に貴人や<a href="/wiki/%E6%AD%BB%E8%80%85" class="mw-redirect" title="死者">死者</a>を本名で呼ぶことを避ける習慣があったことから、転じて人の実名・<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%90%8D" class="mw-disambig" title="本名">本名</a>のことを指すようになった。本来、名前の表記は生前であれば「名」、死後は「諱」と呼んで区別するが<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、のちになって生前に遡り諱と表現するなど、混同が見られるようになった。諱と対照して普段人を呼ぶときに使う名称を「<a href="/wiki/%E5%AD%97" title="字">字</a>」(あざな)といい、時代が下ると多くの人々が諱と字を持つようになった。 </p><p>諱で呼びかけることは親や主君などのみに許され、それ以外の人間が行った場合は極めて無礼であると考えられた(詳細は後述の「実名敬避俗」及び<a href="/wiki/%E9%81%BF%E8%AB%B1" title="避諱">避諱</a>を参照)。 </p><p>また、<a href="/wiki/%E5%83%A7%E4%BE%B6" class="mw-redirect" title="僧侶">僧侶</a>が<a href="/wiki/%E5%8F%97%E6%88%92" title="受戒">受戒</a>するときに受ける<a href="/wiki/%E6%88%92%E5%90%8D" title="戒名">法名</a>のことを、仏弟子として新たに身につける真の名前という意義から諱(厳密には法諱(ほうい・ほうき))といった。 </p><p>日本では時代が下ると、僧侶の受戒が、俗人の<a href="/wiki/%E8%91%AC%E5%BC%8F" class="mw-redirect" title="葬式">葬式</a>で死者に授戒し<a href="/wiki/%E6%88%92%E5%90%8D" title="戒名">戒名</a>として諱を与える儀礼として取り入れられた。このため、現在の諱は<a href="/wiki/%E8%AB%A1" title="諡">諡</a>と混同され、現代日本語ではほとんど同義に用いられることもしばしばある。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="実名敬避俗"><span id=".E5.AE.9F.E5.90.8D.E6.95.AC.E9.81.BF.E4.BF.97"></span>実名敬避俗</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=2" title="節を編集: 実名敬避俗"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>実名</b>を<b>敬避</b>する(敬って避ける)習<b>俗</b>という意味の語である。漢字文化圏において、諱で呼びかけることは親や主君などのみに許され、それ以外の人間が行った場合は極めて無礼であると考えられた。これは、ある人物の本名はその人物の霊的な人格と強く結びついたものであり、その名を口にするとその霊的人格を支配することができると考えられたためである。 </p><p>その一例として<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%A0%82%E9%9A%86" title="高堂隆">高堂隆</a>の逸話が挙げられる。『都の督軍が<a href="/wiki/%E8%96%9B%E6%82%8C" title="薛悌">薛悌</a>と論争したとき、薛悌を名前で呼んで怒鳴りつけた。高堂隆は剣の柄に手をかけて督軍を叱り、「昔、<a href="/wiki/%E5%AE%9A%E5%85%AC_(%E9%AD%AF)" title="定公 (魯)">魯の定公</a>が侮辱されたとき、<a href="/wiki/%E5%AD%94%E5%AD%90" title="孔子">仲尼(孔子)</a>は階段を上がってたしなめ、<a href="/wiki/%E6%81%B5%E6%96%87%E7%8E%8B" class="mw-disambig" title="恵文王">趙王</a>が<a href="/wiki/%E7%A7%A6" title="秦">秦</a>の<a href="/wiki/%E7%91%9F" title="瑟">琴</a>を弾かされたとき、<a href="/wiki/%E8%97%BA%E7%9B%B8%E5%A6%82" title="藺相如">藺相如</a>は<a href="/wiki/%E6%98%AD%E8%A5%84%E7%8E%8B" title="昭襄王">秦王</a>に缶(かめ。打楽器として使う。)<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>を叩かせた。下臣を前にして主君を名前で呼べば、道義では討ち果たすことになっている。」督軍は真っ青になり、薛悌は慌てて起(た)ち上がり彼を引き留めた。』<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>日本では、<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%B1%85%E5%AE%A3%E9%95%B7" title="本居宣長">本居宣長</a>の説が主流であった。それによれば、諱とは中国から伝わった「<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E6%84%8F" title="漢意">漢意</a>」であって日本古来の風習ではなく、むしろ日本では古来、名前とは美称であった。そしてのちに漢国(中国)の風俗にならい、名指しが無礼とされるようになった<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。しかし<a href="/wiki/%E7%A9%82%E7%A9%8D%E9%99%B3%E9%87%8D" title="穂積陳重">穂積陳重</a>は、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%BC%E3%83%A0%E3%82%BA%E3%83%BB%E3%83%95%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%82%B6%E3%83%BC" title="ジェームズ・フレイザー">フレイザー</a>『<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9E%9D%E7%AF%87" title="金枝篇">金枝篇</a>』などの文献を独自に調査し、このような名前に関する<a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%83%96%E3%83%BC" title="タブー">タブー</a>が漢字文化圏のみならず、世界各地に存在することを突き止めたと述べた。そして日本でも中国の諱の礼制が導入される以前から、実名を避ける習慣が存在したとして、これを「<b>実名敬避俗</b>」と定義した<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また陳重は、宣長が名前を美称と認識したのは、『<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E4%BA%8B%E8%A8%98" title="古事記">古事記</a>』『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%9B%B8%E7%B4%80" title="日本書紀">日本書紀</a>』に記録された<a href="/wiki/%E7%A5%9E" title="神">神</a>や天皇の名前は、実名の多くが忘れ去られ、副称・<a href="/wiki/%E5%B0%8A%E5%8F%B7" title="尊号">尊号</a>のみが伝えられた結果と指摘した<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。たとえば、<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%82%B6%E3%83%8A%E3%83%9F" title="イザナミ">伊耶那美命</a>・<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%82%B6%E3%83%8A%E3%82%AE" title="イザナギ">伊邪那岐命</a>の神名は、<a href="/wiki/%E8%B3%80%E8%8C%82%E7%9C%9F%E6%B7%B5" title="賀茂真淵">賀茂真淵</a>・宣長<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> の説に従い「伊耶(イザ)」を「誘語(いざなふことば)」の意味、すなわち<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E7%94%A3%E3%81%BF" title="国産み">国産み</a>のための<a href="/wiki/%E6%80%A7%E4%BA%A4" class="mw-redirect" title="性交">遘合</a>を互いに誘ったことから呼んだものとすれば、これは明らかに後から奉られた尊号であって、実名ではないことになる<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>実名敬避俗の発想から<a href="/wiki/%E8%B2%B4%E4%BA%BA" class="mw-disambig" title="貴人">貴人</a>の諱を忌み避けることを「<a href="/wiki/%E9%81%BF%E8%AB%B1" title="避諱">避諱(ひき)</a>」という。特に<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%AD%90" title="天子">天子</a>(<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%B8%9D" title="皇帝">皇帝</a>)の諱は厳重に避けられ、<a href="/wiki/%E8%A9%94" title="詔">詔</a><a href="/wiki/%E5%8B%85%E4%BB%A4" title="勅令">勅</a>以下の公文書にもいっさい用いられず、同じ字を使った臣下や地名・官職名は改名させられたり、漢字の末画を欠かせるなどのあらゆる手を尽くし使用を認めなかった。例えば、<a href="/wiki/%E6%BC%A2" title="漢">漢</a>の初代皇帝<a href="/wiki/%E5%8A%89%E9%82%A6" title="劉邦">劉邦</a>の諱は「邦」であったため、漢代には「邦」の字をまったく使用できなくなった。以後「国」の字を使うことが一般化し、<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="戦国時代 (中国)">戦国時代</a>に「相邦」と呼ばれていた役職は<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E5%9B%BD" title="相国">相国</a>となった。避諱の実際は時代によって異なるが、多くは王朝の初代、現皇帝から8代前までさかのぼる歴代の皇帝の諱を避けた。また皇帝のほか、自分の親の名も避諱の対象となった(例えば、<a href="/wiki/%E6%9D%9C%E7%94%AB" title="杜甫">杜甫</a>はたくさんの詩を残したが、父の名である「閑」という字はすべての作品で使用しなかった)。(詳しくは<a href="/wiki/%E9%81%BF%E8%AB%B1" title="避諱">避諱</a>の項を参照。) </p><p>日本では親の実名を避ける例はほとんど見られない。しかし、中国の強い影響下にある<a href="/wiki/%E6%A1%93%E6%AD%A6%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="桓武天皇">桓武天皇</a>の時代に編纂された<a href="/wiki/%E6%AD%A3%E5%8F%B2" title="正史">正史</a>『<a href="/wiki/%E7%B6%9A%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B4%80" title="続日本紀">続日本紀</a>』において、天皇の父である<a href="/wiki/%E5%85%89%E4%BB%81%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="光仁天皇">光仁天皇</a>の即位前の記事に関しては、諱である「白壁王」という表記を避けて(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%B4%8D%E8%A8%80" title="大納言">大納言</a>)「諱」と記載されている。 </p><p><a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="江戸時代">江戸時代</a>中ごろ以降は、将軍家の当主と家族の諱と名のりは実名での使用を避ける傾向があり、諸藩においては将軍家に加えて藩主とその家族の実名および名のりを避けた(後述する将軍から大名家当主・世子等への偏諱授与の場合を除く)。この場合は、将軍家や藩主家の娘の名も使用を避ける対象であった。 </p><p>具体例としては、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E7%B6%B1%E5%90%89" title="徳川綱吉">徳川綱吉</a>の時代に綱吉の娘、<a href="/wiki/%E9%B6%B4%E5%A7%AB_(%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E7%B6%B1%E5%90%89%E9%95%B7%E5%A5%B3)" title="鶴姫 (徳川綱吉長女)">鶴姫</a>と同じ「つる」という名を変えた例や、<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B7%9E%E8%97%A9" title="長州藩">長州藩</a>の<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E9%87%8D%E5%B0%B1" title="毛利重就">毛利重就</a>が当初「しげなり」という名のりだったのを、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E6%96%89" title="徳川家斉">徳川家斉</a>が将軍になってからは「しげたか」と改めた例がある。また<a href="/wiki/%E8%96%A9%E6%91%A9%E8%97%A9" title="薩摩藩">薩摩藩</a>では、将軍家の当主と正室や子女の諱、及び藩主とその正室や子女の実名および名のりを避けるように藩法で規定していたことが、「薩藩政要録」や「三州御治世要覧」から分かる。その他、「仙台市史 通史4 近世2」によれば、<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%81%94%E5%AE%97%E6%9D%91_(%E4%BB%99%E5%8F%B0%E8%97%A9%E4%B8%BB)" title="伊達宗村 (仙台藩主)">伊達宗村</a>に<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%90%89%E5%AE%97" title="徳川吉宗">徳川吉宗</a>の養女利根姫(<a href="/wiki/%E9%9B%B2%E6%9D%BE%E9%99%A2" title="雲松院">雲松院</a>)が嫁ぐと、領内での「とね」という女性名が禁止され、武家・庶民の別なく「とね」の名を持つ女性の改名が令達されている。 </p><p><a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%94%BF" title="安政">安政</a>5年10月、<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B9%B3%E8%8C%82%E6%98%AD" title="松平茂昭">松平茂昭</a>が<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E8%8C%82" title="徳川家茂">将軍家茂</a>の<a rel="nofollow" class="external text" href="https://kotobank.jp/word/%E5%81%8F%E8%AB%B1-626131">偏諱</a>を賜って名を直廉から茂昭と改めた。この年以後、福井藩民の名における茂の字は忌諱によってすべて藻と改められ、人別帳等には藻左衛門・藻兵衛等と記されている。 </p><p>薩摩藩ではまた、将軍家及び藩主家の実名や名のりの禁止は、将軍家や藩主家の一族が死去もしくは結婚などで家を出た場合に解除されたことが「鹿児島県史料」で散見される。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="漢字圏での呼び名"><span id=".E6.BC.A2.E5.AD.97.E5.9C.8F.E3.81.A7.E3.81.AE.E5.91.BC.E3.81.B3.E5.90.8D"></span>漢字圏での呼び名</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=3" title="節を編集: 漢字圏での呼び名"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>中国を始めとする東アジアの漢字圏で、諱を避けるために用いられた代替的な呼称を以下に列挙する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="字"><span id=".E5.AD.97"></span>字</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=4" title="節を編集: 字"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E5%AD%97" title="字">字</a>は元々中国の習慣で、成人した人間の呼び名として用いられた。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 字</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%99%B6%E6%B7%B5%E6%98%8E" title="陶淵明">陶 淵明</a></td> <td>潜</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E4%BC%8D%E5%AD%90%E8%83%A5" title="伍子胥">伍 子胥</a></td> <td>員</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E8%B6%99%E5%85%89%E7%A5%96" title="趙光祖">趙 孝直</a></td> <td>光祖</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%87%91%E5%AF%8C%E8%BB%BE" title="金富軾">金 立之</a></td> <td>富軾</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E8%8D%BB%E7%94%9F%E5%BE%82%E5%BE%A0" title="荻生徂徠">荻生 茂卿(もけい)</a></td> <td>茂卿(しげのり)</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%AE%87%E9%87%8E%E6%98%8E%E9%9C%9E" title="宇野明霞">宇野 士新</a></td> <td>鼎</td> <td>日本 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="号"><span id=".E5.8F.B7"></span>号</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=5" title="節を編集: 号"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E5%8F%B7_(%E7%A7%B0%E5%8F%B7)" title="号 (称号)">号</a>は<a href="/wiki/%E6%96%87%E4%BA%BA" class="mw-redirect mw-disambig" title="文人">文人</a>・知識人が創作を発表する際に用いた筆名である。ひとりの人物が複数の号を持つこともある。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 号</th> <th>他の号</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E8%98%87%E8%BB%BE" title="蘇軾">蘇 東坡</a></td> <td>東坡居士</td> <td>軾</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%AD%AB%E6%96%87" title="孫文">孫 中山</a></td> <td>日新・逸仙</td> <td>文</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9D%8E%E7%8F%A5" title="李珥">李 栗谷</a></td> <td>-</td> <td>珥</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E8%A8%B1%E8%98%AD%E9%9B%AA%E8%BB%92" title="許蘭雪軒">許 蘭雪軒</a></td> <td>蘭雪</td> <td>楚姫</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%98%AE%E5%BB%8C" title="阮廌">阮 抑斎</a></td> <td>-</td> <td>廌</td> <td>ベトナム </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E3%82%B0%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%BA%E3%83%BC" title="グエン・ズー">阮 清軒</a></td> <td>-</td> <td>攸</td> <td>ベトナム </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%96%B0%E4%BA%95%E7%99%BD%E7%9F%B3" title="新井白石">新井 白石</a></td> <td>-</td> <td>君美</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%90%89%E7%94%B0%E6%9D%BE%E9%99%B0" title="吉田松陰">吉田 松陰</a></td> <td>二十一回猛士</td> <td>矩方</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%B1%B1%E8%A1%8C%E8%94%B5" title="平山行蔵">平山 行蔵</a></td> <td>運籌真人など多数</td> <td>潜</td> <td>日本 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="諡"><span id=".E8.AB.A1"></span>諡</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=6" title="節を編集: 諡"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>王・帝や領主などが、死後に贈られる名が<a href="/wiki/%E8%AB%A1" title="諡">諡</a>である。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 諡</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E8%AB%B8%E8%91%9B%E4%BA%AE" title="諸葛亮">諸葛 忠武侯</a></td> <td>亮</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E7%8E%8B%E5%AE%89%E7%9F%B3" title="王安石">王 文公</a></td> <td>安石</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9D%8E%E8%88%9C%E8%87%A3" title="李舜臣">李 忠武公</a></td> <td>舜臣</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E6%BC%94" title="河演">河 文孝公</a></td> <td>演</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%85%89%E5%9C%80" title="徳川光圀">徳川 義公</a></td> <td>光圀</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%81%94%E6%94%BF%E5%AE%97" title="伊達政宗">伊達 貞山公</a></td> <td>政宗</td> <td>日本 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="官名"><span id=".E5.AE.98.E5.90.8D"></span>官名</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=7" title="節を編集: 官名"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>官職についている(いた)人物をその官名で呼ぶこともあった。日本でも同様の慣習があったが、朝廷が授けた官名そのままではなく<a href="/wiki/%E5%94%90%E5%90%8D" title="唐名">唐名</a>を呼び名とすることも多かった。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 官名(唐)</th> <th>官名(和)</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B5%86%E5%BA%B7" title="嵆康">嵆 中散</a></td> <td>-</td> <td>康</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9D%9C%E7%94%AB" title="杜甫">杜 工部</a></td> <td>-</td> <td>甫</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9D%8E%E5%A5%8E%E5%A0%B1" title="李奎報">李 相国</a></td> <td>宰相</td> <td>奎報</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td>-</td> <td><a href="/wiki/%E4%BC%B4%E5%96%84%E7%94%B7" title="伴善男">伴 大納言</a></td> <td>善男</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E6%B8%85%E7%9B%9B" title="平清盛">平 相国</a></td> <td><a href="/wiki/%E5%A4%AA%E6%94%BF%E5%A4%A7%E8%87%A3" title="太政大臣">太政大臣</a></td> <td>清盛</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%BA%B7" title="徳川家康">徳川 内府</a></td> <td><a href="/wiki/%E5%86%85%E5%A4%A7%E8%87%A3" title="内大臣">内大臣</a></td> <td>家康</td> <td>日本 </td></tr></tbody></table> <p>また中国でいう<a href="/wiki/%E5%88%BA%E5%8F%B2" title="刺史">刺史</a>のような地方長官の場合、治める土地の名で呼ばれることもあった。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 地名</th> <th>官位</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%8A%89%E5%82%99" title="劉備">劉 豫州</a></td> <td>豫州刺史</td> <td>備</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9F%B3%E5%AE%97%E5%85%83" title="柳宗元">柳 柳州</a></td> <td>柳州刺史</td> <td>宗元</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%8B%9D%E6%B5%B7%E8%88%9F" title="勝海舟">勝 安房</a></td> <td><a href="/wiki/%E5%BE%93%E4%BA%94%E4%BD%8D%E4%B8%8B" class="mw-redirect" title="従五位下">従五位下</a><a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%88%BF%E5%AE%88" class="mw-redirect" title="安房守">安房守</a></td> <td>義邦 → 安芳</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%A0%80%E6%94%BF%E4%B8%80" title="小堀政一">小堀 遠州</a></td> <td><a href="/wiki/%E5%BE%93%E4%BA%94%E4%BD%8D%E4%B8%8B" class="mw-redirect" title="従五位下">従五位下</a><a href="/wiki/%E9%81%A0%E6%B1%9F%E5%AE%88" class="mw-redirect" title="遠江守">遠江守</a></td> <td>政一</td> <td>日本 </td></tr></tbody></table> <p>また江戸時代の国持大名の場合、名字として国の名を名乗る習慣があったため、たとえば従四位下侍従長州侯<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E6%96%89%E5%BA%83" title="毛利斉広">松平斉広</a>であれば「長門侍従」が名前として認識され武鑑にもそのように掲載された。長州藩主は歴代が侍従の職を得る習慣であったため、結果として歴代の藩主が「長門侍従」を襲名するような慣行となっていた。加賀前田家であれば参議に任官する慣行があるためその唐名をとって「加賀宰相」が当主の名前として使われていた。 </p><p>また上述の「勝安房」のように官名の末尾を省略して呼称することは早くから行なわれており、たとえば大老<a href="/wiki/%E9%85%92%E4%BA%95%E5%BF%A0%E6%B8%85" title="酒井忠清">酒井雅楽頭</a>のことを「酒井雅楽」と表記するようなことは広く行なわれていた。ただしこれらは日記などどちらかというとプライベートな領域での省略記法といった傾向があり、正式な書状などであれば「酒井雅楽頭」と正しい名前の表記が行なわれた。 </p><p>ただし中世以降の日本の場合、任官されていない<a href="/wiki/%E5%AE%98%E5%90%8D" class="mw-redirect" title="官名">官名</a>や<a href="/wiki/%E5%8F%97%E9%A0%98%E5%90%8D" title="受領名">受領名</a>を<i>好き勝手に自称する</i>武士もいるため、その呼び名が実際の官職であるか単なる自称であるかは検討を要する。例えば<a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E4%BF%A1%E9%95%B7" title="織田信長">織田信長</a>は朝廷から右大臣に任ぜられているため、織田「右府」(右大臣の唐名)という呼び名は実際の官名に沿ったものである。しかし一般に知られる織田「上総介」は、いわゆる百官名であり全くの自称である。江戸時代には官名を勝手に名乗ることは禁制となった為、官名風の名前を使用する習慣が発生しこれが<a href="/wiki/%E7%99%BE%E5%AE%98%E5%90%8D" title="百官名">百官名</a>である。この百官名については、上級武士などが用いるものという考えかたが一般常識として広く通用していたため、名前からある程度身分を推測できるものであった。しかし全国レベルで明文化された確固たるルールがあったわけでもないため、個別の事情については検討が必要となる。 </p><p>また、上述の通り、正式に官職に補されている人物についても、その名前の表記を省略される事例があった。「雅楽頭」であれば幕府、朝廷の許可が無ければ名乗れない官名であるが、「雅楽」であればその気になれば誰でも名乗れる百官名であり、正式の文書ではない場面で登場している名前についてそれが百官名に見えても正規の官名の省略記法である可能性があり、この点もその資料のコンテキストを踏まえて判断しなければならない。 </p><p><a href="/wiki/%E5%B7%A6%E8%A1%9B%E9%96%80" title="左衛門">左衛門</a>、<a href="/wiki/%E5%8F%B3%E8%A1%9B%E9%96%80" title="右衛門">右衛門</a>、<a href="/wiki/%E5%85%B5%E8%A1%9B%E5%BA%9C#内部官職" title="兵衛府">兵衛</a>といった官名は頻繁に使われたため、元は官名であったことすら忘れ去られ、<a href="/wiki/%E5%85%B5%E8%BE%B2%E5%88%86%E9%9B%A2" title="兵農分離">兵農分離</a>以降も平民の名前として一般的に使われた。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="排行"><span id=".E6.8E.92.E8.A1.8C"></span>排行</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=8" title="節を編集: 排行"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E6%8E%92%E8%A1%8C" title="排行">排行</a>または<a href="/wiki/%E8%BC%A9%E8%A1%8C%E5%90%8D" title="輩行名">輩行名</a>は、もともとは<a href="/wiki/%E4%B8%AD%E8%8F%AF%E5%9C%8F" title="中華圏">中華圏</a>における呼び名の一種で、兄弟の長幼の順序を示す番号を名前代わりにしたものである。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 排行</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋">朱 重八</a></td> <td>元璋</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E7%99%BD%E5%B1%85%E6%98%93" title="白居易">白 二十二</a></td> <td>居易</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%87%91%E4%B9%9D" title="金九">金 九</a></td> <td>昌洙</td> <td>朝鮮半島 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E9%82%A3%E9%A0%88%E4%B8%8E%E4%B8%80" title="那須与一">那須 与一</a></td> <td>宗隆</td> <td>日本 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%A4%A9%E8%8D%89%E5%9B%9B%E9%83%8E" title="天草四郎">天草 四郎</a></td> <td>時貞</td> <td>日本 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="本籍"><span id=".E6.9C.AC.E7.B1.8D"></span>本籍</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=9" title="節を編集: 本籍"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>本籍(出身地)の地名を用いる例。 </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>姓 本籍</th> <th>諱・実名</th> <th>国・地域 </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%AD%9F%E6%B5%A9%E7%84%B6" title="孟浩然">孟 襄陽</a></td> <td>浩然</td> <td>中国 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E5%BA%B7%E6%9C%89%E7%82%BA" title="康有為">康 南海</a></td> <td>有為</td> <td>中国 </td></tr></tbody></table> <p><span class="anchor" id="系字"></span><span class="anchor" id="通字"></span> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="系字(通字)"><span id=".E7.B3.BB.E5.AD.97.EF.BC.88.E9.80.9A.E5.AD.97.EF.BC.89"></span>系字(通字)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=10" title="節を編集: 系字(通字)"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>中国や<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE" title="朝鮮">朝鮮</a>半島では、祖先の諱を避ける代わりに同一血統で同世代の者が諱の中で特定の字を共有する習慣があり、系字もしくは通字という(<a href="/wiki/%E8%BC%A9%E8%A1%8C%E5%AD%97" title="輩行字">輩行字</a>)。同世代の間で共通の字を用いることから、特に列系字と呼ばれることもある。 </p><p><a href="/wiki/%E5%8D%97%E5%8C%97%E6%9C%9D%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E4%B8%AD%E5%9B%BD)" title="南北朝時代 (中国)">南北朝時代</a>以降の中国では、諱に漢字二文字を用いることが広まるが、そのうちの一字について、兄弟・従兄弟など、同族同世代の男子が世代間の序列を表すため同じ文字を名に共有する。これにより一族の中の世代間における<a href="/wiki/%E4%BA%94%E5%80%AB" title="五倫">長幼の序</a>を確認し合うことができる。一字名の場合は、同部首の漢字を用いることで系字とする(<a href="/wiki/%E8%98%87%E8%BB%BE" title="蘇軾">蘇軾</a>・<a href="/wiki/%E8%98%87%E8%BD%8D" title="蘇轍">蘇轍</a>など)。また、世代間で規則に従った系字を順に配することもあり、この場合は行列字ともいわれる(ある世代が「水」系字の場合、<a href="/wiki/%E4%BA%94%E8%A1%8C%E8%AA%AC" class="mw-redirect" title="五行説">五行説</a>によって次の世代に「木」系字を用いるなど)。 </p><p>なお、現代の<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E6%B0%91%E4%B8%BB%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E4%BA%BA%E6%B0%91%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD" title="朝鮮民主主義人民共和国">北朝鮮</a>では国家指導者の名に、<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%97%A5%E6%88%90" title="金日成">金日成</a>、子の<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%AD%A3%E6%97%A5" title="金正日">金正日</a>、孫の<a href="/wiki/%E9%87%91%E6%AD%A3%E6%81%A9" title="金正恩">金正恩</a>と、むしろ日本式に近い通字の使用が見られる。朝鮮の伝統に反するこうした命名についての理由は、識者から種々の憶測がなされているものの明らかではない。 </p><p>この習慣は、日本でも平安時代初期に一時行われたが、のちには一族の中で、多世代にわたって同じ字を諱のうちの一字として用いる通字がむしろ広く行われ、列系字に対して行系字と呼ばれる(後述)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="日本"><span id=".E6.97.A5.E6.9C.AC"></span>日本</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=11" title="節を編集: 日本"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="日本における諱の歴史"><span id=".E6.97.A5.E6.9C.AC.E3.81.AB.E3.81.8A.E3.81.91.E3.82.8B.E8.AB.B1.E3.81.AE.E6.AD.B4.E5.8F.B2"></span>日本における諱の歴史</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=12" title="節を編集: 日本における諱の歴史"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>日本での個人の名前は「石川麻呂(いしかわまろ)」や「穴穂部間人(あなほべのはしひと)」など長い訓に漢字を当ててきた。しかし、<a href="/wiki/%E5%B5%AF%E5%B3%A8%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="嵯峨天皇">嵯峨天皇</a>のころ<a href="/wiki/%E9%81%A3%E5%94%90%E4%BD%BF" title="遣唐使">遣唐使</a>であった<a href="/wiki/%E8%8F%85%E5%8E%9F%E6%B8%85%E5%85%AC" title="菅原清公">菅原清公</a>の進言によって、男子の名前は漢字二文字か一字、女子の名前は「○子」とするといった、漢風の名前の使用が進められ、定着した<sup class="noprint Template-Fact">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%80%8C%E8%A6%81%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%80%8D%E3%82%92%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%9F%E6%96%B9%E3%81%B8" title="Wikipedia:「要出典」をクリックされた方へ"><span title="この記述には信頼できる情報源の提示が求められています。(2023年9月)">要出典</span></a></i>]</sup>。 </p><p>このように、中国の伝統を取り入れた名前の習慣が定着すると、実名・<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%90%8D" class="mw-disambig" title="本名">本名</a>のことを漢文表記するときは、中国同様に「諱(いみな)」と呼んだ。 </p><p>これは中国と同じく実名と霊的人格が結びついているという宗教的思想に基づく。そのため、<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%AE%89%E6%99%82%E4%BB%A3" title="平安時代">平安時代</a>には<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E5%A3%AB" title="武士">武士</a>などが主従および師弟関係を取り結ぶときに、主君・師匠に自分の名を書いた名簿(みょうぶ)を提出するしきたりがあった。また、親子関係、夫婦関係以外の社会的主従関係に乏しかった女性では名の秘匿がより進み、公的に活躍した人物ですら、後世実名が不明となる場合が多かった。<a href="/wiki/%E6%B8%85%E5%B0%91%E7%B4%8D%E8%A8%80" title="清少納言">清少納言</a>や<a href="/wiki/%E7%B4%AB%E5%BC%8F%E9%83%A8" title="紫式部">紫式部</a>、<a href="/wiki/%E8%8F%85%E5%8E%9F%E5%AD%9D%E6%A8%99%E5%A5%B3" title="菅原孝標女">菅原孝標女</a>の実名が不明なのはこのためである(<a href="/wiki/%E5%B0%91%E7%B4%8D%E8%A8%80" title="少納言">少納言</a>や<a href="/wiki/%E5%BC%8F%E9%83%A8" class="mw-disambig" title="式部">式部</a>は、父親等の官職名から付けられた<a href="/wiki/%E5%A5%B3%E6%88%BF" title="女房">女房</a>としての職務上の呼称である。また、孝標女は父・<a href="/wiki/%E8%8F%85%E5%8E%9F%E5%AD%9D%E6%A8%99" title="菅原孝標">菅原孝標</a>の名がそのままつけられている)。 </p><p>また、平安時代以降の貴人は居住する邸宅の所在地名や官職名などに基づく<a href="/wiki/%E9%80%9A%E7%A7%B0" title="通称">通称</a>で呼ばれ、武士をはじめ身分のさらに低い者も太郎・次郎などの兄弟の出生順序などからつけられた、<a href="/wiki/%E4%BB%AE%E5%90%8D_(%E9%80%9A%E7%A7%B0)" title="仮名 (通称)">仮名</a>(けみょう)と呼ばれる通称が用いられた。仮名については、<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E6%99%82%E4%BB%A3" title="室町時代">室町時代</a>以降、官職風の人名として<a href="/wiki/%E7%99%BE%E5%AE%98%E5%90%8D" title="百官名">百官名</a>、さらに<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E7%99%BE%E5%AE%98" title="東百官">東百官</a>のようなものまで派生し、諱と別につけられた通称をもって人名とすることが<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B2%BB" title="明治">明治時代</a>まで行われていた。 </p><p><a href="/wiki/%E6%99%82%E4%BB%A3%E5%8A%87" title="時代劇">時代劇</a>で例示すると、『<a href="/wiki/%E9%81%A0%E5%B1%B1%E3%81%AE%E9%87%91%E3%81%95%E3%82%93" title="遠山の金さん">遠山の金さん</a>』の主人公である<a href="/wiki/%E9%81%A0%E5%B1%B1%E6%99%AF%E5%85%83" title="遠山景元">遠山景元</a>(実在した<a href="/wiki/%E6%97%97%E6%9C%AC" title="旗本">旗本</a>)の場合、諱は「景元」であるが、劇中においてこの名で呼ばれることはない。<a href="/wiki/%E8%AB%B8%E5%A4%A7%E5%A4%AB" title="諸大夫">諸大夫</a>に叙され左衛門少尉を名乗っていたことから「<a href="/wiki/%E5%B7%A6%E8%A1%9B%E9%96%80%E5%B0%89" title="左衛門尉">左衛門尉</a>さま」、あるいは仮名である「金四郎」(さらにここから派生した金さん)の名で呼ばれる。 だが<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a>には官職名ではなくあえて諱で呼び、さらには<a href="/wiki/%E6%95%AC%E7%A7%B0" title="敬称">敬称</a>をつけず<a href="/wiki/%E5%91%BC%E3%81%B3%E6%8D%A8%E3%81%A6" title="呼び捨て">呼び捨て</a>とすることが最上級の敬意を表す事例もあるため、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="日本の歴史">日本の歴史</a>上において諱で呼ぶ行為が常に礼儀を欠くわけではない<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。また、<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E8%83%BD%E5%AF%BA%E3%81%AE%E5%A4%89" title="本能寺の変">本能寺の変</a>を記した<a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%9F%8E%E6%83%A3%E5%8F%B3%E8%A1%9B%E9%96%80%E8%A6%9A%E6%9B%B8" title="本城惣右衛門覚書">本城惣右衛門覚書</a>には、「<a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E4%BF%A1%E9%95%B7" title="織田信長">のぶながさま</a>」「<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%BA%B7" title="徳川家康">いへやすさま</a>(別の箇所では「いゑやすさま」とも)」と記載があり、諱の使用される例が皆無ということもない(一方、同書では自軍である明智勢の<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%99%BA%E7%A7%80%E6%BA%80" title="明智秀満">明智秀満</a>を通称の「弥平次」、<a href="/wiki/%E6%96%8E%E8%97%A4%E5%88%A9%E4%B8%89" title="斎藤利三">斎藤利三</a>を「くら介」「さいとう蔵介」と官職名になっている)。 </p><p>明治に至り、<a href="/wiki/1870%E5%B9%B4" title="1870年">1870年</a>(明治3年)<a href="/wiki/12%E6%9C%8822%E6%97%A5" title="12月22日">12月22日</a>の<a href="/wiki/%E5%A4%AA%E6%94%BF%E5%AE%98_(%E6%98%8E%E6%B2%BB%E6%99%82%E4%BB%A3)" title="太政官 (明治時代)">太政官</a>布告「在官之輩名称之儀是迄苗字官相署シ来候処自今官苗字実名相署シ可申事」、<a href="/wiki/1871%E5%B9%B4" title="1871年">1871年</a>(明治4年)<a href="/wiki/10%E6%9C%8812%E6%97%A5" title="10月12日">10月12日</a>の太政官布告「自今位記官記ヲ始メ一切公用ノ文書ニ姓尸ヲ除キ苗字実名ノミ相用候事」、<a href="/wiki/1872%E5%B9%B4" title="1872年">1872年</a>(明治5年)<a href="/wiki/5%E6%9C%887%E6%97%A5" title="5月7日">5月7日</a>の太政官布告「従来通称名乗両様相用来候輩自今一名タルヘキ事」により、諱と通称を併称することが公式に廃止されている。すべての<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E6%B0%91" title="国民">国民</a>は<a href="/wiki/%E6%88%B8%E7%B1%8D" title="戸籍">戸籍</a>に「氏」及び「名」を登録することとなり、それまで複数の名(諱および通称ならびに号など)を持っていた者は、それぞれ自身が選択したものを「名」として戸籍登録することとし、登録時に<a href="/wiki/%E5%A9%9A%E5%A7%BB" class="mw-redirect" title="婚姻">婚姻</a>・<a href="/wiki/%E9%A4%8A%E5%AD%90%E7%B8%81%E7%B5%84" title="養子縁組">養子縁組</a>を伴わない者の改名は禁止された。当時の明治政府高官の例では、<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E8%97%A4%E5%8D%9A%E6%96%87" title="伊藤博文">伊藤春輔博文</a>は諱の「博文」を、<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E6%A8%A9%E5%85%B5%E8%A1%9B" title="山本権兵衛">山本権兵衛盛武</a>は通称の「権兵衛」をそれぞれ登録している。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="日本における通字"><span id=".E6.97.A5.E6.9C.AC.E3.81.AB.E3.81.8A.E3.81.91.E3.82.8B.E9.80.9A.E5.AD.97"></span>日本における通字</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=13" title="節を編集: 日本における通字"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→「<a href="/wiki/%E8%BC%A9%E8%A1%8C%E5%AD%97" title="輩行字">輩行字</a>」も参照</div> <p>日本では「ある人物の諱に用いられているものと同一の漢字を用いることそのものがその人物の霊的人格に対する侵害だ」とする観念が、中国や朝鮮ほど強くはなかった。 </p><p>そのため、漢字二字からなる名が一般的となった平安時代中期以後の日本では、家に代々継承され、先祖代々にわたり特定の文字を諱に入れる「通字(とおりじ)」あるいは「系字」という習慣があった。これにより、その家の正統な後継者、または一族の一員であることを明示する意図があった。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="代表的な例"><span id=".E4.BB.A3.E8.A1.A8.E7.9A.84.E3.81.AA.E4.BE.8B"></span>代表的な例</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=14" title="節を編集: 代表的な例"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="皇族・公家"><span id=".E7.9A.87.E6.97.8F.E3.83.BB.E5.85.AC.E5.AE.B6"></span>皇族・公家</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=15" title="節を編集: 皇族・公家"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E7%9A%87%E6%97%8F" title="皇族">皇族</a>(天皇家) - 男子が「仁」、女子が「子」。通字として定着するのは<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E6%99%82%E4%BB%A3" title="室町時代">室町時代</a>以降であった。嫁入りの場合も「子」の名がある女性が選ばれる。 <ul><li><a href="/wiki/%E4%BC%8F%E8%A6%8B%E5%AE%AE%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="伏見宮家">伏見宮家</a> - 「貞」と「邦」とを1代ごとに交互に用いる。ただし、当初<a href="/wiki/%E8%8F%AF%E9%A0%82%E5%AE%AE%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="華頂宮家">華頂宮家</a>を継承していた<a href="/wiki/%E4%BC%8F%E8%A6%8B%E5%AE%AE%E5%8D%9A%E6%81%AD%E7%8E%8B" title="伏見宮博恭王">伏見宮博恭王</a>以降は「博」を用いた。</li> <li><a href="/wiki/%E4%B9%85%E9%82%87%E5%AE%AE%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="久邇宮家">久邇宮家</a> - <a href="/wiki/%E4%B9%85%E9%82%87%E5%AE%AE%E6%9C%9D%E5%BD%A6%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="久邇宮朝彦親王">朝彦親王</a>以来原則として「彦」を用いる。これは朝彦親王の王子の<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E4%B9%85%E9%82%87%E5%AE%AE%E7%A8%94%E5%BD%A6%E7%8E%8B" title="東久邇宮稔彦王">東久邇宮稔彦王</a>や<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%A6%99%E5%AE%AE%E9%B3%A9%E5%BD%A6%E7%8E%8B" title="朝香宮鳩彦王">朝香宮鳩彦王</a>の<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%A6%99%E5%AE%AE" title="朝香宮">朝香宮</a>にも継承されている。また、久邇宮本家は「邦」と「朝」を交互に用いている。その他にも朝彦親王の子には「多」の字を用いてる(多田王、<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%98%89%E7%8E%8B" title="多嘉王">多嘉王</a>)</li> <li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E7%99%BD%E5%B7%9D%E5%AE%AE%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="北白川宮家">北白川宮家</a> - 「久」を用いる。</li> <li><a href="/wiki/%E8%B3%80%E9%99%BD%E5%AE%AE%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="賀陽宮家">賀陽宮家</a> - 「憲」を用いる。初代<a href="/wiki/%E9%82%A6%E6%86%B2%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="邦憲王">邦憲王</a>の父の朝彦親王が出家前に成憲と名乗ったことに由来する。</li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E9%9A%8E%E5%AE%AE" title="山階宮">山階宮</a> - 「麿」を用いる。</li> <li><a href="/wiki/%E7%AB%B9%E7%94%B0%E5%AE%AE" title="竹田宮">竹田宮</a> - 「恒」を用いる。</li> <li><a href="/wiki/%E6%A2%A8%E6%9C%AC%E5%AE%AE" title="梨本宮">梨本宮</a> - 「守」を用いる。</li> <li><a href="/wiki/%E8%8F%AF%E9%A0%82%E5%AE%AE" title="華頂宮">華頂宮</a> - 「博」を用いる。三代目の<a href="/wiki/%E5%8D%9A%E6%81%AD%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="博恭王">博恭王</a>が伏見宮に復籍した後、「博」の通字は伏見宮に受け継がれた。</li> <li><a href="/wiki/%E5%B2%A9%E5%80%89%E5%AE%AE" title="岩倉宮">岩倉宮</a> - 「忠」と「彦」を用いる。</li> <li><a href="/wiki/%E5%BE%8C%E9%86%8D%E9%86%90%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="後醍醐天皇">後醍醐天皇</a>の皇子 - 「良」を用いる。</li> <li><a href="/wiki/%E5%BE%8C%E4%BA%8C%E6%9D%A1%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="後二条天皇">後二条天皇</a>の子孫 - 「邦」を用いる。</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%8C%97%E5%AE%B6" title="藤原北家">藤原北家</a><a href="/wiki/%E6%91%82%E9%96%A2%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="摂関家">摂関家</a> - <a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E6%88%BF%E5%89%8D" title="藤原房前">房前</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%86%85%E9%BA%BB%E5%91%82" title="藤原内麻呂">内麻呂</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%86%AC%E5%97%A3" title="藤原冬嗣">冬嗣</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E8%89%AF%E6%88%BF" title="藤原良房">良房</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%9F%BA%E7%B5%8C" title="藤原基経">基経</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%BF%A0%E5%B9%B3" title="藤原忠平">忠平</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%B8%AB%E8%BC%94" title="藤原師輔">師輔</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%85%BC%E5%AE%B6" title="藤原兼家">兼家</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E9%81%93%E9%95%B7" title="藤原道長">道長</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E9%A0%BC%E9%80%9A" title="藤原頼通">頼通</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E6%95%99%E9%80%9A" title="藤原教通">教通</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%B8%AB%E5%AE%9F" title="藤原師実">師実</a>・<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%B8%AB%E9%80%9A" title="藤原師通">師通</a>の13人のうち2人を選び、それぞれから1字ずつ取って命名した。この慣行は、<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%BA%80" title="足利義満">足利義満</a>以後の武家の首長たちが摂関家の当主・嫡子に自らの偏諱を与えるようになってから次第に崩れた。</li> <li>藤原北家<a href="/wiki/%E9%96%91%E9%99%A2%E6%B5%81" title="閑院流">閑院流</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%9D%A1%E5%AE%B6" title="三条家">三条家</a>・<a href="/wiki/%E8%A5%BF%E5%9C%92%E5%AF%BA%E5%AE%B6" title="西園寺家">西園寺家</a>・<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%A4%A7%E5%AF%BA%E5%AE%B6" title="徳大寺家">徳大寺家</a>など) - 「公」と「実」とを1代ごとに交互に用いる。「公」や「実」のみを用いる家系もある。<a href="/wiki/%E8%8F%8A%E4%BA%AD%E5%AE%B6" title="菊亭家">今出川(菊亭)家</a>などのように、始祖<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%85%AC%E5%AD%A3" title="藤原公季">藤原公季</a>の「季」を用いる例も多い。</li> <li><a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E5%8C%97%E5%AE%B6" title="藤原北家">藤原北家</a><a href="/wiki/%E5%BE%A1%E5%AD%90%E5%B7%A6%E5%AE%B6" title="御子左家">御子左流</a><a href="/wiki/%E5%86%B7%E6%B3%89%E5%AE%B6" title="冷泉家">冷泉家</a>(上冷泉家・下冷泉家) - 「為」</li> <li><a href="/wiki/%E6%9D%91%E4%B8%8A%E6%BA%90%E6%B0%8F" title="村上源氏">村上源氏</a> - 始祖<a href="/wiki/%E5%85%B7%E5%B9%B3%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="具平親王">具平親王</a>の「具」や<a href="/wiki/%E6%BA%90%E5%B8%AB%E6%88%BF" title="源師房">源師房</a>の「師」、<a href="/wiki/%E6%BA%90%E9%80%9A%E8%A6%AA" title="源通親">源通親</a>の「通」が用いられることが多い。</li> <li><a href="/wiki/%E8%8F%85%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="菅原氏">菅原姓</a><a href="/wiki/%E9%AB%98%E8%BE%BB%E5%AE%B6" title="高辻家">高辻氏</a>・<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E5%9D%8A%E5%9F%8E%E5%AE%B6" title="東坊城家">東坊城氏</a> - 「長」</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="武家"><span id=".E6.AD.A6.E5.AE.B6"></span>武家</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=16" title="節を編集: 武家"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E5%B9%B3%E6%B0%8F" title="伊勢平氏">伊勢平氏</a> - 「盛」</li> <li><a href="/wiki/%E6%88%BF%E7%B7%8F%E5%B9%B3%E6%B0%8F" title="房総平氏">房総平氏</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E7%B7%8F%E6%B0%8F" title="上総氏">上総氏</a>・<a href="/wiki/%E5%8D%83%E8%91%89%E6%B0%8F" title="千葉氏">千葉氏</a>・<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E9%A6%AC%E6%B0%8F" title="相馬氏">相馬氏</a>) - 「常」「胤」</li> <li><a href="/wiki/%E7%A7%A9%E7%88%B6%E5%B9%B3%E6%B0%8F" title="秩父平氏">秩父平氏</a>(<a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E6%B0%8F_(%E5%B9%B3%E5%A7%93)" title="畠山氏 (平姓)">畠山氏</a>・<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E8%B6%8A%E6%B0%8F" title="河越氏">河越氏</a>・<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%B0%8F" title="江戸氏">江戸氏</a>) - 「重」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E6%9D%B1%E6%B0%8F" title="伊東氏">伊東氏</a> - 「祐」</li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E6%B5%A6%E6%B0%8F" title="三浦氏">三浦氏</a>・<a href="/wiki/%E5%92%8C%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="和田氏">和田氏</a> - 「義」「村」</li> <li><a href="/wiki/%E9%8E%8C%E5%80%89%E6%B0%8F" title="鎌倉氏">鎌倉氏</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%BA%AD%E6%B0%8F" title="大庭氏">大庭氏</a>・<a href="/wiki/%E6%A2%B6%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="梶原氏">梶原氏</a>・<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E6%B0%8F" title="長尾氏">長尾氏</a>) - 「景」</li> <li><a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F" title="北条氏">鎌倉北条氏</a> - 「時」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E6%B0%8F" title="伊勢氏">伊勢氏</a> - 「貞」「盛」</li> <li><a href="/wiki/%E5%BE%8C%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F" title="後北条氏">小田原北条氏</a>(←伊勢氏分家?) - 「氏」</li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%86%85%E6%BA%90%E6%B0%8F" title="河内源氏">河内源氏</a> - 「義」、「頼」</li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E6%B0%8F" title="足利氏">足利氏</a>(<a href="/wiki/%E5%90%89%E8%89%AF%E6%B0%8F" title="吉良氏">吉良氏</a>・<a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E6%B0%8F" title="斯波氏">斯波氏</a>) - 「義」「氏」 <dl><dd><a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E5%B0%86%E8%BB%8D%E5%AE%B6" title="足利将軍家">足利将軍家</a>は「義」、鎌倉時代の宗家や<a href="/wiki/%E9%8E%8C%E5%80%89%E5%85%AC%E6%96%B9" title="鎌倉公方">鎌倉公方</a>家およびその後裔の<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E6%B2%B3%E5%85%AC%E6%96%B9" title="古河公方">古河公方</a>家、<a href="/wiki/%E5%96%9C%E9%80%A3%E5%B7%9D%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="喜連川氏">喜連川氏</a>は「氏」。なお室町期以降の斯波氏の「義」字は通字ではなく<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>足利将軍からの偏諱である。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E6%B0%8F" title="畠山氏">畠山氏 (源姓)</a> - 「国」「長」「政」 <dl><dd>庶流の能登畠山氏は「慶」「義」を使用した。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E7%B4%B0%E5%B7%9D%E6%B0%8F" title="細川氏">細川氏</a> - 「元」「之」「護」 <dl><dd>宗家である京兆家が主に「元」、讃州家が「之」を使用した。「護」は幕末期以降の肥後細川家が使用している。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%80%E8%89%B2%E6%B0%8F" title="一色氏">一色氏</a> - 「範」「義」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BB%8A%E5%B7%9D%E6%B0%8F" title="今川氏">今川氏</a> - 「範」「氏」</li> <li><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%90%8D%E6%B0%8F" title="山名氏">山名氏</a> - 「煕」「豊」</li> <li><a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="新田氏">新田氏</a> - 「義」「氏」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%90%E7%AB%B9%E6%B0%8F" title="佐竹氏">佐竹氏</a> - 「義」</li> <li><a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="武田氏">武田氏</a> - 「信」</li> <li><a href="/wiki/%E8%A0%A3%E5%B4%8E%E6%B0%8F" title="蠣崎氏">蠣崎氏</a>(松前氏) - 「広」</li> <li><a href="/wiki/%E5%8D%97%E9%83%A8%E6%B0%8F" title="南部氏">南部氏</a> - 「信」「利」(「利」は前田氏からの偏諱)</li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E7%AC%A0%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="小笠原氏">小笠原氏</a>・<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%A5%BD%E6%B0%8F" title="三好氏">三好氏</a> - 「長」 <dl><dd>小笠原氏でも<a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%80%89%E8%97%A9" title="小倉藩">小倉藩</a>主家は「忠」を使用した。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E4%BB%81%E7%A7%91%E6%B0%8F" title="仁科氏">仁科氏</a> - 「盛」</li> <li><a href="/wiki/%E8%AB%8F%E8%A8%AA%E6%B0%8F" title="諏訪氏">諏訪氏</a> - 「頼」・「忠」</li> <li><a href="/wiki/%E6%91%82%E6%B4%A5%E6%BA%90%E6%B0%8F" title="摂津源氏">摂津源氏</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="多田氏">多田氏</a>・<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E5%B2%90%E6%B0%8F" title="土岐氏">土岐氏</a>・<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%99%BA%E6%B0%8F" title="明智氏">明智氏</a>) - 「頼」「光」「綱」</li> <li><a href="/wiki/%E6%B5%85%E9%87%8E%E6%B0%8F" title="浅野氏">浅野氏</a> - 「長」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%90%E3%80%85%E6%9C%A8%E6%B0%8F" title="佐々木氏">佐々木氏</a>(<a href="/wiki/%E5%85%AD%E8%A7%92%E6%B0%8F" title="六角氏">六角氏</a>・<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E6%A5%B5%E6%B0%8F" title="京極氏">京極氏</a>・<a href="/wiki/%E5%B0%BC%E5%AD%90%E6%B0%8F" title="尼子氏">尼子氏</a>・<a href="/wiki/%E6%9C%BD%E6%9C%A8%E6%B0%8F" title="朽木氏">朽木氏</a>) - 「綱」「高」「頼」「久」</li> <li><a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="黒田氏">黒田氏</a> - 「長」</li> <li><a href="/wiki/%E6%A6%8A%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="榊原氏">榊原氏</a> - 「政」</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B1%9F%E6%B0%8F" title="大江氏">大江氏</a>(<a href="/wiki/%E9%95%B7%E4%BA%95%E6%B0%8F" title="長井氏">長井氏</a>・<a href="/wiki/%E5%AF%92%E6%B2%B3%E6%B1%9F%E6%B0%8F" title="寒河江氏">寒河江氏</a>・<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%BE%8C%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%B0%8F" title="越後北条氏">北条氏</a>・ <a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E6%B0%8F" title="毛利氏">毛利氏</a> ほか) - 「広」「元」「就」</li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%89%E6%9D%B1%E6%B0%8F" title="安東氏">安東氏</a>(<a href="/wiki/%E7%A7%8B%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="秋田氏">秋田氏</a>・<a href="/w/index.php?title=%E4%B8%8B%E5%9B%BD%E6%B0%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="下国氏 (存在しないページ)">下国氏</a>) - 「季」</li> <li><a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%A7%93%E8%B6%B3%E5%88%A9%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="藤姓足利氏">藤姓足利氏</a>・<a href="/wiki/%E4%BD%90%E9%87%8E%E6%B0%8F" title="佐野氏">佐野氏</a> - 「綱」</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%AA%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="太田氏">太田氏</a> - 「資」</li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E5%B1%B1%E6%B0%8F" title="小山氏">小山氏</a> - 「政」</li> <li><a href="/wiki/%E7%B5%90%E5%9F%8E%E6%B0%8F" title="結城氏">結城氏</a> - 「朝」</li> <li><a href="/wiki/%E5%A5%A5%E5%B7%9E%E8%97%A4%E5%8E%9F%E6%B0%8F" title="奥州藤原氏">奥州藤原氏</a> - 「衡」</li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B0%8F" title="上杉氏">上杉氏</a> - 「憲」 <dl><dd><a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%86%85%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="山内上杉家">山内上杉家</a>は「憲」を、<a href="/wiki/%E6%89%87%E8%B0%B7%E4%B8%8A%E6%9D%89%E5%AE%B6" title="扇谷上杉家">扇谷上杉家</a>は「定」「朝」を使用した。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="織田氏">織田氏</a>(<a href="/wiki/%E6%B4%A5%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="津田氏">津田氏</a>) - 「広」「定」「信」「長」</li> <li><a href="/wiki/%E5%89%8D%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="前田氏">前田氏</a> - 「利」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%81%94%E6%B0%8F" title="伊達氏">伊達氏</a> - 「宗」「村」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%95%E4%BC%8A%E6%B0%8F" title="井伊氏">井伊氏</a> - 「直」</li> <li><a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%B0%8F" title="徳川氏">徳川氏</a>(<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B9%B3%E6%B0%8F" title="松平氏">松平氏</a>) - 「信」「忠」「康」「家」 <dl><dd>また清和源氏の子孫であることを主張するために「義」「頼」も使用している。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E7%9F%B3%E5%B7%9D%E6%B0%8F" title="石川氏">石川氏</a> - 「総」</li> <li><a href="/wiki/%E9%85%92%E4%BA%95%E6%B0%8F" title="酒井氏">酒井氏</a> - 「忠」 <dl><dd>左衛門尉家・雅楽頭家ともに「忠」を使用している。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%A4%9A%E6%B0%8F" title="本多氏">本多氏</a> - 「忠」「正」「重」「康」</li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%B3%E9%87%8E%E6%B0%8F" title="河野氏">河野氏</a> - 「通」</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%86%85%E6%B0%8F" title="大内氏">大内氏</a> - 「弘」</li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%91%E5%BC%90%E6%B0%8F" title="少弐氏">少弐氏</a> - 「頼」「資」</li> <li><a href="/wiki/%E7%9C%9F%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="真田氏">真田氏</a> - 「幸」「信」</li> <li><a href="/wiki/%E9%8D%8B%E5%B3%B6%E6%B0%8F" title="鍋島氏">鍋島氏</a> - 「直」「茂」</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%94%B5%E6%B0%8F" title="大蔵氏">大蔵氏</a>(<a href="/wiki/%E5%8E%9F%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="原田氏">原田氏</a>・<a href="/wiki/%E7%A7%8B%E6%9C%88%E6%B0%8F" title="秋月氏">秋月氏</a>・<a href="/wiki/%E9%AB%98%E6%A9%8B%E6%B0%8F" title="高橋氏">高橋氏</a>) - 「種」</li> <li><a href="/wiki/%E8%8F%8A%E6%B1%A0%E6%B0%8F" title="菊池氏">菊池氏</a>(<a href="/wiki/%E7%B1%B3%E8%89%AF%E6%B0%8F" title="米良氏">米良氏</a>) - 「隆」「経」「直」「武」「朝」 <dl><dd>米良氏以降は「重」「則」も使用している。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%8B%E6%B0%8F" title="大友氏">大友氏</a> - 「親」「直」</li> <li><a href="/wiki/%E5%B3%B6%E6%B4%A5%E6%B0%8F" title="島津氏">島津氏</a> - 「久」「忠」</li> <li><a href="/wiki/%E8%B5%A4%E6%9D%BE%E6%B0%8F" title="赤松氏">赤松氏</a> - 「則」</li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%87%E5%96%9C%E5%A4%9A%E6%B0%8F" title="宇喜多氏">宇喜多氏</a> - 「家」「秀」</li> <li><a href="/wiki/%E5%B0%8F%E8%A5%BF%E6%B0%8F" title="小西氏">小西氏</a> - 「行」</li> <li><a href="/wiki/%E6%A5%A0%E6%9C%A8%E6%B0%8F" title="楠木氏">楠木氏</a> - 「正」</li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%80%89%E6%B0%8F" title="朝倉氏">朝倉氏</a> - 「景」</li> <li><a href="/wiki/%E6%B5%85%E4%BA%95%E6%B0%8F" title="浅井氏">浅井氏</a> - 「政」</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B5%A6%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="大浦氏">大浦氏</a>(<a href="/wiki/%E6%B4%A5%E8%BB%BD%E6%B0%8F" title="津軽氏">津軽氏</a>) - 「信」</li> <li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E8%98%87%E6%B0%8F" title="阿蘇氏">阿蘇氏</a> - 「惟」</li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B8%E8%89%AF%E6%B0%8F" title="相良氏">相良氏</a> - 「頼」「長」</li> <li><a href="/wiki/%E7%A6%B0%E5%AF%9D%E6%B0%8F" title="禰寝氏">禰寝氏</a> - 「清」</li> <li><a href="/wiki/%E8%82%9D%E4%BB%98%E6%B0%8F" title="肝付氏">肝付氏</a> - 「兼」</li> <li><a href="/wiki/%E6%B8%A1%E8%BE%BA%E6%B0%8F" title="渡辺氏">三河渡辺氏</a> - 「綱」</li> <li><a href="/wiki/%E8%A5%BF%E9%83%B7%E6%B0%8F" title="西郷氏">三河西郷氏</a> - 「員」「久」</li> <li><a href="/wiki/%E9%87%8E%E3%80%85%E5%B1%B1%E6%B0%8F" title="野々山氏">三河野々山氏</a> - 「兼」</li> <li><a href="/wiki/%E9%87%8E%E3%80%85%E5%B1%B1%E6%B0%8F" title="野々山氏">信濃野々山氏</a> - 「義」</li> <li>琉球<a href="/wiki/%E5%85%81%E6%B0%8F%E5%85%B7%E5%BF%97%E5%A0%85%E5%AE%B6" title="允氏具志堅家">允氏具志堅家</a> - 「用」</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="門跡、坊官(寺院)・社家(神社)"><span id=".E9.96.80.E8.B7.A1.E3.80.81.E5.9D.8A.E5.AE.98.EF.BC.88.E5.AF.BA.E9.99.A2.EF.BC.89.E3.83.BB.E7.A4.BE.E5.AE.B6.EF.BC.88.E7.A5.9E.E7.A4.BE.EF.BC.89"></span>門跡、坊官(寺院)・社家(神社)</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=17" title="節を編集: 門跡、坊官(寺院)・社家(神社)"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E9%A1%98%E5%AF%BA" class="mw-disambig" title="本願寺">本願寺</a>(<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%B0%B7%E5%AE%B6" title="大谷家">大谷家</a>) - 「光」</li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E9%A1%98%E5%AF%BA" class="mw-disambig" title="本願寺">本願寺</a>(<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E9%96%93%E6%B0%8F" title="下間氏">下間氏</a>) - 「頼」</li> <li><a href="/wiki/%E4%BC%8A%E5%8B%A2%E7%A5%9E%E5%AE%AE" title="伊勢神宮">伊勢神宮</a> - <a href="/wiki/%E8%97%A4%E6%B3%A2%E5%AE%B6_(%E5%A4%A7%E4%B8%AD%E8%87%A3%E6%B0%8F)" title="藤波家 (大中臣氏)">藤波家</a>(<a href="/wiki/%E7%A5%AD%E4%B8%BB" title="祭主">祭主</a>)の「忠」・<a href="/wiki/%E8%8D%92%E6%9C%A8%E7%94%B0%E6%B0%8F" title="荒木田氏">荒木田氏</a>(<a href="/wiki/%E7%9A%87%E5%A4%A7%E7%A5%9E%E5%AE%AE" title="皇大神宮">皇大神宮</a><a href="/wiki/%E7%A6%B0%E5%AE%9C" title="禰宜">禰宜</a>)の「守」・<a href="/wiki/%E5%BA%A6%E4%BC%9A%E6%B0%8F" title="度会氏">度会氏</a>(<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E5%8F%97%E5%A4%A7%E7%A5%9E%E5%AE%AE" title="豊受大神宮">豊受大神宮</a><a href="/wiki/%E7%A6%B0%E5%AE%9C" title="禰宜">禰宜</a>)の「行」</li> <li><a href="/wiki/%E8%B3%80%E8%8C%82%E7%A5%9E%E7%A4%BE" title="賀茂神社">賀茂神社</a>(<a href="/wiki/%E8%B3%80%E8%8C%82%E7%9C%8C%E4%B8%BB%E6%B0%8F" title="賀茂県主氏">賀茂県主氏</a>) - 「祐」</li> <li><a href="/wiki/%E7%9F%B3%E6%B8%85%E6%B0%B4%E5%85%AB%E5%B9%A1%E5%AE%AE" title="石清水八幡宮">石清水八幡宮</a>(<a href="/w/index.php?title=%E7%94%B0%E4%B8%AD%E5%AE%B6_(%E7%B4%80%E6%B0%8F)&action=edit&redlink=1" class="new" title="田中家 (紀氏) (存在しないページ)">田中家</a>・<a href="/w/index.php?title=%E5%96%84%E6%B3%95%E5%AF%BA%E5%AE%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="善法寺家 (存在しないページ)">善法寺家</a>) - 「清」</li> <li><a href="/wiki/%E5%87%BA%E9%9B%B2%E5%A4%A7%E7%A4%BE" title="出雲大社">出雲大社</a>(<a href="/wiki/%E5%87%BA%E9%9B%B2%E5%9B%BD%E9%80%A0" title="出雲国造">出雲国造</a>) - <a href="/wiki/%E5%8D%83%E5%AE%B6%E5%AE%B6" class="mw-redirect" title="千家家">千家家</a>の「尊」・<a href="/wiki/%E5%8C%97%E5%B3%B6%E5%AE%B6_(%E5%87%BA%E9%9B%B2%E5%9B%BD%E9%80%A0%E5%AE%B6)" class="mw-redirect" title="北島家 (出雲国造家)">北島家</a>の「孝」</li> <li><a href="/wiki/%E8%AB%8F%E8%A8%AA%E5%A4%A7%E7%A4%BE" title="諏訪大社">諏訪大社</a>(<a href="/wiki/%E8%AB%8F%E8%A8%AA%E6%B0%8F" title="諏訪氏">諏方氏</a>) - 「頼」</li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%87%E4%BD%90%E7%A5%9E%E5%AE%AE" title="宇佐神宮">宇佐神宮</a>(<a href="/wiki/%E5%88%B0%E6%B4%A5%E5%AE%B6" title="到津家">到津家</a>・<a href="/w/index.php?title=%E5%AE%AE%E6%88%90%E5%AE%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="宮成家 (存在しないページ)">宮成家</a>) - 「公」</li> <li><a href="/wiki/%E9%B9%BF%E5%B3%B6%E7%A5%9E%E5%AE%AE" title="鹿島神宮">鹿島神宮</a>(中臣姓<a href="/wiki/%E9%B9%BF%E5%B3%B6%E6%B0%8F" title="鹿島氏">鹿島氏</a>) - 「則」</li></ul> <p>など、類例は枚挙にいとまがない。中には、活躍した祖先の事績にあやかり、通字を用いるだけではなく祖先とまったく同じ諱を称する場合もあり、これを先祖返りといった。たとえば<a href="/wiki/%E6%9C%9D%E5%80%89%E5%AD%9D%E6%99%AF_(10%E4%BB%A3%E5%BD%93%E4%B8%BB)" title="朝倉孝景 (10代当主)">朝倉孝景</a>、<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%81%94%E6%94%BF%E5%AE%97" title="伊達政宗">伊達政宗</a>、<a href="/wiki/%E5%90%89%E5%B7%9D%E5%85%83%E6%98%A5" title="吉川元春">毛利元春</a>などが挙げられる。 </p><p>伝統芸能である<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E7%9B%B8%E6%92%B2" title="大相撲">大相撲</a>においては、部屋単位でその部屋の開祖の<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E8%82%A1%E5%90%8D" title="四股名">四股名</a>から通字を設けている例がある(<a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E9%87%8E%E9%83%A8%E5%B1%8B" title="春日野部屋">春日野部屋</a>の「栃」、<a href="/wiki/%E4%BD%90%E6%B8%A1%E3%83%B6%E5%B6%BD%E9%83%A8%E5%B1%8B" title="佐渡ヶ嶽部屋">佐渡ヶ嶽部屋</a>の「琴」など)。仏教の僧侶においても、<a href="/wiki/%E6%B5%84%E5%9C%9F%E7%9C%9F%E5%AE%97" title="浄土真宗">浄土真宗</a><a href="/wiki/%E9%96%80%E4%B8%BB" class="mw-redirect" title="門主">門主</a>の「如」、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E8%93%AE%E5%AE%97" title="日蓮宗">日蓮宗</a>の「日」のように通字を設けている例がある。 </p><p>このような「通字」「系字」の文化は、天子や先祖の名を避ける中国の<a href="/wiki/%E9%81%BF%E8%AB%B1" title="避諱">避諱</a>とはまったく対照的な、日本独特の風習である(日本以外での例では、<a href="/wiki/%E6%98%8E" title="明">明</a>・<a href="/wiki/%E6%B8%85" title="清">清</a>の皇室が兄弟および同世代間で同じ字(明の<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E5%AE%97_(%E6%98%8E)" title="英宗 (明)">英宗</a>朱<b>祁</b>鎮・<a href="/wiki/%E6%99%AF%E6%B3%B0%E5%B8%9D" title="景泰帝">代宗</a>朱<b>祁</b>鈺の兄弟や<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E5%95%93%E5%B8%9D" title="天啓帝">熹宗</a>朱<b>由</b>校・<a href="/wiki/%E5%B4%87%E7%A6%8E%E5%B8%9D" title="崇禎帝">毅宗</a>朱<b>由</b>検兄弟、清の<a href="/wiki/%E5%92%B8%E8%B1%8A%E5%B8%9D" title="咸豊帝">文宗</a><b>奕</b>詝・<a href="/wiki/%E6%81%AD%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="恭親王">恭親王</a><a href="/wiki/%E5%A5%95%E8%A8%A2" class="mw-redirect" title="奕訢"><b>奕</b>訢</a>・<a href="/wiki/%E9%86%87%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="醇親王">醇親王</a><a href="/wiki/%E5%A5%95%E8%AD%9E" class="mw-redirect" title="奕譞"><b>奕</b>譞</a>兄弟、<a href="/wiki/%E5%90%8C%E6%B2%BB%E5%B8%9D" title="同治帝">穆宗</a><b>載</b>淳と従弟の<a href="/wiki/%E5%85%89%E7%B7%92%E5%B8%9D" title="光緒帝">徳宗</a><b>載</b>湉・醇親王<a href="/wiki/%E8%BC%89%E7%81%83" class="mw-redirect" title="載灃"><b>載</b>灃</a>の兄弟など)を、また<a href="/wiki/%E3%83%99%E3%83%88%E3%83%8A%E3%83%A0" title="ベトナム">ベトナム</a>・<a href="/wiki/%E5%BA%83%E5%8D%97%E5%9B%BD" title="広南国">広南</a><a href="/wiki/%E9%98%AE%E6%9C%9D" title="阮朝">阮氏</a>~<a href="/wiki/%E9%98%AE%E6%9C%9D" title="阮朝">阮朝</a>でも<a href="/wiki/%E9%98%AE%E7%A6%8F%E6%BA%90" title="阮福源">阮福源</a>以降代々諱に「福」を入れている)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="偏諱"><span id=".E5.81.8F.E8.AB.B1"></span>偏諱</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=18" title="節を編集: 偏諱"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>二字名のうち、主に通字ではない方の字はある程度避ける習慣があり、このように避諱が行われた字を「偏諱(へんき・かたいみな)」という。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="偏諱授与の風習"><span id=".E5.81.8F.E8.AB.B1.E6.8E.88.E4.B8.8E.E3.81.AE.E9.A2.A8.E7.BF.92"></span>偏諱授与の風習</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=19" title="節を編集: 偏諱授与の風習"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>偏諱(へんき)は避けるだけではなく、<a href="/wiki/%E8%B2%B4%E4%BA%BA" class="mw-disambig" title="貴人">貴人</a>から<a href="/wiki/%E8%87%A3%E4%B8%8B" class="mw-redirect" title="臣下">臣下</a>への恩恵の付与として偏諱を与える例が、<a href="/wiki/%E9%8E%8C%E5%80%89%E6%99%82%E4%BB%A3" title="鎌倉時代">鎌倉時代</a>から<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E6%99%82%E4%BB%A3" title="江戸時代">江戸時代</a>にかけて非常に多く見られる。 </p><p>鎌倉時代には、4代将軍<a href="/wiki/%E8%97%A4%E5%8E%9F%E9%A0%BC%E7%B5%8C" title="藤原頼経">藤原<b>頼</b>経</a>から5代執権<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%99%82%E9%A0%BC" title="北条時頼">北条時<b>頼</b></a>、6代将軍<a href="/wiki/%E5%AE%97%E5%B0%8A%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="宗尊親王"><b>宗</b>尊親王</a>から8代執権<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%99%82%E5%AE%97" title="北条時宗">北条時<b>宗</b></a>(時頼の嫡男)への偏諱など、下の字につく場合もままあったが、時代が下るにつれて主君へのはばかりから偏諱は受ける側の上の字となる場合がほとんどとなった。 </p><p><a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E6%99%82%E4%BB%A3" title="室町時代">室町時代</a>には重臣の嫡子などの<a href="/wiki/%E5%85%83%E6%9C%8D" title="元服">元服</a>に際して<a href="/wiki/%E7%83%8F%E5%B8%BD%E5%AD%90%E8%A6%AA" title="烏帽子親">烏帽子親</a>となった主君が、特別な恩恵として自身の偏諱を与えることが広く見られるようになった(一字拝領ともいう)。特に<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E5%B0%86%E8%BB%8D%E5%AE%B6" title="足利将軍家">足利将軍</a>の一字を拝領することが顕著で、<a href="/wiki/%E7%95%A0%E5%B1%B1%E6%BA%80%E5%AE%B6" title="畠山満家">畠山満家</a>や<a href="/wiki/%E7%B4%B0%E5%B7%9D%E5%8B%9D%E5%85%83" title="細川勝元">細川勝元</a>などの<a href="/wiki/%E5%AE%88%E8%AD%B7%E5%A4%A7%E5%90%8D" title="守護大名">守護大名</a>から<a href="/wiki/%E8%B5%A4%E6%9D%BE%E6%BA%80%E6%94%BF" title="赤松満政">赤松満政</a>のような近臣にも与えられた。従って、武家において偏諱を授けるということは直接的な主従関係の証となるものであり、主君が自分の家臣に仕えている<a href="/wiki/%E9%99%AA%E8%87%A3" title="陪臣">陪臣</a>に偏諱を授けることができなかった。実際に、<a href="/wiki/%E6%9C%89%E9%A6%AC%E6%99%B4%E7%B4%94" title="有馬晴純">有馬晴純(義純)</a>が<a href="/wiki/%E5%B0%91%E5%BC%90%E6%B0%8F" title="少弐氏">少弐氏</a>との被官関係を残したまま、将軍<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%99%B4" title="足利義晴">足利義晴</a>から偏諱を授与されたことが後日問題となった例がある(『<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%88%98%E5%B8%B8%E8%88%88%E6%97%A5%E8%A8%98" title="大舘常興日記">大舘常興日記</a>』天文8年7月8日・同9年2月8日両条)。しかし、これも<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a>以降では陪臣の立場でも(主君(将軍の臣下)を介する形で)将軍などから間接的にその偏諱を受ける現象が生じている(後述も参照)。一方で公家でも<a href="/wiki/%E8%BF%91%E8%A1%9B%E5%AE%B6" title="近衛家">近衛家</a>・<a href="/wiki/%E4%B9%9D%E6%9D%A1%E5%AE%B6" title="九条家">九条家</a>・<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E6%9D%A1%E5%AE%B6" title="二条家">二条家</a>のように将軍から偏諱を受ける家も現れた。 </p><p><a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a>から<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%9C%9F%E6%A1%83%E5%B1%B1%E6%99%82%E4%BB%A3" title="安土桃山時代">安土時代</a>には外交手段として一字を貰い受けることもあった(<a href="/wiki/%E7%B9%94%E7%94%B0%E4%BF%A1%E9%95%B7" title="織田信長">織田<b>信</b>長</a>→<a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%AE%97%E6%88%91%E9%83%A8%E4%BF%A1%E8%A6%AA" title="長宗我部信親">長宗我部<b>信</b>親</a>など)。<a href="/wiki/%E5%AE%89%E5%9C%9F%E6%A1%83%E5%B1%B1%E6%99%82%E4%BB%A3" title="安土桃山時代">桃山時代</a>には、<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E7%A7%80%E5%90%89" title="豊臣秀吉">豊臣秀吉</a>が積極的に大名の子息に「秀」の字を与えている。<a href="/wiki/%E7%B5%90%E5%9F%8E%E7%A7%80%E5%BA%B7" title="結城秀康">結城<b>秀</b>康</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E7%A7%80%E5%BF%A0" title="徳川秀忠">徳川<b>秀</b>忠</a>(<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%BA%B7" title="徳川家康">家康</a>の次男、三男)、<a href="/wiki/%E5%AE%87%E5%96%9C%E5%A4%9A%E7%A7%80%E5%AE%B6" title="宇喜多秀家">宇喜多<b>秀</b>家</a>、<a href="/wiki/%E6%AF%9B%E5%88%A9%E7%A7%80%E5%85%83" title="毛利秀元">毛利<b>秀</b>元</a>、<a href="/wiki/%E4%BC%8A%E9%81%94%E7%A7%80%E5%AE%97" title="伊達秀宗">伊達<b>秀</b>宗</a>など。 </p><p>江戸時代になると主君から家臣への偏諱授与の風習は氾濫した。しかし、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%BE%A1%E4%B8%89%E5%AE%B6" title="徳川御三家">徳川御三家</a>以外で将軍家の偏諱を受けられる家は、<a href="/wiki/%E5%9B%9B%E5%93%81%E4%BB%A5%E4%B8%8A%E3%81%AB%E6%98%87%E9%80%B2%E3%81%99%E3%82%8B%E5%A4%A7%E5%90%8D%E5%AE%B6%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="四品以上に昇進する大名家一覧">四品</a>・<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E4%B8%BB" title="国主">国持大名</a>(<a href="/wiki/%E7%A6%8F%E4%BA%95%E8%97%A9" title="福井藩">福井藩</a>(<a href="/wiki/%E8%B6%8A%E5%89%8D%E6%9D%BE%E5%B9%B3%E5%AE%B6" title="越前松平家">越前松平家</a>福井藩主家)・<a href="/wiki/%E5%8A%A0%E8%B3%80%E8%97%A9" title="加賀藩">加賀藩</a>(前田氏)・<a href="/wiki/%E7%A6%8F%E5%B2%A1%E8%97%A9" title="福岡藩">福岡藩</a>(黒田氏)・<a href="/wiki/%E7%B1%B3%E6%B2%A2%E8%97%A9" title="米沢藩">米沢藩</a>(上杉氏)・<a href="/wiki/%E4%BB%99%E5%8F%B0%E8%97%A9" title="仙台藩">仙台藩</a>(伊達氏)など)をはじめとする限定された藩の歴代当主(の世嗣も含む)や<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E6%9D%A1%E5%AE%B6" title="二条家">二条家</a>などに留まり、精選された人物のみに与えられる特権、格式の表れと見なされるようになった。そのため、各藩や一族の支藩・分家などの当主に与えられる例は極めて稀であり、抜擢された一代などを除き、代々与えられる例はない。 一部を例示するが、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%85%89" title="徳川家光">徳川家光</a>の「光」から<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%85%89%E5%9C%80" title="徳川光圀">徳川光圀</a>・<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%85%89%E5%8F%8B" title="徳川光友">徳川光友</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E7%B6%B1" title="徳川家綱">徳川家綱</a>の「綱」から<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E7%B6%B1%E9%87%8D" title="徳川綱重">徳川綱重</a>・<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E7%B6%B1%E5%90%89" title="徳川綱吉">徳川綱吉</a>、徳川綱吉の「吉」から<a href="/wiki/%E6%9F%B3%E6%B2%A2%E5%90%89%E4%BF%9D" title="柳沢吉保">柳沢吉保</a>・<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%90%89%E5%AE%97" title="徳川吉宗">徳川吉宗</a>、徳川吉宗の「宗」から<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%97%E6%98%A5" title="徳川宗春">徳川宗春</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E6%B2%BB" title="徳川家治">徳川家治</a>の「治」から<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%B2%BB%E6%B8%88" title="徳川治済">徳川治済</a>・<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E6%B2%BB%E6%86%B2" title="上杉治憲">上杉治憲</a>、徳川家斉の「斉」から<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%96%89%E6%98%AD" title="徳川斉昭">徳川斉昭</a>・<a href="/wiki/%E5%B3%B6%E6%B4%A5%E6%96%89%E5%BD%AC" title="島津斉彬">島津斉彬</a>、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E6%85%B6" title="徳川家慶">徳川家慶</a>の「慶」から<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%85%B6%E5%96%9C" title="徳川慶喜">徳川慶喜</a>・<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B9%B3%E6%98%A5%E5%B6%BD" title="松平春嶽">松平慶永</a>など枚挙にいとまがない。 </p><p>女性は朝廷官位を得るのに際して与えられる位記に諱を書く必要があることから、女性にも偏諱の慣習がみられる。その場合は父親ないし近親者から偏諱を受ける。<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%99%82%E6%94%BF" title="北条時政">北条時政</a>の娘・<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E6%94%BF%E5%AD%90" title="北条政子">北条政子</a>(正しくは平政子)、<a href="/wiki/%E8%BF%91%E8%A1%9B%E5%89%8D%E4%B9%85" title="近衛前久">近衛前久</a>の娘・前子(中和門院)、<a href="/wiki/%E8%B1%8A%E8%87%A3%E7%A7%80%E5%90%89" title="豊臣秀吉">豊臣秀吉</a>の正室・吉子(<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%8F%B0%E9%99%A2" title="高台院">高台院</a>)など多くの例がある。 </p><p>稀ではあるが、弟が兄に対して偏諱を与える例もあった。これは(<a href="/wiki/%E7%A4%BC#四礼" title="礼">長幼の序</a>の観点でいえば兄が上で弟が下の立場ではあるが)兄が<a href="/wiki/%E5%BA%B6%E5%AD%90" title="庶子">庶子</a>であるがゆえに弟が<a href="/wiki/%E5%AB%A1%E7%94%B7" title="嫡男">嫡男</a>もしくは上の立場となり、兄弟の扱いが逆に(弟が兄、兄が弟として)なっているからである。例えば、<a href="/wiki/%E5%AE%A4%E7%94%BA%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="室町幕府">室町幕府</a>第6代将軍<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%95%99" title="足利義教">足利義教</a>の庶子で僧となっていた清久(せいきゅう)は、のちに<a href="/wiki/%E9%82%84%E4%BF%97" title="還俗">還俗</a>する際、異母弟で第8代将軍となっていた<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%94%BF" title="足利義政">足利義政</a>から「政」の字の授与を受けて<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E6%94%BF%E7%9F%A5" title="足利政知">足利政知</a>に改名している。また、<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E6%88%B8%E8%97%A9" title="水戸藩">水戸藩</a>第4代藩主<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%97%E5%A0%AF" title="徳川宗堯">徳川宗堯</a>の<a href="/wiki/%E5%BA%B6%E9%95%B7%E5%AD%90" class="mw-redirect" title="庶長子">庶長子</a>であった<a href="/wiki/%E6%9D%BE%E5%B9%B3%E9%A0%BC%E9%A0%86" title="松平頼順">松平頼順</a>は、弟で同藩の第5代藩主となった<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%97%E7%BF%B0" title="徳川宗翰">徳川宗翰</a>から「翰」の字を与えられてはじめは松平翰鄰(もとちか)と名乗っていた。 </p><p>また、「賜った1字(偏諱)は授与を受けたその人物しか用いることができない」という規定は全くない。その具体例としては以下のものが挙げられる。 </p> <ul><li>九州の戦国大名・<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%8B%E7%BE%A9%E9%8E%AE" title="大友義鎮">大友義鎮(宗麟)</a>から「鎮」の字の授与を受けた<a href="/wiki/%E8%92%B2%E6%B1%A0%E9%8E%AE%E6%BC%A3" title="蒲池鎮漣">蒲池鎮漣</a>以降の子孫・支流(<a href="/wiki/%E8%92%B2%E6%B1%A0%E6%B0%8F" title="蒲池氏">蒲池氏</a>)が「鎮」の字を代々用いるようになった例。</li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%8B%E7%BE%A9%E9%91%91" title="大友義鑑">大友義鑑</a>の重臣<a href="/wiki/%E7%AB%8B%E8%8A%B1%E9%81%93%E9%9B%AA" title="立花道雪">戸次鑑連</a>の子孫が「鑑」の字を代々用いるようになった立花氏の例。</li> <li><a href="/wiki/%E9%99%B6%E6%99%B4%E8%B3%A2" title="陶晴賢">陶晴賢</a>(戦国武将、室町幕府第12代将軍<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E6%99%B4" title="足利義晴">足利義<b>晴</b></a>→<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E5%86%85%E7%BE%A9%E9%95%B7" title="大内義長">大内<b>晴</b>英</a>(宗麟の実弟、のちの大内義長)→陶<b>晴</b>賢)</li> <li>足利義<b>晴</b>より1字を受けた<a href="/wiki/%E6%AD%A6%E7%94%B0%E4%BF%A1%E7%8E%84" title="武田信玄">武田信玄</a>(<b>晴</b>信)の家臣の一部に「晴」のつく人物がみられる(<a href="/wiki/%E5%B1%B1%E6%9C%AC%E5%8B%98%E5%8A%A9" title="山本勘助">山本<b>晴</b>幸</a>(勘助)、<a href="/wiki/%E7%A7%8B%E5%B1%B1%E8%99%8E%E7%B9%81" title="秋山虎繁">秋山<b>晴</b>近</a>(虎繁・信友)、<a href="/wiki/%E7%94%98%E5%88%A9%E4%BF%A1%E5%BF%A0" title="甘利信忠">甘利<b>晴</b>吉</a>(昌忠・信忠)、<a href="/wiki/%E6%98%A5%E6%97%A5%E8%99%8E%E7%B6%B1" title="春日虎綱">春日虎綱</a>(別名に<b>晴</b>昌、<b>晴</b>久)、<a href="/wiki/%E7%B1%B3%E5%80%89%E6%B0%8F" title="米倉氏">米倉<b>晴</b>継</a>など)。(ただし、実際に名乗っていたかは不明。)</li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E5%B0%BE%E8%BC%9D%E6%99%AF" title="長尾輝景">長尾輝景</a>(戦国武将、室町幕府第13代将軍<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E7%BE%A9%E8%BC%9D" title="足利義輝">足利義<b>輝</b></a>→<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%9D%89%E8%AC%99%E4%BF%A1" title="上杉謙信">上杉<b>輝</b>虎</a>(謙信)→長尾<b>輝</b>景)</li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%AC%E6%A5%B5%E6%B0%8F#通字について" title="京極氏">京極氏</a>(鎌倉幕府第14代執権<a href="/wiki/%E5%8C%97%E6%9D%A1%E9%AB%98%E6%99%82" title="北条高時">北条高時</a>→<a href="/wiki/%E4%BD%90%E3%80%85%E6%9C%A8%E9%81%93%E8%AA%89" title="佐々木道誉">佐々木高氏</a>→京極氏代々)</li> <li><a href="/wiki/%E6%A4%8D%E6%9D%91%E6%B0%8F" title="植村氏">植村氏</a>(戦国武将、<a href="/wiki/%E6%B1%9F%E6%88%B8%E5%B9%95%E5%BA%9C" title="江戸幕府">江戸幕府</a>初代将軍<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E5%BA%B7" title="徳川家康">徳川<b>家</b>康</a>→<a href="/wiki/%E6%A4%8D%E6%9D%91%E5%AE%B6%E5%AD%98" title="植村家存">植村<b>家</b>存</a>→<a href="/wiki/%E6%A4%8D%E6%9D%91%E5%AE%B6%E6%AC%A1" title="植村家次">植村<b>家</b>次</a>→<a href="/wiki/%E9%AB%98%E5%8F%96%E8%97%A9" title="高取藩">高取藩</a>植村氏) <dl><dd>植村家存は家康の古参の家臣として偏諱を受け、その後子孫の通字となる。結果として、<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%97%E5%AE%B6" title="徳川宗家">徳川宗家</a>以外で家康由来の「家」の字を諱で使用するという、異例の譜代大名家となった。</dd></dl></li> <li><a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%85%B6%E5%96%9C%E5%AE%B6" title="徳川慶喜家">徳川慶喜家</a>歴代当主(江戸幕府第12代将軍<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E5%AE%B6%E6%85%B6" title="徳川家慶">徳川家<b>慶</b></a>→<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%85%B6%E5%96%9C" title="徳川慶喜">徳川<b>慶</b>喜</a>(同第15代将軍、初代)→2代<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%85%B6%E4%B9%85" title="徳川慶久">徳川<b>慶</b>久</a>→3代<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%85%B6%E5%85%89" title="徳川慶光">徳川<b>慶</b>光</a>→4代<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E5%B7%9D%E6%85%B6%E6%9C%9D" title="徳川慶朝">徳川<b>慶</b>朝</a>)</li></ul> <p>こうした事例により、前述の「武家において偏諱を授けるということは直接的な主従関係の証となるものであり、将軍等から偏諱を授かった大名等が自分の家臣(陪臣)にそのままその字を授けることができない」といった原則が<a href="/wiki/%E6%88%A6%E5%9B%BD%E6%99%82%E4%BB%A3_(%E6%97%A5%E6%9C%AC)" title="戦国時代 (日本)">戦国時代</a>以降では通用しないことが証明されている。 </p><p>また、偏諱を与えられても実際に使用できるか否かは別問題である。相良頼房が足利義輝の偏諱を得て「<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E8%89%AF%E7%BE%A9%E9%99%BD" title="相良義陽"><b>義</b>陽</a>」と称したとき、隣国の大友宗麟が身分不相応であるとして反発したため義陽は家中に対してさえ旧名の頼房を用いざるを得なくなった。しかし、のちに島津義久と宗麟の関係が悪化すると、大友宗麟は相良氏を味方としてつなぎとめるために先の抗議を取り消したことで公称できるようになったという経緯がある<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="天皇・皇室に対する避諱"><span id=".E5.A4.A9.E7.9A.87.E3.83.BB.E7.9A.87.E5.AE.A4.E3.81.AB.E5.AF.BE.E3.81.99.E3.82.8B.E9.81.BF.E8.AB.B1"></span>天皇・皇室に対する避諱</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=20" title="節を編集: 天皇・皇室に対する避諱"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→「<a href="/wiki/%E8%8F%8A%E3%82%BF%E3%83%96%E3%83%BC" title="菊タブー">菊タブー</a>」も参照</div> <p>上述のとおり、貴人から臣下へ偏諱授与される例は多いが、天皇に関して行われた例はほとんどない。<a href="/wiki/%E5%BE%8C%E9%86%8D%E9%86%90%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="後醍醐天皇">後醍醐天皇</a>(諱は尊治)から<a href="/wiki/%E8%B6%B3%E5%88%A9%E5%B0%8A%E6%B0%8F" title="足利尊氏">足利尊氏</a>に偏諱授与がされたのは、極めて異例のこととされる。 </p><p>現代に至るまで、天皇・皇族(特に天皇直系1親等の<a href="/wiki/%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="親王">親王</a>・<a href="/wiki/%E5%86%85%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="内親王">内親王</a>)に対して、本人以外が諱で呼称することは控えられる傾向にあった。特に天皇へは、一般人にとどまらず、天皇の傍系<a href="/wiki/%E8%A6%AA%E6%97%8F" title="親族">尊属</a>の皇族といえども諱を用いて呼称しないのが暗黙の通例となっている。<a href="/wiki/%E5%B4%A9%E5%BE%A1" title="崩御">崩御</a>した天皇については<a href="/wiki/%E8%AB%A1" title="諡">諡号</a>(「<a href="/wiki/%E6%98%8E%E6%B2%BB%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="明治天皇">明治天皇</a>」・「<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%AD%A3%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="大正天皇">大正天皇</a>」・「<a href="/wiki/%E6%98%AD%E5%92%8C%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="昭和天皇">昭和天皇</a>」など)で呼称することがほとんどである。在位中の天皇については、現在位にある天皇という意味で、一般にはあまり用いられないが「<a href="/wiki/%E4%BB%8A%E4%B8%8A%E5%A4%A9%E7%9A%87" title="今上天皇">今上天皇</a>」、あるいはあえて名の呼称を避けて職敬名で「(天皇)<a href="/wiki/%E9%99%9B%E4%B8%8B" title="陛下">陛下</a>」と呼称する場合がほとんどである(天皇・皇后が揃って動く場合は“陛下”が並び立つ事になるため「天皇皇后両陛下」の表現が用いられる<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>注 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)。 </p><p>親王(内親王)・宮家当主に対しても、皇室最上位にあたる天皇をはじめ直系・傍系尊属にあたる皇族でさえ諱を避け、<a href="/wiki/%E5%AE%AE%E5%AE%B6" title="宮家">宮号</a>や<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E7%A7%B0%E5%8F%B7" title="御称号">御称号</a>を用いて呼称するのが慣例となっている。一般人が呼称する際には、天皇直系1親等の親王・内親王を「○○宮(親王殿下)」・「○○宮(内親王殿下)」、宮家当主を「○○宮(殿下)」と呼称することがほとんどである。その範疇から親等が進んだ皇族に関しては、天皇から2親等の親王・内親王には「○○(諱)親王・内親王(殿下)」、あるいは「○○(諱)さま」と呼称することが多い。 </p><p>日本の公文書においては、伝統的な用法として天皇の署名については「御名」、捺印については「<a href="/wiki/%E5%BE%A1%E7%92%BD" title="御璽">御璽</a>」と表記して公刊されるのが通例である。外国語で天皇を指称する場合には諱を用いることが多いが、近代以前の天皇については<a href="/wiki/%E8%AB%A1" title="諡">追号</a>で呼ぶことが多い。 </p><p>天皇直系1親等の親王・内親王は「○○宮(殿下)」と称号で呼称されることが通例だったが、特に天皇<a href="/wiki/%E5%BE%B3%E4%BB%81" title="徳仁">徳仁</a>の子の世代からは、廃れつつあるのが現状である。昭和天皇の長子の明仁には3子あり、浩宮徳仁親王、礼宮<a href="/wiki/%E7%A7%8B%E7%AF%A0%E5%AE%AE%E6%96%87%E4%BB%81%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="秋篠宮文仁親王">文仁親王</a>、紀宮<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E6%B8%85%E5%AD%90" title="黒田清子">清子内親王</a>とそれぞれ称号を有していたが、明仁の孫4人のうち称号を有しているのは徳仁の長女・敬宮<a href="/wiki/%E6%84%9B%E5%AD%90%E5%86%85%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="愛子内親王">愛子内親王</a>のみであり、秋篠宮文仁親王の3子、<a href="/wiki/%E7%9C%9E%E5%AD%90%E5%86%85%E8%A6%AA%E7%8E%8B" class="mw-redirect" title="眞子内親王">眞子内親王</a>、<a href="/wiki/%E4%BD%B3%E5%AD%90%E5%86%85%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="佳子内親王">佳子内親王</a>、<a href="/wiki/%E6%82%A0%E4%BB%81%E8%A6%AA%E7%8E%8B" title="悠仁親王">悠仁親王</a>にはそもそも称号がない。称号を有する皇族が愛子内親王だけであるため、称号を使用する機会が減少しているのも大きな要因である。明仁が天皇在位の時は、天皇、皇后は4人の孫に言及するときは称号を有しない3人の孫に合わせて愛子内親王も名前で呼ぶ。民間でも、敬宮愛子内親王(殿下)を「愛子(諱)さま」と表記するのがもはや一般的となっている。また、かつて<a href="/wiki/%E9%BB%92%E7%94%B0%E6%B8%85%E5%AD%90" title="黒田清子">黒田清子</a>が内親王だったころは「紀宮(殿下)」ではなく「清子(諱)さま」・「サーヤ(皇室で用いられていた愛称)」などと表記するケースが見られた。 </p><p>天皇・親王・内親王・宮家当主の著作が<a href="/wiki/%E8%AB%96%E6%96%87#学術論文" title="論文">学術論文</a>分野に属するものである場合(たとえば昭和天皇や上皇明仁による<a href="/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%A6" title="生物学">生物学</a>関連の論文など)、<a href="/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="科学">科学的</a>文献については出自・貴賎は不問であるという国際的解釈から、著者署名には諱を記して公刊されるのが通例となっている。そうした文献が他者によって引用される場合も、元著作者名として諱がそのまま用いられる。日本語の文献においても「<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%AD%E3%83%92%E3%83%88%E5%B1%9E" title="アキヒト属">アキヒト属</a>(<a href="/wiki/%E3%83%8F%E3%82%BC%E7%A7%91" title="ハゼ科">ハゼ科</a>の属名)」「<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%AD%E3%83%92%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%90%E3%83%8C%E3%82%A2%E3%83%84" title="アキヒト・バヌアツ">アキヒト・バヌアツ</a>(アキヒト属に属するハゼの一種)」のようにカタカナ表記される。 </p><p>学術的な記述においては、天皇をはじめとする皇室構成員に言及する場合に実名を用いる。<a href="/wiki/%E5%A4%A9%E7%9A%87%E5%88%B6%E5%BB%83%E6%AD%A2%E8%AB%96" title="天皇制廃止論">天皇制廃止論者</a>などは、天皇・皇室に特別な敬意を示さないことを間接的に表現する手段として、あえて意図的に実名を用いる場合がある。天皇・皇族への実名使用に対して<a href="/wiki/%E5%AE%AE%E5%86%85%E5%BA%81" title="宮内庁">宮内庁</a>が公式に不快感を表明することはない。これは<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%9B%BD%E6%86%B2%E6%B3%95%E7%AC%AC19%E6%9D%A1" title="日本国憲法第19条">日本国憲法第19条</a>(思想・良心の自由)、<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E5%9B%BD%E6%86%B2%E6%B3%95%E7%AC%AC21%E6%9D%A1" title="日本国憲法第21条">第21条</a>(言論・表現の自由)に配慮しているためである。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="非漢字文化圏の諱"><span id=".E9.9D.9E.E6.BC.A2.E5.AD.97.E6.96.87.E5.8C.96.E5.9C.8F.E3.81.AE.E8.AB.B1"></span>非漢字文化圏の諱</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=21" title="節を編集: 非漢字文化圏の諱"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101304250"><table class="box-節スタブ plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Wiki_letter_w_cropped.svg" class="mw-file-description"><img alt="[icon]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/30px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="31" /></a></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">この節の<a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit">加筆</a>が望まれています。</div></td></tr></tbody></table> <p><a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%82%A4%E6%97%8F" title="タイ族">タイ族</a>は<a href="/wiki/%E3%83%94%E3%83%BC%E4%BF%A1%E4%BB%B0" title="ピー信仰">ピー信仰</a>により本名ではなくあだ名で呼び合う習慣がある(<a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%81%AE%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="タイの人名">タイの人名</a>)。 </p><p>『<a href="/wiki/%E6%97%A7%E7%B4%84%E8%81%96%E6%9B%B8" title="旧約聖書">旧約聖書</a>』の唯一神である<a href="/wiki/%E3%83%A4%E3%83%8F%E3%82%A6%E3%82%A7" title="ヤハウェ">ヤハウェ</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>注 2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>は、一般的に名指しすることはない。文字で記録してある場合も、<a href="/wiki/%E3%83%A6%E3%83%80%E3%83%A4%E4%BA%BA" title="ユダヤ人">ユダヤ人</a>は「アドナイ」(わが主)「ハッシェム」(その名)、<a href="/wiki/%E3%82%AD%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E6%95%99" title="キリスト教">キリスト教</a>でも「主」「わが主」と言い換え、諱の発音を避けている。 </p><p><a href="/wiki/%E3%83%A2%E3%83%BC%E3%82%BB" title="モーセ">モーセ</a>が神から授かったとされる「<a href="/wiki/%E3%83%A2%E3%83%BC%E3%82%BB%E3%81%AE%E5%8D%81%E6%88%92" title="モーセの十戒">モーセの十戒</a>」には、三番目に「あなたは、あなたの神、主の名を、みだりに唱えてはならない。主は、み名をみだりに唱えるものを、罰しないでは置かないであろう。」と諱の禁忌が述べられている(『旧約聖書』<a href="/wiki/%E5%87%BA%E3%82%A8%E3%82%B8%E3%83%97%E3%83%88%E8%A8%98" title="出エジプト記">出エジプト記</a>第20章7節)。 </p><p>年代が下るとともに、キリスト教の儀式においてヤハウェ、ヤーウェ、エホヴァ等の諱を発音する例が見られるようになった。<a href="/wiki/2008%E5%B9%B4" title="2008年">2008年</a><a href="/wiki/6%E6%9C%8829%E6%97%A5" title="6月29日">6月29日</a>、<a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E6%95%99%E4%BC%9A" title="カトリック教会">カトリック教会</a>の総本山・<a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%83%9E%E6%95%99%E7%9A%87%E5%BA%81" title="ローマ教皇庁">ローマ教皇庁</a>の<a href="/wiki/%E5%85%B8%E7%A4%BC%E7%A7%98%E8%B7%A1%E7%9C%81" title="典礼秘跡省">典礼秘跡省</a>は、伝統に従い諱を避けるよう指針を出している<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="脚注"><span id=".E8.84.9A.E6.B3.A8"></span>脚注</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=22" title="節を編集: 脚注"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" style="float:right; font-size:90%;">[<a href="/wiki/Help:%E8%84%9A%E6%B3%A8/%E8%AA%AD%E8%80%85%E5%90%91%E3%81%91" title="Help:脚注/読者向け"><span title="この欄の操作法">脚注の使い方</span></a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="注釈"><span id=".E6.B3.A8.E9.87.88"></span>注釈</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=23" title="節を編集: 注釈"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E8%B2%9E%E6%98%8E%E7%9A%87%E5%90%8E" title="貞明皇后">貞明皇后</a>が皇太后在位中には「天皇皇后皇太后三陛下」の語が使用された。</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text">諱の正確な発音は失われており、後世の推測による。当該項目参照。</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="出典"><span id=".E5.87.BA.E5.85.B8"></span>出典</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=24" title="節を編集: 出典"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E9%A1%A7%E7%82%8E%E6%AD%A6" title="顧炎武">顧炎武</a>『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E7%9F%A5%E9%8C%B2" title="日知録">日知録</a>』に「生曰名死曰諱」とある。</span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">素焼きの器。瓦盆</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text">『<a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%9B%BD%E5%BF%97_(%E6%AD%B4%E5%8F%B2%E6%9B%B8)" title="三国志 (歴史書)">三国志</a>』魏書25高堂隆伝</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text">本居宣長『<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E4%BA%8B%E8%A8%98%E4%BC%9D" title="古事記伝">古事記伝</a>』巻35-11</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">穂積陳重『実名敬避俗研究』 刀江書院、大正15年初版、絶版。口語訳:穂積陳重・著、<a href="/wiki/%E7%A9%82%E7%A9%8D%E9%87%8D%E8%A1%8C" title="穂積重行">穂積重行</a>・校訂『忌み名の研究』 講談社、講談社学術文庫 1992年3月10日初版 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4061590170" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4061590170</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dl.ndl.go.jp/info:ndljp/pid/1020191">近代デジタルライブラリー - 実名敬避俗研究</a> - <a href="/wiki/%E5%9B%BD%E7%AB%8B%E5%9B%BD%E4%BC%9A%E5%9B%B3%E6%9B%B8%E9%A4%A8" title="国立国会図書館">国立国会図書館</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">前掲、陳重『忌み名の研究』 p.53-60</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">前掲、宣長 巻3</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">前掲、陳重『忌み名の研究』 p.58-59</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">“<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160807115602/http://www.nhk.or.jp/sanadamaru/special/subject/subject37.html">特集 さなイチ 別冊!インタビュー 時代考証 丸島和洋さん ~豊臣秀吉の残した遺言~</a>”.  <a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%94%BE%E9%80%81%E5%8D%94%E4%BC%9A" title="日本放送協会">NHK</a><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B2%B3%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E" title="大河ドラマ">大河ドラマ</a>『<a href="/wiki/%E7%9C%9F%E7%94%B0%E4%B8%B8_(NHK%E5%A4%A7%E6%B2%B3%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E)" title="真田丸 (NHK大河ドラマ)">真田丸</a>』. 2016年8月7日時点の<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nhk.or.jp/sanadamaru/special/subject/subject37.html">オリジナル</a>よりアーカイブ。<span title="">2016年8月20日</span>閲覧。</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">本来の通字は<a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E5%AE%B6%E6%B0%8F" class="mw-redirect" title="斯波家氏">斯波<b>家</b>氏</a>(初代当主)・<a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E5%AE%97%E5%AE%B6" title="斯波宗家">斯波宗<b>家</b></a>(2代当主)・<a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E5%AE%97%E6%B0%8F" title="斯波宗氏">斯波<b>家</b>貞</a>(3代当主)・<a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E5%AE%B6%E5%85%BC" title="斯波家兼">斯波<b>家</b>兼</a>(初名:時<b>家</b>。3代当主の子で4代当主の弟)・<a href="/wiki/%E6%96%AF%E6%B3%A2%E5%AE%B6%E9%95%B7" title="斯波家長">斯波<b>家</b>長</a>(4代当主の長子)などの例から「家」字であったと思われる。</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text">小久保嘉紀「将軍偏諱の授与とその認知―相良義陽の事例から―」(初出:『九州史学』173号(2016年)/所収:木下昌規 編『シリーズ・室町幕府の研究 第四巻 足利義輝』(戎光祥出版、2018年) <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784864033039" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-86403-303-9</a>)</span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cbcj.catholic.jp/2008/06/29/9926/">司教協議会への手紙――「神の名」について</a> - カトリック中央協議会 フランシス・アリンゼ、アルバート・マルコム・ランジス</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="参考文献"><span id=".E5.8F.82.E8.80.83.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>参考文献</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=25" title="節を編集: 参考文献"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E4%BA%95%E6%B3%A2%E9%99%B5%E4%B8%80" title="井波陵一">井波陵一</a>「使えない字 : 諱と<a href="/wiki/%E6%BC%A2%E7%B1%8D" title="漢籍">漢籍</a>」(<a href="/wiki/%E4%BA%AC%E9%83%BD%E5%A4%A7%E5%AD%A6%E4%BA%BA%E6%96%87%E7%A7%91%E5%AD%A6%E7%A0%94%E7%A9%B6%E6%89%80%E9%99%84%E5%B1%9E%E6%BC%A2%E5%AD%97%E6%83%85%E5%A0%B1%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%82%BB%E3%83%B3%E3%82%BF%E3%83%BC" class="mw-redirect" title="京都大学人文科学研究所附属漢字情報研究センター">京都大学人文科学研究所附属漢字情報研究センター</a>編『漢籍はおもしろい』所収 <a href="/wiki/2008%E5%B9%B4" title="2008年">2008年</a>)</li> <li>穂積陳重『実名敬避俗研究』 刀江書院、大正15年初版、絶版。口語訳:穂積陳重・著、<a href="/wiki/%E7%A9%82%E7%A9%8D%E9%87%8D%E8%A1%8C" title="穂積重行">穂積重行</a>・校訂『忌み名の研究』 <a href="/wiki/%E8%AC%9B%E8%AB%87%E7%A4%BE" title="講談社">講談社</a>、講談社学術文庫 1992年3月10日初版 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4061590170" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4-06-159017-0</a></li> <li>豊田国夫『名前の禁忌習俗』 講談社、講談社学術文庫 1988年10月10日初版 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4061588478" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4-06-158847-8</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="関連項目"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E9.A0.85.E7.9B.AE"></span>関連項目</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E8%AB%B1&action=edit&section=26" title="節を編集: 関連項目"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r94202605">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/60px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/80px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;"><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AF%E3%82%B7%E3%83%A7%E3%83%8A%E3%83%AA%E3%83%BC" title="ウィクショナリー">ウィクショナリー</a>に関連の辞書項目があります。<div style="margin-left:10px;"><b><a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%E8%AB%B1" class="extiw" title="wikt:Special:Search/諱">諱</a></b> </div></div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/%E5%AD%97" title="字">字</a>(あざな)</li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="人名">人名</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%BF%E8%AB%B1" title="避諱">避諱</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%89%E8%81%B7%E8%AA%AD%E3%81%BF" title="有職読み">有職読み</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BB%AE%E5%90%8D_(%E9%80%9A%E7%A7%B0)" title="仮名 (通称)">仮名</a> - <a href="/wiki/%E5%8F%97%E9%A0%98%E5%90%8D" title="受領名">受領名</a>・<a href="/wiki/%E7%99%BE%E5%AE%98%E5%90%8D" title="百官名">百官名</a>・<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E7%99%BE%E5%AE%98" title="東百官">東百官</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%96%E7%B8%84%E7%9C%8C%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%AD%97" title="沖縄県の名字">沖縄県の名字</a></li></ul> <div class="navbox" aria-labelledby="人名" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="Template:人名"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/wiki/Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="Template‐ノート:人名"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E4%BA%BA%E5%90%8D&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E4%BA%BA%E5%90%8D&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="人名" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="人名">人名</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">総論</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%B0%8F%E5%90%8D" title="氏名">氏名</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%90%8D%E5%AD%97" title="名字">名字</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B0%8F" title="氏">氏</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A7%93" title="姓">姓</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%AC%E5%A7%93" title="本姓">本姓</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%90%E3%83%8D" title="カバネ">カバネ</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A7%93%E6%B0%8F" title="姓氏">姓氏</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%9F%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="ミドルネーム">ミドルネーム</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%88%B6%E7%A7%B0" title="父称">父称</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AE%B6%E5%90%8D" title="家名">家名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%8B%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB" title="イニシャル">イニシャル</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%94%B9%E5%90%8D" title="改名">改名</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">個人名</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%B9%BC%E5%90%8D" title="幼名">幼名</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%AD%97" title="字">字</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">諱(実名)</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BB%AE%E5%90%8D_(%E9%80%9A%E7%A7%B0)" title="仮名 (通称)">仮名</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AB%A1" title="諡">諡</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%AB%A5%E5%90%8D_(%E7%90%89%E7%90%83%E8%AB%B8%E5%B3%B6%E3%83%BB%E5%A5%84%E7%BE%8E%E7%BE%A4%E5%B3%B6)" title="童名 (琉球諸島・奄美群島)">童名 (琉球諸島・奄美群島)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">文化・民族・<br />国・地域別の人名</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding:0 0.75em;">姓/名字</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%A5%84%E7%BE%8E%E7%BE%A4%E5%B3%B6%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%AD%97" title="奄美群島の名字">奄美群島の名字</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%AF%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%8A%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%AD%97" title="ウクライナ人の名字">ウクライナ人の名字</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B2%96%E7%B8%84%E7%9C%8C%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%AD%97" title="沖縄県の名字">沖縄県の名字</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BC%A2%E5%A7%93" title="漢姓">漢姓</a> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8F%B0%E6%B9%BE%E3%81%AE%E5%A7%93" title="台湾の姓">台湾の姓</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%A7%93%E3%81%AE%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="朝鮮人の姓の一覧">朝鮮人の姓の一覧</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%99%E3%83%88%E3%83%8A%E3%83%A0%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%A7%93%E3%81%AE%E4%B8%80%E8%A6%A7" title="ベトナム人の姓の一覧">ベトナム人の姓の一覧</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> <ul><li><a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%A4%E3%82%B9%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%89%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%89%8D" title="アイスランド人の名前">アイスランド人の名前</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%A4%E3%83%8C%E5%90%8D" title="アイヌ名">アイヌ名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%82%BF%E3%83%AA%E3%82%A2%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%A7%93%E5%90%8D" title="イタリア人の姓名">イタリア人の姓名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%89%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%89%8D" title="インド人の名前">インド人の名前</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%AF%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%8A%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%89%8D" title="ウクライナ人の名前">ウクライナ人の名前</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%BA%E3%83%99%E3%82%AD%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%B3%E3%81%AE%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="ウズベキスタンの人名">ウズベキスタンの人名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%AD%E3%82%AF%E3%83%A6%E6%97%8F%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%89%8D" title="キクユ族の名前">キクユ族の名前</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8F%A4%E4%BB%A3%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%83%9E%E3%81%AE%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="古代ローマの人名">古代ローマの人名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%81%AE%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="タイの人名">タイの人名</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E4%BA%BA%E3%81%AE%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="朝鮮人の人名">朝鮮人の人名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%8F%E3%83%B3%E3%82%AC%E3%83%AA%E3%83%BC%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%A7%93%E5%90%8D" title="ハンガリー人の姓名">ハンガリー人の姓名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%99%E3%83%88%E3%83%8A%E3%83%A0%E3%81%AE%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="ベトナムの人名">ベトナムの人名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%A2%E3%83%B3%E3%82%B4%E3%83%AB%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%90%8D%E5%89%8D" title="モンゴル人の名前">モンゴル人の名前</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%A6%E3%83%80%E3%83%A4%E4%BA%BA%E3%81%AE%E5%A7%93%E5%90%8D" title="ユダヤ人の姓名">ユダヤ人の姓名</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">宗教名</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E9%98%BF%E5%BC%A5_(%E6%B3%95%E5%8F%B7)" title="阿弥 (法号)">阿弥 (法号)</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B3%95%E5%90%8D_(%E6%B5%84%E5%9C%9F%E7%9C%9F%E5%AE%97)" title="法名 (浄土真宗)">法名 (浄土真宗)</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%88%92%E5%90%8D" title="戒名">戒名</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B4%97%E7%A4%BC%E5%90%8D" title="洗礼名">洗礼名</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BF%AE%E9%81%93%E5%90%8D" title="修道名">修道名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%9B%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="ホーリーネーム">ホーリーネーム</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">職業名</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E3%83%9A%E3%83%B3%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="ペンネーム">ペンネーム</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%8F%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="ハンドルネーム">ハンドルネーム</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8F%B7_(%E7%A7%B0%E5%8F%B7)" title="号 (称号)">号 (称号)</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9B%85%E5%8F%B7" title="雅号">雅号</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%8A%B8%E5%90%8D" title="芸名">芸名</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%99%BB%E9%8C%B2%E5%90%8D" title="登録名">登録名</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%87%BA%E4%B8%96%E5%90%8D" title="出世名">出世名</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%9B%9B%E8%82%A1%E5%90%8D" title="四股名">四股名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%93%E3%82%B8%E3%83%8D%E3%82%B9%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="ビジネスネーム">ビジネスネーム</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%96%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="スレイブネーム">スレイブネーム</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%BB%AE%E5%90%8D_(%E4%BA%BA%E5%90%8D)" title="仮名 (人名)">仮名 (人名)</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%8C%BF%E5%90%8D" title="匿名">匿名</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%81%BD%E5%90%8D" title="偽名">偽名</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%80%9A%E7%A7%B0" title="通称">通称</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%84%9B%E7%A7%B0" title="愛称">愛称</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%80%9A%E5%90%8D" title="通名">通名</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%83%A0" title="コードネーム">コードネーム</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%89%E5%90%8D" title="変名">変名</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Folder_Hexagonal_Icon.svg" class="mw-file-description" title="カテゴリ"><img alt="カテゴリ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></a></span> <a href="/wiki/Category:%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="Category:人名">カテゴリ</a></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-label="Navbox" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Help:%E5%85%B8%E6%8B%A0%E7%AE%A1%E7%90%86" title="Help:典拠管理">典拠管理データベース</a>: 国立図書館 <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q64026473#identifiers" title="ウィキデータを編集"><img alt="ウィキデータを編集" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00564036">日本</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐7d7c8f785d‐6vhb5 Cached time: 20250211170250 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.372 seconds Real time usage: 0.497 seconds Preprocessor visited node count: 3008/1000000 Post‐expand include size: 35411/2097152 bytes Template argument size: 5599/2097152 bytes Highest expansion depth: 28/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 11710/5000000 bytes Lua time usage: 0.099/10.000 seconds Lua memory usage: 1953344/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 319.770 1 -total 21.91% 70.062 1 Template:複数の問題 21.38% 68.378 2 Template:Ambox 18.89% 60.412 1 Template:Normdaten 14.12% 45.151 2 Template:Reflist 11.97% 38.279 2 Template:Dablink 11.43% 36.553 2 Template:Hatnote 11.13% 35.586 1 Template:Redirect 7.74% 24.751 1 Template:人名 7.03% 22.494 1 Template:See/core --> <!-- Saved in parser cache with key jawiki:pcache:53257:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250211170250 and revision id 103610473. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">「<a dir="ltr" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=諱&oldid=103610473">https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=諱&oldid=103610473</a>」から取得</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA" title="特別:カテゴリ">カテゴリ</a>: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E5%80%8B%E4%BA%BA%E5%90%8D" title="Category:個人名">個人名</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%A8%80%E9%9C%8A%E4%BF%A1%E4%BB%B0" title="Category:言霊信仰">言霊信仰</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">隠しカテゴリ: <ul><li><a href="/wiki/Category:ISBN%E3%83%9E%E3%82%B8%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%82%92%E4%BD%BF%E7%94%A8%E3%81%97%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="Category:ISBNマジックリンクを使用しているページ">ISBNマジックリンクを使用しているページ</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%8B%AC%E8%87%AA%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AE%E9%99%A4%E5%8E%BB%E3%81%8C%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%AA%E8%A8%98%E4%BA%8B/2012%E5%B9%B47%E6%9C%88-8%E6%9C%88" title="Category:独自研究の除去が必要な記事/2012年7月-8月">独自研究の除去が必要な記事/2012年7月-8月</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%A8%E3%81%99%E3%82%8B%E8%A8%98%E8%BF%B0%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2023%E5%B9%B49%E6%9C%88" title="Category:出典を必要とする記述のある記事/2023年9月">出典を必要とする記述のある記事/2023年9月</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%9B%B8%E3%81%8D%E3%81%8B%E3%81%91%E3%81%AE%E7%AF%80%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E9%A0%85%E7%9B%AE" title="Category:書きかけの節のある項目">書きかけの節のある項目</a></li><li><a href="/wiki/Category:NDL%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NDL識別子が指定されている記事">NDL識別子が指定されている記事</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 最終更新 2025年2月4日 (火) 04:08 (日時は<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E5%80%8B%E4%BA%BA%E8%A8%AD%E5%AE%9A#mw-prefsection-rendering" title="特別:個人設定">個人設定</a>で未設定ならば<a href="/wiki/%E5%8D%94%E5%AE%9A%E4%B8%96%E7%95%8C%E6%99%82" title="協定世界時">UTC</a>)。</li> <li id="footer-info-copyright">テキストは<a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja">クリエイティブ・コモンズ 表示-継承ライセンス</a>のもとで利用できます。追加の条件が適用される場合があります。詳細については<a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">利用規約</a>を参照してください。</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ja">プライバシー・ポリシー</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6">ウィキペディアについて</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%8D%E8%B2%AC%E4%BA%8B%E9%A0%85">免責事項</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">行動規範</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">開発者</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ja.wikipedia.org">統計</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieに関する声明</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ja.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E8%AB%B1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">モバイルビュー</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">諱</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>5の言語版</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>話題追加</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-74b99f876-j9457","wgBackendResponseTime":142,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.372","walltime":"0.497","ppvisitednodes":{"value":3008,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":35411,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5599,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":28,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11710,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 319.770 1 -total"," 21.91% 70.062 1 Template:複数の問題"," 21.38% 68.378 2 Template:Ambox"," 18.89% 60.412 1 Template:Normdaten"," 14.12% 45.151 2 Template:Reflist"," 11.97% 38.279 2 Template:Dablink"," 11.43% 36.553 2 Template:Hatnote"," 11.13% 35.586 1 Template:Redirect"," 7.74% 24.751 1 Template:人名"," 7.03% 22.494 1 Template:See/core"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.099","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1953344,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-7d7c8f785d-6vhb5","timestamp":"20250211170250","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u8af1","url":"https:\/\/ja.wikipedia.org\/wiki\/%E8%AB%B1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q64026473","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q64026473","author":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u30d7\u30ed\u30b8\u30a7\u30af\u30c8\u3078\u306e\u8ca2\u732e\u8005"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u8ca1\u56e3","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-02-11T20:18:53Z","dateModified":"2025-02-04T04:08:57Z","headline":"\u4eba\u540d\u306e\u4e00\u8981\u7d20\u306b\u5bfe\u3059\u308b\u4e2d\u56fd\u306a\u3069\u306e\u6771\u30a2\u30b8\u30a2\u306e\u6f22\u5b57\u570f\u306b\u304a\u3051\u308b\u547c\u79f0"}</script> </body> </html>