CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Communisme - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"fb212046-10c9-4da4-becb-0686f78522aa","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Communisme","wgTitle":"Communisme","wgCurRevisionId":68324339,"wgRevisionId":68324339,"wgArticleId":302,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken","Communisme"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Communisme","wgRelevantArticleId":302,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true, "wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q6186","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Communisme - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Communisme"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Communisme"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Communisme rootpage-Communisme skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/25_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Communisme" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Communisme" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Communisme" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Communisme" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Voorgeschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorgeschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Voorgeschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Voorgeschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stromingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Stromingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Stromingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Stromingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Theorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Theorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Theorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Theorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vroeg_communisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vroeg_communisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Vroeg communisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Vroeg_communisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Franse_Revolutie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Franse_Revolutie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>De Franse Revolutie</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Franse_Revolutie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_negentiende_eeuw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_negentiende_eeuw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>De negentiende eeuw</span> </div> </a> <ul id="toc-De_negentiende_eeuw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_groei_van_het_moderne_communisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_groei_van_het_moderne_communisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>De groei van het moderne communisme</span> </div> </a> <ul id="toc-De_groei_van_het_moderne_communisme-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sovjet-Unie_en_Europa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sovjet-Unie_en_Europa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.1</span> <span>Sovjet-Unie en Europa</span> </div> </a> <ul id="toc-Sovjet-Unie_en_Europa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Azië" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Azië"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.2</span> <span>Azië</span> </div> </a> <ul id="toc-Azië-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Na_het_uiteenvallen_van_de_Sovjet-Unie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Na_het_uiteenvallen_van_de_Sovjet-Unie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie</span> </div> </a> <ul id="toc-Na_het_uiteenvallen_van_de_Sovjet-Unie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Klassenstrijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Klassenstrijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Klassenstrijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Klassenstrijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Socialisme_als_'tussenfase'" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Socialisme_als_'tussenfase'"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Socialisme als 'tussenfase'</span> </div> </a> <ul id="toc-Socialisme_als_'tussenfase'-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-In_de_praktijk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#In_de_praktijk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>In de praktijk</span> </div> </a> <ul id="toc-In_de_praktijk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hedendaagse_nostalgie_naar_het_communisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hedendaagse_nostalgie_naar_het_communisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Hedendaagse nostalgie naar het communisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Hedendaagse_nostalgie_naar_het_communisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Communisme_in_Nederland" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Communisme_in_Nederland"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Communisme in Nederland</span> </div> </a> <ul id="toc-Communisme_in_Nederland-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kritiek_op_het_communisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kritiek_op_het_communisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Kritiek op het communisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Kritiek_op_het_communisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Communistische_literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Communistische_literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Communistische literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Communistische_literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kritiek_op_het_communisme_in_literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kritiek_op_het_communisme_in_literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Kritiek op het communisme in literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Kritiek_op_het_communisme_in_literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Communisme</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 175 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-175" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">175 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kommunisme" title="Kommunisme – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Kommunisme" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Kommunismus" title="Kommunismus – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Kommunismus" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%B0%E1%88%99%E1%8A%92%E1%88%B5%E1%88%9D" title="ኰሙኒስም – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ኰሙኒስም" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Comunismo" title="Comunismo – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Comunismo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Gem%C3%A6nre_%C3%A6hte_r%C3%A6d" title="Gemænre æhte ræd – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Gemænre æhte ræd" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%8A%D9%88%D8%B9%D9%8A%D8%A9" title="شيوعية – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="شيوعية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%8A%D9%88%D8%B9%D9%8A%D8%A9" title="شيوعية – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="شيوعية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%8A%D9%88%D8%B9%D9%8A%D9%87" title="شيوعيه – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="شيوعيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6" title="সাম্যবাদ – Assamees" lang="as" hreflang="as" data-title="সাম্যবাদ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamees" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Comunismu" title="Comunismu – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Comunismu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kommunizm" title="Kommunizm – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Kommunizm" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کومونیسم – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کومونیسم" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Kommunismus" title="Kommunismus – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Kommunismus" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Komun%C4%97zmos" title="Komunėzmos – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Komunėzmos" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Камунізм – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Камунізм" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Камунізм – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Камунізм" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D1%8A%D0%BC" title="Комунизъм – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Комунизъм" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6" title="সাম্যবাদ – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সাম্যবাদ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Komunouriezh" title="Komunouriezh – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Komunouriezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Komunizam" title="Komunizam – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Komunizam" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Komunisme" title="Komunisme – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Komunisme" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Comunisme" title="Comunisme – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Comunisme" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/G%C3%AA%CC%A4%E1%B9%B3ng-s%C4%81ng-ci%C5%8D-ngi%C3%AA" title="Gê̤ṳng-sāng-ciō-ngiê – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Gê̤ṳng-sāng-ciō-ngiê" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%86%D9%85%DB%86%D9%86%DB%8C%D8%B2%D9%85" title="کۆمۆنیزم – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کۆمۆنیزم" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Komunismus" title="Komunismus – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Komunismus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Comiwnyddiaeth" title="Comiwnyddiaeth – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Comiwnyddiaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kommunisme" title="Kommunisme – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Kommunisme" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kommunismus" title="Kommunismus – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Kommunismus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Komunizm" title="Komunizm – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Komunizm" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Κομμουνισμός – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Κομμουνισμός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Communism" title="Communism – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Communism" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Comunismo" title="Comunismo – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Comunismo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kommunism" title="Kommunism – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Kommunism" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Comunismu" title="Comunismu – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Comunismu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کمونیسم – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کمونیسم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kommunismi" title="Kommunismi – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kommunismi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kommunism" title="Kommunism – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kommunism" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Kommunisma" title="Kommunisma – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Kommunisma" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Communisme" title="Communisme – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Communisme" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Komunismus" title="Komunismus – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Komunismus" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Comunisim" title="Comunisim – Friulisch" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Comunisim" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friulisch" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Kommunisme" title="Kommunisme – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Kommunisme" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cumannachas" title="Cumannachas – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cumannachas" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%85%B1%E7%94%A2%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="共產主義 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="共產主義" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Kominism" title="Kominism – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Kominism" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Co-mhaoineas" title="Co-mhaoineas – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Co-mhaoineas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Comunismo" title="Comunismo – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Comunismo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Amo%C3%B1o%27%E1%BB%B9tekuareko" title="Amoño'ỹtekuareko – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Amoño'ỹtekuareko" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kwaminisanci" title="Kwaminisanci – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kwaminisanci" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Khiung-s%C3%A1n_ch%C3%BA-ngi" title="Khiung-sán chú-ngi – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Khiung-sán chú-ngi" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%95%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%99%D7%96%D7%9D" title="קומוניזם – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="קומוניזם" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Samyawaad" title="Samyawaad – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Samyawaad" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Komunizam" title="Komunizam – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Komunizam" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kommunizmus" title="Kommunizmus – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kommunizmus" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Կոմունիզմ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կոմունիզմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Communismo" title="Communismo – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Communismo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Komunisme" title="Komunisme – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Komunisme" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Komm%C3%BAnismi" title="Kommúnismi – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Kommúnismi" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Comunismo" title="Comunismo – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Comunismo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%85%B1%E7%94%A3%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="共産主義 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="共産主義" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kamiunizam" title="Kamiunizam – Jamaicaans Creools" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kamiunizam" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaicaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/kaurpo%27esi%27o" title="kaurpo'esi'o – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="kaurpo'esi'o" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kumunisme" title="Kumunisme – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kumunisme" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="კომუნიზმი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კომუნიზმი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Komiinism" title="Komiinism – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Komiinism" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9B%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%92%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%BB%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%99%E1%9E%93%E1%9E%B8%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F" title="លទ្ធិកុម្មុយនីស្ត – Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="លទ្ធិកុម្មុយនីស្ត" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%AE%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%B8%E0%B2%AE%E0%B3%8D" title="ಕಮ್ಯೂನಿಸಮ್ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಮ್ಯೂನಿಸಮ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%B5%EC%82%B0%EC%A3%BC%EC%9D%98" title="공산주의 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="공산주의" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Karatsjaj-Balkarisch" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Karatsjaj-Balkarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Kom%C3%BBn%C3%AEzm" title="Komûnîzm – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Komûnîzm" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Kemynegoreth" title="Kemynegoreth – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Kemynegoreth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Communismus" title="Communismus – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Communismus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Kommunismus" title="Kommunismus – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Kommunismus" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Lezgisch" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgisch" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Comunisme" title="Comunisme – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Comunisme" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Communisme" title="Communisme – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Communisme" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Comunism" title="Comunism – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Comunism" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Kominisim%C9%9B" title="Kominisimɛ – Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Kominisimɛ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%84%E0%BA%AD%E0%BA%A1%E0%BA%A1%E0%BA%B4%E0%BA%A7%E0%BA%99%E0%BA%B4%E0%BA%94" title="ຄອມມິວນິດ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຄອມມິວນິດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Komunizmas" title="Komunizmas – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Komunizmas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Komunisms" title="Komunisms – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Komunisms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8C" title="Коммунизмась – Moksja" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Коммунизмась" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Moksja" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/K%C3%B4monisma" title="Kômonisma – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kômonisma" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Kuminih" title="Kuminih – Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Kuminih" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Комунизам – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Комунизам" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%82" title="കമ്യൂണിസം – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കമ്യൂണിസം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Komunisme" title="Komunisme – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Komunisme" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Komuni%C5%BCmu" title="Komuniżmu – Maltees" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Komuniżmu" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltees" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Quemunismo" title="Quemunismo – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Quemunismo" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%B0%E1%80%94%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%9D%E1%80%AB%E1%80%92" title="ကွန်မြူနစ်ဝါဒ – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ကွန်မြူနစ်ဝါဒ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کمونیسم – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کمونیسم" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Kommunismus" title="Kommunismus – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Kommunismus" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Kommunisme" title="Kommunisme – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Kommunisme" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="साम्यवाद – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="साम्यवाद" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kommunisme" title="Kommunisme – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kommunisme" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kommunisme" title="Kommunisme – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kommunisme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Commeunisme" title="Commeunisme – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Commeunisme" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Comunisme" title="Comunisme – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Comunisme" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Waltummaa" title="Waltummaa – Afaan Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Waltummaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Afaan Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%8A%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A8%AE" title="ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Conmunnime" title="Conmunnime – Picardisch" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Conmunnime" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Komunizm" title="Komunizm – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Komunizm" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Comunism" title="Comunism – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Comunism" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B2%D9%85" title="کمیونزم – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کمیونزم" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%D9%8A%D8%B2%D9%85" title="کمونيزم – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کمونيزم" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Comunismo" title="Comunismo – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Comunismo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Kumunismu" title="Kumunismu – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kumunismu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Communissem" title="Communissem – Reto-Romaans" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Communissem" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Reto-Romaans" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Comunism" title="Comunism – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Comunism" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Комунизм – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Комунизм" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%83" title="समानतावादः – Sanskriet" lang="sa" hreflang="sa" data-title="समानतावादः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskriet" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Cumunismu" title="Cumunismu – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Cumunismu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Communism" title="Communism – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Communism" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D9%85%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%B2%D9%85" title="ڪميونزم – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪميونزم" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Kommunisma" title="Kommunisma – Noord-Samisch" lang="se" hreflang="se" data-title="Kommunisma" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Noord-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Komunizam" title="Komunizam – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Komunizam" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%BA" title="කොමියුනිස්ට්වාදය – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="කොමියුනිස්ට්වාදය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Communism" title="Communism – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Communism" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Komunizmus" title="Komunizmus – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Komunizmus" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Komunizem" title="Komunizem – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Komunizem" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Shuuciyad" title="Shuuciyad – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Shuuciyad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Komunizmi" title="Komunizmi – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Komunizmi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Комунизам – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Комунизам" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Bukhomanisi" title="Bukhomanisi – Swazi" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Bukhomanisi" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="Swazi" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Bok%C3%B4minisii" title="Bokôminisii – Zuid-Sotho" lang="st" hreflang="st" data-title="Bokôminisii" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="Zuid-Sotho" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Kommunismus" title="Kommunismus – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Kommunismus" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kommunism" title="Kommunism – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kommunism" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ukomunisti" title="Ukomunisti – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ukomunisti" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%8A%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AF%81%E0%AE%9F%E0%AF%88%E0%AE%AE%E0%AF%88" title="பொதுவுடைமை – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பொதுவுடைமை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%82" title="కమ్యూనిజం – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="కమ్యూనిజం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C" title="ลัทธิคอมมิวนิสต์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ลัทธิคอมมิวนิสต์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kom%C3%BCnizm" title="Komünizm – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Komünizm" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Toevaans" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Toevaans" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Коммунизм – Oedmoerts" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Коммунизм" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="Oedmoerts" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%83%DB%87%D9%85%D9%85%DB%87%D9%86%D9%89%D8%B2%D9%85" title="كۇممۇنىزم – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="كۇممۇنىزم" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Комунізм – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Комунізм" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="اشتمالیت – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اشتمالیت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kommunizm" title="Kommunizm – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kommunizm" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Comunismo" title="Comunismo – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Comunismo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kommunizm" title="Kommunizm – Wepsisch" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kommunizm" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Wepsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_c%E1%BB%99ng_s%E1%BA%A3n" title="Chủ nghĩa cộng sản – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chủ nghĩa cộng sản" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Kob%C3%A4dim" title="Kobädim – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Kobädim" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Comunisse" title="Comunisse – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Comunisse" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Komunismo" title="Komunismo – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Komunismo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%85%B1%E4%BA%A7%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="共产主义 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="共产主义" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="კომუნიზმი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="კომუნიზმი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%99%D7%96%D7%9D" title="קאמוניזם – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאמוניזם" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8C%E1%B9%A3ek%E1%BB%8D%CC%81m%C3%BAn%C3%ADst%C3%AC" title="Ìṣekọ́múnístì – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìṣekọ́múnístì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%85%B1%E4%BA%A7%E4%B8%BB%E4%B9%89" title="共产主义 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="共产主义" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%85%B1%E7%94%A2%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="共產主義 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="共產主義" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ki%C5%8Dng-s%C3%A1n-ch%C3%BA-g%C4%AB" title="Kiōng-sán-chú-gī – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kiōng-sán-chú-gī" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%85%B1%E7%94%A2%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="共產主義 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="共產主義" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6186#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Communisme" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Communisme" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Communisme"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Communisme"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Communisme" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Communisme" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&oldid=68324339" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Communisme&id=68324339&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCommunisme"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCommunisme"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Communisme"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Communisme&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Communisme&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Communism" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6186" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="toccolours" cellpadding="1" cellspacing="0" style="float: right; margin: 0 0 0.5em 0.5em; text-align:center; border: 1px solid #de0000; font-size: 95%; clear:right;"> <tbody><tr> <td height="30" style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000; text-align:center; margin-bottom:5px;"><big><b><a class="mw-selflink selflink"><em style="color:#ffffff;font-style:normal"><big>Communisme</big></em></a></b></big> </td></tr> <tr> <td align="center"><br /> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Red_star_with_hammer_and_sickle.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Red_star_with_hammer_and_sickle.svg/100px-Red_star_with_hammer_and_sickle.svg.png" decoding="async" width="100" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Red_star_with_hammer_and_sickle.svg/150px-Red_star_with_hammer_and_sickle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Red_star_with_hammer_and_sickle.svg/200px-Red_star_with_hammer_and_sickle.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="1175" /></a><figcaption></figcaption></figure><br /> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size: 95%; color:#000000; background-color:#de0000;"> <div style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <b>Concepten</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#f9f9f9;"> <p><a href="/wiki/Marxistische_economie" title="Marxistische economie">Marxistische economie</a><br /> <a href="/wiki/Historisch_materialisme" title="Historisch materialisme">Historisch materialisme</a><br /> <a href="/wiki/Meerwaarde_(Marx)" title="Meerwaarde (Marx)">Meerwaarde</a><br /> <a href="/wiki/Klassenstrijd" title="Klassenstrijd">Klassenstrijd</a><br /> <a href="/wiki/Proletarisch_internationalisme" title="Proletarisch internationalisme">Proletarisch internationalisme</a><br /> <a href="/wiki/Wereldrevolutie" title="Wereldrevolutie">Wereldrevolutie</a><br /> </p> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size: 95%; color:#000000; background-color:#de0000;"> <div style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <b>Aspecten</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#f9f9f9;"> <p><a href="/wiki/Communistisch_Manifest" class="mw-redirect" title="Communistisch Manifest">Communistisch Manifest</a><br /> <a href="/wiki/Communistische_partij" title="Communistische partij">Communistische partij</a><br /> <a href="/wiki/Communistische_symboliek" title="Communistische symboliek">Communistische symboliek</a><br /> </p> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <div style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <b>Varianten</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#f9f9f9;"> <p><a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">Marxisme</a><br /> <a href="/wiki/Leninisme" title="Leninisme">Leninisme</a><br /> <a href="/wiki/Trotskisme" title="Trotskisme">Trotskisme</a><br /> <a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">Maoïsme</a><br /> <a href="/wiki/Luxemburgisme" title="Luxemburgisme">Luxemburgisme</a><br /> <a href="/wiki/Tito%C3%AFsme" title="Titoïsme">Titoïsme</a><br /> <a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">Stalinisme</a><br /> <a href="/wiki/Castro%C3%AFsme" title="Castroïsme">Castroïsme</a><br /> <a href="/wiki/Guevarisme" title="Guevarisme">Guevarisme</a><br /> <a href="/wiki/Hoxha%C3%AFsme" title="Hoxhaïsme">Hoxhaïsme</a><br /> <a href="/wiki/Juche" title="Juche">Juche</a><br /> <a href="/wiki/Blanquisme" title="Blanquisme">Blanquisme</a><br /> <a href="/wiki/Linkscommunisme" title="Linkscommunisme">Linkscommunisme</a><br /> <a href="/wiki/Radencommunisme" title="Radencommunisme">Radencommunisme</a><br /> <a href="/wiki/Anarchocommunisme" title="Anarchocommunisme">Anarchocommunisme</a><br /> <a href="/wiki/Christelijk_communisme" title="Christelijk communisme">Christelijk communisme</a><br /> <a href="/wiki/Eurocommunisme" title="Eurocommunisme">Eurocommunisme</a><br /> <a href="/wiki/Oercommunisme" title="Oercommunisme">Oercommunisme</a><br /> <a href="/wiki/Wetenschappelijk_communisme" title="Wetenschappelijk communisme">Wetenschappelijk communisme</a><br /> </p> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size: 95%; color:#000000; background-color:#de0000;"> <div style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <b>Internationalen</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#f9f9f9;"> <p><a href="/wiki/Bond_der_Communisten" title="Bond der Communisten">Bond der Communisten</a><br /> <a href="/wiki/Eerste_Internationale" title="Eerste Internationale">Eerste Internationale</a><br /> <a href="/wiki/Tweede_Internationale" title="Tweede Internationale">Tweede Internationale</a><br /> <a href="/wiki/Comintern" class="mw-redirect" title="Comintern">Derde Internationale</a><br /> <a href="/wiki/Vierde_Internationale" title="Vierde Internationale">Vierde Internationale</a><br /> </p> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size: 95%; color:#000000; background-color:#de0000;"> <div style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <b>Personen</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#f9f9f9;"> <a href="/wiki/Gracchus_Babeuf" title="Gracchus Babeuf">Gracchus Babeuf</a><br /><a href="/wiki/Filippo_Buonarroti" title="Filippo Buonarroti">Filippo Buonarroti</a> <br /><a href="/wiki/Louis_Blanqui" class="mw-redirect" title="Louis Blanqui">Louis Blanqui</a><br /><a href="/wiki/%C3%89tienne_Cabet" title="Étienne Cabet">Étienne Cabet</a><br /><a href="/wiki/Wilhelm_Weitling" title="Wilhelm Weitling">Wilhelm Weitling</a><br /><a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a><br /><a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a><br /><a href="/wiki/Rosa_Luxemburg" title="Rosa Luxemburg">Rosa Luxemburg</a><br /><a href="/wiki/Karl_Liebknecht" title="Karl Liebknecht">Karl Liebknecht</a><br /><a href="/wiki/Antonio_Gramsci" title="Antonio Gramsci">Antonio Gramsci</a><br /><a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Vladimir Lenin</a><br /><a href="/wiki/Leon_Trotski" class="mw-redirect" title="Leon Trotski">Leon Trotski</a><br /><a href="/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin">Jozef Stalin</a><br /><a href="/wiki/Kim_Il-sung" title="Kim Il-sung">Kim Il-sung</a><br /><a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a><br /><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Ch%C3%AD_Minh" title="Hồ Chí Minh">Hồ Chí Minh</a><br /><a href="/wiki/Josip_Broz_Tito" title="Josip Broz Tito">Josip Broz Tito</a><br /><a href="/wiki/Che_Guevara" title="Che Guevara">Che Guevara</a></div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size: 95%; color:#000000; background-color:#de0000;"> <div style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"> <b>Verwante onderwerpen</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#f9f9f9;"> <p><a href="/wiki/Anticommunisme" title="Anticommunisme">Anticommunisme</a><br /> <a href="/wiki/Russische_Revolutie_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Russische Revolutie (hoofdbetekenis)">Russische Revolutie</a><br /> <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a><br /> <a href="/wiki/Koude_Oorlog" title="Koude Oorlog">Koude Oorlog</a><br /> <a href="/wiki/Dictatuur_van_het_proletariaat" title="Dictatuur van het proletariaat">Dictatuur van het proletariaat</a><br /> <a href="/wiki/Val_van_het_communisme" title="Val van het communisme">Val van het communisme</a><br /> <a href="/wiki/Links_(politiek)" title="Links (politiek)">Links</a><br /> <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">Socialisme</a><br /> </p> </div></div> </td></tr> <tr> <td style="font-size: 95%; color:#ffffff; background-color:#de0000;"><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/21px-Portal.svg.png" decoding="async" width="21" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/43px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Communisme" title="Portaal:Communisme"><em style="color:#ffffff;font-style:normal">Communisme</em></a></b> </td></tr></tbody></table> <p>Het <b>communisme</b> is een sociale, politieke en economische <a href="/wiki/Ideologie" title="Ideologie">ideologie</a> gericht op de verwezenlijking van een <a href="/wiki/Klassenstrijd" title="Klassenstrijd">klasseloze</a> en socialistische samenleving. Ze is gebaseerd op gemeenschappelijke <a href="/wiki/Eigendom" title="Eigendom">eigendom</a> van de productiemiddelen met openbare instellingen waarbij iedereen produceert naar vermogen en neemt naar behoefte. De 19e eeuwse Duitse filosoof en econoom <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a> en sociaal wetenschapper en filosoof <a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a> waren de belangrijkste pleitbezorgers van wat ze presenteerden als het 'wetenschappelijk' communisme. Dit vonden ze niet alleen wenselijk voor het welzijn van de mensheid, maar volgens een door hen geopperde wetmatigheid 'historisch onvermijdelijk' zoals verwoord in het geschrift <i><a href="/wiki/Kritiek_op_het_program_van_Gotha" title="Kritiek op het program van Gotha">Kritiek op het program van Gotha</a></i>. </p><p>Het woord 'communisme' stamt af van het Latijnse <i>communis</i>, dat gemeenschappelijk en universeel betekent. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voorgeschiedenis">Voorgeschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Voorgeschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorgeschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Min of meer communistische ideeën waren er al eeuwenlang in de menselijke geschiedenis. Vele filosofen en ook kritische christelijke theologen hadden in de loop der jaren hun gedachten laten gaan over de wenselijkheid van een maatschappelijk bestel, waarin geen armoede meer zou bestaan, onder meer <a href="/wiki/Thomas_More" title="Thomas More">Thomas More</a>. Dit bleef eeuwenlang doorgaans bij denkbeeldige fantasieën of <a href="/wiki/Utopie" title="Utopie">utopieën</a>, zonder dat er serieuze reële opvattingen opdagen waarbij maatschappijcritici daadwerkelijk trachtten te komen tot bewuste maatschappijveranderingen die een einde zouden moeten maken aan <a href="/wiki/Armoede" title="Armoede">armoede</a>, <a href="/wiki/Economische_ongelijkheid" title="Economische ongelijkheid">economische ongelijkheid</a> en <a href="/wiki/Uitbuiting" title="Uitbuiting">uitbuiting</a>. </p><p>Reeds in de 18e eeuw, nog voor de <a href="/wiki/Franse_Revolutie" title="Franse Revolutie">Franse Revolutie</a>, besprak onder meer de Franse filosoof <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Jean-Jacques Rousseau</a> de mogelijke oorzaken van de ongelijkheid in de maatschappij. Aan het einde van de 18de eeuw werd de Franse revolutie een mijlpaal in de geschiedenis, waarna in navolging van Rousseau (die 9 jaar eerder was overleden) meerdere kritische denkers openlijk waagden te stellen dat <a href="/wiki/Sociale_ongelijkheid" title="Sociale ongelijkheid">sociale ongelijkheid</a> onmogelijk kon worden bestreden zonder ingrijpende maatschappelijke verbeteringen. </p><p><a href="/wiki/Liberalisme" title="Liberalisme">Liberalen</a> daarentegen opperden eveneens voor de Franse revolutie al dat een zogeheten 'onzichtbare hand' welvaart zou brengen. Dit theoretisch economisch concept zou positieve gevolgen met zich meebrengen als individuen in hun eigen belang bleven handelen. Dit concept werd voor het eerst geïntroduceerd door <a href="/wiki/Adam_Smith" title="Adam Smith">Adam Smith</a> aan het begin van de <a href="/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie" title="Industriële revolutie">industriële revolutie</a> in zijn <i><a href="/wiki/Theorie_van_de_Morele_Gevoelens" title="Theorie van de Morele Gevoelens">Theorie van de Morele Gevoelens</a></i> in 1759. </p><p>Utopistische socialisten zoals Karl Marx verwierpen het concept van die onzichtbare hand. In theorie zou het zogenaamd automatisch welvaart voor iedereen opleveren, wanneer iedereen zijn of haar eigenbelang zou nastreven. Tijdens de <a href="/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie" title="Industriële revolutie">industriële revolutie</a> zouden zich critici gaan roeren omdat de theoretisch hoopvolle onzichtbare hand juist bleek te leiden tot meer ongelijkheid en grootschalige maatschappelijke ellende. Deze critici pleitten daarom voor ingrijpende structurele veranderingen met vooral om de overgang van privéondernemingen en de privé-eigendom van productiemiddelen van particulieren naar een vormen van gezamenlijke bezit van een werkend collectief. Marx pleitte zelfs voor een "maatschappelijke gemeenschap" in staatsverband als een wetenschappelijke oplossing en een geheel nieuw staatsbestel. </p><p>Karl Marx zou later onder meer ook bekend worden door de frappante en gevleugeld geworden uitspraak "<i>De filosofen hebben de wereld tot nu toe alleen op verschillende manieren geïnterpreteerd. Het punt is echter om ze te veranderen.</i>" Hij schreef deze woorden bij aantekeningen voor een pas later gepubliceerd werk met co-auteur <a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a>. Het markeerde dat hij hiermee geen pure filosoof meer was of wilde zijn, doch daarentegen de plicht voelde een activist of <i><a href="/wiki/Demagoog" class="mw-redirect" title="Demagoog">demagoog</a></i> (in de neutrale betekenis van <i>volksopvoeder</i>) of grondlegger van een ideologie die een alternatief moest aanbieden voor de bestaande maatschappij. Deze woorden lijken echter ook te zijn opgevat door volgelingen die hieraan een rechtvaardiging meenden te mogen ontlenen tot het doden van personen die de onvermijdelijk geachte 'maatschappelijke vooruitgang' zouden blokkeren. De vroeg-20ste-eeuwse Russische revolutionair <a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Vladimir Lenin</a> formuleerde dit als <a href="/wiki/Eufemisme" title="Eufemisme">eufemisme</a> dat men nu eenmaal eieren moest breken om een omelet te bakken. Latere berucht immorele navolgers <a href="/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin">Jozef Stalin</a>, <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a> in de <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">Volksrepubliek China</a> en <a href="/wiki/Pol_Pot" title="Pol Pot">Pol Pot</a> in <a href="/wiki/Democratisch_Kampuchea" title="Democratisch Kampuchea">Democratisch Kampuchea</a> keken niet op een mensenleven meer of minder als dit in hun ogen de ideale maatschappij dichterbij zou brengen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Stromingen">Stromingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Stromingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Stromingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Binnen het communisme ontstonden verschillende stromingen, verdeeld van libertair (<a href="/wiki/Anarchocommunisme" title="Anarchocommunisme">anarchocommunisten</a>, <a href="/wiki/Autonomisme_(radicaal-links)" title="Autonomisme (radicaal-links)">autonomisten</a>, <a href="/wiki/Radencommunisme" title="Radencommunisme">radencommunisten</a>) tot autoritair (<a href="/wiki/Leninisme" title="Leninisme">leninisme</a>, <a href="/wiki/Trotskisme" title="Trotskisme">trotskisme</a>, <a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">stalinisme</a> en <a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">maoïsme</a>). <a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">Marxisme</a> is een theorie over communisme gebaseerd op de ideeën van de filosoof en econoom Karl Marx. <a href="/wiki/Leninisme" title="Leninisme">Leninisme</a> voegt aan het marxisme toe dat er een voorhoedepartij nodig is om de <a href="/wiki/Proletarische_revolutie" title="Proletarische revolutie">proletarische revolutie</a> te leiden en om alle politieke macht na de revolutie voor de werkende klasse veilig te stellen, voor de ontwikkeling van universeel <a href="/wiki/Klassenbewustzijn" title="Klassenbewustzijn">klassenbewustzijn</a> en <a href="/wiki/Participatiedemocratie" title="Participatiedemocratie">participatie van werknemers</a> in een overgangsfase tussen <a href="/wiki/Kapitalisme" title="Kapitalisme">kapitalisme</a> en socialisme. </p><p>Met het ontstaan (en verval) van verschillende grote communistische machtsblokken als <a href="/wiki/China" title="China">China</a> en de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a> wordt deze beweging sterk beïnvloed door geschiedenis van de 20e eeuw: de rivaliteit tussen de "socialistische wereld" (<a href="/wiki/Marxistisch-leninistische_staat" title="Marxistisch-leninistische staat">staats-kapitalistische</a> landen geregeerd door de communistische partijen) en de "<a href="/wiki/Westerse_wereld" title="Westerse wereld">westerse wereld</a>" (landen met een <a href="/wiki/Markteconomie" title="Markteconomie">markteconomie</a> en een <a href="/wiki/Parlementair_systeem" title="Parlementair systeem">parlementair systeem</a>), met als hoogtepunt de <a href="/wiki/Koude_Oorlog" title="Koude Oorlog">Koude Oorlog</a> tussen het "<a href="/wiki/Oostblok" title="Oostblok">Oostblok</a>" en de "<a href="/wiki/Eerste_wereld" title="Eerste wereld">kapitalistische wereld</a>". </p><p>Gedurende de 20e eeuw waren vooral de autoritaire marxistische en leninistische opvattingen beeldbepalend voor het communisme, door de vestiging van communistische dictaturen en politieke partijen die ook in andere landen een dergelijk model nastreefden. Het marxisme presenteert zich ook als "wetenschappelijk" om zich te profileren ten opzichte van de <a href="/wiki/Utopie" title="Utopie">utopische</a> opvattingen, die Marx bestreed in onder meer zijn werk <i><a href="/wiki/De_armoede_van_de_filosofie" title="De armoede van de filosofie">De armoede van de filosofie</a></i> (1847). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Theorie">Theorie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Theorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Theorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Volgens de marxistische theorie is de enige manier om de kapitalistische ongelijkheid af te schaffen, dat het <a href="/wiki/Proletariaat" class="mw-redirect" title="Proletariaat">proletariaat</a> (arbeidersklasse), die in de samenleving de belangrijkste producent van rijkdom vormt en voortdurend door de <a href="/wiki/Burgerij" title="Burgerij">bourgeoisie</a> (welgestelde klasse) wordt uitgebuit en gemarginaliseerd, het kapitalisme omverwerpt in een brede sociale revolutie.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De revolutie, in de theorie van de meeste individuen en groepen, is meestal een gewapende opstand. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vroeg_communisme">Vroeg communisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Vroeg communisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Vroeg communisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> De oorsprong van het communisme is discutabel, en er zijn verschillende historische groepen, maar ook theoretici, wier overtuigingen beschreven zijn als communistisch. De Duitse filosoof <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a> zag <a href="/wiki/Oercommunisme" title="Oercommunisme">oercommunisme</a> als de originele <a href="/wiki/Jager-verzamelaar" title="Jager-verzamelaar">jagers-verzamelaarcultuur</a> van de <a href="/wiki/Mens#Mensheid" title="Mens">mensheid</a> waaruit het is ontstaan. Volgens Marx was het alleen mogelijk om het <a href="/wiki/Priv%C3%A9-eigendom_van_kapitaalgoederen" class="mw-redirect" title="Privé-eigendom van kapitaalgoederen">privé-eigendom</a> te ontwikkelen nadat de mensheid in staat was om een <a href="/wiki/Consumentensurplus" title="Consumentensurplus">overschot</a> te produceren. Het idee van een klasseloze maatschappij ontstond in het <a href="/wiki/Oude_Griekenland" title="Oude Griekenland">oude Griekenland</a>.<sup id="cite_ref-Pipes_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Lycurgus_(wetgever)" title="Lycurgus (wetgever)">Lycurgus</a> creëerde in circa 800 v. Chr. een klasseloze maatschappij in <a href="/wiki/Sparta_(Griekenland)" title="Sparta (Griekenland)">Sparta</a> waarin alle vrije mannen gelijk waren, gelijke rijkdom had en waarin bezittingen, echtgenotes en kinderen gedeeld werden. Deze maatschappij hield vijf eeuwen stand.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Plato" title="Plato">Plato</a> beschrijft het in zijn boek <a href="/wiki/Staat_(Plato)" title="Staat (Plato)"><i>Staat</i></a> als een toestand waarin mensen al hun bezittingen delen, vrouwen en kinderen. </p><blockquote style="margin:1em 0; padding:0 32px;"><p><i>Het <a href="/wiki/Eigendom" title="Eigendom">private</a> en <a href="/wiki/Individu" title="Individu">individu</a> is helemaal verbannen uit het leven en de dingen die van nature privé zijn, zoals ogen en oren en handen, zijn gemeengoed geworden.</i><sup id="cite_ref-Pipes_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <p>In de <a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_filosofie" title="Geschiedenis van de filosofie">geschiedenis van het westerse denken</a>, kunnen bepaalde elementen van het idee van een samenleving op basis van gemeenschappelijk eigendom van goederen terug gevonden worden in de oudheid. <a href="/wiki/Plato" title="Plato">Plato</a> pleitte voor een samenlevingsvorm die raakvlakken vertoont met het latere communisme. Hij onderscheidde in de door hem gewenste maatschappij vier groepen: de bestuurders, de wachters, de werkende vrije burgers en de slaven. De vrije burgers zijn de boeren, arbeiders en handwerklieden. De wachters zijn de soldaten en leven gezamenlijk afgezonderd van de rest van de bevolking. De wachters hebben geen privé-eigendom en alle goederen in de legerplaats zijn gemeenschappelijk eigendom. De arbeiders, boeren en handwerkslieden behielden hun privé-eigendom over de productiemiddelen.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een voorbeeld uit de oudheid is de <a href="/wiki/Spartacus_(slavenleider)" title="Spartacus (slavenleider)">Spartacus</a>-slavenopstand in Rome.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In de 5e eeuw bestond de <a href="/w/index.php?title=Mazdak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mazdak (de pagina bestaat niet)">Mazdak</a>-beweging in wat nu <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a> is. Deze kan als "communistisch" worden gekenmerkt, omdat het tegen de enorme privileges van de <a href="/wiki/Adel" title="Adel">edele klassen</a> en de <a href="/wiki/Geestelijke" title="Geestelijke">geestelijkheid</a> was, en kritiek had op het privé-eigendom en het streven naar een <a href="/wiki/Egalitarisme" title="Egalitarisme">egalitaire samenleving</a>.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een andere groepering die streefde naar gemeenschappelijk eigendom van goederen waren de <a href="/wiki/Anabaptisten" class="mw-redirect" title="Anabaptisten">wederdopers</a> van <a href="/wiki/M%C3%BCnster_(stad)" title="Münster (stad)">Münster</a> rond <a href="/wiki/Jan_Matthijs" title="Jan Matthijs">Jan Matthijs</a> en <a href="/wiki/Jan_van_Leiden" title="Jan van Leiden">Jan van Leiden</a>. Ze konden de gemeenschap van goederen niet doorvoeren, doordat hun koninkrijk in Münster in 1534 werd aangevallen en opgeheven door de katholieke bisschop.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Franse_Revolutie">De Franse Revolutie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: De Franse Revolutie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: De Franse Revolutie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Babeuf.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/Babeuf.jpg" decoding="async" width="148" height="143" class="mw-file-element" data-file-width="148" data-file-height="143" /></a><figcaption>Gracchus Babeuf</figcaption></figure> <p>In <a href="/wiki/1789" title="1789">1789</a> barst de bom: de Franse burgerij <a href="/wiki/Franse_Revolutie" title="Franse Revolutie">grijpt de macht</a>, die tot dan toe door de adel en <a href="/wiki/Absolutisme" class="mw-redirect" title="Absolutisme">absolute monarchen</a> werd uitgeoefend. Een nieuw <i>régime</i> beroept zich bij zijn machtsuitoefening op de <a href="/wiki/Verlichting_(stroming)" title="Verlichting (stroming)">verlichtingsidealen</a> "<a href="/wiki/Vrijheid,_gelijkheid_en_broederschap" title="Vrijheid, gelijkheid en broederschap">vrijheid, gelijkheid en broederschap</a>" (<a href="/wiki/Frans" title="Frans">Frans</a>: <i>liberté, égalité, fraternité</i>). Na vier jaar ontaardt de revolutie in de <i><a href="/wiki/Terreur_(Franse_Revolutie)" title="Terreur (Franse Revolutie)">Terreur</a></i>, het <a href="/wiki/Dictatuur" title="Dictatuur">dictatoriale bewind</a> van onder andere de <a href="/wiki/Jakobijnen" title="Jakobijnen">jakobijn</a> <a href="/wiki/Robespierre" class="mw-redirect" title="Robespierre">Robespierre</a>. De jakobijnse schrijver <a href="/wiki/Jean-Paul_Marat" title="Jean-Paul Marat">Marat</a> (die op dat moment al vermoord is) sprak over de "despotie van de vrijheid". </p><p><a href="/wiki/Gracchus_Babeuf" title="Gracchus Babeuf">Gracchus Babeuf</a> en <a href="/wiki/Filippo_Buonarroti" title="Filippo Buonarroti">Filippo Buonarroti</a> wilden met hun kleine groepje samenzweerders de macht grijpen met de steun van het proletariaat. In hun plan zou de regering het erfrecht afschaffen, zodat na tientallen jaren de meeste productiemiddelen en andere goederen staatseigendom werden. Alle geproduceerde goederen zouden worden opgeslagen in magazijnen, waaruit de overheid aan iedere burger goederen uit zou verdelen. <a href="/wiki/Geld" title="Geld">Geld</a> zou worden afgeschaft. Het <a href="/wiki/De%C3%AFsme" title="Deïsme">deïsme</a> zou de <a href="/wiki/Staatsgodsdienst" title="Staatsgodsdienst">staatsgodsdienst</a> worden, maar er zou wel <a href="/wiki/Godsdienstvrijheid" title="Godsdienstvrijheid">godsdienstvrijheid</a> bestaan. Babeuf werd gearresteerd en ter dood veroordeeld. Buonarroti werd jaren later vrijgelaten.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hoewel in zijn revolutionaire plannen de centrale rol niet is weggelegd voor het <a href="/wiki/Proletariaat" class="mw-redirect" title="Proletariaat">proletariaat</a> (de arbeidersklasse), die pas tot wasdom zal komen met de <a href="/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie" title="Industriële revolutie">industriële revolutie</a>, wordt hij toch gezien als voorloper van het marxisme. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_negentiende_eeuw">De negentiende eeuw</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: De negentiende eeuw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: De negentiende eeuw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Marx_and_Engels.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Marx_and_Engels.jpg/260px-Marx_and_Engels.jpg" decoding="async" width="260" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Marx_and_Engels.jpg/390px-Marx_and_Engels.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Marx_and_Engels.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="438" /></a><figcaption>Karl Marx (links) en Friedrich Engels (rechts)</figcaption></figure> <p>De Franse Revolutie mondt uiteindelijk uit in de <a href="/wiki/Napoleontische_oorlogen" class="mw-redirect" title="Napoleontische oorlogen">napoleontische oorlogen</a>, gevolgd door de <a href="/wiki/Restauratie_(Frankrijk)" title="Restauratie (Frankrijk)">Restauratie</a>. Pas na 1830 kunnen de radicalen weer ademhalen. In dat jaar van de <a href="/wiki/Julirevolutie" title="Julirevolutie">Julirevolutie</a> grijpt de Franse <a href="/wiki/Liberalisme" title="Liberalisme">liberale</a> burgerij opnieuw de macht en komt <a href="/wiki/Lodewijk_Filips_I_van_Frankrijk" title="Lodewijk Filips I van Frankrijk">Lodewijk Filips</a>, de Burgerkoning, op de troon. Een jaar later breekt de eerste grote <a href="/wiki/Staking" title="Staking">staking</a> uit onder zijdewevers in <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>. </p><p><a href="/wiki/Louis_Auguste_Blanqui" title="Louis Auguste Blanqui">Louis Auguste Blanqui</a> was bevriend met Buonarroti. Blanqui begon in 1835 de communistische organisatie <i>Genootschap van de Families</i> met ongeveer 1200 leden, waarvan in meerderheid de aanhangers van Babeuf. De politie arresteerde de leiders. Na zijn vrijlating richtte Blanqui een nieuwe organisatie op met de naam <i>Genootschap der Seizoenen</i>. In mei 1839 begon deze organisatie een opstand. De opstand mislukte en de meeste samenzweerders werden gearresteerd. Blanqui wilde na een succesvolle staatsgreep een dictatuur instellen. De dictatuur zou het volk voorbereiden voor het communisme. De communistische stroming van Blanqui staat bekend als het <a href="/wiki/Blanquisme" title="Blanquisme">blanquisme</a>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%C3%89tienne_Cabet" title="Étienne Cabet">Étienne Cabet</a> publiceerde in 1840 het boek <i>Voyage en Icarie</i>. Cabet vond dat alle productiemiddelen het eigendom moest worden van de overheid. Iedere burger krijgt consumptiegoederen naar behoefte. De gehele maatschappij staat op hetzelfde uur op, werkt op dezelfde tijdstip, eten hun maaltijden gezamenlijk in eetzalen en gaan op hetzelfde tijdstip naar bed. Het christendom zou de staatsgodsdienst zijn en kritiek op het christendom was verboden. De aanhangers van Cabet waren de eersten die zichzelf “<i>communist</i>” noemden. Blanqui en aanhangers van Babeuf namen later de term “<i>communist</i>” over. Het communisme moest volgens Cabet vreedzaam verwezenlijkt worden.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Wilhelm_Weitling" title="Wilhelm Weitling">Wilhelm Weitling</a> werd geïnspireerd door Babeuf, Blanqui en Cabet. In navolging van Cabet schetste Weitling het communisme als een christelijke samenleving met staatseigendom van de productiemiddelen en de verdeling naar behoefte. Weitling was van mening dat het communisme bereikt moest worden door een staatsgreep. Weitling was een tegenstander van democratie en wilde in plaats daarvan een systeem van examens inrichten. De opperste leiding bestond uit drie wetenschappers die worden gekozen wegens hun goede examencijfers.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 1843 strijkt een jonge Duitse filosoof en journalist in Parijs neer, <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a>. Onder invloed van Théodore Dezamy wordt de <a href="/wiki/Liberalisme" title="Liberalisme">liberaal</a> Marx binnen een paar maanden overtuigd communist. Met zijn vriend <a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a> bouwt hij een systeem van "wetenschappelijk socialisme" uit, dat later <a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">marxisme</a> genoemd zal worden. Marx en Engels stellen dit systeem tegenover het eerdere <a href="/wiki/Utopisch_socialisme" class="mw-redirect" title="Utopisch socialisme">utopische socialisme</a>. Volgens Marx was de komst van het communisme onvermijdelijk door de economische ontwikkeling van het kapitalisme. Volgens Marx zouden steeds meer middenstanders weg worden geconcurreerd door de kapitalisten. Door centralisatie van het kapitaal worden grote aantallen arbeiders in een klein aantal bedrijven samengebracht, waardoor de arbeidersklasse zich gaat organiseren. Bij een extreme economische crisis zou de arbeidersklasse via de revolutie de staatsmacht veroveren om zo de <a href="/wiki/Dictatuur_van_het_proletariaat" title="Dictatuur van het proletariaat">dictatuur van het proletariaat</a> in te voeren.<sup id="cite_ref-Quack5_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Quack5-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_groei_van_het_moderne_communisme">De groei van het moderne communisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: De groei van het moderne communisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: De groei van het moderne communisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sputnik-stamp-ussr.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Sputnik-stamp-ussr.jpg/150px-Sputnik-stamp-ussr.jpg" decoding="async" width="150" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Sputnik-stamp-ussr.jpg/225px-Sputnik-stamp-ussr.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Sputnik-stamp-ussr.jpg/300px-Sputnik-stamp-ussr.jpg 2x" data-file-width="1267" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Sovjet-Unie postzegel over de lancering van de eerste kunstmatige satelliet, de <a href="/wiki/Spoetnik_1" title="Spoetnik 1">Spoetnik 1</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sovjet-Unie_en_Europa">Sovjet-Unie en Europa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Sovjet-Unie en Europa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Sovjet-Unie en Europa"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de late 19e eeuw kreeg het <a href="/wiki/Keizerrijk_Rusland" title="Keizerrijk Rusland">Russische</a> marxisme een eigen karakter. De eerste belangrijke figuur van het Russische marxisme was <a href="/wiki/Georgi_Plechanov" title="Georgi Plechanov">Georgi Plechanov</a>. In het werk van Plechanov stond dat hij in de veronderstelling was dat <a href="/wiki/Keizerrijk_Rusland" title="Keizerrijk Rusland">Rusland</a>, dat minder verstedelijkt en geïndustrialiseerd was dan <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a>, nog vele jaren had te gaan voordat de samenleving klaar zou zijn voor een <a href="/wiki/Proletarische_revolutie" title="Proletarische revolutie">proletarische revolutie</a>, en dat er een overgangsperiode van een burgerlijk regime nodig zou zijn om het tsarisme te vervangen door een socialistische en later een communistische maatschappij. </p><p>In Rusland was het met de <a href="/wiki/Oktoberrevolutie" title="Oktoberrevolutie">Oktoberrevolutie van 1917</a> de eerste keer dat een partij met een openlijke marxistische oriëntatie, in dit geval de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_de_Sovjet-Unie" title="Communistische Partij van de Sovjet-Unie">Bolsjewistische Partij</a>, de macht kreeg. Dit genereerde veel praktisch en theoretisch debat binnen de marxistische beweging. Marx voorspelde dat het socialisme en het communisme gebouwd zouden worden op de basis die gelegd werd door de meest ontwikkelde kapitalistische ontwikkeling. Rusland was echter een van de armste landen in Europa. Marx had uitdrukkelijk verklaard dat Rusland het stadium van de burgerij van het kapitalisme zou kunnen overslaan.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Andere socialisten waren ook van mening dat de Russische revolutie een voorloper kon zijn van andere revoluties in het Westen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Azië"><span id="Azi.C3.AB"></span>Azië</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Azië" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Azië"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Met de <a href="/wiki/Dekolonisatie_(staatkundig)" title="Dekolonisatie (staatkundig)">dekolonisatie</a> van <a href="/wiki/Zuidoost-Azi%C3%AB" title="Zuidoost-Azië">Zuidoost-Azië</a> na de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> begon het communisme ook hier op veel plekken opgeld te doen. Dit hangt nauw samen met het feit dat het westerse <a href="/wiki/Kapitalisme" title="Kapitalisme">kapitalisme</a>, een systeem dat de voormalige kolonisatoren hadden gehanteerd, door de nu zelfstandig geworden landen sterk werd verworpen. Onder andere de Russische Revolutie werd gezien als een verandering in positieve zin. In <a href="/wiki/Indonesi%C3%AB" title="Indonesië">Indonesië</a> waren in 1926 en 1927 al communistische opstanden geweest. Een belangrijke factor die de verspreiding van het communisme in Azië na de oorlog bevorderde was het feit dat de in 1949 nieuw opgerichte <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">Volksrepubliek China</a> onder leiding van communisten stond, met <a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a> als eerste leider. Hierdoor kwam heel China onder communistisch bestuur, met uitzondering van <a href="/wiki/Taiwan" title="Taiwan">Taiwan</a>. Dit eiland en de nieuw ontstane staat <a href="/wiki/Zuid-Korea" title="Zuid-Korea">Zuid-Korea</a> werden gebieden in de regio Zuidoost-Azië waar de Amerikaanse invloedssfeer sterk bleef, en het communisme bijgevolg geen wortel kon schieten. Ook op de <a href="/wiki/Filipijnen" title="Filipijnen">Filipijnen</a> heeft het communisme nooit voet aan de grond gekregen, doordat de Verenigde Staten hier reeds in 1946 een pro-Amerikaanse regering installeerden.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Na_het_uiteenvallen_van_de_Sovjet-Unie">Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1985 werd <a href="/wiki/Michail_Gorbatsjov" title="Michail Gorbatsjov">Michail Gorbatsjov</a> de leider van de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a>. Hij voerde de <a href="/wiki/Glasnost" title="Glasnost">glasnost</a> (openheid) en <a href="/wiki/Perestrojka" title="Perestrojka">perestrojka</a> (herstructurering) in. De Sovjet-Unie greep niet in toen <a href="/wiki/Polen" title="Polen">Polen</a>, de <a href="/wiki/Duitse_Democratische_Republiek" title="Duitse Democratische Republiek">Duitse Democratische Republiek</a>, <a href="/wiki/Tsjecho-Slowakije" title="Tsjecho-Slowakije">Tsjecho-Slowakije</a>, <a href="/wiki/Bulgarije" title="Bulgarije">Bulgarije</a>, <a href="/wiki/Roemeni%C3%AB" title="Roemenië">Roemenië</a> en <a href="/wiki/Hongarije" title="Hongarije">Hongarije</a> het communisme <a href="/wiki/Val_van_het_communisme_in_Oost-Europa" class="mw-redirect" title="Val van het communisme in Oost-Europa">afschaften</a> in 1990. In 1991 <a href="/wiki/Uiteenvallen_van_de_Sovjet-Unie" title="Uiteenvallen van de Sovjet-Unie">viel de Sovjet-Unie uiteen</a>. </p><p>Communistische partijen blijven politiek belangrijk in vele landen. De democratisch gekozen president <a href="/wiki/Dimitris_Christofias" title="Dimitris Christofias">Dimitris Christofias</a> van <a href="/wiki/Cyprus" title="Cyprus">Cyprus</a> is lid van de <a href="/wiki/Progressieve_Partij_van_de_Arbeiders" title="Progressieve Partij van de Arbeiders">Progressieve Partij van de Arbeiders</a>. In <a href="/wiki/Zuid-Afrika" title="Zuid-Afrika">Zuid-Afrika</a> is de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_Zuid-Afrika" class="mw-redirect" title="Communistische Partij van Zuid-Afrika">Communistische Partij</a> een partner in de <a href="/wiki/Afrikaans_Nationaal_Congres" title="Afrikaans Nationaal Congres">ANC</a>-geleide regering. In <a href="/wiki/India" title="India">India</a> leidden communisten de regeringen van drie staten, met een totale bevolking van meer dan 115 miljoen. In Brazilië is de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_Brazili%C3%AB" class="mw-redirect" title="Communistische Partij van Brazilië">Communistische Partij van Brazilië</a> een onderdeel van de parlementaire coalitie onder leiding van de regerende democratische socialistische <a href="/wiki/Arbeiderspartij_(Brazili%C3%AB)" class="mw-redirect" title="Arbeiderspartij (Brazilië)">Arbeiderspartij</a> en werd vertegenwoordigd in het kabinet van <a href="/wiki/Dilma_Rousseff" title="Dilma Rousseff">Dilma Rousseff</a>, tot zij in 2016 is afgezet. In Cuba wordt het land nog steeds bestuurd onder leiding van de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_Cuba" title="Communistische Partij van Cuba">Communistische Partij van Cuba</a>. </p><p>Marxistisch-leninistische staten: </p> <ul><li><b><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van China"><img alt="Vlag van China" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">China</a></b></li> <li><b><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Cuba.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Cuba"><img alt="Vlag van Cuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/20px-Flag_of_Cuba.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/30px-Flag_of_Cuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/40px-Flag_of_Cuba.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Cuba_(land)" title="Cuba (land)">Cuba</a></b></li> <li><b><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Laos.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Laos"><img alt="Vlag van Laos" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/20px-Flag_of_Laos.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/30px-Flag_of_Laos.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/40px-Flag_of_Laos.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Laos" title="Laos">Laos</a></b></li> <li><b><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_North_Korea.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Noord-Korea"><img alt="Vlag van Noord-Korea" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Korea.svg/20px-Flag_of_North_Korea.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Korea.svg/30px-Flag_of_North_Korea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Korea.svg/40px-Flag_of_North_Korea.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Noord-Korea" title="Noord-Korea">Noord-Korea</a></b></li> <li><b><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Vietnam.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Vietnam"><img alt="Vlag van Vietnam" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/20px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/30px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/40px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Vietnam_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Vietnam (hoofdbetekenis)">Vietnam</a></b></li></ul> <p>Niet-marxistisch-leninistische staten met communisten in de regering: </p> <ul><li><b><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Nepal.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Nepal"><img alt="Vlag van Nepal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Flag_of_Nepal.svg/12px-Flag_of_Nepal.svg.png" decoding="async" width="12" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Flag_of_Nepal.svg/18px-Flag_of_Nepal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Flag_of_Nepal.svg/24px-Flag_of_Nepal.svg.png 2x" data-file-width="726" data-file-height="885" /></a></span>   <a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></b></li></ul> <p>Eertijds marxistisch-leninistische staten: </p> <ul><li><a href="/wiki/Republiek_Afghanistan_(1987-1992)" title="Republiek Afghanistan (1987-1992)">Afghanistan</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Albania_(1946%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_Albania_%281946%E2%80%931992%29.svg/25px-Flag_of_Albania_%281946%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_Albania_%281946%E2%80%931992%29.svg/38px-Flag_of_Albania_%281946%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_Albania_%281946%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_Albania_%281946%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="700" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Albani%C3%AB" title="Volksrepubliek Albanië">Albanië</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Angola.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/25px-Flag_of_Angola.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/38px-Flag_of_Angola.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/50px-Flag_of_Angola.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Angola" title="Volksrepubliek Angola">Angola</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Benin_(1975%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_Benin_%281975%E2%80%931990%29.svg/25px-Flag_of_Benin_%281975%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_Benin_%281975%E2%80%931990%29.svg/38px-Flag_of_Benin_%281975%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_Benin_%281975%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_Benin_%281975%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Benin" title="Volksrepubliek Benin">Benin</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Bulgaria_(1971%E2%80%931990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_Bulgaria_%281971%E2%80%931990%29.svg/25px-Flag_of_Bulgaria_%281971%E2%80%931990%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_Bulgaria_%281971%E2%80%931990%29.svg/38px-Flag_of_Bulgaria_%281971%E2%80%931990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_Bulgaria_%281971%E2%80%931990%29.svg/50px-Flag_of_Bulgaria_%281971%E2%80%931990%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Bulgarije" title="Volksrepubliek Bulgarije">Bulgarije</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg/25px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg/38px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg/50px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_the_Congo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Congo" title="Volksrepubliek Congo">Congo</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_East_Germany.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/25px-Flag_of_East_Germany.svg.png" decoding="async" width="25" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/38px-Flag_of_East_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/50px-Flag_of_East_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitse_Democratische_Republiek" title="Duitse Democratische Republiek">Duitse Democratische Republiek</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Ethiopia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Ethiopia.svg/25px-Flag_of_Ethiopia.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Ethiopia.svg/38px-Flag_of_Ethiopia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Ethiopia.svg/50px-Flag_of_Ethiopia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Ethiopi%C3%AB" title="Ethiopië">Ethiopië</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Ghana.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Flag_of_Ghana.svg/25px-Flag_of_Ghana.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Flag_of_Ghana.svg/38px-Flag_of_Ghana.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Flag_of_Ghana.svg/50px-Flag_of_Ghana.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Ghana_(1957-1960)" title="Ghana (1957-1960)">Ghana</a></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Grenada.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Grenada.svg/25px-Flag_of_Grenada.svg.png" decoding="async" width="25" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Grenada.svg/38px-Flag_of_Grenada.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Grenada.svg/50px-Flag_of_Grenada.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Grenada" title="Grenada">Grenada</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Guinea.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_Guinea.svg/25px-Flag_of_Guinea.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_Guinea.svg/38px-Flag_of_Guinea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_Guinea.svg/50px-Flag_of_Guinea.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Guinee" title="Guinee">Guinee</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Civil_Ensign_of_Hungary.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Civil_Ensign_of_Hungary.svg/25px-Civil_Ensign_of_Hungary.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Civil_Ensign_of_Hungary.svg/38px-Civil_Ensign_of_Hungary.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Civil_Ensign_of_Hungary.svg/50px-Civil_Ensign_of_Hungary.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Hongarije" title="Volksrepubliek Hongarije">Hongarije</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Yugoslavia_(1946-1992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/25px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/38px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/50px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Socialistische_Federale_Republiek_Joegoslavi%C3%AB" title="Socialistische Federale Republiek Joegoslavië">Joegoslavië</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg/25px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg/38px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg/50px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_Kampuchea.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Kampuchea" title="Volksrepubliek Kampuchea">Kampuchea</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Madagascar.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Madagascar.svg/25px-Flag_of_Madagascar.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Madagascar.svg/38px-Flag_of_Madagascar.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Madagascar.svg/50px-Flag_of_Madagascar.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Democratische_Republiek_Madagaskar" title="Democratische Republiek Madagaskar">Madagaskar</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_(1945%E2%80%931992).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg/25px-Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg/38px-Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg/50px-Flag_of_the_Mongolian_People%27s_Republic_%281945%E2%80%931992%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Mongoli%C3%AB" class="mw-redirect" title="Volksrepubliek Mongolië">Mongolië</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Mozambique_(1975%E2%80%931983).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Mozambique_%281975%E2%80%931983%29.svg/25px-Flag_of_Mozambique_%281975%E2%80%931983%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Mozambique_%281975%E2%80%931983%29.svg/38px-Flag_of_Mozambique_%281975%E2%80%931983%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Mozambique_%281975%E2%80%931983%29.svg/50px-Flag_of_Mozambique_%281975%E2%80%931983%29.svg.png 2x" data-file-width="1023" data-file-height="614" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Mozambique" title="Volksrepubliek Mozambique">Mozambique</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Poland_(1928%E2%80%931980).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg/25px-Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg/38px-Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg/50px-Flag_of_Poland_%281928%E2%80%931980%29.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Polen" title="Volksrepubliek Polen">Polen</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Romania_(1952%E2%80%931965).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_Romania_%281952%E2%80%931965%29.svg/25px-Flag_of_Romania_%281952%E2%80%931965%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_Romania_%281952%E2%80%931965%29.svg/38px-Flag_of_Romania_%281952%E2%80%931965%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_Romania_%281952%E2%80%931965%29.svg/50px-Flag_of_Romania_%281952%E2%80%931965%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Roemeni%C3%AB" title="Volksrepubliek Roemenië">Roemenië</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Somalia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_Somalia.svg/25px-Flag_of_Somalia.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_Somalia.svg/38px-Flag_of_Somalia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Flag_of_Somalia.svg/50px-Flag_of_Somalia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Trustschap_Somali%C3%AB" title="Trustschap Somalië">Somalië</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/25px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/38px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/50px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Tanganyika_(1961%E2%80%931964).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Tanganyika_%281961%E2%80%931964%29.svg/25px-Flag_of_Tanganyika_%281961%E2%80%931964%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Tanganyika_%281961%E2%80%931964%29.svg/38px-Flag_of_Tanganyika_%281961%E2%80%931964%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Tanganyika_%281961%E2%80%931964%29.svg/50px-Flag_of_Tanganyika_%281961%E2%80%931964%29.svg.png 2x" data-file-width="720" data-file-height="480" /></a></span> <a href="/wiki/Tanganyika_(1961-1962)" title="Tanganyika (1961-1962)">Tanganyika</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_(1926-1930).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281926-1930%29.svg/25px-Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281926-1930%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281926-1930%29.svg/38px-Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281926-1930%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281926-1930%29.svg/50px-Flag_of_the_Tuvan_People%27s_Republic_%281926-1930%29.svg.png 2x" data-file-width="780" data-file-height="390" /></a></span> <a href="/wiki/Volksrepubliek_Toeva" title="Volksrepubliek Toeva">Toeva</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Czech_Republic.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/25px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/38px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/50px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Tsjecho-Slowakije" title="Tsjecho-Slowakije">Tsjecho-Slowakije</a></li> <li><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_South_Yemen.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_South_Yemen.svg/25px-Flag_of_South_Yemen.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_South_Yemen.svg/38px-Flag_of_South_Yemen.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_South_Yemen.svg/50px-Flag_of_South_Yemen.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Democratische_Volksrepubliek_Jemen" title="Democratische Volksrepubliek Jemen">Zuid-Jemen</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klassenstrijd">Klassenstrijd</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Klassenstrijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Klassenstrijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Klassenstrijd" title="Klassenstrijd">Klassenstrijd</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Als tegenstrever van de economische kant van het communisme worden de <a href="/wiki/Kapitalisme" title="Kapitalisme">kapitalisten</a> gezien. De <a href="/wiki/Klassenstrijd" title="Klassenstrijd">strijd tussen de klassen</a> staat centraal: in de tijd van het begin van het <a href="/w/index.php?title=Industrieel_tijdperk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Industrieel tijdperk (de pagina bestaat niet)">industriële tijdperk</a> de fabrieksbezitters aan de ene kant, en de uitgebuite arbeiders in de steden (die vanaf het platteland naar de steden waren getrokken) aan de andere kant. Marx meende hierin een nooit-aflatende <a href="/wiki/Klassenstrijd" title="Klassenstrijd">klassenstrijd</a> te zien, waarbij uiteindelijk via een <a href="/wiki/Revolutie" title="Revolutie">revolutie</a> gevolgd door een '<a href="/wiki/Dictatuur_van_het_proletariaat" title="Dictatuur van het proletariaat">dictatuur van het proletariaat</a>' (in Marx' opvatting is er onder het kapitalisme een dictatuur van de kapitalisten) het communisme opgebouwd kon worden. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Socialisme_als_'tussenfase'"><span id="Socialisme_als_.27tussenfase.27"></span>Socialisme als 'tussenfase'</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Socialisme als 'tussenfase'" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Socialisme als 'tussenfase'"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De term <i>socialisme</i> bestond al voordat Marx een communist was, maar na de dood van Marx kreeg de term <i>socialisme</i> een aparte betekenis in de marxistische terminologie. Marx maakte onderscheid tussen de <i>eerste fase van de communistische maatschappij</i> en de <i>hoogste fase van de communistische maatschappij</i>.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na de dood van Marx gaven leninisten aan de eerste fase van het communisme de naam <i>socialisme</i>.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tijdens het vroegste stadium van het communisme zouden de productiemiddelen in het bezit van de overheid zijn en loonarbeid zou nog bestaan. De laatste fase van het communisme heeft als hoofdbeginsel: <i>Van ieder naar zijn vermogen, aan ieder naar zijn behoefte</i>. Dit betekent dat iedereen tijdens de laatste fase van het communisme vrijwillig werkt naar diens mogelijkheden, terwijl iedereen mag nemen wat hij of zij wil.<sup id="cite_ref-Quack5_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-Quack5-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De voormalige USSR heette dan ook de "Unie van <i>Socialistische</i> Sovjet Republieken," en ook in Cuba wordt de (voortdurende) revolutie socialistisch genoemd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="In_de_praktijk">In de praktijk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: In de praktijk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: In de praktijk"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de theorie van de <a href="/wiki/Economie_(systeem)#Vormen_van_economie" title="Economie (systeem)">economische orde</a> passen de meeste socialistisch georiënteerde landen in het brede spectrum van mengvormen van kapitalisme en socialisme, met aan het ene uiteinde de "gemengde economieën" van <a href="/wiki/Westerse_wereld" title="Westerse wereld">westerse</a> snit (waar ook Nederland en België toe gerekend kunnen worden) en aan het andere uiteinde de communistische landen, zoals <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">China</a>, waar meer of minder "marktwerking" wordt toegelaten. </p><p>Als politieke stroming was het communisme (of marxisme) aanvankelijk onderdeel van wat toen nog de <a href="/wiki/Sociaaldemocratie" title="Sociaaldemocratie">sociaaldemocratie</a> heette. Naar aanleiding van het besluit van een meerderheid van de sociaaldemocratie om de oorlogsinspanningen voor de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a> te steunen splitste een grote <a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">marxistische</a> groep zich af, onder leiding van <a href="/wiki/Vladimir_Lenin" title="Vladimir Lenin">Lenin</a>. </p><p>Hij noemde de leden van deze stroming (verenigd in de <a href="/wiki/Derde_Internationale" class="mw-redirect" title="Derde Internationale">Derde Internationale</a>) 'communisten', om afstand te nemen van de overgebleven <a href="/wiki/Sociaaldemocratie" title="Sociaaldemocratie">sociaaldemocratie</a>. Het communisme staat sindsdien voor een meer principiële stroming binnen het <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a>, dat nog het sterkst uitgaat van de ideeën zoals die oorspronkelijk door Marx waren opgesteld. </p><p>Aan de andere kant is er de sociaaldemocratie, waar na het vertrek van de marxisten/communisten het idee heeft postgevat dat het kapitalisme <a href="/wiki/Hervorming" title="Hervorming">hervormd</a> dient te worden, in plaats van omvergeworpen. Tegenwoordig is de sociaaldemocratie dermate ingepast binnen het kapitalisme dat zelfs hervormingen niet meer het doel zijn. </p><p>De term '<a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisten</a>' voor de sociaaldemocratie is dan binnen het communisme ook niet meer op zijn plaats, en wordt nu gebruikt door niet-<a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">stalinistische</a> marxisten, zoals <a href="/wiki/Trotskisme" title="Trotskisme">trotskisten</a>. Communisten die de dictatuur van het proletariaat niet verwerpen, bestempelden de <a href="/wiki/Sociaaldemocratie" title="Sociaaldemocratie">sociaaldemocratie</a> ook wel als '<a href="/wiki/Revisionistisch_socialisme" class="mw-redirect" title="Revisionistisch socialisme">revisionisme</a>'. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hedendaagse_nostalgie_naar_het_communisme">Hedendaagse nostalgie naar het communisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Hedendaagse nostalgie naar het communisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Hedendaagse nostalgie naar het communisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square,_Moscow,_2011-12-18.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square%2C_Moscow%2C_2011-12-18.jpg/280px-Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square%2C_Moscow%2C_2011-12-18.jpg" decoding="async" width="280" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square%2C_Moscow%2C_2011-12-18.jpg/420px-Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square%2C_Moscow%2C_2011-12-18.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square%2C_Moscow%2C_2011-12-18.jpg/560px-Communist_Party_of_the_Russian_Federation_meeting_at_Manezhnaya_Square%2C_Moscow%2C_2011-12-18.jpg 2x" data-file-width="2667" data-file-height="1459" /></a><figcaption>Demonstratie van de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_de_Russische_Federatie" title="Communistische Partij van de Russische Federatie">Communistische Partij van de Russische Federatie</a>.</figcaption></figure> <p>In veel voormalige communistische landen heerst onder de lokale bevolking een sterke <a href="/wiki/Heimwee" title="Heimwee">heimwee</a> naar het communisme. Het terugverlangen naar de voormalige <a href="/wiki/Duitse_Democratische_Republiek" title="Duitse Democratische Republiek">DDR</a> wordt <a href="/wiki/Ostalgie" title="Ostalgie">ostalgie</a> genoemd en het terugverlangen naar het voormalige <a href="/wiki/Joegoslavi%C3%AB" title="Joegoslavië">Joegoslavië</a> wordt <a href="/wiki/Joegonostalgie" title="Joegonostalgie">joegonostalgie</a> genoemd. </p><p>66 procent van de bevolking in Armenië betreurde de val van Sovjet-Unie en maar 12% vond het een goede zaak,<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 72 procent van de Hongaren vond het leven beter onder het communisme,<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 63 procent van de Roemenen vond het leven beter onder het communisme,<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 81 procent van de Serviërs vond het leven het best in het voormalige socialistische Joegoslavië.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 66 procent van de bevolking in Slowakije vond het leven beter onder het communisme.<sup id="cite_ref-ReferenceA_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Communisme_in_Nederland">Communisme in Nederland</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Communisme in Nederland" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Communisme in Nederland"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv/260px--Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="195" data-durationhint="28" data-mwtitle="Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="768" data-height="576" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv/Werklozenrelletjes_op_de_Grote_Markt-520084.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="480" data-height="360" /></video></span><figcaption><a href="/wiki/Polygoonjournaal" title="Polygoonjournaal">Bioscoopjournaal</a> uit 1930. Een <a href="/wiki/Politieagent" title="Politieagent">politieagent</a> in actie bij <a href="/wiki/Rel" title="Rel">relletjes</a> op de <a href="/wiki/Grote_Markt_(Haarlem)" title="Grote Markt (Haarlem)">Grote Markt te Haarlem</a>. Deze relletjes werden geleid door enkele communisten.</figcaption></figure> <p>Het communisme kreeg in Nederland al vroeg steun, in 1918 werd de <a href="/wiki/Communistische_Partij_Holland" class="mw-redirect" title="Communistische Partij Holland">Communistische Partij Holland</a> (CPH), de voorganger van de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_Nederland" title="Communistische Partij van Nederland">Communistische Partij van Nederland</a> (CPN), opgericht. Waar eerst de Nederlandse invloed in het buitenland aanzienlijk was door bijvoorbeeld de werken van <a href="/wiki/Anton_Pannekoek" title="Anton Pannekoek">Anton Pannenkoek</a> en <a href="/wiki/Herman_Gorter" title="Herman Gorter">Herman Gorter</a>, kwam de partij steeds meer onder invloed van Moskou. Dat leidde tot conflicten en royementen. Het gevolg was dat er allerlei <a href="/wiki/Splinterpartij" title="Splinterpartij">splinterpartijen</a> ontstonden, waarvan sommige zich kritisch opstelden tegenover de Sovjet Unie. Onmiddellijk na de <a href="/wiki/Duitse_aanval_op_Nederland_in_1940" title="Duitse aanval op Nederland in 1940">Duitse inval</a> ging de CPN als enige politieke partij in de <a href="/wiki/Illegaliteit_(Tweede_Wereldoorlog)" title="Illegaliteit (Tweede Wereldoorlog)">illegaliteit</a>. Daardoor vormden zij een belangrijk deel van het <a href="/wiki/Verzet_(Tweede_Wereldoorlog)" title="Verzet (Tweede Wereldoorlog)">verzet</a>, mede door het opvangen van vluchtelingen en het verspreiden van illegale kranten zoals De Waarheid en Het Noorderlicht. Onder andere de <a href="/wiki/Februaristaking" title="Februaristaking">Februaristaking</a> tegen de vervolging van Joodse Nederlanders werd door hen georganiseerd. Mede daardoor groeide de sympathie voor het communisme in Nederland tijdens de oorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn honderden Nederlandse communisten gearresteerd en naar gevangenissen en <a href="/wiki/Concentratiekamp#Duitsland" title="Concentratiekamp">concentratiekampen</a> in <a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland">Duitsland</a> afgevoerd, waar velen regelrecht werden omgebracht of anderszins om het leven kwamen. Communisme werd naast <a href="/wiki/Jodendom" title="Jodendom">jodendom</a> door het <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">nazisme</a> als een van de grootste vijanden van het <a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland">Derde Rijk</a> beschouwd en is vanaf de jaren dertig intensief bestreden. Door de actieve rol in het verzet stemde zo'n 10 procent van de Nederlanders na de oorlog op de communisten. </p><p>Door hun antikoloniale houding botsten de communisten al direct met de overheid toen deze troepen naar <a href="/wiki/Nederlands-Indi%C3%AB" title="Nederlands-Indië">Nederlands-Indië</a> zond. De communisten werden uitgemaakt voor landverraders. De naoorlogse Nederlandse overheid beschouwde communisten als staatsgevaarlijk; hoewel in Nederland niet, zoals in de Duitse Bondsrepubliek, een officieel beroepsverbod voor communisten gold na de oorlog, werd in feite gedurende de hele <a href="/wiki/Koude_Oorlog" title="Koude Oorlog">Koude Oorlog</a>-periode communisten het werken zeer lastig gemaakt. Ambtenaren mochten geen lid van de CPN zijn, wat natuurlijk v.v. inhield dat partijleden geen ambtenaar konden worden of blijven. Dat betekende voor bijvoorbeeld een onderwijzer geen les meer te kunnen geven. Zo zagen, uit angst om verlies van werk, mensen vaak af van lidmaatschap. En zo was de <a href="/wiki/Communistische_Partij_van_Nederland" title="Communistische Partij van Nederland">CPN</a> ook de enige partij in Nederland die geen radiozendtijd voor politieke partijen van overheidswege kreeg. De CPN ging in <a href="/wiki/1989" title="1989">1989</a> op in <a href="/wiki/GroenLinks" title="GroenLinks">GroenLinks</a>. Een andere communistische partij tijdens de koude oorlog was de <a href="/wiki/Socialistische_Partij_(Nederland)" title="Socialistische Partij (Nederland)">Socialistische Partij</a> die was opgericht als <a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">maoïstische</a> partij en zich anders dan de CPN niet zo zeer richtte op de Sovjet-Unie maar meer op <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">communistisch China</a> en steun vanuit China ontving. </p><p>Daarnaast had Nederland nog een groot aantal aan kleinere organisaties en partijen waaronder het <a href="/wiki/Marx-Lenin-Luxemburg-front" title="Marx-Lenin-Luxemburg-front">Marx-Lenin-Luxemburg Front</a>, <a href="/wiki/Revolutionair-Socialistische_Arbeiderspartij" title="Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij">Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij</a>, <a href="/wiki/Groep_van_Internationale_Communisten" title="Groep van Internationale Communisten">Groep van Internationale Communisten</a> en de <a href="/wiki/Kommunistische_Arbeiders-Partij_Nederland" title="Kommunistische Arbeiders-Partij Nederland">Kommunistische Arbeiders-Partij Nederland</a>. </p><p>Hedendaagse communistische organisaties zijn onder meer: de uit de CPN-traditie voortgekomen <a href="/wiki/Nieuwe_Communistische_Partij-NCPN" title="Nieuwe Communistische Partij-NCPN">Nieuwe Communistische Partij van Nederland (NCPN)</a> en daaraan verbonden <a href="/wiki/Communistische_Jongerenbeweging" title="Communistische Jongerenbeweging">Communistische Jongerenbeweging (CJB)</a>, de maoïstische <a href="/wiki/Groep_Marxisten-Leninisten/Rode_Morgen" title="Groep Marxisten-Leninisten/Rode Morgen">Rode Morgen</a>, en de trotskistische <a href="/wiki/Internationale_Socialisten" title="Internationale Socialisten">Internationale Socialisten</a>. De in 2021 in de Tweede Kamer verkozen partij BIJ1 kent daarnaast communistische invloeden.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kritiek_op_het_communisme">Kritiek op het communisme</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Kritiek op het communisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Kritiek op het communisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Famines_by_political_regime.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Famines_by_political_regime.png/260px-Famines_by_political_regime.png" decoding="async" width="260" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Famines_by_political_regime.png/390px-Famines_by_political_regime.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Famines_by_political_regime.png/520px-Famines_by_political_regime.png 2x" data-file-width="3960" data-file-height="4300" /></a><figcaption>De grootste <a href="/wiki/Hongersnood" title="Hongersnood">hongersnoden</a> in de geschiedenis gebeurden in communistische regimes zoals Communistisch China en de Sojvet-Unie vanwege hun planeconomie. Noot: sommige hongersnoden in de Sovjet-Unie kwamen in meerdere regio's voor die verschillende politieke regimes hadden (autocratie en kolonie) en worden daarom onder niet gecategorizeerd regime geplaatst.</figcaption></figure> <p>Communistische regimes, gebouwd op het principe van <a href="/wiki/Eenpartijstelsel" title="Eenpartijstelsel">één partij</a>, opereerden volgens een <a href="/wiki/Dictatuur" title="Dictatuur">dictatoriale</a>, zelfs <a href="/wiki/Totalitarisme" title="Totalitarisme">totalitaire</a> logica en maakten zich schuldig aan talrijke schendingen van de <a href="/wiki/Rechten_van_de_mens" title="Rechten van de mens">mensenrechten</a> en ook aan massamoorden en <a href="/wiki/Misdaden_tegen_de_menselijkheid" title="Misdaden tegen de menselijkheid">misdaden tegen de menselijkheid</a>. Verder werder gevangenen vastgehouden in <a href="/wiki/Concentratiekamp" title="Concentratiekamp">concentratiekampen</a> en gedwongen tot dwangarbeid: zoals de <a href="/wiki/Laogai" title="Laogai">Laogai</a> in communistisch China en de <a href="/wiki/Goelag" title="Goelag">Goelag</a> in de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a>. Ook waren er gigantische <a href="/wiki/Hongersnood" title="Hongersnood">hongersnoden</a> als gevolg van het rampzalige landbouwbeleid door communistische regeringen. Voorbeelden zijn de grote hongersnood in de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a>, ook wel bekend als de "<a href="/wiki/Holodomor" title="Holodomor">Holodomor</a>" in Oekraïne, en de Chinese hongersnood van 1959-1961, een gevolg van de "<a href="/wiki/Grote_Sprong_Voorwaarts" title="Grote Sprong Voorwaarts">Grote Sprong Voorwaarts</a>"). Ten slotte was de Sovjet-Unie verantwoordelijk voor allerlei wreedhededen in Oost-Europa, bijvoorbeeld het <a href="/wiki/Bloedbad_van_Katyn" title="Bloedbad van Katyn">bloedbad van Katyń</a> en de <a href="/wiki/Hongaarse_Opstand" title="Hongaarse Opstand">Hongaarse Opstand</a>. In Cambodja werd de <a href="/wiki/Rode_Khmer" title="Rode Khmer">Rode Khmer</a> veroordeeld wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. </p><p>In het westen wordt het communisme in landen waar het geprobeerd is meestal als mislukt beschouwd, vooral wegens de ernstige schendingen van de <a href="/wiki/Mensenrechten" class="mw-redirect" title="Mensenrechten">mensenrechten</a>, maar ook vanwege een vaak sterk <a href="/wiki/Bureaucratie" title="Bureaucratie">bureaucratisch</a> gecontroleerd economisch systeem. In socialistische landen wordt de <a href="/wiki/Economie_als_systeem" class="mw-redirect" title="Economie als systeem">economie</a> en de <a href="/wiki/Maatschappij_(sociologie)" class="mw-redirect" title="Maatschappij (sociologie)">sociale maatschappij</a> verregaand van bovenaf gecontroleerd en gereglementeerd, wat leidt tot inefficiënties en een lagere <a href="/wiki/Economische_groei" title="Economische groei">economische groei</a>. Tevens kent men in dergelijke landen geen goede scheiding en onafhankelijkheid der <a href="/wiki/Macht_(politiek)" title="Macht (politiek)">machten</a>. Aangezien communistische machthebbers het politiek systeem vaak boven het individu stellen, heeft dit al gauw als uitvloeisel een in zo'n systeem legitiem gebruik van geweld, moderne <a href="/wiki/Propaganda_(communicatie)" title="Propaganda (communicatie)">propagandatechnieken</a> en <a href="/wiki/Censuur_(informatie)" title="Censuur (informatie)">censuur</a> om politieke tegenstand de kop in te drukken en daarmee het bestaan van het systeem te waarborgen, hetgeen al snel het gevolg was in de vroege stadia van ontstaan van socialistisch <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Rusland</a>, <a href="/wiki/Volksrepubliek_China" title="Volksrepubliek China">China</a> en <a href="/wiki/Roemeni%C3%AB#Communistisch_Roemenië" title="Roemenië">Roemenië</a>. In het trotskisme werd dit het verschijnsel van de <a href="/wiki/Thermidor" title="Thermidor">thermidor</a> genoemd, naar een belangrijk moment in de <a href="/wiki/Franse_revolutie" class="mw-redirect" title="Franse revolutie">Franse revolutie</a> waarmee dit vergeleken werd. </p><p>Hierbij dient opgemerkt te worden dat tegenstanders dit als inherent aan het communisme zien, omdat elke communistische regering zich hieraan heeft schuldig gemaakt. Bovendien konden deze regeringen rekenen op de steun van de communistische partijen en organisaties in democratische landen, onder meer door verdachtmakingen van slachtoffers van het communisme in hun propaganda. Sommige voorstanders van het communisme zien dit echter als een afwijking van het oorspronkelijke communistische idee. Belangrijke oorzaken daarvan zouden zijn het doorwerkend bestaan van een niet-communistisch verleden en de tegenwerking vanuit het niet-communistische buitenland zolang de revolutie geen <a href="/wiki/Wereldrevolutie" title="Wereldrevolutie">wereldrevolutie</a> is. Als belangrijkste voorbeeld van een voorstander van de laatste opvatting wordt vaak <a href="/wiki/Leon_Trotski" class="mw-redirect" title="Leon Trotski">Trotski</a> genoemd. Zeker is dat het door <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Marx</a> geprofeteerde communisme niet bereikt is. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Communistische_literatuur">Communistische literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Communistische literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Communistische literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Engels, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1847/1847beginselen.htm">Beginselen van het communisme</a>, 1847</li> <li>Marx & Engels, <a href="/wiki/Manifest_van_de_Communistische_Partij" title="Manifest van de Communistische Partij"><i>Communistisch Manifest</i></a>, 1848</li> <li>Marx, <i><a href="/wiki/Het_Kapitaal" title="Het Kapitaal">Het Kapitaal</a></i>, 1867</li> <li><a href="/wiki/Rosa_Luxemburg" title="Rosa Luxemburg">Rosa Luxemburg</a>, <i><a href="/w/index.php?title=Hervorming_of_revolutie%3F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hervorming of revolutie? (de pagina bestaat niet)">Hervorming of revolutie?</a></i>, Aksant (2006), <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789052602202" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-90-5260-220-2</a></li> <li>Vladimir Lenin, <i><a href="/wiki/Staat_en_revolutie" title="Staat en revolutie">Staat en revolutie</a>,</i> 1917</li> <li>Vladimir Lenin, <i><a href="/wiki/Het_imperialisme_als_hoogste_stadium_van_het_kapitalisme" title="Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme">Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme</a></i>, 1916</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kritiek_op_het_communisme_in_literatuur">Kritiek op het communisme in literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Kritiek op het communisme in literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Kritiek op het communisme in literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Het geloof der kameraden</i>, een van de bekendste boeken van de socialistisch opgevoede professor Russische literatuur <a href="/wiki/Karel_van_het_Reve" title="Karel van het Reve">Karel van het Reve</a>. In dit boek wordt gesteld dat omwille van de zwakke tot afwezige filosofische, economische en wetenschappelijke basis het socialisme meer van een geloof dan van een theorie weg heeft.</li> <li><i><a href="/wiki/1984_(boek)" title="1984 (boek)">1984</a></i>, een beroemd boek uit 1948 van de Britse schrijver <a href="/wiki/George_Orwell" title="George Orwell">George Orwell</a>. 1984 is een boek waarin de enkeling ten onder gaat in een volkomen kansloze strijd tegen een totalitair bewind. Het is een waarschuwing tegen totalitaire regimes zoals nazi-Duitsland en Stalins Sovjet-Unie. Beroemd is de uitspraak <i>Big brother is watching you</i>, wat slaat op de nooit geziene, maar almachtige leider van het totalitaire bewind in Oceanië, waar de hoofdpersoon van het boek Winston Smith leefde. Big Brother zou hierbij voor Jozef Stalin kunnen doorgaan en <a href="/wiki/Emmanuel_Goldstein" title="Emmanuel Goldstein">Emmanuel Goldstein</a> voor <a href="/wiki/Leon_Trotski" class="mw-redirect" title="Leon Trotski">Leon Trotski</a>.</li> <li><i><a href="/wiki/Animal_Farm_(boek)" title="Animal Farm (boek)">Animal Farm</a></i> van George Orwell is geschreven na Orwells ervaringen in Spanje toen hij vocht aan de kant van de Republikeinse <a href="/wiki/Internationale_Brigades" title="Internationale Brigades">Internationale Brigades</a> in de <a href="/wiki/Spaanse_Burgeroorlog" title="Spaanse Burgeroorlog">Spaanse Burgeroorlog</a> waar hij, mede door het optreden van de Stalinistische veiligheidsdiensten, gedesillusioneerd raakte. Beroemd geworden is de uitspraak <i>All animals are equal, but some animals are more equal than others</i> ("Alle dieren zijn gelijk, maar sommige zijn meer gelijk dan andere").</li> <li><a href="/wiki/De_Goelag_Archipel" title="De Goelag Archipel">De Goelag Archipel</a> van <a href="/wiki/Aleksandr_Solzjenitsyn" title="Aleksandr Solzjenitsyn">Aleksandr Solzjenitsyn</a> waarin hij als ooggetuige verslag doet van de onderdrukking in de Sovjet-Unie.</li> <li><i><a href="/wiki/Zwartboek_van_het_communisme" title="Zwartboek van het communisme">Zwartboek van het communisme</a>: misdaden, terreur, onderdrukking</i>, met een schatting van het totale aantal doden dat volgens de auteurs door toedoen van het communisme is gevallen. Stéphane Courtois e.a., vert. uit het Frans door Kiki Coumans, Uitg. Arbeiderspers, Amsterdam (1998).<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1083 pagina's, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9029558385" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 90-295-5838-5</a></li> <li><i>Onverwerkt verleden</i>, <a href="/wiki/Frits_Bolkestein" title="Frits Bolkestein">Frits Bolkestein</a>, Uitg. Prometheus, Amsterdam (1998). Kritische visie van de VVD-politicus op het communisme en de ontwikkelingen in Oost-Europa. 279 pag., <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9053336060" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 90-5333-606-0</a></li> <li><i>Wereldrevolutie De communistische beweging van Marx tot <a href="/wiki/Kim_Jong_Il" class="mw-redirect" title="Kim Jong Il">Kim Jong Il</a></i>, Erik van Ree, Uitg. Mets & Schilt, Amsterdam (2005), werk over het ideaal van de communistische heilstaat. Ex-communist probeert antwoord te geven op de vraag waarom in de twintigste eeuw tientallen miljoenen mensen van over de hele wereld hun lot verbonden aan het communisme en waarom zij er, verenigd in straf georganiseerde partijen, in slaagden een substantieel deel van de wereld in hun greep te krijgen,<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 512 pagina's, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789053303955" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-90-5330-395-5</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Communisme&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Communisme&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63829521">.mw-parser-output .zusterprojecten{padding:0;font-size:90%;clear:both;margin:1em 0 -0.5em 0}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein{padding-bottom:5px;font-size:90%}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop{vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-lijst{display:inline;margin-left:0;padding-left:0}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop,.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{display:inline-block;margin:0.4em 0.6em;white-space:nowrap;line-height:1.4em;width:12.5em}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{width:17.5em;max-height:20px}.mw-parser-output .zuster-logo{display:inline-block;text-align:center;width:34px}.mw-parser-output .zuster-tekst{display:inline-block;vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein .zuster-op{display:inline}@media screen and (max-width:720px){.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{max-height:initial;line-height:inherit}}</style> <div class="interProjectTemplate interProject-klein zusterprojecten-klein infobox noprint"> <div class="zusterprojecten-kop"><b>Op andere <a href="/wiki/Wikimedia_Foundation" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia</a>-projecten</b></div><br /> <ul class="zusterprojecten-lijst"> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Communism" class="extiw" title="c:Category:Communism">Mediabestanden</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Communism" class="extiw" title="c:Category:Communism"><i><b>Media</b></i></a><div class="zuster-op"> op Commons</div></div></li><div class="interProject wiktionary mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/communisme" class="extiw" title="wikt:communisme">WikiWoordenboek</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/23px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="23" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/35px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/46px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/communisme" class="extiw" title="wikt:communisme"><i><b>Definitie</b></i></a><div class="zuster-op"> op WikiWoordenboek</div></div></li> </ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/Lijst_van_communistische_partijen" title="Lijst van communistische partijen">Lijst van communistische partijen</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Lansford, 2007, p. 9</span> </li> <li id="cite_note-Pipes-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Pipes_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Pipes_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Richard_Pipes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Pipes (de pagina bestaat niet)">Richard Pipes</a> Communism: A History (2001) <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9780812968644" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8129-6864-4</a>, pages 3–5.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Plutarch, Biografie van Lycurgus</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Xenofon, De Spartaanse Staat</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/beer/1922/socialisme/index.htm">Max Beer: <i>Algemene geschiedenis van het socialisme; Deel 1: Eerste deel: De Oudheid</i>; Nederlandse vertaling 1927.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425123957/https://www.marxists.org/nederlands/beer/1922/socialisme/index.htm">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci01_01/quac001soci01_01_0002.php">H.P.G. Quack: <i>De socialisten: Personen en stelsels. Deel 1: Het socialisme vóór de negentiende eeuw</i>; P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam 1911 (4de druk); hoofdstuk 2.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425122456/https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci01_01/quac001soci01_01_0002.php">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/domela/1901/geschiedenis/4.htm">Ferdinand Domela Nieuwenhuis: <i>De geschiedenis van het socialisme</i>; Deel 1; 1901; hoofdstuk 4.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220318031913/https://www.marxists.org/nederlands/domela/1901/geschiedenis/4.htm">Gearchiveerd</a> op 18 maart 2022.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vroma.org/~bmcmanus/spartacus.html">Historical Background for Spartacus</a>. Vroma.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/60XT6Fh2W?url=http://www.vroma.org/~bmcmanus/spartacus.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2011-07-29">29 juli 2011</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2009-10-18">18 oktober 2009</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>The Cambridge History of Iran</i> Volume 3, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080611075040/http://www.derafsh-kaviyani.com/english/mazdak.html">The Seleucid, Parthian and Sasanian Period</a>, edited by <a href="/w/index.php?title=Ehsan_Yarshater&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ehsan Yarshater (de pagina bestaat niet)">Ehsan Yarshater</a>, Parts 1 and 2, p1019, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a> (1983)</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci01_01/quac001soci01_01_0006.php">H.P.G. Quack: <i>De socialisten: Personen en stelsels. Deel 1: Het socialisme vóór de negentiende eeuw</i>; P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam 1911 (4de druk); hoofdstuk 6.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425120951/https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci01_01/quac001soci01_01_0006.php">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/domela/1901/geschiedenis/8.htm">Ferdinand Domela Nieuwenhuis: <i>De geschiedenis van het socialisme</i>; Deel 1; 1901; hoofdstuk 8.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220318031915/https://www.marxists.org/nederlands/domela/1901/geschiedenis/8.htm">Gearchiveerd</a> op 18 maart 2022.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci01_01/quac001soci01_01_0012.php">H.P.G. Quack: <i>De socialisten: Personen en stelsels. Deel 1: Het socialisme vóór de negentiende eeuw</i>; P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam 1911 (4de druk); hoofdstuk 12.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425122457/https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci01_01/quac001soci01_01_0012.php">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/domela/1901/geschiedenis/13.htm">Ferdinand Domela Nieuwenhuis: <i>De geschiedenis van het socialisme</i>; Deel 1; 1901; hoofdstuk 13.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220318031920/https://www.marxists.org/nederlands/domela/1901/geschiedenis/13.htm">Gearchiveerd</a> op 18 maart 2022.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libcom.org/files/A%20History%20of%20Socialist%20Thought%20Volume%201.pdf">G.D.H. Cole: <i>Socialist Thought: Volume 1: The Forerunners 1789 – 1850</i>; 1953; hoofdstuk 14.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211202221958/https://libcom.org/files/A%20History%20of%20Socialist%20Thought%20Volume%201.pdf">Gearchiveerd</a> op 2 december 2021.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci03_01/">H.P.G. Quack: <i>De socialisten: Personen en stelsels. Deel 3: Het tĳdvak tusschen de jaren 1830 en 1850, eerste helft: Frankrijk</i>; P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam 1911 (3de druk); hoofdstuk 4; paragraaf 1 en 2.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425120951/https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci03_01/">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libcom.org/files/A%20History%20of%20Socialist%20Thought%20Volume%201.pdf">G.D.H. Cole: <i>Socialist Thought: Volume 1: The Forerunners 1789 – 1850</i>; 1953; hoofdstuk 7.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211202221958/https://libcom.org/files/A%20History%20of%20Socialist%20Thought%20Volume%201.pdf">Gearchiveerd</a> op 2 december 2021.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libcom.org/files/A%20History%20of%20Socialist%20Thought%20Volume%201.pdf">G.D.H. Cole: <i>Socialist Thought: Volume 1: The Forerunners 1789 – 1850</i>; 1953; hoofdstuk 20.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211202221958/https://libcom.org/files/A%20History%20of%20Socialist%20Thought%20Volume%201.pdf">Gearchiveerd</a> op 2 december 2021.</span> </li> <li id="cite_note-Quack5-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Quack5_18-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Quack5_18-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci05_01/">H.P.G. Quack: <i>De socialisten: Personen en stelsels. Deel 5: In de tweede helft der XIXde eeuw, eerste helft</i>; P.N. van Kampen & Zoon, Amsterdam 1912 (3de druk).</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425120953/https://www.dbnl.org/tekst/quac001soci05_01/">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Marc Edelman, "Late Marx and the Russian road: Marx and the 'Peripheries of Capitalism'"—<a href="/w/index.php?title=Book_review&action=edit&redlink=1" class="new" title="Book review (de pagina bestaat niet)">book reviews</a>. <i>Monthly Review</i>, Dec., 1984. <a href="/w/index.php?title=Late_Marx_and_the_Russian_road:_Marx_and_the_%22Peripheries_of_Capitalism.%22%E2%80%94book_reviews_Monthly_Review&action=edit&redlink=1" class="new" title="Late Marx and the Russian road: Marx and the "Peripheries of Capitalism."—book reviews Monthly Review (de pagina bestaat niet)">Late Marx and the Russian road: Marx and the "Peripheries of Capitalism."—book reviews Monthly Review</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Veen, R. v.d.</span> (2010): <i>Waarom Azië rijk en machtig wordt</i>; pag. 165-171</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/displaystory.cfm?story_id=11057207&fsrc=nwl">Nepal's election The Maoists triumph Economist.com</a>", <i>Economist.com</i>, <span class="mw-formatted-date" title="2008-04-17">17 april 2008</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/60XT8Sk3J?url=http://www.economist.com/displaystory.cfm?story_id=11057207">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2011-07-29">29 juli 2011</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2009-10-18">18 oktober 2009</span>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1875/1875gotha.htm">Karl Marx: <i>Kritiek op het programma van Gotha</i>; 1875.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230328012139/https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1875/1875gotha.htm">Gearchiveerd</a> op 28 maart 2023.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Vladimir Lenin schreef: “<i>Op deze wijze wordt het ‘burgerlijke recht’ in de eerste fase van de communistische maatschappij (die men gewoonlijk socialisme noemt) niet geheel opgeheven, maar slechts gedeeltelijk,</i>” (…) “<i>Wat gewoonlijk socialisme genoemd wordt, duidde Marx aan als de ‘eerste’ of lagere fase van de communistische maatschappij. Het woord ‘communisme’ kan ook hier aangewend worden, in zoverre de productiemiddelen eigendom van de gemeenschap zijn; maar men moet hierbij niet vergeten dat dit communisme niet volledig is. </i>” (Uit <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/nederlands/lenin/1917/staat-revolutie/ch05.htm">Vladimir Lenin: <i>Staat en Revolutie</i>; 1917; hoofdstuk V</a>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230425120953/https://www.marxists.org/nederlands/lenin/1917/staat-revolutie/ch05.htm">Gearchiveerd</a> op 25 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Mao Zedong schreef: <i>However, one cannot but see that socialist society is a society born out of capitalist society and is only the first phase of communist society. It is not yet a fully mature communist society in the economic and other fields.</i> (Uit: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/reference/archive/mao/works/1964/phnycom.htm">Mao Zedong: <i>On Khrushchov’s Phoney Communism and Its Historical Lessons for the World: Comment on the Open Letter of the Central Committee of the CPSU (IX)</i>; 1964)</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230324104756/https://www.marxists.org/reference/archive/mao/works/1964/phnycom.htm">Gearchiveerd</a> op 24 maart 2023.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Jozef Stalin zei: “<i>Our Soviet society has already, in the main, succeeded in achieving Socialism; it has created a Socialist system, i.e., it has brought about what Marxists in other words call the first, or lower, phase of Communism. Hence, in the main, we have already achieved the first phase of Communism. Socialism. (...) The fundamental principle of this phase of Communism is, as you know, the formula : "From each according to his abilities, to each according to his work." </i>” Uit: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1936/11/25.htm">Jozef Stalin: <i>On the Draft Constitution of the U.S.S.R</i>; 1936.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230415104433/https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/1936/11/25.htm">Gearchiveerd</a> op 15 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rt.com/news/ussr-collapse-mistake-poll-585/">Majority in former Soviet states believe breakup was harmful mistake – poll</a> rt.com</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pewresearch.org/daily-number/hungary-better-off-under-communism/">Hungary: Better Off Under Communism?</a> pewresearch.org</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120111110854/http://www.balkanalysis.com/romania/2011/12/27/in-romania-opinion-polls-show-nostalgia-for-communism/">In Romania, Opinion Polls Show Nostalgia for Communism</a> balkanalysis.com</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.balkaninsight.com/en/article/for-simon-poll-serbians-unsure-who-runs-their-country">Serbia Poll: Life Was Better Under Tito</a> balkaninsight.com</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceA_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130122233706/http://robertlindsay.wordpress.com/2010/05/16/nostalgia-for-communism-in-russia-and-eastern-europe/">Beyond Highbrow – Robert Lindsay</a> (gearchiveerd)</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2020"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dekanttekening.nl/columns/het-bij1-programma-is-de-moderne-versie-van-het-communistisch-manifest/">Het BIJ1-programma is de moderne versie van het Communistisch Manifest</a>. <i>de Kanttekening</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2020-11-19">19 november 2020</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210506152714/https://dekanttekening.nl/columns/het-bij1-programma-is-de-moderne-versie-van-het-communistisch-manifest/">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-05-06">6 mei 2021</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2021-05-06">6 mei 2021</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geschiedenis.nl/index.php?bericht_id=440&go=home.showBericht">Recensie <i>Zwartboek van het Communisme</i> op geschiedenis.nl</a></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.volkskrant.nl/archief_gratis/article556221.ece/Voorbeeldige_massamoordenaars">Recensie van Jan Blokker Volkskrant (4 nov. 2005/15 jan. 2009) artikel <i>Voorbeeldige massamoordenaars</i></a></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Politieke_stromingen"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_politiek" title="Sjabloon:Navigatie politiek"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_politiek" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_politiek&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Politieke_stromingen" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Politiek" title="Politiek">Politieke stromingen</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Extreemlinks" title="Extreemlinks">extreemlinks</a> · <a href="/wiki/Radicaal-links" class="mw-redirect" title="Radicaal-links">radicaal-links</a> · <a href="/wiki/Links_(politiek)" title="Links (politiek)">links</a> · <a href="/wiki/Politiek_centrum" title="Politiek centrum">centrum</a> · <a href="/wiki/Rechts_(politiek)" title="Rechts (politiek)">rechts</a> · <a href="/wiki/Radicaal-rechts" class="mw-redirect" title="Radicaal-rechts">radicaal-rechts</a> · <a href="/wiki/Extreemrechts" title="Extreemrechts">extreemrechts</a> <br /> <a href="/wiki/Confessionalisme" title="Confessionalisme">confessionalisme</a> · <a href="/wiki/Christendemocratie" title="Christendemocratie">christendemocratie</a> · <a href="/wiki/Conservatisme" title="Conservatisme">conservatisme</a> · <a href="/wiki/Neoconservatisme" title="Neoconservatisme">neoconservatisme</a> · <a href="/wiki/Paleoconservatisme" title="Paleoconservatisme">paleoconservatisme</a> · <a href="/wiki/Islamisme" title="Islamisme">islamisme</a><br /> <a href="/wiki/Liberalisme" title="Liberalisme">liberalisme</a> · <a href="/wiki/Klassiek_liberalisme" title="Klassiek liberalisme">klassiek liberalisme</a> · <a href="/wiki/Economisch_liberalisme" title="Economisch liberalisme">economisch liberalisme</a> · <a href="/wiki/Conservatief-liberalisme" title="Conservatief-liberalisme">conservatief-liberalisme</a> · <a href="/wiki/Progressief_liberalisme" class="mw-redirect" title="Progressief liberalisme">progressief liberalisme</a> · <a href="/wiki/Ordoliberalisme" title="Ordoliberalisme">neoliberalisme</a> · <a href="/wiki/Libertarisme" title="Libertarisme">libertarisme</a> · <a href="/wiki/Groenliberalisme" title="Groenliberalisme">groenliberalisme</a> · <a href="/wiki/Geo%C3%AFsme" title="Geoïsme">geoïsme</a><br /> <a href="/wiki/Anarchisme" title="Anarchisme">anarchisme</a> · <a href="/wiki/Syndicalisme" title="Syndicalisme">syndicalisme</a> · <a href="/wiki/Feminisme" title="Feminisme">feminisme</a> · <a href="/wiki/Ecologisme" title="Ecologisme">ecologisme</a> · <a href="/wiki/Ecofascisme" title="Ecofascisme">ecofascisme</a> · <a href="/wiki/Agrarisme" title="Agrarisme">agrarisme</a> · <a href="/wiki/Progressivisme" title="Progressivisme">progressivisme</a> <br /> <a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">marxisme</a> · <a class="mw-selflink selflink">communisme</a> · <a href="/wiki/Trotskisme" title="Trotskisme">trotskisme</a> · <a href="/wiki/Leninisme" title="Leninisme">leninisme</a> · <a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">stalinisme</a> · <a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">maoïsme</a> · <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a> · <a href="/wiki/Sociaaldemocratie" title="Sociaaldemocratie">sociaaldemocratie</a> · <a href="/wiki/Communitarisme" title="Communitarisme">communitarisme</a><br /> <a href="/wiki/Populisme" title="Populisme">populisme</a> · <a href="/wiki/Fortuynisme" title="Fortuynisme">fortuynisme</a> · <a href="/wiki/Solidarisme" title="Solidarisme">solidarisme</a> · <a href="/wiki/Nationalisme" title="Nationalisme">nationalisme</a> · <a href="/wiki/Linksnationalisme" title="Linksnationalisme">linksnationalisme</a> · <a href="/wiki/Fascisme" title="Fascisme">fascisme</a> · <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">nationaalsocialisme</a><br /> </p> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Communisme&oldid=68324339">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Communisme&oldid=68324339</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Communisme" title="Categorie:Communisme">Communisme</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_ISBN_magische_links_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken">Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 1 nov 2024 om 11:19.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Communisme&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-mczm2","wgBackendResponseTime":149,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.238","walltime":"0.407","ppvisitednodes":{"value":2207,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":21774,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4694,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":27311,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 191.025 1 -total"," 45.05% 86.055 1 Sjabloon:Appendix"," 43.53% 83.160 1 Sjabloon:References"," 10.79% 20.605 1 Sjabloon:Zusterproject_klein"," 9.40% 17.953 1 Sjabloon:Navigatie_politiek"," 9.22% 17.622 1 Sjabloon:Zusterproject"," 7.87% 15.033 1 Sjabloon:Navigatie"," 5.62% 10.745 1 Sjabloon:Cite_news"," 5.32% 10.154 1 Sjabloon:Cite_web"," 4.40% 8.413 5 Sjabloon:En"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.004","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":740071,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7f58d5dcf5-mkvhb","timestamp":"20241109171108","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Communisme","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Communisme","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6186","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6186","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-08-08T17:44:15Z","dateModified":"2024-11-01T10:19:43Z","headline":"sociale, politieke en economische ideologie"}</script> </body> </html>