CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>کشورهای در حال توسعه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"19bd21b0-f305-4162-a40e-96acd82e10a7","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"کشورهای_در_حال_توسعه","wgTitle":"کشورهای در حال توسعه","wgCurRevisionId":40532981,"wgRevisionId":40532981,"wgArticleId":184325,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VIAF", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های WorldCat-VIAF","ویکی‌سازی رباتیک","اقتصاد سیاسی","اقتصاد منطقه‌ای","توسعه اقتصادی","توسعه بین‌المللی","توسعه پایدار","توسعه","جغرافیای اقتصادی","جغرافیای انسانی","جهانی‌شدن اقتصاد","حسن تعبیر","دسته‌بندی اقتصادی کشورها", "دسته‌بندی کشورها","فهرست‌های کشورها","نوواژه‌های جغرافیایی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"کشورهای_در_حال_توسعه","wgRelevantArticleId":184325,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition": "interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q177323","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="کشورهای در حال توسعه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-کشورهای_در_حال_توسعه rootpage-کشورهای_در_حال_توسعه skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-اشکال‌های_کاربردی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اشکال‌های_کاربردی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>اشکال‌های کاربردی</span> </div> </a> <ul id="toc-اشکال‌های_کاربردی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-معیار_و_مفهوم_توسعه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#معیار_و_مفهوم_توسعه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>معیار و مفهوم توسعه</span> </div> </a> <ul id="toc-معیار_و_مفهوم_توسعه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع_زیر_خط_توسعه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع_زیر_خط_توسعه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>منابع زیر خط توسعه</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع_زیر_خط_توسعه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نوع‌شناسی_و_نام‌های_کشورها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نوع‌شناسی_و_نام‌های_کشورها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>نوع‌شناسی و نام‌های کشورها</span> </div> </a> <ul id="toc-نوع‌شناسی_و_نام‌های_کشورها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">کشورهای در حال توسعه</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۸۲ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-82" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۸۲ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ontwikkelende_land" title="Ontwikkelende land–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Ontwikkelende land" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%A9_%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9" title="دولة نامية–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دولة نامية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nki%C5%9Faf_etm%C9%99kd%C9%99_olan_%C3%B6lk%C9%99" title="İnkişaf etməkdə olan ölkə–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="İnkişaf etməkdə olan ölkə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Nag-uuswag_na_nasyon" title="Nag-uuswag na nasyon–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Nag-uuswag na nasyon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%96_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D1%96%D1%86%D1%86%D1%8F" title="Краіна ў стадыі развіцця–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Краіна ў стадыі развіцця" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%89%D0%B8_%D1%81%D0%B5_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8" title="Развиващи се страни–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Развиващи се страни" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%B2_%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6" title="উন্নয়নশীল দেশ–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="উন্নয়নশীল দেশ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Zemlje_u_razvoju" title="Zemlje u razvoju–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Zemlje u razvoju" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%ADs_en_vies_de_desenvolupament" title="País en vies de desenvolupament–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="País en vies de desenvolupament" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DA%B5%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D9%BE%DB%95%D8%B1%DB%95%D8%A6%DB%95%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D9%86" title="وڵاتی پەرەئەستێن–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="وڵاتی پەرەئەستێن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rozvojov%C3%A1_zem%C4%9B" title="Rozvojová země–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rozvojová země" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Uland" title="Uland–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Uland" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Entwicklungsland" title="Entwicklungsland–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Entwicklungsland" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%80%CF%84%CF%85%CF%83%CF%83%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Αναπτυσσόμενες χώρες–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Αναπτυσσόμενες χώρες" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Developing_country" title="Developing country–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Developing country" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Evolulando" title="Evolulando–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Evolulando" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%ADs_en_v%C3%ADas_de_desarrollo" title="País en vías de desarrollo–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="País en vías de desarrollo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Arengumaa" title="Arengumaa–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Arengumaa" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Garapen_bidean_dagoen_herrialde" title="Garapen bidean dagoen herrialde–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Garapen bidean dagoen herrialde" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kehitysmaa" title="Kehitysmaa–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kehitysmaa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Menningarland" title="Menningarland–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Menningarland" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pays_en_d%C3%A9veloppement" title="Pays en développement–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pays en développement" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADortha_i_mb%C3%A9al_forbartha" title="Tíortha i mbéal forbartha–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Tíortha i mbéal forbartha" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%ADs_en_desenvolvemento" title="País en desenvolvemento–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="País en desenvolvemento" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%93%D7%99%D7%A0%D7%94_%D7%9E%D7%AA%D7%A4%D7%AA%D7%97%D7%AA" title="מדינה מתפתחת–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="מדינה מתפתחת" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6" title="विकासशील देश–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="विकासशील देश" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Zemlje_u_razvoju" title="Zemlje u razvoju–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Zemlje u razvoju" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Fejl%C5%91d%C5%91_orsz%C3%A1g" title="Fejlődő ország–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Fejlődő ország" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%B8%D5%B2_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Զարգացող երկրներ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Զարգացող երկրներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Negara_berkembang" title="Negara berkembang–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Negara berkembang" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Er%C3%B3unarland" title="Þróunarland–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Þróunarland" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Paese_in_via_di_sviluppo" title="Paese in via di sviluppo–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Paese in via di sviluppo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%96%8B%E7%99%BA%E9%80%94%E4%B8%8A%E5%9B%BD" title="開発途上国–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="開発途上国" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Negara_berkembang" title="Negara berkembang–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Negara berkembang" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%A5%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A7%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="განვითარებადი ქვეყნები–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="განვითარებადი ქვეყნები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BC%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Дамушы елдер–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Дамушы елдер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%91%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9E%80%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9E%BB%E1%9E%84%E1%9E%A2%E1%9E%97%E1%9E%B7%E1%9E%9C%E1%9E%8C%E1%9F%92%E1%9E%8D" title="ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B0%9C%EB%B0%9C%EB%8F%84%EC%83%81%EA%B5%AD" title="개발도상국–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="개발도상국" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Civitas_provectibilis" title="Civitas provectibilis–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Civitas provectibilis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Entw%C3%A9cklungsland" title="Entwécklungsland–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Entwécklungsland" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Besivystanti_%C5%A1alis" title="Besivystanti šalis–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Besivystanti šalis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Att%C4%ABst%C4%ABbas_valstis" title="Attīstības valstis–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Attīstības valstis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Firenena_an-dalam-pandrosoana" title="Firenena an-dalam-pandrosoana–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Firenena an-dalam-pandrosoana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BC%D1%98%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%98" title="Земја во развој–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Земја во развој" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%B0_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="വികസ്വര രാജ്യം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വികസ്വര രാജ്യം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%A4_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6" title="अविकसित देश–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अविकसित देश" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Negara_membangun" title="Negara membangun–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Negara membangun" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6" title="विकासशील देश–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="विकासशील देश" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ontwikkelingsland" title="Ontwikkelingsland–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Ontwikkelingsland" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Utviklingsland" title="Utviklingsland–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Utviklingsland" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Utviklingsland" title="Utviklingsland–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Utviklingsland" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A9%80%E0%A8%B2_%E0%A8%A6%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%BC" title="ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kraj_rozwijaj%C4%85cy_si%C4%99" title="Kraj rozwijający się–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kraj rozwijający się" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D9%BE%D8%B2%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%84%DA%A9" title="ترقی پزیر ملک–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ترقی پزیر ملک" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE_%D9%BE%D8%B1_%D9%88%D8%AF%DB%90_%D9%87%DB%90%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%86%D9%87" title="مخ پر ودې هېوادونه–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="مخ پر ودې هېوادونه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%ADs_em_desenvolvimento" title="País em desenvolvimento–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="País em desenvolvimento" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Pajais_en_svilup" title="Pajais en svilup–رومانش" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Pajais en svilup" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="رومانش" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/%C8%9Aar%C4%83_%C3%AEn_curs_de_dezvoltare" title="Țară în curs de dezvoltare–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Țară în curs de dezvoltare" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5%D1%81%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8B" title="Развивающиеся страны–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Развивающиеся страны" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Developin_kintra" title="Developin kintra–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Developin kintra" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%99_%D9%85%D9%84%DA%AA" title="اسرندڙ ملڪ–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="اسرندڙ ملڪ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Ovddidanriika" title="Ovddidanriika–سامی شمالی" lang="se" hreflang="se" data-title="Ovddidanriika" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="سامی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Zemlja_u_razvoju" title="Zemlja u razvoju–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Zemlja u razvoju" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B0%E0%B6%B1%E0%B6%BA_%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A_%E0%B6%B4%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B1_%E0%B6%BB%E0%B6%A7%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%8A" title="සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල්–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Developing_country" title="Developing country–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Developing country" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Wadamada_Soo_Kobcaya" title="Wadamada Soo Kobcaya–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Wadamada Soo Kobcaya" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Zemlja_u_razvoju" title="Zemlja u razvoju–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Zemlja u razvoju" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Utvecklingsland" title="Utvecklingsland–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Utvecklingsland" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Nchi_inayoendelea" title="Nchi inayoendelea–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Nchi inayoendelea" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%B3%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%AE%E0%AF%8D_%E0%AE%A8%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="வளர்ந்துவரும் நாடுகள்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வளர்ந்துவரும் நாடுகள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2" title="ประเทศกำลังพัฒนา–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศกำลังพัฒนา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bansang_umuunlad" title="Bansang umuunlad–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bansang umuunlad" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Geli%C5%9Fmekte_olan_%C3%BClke" title="Gelişmekte olan ülke–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Gelişmekte olan ülke" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Tiko_leri_hluvukaka" title="Tiko leri hluvukaka–تسونگایی" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Tiko leri hluvukaka" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="تسونگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D1%81%D0%B5%D1%88%D1%82%D3%99%D0%B3%D0%B5_%D0%B8%D0%BB" title="Үсештәге ил–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Үсештәге ил" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B8,_%D1%89%D0%BE_%D1%80%D0%BE%D0%B7%D0%B2%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%82%D1%8C%D1%81%D1%8F" title="Країни, що розвиваються–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Країни, що розвиваються" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%84%DA%A9" title="ترقی پذیر ملک–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ترقی پذیر ملک" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Rivojlanayotgan_mamlakat" title="Rivojlanayotgan mamlakat–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Rivojlanayotgan mamlakat" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_%C4%91ang_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Nước đang phát triển–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nước đang phát triển" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%91%E5%B1%95%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%AE%B6" title="发展中国家–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="发展中国家" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%91%E5%B1%95%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E5%AE%B6" title="发展中国家–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="发展中国家" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%99%BC%E5%B1%95%E7%B7%8A%E5%9C%8B%E5%AE%B6" title="發展緊國家–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="發展緊國家" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q177323#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&oldid=40532981" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&id=40532981&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%25A9%25D8%25B4%25D9%2588%25D8%25B1%25D9%2587%25D8%25A7%25DB%258C_%25D8%25AF%25D8%25B1_%25D8%25AD%25D8%25A7%25D9%2584_%25D8%25AA%25D9%2588%25D8%25B3%25D8%25B9%25D9%2587"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%25A9%25D8%25B4%25D9%2588%25D8%25B1%25D9%2587%25D8%25A7%25DB%258C_%25D8%25AF%25D8%25B1_%25D8%25AD%25D8%25A7%25D9%2584_%25D8%25AA%25D9%2588%25D8%25B3%25D8%25B9%25D9%2587"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Developing_countries" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q177323" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p><b>کشور درحال‌توسعه</b> یا <b>کشور رو به رشد</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi>developing country</bdi></span>) یک کشور با <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%B4_%D8%AF%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="بخش دوم اقتصاد">پایه صنعتی</a> کمتر توسعه‌یافته و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاخص توسعه انسانی">شاخص توسعه انسانی</a> (HDI) کمتر نسبت به کشورهای توسعه‌یافته است.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این‌حال، این تعریف مورد توافق عمومی نیست و همچنین توافق مشخصی در مورد اینکه کدام کشورها در این دسته قرار می‌گیرند وجود ندارد.<sup id="cite_ref-UN_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-UN-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:5_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:5-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در مورد استفاده از این اصطلاح اختلاف نظرهایی وجود دارد، زیرا برخی احساس می‌کنند که مفهوم منسوخ شده <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C_%D9%88_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C" title="درون گروهی و برون گروهی"><i>ما و آنها</i></a> را تداوم می‌بخشد.<sup id="cite_ref-Factfulness:_Ten_Reasons_We're_Wrong_About_The_World_-_And_Why_Things_Are_Better_Than_You_Think_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Factfulness:_Ten_Reasons_We're_Wrong_About_The_World_-_And_Why_Things_Are_Better_Than_You_Think-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سال ۲۰۱۵، بانک جهانی اعلام کرد که «رده‌بندی جهان درحال‌توسعه/توسعه‌یافته» کمتر مرتبط شده‌است و آنها استفاده از این توصیفگر را به تدریج حذف خواهند کرد. در عوض، گزارش‌های آن‌ها تجمیع داده‌ها را برای مناطق و گروه‌های درآمدی ارائه می‌کند. اصطلاح «جهان جنوبی» توسط برخی به عنوان واژه ای جایگزین برای کشورهای درحال‌توسعه استفاده می‌شود. </p><p>این گزاره با گزاره‌های پیشین ساخته شده در این مورد تفاوت دارد. از جمله با گزاره «<a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="جهان سوم">جهان سوم</a>» که در هنگام <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B3%D8%B1%D8%AF" title="جنگ سرد">جنگ سرد</a> ساخته شد و معنای ثانویه‌ای منفی دارد.<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> </p><p>توسعه بین‌المللی مستلزم ساختاری تازه در هر دو صورت فیزیکی و سازمانی و نوعی فاصله‌گیری از بخش‌های با <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%B2%D9%88%D8%AF%D9%87" title="ارزش افزوده">ارزش افزوده</a> پایین همچون <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی">کشاورزی</a> و استخراج <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="منابع طبیعی">منابع طبیعی</a> است. <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" title="کشورهای توسعه‌یافته">کشورهای توسعه‌یافته</a>، معمولاً در این مقایسه دارای نظام‌هایی مبتنی‌بر <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="رشد اقتصادی">رشد اقتصادی</a> خودجوش در بخش صنعت و استانداردهای زندگی بالا هستند. </p><p>کشورهای درحال توسعه دارای ویژگی‌هایی مشترک هستند. به عنوان مثال، این کشورها دارای میزان بیشتری از سطح دسترسی کمتر به بهداشت، بیکاری، زیرساخت‌های پایین، فقر فرهنگی، قاچاق هستند. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اشکال‌های_کاربردی"><span id=".D8.A7.D8.B4.DA.A9.D8.A7.D9.84.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF.DB.8C"></span>اشکال‌های کاربردی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: اشکال‌های کاربردی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کاربرد گزاره «کشور درحال‌توسعه» را برای همه کشورهای کمتر توسعه‌یافته، نمی‌توان مناسب دانست؛ زیرا برخی کشورهای فقیر در حال بهبود اوضاع اقتصادی خود نیستند. همان‌طور که گزاره «فقیر» ذکر می‌کند. بلکه دوره‌های طولانی را از افول اقتصادی تجربه نموده‌اند. </p><p> کشورهایی که دارای اقتصادهای پیشرفته‌تر در میان کشورهای درحال‌توسعه هستند اما هنوز به‌طور کامل نشانه‌های یک کشور توسعه‌یافته در آن‌ها تثبیت نشده‌است، تحت اصطلاح کشور تازه صنعتی شده دسته‌بندی می‌شوند. </p><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:HDImap2006.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/HDImap2006.png/300px-HDImap2006.png" decoding="async" width="300" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/HDImap2006.png/450px-HDImap2006.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/HDImap2006.png/600px-HDImap2006.png 2x" data-file-width="1357" data-file-height="628" /></a><figcaption><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33470857">.mw-parser-output .legend{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .legend-color{display:inline-block;min-width:1.25em;height:1.25em;line-height:1.25;margin:1px 0;text-align:center;border:1px solid black;background-color:transparent;color:black}.mw-parser-output .legend-text{}</style><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#006000; color:white;"> </span>  توسعه انسانی زیاد</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#ffff00; color:black;"> </span>  توسعه انسانی متوسط</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#d33; color:black;"> </span>  توسعه انسانی اندک</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#c8ccd1; color:black;"> </span> موجود نیست</div></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="معیار_و_مفهوم_توسعه"><span id=".D9.85.D8.B9.DB.8C.D8.A7.D8.B1_.D9.88_.D9.85.D9.81.D9.87.D9.88.D9.85_.D8.AA.D9.88.D8.B3.D8.B9.D9.87"></span>معیار و مفهوم توسعه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: معیار و مفهوم توسعه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گزاره کشور درحال‌توسعه عمدتاً به کشورهایی با سطوح پایین <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="توسعه اقتصادی">توسعه اقتصادی</a> گفته می‌شود. این موضوع تا اندازه‌ای با توسعه اجتماعی از لحاظ <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="آموزش و پرورش">آموزش</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA" title="بهداشت">بهداشت</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="امید به زندگی">امید به زندگی</a> و مانند آن در ارتباط است. کلاً این اصطلاح، نوعی افت را در کشورهای درحال‌توسعه بیان می‌کند. </p><p>توسعه یک کشور با شاخص‌های آماری همچون <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87" title="درآمد سرانه">درآمد سرانه</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="تولید ناخالص داخلی">تولید ناخالص داخلی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="امید به زندگی">امید به زندگی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="فهرست کشورها بر پایه میزان باسوادی">نرخ سواد</a>، و مانند آن سنجیده می‌شود. <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="سازمان ملل متحد">سازمان ملل متحد</a> توسعه بالای انسانی را تحت عنوان یک <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%A8_%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D9%84%DB%8C" title="شاخص مرکب قدرت ملی">شاخص مرکب</a> از موارد آماری بالا ارائه نموده تا سطح توسعه انسانی را برای کشورهایی که داده‌ها در آن‌ها در دسترس قرار دارد، سنجیده شوند. </p><p>کشورهای درحال‌توسعه در مجموع کشورهایی هستند که به اندازه قابل توجهی از <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="صنعتی‌سازی">صنعتی شدن</a> متناسب با جمعیتشان دست نیافته‌اند و دارای استاندارد زندگی پایینی هستند. همبستگی شدیدی بین درآمد پایین و <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="رشد جمعیت">رشد جمعیت</a> بالا، هم میان هر دو و هم در بین کشورها وجود دارد. اصطلاحاتی که به هنگام بحث دربارهٔ کشورهای درحال‌توسعه بکار می‌رود به منظور و به مفاهیم بیان شده از سوی کسانی اشاره دارد که آن را استفاده نموده‌اند. برخی اوقات عبارات دیگری که به کار می‌روند چنین هستند کشورهای توسعه‌نیافته، کشورهای کمتر توسعه‌یافته از نظر اقتصادی، «کشورهای زیر خط توسعه» یا کشورهای توسعه نیافته «کشورهای جهان سوم، کشورهای جنوب و» غیرصنعتی «برعکس، طرف مقابل این طیف عبارتند از کشورهای توسعه‌یافته، کشورهای بیشتر توسعه‌یافته از لحاظ اقتصادی، کشورهای جهان اول و» کشورهای صنعتی". </p><p>سازمان ملل اجازه می‌دهد تا هر کشور خود راجع به این موضوع تصمیم بگیرد که آیا به جزو گروه «توسعه نیافته» یا «درحال‌توسعه» می‌باشند (اما بسیاری از اقتصاد دانان و دیگر ناظرین اصل خود تخصیصی سازمان ملل را نادیده می‌انگارند). </p><p>برای تعدیل جنبه حسن تعبیر کلمه «درحال‌توسعه»، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="سازمانهای بین‌المللی">سازمانهای بین‌المللی</a> به استفاده از اصطلاح کشورهای حداقل توسعه‌یافته برای فقیرترین کشورها پرداخته که می‌تواند هیچ ارتباطی با کلمه درحال‌توسعه نداشته باشد؛ یعنی کشور حداقل توسعه‌یافته، فقیرترین زیرمجموعه کشور توسعه‌نیافته‌است. این موضوع همچنین روند ناشیانه‌ای که بر این باور است که استانداردهای زندگی در <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سومالی">سومالی</a> یا <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C" title="اتیوپی">اتیوپی</a> با نمونه‌های آن در کشورهای <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="شیلی">شیلی</a> یا <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="مکزیک">مکزیک</a> قابل قیاس است، تعدیل می‌نماید. </p><p> مفهوم کشور درحال‌توسعه به وسیله یک گزاره دیگر درک می‌شود که در نظام‌های نظری گوناگون، دارای جهت‌گیری‌های متضاد، مانند نظریات <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%B1%D9%87" title="مستعمره">مستعمرهزدایی</a>، الهیات آزادی‌خواهی، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="مارکسیسم">مارکسیسم</a>، ضد <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="امپریالیسم">امپریالیسم</a>، و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اقتصاد سیاسی">اقتصاد سیاسی</a> است. </p><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:IMF_Developing_Countries_Map_2014.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/IMF_Developing_Countries_Map_2014.png/350px-IMF_Developing_Countries_Map_2014.png" decoding="async" width="350" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/IMF_Developing_Countries_Map_2014.png/525px-IMF_Developing_Countries_Map_2014.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/IMF_Developing_Countries_Map_2014.png/700px-IMF_Developing_Countries_Map_2014.png 2x" data-file-width="1412" data-file-height="676" /></a><figcaption> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#22b14c; color:black;"> </span> توسعه اقتصادی براساس <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاخص توسعه انسانی">صندوق بین‌المللی پول</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#00ff00; color:black;"> </span> در حال توسعه خارج از محدوده <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاخص توسعه انسانی">صندوق بین‌المللی پول</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#ff0000; color:black;"> </span> ارتقاء موفق به <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="اقتصاد توسعه یافته">اقتصاد توسعه یافته</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#00a2e8; color:black;"> </span> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="کشورهای تازه صنعتی">کشورهای تازه صنعتی</a><br /> (تا تاریخ ۲۰۱۴<sup class="plainlinks noprint asof-tag update" style="display:none;"><a class="external text" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit">[بروزرسانی]</a></sup>)<sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup></div></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع_زیر_خط_توسعه"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9_.D8.B2.DB.8C.D8.B1_.D8.AE.D8.B7_.D8.AA.D9.88.D8.B3.D8.B9.D9.87"></span>منابع زیر خط توسعه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: منابع زیر خط توسعه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>بر پایه نظریه‌های گوناگون، منابع زیر خط توسعه به این شرحند: </p> <ul><li>پس‌انداز پایین ممکن است به سرمایه‌گذاری پایین بر طبق الگوی هارود-دومار منجر شود. اما پس‌انداز زیاد و سرمایه زیاد هنوز بیانگر توسعه قدرتمند نیستند.</li> <li>گرایش‌ها و ظرفیت‌های ذاتی، یا حقیقی هستند یا برای توجیه بکار می‌روند. <ul><li>دیدگاه‌ها و فرهنگ مردم؛</li> <li>ظرفیت‌ها و رفتار <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="روشن‌فکری">روشنفکران</a> و رهبران؛</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="میزان کلی باروری">نرخ باروری</a> بالا</li> <li>ساختارها و موسسات قانونی (حقوقی) <ul><li>نقض اصل قانون</li> <li>فساد بالا</li></ul></li> <li>عوامل برونزا، حقیقی هستند یا به عنوان توجیه بکار می‌روند. <ul><li>سود <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اقتصاد سیاسی">اقتصاد سیاسی</a> یا بازرگانی که در مقایسه با کشورهای دیگر ایجاد می‌شود؛</li> <li>جایگاه کشور در نظام تاریخی و فرهنگی؛</li> <li>اصلاحات ناکارآمد تحمیل شده با سرمایه‌گذاری به عنوان آخرین حربه، از سوی سازمان‌های چند جانبه (مانند <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D9%84" title="صندوق بین‌المللی پول">صندوق بین‌المللی پول</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بانک جهانی">بانک جهانی</a>) برای خروج از وضعیت <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B3%D8%B1_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87" title="کسر بودجه">کسر بودجه</a> و بدهی که کشوری در آن قرار می‌گیرد (نگاه به بدهی کشورهای درحال‌توسعه).</li> <li>نبود علاقه و درک نسبت به پویایی‌های یک کشور بر اثر حضور <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="شرکت چندملیتی">شرکت‌های چندملیتی</a>.</li> <li>غلبه کشورهای غنی‌تر به وسیله اصول تجاری</li> <li>مصرف منابع برای پرداخت بهره بدهی‌ها.</li></ul></li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Least_Developed_Countries_map.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Least_Developed_Countries_map.svg/350px-Least_Developed_Countries_map.svg.png" decoding="async" width="350" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Least_Developed_Countries_map.svg/525px-Least_Developed_Countries_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Least_Developed_Countries_map.svg/700px-Least_Developed_Countries_map.svg.png 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1134" /></a><figcaption> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#003399; color:white;"> </span> </div><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="کشورهای توسعه‌نیافته">کشورهای توسعه‌نیافته</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33470857"><div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#00ff00; color:black;"> </span> </div> ارتقاء موفق به کشورهای توسعه‌یافته</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نوع‌شناسی_و_نام‌های_کشورها"><span id=".D9.86.D9.88.D8.B9.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C_.D9.88_.D9.86.D8.A7.D9.85.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.DA.A9.D8.B4.D9.88.D8.B1.D9.87.D8.A7"></span>نوع‌شناسی و نام‌های کشورها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: نوع‌شناسی و نام‌های کشورها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>بیشتر کشورها کمابیش از لحاظ توسعه در چهار طبقه قرار می‌گیرند: </p> <ol><li>کشورهای توسعه‌یافته، و کشورهای تحت‌الحمایه آن‌ها (برای مشاهده فهرستی از آنها، نگاه کنید به <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" title="کشورهای توسعه‌یافته">کشورهای توسعه‌یافته</a>)</li> <li>کشورهایی با اقتصاد پایدار و کاملاً توانا و درحال‌توسعه طی یک دوره طولانی‌تر (<a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86" title="چین">چین</a>). کشورهای <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%DA%AF_%DA%A9%D9%86%DA%AF" title="هنگ کنگ">هنگ کنگ</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="ماکائو">ماکائو</a> را از این مجموعه خارج می‌سازد؛ زیرا آنها کشورهای توسعه‌یافته‌اند. ایران، مکزیک، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پاکستان">پاکستان</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF" title="هند">هند</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%84" title="برزیل">برزیل</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="آفریقای جنوبی">آفریقای جنوبی</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="ترکیه">ترکیه</a>، <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="فیلیپین">فیلیپین</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1" title="مصر">مصر</a>، بیشتر کشورهای <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="آمریکای جنوبی">آمریکای جنوبی</a>، شماری از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="جهان عرب">کشورهای عربی</a> در <a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="خلیج فارس">خلیج فارس</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%B2%DB%8C" title="مالزی">مالزی</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF" title="تایلند">تایلند</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%88" title="پیمان ورشو">پیمان ورشو</a> سابق و مانند آنها). نگاه کنید به بازارهای نوپا.</li> <li>کشورهایی با پیشینه منقطع توسعه (بیشتر کشورها در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="آفریقا">آفریقا</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="آمریکای مرکزی">آمریکای مرکزی</a>، و حوزه <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A8" title="دریای کارائیب">دریای کارائیب</a> به جز از <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="جامائیکا">جامائیکا</a> (رسته ۲) و <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%88" title="پورتوریکو">پورتوریکو</a> (ناحیه آمریکا)</li></ol> <p>]]، بیشتر <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="آسیای جنوب شرقی">آسیای جنوب خاوری</a> به جز <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1" title="سنگاپور">سنگاپور</a> </p><p>(رسته۱) در این گروه هستند. فیلیپین، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A6%DB%8C" title="برونئی">برونئی</a>، مالزی و تایلند (رسته۲). ۷۶٪ از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="کشورهای جهان">کشورهای جهان</a> در این دسته قرار می‌گیرند. </p> <ol><li>کشورهایی با <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="جنگ داخلی">جنگ داخلی</a> بلند مدت یا نقض اصول قانون یا <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="دیکتاتوری">دیکتاتوری</a> غیر توسعه محور (کشورهای ناتوان) مانند <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="هائیتی">هائیتی</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سومالی">سومالی</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="سودان">سودان</a>، برمه (<a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="میانمار">میانمار</a>)، و شاید <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="کره شمالی">کره شمالی</a>.</li></ol> <p>اصطلاح «کشور درحال‌توسعه» نمادی برای تعیین یک نوع مسئله خاص یا مشابه آن نیست. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="کشورهای توسعه‌نیافته">کشورهای توسعه‌نیافته</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" title="کشورهای توسعه‌یافته">کشورهای توسعه‌یافته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D9%84" title="جهان اول">جهان اول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="جهان سوم">جهان سوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="حق توسعه">حق توسعه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5_%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3_%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="شاخص احساس فساد">شاخص احساس فساد</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="کشورهای تازه صنعتی‌شده">کشورهای تازه صنعتی‌شده</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFO'SullivanSheffrin2003" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Arthur_O%27Sullivan_(economist)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur O'Sullivan (economist) (صفحه وجود ندارد)">O'Sullivan, Arthur</a>; Sheffrin, Steven M. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/economicsprincip00osul"><i>Economics: Principles in Action</i></a>. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/economicsprincip00osul/page/n487">471</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-13-063085-8" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-13-063085-8"><bdi>978-0-13-063085-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Economics%3A+Principles+in+Action&rft.place=Upper+Saddle+River%2C+New+Jersey&rft.pages=471&rft.pub=Pearson+Prentice+Hall&rft.date=2003&rft.isbn=978-0-13-063085-8&rft.aulast=O%27Sullivan&rft.aufirst=Arthur&rft.au=Sheffrin%2C+Steven+M.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Feconomicsprincip00osul&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-UN-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-UN_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100306024500/http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm">"Composition of macro geographical (continental) region"</a>. United Nation s. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm#ftnc">the original</a> on 6 March 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Composition+of+macro+geographical+%28continental%29+region&rft.pub=United+Nation+s&rft_id=http%3A%2F%2Funstats.un.org%2Funsd%2Fmethods%2Fm49%2Fm49regin.htm%23ftnc&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:5-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:5_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://blogs.worldbank.org/opendata/should-we-continue-use-term-developing-world">"Should we continue to use the term "developing world"?"</a>. <i>World Bank blogs</i>. 16 November 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">5 March</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Bank+blogs&rft.atitle=Should+we+continue+to+use+the+term+%22developing+world%22%3F&rft.date=2015-11-16&rft_id=https%3A%2F%2Fblogs.worldbank.org%2Fopendata%2Fshould-we-continue-use-term-developing-world&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Factfulness:_Ten_Reasons_We're_Wrong_About_The_World_-_And_Why_Things_Are_Better_Than_You_Think-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Factfulness:_Ten_Reasons_We're_Wrong_About_The_World_-_And_Why_Things_Are_Better_Than_You_Think_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRoslingRoslingRosling_Rönnlund2018" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Hans_Rosling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hans Rosling (صفحه وجود ندارد)">Rosling, Hans</a>; Rosling, Ola; Rosling Rönnlund, Anna (2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=N94sDwAAQBAJ&q=Factfulness+(the+book)">"Chapter 1: The Gap Instinct"</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gapminder.org/factfulness-book/"><i>Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think</i></a>. Sceptre. p. 353. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-250-10781-7" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-250-10781-7"><bdi>978-1-250-10781-7</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">5 March</span> 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+1%3A+The+Gap+Instinct&rft.btitle=Factfulness%3A+Ten+Reasons+We%27re+Wrong+About+The+World+%E2%80%93+And+Why+Things+Are+Better+Than+You+Think&rft.pages=353&rft.pub=Sceptre&rft.date=2018&rft.isbn=978-1-250-10781-7&rft.aulast=Rosling&rft.aufirst=Hans&rft.au=Rosling%2C+Ola&rft.au=Rosling+R%C3%B6nnlund%2C+Anna&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DN94sDwAAQBAJ%26q%3DFactfulness%2B%28the%2Bbook%29&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D9%84+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q177323#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q177323#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q177323#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">عمومی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="برگه‌دان مستند مجازی بین‌المللی">ویاف</a> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/259366441">1</a></span></li></ul></li> <li><span class="nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/259366441">ورلدکت (از طریق ویاف)</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کتابخانه‌های ملی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119456356">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119456356">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4014954-7">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007550789705171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85037341">ایالات متحده آمریکا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00566724">ژاپن</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge137969&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10640796">بایگانی ملی (ایالات متحده)</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="همکاری_جنوب-جنوب_و_جهان‌سوم‌گرایی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="الگو:جنوب-جنوب"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:جنوب-جنوب (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جنوب-جنوب"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="همکاری_جنوب-جنوب_و_جهان‌سوم‌گرایی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" class="mw-redirect" title="همکاری جنوب-جنوب">همکاری جنوب-جنوب</a> و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D9%88%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جهان‌سوم‌گرایی">جهان‌سوم‌گرایی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="تقسیم شمال-جنوب">جنوب جهانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a class="mw-selflink selflink">توسعه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%AE%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی">کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87" class="mw-redirect" title="کشورهای توسعه‌نیافته">کشورهای توسعه‌نیافته</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%82%DB%8C%D8%B1_%D8%A8%D9%87_%D8%B4%D8%AF%D8%AA_%D8%A8%D8%AF%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="کشورهای فقیر به شدت بدهکار">کشورهای فقیر به شدت بدهکار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">بازارها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1" title="بازار نوظهور">بازار نوظهور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="کشورهای تازه صنعتی‌شده">کشورهای تازه صنعتی‌شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" title="اقتصاد گذار">اقتصاد گذار</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D8%B3%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="طرح سه جهان (صفحه وجود ندارد)">نظریه جهان‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D9%84" title="جهان اول">جهان اول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%85" title="جهان دوم">جهان دوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85" title="جهان سوم">جهان سوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="جهان چهارم">جهان چهارم</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="ژئوپلیتیک">ژئوپلیتیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="استعمارزدایی">استعمارزدایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B3%D8%B1%D8%AF" title="جنگ سرد">جنگ سرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D9%88" title="استعمار نو">استعمار نو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%AA_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84)&action=edit&redlink=1" class="new" title="قطبیت (روابط بین‌الملل) (صفحه وجود ندارد)">چندقطبیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B6%D8%AF_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="همایش جهانی ضد نژادپرستی (صفحه وجود ندارد)">همایش جهانی ضد نژادپرستی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B6%D8%AF_%D9%86%DA%98%D8%A7%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="همایش جهانی ضد نژادپرستی ۲۰۰۱ (صفحه وجود ندارد)">دوربان ۱</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%B2" title="کنفرانس دوربان ۲">دوربان ۲</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="دوربان ۳ (صفحه وجود ندارد)">دوربان ۳</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%86" title="جهانی شدن">جهانی شدن</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">بریکس</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%B3" title="بریکس">برزیل–روسیه–هند–چین–آفریقای جنوبی (بریکس)</a><br /><a href="/w/index.php?title=BASIC_countries&action=edit&redlink=1" class="new" title="BASIC countries (صفحه وجود ندارد)">باسیک <small style="font-size:85%;">(بریکس بدون روسیه)</small></a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="کشورهای بریک">بریک <small style="font-size:85%;">(بریکس بدون آفریقای جنوبی)</small></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86_%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="انجمن گفتگوی ایبسا (صفحه وجود ندارد)">انجمن گفتگوی هند–برزیل–آفریقای جنوبی (ایبسا)</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اقتصاد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AF%D9%87%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="بدهی کشورهای در حال توسعه (صفحه وجود ندارد)">بدهی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="اتحادیه پاکسازی آسیا (صفحه وجود ندارد)">اتحادیه پاکسازی آسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="بانک سرمایه‌گذاری زیربنایی آسیا">بانک سرمایه‌گذاری زیربنایی آسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بانک توسعه آسیایی">بانک توسعه آسیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82_%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="صندوق پولی عرب (صفحه وجود ندارد)">صندوق پولی عرب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="بانک جنوب (صفحه وجود ندارد)">بانک جنوب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="بانک توسعه کارائیب (صفحه وجود ندارد)">بانک توسعه کارائیب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82_%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="صندوق مشترک کالاها (صفحه وجود ندارد)">صندوق مشترک کالاها</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="تجارت و توسعه (صفحه وجود ندارد)">تجارت و<br />توسعه</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="دولت تکاملی (صفحه وجود ندارد)">دولت تکاملی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2_%D8%BA%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگوی پرواز غازها (صفحه وجود ندارد)">الگوی پرواز غازها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%85%D8%A8%D8%AA%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="توسعه مبتنی بر زیرساخت (صفحه وجود ندارد)">توسعه مبتنی بر زیرساخت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="توسعه پایدار">توسعه پایدار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="سامانه جهانی ترجیحات تجاری در میان کشورهای در حال توسعه (صفحه وجود ندارد)">سامانه جهانی ترجیحات تجاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%84_%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="پروتکل گفتگوهای تجاری (صفحه وجود ندارد)">پروتکل گفتگوهای تجاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظم اقتصادی بین‌المللی جدید (صفحه وجود ندارد)">نظم اقتصادی بین‌المللی جدید</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D9%85_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظم جهانی جدید اطلاعات و ارتباطات (صفحه وجود ندارد)">نظم جهانی جدید اطلاعات و ارتباطات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%AF" title="آنکتاد">آنکتاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="برنامه عمران ملل متحد">برنامه عمران ملل متحد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C_%D9%85%D9%84%D9%84_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF" title="سازمان توسعه صنعتی ملل متحد">سازمان توسعه صنعتی ملل متحد</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C" title="بهداشت عمومی">بهداشت عمومی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C_%DA%98%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="داروی ژنریک">داروهای ژنریک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%98%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="بیوژنریک">بیوژنریک</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ثبت اختراع شیمیایی (صفحه وجود ندارد)">ثبت اختراع‌های دارویی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%AB%D8%A8%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="دیدگاه‌های اجتماعی در مورد ثبت اختراع (صفحه وجود ندارد)">انتقاد</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="انحصار داده‌های آزمایشی (صفحه وجود ندارد)">انحصار داده‌های آزمایشی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%AD%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="اعلامیه دوحه (صفحه وجود ندارد)">اعلامیه دوحه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA" title="سازمان جهانی بهداشت">سازمان جهانی بهداشت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">سازمان‌ها<br />و گروه‌ها</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%DB%B7%DB%B7" title="گروه ۷۷">گروه ۷۷</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87" title="گروه پانزده">گروه ۱۵</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%87%D8%B4%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه">گروه 8</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DB%B2%DB%B0_%D9%85%D9%84%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="۲۰ ملت در حال توسعه (صفحه وجود ندارد)">۲۰ ملت در حال توسعه (گروه ۲۰)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%DB%B2%DB%B4" title="گروه ۲۴">گروه ۲۴</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_33_(%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87)&action=edit&redlink=1" class="new" title="گروه 33 (کشورهای در حال توسعه) (صفحه وجود ندارد)">۳۳ کشور در حال توسعه (گروه ۳۳)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%DB%B1%DB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="گروه ۱۱ (صفحه وجود ندارد)">گروه ۱۱</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%DB%B9%DB%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="گروه ۹۰ (صفحه وجود ندارد)">گروه ۹۰</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%B9%D8%AF%D9%85_%D8%AA%D8%B9%D9%87%D8%AF" title="جنبش عدم تعهد">جنبش عدم تعهد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A8_%D9%88_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="سازمان کشورهای آفریقا، کارائیب و اقیانوس آرام (صفحه وجود ندارد)">گروه آفریقا، کارائیب و اقیانوس آرام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="اتحادیه آفریقا">اتحادیه آفریقا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%DA%AF" title="کنفرانس باندونگ">کنفرانس آفروآسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86_%D9%85%D9%84%D9%84_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="انجمن ملل آسیای جنوب شرقی">انجمن ملل آسیای جنوب شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%DA%A9%D9%84%D9%85%D8%A8%D9%88" title="طرح کلمبو">طرح کلمبو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب (صفحه وجود ندارد)">جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="اتحاد بین‌المللی خورشیدی (صفحه وجود ندارد)">اتحاد بین‌المللی خورشیدی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گروه پیشگامی ملانزی (صفحه وجود ندارد)">گروه پیشگامی ملانزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="همایش شمال-جنوب (صفحه وجود ندارد)">همایش شمال-جنوب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گروه رهبران پلی‌نزی (صفحه وجود ندارد)">گروه رهبران پلی‌نزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%B5%D9%84%D8%AD_%D9%88_%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="منطقه صلح و همکاری اقیانوس اطلس جنوبی">منطقه صلح و همکاری اقیانوس اطلس جنوبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا">اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه">کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_(%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86)&action=edit&redlink=1" class="new" title="مرکز جنوب (سازمان) (صفحه وجود ندارد)">مرکز جنوب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="شبکه جهان سوم (صفحه وجود ندارد)">شبکه جهان سوم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="تقسیم شمال-جنوب">تقسیم<br />شمال-جنوب</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="گزارش براندت (صفحه وجود ندارد)">گزارش براندت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="نظام اقتصاد جهانی">نظام اقتصاد جهانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D9%84" title="صندوق بین‌المللی پول">صندوق بین‌المللی پول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بانک جهانی">بانک جهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سازمان تجارت جهانی">سازمان تجارت جهانی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D9%86%D8%B5%D9%81%D8%A7%D9%86%D9%87" title="تجارت منصفانه">تجارت منصفانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%B1%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="مقررات مالی">مقررات مالی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="شکاف جهانی دیجیتال (صفحه وجود ندارد)">شکاف جهانی دیجیتال</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کشورهای_در_حال_توسعه&oldid=40532981">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کشورهای_در_حال_توسعه&oldid=40532981</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:اقتصاد سیاسی">اقتصاد سیاسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="رده:اقتصاد منطقه‌ای">اقتصاد منطقه‌ای</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="رده:توسعه اقتصادی">توسعه اقتصادی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="رده:توسعه بین‌المللی">توسعه بین‌المللی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="رده:توسعه پایدار">توسعه پایدار</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87" title="رده:توسعه">توسعه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="رده:جغرافیای اقتصادی">جغرافیای اقتصادی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:جغرافیای انسانی">جغرافیای انسانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="رده:جهانی‌شدن اقتصاد">جهانی‌شدن اقتصاد</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AA%D8%B9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="رده:حسن تعبیر">حسن تعبیر</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="رده:دسته‌بندی اقتصادی کشورها">دسته‌بندی اقتصادی کشورها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="رده:دسته‌بندی کشورها">دسته‌بندی کشورها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7" title="رده:فهرست‌های کشورها">فهرست‌های کشورها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%D9%88%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:نوواژه‌های جغرافیایی">نوواژه‌های جغرافیایی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="رده:همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع">همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_VIAF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VIAF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های VIAF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NDL" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NARA" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_WorldCat-VIAF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های WorldCat-VIAF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های WorldCat-VIAF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رده:ویکی‌سازی رباتیک">ویکی‌سازی رباتیک</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۴ ساعت ۱۸:۳۸ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-688fc9465-pvndn","wgBackendResponseTime":166,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.707","walltime":"0.834","ppvisitednodes":{"value":2012,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":73168,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5433,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":31,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":31397,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 763.018 1 -total"," 25.08% 191.399 1 الگو:پانویس"," 21.09% 160.937 1 الگو:به_انگلیسی"," 20.85% 159.059 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 20.44% 155.955 1 الگو:Lang"," 19.90% 151.834 1 الگو:داده‌های_کتابخانه‌ای"," 19.15% 146.149 2 الگو:ثابت"," 18.29% 139.554 2 الگو:Cite_book"," 17.49% 133.480 4 الگو:گرداننده_رده"," 16.62% 126.792 1 الگو:نیازمند_منبع"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.491","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":23525241,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-67f96847dc-ts9hb","timestamp":"20241125090158","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u06a9\u0634\u0648\u0631\u0647\u0627\u06cc \u062f\u0631 \u062d\u0627\u0644 \u062a\u0648\u0633\u0639\u0647","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q177323","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q177323","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-08-07T16:45:35Z","dateModified":"2024-10-29T18:38:23Z","headline":"\u06a9\u0634\u0648\u0631\u06cc \u06a9\u0647 \u0627\u0632 \u0646\u0638\u0631 \u062a\u0648\u0633\u0639\u0647 \u0627\u0642\u062a\u0635\u0627\u062f\u06cc\u060c \u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u06cc \u0648 \u0633\u06cc\u0627\u0633\u06cc \u0646\u0633\u0628\u062a\u0627\u064b \u067e\u0627\u06cc\u06cc\u0646 \u0627\u0633\u062a"}</script> </body> </html>