CINXE.COM

Cristal – Wikipédia, a enciclopédia livre

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pt" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Cristal – Wikipédia, a enciclopédia livre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ptwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janeiro","fevereiro","março","abril","maio","junho","julho","agosto","setembro","outubro","novembro","dezembro"],"wgRequestId":"be871566-b666-4c00-a597-cd341f7011b1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Cristal","wgTitle":"Cristal","wgCurRevisionId":68452924,"wgRevisionId":68452924,"wgArticleId":35965,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["!CS1 inglês-fontes em língua (en)","Cristais (cristalografia)"],"wgPageViewLanguage":"pt","wgPageContentLanguage":"pt","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Cristal","wgRelevantArticleId":35965,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"pt","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pt"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q43533","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.30"};RLSTATE={"ext.gadget.FeedbackHighlight-base":"ready","ext.gadget.keepPDU":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Topicon","ext.gadget.Metacaixa","ext.gadget.TitleRewrite","ext.gadget.ElementosOcultaveis","ext.gadget.FeedbackHighlight","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.NewVillagePump","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.requestForAdminship","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.PagesForDeletion","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap", "ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=ext.gadget.FeedbackHighlight-base%2CkeepPDU&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Insulincrystals.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="840"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/800px-Insulincrystals.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="560"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/640px-Insulincrystals.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="448"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Cristal – Wikipédia, a enciclopédia livre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pt.m.wikipedia.org/wiki/Cristal"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (pt)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pt.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cristal"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="&#039;&#039;Feed&#039;&#039; Atom Wikipédia" href="/w/index.php?title=Especial:Mudan%C3%A7as_recentes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Cristal rootpage-Cristal skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar para o conteúdo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="&#039;&#039;Site&#039;&#039;"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegação </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" title="Visitar a página principal [z]" accesskey="z"><span>Página principal</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Conte%C3%BAdo_destacado"><span>Conteúdo destacado</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Eventos_atuais" title="Informação temática sobre eventos atuais"><span>Eventos atuais</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Esplanada"><span>Esplanada</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleat%C3%B3ria" title="Carregar página aleatória [x]" accesskey="x"><span>Página aleatória</span></a></li><li id="n-portals" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%C3%8Dndice"><span>Portais</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Informe_um_erro"><span>Informar um erro</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_especiais"><span>Páginas especiais</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Colaboração </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-welcome" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Boas-vindas"><span>Boas-vindas</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_principal" title="Um local reservado para auxílio."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-Páginas-de-testes-públicas" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_de_testes"><span>Páginas de testes públicas</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Portal_comunit%C3%A1rio" title="Sobre o projeto"><span>Portal comunitário</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mudan%C3%A7as_recentes" title="Uma lista de mudanças recentes nesta wiki [r]" accesskey="r"><span>Mudanças recentes</span></a></li><li id="n-maintenance" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Manuten%C3%A7%C3%A3o"><span>Manutenção</span></a></li><li id="n-createpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Guia_de_edi%C3%A7%C3%A3o/Como_come%C3%A7ar_uma_p%C3%A1gina"><span>Criar página</span></a></li><li id="n-newpages-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_novas"><span>Páginas novas</span></a></li><li id="n-contact-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contato"><span>Contato</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pt.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Pesquisar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia" aria-label="Pesquisar na Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas pessoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspeto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspeto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pt.wikipedia.org&amp;uselang=pt" class=""><span>Donativos</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&amp;returnto=Cristal" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório" class=""><span>Criar uma conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Cristal" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o" class=""><span>Entrar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Mais opções" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas pessoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas pessoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu do utilizador" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pt.wikipedia.org&amp;uselang=pt"><span>Donativos</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&amp;returnto=Cristal" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Criar uma conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Cristal" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Entrar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores sem sessão iniciada <a href="/wiki/Ajuda:Introduction" aria-label="Saiba mais sobre edição"><span>saber mais</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minhas_contribui%C3%A7%C3%B5es" title="Uma lista de edições feitas a partir deste endereço IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuições</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minha_discuss%C3%A3o" title="Discussão sobre edições feitas a partir deste endereço IP [n]" accesskey="n"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eocultar\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"pt\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="&#039;&#039;Site&#039;&#039;"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Conteúdo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Conteúdo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Início</div> </a> </li> <li id="toc-Cristais_e_vidros" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cristais_e_vidros"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Cristais e vidros</span> </div> </a> <ul id="toc-Cristais_e_vidros-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Estrutura_e_formação_dos_cristais" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Estrutura_e_formação_dos_cristais"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Estrutura e formação dos cristais</span> </div> </a> <ul id="toc-Estrutura_e_formação_dos_cristais-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forma_dos_cristais" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Forma_dos_cristais"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Forma dos cristais</span> </div> </a> <ul id="toc-Forma_dos_cristais-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propriedades_dos_cristais" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Propriedades_dos_cristais"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Propriedades dos cristais</span> </div> </a> <ul id="toc-Propriedades_dos_cristais-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cristalografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cristalografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Cristalografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Cristalografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dimensões" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dimensões"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Dimensões</span> </div> </a> <ul id="toc-Dimensões-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ver_também" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ver_também"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ver também</span> </div> </a> <ul id="toc-Ver_também-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referências" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referências"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Referências</span> </div> </a> <ul id="toc-Referências-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ligações_externas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligações_externas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Ligações externas</span> </div> </a> <ul id="toc-Ligações_externas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Índice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Cristal</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir para um artigo noutra língua. Disponível em 111 línguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-111" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">111 línguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — africanês" lang="af" hreflang="af" data-title="Kristal" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="africanês" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — aragonês" lang="an" hreflang="an" data-title="Cristal" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonês" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%A9" title="بلورة — árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بلورة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="بلار — Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="بلار" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cristal" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kristallar" title="Kristallar — azerbaijano" lang="az" hreflang="az" data-title="Kristallar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Kristall" title="Kristall — Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Kristall" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%86%D0%B5%D0%BB%D1%8B" title="Крышталічныя целы — bielorrusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Крышталічныя целы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Крышталь — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Крышталь" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Balur" title="Balur — Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Balur" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="Кристал — búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Кристал" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AB%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95" title="স্ফটিক — bengalês" lang="bn" hreflang="bn" data-title="স্ফটিক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalês" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — bósnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Kristal" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bósnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cristall" title="Cristall — catalão" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cristall" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalão" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D9%88%D8%B1" title="بلوور — curdo central" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بلوور" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo central" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Krystal" title="Krystal — checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Krystal" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB" title="Кристалл — chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Кристалл" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Grisial" title="Grisial — galês" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Grisial" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galês" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Krystal" title="Krystal — dinamarquês" lang="da" hreflang="da" data-title="Krystal" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarquês" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kristall" title="Kristall — alemão" lang="de" hreflang="de" data-title="Kristall" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Κρύσταλλος — grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Κρύσταλλος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Crystal" title="Crystal — inglês" lang="en" hreflang="en" data-title="Crystal" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglês" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kristalo" title="Kristalo — esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kristalo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — espanhol" lang="es" hreflang="es" data-title="Cristal" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espanhol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kristall" title="Kristall — estónio" lang="et" hreflang="et" data-title="Kristall" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estónio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kristal" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بلور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kiteinen_aine" title="Kiteinen aine — finlandês" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kiteinen aine" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Karisitala" title="Karisitala — fijiano" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Karisitala" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fijiano" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — francês" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cristal" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francês" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Criostal" title="Criostal — irlandês" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Criostal" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Kristal" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — galego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cristal" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%AB%E0%AA%9F%E0%AA%BF%E0%AA%95" title="સ્ફટિક — guzerate" lang="gu" hreflang="gu" data-title="સ્ફટિક" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="guzerate" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Crystal" title="Crystal — haúça" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Crystal" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haúça" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%91%D7%99%D7%A9" title="גביש — hebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="גביש" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%B2" title="क्रिस्टल — hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="क्रिस्टल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kristal" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Kristal" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Krist%C3%A1ly" title="Kristály — húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kristály" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A5%D5%B2" title="Բյուրեղ — arménio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բյուրեղ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%AB%D6%82%D6%80%D5%A5%D5%B2" title="Բիւրեղ — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Բիւրեղ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — indonésio" lang="id" hreflang="id" data-title="Kristal" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kristalo" title="Kristalo — ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Kristalo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Kristall" title="Kristall — islandês" lang="is" hreflang="is" data-title="Kristall" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandês" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cristallo" title="Cristallo — italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Cristallo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%B5%90%E6%99%B6" title="結晶 — japonês" lang="ja" hreflang="ja" data-title="結晶" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonês" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kristal" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — javanês" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kristal" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanês" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98" title="კრისტალი — georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კრისტალი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Kristal" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB" title="Кристалл — cazaque" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Кристалл" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="cazaque" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AB%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%95" title="ಸ್ಫಟಿಕ — canarim" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸ್ಫಟಿಕ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="canarim" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%B0%EC%A0%95" title="결정 — coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="결정" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB" title="Кристалл — quirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Кристалл" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="quirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Crystallum" title="Crystallum — latim" lang="la" hreflang="la" data-title="Crystallum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latim" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kristalas" title="Kristalas — lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kristalas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Krist%C4%81ls" title="Kristāls — letão" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kristāls" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letão" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kristaly" title="Kristaly — malgaxe" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kristaly" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxe" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="Кристал — macedónio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Кристал" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedónio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B5%BD_(%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82)" title="പരൽ (രസതന്ത്രം) — malaiala" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പരൽ (രസതന്ത്രം)" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malaiala" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D1%81%D1%82" title="Талст — mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Талст" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%80%EA%AF%AD%EA%AF%94%EA%AF%A4%EA%AF%81%EA%AF%87%EA%AF%A6%EA%AF%9C%EA%AF%82%EA%AF%A5%EA%AF%8F%EA%AF%9F" title="ꯀ꯭ꯔꯤꯁꯇꯦꯜꯂꯥꯏꯟ — manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯀ꯭ꯔꯤꯁꯇꯦꯜꯂꯥꯏꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AB%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%95" title="स्फटिक — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="स्फटिक" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Hablur" title="Hablur — malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Hablur" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%B6%E1%80%86%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%B2" title="ပုံဆောင်ခဲ — birmanês" lang="my" hreflang="my" data-title="ပုံဆောင်ခဲ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmanês" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Tehuilotl" title="Tehuilotl — Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Tehuilotl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AD" title="मणिभ — nepalês" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मणिभ" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalês" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kristal_(natuurwetenschappen)" title="Kristal (natuurwetenschappen) — neerlandês" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kristal (natuurwetenschappen)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Krystall" title="Krystall — norueguês nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Krystall" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norueguês nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Krystall" title="Krystall — norueguês bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Krystall" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norueguês bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Cristal" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Baalcii" title="Baalcii — oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Baalcii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A8%B2%E0%A9%8C%E0%A8%B0" title="ਬਲੌਰ — panjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬਲੌਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Cia%C5%82o_krystaliczne" title="Ciało krystaliczne — polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ciało krystaliczne" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Cristal" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بلور" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Pi%C3%B1i" title="Piñi — quíchua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Piñi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quíchua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cristal" title="Cristal — romeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cristal" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Crustalu" title="Crustalu — aromeno" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Crustalu" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aromeno" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D1%8B" title="Кристаллы — russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Кристаллы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Кристааллар — sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Кристааллар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Creestal" title="Creestal — scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Creestal" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — servo-croata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kristal" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="servo-croata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%9A%E0%B7%90%E0%B6%A7" title="සකැට — cingalês" lang="si" hreflang="si" data-title="සකැට" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalês" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Crystal" title="Crystal — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Crystal" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kry%C5%A1t%C3%A1l" title="Kryštál — eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kryštál" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kristal" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kristali" title="Kristali — albanês" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kristali" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanês" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="Кристал — sérvio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Кристал" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="sérvio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kristall" title="Kristall — sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kristall" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Fuwele" title="Fuwele — suaíli" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Fuwele" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suaíli" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="படிகம் — tâmil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="படிகம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tâmil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AB%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%82" title="స్ఫటికం — telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="స్ఫటికం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B6%E0%B8%81" title="ผลึก — tailandês" lang="th" hreflang="th" data-title="ผลึก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandês" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kristal" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kristal" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%BB" title="Кристалл — tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Кристалл" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%89%D8%B1%D9%89%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="كىرىستال — uigur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="كىرىستال" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uigur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="Кристал — ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кристал" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بلور — urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بلور" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kristallar" title="Kristallar — usbeque" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kristallar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="usbeque" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tinh_th%E1%BB%83" title="Tinh thể — vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tinh thể" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kristal" title="Kristal — waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Kristal" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%99%B6%E4%BD%93" title="晶体 — wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="晶体" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A8%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%9C" title="קריסטאל — iídiche" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קריסטאל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="iídiche" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%99%B6%E4%BD%93" title="晶体 — chinês" lang="zh" hreflang="zh" data-title="晶体" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinês" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%99%B6%E9%AB%94" title="晶體 — Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="晶體" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chi%E2%81%BF-th%C3%A9" title="Chiⁿ-thé — min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chiⁿ-thé" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%99%B6%E9%AB%94" title="晶體 — cantonês" lang="yue" hreflang="yue" data-title="晶體" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonês" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Umncwebe" title="Umncwebe — zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Umncwebe" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43533#sitelinks-wikipedia" title="Editar hiperligações interlínguas" class="wbc-editpage">Editar hiperligações</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaços nominais"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cristal" title="Ver a página de conteúdo [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discuss%C3%A3o:Cristal" rel="discussion" title="Discussão sobre o conteúdo da página [t]" accesskey="t"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mudar a variante da língua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">português</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Cristal"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=history" title="Edições anteriores desta página. [h]" accesskey="h"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mais opções" > <div class="vector-menu-heading"> Operações </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Cristal"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=history"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Geral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_afluentes/Cristal" title="Lista de todas as páginas que contêm hiperligações para esta [j]" accesskey="j"><span>Páginas afluentes</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Altera%C3%A7%C3%B5es_relacionadas/Cristal" rel="nofollow" title="Mudanças recentes nas páginas para as quais esta contém hiperligações [k]" accesskey="k"><span>Alterações relacionadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pt.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Carregar_ficheiro" title="Carregar ficheiros [u]" accesskey="u"><span>Carregar ficheiro</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;oldid=68452924" title="Hiperligação permanente para esta revisão desta página"><span>Hiperligação permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=info" title="Mais informações sobre esta página"><span>Informações da página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&amp;page=Cristal&amp;id=68452924&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informação sobre como citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FCristal"><span>Obter URL encurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FCristal"><span>Descarregar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Livro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Cristal"><span>Criar um livro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&amp;page=Cristal&amp;action=show-download-screen"><span>Descarregar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;printable=yes" title="Versão para impressão desta página [p]" accesskey="p"><span>Versão para impressão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros projetos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Crystal" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43533" title="Hiperligação para o elemento do repositório de dados [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspeto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pt" dir="ltr"><div class="hatnote"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/20px-Disambig_grey.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/30px-Disambig_grey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/40px-Disambig_grey.svg.png 2x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></span></span>&#160;<b>Nota:</b> ""Cristais"" redireciona para este artigo.&#32;Para a cidade, veja <a href="/wiki/Cristais_(Minas_Gerais)" title="Cristais (Minas Gerais)">Cristais (Minas Gerais)</a>.&#32;Para outras acepções, veja <a href="/wiki/Cristal_(desambigua%C3%A7%C3%A3o)" class="mw-disambig" title="Cristal (desambiguação)">Cristal (desambiguação)</a>.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Insulincrystals.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/350px-Insulincrystals.jpg" decoding="async" width="350" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/525px-Insulincrystals.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Insulincrystals.jpg/700px-Insulincrystals.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="717" /></a><figcaption>Cristais de <a href="/wiki/Insulina" title="Insulina">insulina</a> obtidos por cristalização no <a href="/wiki/Espa%C3%A7o_exterior" class="mw-redirect" title="Espaço exterior">Espaço exterior</a> (em condições de <a href="/wiki/Microgravidade" title="Microgravidade">microgravidade</a>).</figcaption></figure> <p>Um <b>cristal</b> é um <a href="/wiki/S%C3%B3lido" title="Sólido">sólido</a> no qual os constituintes, sejam eles <a href="/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo">átomos</a>, <a href="/wiki/Mol%C3%A9cula" title="Molécula">moléculas</a> ou <a href="/wiki/%C3%8Dons" class="mw-redirect" title="Íons">íons</a>, estão organizados num padrão tridimensional bem definido, que se repete no espaço, formando uma estrutura com uma <a href="/wiki/Geometria" title="Geometria">geometria</a> específica. </p><p>Em <a href="/wiki/Qu%C3%ADmica" title="Química">química</a> e <a href="/wiki/Mineralogia" title="Mineralogia">mineralogia</a>, um cristal é uma forma da <a href="/wiki/Mat%C3%A9ria" title="Matéria">matéria</a> na qual as <a href="/wiki/Part%C3%ADcula" title="Partícula">partículas</a> constituintes estão agregadas regularmente, criando uma <a href="/wiki/Estrutura_cristalina" title="Estrutura cristalina">estrutura cristalina</a> que se manifesta macroscopicamente por assumir a forma externa de um sólido de faces planas regularmente arranjadas, em geral com elevado grau de simetria tridimensional. </p><p><i>Cristal</i> deriva da palavra em <a href="/wiki/L%C3%ADngua_grega_antiga" title="Língua grega antiga">grego clássico</a>: <span lang="el" class="politonico">κρύσταλλος</span> (<span lang="grc-Latn" title="grc transliteration" class="Unicode" style="white-space:normal; text-decoration: none"><i>krustallos</i></span>) que quer dizer ao mesmo tempo "<a href="/wiki/Gelo" title="Gelo">gelo</a>" e "<a href="/wiki/Quartzo" title="Quartzo">quartzo</a>".<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cristais_e_vidros">Cristais e vidros</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Editar secção: Cristais e vidros" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=1" title="Editar código-fonte da secção: Cristais e vidros"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Embora o termo <i>cristal</i> tenha um significado preciso no âmbito da <a href="/wiki/Ci%C3%AAncia_dos_materiais" title="Ciência dos materiais">ciência dos materiais</a> e da física do estado sólido, em linguagem coloquial o termo é utilizado de forma muito abrangente para designar objectos sólidos que apresentam características de brilho e forma bem marcados, em geral associados a formas geométricas simples. Se alguns são cristais, como o gelo, a <a href="/wiki/Neve" title="Neve">neve</a> e o <a href="/wiki/Sal_de_cozinha" title="Sal de cozinha">sal de cozinha</a>, outros são na realidade vítreos, isto é são compostos por materiais cujos <a href="/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo">átomos</a> não apresentam qualquer ordenação especifica. </p><p>Apesar de em geral o arrefecimento de uma substância conduzir à formação de cristais (isto é à <a href="/wiki/Cristaliza%C3%A7%C3%A3o" title="Cristalização">cristalização</a>), tal não é uma verdade universal. Misturas de substâncias muito heterogéneas raramente cristalizam e em alguns casos o arrefecimento pode ser tão rápido que as <a href="/wiki/Mol%C3%A9cula" title="Molécula">moléculas</a> ou átomos perdem mobilidade antes de poderem atingir a posição correcta na malha cristalina. Um material não cristalino, como o vulgar <a href="/wiki/Vidro_temperado" title="Vidro temperado">vidro</a>, não apresenta ordenação espacial dos seus átomos ou moléculas ao longo de distâncias consideráveis, face ao raio desses átomos ou moléculas, pelo que é denominado <a href="/wiki/Amorfo" class="mw-redirect" title="Amorfo">amorfo</a> ou <a href="/wiki/V%C3%ADtreo" class="mw-redirect" title="Vítreo">vítreo</a>. Estes materiais são em geral denominados sólidos amorfos<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup>, sendo um exemplo geológico conhecido a <a href="/wiki/Obsidiana" title="Obsidiana">obsidiana</a>. </p><p>Na linguagem corrente e no comércio, a palavra <i>cristal</i> é utilizada para designar <a href="/wiki/Vidro" title="Vidro">vidros</a> de elevada transparência e qualidade, genericamente comercializados como <i><a href="/wiki/Cristal_(vidro)" title="Cristal (vidro)">cristais</a></i>. Estes cristais de vidro não são mais do que vidro com um elevado teor de <a href="/wiki/%C3%93xido_de_chumbo" class="mw-disambig" title="Óxido de chumbo">óxido de chumbo</a>, os quais, como vidros que são, não têm estrutura cristalina, já que neles os átomos não apresentam qualquer forma de arranjo regular. Tais <i>vidros</i>, apesar de denominados <i>cristais</i>, não podem de forma alguma ser considerados um cristal no sentido utilizado no presente texto. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Estrutura_e_formação_dos_cristais"><span id="Estrutura_e_forma.C3.A7.C3.A3o_dos_cristais"></span>Estrutura e formação dos cristais</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Editar secção: Estrutura e formação dos cristais" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=2" title="Editar código-fonte da secção: Estrutura e formação dos cristais"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:NaCl-Ionengitter.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/NaCl-Ionengitter.svg/220px-NaCl-Ionengitter.svg.png" decoding="async" width="220" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/NaCl-Ionengitter.svg/330px-NaCl-Ionengitter.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/NaCl-Ionengitter.svg/440px-NaCl-Ionengitter.svg.png 2x" data-file-width="555" data-file-height="572" /></a><figcaption>Célula unitária da estrutura de um cristal de sal (NaCl). Note-se a ordenação dos átomos.</figcaption></figure> <p>Num cristal a posição de cada um dos átomos, moléculas ou <a href="/wiki/%C3%8Don" title="Íon">íons</a> que o constituem, que para economia discursiva passaremos a designar (de forma menos correta) por partículas, é determinada pelas posições ocupadas já existentes. Assim, no momento de <a href="/wiki/Cristaliza%C3%A7%C3%A3o" title="Cristalização">cristalização</a>, a partícula forma com as suas vizinhas um conjunto de <a href="/wiki/Liga%C3%A7%C3%B5es_qu%C3%ADmicas" class="mw-redirect" title="Ligações químicas">ligações químicas</a> (de qualquer tipo, indo das iônicas às ligações fracas) que determina a posição espacial que tenderá a ocupar. </p><p>Em resultado desse processo, forma-se uma estrutura tridimensional, mantida de forma mais ou menos rígida pelas ligações entre partículas, que se vai progressivamente propagando no espaço, formado assim um sólido que tenderá, pela expressão <a href="/wiki/Macrosc%C3%B3pica" class="mw-redirect" title="Macroscópica">macroscópica</a> desta ordenação interna, a ter uma forte tendência para a simetria. São esses os sólidos a que chamamos cristais.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span>[</span>3<span>]</span></a></sup> </p><p>As estruturas cristalinas ocorrem em todos os tipos de materiais com todo o tipo de ligações intermoleculares e interatómicas. </p><p>Quase todas as <a href="/wiki/Liga%C3%A7%C3%A3o_met%C3%A1lica" title="Ligação metálica">ligações metálicas</a> por nuvem de <a href="/wiki/El%C3%A9tron" title="Elétron">elétrons</a> coexistem com um estado poli cristalino, já que os metais em estado amorfo ou mono cristalino raramente existem na natureza. A generalidade dos sais cristaliza, já que as <a href="/wiki/Liga%C3%A7%C3%A3o_i%C3%B3nica" class="mw-redirect" title="Ligação iónica">ligações</a> iônicas, formadas a partir da condensação de soluções, ou da solidificação de sais em <a href="/wiki/Fus%C3%A3o" title="Fusão">fusão</a>, formam malhas cristalinas muito estáveis. Daí que quase todos os sais em estado sólido sejam cristais. As <a href="/wiki/Liga%C3%A7%C3%A3o_covalente" title="Ligação covalente">ligações covalentes</a> também são muito comuns em cristais, em particular em cristais orgânicos (como os <a href="/wiki/A%C3%A7%C3%BAcar" title="Açúcar">açúcares</a> e as <a href="/wiki/Prote%C3%ADna" title="Proteína">proteínas</a> puras). Outro exemplo de cristais com ligações covalentes são o <a href="/wiki/Diamante" title="Diamante">diamante</a> e o <a href="/wiki/Grafite" title="Grafite">grafite</a>. Os <a href="/wiki/Pol%C3%ADmero" title="Polímero">polímeros</a> em geral apresentam regiões cristalinas, mas o comprimento das cadeias dificulta a cristalização total. Para além as ligações atrás referidas, as <a href="/wiki/For%C3%A7as_de_van_der_Waals" class="mw-redirect" title="Forças de van der Waals">forças de van der Waals</a> assumem um importante papel na formação dos cristais, controlando a aproximação das moléculas e mantendo-as nos seus mínimos energéticos. </p><p>Em geral, os cristais formam-se a partir de substâncias fluidas à medida que estas vão sofrendo solidificação ou precipitação (caso se trate de uma <a href="/wiki/Solu%C3%A7%C3%A3o" title="Solução">solução</a>). A forma mais comum de cristalização consiste na existência de uma solução, a partir da qual o material que forma o cristal vai precipitando e, no processo, cada átomo ou molécula vai assumindo uma posição que é determinada pelos átomos ou moléculas vizinhas. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Gallium_crystals.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Gallium_crystals.jpg/220px-Gallium_crystals.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Gallium_crystals.jpg/330px-Gallium_crystals.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Gallium_crystals.jpg/440px-Gallium_crystals.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>O <a href="/wiki/G%C3%A1lio" title="Gálio">Gálio</a> é um metal que forma grandes cristais.</figcaption></figure> <p>A arrumação das partículas, e a sua persistência no lugar que ocupam na malha cristalina, é determinada pelo existência de um mínimo energético nessa posição, correspondente à otimização das ligações formadas entre as partículas. </p><p>Um exemplo típico deste processo é a formação de gelo: quando o <a href="/wiki/Movimento_browniano" title="Movimento browniano">movimento browniano</a> induzido pelo <a href="/wiki/Calor" title="Calor">calor</a> é suficientemente pequeno para permitir que as moléculas de água se liguem de forma estável (em água pura aos 0º <a href="/wiki/Celsius" class="mw-redirect" title="Celsius">C</a>), as ligações entre as zonas de polarização elétrica positiva e negativa das moléculas são imobilizadas por <a href="/wiki/Liga%C3%A7%C3%B5es_de_van_der_Waals" class="mw-redirect" title="Ligações de van der Waals">ligações de van der Waals</a> (assim denominadas em homenagem a <a href="/wiki/Johannes_Diderik_van_der_Waals" title="Johannes Diderik van der Waals">Johannes Diderik van der Waals</a>), as quais as mantêm em posição. Em resultado, as moléculas da água vão sendo progressivamente presas na estrutura, formando-se o gelo. Devido à formação desta rede, e à redução de <a href="/wiki/Entropia" title="Entropia">entropia</a> que corresponde à ordenação das moléculas, o gelo tem uma energia interna inferior à da água, daí que seja necessário fornecer um <a href="/wiki/Calor_de_fus%C3%A3o" title="Calor de fusão">calor de fusão</a> (igual àquele que ele liberta quando solidifica) para o transformar novamente em água. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Bismuth_Crystal.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Bismuth_Crystal.jpg/350px-Bismuth_Crystal.jpg" decoding="async" width="350" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Bismuth_Crystal.jpg/525px-Bismuth_Crystal.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Bismuth_Crystal.jpg 2x" data-file-width="626" data-file-height="266" /></a><figcaption>Um cristal policromo de <a href="/wiki/Bismuto" title="Bismuto">Bismuto</a>.</figcaption></figure> <p>É este <i>calor de fusão</i> que explica a estabilidade dos cristais e a tendência das substâncias puras, quando arrefecem, para assumir a forma cristalina (com elevada ordenação espacial). </p><p>Os materiais que quando solidificam não libertam um calor de fusão, como acontece com a solidificação de um vidro, apesar de em geral serem considerados sólidos, são, do ponto de vista <a href="/wiki/Termodin%C3%A2mico" class="mw-redirect" title="Termodinâmico">termodinâmico</a>, líquidos com viscosidade quase infinita, já que as suas partículas não atingiram um estado de mínimo energético. </p><p>Outra forma comum de cristalização, e a mais frequente em <a href="/wiki/Geologia" title="Geologia">geologia</a>, já que está presente nos <a href="/wiki/Magma" title="Magma">magmas</a> e nas soluções hidrotermais, é a precipitação a partir de uma solução. Um exemplo comum é o que acontece com as soluções sobressaturadas de sal comum (<a href="/wiki/Cloreto_de_s%C3%B3dio" title="Cloreto de sódio">cloreto de sódio</a>): quando a quantidade de sal em solução excede a que pode ser mantida àquela temperatura, os iões de <a href="/wiki/S%C3%B3dio" title="Sódio">Sódio</a> e <a href="/wiki/Cloro" title="Cloro">Cloro</a> começam a agregar-se de forma estruturada (em geral em torno de impurezas ou de um cristal <i>semente</i>), crescendo rapidamente por remoção de sal da solução. O mesmo acontece com a formação dos cristais no magma: a partir do material fundido vão sendo precipitados cristais que crescem por agregação dos átomos que os constituem. </p><p>Embora menos comum, mas de forma alguma rara, é a formação de cristais a partir de um <a href="/wiki/G%C3%A1s" title="Gás">gás</a> ou mistura gasosa. O exemplo mais comum é o crescimento dos cristais de neve na <a href="/wiki/Atmosfera" title="Atmosfera">atmosfera</a> por <a href="/wiki/Ressublima%C3%A7%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Ressublimação">ressublimação</a>, ou <a href="/wiki/Sublima%C3%A7%C3%A3o" title="Sublimação">sublimação</a> regressiva, ao ocorrer a passagem de <a href="/wiki/Vapor_de_%C3%A1gua" title="Vapor de água">vapor de água</a> (um gás) directamente para sólido. O mesmo acontece com a formação de cristais de <a href="/wiki/Enxofre" title="Enxofre">enxofre</a> nas <a href="/wiki/Sulfatara" title="Sulfatara">sulfataras</a> e de outros cristais em torno das <a href="/wiki/Fumarola" title="Fumarola">fumarolas</a>. </p><p>Em condições ideais, o resultado dos processos de cristalização seria a formação de um único cristal, no qual todos os átomos (ou moléculas) encontrassem o seu lugar numa malha cristalina comum. Na realidade, porque o processo se inicia em múltiplos lugares e é instável no seu desenvolvimento, forma-se em geral uma miríade de cristais que se vão fundindo (com as óbvias imperfeições daí resultantes), à medida que as suas superfícies de crescimento se interceptam. Os sólidos policristalinos assim formados, apesar de localmente manterem a simetria imposta pela malha cristalina, assumem formas complexas onde a simetria geral pode não ser imediatamente perceptível ou mesmo não existir. </p><p>Através de processos de deposição controlada, é possível crescer grandes monocristais, como por exemplo os necessários para aplicações <a href="/wiki/Efeito_fotoel%C3%A9trico" title="Efeito fotoelétrico">fotoeléctricas</a>. Devido às suas especiais propriedade (e beleza) são também criados <a href="/w/index.php?title=Cristal_geminado&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cristal geminado (página não existe)">cristais geminados</a>, resultado de um crescimento simétrico em torno de <a href="/wiki/Eixo_de_rota%C3%A7%C3%A3o" title="Eixo de rotação">um eixo</a> predefinido. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Forma_dos_cristais">Forma dos cristais</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Editar secção: Forma dos cristais" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=3" title="Editar código-fonte da secção: Forma dos cristais"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na natureza encontram-se cristais de formas muito diversificadas, dependentes da forma de arranjo das cargas eléctricas nos átomos ou moléculas que formam o cristal e das condições em que a cristalização se deu por exemplo a <a href="/wiki/%C3%81gua" title="Água">água</a>, pode assumir múltiplas formas cristalinas em função da forma como o cristal se formou: a <a href="/wiki/Neve" title="Neve">neve</a> e um cubo de <a href="/wiki/Gelo" title="Gelo">gelo</a> são formas completamente distintas de cristais de água, com estrutura diferenciada em função das condições de cristalização. </p><p>Pelas razões atrás apontadas, a forma dos cristais depende não só das características do material de que o cristal é formado mas também das condições de formação (um caso extremo é o <a href="/wiki/Carbono" title="Carbono">Carbono</a>: a altas pressões e temperaturas forma o <a href="/wiki/Diamante" title="Diamante">diamante</a>, a altas temperaturas e baixas pressões forma <a href="/wiki/Grafite" title="Grafite">grafite</a>, substâncias que á primeira vista nada têm em comum). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Propriedades_dos_cristais">Propriedades dos cristais</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Editar secção: Propriedades dos cristais" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=4" title="Editar código-fonte da secção: Propriedades dos cristais"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Monocristal_dsc03676.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Monocristal_dsc03676.jpg/220px-Monocristal_dsc03676.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Monocristal_dsc03676.jpg/330px-Monocristal_dsc03676.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Monocristal_dsc03676.jpg/440px-Monocristal_dsc03676.jpg 2x" data-file-width="2232" data-file-height="1700" /></a><figcaption>Um monocristal artificial de grandes dimensões crescido por <a href="/wiki/Saint-Gobain" title="Saint-Gobain">Saint-Gobain</a> para o <a href="/wiki/Laser" title="Laser">laser</a> de de alta potência do <a href="/wiki/Commissariat_%C3%A0_l%27%C3%89nergie_Atomique" class="mw-redirect" title="Commissariat à l&#39;Énergie Atomique">Commissariat à l'Énergie Atomique</a>.</figcaption></figure> <p>Os cristais apresentam propriedade ópticas e eléctricas específicas distintas das de quaisquer outros sólidos ou fluidos, o que os torna extremamente úteis em aplicações electro-ópticas e electrónicas, as quais dependem da sua estrutura, do tipo de ligações e das impurezas e defeitos na malha cristalina de que eventualmente padeçam. </p><p>A maior parte dos materiais apresenta defeitos na sua malha cristalina, em geral resultantes da presenças de átomos ou moléculas de outras substâncias ou de defeitos no posicionamento da malha durante a cristalização. Estes defeitos conferem características particulares aos cristais, estando na base de muitas <a href="/wiki/Tecnologia" title="Tecnologia">tecnologias</a>. São defeitos na malha cristalina do <a href="/wiki/Sil%C3%ADcio" title="Silício">Silício</a>, induzidas, por exemplo, pela presença átomos de <a href="/wiki/Germ%C3%A2nio" title="Germânio">Germânio</a> ou <a href="/wiki/G%C3%A1lio" title="Gálio">Gálio</a>, que permitem o aparecimento de <a href="/wiki/Semicondutor" title="Semicondutor">semicondutores</a>, a base da actual tecnologia electrónica. </p><p>Os efeitos mais conhecidos da estrutura cristalina são os <a href="/wiki/Piezoel%C3%A9ctrico" class="mw-redirect" title="Piezoeléctrico">piezoeléctricos</a>, que estão na base, entre outras coisas, dos relógios de quartzo e das balanças electrónicas, os <a href="/wiki/Efeito_ferroel%C3%A9ctrico" class="mw-redirect" title="Efeito ferroeléctrico">ferroeléctricos</a>, utilizados em detectores diversos, o <a href="/wiki/Efeito_piroel%C3%A9ctrico" class="mw-redirect" title="Efeito piroeléctrico">efeito piroeléctrico</a>, usado em detectores de calor, termómetros e detectores de intrusão, e, acima de tudo, a formação de semicondutores, os quais estão na base de toda a electrónica dos <a href="/wiki/Trans%C3%ADstor" title="Transístor">transístores</a> e <a href="/wiki/D%C3%ADodo" class="mw-redirect" title="Díodo">díodos</a> aos <a href="/wiki/Computador" title="Computador">computadores</a>. </p><p>Outras propriedades dos cristais estão a levar à utilização tecnológica da <a href="/wiki/Supercondutividade" title="Supercondutividade">supercondutividade</a> a altas temperaturas e a crescentes desenvolvimentos no campo da <a href="/wiki/F%C3%ADsica_da_mat%C3%A9ria_condensada" title="Física da matéria condensada">física da matéria condensada</a> que poderão abrir novas áreas tecnológicas. </p><p>O comportamento óptico dos cristais está na base do <a href="/wiki/Laser" title="Laser">laser</a>, do <a href="/wiki/Maser" class="mw-disambig" title="Maser">maser</a>, das <a href="/wiki/C%C3%A2mera" title="Câmera">câmeras</a> fotográficas e de filmar digitais, dos <a href="/wiki/D%C3%ADodo" class="mw-redirect" title="Díodo">díodos</a> emissores de luz (<a href="/wiki/LED" class="mw-redirect" title="LED">LED</a>’s) e de todos os desenvolvimentos em matéria de fotoelectrónica que estão a revolucionar o mundo tecnológico. </p><p>O <a href="/wiki/Pleocro%C3%ADsmo" title="Pleocroísmo">pleocroísmo</a> exibido por muitos cristais abre novas perspectivas em termos de óptica e da sua utilização em técnicas analíticas. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cristalografia">Cristalografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Editar secção: Cristalografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=5" title="Editar código-fonte da secção: Cristalografia"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A <a href="/wiki/Cristalografia" title="Cristalografia">cristalografia</a> é o ramo da ciência que estuda as propriedade dos cristais, a sua formação e interacção com os factores físicos e químicos, incluindo os ambientais. O nascimento da cristalografia moderna está associado a dois experimentos cruciais realizados no início do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XX" title="Século XX">século XX</a>: a descoberta da <a href="/wiki/Difra%C3%A7%C3%A3o_de_raios_X" title="Difração de raios X">difração de raios X</a> por <a href="/wiki/Max_von_Laue" title="Max von Laue">Max von Laue</a> em 1912 e a demonstração feita no ano seguinte por <a href="/wiki/William_Lawrence_Bragg" title="William Lawrence Bragg">William Lawrence Bragg</a> e <a href="/wiki/William_Henry_Bragg" title="William Henry Bragg">William Henry Bragg</a> de que esse fenômeno pode ser usado para determinar a posição dos <a href="/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo">átomos</a> em um cristal. Para celebrar esses eventos, a União Internacional de Cristalografia propôs que 2014 fosse declarado o Ano Internacional da Cristalografia.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup> Por essas descobertas, o <a href="/wiki/Nobel_de_F%C3%ADsica" class="mw-redirect" title="Nobel de Física">prêmio Nobel de Física</a> foi atribuído a von Laue em 1914<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span>[</span>5<span>]</span></a></sup> e a W. L. Bragg e W. H. Bragg no ano seguinte.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup> </p><p>Os cristais, devido às simetrias geradas pela repetição espacial da sua estrutura atómica, assumem formas geométricas bem definidas que estão na base da sua classificação: em função do número de cadeias, dos eixos de simetria e do número e características morfológicas das faces, são agrupados em <a href="/wiki/Estrutura_cristalina" title="Estrutura cristalina">sistemas de classificação</a> que servem para identificá-los. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dimensões"><span id="Dimens.C3.B5es"></span>Dimensões</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Editar secção: Dimensões" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=6" title="Editar código-fonte da secção: Dimensões"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Habitualmente com alguns centímetros de comprimento, foram encontrados cristais com mais de 10 m na <a href="/wiki/Caverna_dos_Cristais" title="Caverna dos Cristais">Caverna dos Cristais</a> na <a href="/wiki/Mina_de_Naica" title="Mina de Naica">mina de Naica</a>, no <a href="/wiki/M%C3%A9xico" title="México">México</a> <sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span>[</span>7<span>]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ver_também"><span id="Ver_tamb.C3.A9m"></span>Ver também</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Editar secção: Ver também" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=7" title="Editar código-fonte da secção: Ver também"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="-moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; column-count: 2;"> <ul><li><a href="/wiki/Ano_Internacional_da_Cristalografia" title="Ano Internacional da Cristalografia">Ano Internacional da Cristalografia</a></li> <li><a href="/wiki/Ci%C3%AAncia_dos_materiais" title="Ciência dos materiais">Ciência dos materiais</a></li> <li><a href="/wiki/Cristal_l%C3%ADquido" title="Cristal líquido">Cristal líquido</a></li> <li><a href="/wiki/Cristalografia" title="Cristalografia">Cristalografia</a></li> <li><a href="/wiki/Estrutura_cristalina" title="Estrutura cristalina">Estrutura cristalina</a></li> <li><a href="/wiki/Mineralogia" title="Mineralogia">Mineralogia</a></li> <li><a href="/wiki/Redes_de_Bravais" class="mw-redirect" title="Redes de Bravais">Redes de Bravais</a></li></ul> </div> <h2 id="Referências" style="cursor: help;" title="Esta seção foi configurada para não ser editável diretamente. Edite a página toda ou a seção anterior em vez disso."><span id="Refer.C3.AAncias"></span>Referências</h2> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dkru%2Fstallos">κρύσταλλος</a>, Henry George Liddell, Robert Scott]], <i>A Greek-English Lexicon</i>, on Perseus Digital Library</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Glass">«Glass»</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3ACristal&amp;rft.btitle=Glass&amp;rft.genre=unknown&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fwiki%2FGlass&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hewitt, Paul G. (2002). <i>Física Conceitual</i> 9 ed. Porto Alegre: Bookman. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Especial:Fontes_de_livros/85-363-0040-X" title="Especial:Fontes de livros/85-363-0040-X">85-363-0040-X</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3ACristal&amp;rft.aufirst=Paul+G.&amp;rft.aulast=Hewitt&amp;rft.btitle=F%C3sica+Conceitual&amp;rft.date=2002&amp;rft.edition=9&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=85-363-0040-X&amp;rft.place=Porto+Alegre&amp;rft.pub=Bookman&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iycr2014.org/">«The International Year of Crystallography is coming!»</a> (em inglês). International Union of Crystallography<span class="reference-accessdate">. Consultado em 25 de agosto de 2012</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3ACristal&amp;rft.btitle=The+International+Year+of+Crystallography+is+coming%21&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=International+Union+of+Crystallography&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iycr2014.org%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1914/summary/">«The Nobel Prize in Physics 1914»</a> (em inglês). Nobel Media<span class="reference-accessdate">. Consultado em 21 de abril de 2020</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3ACristal&amp;rft.btitle=The+Nobel+Prize+in+Physics+1914&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=Nobel+Media&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nobelprize.org%2Fprizes%2Fphysics%2F1914%2Fsummary%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1915/summary/">«The Nobel Prize in Physics 1915»</a> (em inglês). Nobel Media<span class="reference-accessdate">. Consultado em 21 de abril de 2020</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3ACristal&amp;rft.btitle=The+Nobel+Prize+in+Physics+1915&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.pub=Nobel+Media&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nobelprize.org%2Fprizes%2Fphysics%2F1915%2Fsummary%2F&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ngm.nationalgeographic.com/2008/11/crystal-giants/shea-text">National Geographic, 2008. Cavern of Crystal Giants</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ligações_externas"><span id="Liga.C3.A7.C3.B5es_externas"></span>Ligações externas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Editar secção: Ligações externas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Cristal&amp;action=edit&amp;section=8" title="Editar código-fonte da secção: Ligações externas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69325977">@media(max-width:768px){.mw-parser-output .mobile-stack{width:100%!important;float:none!important;margin:10px auto!important;text-align:center!important;box-sizing:border-box!important}.mw-parser-output .mobile-stack .image-container{float:none!important;display:inline-block;padding-bottom:10px}.mw-parser-output .mobile-stack .text-container{margin-left:0!important}}</style><div class="noprint mobile-stack" style="clear: right; border: solid #aaa 1px; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f9f9f9); color: inherit; width: 238px; padding: 5px; spacing: 0; text-align: left; float: right;"> <div class="image-container" style="float: left; vertical-align:middle; margin: 0 10px 0 5px;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span><figcaption></figcaption></figure></div> <div class="text-container" style="margin-left: 30px; line-height:normal; vertical-align:middle;">O <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/P%C3%A1gina_principal" class="extiw" title="commons:Página principal">Commons</a> possui imagens e outros ficheiros sobre <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Crystal&amp;uselang=pt">Cristal</a></span></b></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060826015700/http://www.rockhounds.com/rockshop/xtal/index.html">Introdução à cristalografia (em inglês).</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080417001743/http://www.iucr.ac.uk/iucr-top/comm/cteach/pamphlets.html">Informação geral sobre cristalografia (em inglês).</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080324193801/http://cst-www.nrl.navy.mil/lattice/spcgrp/">Estruturas cristalinas (em inglês).</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thecrystalweb.org/">Museu virtual do cristal (em inglês).</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cristaisvidrohouse.com.br/">Cristal Decoração.</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Controle_de_autoridade" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Controle_de_autoridade" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Ajuda:Controle_de_autoridade" title="Ajuda:Controle de autoridade">Controle de autoridade</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43533" class="extiw" title="wikidata:Q43533">Q43533</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_Central_de_Floren%C3%A7a" title="Biblioteca Nacional Central de Florença">BNCF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=19644">19644</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Espanha" title="Biblioteca Nacional da Espanha">BNE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX526709">XX526709</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Fran%C3%A7a" title="Biblioteca Nacional da França">BNF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11941210s">11941210s</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Grande_Enciclop%C3%A9dia_Sovi%C3%A9tica" title="Grande Enciclopédia Soviética">BRE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2113079">2113079</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/crystal">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Faceted_Application_of_Subject_Terminology" title="Faceted Application of Subject Terminology">FAST</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.worldcat.org/fast/884667">884667</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4033209-3">4033209-3</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/crystals">crystals</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/N%C3%BAmero_de_controle_da_Biblioteca_do_Congresso" title="Número de controle da Biblioteca do Congresso">LCCN</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85034503">sh85034503</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Dieta" title="Biblioteca Nacional da Dieta">NDL</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00565650">00565650</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_T%C3%A9cnica_Nacional_de_Praga" title="Biblioteca Técnica Nacional de Praga">PSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://psh.techlib.cz/skos/PSH4769">4769</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <ul class="noprint navigation-box" style="border-top: solid silver 1px; border-right: solid silver 1px; border-bottom:1px solid silver; border-left: solid silver 1px; padding:3px; background-color: #F9F9F9; text-align: center; margin-top:10px; margin-left: 0; clear: both;"><li style="display: inline;"><span style="white-space: nowrap; margin: auto 1.5em"><span style="margin-right: 0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Gondwana.jpg" title="Portal da geologia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Gondwana.jpg/25px-Gondwana.jpg" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Gondwana.jpg/38px-Gondwana.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Gondwana.jpg/50px-Gondwana.jpg 2x" data-file-width="291" data-file-height="236" /></a></span></span> <span style="font-weight:bold"><a href="/wiki/Portal:Geologia" title="Portal:Geologia">Portal da geologia</a></span></span></li> <li style="display: inline;"><span style="white-space: nowrap; margin: auto 1.5em"><span style="margin-right: 0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Sciences_exactes.svg" title="Portal da química"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Sciences_exactes.svg/25px-Sciences_exactes.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Sciences_exactes.svg/38px-Sciences_exactes.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Sciences_exactes.svg/50px-Sciences_exactes.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /></a></span></span> <span style="font-weight:bold"><a href="/wiki/Portal:Qu%C3%ADmica" title="Portal:Química">Portal da química</a></span></span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐775cfc968‐hgrsl Cached time: 20250211201959 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.422 seconds Real time usage: 0.530 seconds Preprocessor visited node count: 2594/1000000 Post‐expand include size: 26577/2097152 bytes Template argument size: 550/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 11/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 6156/5000000 bytes Lua time usage: 0.238/10.000 seconds Lua memory usage: 8406613/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 12/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 462.962 1 -total 57.01% 263.945 1 Predefinição:Controle_de_autoridade 16.59% 76.797 1 Predefinição:Referências 12.08% 55.930 4 Predefinição:Citar_web 10.83% 50.133 1 Predefinição:Portal3 10.38% 48.049 2 Predefinição:Portal3/Portais 6.95% 32.164 1 Predefinição:Lang-grc 6.41% 29.663 1 Predefinição:Langx 4.54% 21.032 1 Predefinição:Língua-meta 2.54% 11.772 1 Predefinição:Commons --> <!-- Saved in parser cache with key ptwiki:pcache:35965:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250211201959 and revision id 68452924. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtida de "<a dir="ltr" href="https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Cristal&amp;oldid=68452924">https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Cristal&amp;oldid=68452924</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categorias" title="Especial:Categorias">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Cristais_(cristalografia)" title="Categoria:Cristais (cristalografia)">Cristais (cristalografia)</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categoria oculta: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_ingl%C3%AAs-fontes_em_l%C3%ADngua_(en)" title="Categoria:!CS1 inglês-fontes em língua (en)">!CS1 inglês-fontes em língua (en)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página foi editada pela última vez às 16h10min de 17 de agosto de 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Este texto é disponibilizado nos termos da licença <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt">Atribuição-CompartilhaIgual 4.0 Internacional (CC BY-SA 4.0) da Creative Commons</a>; pode estar sujeito a condições adicionais. Para mais detalhes, consulte as <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">condições de utilização</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/pt-br">Política de privacidade</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sobre">Sobre a Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_geral">Avisos gerais</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programadores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pt.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaração sobre ''cookies''</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pt.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Cristal&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versão móvel</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Cristal</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>111 línguas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Adicionar tópico</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-mqng6","wgBackendResponseTime":129,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.422","walltime":"0.530","ppvisitednodes":{"value":2594,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":26577,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":550,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":6156,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 462.962 1 -total"," 57.01% 263.945 1 Predefinição:Controle_de_autoridade"," 16.59% 76.797 1 Predefinição:Referências"," 12.08% 55.930 4 Predefinição:Citar_web"," 10.83% 50.133 1 Predefinição:Portal3"," 10.38% 48.049 2 Predefinição:Portal3/Portais"," 6.95% 32.164 1 Predefinição:Lang-grc"," 6.41% 29.663 1 Predefinição:Langx"," 4.54% 21.032 1 Predefinição:Língua-meta"," 2.54% 11.772 1 Predefinição:Commons"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.238","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8406613,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-775cfc968-hgrsl","timestamp":"20250211201959","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Cristal","url":"https:\/\/pt.wikipedia.org\/wiki\/Cristal","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43533","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43533","author":{"@type":"Organization","name":"Contribuidores dos projetos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Funda\u00e7\u00e3o Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-09-26T01:26:06Z","dateModified":"2024-08-17T16:10:50Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8c\/Insulincrystals.jpg","headline":"s\u00f3lido no qual os constituintes, sejam eles \u00e1tomos, mol\u00e9culas ou \u00edons, est\u00e3o organizados num padr\u00e3o tridimensional bem definido"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10