CINXE.COM
Soie — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Soie — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"d1136b47-deba-4f67-be64-19d22aec31ac","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Soie","wgTitle":"Soie","wgCurRevisionId":223753820,"wgRevisionId":223753820,"wgArticleId":36147,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un lien mort","Article à référence nécessaire","Article contenant un appel à traduction en anglais","Portail:Chimie/Articles liés","Portail:Sciences/Articles liés","Portail:Matériaux/Articles liés","Portail:Technologies/Articles liés","Portail:Monde chinois/Articles liés","Portail:Asie/Articles liés","Portail:Textile/Articles liés","Article de qualité en hongrois","Soie","Produit d'élevage","Polymère"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Soie","wgRelevantArticleId":36147,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q37681","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.23"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Khmersilk.JPG/1200px-Khmersilk.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="761"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Khmersilk.JPG/800px-Khmersilk.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="507"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Khmersilk.JPG/640px-Khmersilk.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="406"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Soie — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Soie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Soie&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Soie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Soie rootpage-Soie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d'articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Soie" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Soie" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Soie" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Soie" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Étymologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Étymologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Étymologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Étymologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Production" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Production"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Production</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Production-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Production</span> </button> <ul id="toc-Production-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pays_producteurs_de_soie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pays_producteurs_de_soie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Pays producteurs de soie</span> </div> </a> <ul id="toc-Pays_producteurs_de_soie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Élevage_des_vers_à_soie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Élevage_des_vers_à_soie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Élevage des vers à soie</span> </div> </a> <ul id="toc-Élevage_des_vers_à_soie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_préparation_des_cocons" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_préparation_des_cocons"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>La préparation des cocons</span> </div> </a> <ul id="toc-La_préparation_des_cocons-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_filature" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_filature"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>La filature</span> </div> </a> <ul id="toc-La_filature-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_moulinage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_moulinage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Le moulinage</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_moulinage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_tissage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_tissage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Le tissage</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_tissage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Propriétés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Propriétés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Propriétés</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Propriétés-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Propriétés</span> </button> <ul id="toc-Propriétés-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Propriétés_physiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propriétés_physiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Propriétés physiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Propriétés_physiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propriétés_chimiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propriétés_chimiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Propriétés chimiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Propriétés_chimiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Autres_soies_artificielles_et_naturelles" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_soies_artificielles_et_naturelles"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Autres soies artificielles et naturelles</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_soies_artificielles_et_naturelles-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Commerce_de_la_soie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Commerce_de_la_soie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Commerce de la soie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Commerce_de_la_soie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Commerce de la soie</span> </button> <ul id="toc-Commerce_de_la_soie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-France-Japon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#France-Japon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>France-Japon</span> </div> </a> <ul id="toc-France-Japon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Europe</span> </div> </a> <ul id="toc-Europe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Symbolique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbolique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Symbolique</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbolique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Méthode_d'identification_des_fibres_d'une_soierie_par_la_calcination" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Méthode_d'identification_des_fibres_d'une_soierie_par_la_calcination"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Méthode d'identification des fibres d'une soierie par la calcination</span> </div> </a> <ul id="toc-Méthode_d'identification_des_fibres_d'une_soierie_par_la_calcination-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Soyeux_célèbres" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Soyeux_célèbres"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Soyeux célèbres</span> </div> </a> <ul id="toc-Soyeux_célèbres-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Soie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 114 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-114" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">114 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sy" title="Sy – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Sy" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Seide" title="Seide – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Seide" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/S%C4%ABde" title="Sīde – ancien anglais" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Sīde" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="ancien anglais" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1" title="حرير – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حرير" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%9A%E0%A6%AE" title="ৰেচম – assamais" lang="as" hreflang="as" data-title="ৰেচম" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamais" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Seda" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0p%C9%99k" title="İpək – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="İpək" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%BE%DA%A9" title="ایپک – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ایپک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B1%D3%99%D0%BA" title="Ебәк – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ебәк" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/S%C4%97lks" title="Sėlks – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Sėlks" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Seda" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%9E%D0%BA" title="Шоўк – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Шоўк" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%9E%D0%BA" title="Шоўк – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Шоўк" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Коприна – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Коприна" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Lalamas" title="Lalamas – banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Lalamas" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%AE_%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%81" title="রেশম তন্তু – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রেশম তন্তু" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Seiz" title="Seiz – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Seiz" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Svila" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Seda" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ئاوریشم – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئاوریشم" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/P%C5%99%C3%ADrodn%C3%AD_hedv%C3%A1b%C3%AD" title="Přírodní hedvábí – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Přírodní hedvábí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%80%C3%A7%C4%83%D0%BD" title="Пурçăн – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пурçăн" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sidan" title="Sidan – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sidan" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Silke" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Sinichi" title="Sinichi – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Sinichi" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Seide" title="Seide – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Seide" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B9" title="Μετάξι – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Μετάξι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Silk" title="Silk – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Silk" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Silko" title="Silko – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Silko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Seda" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Siid" title="Siid – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Siid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Zeta_(gaia)" title="Zeta (gaia) – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Zeta (gaia)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ابریشم – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ابریشم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="article recommandé"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Silkki" title="Silkki – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Silkki" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Siisen" title="Siisen – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Siisen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Side_(tekstyl)" title="Side (tekstyl) – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Side (tekstyl)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADoda" title="Síoda – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Síoda" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Seda" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B0%E0%AB%87%E0%AA%B6%E0%AA%AE" title="રેશમ – goudjarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="રેશમ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="goudjarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Sheeidey" title="Sheeidey – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Sheeidey" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Siliki" title="Siliki – hawaïen" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Siliki" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaïen" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%99" title="משי – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="משי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%AE" title="रेशम – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रेशम" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Svila" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Swa_(materyo)" title="Swa (materyo) – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Swa (materyo)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Selyem" title="Selyem – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Selyem" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD" title="Մետաքս – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մետաքս" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD" title="Մետաքս – arménien occidental" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Մետաքս" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="arménien occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Seta" title="Seta – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Seta" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sutra" title="Sutra – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Sutra" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Silko" title="Silko – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Silko" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Silki" title="Silki – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Silki" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Seta" title="Seta – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Seta" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%B5%B9" title="絹 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="絹" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sutra" title="Sutra – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sutra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%98" title="აბრეშუმი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აბრეშუმი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ta%E1%BA%93awt" title="Taẓawt – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Taẓawt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/La%CA%8A_p%C9%A9zat%CA%8A" title="Laʊ pɩzatʊ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Laʊ pɩzatʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%96%D0%B1%D0%B5%D0%BA" title="Жібек – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жібек" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B3%87%E0%B2%B7%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B3%86" title="ರೇಷ್ಮೆ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ರೇಷ್ಮೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%AC%EC%84%AC%EC%9C%A0" title="견섬유 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="견섬유" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D0%BA" title="Жибек – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жибек" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Sericum" title="Sericum – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Sericum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Seda" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ilkas" title="Šilkas – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Šilkas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Z%C4%ABds" title="Zīds – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Zīds" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Landy" title="Landy – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Landy" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Suto" title="Suto – minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Suto" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B0" title="Свила – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Свила" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="പട്ട് – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പട്ട്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%BE" title="Торго – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Торго" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%AE" title="रेशीम – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रेशीम" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sutera" title="Sutera – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sutera" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%8A%E1%80%BA" title="ပိုးချည် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="ပိုးချည်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%AE" title="रेसम – népalais" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रेसम" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="népalais" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zijde_(textiel)" title="Zijde (textiel) – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Zijde (textiel)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Silke" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Silke" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Seda" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%AE" title="ਰੇਸ਼ਮ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੇਸ਼ਮ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jedwab" title="Jedwab – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jedwab" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ریشم – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ریشم" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Seda" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Llipipipiq_q%27aytu" title="Llipipipiq q'aytu – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Llipipipiq q'aytu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/M%C4%83tase" title="Mătase – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mătase" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%91%D0%BB%D0%BA" title="Шёлк – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Шёлк" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sita" title="Sita – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sita" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Soie" title="Soie – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Soie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Svila" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Silk" title="Silk – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Silk" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Hodv%C3%A1b" title="Hodváb – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Hodváb" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Svila" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Sirika" title="Sirika – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Sirika" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/M%C3%ABndafshi" title="Mëndafshi – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mëndafshi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B0" title="Свила – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Свила" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Sutra" title="Sutra – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Sutra" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Silke" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Hariri" title="Hariri – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Hariri" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="பட்டு – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பட்டு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%81_(%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D)" title="పట్టు (సిల్క్) – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="పట్టు (సిల్క్)" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%B8%D0%BC" title="Абрешим – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Абрешим" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%AB%E0%B8%A1_(%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%94%E0%B8%B8)" title="ไหม (วัสดุ) – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ไหม (วัสดุ)" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Sutla" title="Sutla – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Sutla" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0pek" title="İpek – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="İpek" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D0%B2%D0%BA" title="Шовк – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Шовк" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ریشم – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ریشم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ipak" title="Ipak – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ipak" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%A5a" title="Lụa – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lụa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Sida" title="Sida – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Sida" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%B8" title="丝绸 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="丝绸" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%98" title="აბრეშუმი – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აბრეშუმი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%B8" title="丝绸 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="丝绸" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%9B" title="帛 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="帛" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B5%B2" title="絲 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="絲" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37681#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Soie" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Soie" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Soie"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Soie"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Soie" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Soie" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&oldid=223753820" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Soie&id=223753820&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FSoie"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FSoie"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Soie"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Soie&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Soie&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Silk" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37681" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Soie_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Soie (homonymie)">Soie (homonymie)</a>. </p> </div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Khmersilk.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Khmersilk.JPG/220px-Khmersilk.JPG" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Khmersilk.JPG/330px-Khmersilk.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Khmersilk.JPG/440px-Khmersilk.JPG 2x" data-file-width="1671" data-file-height="1059" /></a><figcaption>Soie du <a href="/wiki/Cambodge" title="Cambodge">Cambodge</a>.</figcaption></figure> <p>La <b>soie</b> est une <a href="/wiki/Liste_de_fibres_naturelles" title="Liste de fibres naturelles">fibre protéique naturelle</a> produite par un <a href="/wiki/Papillon" class="mw-redirect" title="Papillon">papillon</a> ou une <a href="/wiki/Araign%C3%A9e" class="mw-redirect" title="Araignée">araignée</a> et utilisée dans la fabrication d'articles et produits <a href="/wiki/Fibre_textile" title="Fibre textile">textiles</a>. Les protéines de soie sont de longues <a href="/wiki/Macromol%C3%A9cule" title="Macromolécule">macromolécules</a> structurelles composées d'<a href="/wiki/Acides_amin%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Acides aminés">acides aminés</a> (principalement l'<a href="/wiki/Alanine" title="Alanine">alanine</a>, la <a href="/wiki/Glycine_(acide_amin%C3%A9)" title="Glycine (acide aminé)">glycine</a> et la <a href="/wiki/S%C3%A9rine" title="Sérine">sérine</a>) dont la répétition donne naissance à une fibre hydrophobe. De nombreux <a href="/wiki/Arthropodes" title="Arthropodes">arthropodes</a> produisent de la soie dans des <a href="/wiki/Glandes_s%C3%A9ricig%C3%A8nes" title="Glandes séricigènes">glandes séricigènes</a>, notamment les araignées (<a href="/wiki/Soie_d%27araign%C3%A9e" title="Soie d'araignée">soie d'araignée</a>) et les chenilles de certains papillons (<a href="/wiki/Yponomeute" class="mw-redirect" title="Yponomeute">Yponomeutes</a>, <a href="/wiki/Bombyx" title="Bombyx">bombyx</a>). La faculté de produire des fibres de soie est apparue plusieurs fois au cours de l'évolution<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Si les insectes de presque tous les ordres sécrètent un matériau protéique équivalent, seuls quelques groupes ont développé un véritable comportement de tissage de fils soyeux (<a href="/wiki/Hym%C3%A9nopt%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Hyménoptères">Hyménoptères</a>, <a href="/wiki/L%C3%A9pidopt%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Lépidoptères">Lépidoptères</a>, <a href="/wiki/Embiopt%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Embioptères">Embioptères</a>, <a href="/wiki/Thysanopt%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Thysanoptères">Thysanoptères</a>, <a href="/wiki/Trichopt%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Trichoptères">Trichoptères</a> et quelques larves de <a href="/wiki/Dipt%C3%A8res" class="mw-redirect" title="Diptères">Diptères</a>)<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Les tissus de soie sont principalement issus du <a href="/wiki/Cocon" title="Cocon">cocon</a> produit par la <a href="/wiki/Chenille_(l%C3%A9pidopt%C3%A8re)" title="Chenille (lépidoptère)">chenille</a> (<a href="/wiki/Ver_%C3%A0_soie" class="mw-redirect" title="Ver à soie">ver à soie</a>) du <a href="/wiki/Bombyx_du_m%C3%BBrier" title="Bombyx du mûrier">bombyx du mûrier</a> (<i>Bombix mori</i>) pour la soie de culture, et du <a href="/wiki/Ver_%C3%A0_soie_tussah" title="Ver à soie tussah">ver à soie tussah</a> (plusieurs espèces de chenilles du genre <i><a href="/wiki/Antheraea" title="Antheraea">Antheraea</a></i>) pour la soie sauvage<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. La soie aurait été découverte entre 2000 et 3000 avant notre ère. </p><p>La technique permettant de produire la soie date de <a href="/wiki/-2500" class="mw-redirect" title="-2500">2500 av. J.-C.</a> et vient de <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a> par la <a href="/wiki/Route_de_la_soie" title="Route de la soie">route de la soie</a>. Elle a été tenue secrète jusqu'en <a href="/wiki/560" title="560">560</a>. La production a commencé en <a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> au <a href="/wiki/VIe_si%C3%A8cle" title="VIe siècle"><abbr class="abbr" title="6ᵉ siècle"><span class="romain">VI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a>. En <a href="/wiki/France" title="France">France</a>, la production débuta au <a href="/wiki/XIIIe_si%C3%A8cle" title="XIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a>. L'élevage des vers à soie est appelé « <a href="/wiki/S%C3%A9riciculture" title="Sériciculture">sériciculture</a> ». La <b>soierie</b> désigne aussi bien la fabrication de soie que la marchandise ainsi produite ou que le lieu où on la produit ou on la commercialise. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Étymologie"><span id=".C3.89tymologie"></span>Étymologie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Étymologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Étymologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le mot « <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/soie" class="extiw" title="wikt:soie">soie</a> » vient du latin <i><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/saeta#la" class="extiw" title="wikt:saeta">saeta</a></i> (« soie de porc, de sanglier, poils du bouc, crinière du cheval ») devenu <i>sēta</i> en bas latin<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Histoire_de_la_soie" title="Histoire de la soie">Histoire de la soie</a>.</div></div> <p>L'<a href="/wiki/Histoire_de_la_soie" title="Histoire de la soie">histoire de la soie</a> semble débuter selon les découvertes récentes entre 3000 et 2000 ans <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr> (le plus vieux fragment de soie découvert en Chine datant de 2570 <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>). Elle se poursuit ensuite avec trois millénaires d’exclusivité durant lesquels la <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a> commerce ce tissu précieux sans jamais en transmettre le secret. L’art de fabriquer la soie se serait ensuite progressivement transmis aux autres <a href="/wiki/Civilisation" title="Civilisation">civilisations</a> par le biais d'espions de tous genres (moines, princesses...) aux pillards et aux marchands. Cependant, des découvertes récentes dans la vallée de l'Indus (à <a href="/wiki/Harappa" title="Harappa">Harappa</a> et à <a href="/wiki/Chanhu_Daro" class="mw-redirect" title="Chanhu Daro">Chanhu Daro</a>), au <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a>, laissent à penser que la civilisation qui y vivait (2800 à 1900 <abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>) connaissait et maîtrisait déjà l'usage de la soie. </p><p>En <a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a>, la soie fut longtemps un monopole de l'<a href="/wiki/Empire_byzantin" title="Empire byzantin">Empire romain d'Orient</a>. Arrivée en <a href="/wiki/Occident_chr%C3%A9tien" title="Occident chrétien">Europe occidentale</a> à la fin du <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, la production de soie parvient au stade de l'<a href="/wiki/Industrialisation" title="Industrialisation">industrialisation</a> à partir du <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a>, à <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a> notamment (la <i><a href="/wiki/Histoire_de_la_soie_%C3%A0_Lyon" class="mw-redirect" title="Histoire de la soie à Lyon">Fabrique</a></i>). </p><p>Elle connaît toutefois un grave déclin lié à la concurrence de fibres modernes (dont le nylon), à l'évolution des coutumes vestimentaires en Europe, à l’essor de certains pays d’Asie et aux épidémies qui touchent le ver à soie en <a href="/wiki/France" title="France">France</a>, menant à la situation actuelle où la production est à nouveau essentiellement asiatique. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Production">Production</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Production" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Production"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pays_producteurs_de_soie">Pays producteurs de soie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Pays producteurs de soie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Pays producteurs de soie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La production de soie revêt une importance économique et culturelle significative pour plusieurs pays asiatiques. Parmi les plus grands producteurs, la <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a> se distingue comme le leader mondial, perpétuant des techniques de sériciculture millénaires qui remontent à la dynastie Han. <a href="/wiki/Inde" title="Inde">L'Inde</a> suit, avec une production distincte qui inclut des variétés de soies régionales comme la Muga et la Tussar. Le <a href="/wiki/Vi%C3%AAt_Nam" title="Viêt Nam">Vietnam</a>, la <a href="/wiki/Tha%C3%AFlande" title="Thaïlande">Thaïlande</a> et l'<a href="/wiki/Ouzb%C3%A9kistan" title="Ouzbékistan">Ouzbékistan</a> contribuent également de manière significative à l'industrie mondiale de la soie<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ces pays emploient des méthodes traditionnelles qui ne se limitent pas uniquement à la production mais englobent également des aspects uniques de teinture et de tissage, faisant de la soie non seulement un produit d'exportation, mais aussi un élément vital de leur patrimoine culturel<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Élevage_des_vers_à_soie"><span id=".C3.89levage_des_vers_.C3.A0_soie"></span>Élevage des vers à soie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Élevage des vers à soie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Élevage des vers à soie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/S%C3%A9riciculture" title="Sériciculture">Sériciculture</a>.</div></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Vers_%C3%A0_soie_(4).JPG" class="mw-file-description" title="Développement du ver à soie. À lire à partir du haut, de droite à gauche, puis en bas, de gauche à droite."><img alt="Développement du ver à soie. À lire à partir du haut, de droite à gauche, puis en bas, de gauche à droite." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Vers_%C3%A0_soie_%284%29.JPG/120px-Vers_%C3%A0_soie_%284%29.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Vers_%C3%A0_soie_%284%29.JPG/250px-Vers_%C3%A0_soie_%284%29.JPG 1.5x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Développement du ver à soie. À lire à partir du haut, de droite à gauche, puis en bas, de gauche à droite.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Silk_worm_21_days_01.jpg" class="mw-file-description" title="Chenilles de ver à soie, âgées de 21 jours."><img alt="Chenilles de ver à soie, âgées de 21 jours." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Silk_worm_21_days_01.jpg/120px-Silk_worm_21_days_01.jpg" decoding="async" width="120" height="65" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Silk_worm_21_days_01.jpg/180px-Silk_worm_21_days_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Silk_worm_21_days_01.jpg/240px-Silk_worm_21_days_01.jpg 2x" data-file-width="3504" data-file-height="1896" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Chenilles de <a href="/wiki/Ver_%C3%A0_soie" class="mw-redirect" title="Ver à soie">ver à soie</a>, âgées de 21 jours.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bombyx_mori_Cocon_02.jpg" class="mw-file-description" title="Cocon de ver à soie."><img alt="Cocon de ver à soie." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Bombyx_mori_Cocon_02.jpg/120px-Bombyx_mori_Cocon_02.jpg" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Bombyx_mori_Cocon_02.jpg/250px-Bombyx_mori_Cocon_02.jpg 1.5x" data-file-width="1425" data-file-height="1425" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Cocon de <a href="/wiki/Ver_%C3%A0_soie" class="mw-redirect" title="Ver à soie">ver à soie</a>.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_préparation_des_cocons"><span id="La_pr.C3.A9paration_des_cocons"></span>La préparation des cocons</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : La préparation des cocons" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : La préparation des cocons"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>Le <b>décoconnage</b> : huit à dix jours après la fabrication du cocon, a lieu le décoconnage. Les cocons sont enlevés de leur support et triés. Ensuite, on enlève la bourre ou « blaze », qui a servi à la fixation du cocon.</li> <li>L'<b>étouffage</b> : les cocons sont ensuite étouffés dans des <a href="/wiki/%C3%89tuve" class="mw-disambig" title="Étuve">étuves</a> de 70 à <span title="176 °F ou 353,2 K">80 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr>, puis trempés dans l'eau bouillante pour que le grès (ou <a href="/wiki/S%C3%A9ricine" title="Séricine">séricine</a>, colle naturelle protégeant les brins) se ramollisse.</li></ol> <p>La <a href="/wiki/Chrysalide" title="Chrysalide">chrysalide</a> doit être tuée sans abîmer le cocon. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_filature">La filature</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : La filature" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : La filature"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chaque cocon n'est fait que d'un seul fil appelé <i>bave</i>. Pour trouver l'extrémité de chaque fil, on remue constamment les cocons avec un petit balai de <a href="/wiki/Bruy%C3%A8re" title="Bruyère">bruyère</a> (dans les <a href="/wiki/C%C3%A9vennes" title="Cévennes">Cévennes</a> et partout en France) ou de paille de riz (en <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a>). Celui-ci sert à accrocher les premiers fils de <a href="/wiki/D%C3%A9vidage" title="Dévidage">dévidage</a>. Chaque fil étant trop fin, on en réunit plusieurs (une dizaine) lors du dévidage. Ceux-ci se soudent entre eux grâce au grès, lors de son refroidissement. </p><p>Les fils sont enroulés sur des « dévidoirs », la soie est alors dite soie « grège ». Celle-ci est ensuite enroulée sur des écheveaux ou « flotte ». Un kilogramme de soie grège s'obtient avec huit à dix kilogrammes de cocon. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d07.jpg" class="mw-file-description" title="Filature artisanale de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Filature artisanale de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Khotan-fabrica-seda-d07.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d07.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Khotan-fabrica-seda-d07.jpg/180px-Khotan-fabrica-seda-d07.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Khotan-fabrica-seda-d07.jpg/240px-Khotan-fabrica-seda-d07.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Filature artisanale de la soie en Chine (<a href="/wiki/Hotan" title="Hotan">Hotan</a>)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d02.jpg" class="mw-file-description" title="Filature artisanale de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Filature artisanale de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Khotan-fabrica-seda-d02.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d02.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Khotan-fabrica-seda-d02.jpg/180px-Khotan-fabrica-seda-d02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Khotan-fabrica-seda-d02.jpg/240px-Khotan-fabrica-seda-d02.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Filature artisanale de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> </ul> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG" class="mw-file-description" title="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)"><img alt="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG/120px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG/180px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG/240px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_07.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Filature industrielle de la soie en Chine (<a href="/wiki/Suzhou" title="Suzhou">Suzhou</a>)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG" class="mw-file-description" title="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)"><img alt="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG/120px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG/180px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG/240px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_08.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_09.JPG" class="mw-file-description" title="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)"><img alt="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_09.JPG/120px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_09.JPG" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_09.JPG/250px-Chiny_Shuzhou_tkalnia_jedwabiu_09.JPG 1.5x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Silk_production_02.jpg" class="mw-file-description" title="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)"><img alt="Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Silk_production_02.jpg/120px-Silk_production_02.jpg" decoding="async" width="120" height="89" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Silk_production_02.jpg/180px-Silk_production_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Silk_production_02.jpg/240px-Silk_production_02.jpg 2x" data-file-width="3152" data-file-height="2336" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Filature industrielle de la soie en Chine (Suzhou)</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg/250px-African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg/330px-African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg/500px-African_weaver_creating_%C2%AB_Serou_Rabal_%C2%BB_07.jpg 2x" data-file-width="3761" data-file-height="2844" /></a><figcaption>African weaver creating « Serou Rabal » 07</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_moulinage">Le moulinage</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Le moulinage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Le moulinage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lors du <a href="/wiki/Moulinage" title="Moulinage">moulinage</a>, plusieurs fils de soie sont tordus ensemble pour davantage de solidité. Plus le fil est tordu, plus le tissu sera souple. On parle alors de premier <a href="/wiki/Moulinage#Apprêt_de_la_soie" title="Moulinage">apprêt</a>, second apprêt, troisième apprêt à chaque nouvelle torsion. </p><p>Selon la torsion pratiquée, divers types de fils sont obtenus. Avec la soie grège, soie de première qualité qui n'utilise que le tiers de la longueur initiale du fil, on obtient avec ce fil brillant le crêpe de soie, l'organsin et la grenadine. Pour obtenir le crêpe de soie, plusieurs fils de soie grège sont tordus de 2 000 à 3 000 tours au mètre. Pour l'organsin, deux, trois ou quatre fils de grège sont tordus séparément sur eux-mêmes et ensuite assemblés par une torsion supplémentaire. Pour la grenadine, on procède comme pour l'organsin mais avec une torsion de trois à quatre fois plus forte. D'autres qualités présentent un aspect différent : la soie schappe est un fil avec de petites fibres détachées ; dans la bourette de soie, le fil présente de gros nœuds ; dans la soie sauvage, le fil est moins fin et moins régulier que dans la soie domestique<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_tissage">Le tissage</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Le tissage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Le tissage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pour le tissage, la soie se présente sous la forme de flotte. </p> <ol><li>Elle est enroulée sur un tambour « l'ourdissoir ». Cela permettra de monter les fils de chaîne sur le métier.</li> <li>Elle est dévidée sur une « cannette » qui sera placée dans la « navette ». Celle-ci sert à tisser la trame.</li></ol> <p>Il existe aussi une autre sorte de soie : l'<a href="/wiki/Organdi" title="Organdi">organdi</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d11.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Khotan-fabrica-seda-d11.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d11.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Khotan-fabrica-seda-d11.jpg/250px-Khotan-fabrica-seda-d11.jpg 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d09.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Khotan-fabrica-seda-d09.jpg/90px-Khotan-fabrica-seda-d09.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Khotan-fabrica-seda-d09.jpg/135px-Khotan-fabrica-seda-d09.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Khotan-fabrica-seda-d09.jpg/180px-Khotan-fabrica-seda-d09.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d10.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Khotan-fabrica-seda-d10.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d10.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Khotan-fabrica-seda-d10.jpg/250px-Khotan-fabrica-seda-d10.jpg 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d16.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Khotan-fabrica-seda-d16.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d16.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Khotan-fabrica-seda-d16.jpg/180px-Khotan-fabrica-seda-d16.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Khotan-fabrica-seda-d16.jpg/240px-Khotan-fabrica-seda-d16.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d17.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/180px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/240px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-fabrica-seda-d18.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Khotan-fabrica-seda-d18.jpg/120px-Khotan-fabrica-seda-d18.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Khotan-fabrica-seda-d18.jpg/250px-Khotan-fabrica-seda-d18.jpg 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage artisanal de la soie en Chine (Hotan)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Khotan-mercado-d53.jpg" class="mw-file-description" title="Tissus de soie en Chine (Hotan)"><img alt="Tissus de soie en Chine (Hotan)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Khotan-mercado-d53.jpg/120px-Khotan-mercado-d53.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Khotan-mercado-d53.jpg/250px-Khotan-mercado-d53.jpg 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissus de soie en Chine (<a href="/wiki/Hotan" title="Hotan">Hotan</a>)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Silk_weaving_01.jpg" class="mw-file-description" title="Tissage industriel de la soie en Chine (Suzhou)"><img alt="Tissage industriel de la soie en Chine (Suzhou)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Silk_weaving_01.jpg/120px-Silk_weaving_01.jpg" decoding="async" width="82" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Silk_weaving_01.jpg/250px-Silk_weaving_01.jpg 1.5x" data-file-width="2048" data-file-height="3009" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tissage industriel de la soie en Chine (Suzhou)</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Propriétés"><span id="Propri.C3.A9t.C3.A9s"></span>Propriétés</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Propriétés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Propriétés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propriétés_physiques"><span id="Propri.C3.A9t.C3.A9s_physiques"></span>Propriétés physiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Propriétés physiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Propriétés physiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les fibres de soie du ver à soie <i>Bombyx mori</i> ont une section triangulaire avec des coins arrondis de 5 à 10 <abbr class="abbr" title="micromètre">μm</abbr> de largeur. La principale chaîne de fibroïne est composée principalement de <a href="/wiki/Feuillet_b%C3%AAta" title="Feuillet bêta">feuillet bêta</a> de par sa composition d'acides aminés<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Les surfaces plates des fibres reflètent la lumière sous de multiples angles, donnant à la soie un éclat naturel. Les fibres de soie sont extrudées naturellement à partir de deux glandes des vers à soie, sous la forme d'une paire de filaments primaires, collés ensemble grâce à des protéines de séricine qui agissent comme de la colle. </p><p>La soie a une texture douce qui n'est pas glissante, contrairement à de nombreuses fibres synthétiques. </p><p>La soie est l'une des fibres naturelles les plus fortes, mais elle perd jusqu'à 20 % de sa force lorsqu'elle est mouillée. Elle a une bonne accumulation d'humidité de 11 %. Son élasticité est modérée à médiocre : si elle subit des contraintes d'étirement même en faible quantité, elle reste étirée. Elle peut être affaiblie si exposée à trop de lumière solaire. Elle peut aussi être attaquée par des insectes, surtout si elle est laissée sale. </p><p>Un exemple de la nature durable de la soie comparée à d'autres tissus est démontré par la récupération en 1840 de vêtements en soie d'une épave de 1782 : « L'article le plus durable trouvé a été la soie ; car, outre des morceaux de manteaux et de dentelles, on récupéra une paire de culottes en satin noir, et un grand gilet en satin, dont la soie était parfaite, mais la doublure complètement disparue... Aucune robe de laine n'a encore été trouvée »<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>La soie est un conducteur médiocre de l'électricité et est donc susceptible de provoquer des chocs d'électricité statique. </p><p>On sait que la soie naturelle et synthétique manifestent des propriétés piézoélectriques dans les protéines, probablement en raison de leur structure moléculaire </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propriétés_chimiques"><span id="Propri.C3.A9t.C3.A9s_chimiques"></span>Propriétés chimiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Propriétés chimiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Propriétés chimiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La soie est composée principalement de deux <a href="/wiki/Prot%C3%A9ine" title="Protéine">protéines</a>, la <a href="/wiki/Fibro%C3%AFne" title="Fibroïne">fibroïne</a> et la <a href="/wiki/S%C3%A9ricine" title="Séricine">séricine</a>. La fibroïne compose le centre de la structure de la soie, et la séricine forme le matériau collant autour. La fibroïne est un polymère d'<a href="/wiki/Acide_amin%C3%A9" title="Acide aminé">acides aminés</a> : répétition d'acides aminés hydrophobes <a href="/wiki/Glycine_(acide_amin%C3%A9)" title="Glycine (acide aminé)">Gly</a>-<a href="/wiki/S%C3%A9rine" title="Sérine">Ser</a>-Gly-<a href="/wiki/Alanine" title="Alanine">Ala</a>-Gly-Ala. Elle a une structure en <a href="/wiki/Feuillet_b%C3%AAta" title="Feuillet bêta">feuillet bêta</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>La soie est résistante à beaucoup d'<a href="/wiki/Acide_min%C3%A9ral" title="Acide minéral">acides minéraux</a>, excepté l'<a href="/wiki/Acide_sulfurique" title="Acide sulfurique">acide sulfurique</a> qui la dissout. Elle est jaunie par la transpiration. Un agent de blanchiment au chlore détruira également les tissus de soie. </p><p>La soie peut contenir des pigments colorés — mais la soie blanche est préférée car il est plus facile de controler sa couleur au cours de la filière de production. Elle peut aussi contenir des <a href="/wiki/Flavono%C3%AFde" title="Flavonoïde">flavonoïdes</a>, comme la <a href="/wiki/Querc%C3%A9tine" title="Quercétine">quercétine</a>, qui donne quelquefois une faible <a href="/wiki/Fluorescence" title="Fluorescence">fluorescence</a> bleue. -<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Autres_soies_artificielles_et_naturelles">Autres soies artificielles et naturelles</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Autres soies artificielles et naturelles" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Autres soies artificielles et naturelles"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Un autre papillon de nuit, le <a href="/wiki/Bombyx_de_l%27ailante" title="Bombyx de l'ailante">Bombyx de l'ailante</a> qui ne consomme pas les feuilles de murier mais celles de l'<a href="/wiki/Ailanthus_altissima" title="Ailanthus altissima">Ailante glanduleux</a> est utilisé pour la production d'une soie peu raffinée mais résistante appelée notamment <a href="/wiki/Ailanthus_altissima#Soie" title="Ailanthus altissima">ailantine</a>. Découverte en Chine au XVIIIe siècle, cette ailantine commença à être produite en Europe au XIXe siècle, mais par suite de la concurrence de la viscose et de maladies du bombix, sa production s'arrêta<sup id="cite_ref-:4_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Le comte <a href="/wiki/Hilaire_de_Chardonnet" title="Hilaire de Chardonnet">Hilaire de Chardonnet</a> est l'inventeur de la « <a href="/wiki/Viscose" title="Viscose">soie artificielle</a> », dont le nom a été modifié en « rayonne » par une loi du 8 juillet 1934<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, son nom actuel est viscose. </p><p>Certains producteurs offrent également des <b>substituts végétaliens</b> à la soie en employant des matériaux synthétiques ou des fibres végétales tels que le <a href="/wiki/Lyocell" title="Lyocell">Tencel</a> ou le <a href="/wiki/Modal_(textile)" title="Modal (textile)">Modal</a>. Ces matériaux sont utilisés pour fabriquer des tissus qui reproduisent la douceur et l'éclat de la soie traditionnelle, tout en évitant le recours aux vers à soie<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Des projets d'organismes génétiquement modifiés pour produire des soies hautement résistantes ou à moindre coût ont existé<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l'aide.">[réf. nécessaire]</span></a></sup>. </p><p>Il existe également une soie dite « soie de lotus » extraite de la tige du <a href="/wiki/Nelumbo_nucifera" title="Nelumbo nucifera">lotus</a> et produite principalement au <a href="/wiki/Viet-Nam" class="mw-redirect" title="Viet-Nam">Viet-Nam</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Commerce_de_la_soie">Commerce de la soie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Commerce de la soie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Commerce de la soie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="France-Japon">France-Japon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : France-Japon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : France-Japon"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>À l’époque d’Edo (<abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle), le Japon a sauvé la sériciculture française en envoyant des vers à soie pour pallier les pertes liées à une épidémie. Puis Louis Pasteur et ses équipes se sont emparés de la question et ont trouvé le remède à cette épidémie, une innovation introduite par Meiji au Japon… Et aujourd’hui encore, les vers à soie font l’objet de collaborations scientifiques entre la France et le Japon. À l'époque Meiji, les maisons de commerce ont prospéré sur les échanges entre la France et le Japon. Elles marquent le début des relations économiques entre les deux pays. Ce sont ces mêmes entrepreneurs (Léon Barmont, Joël Reynaud, Charles Eymard) qui fondent la <a href="/wiki/Chambre_de_commerce_et_d%27industrie_fran%C3%A7aise_du_Japon" class="mw-redirect" title="Chambre de commerce et d'industrie française du Japon">Chambre de commerce et d'industrie française du Japon</a> en 1918. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot,_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot%2C_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg/220px-Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot%2C_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot%2C_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg/330px-Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot%2C_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot%2C_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg/440px-Lyon_5e_-_Mus%C3%A9es_Gadagne_-_MHL_-_Maquette_d%27%C3%A9tuves_Talabot%2C_dessicateurs_de_la_condition_publique_des_soies_de_Lyon.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a><figcaption>Maquette d'étuves pour conditionner la soie à Lyon</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europe">Europe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Europe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Europe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le poids de la soie pouvant varier de 5% en fonction de son humidité, les villes de commerce de la soie, telles que Milan et Turin en Italie, ou Lyon, Avignon et Saint-Etienne en France, ont mis en place des <a href="/wiki/Condition_des_soies" title="Condition des soies">conditions des soies</a>. Ces organismes étaient chargé de vérifier la quantité de soie en la conditionnant, c'est à dire en fixant son taux d'humidité<sup id="cite_ref-:0_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symbolique">Symbolique</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Symbolique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Symbolique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les <a href="/wiki/Noces" class="mw-redirect" title="Noces">noces</a> de soie symbolisent les douze ans de <a href="/wiki/Mariage" title="Mariage">mariage</a> dans le <a href="/wiki/Folklore_fran%C3%A7ais" title="Folklore français">folklore français</a>. En <a href="/wiki/Astronomie_chinoise" title="Astronomie chinoise">astronomie chinoise</a>, des <a href="/wiki/Ast%C3%A9risme" title="Astérisme">astérismes</a> (l'équivalent des <a href="/wiki/Constellation" title="Constellation">constellations</a> occidentales) sont en rapport avec la sériciculture : <i><a href="/w/index.php?title=Fukuang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fukuang (page inexistante)">Fukuang</a></i> représente un panier rempli de feuilles de <a href="/wiki/M%C3%BBrier" title="Mûrier">mûrier</a>, qui servent à nourrir les vers à soie, et <i><a href="/wiki/Zhin%C3%BC" title="Zhinü">Zhinü</a></i> représente une femme en train de filer ou de tisser de la soie. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Méthode_d'identification_des_fibres_d'une_soierie_par_la_calcination"><span id="M.C3.A9thode_d.27identification_des_fibres_d.27une_soierie_par_la_calcination"></span>Méthode d'identification des fibres d'une soierie par la calcination</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Méthode d'identification des fibres d'une soierie par la calcination" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Méthode d'identification des fibres d'une soierie par la calcination"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Un des tests les plus simples pour savoir si l’on a affaire à de la soie pure est de désassembler les fils de chaîne des fils de trames d’un petit échantillon du tissu, et de les brûler chacun de leur côté ; car il est possible d’utiliser plusieurs types de fibres pour le tissage d’une pièce. Ainsi de la <a href="/wiki/Viscose" title="Viscose">viscose</a> ou du <a href="/wiki/Polyester" title="Polyester">polyester</a> peuvent être mélangées à de la soie pure, sans que l’acheteur s’en aperçoive. Si on a affaire à de la soie pure, ils brûleront lentement avec une petite flamme. La soie s’enflamme plus facilement que la <a href="/wiki/Laine" title="Laine">laine</a>, moins aisément que le <a href="/wiki/Coton" title="Coton">coton</a>, et la flammèche qui la consume s’éteint d’elle-même très rapidement. La fumée qui s’en dégage s’envole vite, formant un filet opaque ; et la cendre de soie pure, grisâtre, s’écrase facilement sous les doigts, dégageant une odeur de cheveux ou de plumes brûlées. Brûler des fibres en viscose ne laisse presque aucun résidu, ceux-ci sont pulvérulents et de couleur noire. La viscose s’enflamme rapidement, générant un flash avec une flamme jaune, comme le coton. Sa combustion dégage une odeur faible, comme celle d’un morceau de papier journal enflammé. Les fibres de polyester laissent une cendre noire, dure au toucher après avoir refroidi et d’un aspect brillant. Le polyester brûle plus rapidement que la viscose et dégage une flamme bleue, sa structure semble fondre et crépite un peu. La combustion de fibres de polyester dégage une odeur vinaigrée, légèrement aigre, qui prend au nez. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Soyeux_célèbres"><span id="Soyeux_c.C3.A9l.C3.A8bres"></span>Soyeux célèbres</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Soyeux célèbres" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Soyeux célèbres"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Abraham</i> est une entreprise de soierie fondée à Zurich en 1878 par Jacob Abraham et dirigée en France par Raphaël Arditi des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1950_en_mode" class="mw-redirect" title="Années 1950 en mode">années 1950</a> aux années 2000. Cette maison est célèbre pour son <a href="/w/index.php?title=Gazar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gazar (page inexistante)">gazar</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/gazar" class="extiw" title="en:gazar"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais : « gazar »">(en)</span></a> décliné en de nombreux coloris<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> et est le fournisseur principal de toute la <a href="/wiki/Haute_couture" title="Haute couture">haute couture</a> française notamment <a href="/wiki/Yves_Saint_Laurent_(entreprise)" title="Yves Saint Laurent (entreprise)">Saint Laurent</a>, <a href="/wiki/Chanel" title="Chanel">Chanel</a>, <a href="/wiki/Christian_Dior_(entreprise)" class="mw-redirect" title="Christian Dior (entreprise)">Dior</a>, <a href="/wiki/Crist%C3%B3bal_Balenciaga" title="Cristóbal Balenciaga">Balenciaga</a>, <a href="/wiki/Givenchy" title="Givenchy">Givenchy</a>, <a href="/wiki/Kenzo_(marque)" title="Kenzo (marque)">Kenzo</a>, <a href="/wiki/Courr%C3%A8ges_(entreprise)" title="Courrèges (entreprise)">Courrèges</a>, <a href="/wiki/Pierre_Cardin" title="Pierre Cardin">Cardin</a> et <a href="/wiki/Emanuel_Ungaro" title="Emanuel Ungaro">Emanuel Ungaro</a> pendant les années où Raphael Arditi dirigea l'entreprise. Après son retrait, l'entreprise déposa son bilan très rapidement. <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Raphael Arditi fut l'inventeur des contrats de licence avec la haute couture grâce auxquels des entreprises fabriquent des produits et les commercialisent tandis le couturier concepteur touche des royalties</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[réf. nécessaire]</a></sup>.</li></ul> <ul><li>En France, la soierie <a href="/wiki/Soieries_Jean_Roze" title="Soieries Jean Roze">Jean Roze</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> est la dernière entreprise familiale depuis le <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle à s’inscrire dans le travail de la soie.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=20" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=20" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Craig2003"><span class="ouvrage" id="Catherine_L._Craig2003"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Catherine L. Craig, <cite class="italique" lang="en">Spiderwebs and Silk : Tracing Evolution From Molecules to Genes to Phenotypes</cite>, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <time>2003</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 16<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spiderwebs+and+Silk+%3A+Tracing+Evolution+From+Molecules+to+Genes+to+Phenotypes&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.aulast=Craig&rft.aufirst=Catherine+L.&rft.date=2003&rft.pages=16&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Craig1997"><span class="ouvrage" id="Catherine_Craig1997"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Catherine Craig, « <cite style="font-style:normal" lang="en">Evolution of arthropod silks</cite> », <i><span class="lang-en" lang="en">Annual Review of Entomology</span></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 42,‎ <time>1997</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 231<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Evolution+of+arthropod+silks&rft.jtitle=Annual+Review+of+Entomology&rft.aulast=Craig&rft.aufirst=Catherine&rft.date=1997&rft.volume=42&rft.pages=231&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Jolly,_S.K._Sen_et_M.G._Das"><span class="ouvrage" id="M.S._Jolly,_S.K._Sen_et_M.G._Das">M.S. Jolly, S.K. Sen et M.G. Das, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/docrep/k1100f/k1100f03.htm"><cite style="font-style:normal;">La soie qui vient de la forêt</cite></a> », sur <span class="italique">fao.org</span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnrtl.fr/etymologie/soie"><cite style="font-style:normal;">SOIE : Etymologie</cite></a> », sur <span class="italique">cnrtl.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-06-21" data-sort-value="2017-06-21">21 juin 2017</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2024">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://atelierhoian.com/pays-producteurs-soie/"><cite style="font-style:normal;">Quels sont Les 9 Pays producteurs de soie en 2024 | Atelier de Hoi An</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2024-02-03" data-sort-value="2024-02-03">3 février 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-09-06" data-sort-value="2024-09-06">6 septembre 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="c2024"><span class="ouvrage" id="Léa_c2024">Léa c, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://atelierhoian.com/pays-producteurs-soie/"><cite style="font-style:normal;">Les 9 Pays producteurs de soie en 2024</cite></a> » <span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><span title="Accès libre au document"><img alt="Accès libre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span>, <time class="nowrap" datetime="2024-02-03" data-sort-value="2024-02-03">3 février 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-09-06" data-sort-value="2024-09-06">6 septembre 2024</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Parcineau2023"><span class="ouvrage" id="Martine_Parcineau2023">Martine Parcineau, <cite class="italique">Fibres, fils, tissus de l'artisanat à l'industrie : Mémento à l'usage des futurs designers textiles - Nouvelle édition augmentée</cite>, Paris, Eyrolles, <time>2023</time>, 238 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 26 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-416-00807-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-416-00807-8"><span class="nowrap">978-2-416-00807-8</span></a>, <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sudoc.fr/27019407X">27019407X</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 36<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fibres%2C+fils%2C+tissus+de+l%27artisanat+%C3%A0+l%27industrie&rft.place=Paris&rft.pub=Eyrolles&rft.stitle=M%C3%A9mento+%C3%A0+l%27usage+des+futurs+designers+textiles+-+Nouvelle+%C3%A9dition+augment%C3%A9e&rft.aulast=Parcineau&rft.aufirst=Martine&rft.date=2023&rft.pages=36&rft.tpages=238&rft.isbn=978-2-416-00807-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lewin2006"><span class="ouvrage" id="Menachem_Lewin2006"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Menachem Lewin, <cite class="italique" lang="en">Handbook of Fiber Chemistry</cite>, <time>2006</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0-8247-2565-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/0-8247-2565-4"><span class="nowrap">0-8247-2565-4</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Handbook+of+Fiber+Chemistry&rft.aulast=Lewin&rft.aufirst=Menachem&rft.date=2006&rft.isbn=0-8247-2565-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1840"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <cite style="font-style:normal" lang="en">article CS117993292</cite> », <i><span class="lang-en" lang="en">The Times</span></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="1840-10-12" data-sort-value="1840-10-12">12 octobre 1840</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=article+CS117993292&rft.jtitle=The+Times&rft.date=1840-10-12&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gosline,_M.E._Demont_&_M.W._Denny1986"><span class="ouvrage" id="J.M._Gosline,_M.E._Demont_&_M.W._Denny1986"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> J.M. Gosline, M.E. Demont & M.W. Denny, « <cite style="font-style:normal" lang="en">The structure and properties of spider silk</cite> », <i><span class="lang-en" lang="en">Endeavour</span></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 10,‎ <time>1986</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">37- 43</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+structure+and+properties+of+spider+silk&rft.jtitle=Endeavour&rft.au=J.M.+Gosline%2C+M.E.+Demont+%26+M.W.+Denny&rft.date=1986&rft.volume=10&rft.pages=37-+43&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BerthierSchöllhorn"><span class="ouvrage" id="Serge_BerthierBernd_Schöllhorn">Serge Berthier et Bernd Schöllhorn, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larecherche.fr/des-nids-de-gu%C3%AApes-dune-intense-fluorescence"><cite style="font-style:normal;">Des nids de guêpes d'une intense fluorescence</cite></a> », sur <span class="italique">larecherche.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-02" data-sort-value="2023-10-02">2 octobre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:4-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:4_12-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Le_Chatelier2021"><span class="ouvrage" id="Luc_Le_Chatelier2021">Luc Le Chatelier, « <cite style="font-style:normal">L’ailante, l’arbre qui aime le béton</cite> », <i>Télérama</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2021-05-05" data-sort-value="2021-05-05">5 mai 2021</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.telerama.fr/sortir/lailante-larbre-qui-aime-le-beton-6873401.php">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=L%E2%80%99ailante%2C+l%E2%80%99arbre+qui+aime+le+b%C3%A9ton&rft.jtitle=T%C3%A9l%C3%A9rama&rft.au=Luc+Le+Chatelier&rft.date=2021-05-05&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/geo_0003-4010_1939_num_48_273_11450">L'industrie française de la rayonne, 1939, page 252</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2023">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mistertissu.com/blogs/mister-tissu-le-blog/la-soie"><cite style="font-style:normal;">La Soie : Histoire, Production et Types de tissus en Soie</cite></a> », sur <span class="italique">Mister Tissu</span>, <time class="nowrap" datetime="2023-10-17" data-sort-value="2023-10-17">17 octobre 2023</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-12-05" data-sort-value="2023-12-05">5 décembre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trt.net.tr/francais/video/culture-divertissement/vietnam-la-soie-de-lotus-un-tissu-ecolo-rare-et-recherche#:~:text=R%C3%A9colter%20les%20tiges%20du%20lotus,environnement%20et%20cr%C3%A9er%20des%20emplois."><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">Vietnam: la soie de lotus, un tissu écolo, rare et recherché</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.trt.net.tr/francais/video/culture-divertissement/vietnam-la-soie-de-lotus-un-tissu-ecolo-rare-et-recherche#:~:text=R%C3%A9colter%20les%20tiges%20du%20lotus,environnement%20et%20cr%C3%A9er%20des%20emplois.">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=https://www.trt.net.tr/francais/video/culture-divertissement/vietnam-la-soie-de-lotus-un-tissu-ecolo-rare-et-recherche#:~:text=R%C3%A9colter%20les%20tiges%20du%20lotus,environnement%20et%20cr%C3%A9er%20des%20emplois.">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/https://www.trt.net.tr/francais/video/culture-divertissement/vietnam-la-soie-de-lotus-un-tissu-ecolo-rare-et-recherche#:~:text=R%C3%A9colter%20les%20tiges%20du%20lotus,environnement%20et%20cr%C3%A9er%20des%20emplois.">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:https://www.trt.net.tr/francais/video/culture-divertissement/vietnam-la-soie-de-lotus-un-tissu-ecolo-rare-et-recherche#:~:text=R%C3%A9colter%20les%20tiges%20du%20lotus,environnement%20et%20cr%C3%A9er%20des%20emplois.">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span>, <time class="nowrap" datetime="2020-09-04" data-sort-value="2020-09-04">4 septembre 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-06-18" data-sort-value="2021-06-18">18 juin 2021</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_16-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://patrimoine.auvergnerhonealpes.fr/dossier/IA69000959"><cite style="font-style:normal;">Condition des Soies puis Condition Publique des Soies puis Centre de Recherche de la Soierie et des Industries Textiles (CRSIT) actuellement bibliothèque et maison de la culture - Inventaire Général du Patrimoine Culturel</cite></a> », sur <span class="italique">patrimoine.auvergnerhonealpes.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2025-03-10" data-sort-value="2025-03-10">10 mars 2025</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Remaury1994"><span class="ouvrage" id="Bruno_Remaury1994">Bruno Remaury, <cite class="italique">Dictionnaire de la mode au <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Paris, Éditions du Regard, <time>1994</time>, 592 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-84105-048-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-84105-048-3"><span class="nowrap">2-84105-048-3</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 15<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dictionnaire+de+la+mode+au+XXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Regard&rft.aulast=Remaury&rft.aufirst=Bruno&rft.date=1994&rft.pages=15&rft.tpages=592&rft.isbn=2-84105-048-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ASoie"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.maisonroze.fr/"><cite style="font-style:normal;">Soieries Jean Roze</cite></a> », sur <span class="italique">maisonroze.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-08-27" data-sort-value="2020-08-27">27 août 2020</time>)</small></span>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=21" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=21" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/soie" class="extiw" title="wikt:soie">soie</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span> (<a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/Th%C3%A9saurus:soie/fran%C3%A7ais" class="extiw" title="wikt:Thésaurus:soie/français">thésaurus</a>)</li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=22" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=22" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/S%C3%A9riciculture" title="Sériciculture">Sériciculture</a>, <a href="/wiki/Magnanerie" title="Magnanerie">magnanerie</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_la_soie" title="Histoire de la soie">Histoire de la soie</a></li> <li><a href="/wiki/Route_de_la_soie" title="Route de la soie">Route de la soie</a></li> <li><a href="/wiki/Filature_textile" title="Filature textile">Filature</a></li> <li><a href="/wiki/Tissage" title="Tissage">Tissage</a></li> <li><a href="/wiki/Soie_byzantine" title="Soie byzantine">Soie byzantine</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_la_soierie_%C3%A0_Lyon" title="Histoire de la soierie à Lyon">Histoire de la soierie à Lyon</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Soie&veaction=edit&section=23" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Soie&action=edit&section=23" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chez.com/soie/index.html">Site sur l'histoire de la soie</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.reseau-asie.com/article/archive-des-articles-du-mois/les-articles-du-mois-du-reseau-asie/sericiculture-asie-bernard-mauchamp/">« <i>La sériciculture en Asie : Hier, aujourd'hui, demain</i> », Réseau Asie et Pacifique</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://atelierhoian.com/pays-producteurs-soie/">Les 9 Pays producteurs de soie en 2024</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Fibres" title="Modèle:Palette Fibres"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Fibres&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Fibre" title="Fibre">Fibres</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Fibre_naturelle" title="Fibre naturelle">Naturelles</a> (<a href="/wiki/Liste_de_fibres_naturelles" title="Liste de fibres naturelles">liste</a>)</th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:160px"><a href="/wiki/Fibre_v%C3%A9g%C3%A9tale" title="Fibre végétale">Végétale</a> (<a href="/wiki/Plante_%C3%A0_fibres" title="Plante à fibres">plantes à fibres</a>)</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Abaca" title="Abaca">Abaca</a></li> <li><a href="/wiki/Bagasse" title="Bagasse">Bagasse</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_bambou" title="Fibre de bambou">Bambou</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_coco" title="Fibre de coco">Coco</a></li> <li><a href="/wiki/Coton" title="Coton">Coton</a></li> <li><a href="/wiki/Furcraea_andina" title="Furcraea andina">Furcraea andina</a></li> <li><a href="/wiki/Lin_cultiv%C3%A9" title="Lin cultivé">Lin cultivé</a> <ul><li><a href="/wiki/Lin_(textile)" title="Lin (textile)">Lin</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Chanvre" title="Chanvre">Chanvre</a></li> <li><a href="/wiki/Ortie" title="Ortie">Ortie</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_jute" title="Fibre de jute">Jute</a></li> <li><a href="/wiki/Ceiba_pentandra" title="Ceiba pentandra">Ceiba pentandra</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%A9naf" title="Kénaf">Kénaf</a></li> <li><a href="/wiki/Pi%C3%B1a" title="Piña">Piña</a></li> <li><a href="/wiki/Raphia" title="Raphia">Raphia</a></li> <li><a href="/wiki/Ramie" title="Ramie">Ramie</a></li> <li><a href="/wiki/Rotin" title="Rotin">Rotin</a></li> <li><a href="/wiki/Agave_sisalana" title="Agave sisalana">Agave sisalana</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_bois" title="Fibre de bois">Bois</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:160px"><a href="/w/index.php?title=Fibre_animale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibre animale (page inexistante)">Animale</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Fibre_d%27alpaga" title="Fibre d'alpaga">Alpaga</a></li> <li><a href="/wiki/Angora" title="Angora">Angora</a></li> <li><a href="/wiki/Byssus" title="Byssus">Byssus</a></li> <li><a href="/wiki/Poil_de_chameau" title="Poil de chameau">Poil de chameau</a></li> <li><a href="/wiki/Cachemire_(tissu)" title="Cachemire (tissu)">Cachemire</a></li> <li><a href="/wiki/Catgut" title="Catgut">Catgut</a></li> <li><a href="/wiki/Guanaco" title="Guanaco">Guanaco</a></li> <li><a href="/wiki/Poil" title="Poil">Poil</a></li> <li><a href="/wiki/Lama_(animal)" title="Lama (animal)">Lama</a></li> <li><a href="/wiki/Mohair" title="Mohair">Mohair</a></li> <li><a href="/wiki/Pashm%C3%AEn%C3%A2" title="Pashmînâ">Pashmînâ</a></li> <li><a href="/wiki/Qiviuk" title="Qiviuk">Qiviuk</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Soie</a></li> <li><a href="/wiki/Soie_d%27araign%C3%A9e" title="Soie d'araignée">Soie d'araignée</a></li> <li><a href="/wiki/Tendon" title="Tendon">Tendon</a></li> <li><a href="/wiki/Laine" title="Laine">Laine</a></li> <li><a href="/wiki/Vigogne#Fibre_de_vigogne_-_Économie" title="Vigogne">Vigogne</a></li> <li><a href="/wiki/Yack" title="Yack">Yack</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:160px"><a href="/wiki/Fibre_min%C3%A9rale" title="Fibre minérale">Minérale</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Amiante" title="Amiante">Amiante</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Fibre_synth%C3%A9tique" title="Fibre synthétique">Synthétique</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:160px"><a href="/w/index.php?title=Fibre_semi-synth%C3%A9tique&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibre semi-synthétique (page inexistante)">Semi-synthétique</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ac%C3%A9tate_de_cellulose" title="Acétate de cellulose">Acétate de cellulose</a></li> <li><a href="/wiki/Diac%C3%A9tate_de_cellulose" title="Diacétate de cellulose">Diacétate de cellulose</a></li> <li><a href="/wiki/Triac%C3%A9tate_de_cellulose" title="Triacétate de cellulose">Triacétate de cellulose</a></li> <li><a href="/wiki/Lyocell" title="Lyocell">Lyocell</a></li> <li><a href="/wiki/Modal_(textile)" title="Modal (textile)">Modal</a></li> <li><a href="/wiki/Cupro" title="Cupro">Cupro</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:160px"><a href="/wiki/Fibre_min%C3%A9rale" title="Fibre minérale">Minérale</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Fibre_de_c%C3%A9ramique" title="Fibre de céramique">Céramique</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_verre" title="Fibre de verre">Verre</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_carbone" title="Fibre de carbone">Carbone</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_basalte" title="Fibre de basalte">Basalte</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fibre_m%C3%A9tallique&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibre métallique (page inexistante)">Métallique</a> <ul><li><a href="/wiki/Fibre_d%27inox" title="Fibre d'inox">Inox</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:160px"><a href="/w/index.php?title=Fibre_polym%C3%A8re&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibre polymère (page inexistante)">Polymère</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Fibre_acrylique" title="Fibre acrylique">Acrylique</a></li> <li><a href="/wiki/Aramide" title="Aramide">Aramide</a> <ul><li><a href="/wiki/Aramide" title="Aramide">Twaron</a></li> <li><a href="/wiki/Kevlar" title="Kevlar">Kevlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Technora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Technora (page inexistante)">Technora</a></li> <li><a href="/wiki/Nomex" title="Nomex">Nomex</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Microfibre" title="Microfibre">Microfibre</a></li> <li><a href="/wiki/Polyamide" title="Polyamide">Polyamide</a></li> <li><a href="/wiki/Polyester" title="Polyester">Polyester</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_de_polyol%C3%A9fine" title="Fibre de polyoléfine">Polyoléfine</a> <ul><li><a href="/wiki/Poly%C3%A9thyl%C3%A8ne" title="Polyéthylène">Polyéthylène</a> <ul><li><a href="/wiki/Poly%C3%A9thyl%C3%A8ne_de_masse_molaire_tr%C3%A8s_%C3%A9lev%C3%A9e" title="Polyéthylène de masse molaire très élevée">Polyéthylène de masse molaire très élevée</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C3%89lasthanne" title="Élasthanne">Élasthanne</a></li> <li><a href="/wiki/Vectran" class="mw-redirect" title="Vectran">Vectran</a></li> <li><a href="/wiki/Vinalon" title="Vinalon">Vinalon</a></li> <li><a href="/wiki/Zylon" title="Zylon">Zylon</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <td class="navbox-list navbox-even" style="" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Fibre_textile" title="Fibre textile">Fibre textile</a></li> <li><a href="/wiki/Fibre_technique" title="Fibre technique">Fibre technique</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Chimie" title="Portail de la chimie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/24px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/36px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Nuvola_apps_edu_science.svg/48px-Nuvola_apps_edu_science.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Chimie" title="Portail:Chimie">Portail de la chimie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Mat%C3%A9riaux" title="Portail des sciences des matériaux"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Circle-icons-material-logo.svg/40px-Circle-icons-material-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Circle-icons-material-logo.svg/60px-Circle-icons-material-logo.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Mat%C3%A9riaux" title="Portail:Matériaux">Portail des sciences des matériaux</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Monde_chinois" title="Portail du monde chinois"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/%E4%B8%AD-red.svg/24px-%E4%B8%AD-red.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/%E4%B8%AD-red.svg/36px-%E4%B8%AD-red.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/%E4%B8%AD-red.svg/48px-%E4%B8%AD-red.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Monde_chinois" title="Portail:Monde chinois">Portail du monde chinois</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Textile" title="Portail du textile"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Burberry_pattern.svg/24px-Burberry_pattern.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Burberry_pattern.svg/36px-Burberry_pattern.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Burberry_pattern.svg/48px-Burberry_pattern.svg.png 2x" data-file-width="335" data-file-height="335" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Textile" title="Portail:Textile">Portail du textile</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐5c69f4f699‐8452t Cached time: 20250401111647 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.318 seconds Real time usage: 0.454 seconds Preprocessor visited node count: 3194/1000000 Post‐expand include size: 75739/2097152 bytes Template argument size: 12910/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 35340/5000000 bytes Lua time usage: 0.083/10.000 seconds Lua memory usage: 5330299/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 350.116 1 -total 15.53% 54.379 4 Modèle:Ouvrage 12.46% 43.638 1 Modèle:Portail 11.93% 41.773 1 Modèle:Autres_projets 8.08% 28.303 1 Modèle:Voir_homonymes 7.64% 26.743 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 7.15% 25.041 1 Modèle:Méta_bandeau 6.97% 24.387 1 Modèle:Palette 5.22% 18.267 1 Modèle:Palette_Fibres 4.96% 17.378 1 Modèle:Suivi_des_biographies --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:36147:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250401111647 and revision id 223753820. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Soie&oldid=223753820">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Soie&oldid=223753820</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Soie" title="Catégorie:Soie">Soie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Produit_d%27%C3%A9levage" title="Catégorie:Produit d'élevage">Produit d'élevage</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Polym%C3%A8re" title="Catégorie:Polymère">Polymère</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_lien_mort" title="Catégorie:Article contenant un lien mort">Article contenant un lien mort</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Chimie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Chimie/Articles liés">Portail:Chimie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Mat%C3%A9riaux/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Matériaux/Articles liés">Portail:Matériaux/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Technologies/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Technologies/Articles liés">Portail:Technologies/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Monde_chinois/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Monde chinois/Articles liés">Portail:Monde chinois/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Asie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Asie/Articles liés">Portail:Asie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Textile/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Textile/Articles liés">Portail:Textile/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_hongrois" title="Catégorie:Article de qualité en hongrois">Article de qualité en hongrois</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 10 mars 2025 à 11:57.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Soie" title="Spécial:Citer/Soie">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Soie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Soie</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>114 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-878c86b85-kg8fk","wgBackendResponseTime":159,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.318","walltime":"0.454","ppvisitednodes":{"value":3194,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":75739,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":12910,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":35340,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 350.116 1 -total"," 15.53% 54.379 4 Modèle:Ouvrage"," 12.46% 43.638 1 Modèle:Portail"," 11.93% 41.773 1 Modèle:Autres_projets"," 8.08% 28.303 1 Modèle:Voir_homonymes"," 7.64% 26.743 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 7.15% 25.041 1 Modèle:Méta_bandeau"," 6.97% 24.387 1 Modèle:Palette"," 5.22% 18.267 1 Modèle:Palette_Fibres"," 4.96% 17.378 1 Modèle:Suivi_des_biographies"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.083","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5330299,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5c69f4f699-8452t","timestamp":"20250401111647","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Soie","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Soie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37681","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37681","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-11-18T13:18:32Z","dateModified":"2025-03-10T09:57:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c5\/Khmersilk.JPG","headline":"fibre textile d'origine animale"}</script> </body> </html>