CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Grote Volksverhuizing - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"ae52e64c-84e9-48b5-a0c7-095a4b119670","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Grote_Volksverhuizing","wgTitle":"Grote Volksverhuizing","wgCurRevisionId":68389998,"wgRevisionId":68389998,"wgArticleId":55489,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken","Grote volksverhuizingen"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Grote_Volksverhuizing","wgRelevantArticleId":55489,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q131192","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Voelkerwanderungkarte.png/1200px-Voelkerwanderungkarte.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="719"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Voelkerwanderungkarte.png/800px-Voelkerwanderungkarte.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="479"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Voelkerwanderungkarte.png/640px-Voelkerwanderungkarte.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="384"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Grote Volksverhuizing - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Grote_Volksverhuizing"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_Volksverhuizing"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Grote_Volksverhuizing rootpage-Grote_Volksverhuizing skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/18_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Grote+Volksverhuizing" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Grote+Volksverhuizing" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Grote+Volksverhuizing" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Grote+Volksverhuizing" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Overzicht_en_betekenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Overzicht_en_betekenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Overzicht en betekenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Overzicht_en_betekenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Overzicht en betekenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Overzicht_en_betekenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historiografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historiografie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Historiografie</span> </div> </a> <ul id="toc-Historiografie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Klimaat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimaat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Klimaat</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimaat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Misleidende_termen_‘Germaans’_en_'barbaren'" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Misleidende_termen_‘Germaans’_en_'barbaren'"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Misleidende termen ‘Germaans’ en 'barbaren'</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Misleidende_termen_‘Germaans’_en_'barbaren'-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Misleidende termen ‘Germaans’ en 'barbaren'-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Misleidende_termen_‘Germaans’_en_'barbaren'-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Termen_als_oprukken,_binnenvallen_en_veroveren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Termen_als_oprukken,_binnenvallen_en_veroveren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Termen als oprukken, binnenvallen en veroveren</span> </div> </a> <ul id="toc-Termen_als_oprukken,_binnenvallen_en_veroveren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Germanen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Germanen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Germanen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Germanen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Germanen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Germanen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Visigoten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Visigoten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Visigoten</span> </div> </a> <ul id="toc-Visigoten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ostrogoten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ostrogoten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Ostrogoten</span> </div> </a> <ul id="toc-Ostrogoten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Angelen,_Saksen,_Juten_en_Friezen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Angelen,_Saksen,_Juten_en_Friezen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Angelen, Saksen, Juten en Friezen</span> </div> </a> <ul id="toc-Angelen,_Saksen,_Juten_en_Friezen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Salische_Franken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Salische_Franken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Salische Franken</span> </div> </a> <ul id="toc-Salische_Franken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Andere_Germaanse_stammen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Andere_Germaanse_stammen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Andere Germaanse stammen</span> </div> </a> <ul id="toc-Andere_Germaanse_stammen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hunnen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hunnen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Hunnen</span> </div> </a> <ul id="toc-Hunnen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Keltische_volken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Keltische_volken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Keltische volken</span> </div> </a> <ul id="toc-Keltische_volken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Slavische_volken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Slavische_volken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Slavische volken</span> </div> </a> <ul id="toc-Slavische_volken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tijdlijn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tijdlijn"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Tijdlijn</span> </div> </a> <ul id="toc-Tijdlijn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Grote Volksverhuizing</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 80 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-80" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">80 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Migrasietydperk" title="Migrasietydperk – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Migrasietydperk" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lkerwanderung" title="Völkerwanderung – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Völkerwanderung" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Folcawanderung" title="Folcawanderung – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Folcawanderung" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="عصر الهجرات – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عصر الهجرات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Periodu_de_les_grandes_migraciones" title="Periodu de les grandes migraciones – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Periodu de les grandes migraciones" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Xalqlar%C4%B1n_b%C3%B6y%C3%BCk_k%C3%B6%C3%A7%C3%BC" title="Xalqların böyük köçü – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Xalqların böyük köçü" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D2%99%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D3%A9%D0%B9%D3%A9%D0%BA_%D0%BA%D2%AF%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D2%AF%D0%B5" title="Халыҡтарҙың бөйөк күсенеүе – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Халыҡтарҙың бөйөк күсенеүе" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%9E" title="Вялікае перасяленне народаў – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Вялікае перасяленне народаў" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%9E" title="Вялікае перасяленьне народаў – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вялікае перасяленьне народаў" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5" title="Велико преселение на народите – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Велико преселение на народите" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Mare_an_divroadego%C3%B9" title="Mare an divroadegoù – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Mare an divroadegoù" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Invasions_b%C3%A0rbares" title="Invasions bàrbares – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Invasions bàrbares" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/St%C4%9Bhov%C3%A1n%C3%AD_n%C3%A1rod%C5%AF" title="Stěhování národů – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Stěhování národů" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%C4%83%D1%85%D1%81%D0%B5%D0%BD_%D0%90%D1%81%D0%BB%C4%83_%D0%A5%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BB%C4%83%D0%B2%C4%95" title="Халăхсен Аслă Хускалăвĕ – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Халăхсен Аслă Хускалăвĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Folkevandringstiden" title="Folkevandringstiden – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Folkevandringstiden" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="featured article badge"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lkerwanderung" title="Völkerwanderung – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Völkerwanderung" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Go%C3%A7%C3%AA_%C5%9Faran" title="Goçê şaran – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Goçê şaran" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CF%82_%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82" title="Μεγάλες μεταναστεύσεις – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Μεγάλες μεταναστεύσεις" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Period" title="Migration Period – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Migration Period" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Migrado_de_nacioj" title="Migrado de nacioj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Migrado de nacioj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Per%C3%ADodo_de_las_grandes_migraciones" title="Período de las grandes migraciones – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Período de las grandes migraciones" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Suur_rahvaster%C3%A4ndamine" title="Suur rahvasterändamine – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Suur rahvasterändamine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Migrazioen_Garaia" title="Migrazioen Garaia – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Migrazioen Garaia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA" title="دوره مهاجرت – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دوره مهاجرت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kansainvaellusaika" title="Kansainvaellusaika – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kansainvaellusaika" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="featured article badge"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/F%C3%B3lkaflytingat%C3%AD%C3%B0in" title="Fólkaflytingatíðin – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Fólkaflytingatíðin" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Invasions_barbares" title="Invasions barbares – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Invasions barbares" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Fulkenwaanrang" title="Fulkenwaanrang – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Fulkenwaanrang" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Grutte_Folkeferfarren" title="Grutte Folkeferfarren – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Grutte Folkeferfarren" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Invasi%C3%B3ns_b%C3%A1rbaras" title="Invasións bárbaras – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Invasións bárbaras" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Lokacin_Hijira" title="Lokacin Hijira – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Lokacin Hijira" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%93%D7%99%D7%93%D7%AA_%D7%94%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%9D" title="נדידת העמים – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="נדידת העמים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Seoba_naroda" title="Seoba naroda – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Seoba naroda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Envazyon_sovaj" title="Envazyon sovaj – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Envazyon sovaj" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9pv%C3%A1ndorl%C3%A1skor" title="Népvándorláskor – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Népvándorláskor" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%A3%D5%A1%D5%B2%D5%A9" title="Ժողովուրդների մեծ գաղթ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ժողովուրդների մեծ գաղթ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Masa_Migrasi_(Eropa)" title="Masa Migrasi (Eropa) – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Masa Migrasi (Eropa)" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Granda_migrado_di_populi" title="Granda migrado di populi – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Granda migrado di populi" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Ej%C3%B3%C3%B0flutningat%C3%ADmabili%C3%B0" title="Þjóðflutningatímabilið – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Þjóðflutningatímabilið" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Invasioni_barbariche" title="Invasioni barbariche – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Invasioni barbariche" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%91%E6%97%8F%E7%A7%BB%E5%8B%95%E6%99%82%E4%BB%A3" title="民族移動時代 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="民族移動時代" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%AE%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="ხალხთა დიდი გადასახლება – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ხალხთა დიდი გადასახლება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%8C%EB%A5%B4%EB%A7%8C%EC%A1%B1%EC%9D%98_%EB%8C%80%EC%9D%B4%EB%8F%99" title="게르만족의 대이동 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="게르만족의 대이동" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ko%C3%A7a_Qewman" title="Koça Qewman – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Koça Qewman" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Migrationes_Europaeae_populorum_et_gentium" title="Migrationes Europaeae populorum et gentium – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Migrationes Europaeae populorum et gentium" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/V%C3%ABlkerwanderung" title="Vëlkerwanderung – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Vëlkerwanderung" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Periodo_de_migras_(germanica)" title="Periodo de migras (germanica) – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Periodo de migras (germanica)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Groete_Volkerverhojzing" title="Groete Volkerverhojzing – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Groete Volkerverhojzing" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Didysis_taut%C5%B3_kraustymasis" title="Didysis tautų kraustymasis – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Didysis tautų kraustymasis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Liel%C4%81_tautu_staig%C4%81%C5%A1ana" title="Lielā tautu staigāšana – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lielā tautu staigāšana" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B1%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5" title="Голема преселба на народите – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Голема преселба на народите" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Zaman_Penghijrahan" title="Zaman Penghijrahan – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Zaman Penghijrahan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Migra%C3%A7ones_de_ls_pobos_b%C3%A1rbaros" title="Migraçones de ls pobos bárbaros – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Migraçones de ls pobos bárbaros" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Grote_Volksverhuzing" title="Grote Volksverhuzing – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Grote Volksverhuzing" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Folkevandringstida" title="Folkevandringstida – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Folkevandringstida" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Folkevandringstiden" title="Folkevandringstiden – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Folkevandringstiden" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielka_w%C4%99dr%C3%B3wka_lud%C3%B3w" title="Wielka wędrówka ludów – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wielka wędrówka ludów" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Migra%C3%A7%C3%B5es_dos_povos_b%C3%A1rbaros" title="Migrações dos povos bárbaros – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Migrações dos povos bárbaros" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Migra%C8%9Bia_popoarelor" title="Migrația popoarelor – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Migrația popoarelor" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2" title="Великое переселение народов – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Великое переселение народов" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Per%C3%ACodu_de_sas_migratziones_mannas" title="Perìodu de sas migratziones mannas – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Perìodu de sas migratziones mannas" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Velika_seoba_naroda" title="Velika seoba naroda – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Velika seoba naroda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Migration_period" title="Migration period – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Migration period" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/S%C5%A5ahovanie_n%C3%A1rodov" title="Sťahovanie národov – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sťahovanie národov" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Preseljevanje_ljudstev" title="Preseljevanje ljudstev – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Preseljevanje ljudstev" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Invazionet_barbare" title="Invazionet barbare – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Invazionet barbare" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Велика сеоба народа – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Велика сеоба народа" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Foulkewonderenge" title="Foulkewonderenge – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Foulkewonderenge" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Folkvandringstiden" title="Folkvandringstiden – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Folkvandringstiden" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Uhamisho_mkuu_wa_Ulaya" title="Uhamisho mkuu wa Ulaya – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Uhamisho mkuu wa Ulaya" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A2%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99" title="สมัยการย้ายถิ่น – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="สมัยการย้ายถิ่น" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kavimler_G%C3%B6%C3%A7%C3%BC" title="Kavimler Göçü – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kavimler Göçü" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%91%D3%A9%D0%B5%D0%BA_%D0%BA%D2%AF%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%B5" title="Халыкларның Бөек күченеше – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Халыкларның Бөек күченеше" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%96%D0%B2" title="Велике переселення народів – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Велике переселення народів" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%90%DB%81%D8%AC%D8%B1%D8%AA" title="دورِہجرت – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="دورِہجرت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Xalqlarning_buyuk_ko%CA%BBchishi" title="Xalqlarning buyuk koʻchishi – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Xalqlarning buyuk koʻchishi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Giai_%C4%91o%E1%BA%A1n_Di_c%C6%B0" title="Giai đoạn Di cư – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giai đoạn Di cư" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%91%E6%97%8F%E5%A4%A7%E8%BF%81%E5%BE%99" title="民族大迁徙 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="民族大迁徙" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%91%E6%97%8F%E5%A4%A7%E9%81%B7%E5%BE%99" title="民族大遷徙 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="民族大遷徙" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%91%E6%97%8F%E5%A4%A7%E9%81%B7%E5%BE%99%E6%99%82%E6%9C%9F" title="民族大遷徙時期 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="民族大遷徙時期" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q131192#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Grote_Volksverhuizing" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Grote_Volksverhuizing" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Grote_Volksverhuizing" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&oldid=68389998" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Grote_Volksverhuizing&id=68389998&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGrote_Volksverhuizing"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGrote_Volksverhuizing"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Grote+Volksverhuizing"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Grote_Volksverhuizing&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Migration_period" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q131192" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Voelkerwanderungkarte.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Voelkerwanderungkarte.png/260px-Voelkerwanderungkarte.png" decoding="async" width="260" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Voelkerwanderungkarte.png/390px-Voelkerwanderungkarte.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Voelkerwanderungkarte.png/520px-Voelkerwanderungkarte.png 2x" data-file-width="1218" data-file-height="730" /></a><figcaption>Grote Volksverhuizing: Belangrijkste verhuizingstromen</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg/260px-Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg" decoding="async" width="260" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg/390px-Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg/520px-Karte_v%C3%B6lkerwanderung.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="663" /></a><figcaption>De Grote Volksverhuizing tussen de 4e en 5e eeuw</figcaption></figure> <table class="toccolours" style="width:270px; margin:1em 0em 1em 1em; float:right; clear:right; font-size:85%;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center;"><b><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Nederland" title="Geschiedenis van Nederland">Geschiedenis van Nederland</a></b><br /> <p><b><a href="/wiki/Tijdlijn_van_de_Nederlandse_geschiedenis" title="Tijdlijn van de Nederlandse geschiedenis">Tijdlijn</a></b> · <b><a href="/wiki/Bibliografie_van_de_geschiedenis_der_Nederlanden" title="Bibliografie van de geschiedenis der Nederlanden">Bibliografie</a></b> </p> </td></tr> <tr> <td> <hr /> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%;"><b>Naar chronologie</b></div> <div class="mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/Prehistorisch_Nederland" title="Prehistorisch Nederland">Prehistorie</a></li> <li><a href="/wiki/Bronstijd_in_Nederland" title="Bronstijd in Nederland">Bronstijd</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_ijzertijd" class="mw-redirect" title="Nederlandse ijzertijd">IJzertijd</a></li> <li><a href="/wiki/Romeinen_in_Nederland" title="Romeinen in Nederland">Romeinse tijd</a></li> <li><a href="/wiki/Frankische_tijd_in_de_Nederlanden" title="Frankische tijd in de Nederlanden">Frankische tijd</a></li> <li><a href="/wiki/Volksverhuizing_in_de_Lage_Landen_(Frankische_Tijd)" class="mw-redirect" title="Volksverhuizing in de Lage Landen (Frankische Tijd)">Volksverhuizing</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_opkomst_van_vorstendommen_en_steden_in_de_Lage_Landen" title="Geschiedenis van de opkomst van vorstendommen en steden in de Lage Landen">Opkomst van steden en vorstendommen</a></li> <li><a href="/wiki/De_Nederlanden_in_de_Middeleeuwen" class="mw-redirect" title="De Nederlanden in de Middeleeuwen">Middeleeuwen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Bourgondische_Nederlanden" class="mw-redirect" title="Geschiedenis van de Bourgondische Nederlanden">Geschiedenis van de Bourgondische Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Habsburgse_tijd" class="mw-redirect" title="Habsburgse tijd">Habsburgse tijd</a> <ul><li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Habsburgse_Nederlanden" class="mw-redirect" title="Geschiedenis van de Habsburgse Nederlanden">Geschiedenis van de Habsburgse Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Zeventien_Provinci%C3%ABn" title="Zeventien Provinciën">Zeventien Provinciën</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Spaanse_Nederlanden" title="Geschiedenis van de Spaanse Nederlanden">Geschiedenis van de Spaanse Nederlanden</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_Opstand" title="Nederlandse Opstand">Nederlandse Opstand</a>/<a href="/wiki/Tachtigjarige_Oorlog" title="Tachtigjarige Oorlog">Tachtigjarige Oorlog</a></li> <li><a href="/wiki/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden">Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden</a> <ul><li><a href="/wiki/Gouden_Eeuw_(Nederland)" title="Gouden Eeuw (Nederland)">Gouden Eeuw</a></li> <li><a href="/wiki/Patriotten" title="Patriotten">Patriotten</a></li> <li><a href="/wiki/Oranjerestauratie" title="Oranjerestauratie">Oranjerestauratie</a></li> <li><a href="/wiki/Bataafse_Revolutie" title="Bataafse Revolutie">Bataafse Revolutie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Franse_tijd_in_Nederland" class="mw-redirect" title="Franse tijd in Nederland">Franse tijd</a></li> <li><a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Verenigd Koninkrijk der Nederlanden">Verenigd Koninkrijk der Nederlanden</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_Nederland_(1830-1917)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van Nederland (1830-1917) (de pagina bestaat niet)">1830-1917</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nederland_in_het_interbellum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nederland in het interbellum (de pagina bestaat niet)">Interbellum</a></li> <li><a href="/wiki/Nederland_in_de_Tweede_Wereldoorlog" title="Nederland in de Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eigentijdse_geschiedenis_van_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eigentijdse geschiedenis van Nederland (de pagina bestaat niet)">Eigentijdse geschiedenis</a></li></ul></div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%;"><b>Naar onderwerp</b></div> <div class="mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Constitutionele_geschiedenis_van_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constitutionele geschiedenis van Nederland (de pagina bestaat niet)">Constitutionele geschiedenis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Economische_geschiedenis_van_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Economische geschiedenis van Nederland (de pagina bestaat niet)">Economische geschiedenis</a></li> <li><a href="/wiki/Portaal:Fascisme_en_nationaalsocialisme_in_Nederland" title="Portaal:Fascisme en nationaalsocialisme in Nederland">Fascisme en nationaalsocialisme</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_cinema" title="Nederlandse cinema">Nederlandse film</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_het_Fries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van het Fries (de pagina bestaat niet)">Geschiedenis van het Fries</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kunstgeschiedenis_van_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kunstgeschiedenis van Nederland (de pagina bestaat niet)">Kunstgeschiedenis</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_literatuur" title="Nederlandse literatuur">Literatuurgeschiedenis</a></li> <li><a href="/wiki/Monarchie_in_Nederland" title="Monarchie in Nederland">Geschiedenis van de monarchie</a></li> <li>Maritieme geschiedenis <ul><li><a href="/wiki/Maritieme_geschiedenis_van_de_Nederlanden:_van_de_prehistorie_tot_1585" title="Maritieme geschiedenis van de Nederlanden: van de prehistorie tot 1585">Van de prehistorie tot 1585</a></li> <li><a href="/wiki/Maritieme_geschiedenis_van_Nederland" title="Maritieme geschiedenis van Nederland">Van 1585 tot heden</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Militaire_geschiedenis_van_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Militaire geschiedenis van Nederland (de pagina bestaat niet)">Militaire geschiedenis</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_het_Nederlands" title="Geschiedenis van het Nederlands">Geschiedenis van het Nederlands</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_het_onderwijs_in_Nederland" title="Geschiedenis van het onderwijs in Nederland">Geschiedenis van het onderwijs</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_de_rechterlijke_macht_in_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van de rechterlijke macht in Nederland (de pagina bestaat niet)">Rechterlijke macht</a></li> <li><a href="/wiki/Ontstaan_van_de_Nederlandse_ondergrond" title="Ontstaan van de Nederlandse ondergrond">Ontstaan van de Nederlandse ondergrond</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sociale_geschiedenis_van_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sociale geschiedenis van Nederland (de pagina bestaat niet)">Sociale geschiedenis</a></li> <li><a href="/wiki/Strijd_tegen_het_water" class="mw-redirect" title="Strijd tegen het water">Strijd tegen het water</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Nederlandse_televisie" title="Geschiedenis van de Nederlandse televisie">Televisiegeschiedenis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nederlandse_uitvindingen_en_ontdekkingen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nederlandse uitvindingen en ontdekkingen (de pagina bestaat niet)">Uitvindingen en ontdekkingen</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%;"><b>Naar overzeese gebieden</b></div> <div class="mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Aruba" title="Geschiedenis van Aruba">Aruba</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Nederlandse_Antillen" title="Geschiedenis van de Nederlandse Antillen">Nederlandse Antillen</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlands-Indi%C3%AB" title="Nederlands-Indië">Nederlands-Indië</a></li> <li><a href="/wiki/Nieuw-Nederland" title="Nieuw-Nederland">Noord-Amerika</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlands-Guiana" title="Nederlands-Guiana">Suriname</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_Kaapkolonie" title="Nederlandse Kaapkolonie">Zuid-Afrika</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_koloni%C3%ABn" title="Nederlandse koloniën">Koloniën algemeen</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%;"><b>Naar provincie</b></div> <div class="mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Drenthe" title="Geschiedenis van Drenthe">Drenthe</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Flevoland" title="Geschiedenis van Flevoland">Flevoland</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Friesland" title="Geschiedenis van Friesland">Friesland</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Gelderland" title="Geschiedenis van Gelderland">Gelderland</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Groningen" title="Geschiedenis van Groningen">Groningen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Limburg" title="Geschiedenis van Limburg">Limburg</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Noord-Brabant" title="Geschiedenis van Noord-Brabant">Noord-Brabant</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Noord-Holland" title="Geschiedenis van Noord-Holland">Noord-Holland</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Overijssel" title="Geschiedenis van Overijssel">Overijssel</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_provincie_Utrecht" title="Geschiedenis van de provincie Utrecht">Utrecht</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Zeeland" title="Geschiedenis van Zeeland">Zeeland</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Zuid-Holland" title="Geschiedenis van Zuid-Holland">Zuid-Holland</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Nederland" title="Portaal:Nederland">Nederland</a></b><br /><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Geschiedenis" title="Portaal:Geschiedenis">Geschiedenis</a></b> </td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" style="width:270px; float:right; clear:right; margin:0px 0px 1em 1em; font-size:85%;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center;"><b><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Belgi%C3%AB" title="Geschiedenis van België">Geschiedenis van België</a></b><br /> <p><b><a href="/wiki/Tijdlijn_van_de_Lage_Landen" title="Tijdlijn van de Lage Landen">Tijdlijn</a></b> · <b><a href="/wiki/Bibliografie_van_de_geschiedenis_der_Nederlanden" title="Bibliografie van de geschiedenis der Nederlanden">Bibliografie</a></b> </p> </td></tr> <tr> <td> <hr /> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background-color:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Naar chronologie</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#F9F9F9;"> <ul><li><a href="/wiki/Prehistorie_van_de_Lage_Landen" title="Prehistorie van de Lage Landen">Prehistorie</a></li> <li><a href="/wiki/Prehistorie_van_de_Lage_Landen#Bronstijd_(-2.000-700)" title="Prehistorie van de Lage Landen">Brons- en ijzertijd</a></li> <li><a href="/wiki/Oude_Belgen" class="mw-redirect" title="Oude Belgen">Oude Belgen</a></li> <li><a href="/wiki/Romeinen_in_Belgi%C3%AB" title="Romeinen in België">Romeins België</a></li> <li><a href="/wiki/Gallo-Romeinse_periode" title="Gallo-Romeinse periode">Gallo-Romeinse periode</a></li> <li><a href="/wiki/Franken_in_Belgi%C3%AB" title="Franken in België">Frankisch België</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_opkomst_van_vorstendommen_en_steden_in_de_Lage_Landen" title="Geschiedenis van de opkomst van vorstendommen en steden in de Lage Landen">Opkomst van de steden en vorstendommen</a></li> <li><a href="/wiki/De_Nederlanden_in_de_Middeleeuwen" class="mw-redirect" title="De Nederlanden in de Middeleeuwen">Middeleeuwen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Bourgondische_Nederlanden" class="mw-redirect" title="Geschiedenis van de Bourgondische Nederlanden">Geschiedenis van de Bourgondische Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Habsburgse_tijd" class="mw-redirect" title="Habsburgse tijd">Habsburgse tijd</a> <ul><li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Habsburgse_Nederlanden" class="mw-redirect" title="Geschiedenis van de Habsburgse Nederlanden">Geschiedenis van de Habsburgse Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Spaanse_Nederlanden" title="Geschiedenis van de Spaanse Nederlanden">Geschiedenis van de Spaanse Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Zuidelijke_Nederlanden" title="Zuidelijke Nederlanden">Zuidelijke Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Oostenrijkse_Nederlanden" title="Geschiedenis van de Oostenrijkse Nederlanden">Geschiedenis van de Oostenrijkse Nederlanden</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_Verenigde_Nederlandse_Staten" class="mw-redirect" title="Geschiedenis van de Verenigde Nederlandse Staten">Geschiedenis van de Verenigde Nederlandse Staten</a></li> <li><a href="/wiki/Franse_tijd_in_Belgi%C3%AB" class="mw-redirect" title="Franse tijd in België">Franse tijd</a></li> <li><a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Verenigd Koninkrijk der Nederlanden">Verenigd Koninkrijk der Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Belgi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="België (hoofdbetekenis)">Koninkrijk België</a></li> <li><a href="/wiki/Belgi%C3%AB_in_de_Eerste_Wereldoorlog" title="België in de Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Belgi%C3%AB_in_het_interbellum&action=edit&redlink=1" class="new" title="België in het interbellum (de pagina bestaat niet)">Interbellum</a></li> <li><a href="/wiki/Belgi%C3%AB_in_de_Tweede_Wereldoorlog" title="België in de Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eigentijdse_geschiedenis_van_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eigentijdse geschiedenis van België (de pagina bestaat niet)">Eigentijdse geschiedenis</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background-color:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Naar benaming</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#F9F9F9;"> <ul><li><a href="/wiki/Belgae" title="Belgae">Belgae</a></li> <li><a href="/wiki/Gallia_Belgica" title="Gallia Belgica">Gallia Belgica</a></li> <li><a href="/wiki/Germania_Inferior" title="Germania Inferior">Germania Inferior</a></li> <li><a href="/wiki/Belgica_Prima" title="Belgica Prima">Belgica Prima</a> en <a href="/wiki/Belgica_Secunda" title="Belgica Secunda">Belgica Secunda</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Provincia_Belgica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Provincia Belgica (de pagina bestaat niet)">Provincia Belgica</a></li> <li><a href="/wiki/Lage_Landen_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Lage Landen (hoofdbetekenis)">Lage Landen</a></li> <li><a href="/wiki/Landen_van_herwaarts_over" class="mw-redirect" title="Landen van herwaarts over">Landen van herwaarts over</a></li> <li><a href="/wiki/Bourgondische_Nederlanden" title="Bourgondische Nederlanden">Bourgondische Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Habsburgse_Nederlanden" title="Habsburgse Nederlanden">Habsburgse Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Benamingen_van_de_Lage_Landen#Vroegmoderne_tijd_(16e_eeuw–1780)" title="Benamingen van de Lage Landen">Flandes of Vlaanderen</a></li> <li><a href="/wiki/Spaanse_Nederlanden" title="Spaanse Nederlanden">Spaanse Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Zuidelijke_Nederlanden" title="Zuidelijke Nederlanden">Zuidelijke Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Oostenrijkse_Nederlanden" title="Oostenrijkse Nederlanden">Oostenrijkse Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Verenigde_Nederlandse_Staten" title="Verenigde Nederlandse Staten">Verenigde Nederlandse Staten</a></li> <li><a href="/wiki/Benamingen_van_de_Lage_Landen#Franse_en_Nederlandse_tijd_(1780–1830)" title="Benamingen van de Lage Landen">Pays belgiques of Belgenland</a></li> <li><a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Verenigd Koninkrijk der Nederlanden">Verenigd Koninkrijk der Nederlanden</a></li> <li><a href="/wiki/Koninkrijk_Belgi%C3%AB" class="mw-redirect" title="Koninkrijk België">Koninkrijk België</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background-color:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Naar gewest</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#F9F9F9;"> <ul><li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Vlaanderen" title="Geschiedenis van Vlaanderen">Geschiedenis van Vlaanderen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Walloni%C3%AB" title="Geschiedenis van Wallonië">Geschiedenis van Wallonië</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Brussel" title="Geschiedenis van Brussel">Geschiedenis van Brussel</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background-color:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Naar onderwerp</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#F9F9F9;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Constitutionele_geschiedenis_van_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constitutionele geschiedenis van België (de pagina bestaat niet)">Constitutionele geschiedenis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Economische_geschiedenis_van_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Economische geschiedenis van België (de pagina bestaat niet)">Economische geschiedenis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fascisme_en_nationaalsocialisme_in_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fascisme en nationaalsocialisme in België (de pagina bestaat niet)">Fascisme en nationaalsocialisme</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kunstgeschiedenis_van_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kunstgeschiedenis van België (de pagina bestaat niet)">Kunstgeschiedenis</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_literatuur" title="Nederlandse literatuur">Literaire geschiedenis</a></li> <li>Maritieme geschiedenis <ul><li><a href="/wiki/Maritieme_geschiedenis_van_de_Nederlanden:_van_de_prehistorie_tot_1585" title="Maritieme geschiedenis van de Nederlanden: van de prehistorie tot 1585">Van de prehistorie tot 1585</a></li> <li><a href="/wiki/Maritieme_geschiedenis_van_Belgi%C3%AB" title="Maritieme geschiedenis van België">Van 1585 tot heden</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Militaire_geschiedenis_van_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Militaire geschiedenis van België (de pagina bestaat niet)">Militaire geschiedenis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_de_rechterlijke_macht_in_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van de rechterlijke macht in België (de pagina bestaat niet)">Rechterlijke macht</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sociale_geschiedenis_van_Belgi%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sociale geschiedenis van België (de pagina bestaat niet)">Sociale geschiedenis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Basisgevens_van_de_Belgische_staatstructuur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basisgevens van de Belgische staatstructuur (de pagina bestaat niet)">Basisgevens van de Belgische staatstructuur</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background-color:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Naar provincie</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#F9F9F9;"> <ul><li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_provincie_Antwerpen" class="mw-redirect" title="Geschiedenis van provincie Antwerpen">Antwerpen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Henegouwen" title="Geschiedenis van Henegouwen">Henegouwen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Limburg" title="Geschiedenis van Limburg">Limburg</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_provincie_Luik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van provincie Luik (de pagina bestaat niet)">Luik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_provincie_Luxemburg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van provincie Luxemburg (de pagina bestaat niet)">Luxemburg</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_provincie_Namen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van provincie Namen (de pagina bestaat niet)">Namen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Oost-Vlaanderen" title="Geschiedenis van Oost-Vlaanderen">Oost-Vlaanderen</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis_van_Vlaams-Brabant" title="Geschiedenis van Vlaams-Brabant">Vlaams-Brabant</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_Waals-Brabant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van Waals-Brabant (de pagina bestaat niet)">Waals-Brabant</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geschiedenis_van_West-Vlaanderen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geschiedenis van West-Vlaanderen (de pagina bestaat niet)">West-Vlaanderen</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:left; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background-color:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Naar voormalige koloniën</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#F9F9F9;"> <ul><li><a href="/wiki/Belgische_koloni%C3%ABn" title="Belgische koloniën">Koloniën</a></li></ul> </div></div> </td></tr> <tr> <td> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;"><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Belgi%C3%AB" title="Portaal:België">België</a></b><br /><b>Portaal</b>  <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portaal:Geschiedenis" title="Portaal:Geschiedenis">Geschiedenis</a></b> </td></tr></tbody></table> <p>Met <b>Grote Volksverhuizing</b> wordt in de geschiedenis gedoeld op het plaatsvinden van grote migratiebewegingen, onder andere het zich vestigen van meerdere vreemde stammen in het <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinse Rijk</a> tussen de 4e en de 6e eeuw. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Overzicht_en_betekenis">Overzicht en betekenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Overzicht en betekenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Overzicht en betekenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Grote Volksverhuizing vond plaats in de nadagen van het <a href="/wiki/West-Romeinse_Rijk" title="West-Romeinse Rijk">West-Romeinse Rijk</a>. Opgejaagd door de oprukkende <a href="/wiki/Hunnen" title="Hunnen">Hunnen</a> en grote overstromingen en aangelokt door de welvarendheid van de bevolking in het politiek verzwakte West-Romeinse Rijk trokken vanaf de vierde eeuw meerdere voornamelijk <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germaanse</a> stammen West-Romeins gebied binnen. In het veel sterkere <a href="/wiki/Byzantijnse_Rijk" title="Byzantijnse Rijk">Oost-Romeinse</a> of <a href="/wiki/Byzantijnse_Rijk" title="Byzantijnse Rijk">Byzantijnse Rijk</a> kregen zij geen vaste voet aan de grond. </p><p>Al in de 3e eeuw sloten de Romeinen verdragen met Germanen aan de andere kant van de grens. In die verdragen werd bepaald dat Germanen in het rijk mochten wonen mits zij zich onderwierpen aan de Romeinse wetten. Hiermee werden deze Germanen officieel <i><a href="/wiki/Foederati" title="Foederati">foederati</a></i> (bondgenoten) van de Romeinen. Ze werden gebruikt als buffer tegen andere invallers. Zo kwamen onder meer de <a href="/wiki/Salische_Franken" title="Salische Franken">Salische Franken</a> in <a href="/wiki/Toxandri%C3%AB" title="Toxandrië">Toxandrië</a> (de <a href="/wiki/Kempen_(streek)" title="Kempen (streek)">Kempen</a>) het rijk binnen. Ze zouden zich uitbreiden tot aan <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a>. </p><p>Aanvankelijk werden de niet-Romeinen ingedeeld in aparte hulptroepen, de <i><a href="/wiki/Auxilia" title="Auxilia">auxiliae</a></i>, maar later ook in de legioenen. Volgens de met de Romeinen gesloten verdragen mochten de ingelijfde barbaren dikwijls onder hun eigen aanvoerders dienen, wat de integratie in de Romeinse maatschappij niet ten goede kwam. Door verschillende oorzaken meldden zich bovendien steeds minder autochtone Romeinen voor het leger, waardoor een toenemende barbarisatie van het leger plaatsvond. Doordat de Romeinen steeds afhankelijker werden van de militaire steun van de Germanen kregen de laatsten meer macht: generaals en officieren waren op den duur meestal van Germaanse afkomst. Eind 4e eeuw verdedigde <a href="/wiki/Flavius_Stilicho" title="Flavius Stilicho">Stilicho</a>, zoon van een <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandaalse</a> soldaat, als generaal het rijk tegen de binnenvallende <a href="/wiki/Visigoten" title="Visigoten">Visigoten</a>. De laatste West-Romeinse keizer werd in 476 door de Germaanse krijgsheer <a href="/wiki/Odoaker" title="Odoaker">Odoaker</a>, officieel een generaal in het Romeinse leger, afgezet. </p><p>De koninkrijken die de Germanen stichtten op de restanten van het <a href="/wiki/West-Romeinse_Rijk" title="West-Romeinse Rijk">West-Romeinse Rijk</a> vormden de basis van de maatschappelijke orde van het middeleeuwse <a href="/wiki/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)">Europa</a>. Hoewel zij de politieke macht in handen namen, dient opgemerkt te worden dat de meeste Germaanse landverhuizers, die zich binnen het vroegere Romeinse Rijk vestigden, binnen enkele generaties in taal en gewoonten geassimileerd waren met de Romeinse bevolking. Sinds de <a href="/wiki/Pirenne-these" title="Pirenne-these">Pirenne-these</a> worden de volksverhuizingen niet meer als de <a href="/wiki/Cesuur_(geschiedenis)" title="Cesuur (geschiedenis)">cesuur</a> tussen oudheid en middeleeuwen gezien. De meeste Germaanse stammen waren al tot de <a href="/wiki/Arianisme" title="Arianisme">Ariaanse</a> variant van het <a href="/wiki/Christendom" title="Christendom">christendom</a> bekeerd voordat ze het rijk binnenvielen en bekeerden zich geleidelijk tot de <a href="/wiki/Katholicisme" title="Katholicisme">katholieke</a> variant van hun Romeinse onderdanen. Ze namen zoveel mogelijk instituties over. Hierdoor was de overgang van de laat-Romeinse tijd naar de middeleeuwen een geleidelijke. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historiografie">Historiografie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Historiografie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Historiografie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Volgens nieuwe wetenschappelijke inzichten luidde de val van het Romeinse Rijk geen tijd in van armoede, barbarij en cultureel verval. De volksverhuizingen zouden niet zo omvangrijk zijn geweest als lange tijd is verondersteld en de economie speelde zich niet slechts af op lokaal niveau. Er waren uitgebreide handelsnetwerken en de <a href="/wiki/Romeinse_weg" class="mw-redirect" title="Romeinse weg">Romeinse wegen</a> over land bleven gebruikt worden. Er ontwikkelden zich nieuwe samenlevingen waar niet de elite, zoals lang onderwezen, maar de landelijke bevolking de motor was. De ‘gewone vroege middeleeuwer’ had toegang tot exotische goederen en kleurde daarmee de cultuur.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Klimaat">Klimaat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Klimaat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Klimaat"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de 4e eeuw was er sprake van een klimaatverandering op het Euraziatisch continent. In Europa kwam dat tot uiting in een stijging van de zeespiegel en een <a href="/wiki/Malaria" title="Malaria">malaria</a>-uitbraak in het <a href="/wiki/Noordzee" title="Noordzee">Noordzeegebied</a>. In Azië was er sprake van een sterke afname van het zoutgehalte van het <a href="/wiki/Aralmeer" title="Aralmeer">Aralmeer</a>, een dodelijk gewijzigde vegetatie op de steppen en van andere patronen in de gletsjerverschuivingen in het <a href="/wiki/Tiensjan" title="Tiensjan">Tiensjan</a>-gebergte. De gewijzigde situatie op de steppe heeft mede een rol gespeeld in de opmars van de <a href="/wiki/Hunnen" title="Hunnen">Hunnen</a> naar het westen.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Misleidende_termen_‘Germaans’_en_'barbaren'"><span id="Misleidende_termen_.E2.80.98Germaans.E2.80.99_en_.27barbaren.27"></span>Misleidende termen ‘Germaans’ en 'barbaren'</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Misleidende termen ‘Germaans’ en 'barbaren'" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Misleidende termen ‘Germaans’ en 'barbaren'"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Men moet zich de verscheidene stammen die als 'Germaans' of als 'barbaren' werden aangeduid niet als hechte etnische en culturele eenheden voorstellen. De naam “volksverhuizing” is in wezen misleidend omdat het niet om bewegingen van één volk ging. Het ging bij de migrerende “volkeren”, of bij groepen op rooftocht, dikwijls eerder om coalities van clans die zich voor de gelegenheid met de naam van een stam tooiden, of die door de romeinen met een bestaande naam wordt aangeduid. Zo zijn de <a href="/wiki/Friezen" title="Friezen">Friezen</a> uit vroegmiddeleeuwse bronnen niet een op een te identificeren met de Friezen die door de Romeinse geschiedschrijver <a href="/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" title="Publius Cornelius Tacitus">Tacitus</a> worden genoemd. De <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germanen</a> beschouwden zichzelf niet als één volk of één groep, dit was het werk van de Romeinse leiders en schrijvers.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Termen_als_oprukken,_binnenvallen_en_veroveren"><span id="Termen_als_oprukken.2C_binnenvallen_en_veroveren"></span>Termen als oprukken, binnenvallen en veroveren</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Termen als oprukken, binnenvallen en veroveren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Termen als oprukken, binnenvallen en veroveren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het gebruik van termen als oprukken, binnenvallen en veroveren geeft evenmin een goed beeld van de gebeurtenissen. Ze wekken de indruk dat de migratiegolven op een militaire manier van hogerhand waren georganiseerd, wat veelal niet het geval was. Er waren allerlei redenen waarom grote groepen mensen uit hun woongebieden vertrokken, daaronder overstromingen of machthebbers die onderdanen met geweld het aanhangen van een bepaald geloof opdrongen. Ook hier speelt de woordkeus van geschiedschrijvers en ooggetuigen, vaak op schrift gesteld in opdracht van machthebbers, een rol. Moderne beoefenaren van geschiedeniswetenschappen proberen meer dan vroeger te abstraheren van inkaderend woordgebruik waardoor een rijker en meer geschakeerd beeld naar boven komt.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Germanen">Germanen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Germanen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Germanen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Visigoten">Visigoten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Visigoten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Visigoten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Visigoten" title="Visigoten">Visigoten</a> stroomden in 376 de <a href="/wiki/Balkan_(schiereiland)" title="Balkan (schiereiland)">Balkan</a> <a href="/wiki/Gotische_Oorlog_(376-382)" title="Gotische Oorlog (376-382)">binnen</a> en vestigden zich in <a href="/wiki/Thraci%C3%AB" title="Thracië">Thracië</a> en <a href="/wiki/Moesi%C3%AB" title="Moesië">Moesië</a> (= <a href="/wiki/Servi%C3%AB" title="Servië">Servië</a> plus Bulgaarse en Roemeense gebieden aan de benedenloop van de <a href="/wiki/Donau" title="Donau">Donau</a>). In 410 plunderde een groep <a href="/wiki/Rome_(stad)" title="Rome (stad)">Rome</a> onder leiding van <a href="/wiki/Alarik_I" title="Alarik I">Alarik</a>. Zij trokken verder westwaarts en in 418 vestigden ze zich in <a href="/wiki/Aquitani%C3%AB" title="Aquitanië">Aquitanië</a>, waar zij het <a href="/wiki/Koninkrijk_Toulouse" class="mw-redirect" title="Koninkrijk Toulouse">koninkrijk Toulouse</a> stichtten, dat aan het einde van de 5e eeuw van <a href="/wiki/C%C3%A1diz_(stad)" title="Cádiz (stad)">Cádiz</a> in het zuiden tot <a href="/wiki/Nantes_(Frankrijk)" class="mw-redirect" title="Nantes (Frankrijk)">Nantes</a> in het noorden reikte. Toen ze in 507 Aquitanië verloren aan de <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a>, verdreven ze de Vandalen uit <a href="/wiki/Andalusi%C3%AB" title="Andalusië">Andalusië</a> en stichtten ze een nieuw koninkrijk in het <a href="/wiki/Iberisch_Schiereiland" title="Iberisch Schiereiland">Iberisch Schiereiland</a>. Toen ze in 711 een nederlaag leden bij <a href="/wiki/Jerez_de_la_Frontera" title="Jerez de la Frontera">Jerez de la Frontera</a> tegen de zojuist binnengevallen <a href="/wiki/Moren" title="Moren">Moren</a>, werden ze al snel teruggedrongen in een klein koninkrijkje in het noorden, waar nu <a href="/wiki/Asturi%C3%AB_(regio)" title="Asturië (regio)">Asturië</a> ligt. De Visigoten verloren daarna geheel hun eigen identiteit. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ostrogoten">Ostrogoten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Ostrogoten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Ostrogoten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Ostrogoten" title="Ostrogoten">Ostrogoten</a> versloegen in 488 <a href="/wiki/Odoaker" title="Odoaker">Odoaker</a> en belandden rond 490 in West-Europa. In 493 drongen ze dieper door in <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> en veroverden <a href="/wiki/Ravenna_(stad)" title="Ravenna (stad)">Ravenna</a>. Zij werden in 552 door Byzantijnse generaals onderworpen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Angelen,_Saksen,_Juten_en_Friezen"><span id="Angelen.2C_Saksen.2C_Juten_en_Friezen"></span>Angelen, Saksen, Juten en Friezen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Angelen, Saksen, Juten en Friezen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Angelen, Saksen, Juten en Friezen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Angelen" title="Angelen">Angelen</a>, <a href="/wiki/Saksen_(volk)" title="Saksen (volk)">Saksen</a>, <a href="/wiki/Juten_(volk)" title="Juten (volk)">Juten</a> en <a href="/wiki/Friezen" title="Friezen">Friezen</a> staken vanaf de 5e eeuw vanuit <a href="/wiki/Noord-Duitsland" title="Noord-Duitsland">Noord-Duitsland</a>, <a href="/wiki/Friesland" title="Friesland">Friesland</a> en <a href="/wiki/Jutland" title="Jutland">Jutland</a> over naar <a href="/wiki/Groot-Brittanni%C3%AB_(eiland)" title="Groot-Brittannië (eiland)">Groot-Brittannië</a>, verdreven de oorspronkelijke Keltische bevolking naar de westelijke en noordelijke uithoeken van het eiland en stichtten hun eigen koninkrijken. Hieruit ontstond <a href="/wiki/Angelsaksen" title="Angelsaksen">Angelsaksisch Engeland</a>, dat zich via de zogenoemde <a href="/wiki/Heptarchie" title="Heptarchie">heptarchie</a> onder druk van de latere invallen van de <a href="/wiki/Vikingen" title="Vikingen">Vikingen</a> rond 900 ontwikkelde tot een politieke eenheid onder <a href="/wiki/Alfred_de_Grote" title="Alfred de Grote">Alfred de Grote</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Salische_Franken">Salische Franken</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Salische Franken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Salische Franken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Salische <a href="/wiki/Franken_(volk)" title="Franken (volk)">Franken</a> ten slotte, kwamen het Romeinse Rijk binnen in <a href="/wiki/Toxandri%C3%AB" title="Toxandrië">Toxandrië</a> in 358. In 440 stichtten ze een koninkrijk met als centrum <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a>. Ze breidden hun rijk steeds verder uit naar het zuiden, onder <a href="/wiki/Childerik_I" title="Childerik I">Childerik</a> tot aan de <a href="/wiki/Somme_(rivier)" title="Somme (rivier)">Somme</a>, later onder <a href="/wiki/Clovis_I" title="Clovis I">Clovis</a> tot aan de <a href="/wiki/Loire_(rivier)" title="Loire (rivier)">Loire</a>. Bij de dood van Clovis in 511 hadden ze bijna de volledige provincie <a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallia</a> onder controle dat voortaan <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a> zou heten, het rijk van de Franken. Clovis behoorde tot de eerste dynastie van dit Rijk der Franken: <a href="/wiki/Lijst_van_Frankische_koningen" class="mw-redirect" title="Lijst van Frankische koningen">de Merovingische dynastie</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Andere_Germaanse_stammen">Andere Germaanse stammen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Andere Germaanse stammen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Andere Germaanse stammen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook <a href="/wiki/Rijnoversteek" title="Rijnoversteek">Rijnoversteek</a> voor meer informatie.</i></div> <p>De <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germaanse</a> <a href="/wiki/Vandalen" title="Vandalen">Vandalen</a> en mogelijk <a href="/wiki/Sueben" title="Sueben">Sueven</a> staken samen met de <a href="/wiki/Iraanse_talen" title="Iraanse talen">Iraanse</a> <a href="/wiki/Alanen" title="Alanen">Alanen</a> waarschijnlijk op 31 december 405 of 406 de Rijn over en bewogen zich naar het zuiden. De Vandalen trokken plunderend door <a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallië</a> en staken in september of oktober 409 de <a href="/wiki/Pyrenee%C3%ABn" title="Pyreneeën">Pyreneeën</a> over.<sup id="cite_ref-Goffart_2010_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Goffart_2010-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Onder de druk van de Visigoten trokken ze steeds verder zuidwaarts. In 429 staken ze over naar <a href="/wiki/Marokko" title="Marokko">Marokko</a> en uiteindelijk stichtten ze een koninkrijk in Noord-Afrika met als centrum <a href="/wiki/Carthago" title="Carthago">Carthago</a>. Hier bouwden ze snel een vloot op en specialiseerden zich in <a href="/wiki/Zeerover" class="mw-redirect" title="Zeerover">piraterij</a> en bijna een eeuw lang waren de Vandalen de schrik van de Middellandse Zee. In 455 plunderden ze zelfs <a href="/wiki/Rome_(stad)" title="Rome (stad)">Rome</a>. Uiteindelijk in 533 werden ze verslagen door de Oost-Romeinse veldheer <a href="/wiki/Belisarius" title="Belisarius">Belisarius</a>. De Sueven rukten gedeeltelijk met de Vandalen op en vestigden zich in Noordwest-Spanje, waar ze later verslagen werden door de Visigoten. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hunnen">Hunnen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Hunnen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Hunnen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Hunnen" title="Hunnen">Hunnen</a> waren <a href="/wiki/Azi%C3%AB" title="Azië">Aziatische</a> <a href="/wiki/Nomade" title="Nomade">nomaden</a> die met hun superieure militaire tactieken en wreedheid angst inboezemden bij de Europese bevolking. Op het hoogtepunt van hun macht beheersten ze een uitgestrekt rijk in Europa: van de <a href="/wiki/Oeral_(gebergte)" title="Oeral (gebergte)">Oeral</a> tot de Rijn. In 450 vielen ze onder leiding van <a href="/wiki/Attila_de_Hun" title="Attila de Hun">Attila</a> <a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallië</a> binnen. In 451 verloren ze de <a href="/wiki/Slag_op_de_Catalaunische_Velden" title="Slag op de Catalaunische Velden">Slag op de Catalaunische Velden</a> (in de buurt van <a href="/wiki/Ch%C3%A2lons-en-Champagne" title="Châlons-en-Champagne">Châlons-en-Champagne</a>) tegen een leger van Germanen en Romeinen dat geleid werd door een van de laatste Romeinse generaals van betekenis: <a href="/wiki/Flavius_A%C3%ABtius" title="Flavius Aëtius">Flavius Aëtius</a>. Daarna viel hun rijk in enkele jaren uit elkaar. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Keltische_volken">Keltische volken</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Keltische volken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Keltische volken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vanuit <a href="/wiki/Ierland_(eiland)" title="Ierland (eiland)">Ierland</a> trokken de <a href="/wiki/Ieren" title="Ieren">Gael</a> het westen van <a href="/wiki/Schotland" title="Schotland">Schotland</a> binnen, waar ze het <a href="/wiki/Koninkrijk_Dalriada" title="Koninkrijk Dalriada">koninkrijk Dalriada</a> stichtten, van waaruit ze uiteindelijk heel Schotland zouden veroveren. In <a href="/wiki/Latijn" title="Latijn">Latijnse</a> teksten uit die periode worden deze invallers <i>Scotti</i> genoemd, vandaar Schotland. Ook in het zuidwesten van <a href="/wiki/Wales" title="Wales">Wales</a> stichtten ze kolonies. </p><p>De <a href="/wiki/Bretons_(volk)" title="Bretons (volk)">Bretons</a> trokken na de verovering van Brittania door de Angelsaksen naar het vasteland, waar ze de <a href="/wiki/Galli%C3%ABrs" title="Galliërs">Galliërs</a> van <a href="/wiki/Bretagne_(schiereiland)" title="Bretagne (schiereiland)">Armorica</a> onderwierpen en een aantal koninkrijken stichtten. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Slavische_volken">Slavische volken</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Slavische volken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Slavische volken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rond het begin van de 6e eeuw begint de <a href="/wiki/Slavische_volkeren" title="Slavische volkeren">Slavische</a> migratie uit het gebied van het huidige <a href="/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne">Oekraïne</a> en <a href="/wiki/Wit-Rusland" title="Wit-Rusland">Wit-Rusland</a> naar <a href="/wiki/Centraal-Europa" title="Centraal-Europa">Centraal-Europa</a>. In de archeologie is deze zichtbaar als de <a href="/wiki/Praag-Kortsjakcultuur" title="Praag-Kortsjakcultuur">Praag-Kortsjakcultuur</a>. Volgens (latere) kronieken zou het hier gaan om volken als de <a href="/wiki/Ljachen" title="Ljachen">Ljachen</a> en <a href="/wiki/Kroaten" title="Kroaten">Horvaten</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tijdlijn">Tijdlijn</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Tijdlijn" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Tijdlijn"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_5r9ueq1hdxx6271g416wae55ntojqys"><area shape="rect" href="/wiki/Slag_op_het_Lechveld" coords="655,518,824,538" title="Slag op het Lechveld" alt="Slag op het Lechveld" /><area shape="rect" href="/wiki/Franken_(volk)" coords="513,500,716,521" title="Franken (volk)" alt="Franken (volk)" /><area shape="rect" href="/wiki/Asparuh" coords="396,483,643,504" title="Asparuh" alt="Asparuh" /><area shape="rect" href="/wiki/Constantinopel" coords="344,465,574,486" title="Constantinopel" alt="Constantinopel" /><area shape="rect" href="/wiki/Slag_aan_de_Nadao" coords="181,396,334,417" title="Slag aan de Nadao" alt="Slag aan de Nadao" /><area shape="rect" href="/wiki/Slag_op_de_Catalaunische_velden" coords="178,379,409,399" title="Slag op de Catalaunische velden" alt="Slag op de Catalaunische velden" /><area shape="rect" href="/wiki/Magyaren" coords="599,309,680,330" title="Magyaren" alt="Magyaren" /><area shape="rect" href="/wiki/Middeleeuwse_Kroatische_staat" coords="555,292,753,312" title="Middeleeuwse Kroatische staat" alt="Middeleeuwse Kroatische staat" /><area shape="rect" href="/wiki/Groot%2DMoravische_Rijk" coords="480,274,660,295" title="Groot-Moravische Rijk" alt="Groot-Moravische Rijk" /><area shape="rect" href="/wiki/Samo_(persoon)" coords="341,274,449,295" title="Samo (persoon)" alt="Samo (persoon)" /><area shape="rect" href="/wiki/Praag%2DKortsjakcultuur" coords="130,274,383,295" title="Praag-Kortsjakcultuur" alt="Praag-Kortsjakcultuur" /><area shape="rect" href="/wiki/Bulgarije" coords="396,257,482,278" title="Bulgarije" alt="Bulgarije" /><area shape="rect" href="/wiki/Groot%2DBulgaarse_Rijk" coords="352,240,422,260" title="Groot-Bulgaarse Rijk" alt="Groot-Bulgaarse Rijk" /><area shape="rect" href="/wiki/Euraziatische_Avaren" coords="225,222,294,243" title="Euraziatische Avaren" alt="Euraziatische Avaren" /><area shape="rect" href="/wiki/Hunnen" coords="102,205,171,225" title="Hunnen" alt="Hunnen" /><area shape="rect" href="/wiki/Viking" coords="502,187,571,208" title="Viking" alt="Viking" /><area shape="rect" href="/wiki/Angelsaksen" coords="140,187,254,208" title="Angelsaksen" alt="Angelsaksen" /><area shape="rect" href="/wiki/Al%2DAndalus" coords="424,170,516,191" title="Al-Andalus" alt="Al-Andalus" /><area shape="rect" href="/wiki/Visigoten" coords="158,170,260,191" title="Visigoten" alt="Visigoten" /><area shape="rect" href="/wiki/Vandalen" coords="130,118,211,139" title="Vandalen" alt="Vandalen" /><area shape="rect" href="/wiki/Goten" coords="5,101,91,121" title="Goten" alt="Goten" /><area shape="rect" href="/wiki/Langobarden" coords="289,153,386,173" title="Langobarden" alt="Langobarden" /><area shape="rect" href="/wiki/Exarchaat_van_Ravenna" coords="262,135,414,156" title="Exarchaat van Ravenna" alt="Exarchaat van Ravenna" /><area shape="rect" href="/wiki/Karolingen" coords="462,83,554,104" title="Karolingen" alt="Karolingen" /><area shape="rect" href="/wiki/Merovingen" coords="184,83,276,104" title="Merovingen" alt="Merovingen" /><area shape="rect" href="/wiki/Mohammed" coords="291,66,371,86" title="Mohammed" alt="Mohammed" /><area shape="rect" href="/wiki/Theodoric_de_Grote" coords="181,66,267,86" title="Theodoric de Grote" alt="Theodoric de Grote" /><area shape="rect" href="/wiki/Beda" coords="349,48,408,69" title="Beda" alt="Beda" /><area shape="rect" href="/wiki/Gregorius_I" coords="263,48,360,69" title="Gregorius I" alt="Gregorius I" /><area shape="rect" href="/wiki/Attila" coords="136,48,205,69" title="Attila" alt="Attila" /><area shape="rect" href="/wiki/Constantijn_de_Grote" coords="8,48,106,69" title="Constantijn de Grote" alt="Constantijn de Grote" /><area shape="rect" href="/wiki/Karel_de_Grote" coords="458,31,572,52" title="Karel de Grote" alt="Karel de Grote" /><area shape="rect" href="/wiki/Valentinianus_III" coords="153,31,283,52" title="Valentinianus III" alt="Valentinianus III" /><area shape="rect" href="/wiki/Tetrarchie" coords="40,31,132,52" title="Tetrarchie" alt="Tetrarchie" /></map><img usemap="#timeline_5r9ueq1hdxx6271g416wae55ntojqys" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/nl/timeline/5r9ueq1hdxx6271g416wae55ntojqys.png" /></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Volksverhuizing_in_de_Lage_Landen_(Frankische_Tijd)" class="mw-redirect" title="Volksverhuizing in de Lage Landen (Frankische Tijd)">Volksverhuizing in de Lage Landen (Frankische Tijd)</a></li> <li><a href="/wiki/Gotische_oorlog_(376-382)" class="mw-redirect" title="Gotische oorlog (376-382)">Gotische oorlog</a></li> <li><a href="/wiki/Invasies_in_Europa_(793-1000)" class="mw-redirect" title="Invasies in Europa (793-1000)">Invasies in Europa (793-1000)</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2023"><span style="font-variant:small-caps;">Frans Theuws (redactie)</span> (2023). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240528070726/https://www.matrijs.com/Rijkdommen-van-ver.-Handelsnetwerken-in-de-vroege-middeleeuwen.html">Rijkdommen van ver - Handelsnetwerken in de vroege middeleeuwen</a></i></cite>. Uitgeverij Matrijs, Utrecht | Uitgave in samenwerking met AWN Nederlandse Archeologievereniging. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-90-5345-604-0" title="Speciaal:Boekbronnen/978-90-5345-604-0">ISBN 978-90-5345-604-0</a></span>. Gearchiveerd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-05-28">28 mei 2024</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-10-22">22 oktober 2023</span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Peter_Frankopan" title="Peter Frankopan">Frankopan, P.</a></span> (2017): <i>De zijderoutes</i>, Spectrum, p. 68-69</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFI.P.2004"><span style="font-variant:small-caps;">I.P., Bejczy,</span> (2004). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/1366745923">Een kennismaking met de middeleeuwse wereld, tweede, gewijzigde druk</a></i></cite>. Bussum : Coutinho.</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2022"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Frans">(<span>fr</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.histoire-pour-tous.fr/dossiers/5691-les-vikings-origines-histoire-et-heritage.html">Les vikings : origine et histoire des guerriers de la mer</a>. <i>www.histoire-pour-tous.fr</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2022-12-20">20 december 2022</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-09-23">23 september 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-Goffart_2010-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Goffart_2010_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFGoffart2010_95–98"><span style="font-variant:small-caps;">Goffart, Walter</span> (2010). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=dM3kdRzztiIC">Barbarian Tides: The Migration Age and the Later Roman Empire</a></i></cite>. University of Pennsylvania Press, 95–98. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9780812200287" title="Speciaal:Boekbronnen/9780812200287">ISBN 9780812200287</a></span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210725071319/https://books.google.com/books?id=dM3kdRzztiIC">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-07-25">25 juli 2021</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-09-02">2 september 2020</span>.</span></span> </li> </ol></div></div> <hr /> <p><b>Literatuur:</b> </p> <ul><li><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Jeroen_Wijnendaele&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jeroen Wijnendaele (de pagina bestaat niet)">Wijnendaele, J.</a></span> (2013): <i>Romeinen en barbaren. De ondergang van het Romeinse Rijk in het westen</i></li> <li><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Mischa_Meier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mischa Meier (de pagina bestaat niet)">Meier, M.</a></span> (2019): <i>Geschichte der Völkerwanderung. Europa, Asien und Afrika vom 3. bis 8. Jahrhundert n. Chr.</i></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Dick Harrison</span> (1999), <i>De volksverhuizingen, de geschiedenis van West-Europa, 375-800</i></li></ul> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Migration_period#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Migration period">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Migration_period#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Migration period">Migration period</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&oldid=68389998">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&oldid=68389998</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Grote_volksverhuizingen" title="Categorie:Grote volksverhuizingen">Grote volksverhuizingen</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_EasyTimeline_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken">Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 16 nov 2024 om 18:29.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Grote_Volksverhuizing&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84d8f4b96-92sph","wgBackendResponseTime":136,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.151","walltime":"0.445","ppvisitednodes":{"value":2138,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":20896,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3947,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8746,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 271.038 1 -total"," 57.37% 155.507 1 Sjabloon:Tijdlijn_Grote_Volksverhuizing"," 27.00% 73.174 1 Sjabloon:Appendix"," 25.80% 69.918 1 Sjabloon:References"," 10.05% 27.238 1 Sjabloon:Commonscat"," 8.77% 23.771 1 Sjabloon:Zusterproject_box"," 8.35% 22.622 2 Sjabloon:Citeer_boek"," 5.81% 15.752 1 Sjabloon:Citeer_web"," 4.42% 11.967 1 Sjabloon:Cite_book"," 2.61% 7.086 1 Sjabloon:Taal-fr"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.009","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":952617,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.codfw.main-5d6cbfccfb-qxl5m","timestamp":"20241116172912","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Grote Volksverhuizing","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Grote_Volksverhuizing","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q131192","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q131192","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-04-21T13:14:29Z","dateModified":"2024-11-16T17:29:12Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/50\/Voelkerwanderungkarte.png","headline":"Migratie van grote groepen mensen tussen de 4e en de 6e eeuw"}</script> </body> </html>