CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Fragiele-X-syndroom - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"542aae7a-2593-4c5d-9b63-e77141e68b33","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Fragiele-X-syndroom","wgTitle":"Fragiele-X-syndroom","wgCurRevisionId":68318851,"wgRevisionId":68318851,"wgArticleId":301570,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds maart 2017","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Genetische aandoening","Syndroom","Ontwikkelingsstoornis"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Fragiele-X-syndroom","wgRelevantArticleId":301570,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q221472","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE= {"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin" ,"mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fragx-2.jpg/1200px-Fragx-2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fragx-2.jpg/800px-Fragx-2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fragx-2.jpg/640px-Fragx-2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Fragiele-X-syndroom - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Fragiele-X-syndroom"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Fragiele-X-syndroom"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Fragiele-X-syndroom rootpage-Fragiele-X-syndroom skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Fragiele-X-syndroom" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Fragiele-X-syndroom" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Fragiele-X-syndroom" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Fragiele-X-syndroom" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis_en_naam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis_en_naam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis en naam</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis_en_naam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oorzaak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Oorzaak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Oorzaak</span> </div> </a> <ul id="toc-Oorzaak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erfelijkheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Erfelijkheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Erfelijkheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Erfelijkheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verschijnselen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verschijnselen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Verschijnselen</span> </div> </a> <ul id="toc-Verschijnselen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diagnose" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Diagnose"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Diagnose</span> </div> </a> <ul id="toc-Diagnose-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Fragiele-X-syndroom</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 33 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-33" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">33 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%A8%D8%BA%D9%8A_X_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%B4" title="متلازمة الصبغي X الهش – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="متلازمة الصبغي X الهش" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Martin-Bell_sindromu" title="Martin-Bell sindromu – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Martin-Bell sindromu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADndrome_X_fr%C3%A0gil" title="Síndrome X fràgil – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Síndrome X fràgil" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Fragiles-X-Syndrom" title="Fragiles-X-Syndrom – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Fragiles-X-Syndrom" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%BF_%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%81%CE%B1%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%83%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_X" title="Σύνδρομο ευθραύστου χρωμοτοσώματος X – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Σύνδρομο ευθραύστου χρωμοτοσώματος X" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fragile_X_syndrome" title="Fragile X syndrome – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Fragile X syndrome" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fragila_X_sindromo" title="Fragila X sindromo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Fragila X sindromo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADndrome_X_fr%C3%A1gil" title="Síndrome X frágil – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Síndrome X frágil" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/X_hauskorraren_sindrome" title="X hauskorraren sindrome – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="X hauskorraren sindrome" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%85_%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D8%B4%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87" title="سندرم ایکس شکننده – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سندرم ایکس شکننده" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Fragile-X-oireyhtym%C3%A4" title="Fragile-X-oireyhtymä – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Fragile-X-oireyhtymä" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Syndrome_de_l%27X_fragile" title="Syndrome de l'X fragile – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Syndrome de l'X fragile" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%A1%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%AA_X_%D7%A9%D7%91%D7%99%D7%A8" title="תסמונת X שביר – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="תסמונת X שביר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/T%C3%B6r%C3%A9keny_X-szindr%C3%B3ma" title="Törékeny X-szindróma – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Törékeny X-szindróma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%93%D5%AD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6_X_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%B7" title="Փխրուն X համախտանիշ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Փխրուն X համախտանիշ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sindrome_dell%27X_fragile" title="Sindrome dell'X fragile – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Sindrome dell'X fragile" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%84%86%E5%BC%B1X%E7%97%87%E5%80%99%E7%BE%A4" title="脆弱X症候群 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="脆弱X症候群" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%A7%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%94_X_%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98" title="მყიფე X სინდრომი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მყიფე X სინდრომი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B7%A8%EC%95%BD_X_%EC%A6%9D%ED%9B%84%EA%B5%B0" title="취약 X 증후군 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="취약 X 증후군" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fragilt_X-syndrom" title="Fragilt X-syndrom – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fragilt X-syndrom" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AB%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AC%BE%E0%AC%9C%E0%AC%BE%E0%AC%87%E0%AC%B2_%E0%AC%8F%E0%AC%95%E0%AD%8D%E0%AC%B8_%E0%AC%B8%E0%AC%BF%E0%AC%A3%E0%AD%8D%E0%AC%A1%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AD%8B%E0%AC%AE" title="ଫ୍ରାଜାଇଲ ଏକ୍ସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଫ୍ରାଜାଇଲ ଏକ୍ସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_%C5%82amliwego_chromosomu_X" title="Zespół łamliwego chromosomu X – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Zespół łamliwego chromosomu X" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADndrome_do_X_fr%C3%A1gil" title="Síndrome do X frágil – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Síndrome do X frágil" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BC_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%E2%80%94_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BB" title="Синдром Мартина — Белл – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Синдром Мартина — Белл" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Fragile_X_syndrome" title="Fragile X syndrome – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Fragile X syndrome" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%91%D0%B5%D0%BB_%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BC" title="Мартин-Бел синдром – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Мартин-Бел синдром" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fragil_X-syndromet" title="Fragil X-syndromet – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fragil X-syndromet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4_%E0%AE%8E%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81_%E0%AE%A8%E0%AF%8B%E0%AE%AF%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%95%E0%AF%88" title="நலிந்த எக்சு நோய்த்தொகை – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நலிந்த எக்சு நோய்த்தொகை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%8B%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%87" title="กลุ่มอาการโครโมโซมเอกซ์เปราะบาง – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="กลุ่มอาการโครโมโซมเอกซ์เปราะบาง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Frajil_X_sendromu" title="Frajil X sendromu – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Frajil X sendromu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BC_%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%BA%D0%BE%D1%97_X-%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%BC%D0%B8" title="Синдром ламкої X-хромосоми – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Синдром ламкої X-хромосоми" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%99i_ch%E1%BB%A9ng_fragile_X" title="Hội chứng fragile X – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hội chứng fragile X" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/X%E6%9F%93%E8%89%B2%E9%AB%94%E6%98%93%E8%A3%82%E7%97%87" title="X染色體易裂症 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="X染色體易裂症" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q221472#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Fragiele-X-syndroom" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Fragiele-X-syndroom" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Fragiele-X-syndroom"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Fragiele-X-syndroom"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Fragiele-X-syndroom" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Fragiele-X-syndroom" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&oldid=68318851" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Fragiele-X-syndroom&id=68318851&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FFragiele-X-syndroom"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FFragiele-X-syndroom"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Fragiele-X-syndroom"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Fragiele-X-syndroom&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fragile_X_syndrome" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q221472" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><div id="spoiler" align="center" style="margin:1em auto; width:fit-content; overflow:hidden;"><div style="display:flex; align-items:center; justify-content:center; gap:0.5em; border-top:2px solid var(--border-color-subtle,#c8ccd1); border-bottom:2px solid var(--border-color-subtle,#c8ccd1); padding:0.1em 0.2em;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Esculaap4.svg" class="mw-file-description" title="Esculaap"><img alt="Esculaap" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Esculaap4.svg/26px-Esculaap4.svg.png" decoding="async" width="26" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Esculaap4.svg/40px-Esculaap4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Esculaap4.svg/53px-Esculaap4.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="300" /></a></span></div> <div style="text-wrap:balance;"><small>Neem het <a href="/wiki/Wikipedia:Voorbehoud_bij_medische_informatie" title="Wikipedia:Voorbehoud bij medische informatie"><i><b>voorbehoud bij medische informatie</b></i></a> in acht.<br />Raadpleeg bij gezondheidsklachten een <a href="/wiki/Arts" title="Arts">arts</a>.</small></div> </div></div> <table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Fragiele-X-syndroom </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Fragx-2.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Jongen met het fragiele-X-syndroom" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fragx-2.jpg/266px-Fragx-2.jpg" decoding="async" width="266" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fragx-2.jpg/399px-Fragx-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fragx-2.jpg/532px-Fragx-2.jpg 2x" data-file-width="1512" data-file-height="1512" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Jongen met het fragiele-X-syndroom</div> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Fmr1.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="Locatie van het FMR1-gen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Fmr1.jpeg/266px-Fmr1.jpeg" decoding="async" width="266" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fc/Fmr1.jpeg 1.5x" data-file-width="390" data-file-height="183" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Locatie van het FMR1-gen</div> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Coderingen </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/ICD-10" title="ICD-10">ICD-10</a><br /><a href="/wiki/ICD-9" title="ICD-9">ICD-9</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/ICD10_Hoofdstuk_XVII" class="mw-redirect" title="ICD10 Hoofdstuk XVII">Q</a><a rel="nofollow" class="external text" href="https://icd.who.int/browse10/2019/en#/Q99.2">99.2</a><br /><a rel="nofollow" class="external text" href="http://icd9.chrisendres.com/index.php?action=search&srchtext=759.83">759.83</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mendelian_Inheritance_in_Man" title="Mendelian Inheritance in Man">OMIM</a> </th> <td colspan="2"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/omim/309550">309550</a><br /> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Diseases_Database" title="Diseases Database">DiseasesDB</a> </th> <td colspan="2"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.diseasesdatabase.com/ddb4973.htm">4973</a><br /> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/EMedicine" title="EMedicine">eMedicine</a> </th> <td colspan="2"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.emedicine.com/ped/topic800.htm">ped/800</a><br /> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a> </th> <td colspan="2"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D005600">D005600</a> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Geneeskunde" title="Portaal:Geneeskunde">Geneeskunde</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p>Het <b>fragiele-X-syndroom</b> (<b>FXS</b>) is een <a href="/wiki/Erfelijke_aandoening" title="Erfelijke aandoening">erfelijke aandoening</a> die gepaard gaat met een milde tot matige <a href="/wiki/Mentale_retardatie" class="mw-redirect" title="Mentale retardatie">verstandelijke handicap</a> en op <a href="/wiki/Autisme" title="Autisme">autisme</a> gelijkend gedrag. Verder zijn er dikwijls bepaalde uiterlijke kenmerken, waaronder een lang, smal gezicht en grote oren. Het syndroom wordt veroorzaakt doordat een mutatie in het <a href="/wiki/X-chromosoom" title="X-chromosoom">X-chromosoom</a> ervoor zorgt dat er een deel van het FMR1-<a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a> gekopieerd is, waardoor er niet genoeg FMRP-eiwit gemaakt kan worden.<sup id="cite_ref-NIH2012GHR_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-NIH2012GHR-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Er bestaat geen specifiek op fragiele-X-syndroom gerichte medicatie, al wordt er gebruik gemaakt van middelen tegen aandachtsproblemen, hyperactiviteit, angst en agressie.<sup id="cite_ref-NIH2016Tx_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-NIH2016Tx-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ongeveer 1 op de 4.000 mannen en 1 op de 6.000 vrouwen heeft dit syndroom. In Nederland zijn er ongeveer 2.900 mensen met het fragiele-X-syndroom.<sup id="cite_ref-FXS-NL_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-FXS-NL-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Jaarlijks worden 20 jongetjes en 15 meisjes geboren met het fragiele-X-syndroom. Daarmee is het, op het <a href="/wiki/Syndroom_van_Down" title="Syndroom van Down">syndroom van Down</a> na, de meest voorkomende <a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">genetische</a> oorzaak van <a href="/wiki/Mentale_retardatie" class="mw-redirect" title="Mentale retardatie">mentale retardatie</a>.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 28 maart 2017 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis_en_naam">Geschiedenis en naam</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis en naam" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis en naam"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In 1943 beschreven Martin en Bell een familie met een geslachtsgebonden (dat wil zeggen dat de aandoening vooral jongens treft) overervende vorm van <a href="/wiki/Mentale_retardatie" class="mw-redirect" title="Mentale retardatie">mentale retardatie</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Later kon worden aangetoond, dat deze familie aan het fragiele-X-syndroom leed. In 1969 werd ontdekt dat dit syndroom gepaard ging met een eigenaardigheid van het <a href="/wiki/X-chromosoom" title="X-chromosoom">X-chromosoom</a>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Als cellen uit bijvoorbeeld bloed of huid van patiënten met het fragiele-X-syndroom worden gekweekt op een voedingsbodem met weinig foliumzuur, treedt in het <a href="/wiki/X-chromosoom" title="X-chromosoom">X-chromosoom</a> van een deel van de gekweekte cellen een breuk op aan het einde van de lange arm. Hier bevindt zich dus een <i>fragile site</i>, een kwetsbare plek waaraan het syndroom zijn naam ontleent. In 1991 werd ten slotte het FMR1-<a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a> ontdekt dat zich op die plek bevindt en de afwijking die het syndroom veroorzaakt. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oorzaak">Oorzaak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Oorzaak" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Oorzaak"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het fragiele-X-syndroom wordt veroorzaakt door een verandering, een <a href="/wiki/Mutatie_(biologie)" title="Mutatie (biologie)">mutatie</a> in het FMR1-<a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a> dat zich bevindt op het <a href="/wiki/X-chromosoom" title="X-chromosoom">X-chromosoom</a> op band q 27.3, dat is bijna aan het eind van de lange arm. Het <a href="/wiki/Desoxyribonucle%C3%AFnezuur" class="mw-redirect" title="Desoxyribonucleïnezuur">DNA</a> van dit gen codeert voor een deel van het FMRP eiwit, dat een belangrijke rol speelt in de hersenen. <a href="/wiki/Desoxyribonucle%C3%AFnezuur" class="mw-redirect" title="Desoxyribonucleïnezuur">DNA</a> geeft die code aan door middel van de volgorde van vier chemische stoffen, A,G,C en T, die als letters in een alfabet fungeren. Reeksen van drie letters coderen telkens voor één bepaald aminozuur, een van de bouwstenen van een eiwit, dat dus opgebouwd wordt volgens de code van het DNA. </p><p>Bij het fragiele-X-syndroom is er een verandering (<a href="/wiki/Mutatie_(biologie)" title="Mutatie (biologie)">mutatie</a>) ontstaan in het DNA van het FMR1 gen; de letter-CGG heeft zich eindeloos gekopieerd en komt meer dan 200 keer achter elkaar voor (meer dan 200 <i>repeats</i>). Hierdoor kan het gen niet meer functioneren en treedt de stoornis op. Het normale <a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a> bevat tussen de 6 en de 43 CGG–<i>repeats</i>. Als er tussen de 55 en de 200 CGG-<i>repeats</i> zijn (een premutatie), kan het gen nog functioneren, maar als het aantal <i>repeats</i> bij de vorming van de eicel toeneemt, wordt de mutatie doorgegeven en treedt het syndroom in de volgende generatie op. Als het FMR1-gen niet functioneert, zal er een tekort ontstaan aan het eiwit FMRP, het eiwit waarvoor het codeert. Het ontbreken van dit eiwit lijkt er toe te leiden dat <a href="/wiki/Zenuwcel" title="Zenuwcel">zenuwcellen</a> te sterk reageren op bepaalde <a href="/wiki/Neurotransmitter" class="mw-redirect" title="Neurotransmitter">transmitters</a>, met name glutamaat.<sup id="cite_ref-FXS-NL_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-FXS-NL-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erfelijkheid">Erfelijkheid</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Erfelijkheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Erfelijkheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:XlinkRecessive.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/XlinkRecessive.jpg/250px-XlinkRecessive.jpg" decoding="async" width="250" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a3/XlinkRecessive.jpg 1.5x" data-file-width="307" data-file-height="396" /></a><figcaption>X-gebonden overervende aandoening</figcaption></figure> <p>Vrouwen hebben in iedere cel twee X chromosomen, mannen slechts één en een <a href="/wiki/Y-chromosoom" title="Y-chromosoom">Y-chromosoom</a>. Bij vrouwen wordt in de meeste cellen een van de twee X-chromosomen inactief gemaakt (<a href="/w/index.php?title=Lyonisatie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lyonisatie (de pagina bestaat niet)">lyonisatie</a>). Daardoor is in de helft van de cellen een gezond X-chromosoom actief. Vrouwen met fragiele X hebben dus in de regel een veel minder ernstige handicap dan mannen en kunnen vaak een gezonde draagster zijn. Mannen kunnen het beschadigde <a href="/wiki/X-chromosoom" title="X-chromosoom">X-chromosoom</a> alleen van hun moeder erven (van hun vader erven zij het <a href="/wiki/Y-chromosoom" title="Y-chromosoom">Y-chromosoom</a>). </p><p>Het patroon van gezonde draagsters die aangedane zonen krijgen, is geslachtsgebonden of X-gebonden overerving. Het schema uit de illustratie hiernaast gaat echter niet geheel op, omdat veel draagsters van fragiele-X wel gehandicapt zijn. Een premutatie gaat niet gepaard met een verstandelijke beperking en kan generaties lang in een familie aanwezig zijn, zonder over te gaan in een mutatie. De overgang naar een <a href="/wiki/Mutatie_(biologie)" title="Mutatie (biologie)">mutatie</a> van meer dan 230 <i>repeats</i> treedt alleen op bij doorgifte door een vrouw, die dan dus zelf in het geheel geen verschijnselen heeft. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Fragile_x_syndrom.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Fragile_x_syndrom.png/150px-Fragile_x_syndrom.png" decoding="async" width="150" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Fragile_x_syndrom.png/225px-Fragile_x_syndrom.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Fragile_x_syndrom.png/300px-Fragile_x_syndrom.png 2x" data-file-width="583" data-file-height="694" /></a><figcaption>Kenmerkende gelaatstrekken van het syndroom: lang gelaat, grote, vaak afstaande oren</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verschijnselen">Verschijnselen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Verschijnselen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Verschijnselen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De meeste jonge kinderen met fragiele-X-syndroom vertonen geen fysieke kenmerken.<sup id="cite_ref-FXS-NL_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-FXS-NL-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Deze kenmerken ontwikkelen zich vaak pas in de puberteit. Behalve een verstandelijke beperking, zijn de meest kenmerkende symptomen onder andere een langgerekt gezicht, grote of uitstekende oren, platte voeten, vergrote <a href="/wiki/Testikel" class="mw-redirect" title="Testikel">testikels</a> en een <a href="/wiki/Spierhypotonie" title="Spierhypotonie">verlaagde spierspanning</a>.<sup id="cite_ref-FXS-NL_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-FXS-NL-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-McLennan_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-McLennan-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Garber_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Garber-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gedurende hun jeugd krijgen kinderen met FXS regelmatig last van <a href="/wiki/Middenoorontsteking" title="Middenoorontsteking">middenoorontsteking</a> en <a href="/wiki/Bijholteontsteking" title="Bijholteontsteking">bijholteontsteking</a>. Daarnaast hebben sommige mensen met FXS taalafwijkingen, waaronder een warrige, onsamenhangende spraak.<sup id="cite_ref-FXS-NL_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-FXS-NL-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kenmerkend gedrag bestaat uit stereotiepe bewegingen, zoals het fladderen met de handen bij opwinding of stress.<sup id="cite_ref-NIH2012GHR_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-NIH2012GHR-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Verder vertonen mensen met FXS vaak schuw gedrag en vermijden ze oogcontact; dit wordt wel <a href="/w/index.php?title=Autistiform&action=edit&redlink=1" class="new" title="Autistiform (de pagina bestaat niet)">autistiform</a> genoemd. Sommigen voldoen aan de diagnostische criteria voor <a href="/wiki/Autisme" title="Autisme">autisme</a>. Ook het geheugen en het vermogen om gezichten in het geheugen op te slaan lijken te zijn aangedaan.<sup id="cite_ref-NIH2012GHR_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-NIH2012GHR-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/ADHD" title="ADHD">ADHD</a>-achtig gedrag komt bij mannen met fragiele-X vaak voor. Bij vrouwen komen soms <a href="/wiki/Klinische_depressie" class="mw-redirect" title="Klinische depressie">depressies</a> voor. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Diagnose">Diagnose</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Diagnose" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Diagnose"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De diagnose fragiele-X-syndroom wordt vermoed bij mensen met een <a href="/wiki/Mentale_retardatie" class="mw-redirect" title="Mentale retardatie">verstandelijke handicap</a> en de typische kenmerken. Maar ook, wanneer de typische kenmerken ontbreken, zal bij mannen of jongens met een verstandelijke handicap, waarvan de oorzaak niet bekend is, al snel onderzoek worden ingezet naar het fragiele-X-syndroom. In het <a href="/wiki/Desoxyribonucle%C3%AFnezuur" class="mw-redirect" title="Desoxyribonucleïnezuur">DNA</a> van de <a href="/wiki/Lymfocyt" title="Lymfocyt">lymfocyten</a> uit een buisje bloed wordt gekeken naar de verlenging van het gen die optreedt als het aantal <i>repeats</i> is toegenomen. Zo kan worden vastgesteld of de mutatie aanwezig is.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 28 maart 2017 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> Dit onderzoek kan ook plaatsvinden in <a href="/wiki/Vruchtwaterpunctie" title="Vruchtwaterpunctie">vruchtwater</a> of <a href="/wiki/Vlokkentest" title="Vlokkentest">placentavlokken</a>. </p> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div></div> <p><b>Externe links</b> </p> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fragielex.nl">Fragiele X Vereniging Nederland</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/groups/FragieleXVlaanderen">Fragiele X Vlaanderen</a></li></ul> <hr /> <p><b>Referenties</b> </p> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-NIH2012GHR-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-NIH2012GHR_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NIH2012GHR_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-NIH2012GHR_1-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2012"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ghr.nlm.nih.gov/condition/fragile-x-syndrome">fragile X syndrome</a>. <i>Genetics Home Reference</i> (april 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161009162713/https://ghr.nlm.nih.gov/condition/fragile-x-syndrome">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-10-09">9 oktober 2016</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-03-28">28 maart 2017</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-NIH2016Tx-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NIH2016Tx_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nichd.nih.gov/health/topics/fragilex/conditioninfo/Pages/treatments.aspx">What are the treatments for Fragile X syndrome?</a>. <i>www.nichd.nih.gov</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161121233205/https://www.nichd.nih.gov/health/topics/fragilex/conditioninfo/Pages/treatments.aspx">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-11-21">21 november 2016</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-03-28">28 maart 2017</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-FXS-NL-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-FXS-NL_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FXS-NL_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FXS-NL_3-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FXS-NL_3-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FXS-NL_3-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Fragiele X Vereniging Nederland</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fragielex.nl/informatie/de-eerste-jaren-fragiele-x-diagnose/kenmerken/">Kenmerken fragiele X</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170329050954/https://www.fragielex.nl/informatie/de-eerste-jaren-fragiele-x-diagnose/kenmerken/">Gearchiveerd</a> op 29-3-2017. Geraadpleegd op 28-03-2017. </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFMartin,_J.P._&_Bell,_J."><span style="font-variant:small-caps;">Martin, J.P. & Bell, J.</span>. <cite>A pedigree of mental defect showing sex-linkage</cite>. <i>Journal of neurology, neurosurgery, and psychiatry</i> <b>1943</b> (6): 154-157 (BMJ Publishing Group). </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFLubs,_H.1969"><span style="font-variant:small-caps;">Lubs, H.</span> (1969). <cite>A marker X chromosome</cite>. <i>Am Hum Genet</i> (21): 231. </span></span> </li> <li id="cite_note-McLennan-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-McLennan_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFMcLennan,_Y.,_Polussa,_J.,_Tassone,_F.,_&_Hagerman,_R.2011"><span style="font-variant:small-caps;">McLennan, Y., Polussa, J., Tassone, F., & Hagerman, R.</span> (2011). <cite>Fragile X Syndrome</cite>. <i>Current Genomics</i> <b>12</b> (3): 216–224. <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22043169">22043169</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3137006">3137006</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2174/138920211795677886">10.2174/138920211795677886</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-Garber-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Garber_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFGarber,_K.B.,_Visootsak,_J.,_&_Warren,_S.T.2008"><span style="font-variant:small-caps;">Garber, K.B., Visootsak, J., & Warren, S.T.</span> (2008). <cite>Fragile X syndrome</cite>. <i>European Journal of Human Genetics</i> <b>16</b> (6): 666–72. <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18398441">18398441</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038/ejhg.2008.61">10.1038/ejhg.2008.61</a>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Pervasieve_ontwikkelingsstoornissen_en_autisme"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_pervasieve_ontwikkelingsstoornissen" title="Sjabloon:Navigatie pervasieve ontwikkelingsstoornissen"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_pervasieve_ontwikkelingsstoornissen&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Pervasieve_ontwikkelingsstoornissen_en_autisme" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Pervasieve_ontwikkelingsstoornis" title="Pervasieve ontwikkelingsstoornis">Pervasieve ontwikkelingsstoornissen</a> en <a href="/wiki/Autisme" title="Autisme">autisme</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Diagnoses:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Autisme" title="Autisme">Autisme</a> <br /><a href="/wiki/Autismespectrumstoornis" title="Autismespectrumstoornis">Autismespectrumstoornis</a> (ASS) · (<a href="/wiki/Hoogfunctionerend_autisme" title="Hoogfunctionerend autisme">Hoogfunctionerend autisme</a> · <a href="/wiki/Autistische_stoornis" title="Autistische stoornis">Autistische stoornis</a> ('Klassiek autisme') · <a href="/wiki/Syndroom_van_Asperger" title="Syndroom van Asperger">Syndroom van Asperger</a> · <a href="/wiki/PDD-NOS" title="PDD-NOS">PDD-NOS</a> · <a href="/wiki/Desintegratiestoornis_van_de_kinderleeftijd" title="Desintegratiestoornis van de kinderleeftijd">Desintegratiestoornis van de kinderleeftijd</a> · <a href="/wiki/Syndroom_van_Rett" title="Syndroom van Rett">Syndroom van Rett</a> · <a href="/wiki/Atypisch_autisme" title="Atypisch autisme">Atypisch autisme</a>)</td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap">Verwante aandoeningen:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Alexithymie" title="Alexithymie">Alexithymie</a> · <a href="/wiki/ADHD_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="ADHD (hoofdbetekenis)">ADHD</a> · <a href="/wiki/Angststoornis" title="Angststoornis">Angststoornis</a> (<a href="/wiki/Obsessieve-compulsieve_stoornis" title="Obsessieve-compulsieve stoornis">Obsessieve-compulsieve stoornis</a>) · <a href="/wiki/Antisociale_gedragsstoornis" title="Antisociale gedragsstoornis">Antisociale gedragsstoornis</a> · <a href="/w/index.php?title=Late_talker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Late talker (de pagina bestaat niet)">Late talker</a> · <a class="mw-selflink selflink">Fragiele-X-syndroom</a> · <a href="/wiki/Hyperlexie" title="Hyperlexie">Hyperlexie</a> · <a href="/wiki/Savantsyndroom" title="Savantsyndroom">Savantsyndroom</a> · <a href="/w/index.php?title=Sensorische_integratiestoornis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sensorische integratiestoornis (de pagina bestaat niet)">Sensorische integratiestoornis</a> · <a href="/wiki/Verstandelijke_beperking" title="Verstandelijke beperking">Verstandelijke beperking</a> · <a href="/wiki/Dyspraxie" class="mw-redirect" title="Dyspraxie">Dyspraxie</a> · <a href="/wiki/Meervoudig_complexe_ontwikkelingsstoornis" title="Meervoudig complexe ontwikkelingsstoornis">Meervoudig complexe ontwikkelingsstoornis</a> · <a href="/wiki/Oppositioneel-opstandige_gedragsstoornis" title="Oppositioneel-opstandige gedragsstoornis">ODD</a> · <a href="/wiki/Niet-verbale_leerstoornis" title="Niet-verbale leerstoornis">NLD</a> · <a href="/wiki/IDIC-15" title="IDIC-15">Isodicentrisch chromosoom 15</a> · <a href="/wiki/Ontwijkende_persoonlijkheidsstoornis" class="mw-redirect" title="Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis">Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Controverses:</b></td><td class="rechts"><a href="/w/index.php?title=Autistic_enterocolitis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Autistic enterocolitis (de pagina bestaat niet)">Autistic enterocolitis</a> · <a href="/w/index.php?title=Gefasciliteerde_communicatie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gefasciliteerde communicatie (de pagina bestaat niet)">Gefasciliteerde communicatie</a> · <a href="/wiki/BMR-vaccin#Weerlegde_theorie_BMR-vaccin_als_oorzaak_autisme" title="BMR-vaccin">BMR-vaccin</a> · <a href="/w/index.php?title=Rapid_prompting_method&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rapid prompting method (de pagina bestaat niet)">Rapid prompting method</a> · <a href="/wiki/Thiomersal" title="Thiomersal">Thiomersal</a> (<a href="/wiki/Chelatietherapie" title="Chelatietherapie">Chelatietherapie</a>) · <a href="/wiki/Discriminatie_tegen_autistische_mensen" title="Discriminatie tegen autistische mensen">Discriminatie tegen autistische mensen</a></td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap">Diagnostiek:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Autismespectrumquoti%C3%ABnt" title="Autismespectrumquotiënt">Autismespectrumquotiënt</a> · <a href="/wiki/Childhood_Autism_Rating_Scale" title="Childhood Autism Rating Scale">Childhood Autism Rating Scale</a> · <a href="/wiki/ICD-10" title="ICD-10">ICD-10</a> · <a href="/wiki/Diagnostic_and_Statistical_Manual_of_Mental_Disorders" title="Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders">Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders</a> · <a href="/w/index.php?title=Gilliam_Asperger%27s_disorder_scale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gilliam Asperger's disorder scale (de pagina bestaat niet)">Gilliam Asperger's disorder scale</a> · <a href="/w/index.php?title=Autism_Diagnostic_Observation_Schedule&action=edit&redlink=1" class="new" title="Autism Diagnostic Observation Schedule (de pagina bestaat niet)">Autism Diagnostic Observation Schedule</a> · <a href="/w/index.php?title=Autism_Diagnostic_Interview&action=edit&redlink=1" class="new" title="Autism Diagnostic Interview (de pagina bestaat niet)">Autism Diagnostic Interview</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Patiëntenverenigingen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Personen_met_een_Autisme_Spectrum_Stoornis" title="Personen met een Autisme Spectrum Stoornis">Personen met een Autisme Spectrum Stoornis (PASS)</a> <small><b>(BE)</b></small> · <a href="/wiki/Vlaamse_Vereniging_Autisme" title="Vlaamse Vereniging Autisme">Vlaamse Vereniging Autisme</a> <small><b>(BE)</b></small> · <a href="/wiki/Stichting_Papageno" title="Stichting Papageno">Stichting Papageno</a> <small><b>(NL)</b></small> · <a href="/wiki/Personen_uit_het_Autisme_Spectrum" title="Personen uit het Autisme Spectrum">Personen uit het Autisme Spectrum (PAS)</a> <small><b>(NL)</b></small> · <a href="/wiki/Nederlandse_Vereniging_voor_Autisme" title="Nederlandse Vereniging voor Autisme">Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA)</a> <small><b>(NL)</b></small></td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap">Professionele ondersteuning:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Koninklijk_Instituut_Spermalie" title="Koninklijk Instituut Spermalie">Koninklijk Instituut Spermalie</a> <small><b>(BE)</b></small> · <a href="/wiki/Kentalis" title="Kentalis">Kentalis</a> <small><b>(NL)</b></small> · <a href="/wiki/Dr._Leo_Kannerhuis" title="Dr. Leo Kannerhuis">Dr. Leo Kannerhuis</a> <small><b>(NL)</b></small> · <a href="/wiki/De_Steiger" title="De Steiger">De Steiger</a> <small><b>(NL)</b></small></td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap">Sociale beweging:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Autismebeweging" title="Autismebeweging">Autismebeweging</a></td></tr><tr><td class="links"><b><span class="nowrap">Overlap:</span></b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Autisme_en_LHBT-identiteiten" class="mw-redirect" title="Autisme en LHBT-identiteiten">Autisme en LHBT-identiteiten</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"><div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Bibliografische informatie" data-collapsetext="Inklappen" data-expandtext="Uitklappen"><div id="Bibliografische_informatie" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografische_informatie" title="Wikipedia:Bibliografische informatie">Bibliografische informatie</a></div><div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content plainlist ta-left"><ul style="column-width:36em"><li><b><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12261022k">cb12261022k</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12261022k">(data)</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">Gemeinsame Normdatei</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4324268-6">4324268-6</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">Library of Congress Control Number</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85051162">sh85051162</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Tsjechi%C3%AB" title="Nationale Bibliotheek van Tsjechië">Nationale Bibliotheek van Tsjechië</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph1141096&CON_LNG=ENG">ph1141096</a></span></li><li><b><a href="/wiki/Nationale_Bibliotheek_van_Isra%C3%ABl" title="Nationale Bibliotheek van Israël">Nationale Bibliotheek van Israël</a>:</b> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007548098505171">987007548098505171</a></span></li></ul></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&oldid=68318851">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&oldid=68318851</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Genetische_aandoening" title="Categorie:Genetische aandoening">Genetische aandoening</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Syndroom" title="Categorie:Syndroom">Syndroom</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Ontwikkelingsstoornis" title="Categorie:Ontwikkelingsstoornis">Ontwikkelingsstoornis</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_maart_2017" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds maart 2017">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds maart 2017</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 30 okt 2024 om 21:54.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Fragiele-X-syndroom&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-xs6j4","wgBackendResponseTime":207,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.240","walltime":"0.313","ppvisitednodes":{"value":4197,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":45166,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":20604,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":22,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":10688,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 243.013 1 -total"," 32.59% 79.187 1 Sjabloon:Appendix"," 31.37% 76.241 2 Sjabloon:Bevat"," 29.27% 71.140 1 Sjabloon:Infobox_aandoening"," 28.18% 68.479 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 21.20% 51.507 1 Sjabloon:Navigatie_pervasieve_ontwikkelingsstoornissen"," 19.65% 47.755 1 Sjabloon:Navigatie"," 18.73% 45.522 1 Sjabloon:References"," 12.20% 29.637 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 11.03% 26.793 1 Sjabloon:Authority_control"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.027","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":978349,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-67456955cd-gsmjq","timestamp":"20241121115014","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Fragiele-X-syndroom","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Fragiele-X-syndroom","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q221472","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q221472","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-18T14:35:05Z","dateModified":"2024-10-30T20:54:42Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1f\/Fragx-2.jpg"}</script> </body> </html>