CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Smog – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"489fab0a-dc5d-4583-a262-8397c0c4a039","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Smog","wgTitle":"Smog","wgCurRevisionId":73836489,"wgRevisionId":73836489,"wgArticleId":5947,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytowania bez określonego trybu","Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna","Smog"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Smog","wgRelevantArticleId":5947,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":73836489,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q169994","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg/1200px-Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="665"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg/800px-Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="443"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg/640px-Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="354"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Smog – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Smog"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Smog&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Smog"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Smog rootpage-Smog skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Smog" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Smog" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Smog" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Smog" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Efekty_zdrowotne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Efekty_zdrowotne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Efekty zdrowotne</span> </div> </a> <ul id="toc-Efekty_zdrowotne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rodzaje_smogu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rodzaje_smogu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Rodzaje smogu</span> </div> </a> <ul id="toc-Rodzaje_smogu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Smog_w_Polsce" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Smog_w_Polsce"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Smog w Polsce</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Smog_w_Polsce-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Smog w Polsce</span> </button> <ul id="toc-Smog_w_Polsce-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Przyczyny_smogu_w_Polsce" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przyczyny_smogu_w_Polsce"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Przyczyny smogu w Polsce</span> </div> </a> <ul id="toc-Przyczyny_smogu_w_Polsce-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kontrola_jakości_powietrza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kontrola_jakości_powietrza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Kontrola jakości powietrza</span> </div> </a> <ul id="toc-Kontrola_jakości_powietrza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przeciwdziałanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przeciwdziałanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Przeciwdziałanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Przeciwdziałanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Smog</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 73 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-73" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">73 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B6%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86" title="ضبخان – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ضبخان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Smoq" title="Smoq – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Smoq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A7%E0%A7%8B%E0%A6%81%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%BE" title="ধোঁয়াশা – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ধোঁয়াশা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ian-b%C5%AB" title="Ian-bū – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ian-bū" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Смог" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%89%E0%A4%97" title="स्मॉग – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="स्मॉग" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Смог" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Smog" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Boirum" title="Boirum – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Boirum" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Смог" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Smog" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mwrllwch" title="Mwrllwch – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mwrllwch" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Smog" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Smog" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sudu" title="Sudu – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Sudu" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%B8%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CF%87%CE%BB%CE%B7" title="Αιθαλομίχλη – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Αιθαλομίχλη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Smog" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Esmog" title="Esmog – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Esmog" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fumnebulo" title="Fumnebulo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Fumnebulo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Smog" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D8%AF" title="مه‌دود – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مه‌دود" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Smog" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Toitcheo" title="Toitcheo – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Toitcheo" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Smog" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/%E7%85%99%E9%9C%BE" title="煙霾 – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="煙霾" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8A%A4%EB%AA%A8%EA%B7%B8" title="스모그 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="스모그" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%B4%D5%B8%D5%A3" title="Սմոգ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սմոգ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%86%E0%A4%81%E0%A4%B8%E0%A4%BE" title="धुआँसा – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="धुआँसा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Smog" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Fumnebulo" title="Fumnebulo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Fumnebulo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Asbut" title="Asbut – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Asbut" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Smog" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Smog" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%A8%D7%A4%D7%99%D7%97" title="ערפיח – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ערפיח" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B9%E0%B3%8A%E0%B2%97%E0%B3%86_%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%9C%E0%B3%81" title="ಹೊಗೆ ಮಂಜು – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಹೊಗೆ ಮಂಜು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98" title="სმოგი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სმოგი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%B1%D0%BC%D1%88%D0%B0" title="Тұмша – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тұмша" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Esm%C3%B2g" title="Esmòg – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Esmòg" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Smogs" title="Smogs – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Smogs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Smogas" title="Smogas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Smogas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szmog" title="Szmog – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szmog" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B5%8D" title="പുകമഞ്ഞ് – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പുകമഞ്ഞ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Asbut" title="Asbut – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Asbut" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Smog" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B9%E3%83%A2%E3%83%83%E3%82%B0" title="スモッグ – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="スモッグ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Smog" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Smog" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Smog" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Esm%C3%B2g" title="Esmòg – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Esmòg" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%AE%E0%A9%8C%E0%A8%97" title="ਸਮੌਗ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਮੌਗ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%DA%AF" title="سموگ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سموگ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Smog" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Smog" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Смог" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A5%82%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%83" title="धूमनीहारः – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="धूमनीहारः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Smogu" title="Smogu – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Smogu" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%81_%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B6%B0%E0%B7%96%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ප්‍රකාශ රසායනික ධූමිකාව – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="ප්‍රකාශ රසායනික ධූමිකාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Smog" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Smog" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Smog" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Смог" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Savusumu" title="Savusumu – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Savusumu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Smog" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%A9%E0%AE%BF" title="புகைப்பனி – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="புகைப்பனி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Смог" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%9B%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99" title="หมอกปนควัน – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="หมอกปนควัน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Smog" title="Smog – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Smog" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%BE%D0%B3" title="Смог – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Смог" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%DA%AF" title="اسموگ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اسموگ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/S%C6%B0%C6%A1ng_kh%C3%B3i" title="Sương khói – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sương khói" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%83%9F%E9%9B%BE" title="烟雾 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="烟雾" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%85%99%E9%9C%9E" title="煙霞 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="煙霞" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%85%99%E9%9C%A7" title="煙霧 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="煙霧" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q169994#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Smog" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dyskusja:Smog&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Dyskusja o zawartości tej strony (strona nie istnieje) [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Smog"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Smog"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Smog" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Smog" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&oldid=73836489" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Smog&id=73836489&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSmog"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSmog"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Smog"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Smog&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Smog&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Smog" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q169994" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg/220px-Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg" decoding="async" width="220" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg/330px-Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg/440px-Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg 2x" data-file-width="4712" data-file-height="2610" /></a><figcaption>Widok na krakowski <a href="/wiki/Wawel" title="Wawel">Wawel</a> przed wschodem słońca (w tle <a href="/wiki/Elektrociep%C5%82ownia_Krak%C3%B3w" title="Elektrociepłownia Kraków">Elektrociepłownia Kraków</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog,_27_S%C5%82awkowska_street,_Krak%C3%B3w,_Old_Town,_Poland.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog%2C_27_S%C5%82awkowska_street%2C_Krak%C3%B3w%2C_Old_Town%2C_Poland.jpg/220px-Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog%2C_27_S%C5%82awkowska_street%2C_Krak%C3%B3w%2C_Old_Town%2C_Poland.jpg" decoding="async" width="220" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog%2C_27_S%C5%82awkowska_street%2C_Krak%C3%B3w%2C_Old_Town%2C_Poland.jpg/330px-Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog%2C_27_S%C5%82awkowska_street%2C_Krak%C3%B3w%2C_Old_Town%2C_Poland.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog%2C_27_S%C5%82awkowska_street%2C_Krak%C3%B3w%2C_Old_Town%2C_Poland.jpg/440px-Commemorative_plaque_for_the_victims_of_smog%2C_27_S%C5%82awkowska_street%2C_Krak%C3%B3w%2C_Old_Town%2C_Poland.jpg 2x" data-file-width="3230" data-file-height="4193" /></a><figcaption>Tablica upamiętniająca ofiary krakowskiego smogu.<br />Kraków ul. Sławkowska 27</figcaption></figure> <p><b>Smog</b> – każda kombinacja zanieczyszczeń <a href="/wiki/Powietrze" title="Powietrze">powietrza</a>, którymi, zgodnie z definicją <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Zdrowia" title="Światowa Organizacja Zdrowia">Światowej Organizacji Zdrowia</a>, są wszystkie chemiczne, fizyczne lub biologiczne czynniki zmieniające naturalny skład <a href="/wiki/Atmosfera_Ziemi" title="Atmosfera Ziemi">atmosfery</a>. Najczęściej występujące zanieczyszczenia to pyły zawieszone zawierające różne <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_chemiczny" title="Związek chemiczny">związki chemiczne</a>, w tym szczególnie szkodliwe <a href="/wiki/Czynnik_rakotw%C3%B3rczy" title="Czynnik rakotwórczy">kancerogenne</a> <a href="/wiki/Wielopier%C5%9Bcieniowe_w%C4%99glowodory_aromatyczne" title="Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne">wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne</a> (WWA) i <a href="/wiki/Metale_ci%C4%99%C5%BCkie" title="Metale ciężkie">metale ciężkie</a>, oraz gazy: <a href="/wiki/Tlenki_azotu" title="Tlenki azotu">tlenki azotu</a>, <a href="/wiki/Dwutlenek_siarki" title="Dwutlenek siarki">dwutlenek siarki</a>, <a href="/wiki/Ozon" title="Ozon">ozon</a> i <a href="/wiki/Tlenek_w%C4%99gla" title="Tlenek węgla">tlenek węgla</a>. Dawniej smog definiowano węziej, jako zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się <a href="/wiki/Mg%C5%82a" title="Mgła">mgły</a> z <a href="/wiki/Dym" title="Dym">dymem</a> i <a href="/wiki/Spaliny" title="Spaliny">gazami będącymi produktami spalania</a><sup id="cite_ref-Kleczkowski_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kleczkowski-1">[1]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg/220px-2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg/330px-2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg/440px-2017_Smog_nad_Now%C4%85_Rud%C4%85.jpg 2x" data-file-width="4551" data-file-height="2958" /></a><figcaption>Smog nad <a href="/wiki/Nowa_Ruda" title="Nowa Ruda">Nową Rudą</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Santiago1std.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Santiago1std.jpg/220px-Santiago1std.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Santiago1std.jpg/330px-Santiago1std.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Santiago1std.jpg/440px-Santiago1std.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="613" /></a><figcaption><a href="/wiki/Santiago" title="Santiago">Santiago</a> godzinę po deszczu</figcaption></figure> <p>Wyraz „smog” stanowi połączenie <a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> słów <i>smoke</i> (dym) i <i>fog</i> (mgła)<sup id="cite_ref-Doro_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Doro-2">[2]</a></sup><sup id="cite_ref-EBrit_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-EBrit-3">[3]</a></sup>. Termin ten został użyty po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie w 1905 r.<sup id="cite_ref-Kleczkowski_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kleczkowski-1">[1]</a></sup> W języku polskim na określenie tego zjawiska stosowano przez pewien czas odpowiednik „dymgła”, utworzony na wzór terminu angielskiego<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Efekty_zdrowotne">Efekty zdrowotne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Efekty zdrowotne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Efekty zdrowotne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wchodzące w skład smogu <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_chemiczny" title="Związek chemiczny">związki chemiczne</a>, <a href="/wiki/Py%C5%82_(zanieczyszczenie)" title="Pył (zanieczyszczenie)">pyły</a> i znaczna wilgotność stanowią zagrożenie dla <a href="/wiki/Zdrowie" title="Zdrowie">zdrowia</a> człowieka. Są czynnikami <a href="/wiki/Alergen" title="Alergen">alergizującymi</a> i mogą wywołać <a href="/wiki/Astma_oskrzelowa" title="Astma oskrzelowa">astmę</a> oraz jej napady, a także powodować zaostrzenie <a href="/wiki/Przewlek%C5%82e_zapalenie_oskrzeli" title="Przewlekłe zapalenie oskrzeli">przewlekłego zapalenia oskrzeli</a>, <a href="/wiki/Niewydolno%C5%9B%C4%87_oddechowa" title="Niewydolność oddechowa">niewydolność oddechową</a> lub paraliż układu krwionośnego<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. Smog powoduje także zmniejszenie masy urodzeniowej noworodka, zwiększa <a href="/wiki/Zapadalno%C5%9B%C4%87" title="Zapadalność">zapadalność</a> na nowotwory oraz <a href="/wiki/Przewlek%C5%82a_obturacyjna_choroba_p%C5%82uc" title="Przewlekła obturacyjna choroba płuc">przewlekłą obturacyjną chorobę płuc</a> (POChP)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>, jak i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia astmy u dzieci<sup id="cite_ref-road_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-road-8">[8]</a></sup>. W wyniku badań stwierdzono, że 15% wszystkich epizodów objawów astmy można przypisać zanieczyszczeniu powietrza. Związek następuje także w przypadku <a href="/wiki/Choroba_niedokrwienna_serca" title="Choroba niedokrwienna serca">chorób niedokrwiennych serca</a> u osób starszych. Badania przeprowadzano w miejscach w pobliżu ruchliwych dróg ze znacznym natężeniem ruchu. Zamieszkanie w miejscach z natężeniem ruchu powyżej 10 tys. pojazdów dziennie uznano za wyznacznik długotrwałej ekspozycji na zanieczyszczenia związane z ruchem drogowym<sup id="cite_ref-chronic_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-chronic-9">[9]</a></sup>. </p><p>Zgodnie z wynikami badań ESCAPE <i>w przypadku drobnych zanieczyszczeń (do średnicy 2,5 mikrometra – PM2,5) każdy wzrost gęstości pyłu o 5 µg/m3 na metr sześcienny powoduje wzrost ryzyka śmierci z przyczyn naturalnych aż o 7%</i><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. </p><p>W 2019 roku w ogólnopolskim badaniu prowadzonym przez zespół dr <a href="/wiki/Wojciech_Feleszko" title="Wojciech Feleszko">Wojciecha Feleszko</a> z <a href="/wiki/Warszawski_Uniwersytet_Medyczny" title="Warszawski Uniwersytet Medyczny">Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego</a> wykazano, że dzieci zamieszkujące rejony z wysokim stężeniem pyłów PM10 i PM2,5 o 50% częściej odczuwały objawy chorobowe z dróg oddechowych (kaszel, katar, kichanie) oraz miały znacząco większe problemy ze snem i koncentracją<sup id="cite_ref-Ratajczak_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ratajczak-11">[11]</a></sup>. Według przeprowadzonych w Polsce badań wzrost stężenie PM10 o 10 µg/m³ wiązał się z 16% wzrostem ilości hospitalizacji z powodu ostrych zespołów wieńcowych<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. Natomiast wzrost stężenia PM2,5 10 µg/m³ powodował 7% wzrost śmiertelności z przyczyny sercowo-naczyniowych w populacji mężczyzn<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup>. </p><p>Oddychanie przez kobietę ciężarną powietrzem zanieczyszczonym PM2,5 koreluje się także z występowaniem u dziecka <a href="/wiki/Spektrum_autyzmu" title="Spektrum autyzmu">spektrum autyzmu</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[14]</a></sup>. </p><p> W 2013 roku <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Zdrowia" title="Światowa Organizacja Zdrowia">WHO</a> zaliczyła pyły zawieszone do <a href="/wiki/Czynnik_rakotw%C3%B3rczy" title="Czynnik rakotwórczy">kancerogenów</a>, uznając, że mają one zauważalny i dobrze udowodniony wpływ na zwiększenie zachorowalności na <a href="/wiki/Rak_p%C5%82uca" title="Rak płuca">raka płuc</a>. Według szacunków WHO w objętym badaniami 2010 roku z powodu raka płuc spowodowanego zanieczyszczeniem powietrza zmarło na świecie 230 tys. osób<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup>. </p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Santiago30std.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Santiago30std.jpg/220px-Santiago30std.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Santiago30std.jpg/330px-Santiago30std.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Santiago30std.jpg/440px-Santiago30std.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="592" /></a><figcaption>Santiago 30 godzin po deszczu</figcaption></figure> <p>Smog kwaśny poraża <a href="/wiki/Oskrzela" title="Oskrzela">oskrzela</a>, <a href="/wiki/Drogi_oddechowe" title="Drogi oddechowe">drogi oddechowe</a>, <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_krwiono%C5%9Bny_cz%C5%82owieka" title="Układ krwionośny człowieka">układ krążenia</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup>. Organizacja Health and Environment Alliance oszacowała <a href="/wiki/Efekty_zewn%C4%99trzne" title="Efekty zewnętrzne">koszty zewnętrzne</a> zanieczyszczenia powietrza wskutek spalania węgla w elektrowniach węglowych w Polsce w przedziale 12–34 mld zł rocznie, na co składa się <i>3500 przedwczesnych zgonów, 1600 przypadków przewlekłego zapalenia oskrzeli, 1000 nowych hospitalizacji oraz 800 000 utraconych dni pracy rocznie</i><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[18]</a></sup>. </p><p>W trakcie trwającego pięć dni <a href="/wiki/Wielki_smog_londy%C5%84ski" title="Wielki smog londyński">wielkiego smogu londyńskiego</a> w wyniku komplikacji oddechowych zmarło ponad cztery tysiące osób (w sumie w efekcie działania wielkiego smogu londyńskiego zmarło około dwunastu tysięcy osób)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rodzaje_smogu">Rodzaje smogu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Rodzaje smogu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rodzaje smogu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ze względu na miejsce i warunki powstawania oraz <a href="/wiki/Sk%C5%82ad_chemiczny" title="Skład chemiczny">skład chemiczny</a> wyróżnia się dwa rodzaje tego zjawiska: </p> <ul><li><b>Smog londyński</b>, powstający w okresie chłodnym w wyniku niepełnego spalania paliw do ogrzewania<sup id="cite_ref-PIE_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-PIE-20">[20]</a></sup>. W jego skład wchodzą: <a href="/wiki/Dwutlenek_siarki" title="Dwutlenek siarki">dwutlenek siarki</a>, <a href="/wiki/Tlenki_azotu" title="Tlenki azotu">tlenki azotu</a>, <a href="/wiki/Tlenki_w%C4%99gla" title="Tlenki węgla">tlenki węgla</a>, <a href="/wiki/Sadza" title="Sadza">sadza</a> oraz trudno opadające pyły<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[21]</a></sup>. Występuje głównie w miesiącach od listopada do stycznia podczas <a href="/wiki/Inwersja_temperatury" title="Inwersja temperatury">inwersji temperatur</a> w umiarkowanej strefie klimatycznej.</li> <li><b>Smog typu Los Angeles</b> (<a href="/wiki/Smog_fotochemiczny" title="Smog fotochemiczny">smog fotochemiczny</a>, <a href="/wiki/Ozon_troposferyczny" title="Ozon troposferyczny">ozon troposferyczny</a>) – powstający ze spalin samochodowych<sup id="cite_ref-PIE_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-PIE-20">[20]</a></sup>. Tworzy się przede wszystkim w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. Składa się on z tlenków węgla, tlenków azotu i <a href="/wiki/W%C4%99glowodory" title="Węglowodory">węglowodorów</a>. Związki te ulegają później <a href="/wiki/Reakcja_fotochemiczna" title="Reakcja fotochemiczna">reakcjom fotochemicznym</a>, w wyniku których powstają <a href="/wiki/Azotan_nadtlenku_acetylu" title="Azotan nadtlenku acetylu">azotan nadtlenku acetylu</a>, <a href="/wiki/Aldehydy" title="Aldehydy">aldehydy</a> oraz <a href="/wiki/Ozon" title="Ozon">ozon</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Smog_w_Polsce">Smog w Polsce</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Smog w Polsce" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Smog w Polsce"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Lista_miast_w_Polsce_o_najbardziej_zanieczyszczonym_powietrzu" title="Lista miast w Polsce o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu">Lista miast w Polsce o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Dust_mask.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Dust_mask.jpg/220px-Dust_mask.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Dust_mask.jpg/330px-Dust_mask.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Dust_mask.jpg/440px-Dust_mask.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1440" /></a><figcaption>Maska antysmogowa wielokrotnego użytku z wymiennym filtrem</figcaption></figure> <p>Jakość powietrza w Polsce należy do najgorszych w Unii Europejskiej<sup id="cite_ref-PIE_20-2" class="reference"><a href="#cite_note-PIE-20">[20]</a></sup>. Według <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Zdrowia" title="Światowa Organizacja Zdrowia">Światowej Organizacji Zdrowia</a> (WHO) 36 z 50 miast w Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje się w Polsce. Najbardziej zanieczyszczonymi miastami w Polsce są kolejno: Opoczno, <a href="/wiki/%C5%BBywiec" title="Żywiec">Żywiec</a>, Rybnik, <a href="/wiki/Pszczyna" title="Pszczyna">Pszczyna</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[22]</a></sup>. W większości tych miejscowości smog powodowany jest tak zwaną <a href="/wiki/Niska_emisja" title="Niska emisja">niską emisją</a> (znaczne nagromadzenie emitorów o wysokości do 40 metrów nad poziom gruntu, w miejscach o dużej gęstości zabudowy, na małej powierzchni). Smog w Polsce to zwykle smog typu londyńskiego i występuje głównie w zimowym <a href="/wiki/Sezon_grzewczy" title="Sezon grzewczy">sezonie grzewczym</a>, jednak w dużych miastach tworzy się również smog typu Los Angeles<sup id="cite_ref-PIE_20-3" class="reference"><a href="#cite_note-PIE-20">[20]</a></sup>. </p><p>W styczniu 2017 w południowej Polsce wystąpiło rekordowo wysokie zanieczyszczenie powietrza. Normy pyłów <a href="/wiki/PM10" title="PM10">PM10</a> i <a href="/wiki/PM2,5" title="PM2,5">PM2,5</a> zostały przekroczone nawet o ponad 3000%<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[23]</a></sup>. Według <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Inspektorat_Ochrony_%C5%9Arodowiska" title="Główny Inspektorat Ochrony Środowiska">Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska</a> poziomy alarmowe (300 mikrogramów na metr sześcienny, kiedy to samorządy powinny podjąć specjalne działania doraźne) przekroczone zostały w Radomsku, Rybniku, Żywcu, Zabrzu, Częstochowie i Wodzisławiu Śląskim<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[24]</a></sup>. Z kolei w Warszawie stężenie pyłu PM10 przekroczyło 200 mikrogramów na metr sześcienny<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[25]</a></sup>. </p><p>Z raportu <a href="/wiki/Ministerstwo_Przedsi%C4%99biorczo%C5%9Bci_i_Technologii" title="Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii">Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii</a> wynika, że w 2016 w Polsce z powodu smogu życie przedwcześnie straciło prawie 19 tys. osób., co oznacza, że łącznie utraciły one prawie 440 tys. lat życia<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[26]</a></sup>. </p><p>Z corocznych raportów Europejskiej Agencji Środowiska wynika, że roczna liczba przedwczesnych zgonów w Polsce z powodu obecności w powietrzu pyłu PM2,5, dwutlenku azotu i ozonu w ostatnich latach wynosi łącznie między 45 tys. a 50 tys<sup id="cite_ref-Kleczkowski_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Kleczkowski-1">[1]</a></sup>. </p><p>Smog prowadzi także do zanieczyszczenia gleby, w tym ziemi uprawnej. Badania tzw. chemizmu gleb ornych wykazały wzrost stężenia rakotwórczych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) na gruntach wykorzystywanych pod uprawę roślin. Na przykład w <a href="/wiki/Zakliczyn" title="Zakliczyn">Zakliczynie</a> odnotowano stężenie WWA na poziomie 1498,7 μg/kg, co klasyfikuje je jako „gleby zanieczyszczone” (3° zanieczyszczenia). Uprawa roślin na takim gruncie „stwarza pewne niebezpieczeństwo ich skażenia przez WWA”. Grunt zanieczyszczone na poziomie 3° zgodnie z wytycznymi WIOŚ zaleca się „nie przeznaczać nawet na użytki zielone (wypas zwierząt)”<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[27]</a></sup>. Zanieczyszczenie gleby skutkuje nie tylko skażeniem roślin, ale także produktów pochodzenia zwierzęcego – w 2016 podczas badań prowadzonych przez <a href="/wiki/Politechnika_Krakowska_im._Tadeusza_Ko%C5%9Bciuszki" title="Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki">Politechnikę Krakowską</a> wykazały wysokie stężenia silnie toksycznych <a href="/wiki/Dioksyny" title="Dioksyny">dioksyn</a> w jajach z wolnego wybiegu produkowanych w Małopolsce<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[28]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przyczyny_smogu_w_Polsce">Przyczyny smogu w Polsce</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przyczyny smogu w Polsce" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przyczyny smogu w Polsce"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zanieczyszczenia tworzące smog mają wiele źródeł, jednak większość z nich powstaje w różnego rodzaju procesach spalania. Są one częścią tzw. <a href="/wiki/Niska_emisja" title="Niska emisja">niskiej emisji</a>, czyli emisji zanieczyszczeń na wysokości do 40 m. </p><p>Największy problem stanowią <a href="/wiki/Kocio%C5%82_centralnego_ogrzewania" title="Kocioł centralnego ogrzewania">instalacje grzewcze</a>, ogrzewające domy jednorodzinne i wielorodzinne kamienice. Spora część z nich to tzw. kopciuchy, czyli kotły niskiej klasy. Ponadto częstą praktyką w polskich domach jest nie tylko korzystanie z kiepskiej jakości <a href="/wiki/Paliwo" title="Paliwo">paliwa</a>, ale również spalanie <a href="/wiki/Odpady_komunalne" title="Odpady komunalne">odpadów komunalnych</a> w prywatnych piecach. Według danych <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Urz%C4%85d_Statystyczny" title="Główny Urząd Statystyczny">Głównego Urzędu Statystycznego</a> w 2015 r. w Polsce procesy spalania poza przemysłem były głównym źródłem emisji <a href="/wiki/Tlenek_w%C4%99gla" title="Tlenek węgla">tlenku węgla</a>, pyłów i niemetanowych <a href="/wiki/Lotne_zwi%C4%85zki_organiczne" title="Lotne związki organiczne">lotnych związków organicznych</a> oraz były odpowiedzialne za emisję ponad 87% <a href="/wiki/Wielopier%C5%9Bcieniowe_w%C4%99glowodory_aromatyczne" title="Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne">wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych</a>. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku <a href="/wiki/Metale_ci%C4%99%C5%BCkie" title="Metale ciężkie">metali ciężkich</a><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[29]</a></sup>. </p><p>Niezależnie od rodzaju emitowanego zanieczyszczenia, wśród wszystkich badanych procesów spalania poza przemysłem, głównym źródłem okazywały się właśnie gospodarstwa domowe. </p><p>Równie istotne źródła smogu to m.in. <a href="/wiki/Transport_drogowy" title="Transport drogowy">transport drogowy</a>, procesy spalania poza przemysłem i procesy spalania w sektorze energetycznym<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[30]</a></sup>. </p><p>Udział poszczególnych kategorii źródeł smogu w Polsce w łącznym ryzyku przedwczesnego zgonu z powodu zanieczyszczeń powietrza wynosi odpowiednio: ogrzewanie indywidualne – 52%, transport – 16%, przemysł – 13%, energetyka – 7%, rolnictwo – 6%, inne – 6%<sup id="cite_ref-Kleczkowski_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-Kleczkowski-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kontrola_jakości_powietrza"><span id="Kontrola_jako.C5.9Bci_powietrza"></span>Kontrola jakości powietrza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Kontrola jakości powietrza" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kontrola jakości powietrza"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Główny składnik smogu stanowią <a href="/wiki/Aerozole_atmosferyczne" title="Aerozole atmosferyczne">aerozole atmosferyczne</a>, znane również jako pyły zawieszone. Na podstawie ich ilości określana jest aktualna jakość powietrza. </p><p>Każdy mieszkaniec Polski ma możliwość sprawdzenia aktualnego poziomu zanieczyszczenia powietrza na co najmniej dwa sposoby: </p> <ul><li>za pomocą mapy zanieczyszczeń,</li> <li>za pomocą miernika jakości powietrza.</li></ul> <p>Mapy zanieczyszczeń zbierają dane ze stacji pomiarowych i w obrazowy sposób przedstawiają jakość powietrza na terenie całego kraju<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31">[31]</a></sup> lub obszaru, np. Europy<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[32]</a></sup>. W Polsce oficjalnym portalem tego typu jest witryna <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wny_Inspektorat_Ochrony_%C5%9Arodowiska" title="Główny Inspektorat Ochrony Środowiska">Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33">[33]</a></sup>, ale funkcjonuje też wiele innych serwisów podających dane o jakości powietrza. </p><p>Domowe mierniki jakości powietrza służą do precyzyjnego pomiaru ilości pyłów zawieszonych wewnątrz budynku. Niektóre z nich przystosowane są do zamontowania od zewnętrznej strony na ściany budynku, inne przeznaczone są wyłącznie do pomiarów wewnętrznych. Większość z nich mierzy również inne parametry, takie jak <a href="/wiki/Lotne_zwi%C4%85zki_organiczne" title="Lotne związki organiczne">LZO</a> lub <a href="/wiki/Temperatura" title="Temperatura">temperatura</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przeciwdziałanie"><span id="Przeciwdzia.C5.82anie"></span>Przeciwdziałanie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Przeciwdziałanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przeciwdziałanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po latach nacisku na władze samorządowe i centralne ze strony aktywistów społecznych i ekspertów rozpoczęto zmiany w prawie celem poprawy stanu powietrza. Pierwszym historycznym aktem prawnym była uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego z 2016 r. całkowicie wykluczająca stosowanie w Krakowie paliw stałych w małych instalacjach grzewczych od września 2019 r. W jej wyniku stan powietrza w Krakowie znacząco się poprawił. W 2017 r. ten sam sejmik podjął uchwałę dla województwa małopolskiego (z wyłączeniem Krakowa), która nakazywała stopniową eliminację prymitywnych palenisk węglowych oraz eliminowała stosowania najgorszych paliw węglowych i mokrego drewna. W ślad za województwem małopolskim poszło 13 innych województw gdzie podjęto podobne uchwały. W latach 2017 i 2018 ukazały się rozporządzenia odpowiednich ministrów: a) – dopuszczające do obrotu i użytkowania tylko kotły zgodne z tzw. klasą 5, czyli nowoczesne, ograniczające emisję zanieczyszczeń, oraz b) – ustalające minimalne normy jakościowe dla paliw stałych. Od 2019 r. działa ogólnokrajowy program „Czyste Powietrze” w ramach którego udzielane są dotacje na wymianę źródeł ciepła oraz docieplanie budynków<sup id="cite_ref-Kleczkowski_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-Kleczkowski-1">[1]</a></sup>. Do roku 2022 łączna wartość dotacji wyniosła ok. 3,2 mld zł, co jest kwotą dalece niewystarczającą. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; font-weight: bold;">Informacje w <a href="/wiki/Wikipedia:Projekty_siostrzane" title="Wikipedia:Projekty siostrzane">projektach siostrzanych</a></td> </tr> <tr> <td><span style="margin:1px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/13px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/26px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></span>  <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Smog?uselang=pl"><b>Multimedia</b></a></span> w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:WiktionaryPl_nodesc.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/15px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="15" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/23px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/30px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/smog" class="extiw" title="wikt:smog">Definicje słownikowe</a></b> w <a href="/wiki/Wikis%C5%82ownik" title="Wikisłownik">Wikisłowniku</a></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Alarm_Smogowy" title="Alarm Smogowy">Alarm Smogowy</a></li> <li><a href="/wiki/Elektrosmog" title="Elektrosmog">smog elektromagnetyczny</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Kleczkowski-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Kleczkowski_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kleczkowski_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kleczkowski_1-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kleczkowski_1-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kleczkowski_1-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Piotr_Kleczkowski" title="Piotr Kleczkowski"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Piotr</span><span class="cite-name-initials" title="Piotr" style="display:none">P.</span> </span><span class="cite-lastname">Kleczkowski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Piotr</span><span class="cite-name-initials" title="Piotr">P.</span></span></a>, <i>Smog w Polsce. Przyczyny, skutki, przeciwdziałanie</i>, Warszawa 2020, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301207908" title="Specjalna:Książki/9788301207908">ISBN <span class="isbn">978-83-01-20790-8</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/1145080998">1145080998</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Piotr&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Smog+w+Polsce.+Przyczyny%2C+skutki%2C+przeciwdzia%C5%82anie&rft.isbn=978-83-01-20790-8&rft.place=Warszawa&rft.date=2020&rft.aulast=Kleczkowski&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1145080998" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Doro-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Doro_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation nourl"><a href="/wiki/Witold_Doroszewski" title="Witold Doroszewski"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Witold</span><span class="cite-name-initials" title="Witold" style="display:none">W.</span> </span><span class="cite-lastname">Doroszewski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Witold</span><span class="cite-name-initials" title="Witold">W.</span></span></a> (red.), <i>smog</i>, [w:] Słownik języka polskiego, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=S%C5%82ownik+j%C4%99zyka+polskiego&rft.atitle=smog&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D" style="display:none"> </span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">???</span></cite></span> </li> <li id="cite_note-EBrit-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EBrit_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/smog"><i>smog</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Encyclopædia Britannica</a></i><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=smog&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%27%27%5B%5BEncyklopedia+Britannica%7CEncyclop%C3%A6dia+Britannica%5D%5D%27%27&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fscience%2Fsmog" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Walery_Pisarek" title="Walery Pisarek"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Walery</span><span class="cite-name-initials" title="Walery" style="display:none">W.</span> </span><span class="cite-lastname">Pisarek</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Walery</span><span class="cite-name-initials" title="Walery">W.</span></span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=83901"><i>Słownik języka niby-polskiego, czyli błędy językowe w prasie</i></a>, Wrocław: <a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Zakład Narodowy im. Ossolińskich</a>, 1978, s. 25<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Walery&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=S%C5%82ownik+j%C4%99zyka+niby-polskiego%2C+czyli+b%C5%82%C4%99dy+j%C4%99zykowe+w+prasie&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.pub=%5B%5BZak%C5%82ad+Narodowy+im.+Ossoli%C5%84skich%5D%5D&rft.date=1978&rft.aulast=Pisarek&rft_id=http%3A%2F%2Fmbc.malopolska.pl%2Fdlibra%2Fdocmetadata%3Fid%3D83901" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Maciej</span><span class="cite-name-initials" title="Maciej" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Malinowski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Maciej</span><span class="cite-name-initials" title="Maciej">M.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://obcyjezykpolski.pl/dymgla/"><i>Smog</i></a>, [w:] Porady językowe [online], Obcy język polski<span class="accessdate"> [dostęp 2019-04-25]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Smog&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=Obcy+j%C4%99zyk+polski&rft_id=https%3A%2F%2Fobcyjezykpolski.pl%2Fdymgla%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170221111328/http://www.krakow.pios.gov.pl/ispra/wnioski.htm">Od toksycznych emisji do efektów zdrowotnych</a>. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, 2006. [dostęp 2013-01-03]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.krakow.pios.gov.pl/ispra/wnioski.htm">tego adresu</a> (2017-02-21)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3229588,smog-zabija-malopolan,id,t.html">Smog zabija Małopolan</a>. <a href="/wiki/Dziennik_Polski" title="Dziennik Polski">Dziennik Polski</a>, 2013.</cite></span> </li> <li id="cite_note-road-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-road_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170620082125/https://www.sciencedaily.com/releases/2013/03/130321205530.htm">Road traffic pollution as serious as passive smoke in the development of childhood asthma</a>. Science Daily, 2013-03-21. [dostęp 2017-11-01]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2013/03/130321205530.htm">tego adresu</a> (2017-06-20)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-chronic-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-chronic_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal open-access doi nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Laura</span><span class="cite-name-initials" title="Laura" style="display:none">L.</span> </span><span class="cite-lastname">Perez</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Laura</span><span class="cite-name-initials" title="Laura">L.</span></span><span class="cite-at-al" title="Laura Perez, Christophe Declercq, Carmen Iñiguez, Inmaculada Aguilera, Chiara Badaloni, Ferran Ballester, Catherine Bouland, Olivier Chanel, Francisco B. Cirarda, Francesco Forastiere, Bertil Forsberg, Daniela Haluza, Britta Hedlund, Koldo Cambra, Marina Lacasaña, Hanns Moshammer, Peter Otorepec, Miguel Rodríguez-Barranco, Sylvia Medina, Nino Künzli"> i inni</span>, <i>Chronic burden of near-roadway traffic pollution in 10 European cities (APHEKOM network)</i>, „European Respiratory Journal”, 42 (3), <span title="wrzesień 2013">2013</span>, s. 594–605, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1183%2F09031936.00031112">10.1183/09031936.00031112</a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2013-09&rft.atitle=Chronic+burden+of+near-roadway+traffic+pollution+in+10+European+cities+%28APHEKOM+network%29&rft.jtitle=European+Respiratory+Journal&rft.volume=42&rft.edition=3&rft_id=info%3Adoi%2F10.1183%2F09031936.00031112" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rmf24.pl/nauka/news-zanieczyszczenia-powietrza-bardziej-szkodliwe-niz-myslelismy,nId,1072004">Zanieczyszczenia powietrza bardziej szkodliwe niż myśleliśmy</a>. RMF24, 2013.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Ratajczak-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ratajczak_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal open-access doi pmid pmc nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Aleksandra</span><span class="cite-name-initials" title="Aleksandra" style="display:none">A.</span> </span><span class="cite-lastname">Ratajczak</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Aleksandra</span><span class="cite-name-initials" title="Aleksandra">A.</span></span><span class="cite-at-al" title="Aleksandra Ratajczak, Artur Badyda, Piotr Oskar Czechowski, Adam Czarnecki, Michał Dubrawski, Wojciech Feleszko"> i inni</span>, <i>Air Pollution Increases the Incidence of Upper Respiratory Tract Symptoms among Polish Children</i>, „Journal of Clinical Medicine”, 10 (10), <span title="16 maja 2021">2021</span>, s. 2150, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3390%2Fjcm10102150">10.3390/jcm10102150</a>, <a href="/wiki/PMID" title="PMID">PMID</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/34065636">34065636</a>, <a href="/wiki/PMCID" title="PMCID">PMCID</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8156299/">PMC8156299</a><span class="accessdate"> [dostęp 2023-08-09]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2021-05-16&rft.atitle=Air+Pollution+Increases+the+Incidence+of+Upper+Respiratory+Tract+Symptoms+among+Polish+Children&rft.jtitle=Journal+of+Clinical+Medicine&rft.volume=10&rft.edition=10&rft_id=info%3Apmid%2F34065636&rft_id=info%3Apmc%2F8156299&rft_id=info%3Adoi%2F10.3390%2Fjcm10102150" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal open-access doi pmid nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Łukasz</span><span class="cite-name-initials" title="Łukasz" style="display:none">Ł.</span> </span><span class="cite-lastname">Kuźma</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Łukasz</span><span class="cite-name-initials" title="Łukasz">Ł.</span></span><span class="cite-at-al" title="Łukasz Kuźma, Szymon Pogorzelski, Krzysztof Struniawski, Sławomir Dobrzycki, Hanna Bachórzewska-Gajewska"> i inni</span>, <i>Effect of air pollution on the number of hospital admissions for acute coronary syndrome in elderly patients</i>, „Polish Archives of Internal Medicine”, 130 (1), <span title="31 stycznia 2020">2020</span>, s. 38–46, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.20452%2Fpamw.15064">10.20452/pamw.15064</a>, <a href="/wiki/PMID" title="PMID">PMID</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31742576">31742576</a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2020-01-31&rft.atitle=Effect+of+air+pollution+on+the+number+of+hospital+admissions+for+acute+coronary+syndrome+in+elderly+patients&rft.jtitle=Polish+Archives+of+Internal+Medicine&rft.volume=130&rft.edition=1&rft_id=info%3Apmid%2F31742576&rft_id=info%3Adoi%2F10.20452%2Fpamw.15064" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal open-access doi pmid pmc nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Łukasz</span><span class="cite-name-initials" title="Łukasz" style="display:none">Ł.</span> </span><span class="cite-lastname">Kuźma</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Łukasz</span><span class="cite-name-initials" title="Łukasz">Ł.</span></span><span class="cite-at-al" title="Łukasz Kuźma, Krzysztof Struniawski, Szymon Pogorzelski, Hanna Bachórzewska-Gajewska, Sławomir Dobrzycki"> i inni</span>, <i>Gender Differences in Association between Air Pollution and Daily Mortality in the Capital of the Green Lungs of Poland–Population-Based Study with 2,953,000 Person-Years of Follow-Up</i>, „Journal of Clinical Medicine”, 9 (8), <span title="23 lipca 2020">2020</span>, s. 2351, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3390%2Fjcm9082351">10.3390/jcm9082351</a>, <a href="/wiki/PMID" title="PMID">PMID</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32717977">32717977</a>, <a href="/wiki/PMCID" title="PMCID">PMCID</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7464921/">PMC7464921</a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2020-07-23&rft.atitle=Gender+Differences+in+Association+between+Air+Pollution+and+Daily+Mortality+in+the+Capital+of+the+Green+Lungs+of+Poland%E2%80%93Population-Based+Study+with+2%2C953%2C000+Person-Years+of+Follow-Up&rft.jtitle=Journal+of+Clinical+Medicine&rft.volume=9&rft.edition=8&rft_id=info%3Apmid%2F32717977&rft_id=info%3Apmc%2F7464921&rft_id=info%3Adoi%2F10.3390%2Fjcm9082351" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ehp.niehs.nih.gov/1408133/">Autism Spectrum Disorder and Particulate Matter Air Pollution before, during, and after Pregnancy: A Nested Case–Control Analysis within the Nurses’ Health Study 2 Cohort</a>. Environ Health Perspect, 2014.</cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20181022233028/https://www.iarc.fr/en/media-centre/iarcnews/pdf/pr221_E.pdf">Outdoor air pollution a leading environmental cause of cancer deaths</a>. IARC, 2013.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151209010001/http://www.malopolska.pl/Obywatel/EKO-prognozaMalopolski/Malopolska/Strony/Wplyw-na-zdrowie.aspx">Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie</a>. Eko-prognoza dla Małopolski. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.malopolska.pl/Obywatel/EKO-prognozaMalopolski/Malopolska/Strony/Wplyw-na-zdrowie.aspx">tego adresu</a>].</cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131203060732/http://www.krakowskialarmsmogowy.pl/zdrowie">Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie</a>. Krakowski Alarm Smogowy. [dostęp 2013-12-19]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.krakowskialarmsmogowy.pl/zdrowie">tego adresu</a> (2013-12-03)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chronmyklimat.pl/wiadomosci/energetyka/sektor-energetyki-weglowej-generuje-34-miliardy-zlotych-kosztow-zdrowotnych-zwiazanych-z-zanieczyszczeniem-powietrza">Sektor energetyki węglowej generuje 34 mld zł kosztów zdrowotnych związanych z zanieczyszczeniem powietrza</a>. Chrońmy Klimat, 2013.</cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305032908/http://swiat.newsweek.pl/kiedy-powietrze-zabija--wielki-smog-w-londynie,99276,1,1.html">Kiedy powietrze zabija: Wielki smog w Londynie</a>. swiat.newsweek.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://swiat.newsweek.pl/kiedy-powietrze-zabija--wielki-smog-w-londynie,99276,1,1.html">tego adresu</a> (2016-03-05)].</cite>, newsweek.pl.</span> </li> <li id="cite_note-PIE-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-PIE_20-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PIE_20-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PIE_20-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PIE_20-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Łukasz</span><span class="cite-name-initials" title="Łukasz" style="display:none">Ł.</span> </span><span class="cite-lastname">Adamkiewicz</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Łukasz</span><span class="cite-name-initials" title="Łukasz">Ł.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Natalia</span><span class="cite-name-initials" title="Natalia" style="display:none">N.</span> </span><span class="cite-lastname">Matyasik</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Natalia</span><span class="cite-name-initials" title="Natalia">N.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2020/03/PIE-WP_5-2019.pdf"><i>Smog w Polsce i jego konsekwencje. Working paper 5/2019</i></a>, <a href="/wiki/Polski_Instytut_Ekonomiczny" title="Polski Instytut Ekonomiczny">Polski Instytut Ekonomiczny</a>, 2019, s. 5–6, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788366306592" title="Specjalna:Książki/9788366306592">ISBN <span class="isbn">978-83-66306-59-2</span></a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=%C5%81ukasz&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Smog+w+Polsce+i+jego+konsekwencje.+Working+paper+5%2F2019&rft.isbn=978-83-66306-59-2&rft.pub=%5B%5BPolski+Instytut+Ekonomiczny%5D%5D&rft.date=2019&rft.aulast=Adamkiewicz&rft_id=https%3A%2F%2Fpie.net.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2020%2F03%2FPIE-WP_5-2019.pdf" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://alertsmogowy.pl/smog-na-swiecie/pqzm/smog-londynski.html"><i>Smog Londyński – alertsmogowy.pl</i></a> [online], alertsmogowy.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2018-06-08]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Smog+Londy%C5%84ski+%E2%80%93+alertsmogowy.pl&rft_id=http%3A%2F%2Falertsmogowy.pl%2Fsmog-na-swiecie%2Fpqzm%2Fsmog-londynski.html" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.focus.pl/artykul/ranking-smogu-na-50-najbardziej-zanieczyszczonych-miast-eu-az-36-jest-w-polsce-180509043616"><i>Ranking 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie. 36 jest z Polski! – Focus.pl</i></a> [online], www.focus.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2019-03-15]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ranking+50+najbardziej+zanieczyszczonych+miast+w+Europie.+36+jest+z+Polski%21+%E2%80%93+Focus.pl&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.focus.pl%2Fartykul%2Franking-smogu-na-50-najbardziej-zanieczyszczonych-miast-eu-az-36-jest-w-polsce-180509043616" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wyborcza.pl/7,75398,21221597,polacy-dusza-sie-smogiem-to-juz-nie-sa-zarty-normy-przekroczone.html?disableRedirects=true">Polacy duszą się smogiem. To już nie są żarty! Normy przekroczone nawet o 3 tys. proc.</a>. <a href="/wiki/Gazeta.pl" title="Gazeta.pl">gazeta.pl</a>, 9 stycznia 2017.</cite></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/show/1000758"><i>Komunikat Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w sprawie aktualnej i prognozowanej jakości powietrza w Polsce – GIOŚ</i></a> [online], powietrze.gios.gov.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2020-11-12]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Komunikat+G%C5%82%C3%B3wnego+Inspektoratu+Ochrony+%C5%9Arodowiska+w+sprawie+aktualnej+i+prognozowanej+jako%C5%9Bci+powietrza+w+Polsce+%E2%80%93+GIO%C5%9A&rft_id=http%3A%2F%2Fpowietrze.gios.gov.pl%2Fpjp%2Fcontent%2Fshow%2F1000758" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/archives"><i>Bank danych pomiarowych – GIOŚ</i></a> [online], powietrze.gios.gov.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2020-11-12]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Bank+danych+pomiarowych+%E2%80%93+GIO%C5%9A&rft_id=http%3A%2F%2Fpowietrze.gios.gov.pl%2Fpjp%2Farchives" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20180828170308/https://www.mpit.gov.pl/strony/aktualnosci/ogromne-koszty-zdrowotne-i-finansowe-smogu-z-niskiej-emisji-mpit-przedstawilo-raport/"><i>Ogromne koszty zdrowotne i finansowe smogu z niskiej emisji – MPiT przedstawiło raport – Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii</i></a> [online], www.mpit.gov.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2018-08-28]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mpit.gov.pl/strony/aktualnosci/ogromne-koszty-zdrowotne-i-finansowe-smogu-z-niskiej-emisji-mpit-przedstawilo-raport/">adresu</a> 2018-08-28]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ogromne+koszty+zdrowotne+i+finansowe+smogu+z+niskiej+emisji+%E2%80%93+MPiT+przedstawi%C5%82o+raport+%E2%80%93+Ministerstwo+Przedsi%C4%99biorczo%C5%9Bci+i+Technologii&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mpit.gov.pl%2Fstrony%2Faktualnosci%2Fogromne-koszty-zdrowotne-i-finansowe-smogu-z-niskiej-emisji-mpit-przedstawilo-raport%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://smoglab.pl/ochrona-srodowiska-wie-ze-ziemia-jest-skazona-ale-ludzie-jedza-hodowana-na-niej-marchewke/">Ochrona środowiska wie, że ziemia jest skażona, ale ludzie jedzą hodowane na niej warzywa</a>. SmogLab.</cite></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal closed-access doi pmid nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Malgorzata</span><span class="cite-name-initials" title="Malgorzata" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Węgiel</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Malgorzata</span><span class="cite-name-initials" title="Malgorzata">M.</span></span><span class="cite-at-al" title="Malgorzata Węgiel, Ryszard Chrząszcz, Anna Maślanka, Adam Grochowalski"> i inni</span>, <i>Seasonal variations of PCDD/Fs congeners in air, soil and eggs from a Polish small-scale farm</i>, „Chemosphere”, 199, <span title="maj 2018">2018</span>, s. 89–97, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.chemosphere.2018.02.006">10.1016/j.chemosphere.2018.02.006</a>, <a href="/wiki/PMID" title="PMID">PMID</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29433032">29433032</a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-08-22]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2018-05&rft.jtitle=Chemosphere&rft.volume=199&rft.atitle=Seasonal+variations+of+PCDD%2FFs+congeners+in+air%2C+soil+and+eggs+from+a+Polish+small-scale+farm&rft_id=info%3Apmid%2F29433032&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.chemosphere.2018.02.006" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" id="CITEREFGUS2017"><span class="cite-lastname">GUS</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5484/1/18/1/ochrona_srodowiska_2017.pdf"><i>Ochrona Środowiska, Environment 2017</i></a> [pdf], 2017<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ochrona+%C5%9Arodowiska%2C+Environment+2017&rft.date=2017&rft.aulast=GUS&rft_id=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Ffiles%2Fgfx%2Fportalinformacyjny%2Fpl%2Fdefaultaktualnosci%2F5484%2F1%2F18%2F1%2Fochrona_srodowiska_2017.pdf" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal open-access"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Adam</span><span class="cite-name-initials" title="Adam" style="display:none">A.</span> </span><span class="cite-lastname">Gajda</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Adam</span><span class="cite-name-initials" title="Adam">A.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Krzysztof</span><span class="cite-name-initials" title="Krzysztof" style="display:none">K.</span> </span><span class="cite-lastname">Melka</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Krzysztof</span><span class="cite-name-initials" title="Krzysztof">K.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPB7-0012-0015"><i>Krajowy sektor energetyczny – ocena wpływu nowych mocy na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w latach 2008–2020</i></a>, „Polityka Energetyczna”, 12 (1), 2009, s. 61–77<span class="accessdate"> [dostęp 2023-11-01]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2009&rft.atitle=Krajowy+sektor+energetyczny+%E2%80%93+ocena+wp%C5%82ywu+nowych+mocy+na+ograniczenie+emisji+zanieczyszcze%C5%84+do+powietrza+w+latach+2008%E2%80%932020&rft.jtitle=Polityka+Energetyczna&rft.volume=12&rft.edition=1&rft_id=https%3A%2F%2Fyadda.icm.edu.pl%2Fbaztech%2Felement%2Fbwmeta1.element.baztech-article-BPB7-0012-0015" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://smogmap.pl/"><i>Mapa smogu</i></a> [online], smogmap.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2019-09-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Mapa+smogu&rft_id=https%3A%2F%2Fsmogmap.pl%2F" style="display:none"> </span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">strona główna serwisu</span></cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://istimetorun.com/"><i>Sprawdź jakość powietrza na mapie świata</i></a> [online], istimetorun.com<span class="accessdate"> [dostęp 2023-03-13]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Sprawd%C5%BA+jako%C5%9B%C4%87+powietrza+na+mapie+%C5%9Bwiata&rft_id=https%3A%2F%2Fistimetorun.com%2F" style="display:none"> </span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">strona główna serwisu</span></cite></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current"><i>Ocena jakości powietrza – Bieżące dane pomiarowe – GIOŚ</i></a> [online], powietrze.gios.gov.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2019-09-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ocena+jako%C5%9Bci+powietrza+%E2%80%93+Bie%C5%BC%C4%85ce+dane+pomiarowe+%E2%80%93+GIO%C5%9A&rft_id=http%3A%2F%2Fpowietrze.gios.gov.pl%2Fpjp%2Fcurrent" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Smog&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Smog&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/smog-a-zmiana-klimatu/"><i>Smog a zmiana klimatu</i></a> [online], Nauka o Klimacie<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-19]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Smog+a+zmiana+klimatu&rft_id=https%3A%2F%2Fnaukaoklimacie.pl%2Faktualnosci%2Fsmog-a-zmiana-klimatu%2F" style="display:none"> </span>.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Zbitka_wyrazowa" title="Zbitka wyrazowa">zbitka wyrazowa</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85000519">sh85000519</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4055320-6">4055320-6</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=24327">24327</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph125713">ph125713</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007293855705171">987007293855705171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000193828&P_CON_LNG=ENG">000193828</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/smog">science/smog</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/3839944">3839944</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=smog">smog</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0270143.xml">0270143</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=smog">smog</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smog&oldid=73836489">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smog&oldid=73836489</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Smog" title="Kategoria:Smog">Smog</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_bez_okre%C5%9Blonego_trybu" title="Kategoria:Szablon cytowania bez określonego trybu">Szablon cytowania bez określonego trybu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_cytowania_%E2%80%93_problemy_%E2%80%93_cytuj_%E2%80%93_strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Kategoria:Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna">Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 23 maj 2024, 10:39.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Smog&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-74cc59cb9d-6jbds","wgBackendResponseTime":165,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.585","walltime":"0.788","ppvisitednodes":{"value":7663,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":73043,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14410,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":38540,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":6,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 673.488 1 -total"," 51.49% 346.808 1 Szablon:Przypisy"," 40.37% 271.888 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 26.40% 177.773 21 Szablon:Cytuj"," 17.17% 115.665 12 Szablon:Cytuj_stronę"," 5.18% 34.856 1 Szablon:Osobny_artykuł"," 4.69% 31.595 1 Szablon:Dmbox"," 3.96% 26.660 1 Szablon:Ikona"," 3.81% 25.668 1 Szablon:Encyklopedia_Britannica"," 2.41% 16.211 2 Szablon:Lang"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.332","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4713052,"limit":52428800},"limitreport-logs":"ext = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"European Respiratory Journal\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Journal of Clinical Medicine\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Polish Archives of Internal Medicine\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Journal of Clinical Medicine\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Chemosphere\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Polityka Energetyczna\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-d6fb68d67-nhlvm","timestamp":"20241107200801","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Smog","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Smog","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q169994","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q169994","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-29T09:08:40Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/01\/Krakow_Wawel_i_Leg_przed_wschodem_Slonca.jpg","headline":"zanieczyszczenie powietrza"}</script> </body> </html>