CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Nekazaritza - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"467ade6e-ba12-4c9f-afdb-c5081e6017bd","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Nekazaritza","wgTitle":"Nekazaritza","wgCurRevisionId":9815271,"wgRevisionId":9815271,"wgArticleId":24093,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak","Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from martxoa 2021","Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak","Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Hezkuntza Programako artikuluak","Hezkuntza Programa/Ekonomia eta ekintzailetza","OWIDPopup.js","Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak", "Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GEA identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:14 elementuko autoritate kontrola duten orriak","Artikulu nabarmenduak","Our World in Data grafikoak dituzten artikuluak","Nekazaritza","Nekazari eta abeltzainak"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Nekazaritza","wgRelevantArticleId":24093,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true}, "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11451","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OWIDPopup","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Gasteizko_azoka.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Gasteizko_azoka.jpg/800px-Gasteizko_azoka.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1067"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Gasteizko_azoka.jpg/640px-Gasteizko_azoka.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Nekazaritza - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Nekazaritza"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Nekazaritza"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Nekazaritza rootpage-Nekazaritza skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu nagusia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z"><span>Azala</span></a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala"><span>Txikipedia</span></a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela"><span>Ikusgela</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna"><span>Txokoa</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r"><span>Aldaketa berriak</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x"><span>Ausazko orria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua."><span>Laguntza</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itxura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu" class=""><span>Dohaintza egin</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Nekazaritza" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class=""><span>Sortu kontua</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Nekazaritza" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hasi saioa</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Tresna pertsonalak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu"><span>Dohaintza egin</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Nekazaritza" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Sortu kontua</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Nekazaritza" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hasi saioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi"><span>gehiago ikasi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y"><span>Ekarpenak</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Historia azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sorrera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sorrera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Sorrera</span> </div> </a> <ul id="toc-Sorrera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zibilizazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zibilizazioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Zibilizazioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Zibilizazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Iraultza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Iraultza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Iraultza</span> </div> </a> <ul id="toc-Iraultza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritza_motak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritza_motak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Nekazaritza motak</span> </div> </a> <ul id="toc-Nekazaritza_motak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritza_eta_ingurune_fisikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritza_eta_ingurune_fisikoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Nekazaritza eta ingurune fisikoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Nekazaritza_eta_ingurune_fisikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritza_paisaiak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritza_paisaiak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Nekazaritza paisaiak</span> </div> </a> <ul id="toc-Nekazaritza_paisaiak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritzako_faktore_teknologikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritzako_faktore_teknologikoak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Nekazaritzako faktore teknologikoak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nekazaritzako_faktore_teknologikoak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Nekazaritzako faktore teknologikoak azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Nekazaritzako_faktore_teknologikoak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lurzoruaren_prestaketa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lurzoruaren_prestaketa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Lurzoruaren prestaketa</span> </div> </a> <ul id="toc-Lurzoruaren_prestaketa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hedakuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hedakuntza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Hedakuntza</span> </div> </a> <ul id="toc-Hedakuntza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ureztapena" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ureztapena"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Ureztapena</span> </div> </a> <ul id="toc-Ureztapena-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ongarritzea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ongarritzea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Ongarritzea</span> </div> </a> <ul id="toc-Ongarritzea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Errotazioak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Errotazioak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Errotazioak</span> </div> </a> <ul id="toc-Errotazioak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Izurrien_kontrola" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Izurrien_kontrola"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Izurrien kontrola</span> </div> </a> <ul id="toc-Izurrien_kontrola-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritza_egutegia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritza_egutegia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.7</span> <span>Nekazaritza egutegia</span> </div> </a> <ul id="toc-Nekazaritza_egutegia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Azpiegitura_eta_mekanizazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Azpiegitura_eta_mekanizazioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.8</span> <span>Azpiegitura eta mekanizazioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Azpiegitura_eta_mekanizazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Laboreak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Laboreak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Laboreak</span> </div> </a> <ul id="toc-Laboreak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Laboreen_banaketa_geografikoa_munduan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Laboreen_banaketa_geografikoa_munduan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Laboreen banaketa geografikoa munduan</span> </div> </a> <ul id="toc-Laboreen_banaketa_geografikoa_munduan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritzaren_gizarte_antolakuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritzaren_gizarte_antolakuntza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Nekazaritzaren gizarte antolakuntza</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nekazaritzaren_gizarte_antolakuntza-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Nekazaritzaren gizarte antolakuntza azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Nekazaritzaren_gizarte_antolakuntza-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lurraren_jabetza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lurraren_jabetza"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Lurraren jabetza</span> </div> </a> <ul id="toc-Lurraren_jabetza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tradiziotik_eraginkortasun_ekonomikora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tradiziotik_eraginkortasun_ekonomikora"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Tradiziotik eraginkortasun ekonomikora</span> </div> </a> <ul id="toc-Tradiziotik_eraginkortasun_ekonomikora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritza_elkarteak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritza_elkarteak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Nekazaritza elkarteak</span> </div> </a> <ul id="toc-Nekazaritza_elkarteak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nekazaritzaren_ekonomia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nekazaritzaren_ekonomia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Nekazaritzaren ekonomia</span> </div> </a> <ul id="toc-Nekazaritzaren_ekonomia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Erreferentziak</span> </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Kanpo estekak</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Nekazaritza</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 197 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-197" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">197 hizkuntza</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Landbou" title="Landbou – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Landbou" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Landwirtschaft" title="Landwirtschaft – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Landwirtschaft" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%AD%E1%88%BB_%E1%89%B0%E1%8C%8D%E1%89%A3%E1%88%AD" title="የርሻ ተግባር – amharera" lang="am" hreflang="am" data-title="የርሻ ተግባር" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharera" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Iwop-uko" title="Iwop-uko – oboloera" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Iwop-uko" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="oboloera" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – angikera" lang="anp" hreflang="anp" data-title="कृषि" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angikera" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A9" title="زراعة – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="زراعة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D9%87" title="زراعه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="زراعه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A6%BF" title="কৃষি – assamera" lang="as" hreflang="as" data-title="কৃষি" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamera" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – awadhiera" lang="awa" hreflang="awa" data-title="कृषि" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhiera" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Yapuchawi" title="Yapuchawi – aimara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Yapuchawi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aimara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/K%C9%99nd_t%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1" title="Kənd təsərrüfatı – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Kənd təsərrüfatı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%86%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="اکینچیلیک – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اکینچیلیک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%85%D1%83%D0%B6%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл хужалығы – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ауыл хужалығы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Landwiatschoft" title="Landwiatschoft – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Landwiatschoft" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/%C5%BDem%C4%97s_%C5%ABkis" title="Žemės ūkis – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Žemės ūkis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Сельская гаспадарка – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Сельская гаспадарка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Сельская гаспадарка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сельская гаспадарка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Langbow" title="Langbow – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Langbow" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Селско стопанство – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Селско стопанство" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="खेती – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="खेती" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/S%C9%9Bn%C9%9Bk%C9%9B" title="Sɛnɛkɛ – bambarera" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Sɛnɛkɛ" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambarera" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9C" title="কৃষিকাজ – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কৃষিকাজ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%98%E0%BC%8D" title="སོ་ནམ། – tibetera" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སོ་ནམ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetera" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gounezerezh" title="Gounezerezh – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Gounezerezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Poljoprivreda" title="Poljoprivreda – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Poljoprivreda" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D2%AF%D0%B4%D3%A9%D3%A9_%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%85%D1%8B" title="Хүдөө ажахы – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хүдөө ажахы" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – cebuanoera" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%97%E1%8E%A6%E1%8E%B6%E1%8E%AA%E1%8F%97" title="ᏗᎦᎶᎪᏗ – txerokiera" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏗᎦᎶᎪᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="txerokiera" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%95%D8%B1%D8%B2%DB%8E%D8%B1%DB%8C" title="وەرزێری – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="وەرزێری" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Zem%C4%9Bd%C4%9Blstv%C3%AD" title="Zemědělství – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Zemědělství" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Gb%C3%B9rz%C3%ABzna" title="Gbùrzëzna – Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Gbùrzëzna" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BB_%D1%85%D1%83%D2%AB%D0%B0%D0%BB%D3%91%D1%85%D3%97" title="Ял хуҫалӑхӗ – txuvaxera" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ял хуҫалӑхӗ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="txuvaxera" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Amaeth" title="Amaeth – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Amaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Landbrug" title="Landbrug – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="Landbrug" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Landwirtschaft" title="Landwirtschaft – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Landwirtschaft" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dga mw-list-item"><a href="https://dga.wikipedia.org/wiki/Ko%C9%94bo" title="Koɔbo – Dagaare" lang="dga" hreflang="dga" data-title="Koɔbo" data-language-autonym="Dagaare" data-language-local-name="Dagaare" class="interlanguage-link-target"><span>Dagaare</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1_(%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1)" title="Γεωργία (δραστηριότητα) – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Γεωργία (δραστηριότητα)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Agriculture" title="Agriculture – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Agriculture" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Agrikulturo" title="Agrikulturo – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Agrikulturo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/P%C3%B5llumajandus" title="Põllumajandus – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Põllumajandus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Agricurtura" title="Agricurtura – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Agricurtura" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کشاورزی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Maatalous" title="Maatalous – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Maatalous" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/P%C3%B5llumajandus" title="Põllumajandus – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Põllumajandus" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Landb%C3%BAna%C3%B0ur" title="Landbúnaður – faroera" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Landbúnaður" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroera" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fon mw-list-item"><a href="https://fon.wikipedia.org/wiki/Glelil%C9%9B" title="Glelilɛ – fonera" lang="fon" hreflang="fon" data-title="Glelilɛ" data-language-autonym="Fɔ̀ngbè" data-language-local-name="fonera" class="interlanguage-link-target"><span>Fɔ̀ngbè</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Agriculture" title="Agriculture – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Agriculture" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BC%C3%BCrerei" title="Büürerei – iparraldeko frisiera" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Büürerei" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="iparraldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Agriculture" title="Agriculture – friulera" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Agriculture" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulera" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2nbou" title="Lânbou – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Lânbou" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Talmha%C3%ADocht" title="Talmhaíocht – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Talmhaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Ekincilik" title="Ekincilik – gagauzera" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Ekincilik" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauzera" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Agrikiltir" title="Agrikiltir – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Agrikiltir" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/%C3%80iteachas" title="Àiteachas – Eskoziako gaelikoa" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Àiteachas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Eskoziako gaelikoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%91emit%E1%BB%B9" title="Ñemitỹ – guaraniera" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ñemitỹ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraniera" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Eirinys" title="Eirinys – manxera" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Eirinys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manxera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Noma" title="Noma – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Noma" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/N%C3%B9ng-ngia%CC%8Dp" title="Nùng-ngia̍p – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Nùng-ngia̍p" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%A7%D7%9C%D7%90%D7%95%D7%AA" title="חקלאות – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="חקלאות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कृषि" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Kheti" title="Kheti – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Kheti" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Poljoprivreda" title="Poljoprivreda – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Poljoprivreda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Agrikilti" title="Agrikilti – Haitiko kreolera" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Agrikilti" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitiko kreolera" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mez%C5%91gazdas%C3%A1g" title="Mezőgazdaság – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mezőgazdaság" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A1%D5%BF%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գյուղատնտեսություն – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գյուղատնտեսություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pertanian" title="Pertanian – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Pertanian" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Oru_ugbo" title="Oru ugbo – igboera" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Oru ugbo" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igboera" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Agrokultivo" title="Agrokultivo – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Agrokultivo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Landb%C3%BAna%C3%B0ur" title="Landbúnaður – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Landbúnaður" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Agricoltura" title="Agricoltura – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Agricoltura" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B2%E6%A5%AD" title="農業 – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="農業" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Agrikolcha" title="Agrikolcha – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Agrikolcha" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tetan%C3%A8n" title="Tetanèn – javera" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tetanèn" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javera" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90" title="სოფლის მეურნეობა – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სოფლის მეურნეობა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ha%C9%96a%CA%8B" title="Haɖaʋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Haɖaʋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Khap" title="Khap – tyapa" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Khap" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyapa" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл шаруашылығы – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ауыл шаруашылығы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Nunaateqarneq" title="Nunaateqarneq – groenlandiera" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Nunaateqarneq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="groenlandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%98" title="កសិកម្ម – khemerera" lang="km" hreflang="km" data-title="កសិកម្ម" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khemerera" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%83%E0%B2%B7%E0%B2%BF" title="ಕೃಷಿ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕೃಷಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%86%8D%EC%97%85" title="농업 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="농업" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%B2%D8%B1%DB%8C" title="کاشکٲری – kaxmirera" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کاشکٲری" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaxmirera" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%87andin%C3%AE" title="Çandinî – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Çandinî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ammeth" title="Ammeth – kornubiera" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Ammeth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornubiera" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B9%D1%8B%D0%BB_%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0" title="Айыл чарба – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Айыл чарба" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – ladinoa" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladinoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%8C%D1%80%D1%83%D1%8C%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D0%B8%D1%88%D0%B0%D1%82" title="Хуьруьн майишат – lezginera" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Хуьруьн майишат" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezginera" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Cultiva" title="Cultiva – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Cultiva" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Ebyamalimiro" title="Ebyamalimiro – luganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Ebyamalimiro" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="luganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Landboew" title="Landboew – limburgera" lang="li" hreflang="li" data-title="Landboew" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Agricolt%C3%BBa" title="Agricoltûa – liguriera" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Agricoltûa" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguriera" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Agricoltura" title="Agricoltura – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Agricoltura" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%81%E0%BA%B0%E0%BA%AA%E0%BA%B4%E0%BA%81%E0%BA%B3" title="ກະສິກຳ – laosera" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ກະສິກຳ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laosera" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%BDem%C4%97s_%C5%ABkis" title="Žemės ūkis – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Žemės ūkis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Solsaimesteiba" title="Solsaimesteiba – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Solsaimesteiba" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lauksaimniec%C4%ABba" title="Lauksaimniecība – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lauksaimniecība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – maithilia" lang="mai" hreflang="mai" data-title="कृषि" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithilia" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Pertanian" title="Pertanian – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Pertanian" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fambolena" title="Fambolena – malgaxea" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fambolena" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxea" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BC%D1%98%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Земјоделство – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Земјоделство" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%83%E0%B4%B7%E0%B4%BF" title="കൃഷി – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കൃഷി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%A9%D0%B4%D3%A9%D3%A9_%D0%B0%D0%B6_%D0%B0%D1%85%D1%83%D0%B9" title="Хөдөө аж ахуй – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хөдөө аж ахуй" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%B5%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%B3" title="ပရေင်တဵုလွဳ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ပရေင်တဵုလွဳ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="शेती – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="शेती" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pertanian" title="Pertanian – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pertanian" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – mirandesa" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandesa" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%B0%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8" title="စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး – birmaniera" lang="my" hreflang="my" data-title="စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmaniera" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی – mazandarandera" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کشاورزی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarandera" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bueree" title="Bueree – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bueree" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Laandbouw" title="Laandbouw – behe-saxoiera" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Laandbouw" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="behe-saxoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF" title="कृषि – nepalera" lang="ne" hreflang="ne" data-title="कृषि" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%81%E0%A4%81%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="बुँज्या – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="बुँज्या" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Molaza" title="Molaza – niasera" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Molaza" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="niasera" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Landbouw" title="Landbouw – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Landbouw" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Landbruk" title="Landbruk – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Landbruk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Landbruk" title="Landbruk – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Landbruk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Agrikulture" title="Agrikulture – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Agrikulture" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Agritchultuthe" title="Agritchultuthe – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Agritchultuthe" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8A%C3%A6%D1%83%D1%83%D0%BE%D0%BD_%D1%85%C3%A6%D0%B4%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Хъæууон хæдзарад – osetiera" lang="os" hreflang="os" data-title="Хъæууон хæдзарад" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetiera" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%96%E0%A9%87%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A9%9C%E0%A9%80" title="ਖੇਤੀਬਾੜੀ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਖੇਤੀਬਾੜੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Landwirtschaft" title="Landwirtschaft – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Landwirtschaft" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rolnictwo" title="Rolnictwo – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rolnictwo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%BE%DB%8C%D8%AA%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DA%91%DB%8C" title="کھیتی باڑی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کھیتی باڑی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%86%D9%87" title="کرنه – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کرنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Allpa_llamk%27ay" title="Allpa llamk'ay – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Allpa llamk'ay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – erretorromaniera" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="erretorromaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Agricultur%C4%83" title="Agricultură – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Agricultură" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Ayricultur%C3%A3" title="Ayriculturã – aromaniera" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Ayriculturã" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aromaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%85%D0%BE%D0%B7%D1%8F%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сельское хозяйство – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сельское хозяйство" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Польногосподарство – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Польногосподарство" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubuhinzi" title="Ubuhinzi – kinyaruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubuhinzi" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyaruanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%83" title="कृषिः – sanskritoa" lang="sa" hreflang="sa" data-title="कृषिः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskritoa" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%82%D1%83%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Агрикултуура – sakhera" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Агрикултуура" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AA%E1%B1%9F%E1%B1%A5" title="ᱪᱟᱥ – santalera" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱪᱟᱥ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santalera" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – sardiniera" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardiniera" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – siziliera" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siziliera" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Agricultur" title="Agricultur – eskoziera" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Agricultur" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="eskoziera" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="زراعت – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="زراعت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Poljoprivreda" title="Poljoprivreda – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Poljoprivreda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%98%E0%B7%82%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="කෘෂිකර්මය – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="කෘෂිකර්මය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Farming" title="Farming – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Farming" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Po%C4%BEnohospod%C3%A1rstvo" title="Poľnohospodárstvo – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Poľnohospodárstvo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kmetijstvo" title="Kmetijstvo – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kmetijstvo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Kurima" title="Kurima – shonera" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Kurima" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shonera" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – somaliera" lang="so" hreflang="so" data-title="Beer" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somaliera" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bujq%C3%ABsia" title="Bujqësia – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bujqësia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%99%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Пољопривреда – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пољопривреда" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Buur%C3%A4i" title="Buuräi – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Buuräi" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Agrikultur" title="Agrikultur – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Agrikultur" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jordbruk" title="Jordbruk – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jordbruk" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kilimo" title="Kilimo – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kilimo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Bauerstwo" title="Bauerstwo – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Bauerstwo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/maluk" title="maluk – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="maluk" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%B3%E0%AE%BE%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%88" title="வேளாண்மை – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வேளாண்மை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/gaga_na_p%E2%80%99umah_cyoli" title="gaga na p’umah cyoli – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="gaga na p’umah cyoli" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="వ్యవసాయం – telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="వ్యవసాయం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – tetuma" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tetuma" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B7%D3%A3" title="Кишоварзӣ – tajikera" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Кишоварзӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajikera" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" title="เกษตรกรรม – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="เกษตรกรรม" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%95%E1%88%AD%E1%88%BB" title="ሕርሻ – tigrinyera" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ሕርሻ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrinyera" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Oba_hojalygy" title="Oba hojalygy – turkmenera" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Oba hojalygy" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmenera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Egrikalsa" title="Egrikalsa – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Egrikalsa" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tar%C4%B1m" title="Tarım – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tarım" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Vurimi" title="Vurimi – tsongera" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Vurimi" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsongera" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%8B%D0%BB_%D1%85%D1%83%D2%97%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B3%D1%8B" title="Авыл хуҗалыгы – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Авыл хуҗалыгы" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сільське господарство – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сільське господарство" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="زراعت – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="زراعت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Qishloq_xo%CA%BBjaligi" title="Qishloq xoʻjaligi – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Qishloq xoʻjaligi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Agricultura" title="Agricultura – veneziera" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Agricultura" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneziera" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Mai%C5%BEanduz" title="Maižanduz – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Maižanduz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" title="Nông nghiệp – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nông nghiệp" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Feil" title="Feil – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Feil" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Agrico%C3%BBteure" title="Agricoûteure – valoniera" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Agricoûteure" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Agrikultura" title="Agrikultura – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Agrikultura" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="农业" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ezolimo" title="Ezolimo – xhosera" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ezolimo" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosera" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%A3%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A8_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90" title="ოფუტეშ მეურნობა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ოფუტეშ მეურნობა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%93%D7%95%D7%95%D7%99%D7%A8%D7%98%D7%A9%D7%90%D7%A4%D7%98" title="לאנדווירטשאפט – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לאנדווירטשאפט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%86%9C%E4%B8%9A" title="农业 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="农业" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B2" title="農 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="農" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/L%C3%B4ng-gia%CC%8Dp" title="Lông-gia̍p – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lông-gia̍p" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B2%E6%A5%AD" title="農業 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="農業" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ezolimo" title="Ezolimo – zuluera" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ezolimo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zuluera" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11451#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nekazaritza" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c"><span>Artikulua</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Nekazaritza" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">euskara</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nekazaritza"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tresnak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Nekazaritza"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=history"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Nekazaritza" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j"><span>Honanzko esteka duten orriak</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Nekazaritza" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k"><span>Lotutako orrietako aldaketak</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u"><span>Fitxategia igo</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak" title="Orri berezi guztien zerrenda [q]" accesskey="q"><span>Orri bereziak</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&oldid=9815271" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra"><span>Lotura iraunkorra</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago"><span>Orri honen datuak</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Nekazaritza&id=9815271&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa"><span>Artikulu hau aipatu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FNekazaritza"><span>URL laburra lortu</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FNekazaritza"><span>QR kodea jaitsi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Nekazaritza"><span>Liburu bat sortu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Nekazaritza&action=show-download-screen"><span>Deskargatu PDF formatuan</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p"><span>Inprimatzeko bertsioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Agriculture" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11451" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g"><span>Wikidata itema</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/30px-Wikipedia-1000.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-2-HezkuntzaPrograma" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza" title="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da"><img alt="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/19px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/28px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/38px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 2x" data-file-width="747" data-file-height="794" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-3-featured-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikulu_nabarmenduak" title="Artikulu hau nabarmendua da. Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen."><img alt="Artikulu hau nabarmendua da. Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/20px-Cscr-featured.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/30px-Cscr-featured.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/40px-Cscr-featured.svg.png 2x" data-file-width="466" data-file-height="443" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Gasteizko_azoka.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Gasteizko_azoka.jpg/260px-Gasteizko_azoka.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Gasteizko_azoka.jpg/390px-Gasteizko_azoka.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Gasteizko_azoka.jpg/520px-Gasteizko_azoka.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="1200" /></a><figcaption><b>Nekazaritza</b> produktuak <a href="/wiki/Gasteiz" title="Gasteiz">Gasteizko</a> <a href="/wiki/Azoka" class="mw-redirect" title="Azoka">azokan</a>.</figcaption></figure> <p><b>Nekazaritza</b>, <b>lugintza</b> edo <b>laborantza</b> lurra landuz <a href="/wiki/Landare" title="Landare">landareak</a> edo <a href="/wiki/Zuhaitz" title="Zuhaitz">zuhaitzak</a> hazi eta bertatik batez ere <a href="/wiki/Gizaki" title="Gizaki">gizaki</a> zein <a href="/wiki/Abere" title="Abere">abereentzako</a> <a href="/wiki/Janari" class="mw-redirect" title="Janari">elikagaiak</a> (<a href="/wiki/Fruitu" title="Fruitu">fruituak</a>, <a href="/wiki/Barazki" title="Barazki">barazkiak</a>, <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">zerealak</a>) ekoizten dituen hazkuntza-jarduera da. <a href="/wiki/Ehungintza" title="Ehungintza">Ehungintza</a>, <a href="/w/index.php?title=Papergintza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papergintza (sortu gabe)">papergintza</a>, <a href="/wiki/Farmazia" title="Farmazia">farmazia</a> edo bestelako <a href="/wiki/Industria" title="Industria">industria</a> jardueretarako <a href="/wiki/Zuntz" class="mw-disambig" title="Zuntz">zuntzak</a> eta bestelako gaiak ekoizten dira nekazaritzan. Gaur egun <a href="/wiki/Erregai" title="Erregai">erregaiak</a> ekoizteko landareak ere hazten dira. Nekazaritzan hazitako landare eta fruituei <b>labore</b> deritze. Funtsezko jarduera ekonomikoa da gizartean: nekazaritzaren ekoizkin gehienak elikadurarako direnez, <a href="/wiki/Uzta" title="Uzta">uzta</a> eskasek eta nekazaritza-krisiek <a href="/wiki/Gosete" title="Gosete">goseteak</a> eta arazo sozioekonomiko larriak eragin dituzte historian zehar. Guztira, <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurraren</a> lurzoruaren %10-%20 bitartean nekazaritzarako erabiltzen dela zenbatetsi da<sup id="cite_ref-leff_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-leff-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Nekazaritzaren eraginez <a href="/wiki/Landa_ingurune" class="mw-redirect" title="Landa ingurune">landa inguruneko</a> <a href="/wiki/Paisaia" title="Paisaia">paisaia</a> sortzen da, <a href="/wiki/Hiri" title="Hiri">hiriaren</a> aldean. Landa ingurunean giza-komunitateen bizitza eta garapen iraunkorrerako kondizio egokiak sortzen dira batzuetan, baina nekazaritza modu desegokiek bertako komunitateak ezabatu ere egin dituzte beste batzuetan. </p><p>Nekazaritza <a href="/wiki/Neolito" class="mw-redirect" title="Neolito">Neolitikoan</a> garatu zen, <a href="/wiki/Iraultza_neolitiko" title="Iraultza neolitiko">duela 10.000 bat urte</a>, eta berari esker <a href="/wiki/Zibilizazio" title="Zibilizazio">zibilizazioaren</a> sorrera gertatu zen: hiriak sortu eta garapen ekonomiko eta kultural handia izan zen, elikagaien ekoizpena aiseago egiten baita nekazaritzaz, antzinako elikagaien bilketa zuzenaren eta <a href="/wiki/Ehiza" title="Ehiza">ehizaren</a> aldean, eta horrela beste jardueretarako denbora uzten du. <a href="/wiki/Aro_Modernoa" title="Aro Modernoa">Aro modernoan</a> ere, <a href="/wiki/Industria_Iraultza" title="Industria Iraultza">Iraultza Industriala</a> nekazaritzan izandako aurrerapenei esker gertatu zen, industriak behar zituen langileak nekazaritza sektoretik hartuz. Egun ere nekazaritzaren eraginkortasunerako teknikak garatzen dira, <a href="/wiki/Agronomia" title="Agronomia">agronomia</a> izeneko arloaren baitan. Nekazaritzak ingurumen naturalaren eraldaketa dakar beti, baina bere baitan oso sistema ezberdinak bereizten dira: ekoizpena maximizatzearren <a href="/wiki/Pestizida" title="Pestizida">pestizida</a> eta <a href="/w/index.php?title=Ongarri_sintetiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ongarri sintetiko (sortu gabe)">ongarri sintetikoen</a> erabilera masiboak aldezten dituen nekazaritza, <a href="/wiki/Ingurumen" title="Ingurumen">ingurumen</a> arazo larriak ekartzen dituena, eta beste alde batetik modu bigunagoaz <a href="/wiki/Garapen_iraunkor" title="Garapen iraunkor">garapen iraunkor</a> baterako <a href="/wiki/Nekazaritza_ekologiko" title="Nekazaritza ekologiko">nekazaritza ekologiko</a> baterako printzipioak, metodo eta teknikak ezartzen dituena, <a href="/wiki/Agroekologia" title="Agroekologia">agroekologia</a> izeneko arloaren baitan. </p><p>Nekazaritza <a href="/wiki/Lehen_sektore" title="Lehen sektore">lehenengo sektore ekonomikoan</a> kokatzen da, <a href="/wiki/Arrantza" title="Arrantza">arrantzarekin</a> batera, baina bere baitan oso jarduera ezberdinak biltzen ditu. <a href="/w/index.php?title=Biziraupenerako_nekazaritza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biziraupenerako nekazaritza (sortu gabe)">Biziraupenerako nekazaritza</a> nekazariak berarentzat eta bere familiarentzat nahikoak diren elikagaiak soilik lortzen dituen nekazaritza da; beste alde batetik, <a href="/wiki/Nekazaritza_intentsibo" title="Nekazaritza intentsibo">nekazaritza intentsiboak</a> ahalik eta etekin handiena bilatu eta horretarako teknikak garatzen ditu. Hazitako landareak zein diren, nekazaritza modu eta teknika ezberdinak ere bereizten da: esate baterako, <a href="/wiki/Baratzezaintza" title="Baratzezaintza">baratzezaintzan</a> fruitu eta barazkiak hazten dira eta <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">zerealak</a> <a href="/w/index.php?title=Zerealgintza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zerealgintza (sortu gabe)">zerealgintzan</a>. Aldi berean, nekazaritza <a href="/wiki/Abeltzaintza" title="Abeltzaintza">abeltzaintzarekin</a> oso loturik izaten da, <a href="/wiki/Sistema" title="Sistema">sistema</a> bat osatuz: nekazaritzak abereentzako elikagaiak ekoiztu eta abereen lana eta emariak nekazaritzarako erabiltzen dira. Gaur egun, nekazaritza munduko sistema ekonomiko globalean guztiz integraturik dagoen jarduera da, <a href="/wiki/Industria" title="Industria">industriatik</a> beharrezko dituen lehengaiak eta teknologia hartuz eta elikagai, <a href="/wiki/Energia" title="Energia">energia</a> eta <a href="/wiki/Ehungintza" title="Ehungintza">ehungintza</a> industrietarako lehengaiak ekoiztuz. Integrazio global honek lurraren kontzentrazioa ekarri du, <a href="/wiki/Multinazional" title="Multinazional">multinazionalen</a> aldetik, tokiko nekazariek bere laboreak merkaturatzeko duten autonomiaren eta kontrolaren galerarekin batera. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Historia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sorrera">Sorrera</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Sorrera»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Sorrera"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Iraultza_neolitiko" title="Iraultza neolitiko">Iraultza neolitiko</a>» eta «<a href="/wiki/Etxekotze" title="Etxekotze">Etxekotze</a>»</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg/350px-Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg.png" decoding="async" width="350" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg/525px-Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg/700px-Centres_of_origin_and_spread_of_agriculture.svg.png 2x" data-file-width="940" data-file-height="415" /></a><figcaption><a class="mw-selflink selflink">Nekazaritzaren</a> sorrera eta garapena erakusten duen munduko mapa: Ekialde Hurbila (orain dela 11.000 urte), <a href="/wiki/Yangtze" class="mw-redirect" title="Yangtze">Yangtze</a> eta <a href="/wiki/Ibai_Horia" title="Ibai Horia">Ibai Horiaren</a> arroak (orain dela 9.000 urte) eta <a href="/wiki/Ginea_Berria" title="Ginea Berria">Ginea Berriko</a> Goi-Ordokia (orain dela 9.000-6.000 urte), <a href="/wiki/Mexiko" title="Mexiko">Mexikoko</a> erdialdea (orain dela 5.000-4.000 urte), <a href="/wiki/Hego_Amerika" title="Hego Amerika">Hego Amerikako</a> iparraldea (orain dela 5.000-4.000 urte), <a href="/wiki/Saharaz_hegoaldeko_Afrika" title="Saharaz hegoaldeko Afrika">Saharaz hegoaldeko Afrika</a> (orain dela 5.000-4.000 urte, eta leku zehatza ezezaguna) eta <a href="/wiki/Ipar_Amerika" title="Ipar Amerika">Ipar Amerikako</a> ekialdea (orain dela 4.000-3.000 urte)<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</figcaption></figure> <p>Nekazaritza modu independente batean hasi zen munduko hainbat lekutan, eta <a href="/wiki/Espezie" title="Espezie">espezie</a> ugari etxekotu ziren prozesu horretan. Gutxienez hamaika leku ezberdinetan garatu zen<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">Zereal</a> aleak gutxienez orain dela 105.000 urte hasi ziren jasotzen eta jaten<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Arroza" class="mw-redirect" title="Arroza">Arroza</a> <a href="/wiki/Txina" class="mw-redirect" title="Txina">Txinan</a> etxekotu zen orain dela 13.500 eta 8.200 urte artean, eta ondoren <a href="/w/index.php?title=Mungo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mungo (sortu gabe)">mungo</a>, <a href="/wiki/Soja" title="Soja">soja</a> eta <a href="/wiki/Azuki" title="Azuki">azuki</a> <a href="/wiki/Baba" title="Baba">babak</a>. <a href="/wiki/Ardi" title="Ardi">Ardiak</a> <a href="/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia">Mesopotamian</a> etxekotu ziren orain dela 13.000 eta 11.000 urte artean<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Orain 11.500 urte inguru <a href="/wiki/Iraultza_neolitiko" title="Iraultza neolitiko">Iraultza neolitikoko</a> zortzi elikagaiak jada ereiten ziren <a href="/wiki/Ekialde_Hurbil" class="mw-redirect" title="Ekialde Hurbil">Ekialde Hurbilean</a>: bi <a href="/wiki/Gari" title="Gari">gari</a> mota ezberdin, <a href="/wiki/Garagar" title="Garagar">garagarra</a>, <a href="/wiki/Ilar" title="Ilar">ilarrak</a>, <a href="/wiki/Dilista" title="Dilista">dilistak</a>, <a href="/wiki/Eru" title="Eru">erua</a>, <a href="/wiki/Txitxirio" title="Txitxirio">txitxirioak</a> eta <a href="/wiki/Liho" title="Liho">lihoa</a>. <a href="/wiki/Behi" title="Behi">Behiak</a> <a href="/wiki/Uro" title="Uro">uroetatik</a> etxekoutu ziren gaur egungo <a href="/wiki/Turkia" title="Turkia">Turkia</a> eta <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistanen</a> orain dela 10.500 urte<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Txerri" title="Txerri">Txerriak</a> hainbat etxekotze-gune ezberdin izan zituen <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europan</a>, <a href="/wiki/Ekialdeko_Asia" title="Ekialdeko Asia">Ekialdeko Asian</a> eta <a href="/w/index.php?title=Hegomendebaldeko_Asia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hegomendebaldeko Asia (sortu gabe)">Hegomendebaldeko Asian</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Basurde" title="Basurde">basurdetik</a> abiatuta orain dela 10.500 urte<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Hego_Amerika" title="Hego Amerika">Hego Amerikan</a>, <a href="/wiki/Andeak" title="Andeak">Andeetan</a>, <a href="/wiki/Patata" title="Patata">patata</a> orain dela 10.000 eta 7.000 urte artean landatu zuten, <a href="/wiki/Babarrun" title="Babarrun">babarrun</a> eta <a href="/wiki/Koka" class="mw-redirect mw-disambig" title="Koka">kokarekin</a> batera, eta <a href="/wiki/Llama" title="Llama">llama</a>, <a href="/wiki/Alpaka" title="Alpaka">alpaka</a> eta <a href="/wiki/Akuri" title="Akuri">akuriak</a> etxekotu zituzten. <a href="/w/index.php?title=Azukre_kainabera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azukre kainabera (sortu gabe)">Azukre kainabera</a> eta <a href="/wiki/Tuberkulo" class="mw-redirect" title="Tuberkulo">tuberkulo</a> batzuk <a href="/wiki/Ginea_Berria" title="Ginea Berria">Ginea Berrian</a> landatzen ziren orain dela 9.000 urte. <a href="/wiki/Sorgo" class="mw-redirect" title="Sorgo">Sorgoa</a> <a href="/wiki/Sahel" title="Sahel">Sahelen</a> etxekotu zuten orain dela 7.000 urte. <a href="/wiki/Kotoi" title="Kotoi">Kotoia</a> independenteki etxekotu zen <a href="/wiki/Peru" title="Peru">Perun</a> orain dela 5.600 urte eta <a href="/wiki/Eurasia" title="Eurasia">Eurasian</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Ertamerika" class="mw-redirect" title="Ertamerika">Ertamerikan</a> <a href="/wiki/Zea" title="Zea">teosintetik</a> abiatuta <a href="/wiki/Arto" title="Arto">artoa</a> eskuratu zuten orain dela 6.000 urte<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Ikerlariek hainbat hipotesi garatu dituzten nekazaritzaren jatorria azaltzeko. <a href="/wiki/Ehiztari-biltzaile" class="mw-redirect" title="Ehiztari-biltzaile">Ehiztari-biltzaile</a> ekonomia batetik nekazaritza-gizarte batera igarotzeak <a href="/wiki/Sedentarismo" title="Sedentarismo">sedentarismoarekin</a> lotu dute, bai Ekialde Hurbilean, bai Txinan. Lehenago biltzne ziren hainbat elikagai landatu eta etxekotu ziren, denboraren poderioz<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zibilizazioa">Zibilizazioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Zibilizazioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Zibilizazioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Tomb_of_Nakht_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Tomb_of_Nakht_%282%29.jpg/220px-Tomb_of_Nakht_%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Tomb_of_Nakht_%282%29.jpg/330px-Tomb_of_Nakht_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Tomb_of_Nakht_%282%29.jpg/440px-Tomb_of_Nakht_%282%29.jpg 2x" data-file-width="630" data-file-height="828" /></a><figcaption><a href="/wiki/Antzinako_Egipto" title="Antzinako Egipto">Antzinako Egiptoko</a> <a href="/w/index.php?title=Najt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Najt (sortu gabe)">Najten</a> hilobiko nekazaritza prozesuaren laburpena.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Eurasia" title="Eurasia">Eurasian</a> <a href="/wiki/Sumer" title="Sumer">Sumer</a> izan zen herritan bizitzen hasi zen lehen zibilizaizoa, orain dela 10.000 urte inguru, <a href="/wiki/Tigris" title="Tigris">Tigris</a> eta <a href="/wiki/Eufrates" title="Eufrates">Eufrates</a> ibaien ura erabiliz <a href="/wiki/Ureztatze" title="Ureztatze">ureztatze</a> sistemak eraikitzeko. <a href="/wiki/Golde" title="Golde">Goldea</a> lehen <a href="/wiki/Piktograma" class="mw-disambig" title="Piktograma">piktogramatan</a> orain dela 5.000 urte agertu zen, eta hazi-goldeak orain dela 4.300 urte. Nekazariek <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a>, <a href="/wiki/Garagar" title="Garagar">garagarra</a>, dilistak eta <a href="/wiki/Tipula" title="Tipula">tipulak</a> landatzen zituzten, eta <a href="/wiki/Datil" title="Datil">datil</a>, <a href="/wiki/Mahats" title="Mahats">mahats</a> eta <a href="/wiki/Piku" title="Piku">pikuak</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Antzinako_Egipto" title="Antzinako Egipto">Antzinako Egiptoko</a> nekazaritzak <a href="/wiki/Nilo" title="Nilo">Nilo</a> ibaia behar zuen bizirauteko, eta urtero ematen ziren uholdeek elikatzen zuten lurra. Nekazaritza eta abeltzaintza <a href="/wiki/Egiptoko_Aro_aurredinastikoa" title="Egiptoko Aro aurredinastikoa">Egiptoko Aro aurredinastikoan</a> garatu zen, Paleolitoaren amaieran, K. a. 10.000. urtearen ondoren. Lehen nekazal produktuak garia eta garagarra izan zen, liho eta <a href="/wiki/Papiro" title="Papiro">papirorekin</a> batera<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/India" title="India">Indian</a> garia, garagarra eta <a href="/wiki/Jujubondo" title="Jujubondo">jujubondoa</a> orain dela 11.000 urte etxekotu ziren, eta laster <a href="/wiki/Ardi" title="Ardi">ardi</a> eta <a href="/wiki/Ahuntz" title="Ahuntz">ahuntzak</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/w/index.php?title=Mehrgarh_kultura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mehrgarh kultura (sortu gabe)">Mehrgarh kulturak</a> behiak, ardiak eta ahuntzak etxekotu zituen K. a. 8000 eta 6000 urteen artean<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Kotoi" title="Kotoi">Kotoia</a> K. a. 5 eta 4 milurtekoen artean hasi zen ereitzen. <a href="/wiki/Indo_haraneko_kultura" class="mw-redirect" title="Indo haraneko kultura">Indo haraneko kulturak</a> ureztatzea orain dela 6.500 urte asmatu zuen<sup id="cite_ref-#1_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-#1-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Zibilizazio berberak animalia bidez tiratutako goldea orain dela 4.500 urte asmatu zuela uste da<sup id="cite_ref-#1_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-#1-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Txinan <a href="/wiki/K._a._V._mende" class="mw-redirect" title="K. a. V. mende">K. a. V. mendetik</a> aurrera <a href="/wiki/Aletegi" title="Aletegi">aletegi</a> sistema nazional bat garatu zen eta <a href="/wiki/Zeta" class="mw-redirect mw-disambig" title="Zeta">zeta</a> lantzen hasi ziren. <a href="/wiki/Ur-errota" title="Ur-errota">Ur-errotak</a> <a href="/wiki/K._a._I._mende" class="mw-redirect" title="K. a. I. mende">K. a. I. mendean</a> hasi ziren erabiltzen, eta ureztatzea ondoren<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/II._mende" class="mw-redirect" title="II. mende">II. mendean</a> golde sendoak eta burdinezko beste hainbat tresna jada garatu zituzte. Asmakizun hauek <a href="/wiki/Eurasia" title="Eurasia">Eurasian</a> zehar mendebalderantz hedatu ziren<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asian</a> <a href="/wiki/Arroz" title="Arroz">arroza</a> orain dela 8.200 eta 13.500 urte artean etxekotu zuen <a href="/wiki/Txina" class="mw-redirect" title="Txina">Txinan</a>, <i><a href="/w/index.php?title=Oryza_rufipogon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oryza rufipogon (sortu gabe)">Oryza rufipogon</a></i> basa-arrozetik jatorri genetiko bakarrarekin<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Antzinako_Grezia" title="Antzinako Grezia">Antzinako Grezian</a> eta <a href="/wiki/Antzinako_Erroma" title="Antzinako Erroma">Erroman</a> zereal nagusiak garia eta garagarra ziren, ilar, baba eta <a href="/wiki/Olibondo" title="Olibondo">olibondoekin</a> batera. Ardi eta ahuntzak euren <a href="/wiki/Esne" title="Esne">esneagatik</a> mantentzen ziren<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Amerika" title="Amerika">Amerikan</a> teosinteaz gain <a href="/wiki/Kuia" title="Kuia">kuiak</a>, <a href="/wiki/Babarrun" title="Babarrun">babarrunak</a> eta <a href="/wiki/Kakao" title="Kakao">kakaoa</a> landu zituzten<sup id="cite_ref-#2_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-#2-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Indioilar" class="mw-redirect" title="Indioilar">Indioilarrak</a> <a href="/wiki/Mexiko" title="Mexiko">Mexikon</a> edo gaur egungo AEBko hego-mendebaldean etxekotu zen<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Azteka" title="Azteka">Aztekek</a> ureztatze sistemak, terrazadun muinoak eta uharte artifizialak (<a href="/wiki/Chinampa" title="Chinampa">chinampas</a>) sortu zituzten, lurra ongarritzeaz gain. <a href="/wiki/Maia" class="mw-redirect mw-disambig" title="Maia">Maiek</a> <a href="/wiki/Ubide" title="Ubide">ubide</a> sistemak eta lursail altxatuak egiten zituzten <a href="/wiki/Padura" title="Padura">padurak</a> erein ahal izateko <a href="/wiki/K._a._400" class="mw-redirect" title="K. a. 400">K. a. 400</a>. urte inguruan<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Inka" class="mw-redirect" title="Inka">Inkek</a> <a href="/wiki/Patata" title="Patata">patata</a> orain dela 7.000 eta 10.000 urte artean etxekotu zuten<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Koka" class="mw-redirect mw-disambig" title="Koka">Kokaz</a> gain, <a href="/wiki/Ande" class="mw-redirect" title="Ande">Andeetan</a> <a href="/wiki/Kakahuete" title="Kakahuete">kakahuetea</a>, <a href="/wiki/Tomate" title="Tomate">tomatea</a>, <a href="/wiki/Tabako" title="Tabako">tabakoa</a> eta <a href="/wiki/Anana" title="Anana">ananak</a> landatu zituzten<sup id="cite_ref-#2_27-1" class="reference"><a href="#cite_note-#2-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Eskualde berean <a href="/wiki/Llama" title="Llama">llama</a>, <a href="/wiki/Alpaka" title="Alpaka">alpaka</a> eta <a href="/wiki/Akuri" title="Akuri">akuriak</a> etxekotu zituzten<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Ipar_Amerika" title="Ipar Amerika">Ipar Amerikako</a> ekialdean <a href="/wiki/Ekilore" title="Ekilore">ekilorea</a>, tabakoa, kuia eta <i><a href="/wiki/Chenopodium" class="mw-redirect" title="Chenopodium">Chenopodium</a></i>a landu zuten<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Basa_arroz" title="Basa arroz">Basa arroza</a> eta <a href="/w/index.php?title=Astigar_azukre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astigar azukre (sortu gabe)">astigar azukrea</a> biltzen jarraitu zuten<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Gaur egungo <a href="/wiki/Marrubi" title="Marrubi">marrubia</a> Txile eta Ipar Amerikako espezieen <a href="/wiki/Hibrido" class="mw-redirect" title="Hibrido">hibridoa</a> da, Europa zein Ipar Amerikan sortua. Gaur egungo AEBko hego-mendebalde eta Pazifikoko ipar-mendebaldeko herritarrek <a href="/wiki/Basozaintza" class="mw-redirect" title="Basozaintza">basozaintza</a> eta <a href="/w/index.php?title=Su-makilaren_nezkazaritza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Su-makilaren nezkazaritza (sortu gabe)">su-makilaren nezkazaritza</a> egiten zuten. Natiboek <a href="/wiki/Su" title="Su">suaren</a> kontrola zuten eskualde mailan, eta sute txikiak sortzen zituzten dentsitate txikiko nekazaritza sortu ahal izateko, <a href="/wiki/Permakultura" title="Permakultura">permakultura</a> moduko bat<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/w/index.php?title=Labore-elkarketa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Labore-elkarketa (sortu gabe)">Labore-elkarketa</a> egiten zuten <a href="/w/index.php?title=Lautada_Handia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lautada Handia (sortu gabe)">Lautada Handian</a>, <a href="/w/index.php?title=Hiru_Ahizpak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiru Ahizpak (sortu gabe)">Hiru Ahizpak</a> deitzen zen sistemarekin: elkarrekin landatzen ziren kuia, artoa eta babarrunak<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Iraultza">Iraultza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Iraultza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Iraultza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region,_Saudi_Arabia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region%2C_Saudi_Arabia.jpg/220px-Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region%2C_Saudi_Arabia.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region%2C_Saudi_Arabia.jpg/330px-Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region%2C_Saudi_Arabia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region%2C_Saudi_Arabia.jpg/440px-Circular_irrigations_in_Al_Jawf_Region%2C_Saudi_Arabia.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Ureztatze zirkularra <a href="/wiki/Saudi_Arabia" title="Saudi Arabia">Saudi Arabian</a>.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Erdi_Aroa" title="Erdi Aroa">Erdi Aroan</a> <a href="/w/index.php?title=Arabiar_Nekazal_Iraultza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabiar Nekazal Iraultza (sortu gabe)">Islamiar munduan</a> eta Europan nekazaritzaren eraldaketa handia egon zen, teknika berriekin eta landare berrien sarrerarekin: <a href="/wiki/Azukre" title="Azukre">azukrea</a>, arroza, kotoia eta <a href="/wiki/Arbola" class="mw-redirect" title="Arbola">arbola</a> batzuk sartu ziren, adibidez <a href="/wiki/Laranja" title="Laranja">laranja</a> <a href="/wiki/Al-Andalus" title="Al-Andalus">Al-Andalusetik</a><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/1492" title="1492">1492etik</a> aurrera <a href="/wiki/Kolondar_trukaketa" title="Kolondar trukaketa">Kolondar trukaketa</a> eman zen: Mundu Berriko artoa, patatak, batatak eta manioka Europara iritsi ziren, eta Europako garia, garagarra, arroza eta <a href="/wiki/Arbi" title="Arbi">arbia</a> Ameriketara iritsi ziren, zaldi, behi, ardi eta ahuntzekin batera<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ureztatzea, <a href="/w/index.php?title=Labore_errotazioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Labore errotazioa (sortu gabe)">labore errotazioa</a> eta <a href="/wiki/Ongarri" title="Ongarri">ongarriak</a> asko garatu ziren XVIII. mendetik aurrera, <a href="/w/index.php?title=Britainiar_Nekazal_Iraultza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britainiar Nekazal Iraultza (sortu gabe)">Britainiar Nekazal Iraultzatik</a> hasita. <a href="/wiki/XX._mende" class="mw-redirect" title="XX. mende">XX. mendetik</a> aurrera nekazaritza asko aldatu da herrialde garatuetan, <a href="/wiki/Mekanizazio" title="Mekanizazio">mekanizazioa</a>, <a href="/w/index.php?title=Ongarri_sintetiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ongarri sintetiko (sortu gabe)">ongarri sintetikoak</a>, <a href="/wiki/Pestizida" title="Pestizida">pestizidak</a> eta <a href="/wiki/Hautespen_artifizial" title="Hautespen artifizial">hautespen artifizialaren</a> ondorioz. <a href="/w/index.php?title=Haber-Bosch_metodoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haber-Bosch metodoa (sortu gabe)">Haber-Bosch metodoak</a> baimendu zuen <a href="/w/index.php?title=Nitrato_amonio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitrato amonio (sortu gabe)">nitrato amonioa</a> sintetizatzea eskala industrialean, laborantzaren emaria handituz<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Gaur egungo nekazaritzak hainbat auzi politiko sortu ditu <a href="/wiki/Uraren_kutsadura" title="Uraren kutsadura">uraren kutsadura</a>, <a href="/wiki/Bioerregai" title="Bioerregai">bioerregaiak</a>, <a href="/wiki/Genetikoki_eraldatutako_organismo" title="Genetikoki eraldatutako organismo">genetikoki eraldatutako organismoak</a> edo <a href="/wiki/Muga-zerga" title="Muga-zerga">muga-zergak</a> bezala. Erantzun gisa <a href="/wiki/Elikadura_burujabetza" title="Elikadura burujabetza">elikadura burujabetza</a> edo <a href="/wiki/Elikagai_organiko" class="mw-redirect" title="Elikagai organiko">elikagai organikoen</a> aldeko mugimendua sortu dira<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nekazaritza_motak">Nekazaritza motak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritza motak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Nekazaritza motak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_ibiltaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza ibiltaria (sortu gabe)">Nekazaritza ibiltaria</a> <a href="/wiki/Tropiko" title="Tropiko">tropikoetan</a> sarri erabili den nekazaritza metodoa da, gehienetan nekazaritza modu primitibo batekin loturik. Bertan, nekazariek eremu bat denboraldi bat edo bitan landu eta gero zenbait urtez uzten dute, beste eremu batera aldatuz. Era honetan, lurzoruaren emankortasunaren galeraren arazoa saihestu egiten da, eremuak aldiro berritzen baitira eta <a href="/wiki/Belar_txar" class="mw-redirect" title="Belar txar">belar txarrei</a> ere aurre egiten zaie, horiek indarra hartzen dutenerako eremuaren hazkuntza bertan behera uzten baita. Sarri, eremu berriak <a href="/wiki/Baso" title="Baso">basoari</a> eta <a href="/wiki/Sastraka" title="Sastraka">sastrakari</a> su emanez garbitu dira, baina horrela higadura-arazoak sorrarazi direla aipatu da. Nekazaritza ibiltariaren beste ezaugarri nabarmen bat <a href="/wiki/Teknologia" title="Teknologia">teknologia</a> maila eskasa da.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_egonkor_arin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza egonkor arin (sortu gabe)">Nekazaritza egonkor arina</a> lur eremu finkoetan burutzen dena da, baina teknologia eskasarekin. Horren adibide garbiena, <a href="/wiki/Baratze" title="Baratze">baratzeak</a> dira, non askotan <a href="/wiki/Aitzur" title="Aitzur">aitzur</a> hutsez lantzen den lurra. Aberez egindako goldaketa, <a href="/wiki/Zaldi" title="Zaldi">zaldiz</a> edo <a href="/wiki/Behi" title="Behi">idiz</a>, ere erabiltzen da nekazaritza arinean. Gehienetan <a href="/wiki/Familia" title="Familia">familia</a> baten baitan burutzen den nekazaritza jarduera, familiarentzat elikagaiak eskuratu eta soberakin eskasa azokan salduz. Hori dela eta, lur eremuen zatiketa ere nabarmena da nekazaritza sistema honetan, <a href="/wiki/Bocage" title="Bocage">bocage</a> izeneko <a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_paisaia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza paisaia (sortu gabe)">nekazaritza paisaia</a> sortuz Europako mendebaldean, esaterako. Maiz terrazetan ere garatzen da, eremu maldatsuetako lurrak aprobetxatzeko. Mundu osoan hauteman daiteke nekazaritza egonkor arina, <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asiako</a> <a href="/wiki/Arroz" title="Arroz">arroz</a> eta <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikako</a> <a href="/wiki/Manioka" title="Manioka">mandioka</a> hazkuntzetatik <a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herriko</a> baserrietara adibidez.</li> <li><a href="/wiki/Nekazaritza_estentsibo" title="Nekazaritza estentsibo">Nekazaritza estentsibo</a> eta <a href="/wiki/Nekazaritza_intentsibo" title="Nekazaritza intentsibo">nekazaritza intentsiboaren</a> arteko bereizketa ekoizpen faktoreen erabileraren intentsitatean datza. Ahalik eta ekoizpen handiena lortzeko, lurra ezik beste ekoizpen-faktoreren baten erabilera-maila altua badago (adibidez, negutegietan kapital-faktorearen eta teknologiaren erabilera nabarmena dago), nekazaritza intentsiboa egiten dela esaten da. Nekazaritza ibiltaria eta egonkor arina, berriz, nekazaritza estentsiboko metodoak dira, lan indar eta kapital eskasa behar izaten dutelako, produktibitatea klima eta bestelako faktore naturalen esku utziz.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_misto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza misto (sortu gabe)">Nekazaritza mistoa</a> nekazaritza eta <a href="/wiki/Abeltzaintza" title="Abeltzaintza">abeltzaintza</a> uztartzen dituena da. Nekazaritza eremu jakinetan modu finkoan egiten denean, lurzoruak emankortasuna galtzen du; horri aurre egiteko abeltzaintza jarduera osagarri moduan erabiltzen da, abereen gorotzak ongarri moduan erabiliz edo aldiro nekazaritza eremuak larretarako baliatuz.</li> <li><a href="/wiki/Lehorreko_nekazaritza" title="Lehorreko nekazaritza">Lehorreko nekazaritza</a> eta <a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_ureztatu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza ureztatu (sortu gabe)">nekazaritza ureztatua</a> ere bereizten dira. Lehorreko nekazaritzan hazkuntzak tokiko euri ur eskasez soilik burutzen dira, akuifero edo bestelako ureztatze-sistemarik erabili gabe. Nekazaritza ureztatuan hazkuntzarako ureztatzen artifiziala erabiltzen duen laborantza mota da, euri ura nahikoa ez delako.</li> <li><a href="/wiki/Nekazaritza_ekologiko" title="Nekazaritza ekologiko">Nekazaritza biologikoa</a> edo naturala.</li> <li><a href="/wiki/Janari_transgeniko" title="Janari transgeniko">Nekazaritza transgenikoa</a> edo <a href="/wiki/Azido_desoxirribonukleiko" title="Azido desoxirribonukleiko">ADNa</a> aldatutako <a href="/wiki/Landare" title="Landare">landareak</a> hazten dituena.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nekazaritza_eta_ingurune_fisikoa">Nekazaritza eta ingurune fisikoa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritza eta ingurune fisikoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Nekazaritza eta ingurune fisikoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg/300px-Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg" decoding="async" width="300" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg/450px-Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg/600px-Palmeraie_de_Tinerhir_Vall%C3%A9e_du_Todra.Maroc.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1222" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Ingurune_fisiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ingurune fisiko (sortu gabe)">Ingurune fisikoak</a> nekazaritza guztiz baldintzatzen du: adibidez, euri gutxiko tokietan, nekazaritza <a href="/wiki/Ibai" title="Ibai">ibai</a> inguruetan eta bailaretan egiten da; hor, gainera, lurra emankorragoa ere izaten da. Irudian, nekazaritzarako eremuak, <a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Marokoko</a> <a href="/wiki/Haran" class="mw-redirect" title="Haran">bailara</a> batean.</figcaption></figure> <p>Nekazaritzarako aukerak ingurune fisikoaren baldintzapean daude: tokiko <a href="/wiki/Erliebe" class="mw-redirect" title="Erliebe">erliebeak</a>, <a href="/wiki/Klima" title="Klima">klimak</a> eta <a href="/wiki/Lurzoru" title="Lurzoru">lurzoru</a> egokiek nekazaritza ahalbidetu eta hazkuntza egokienak ezartzen dituzte. Erliebearen kasuan, anitz dira kontuan hartu beharreko faktoreak. Alde batetik, eremua zenbat eta maldatsuagoa orduan eta zailagoa da hazkuntza, lurzorua orduan eta lehorragoa eta ezegonkorragoa eta lana nekezagoa eta makineria erabilera zailagoa ere baita. Halatan, 11°-tik gorako aldapak nekazaritzarako desegokitzat jotzen dira. Lur eremu oso lauetan, berriz, <a href="/wiki/Drenaje" class="mw-redirect" title="Drenaje">drenajearen</a> arazoa sor liteke baina, oro har, nekazaritzarako egokienak direla irizten da. Itsas mailatik dagoen altuerak ere eragin nabaria du: altuera igo ahala, tenperaturak behera egiten du eta bestelako baldintza klimatikoak (haizeak, euria, eguzki-argia) gogorragoak dira landare gehienentzat. Horrela, 3000 metrotik gorako lur eremuetan nekazaritza jarduera oso eskasa eta landare espezie berezietara mugatzen da<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Klima" title="Klima">Klima</a> ere faktore nagusia da nekazaritzako hazkuntzetan: tokiko <a href="/wiki/Prezipitazio_(meteorologia)" title="Prezipitazio (meteorologia)">prezipitazioa</a>, <a href="/wiki/Tenperatura" title="Tenperatura">tenperatura</a> eta horien aldakortasuna erabakigarriak dira hazi beharreko espezieak zehazteko orduan. Klimako beste zenbait aldagai ere, hala nola eguzki-orduak urtean zehar eta hezetasuna, garrantzitsuak dira. Horrela, nekazaritzako hazkuntzen banaketak eremu klimatikoei jarraitzen die menduan zehar. Adibidez, <a href="/wiki/Montzoi" title="Montzoi">montzoia</a> jasotzen duten eskualdeetan <a href="/wiki/Arroz" title="Arroz">arrozaren</a> hazkuntza da nagusi, arrozak behar duen prezipitazio ugaria dela eta. Klimak lurzoruari buruzko faktore garrantzitsua ere bada: haize zakarrek hazkuntza zaildu eta euri jasa handiek lurzorua higatu egiten dute. Klima baterako labore egokienen hazkuntza eta uzta garai egokiena eta, oro har, klimak nekazaritzan duen eragina aztertzen duen arloa <a href="/w/index.php?title=Agrometeorologia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agrometeorologia (sortu gabe)">agrometeorologia</a> da. </p><p>Nekazaritzarako lurzoru egokia izateko hainbat faktore aztertu behar da: ez dira egokiak lurzoru <a href="/wiki/Azido" title="Azido">azidoak</a>, mikroorganismoen jarduerarako kaltegarriak direlako; <a href="/wiki/Alkali" title="Alkali">alkalinoak</a>, gai kimiko zenbaiten absortzioa eragotzi egiten dutelako eta lurzoru <a href="/wiki/Gatz" class="mw-disambig" title="Gatz">gaziak</a>, hezetasuna atxikitzen ez dutelako<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Lurzoruaren sakonera ere faktore garrantzitsua hazkuntzetan: sakonera txikiko lurzoruek laboreen sustraien garapena eragozten du. Lurzoruaren egitura, ehundura, gogortasuna eta bestelako ezaugarriak biltzen dituena, ere kontuan hartzekoa da: adibidez, buztinezko lurzoruen dilatazio eta kontrakziorako joerak hazkuntza oztopatzen du. Lurzoruetan dauden <a href="/wiki/Mikrobio" title="Mikrobio">mikroorganismoak</a> eta <a href="/wiki/Materia_organiko" title="Materia organiko">materia organikoa</a> ere oso garrantzitsuak dira lurzoruek landareek behar dituzten elikagarriak izan ditzaten, batez ere <a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">nitrogenoa</a>, <a href="/wiki/Fosforo" title="Fosforo">fosforoa</a> eta <a href="/wiki/Potasio" title="Potasio">potasioa</a>, mikroorganismoak materia organikoa deskonposatzean eskuratzen direnak. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nekazaritza_paisaiak">Nekazaritza paisaiak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritza paisaiak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Nekazaritza paisaiak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nekazaritzak nabarmen aldaratzen du ingurumena. Ustiapenek lurraldea zatitu eta moldatu egiten dute eta horrela <a href="/wiki/Paisaia" title="Paisaia">paisaia</a> berri bat sortzen dute, <a href="/wiki/Landa_ingurune" class="mw-redirect" title="Landa ingurune">landa ingurunea</a>. Ustiapen mota, laborea eta nekazaritza-sistema zein diren, nekazaritza paisaia edo landa ingurune ezberdinak sortzen dira: </p> <ul><li>erabilerari buruz, <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Saltus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saltus (sortu gabe)">saltus</a></i>, nekazaritzarako erabiltzen ez den eremua, sastraka eremuak adibidez;</li> <li><i><a href="/wiki/Ager" class="mw-disambig" title="Ager">ager</a></i>, nekazaritzarako erabiltzen diren eremuak;</li> <li><i><a href="/wiki/Habitat" title="Habitat">habitat</a></i> edo eremu populatua;</li></ul></li> <li>nekazaritza-eremuen mugei buruz, <ul><li><i><a href="/wiki/Bocage" title="Bocage">bocage</a></i>, <a href="/w/index.php?title=Minifundio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minifundio (sortu gabe)">minifundio</a> eta lursail txikiz osaturiko morfologia mota da, non lursail txikiak zuhaixka edo harrizko murru txikiek mugatzen duten; paisaia hau ohikoa da <a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herriko</a> <a href="/wiki/Bizkaiko_golkoa" title="Bizkaiko golkoa">Kantauri Itsasoko</a> isurialdean;</li> <li><i><a href="/wiki/Openfield" title="Openfield">openfield</a></i> edo eremu irekia, <a href="/wiki/Arabako_lautada" title="Arabako lautada">lautadetan</a> eratzen den nekazaritza paisaia da, lursail zabal eta lerrozuzenekin, gehienetan kontzentrazioa duen herrigune baten inguruan;</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Habitat" title="Habitat">habitat</a> egiturari buruz, <ul><li>habitat sakabanatua, non nekazarien etxebizitzak eta instalakuntzak sakabanaturik dauden, <i><a href="/wiki/Bocage" title="Bocage">bocage</a></i> paisaiarekin lotzen da askotan;</li> <li>habitat kontzentratua, non nekazarien etxebizitzak kontzentraturik dauden, <i><a href="/wiki/Openfield" title="Openfield">openfield</a></i> paisaiarekin lotzen da maiz<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul></li></ul> <p><br /> </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Bocage-openfield.svg" class="mw-file-description" title="Bocage, habitat sakabanatuaz, eta openfield, habitat kontzentratuaz, nekazaritzako ohiko paisaiak dira."><img alt="Bocage, habitat sakabanatuaz, eta openfield, habitat kontzentratuaz, nekazaritzako ohiko paisaiak dira." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Bocage-openfield.svg/200px-Bocage-openfield.svg.png" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Bocage-openfield.svg/300px-Bocage-openfield.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Bocage-openfield.svg/400px-Bocage-openfield.svg.png 2x" data-file-width="754" data-file-height="500" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Bocage" title="Bocage">Bocage</a>, <a href="/wiki/Habitat" title="Habitat">habitat</a> sakabanatuaz, eta <a href="/wiki/Openfield" title="Openfield">openfield</a>, habitat kontzentratuaz, nekazaritzako ohiko paisaiak dira.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:FR-64-Landscape10.JPG" class="mw-file-description" title="Donibane Garazi inguruko paisaia, bocage motakoa."><img alt="Donibane Garazi inguruko paisaia, bocage motakoa." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/FR-64-Landscape10.JPG/200px-FR-64-Landscape10.JPG" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/FR-64-Landscape10.JPG/300px-FR-64-Landscape10.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/FR-64-Landscape10.JPG/400px-FR-64-Landscape10.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Donibane_Garazi" title="Donibane Garazi">Donibane Garazi</a> inguruko paisaia, <a href="/wiki/Bocage" title="Bocage">bocage</a> motakoa.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Arabakolautada.jpg" class="mw-file-description" title="Arabako lautada inguruko paisaia, paisaia irekia."><img alt="Arabako lautada inguruko paisaia, paisaia irekia." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Arabakolautada.jpg/200px-Arabakolautada.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Arabakolautada.jpg/300px-Arabakolautada.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Arabakolautada.jpg/400px-Arabakolautada.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="900" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Arabako_lautada" title="Arabako lautada">Arabako lautada</a> inguruko paisaia, paisaia irekia.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nekazaritzako_faktore_teknologikoak">Nekazaritzako faktore teknologikoak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritzako faktore teknologikoak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Nekazaritzako faktore teknologikoak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lurzoruaren_prestaketa">Lurzoruaren prestaketa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Lurzoruaren prestaketa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Lurzoruaren prestaketa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hazkuntza bati ekin aurretik lurra <a href="/wiki/Golde" title="Golde">goldeaz</a> prestatu behar izaten da, batez ere landareen kasuan eta ez horrenbeste <a href="/w/index.php?title=Arbolazaintza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arbolazaintza (sortu gabe)">arbolazaintzan</a>. Goldaketaren helburua lurra iraultzea da, belar txarrak ezabatu, azalera elikagarriak ekarri eta lurrak <a href="/wiki/Hazi" title="Hazi">hazirako</a> prestatzeko. Hazkuntza batzuetan ez da beharrezkoa goldaketa: <a href="/wiki/Baratze" title="Baratze">baratzeetan</a> esaterako eskuko <a href="/wiki/Aitzur" title="Aitzur">aitzurra</a> erabili ohi da lurra altxatzeko. Euskal Herrian <a href="/wiki/Laia_(nekazaritza)" title="Laia (nekazaritza)">laia</a> erabili izan da helburu berdinarekin. Historian zehar golde mota zenbait asmatu dira, lurra sakonago goldatu eta goldaketa lana aiseago eta azkarrago egiten dutenak. Adibidez, <a href="/wiki/Belarri_(goldea)" title="Belarri (goldea)">belarri</a> izeneko goldea <a href="/wiki/Erdi_Aroa" title="Erdi Aroa">Erdi Aroan</a> asmatu eta <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> iparraldeko lur gogorrak lantzeko aukera eman zuen: lurra sakonago eta azkarrago iraultzeaz gainera, ildaskak sortu eta horrela lurreko hezetasuna hobeki atxikitzen zuen <sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendean</a> <a href="/wiki/Motor" title="Motor">motordun</a> goldeak modu masiboan ordeztu dituzte garai batean zaldiek, idiek eta baita pertsonek ere tiraturiko goldeak, <a href="/wiki/Produktibitate" class="mw-redirect" title="Produktibitate">produktibitatea</a> nabarmen gehituz. Baratzeetan ere aitzurraren ordez <a href="/wiki/Motokultore" title="Motokultore">motokultoreak</a> erabiltzen dira lurra prestatzeko. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hedakuntza">Hedakuntza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Hedakuntza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Hedakuntza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hedakuntza landare eta arbolen hazkuntza abiarazteko teknika multzoari deritzo. Teknika hauetan, <a href="/wiki/Ereintza_elkartea" title="Ereintza elkartea">ereintza</a>, hazietatik abiarazten den hedakuntza mota, <a href="/wiki/Sexu_ugalketa" title="Sexu ugalketa">sexu</a>-ugalketan oinarritzen dena; eta asexualak edo <a href="/wiki/Klonazio" title="Klonazio">klon</a> bat sortzen duten <a href="/wiki/Aldaxka" title="Aldaxka">aldaxka</a>, <a href="/wiki/Belaunketa" title="Belaunketa">belaunketa</a> edo probenatzea eta <a href="/wiki/Txertaketa" title="Txertaketa">txertaketa</a> teknikak bereizten dira. <a href="/wiki/Aldaxka" title="Aldaxka">Aldaxka</a> izeneko teknikan landarearen zati bat moztu, lurrean landatu eta landare berri bat sortzen da. <a href="/wiki/Belaunketa" title="Belaunketa">Belaunketa</a> <a href="/wiki/Estoloi" title="Estoloi">estoloiak</a> dituzten landareekin egiten da (marrubi landarea, esaterako), non estoloia makurtu eta lurperatu egiten den ezproia sustraitzeko; sustraitu ondoren, estoloia moztu egiten da ama-landaretik, landare berria sortuz. <a href="/wiki/Txertaketa" title="Txertaketa">Txertaketa</a>, espezie bateko adar bat beste espezie bateko zurtoinean txertatzean datza; oso erabilia da fruta arboletan, horien ezaugarriak (zaporea, gogortasuna...) konbinatzeko. <a href="/wiki/Laborategi" title="Laborategi">Laborategietan</a> kimuen <i><a href="/wiki/In_vitro" title="In vitro">in vitro</a></i> hazkuntza ere egiten da landare zenbaiten kasuan, kimu horiek birus eta bestelako mikroorganismorik gabe hazten direla ziurtatzeko. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 242px"> <div class="thumb" style="width: 240px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Stickling1.jpg" class="mw-file-description" title="Aldaxka: ohikoa da aldaxkak lurrera aurretik uretan edukitzea."><img alt="Aldaxka: ohikoa da aldaxkak lurrera aurretik uretan edukitzea." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Stickling1.jpg/360px-Stickling1.jpg" decoding="async" width="240" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Stickling1.jpg/540px-Stickling1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b7/Stickling1.jpg 2x" data-file-width="562" data-file-height="468" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Aldaxka" title="Aldaxka">Aldaxka</a>: ohikoa da aldaxkak lurrera aurretik uretan edukitzea.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 230.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 228.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Layer_(PSF).png" class="mw-file-description" title="Belaunketa"><img alt="Belaunketa" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Layer_%28PSF%29.png/343px-Layer_%28PSF%29.png" decoding="async" width="229" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Layer_%28PSF%29.png/514px-Layer_%28PSF%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Layer_%28PSF%29.png/686px-Layer_%28PSF%29.png 2x" data-file-width="2103" data-file-height="1840" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Belaunketa" title="Belaunketa">Belaunketa</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 202px"> <div class="thumb" style="width: 200px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Cherry_tree_grafting_3.jpg" class="mw-file-description" title="Txertaketa: zuhaitz bateko adaxka beste zuhaitz bateko enborrean txertatuz"><img alt="Txertaketa: zuhaitz bateko adaxka beste zuhaitz bateko enborrean txertatuz" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Cherry_tree_grafting_3.jpg/300px-Cherry_tree_grafting_3.jpg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Cherry_tree_grafting_3.jpg/450px-Cherry_tree_grafting_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Cherry_tree_grafting_3.jpg/600px-Cherry_tree_grafting_3.jpg 2x" data-file-width="767" data-file-height="767" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Txertaketa" title="Txertaketa">Txertaketa</a>: zuhaitz bateko adaxka beste zuhaitz bateko enborrean txertatuz</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 180.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 178.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:FA_Geisenheim22.jpg" class="mw-file-description" title="In vitro hazkuntza: zelula multzo txiki batetik landarea garatzen denean, lurrera aldatuko da."><img alt="In vitro hazkuntza: zelula multzo txiki batetik landarea garatzen denean, lurrera aldatuko da." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/FA_Geisenheim22.jpg/268px-FA_Geisenheim22.jpg" decoding="async" width="179" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/FA_Geisenheim22.jpg/402px-FA_Geisenheim22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/FA_Geisenheim22.jpg/536px-FA_Geisenheim22.jpg 2x" data-file-width="893" data-file-height="1000" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i><a href="/wiki/In_vitro" title="In vitro">In vitro</a></i> hazkuntza: zelula multzo txiki batetik landarea garatzen denean, lurrera aldatuko da.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 268.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 266.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fitxategi:Brassica_Rapa_Seedlings.jpg" class="mw-file-description" title="Laboreak hazitik ere hazi daitezke."><img alt="Laboreak hazitik ere hazi daitezke." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Brassica_Rapa_Seedlings.jpg/400px-Brassica_Rapa_Seedlings.jpg" decoding="async" width="267" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Brassica_Rapa_Seedlings.jpg/600px-Brassica_Rapa_Seedlings.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Brassica_Rapa_Seedlings.jpg/800px-Brassica_Rapa_Seedlings.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Laboreak <a href="/wiki/Hazi" title="Hazi">hazitik</a> ere hazi daitezke.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ureztapena">Ureztapena</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Ureztapena»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Ureztapena"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Ureztapen" class="mw-redirect" title="Ureztapen">Ureztapen</a>»</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Irrigation1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Irrigation1.jpg/300px-Irrigation1.jpg" decoding="async" width="300" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Irrigation1.jpg/450px-Irrigation1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0d/Irrigation1.jpg 2x" data-file-width="597" data-file-height="400" /></a><figcaption>Ihinztadurazko ureztaketa: presio mekanismo batez, <a href="/wiki/Ihintz" title="Ihintz">ihintz</a> moduan egiten da ureztaketa.</figcaption></figure> <p>Ura funtsezko elementua izaten da landare gehienen hazkuntzarako. Euri ura nahikoa ez den tokietan, <a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_ureztatu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza ureztatu (sortu gabe)">nekazaritza ureztatua</a> egiten da. Historian zehar metodo anitz baliatu da ureztaketa egiteko. Metodo arruntena <a href="/w/index.php?title=Isurizko_ureztaketa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isurizko ureztaketa (sortu gabe)">isurizko ureztaketa</a> da, non urmael batetik bidea eginez lur eremu batera zuzenean ura isurtzea da. Metodo honen arazoa bere eraginkortasun eza ur kopuru handia kontsumitzen baita modu honetan. Kopuru hori kontrolatzen ere zaila da, begiz soilik neurtu baitaiteke zenbat ur isurtzen ari den. Era honetan, gainera, sustraiek urarekin izan dezaketen kontaktu zuzena kaltegarria izan daiteke landarearentzat. Arazo hau saihesteko landare-ilara batetik bestera <a href="/wiki/Ildaska" title="Ildaska">ildaskak</a> ezar daitezke, ura bertatik igaroarazteko; horrela, ildaskak lurrez itxiz eta irekiz, nekazariak hobeto kontrolatzen du ureztaketa. Ureztaketa teknologia aurreratuagoak ere badaude, ura eraginkortasun handiagoz erabiltzen dutenak: <a href="/w/index.php?title=Ihinztadurazko_ureztaketa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ihinztadurazko ureztaketa (sortu gabe)">ihinztadurazko ureztaketan</a> ura hodi-sistema batetik ureztatu beharreko eremuraino eramaten da eta bertan presio bidezko sistema batez euri moduan kanporatu eta inguruko lurrak ureztatzen ditu, baino inbertsio handia eskatzen du eta urak kalteak eragin ditzake hosto, lore eta fruituetan; <a href="/w/index.php?title=Tantakako_ureztaketa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tantakako ureztaketa (sortu gabe)">tantakako ureztaketan</a> hodiak landare bakoitzeraino heltzen dira eta bertatik tantak isurtzen dira aldiro guztiz modu kontrolatuan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ongarritzea">Ongarritzea</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Ongarritzea»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Ongarritzea"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lur eremu batean burutzen den nekazaritza-jarduera konbentzionalak jarraituak lurrak agortu egiten ditu, hazkuntzak elikagarriak nabarmen xurgatu eta besteak beste belar txarrak eta hondakinak ezabatzean elikagarriak ematen dituen <a href="/wiki/Materia_organiko" title="Materia organiko">materia organikoa</a> ezabatu egiten duelako. Lurraren emankortasuna gehitzeko teknika ezberdinak erabili dira historian zehar. <a href="/wiki/Ongarri" title="Ongarri">Ongarriak</a> lurrera botatzen diren substantziak dira, landareek behar dituzten elikagarri kopurua handitzen dutenak. Ongarriak organikoak izan daitezke, <a href="/wiki/Abere" title="Abere">abere</a> ezberdinen <a href="/wiki/Simaur" title="Simaur">simaurra</a> esaterako, zein kimikoak, <a href="/wiki/Industria" title="Industria">industriak</a> ekoiztutakoak. <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendearen</a> bukaeratik hazkuntza <a href="/wiki/Hidroponia" title="Hidroponia">hidroponikoak</a> ere zabaldu dira, non landareak ez diren lurrean hazten, baizik eta gizakiak prestatutako <a href="/wiki/Solutu" title="Solutu">solutu</a> <a href="/wiki/Mea" title="Mea">mineral</a> batean, landare behar dituen substantzia guztiak ematen dizkiona. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Errotazioak">Errotazioak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Errotazioak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Errotazioak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Labore baten hazkuntza iraunkorrak lurraren emankortasuna galarazi, belar txarren ugalketa galarazi eta izurriak baztertzen laguntzen du. Arazo horiek saihesteko, antzinatik erabiltzen dira hazkuntza-errotazio teknikak, non denboraldi batetik bestera labore berdina ekoiztu ordez, <a href="/wiki/Labore-txandaketa" title="Labore-txandaketa">labore ezberdinak txandakatzen</a> diren. Historian zehar errotazioak elikadura hobea eta orekatuagoa ere ekarri die nekazariei, urte berean labore ezberdinak baitzituzten horrela. Adibidez, <a href="/wiki/Erdi_Aroa" title="Erdi Aroa">Erdi Aroan</a> hiru urteko errotazioa nagusitu zen, non 3 urtetan sei uzta ezberdin egiten ziren, lur eremua hiru sailetan zatituz eta urtero sail bat <a href="/wiki/Lugorri" title="Lugorri">lugorritan</a> utziz<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Horrela ekoizpena kasu batzuetan halako sei egin zela zenbatetsi da. </p> <dl><dd><dl><dd><dl><dd><dl><dd><dl><dd><table class="taulapolita"> <caption>Hiru urteko errotazioaren eskema </caption> <tbody><tr> <th>Urtea </th> <th>1. saila </th> <th>2. saila </th> <th>3. saila </th></tr> <tr> <td align="center">1 </td> <td align="center">lugorri </td> <td align="center">neguko zereala </td> <td align="center">udaberriko zereala </td></tr> <tr> <td align="center">2 </td> <td align="center">neguko zereala </td> <td align="center">udaberriko zereala </td> <td align="center">lugorri </td></tr> <tr> <td align="center">3 </td> <td align="center">udaberriko zereala </td> <td align="center">lugorri </td> <td align="center">neguko zereala </td></tr></tbody></table></dd></dl></dd></dl></dd></dl></dd></dl></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Izurrien_kontrola">Izurrien kontrola</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Izurrien kontrola»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Izurrien kontrola"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nekazaritzan izurritzat jotzen da hazkuntza normala mugatzen duen faktore oro. <a href="/wiki/Belar_txar" class="mw-redirect" title="Belar txar">Belar txarrak</a>, <a href="/wiki/Karraskari" title="Karraskari">karraskariak</a>, <a href="/wiki/Gastropoda" title="Gastropoda">gasteropodoak</a>, <a href="/wiki/Nematoda" title="Nematoda">nematodoak</a>, <a href="/wiki/Intsektu" title="Intsektu">intsektuak</a>, <a href="/wiki/Mikosi" title="Mikosi">onddoak</a>, <a href="/wiki/Birus" title="Birus">birus</a> eta bestelako <a href="/wiki/Bizkarroi" title="Bizkarroi">parasitoak</a> edo zomorroak herri hizkeran izan daitezke. <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a> eta <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a> hazkuntza guztien %40 inguru izurrien ondorioz galtzen dela zenbatetsi da. Europan, berriz, %25 inguru galtzen dela estimatu da <sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Historian zehar, substantzia mineral zein organikoak, <a href="/wiki/Pestizida" title="Pestizida">pestizida</a> edo zomorro-botika izenekoak, erabili izan dira izurri hauen aurka egiteko: adibidez, <a href="/wiki/Sufre" title="Sufre">sufrea</a> K. a. 1000 urtetik erabiltzen da <a href="/wiki/Intsektizida" title="Intsektizida">intsektizida</a> moduan, <a href="/w/index.php?title=Kobre-sulfato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kobre-sulfato (sortu gabe)">kobre-sulfatoa</a> onddoen aurka erabili izan da <a href="/wiki/XV._mendea" title="XV. mendea">XV. mendetik</a> eta <a href="/wiki/Kare" title="Kare">karea</a> eta <a href="/wiki/Nikotina" title="Nikotina">nikotina</a> ere maiz erabili dira historian. Ezabatu nahi den eragilea zein den pestizida-mota ezberdinak daude: <a href="/wiki/Intsektizida" title="Intsektizida">intsektizidak</a> intsektuen aurka, <a href="/wiki/Herbizida" title="Herbizida">herbizidak</a> belar txarren aurka edo <a href="/w/index.php?title=Fungizida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fungizida (sortu gabe)">fungizidak</a> <a href="/wiki/Mikosi" title="Mikosi">onddoen</a> aurka. <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendean</a> pestizida organiko sintetikoak asmatu ziren, izurrien aurka oso eraginkorrak baino <a href="/wiki/Ingurumen" title="Ingurumen">ingurumenean</a> eta <a href="/wiki/Kontsumitzaile" title="Kontsumitzaile">kontsumitzaileengan</a> ondorio larriak sortzen dituztenak kasu batzuetan, <a href="/wiki/Ehun_(biologia)" title="Ehun (biologia)">ehunetan</a> metatu eta iraunkorrak izaten baitira. Hori dela eta, pestizida zenbaiten erabileraren debekua ere eskatu da nazioarteko erakundeetan, <a href="/wiki/DDT" title="DDT">DDT</a> produktuarena esaterako. Alternatiba moduan, pestizida ekologikoak asmatu dira, <a href="/w/index.php?title=Feronoma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feronoma (sortu gabe)">feronometan</a> oinarrituta adibidez. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nekazaritza_egutegia">Nekazaritza egutegia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritza egutegia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Nekazaritza egutegia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Laboreen hazkuntzak urtaroen zikloari jarraitzen dio, izaki bizidun guztiek bezalaxe. Horrela, labora bakoitzak bere hazkuntza garaia izaten du urtean zehar, urtaroen gorabehera handirik ez dagoen <a href="/wiki/Ekuador" title="Ekuador">ekuadorreko</a> eskualde zenbaitetan ezik. <a href="/wiki/Tropiko" title="Tropiko">Tropikoen</a> inguruetan urtaro euritsua eta lehorra bereizten dira eta horiei jarraiki ezartzen da <a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_egutegi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza egutegi (sortu gabe)">nekazaritza egutegia</a> edo garai bakoitzean zer hazi eta zer bildu behar den. Berriz, <a href="/wiki/Latitude" title="Latitude">latitude</a> ertainetan, <a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herrian</a> kasu, lau <a href="/wiki/Urtaro" title="Urtaro">urtaroak</a> nabarmen bereizten dira. Laboreek, eta oro har izaki bizidunek, urtaroen zikloari nola jarraitzen dioten aztertzen duen arloari <a href="/wiki/Fenologia" title="Fenologia">fenologia</a> da. Beste alde batetik, antzinatik <a href="/wiki/Ilargia" title="Ilargia">Ilargiaren</a> eragina frogatu da laboreen hazkuntzan. Adibidez, <a href="/wiki/Tuberkulu" title="Tuberkulu">tuberkuluak</a> <a href="/wiki/Ilargialdi" class="mw-redirect" title="Ilargialdi">ilbeheran</a> eta airean hazten diren barazkiak <a href="/wiki/Ilargialdi" class="mw-redirect" title="Ilargialdi">ilgoran</a> erein behar direla uste ohi da<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>; <a href="/wiki/Basozaintza" class="mw-redirect" title="Basozaintza">basozaintzan</a> <a href="/wiki/Zur" title="Zur">egurrak</a> propietate egokiak izan ditzan zuhaitza botatzeko data <a href="/wiki/Ilargialdi" class="mw-redirect" title="Ilargialdi">ilargialdiari</a> jarraiki zehaztu behar dela ere jakina da <sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Azpiegitura_eta_mekanizazioa">Azpiegitura eta mekanizazioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Azpiegitura eta mekanizazioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Azpiegitura eta mekanizazioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Agricultural_machinery.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Agricultural_machinery.jpg/220px-Agricultural_machinery.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Agricultural_machinery.jpg/330px-Agricultural_machinery.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Agricultural_machinery.jpg/440px-Agricultural_machinery.jpg 2x" data-file-width="2670" data-file-height="1753" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Nekazaritzako_makineria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritzako makineria (sortu gabe)">Nekazaritzako makineriak</a> eskuko lana guztiz ezabatu egiten du hazkuntza askotan.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Lurzoru" title="Lurzoru">Lurzorua</a> eta <a href="/wiki/Lan" class="mw-disambig" title="Lan">lanaz</a> haraindi, egungo nekazaritzako <a href="/wiki/Produktibitate" class="mw-redirect" title="Produktibitate">produktibitate</a> handia <a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendetik</a> garatutako <a href="/wiki/Azpiegitura" title="Azpiegitura">azpiegitura</a> eta <a href="/wiki/Mekanizazio" title="Mekanizazio">mekanizazioari</a> esker lortu da. Mekanizazioa lehenago eskuz edo abereen laguntzaz egiten zen lana makina konplexuei esker egiten da gaur egun. Horri esker, <a href="/wiki/Industria_Iraultza" title="Industria Iraultza">Industria Iraultzak</a> behar zituen langileak ekarri zituen aurreko hamarkadetan. <a href="/w/index.php?title=Nekazaritzako_makineria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritzako makineria (sortu gabe)">Nekazaritzako makinerian</a> denetariko lanetarako makinak daude gaur egun, hazkuntza gehienetan goldatu, ongarritu, erein eta uzta biltzeko; sarri, makina hauek <a href="/wiki/Traktore" title="Traktore">traktore</a> izeneko ibilgailu komun batera lotzen dira lana egiteko. Nekazaritzarako azpiegituren artean, <a href="/wiki/Berotegi" title="Berotegi">berotegiek</a> hazkuntza eguraldiaren gorabeheretatik askatu eta landareak giro kontrolatu batean, hezetasun eta tenperaturari dagokienean, hazteko ahalbidetzen dute. Badira eskualdeak, <a href="/wiki/Almer%C3%ADa" title="Almería">Almeriako</a> kostaldea kasu, non nekazaritza berotegietan soilik egiten den. Nekazaritzako beste azpiegitura bat <a href="/wiki/Silo" title="Silo">siloak</a>, uzta edo hazkuntzarako behar diren gaiak egoera egokian (lehor eta tenperatura egokian) gordetzeko biltegiak alegia. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Laboreak">Laboreak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=17" title="Aldatu atal hau: «Laboreak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Laboreak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Maize-teosinte.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Maize-teosinte.jpg/200px-Maize-teosinte.jpg" decoding="async" width="200" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Maize-teosinte.jpg/300px-Maize-teosinte.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Maize-teosinte.jpg/400px-Maize-teosinte.jpg 2x" data-file-width="1037" data-file-height="643" /></a><figcaption><a href="/wiki/Arto" title="Arto">Artoa</a> (eskuinean) munduan gehien hazten den landare-espezieetako bat da: <a href="/w/index.php?title=Teosinte&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teosinte (sortu gabe)">teosinte</a> (ezkerrean) landare basatitik dator eta gizakiak orain dela 7.500 urte inguru egokitu zuen nekazaritzarako.</figcaption></figure> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Laboreen_zerrenda" class="mw-redirect" title="Laboreen zerrenda">Laboreen zerrenda</a>»</div> <p>Gizakiak hazitako landareak edo <a class="mw-selflink selflink">laboreak</a> naturan aurki daitezkeen landare guztietatik %1 baino gutxiago dira. Zehatzago, historian zehar nekazaritzako 7.000 landare espezie hazi direla zenbatetsi da<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Landare horien guztien jatorria hainbat espezie basati dira, duela 10.000-12.000 urte <a href="/wiki/Etxekotze" title="Etxekotze">etxekotzen</a> hasi zirenak. Hasiera batean, naturatik bertatik egindako hazi-aukeraketa batez, <a href="/w/index.php?title=Sortzailearen_efektu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sortzailearen efektu (sortu gabe)">sortzailearen efektua</a> izenekoa, joan ziren sortzen landare berriak. Hazkuntza-eremuetan bertan, beste <a href="/wiki/Botila-lepo_(argipena)" class="mw-disambig" title="Botila-lepo (argipena)">botila-lepo</a> bat suertatu zen: eremuko landareen artean soilik gertatzen zen <a href="/wiki/Polinizazio" title="Polinizazio">polinizazioa</a>, eta, halatan, populazio murriztu bateko ezaugarriak indartu egiten ziren. Horretaz gainera, <a href="/wiki/Uzta" title="Uzta">uzta</a> batetik bestera nekazariak gehien interesatzen zitzaizkion aleak gordetzen zituen hurrengo ereintzarako. Horrela, aukeraketa artifiziala behin eta berriz egiten da, nekazariaren mesedetan landarea hobetuz. Oro har bilatzen diren hobekuntzak <a href="/wiki/Hazi" title="Hazi">hazi</a>, <a href="/wiki/Fruitu" title="Fruitu">fruitu</a> eta <a href="/wiki/Sustrai" title="Sustrai">sustraien</a> tamaina handiagoa, fruituetako azukre-eduki handiagoa eta hazien sakabanaketa-ahalmena eta sorraldia murriztea dira. Aukeraketa artifizialak dakarren aldakortasun genetikoaren murrizketak arazoak ere planteatzen ditu, ordea: ingurunean izan daitezkeen aldaketei eta sor daitezkeen <a href="/wiki/Izurri" class="mw-redirect" title="Izurri">izurriei</a> aurre egiteko ezintasuna. </p><p>Nekazaritzako landareak multzo hauetan sailka daitezke: <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">zerealak</a>, <a href="/wiki/Lekale" title="Lekale">lekaleak</a>, <a href="/wiki/Sustrai" title="Sustrai">sustraiak</a> eta <a href="/wiki/Tuberkulu" title="Tuberkulu">tuberkuluak</a> eta <a href="/wiki/Fruitu" title="Fruitu">fruituak</a>. <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">Zerealak</a> nekazaritzan pisu handiena duten landareak dira, <a href="/wiki/Poaceae" title="Poaceae">Poaceae</a> familiakoak, giza-elikadurarako zein abereen bazkarako erabiltzen direnak: guztira, nekazaritza-lurren %61 zerealetarako erabiltzen da<sup id="cite_ref-leff_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-leff-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Gehien hazten diren zerealak <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a>, <a href="/wiki/Arroz" title="Arroz">arroza</a>, <a href="/wiki/Arto" title="Arto">artoa</a>, <a href="/wiki/Zekale" title="Zekale">zekalea</a> eta <a href="/wiki/Olo" title="Olo">oloa</a> dira. Horietatik, alea aprobetxatzen da gehienbat, <a href="/wiki/Irin" title="Irin">irinak</a> ekoizteko gariaren kasuan, batez ere, <a href="/wiki/Lasto" title="Lasto">lastoa</a> eta hostoak ere azpiproduktu moduan eta abereen bazkarako erabiltzen badira ere. <a href="/wiki/Lekale" title="Lekale">Lekaleetan</a> <a href="/wiki/Soja" title="Soja">soja</a>, <a href="/wiki/Dilista" title="Dilista">dilista</a>, <a href="/wiki/Txitxirio" title="Txitxirio">garbantzua</a> eta <a href="/wiki/Babarrun" title="Babarrun">babarruna</a> daude, eta horietatik hazia jaten da, <a href="/wiki/Leka" title="Leka">leka</a> baten barnean biltzen dena. Sustrai eta tuberkuluetan <a href="/wiki/Patata" title="Patata">patata</a> nabarmendu behar da, baina <a href="/wiki/Arbi" title="Arbi">arbia</a> (abereen bazkarako ere erabiltzen dena) eta <a href="/wiki/Azenario" title="Azenario">azenarioa</a> ere aipatu behar dira. Nekazaritzako fruituetan gozoak <a href="/wiki/Baia" title="Baia">baia</a> eta <a href="/wiki/Fruitu" title="Fruitu">fruitu</a> mamitsuak biltzen dira, gehienetan gozoak, hala nola <a href="/wiki/Sagar" title="Sagar">sagarra</a>, <a href="/wiki/Marrubi" title="Marrubi">marrubia</a>, <a href="/wiki/Madari" class="mw-redirect" title="Madari">udarea</a>, <a href="/wiki/Banana" title="Banana">banana</a>, baina baita <a href="/wiki/Barazki" title="Barazki">barazkietan</a> sartu ohi den <a href="/wiki/Tomate" title="Tomate">tomatea</a> ere. Fruituetan sartzen dira <a href="/wiki/Fruitu_lehor" title="Fruitu lehor">fruitu lehorrak</a> ere, azal gogorrekoak, hala nola <a href="/wiki/Intxaur" title="Intxaur">intxaurra</a>, <a href="/wiki/Urra" title="Urra">urra</a> eta <a href="/wiki/Kakahuete" title="Kakahuete">kakahuetea</a>. Beste landare batzuetatik, berriz, aireko zurtoina aprobetxatzen da, hala nola <a href="/wiki/Zainzuri" title="Zainzuri">zainzuria</a>, <a href="/wiki/Banbu" title="Banbu">banbua</a> eta <a href="/wiki/Azukre-kanabera" title="Azukre-kanabera">azukre-kanabera</a>. Beste batzuetan, <a href="/wiki/Hosto" title="Hosto">hostoa</a> bakarrik, <a href="/wiki/Uraza" title="Uraza">letxuga</a> adibidez. Kasu berezietan, <a href="/wiki/Lore" title="Lore">lorea</a> eskuratzeko soilik hazten da espeziea, hala nola elikadurarako erabiltzen den <a href="/wiki/Azafrai" title="Azafrai">azafraia</a> eta, noski, lore apaingarriak (<a href="/wiki/Arrosa" title="Arrosa">arrosa</a> eta <a href="/wiki/Orkidea" title="Orkidea">orkidea</a>, adibidez)<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Beste alde batetik, nekazaritzan <a href="/wiki/Barazki" title="Barazki">barazkiak</a> izenekoak ere bereizten dira. Barazkiak soro txiki edo <a href="/wiki/Baratze" title="Baratze">baratzeetan</a> hazi ohi diren espezieak dira, zelai handietan hazi ohi diren <a href="/wiki/Zereal" title="Zereal">zereal</a> edo <a href="/wiki/Lekale" title="Lekale">lekale</a> gehienak ez bezala. Hauetan biltzen dira <a href="/wiki/Tomate" title="Tomate">tomatea</a>, <a href="/wiki/Patata" title="Patata">patata</a>, <a href="/wiki/Porru" title="Porru">porruak</a>, <a href="/wiki/Uraza" title="Uraza">letxuga</a>, <a href="/wiki/Azenario" title="Azenario">azenarioa</a>, <a href="/wiki/Aza" title="Aza">azak</a>, <a href="/wiki/Azalore" title="Azalore">azaloreak</a>, <a href="/wiki/Alberjinia" title="Alberjinia">berenjena</a>, <a href="/wiki/Ilar" title="Ilar">ilarra</a> (lekalea ere badena, baina bere aleak berde daudelarik jaten dira, beste lekaleak ez bezala) eta beste asko. </p><p>Laboreak euren erabilerari jarraiki ere sailka daitezke. Gehienetan, laboreak giza-elikadura edo abereen bazkarako badira ere, badira bestelako erabilerak. Hala nola landare oliotsuak hazten dira munduan zehar, <a href="/wiki/Olio" title="Olio">olioa</a> eskuratzeko, adibidez <a href="/wiki/Olibondo" title="Olibondo">olibondoa</a> (zuhaitza dena), baina baita <a href="/wiki/Arto" title="Arto">artoa</a> eta <a href="/wiki/Ekilore" title="Ekilore">ekilorea</a> ere, gehienetan <a href="/wiki/Sukaldaritza" title="Sukaldaritza">sukaldaritzan</a> erabiltzeko. Halaber, <a href="/wiki/Esentzia-olio" class="mw-redirect" title="Esentzia-olio">esentzia-olioak</a> ekoizteko hainbat landareren hostoak, loreak edo haziak erabiltzen dira, <a href="/wiki/Kosmetika" title="Kosmetika">kosmetikan</a> eta <a href="/wiki/Lurringintza" class="mw-redirect" title="Lurringintza">lurringintzan</a> erabiltzeko. Beste alde batetik, <a href="/wiki/Espezia" title="Espezia">espezia</a> izeneko landare aromatikoak ere hazten dira, hala nola <a href="/wiki/Perrexil" title="Perrexil">perrexila</a>, <a href="/wiki/Pipermin" title="Pipermin">pipermina</a>, <a href="/wiki/Kanela" title="Kanela">kanela</a> eta <a href="/wiki/Banilla" title="Banilla">bainila</a>. <a href="/wiki/Azukre-kanabera" title="Azukre-kanabera">Azukre-kanabera</a> eta <a href="/wiki/Azukre-erremolatxa" class="mw-redirect" title="Azukre-erremolatxa">azukre-erremolatxa</a> hazkuntzek <a href="/wiki/Azukre" title="Azukre">azukrea</a> ekoizteko erabiltzen dira. Beste hazkuntza-multzo bat <a href="/wiki/Edari" title="Edari">edariak</a> ekoizteko erabiltzen da; adibidez, <a href="/wiki/Mahats" title="Mahats">mahatsetik</a> <a href="/wiki/Ardo" title="Ardo">ardoa</a> eta <a href="/wiki/Sagar" title="Sagar">sagarretik</a> <a href="/wiki/Sagardo" title="Sagardo">sagardoa</a> ekoizten dira, baina zerealez egindako <a href="/wiki/Muztio" title="Muztio">muztioaren</a> <a href="/wiki/Destilazio" title="Destilazio">distilazioaz</a> beste edari asko ekoizten dira, hala nola <a href="/wiki/Whiski" title="Whiski">whiskya</a> eta <a href="/wiki/Vodka" title="Vodka">vodka</a>. <a href="/wiki/Te_(argipena)" class="mw-disambig" title="Te (argipena)">Tea</a> eta <a href="/wiki/Kafe" title="Kafe">kafea</a> <a href="/wiki/Infusio" title="Infusio">infusio</a> moduan edaten dira. Halaber, <a href="/wiki/Sendabelar" title="Sendabelar">sendabelar</a> zenbaiten hazkuntza ere egiten da, <a href="/wiki/Kamamila" title="Kamamila">kamamilarena</a> adibidez. </p><p>Laboreek erabilera industrialak ere badituzte. <a href="/wiki/Ehungintza" title="Ehungintza">Ehungintzarako</a> <a href="/wiki/Zuntz" class="mw-disambig" title="Zuntz">zuntzak</a> eskuratzeko hazten dira <a href="/wiki/Kotoi-landare" title="Kotoi-landare">kotoi-landarea</a> eta <a href="/wiki/Liho" title="Liho">lihoa</a>, besteak beste. <a href="/wiki/Arto" title="Arto">Artoa</a>, <a href="/wiki/Soja" title="Soja">soja</a> eta beste landare batzuk <a href="/wiki/Biodiesel" title="Biodiesel">biodiesel</a> eta <a href="/w/index.php?title=Bioetanol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bioetanol (sortu gabe)">bioetanol</a> izeneko <a href="/wiki/Erregai" title="Erregai">erregaiak</a> ekoizteko erabil daitezke. <a href="/wiki/Kautxu" title="Kautxu">Kautxua</a> izen bereko zuhaitzetik erauzten da. Beste zenbait landare produktu kimiko jakinak lortzeko hazten dira, gerora <a href="/wiki/Sendagai" title="Sendagai">botika</a>, <a href="/wiki/Pestizida" title="Pestizida">pestizida</a> eta bestelako produktuak ekoizteko erabiliko direnak. Azkenik, badira landareak <a href="/wiki/Droga" title="Droga">drogak</a> eskuratzeko ere hazten direnak, hala nola <a href="/wiki/Tabako" title="Tabako">tabakoa</a> eta <a href="/wiki/Kalamu" class="mw-disambig" title="Kalamu">kalamua</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Laboreen_banaketa_geografikoa_munduan">Laboreen banaketa geografikoa munduan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=18" title="Aldatu atal hau: «Laboreen banaketa geografikoa munduan»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Laboreen banaketa geografikoa munduan"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ingurune fisikoaren baldintzapean, nekazaritzako lurren banaketa ez da uniformea munduan zehar. Munduko nekazaritza eskualde trinkoenak (lurraldearen azalera osoarekin alderatuta) <a href="/wiki/Ipar_Amerika" title="Ipar Amerika">Ipar Amerikako</a> lautadetan, <a href="/wiki/Ekialdeko_Europa" title="Ekialdeko Europa">Europako ekialdean</a> eta neurri txikiagoan <a href="/wiki/Mendebaldeko_Europa" title="Mendebaldeko Europa">Europako mendebaldean</a>, <a href="/wiki/India" title="India">Indian</a> eta <a href="/wiki/Asiako_Ekialdea" class="mw-redirect" title="Asiako Ekialdea">Asiako Ekialdean</a> kokatzen dira. Lurralde hauek <a href="/wiki/Monolaborantza" title="Monolaborantza">monolaborantza</a> edo <a href="/wiki/Espezializazio_(argipena)" class="mw-disambig" title="Espezializazio (argipena)">espezializaziorako</a> joera nabarmena dute gainera: Ipar Amerikako lautadetan <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a>, <a href="/wiki/Arto" title="Arto">artoa</a>, <a href="/wiki/Garagar" title="Garagar">garagarra</a> eta <a href="/wiki/Soja" title="Soja">soja</a> hazten da gehien bat, Europako ekialdean <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a>, <a href="/wiki/Olo" title="Olo">oloa</a>, <a href="/wiki/Azukre-erremolatxa" class="mw-redirect" title="Azukre-erremolatxa">azukre-erremolatxa</a>, <a href="/wiki/Patata" title="Patata">patata</a>, <a href="/wiki/Ekilore" title="Ekilore">ekilorea</a> eta <a href="/wiki/Leka" title="Leka">lekak</a>, Europako mendebaldean <a href="/wiki/Arto" title="Arto">artoa</a>, <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a>, <a href="/wiki/Garagar" title="Garagar">garagarra</a> (<a href="/wiki/Britainiar_uharteak" title="Britainiar uharteak">Britainiar uharteetan</a>, batez ere) eta <a href="/wiki/Koltza" title="Koltza">koltza</a>; Indian, <a href="/wiki/Artatxiki" title="Artatxiki">artatxikia</a>, <a href="/wiki/Arroz" title="Arroz">arroza</a>, <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a>, <a href="/wiki/Basarto" title="Basarto">sorgoa</a>, <a href="/wiki/Kotoi" title="Kotoi">kotoia</a> eta <a href="/wiki/Ekialdeko_Asia" title="Ekialdeko Asia">Asiako ekialdean</a> <a href="/wiki/Arto" title="Arto">artoa</a>, <a href="/wiki/Soja" title="Soja">soja</a> eta <a href="/wiki/Gari" title="Gari">garia</a><sup id="cite_ref-leff_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-leff-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Nabarmendu behar da <a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentinan</a> <a href="/wiki/Soja" title="Soja">sojaren</a> hazkuntza asko garatu dela XX. mendeko bukaeratik, eta <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikan</a> <a href="/wiki/Artatxiki" title="Artatxiki">artatxikia</a> labore ohikoa dela. </p> <center> <table style="border-collapse:collapse" border="0" cellspacing="0" cellpadding="5"> <caption><b>Labore nagusien ekoizle handienak diren herrialdeak (2008)</b><sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr align="center" bgcolor="#FFDEAD"> <th width="60">Ordena </th> <th width="60">Garia </th> <th width="60">Artoa </th> <th width="60">Garagarra </th> <th width="60">Arroza </th> <th width="60">Artatxikia </th> <th width="60">Soja </th> <th width="60">Patata </th> <th width="60">Kotoia </th></tr> <tr align="center" style="background:#FFECCE;"> <td align="center">1 </td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEB</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Errusia" title="Errusia">Errusia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEB</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a> </td></tr> <tr align="center" style="background:#FFECCE;"> <td align="center">2 </td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukraina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_Nigeria.svg/22px-Flag_of_Nigeria.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_Nigeria.svg/33px-Flag_of_Nigeria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_Nigeria.svg/44px-Flag_of_Nigeria.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/22px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/33px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/44px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></span></span> </span><a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a> </td></tr> <tr align="center" style="background:#FFECCE;"> <td align="center">3 </td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEB</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/22px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/33px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/44px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></span></span> </span><a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantzia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/22px-Flag_of_Indonesia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/33px-Flag_of_Indonesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/44px-Flag_of_Indonesia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/22px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/33px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/44px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Herbehereak" title="Herbehereak">Herbehereak</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/22px-Flag_of_Argentina.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/33px-Flag_of_Argentina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/44px-Flag_of_Argentina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Errusia" title="Errusia">Errusia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEB</a> </td></tr> <tr align="center" style="background:#FFECCE;"> <td align="center">4 </td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Errusia" title="Errusia">Errusia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/22px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/33px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/44px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mexiko" title="Mexiko">Mexiko</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Alemania" title="Alemania">Alemania</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flag_of_Bangladesh.svg/22px-Flag_of_Bangladesh.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flag_of_Bangladesh.svg/33px-Flag_of_Bangladesh.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flag_of_Bangladesh.svg/44px-Flag_of_Bangladesh.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Bangladesh" title="Bangladesh">Bangladesh</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Txinako_Herri_Errepublika" title="Txinako Herri Errepublika">Txina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukraina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Pakistan.svg/22px-Flag_of_Pakistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Pakistan.svg/33px-Flag_of_Pakistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Flag_of_Pakistan.svg/44px-Flag_of_Pakistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a> </td></tr> <tr align="center" style="background:#FFECCE;"> <td align="center">5 </td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantzia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/22px-Flag_of_Argentina.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/33px-Flag_of_Argentina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/44px-Flag_of_Argentina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Argentina" title="Argentina">Argentina</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/22px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/33px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/44px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Espainia" title="Espainia">Espainia</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/22px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/33px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/44px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Vietnam" title="Vietnam">Vietnam</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Mali.svg/22px-Flag_of_Mali.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Mali.svg/33px-Flag_of_Mali.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Mali.svg/44px-Flag_of_Mali.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mali" title="Mali">Mali</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></span></span> </span><a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEB</a></td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/22px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/33px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/44px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></span></span> </span><a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a> </td></tr></tbody></table></center> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nekazaritzaren_gizarte_antolakuntza">Nekazaritzaren gizarte antolakuntza</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=19" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritzaren gizarte antolakuntza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Nekazaritzaren gizarte antolakuntza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lurraren_jabetza">Lurraren jabetza</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=20" title="Aldatu atal hau: «Lurraren jabetza»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Lurraren jabetza"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gizakiak lurra unitate bereizi edo <a href="/wiki/Ustiapen_(argipena)" class="mw-disambig" title="Ustiapen (argipena)">ustiapenetan</a> antolatzen du nekazaritzarako. Ustiapen hauen ezaugarri nagusi bat jabetza eta bertako lan-harremanak dira. Lurraren jabea eta lurra lantzen duen pertsona edo giza-talde bera direnean, ustiapena zuzena dela esaten da. Ustiapen zuzenaren ezaugarri nagusia ustiapenaren tamaina txikia izaten da: nekazariak duen lan-ahalmen mugatuarengatik: bestalde, <a href="/wiki/Mendebaldeko_Europa" title="Mendebaldeko Europa">Europako mendebaldean</a> egun nagusi den ustiapen mota da. </p><p>Sarri, bereizi egiten dira lurraren jabetza eta langintza: ustiapenaren jabeak beste batzuen esku uzten du nekazaritza lana, mendekotasun harreman batez gehienetan. Kasu batzuetan, lurjabeak ustiapena kudeatu bakarrik egiten du: adibidez, <a href="/wiki/Latifundio" title="Latifundio">latifundioetan</a> lurjabeak soldatapean dagoen langileburu baten esku uzten ditu lurrak eta honek lurrik gabeko nekazariak kontratatuko ditu, gehienetan aldi baterako, ustiapenaren beharrak ikusita. Latifundioa ustiapen arrunta izan da <a href="/wiki/Espainia" title="Espainia">Espainian</a> eta <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italian</a>, baina bere produktibitatea eskasa izan da. Latifundioaren muturreko kasu bat, <a href="/wiki/Hego_Amerika" title="Hego Amerika">Hego Amerikako</a> eskualde anitzetan izan dena, plantazioa izan da, non lana egiten zutenak <a href="/wiki/Esklabotza" title="Esklabotza">esklaboak</a> ziren, batez ere europar eta ipar amerikarrentzat <a href="/wiki/Kakao_arbola" title="Kakao arbola">kakaoa</a>, <a href="/wiki/Azukre" title="Azukre">azukrea</a> eta <a href="/wiki/Kafe" title="Kafe">kafea</a> ekoizteko. Egun, ustiapen intentsiboen eredua zabaltzen ari da, non lana oso mekanizatuta dagoen, behar direnean langileak aldi baterako bakarrik kontratatuz. Beste harreman mota bat <a href="/w/index.php?title=Landa-errentamendu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Landa-errentamendu (sortu gabe)">landa-errentamendua</a> izan da, non lurraren jabeak uztiapena nekazari bati alokatzen dion, errenta edo uzta-kopuru baten trukean. Adibidez, Euskal Herriko baserrietan <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendera</a> arte, nagusi izan da <a href="/w/index.php?title=Maiztergo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maiztergo (sortu gabe)">maiztergo</a> harremana, non <a href="/wiki/Baserri" title="Baserri">baserriaren</a> jabetza jaun baten eskuetan zegoen eta horren erabilera baserritar bati uzten zion urteko errenta baten trukean. </p><p><a href="/wiki/Ekonomia_sozialista" title="Ekonomia sozialista">Ekonomia sozialistetan</a> bestelako ustiapen ereduak izan dira. <a href="/wiki/Sobietar_Errepublika_Sozialisten_Batasuna" title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna">Sobietar Batasunean</a> lurrak nekazarien artean banatzea nahikoa ez zela ikusita, garaiko teknologia aurreratuarekin <a href="/wiki/Estatu" title="Estatu">estatua</a> jabe zen ustiapenak prestatu ziren, <a href="/wiki/Sovkhoz" title="Sovkhoz">sovkhoz</a> izenez, non langileei estatuak soldata finkoa ordaintzen zien. Ustiapen hauetako <a href="/wiki/Produktibitate" class="mw-redirect" title="Produktibitate">produktibitatea</a> eskasa zen, langileek ez baitzuten pizgarririk ekoizpena gehitzeko. Alternatiba moduan, <a href="/wiki/Kolkhoz" title="Kolkhoz">kolkhoz</a> izeneko ustiapenak zeuden, zenbait ataletan jabetza kolektibokoak eta <a href="/wiki/Kooperatiba" title="Kooperatiba">kooperatiba</a> moduan kudeatzen zirenak, non nekazariek ekoizpenean oinarrituriko etekina jasotzen zuten. Merkatu-ekonomietan ere nekazariak kooperatiba moduan antolatzeko esperientzia ugari dago, gehienetan tresneriak eta instalazioak partekatu eta merkaturatzeari begira; horietan <a href="/wiki/Israel" title="Israel">Israelgo</a> <i><a href="/wiki/Kibbutz" title="Kibbutz">kibbutz</a></i> izeneko nekazaritza-kolektibitateak nabarmendu behar dira. </p><p>Lurraren jabetza eta nekazaritzari eragiten dioten beste egitura sozioekonomikoak aldarazteko <a href="/wiki/Politika" title="Politika">politikari</a> <a href="/w/index.php?title=Nekazaritza_erreforma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nekazaritza erreforma (sortu gabe)">nekazaritza erreforma</a> deritzo eta nekazaritzaren gizarte-antolakuntzak bidezkoak ez diren egoerak sortzen dituenean planteatzen da, batez ere latifundioetan eta lurra pertsona gutxiren eskuetan biltzen den beste kasuetan langile nekazariak esplotatzen direnean. Nekazari txikien errebindikazioa izan da historian zehar eta herrialde askotan, gizarte-mugimendu anitzek sustatu dutena. Horrela erreforma hauetako neurrietako bat lurrak espropiatu eta nekazarien artean banatzea izan da kasu askotan. Beste batzuetan, lurren produktibitate eskasari aurre egiteko, nekazarien eskuetan dauden lur eremu txikiak bildu eta <a href="/wiki/Kooperatiba" title="Kooperatiba">kooperatibak</a> sortzea izan da erreformaren helburua. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tradiziotik_eraginkortasun_ekonomikora">Tradiziotik eraginkortasun ekonomikora</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=21" title="Aldatu atal hau: «Tradiziotik eraginkortasun ekonomikora»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Tradiziotik eraginkortasun ekonomikora"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Orozkoko_laiariak.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Orozkoko_laiariak.jpg/200px-Orozkoko_laiariak.jpg" decoding="async" width="200" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Orozkoko_laiariak.jpg/300px-Orozkoko_laiariak.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Orozkoko_laiariak.jpg/400px-Orozkoko_laiariak.jpg 2x" data-file-width="1225" data-file-height="1702" /></a><figcaption><a href="/wiki/Laia_(nekazaritza)" title="Laia (nekazaritza)">Laiariak</a> <a href="/wiki/Orozko" title="Orozko">Orozkon</a> XX. mendearen hasieran.</figcaption></figure> <p>Nekazaritza gizartean antolatzeko modu anitz izan da historian zehar: <a href="/wiki/Familia" title="Familia">familia</a>, <a href="/wiki/Tribu" title="Tribu">tribua</a> edo langileak, banaka lurjabe baten mendean edo enpresa baten baitan lanean, lurraren jabetza eta beraien arteko harreman modu zenbaitekin, atxiki zaizkio lurrari. Bi motako gizarte-egiturak aurki daitezke nekazaritzan: alde batetik, egitura <a href="/wiki/Usadio" title="Usadio">tradizionalak</a> (familia edo tribua, esaterako) eta nekazaritza erakunde ekonomiko hutsak, nekazaritza jarduera <a href="/w/index.php?title=Ekonomizismo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekonomizismo (sortu gabe)">ekonomizismo</a> edo ikuspuntu ekonomiko hutsetik garatzen dutenak (<a href="/w/index.php?title=Enpresa_kapitalista&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enpresa kapitalista (sortu gabe)">enpresa kapitalistak</a>, esaterako). Historian zehar, nekazaritza egitura tradizionalek zurruntasun handiagoa erakutsi izan dute euren nekazaritza jarduera berritu eta hobekuntza ekonomikoa garatzeko<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, salbuespenak badaude ere (adibidez, Euskal Herriko egungo baserri batzuek, familia egitura tradizionalaren baitan, puntako <a href="/wiki/Teknologia" title="Teknologia">teknologia</a> eta <a href="/wiki/Marketin" title="Marketin">merkaturatze lehiakorrerako</a> gaitasun nabarmena erakutsi dute XX. mendeko bukaeratik). Gizarte antolakuntza tradizionalak nekazaritza aurrerakoi eta eraginkor baterako ezgaitasuna nekazaritzan jarduten duten pertsonen prestakuntza urria edo primitibotasuna argudiatu da zenbaiten aldetik nekazaritzaren atzerapena azaltzeko, baina ohartu behar da nekazaritza jarduera ekonomiko bat izateaz gainera, bizimodu bat ere badela gizarte askotan eta horietan askotan lehenetsi egiten dela nekazaritzaren ikuspuntu sozial eta ekologikoa, eraginkortasuna bultzatzen duen <a href="/wiki/Antolakuntza" title="Antolakuntza">antolakuntza</a> zientifikoaren aldean. Ildo horretatik, nekazaritza <a href="/wiki/Kapitalismo" title="Kapitalismo">kapitalista</a> gaitzesten duten jarrera politiko sendoa izan da <a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendetik</a>: kapitalismoak landa inguruneko bizitzaren deshumanizazioa eta nekazariaren nortasunaren galera ekarriko lituzke <sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Beste kasu batzuetan, ordea, botere harreman finkoak (aitak bere seme-alabekin eta Europako historian jauntxoek euren menpekoekin izan dituztenak) izan dira berrikuntza eta aurrerapenerako bidea itxi dutenak. Nekazariek nekazaritza arlo berrietan sartu, lekuz aldatu edo antolakuntza modu berrietan parte hartzeko aukera izan dutenean, nekazaritza nabarmen garatu da kasu askotan, nekazarien mesedetan, lehen nekazariei askatasunik ematen ez zien egituretan ez bezala. Faktore zehatzagoak ere aipatu dira: adibidez, ondasunaren balioa handiagoa den kasuetan <a href="/wiki/Usadio" title="Usadio">tradizioak</a> pisu handiagoa izaten duela azalduz, <a href="/wiki/Desnutrizio" class="mw-redirect" title="Desnutrizio">desnutrizioa</a> sarri gertatu eta ondorioz lurrak eta nekazaritza produktuek balio handia hartzen duten gizarteetan, esaterako<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nekazaritza_elkarteak">Nekazaritza elkarteak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=22" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritza elkarteak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Nekazaritza elkarteak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendetik</a> nekazariak bildu eta laguntzen duten elkarte eta erakundeak sortu dira. Alde batetik, nekazariak bildu baina <a href="/wiki/Administrazio_publiko" title="Administrazio publiko">administrazio publikoaren</a> parte hartze eta laguntza zuzena ere baduten elkarte ofizialak bereizten dira, nekazaritza edo <a href="/wiki/Euskal_Herriko_Laborantza_Ganbera" title="Euskal Herriko Laborantza Ganbera">laborantza ganbera</a> izenekoak, nekazariei laguntza administratibo, tekniko eta ekonomikoa ematen dietenak; beste alde batetik eskualde bateko nekazariak borondatez biltzen dituzten elkarte eta <a href="/wiki/Sindikatu" title="Sindikatu">sindikatuak</a> daude, beraien interes komunak defendatu eta laguntza ere eskaintzen dutenak, <a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herrian</a>, adibidez, <a href="/wiki/EHNE" class="mw-redirect" title="EHNE">EHNE</a>, Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna eta <a href="/wiki/Euskal_Herriko_Laborarien_Batasuna" title="Euskal Herriko Laborarien Batasuna">ELB</a>, Euskal Herriko Laborarien Batasuna. <a href="/wiki/Kooperatiba" title="Kooperatiba">Kooperatiba</a> ere nekazariak biltzeko modu arrunta izan da, instalakuntza eta <a href="/wiki/Azpiegitura" title="Azpiegitura">azpiegituraak</a> partekatu, erosketak eta salmentak modu bateratuan kudeatu eta nekazari banakoei <a href="/wiki/Mailegu_(argipena)" class="mw-disambig" title="Mailegu (argipena)">maileguak</a> emateko, <a href="/wiki/Aurrezki_kutxa" title="Aurrezki kutxa">aurrezki kutxa</a> moduan. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nekazaritzaren_ekonomia">Nekazaritzaren ekonomia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=23" title="Aldatu atal hau: «Nekazaritzaren ekonomia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Nekazaritzaren ekonomia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="OWIDPopup" style="float:right" data-owid="grapher/employment-in-agriculture" data-title=""><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Employment_in_agriculture_(%25_of_total_employment),_OWID.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Employment_in_agriculture_%28%25_of_total_employment%29%2C_OWID.svg/285px-Employment_in_agriculture_%28%25_of_total_employment%29%2C_OWID.svg.png" decoding="async" width="285" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Employment_in_agriculture_%28%25_of_total_employment%29%2C_OWID.svg/428px-Employment_in_agriculture_%28%25_of_total_employment%29%2C_OWID.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Employment_in_agriculture_%28%25_of_total_employment%29%2C_OWID.svg/570px-Employment_in_agriculture_%28%25_of_total_employment%29%2C_OWID.svg.png 2x" data-file-width="850" data-file-height="600" /></a><figcaption></figcaption></figure></div> <p>Nekazaritza jarduera <a href="/wiki/Ekonomia" title="Ekonomia">ekonomikoa</a> da: <a href="/wiki/Ekoizpen-faktore" title="Ekoizpen-faktore">baliabide</a> eskasak (lurra, <a href="/wiki/Lan" class="mw-disambig" title="Lan">lana</a>, <a href="/wiki/Kapital_(argipena)" class="mw-disambig" title="Kapital (argipena)">kapitala</a>) erabiliz, nekazariak ahalik eta etekin handiena ateratzen bilatzen du. <a href="/wiki/Nekazaritzaren_ekonomia" class="mw-redirect" title="Nekazaritzaren ekonomia">Nekazaritzaren ekonomiak</a>, besteak beste, hazi beharreko landareak zein izan behar diren, hazi beharreko horien kopurua zenbat izango den, horretarako erabili beharreko baliabideen konbinazioa eta <a href="/wiki/Merkataritza" title="Merkataritza">merkataritza</a> harremanak, nola, non eta zein <a href="/wiki/Prezio" title="Prezio">preziotan</a> saldu alegia, erabaki beharko ditu <sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/w/index.php?title=Biziraupenerako_nekazaritza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biziraupenerako nekazaritza (sortu gabe)">Biziraupenerako nekazaritzan</a>, nekazaritzak ekonomia osoa osatzen badu ere, bestelako jarduera ekonomikorik gabe, egungo ekonomia modernoetan nekazaritzak gero eta pisu txikiagoa hartzen joan den <a href="/wiki/Sektore_ekonomiko" title="Sektore ekonomiko">sektore ekonomikoa</a> izan da, batez ere bertan lan egiten duten pertsona kopuruari begiratuta. Hala ere, oinarrizko sektorea beste sektore ekonomikoentzat <i>input</i> edo gaiak ekoizteari begira: biztanleriari elikagaiak hornitzeaz gainera, horien inguruan eraldaketa-industria zabala eratu eta <a href="/wiki/Industria" title="Industria">industriarako</a> lehengaiak ekartzen ditu. Aldi berean, ordea, beste sektoreetatik <i>input</i> (lehengai, hornidura, ekipamendu edo zerbitzu) gutxi hartzen dituen sektorea da. </p><p>Antzinatik, nekazaritzak jasan dituen arazoak nezakarien errenta eskasa eta laboreen prezioen gorabeherak izan dira. Errenta eskasaren arazoa nekazariek beste lanbide batera aldatzeko duten mugikortasun eskasari egotzi zaio, kultura eta prestakuntza arrazoiak direla medio. Halatan, lurrik gabeko nekazariak esplotatu ahal izan dituzte lurjabe handiek <sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, soldata txikien trukean. Beste batzuetan, <a href="/wiki/Berrikuntza" title="Berrikuntza">berrikuntzarako</a> joera ezagatik, nekazaritza eremu zabalek emankortasun txikia erakutsi dute. Beste alde batetik, uzta kopuruaren kontrol eza izan da historian zehar prezioetan gorabehera handiak eragin dituen faktore nagusia: nekazaritza-produktuen <a href="/wiki/Eskari_(ekonomia)" title="Eskari (ekonomia)">eskaria</a> nahiko <a href="/wiki/Elastikotasun_(ekonomia)" title="Elastikotasun (ekonomia)">inelastikoa</a> dela kontuan harturik, uzta handiak gehiegizko <a href="/wiki/Eskaintza" title="Eskaintza">eskaintza</a> ekarri eta prezioak hondoratu ditu kasu batzuetan; aitzitik uzta txikiek eskasia eragin eta prezioak nabarmen goratu ditu, batzuetan nekazarientzat ere arazoak sortuz, beraiek izaten baitira nekazaritza-produktuen kontsumitzaile handienak. Prezioak kontrolatu nahian, administrazio publikoek laboreen <a href="/wiki/Inportazio" title="Inportazio">inportazioak</a> mugatu nahi izan dituzte askotan, gehiegizko <a href="/wiki/Muga-zerga" title="Muga-zerga">arantzelak</a> edo edo produktuei baldintza tekniko eta sanitario zorrotzak ezarriz. Beste batzuetan, Europa eta Ipar Ameriketako herrialdeen kasuan adibidez, gobernuek nekazariei gutxieneko prezio bat eskaini eta <a href="/wiki/Esportazio" title="Esportazio">esportaziora</a> zuzendu ditu horrela erositako produktuak, <i><a href="/wiki/Dumping" title="Dumping">dumping</a></i> politika batez alegia; horrela, produktibitate txikiagoko herrialde pobreetan ekoizten diren laboreen irtenbidea eragotzi da, nekazari xumeen kaltetan. Beste alde batetik, nabariak dira <a href="/wiki/Nekazaritza_intentsibo" title="Nekazaritza intentsibo">nekazaritza intentsiboak</a> dakarren <a href="/wiki/Gainprodukzio" title="Gainprodukzio">gainprodukzioaren</a> ondorioak: prezioak hondoratu egiten dira, nekazari txiki eta tradizonalen bizimodua kolokan jarriz. Ohartu behar da, ildo horretatik, nazioarteko labore nagusien erreferentzia-prezioak <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuetako</a> <i><a href="/w/index.php?title=Chicago_Mercantile_Exchange&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chicago Mercantile Exchange (sortu gabe)">Chicago Mercantile Exchange</a></i> izeneko merkatuan negoziatzen direla. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=24" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Erreferentziak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-count references-column-count-2" style="-moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; column-count: 2; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-leff-1">↑ <a href="#cite_ref-leff_1-0"><sup><b>a</b></sup></a> <a href="#cite_ref-leff_1-1"><sup><b>b</b></sup></a> <a href="#cite_ref-leff_1-2"><sup><b>c</b></sup></a> <span class="reference-text">Zenbatespen zehatzak badaude, <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> urtearen inguruan lurralde osoaren %12 nekazaritzarako erabiltzen zen, eta beste %22 larrerako. Ikus: <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFLeffRamankuttyFoley2004">Leff, Billie; Ramankutty, Navin; Foley, Jonathan A..  (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://144.92.10.170/pubs/articles/F-L/Leff/Leff2004GBC.pdf">«Geographic distribution of major crops across the world»</a> <i>GLOBAL BIOGEOCHEMICAL CYCLES</i></span>..</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFDiamondBellwood2003-04-25">Diamond, Jared; Bellwood, Peter.  (2003-04-25). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://science.sciencemag.org/content/300/5619/597">«Farmers and Their Languages: The First Expansions»</a> <i>Science</i> 300 (5619): 597–603.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.1078208">10.1126/science.1078208</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12714734">12714734</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFLarsonPipernoAllabyPurugganan2014-04-29">Larson, Greger; Piperno, Dolores R.; Allaby, Robin G.; Purugganan, Michael D.; Andersson, Leif; Arroyo-Kalin, Manuel; Barton, Loukas; Vigueira, Cynthia Climer <i>et al</i>..  (2014-04-29). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/111/17/6139">«Current perspectives and the future of domestication studies»</a> <i>Proceedings of the National Academy of Sciences</i> 111 (17): 6139–6146.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.1323964111">10.1073/pnas.1323964111</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24757054">24757054</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFHarmon">Harmon, Katherine. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://blogs.scientificamerican.com/observations/humans-feasting-on-grains-for-at-least-100000-years/">«Humans feasting on grains for at least 100,000 years»</a> <i>Scientific American Blog Network</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFEugene.1986">Eugene., Ensminger, M..  (1986). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/13276444"><i>Sheep & goat science. </i></a> (5th ed. argitaraldia) Interstate Printers & Publishers <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/081342464X" title="Berezi:BookSources/081342464X">081342464X</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=13276444">13276444</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFMcTavishDeckerSchnabelTaylor2013-04-09">McTavish, Emily Jane; Decker, Jared E.; Schnabel, Robert D.; Taylor, Jeremy F.; Hillis, David M..  (2013-04-09). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/110/15/E1398">«New World cattle show ancestry from multiple independent domestication events»</a> <i>Proceedings of the National Academy of Sciences</i> 110 (15): E1398–E1406.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.1303367110">10.1073/pnas.1303367110</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23530234">23530234</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFLarsonDobneyAlbarellaFang2005-03-11">Larson, Greger; Dobney, Keith; Albarella, Umberto; Fang, Meiying; Matisoo-Smith, Elizabeth; Robins, Judith; Lowden, Stewart; Finlayson, Heather <i>et al</i>..  (2005-03-11). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://science.sciencemag.org/content/307/5715/1618">«Worldwide Phylogeography of Wild Boar Reveals Multiple Centers of Pig Domestication»</a> <i>Science</i> 307 (5715): 1618–1621.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.1106927">10.1126/science.1106927</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15761152">15761152</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFLarsonAlbarellaDobneyRowley-Conwy2007-09-25">Larson, Greger; Albarella, Umberto; Dobney, Keith; Rowley-Conwy, Peter; Schibler, Jörg; Tresset, Anne; Vigne, Jean-Denis; Edwards, Ceiridwen J. <i>et al</i>..  (2007-09-25). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/104/39/15276">«Ancient DNA, pig domestication, and the spread of the Neolithic into Europe»</a> <i>Proceedings of the National Academy of Sciences</i> 104 (39): 15276–15281.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0703411104">10.1073/pnas.0703411104</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17855556">17855556</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFBroudy1979">Broudy, Eric.  (1979). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=shN5_-W1RzcC&pg=PA81"><i>The Book of Looms: A History of the Handloom from Ancient Times to the Present. </i></a> UPNE <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780874516494" title="Berezi:BookSources/9780874516494">9780874516494</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/23769670"><i>Corn and culture in the prehistoric New World. </i></a> Westview Press 1994 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780813383750" title="Berezi:BookSources/9780813383750">9780813383750</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=23769670">23769670</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/34710237"><i>The origins and spread of agriculture and pastoralism in Eurasia. </i></a> UCL Press 1996 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/1857285379" title="Berezi:BookSources/1857285379">1857285379</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=34710237">34710237</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFWalsh2009">Walsh, Fiona Jane.  (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/41148358">«Review of Australia and the origins of agriculture. British Archaeological Reports International Series 1874»</a> <i>GeoJournal</i> 74 (5): 499–501. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160616222522/http://www.mesopotamia.co.uk/staff/resources/background/bg08/home.html"><i>Wayback Machine. </i></a> 2016-06-16 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFJanick">Janick, J.. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.actahort.org/books/582/582_1.htm">«ANCIENT EGYPTIAN AGRICULTURE AND THE ORIGINS OF HORTICULTURE»</a> <i>Acta Horticulturae</i> (582): 23–39.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.17660%2Factahortic.2002.582.1">10.17660/actahortic.2002.582.1</a></span>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREF1886-1977">1886-, Kees, Hermann,.  (1977). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/4124442"><i>Ancient Egypt : a cultural topography. </i></a> (Phoenix ed. argitaraldia) University of Chicago Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0226429148" title="Berezi:BookSources/0226429148">0226429148</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4124442">4124442</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFGupta2004">Gupta, Anil K..  (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/24107979">«Origin of agriculture and domestication of plants and animals linked to early Holocene climate amelioration»</a> <i>Current Science</i> 87 (1): 54–59. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFZaheer.1996">Zaheer., Baber,.  (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/42854562"><i>The science of empire : scientific knowledge, civilization, and colonial rule in India. </i></a> State University of New York Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0791429199" title="Berezi:BookSources/0791429199">0791429199</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=42854562">42854562</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/34710237"><i>The origins and spread of agriculture and pastoralism in Eurasia. </i></a> UCL Press 1996 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/1857285387" title="Berezi:BookSources/1857285387">1857285387</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=34710237">34710237</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oxfordindex.oup.com/view/10.1093/acref/9780195076189.013.0280"><i>Mehrgarh : The Oxford Companion to Archaeology - oi. </i></a>  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Facref%2F9780195076189.013.0280">10.1093/acref/9780195076189.013.0280</a></span>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-#1-20">↑ <a href="#cite_ref-#1_20-0"><sup><b>a</b></sup></a> <a href="#cite_ref-#1_20-1"><sup><b>b</b></sup></a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/56323915"><i>The basis of civilization--water science?. </i></a> International Association of Hydrological Science 2004 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/1901502570" title="Berezi:BookSources/1901502570">1901502570</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=56323915">56323915</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREF1900-1995,">1900-1995,, Needham, Joseph,. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/779676"><i>Science and civilisation in China. </i></a> <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780521250764" title="Berezi:BookSources/9780521250764">9780521250764</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=779676">779676</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/61228669"><i>Medieval science, technology, and medicine : an encyclopedia. </i></a> Routledge 2005 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0415969301" title="Berezi:BookSources/0415969301">0415969301</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=61228669">61228669</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFMolinaSikoraGarudFlowers2011-05-17">Molina, Jeanmaire; Sikora, Martin; Garud, Nandita; Flowers, Jonathan M.; Rubinstein, Samara; Reynolds, Andy; Huang, Pu; Jackson, Scott <i>et al</i>..  (2011-05-17). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/108/20/8351">«Molecular evidence for a single evolutionary origin of domesticated rice»</a> <i>Proceedings of the National Academy of Sciences</i> 108 (20): 8351–8356.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.1104686108">10.1073/pnas.1104686108</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21536870">21536870</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFHuangKurataWeiWang2012/10">Huang, Xuehui; Kurata, Nori; Wei, Xinghua; Wang, Zi-Xuan; Wang, Ahong; Zhao, Qiang; Zhao, Yan; Liu, Kunyan <i>et al</i>..  (2012/10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038/nature11532">«A map of rice genome variation reveals the origin of cultivated rice»</a> <i>Nature</i> 490 (7421): 497–501.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature11532">10.1038/nature11532</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1476-4687">1476-4687</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREF1926-">1926-, Koester, Helmut,. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/857587513"><i>History and literature of early Christianity. </i></a> (Second edition. argitaraldia) <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/3110146932" title="Berezi:BookSources/3110146932">3110146932</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=857587513">857587513</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFD.1970">D., White, K..  (1970). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/137287"><i>Roman farming,. </i></a> Thames & Hudson <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780500400104" title="Berezi:BookSources/9780500400104">9780500400104</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=137287">137287</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-#2-27">↑ <a href="#cite_ref-#2_27-0"><sup><b>a</b></sup></a> <a href="#cite_ref-#2_27-1"><sup><b>b</b></sup></a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFJ.2011">J., Murphy, Denis.  (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/679937015"><i>Plants, biotechnology and agriculture. </i></a> CABI <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9781845939137" title="Berezi:BookSources/9781845939137">9781845939137</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=679937015">679937015</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFSpellerKempWyattMonroe2010-02-16">Speller, Camilla F.; Kemp, Brian M.; Wyatt, Scott D.; Monroe, Cara; Lipe, William D.; Arndt, Ursula M.; Yang, Dongya Y..  (2010-02-16). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/107/7/2807">«Ancient mitochondrial DNA analysis reveals complexity of indigenous North American turkey domestication»</a> <i>Proceedings of the National Academy of Sciences</i> 107 (7): 2807–2812.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0909724107">10.1073/pnas.0909724107</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20133614">20133614</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFMascarelli2010-11-05">Mascarelli, Amanda.  (2010-11-05). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038/news.2010.587">«Mayans converted wetlands to farmland»</a> <i>Nature</i>  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnews.2010.587">10.1038/news.2010.587</a></span>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFMorgan2012-11-01">Morgan, John.  (2012-11-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2136/sh2012-53-6-lf">«Invisible Artifacts: Uncovering Secrets of Ancient Maya Agriculture with Modern Soil Science»</a> <i>Soil Horizons</i> 53 (6)  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2136%2Fsh2012-53-6-lf">10.2136/sh2012-53-6-lf</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2163-2812">2163-2812</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFSpoonerMcLeanRamsayWaugh2005-10-11">Spooner, David M.; McLean, Karen; Ramsay, Gavin; Waugh, Robbie; Bryan, Glenn J..  (2005-10-11). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/102/41/14694">«A single domestication for potato based on multilocus amplified fragment length polymorphism genotyping»</a> <i>Proceedings of the National Academy of Sciences</i> 102 (41): 14694–14699.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0507400102">10.1073/pnas.0507400102</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16203994">16203994</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-08)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/56141084"><i>Lost crops of the Incas : little-known plants of the Andes with promise for worldwide cultivation. </i></a> National Academy Press 1989 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/030904264X" title="Berezi:BookSources/030904264X">030904264X</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=56141084">56141084</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/298124879"><i>Iberia and the Americas : culture, politics, and history : a multidisciplinary encyclopedia. </i></a> ABC-CLIO 2006 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/1851094261" title="Berezi:BookSources/1851094261">1851094261</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=298124879">298124879</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/188003503"><i>The state of the world's animal genetic resources for food and agriculture. </i></a> Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture, Food and Agriculture Organization of the United Nations 2007 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9789251057629" title="Berezi:BookSources/9789251057629">9789251057629</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=188003503">188003503</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/13333980"><i>Prehistoric food production in North America. </i></a> Museum of Anthropology, University of Michigan 1985 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0915703017" title="Berezi:BookSources/0915703017">0915703017</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=13333980">13333980</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/781555950"><i>The Oxford encyclopedia of food and drink in America. </i></a> (2nd ed. argitaraldia) Oxford University Press 2013 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780199734962" title="Berezi:BookSources/9780199734962">9780199734962</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=781555950">781555950</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/86110764"><i>Fire in California's ecosystems. </i></a> University of California Press 2006 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9780520246058" title="Berezi:BookSources/9780520246058">9780520246058</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=86110764">86110764</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/27679838"><i>Before the wilderness : environmental management by native Californians. </i></a> Ballena Press 1993 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0879191260" title="Berezi:BookSources/0879191260">0879191260</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=27679838">27679838</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREF1966-2010">1966-, Cunningham, Laura,.  (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/630457281"><i>A state of change : forgotten landscapes of California. </i></a> Heyday <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/1597141364" title="Berezi:BookSources/1597141364">1597141364</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=630457281">630457281</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREF1955-2005">1955-, Anderson, Kat,.  (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/56103978"><i>Tending the wild : Native American knowledge and the management of California's natural resources. </i></a> University of California Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0520248511" title="Berezi:BookSources/0520248511">0520248511</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=56103978">56103978</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160314055513/http://www.bookdepository.com/publishers/Dodo-Press"><i>Results | Book Depository. </i></a> 2016-03-14 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFWatson1974/03">Watson, Andrew M..  (1974/03). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-economic-history/article/arab-agricultural-revolution-and-its-diffusion-7001100/191420C875A8F1BD64852DFBC61E14D7">«The Arab Agricultural Revolution and Its Diffusion, 700–1100»</a> <i>The Journal of Economic History</i> 34 (1): 8–35.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1017%2FS0022050700079602">10.1017/S0022050700079602</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1471-6372">1471-6372</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/832378799"><i>Food journeys of a lifetime : 500 extraordinary places to eat around the globe. </i></a> National Geographic Society 2009 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/9781426216091" title="Berezi:BookSources/9781426216091">9781426216091</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=832378799">832378799</a>.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gilderlehrman.org/history-by-era/american-indians/essays/columbian-exchange">«User account | Gilder Lehrman Institute of American History»</a> <i>www.gilderlehrman.org</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nae.edu/Publications/Bridge/52548/52645.aspx">«The Impact of Mechanization on Agriculture»</a> <i>NAE Website</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motherjones.com/tom-philpott/2013/04/history-nitrogen-fertilizer-ammonium-nitrate">«A Brief History of Our Deadly Addiction to Nitrogen Fertilizer»</a> <i>Mother Jones</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.smh.com.au/world/ten-worst-famines-of-the-20th-century-20110815-1iu2w.html">«Ten worst famines of the 20th century»</a> <i>The Sydney Morning Herald</i> 2011-08-15 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2018-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFSinghDhillon2006">Singh, Jasbir; Dhillon, S. S..  (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?id=zBo_1ZJAQDAC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false"><i>Agricultural geography. </i></a>, 39-106 or.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFFAO2000">FAO.  (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=-kZCpFv-W1EC&printsec=frontcover&hl=es#v=onepage&q&f=false"><i>Manual de prácticas integradas de manejo y conservación de suelos. </i></a>, 1-12 or.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFInstituto_de_Tecnologías_Educativas">Instituto de Tecnologías Educativas. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ficus.pntic.mec.es/ibus0001/rural/elementos_paisaje_rural.html#Ager"><i>El paisaje rural. </i></a> Ministerio de Educación - Gobierno de España</span>..</span> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.flowofhistory.com/units/west/10/FC63"><i>The agricultural revolution in medieval Europe. </i></a> The flow of history</span>..</span> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFBraudel1992">Braudel, Fernand.  (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=rPgVp3vMOjcC&printsec=frontcover&hl=es#v=onepage&q&f=false"><i>Civilization and Capitalism, 15th-18th Century: The structure of everyday life. </i></a>, 114-120 or.</span>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFRed_EuroSur">Red EuroSur. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eurosur.org/medio_ambiente/bif62.htm"><i>Control de plagas y plaguicidas. </i></a> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2011-01-03)</small></span></span>..</span> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFKollerstromStaudenmaier2001">Kollerstrom, Nicholas; Staudenmaier, Gerhard.  (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ballintemple.com/organic/Evidence%20for%20Lunar%20Sideral%20%20Rhythms%20in%20Crop%20Yield%20An%20overview.pdf">«Evidence for Lunar-Sidereal Rhythms in Crop Yield: A Review»</a> <i>Biological Agriculture and Horticulture</i></span>..</span> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFZürcher2004">Zürcher, Ernst.  (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.springerlink.com/content/l34175646g8117t0/">«Lunar Rhythms In Forestry Traditions – Lunar-Correlated Phenomena In Tree Biology And Wood Properties»</a> <i>Earth, Moon, and Planets</i> (0)</span>.<sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Esteka_hautsia" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Esteka hautsia"><span title=" Data honetatik dago hautsita esteka: martxoa 2021">Betiko hautsitako esteka</span></a></i>]</span></sup>.</span> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <span class="reference-text">Guztira, naturan aurki daitezkeen landare jangarriak 75.000 inguru direla uste da.</span> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <span class="reference-text"> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFBareja2010">Bareja, Ben G..  (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cropsreview.com/support-files/agriculturalcrops-classifications.pdf"><i>Classifications of Agricultural Crops. </i></a></span>..</span> </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <span class="reference-text">2008 urteko datuak. Ikus <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161016200146/http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx">FAOSTAT:Food and Agricultural commodities production</a>.</span> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFAndrade_ValdebenitoBeltrán_SaezChávez_Ortega2007">Andrade Valdebenito, Cesar; Beltrán Saez, Jaime; Chávez Ortega, Ingrid.  (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://sites.google.com/site/sociedadrural/marzotres">«Innovación tecnológica.»</a> <i>Estudios de la Sociedad Rural-Comunidad Sociológica-Publicación Digital Anual-Temuco-Chile</i> (3)</span>..</span> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFLeal1964">Leal, Alejo.  (1964). «Transcendencia económica y social de la foram de la tenencia de la tierra» <i>Boletín de estudios Económicos</i> (61)</span>..</span> </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFLoomis">Loomis, Charles P.. «AGRICULTURA: Organización social» <i>Enciclopedia Internacional de las Ciencias Sociales</i> (Aguilar)</span>..</span> </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFTaylor">Taylor, Henry Charles. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?id=d26bdMZBdRAC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false"><i>Agricultural economics. </i></a>, 5 or.</span>..</span> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <span class="reference-text"><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span> <span class="citation"></span> <span class="citation" id="CITEREFMundlak2000">Mundlak, Yair.  (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.es/books?id=7JmrsqSToyMC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false"><i>Agriculture and economic growth: theory and measurement. </i></a>, 20 or.</span>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&veaction=edit&section=25" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nekazaritza&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Kanpo estekak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070608041207/http://www.ehne.org/">Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna (EHNE)</a></li></ul> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b>Wikimedia proiektuak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11451" class="extiw" title="wikidata:Q11451">Q11451</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Agriculture">Agriculture</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q11451%22">Q11451</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" class="mw-redirect" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX4576248">XX4576248</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11934798x">11934798x</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11934798x">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4034402-2">4034402-2</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85002415">sh85002415</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00568603">00568603</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph116770">ph116770</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" title="National Archives and Records Administration">NARA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10640158">10640158</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=&logic=AND&note=&subjectid=300054463">300054463</a></span></li> <li><b>Hiztegiak eta entziklopediak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gran_Enciclopedia_Aragonesa" title="Gran Enciclopedia Aragonesa">GEA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=279">279</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Historical_Dictionary_of_Switzerland" class="mw-redirect" title="Historical Dictionary of Switzerland">HDS</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/013933">013933</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/agriculture">url</a></span></li> <li><b>Medikuntzako identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D000383">D000383</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11451" class="extiw" title="wikidata:Q11451">Q11451</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Agriculture">Agriculture</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q11451%22">Q11451</a></span></span></li></ul> </div></div> <p><br /> </p>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Nekazaritza&oldid=9815271">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Nekazaritza&oldid=9815271</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Our_World_in_Data_grafikoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Our World in Data grafikoak dituzten artikuluak">Our World in Data grafikoak dituzten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Nekazaritza" title="Kategoria:Nekazaritza">Nekazaritza</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Nekazari_eta_abeltzainak" title="Kategoria:Nekazari eta abeltzainak">Nekazari eta abeltzainak</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orri_guztiak" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orriak_from_martxoa_2021" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from martxoa 2021">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from martxoa 2021</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Betiko_hautsitako_kanpo_estekak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak">Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programako_artikuluak" title="Kategoria:Hezkuntza Programako artikuluak">Hezkuntza Programako artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programa/Ekonomia_eta_ekintzailetza" title="Kategoria:Hezkuntza Programa/Ekonomia eta ekintzailetza">Hezkuntza Programa/Ekonomia eta ekintzailetza</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:OWIDPopup.js" title="Kategoria:OWIDPopup.js">OWIDPopup.js</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNE_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNE identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNF_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:LCCN_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GEA_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GEA identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GEA identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:14_elementuko_autoritate_kontrola_duten_orriak" title="Kategoria:Wikipedia:14 elementuko autoritate kontrola duten orriak">Wikipedia:14 elementuko autoritate kontrola duten orriak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artikulu_nabarmenduak" title="Kategoria:Artikulu nabarmenduak">Artikulu nabarmenduak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 7 ekaina 2024, 02:57.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Nekazaritza&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-6whj2","wgBackendResponseTime":164,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.877","walltime":"1.364","ppvisitednodes":{"value":39398,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":216342,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":65263,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":24,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":14,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":74425,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":14,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 868.316 1 -total"," 40.96% 355.657 1 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 33.03% 286.809 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 32.60% 283.086 61 Txantiloi:Erreferentzia"," 30.32% 263.267 122 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"," 8.18% 71.020 40 Txantiloi:Bandera"," 7.29% 63.293 3 Txantiloi:Top_icon"," 6.15% 53.407 5 Txantiloi:Category_handler"," 5.66% 49.154 1 Txantiloi:Wikipedia1000"," 3.33% 28.923 5 Txantiloi:Category_handler/numbered"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.222","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4940286,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59856bd7d8-5jghq","timestamp":"20241119191638","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Nekazaritza","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Nekazaritza","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11451","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11451","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-08-08T19:44:05Z","dateModified":"2024-06-07T01:57:56Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1a\/Gasteizko_azoka.jpg"}</script> </body> </html>