CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Klasika mekaniko - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"85740bb5-73e7-4622-8d31-66c2b4aac18e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Klasika_mekaniko","wgTitle":"Klasika mekaniko","wgCurRevisionId":8862907,"wgRevisionId":8862907,"wgArticleId":201237,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Komuneja kategorio en Vikidatumoj sen loka parametro","Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB","Movadoj","Fiziko","Klasika mekaniko"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Klasika_mekaniko","wgRelevantArticleId":201237,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":8862907,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11397","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Klasika mekaniko - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Klasika_mekaniko"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Klasika_mekaniko"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Klasika_mekaniko rootpage-Klasika_mekaniko skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Ĉefa menuo" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Klasika+mekaniko" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Klasika+mekaniko" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Klasika+mekaniko" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Klasika+mekaniko" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Historio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historio</span> </div> </a> <ul id="toc-Historio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bazaj_konceptoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bazaj_konceptoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Bazaj konceptoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bazaj_konceptoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Bazaj konceptoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Bazaj_konceptoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Movokvanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Movokvanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Movokvanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Movokvanto-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Impulso" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Impulso"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Impulso</span> </div> </a> <ul id="toc-Impulso-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Angula_movokvanto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Angula_movokvanto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Angula movokvanto</span> </div> </a> <ul id="toc-Angula_movokvanto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lagranĝa_mekaniko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lagranĝa_mekaniko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Lagranĝa mekaniko</span> </div> </a> <ul id="toc-Lagranĝa_mekaniko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hamiltona_mekaniko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hamiltona_mekaniko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Hamiltona mekaniko</span> </div> </a> <ul id="toc-Hamiltona_mekaniko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Flankaj_mekanikoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Flankaj_mekanikoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Flankaj mekanikoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Flankaj_mekanikoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Neŭtona_mekaniko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Neŭtona_mekaniko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.1</span> <span>Neŭtona mekaniko</span> </div> </a> <ul id="toc-Neŭtona_mekaniko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Termodinamiko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Termodinamiko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.2</span> <span>Termodinamiko</span> </div> </a> <ul id="toc-Termodinamiko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Statistika_mekaniko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Statistika_mekaniko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.3</span> <span>Statistika mekaniko</span> </div> </a> <ul id="toc-Statistika_mekaniko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Analiza_mekaniko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Analiza_mekaniko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Analiza mekaniko</span> </div> </a> <ul id="toc-Analiza_mekaniko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Notoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Notoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Bibliografio</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eksteraj_ligiloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eksteraj_ligiloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Eksteraj ligiloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Eksteraj_ligiloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Enhavtabelo" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Klasika mekaniko</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 113 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-113" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">113 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Klassieke_meganika" title="Klassieke meganika — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Klassieke meganika" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Klassische_Mechanik" title="Klassische Mechanik — svisgermana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Klassische Mechanik" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="svisgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Mecanica_clasica" title="Mecanica clasica — aragona" lang="an" hreflang="an" data-title="Mecanica clasica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragona" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D9%83%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%83%D8%A7_%D8%AA%D9%82%D9%84%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A9" title="ميكانيكا تقليدية — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ميكانيكا تقليدية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%83%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%83%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%83%D9%8A%D9%87" title="الميكانيكا الكلاسيكيه — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الميكانيكا الكلاسيكيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A7%80_%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান — asama" lang="as" hreflang="as" data-title="ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asama" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mec%C3%A1nica_cl%C3%A1sica" title="Mecánica clásica — astura" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mecánica clásica" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="astura" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Klassik_mexanika" title="Klassik mexanika — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Klassik mexanika" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="کلاسیک مکانیک — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کلاسیک مکانیک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классик механика — baŝkira" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Классик механика" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baŝkira" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Класічная механіка — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Класічная механіка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D1%8F%D1%81%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D1%8D%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Клясычная мэханіка — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Клясычная мэханіка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Класическа механика — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Класическа механика" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%B2_%E0%A4%AE%E0%A5%88%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="क्लासिकल मैकेनिक्स — Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="क्लासिकल मैकेनिक्स" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A4_%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="চিরায়ত বলবিজ্ঞান — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="চিরায়ত বলবিজ্ঞান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Klasi%C4%8Dna_mehanika" title="Klasična mehanika — bosna" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Klasična mehanika" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosna" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D1%83%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B3_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Һунгадаг механика — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Һунгадаг механика" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mec%C3%A0nica_cl%C3%A0ssica" title="Mecànica clàssica — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mecànica clàssica" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классикан механика — ĉeĉena" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Классикан механика" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ĉeĉena" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="میکانیکی کلاسیک — sorana" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="میکانیکی کلاسیک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorana" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Klasick%C3%A1_mechanika" title="Klasická mechanika — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Klasická mechanika" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%C4%83%D0%BB%D0%BB%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классикăлла механика — ĉuvaŝa" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Классикăлла механика" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ĉuvaŝa" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mecaneg_glasurol" title="Mecaneg glasurol — kimra" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mecaneg glasurol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="kimra" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Klassisk_mekanik" title="Klassisk mekanik — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Klassisk mekanik" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Klassische_Mechanik" title="Klassische Mechanik — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Klassische Mechanik" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Κλασική μηχανική — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Κλασική μηχανική" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Classical_mechanics" title="Classical mechanics — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Classical mechanics" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mec%C3%A1nica_cl%C3%A1sica" title="Mecánica clásica — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Mecánica clásica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Klassikaline_mehaanika" title="Klassikaline mehaanika — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Klassikaline mehaanika" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mekanika_klasiko" title="Mekanika klasiko — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mekanika klasiko" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="مکانیک کلاسیک — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مکانیک کلاسیک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Klassinen_mekaniikka" title="Klassinen mekaniikka — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Klassinen mekaniikka" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9canique_newtonienne" title="Mécanique newtonienne — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mécanique newtonienne" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Meicnic_Newton" title="Meicnic Newton — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Meicnic Newton" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9kanik_newtonyenn" title="Mékanik newtonyenn — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Mékanik newtonyenn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mec%C3%A1nica_cl%C3%A1sica" title="Mecánica clásica — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mecánica clásica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%9B%D7%A0%D7%99%D7%A7%D7%94_%D7%A7%D7%9C%D7%90%D7%A1%D7%99%D7%AA" title="מכניקה קלאסית — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="מכניקה קלאסית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%A4_%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80" title="चिरसम्मत यांत्रिकी — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="चिरसम्मत यांत्रिकी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Classical_mechanics" title="Classical mechanics — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Classical mechanics" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Klasi%C4%8Dna_mehanika" title="Klasična mehanika — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Klasična mehanika" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Klasszikus_mechanika" title="Klasszikus mechanika — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Klasszikus mechanika" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Դասական մեխանիկա — armena" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Դասական մեխանիկա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armena" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mechanica_classic" title="Mechanica classic — Interlingvao" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mechanica classic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingvao" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Mekanika_klasik" title="Mekanika klasik — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Mekanika klasik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Mecanica_classic" title="Mecanica classic — Interlingveo" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Mecanica classic" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingveo" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Klasika_mekaniko" title="Klasika mekaniko — Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Klasika mekaniko" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADgild_aflfr%C3%A6%C3%B0i" title="Sígild aflfræði — islanda" lang="is" hreflang="is" data-title="Sígild aflfræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islanda" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Meccanica_classica" title="Meccanica classica — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Meccanica classica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%A4%E5%85%B8%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="古典力学 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="古典力学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Klasikal_mikianix" title="Klasikal mikianix — Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Klasikal mikianix" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="კლასიკური მექანიკა — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კლასიკური მექანიკა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Klassik_mexanika" title="Klassik mexanika — Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Klassik mexanika" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классикалық механика — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Классикалық механика" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%97%E0%B2%A4%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%9C%E0%B3%8D%E0%B2%9E%E0%B2%BE%E0%B2%A8" title="ಗತಿವಿಜ್ಞಾನ — kanara" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಗತಿವಿಜ್ಞಾನ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanara" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%A0%EC%A0%84%EC%97%AD%ED%95%99" title="고전역학 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="고전역학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mechanica_Newtoniana" title="Mechanica Newtoniana — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Mechanica Newtoniana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mecanica_clasica" title="Mecanica clasica — Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mecanica clasica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Mecanega_classega" title="Mecanega classega — lombarda" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Mecanega classega" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombarda" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Klasikin%C4%97_mechanika" title="Klasikinė mechanika — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Klasikinė mechanika" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Klasisk%C4%81_meh%C4%81nika" title="Klasiskā mehānika — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Klasiskā mehānika" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Mekanika_klasik" title="Mekanika klasik — Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Mekanika klasik" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Класична механика — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Класична механика" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%A6%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%AC%E0%B4%B2%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഉദാത്തബലതന്ത്രം — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഉദാത്തബലതന്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B3_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Сонгодог механик — mongola" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Сонгодог механик" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongola" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%A4_%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80" title="अभिजात यामिकी — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अभिजात यामिकी" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Mekanik_klasik" title="Mekanik klasik — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Mekanik klasik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Mekkanika_klassika" title="Mekkanika klassika — malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Mekkanika klassika" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%91%E1%80%9D%E1%80%84%E1%80%BA_%E1%80%99%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%80%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%85%E1%80%BA" title="ဂန္ထဝင် မက္ကင်းနစ် — birma" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂန္ထဝင် မက္ကင်းနစ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Klassische_Mechanik" title="Klassische Mechanik — platgermana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Klassische Mechanik" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="platgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Klassieke_mechanica" title="Klassieke mechanica — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Klassieke mechanica" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Klassisk_mekanikk" title="Klassisk mekanikk — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Klassisk mekanikk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Klassisk_mekanikk" title="Klassisk mekanikk — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Klassisk mekanikk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mecanica_classica" title="Mecanica classica — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mecanica classica" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9F%E0%A8%95%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A9%80_%E0%A8%AE%E0%A8%95%E0%A9%88%E0%A8%A8%E0%A8%95%E0%A9%80" title="ਟਕਸਾਲੀ ਮਕੈਨਕੀ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਟਕਸਾਲੀ ਮਕੈਨਕੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mechanika_klasyczna" title="Mechanika klasyczna — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mechanika klasyczna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Mec%C3%A0nica_cl%C3%A0ssica" title="Mecànica clàssica — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Mecànica clàssica" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84_%D9%85%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%A9%D8%B3" title="کلاسیکل مکینکس — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کلاسیکل مکینکس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mec%C3%A2nica_cl%C3%A1ssica" title="Mecânica clássica — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mecânica clássica" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mecanic%C4%83_clasic%C4%83" title="Mecanică clasică — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mecanică clasică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классическая механика — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Классическая механика" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Класічна механіка — Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Класічна механіка" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%BE%D2%95%D1%83%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%82_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Олоҕурбут механика — jakuta" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Олоҕурбут механика" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakuta" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%8A%DA%AA%D9%84_%D9%85%D9%8A%DA%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7%D8%AA" title="ڪلاسيڪل ميڪانيات — sinda" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪلاسيڪل ميڪانيات" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sinda" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Klasi%C4%8Dna_mehanika" title="Klasična mehanika — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Klasična mehanika" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%BA_%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="සම්භාව්‍යය යාන්ත්‍ර විද්‍යාව — sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="සම්භාව්‍යය යාන්ත්‍ර විද්‍යාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Classical_mechanics" title="Classical mechanics — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Classical mechanics" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Klasick%C3%A1_mechanika" title="Klasická mechanika — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Klasická mechanika" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Klasi%C4%8Dna_mehanika" title="Klasična mehanika — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Klasična mehanika" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mekanika_klasike" title="Mekanika klasike — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mekanika klasike" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Класична механика — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Класична механика" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Klassisk_mekanik" title="Klassisk mekanik — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Klassisk mekanik" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Umakanika_kawaida" title="Umakanika kawaida — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Umakanika kawaida" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%B0%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4_%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%9A%E0%AF%88%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="மரபார்ந்த விசையியல் — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மரபார்ந்த விசையியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="సాంప్రదాయ యాంత్రికశాస్త్రం — telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="సాంప్రదాయ యాంత్రికశాస్త్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B8_%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%D3%A3" title="Механикаи классикӣ — taĝika" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Механикаи классикӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taĝika" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%94%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%A1" title="กลศาสตร์ดั้งเดิม — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="กลศาสตร์ดั้งเดิม" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Klasikong_mekanika" title="Klasikong mekanika — tagaloga" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Klasikong mekanika" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloga" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Klasik_mekanik" title="Klasik mekanik — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Klasik mekanik" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классик механика — tatara" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Классик механика" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatara" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B3_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классиктиг механика — tuva" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Классиктиг механика" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuva" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Класична механіка — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Класична механіка" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="کلاسیکی میکانیات — urduo" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کلاسیکی میکانیات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduo" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Klassik_mexanika" title="Klassik mexanika — uzbeka" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Klassik mexanika" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeka" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Klassine_mehanik" title="Klassine mehanik — Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Klassine mehanik" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C6%A1_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n" title="Cơ học cổ điển — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Cơ học cổ điển" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mekanika_klasika" title="Mekanika klasika — varaja" lang="war" hreflang="war" data-title="Mekanika klasika" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varaja" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BB%8F%E5%85%B8%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="经典力学 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="经典力学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="კლასიკური მექანიკა — Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="კლასიკური მექანიკა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%9C%D7%90%D7%A1%D7%99%D7%A9%D7%A2_%D7%9E%D7%A2%D7%9B%D7%90%D7%A0%D7%99%D7%A7" title="קלאסישע מעכאניק — jida" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קלאסישע מעכאניק" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jida" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BB%8F%E5%85%B8%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="经典力学 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="经典力学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%B6%93%E5%85%B8%E5%8A%9B%E5%AD%B8" title="經典力學 — Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="經典力學" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/K%C3%B3%CD%98-ti%C3%A1n_le%CC%8Dk-ha%CC%8Dk" title="Kó͘-tián le̍k-ha̍k — Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kó͘-tián le̍k-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%A4%E5%85%B8%E5%8A%9B%E5%AD%B8" title="古典力學 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="古典力學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11397#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Klasika_mekaniko" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskuto:Klasika_mekaniko&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskuto pri la artikolo (paĝo ne ekzistas) [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Klasika_mekaniko"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Klasika_mekaniko"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Klasika_mekaniko" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Klasika_mekaniko" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&oldid=8862907" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo"><span>Konstanta ligilo</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=Klasika_mekaniko&id=8862907&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon"><span>Citi ĉi tiun artikolon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FKlasika_mekaniko"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FKlasika_mekaniko"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Klasika+mekaniko"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Klasika_mekaniko&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Classical_mechanics" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11397" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><table class="vertical-navbox nowraplinks" style="float:right; clear:right; color:black; background:#f9f9f9; border:1px solid #aaa; margin:0 0 1.0em 1.0em; padding:0.2em; border-spacing:0.4em 0; text-align:center; line-height:1.4em; font-size:88%; width: 25em" cellpadding=""> <tbody><tr> <td style="padding-top:0.4em; font-size:85%; line-height:1.2em;"><b>Parto de serio pri</b> </td></tr> <tr> <th class="" style="padding:0.2em 0.4em 0.2em; padding-top:0; font-size:145%; line-height:1.15em; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Scienco" title="Scienco">Scienco</a> </th></tr> <tr> <td style="padding-top:0.2em; padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Formala_scienco" class="mw-redirect" title="Formala scienco">Formalaj sciencoj</a></div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Logiko" title="Logiko">Logiko</a></li> <li><a href="/wiki/Matematiko" title="Matematiko">Matematiko</a></li> <li><a href="/wiki/Matematika_logiko" title="Matematika logiko">Matematika logiko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Matematika_statistiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matematika statistiko (paĝo ne ekzistas)">Matematika statistiko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Teoria_komputila_scienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria komputila scienco (paĝo ne ekzistas)">Teoria komputila scienco</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Natursciencoj" class="mw-redirect" title="Natursciencoj">Fizikaj sciencoj</a></div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><b><a href="/wiki/Fiziko" title="Fiziko">Fiziko</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Klasika_fiziko" title="Klasika fiziko">Klasika fiziko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Moderna_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moderna fiziko (paĝo ne ekzistas)">Moderna fiziko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aplikata_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aplikata fiziko (paĝo ne ekzistas)">Aplikata fiziko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eksperimenta_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eksperimenta fiziko (paĝo ne ekzistas)">Eksperimenta fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Teoria_fiziko" title="Teoria fiziko">Teoria fiziko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Komputada_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Komputada fiziko (paĝo ne ekzistas)">Komputada fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Termodinamiko" title="Termodinamiko">Termodinamiko</a></li> <li><a href="/wiki/Me%C4%A5aniko" title="Meĥaniko">Meĥaniko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solida_me%C4%A5aniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solida meĥaniko (paĝo ne ekzistas)">Solida meĥaniko</a></li> <li><a href="/wiki/Klasika_me%C4%A5aniko" class="mw-redirect" title="Klasika meĥaniko">Klasika meĥaniko</a></li> <li><a href="/wiki/Kontinua%C4%B5a_me%C4%A5aniko" class="mw-redirect" title="Kontinuaĵa meĥaniko">Kontinuaĵa meĥaniko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reologio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reologio (paĝo ne ekzistas)">Reologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Me%C4%A5aniko_de_fluida%C4%B5o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meĥaniko de fluidaĵo (paĝo ne ekzistas)">Meĥaniko de fluidaĵo</a></li> <li><a href="/wiki/Plasmo" title="Plasmo">Plasmo</a></li> <li><a href="/wiki/Atoma_fiziko" class="mw-redirect" title="Atoma fiziko">Atoma fiziko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fiziko_de_kondensita_materio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiziko de kondensita materio (paĝo ne ekzistas)">Fiziko de kondensita materio</a></li> <li><a href="/wiki/Kvantuma_me%C4%A5aniko" class="mw-redirect" title="Kvantuma meĥaniko">Kvantuma meĥaniko</a></li> <li><a href="/wiki/Nuklea_fiziko" title="Nuklea fiziko">Nuklea fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Partikla_fiziko" title="Partikla fiziko">Partikla fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Speciala_relativeco" class="mw-redirect" title="Speciala relativeco">Speciala relativeco</a></li> <li><a href="/wiki/Kvantuma_kampa_teorio" title="Kvantuma kampa teorio">Kvantuma kampa teorio</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%9Cenerala_relativeco" class="mw-redirect" title="Ĝenerala relativeco">Ĝenerala relativeco</a></li> <li><a href="/wiki/Kordoteorio" title="Kordoteorio">Kordoteorio</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%C4%A4emio" class="mw-redirect" title="Ĥemio">Ĥemio</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Redoksa_reakcio" title="Redoksa reakcio">Redoksa reakcio</a></li> <li><a href="/wiki/Alkemio" title="Alkemio">Alkemio</a></li> <li><a href="/wiki/Analiza_kemio" title="Analiza kemio">Analiza kemio</a></li> <li><a href="/wiki/Astrokemio" title="Astrokemio">Astrokemio</a></li> <li><a href="/wiki/Biokemio" title="Biokemio">Biokemio</a></li> <li><a href="/wiki/Kristalografio" title="Kristalografio">Kristalografio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Media_kemio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Media kemio (paĝo ne ekzistas)">Media kemio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Man%C4%9Da%C4%B5okemio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manĝaĵokemio (paĝo ne ekzistas)">Manĝaĵokemio</a></li> <li><a href="/wiki/Geokemio" title="Geokemio">Geokemio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Verda_kemio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verda kemio (paĝo ne ekzistas)">Verda kemio</a></li> <li><a href="/wiki/Neorganika_kemio" title="Neorganika kemio">Neorganika kemio</a></li> <li><a href="/wiki/Materiala_in%C4%9Denierarto" title="Materiala inĝenierarto">Materiala inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Molekula_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Molekula fiziko (paĝo ne ekzistas)">Molekula fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Nuklea_kemio" title="Nuklea kemio">Nuklea kemio</a></li> <li><a href="/wiki/Organika_kemio" title="Organika kemio">Organika kemio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fotokemio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fotokemio (paĝo ne ekzistas)">Fotokemio</a></li> <li><a href="/wiki/Fizika_kemio" title="Fizika kemio">Fizika kemio</a></li> <li><a href="/wiki/Radiokemio" class="mw-redirect" title="Radiokemio">Radiokemio</a></li> <li><a href="/wiki/Solidstata_kemio" title="Solidstata kemio">Solidstata kemio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stereokemio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stereokemio (paĝo ne ekzistas)">Stereokemio</a></li> <li><a href="/wiki/Supermolekula_kemio" title="Supermolekula kemio">Supermolekula kemio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Surfacoscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Surfacoscienco (paĝo ne ekzistas)">Surfacoscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Teoria_kemio" title="Teoria kemio">Teoria kemio</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/Astronomio" title="Astronomio">Astronomio</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Astrofiziko" title="Astrofiziko">Astrofiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Kosmologio" title="Kosmologio">Kosmologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Galaksiastronomio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Galaksiastronomio (paĝo ne ekzistas)">Galaksiastronomio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Planeda_geologio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Planeda geologio (paĝo ne ekzistas)">Planeda geologio</a></li> <li><a href="/wiki/Planedoscienco" title="Planedoscienco">Planedoscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Stelo" title="Stelo">Stela astronomio</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/Terscienco" title="Terscienco">Tersciencoj</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Meteorologio" class="mw-redirect" title="Meteorologio">Meteorologio</a></li> <li><a href="/wiki/Klimatologio" class="mw-redirect" title="Klimatologio">Klimatologio</a></li> <li><a href="/wiki/Ekologio" title="Ekologio">Ekologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Media_scienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Media scienco (paĝo ne ekzistas)">Media scienco</a></li> <li><a href="/wiki/Geodezio" title="Geodezio">Geodezio</a></li> <li><a href="/wiki/Geologio" title="Geologio">Geologio</a></li> <li><a href="/wiki/Geomorfologio" title="Geomorfologio">Geomorfologio</a></li> <li><a href="/wiki/Geofiziko" class="mw-redirect" title="Geofiziko">Geofiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Glaciologio" title="Glaciologio">Glaciologio</a></li> <li><a href="/wiki/Hidrologio" title="Hidrologio">Hidrologio</a></li> <li><a href="/wiki/Limnologio" title="Limnologio">Limnologio</a></li> <li><a href="/wiki/Oceanografio" title="Oceanografio">Oceanografio</a></li> <li><a href="/wiki/Paleoklimatologio" title="Paleoklimatologio">Paleoklimatologio</a></li> <li><a href="/wiki/Paleoekologio" title="Paleoekologio">Paleoekologio</a></li> <li><a href="/wiki/Polenoscienco" title="Polenoscienco">Polenoscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Pedologio" title="Pedologio">Pedologio</a></li> <li><a href="/wiki/Edafologio" title="Edafologio">Edafologio</a></li> <li><a href="/wiki/Fizika_geografio" title="Fizika geografio">Fizika geografio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Spaca_scienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spaca scienco (paĝo ne ekzistas)">Spaca scienco</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Vivosciencoj" title="Vivosciencoj">Vivosciencoj</a></div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><b><a href="/wiki/Biologio" title="Biologio">Biologio</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Anatomio" title="Anatomio">Anatomio</a></li> <li><a href="/wiki/Astrobiologio" title="Astrobiologio">Astrobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Bio%C4%A5emio" class="mw-redirect" title="Bioĥemio">Bioĥemio</a></li> <li><a href="/wiki/Biogeografio" title="Biogeografio">Biogeografio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biologia_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Biologia inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Biofiziko" title="Biofiziko">Biofiziko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Konduta_ne%C5%ADroscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konduta neŭroscienco (paĝo ne ekzistas)">Konduta neŭroscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Biotekniko" title="Biotekniko">Biotekniko</a></li> <li><a href="/wiki/Botaniko" class="mw-redirect" title="Botaniko">Botaniko</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%88elbiologio" title="Ĉelbiologio">Ĉelbiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Konservobiologio" class="mw-redirect" title="Konservobiologio">Konservobiologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kriobiologio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kriobiologio (paĝo ne ekzistas)">Kriobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Disvolvi%C4%9D-biologio" title="Disvolviĝ-biologio">Disvolviĝ-biologio</a></li> <li><a href="/wiki/Ekologio" title="Ekologio">Ekologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Etnobiologio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etnobiologio (paĝo ne ekzistas)">Etnobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Etologio" title="Etologio">Etologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Evolubiologio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolubiologio (paĝo ne ekzistas)">Evolubiologio</a>)</li> <li><a href="/wiki/Genetiko" title="Genetiko">Genetiko</a> (<a href="/w/index.php?title=Enkonduko_al_genetiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enkonduko al genetiko (paĝo ne ekzistas)">Enkonduko al genetiko</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gerontologio" title="Gerontologio">Gerontologio</a></li> <li><a href="/wiki/Imunologio" title="Imunologio">Imunologio</a></li> <li><a href="/wiki/Limnologio" title="Limnologio">Limnologio</a></li> <li><a href="/wiki/Marbiologio" title="Marbiologio">Marbiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Mikrobiologio" title="Mikrobiologio">Mikrobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Molekula_biologio" title="Molekula biologio">Molekula biologio</a></li> <li><a href="/wiki/Ne%C5%ADroscienco" title="Neŭroscienco">Neŭroscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Paleontologio" title="Paleontologio">Paleontologio</a></li> <li><a href="/wiki/Parazitologio" title="Parazitologio">Parazitologio</a></li> <li><a href="/wiki/Fiziologio" title="Fiziologio">Fiziologio</a></li> <li><a href="/wiki/Radiobiologio" title="Radiobiologio">Radiobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Edafo" title="Edafo">Edafo</a></li> <li><a href="/wiki/Sociobiologio" class="mw-redirect" title="Sociobiologio">Sociobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Sistematiko" title="Sistematiko">Sistematiko</a></li> <li><a href="/wiki/Toksologio" title="Toksologio">Toksologio</a></li> <li><a href="/wiki/Zoologio" title="Zoologio">Zoologio</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Socia_scienco" title="Socia scienco">Sociaj sciencoj</a></div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/wiki/Antropologio" title="Antropologio">Antropologio</a></li> <li><a href="/wiki/Arkeologio" title="Arkeologio">Arkeologio</a></li> <li><a href="/wiki/Kriminologio" title="Kriminologio">Kriminologio</a></li> <li><a href="/wiki/Demografio" title="Demografio">Demografio</a></li> <li><a href="/wiki/Ekonomiko" title="Ekonomiko">Ekonomiko</a></li> <li><a href="/wiki/Edukado" class="mw-redirect" title="Edukado">Edukado</a></li> <li><a href="/wiki/Internaciaj_rilatoj" title="Internaciaj rilatoj">Internaciaj rilatoj</a></li> <li><a href="/wiki/Le%C4%9Do_(juro)" title="Leĝo (juro)">Juro</a></li> <li><a href="/wiki/Lingvistiko" title="Lingvistiko">Lingvistiko</a></li> <li><a href="/wiki/Politika_scienco" title="Politika scienco">Politika scienco</a></li> <li><a href="/wiki/Psikologio" title="Psikologio">Psikologio</a></li> <li><a href="/wiki/Sociologio" title="Sociologio">Sociologio</a></li> <li><a href="/wiki/Soci-ekonomia_geografio" class="mw-redirect" title="Soci-ekonomia geografio">Soci-ekonomia geografio</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Aplikataj_sciencoj" title="Aplikataj sciencoj">Aplikataj sciencoj</a></div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><b><a href="/wiki/In%C4%9Denierarto" title="Inĝenierarto">Inĝenierarto</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Aerospaca_scienco" title="Aerospaca scienco">Aerospaca scienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agrikultura_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agrikultura inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Agrikultura</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biomedicina_In%C4%9Denierio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biomedicina Inĝenierio (paĝo ne ekzistas)">Biomedicina</a></li> <li><a href="/wiki/Kemia_in%C4%9Denierarto" title="Kemia inĝenierarto">Kemia inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Civila_in%C4%9Denierarto" class="mw-redirect" title="Civila inĝenierarto">Civila inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Komputila_scienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Komputila scienco (paĝo ne ekzistas)">Komputila scienco</a></li> <li><a href="/wiki/Komputika_in%C4%9Denierarto" class="mw-redirect" title="Komputika inĝenierarto">Komputika inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Elektra_in%C4%9Denierarto" title="Elektra inĝenierarto">Elektra inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fajroprotekta_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fajroprotekta inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Fajroprotekto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gente%C4%A5niko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Genteĥniko (paĝo ne ekzistas)">Genteĥniko</a></li> <li><a href="/wiki/Industria_in%C4%9Denierarto" title="Industria inĝenierarto">Industria inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Me%C4%A5anika_in%C4%9Denierarto" class="mw-redirect" title="Meĥanika inĝenierarto">Meĥanika inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Milita_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Milita inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Milita inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mineja_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mineja inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Mineja inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nuklea_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuklea inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Nuklea inĝenierarto</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Operacia_esploro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Operacia esploro (paĝo ne ekzistas)">Operacia esploro</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Programada_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Programada inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Programada inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Robotiko" title="Robotiko">Robotiko</a></li> <li><a href="/wiki/TTT" title="TTT">TTT-inĝenierarto</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/Sanscienco" title="Sanscienco">Sanscienco</a></b></li></ul> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Biologia_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biologia inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Biologia inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Dentokuracado" title="Dentokuracado">Dentokuracado</a></li> <li><a href="/wiki/Epidemiologio" title="Epidemiologio">Epidemiologio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sankuracado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sankuracado (paĝo ne ekzistas)">Sankuracado</a></li> <li><a href="/wiki/Medicino" title="Medicino">Medicino</a></li> <li><a href="/wiki/Flegado" title="Flegado">Flegado</a></li> <li><a href="/wiki/Farmacio" title="Farmacio">Farmacio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Socia_laboro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Socia laboro (paĝo ne ekzistas)">Socia laboro</a></li> <li><a href="/wiki/Veterinara_medicino" title="Veterinara medicino">Veterinara medicino</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Interfakeco" title="Interfakeco">Interfakeco</a></div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aplikata_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aplikata fiziko (paĝo ne ekzistas)">Aplikata fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Artefarita_intelekto" title="Artefarita intelekto">Artefarita intelekto</a></li> <li><a href="/wiki/Bioetiko" title="Bioetiko">Bioetiko</a></li> <li><a href="/wiki/Biokomputiko" title="Biokomputiko">Biokomputiko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biomedika_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biomedika inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Biomedika inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Biostatistiko" title="Biostatistiko">Biostatistiko</a></li> <li><a href="/wiki/Kognoscienco" title="Kognoscienco">Kognoscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kompleksaj_sistemoj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kompleksaj sistemoj (paĝo ne ekzistas)">Kompleksaj sistemoj</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Komputada_lingvoscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Komputada lingvoscienco (paĝo ne ekzistas)">Komputada lingvoscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Kulturaj_sciencoj" title="Kulturaj sciencoj">Kulturaj sciencoj</a></li> <li><a href="/wiki/Kibernetiko" title="Kibernetiko">Kibernetiko</a></li> <li><a href="/wiki/Mediscienco" title="Mediscienco">Mediscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Media_socia_scienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Media socia scienco (paĝo ne ekzistas)">Media socia scienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mediaj_studoj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mediaj studoj (paĝo ne ekzistas)">Mediaj studoj</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Etnaj_studoj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etnaj studoj (paĝo ne ekzistas)">Etnaj studoj</a></li> <li><a href="/wiki/Evolua_psikologio" title="Evolua psikologio">Evolua psikologio</a></li> <li><a href="/wiki/Forstado" class="mw-redirect" title="Forstado">Forstado</a></li> <li><a href="/wiki/Sano" title="Sano">Sano</a></li> <li><a href="/wiki/Bibliotekscienco" class="mw-redirect" title="Bibliotekscienco">Bibliotekscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Matematika_kaj_teoria_biologio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matematika kaj teoria biologio (paĝo ne ekzistas)">Matematika kaj teoria biologio</a></li> <li><a href="/wiki/Matematika_fiziko" title="Matematika fiziko">Matematika fiziko</a></li> <li><a href="/wiki/Militistiko" title="Militistiko">Militistiko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Retscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retscienco (paĝo ne ekzistas)">Retscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Neurona_in%C4%9Denierarto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neurona inĝenierarto (paĝo ne ekzistas)">Neurona inĝenierarto</a></li> <li><a href="/wiki/Ne%C5%ADroscienco" title="Neŭroscienco">Neŭroscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sciencaj_studoj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sciencaj studoj (paĝo ne ekzistas)">Sciencaj studoj</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scienco,_te%C4%A5nologio_kaj_socio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scienco, teĥnologio kaj socio (paĝo ne ekzistas)">Scienco, teĥnologio kaj socio</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scienca_modelado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scienca modelado (paĝo ne ekzistas)">Scienca modelado</a></li> <li><a href="/wiki/Semiotiko" title="Semiotiko">Semiotiko</a></li> <li><a href="/wiki/Sociobiologio" class="mw-redirect" title="Sociobiologio">Sociobiologio</a></li> <li><a href="/wiki/Statistiko" title="Statistiko">Statistiko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sistemscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sistemscienco (paĝo ne ekzistas)">Sistemscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transdisciplino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transdisciplino (paĝo ne ekzistas)">Transdisciplino</a></li> <li><a href="/wiki/Urba_planado" class="mw-redirect" title="Urba planado">Urba planado</a></li> <li><a href="/wiki/TTT" title="TTT">TTT-sciencoj</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em;"><div class="NavFrame collapsed" style="border:none; padding:0;"> <div class="NavHead" style="text-align:left;">Filozofio kaj historio de scienco</div><div class="NavContent" style="padding:0.2em 0 0.4em; text-align:center;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Civitanoscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Civitanoscienco (paĝo ne ekzistas)">Civitanoscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mar%C4%9Denscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marĝenscienco (paĝo ne ekzistas)">Marĝenscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Historio_de_scienco" title="Historio de scienco">Historio de scienco</a></li> <li><a href="/wiki/Filozofio_de_scienco" title="Filozofio de scienco">Filozofio de scienco</a></li> <li><a href="/wiki/Protoscienco" class="mw-redirect" title="Protoscienco">Protoscienco</a></li> <li><a href="/wiki/Pse%C5%ADdoscienco" title="Pseŭdoscienco">Pseŭdoscienco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scienca_libereco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scienca libereco (paĝo ne ekzistas)">Scienca libereco</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scienca_politiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scienca politiko (paĝo ne ekzistas)">Scienca politiko</a></li> <li><a href="/wiki/Scienca_metodo" title="Scienca metodo">Scienca metodo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Te%C4%A5noscienco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teĥnoscienco (paĝo ne ekzistas)">Teĥnoscienco</a></li></ul></div> </div> </td></tr> <tr> <td style="padding-bottom:0.2em; padding:0; line-height:0.4em;">  </td></tr> <tr> <td style="padding:0.3em 0.4em 0.3em; font-weight:bold; border-top:1px solid #aaa; border-bottom:1px solid #aaa;"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%9Cenerala%C4%B5oj_pri_scienco" title="Ĝeneralaĵoj pri scienco">Ĝeneralaĵoj</a></li> <li><a href="/wiki/Kategorio:Scienco" title="Kategorio:Scienco">Kategorio</a></li></ul> </td></tr> <tr><td class="shangu-shablonon infoboximage" colspan="2" style="text-align:center;padding:0 0.2em 0.2em 0.2em"><div class="noprint toccolours" style="border:2px solid #a2a9b1;padding:5px;background-color:#f9f9f9;color:black;font-size:xx-small;font-weight:normal"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Projekto:%C5%9Cablonoj" title="Projekto:Ŝablonoj"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/15px-Information_icon.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/23px-Information_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/30px-Information_icon.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></a><figcaption></figcaption></figure><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="text-align:center"><a href="/wiki/%C5%9Cablono:Scienco" title="Ŝablono:Scienco">v</a> • <a href="/wiki/%C5%9Cablono-Diskuto:Scienco" title="Ŝablono-Diskuto:Scienco">d</a> • <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cablono%3AScienco&action=edit">r</a></span></div></td></tr> </tbody></table> <p><b>Klasika mekaniko</b> estas tiu <a href="/wiki/Mekaniko" class="mw-redirect" title="Mekaniko">mekaniko</a>, kiu neglektas <a href="/wiki/Relativeco" class="mw-redirect" title="Relativeco">relativecon</a> kaj <a href="/wiki/Kvantuma_mekaniko" title="Kvantuma mekaniko">kvantumajn aspektojn</a> je la studo de la movo de la korpoj aŭ mekaniko. Historie klasika mekaniko venis unue, dum <a href="/wiki/Kvantuma_mekaniko" title="Kvantuma mekaniko">kvantuma mekaniko</a> kaj <a href="/w/index.php?title=Relativeca_mekaniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Relativeca mekaniko (paĝo ne ekzistas)">relativeca mekaniko</a> estas pli novaj. Kvantuma mekaniko kaj relativeca mekaniko disvolviĝis frue en la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a>. </p><p>Multfoje aperas kiel <a href="/wiki/Ne%C5%ADtona_mekaniko" class="mw-redirect" title="Neŭtona mekaniko">neŭtona mekaniko</a> (grave elvolita de <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a>), kvankam oni povas inkludi aliajn alproksimiĝojn al la fako, kiel tiel de <a href="/wiki/Leibniz" class="mw-redirect" title="Leibniz">Leibniz</a>. <a href="/wiki/Newton" class="mw-redirect mw-disambig" title="Newton">Newton</a> studas movon laŭ ĝiaj kaŭzoj (<a href="/wiki/Forto" title="Forto">fortoj</a>), tamen aliaj studas ĝin laŭ ĝiaj efektoj (<a href="/wiki/Energio" title="Energio">energiŝanĝoj</a>). </p><p>Klasika mekaniko trafas pri movo de makroskalaj objektoj, tiel kiel pafaĵoj, maŝineroj aū kosmaj objektoj, ekzemple spacveturiloj, <a href="/wiki/Planedo" title="Planedo">planedoj</a>, <a href="/wiki/Stelo" title="Stelo">steloj</a> kaj <a href="/wiki/Galaksio" title="Galaksio">galaksioj</a>. Ĝi eltenas precizajn rezultojn pri la movo de tiuj objektoj, kaj estas unu el la plej malnovaj kaj ampleksaj fakoj en scienco kaj teknologio. Ene de tiu fako, multaj specialaj fakoj enestas, tiuj pri gasoj, likvoj aū solidoj, ktp. </p><p>Klasika mekaniko estas fako de <a href="/wiki/Fiziko" title="Fiziko">fiziko</a> kie la determina movado de objektoj studiĝas. Ĝi inkluzivas kelkajn diversajn fakojn kiuj prezentas specialigitajn formojn aŭ etaĝojn de disvolvado: </p> <ul><li><a href="/wiki/Ne%C5%ADtona_mekaniko" class="mw-redirect" title="Neŭtona mekaniko">Neŭtona mekaniko</a></li> <li><a href="/wiki/Termodinamiko" title="Termodinamiko">Termodinamiko</a></li> <li><a href="/wiki/Statistika_mekaniko" title="Statistika mekaniko">Statistika mekaniko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kontinua_mekaniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kontinua mekaniko (paĝo ne ekzistas)">Kontinua mekaniko</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geometria_optiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geometria optiko (paĝo ne ekzistas)">Geometria optiko</a></li> <li><a href="/wiki/Analiza_mekaniko" title="Analiza mekaniko">Analiza mekaniko</a></li></ul> <p><a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">Lagranĝa mekaniko</a> kaj <a href="/wiki/Hamiltona_mekaniko" title="Hamiltona mekaniko">hamiltona mekaniko</a> estas reformulaĵoj de la klasika mekaniko per la aliaj matematikaĵoj. </p><p>Plejmultaj el la supraj estas iel ekvivalentaj, aŭ ekzakte ekvivalentaj aŭ ekvivalentaj laŭ specialaj cirkonstancoj. Ekzemple, <a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">lagranĝa mekaniko</a> estas ĉiam ekzakte ekvivalenta al <a href="/wiki/Ne%C5%ADtona_mekaniko" class="mw-redirect" title="Neŭtona mekaniko">neŭtona mekaniko</a>, sed en ĝia plej simpla formo, <a href="/wiki/Hamiltona_mekaniko" title="Hamiltona mekaniko">hamiltona mekaniko</a> estas ekvivalenta al la antaŭaj du nur kiam ne estas frotaj aŭ trenaj fortoj. En aliaj kazoj, antaŭe menciita fako de mekaniko estas nur oportuna specialigita formo: <a href="/wiki/Ne%C5%ADtona_mekaniko" class="mw-redirect" title="Neŭtona mekaniko">neŭtona mekaniko</a> povas uziĝi por dedukti <a href="/wiki/Statistika_mekaniko" title="Statistika mekaniko">statistikan mekanikon</a>, kaj statistika mekaniko rekte produktas, pli precize, ĉiujn la rezultojn de <a href="/wiki/Termodinamiko" title="Termodinamiko">termodinamiko</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historio">Historio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Historio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Historio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg/220px-Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg" decoding="async" width="220" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg/330px-Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg/440px-Aristotle_in_Nuremberg_Chronicle.jpg 2x" data-file-width="1372" data-file-height="1904" /></a><figcaption>Aristotelo portretita en <i><a href="/wiki/Nurenberga_Kroniko" title="Nurenberga Kroniko">Nurenberga Kroniko</a></i> (1493).</figcaption></figure> <p>La studo de la movoj de la korpoj estas tre antikva, kio konvertas la klasikan mekanikon en unu de la plej antikvaj kaj etendaj materioj de la <a href="/wiki/Scienco" title="Scienco">scienco</a>, la <a href="/wiki/In%C4%9Denieriko" class="mw-redirect" title="Inĝenieriko">inĝenieriko</a> kaj la <a href="/wiki/Teknologio" title="Teknologio">teknologio</a>. </p><p>Kelkaj <a href="/wiki/Greka_filozofio" title="Greka filozofio">grekaj filozofoj</a> de la <a href="/wiki/Antikveco" class="mw-redirect" title="Antikveco">Antikveco</a>, inter ili <a href="/wiki/Aristotelo" title="Aristotelo">Aristotelo</a>, fondinto de la <a href="/wiki/Aristotela_fiziko" title="Aristotela fiziko">aristotela fiziko</a>, eble estis la unuaj kiuj tenis la ideon ke "ĉio okazas pro io" kaj ke la teoriaj principoj povas helpi al la kompreno de la naturo. Dum por nuntempa leganto multaj el tiuj ideoj konservitaj aperas kiel notinde raciaj, estas rimarkinda manko kaj de matematika <a href="/wiki/Teorio" title="Teorio">teorio</a> kaj de kontrolita <a href="/wiki/Eksperimento" title="Eksperimento">eksperimento</a>, tiel kiel oni konas tion. Tiuj konvertiĝis poste en decidigaj faktoroj en la formado de la moderna scienco, kaj ties frua aplikado estis konata kiel klasika mekaniko. En su <i>Elementa super demonstrationem ponderum</i>, la mezepoka matematikisto <a href="/wiki/Jordanus_Nemorarius" title="Jordanus Nemorarius">Jordanus Nemorarius</a> enkondukis la koncepton de "pozicia gravito" kaj la uzadon de la komponantaj <a href="/wiki/Forto" title="Forto">fortoj</a>. </p><p>La unua <a href="/wiki/Ka%C5%ADzeco" title="Kaŭzeco">kaŭza</a> klarigklopodo publikigita pri la movadoj de la <a href="/wiki/Planedo" title="Planedo">planedoj</a> estis la <i><a href="/wiki/Astronomia_nova" title="Astronomia nova">Astronomia nova</a></i> de <a href="/wiki/Johannes_Kepler" class="mw-redirect" title="Johannes Kepler">Johannes Kepler</a>, publikigita en 1609. Li konkludis, baze sur la observoj de <a href="/wiki/Tycho_Brahe" title="Tycho Brahe">Tycho Brahe</a> pri la orbito de <a href="/wiki/Marso_(planedo)" title="Marso (planedo)">Marso</a>, ke la orbitoj de la planedoj estas <a href="/wiki/Elipso_(matematiko)" title="Elipso (matematiko)">elipsaj</a> kaj ne cirklaj. Tiu rompo el la <a href="/wiki/Antikveco" class="mw-redirect" title="Antikveco">antikva pensaro</a> okazis en la sama epoko en kiu <a href="/wiki/Galileo_Galilei" class="mw-redirect" title="Galileo Galilei">Galileo</a> proponis abstraktajn matematikajn leĝojn por la movoj de la objektoj. Eble (aŭ ne) li faris la faman eksperimenton faligi du kanonkuglojn de diferenca pezo el la <a href="/wiki/Oblikva_turo_de_Pizo" title="Oblikva turo de Pizo">turo de Pizo</a>, pruvante, ke ambaŭ el ili falas surgrunden samtempe. La realo de la vera okazigo de tiu eksperimento partikulara estas diskutata, sed li ja realigis kvantajn eksperimentojn per ruligado de buloj pri <a href="/wiki/Dekliva_ebeno" class="mw-redirect" title="Dekliva ebeno">dekliva ebeno</a>. Lia teorio de la akcela movado estis derivita de la rezultoj de tiaj eksperimentoj kaj konstituyas volboŝtonon de la klasika mekaniko. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Theory_of_impetus.svg" class="mw-file-description"><img alt="a diagram of Theory of impetus of Albert of Saxony with a b c d" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Theory_of_impetus.svg/180px-Theory_of_impetus.svg.png" decoding="async" width="180" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Theory_of_impetus.svg/270px-Theory_of_impetus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Theory_of_impetus.svg/360px-Theory_of_impetus.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a><figcaption>Teorio de tri etapoj de la <a href="/wiki/Impulso_(fiziko)" title="Impulso (fiziko)">impulso</a> laŭ Alberto de Saksio.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a> fondis siajn principojn de matura filozofio sur la <a href="/wiki/Le%C4%9Doj_de_Newton_pri_movo" title="Leĝoj de Newton pri movo">tri leĝoj</a> de la movoj proponitaj de li mem: nome la «leĝo de la inercio», lia «dua leĝo de akcelo» (aŭ de dinamiko) kaj la «leĝo de reciproka agado» (aŭ de ago kaj reago); kaj tien li fundamentis la bazojn de la klasika mekaniko. Kaj la dua kaj la tria leĝoj de Newton ricevis la taŭgajn científico y matemático tratamiento en la <i><a href="/wiki/Philosophi%C3%A6_naturalis_principia_mathematica" class="mw-redirect" title="Philosophiæ naturalis principia mathematica">Philosophiæ naturalis principia mathematica</a></i> de Newton. Tiuj teorioj en tiu verko distingiĝis el la antaŭaj klopodoj klarigi similaj fenomenojn, kiuj estis nekompletajn, neĝustaj aŭ havis matematikan esprimadon malmulte precizan. Newton ankaŭ formulis la principojn de <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">konservo de la momento</a> kaj de la <a href="/wiki/Angula_movokvanto" title="Angula movokvanto">angula momento</a>. En mekaniko, Newton estis ankaŭ la unua kiu havigis la unuan ĝustan sciencan kaj matematikan formuladon de la <a href="/wiki/Gravito" title="Gravito">gravito</a> en la <a href="/wiki/Ne%C5%ADtona_le%C4%9Do_pri_universala_gravito" title="Neŭtona leĝo pri universala gravito">Neŭtona leĝo pri universala gravito</a>. La kombino de la leĝoj de la movado kaj de la gravito de Newton havigis la plej kompletan kaj precizan proskribon de la klasika mekaniko. Li pruvis, ke tiuj leĝoj estas aplikeblaj kaj al la ĉiutagaj objektoj kaj al la ĉielaj astroj. Partikulare, li ekhavis teorian klarigon pri la <a href="/wiki/Le%C4%9Doj_de_Kepler" title="Leĝoj de Kepler">leĝoj pri la movoj de la planedoj de Kepler</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Portrait_of_Sir_Isaac_Newton,_1689.jpg" class="mw-file-description"><img alt="portrait of Isaac Newton with long hair looking left" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Portrait_of_Sir_Isaac_Newton%2C_1689.jpg/200px-Portrait_of_Sir_Isaac_Newton%2C_1689.jpg" decoding="async" width="200" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Portrait_of_Sir_Isaac_Newton%2C_1689.jpg/300px-Portrait_of_Sir_Isaac_Newton%2C_1689.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Portrait_of_Sir_Isaac_Newton%2C_1689.jpg/400px-Portrait_of_Sir_Isaac_Newton%2C_1689.jpg 2x" data-file-width="2218" data-file-height="2671" /></a><figcaption>Sir Isaac Newton (1643-1727), influa figuro en la historio de la fiziko, kies tri leĝoj pri movo formas la bazon de la klasika mekaniko.</figcaption></figure> <p>Newton estis jam inventinta la kalkulon de la matematiko kaj uzis ĝin por realigi la matematikajn kalkulojn. Por ke tio estu akceptebla, lia libro, la <i>Principia</i>, estis formulita tute en terminoj de geometriaj metodoj establitaj ekde antaŭ longe, kiuj tuj estis elpostenigitaj per lia kalkulo. Tamen, estis Leibniz kiu disvolvigis la notadon de la preferitaj derivito kaj integralo en la aktualo. Newton, kaj la plej parto de liaj samtempuloj, kun la notinda escepto de Huygens, laboris sur la supozo ke la klasika mekaniko estos kapabla klarigi ĉiujn fenomenojn, inklude la <a href="/wiki/Lumo" title="Lumo">lumon</a>, en la formo de geometria optiko. Eĉ kiam oni malkovris la nomitajn ringojn de Newton (nome fenomeno de interfero de ondoj) li subtenis sian propran korpusklan teorion pri la lumo. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Joseph_Louis_Lagrange2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Joseph_Louis_Lagrange2.jpg/180px-Joseph_Louis_Lagrange2.jpg" decoding="async" width="180" height="249" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Joseph_Louis_Lagrange2.jpg/270px-Joseph_Louis_Lagrange2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Joseph_Louis_Lagrange2.jpg/360px-Joseph_Louis_Lagrange2.jpg 2x" data-file-width="739" data-file-height="1024" /></a><figcaption>La kontribuo de Lagrange konsistis en la materiigo de la ideoj de Newton en la lingvaĵo de la moderna matematiko, nune nomata <a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">Lagranĝa mekaniko</a>.</figcaption></figure> <p>Post Newton, la klasika mekaniko iĝis ĉefa studfako kaj en matematiko kaj en fiziko. La matematika formulado permesis iom post iom trovi solvojn al pli kaj pli granda nombro de problemoj. La unua ekstara matematika traktado estis farita en 1788 de <a href="/wiki/Joseph_Louis_Lagrange" class="mw-redirect" title="Joseph Louis Lagrange">Joseph Louis Lagrange</a>. La Lagranĝa mekaniko estis siavice reformulita en 1833 fare de William Rowan Hamilton. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:WilliamRowanHamilton.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="photograph of William Rowan Hamilton in looking left" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/WilliamRowanHamilton.jpeg/180px-WilliamRowanHamilton.jpeg" decoding="async" width="180" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/WilliamRowanHamilton.jpeg 1.5x" data-file-width="268" data-file-height="326" /></a><figcaption>La plej grava kontribuo de Hamilton estas eble la reformuladon de la Lagranĝa mekaniko, nuntempe nomata hamiltona mekaniko kiu estas la preferita vojo por multaj gravaj formuladoj de fizika matematiko.</figcaption></figure> <p>Oni malkovris fine de la <a href="/wiki/19-a_jarcento" title="19-a jarcento">19-a jarcento</a> kelkajn malfacilaĵojn kiuj estus solvataj nur per pli moderna fiziko. Kelkaj el tiuj malfacilaĵoj estis rilataj al la kongrueblo kun la elektromagneta teorio kaj kun la fama eksperimento de Michelson-Morley. La solvo de tiuj problemoj kondukis al la speciala teorio de la relativeco, kiu ofte ankoraŭ estas konsiderata parto de la klasika mekaniko. </p><p>Dua aro de malfacilaĵoj estis rilata kun la <a href="/wiki/Termodinamiko" title="Termodinamiko">termodinamiko</a>. Kiam ĝi kombiniĝas kun la termodinamiko, la klasika mekaniko kondukas al la <a href="/w/index.php?title=Paradokso_de_Gibbs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paradokso de Gibbs (paĝo ne ekzistas)">paradokso de Gibbs</a> de la klasika mekaniko statistika, en kiu la <a href="/wiki/Entropio" title="Entropio">entropio</a> ne estas bona difinita kvanto. La radiado de nigra korpo ne estas klarigebla sen la enkonduko de kvanta mekaniko. Kiam la eksperimentoj atingis la atoman nivelon, la klasika mekaniko ne sukcesis klarigi, eĉ ne proksimume, aferojn tiom bazajn kiom la niveloj kaj grandoj de energio de la atomoj kaj la efiko lumelektra. La barakto solvi tiujn problemojn kondukis al la disvolvigo de la kvanta mekaniko. </p><p>El la fino de la <a href="/wiki/20-a_jarcento" title="20-a jarcento">20-a jarcento</a>, la klasika mekaniko en fiziko jam ne estis teorio sendependa. Kontraste, la klasika mekaniko nuntempe estas konsiderata teorio proksima al la kvanta mekaniko pli ĝenerala. La emfazo translokiĝis al la kompreno de la fundamentaj fortoj de la naturo en la normiga modelo kaj ties pli modernaj etendoj en teorio unuigitada de la tuto.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La klasika mekaniko estas utila teorio por la studo de la movoj de partikloj de malalta energio de nekvanta mekaniko de gravitaj kampoj malfortaj. Krome, oni etendas al la kompleksa areo kie la klasika mekaniko kompleksa montras kondutojn tre similajn al la kvanta mekaniko.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>frua <a href="/wiki/Scienca_metodo" title="Scienca metodo">scienca metodo</a> matematika kaj eksperimenta estis enkondukita en la <a href="/wiki/Scienco_en_la_mezepoka_islama_mondo" title="Scienco en la mezepoka islama mondo">mekanikon</a> en la <a href="/wiki/11-a_jarcento" title="11-a jarcento">11-a jarcento</a> fare de <a href="/wiki/Al-Biruni" title="Al-Biruni">al-Biruni</a>, kiu kun <a href="/w/index.php?title=Al-%C4%9Cazini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Ĝazini (paĝo ne ekzistas)">al-Ĝazini</a> en la <a href="/wiki/12-a_jarcento" title="12-a jarcento">12-a jarcento</a>, unuigis la <a href="/wiki/Statiko" title="Statiko">statikon</a> kaj la <a href="/wiki/Dinamiko" title="Dinamiko">dinamikon</a> en la <a href="/wiki/Scienco" title="Scienco">scienco</a> de la mekaniko, kaj kombinis la kampojn de la <a href="/wiki/Hidrostatiko" title="Hidrostatiko">hidrostatikon</a> kun la dinamiko por krei la kampon de la <a href="/wiki/Hidrodinamiko" class="mw-redirect" title="Hidrodinamiko">hidrodinamikon</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La konceptoj rilataj kun la <a href="/wiki/Le%C4%9Doj_de_Newton_pri_movo" title="Leĝoj de Newton pri movo">Leĝoj de Newton pri movo</a> estis asertitaj ankaŭ de variaj aliaj <a href="/wiki/Scienco_en_la_mezepoka_islama_mondo" title="Scienco en la mezepoka islama mondo">islamaj fizikistoj</a> jam dum la <a href="/wiki/Mezepoko" title="Mezepoko">Mezepoko</a>. La unuaj versioj de la leĝo de la <a href="/wiki/Inercio" title="Inercio">inercio</a>, konata kiel la unua leĝo de la movado de Newton, kaj la koncepto relativa al la <a href="/wiki/Inercimomanto" title="Inercimomanto">momanto</a>, derivas el la dua leĝo de la movado de Newton, estis priskribitaj de Ibn al-Hajtham (Alhazen)<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj <a href="/wiki/Aviceno" title="Aviceno">Aviceno</a>.<sup id="cite_ref-Espinoza_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Espinoza-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La proporcieco inter <a href="/wiki/Forto" title="Forto">forto</a> kaj <a href="/wiki/Akcelo" title="Akcelo">akcelo</a>, nome grava principo en la klsaika mekaniko, estis asertitd por la unua fojo fare de Hibat Allah Abu'l-Barakat al-Baghdaadi,<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj ankaŭ Ibn Bajjah disvolvigis la koncepton de forto de fizika reakcio.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La teorioj pri la gravito estis jam disvolvigitaj de <a href="/wiki/Banu_Musa" title="Banu Musa">Banu Musa</a>,<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Alhazen,<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj al-Ĥazini.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Oni sscias, ke la matematika traktado fare de <a href="/wiki/Galileo_Galilei" class="mw-redirect" title="Galileo Galilei">Galileo Galilei</a> kaj lia koncepto de <a href="/wiki/Inercio" title="Inercio">impeto</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> aliris el antaŭaj mezepokaj analizoj pri <a href="/wiki/Movado_(fiziko)" title="Movado (fiziko)">movoj</a>, speciale tiuj de Aviceno,<sup id="cite_ref-Espinoza_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Espinoza-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ibn Bajjah,<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj <a href="/wiki/Jean_Buridan" class="mw-redirect" title="Jean Buridan">Jean Buridan</a>.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bazaj_konceptoj">Bazaj konceptoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: Bazaj konceptoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Bazaj konceptoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Movokvanto">Movokvanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Movokvanto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Movokvanto"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Billard.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Billard.JPG/220px-Billard.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Billard.JPG/330px-Billard.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Billard.JPG/440px-Billard.JPG 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Movokvanto de <a href="/wiki/Po%C5%9Dbilardo" title="Poŝbilardo">bilardaj</a> pilkoj post ekfrapo de frapinta pilko.</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8860200">.mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.5em;font-style:italic}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}html.skin-theme-clientpref-light .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#F9F9F9;color:black;border:1px solid #AAAAAA}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}}</style> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">Movokvanto</a>.</div> <p>En klasika mekaniko, movokvanto (tradicie skribita kiel <b>p</b>) difiniĝas kiel la produto de <a href="/wiki/Maso" title="Maso">maso</a> kaj vektora <a href="/wiki/Rapideco" class="mw-redirect" title="Rapideco">rapideco</a>. Ĝi estas tiel <a href="/wiki/Vektoro" title="Vektoro">vektora</a> kvanto kaj estas mezuro de la kvanto de movo de korpo. </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\vec {p}}=m{\vec {v}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>p</mi> <mo stretchy="false">→</mo> </mover> </mrow> </mrow> <mo>=</mo> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>v</mi> <mo stretchy="false">→</mo> </mover> </mrow> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\vec {p}}=m{\vec {v}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4e41e3b934ccee493856c6caceb07f9a14013b86" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; margin-left: -0.089ex; width:7.729ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle {\vec {p}}=m{\vec {v}}}"></span></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Impulso">Impulso</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Impulso" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Impulso"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Impulso_(fiziko)" title="Impulso (fiziko)">Impulso (fiziko)</a>.</div> <p>La ŝanĝo de movokvanto , nomita impulso, egalas al <a href="/wiki/Forto" title="Forto">forto</a> multiplikita de la ŝanĝo da tempo. </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \ \Delta \mathbf {p} =\mathbf {F} \cdot \Delta t}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mtext> </mtext> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">p</mi> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">F</mi> </mrow> <mo>⋅</mo> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mi>t</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \ \Delta \mathbf {p} =\mathbf {F} \cdot \Delta t}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4cd7e1328d1336c5767c421c1f0169d7a901e435" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:13.238ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \ \Delta \mathbf {p} =\mathbf {F} \cdot \Delta t}"></span> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {I} =\mathbf {F} \cdot \Delta t}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">I</mi> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">F</mi> </mrow> <mo>⋅</mo> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mi>t</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {I} =\mathbf {F} \cdot \Delta t}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c6f40e13f2bfa5e58c9aef005cfb1e9720a9d94e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:10.25ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {I} =\mathbf {F} \cdot \Delta t}"></span></dd></dl></dd></dl> <p>La <a href="/wiki/SI" class="mw-redirect" title="SI">SI</a>-a unito de movokvanto povas esprimiĝi kiel <a href="/wiki/Kilogramo" title="Kilogramo">kg</a> <a href="/wiki/Metro_en_sekundo" title="Metro en sekundo">m/s</a>. </p><p><a href="/wiki/Impulso" class="mw-disambig" title="Impulso">Impulso</a> estas la ŝanĝo de la movokvanto de objekto dum donita <a href="/wiki/Da%C5%ADro" class="mw-redirect" title="Daŭro">daŭro</a>. Impulso kalkuliĝas kiel la <a href="/wiki/Integralo" title="Integralo">integralo</a> de <a href="/wiki/Forto_(fiziko)" class="mw-redirect" title="Forto (fiziko)">forto</a> rilate al du tempoj t<sub>1</sub> kaj t<sub>2</sub>. </p> <dl><dd><dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {I} =\int _{t1}^{t2}\mathbf {F} \,dt}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">I</mi> </mrow> <mo>=</mo> <msubsup> <mo>∫</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">F</mi> </mrow> <mspace width="thinmathspace" /> <mi>d</mi> <mi>t</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {I} =\int _{t1}^{t2}\mathbf {F} \,dt}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5b86658ea94cc9a8418bb82836fc0634aab3aeba" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:12.737ex; height:6.176ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {I} =\int _{t1}^{t2}\mathbf {F} \,dt}"></span></dd></dl></dd></dl> <p>Uzado de la difino de forto donas : </p> <dl><dd><dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {I} =\int {\frac {d\mathbf {p} }{dt}}\,dt}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">I</mi> </mrow> <mo>=</mo> <mo>∫</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>d</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">p</mi> </mrow> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mspace width="thinmathspace" /> <mi>d</mi> <mi>t</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {I} =\int {\frac {d\mathbf {p} }{dt}}\,dt}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ee836c933f97c640ff57d6841a70a19da71206dd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:12.673ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {I} =\int {\frac {d\mathbf {p} }{dt}}\,dt}"></span></dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {I} =\int d\mathbf {p} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">I</mi> </mrow> <mo>=</mo> <mo>∫</mo> <mi>d</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">p</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {I} =\int d\mathbf {p} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/50f00d4bc4cb682142dd59ff62db7afafe9f958d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:9.394ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {I} =\int d\mathbf {p} }"></span></dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {I} =\Delta \mathbf {p} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">I</mi> </mrow> <mo>=</mo> <mi mathvariant="normal">Δ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">p</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {I} =\Delta \mathbf {p} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/04110020d808e3e028e0c04111293d75c9705c1c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:7.533ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {I} =\Delta \mathbf {p} }"></span></dd></dl></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Angula_movokvanto">Angula movokvanto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Angula movokvanto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Angula movokvanto"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Gyroskop.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Gyroskop.jpg/200px-Gyroskop.jpg" decoding="async" width="200" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Gyroskop.jpg 1.5x" data-file-width="282" data-file-height="444" /></a><figcaption>Angula movokvanto de <a href="/wiki/Giroskopo" title="Giroskopo">giroskopo</a>, kiu restas rekte, kvankam ĝi ŝpinas, pro la konservo de sia angula movokvanto.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Angula_movokvanto" title="Angula movokvanto">Angula movokvanto</a>.</div> <p>Angula movokvanto de partiklo ĉirkaŭ ia origino estas difinita kiel: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {L} =\mathbf {r} \times \mathbf {p} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">L</mi> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">r</mi> </mrow> <mo>×</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">p</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {L} =\mathbf {r} \times \mathbf {p} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/22179a9b81408e19de312b5fbfec30ff62cefa4a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:10.135ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {L} =\mathbf {r} \times \mathbf {p} }"></span></dd></dl> <p>kie </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {L} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">L</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {L} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6f5f750865376a1a4ae2b15a00b4ff9c75a66630" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.608ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {L} }"></span> estas la angula movokvanto de la partiko,</dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {r} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">r</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {r} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/eca0f46511c4c986c48b254073732c0bd98ae0c1" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.102ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {r} }"></span> estas la loko de la partiklo esprimita kiel translokiĝa vektoro de la origino,</dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathbf {p} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="bold">p</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathbf {p} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/dd73e3862cb92b016721b8c492eadb4e8a577527" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:1.485ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle \mathbf {p} }"></span> estas la <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">linia movokvanto</a> de la partiklo, kaj</dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \times \,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo>×</mo> <mspace width="thinmathspace" /> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \times \,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/59549550bdbbf3ee3c3e699ef776a2fb75d925b2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.171ex; width:2.195ex; height:1.509ex;" alt="{\displaystyle \times \,}"></span> estas la <a href="/wiki/Vektora_transproduto" class="mw-redirect" title="Vektora transproduto">vektora transproduto</a>.</dd></dl> <p>Laŭ SI-aj unitoj, la unito de angula movokvanto estas J*s </p><p>Ĉar la transproduto, <b>L</b> estas pseŭdovektoro, kaj ĝi estas orta kaj al la radiala vektoro <b>r</b> kaj al la movokvanta vektoro <b>p</b>. </p><p>Se la sistemo konsistas el kelkaj partikloj, la tuta angula movokvanto ĉirkaŭ origino povas esti akirita per adiciado (au integrado) de ĉiuj el la angulaj movokvantoj de la konsistigaj partikloj. Angula movokvanto povas ankaŭ esti kalkulita per multiplikado de la kvadrato de la dislokiĝa vektoro<i>r</i>, la maso de la partikloj, kaj la <a href="/wiki/Angula_rapideco" class="mw-redirect" title="Angula rapideco">angula rapideco</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lagranĝa_mekaniko"><span id="Lagran.C4.9Da_mekaniko"></span>Lagranĝa mekaniko</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Lagranĝa mekaniko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Lagranĝa mekaniko"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">Lagranĝa mekaniko</a>.</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Lagrange_portrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Lagrange_portrait.jpg/150px-Lagrange_portrait.jpg" decoding="async" width="150" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Lagrange_portrait.jpg/225px-Lagrange_portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Lagrange_portrait.jpg 2x" data-file-width="235" data-file-height="264" /></a><figcaption><a href="/wiki/Joseph-Louis_Lagrange" title="Joseph-Louis Lagrange">Joseph-Louis Lagrange</a> (1736–1813).</figcaption></figure> <p><b>Lagranĝa mekaniko</b> estas reesprimo de klasika mekaniko fare de <a href="/wiki/Joseph-Louis_Lagrange" title="Joseph-Louis Lagrange">Joseph-Louis Lagrange</a>. Ĝi esprimas la staton de klasika sistemo kiel iu aro de nombroj (ĝeneraligitaj koordinatoj), kiuj evoluas tra tempo laŭ iuj leĝoj. La leĝoj estas kondiĉoj minimumigi ian kvanton, la <b>lagranĝianon</b> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle L}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>L</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle L}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/103168b86f781fe6e9a4a87b8ea1cebe0ad4ede8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.583ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle L}"></span>, kiu estas funkcio de la koordinatoj kaj la rapidoj (temp-derivoj de la koordinatoj). Do, la lagranĝiano determinas la evoluon de la sistemo. </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle L=T-V\,,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>L</mi> <mo>=</mo> <mi>T</mi> <mo>−</mo> <mi>V</mi> <mspace width="thinmathspace" /> <mo>,</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle L=T-V\,,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6cc5e8f278acc4ab1acd56c8ba80c529ed4ea0cc" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:11.979ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle L=T-V\,,}"></span></dd></dl> <dl><dd>kie <i>T</i> estas la tuta <a href="/wiki/Kineta_energio" title="Kineta energio">kineta energio</a> (kiu dependas de la <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">movokvantoj</a>), kaj <i>V</i> estas la tuta <a href="/wiki/Potenciala_energio" title="Potenciala energio">potenciala energio</a> (kiu dependas de la koordinatoj) de la sistemo.</dd></dl> <p>Lagranĝa mekaniko provizas metodon aŭtomate certigi konserviĝon de <a href="/wiki/Energio" title="Energio">energio</a> kaj <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">movokvanto</a> (tamen lagranĝa mekaniko povas priskribi ankaŭ sistemon sen konserviĝo de energio aŭ movokvanto). Lagranĝa mekaniko kongruas kun <a href="/wiki/Speciala_teorio_de_relativeco" title="Speciala teorio de relativeco">speciala relativeco</a> en la senco, ke ĝi povas esprimi relativecajn teoriojn en tia maniero ke la relativeco estas evidenta (kontraste kun <a href="/wiki/Hamiltona_mekaniko" title="Hamiltona mekaniko">hamiltona mekaniko</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hamiltona_mekaniko">Hamiltona mekaniko</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Hamiltona mekaniko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Hamiltona mekaniko"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Hamiltona_mekaniko" title="Hamiltona mekaniko">Hamiltona mekaniko</a>.</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg/240px-Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg.png" decoding="async" width="240" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg/360px-Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg/480px-Spherical_pendulum_Lagrangian_mechanics.svg.png 2x" data-file-width="483" data-file-height="404" /></a><figcaption>Ekzemplo de Hamiltona mekaniko, nome <a href="/wiki/Sfera_pendolo" title="Sfera pendolo">sfera pendolo</a>: anguloj kaj rapidecoj.</figcaption></figure> <p><b>Hamiltona mekaniko</b> estas reesprimo de klasika mekaniko fare de <a href="/wiki/William_Rowan_Hamilton" title="William Rowan Hamilton">William Rowan Hamilton</a>. Anstataŭ koordinatoj kaj siaj asociata rapidoj en <a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">Lagranĝa mekaniko</a>, Hamiltona mekaniko uzas koordinatoj kaj siaj (kanonaj) <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">movokvantoj</a>. Tia elekto estas pli "demokratia" en senco ke la koordinatoj kaj la movokvantoj estas reprezentata simile en la ekvacioj de Hamiltona mekaniko (la <b>ekvacioj de Hamilton</b>), kontraste kun la ekvacioj de Euler–Lagrange de <a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">Lagranĝa mekaniko</a>. Ankaŭ, la ekvacioj de Hamilton estas unua-ordaj, kontraste kun la dua-ordaj ekvacioj de Euler–Lagrange. </p><p>Laŭ hamiltona mekaniko, klasika fizika sistemo konsistas el: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Simplekta_sterna%C4%B5o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simplekta sternaĵo (paĝo ne ekzistas)">Simplekta sternaĵo</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle (M,\omega )}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>M</mi> <mo>,</mo> <mi>ω</mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle (M,\omega )}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d343da33a65bc6b0682b8da9ba31e5af966ce9eb" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:6.731ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle (M,\omega )}"></span>, k.e., para-dimensia reela diferenciala <a href="/wiki/Sterna%C4%B5o_(matematiko)" class="mw-redirect" title="Sternaĵo (matematiko)">sternaĵo</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f82cade9898ced02fdd08712e5f0c0151758a0dd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.442ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle M}"></span> kune kun fermita<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> nedegenera<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Diferenciala_formo" title="Diferenciala formo">diferenciala 2-formo</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48eff443f9de7a985bb94ca3bde20813ea737be8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.446ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega }"></span> (la <b>simplekta formo</b>). La dimensio de <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f82cade9898ced02fdd08712e5f0c0151758a0dd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.442ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle M}"></span> estas duobla da la nombro de <a href="/wiki/Grado_de_libereco" title="Grado de libereco">gradoj de libereco</a>. (Pli ĝenerale oni povas uzi <a href="/w/index.php?title=Sterna%C4%B5o_de_Poisson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sternaĵo de Poisson (paĝo ne ekzistas)">sternaĵon de Poisson</a> anstataŭ simplekta sternaĵo.) <b>Stato</b> estas punkto en <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f82cade9898ced02fdd08712e5f0c0151758a0dd" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.442ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle M}"></span>.</li> <li>Reela funkcio <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle H\colon \mathbb {R} \times M\to \mathbb {R} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>H</mi> <mo>:</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="double-struck">R</mi> </mrow> <mo>×</mo> <mi>M</mi> <mo stretchy="false">→</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="double-struck">R</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle H\colon \mathbb {R} \times M\to \mathbb {R} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/abafaa717a394c2db0636b9d31e8a8df1ae99cc7" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:15.35ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle H\colon \mathbb {R} \times M\to \mathbb {R} }"></span>, la <b>hamiltoniano</b>, kiu estas funkcio de tempo kaj stato, kaj kies valoro estas (almenaŭ por aŭtonoma sistemo) la <a href="/wiki/Energio" title="Energio">energio</a> de la sistemo. La sistemo estas <b>aŭtonoma</b> <a href="/wiki/S.n.s." class="mw-redirect" title="S.n.s.">s.n.s.</a> la hamiltoniano ne dependas de tempo.</li></ul> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle H=T+V,\quad T={\frac {p^{2}}{2m}},\quad V=V(q)\,,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>H</mi> <mo>=</mo> <mi>T</mi> <mo>+</mo> <mi>V</mi> <mo>,</mo> <mspace width="1em" /> <mi>T</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <msup> <mi>p</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> <mrow> <mn>2</mn> <mi>m</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>,</mo> <mspace width="1em" /> <mi>V</mi> <mo>=</mo> <mi>V</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>q</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mspace width="thinmathspace" /> <mo>,</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle H=T+V,\quad T={\frac {p^{2}}{2m}},\quad V=V(q)\,,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ac0200dd6587b30444b02b6537a03178545ead05" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:37.498ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle H=T+V,\quad T={\frac {p^{2}}{2m}},\quad V=V(q)\,,}"></span></dd></dl> <dl><dd>kie <i>T</i> estas la <a href="/wiki/Kineta_energio" title="Kineta energio">kineta energio</a>, funkcio nur de <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">movokvanto</a> <i>p</i>, kaj <i>V</i> estas la <a href="/wiki/Potenciala_energio" title="Potenciala energio">potenciala energio</a>, funkcio nur de la koordinato <i>q</i>.</dd></dl> <ul><li>Komenca stato <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x_{0}\in M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>x</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> <mo>∈</mo> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x_{0}\in M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7ffbdb59406dc64aa6769cecf0e9ee109d181119" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:7.667ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle x_{0}\in M}"></span>.</li></ul> <p>La simplekta formo <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48eff443f9de7a985bb94ca3bde20813ea737be8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.446ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega }"></span> difinas izomorfion <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle V\mapsto \omega (V,\cdot )}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>V</mi> <mo stretchy="false">↦</mo> <mi>ω</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>V</mi> <mo>,</mo> <mo>⋅</mo> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle V\mapsto \omega (V,\cdot )}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4662fa5c80f60f3b30d10742f669ff918d7d96ea" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:12.124ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle V\mapsto \omega (V,\cdot )}"></span> inter la spaco de vektoroj <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle T_{x}M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>T</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle T_{x}M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0e9a02a3b6f9a6808be3b99d0b27d1b97b4bb025" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:4.972ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle T_{x}M}"></span> kaj la spaco de kovektoroj <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle T_{x}^{*}M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mi>T</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>∗</mo> </mrow> </msubsup> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle T_{x}^{*}M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2f4c6a27dfd5f136186c72d25c457ceaba3f467d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:5.216ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle T_{x}^{*}M}"></span> ĉe ĉiu punkto <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x\in M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>x</mi> <mo>∈</mo> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x\in M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9df57d73e9532bb93a1439890bcddbc2806f5859" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:6.613ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle x\in M}"></span> — kaj tiel inter vektoraj kampoj kaj 1-formoj (kovektoraj kampoj). Difinu la (2,0)-tensoron <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega ^{-1}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mi>ω</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <mn>1</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega ^{-1}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1653003921b9ecd1be24dd8c9a2505445b64376f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:3.779ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle \omega ^{-1}}"></span>. Oni povas do difini la <b>hamiltonan vektoran kampon</b> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle X_{H}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>X</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>H</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle X_{H}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d229e5e97360e167654b28a40234485f65027ac8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.616ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle X_{H}}"></span> kiel </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle X_{H}(t)=\omega ^{-1}(\operatorname {d} \!H(t),\cdot )}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>X</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>H</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <msup> <mi>ω</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <mn>1</mn> </mrow> </msup> <mo stretchy="false">(</mo> <mi mathvariant="normal">d</mi> <mspace width="negativethinmathspace" /> <mi>H</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>,</mo> <mo>⋅</mo> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle X_{H}(t)=\omega ^{-1}(\operatorname {d} \!H(t),\cdot )}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1516e4bd9523a9e1421218b708e58629ee2e978b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:22.637ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle X_{H}(t)=\omega ^{-1}(\operatorname {d} \!H(t),\cdot )}"></span>.</dd></dl> <p>La stato <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x(t)}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>x</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x(t)}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d54c275db3a1e620737b58e143b0818107fa5f5c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:3.979ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle x(t)}"></span> evoluas laŭ la <b>ekvacio de Hamilton</b>, kiu asertas ke la evoluo de la stato sekvas la hamiltonan vektoran kampon. Alivorte: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\dot {x}}(t)=X_{H}(t,x(t))=\omega ^{-1}(\operatorname {d} \!H(t,x(t)),\cdot )}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>x</mi> <mo>˙</mo> </mover> </mrow> </mrow> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <msub> <mi>X</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>H</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo>,</mo> <mi>x</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <msup> <mi>ω</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <mn>1</mn> </mrow> </msup> <mo stretchy="false">(</mo> <mi mathvariant="normal">d</mi> <mspace width="negativethinmathspace" /> <mi>H</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo>,</mo> <mi>x</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>,</mo> <mo>⋅</mo> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\dot {x}}(t)=X_{H}(t,x(t))=\omega ^{-1}(\operatorname {d} \!H(t,x(t)),\cdot )}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f8bda42f66edc66e7b8350918b7cbc99609ecbaa" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:39.739ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {\dot {x}}(t)=X_{H}(t,x(t))=\omega ^{-1}(\operatorname {d} \!H(t,x(t)),\cdot )}"></span>.</dd></dl> <p>Tiu ĉi estas la ekvacio de movado de hamiltona sistemo. </p><p>Loke, oni povas difini lokan koordinatsistemon <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle (q_{i},p_{i})}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo stretchy="false">(</mo> <msub> <mi>q</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> <mo>,</mo> <msub> <mi>p</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> <mo stretchy="false">)</mo> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle (q_{i},p_{i})}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4a2645f294d93c48b1e6407b2d7124569d7496ef" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:6.649ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle (q_{i},p_{i})}"></span> (<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle i=1,\dots ,\dim M/2}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>i</mi> <mo>=</mo> <mn>1</mn> <mo>,</mo> <mo>…</mo> <mo>,</mo> <mi>dim</mi> <mo>⁡</mo> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mn>2</mn> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle i=1,\dots ,\dim M/2}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cd0e425c8716cbf4b2413f87a2c7ace084be5dbe" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:19.271ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle i=1,\dots ,\dim M/2}"></span>) tian ke la formo <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/48eff443f9de7a985bb94ca3bde20813ea737be8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.446ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \omega }"></span> fariĝas: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega _{ij}={\begin{pmatrix}0&I_{\dim M/2}\\-I_{\dim M/2}&0\end{pmatrix}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>ω</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> <mi>j</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow> <mo>(</mo> <mtable rowspacing="4pt" columnspacing="1em"> <mtr> <mtd> <mn>0</mn> </mtd> <mtd> <msub> <mi>I</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>dim</mi> <mo>⁡</mo> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mn>2</mn> </mrow> </msub> </mtd> </mtr> <mtr> <mtd> <mo>−</mo> <msub> <mi>I</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>dim</mi> <mo>⁡</mo> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mn>2</mn> </mrow> </msub> </mtd> <mtd> <mn>0</mn> </mtd> </mtr> </mtable> <mo>)</mo> </mrow> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega _{ij}={\begin{pmatrix}0&I_{\dim M/2}\\-I_{\dim M/2}&0\end{pmatrix}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7953ee19b9d14bf9417ecffa71f6da4ec4195a5e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -3.171ex; width:30.092ex; height:7.509ex;" alt="{\displaystyle \omega _{ij}={\begin{pmatrix}0&I_{\dim M/2}\\-I_{\dim M/2}&0\end{pmatrix}}}"></span></dd></dl> <p>kie <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle I_{n}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>I</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>n</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle I_{n}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/aba34f081d776e30204f3458e4f50b403b09e5c6" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.242ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle I_{n}}"></span> estas <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle n\times n}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>n</mi> <mo>×</mo> <mi>n</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle n\times n}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/59d2b4cb72e304526cf5b5887147729ea259da78" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:5.63ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle n\times n}"></span> <a href="/wiki/Identa_matrico" title="Identa matrico">identa matrico</a>. Simile, </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle (\omega ^{-1})^{ij}={\begin{pmatrix}0&-I_{\dim M/2}\\I_{\dim M/2}&0\end{pmatrix}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo stretchy="false">(</mo> <msup> <mi>ω</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> <mn>1</mn> </mrow> </msup> <msup> <mo stretchy="false">)</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> <mi>j</mi> </mrow> </msup> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow> <mo>(</mo> <mtable rowspacing="4pt" columnspacing="1em"> <mtr> <mtd> <mn>0</mn> </mtd> <mtd> <mo>−</mo> <msub> <mi>I</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>dim</mi> <mo>⁡</mo> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mn>2</mn> </mrow> </msub> </mtd> </mtr> <mtr> <mtd> <msub> <mi>I</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>dim</mi> <mo>⁡</mo> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <mn>2</mn> </mrow> </msub> </mtd> <mtd> <mn>0</mn> </mtd> </mtr> </mtable> <mo>)</mo> </mrow> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle (\omega ^{-1})^{ij}={\begin{pmatrix}0&-I_{\dim M/2}\\I_{\dim M/2}&0\end{pmatrix}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/09f466dd45892106e9908f907b8ae2ef7beda889" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -3.171ex; width:34.234ex; height:7.509ex;" alt="{\displaystyle (\omega ^{-1})^{ij}={\begin{pmatrix}0&-I_{\dim M/2}\\I_{\dim M/2}&0\end{pmatrix}}}"></span>.</dd></dl> <p>Do la <b>kanonaj ekvacioj de Hamilton</b> fariĝas: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\dot {q}}_{i}={\frac {\partial H}{\partial p_{i}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>q</mi> <mo>˙</mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>H</mi> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <msub> <mi>p</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\dot {q}}_{i}={\frac {\partial H}{\partial p_{i}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4ac1c568c6a4908956f883b10d68b4dfacb94bc8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:9.493ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle {\dot {q}}_{i}={\frac {\partial H}{\partial p_{i}}}}"></span></dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\dot {p}}_{i}=-{\frac {\partial H}{\partial q_{i}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mover> <mi>p</mi> <mo>˙</mo> </mover> </mrow> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <mi>H</mi> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">∂</mi> <msub> <mi>q</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\dot {p}}_{i}=-{\frac {\partial H}{\partial q_{i}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b934f43614d7c812b707814020ca62235d07de3e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; margin-left: -0.089ex; width:11.373ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle {\dot {p}}_{i}=-{\frac {\partial H}{\partial q_{i}}}}"></span>.</dd></dl> <p>Ni observu ke la koordinatoj <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle q_{i}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>q</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle q_{i}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2752dcbff884354069fe332b8e51eb0a70a531b6" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:1.837ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle q_{i}}"></span> kaj la movokvantoj <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle p_{i}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>p</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>i</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle p_{i}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5bab39399bf5424f25d957cdc57c84a0622626d2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; margin-left: -0.089ex; width:2.059ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle p_{i}}"></span> estas traktitaj simile (kontraste kun la ekvacioj de Euler–Lagrange de <a href="/wiki/Lagran%C4%9Da_mekaniko" title="Lagranĝa mekaniko">lagranĝa mekaniko</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Flankaj_mekanikoj">Flankaj mekanikoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Flankaj mekanikoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Flankaj mekanikoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Neŭtona_mekaniko"><span id="Ne.C5.ADtona_mekaniko"></span>Neŭtona mekaniko</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=9" title="Redakti sekcion: Neŭtona mekaniko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=9" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Neŭtona mekaniko"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg" class="mw-file-description"><img alt="see caption" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg/220px-Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg/330px-Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg/440px-Skylab_and_Earth_Limb_-_GPN-2000-001055.jpg 2x" data-file-width="3856" data-file-height="3870" /></a><figcaption>Artefaritaj satelitoj moviĝas laŭlonge de kurbaj <a href="/wiki/Orbito" title="Orbito">orbitoj</a>, anstataŭ laŭ rektaj linioj, pro la <a href="/wiki/Gravito" title="Gravito">gravito</a> de la Tero: unua leĝo de Neŭtono.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Ne%C5%ADtona_mekaniko" class="mw-redirect" title="Neŭtona mekaniko">Neŭtona mekaniko</a>.</div> <p>La <b>leĝoj de Newton pri movo</b> estas tri <a href="/wiki/Scienca_le%C4%9Do" title="Scienca leĝo">sciencaj leĝoj</a> pri konduto de <a href="/wiki/Movo" class="mw-disambig" title="Movo">movaj korpoj</a>, kiujn malkovris <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a> (Isaako Neŭtono). Tiuj ĉi leĝoj estas fundamentaj al klasika mekaniko. Neŭtono unue eldonis tiujn ĉi leĝojn en <i><a href="/wiki/Philosophiae_Naturalis_Principia_Mathematica" title="Philosophiae Naturalis Principia Mathematica">Philosophiae Naturalis Principia Mathematica</a></i> (<a href="/wiki/1687" title="1687">1687</a>) kaj uzis ilin por pruvi multajn rezultojn pri movo de fizikaj objektoj. En la tria volumo (de la tekstoj) , li montris kiel kombine kun lia <a href="/wiki/Gravito" title="Gravito">leĝo de universala gravito</a>, la leĝoj de movo eksplikas la <a href="/wiki/Le%C4%9Doj_de_Kepler" title="Leĝoj de Kepler">leĝojn de Kepler</a> pri planeda movado. </p><p>La leĝoj de Newton pri movo, kune kun lia leĝo de <a href="/wiki/Gravito" title="Gravito">universala gravito</a> kaj la matematikaj teknikoj de <a href="/wiki/Kalkulo" title="Kalkulo">kalkulo</a>, proviziis unuafoje por unuiĝinta kvanta eksplikado de larĝa amplekso de fizikaj fenomenoj tiel kiel: la movo de turnantaj korpoj; movo de korpoj en <a href="/wiki/Fluido" class="mw-redirect" title="Fluido">fluidoj</a>; <a href="/wiki/Eco" title="Eco">ecoj</a>; movo sur klinita ebeno; movo de pendolo; la <a href="/wiki/Tajdo" title="Tajdo">tajdoj</a> la orbito de la <a href="/wiki/Luno" title="Luno">luno</a> kaj la <a href="/wiki/Planedoj" class="mw-redirect" title="Planedoj">planedoj</a>. La <a href="/w/index.php?title=Konserva_le%C4%9Do&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konserva leĝo (paĝo ne ekzistas)">konserva leĝo</a> de <a href="/wiki/Movokvanto" title="Movokvanto">movokvanto</a>, kiun Neŭtono derivis kiel korolario al lia dua kaj tria leĝoj estis la unua <a href="/w/index.php?title=Konserva_le%C4%9Do&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konserva leĝo (paĝo ne ekzistas)">konserva leĝo</a> malkovrita. La leĝoj de Newton pri movo konfirmiĝis per eksperimento kaj konstato dum pli ol 200 jaroj. Ili priskribis la <a href="/wiki/Kinematiko" title="Kinematiko">kinematikon</a> de la mondo je nia skalo (de 10<sup>−6</sup> m al 10<sup>4</sup> m, ĉe rapidoj variantaj de 0 ĝis 100 000 000 m/s) preter tio kio povas precize mezuriĝi. Kiel praktika regulo, la leĝoj de Newton pri movo aplikiĝas por rapidoj ĝis triono da la rapido de lumo, post kiu punkto la eraro iĝas tro granda por esti ignorata. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Termodinamiko">Termodinamiko</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=10" title="Redakti sekcion: Termodinamiko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=10" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Termodinamiko"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Termodinamiko" title="Termodinamiko">Termodinamiko</a>.</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Eight_founding_schools.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Eight_founding_schools.png/400px-Eight_founding_schools.png" decoding="async" width="400" height="351" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Eight_founding_schools.png 1.5x" data-file-width="518" data-file-height="454" /></a><figcaption>Portretoj de ok famaj termodinamikistoj.</figcaption></figure> <p><b>Varmodinamiko</b> aŭ <b>termodinamiko</b> estas la parto de <a href="/wiki/Fiziko" title="Fiziko">fiziko</a> aŭ <a href="/wiki/Fizika_kemio" title="Fizika kemio">fizika kemio</a> pri makroskopa priskribo de sistemoj kun multegaj nombroj da mikroskopaj <a href="/wiki/Grado_de_libereco" title="Grado de libereco">gradoj de libereco</a> per makroskopaj propraĵoj de tiaj sistemoj kiel <a href="/wiki/Temperaturo" title="Temperaturo">temperaturo</a>, <a href="/wiki/Volumeno" title="Volumeno">volumeno</a>, <a href="/wiki/Premo" title="Premo">premo</a>, ktp. Gravan parton de la termodinamiko konsistigas la teorio pri <b>maŝinoj</b> kiuj transformas <a href="/wiki/Varmo" title="Varmo">varmon</a> al <a href="/w/index.php?title=Mekanika_energio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mekanika energio (paĝo ne ekzistas)">mekanika energio</a>. Tiaj <a href="/wiki/Ma%C5%9Dino" title="Maŝino">maŝinoj</a> estas la <a href="/wiki/Vaporma%C5%9Dino" title="Vapormaŝino">vapormaŝino</a>, la <a href="/wiki/Gasturbino" title="Gasturbino">gasturbino</a> kaj la <a href="/wiki/Eksplodmotoro" title="Eksplodmotoro">eksplodmotoro</a> (ekz. <a href="/wiki/Karburilo" title="Karburilo">karburilmotoro</a> aŭ <a href="/wiki/Dizela_motoro" class="mw-redirect" title="Dizela motoro">dizela motoro</a>). Ĉar <a href="/wiki/Kemio" title="Kemio">kemia</a> energio ĝenerale estas facile transformebla al <a href="/wiki/Varmoenergio" title="Varmoenergio">varmoenergio</a> (ĉiuj <a href="/w/index.php?title=Energiformo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Energiformo (paĝo ne ekzistas)">energiformoj</a> strebas al ĝi), la <a href="/wiki/Transformo" title="Transformo">transformo</a> de <a href="/w/index.php?title=Kemia_energio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kemia energio (paĝo ne ekzistas)">kemia energio</a> al mekanika aŭ <a href="/wiki/Elektro" title="Elektro">elektra energio</a> ofte pasas tra varmeca energio, tamen ne necese. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Statistika_mekaniko">Statistika mekaniko</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=11" title="Redakti sekcion: Statistika mekaniko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=11" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Statistika mekaniko"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Statistika_mekaniko" title="Statistika mekaniko">Statistika mekaniko</a>.</div> <p><b>Statistika mekaniko</b>, unu el la pilieroj de la moderna <a href="/wiki/Fiziko" title="Fiziko">fiziko</a>, priskribas kiel makroskopaj observoj (kiel <a href="/wiki/Temperaturo" title="Temperaturo">temperaturo</a> kaj <a href="/wiki/Premo" title="Premo">premo</a>) estas rilataj al mikroskopaj parametroj kiuj fluktuas averaĝe. Ĝi konektas termodinamikajn kvantojn (kiel <a href="/wiki/Varmokapacito" title="Varmokapacito">varmokapacito</a>) al mikroskopa konduto, dum, en <a href="/wiki/Klasika_termodinamiko" class="mw-redirect" title="Klasika termodinamiko">klasika termodinamiko</a>, la nura disponebla eblo estus la mezuro kaj tabeligo de tiaj kvantoj por variaj materialoj.<sup id="cite_ref-gibbs_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-gibbs-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Statistika mekaniko estas necesa por la fundamenta studo de ajna fizika sistemo kiu havas multajn <a href="/wiki/Grado_de_libereco" title="Grado de libereco">gradojn de libereco</a>. La alproksimigo estas bazata sur <a href="/wiki/Statistiko" title="Statistiko">statistikaj</a> metodoj, <a href="/wiki/Probablokalkulo" class="mw-redirect" title="Probablokalkulo">probabloteorio</a> kaj la <a href="/wiki/Mikroskopo" title="Mikroskopo">mikroskopaj</a> fizikaj leĝoj.<sup id="cite_ref-gibbs_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-gibbs-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-tolman_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-tolman-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-balescu_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-balescu-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Statistika mekaniko povas esti uzata por studi sistemojn kiuj estas for de la ekvilibro. Grava sub-branĉo konata kiel <i>ne-ekvilibra statistika mekaniko</i> (foje nomata <i>statistika dinamiko</i>) temas pri la temo de mikroskope modelado de la rapido de nereverteblaj procezoj kiuj estas regataj per disekvilibroj. Ekzemploj de tiaj procezoj estas la <a href="/wiki/Kemia_reakcio" title="Kemia reakcio">kemiaj reakcioj</a> aŭ fluoj de partikloj kaj varmo. La <a href="/wiki/Teoremo" title="Teoremo">teoremo</a> pri fluktu–disipo estas la baza sciaro akirita el la aplikado de la <i>ne-ekvilibra statistika mekaniko</i> al la studo de la plej simpla ne-ekvilibra situacio de rapidstata kurenta fluo en sistemo de multaj partikloj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Analiza_mekaniko">Analiza mekaniko</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=12" title="Redakti sekcion: Analiza mekaniko" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=12" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Analiza mekaniko"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Analiza_mekaniko" title="Analiza mekaniko">Analiza mekaniko</a>.</div> <p>En teoria fiziko kaj matematika fiziko, <a href="/wiki/Analiza_mekaniko" title="Analiza mekaniko">analiza mekaniko</a>, aŭ teoria mekaniko estas kolekto de proksime rilataj formuliĝoj de klasika mekaniko. Analiza mekaniko uzas skalarajn trajtojn de moviĝo reprezentanta la sistemon kiel tutaĵo - kutime ĝian kinetan energion kaj potencialan energion. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=13" title="Redakti sekcion: Vidu ankaŭ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=13" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vidu ankaŭ"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Physics?uselang=eo">Kategorio Klasika mekaniko en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span> </li></ul> </div> <ul><li><a href="/wiki/Le%C4%9Doj_de_Newton_pri_movo" title="Leĝoj de Newton pri movo">Leĝoj de Newton pri movo</a></li> <li>Kampoj de fiziko kiuj ne estas partoj de la klasika mekaniko: <ul><li><a href="/wiki/Speciala_relativeco" class="mw-redirect" title="Speciala relativeco">Speciala relativeco</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%9Cenerala_relativeco" class="mw-redirect" title="Ĝenerala relativeco">Ĝenerala relativeco</a></li> <li><a href="/wiki/Kvantuma_mekaniko" title="Kvantuma mekaniko">Kvantuma mekaniko</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notoj">Notoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=14" title="Redakti sekcion: Notoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=14" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Notoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text">Pp. 2-10 de <i>Feynman Lectures on Physics</i>: "For already in classical mechanics there was indeterminability from a practical point of view." The past tense here implies that classical physics is not universally valid; there is physics after classical mechanics.</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://arxiv.org/abs/1001.0131">Complex Elliptic Pendulum</a>, Carl M. Bender, Daniel W. Hook, Karta Kooner en <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007/978-88-7642-379-6_1">Asymptotics in Dynamics, Geometry and PDEs; Generalized Borel Summation vol. I</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text">Mariam Rozhanskaya kaj I.S. Levinova (1996), "Statics", en Roshdi Rashed, eld., <i>Enciklopedio de la historio de la araba scienco</i>, Vol. 2, pp. 614-642 [642], Routledge, Londono kaj Novjorko</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Abdus_Salam" title="Abdus Salam">Abdus Salam</a> (1984), "Islamo kaj scienco". En C.H. Lai (1987), <i>Ideals and Realities: Selected Essays of Abdus Salam</i>, 2a ed., World Scientific, Singapur, pp. 179-213.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <span class="reference-text">Seyyed Hossein Nasr, "The achievements of Ibn Sina in the field of science and his contributions to its philosophy", <i>Islam & Science</i>, decembro 2003.</span> </li> <li id="cite_note-Espinoza-6">↑ <a href="#cite_ref-Espinoza_6-0"><sup>6,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Espinoza_6-1"><sup>6,1</sup></a> <span class="reference-text">Fernando Espinoza (2005). "Un análisis del desarrollo histórico de las ideas sobre el movimiento y sus implicaciones para la enseñanza", <i>Enseñanza de la Física</i> <b>40'</b>. (2), p. 141.</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text">Seyyed Hossein Nasr, "Islamic Conception Of Intellectual Life", en Philip P. Wiener (eld.), <i>Dictionary of the History of Ideas</i>, Vol. 2, p. 65, Charles Scribner's Sons, New York, 1973-1974.</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text">Shlomo Pines (1970). «Abu'l-Barakāt al-Baghdādī, Hibat Allah». Vortaro de Scienca Biografio (Novjorko: Charles Scribner's Sons) 1: 26-28. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0684101149" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-684-10114-9</a>. (cf. Abel B. Franco (Oktobro 2003). "Avempace, Projectile Motion, and Impetus Theory", Journal of the History of Ideas 64 (4), pp. 521-546 [528]</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text">Shlomo Pines (1964), "La dynamique d'Ibn Bajja", en <i>Mélanges Alexandre Koyré</i>, I, 442-468 [462, 468], Parizo. (cf. Abel B. Franco (Oktobro 2003). "Avempace, el movimiento de los proyectiles y la teoría del impulso", <i>Revista de Historia de las Ideas</i> <b>64</b>. (4), pp. 521-546 [543].)</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Robert_Briffault" title="Robert Briffault">Robert Briffault</a> (1938). <i>The Making of Humanity</i>, p. 191.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text">Nader El-Bizri (2006), "Ibn al-Haytham o Alhazen", en Josef W. Meri (2006), <i>Medieval Islamic Civilization: An Encyclopaedia</i>, Vol. II, pp. 343-345, Routledge, Novjorko, Londono.</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <span class="reference-text">Mariam Rozhanskaya kaj I.S. Levinova (1996), "Statics", en Roshdi Rashed, eld., <i>Encyclopaedia of the History of Arabic Science</i>, Vol. 2, p. 622. Londono kaj Novjorko: Routledge.</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <span class="reference-text">Galileo Galilei, <i>Dos ciencias nuevas</i>, trad. Stillman Drake, (Madison: Univ. of Wisconsin Pr., 1974), pp. 217, 225, 296-297.</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text">Ernest A. Moody (1951). "Galileo y Avempace: La dinámica del experimento de la torre inclinada (I)", <i>Journal of the History of Ideas</i> <b>12</b>. (2), pp. 163-193.</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=vPT-JubW-7QC&pg=PA87&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false">Una historia de la mecánica</a></i>. René Dugas (1988). p. 87. <small>(<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0486656322" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-486-65632-2</a>)</small></span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text">diferenciala formo <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \alpha }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>α</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \alpha }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b79333175c8b3f0840bfb4ec41b8072c83ea88d3" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.488ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \alpha }"></span> estas fermita <a href="/wiki/S.n.s." class="mw-redirect" title="S.n.s.">s.n.s.</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \operatorname {d} \!\alpha =0}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi mathvariant="normal">d</mi> <mspace width="negativethinmathspace" /> <mi>α</mi> <mo>=</mo> <mn>0</mn> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \operatorname {d} \!\alpha =0}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/120f7304354991837a895b0b9e9385b1c66e8b91" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:7.041ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \operatorname {d} \!\alpha =0}"></span>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text">k.e., por ĉiu nenula vektoro <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle X\in T_{x}M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>X</mi> <mo>∈</mo> <msub> <mi>T</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle X\in T_{x}M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a127f93c1cef2774b72b8102126e001961276d12" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:9.793ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle X\in T_{x}M}"></span> ekzistas vektoro <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle Y\in T_{x}M}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>Y</mi> <mo>∈</mo> <msub> <mi>T</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <mi>M</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle Y\in T_{x}M}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6cdede022c796e2e3509910d87fda41f4e5fbb14" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:9.586ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle Y\in T_{x}M}"></span> tia ke <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \omega (X,Y)\neq 0}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ω</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>X</mi> <mo>,</mo> <mi>Y</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>≠</mo> <mn>0</mn> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \omega (X,Y)\neq 0}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/43754e47c161731e0b6759acce313a9183374a9a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:12.303ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle \omega (X,Y)\neq 0}"></span>.</span> </li> <li id="cite_note-gibbs-18">↑ <a href="#cite_ref-gibbs_18-0"><sup>18,0</sup></a> <a href="#cite_ref-gibbs_18-1"><sup>18,1</sup></a> <span class="reference-text"> <a href="/wiki/Josiah_Willard_Gibbs" title="Josiah Willard Gibbs">Gibbs, Josiah Willard</a> (1902). Elementary Principles in Statistical Mechanics. New York: Charles Scribner's Sons. </span> </li> <li id="cite_note-tolman-19"><a href="#cite_ref-tolman_19-0">↑</a> <span class="reference-text"> Tolman, R. C. (1938). The Principles of Statistical Mechanics. Dover Publications. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780486638966" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780486638966</a>. </span> </li> <li id="cite_note-balescu-20"><a href="#cite_ref-balescu_20-0">↑</a> <span class="reference-text"> Balescu, Radu (1975). Equilibrium and Non-Equilibrium Statistical Mechanics. John Wiley & Sons. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780471046004" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780471046004</a>. </span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <span class="reference-text">La termino <i>statistika mekaniko</i> estas foje uzata por referenci nur al <i>statistika termodinamiko</i>. Tiu artikolo sekvas la larĝan rigardon. Laŭ kelkaj difinoj, <i><a href="/w/index.php?title=Statistika_fiziko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Statistika fiziko (paĝo ne ekzistas)">statistika fiziko</a></i> estas eĉ pli larĝsenca termino kun statistikaj studoj de ajna tipo de fizika sistemo, sed ĝi estas ofte komprenita kiel sinonimo kun statistika mekaniko.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografio">Bibliografio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=15" title="Redakti sekcion: Bibliografio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=15" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Bibliografio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Ralph Abraham, Jerrold E. Marsden: <i>Foundations of Mechanics</i>. Addison-Wesley, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0201408406" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-201-40840-6</a>.</li> <li>Alonso, M.; Finn, J. (1992). <i>Fundamental University Physics</i>. Addison-Wesley.</li> <li>Ugo Amaldi kaj Tullio Levi-Civita, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=umhistmath;idno=ABR1381.0001.001"><i>Lezioni di meccanica razionale</i>,</a> Padova: "La litotipo", editrice universitaria, 1920.</li> <li>Domenico Chelini, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=qbpJAAAAMAAJ&dq=intitle:meccanica&as_brr=1&hl=it&redir_esc=y"><i>Elementi di meccanica razionale</i>,</a> G. Legnani, 1860.</li> <li>Robert Martin Eisberg, <i>Fundamentals of Modern Physics</i>, John Wiley and Sons, 1961</li> <li><a href="/wiki/Richard_Feynman" title="Richard Feynman">Feynman, Richard</a> (1996). Six Easy Pieces. Perseus Publishing. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0201408252" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-201-40825-2</a>.</li> <li>Feynman, Richard; Phillips, Richard (1998). Six Easy Pieces. Perseus Publishing. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0201328410" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-201-32841-0</a>.</li> <li>Feynman, Richard (1999). Lectures on Physics. Perseus Publishing. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0738200921" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7382-0092-1</a>.</li> <li>Feynman, Richard (1999). The Feynman Lectures on Physics. Perseus Publishing. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780738200927" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-7382-0092-7</a>.</li> <li>Torsten Fließbach: <i>Mechanik</i>. 5. Auflage. Spektrum, 2007, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9783827416834" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3-8274-1683-4</a>.</li> <li>Herbert Goldstein, Charles P. Poole, John L. Safko, Classical Mechanics (3a eldono), Addison Wesley; <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0201657023" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-201-65702-3</a>, kaj <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780201657029" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-201-65702-9</a>.</li> <li>Herbert Goldstein, Charles. P. Poole, John Safko: <i>Klassische Mechanik</i>. Wiley-VCH, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/3527405895" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-527-40589-5</a>.</li> <li>Landau, L. D.; Lifshitz, E. M. (1972). Mechanics and Electrodynamics, Vol. 1. Franklin Book Company, Inc. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/008016739X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-08-016739-X</a>.</li> <li>Landau, L.D.; Lifshitz, E.M. (1972). Course of Theoretical Physics, Vol. 1 – Mechanics. Franklin Book Company. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780080167398" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-08-016739-8</a>.</li> <li>Kibble, Tom W.B.; Berkshire, Frank H. (2004). Classical Mechanics (5th ed.). <a href="/wiki/Imperial_College_London" class="mw-redirect" title="Imperial College London">Imperial College Press</a>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781860944246" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-86094-424-6</a>.</li> <li>Kleppner, D. kaj Kolenkow, R. J., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/introductiontome00dani">An Introduction to Mechanics.</a>, McGraw-Hill (1973). <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0070350485" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-07-035048-5</a> kaj 978-0-07-035048-9.</li> <li>Morin, David (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/introductiontocl00mori">Introduction to Classical Mechanics: With Problems and Solutions (1a eldono).</a> Cambridge: Cambridge University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780521876223" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-521-87622-3</a>.</li> <li>O'Donnell, Peter J. (2015). <i>Essential Dynamics and Relativity</i>. CRC Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781466588394" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-4665-8839-4</a>.</li> <li>Gerald Jay Sussman kaj Jack Wisdom, Structure and Interpretation of Classical Mechanics, MIT Press (2001). <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0262019455" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-262-019455</a>-4 kaj 978-0-262-19455-6.</li> <li>John R. Taylor, <i>Mécanique classique</i>, de Boeck, 2012, 877 pp.</li> <li>Thornton, Stephen T.; Marion, Jerry B. (2003). <i>Classical Dynamics of Particles and Systems</i> (5a eldono). Brooks Cole. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780534408961" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-534-40896-1</a>.</li> <li>Alexander Ziwet, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/elementsoftheore00ziweuoft"><i>Elements of theoretical mechanics</i>,</a> New York: McMillan, 1904.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eksteraj_ligiloj">Eksteraj ligiloj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&veaction=edit&section=16" title="Redakti sekcion: Eksteraj ligiloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&action=edit&section=16" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Eksteraj ligiloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Classical_mechanics?uselang=eo">Kategorio Klasika mekaniko en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span> </li></ul> </div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Classical_mechanics?uselang=eo">Kategorio Klasika mekaniko en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="quote"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/Klasika_mekaniko" class="extiw" title="q:Klasika mekaniko">Klasika mekaniko en la <span>Vikicitaro</span></a> (Kolekto de citaĵoj) </li></ul> </div> <ul><li>Crowell, Benjamin. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lightandmatter.com/lm">Light and Matter</a> (enkonduko, algebro kun kalkulo)</li> <li>Fitzpatrick, Richard. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://farside.ph.utexas.edu/teaching/301/301.html">Classical Mechanics</a> (kun kalkulo)</li> <li>Hoiland, Paul (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://doc.cern.ch//archive/electronic/other/ext/ext-2004-126.pdf">Preferred Frames of Reference & Relativity</a></li> <li>Horbatsch, Marko, "<i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yorku.ca/marko/PHYS2010/index.htm">Classical Mechanics Course Notes</a></i>".</li> <li>Rosu, Haret C., "<i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://arxiv.org/abs/physics/9909035">Classical Mechanics</a></i>". Physics Education. 1999. [arxiv.org : physics/9909035]</li> <li>Shapiro, Joel A. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.physics.rutgers.edu/ugrad/494/bookr03D.pdf">Classical Mechanics</a></li> <li>Sussman, Gerald Jay & Wisdom, Jack & Mayer, Meinhard E. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120920024409/http://mitpress.mit.edu/SICM/">Structure and Interpretation of Classical Mechanics</a></li> <li>Tong, David. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.damtp.cam.ac.uk/user/tong/dynamics.html">Classical Dynamics</a> (Cambridge lecture notes on Lagrangian and Hamiltonian formalism)</li></ul> <ul><li><span class="plainlinks"><i>En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Mec%C3%A1nica+cl%C3%A1sica&oldid=135852172">Mecánica clásica</a> en la hispana Vikipedio. </i></span></li></ul> <div style="position:absolute; z-index:100; right:20px; top:-40px; background-color:transparent" class="metadata" id="featured-star"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Listo_de_havendaj_artikoloj" title="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj"><img alt="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/1000HA.png" decoding="async" width="36" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="36" data-file-height="36" /></a></span></div> <div class="noprint" style="clear:both; margin-top:0px; border: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); padding: 0px; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit"> <table> <tbody><tr> <td class="navbox-group"><a href="/wiki/Norma_datumaro" title="Norma datumaro">Bibliotekoj</a> </td> <td class="plainlinks hlist" style="font-size: 80%;"> <ul><li><a href="/wiki/Helpo:Bibliotekoj" title="Helpo:Bibliotekoj">PeEnEo</a>: <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/?curid=201237">201237</a></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Komuna_Norma_Datumaro" title="Komuna Norma Datumaro">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4038168-7">4038168-7</a></span></li></ul> </td></tr></tbody></table> </div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&oldid=8862907">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&oldid=8862907</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Movadoj" title="Kategorio:Movadoj">Movadoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Fiziko" title="Kategorio:Fiziko">Fiziko</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Klasika_mekaniko" title="Kategorio:Klasika mekaniko">Klasika mekaniko</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Komuneja_kategorio_en_Vikidatumoj_sen_loka_parametro" title="Kategorio:Komuneja kategorio en Vikidatumoj sen loka parametro">Komuneja kategorio en Vikidatumoj sen loka parametro</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Havendaj_artikoloj_pli_grandaj_ol_30_kB" title="Kategorio:Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB">Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 18:21, 23 sep. 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Klasika_mekaniko&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Klasika mekaniko</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>113 lingvoj</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aldoni temon</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78657f6676-mcmbq","wgBackendResponseTime":224,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.349","walltime":"0.630","ppvisitednodes":{"value":3098,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":56193,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":31053,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":17960,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 335.614 1 -total"," 37.40% 125.536 1 Ŝablono:Scienco"," 32.03% 107.501 3 Ŝablono:Projektoj"," 30.10% 101.017 1 Ŝablono:Flanka_kesto_kun_kaŝeblaj_listoj"," 28.27% 94.865 1 Ŝablono:Flanka_kesto2"," 17.75% 59.569 1 Ŝablono:Ŝanĝu_ŝablonon"," 10.07% 33.789 1 Ŝablono:Commons_category"," 7.05% 23.673 9 Ŝablono:Ĉefartikolo"," 5.27% 17.684 7 Ŝablono:Kaŝebla_listo"," 5.22% 17.534 1 Ŝablono:Bibliotekoj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.050","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2206695,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8ddd4b6d-5hb2f","timestamp":"20250218162817","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Klasika mekaniko","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Klasika_mekaniko","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11397","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11397","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-05-26T03:39:45Z","headline":"subfako de mekaniko, kiu temas pri la aro de fizikaj le\u011doj priskribantaj la movi\u011don de korpoj sub la ago de sistemo de fortoj"}</script> </body> </html>