CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Bier - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"71302e9c-876e-4ace-acd1-5f59c8ebf77c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Bier","wgTitle":"Bier","wgCurRevisionId":69098020,"wgRevisionId":69098020,"wgArticleId":1400087,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken","Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2016","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Wikipedia:Artikel mist referentie sinds januari 2025","Wikipedia:Artikel mist referentie sinds april 2019","Wikipedia:Artikel mist tijdsaanduiding sinds januari 2025","Wikipedia:Artikel mist referentie sinds juni 2024","Bier"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Bier","wgRelevantArticleId":1400087,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q44","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.24"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Dutch_beer2.jpg/1200px-Dutch_beer2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="540"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Dutch_beer2.jpg/960px-Dutch_beer2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="360"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="288"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Bier - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Bier"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Bier&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Bier rootpage-Bier skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hoofdmenu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/11_april"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas"><span>Speciale pagina's</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Bier" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Bier" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Bier" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Bier" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Productieproces" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Productieproces"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Productieproces</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Productieproces-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Productieproces-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Productieproces-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Van_graanvrucht_tot_bier" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Van_graanvrucht_tot_bier"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Van graanvrucht tot bier</span> </div> </a> <ul id="toc-Van_graanvrucht_tot_bier-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ondergisting,_bovengisting_en_spontane_gisting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ondergisting,_bovengisting_en_spontane_gisting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Ondergisting, bovengisting en spontane gisting</span> </div> </a> <ul id="toc-Ondergisting,_bovengisting_en_spontane_gisting-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_schuimkraag" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_schuimkraag"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>De schuimkraag</span> </div> </a> <ul id="toc-De_schuimkraag-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Oudheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oudheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Oudheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Oudheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Middeleeuwen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Middeleeuwen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Middeleeuwen</span> </div> </a> <ul id="toc-Middeleeuwen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gruit_en_gagel_versus_hop_door_de_eeuwen_heen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gruit_en_gagel_versus_hop_door_de_eeuwen_heen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Gruit en gagel versus hop door de eeuwen heen</span> </div> </a> <ul id="toc-Gruit_en_gagel_versus_hop_door_de_eeuwen_heen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nieuwe_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nieuwe_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Nieuwe tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Nieuwe_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Industriële_revolutie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Industriële_revolutie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Industriële revolutie</span> </div> </a> <ul id="toc-Industriële_revolutie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-20e_eeuw_tot_heden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#20e_eeuw_tot_heden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>20e eeuw tot heden</span> </div> </a> <ul id="toc-20e_eeuw_tot_heden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Biersoorten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Biersoorten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Biersoorten</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biersoorten-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Biersoorten-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Biersoorten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ondergistende_bieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ondergistende_bieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Ondergistende bieren</span> </div> </a> <ul id="toc-Ondergistende_bieren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bovengistende_bieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bovengistende_bieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Bovengistende bieren</span> </div> </a> <ul id="toc-Bovengistende_bieren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bieren_van_spontane_gisting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bieren_van_spontane_gisting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Bieren van spontane gisting</span> </div> </a> <ul id="toc-Bieren_van_spontane_gisting-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bierculturen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bierculturen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Bierculturen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bierculturen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Bierculturen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Bierculturen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Amerikaanse_biercultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Amerikaanse_biercultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Amerikaanse biercultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Amerikaanse_biercultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Belgische_biercultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Belgische_biercultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Belgische biercultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Belgische_biercultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Duitse_biercultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Duitse_biercultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Duitse biercultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Duitse_biercultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Engelse_biercultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Engelse_biercultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Engelse biercultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Engelse_biercultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nederlandse_biercultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nederlandse_biercultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Nederlandse biercultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Nederlandse_biercultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tsjechische_biercultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tsjechische_biercultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Tsjechische biercultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Tsjechische_biercultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bierverbruik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bierverbruik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bierverbruik</span> </div> </a> <ul id="toc-Bierverbruik-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Alternatieve_biersoorten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Alternatieve_biersoorten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Alternatieve biersoorten</span> </div> </a> <ul id="toc-Alternatieve_biersoorten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gezondheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gezondheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Gezondheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Gezondheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Video" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Video"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Video</span> </div> </a> <ul id="toc-Video-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Afbeeldingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Afbeeldingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Afbeeldingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Afbeeldingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhoudsopgave" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Bier</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 186 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-186" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">186 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Bier" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Bier" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A2%E1%88%AB" title="ቢራ – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ቢራ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Biera" title="Biera – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Biera" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/B%C4%93or" title="Bēor – Oudengels" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Bēor" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Oudengels" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="यवसुरा – Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="यवसुरा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B9%D8%A9" title="جعة – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جعة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%87" title="بيره – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بيره" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A7%B0" title="বিয়েৰ – Assamees" lang="as" hreflang="as" data-title="বিয়েৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamees" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cerveza" title="Cerveza – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cerveza" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Ickoteapo" title="Ickoteapo – Atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Ickoteapo" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="Atikamekw" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Piv%C9%99" title="Pivə – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Pivə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%87" title="پیوه – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="پیوه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Һыра – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Һыра" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Bia" title="Bia – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Bia" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Alos" title="Alos – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Alos" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Serbesa" title="Serbesa – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Serbesa" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%B2%D0%B0" title="Піва – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Піва" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%B2%D0%B0" title="Піва – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Піва" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%80%D0%B0" title="Бира – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бира" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बियर – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="बियर" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="বিয়ার – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বিয়ার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BE%A6%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%82" title="སྦི་རག – Tibetaans" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སྦི་རག" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetaans" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Bier" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pivo" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B2%D1%8D" title="Пивэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Пивэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cervesa" title="Cervesa – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cervesa" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/B%C3%AC-ci%C5%AB" title="Bì-ciū – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Bì-ciū" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D0%B8%D0%B9" title="Йий – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Йий" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Serbesa" title="Serbesa – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Serbesa" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/H%C3%A9esevo%27tamahpe" title="Héesevo'tamahpe – Cheyenne" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Héesevo'tamahpe" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="Cheyenne" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DB%95" title="بیرە – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بیرە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pivo" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Piw%C3%B2" title="Piwò – Kasjoebisch" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Piwò" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kasjoebisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%C4%83%D1%80%D0%B0" title="Сăра – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Сăра" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cwrw" title="Cwrw – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cwrw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/%C3%98l" title="Øl – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Øl" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Bier" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Bira" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Piwo" title="Piwo – Nedersorbisch" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Piwo" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Nedersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बियर – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="बियर" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%AF%CF%81%CE%B1" title="Μπίρα – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Μπίρα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Beer" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Biero" title="Biero – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Biero" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cerveza" title="Cerveza – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Cerveza" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/%C3%95lu" title="Õlu – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Õlu" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Garagardo" title="Garagardo – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Garagardo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Cerveza" title="Cerveza – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Cerveza" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AC%D9%88" title="آبجو – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آبجو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Olut" title="Olut – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Olut" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Oluq" title="Oluq – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Oluq" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Bia" title="Bia – Fijisch" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Bia" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Fijisch" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/%C3%98l" title="Øl – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Øl" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bi%C3%A8re" title="Bière – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bière" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Biir" title="Biir – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Biir" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Bire" title="Bire – Friulisch" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Bire" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friulisch" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Bier" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Beoir" title="Beoir – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Beoir" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%95%A4%E9%85%92" title="啤酒 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="啤酒" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Laby%C3%A8" title="Labyè – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Labyè" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Leann" title="Leann – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Leann" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cervexa" title="Cervexa – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cervexa" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Kaguyj%C3%BAi" title="Kaguyjúi – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Kaguyjúi" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%BF" title="𐌰𐌻𐌿 – Gothisch" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌰𐌻𐌿" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothisch" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AC%E0%AB%80%E0%AA%AF%E0%AA%B0" title="બીયર – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="બીયર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Lhune" title="Lhune – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Lhune" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Giya" title="Giya – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Giya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%AE-lu" title="Phî-lu – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Phî-lu" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%A8%D7%94" title="בירה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="בירה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बियर – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="बियर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Beer" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pivo" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Piwo" title="Piwo – Oppersorbisch" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Piwo" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Oppersorbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/By%C3%A8" title="Byè – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Byè" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/S%C3%B6r" title="Sör – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Sör" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%BB%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Գարեջուր – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գարեջուր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%BB%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Գարեջուր – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Գարեջուր" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Bira" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Bir" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Bir" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Biro" title="Biro – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Biro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Bj%C3%B3r" title="Bjór – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Bjór" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Birra" title="Birra – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Birra" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%93%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ビール – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ビール" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/birje" title="birje – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="birje" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Bir" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%93%E1%83%98" title="ლუდი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლუდი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/P%C9%A9y%C9%9B%C9%9Br%C9%A9" title="Pɩyɛɛrɩ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Pɩyɛɛrɩ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Сыра – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сыра" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B2%B0%E0%B3%8D" title="ಬಿಯರ್ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬಿಯರ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%A5%EC%A3%BC" title="맥주 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="맥주" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Сыра – Karatsjaj-Balkarisch" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Сыра" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Karatsjaj-Balkarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Bier_(f%C3%B6r_ze_drinke)" title="Bier (för ze drinke) – Kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Bier (för ze drinke)" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/B%C3%AEra" title="Bîra – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bîra" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80" title="Сур – Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Сур" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Korev" title="Korev – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Korev" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Сыра – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Сыра" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Cervesia" title="Cervesia – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Cervesia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Bira" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9ier_(Gedr%C3%A9nks)" title="Béier (Gedrénks) – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Béier (Gedrénks)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Bir" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Beer" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/B%C3%AFra" title="Bïra – Ligurisch" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Bïra" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Bira" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%80%E0%BA%9A%E0%BA%8D" title="ເບຍ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ເບຍ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Alus" title="Alus – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Alus" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Alus" title="Alus – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Alus" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बियर – Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="बियर" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Bir" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Labiera" title="Labiera – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Labiera" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Сыра – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Сыра" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Пиво – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Пиво" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%BC" title="ബിയർ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബിയർ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%80_%D0%B0%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%B3" title="Шар айраг – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Шар айраг" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बियर – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="बियर" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Сыра – West-Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Сыра" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="West-Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bir" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%AE%E1%80%9A%E1%80%AC" title="ဘီယာ – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘီယာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Beer_(Drunk)" title="Beer (Drunk) – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Beer (Drunk)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Bier" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B0" title="बियर – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="बियर" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%98l" title="Øl – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Øl" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/%C3%98l" title="Øl – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Øl" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Bi%C3%A9the" title="Biéthe – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Biéthe" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bi%C3%A8rra" title="Bièrra – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bièrra" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AC%BF%E0%AC%85%E0%AC%B0" title="ବିଅର – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ବିଅର" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%91%C3%A6%D0%B3%C3%A6%D0%BD%D1%8B" title="Бæгæны – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Бæгæны" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A9%80%E0%A8%85%E0%A8%B0" title="ਬੀਅਰ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬੀਅਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Bi%C3%A9re" title="Biére – Picardisch" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Biére" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Bier_(Getr%C3%A4nk)" title="Bier (Getränk) – Paltsisch" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Bier (Getränk)" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Paltsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Piwo" title="Piwo – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Piwo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Bira" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A6%D8%B1" title="بیئر – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بیئر" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%8A%D8%B1" title="بير – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بير" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cerveja" title="Cerveja – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cerveja" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sirwisa" title="Sirwisa – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sirwisa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Bere" title="Bere – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bere" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Bir%C3%A2" title="Birâ – Aroemeens" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Birâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Aroemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Пиво – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пиво" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Пиво – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Пиво" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Inzoga" title="Inzoga – Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Inzoga" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B8%D0%B1%D1%8D" title="Пиибэ – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Пиибэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Birra" title="Birra – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Birra" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Birra" title="Birra – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Birra" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Beer" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Vuola" title="Vuola – Noord-Samisch" lang="se" hreflang="se" data-title="Vuola" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Noord-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pivo" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B6%BB%E0%B7%8A" title="බියර් – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="බියර්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Beer" title="Beer – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Beer" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Pivo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pivo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Doro" title="Doro – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Doro" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Birra" title="Birra – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Birra" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Пиво – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пиво" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Bjoor" title="Bjoor – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Bjoor" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Bir" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/%C3%96l" title="Öl – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Öl" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Bia" title="Bia – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Bia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Bjyr" title="Bjyr – Silezisch" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Bjyr" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="பியர் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பியர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81" title="బీరు – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="బీరు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B8_%D2%B7%D0%B0%D0%B2" title="Оби ҷав – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Оби ҷав" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="เบียร์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="เบียร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Serbesa" title="Serbesa – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Serbesa" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bira" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Byala" title="Byala – Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Byala" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B0" title="Сыра – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Сыра" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%89%DB%8B%D8%A7" title="پىۋا – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="پىۋا" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B2%D0%BE" title="Пиво – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пиво" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A6%D8%B1" title="بیئر – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بیئر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Pivo" title="Pivo – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Pivo" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Bira" title="Bira – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Bira" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Olud" title="Olud – Wepsisch" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Olud" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Wepsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Bia_(th%E1%BB%A9c_u%E1%BB%91ng)" title="Bia (thức uống) – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Bia (thức uống)" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Bier" title="Bier – West-Vlaams" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Bier" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West-Vlaams" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Bir" title="Bir – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Bir" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Bire" title="Bire – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Bire" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Serbisa" title="Serbisa – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Serbisa" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%95%A4%E9%85%92" title="啤酒 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="啤酒" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%A8" title="ביר – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ביר" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Laeujbizciuj" title="Laeujbizciuj – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Laeujbizciuj" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%95%A4%E9%85%92" title="啤酒 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="啤酒" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%95%A4%E9%85%92" title="啤酒 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="啤酒" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/B%C3%AC-luh" title="Bì-luh – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bì-luh" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%95%A4%E9%85%92" title="啤酒 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="啤酒" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ubhiya" title="Ubhiya – Zoeloe" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ubhiya" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Zoeloe" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q44#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bier" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Bier" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bier"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Bier"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Bier" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Bier" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&oldid=69098020" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Bier&id=69098020&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBier"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBier"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Bier"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Bier&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bier&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Beer" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Bier" hreflang="nl"><span>Wikinieuws</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q44" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Dutch_beer2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Dutch_beer2.jpg/250px-Dutch_beer2.jpg" decoding="async" width="250" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Dutch_beer2.jpg/500px-Dutch_beer2.jpg 1.5x" data-file-width="4000" data-file-height="1800" /></a><figcaption>Diverse pilsenermerken uit Nederland</figcaption></figure> <p><b>Bier</b> is een licht <a href="/wiki/Alcoholische_drank" title="Alcoholische drank">alcoholische</a> en <a href="/wiki/Koolstofdioxide" title="Koolstofdioxide">koolzuurhoudende</a> drank gemaakt met water, <a href="/wiki/Fermentatie" title="Fermentatie">gefermenteerde</a> <a href="/wiki/Mout" title="Mout">mout</a> en plantaardige bestanddelen, zoals kruiden en hop (of extracten daarvan), die dienen voor de smaak of de houdbaarheid van het bier. Bier is een van de oudste alcoholische dranken ter wereld en de meest geconsumeerde daarvan, en op water en thee na de populairste drank. </p><p>Er bestaan verschillende manieren om <a href="/wiki/Bierbrouwen" title="Bierbrouwen">bier te maken</a>. De meest gebruikte methode in <a href="/wiki/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)">Europa</a> en <a href="/wiki/Noord-Amerika" title="Noord-Amerika">Noord-Amerika</a> is het in water laten <a href="/wiki/Fermentatie" title="Fermentatie">fermenteren</a> (<a href="/wiki/Gisting_(alcohol)" title="Gisting (alcohol)">alcoholische gisting</a>) van de <a href="/wiki/Mout" title="Mout">mout</a> van <a href="/wiki/Gerst" title="Gerst">gerst</a> met een <a href="/wiki/Gist" title="Gist">gist</a> van het geslacht <a href="/wiki/Saccharomyces" title="Saccharomyces">Saccharomyces</a>. Tijdens dit proces worden koolzuurgas en <a href="/wiki/Ethanol" title="Ethanol">alcohol</a> gevormd. Voor de gisting worden <i>hopbellen</i>, de vrouwelijke <a href="/wiki/Bloeiwijze" title="Bloeiwijze">bloemen</a> van <a href="/wiki/Hop_(plant)" title="Hop (plant)">hop</a>, meegekookt als <a href="/wiki/Smaakversterker" title="Smaakversterker">smaakmaker</a> en <a href="/wiki/Conserveermiddel" title="Conserveermiddel">conserveermiddel</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Productieproces">Productieproces</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Productieproces" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Productieproces"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bierbrouwen" title="Bierbrouwen">Bierbrouwen</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Brouwketel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Brouwketel.jpg/330px-Brouwketel.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Brouwketel.jpg/500px-Brouwketel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Brouwketel.jpg/520px-Brouwketel.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Koperen brouwketel</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Van_graanvrucht_tot_bier">Van graanvrucht tot bier</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Van graanvrucht tot bier" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Van graanvrucht tot bier"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het productieproces van bier is door de eeuwen heen geëvolueerd, zodat er vandaag vele manieren zijn om vele biersoorten te brouwen. Toch is de essentie van het brouwproces nauwelijks veranderd. Van een bepaalde graansoort (veelal gerst) worden de <a href="/wiki/Graanvrucht" title="Graanvrucht">graanvruchten</a> tot <a href="/wiki/Kieming" title="Kieming">kiemen</a> gebracht op kiemvloeren en vervolgens gedroogd op een <a href="/wiki/Eesten" title="Eesten">eest</a>. Dit proces heet <a href="/wiki/Mouten" title="Mouten">mouten</a>. Het resultaat is een mout. Deze mout wordt vervolgens <a href="/wiki/Schroten" title="Schroten">geschroot</a>, dat wil zeggen: geplet. Vervolgens wordt met water een soort pap van de geplette mout gemaakt: <a href="/wiki/Beslag_(voedsel)" title="Beslag (voedsel)">beslag</a> geheten. Deze wordt tot bepaalde temperaturen verhit om <a href="/wiki/Enzym" title="Enzym">enzymatische processen</a> in gang te zetten, waarbij zetmeel uit de mout wordt omgezet in oplosbare suikers. Het beslag wordt vervolgens gefiltreerd en het heldere <a href="/wiki/Wort_(bierbrouwerij)" class="mw-redirect" title="Wort (bierbrouwerij)">wort</a> wordt vervolgens gekookt en er wordt hop (of hopproducten) aan toegevoegd. Het koken heeft meerdere functies zoals het steriel maken van het wort, het stoppen van het enzymatische proces en het beschikbaar maken (isomeriseren) van hopzuren. Het afgekoelde resultaat wordt <a href="/wiki/Gisting_(alcohol)" title="Gisting (alcohol)">vergist</a> waarbij uit de moutsuikers alcohol en koolzuur ontstaat. Gedurende en na de eerste vergisting krijgt het bier zijn typische smaak. Verschillen in grondstoffen en het productieproces leiden tot smaakvariatie. Deze laatste begint al bij het drogen van de gekiemde gerst. Het eenvoudig drogen zal geen grote invloed op de smaak hebben, maar de mout kan ook worden gebrand, wat het uiteindelijke bier een donkere kleur en een koffieachtig aroma zal bezorgen (<a href="/wiki/Stout_(bier)" title="Stout (bier)">stout</a>). Soms wordt de mout gerookt (<a href="/wiki/Rookbier" title="Rookbier">rookbier</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ondergisting,_bovengisting_en_spontane_gisting"><span id="Ondergisting.2C_bovengisting_en_spontane_gisting"></span>Ondergisting, bovengisting en spontane gisting</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Ondergisting, bovengisting en spontane gisting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Ondergisting, bovengisting en spontane gisting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Afhankelijk van de temperatuur waarbij het gistingsproces plaatsvindt, spreekt men van <i>ondergisting</i> en <i>bovengisting</i>. Daarnaast is er ook nog de traditionele <i>spontane gisting</i> en de "gemengde gisting". </p> <ul><li><i>Ondergisting</i> of <i>lage gisting</i> vindt plaats bij een temperatuur van 6 tot 8 of 12 graden. Het proces verloopt rustig zodat de gist de kans krijgt naar de bodem van de gistingstank te zakken. De volledige vergisting neemt enkele weken in beslag. Vroeger was het alleen in de winter of in koude delen van Europa mogelijk ondergistend bier te maken, maar met de ontwikkeling van mechanische koeling in de 19e en 20e eeuw werd het mogelijk permanent ondergistend bier te brouwen. Het voordeel van ondergisting is dat de brouwer meer controle over het gistingsproces heeft. Er wordt vrijwel overal ter wereld op grote schaal ondergistend bier gebrouwen, hoofdzakelijk pils of soortgelijke en in mindere mate gehopte, blonde lagers. De bakermat van dit type bier is <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechië</a> en <a href="/wiki/Duitsland" title="Duitsland">Duitsland</a>, waar ook nog andere, meer traditionele soorten ondergistend bier worden gebrouwen.</li> <li><i>Bovengisting</i> of <i>hoge gisting</i> vindt plaats bij een temperatuur van 15 tot 20 graden. Dit proces verloopt veel minder gecontroleerd: de vergisting duurt hoogstens enkele dagen en de gist blijft op het brouwsel drijven. Vóór de ontwikkeling van de ondergisting was bovengisting het gebruikelijke proces. Met name in <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a> en in <a href="/wiki/Engeland" title="Engeland">Engeland</a> is het dit fenomeen bewaard gebleven, al worden ook in deze landen veel ondergistende pilseners of lagers gedronken.</li> <li><i>Spontane gisting</i> gebeurt niet met brouwersgist, maar met in de lucht aanwezige wilde gisten, waaraan het afgekoelde wort een etmaal in open kuipen wordt blootgesteld, en met de micro-organismen in de eiken tonnen waarin het bier vervolgens wordt gerijpt. Vroeger kwam deze manier van gisten algemeen voor, maar spontane gisting wordt alleen nog toegepast door de <a href="/wiki/Lambiek_(bier)" title="Lambiek (bier)">lambiekbrouwerijen</a> in en rond <a href="/wiki/Brussel_(stad)" title="Brussel (stad)">Brussel</a>. Het is moeilijker bier te laten gisten met een spontane vergisting, omdat men het proces niet in de hand heeft. De Duitse <a href="/wiki/Gose_(bier)" title="Gose (bier)">Gose</a> uit <a href="/wiki/Goslar_(stad)" title="Goslar (stad)">Goslar</a> was nog tot in de 19e eeuw een spontaan gistend bier, maar wordt thans met eigen gist gebrouwen.</li> <li><i>Gemengde gisting</i> zorgt voor de bieren die typisch zijn voor de streek van Zuid-West-Vlaanderen. De bieren rijpen op eikenhouten vaten gedurende 2 jaar. Vervolgens versnijden de brouwers het bier met ongeveer 70% jongbier. Dit zijn dan bieren van het type <i>Rodenbach</i>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_schuimkraag">De schuimkraag</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: De schuimkraag" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: De schuimkraag"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Schuim_(structuur)" title="Schuim (structuur)">Schuim</a> ontstaat in eerste instantie door het mengen van een vloeistof en een gas: in dit geval "biervloeistof" met <a href="/wiki/Koolstofdioxide" title="Koolstofdioxide">koolstofdioxide</a>. Om de schuimkraag van bier in stand te houden zijn <a href="/wiki/Oppervlakte-actieve_stof" title="Oppervlakte-actieve stof">oppervlakte-actieve</a> en <a href="/wiki/Hydrofoob" title="Hydrofoob">hydrofobe</a> <a href="/wiki/Polypeptide" class="mw-redirect" title="Polypeptide">polypeptiden</a> van <a href="/wiki/Eiwitten" title="Eiwitten">eiwitten</a> in de mout vereist. In een artikel van Denis De Keukeleire staat dat de schuimopbouw in een glas bier wordt bevorderd door "allerlei <a href="/wiki/Metaal" title="Metaal">metaal</a><a href="/wiki/Ion_(deeltje)" title="Ion (deeltje)">ionen</a>".<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Om de nodige metaalionen vanuit de biervloeistof naar het bovenliggende schuim te transporteren zijn "isohumulonen" nodig. Isohumulonen zijn bittere stoffen die tijdens het koken van het wort met de hop ontstaan uit de niet-bittere humulonen. Indien de concentratie isohumulonen minder dan 20 <a href="/wiki/Parts_per_million" title="Parts per million">ppm</a> bedraagt, is het volgens De Keukeleire onmogelijk om een stevige schuimkraag op het bier te houden. Daarnaast is het voor de schuimkraag van belang om enkel met <a href="/wiki/Vrouwelijk_(biologie)" title="Vrouwelijk (biologie)">vrouwelijke</a> hopplanten te werken, want de <a href="/wiki/Mannelijk_(biologie)" title="Mannelijk (biologie)">mannelijke</a> hopplant is rijk aan <a href="/wiki/Vetten" class="mw-redirect" title="Vetten">vetten</a> en <a href="/wiki/Vetzuren" class="mw-redirect" title="Vetzuren">vetzuren</a> die het bierschuim verstoren. </p><p>Om de schuimhoudbaarheid te verhogen kan er gebruik gemaakt worden van metaalionen, zoals <a href="/wiki/IJzer(II)sulfaat" title="IJzer(II)sulfaat">ijzersulfaat</a>. Dit geeft echter een afwijkende smaak. Verder kunnen <a href="/wiki/Mout" title="Mout">spitsmout</a> of <a href="/wiki/Mout" title="Mout">tarwemout</a> toegevoegd worden. Deze zijn rijk aan <a href="/wiki/Glycoprote%C3%AFne" title="Glycoproteïne">glycoproteïnen</a> die als oppervlakte-actieve stof fungeren. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oudheid">Oudheid</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Oudheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Oudheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Waarschijnlijk al 4500 jaar v.Chr. werd in <a href="/wiki/Mesopotami%C3%AB" title="Mesopotamië">Mesopotamië</a> bier gefabriceerd met behulp van <a href="/wiki/Bappir" title="Bappir">bappir</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het is daarmee een van de oudste dranken uit de menselijke geschiedenis. Er zijn bierrecepten uit 3900 v.Chr. overgeleverd. In diverse oude mythen en legenden speelt bier een rol, zoals in het <a href="/wiki/Gilgamesj-epos" title="Gilgamesj-epos">Gilgamesj-epos</a> of in de <a href="/wiki/Kalevala_(epos)" title="Kalevala (epos)">Kalevala</a>. Ook in het <a href="/wiki/Oude_Egypte" title="Oude Egypte">Oude Egypte</a> was bier een geliefde drank.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De eerste bieren waren waarschijnlijk van <a href="/wiki/Spontane_gisting" title="Spontane gisting">spontane gisting</a> (zoals de moderne lambiekbieren) waarbij men gemalen graan met water mengde (vloeibaar brood). </p><p>In <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a> werd bier aanvankelijk algemeen gedronken, maar de <a href="/wiki/Romeinen_(volk)" title="Romeinen (volk)">Romeinen</a> gingen na verloop van tijd over op <a href="/wiki/Wijn" title="Wijn">wijn</a>. Bier werd daarna vooral geassocieerd met "onbeschaafde" volkeren, zoals de Germanen. Romeinse schrijvers als <a href="/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" title="Publius Cornelius Tacitus">Tacitus</a> schrijven met veel verachting over het bier dat de Noord-Europese volkeren dronken.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De opvatting dat wijn hoger en beschaafder zou zijn dan bier, en dat bier onderontwikkeld zou zijn, zou sindsdien lang gemeengoed blijven. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Middeleeuwen">Middeleeuwen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Middeleeuwen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Middeleeuwen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bier was voedzaam: het bevatte graan en de gist was rijk aan <a href="/wiki/Vitamine_B" title="Vitamine B">vitamine B</a> en andere nodige stoffen. De bierconsumptie was in de middeleeuwen dan ook zeer hoog: in de <a href="/wiki/Lage_Landen" class="mw-redirect" title="Lage Landen">Lage Landen</a> dronk men zo'n 300 liter bier per persoon per jaar. Ter vergelijking: in de jaren negentig van de 20e eeuw werd in Nederland jaarlijks meer dan 90 liter bier per persoon gedronken, in 2013 dronk een Nederlander gemiddeld 72 liter bier per jaar.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daarbij moet worden opgemerkt dat het middeleeuwse bier vrij weinig alcohol bevatte.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kinderen drinken <a href="/wiki/Dunbier" class="mw-redirect" title="Dunbier">dunbier</a>, ook wel kleinbier of scharrebier genoemd, met minder suikers en een lager alcoholpercentage.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Het brouwen van bier werd in de middeleeuwen voornamelijk een huishoudelijke bezigheid, en door vrouwen gedaan.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook gebeurde het in <a href="/wiki/Klooster_(gebouw)" title="Klooster (gebouw)">kloosters</a> en <a href="/wiki/Abdij" title="Abdij">abdijen</a>. In de regel hadden abdijen een zware en een lichte versie van hun bier, waarbij de zware versie door paters en gasten en de lichtere versie door de nonnen werd gedronken.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 02 december 2016 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> In de loop van de middeleeuwen kwam een professionalisering op gang en werden op het grondgebied van het latere Duitsland bierbrouwerijen geopend. Al snel ontstonden er ook in de Lage Landen professionele bierbrouwerijen. </p><p>Al in de dertiende eeuw is het actief gebruik van gist bekend.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gruit_en_gagel_versus_hop_door_de_eeuwen_heen">Gruit en gagel versus hop door de eeuwen heen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Gruit en gagel versus hop door de eeuwen heen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Gruit en gagel versus hop door de eeuwen heen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de <a href="/wiki/Middeleeuwen" title="Middeleeuwen">middeleeuwen</a> werd bier gebrouwen met kruidenmengsels die in het <a href="/wiki/Middelnederlandsch_Woordenboek" title="Middelnederlandsch Woordenboek">Middelnederlandsch Woordenboek</a> <i>grute</i>, <i>gruyte</i>, <i>gruut</i>, <i>gruyt</i> of <i>gruet</i> worden genoemd. Net zoals hop werd <a href="/wiki/Gruit" title="Gruit">gruit</a> toegevoegd om een tweetal redenen: bier langer houdbaar maken en smaak geven. In Vlaanderen en Brabant was gagel eertijds het hoofdbestanddeel van gruit. Meer nog: een combinatie van archiefstudie en archeologie heeft opgehelderd dat <a href="/wiki/Wilde_gagel" title="Wilde gagel">gagel</a> tot in de 13e eeuw het belangrijkste bierkruid was in heel <a href="/wiki/Atlantische_Oceaan" title="Atlantische Oceaan">Atlantisch</a> <a href="/wiki/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)">Europa</a>.<sup id="cite_ref-Behre,_Karl-Ernst_1999_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Behre,_Karl-Ernst_1999-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De voorkeur voor deze regio is geen toeval aangezien gagel goed gedijde in de aldaar uitgestrekte natte <a href="/wiki/Heide_(vegetatie)" title="Heide (vegetatie)">heidegebieden</a> van weleer. Er was een andere factor op de markt van de bierkruiden: het succes van hop als conserveermiddel in bier was immers al sinds de 9e eeuw bekend maar ook als smaakmaker. </p><p>Voor plaatselijke heren - zoals de heren van Gruuthuuse in de streek rond <a href="/wiki/Brugge" title="Brugge">Brugge</a> - was gruit een bron van inkomsten. Het gevolg hiervan was dat voor de mengsels van bierkruiden een belasting moest worden betaald: het gruitrecht.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een ander gevolg was dat de gruitrecepten goed bewaarde geheimen bleven van monopoliehouders (de "<a href="/w/index.php?title=Gruitheer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gruitheer (de pagina bestaat niet)">gruitheren</a>") die hophandelaars als concurrenten probeerden te weren.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De rivaliteit en juridische strijd tussen gruitheren en hophandelaars zou eeuwenlang voortduren, maar in 1364 moest <a href="/wiki/Keizer_Karel_IV" title="Keizer Karel IV">Karel IV</a> al toegeven dat de <i>Novus Modus Fermentandi Cervisiam</i> ("Nieuwe methode om bier te brouwen") in het <a href="/wiki/Sticht_Utrecht" title="Sticht Utrecht">Sticht Utrecht</a> al dertig à veertig jaar overheerste.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Vanaf de 15e tot de 18e eeuw zou Vlaanderen - met een klemtoon op de zuidelijke Westhoek en de Denderstreek - de "hoptuin" van Europa worden.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook in alle andere delen van <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a> - en zeker vanaf de 18e eeuw - zou hop het pleit winnen van gagel.<sup id="cite_ref-Behre,_Karl-Ernst_1999_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Behre,_Karl-Ernst_1999-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het waarom van de triomf van hop blijft onzeker. Gehopte bieren zouden beter bewaren en daardoor beter geschikt zijn voor transport. Of gewoon lekkerder worden bevonden. Maar er kunnen ook "minder eerlijke" beweegredenen een rol hebben gespeeld. Feit is dat er destijds heel wat gagelgeruchten de ronde deden. Een postume uitgave van het kruidenboek van <a href="/wiki/Dodoens" class="mw-redirect" title="Dodoens">Dodoens</a> uit 1644 vermeldt dat de <i>vrucht selve met eenighen dranck inghenomen de herssenen schadelijck is</i>. Verder staat er dat gagelbier het hoofd <i>seer ontstelt ende den mensche seer haest droncken maeckt</i>. Elders wordt dan weer aangehaald dat het gebruik van gagel bij de wijnbereiding zorgt voor een <i>welrieckende smaak, het sterken van de maag</i> én het vermijden van... hersenbeschadiging.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Wat er ook van zij, gagel werd lange tijd verboden ten voordele van hop.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 02 december 2016 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nieuwe_tijd">Nieuwe tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Nieuwe tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Nieuwe tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De professionalisering van het bierbrouwen die in de middeleeuwen was begonnen, zette door. Schaalvergroting was het gevolg. Er werd niet langer voor eigen kring geproduceerd maar er werd ingezet op de handel. Vooral in Hollandse steden als <a href="/wiki/Delft" title="Delft">Delft</a>, <a href="/wiki/Leiden" title="Leiden">Leiden</a>, <a href="/wiki/Haarlem" title="Haarlem">Haarlem</a> en <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a> werd commercieel bier gebrouwen en verhandeld. De Hollandse brouwers begonnen ook stijlen uit andere landen te kopiëren om goed bij de afzetmarkt aan te kunnen sluiten: zo begon men o.a. Luiks bier te brouwen, en in de negentiende eeuw <a href="/wiki/Lambiek_(bier)" title="Lambiek (bier)">lambiek</a> en <a href="/wiki/Stout_(bier)" title="Stout (bier)">stout</a>. </p><p>Buiten de handelscentra bleef de kleine brouwer echter bestaan. Vooral in België en het zuiden van Duitsland ontwikkelden zich eigen, min of meer geïsoleerde bierculturen. Typisch voor <a href="/wiki/Beieren" title="Beieren">Beieren</a> was het in 1516 ingevoerde <a href="/wiki/Reinheitsgebot" title="Reinheitsgebot">Reinheitsgebot</a>, dat bepaalde dat bier alleen uit water, graan en hop mocht bestaan. Voor de vergisting werd het restproduct van de voorgaande brouw toegevoegd. Hiermee werd voorkomen dat brouwers hun bier kleurden met gevaarlijke producten als pek of verf, wat gemeengoed was, en dat er met het graan werd geknoeid. Hoewel het Reinheitsgebot de consument moest dienen, betekende het ook een beperking: fruitbieren konden bijvoorbeeld niet meer gebrouwen worden. In de 19e en 20e eeuw zou het Reinheitsgebot geleidelijk in heel Duitsland ingevoerd worden, wat verwoestende gevolgen had voor de Noord-Duitse biercultuur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Industriële_revolutie"><span id="Industri.C3.ABle_revolutie"></span>Industriële revolutie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Industriële revolutie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Industriële revolutie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Met de industrialisering werd het mogelijk op nog grotere schaal bier te brouwen. Bovendien gaven nieuwe technieken brouwers de gelegenheid het proces te vereenvoudigen. Bier werd hierdoor een veiliger, maar ook voorspelbaarder product. </p><p>Een belangrijke ontwikkeling was de verbeterde koelmethode, die het veel gemakkelijker maakte ondergistend bier te brouwen – iets wat tot dan toe alleen in de winter mogelijk was geweest. Dit, en de ontwikkeling van een moderner opslagproces, leidde in 1839 in de <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechische</a> stad <a href="/wiki/Pilsen" title="Pilsen">Pilsen</a> tot de uitvinding van het <a href="/wiki/Pils" title="Pils">pilsener</a>. Dit ondergistende bier vond al gauw in heel de wereld navolging en zou uitgroeien tot 's werelds meest getapte biertype. </p><p>In 1852 legde in België een nieuwe brouwwet een minimum van 300 kilogram grondstoffen per brouwsel op. Het gevolg hiervan was dat in de 19e eeuw vele kleine brouwerijen verdwenen, omdat zij eenvoudigweg niet zoveel bier brouwden. Aan de andere kant ontstonden juist in de 19e eeuw veel van de brouwerijen waar België tegenwoordig zo beroemd om is, zoals de huidige <a href="/wiki/Trappistenbier" title="Trappistenbier">trappistenbrouwerijen</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="20e_eeuw_tot_heden">20e eeuw tot heden</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: 20e eeuw tot heden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: 20e eeuw tot heden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg/330px-Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg" decoding="async" width="260" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg/500px-Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg/960px-Amstel_Beer_advertisement_1922.jpg 2x" data-file-width="1460" data-file-height="1190" /></a><figcaption>Reclame voor "Amstel super Stout" uit 1922</figcaption></figure> <p>Door massaproductie en een wereldwijde verkoop konden brouwerijen als <a href="/wiki/Heineken_(brouwerij)" title="Heineken (brouwerij)">Heineken</a> gestaag groeien tijdens de 20e eeuw. Kleinere brouwerijen kregen het steeds moeilijker om te concurreren met de opkomende giganten. Uiteindelijk verdwenen heel wat "kleintjes" van de markt en verschraalde het bieraanbod. Vooral in Nederland - maar ook in België - begonnen relatief goedkope, in grote hoeveelheden geproduceerde pilsbieren de meer kleinschalig geproduceerde "traditionele bieren" te verdringen. </p><p>Gesteund door een veranderende houding van de consument, werd in 1980 in Nederland het initiatief genomen tot het oprichten van <a href="/wiki/PINT" title="PINT">PINT</a>, een consumentenvereniging die de bierdiversiteit wil bevorderen. In het Verenigd Koninkrijk bestond al iets vergelijkbaars sinds 1971: de <a href="/w/index.php?title=Campaign_for_Real_Ale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Campaign for Real Ale (de pagina bestaat niet)">CAMRA</a> (Campaign for Real Ale).<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> België volgde beide landen met de oprichting van de <a href="/w/index.php?title=Objectieve_Bierproevers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Objectieve Bierproevers (de pagina bestaat niet)">OBP</a> (Objectieve Bierproevers), een overkoepelende vereniging van bierproevers die in 2002 werd opgevolgd door <a href="/wiki/Zythos" title="Zythos">Zythos</a>. Sindsdien is de aandacht voor de "traditionele bieren" sterk toegenomen en verschijnen er opnieuw kleinschalige brouwerijen die de doelstelling "kwaliteit boven kwantiteit" in het vaandel dragen. </p><p>Desalniettemin gaat de kaalslag onverminderd door. Er is kritiek op 's wereld grootste brouwerij, <a href="/wiki/Anheuser-Busch_InBev" title="Anheuser-Busch InBev">Anheuser-Busch InBev</a>, die volgens critici de kleine brouwerijen doelgericht uit de markt probeert te stoten.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 01 januari 2025 een bronvermelding gewenst. Motivering: Bewering heeft onderbouwing nodig">[bron?]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biersoorten">Biersoorten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Biersoorten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Biersoorten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het is kenmerkend voor bier dat er een grote variatie aan onderling zeer verschillende soorten is. Er zijn bittere, zoete, zurige en kruidige bieren. De mout bepaalt in grote mate de kleur van bier. Ook het alcoholpercentage, de kleur, de volheid, de helderheid en de temperatuur waarop een bier het beste gedronken kan worden, verschilt. </p><p>Overzicht aanbrengen in de grote variatie is niet eenvoudig. Meestal wordt uitgegaan van het hierboven al genoemde onderscheid tussen ondergistende, bovengistende en spontaan gistende bieren. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ondergistende_bieren">Ondergistende bieren</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Ondergistende bieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Ondergistende bieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Stella_Artois.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Stella_Artois.JPG/260px-Stella_Artois.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Stella_Artois.JPG/390px-Stella_Artois.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Stella_Artois.JPG/520px-Stella_Artois.JPG 2x" data-file-width="614" data-file-height="461" /></a><figcaption><a href="/wiki/Stella_Artois" title="Stella Artois">Stella Artois</a>, het standaardbier in Leuven</figcaption></figure> <p>Met name in Duitsland en Tsjechië worden ondergistende bieren gebrouwen die breed gewaardeerd worden. Toch is het grootste deel van het bier dat in Nederland en België geproduceerd wordt ook ondergistend. Het betreft vooral de pilseners en de vooral Nederlandse bockbieren. </p> <ul><li><i>Pils</i> of <i>pilsener</i> – Het "gewone" bier in het grootste deel van de wereld. In Nederland, België en Duitsland heeft vrijwel elk <a href="/wiki/Caf%C3%A9" title="Café">café</a> ten minste één pilsener op de tap. Sommige brouwers brengen behalve het gewone pils ook een <i>urtyp</i> op de markt, dat wat bitterder van smaak is en vaak ook een hoger alcoholpercentage heeft.</li> <li><i><a href="/wiki/Dortmunder_(bier)" title="Dortmunder (bier)">Dortmunder</a></i> – Een bierstijl uit Dortmund. Donkerder en voller dan pils.</li> <li><i><a href="/wiki/Bokbier" title="Bokbier">Bokbier</a></i> – Een bier met een bitterzoete, moutachtige smaak, vaak donker van kleur en sterker dan een pils. Oorspronkelijk afkomstig uit het Duitse <a href="/wiki/Einbeck" title="Einbeck">Einbeck</a>. De Nederlandse bockbieren wijken nogal af van het Duitse prototype en zijn soms zelfs bovengistend. Bockbieren worden vaak als seizoensbier verkocht, bijvoorbeeld in de herfst.</li> <li><i><a href="/wiki/Rookbier" title="Rookbier">Rookbier</a></i> – Typisch voor <a href="/wiki/Bamberg_(stad)" title="Bamberg (stad)">Bamberg</a> is dit ondergistende bier waarbij de mout is gerookt. Het bier heeft dan ook een gerookte smaak die aan <a href="/wiki/Ham_(vlees)" title="Ham (vlees)">ham</a> of <a href="/wiki/Gerookte_paling" class="mw-redirect" title="Gerookte paling">gerookte paling</a> doet denken.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bovengistende_bieren">Bovengistende bieren</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Bovengistende bieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Bovengistende bieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Duvelenglas0uj.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Duvelenglas0uj.jpg/260px-Duvelenglas0uj.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/Duvelenglas0uj.jpg 1.5x" data-file-width="320" data-file-height="240" /></a><figcaption><a href="/wiki/Duvel_(bier)" title="Duvel (bier)">Duvel</a> met het typische <a href="/wiki/Tulpglas" title="Tulpglas">tulpglas</a></figcaption></figure> <p>Bovengistende bieren zijn typisch voor de Belgische en Engelse biercultuur. De Belgische bovengistende bieren worden door bierkenners over de hele wereld gewaardeerd om hun traditie en kwaliteit. In Duitsland zijn bovengistende bieren meestal <a href="/wiki/Witbier" title="Witbier">tarwebier</a>. </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Witbier" title="Witbier">Tarwebier</a></i> – Tarwebier, ook witbier genoemd, heeft meestal een troebele kleur en een typische friszure smaak. De Belgische tarwebieren worden vaak met kruiden op smaak gebracht, maar in Duitsland is dit door het Reinheitsgebot onmogelijk en worden ze puur gedronken. De <i>Berliner Weiße</i> wordt vaak met vruchtensap gemengd (<i>Schuss</i>). Tarwebier is niet noodzakelijk bleek van kleur; er bestaat ook donker tarwebier.</li> <li><i><a href="/wiki/Ale_(bier)" title="Ale (bier)">Bruine ale</a></i> – Vroeger was het meeste bovengistende bier bruin van kleur. In de 20e eeuw is de voorkeur van de consument meer en meer naar blond bier uitgegaan. De overgebleven bruine ales hebben een zoetige smaak en een vrij hoog alcoholgehalte.</li> <li><i><a href="/wiki/Oud_bruin#Vlaams_oud_bruin" title="Oud bruin">Vlaams oud bruin</a></i> – Dit bier verkrijgt zijn unieke smaak door de rijping op eikenhouten vaten. De basis is meestal een bruine Ale.</li> <li><i><a href="/wiki/Amber_(bier)" title="Amber (bier)">Amber</a></i> – Onder deze noemer worden zowel een <i><a href="/wiki/Pale_ale" title="Pale ale">pale ale</a></i>, het Duitse <i><a href="/wiki/Altbier" title="Altbier">Altbier</a></i> alsook de Nederlandse en Belgische amberkleurige ales geschaard. Het alcoholpercentage is relatief laag en de kleur houdt het midden tussen bruin en blond. Een bekend voorbeeld is het Antwerpse <a href="/wiki/Bolleke_(bier)" title="Bolleke (bier)">Bolleke</a>, dat in <a href="/wiki/Antwerpen_(stad)" title="Antwerpen (stad)">Antwerpen</a> op veel plaatsen zelfs het tapbier is, in plaats van pils.</li> <li><i><a href="/wiki/Ale_(bier)" title="Ale (bier)">Blonde ale</a></i> – Sinds de 20e eeuw zijn er steeds meer blonde ales op de markt gekomen. Het Duitse <i><a href="/wiki/K%C3%B6lsch_(bier)" title="Kölsch (bier)">Kölsch</a></i>, een bier uit Keulen, is een oud voorbeeld. Typisch Belgisch zijn de zware blonde ales, soms <i>duivelsbieren</i> genoemd, naar het bekendste voorbeeld van een dergelijk bier, <a href="/wiki/Duvel_(bier)" title="Duvel (bier)">Duvel</a> van brouwerij Duvel-Moortgat.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Michael_Jackson_(bierkenner)" title="Michael Jackson (bierkenner)">Michael Jackson</a> noemde ze "the wicked beers" in zijn boek <i>De grote Belgische bieren</i>. Pas sinds 2002 spreekt men over deze duivelsbieren als "sterke blonde" of "strong blond"<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><i><a href="/wiki/Porter_(bier)" title="Porter (bier)">Porter</a></i> en <i><a href="/wiki/Stout_(bier)" title="Stout (bier)">stout</a></i> – Zeer donkere bieren, die van gebrande mout gemaakt worden en daardoor een koffieachtig aroma hebben. Vergelijkbaar zijn de Duitse <i>Schwarzbiere</i>, maar die zijn ondergistend.</li> <li><i><a href="/wiki/Gerstewijn" title="Gerstewijn">Gerstewijn</a></i> – Een zeer zwaar bier met een alcoholpercentage van rond de 10%, vaak zoetig en donker.</li> <li><i><a href="/wiki/Trappistenbier" title="Trappistenbier">Trappist</a></i> – Trappistenbier is niet echt een type bier, maar de verzamelnaam van de bieren die door de monniken van trappistenkloosters worden gebrouwen. Het betreft doorgaans zware, donkere bieren, maar er bestaan ook blonde trappisten. Een bier mag alleen trappist worden genoemd als het door een van de twaalf erkende trappistenbrouwerijen wordt gebrouwen.</li> <li><i><a href="/wiki/Abdijbier" title="Abdijbier">Abdijbier</a> of kloosterbier</i> – Abdijbieren zijn bieren die in navolging van de trappistenbieren door gewone brouwerijen worden gebrouwen en een naam hebben die naar een bestaande of voormalige abdij verwijst. Sommige abdijbieren zijn niet meer dan een imitatie, maar er zijn abdijbieren die een eigen karakter hebben ontwikkeld en door kenners worden gewaardeerd als ware het trappistenbier.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bieren_van_spontane_gisting">Bieren van spontane gisting</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Bieren van spontane gisting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Bieren van spontane gisting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Geuze10.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Geuze10.JPG/260px-Geuze10.JPG" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Geuze10.JPG/390px-Geuze10.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Geuze10.JPG/520px-Geuze10.JPG 2x" data-file-width="1952" data-file-height="2608" /></a><figcaption>Een <a href="/wiki/Geuze" title="Geuze">geuze</a> van <a href="/wiki/Brouwerij_Boon" title="Brouwerij Boon">Boon</a> met de fles van 37,5 cl.</figcaption></figure> <p>In het verleden kwamen bieren van spontane gisting frequenter voor, alleen in <a href="/wiki/Brussel_(stad)" title="Brussel (stad)">Brussel</a> en het aangrenzende <a href="/wiki/Pajottenland" title="Pajottenland">Pajottenland</a> bleven de spontaan vergiste bieren behouden. </p> <ul><li><i>Jonge lambiek</i> – Het product van de eerste vergisting. Het bier is zuur en iets wrang en wordt zelden puur gedronken.</li> <li><i>Oude lambiek</i> – Op eikenhouten vaten gerijpt en nog eens vergist heeft dit bier een wat vollere smaak, wat door weinig mensen gewaardeerd wordt. Het aantal cafés waar dit van het vat geserveerd wordt is zeer beperkt en tanende.</li> <li><i>Faro</i> – Gezoete lambiek. Dit kan in sommige Brusselse cafés van het vat besteld worden. Faro is ook gebotteld te vinden: <a href="/wiki/Brouwerij_Boon" title="Brouwerij Boon">Boon</a>, <a href="/wiki/Brouwerij_Lindemans" title="Brouwerij Lindemans">Lindemans</a> en <a href="/wiki/Brouwerij_Mort_Subite" title="Brouwerij Mort Subite">Mort Subite</a> zijn enkele brouwerijen die faro in flessen produceren.</li> <li><i>Geuze</i> – Jonge en oude lambieks, of oude lambieks van verschillende rijping, worden door een <a href="/wiki/Geuzestekerij" title="Geuzestekerij">geuzesteker</a> gecombineerd tot een geraffineerd mengsel dat een friszure smaak met veel ontwikkeling heeft. Oude Geuze wordt "de champagne onder de bieren" genoemd, maar omdat geuze als biersoort nauwelijks bescherming geniet, zijn er commerciële, gezoete geuzes op de markt die slechts gedeeltelijk uit lambiek bestaan.</li> <li><i>Fruitbier</i> – Een variant op faro waarbij niet suiker, maar echt fruit of vruchtensap wordt gebruikt om het bier te zoeten. De bekendste voorbeelden zijn de kriekbieren (kersenbieren), maar ook andere vruchten worden gebruikt.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bierculturen">Bierculturen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Bierculturen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Bierculturen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:ASC_Leiden_-_W.E.A._van_Beek_Collection_-_Thuis_in_Afrika_-_00.1_-_Cover_photo._Zra_Kangac%C3%A8_and_Tizh%C3%A8_Zra_Damba_drinking_millet_beer_-_Mogod%C3%A9,_Cameroon_-_1998.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/ASC_Leiden_-_W.E.A._van_Beek_Collection_-_Thuis_in_Afrika_-_00.1_-_Cover_photo._Zra_Kangac%C3%A8_and_Tizh%C3%A8_Zra_Damba_drinking_millet_beer_-_Mogod%C3%A9%2C_Cameroon_-_1998.jpg/260px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/ASC_Leiden_-_W.E.A._van_Beek_Collection_-_Thuis_in_Afrika_-_00.1_-_Cover_photo._Zra_Kangac%C3%A8_and_Tizh%C3%A8_Zra_Damba_drinking_millet_beer_-_Mogod%C3%A9%2C_Cameroon_-_1998.jpg/390px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/ASC_Leiden_-_W.E.A._van_Beek_Collection_-_Thuis_in_Afrika_-_00.1_-_Cover_photo._Zra_Kangac%C3%A8_and_Tizh%C3%A8_Zra_Damba_drinking_millet_beer_-_Mogod%C3%A9%2C_Cameroon_-_1998.jpg/520px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="1452" data-file-height="968" /></a><figcaption>Biercultuur in <a href="/wiki/Kameroen" title="Kameroen">Kameroen</a>. De vriendschapsdronk op de markt, <a href="/w/index.php?title=Mogod%C3%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mogodé (de pagina bestaat niet)">Mogodé</a>, 1998.</figcaption></figure> <p>De manier waarop bier wordt gebrouwen, geschonken en beleefd, verschilt per land. Hoewel er over de hele wereld bier gedronken wordt, zijn er slechts enkele landen die een eigen biercultuur hebben ontwikkeld. Veel van deze bierlanden hebben een <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germaanse</a> achtergrond of invloed, maar ook Tsjechië geldt als een ontwikkeld bierland. In België zou de biercultuur zich juist door sterke <a href="/wiki/Romaanse_talen" title="Romaanse talen">Romaanse</a> invloed hebben kunnen ontwikkelen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Amerikaanse_biercultuur">Amerikaanse biercultuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Amerikaanse biercultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Amerikaanse biercultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bier_in_de_Verenigde_Staten" title="Bier in de Verenigde Staten">Bier in de Verenigde Staten</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Amerikaans bier heeft lange tijd minder waardering gehad. Amerikanen geven de voorkeur aan Europese bieren boven het eigen product. In Amerika kunnen bieren als <a href="/wiki/Stella_Artois" title="Stella Artois">Stella Artois</a>, Heineken of <a href="/wiki/Grolsch" title="Grolsch">Grolsch</a> zelfs als luxebier worden gedronken, terwijl ze in eigen land toch vooral als simpele doordrinkers worden beschouwd.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 04 april 2019 een bronvermelding gewenst. Motivering: waaruit blijkt deze bewering">[bron?]</span></a></sup> Een voorbeeld van simpel Amerikaans bier is het zogenaamde <a href="/wiki/Malt_liquor" title="Malt liquor">malt liquor</a>. </p><p>De laatste jaren is de Amerikaanse bierconsument echter kritischer en zelfbewuster geworden.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Tijdsaanduiding" title="Wikipedia:Tijdsaanduiding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 01 januari 2025 een preciezere tijdsaanduiding gewenst. Motivering: Onduidelijk tijdperspectief">[(sinds) wanneer?]</span></a></sup> Kleine, kwalitatief sterke brouwerijen slagen er meer en meer in de markt te veroveren en bierkenners kunnen meer dan ooit waardering opbrengen voor Amerikaans speciaalbier, het zogeheten <i><a href="/wiki/Craftbier" title="Craftbier">craft beer</a></i>. Hoewel de Amerikaanse bieren nog vaak aanleunen bij Europese stijlen, slagen veel brouwerijen erin toch een heel eigen smaak en traditie op te bouwen. Amerikaanse bierstijlen die internationaal aanzien genieten, zijn onder andere Amerikaanse <i>pale ales</i> en <i>India pale ales</i> naar Engels voorbeeld, maar gebrouwen met eigen hopvariëteiten die het bier een opvallende fruitige smaak geven. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Belgische_biercultuur">Belgische biercultuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Belgische biercultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Belgische biercultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bier_in_Belgi%C3%AB" title="Bier in België">Bier in België</a> en <a href="/wiki/Belgische_biercultuur" title="Belgische biercultuur">Belgische biercultuur</a> voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Westvleteren-beer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Westvleteren-beer.jpg/330px-Westvleteren-beer.jpg" decoding="async" width="260" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Westvleteren-beer.jpg/500px-Westvleteren-beer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Westvleteren-beer.jpg/520px-Westvleteren-beer.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="499" /></a><figcaption>Trappist van <a href="/wiki/Westvleteren_(bier)" title="Westvleteren (bier)">Westvleteren</a></figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/Belgische_biercultuur" title="Belgische biercultuur">Belgische biercultuur</a> geldt als de meest verfijnde van de wereld en is gekend dankzij een enorme variatie en het behoud van oude tradities. Daarbij moet worden opgemerkt dat bekende bierrecensenten vooral de bovengistende Belgische bieren hoog waarderen, en ondergistende bieren, zoals pils, juist relatief laag inschatten. </p><p>De Belgische biercultuur is in meerdere opzichten uniek. Belgische restaurants benaderen bier zoals Franse restaurants wijn benaderen: er is een ruime keuze en een goede kelner weet welke bieren bij welke gerechten passen. De variatie is zodanig dat het mogelijk is een bijpassend bier bij een willekeurig gerecht te bedenken. Vele Belgische bieren zijn zo uniek dat ze niet bij een of andere bierstijl vallen in te delen. Voorts is men er in België in geslaagd brouwtradities, die overal elders verloren waren gegaan, te behouden. Brouwers uit de hele wereld baseren zich op Belgische stijlen als <a href="/wiki/Oud_bruin" title="Oud bruin">Vlaamse bruine</a> en lambiek als zij smaken van het verleden proberen terug te roepen; tot voor kort waren bieren van spontane gisting of bieren met rijping op houten vaten nog een uitsluitend Belgisch verschijnsel. </p><p>Toch zijn niet alle bierkenners alleen maar positief over de Belgische biercultuur. De schaalvergroting waar de Belgische bieren zo lang van gespaard zijn gebleven vindt inmiddels alsnog plaats, en veel kleinere brouwers hebben het moeilijk. Vooral lambiek en Vlaams oud bruin – allebei unieke bierstijlen – worden bedreigd. De consumentenorganisatie Zythos probeert het tij te keren en wordt hierbij door vele bierliefhebbers uit binnen- en buitenland gesteund.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 04 april 2019 een bronvermelding gewenst. Motivering: waaruit blijkt deze bewering">[bron?]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Duitse_biercultuur">Duitse biercultuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Duitse biercultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Duitse biercultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bier_in_Duitsland" title="Bier in Duitsland">Bier in Duitsland</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Duitsland is een bierland. De meeste Duitse bieren zijn ondergistend en de Duitsers gelden – met de Tsjechen – dan ook als de meesters van het ondergistende bier. Toch zijn er ook bovengistende stijlen, zoals het vermaarde <a href="/wiki/K%C3%B6lsch_(bier)" title="Kölsch (bier)">Kölsch</a> uit <a href="/wiki/Keulen_(stad)" class="mw-redirect" title="Keulen (stad)">Keulen</a>, het <a href="/wiki/Altbier" title="Altbier">Altbier</a> uit <a href="/wiki/D%C3%BCsseldorf" title="Düsseldorf">Düsseldorf</a> en de vele bekende tarwebieren (Weizen- of Weißbier). </p><p>De Duitse biercultuur manifesteert zich vooral in het midden en zuiden van het land. Het noordoosten van Beieren staat bekend als "Bierfranken" om de ongewoon hoge dichtheid van brouwerijen. De Beierse stad <a href="/wiki/Bamberg_(stad)" title="Bamberg (stad)">Bamberg</a> ligt centraal in dit gebied en is bij bierliefhebbers over de hele wereld bekend als bierstad, niet in de laatste plaats omdat er het Bamberger rookbier gebrouwen wordt, een bier met een gerookte smaak – uniek in de wereld. Ook kent Beieren het grootste bierfeest ter wereld, het <a href="/wiki/Oktoberfest" title="Oktoberfest">Oktoberfest</a>, een jaarlijks volksfeest in München. Het begint halverwege september en eindigt op de eerste zondag in oktober. Het geldt als het grootste <a href="/wiki/Bierfestival" title="Bierfestival">bierfestival</a> ter wereld en wordt jaarlijks door meer dan zes miljoen mensen bezocht. </p><p>Het noorden van Duitsland had in vroegere eeuwen ook een ontwikkelde biercultuur die meer aan de Nederlandse en Belgische verwant was, maar door de invoering van het Beierse Reinheitsgebot in heel Duitsland is veel van deze biercultuur verloren gegaan. Als overblijfselen gelden de <i><a href="/w/index.php?title=Berliner_Wei%C3%9Fe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Berliner Weiße (de pagina bestaat niet)">Berliner Weiße</a></i> en de <i><a href="/wiki/Gose_(bier)" title="Gose (bier)">Gose</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Engelse_biercultuur">Engelse biercultuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Engelse biercultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Engelse biercultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Ale_Bitter.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Ale_Bitter.jpg/160px-Ale_Bitter.jpg" decoding="async" width="160" height="243" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Ale_Bitter.jpg/240px-Ale_Bitter.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Ale_Bitter.jpg/320px-Ale_Bitter.jpg 2x" data-file-width="1671" data-file-height="2543" /></a><figcaption>Een Engels bitter</figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/Engeland" title="Engeland">Engelse</a> bieren zijn in de regel bovengistend en anders dan in andere bierculturen worden de bovengistende bieren nog zeer algemeen door iedereen gedronken. Engelse bieren worden vaak enigszins lauw gedronken (à 10 graden) en hebben weinig schuim. Bovendien is het schuim vaak romiger. Verder onderscheidt het Engelse bier zich van de meeste Europese bieren door het relatief lage alcoholpercentage, al zijn daar uitzonderingen op. </p><p>Typisch Engelse bierstijlen zijn <i><a href="/wiki/Bitter_(bier)" title="Bitter (bier)">bitter</a></i> (bovengistend, amberkleurig bier dat in veel pubs als het standaardbier geldt) en <i><a href="/wiki/Stout_(bier)" title="Stout (bier)">stout</a></i>. De Engelse stouts hebben vaak een hoger alcoholpercentage en zijn vaak zoeter dan hun Ierse tegenhangers. Toch is het Ierse <a href="/wiki/Guinness" title="Guinness">Guinness</a> thans de meest gedronken stout in Engeland (en in de rest van de wereld). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nederlandse_biercultuur">Nederlandse biercultuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Nederlandse biercultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Nederlandse biercultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bier_in_Nederland" title="Bier in Nederland">Bier in Nederland</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Nederland is al eeuwen een handelsnatie en Nederlandse brouwers hadden al vroeg een commercieel karakter. De gevolgen daarvan op de Nederlandse biercultuur waren zowel positief als negatief: door in te spelen op buitenlandse markten slaagden Nederlandse brouwers erin zich bierstijlen uit de hele wereld eigen te maken, maar door steeds groter en commerciëler te worden verloren zij daarbij vaak hun karakter. </p><p>De laatste tijd lijkt deze houding te veranderen. Sinds de jaren tachtig is de belangstelling en waardering voor de traditionele Nederlandse bieren sterk toegenomen. Nederlandse brouwers winnen met enige regelmaat internationale prijzen, en voor typische Nederlandse bierstijlen als <i><a href="/wiki/Kuit_(bier)" title="Kuit (bier)">kuit</a></i> zijn nog liefhebbers te vinden. Bovendien is de Nederlandse biercultuur nog dynamisch, ontstaan er nieuwe brouwerijen en wordt er volop geëxperimenteerd met nieuwe bieren. De belangenvereniging <a href="/wiki/PINT" title="PINT">PINT</a>, die in de jaren tachtig werd opgericht, organiseert het hele jaar door verschillende proeverijen en bierfestivals om het Nederlandse bier te promoten.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 04 april 2019 een bronvermelding gewenst. Motivering: deze alinea verdient meer duiding en staat nu vol met allerlei kreten en holle frasen. WP is geen reclamezuil">[bron?]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tsjechische_biercultuur">Tsjechische biercultuur</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Tsjechische biercultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Tsjechische biercultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De gemiddelde Tsjech drinkt bijna 150 liter bier per jaar. Daarmee zijn de Tsjechen de grootste bierdrinkers van de wereld. De <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechische</a> brouwers specialiseren zich net als hun Duitse collega's in ondergistende bieren en volgen het Beierse Reinheitsgebot. Tsjechische brouwerijen zijn vaker traditioneel en kleinschalig. Hoewel sinds de <a href="/wiki/Val_van_het_communisme" title="Val van het communisme">val van het communisme</a> verscheidene Tsjechische brouwerijen door buitenlandse brouwersconcerns als Heineken en Inbev zijn opgekocht en in sommige gevallen gesloten. De bekendste Tsjechische biersoort is zonder twijfel het pilsener, dat in de Boheemse stad Pilsen uitgevonden werd en sindsdien over de hele wereld is nagebootst. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bierverbruik">Bierverbruik</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Bierverbruik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Bierverbruik"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bier_in_de_wereld" title="Bier in de wereld">Bier in de wereld</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_mrd4y0r8oe3bm241rlu2pgukjw16dlf"><area shape="rect" href="/wiki/Frankrijk" coords="25,363,111,384" title="Frankrijk" alt="Frankrijk" /><area shape="rect" href="/wiki/Brazili%C3%AB" coords="25,347,111,367" title="Brazilië" alt="Brazilië" /><area shape="rect" href="/wiki/Noorwegen" coords="25,330,111,351" title="Noorwegen" alt="Noorwegen" /><area shape="rect" href="/wiki/Canada" coords="25,314,94,335" title="Canada" alt="Canada" /><area shape="rect" href="/wiki/Hongarije" coords="25,298,111,318" title="Hongarije" alt="Hongarije" /><area shape="rect" href="/wiki/Nieuw%2DZeeland" coords="25,281,133,302" title="Nieuw-Zeeland" alt="Nieuw-Zeeland" /><area shape="rect" href="/wiki/Estland" coords="25,265,100,286" title="Estland" alt="Estland" /><area shape="rect" href="/wiki/Nederland" coords="25,249,111,269" title="Nederland" alt="Nederland" /><area shape="rect" href="/wiki/Polen" coords="25,232,88,253" title="Polen" alt="Polen" /><area shape="rect" href="/wiki/Finland" coords="25,216,100,237" title="Finland" alt="Finland" /><area shape="rect" href="/wiki/Verenigde_Staten" coords="25,199,72,220" title="Verenigde Staten" alt="Verenigde Staten" /><area shape="rect" href="/wiki/Venezuela" coords="25,183,111,204" title="Venezuela" alt="Venezuela" /><area shape="rect" href="/wiki/Slowakije" coords="25,167,111,187" title="Slowakije" alt="Slowakije" /><area shape="rect" href="/wiki/Australi%C3%AB" coords="25,150,116,171" title="Australië" alt="Australië" /><area shape="rect" href="/wiki/Belgi%C3%AB" coords="25,134,100,155" title="België" alt="België" /><area shape="rect" href="/wiki/Denemarken" coords="25,118,116,138" title="Denemarken" alt="Denemarken" /><area shape="rect" href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk" coords="25,101,166,122" title="Verenigd Koninkrijk" alt="Verenigd Koninkrijk" /><area shape="rect" href="/wiki/Luxemburg" coords="25,85,111,106" title="Luxemburg" alt="Luxemburg" /><area shape="rect" href="/wiki/Oostenrijk" coords="25,69,116,89" title="Oostenrijk" alt="Oostenrijk" /><area shape="rect" href="/wiki/Duitsland" coords="25,52,111,73" title="Duitsland" alt="Duitsland" /><area shape="rect" href="/wiki/Ierland" coords="25,36,100,57" title="Ierland" alt="Ierland" /><area shape="rect" href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" coords="25,19,111,40" title="Tsjechië" alt="Tsjechië" /></map><img usemap="#timeline_mrd4y0r8oe3bm241rlu2pgukjw16dlf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/nl/timeline/mrd4y0r8oe3bm241rlu2pgukjw16dlf.png" /></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Alternatieve_biersoorten">Alternatieve biersoorten</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Alternatieve biersoorten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Alternatieve biersoorten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een alternatief voor "gewoon bier" is <a href="/wiki/Alcoholvrij_bier" title="Alcoholvrij bier">alcoholvrij bier</a>, dat vooral in Duitsland een goede verspreiding kent en in bepaalde gevallen als een <a href="/wiki/Isotoon_(oplossing)" title="Isotoon (oplossing)">isotone</a> sportdrank wordt aangeprezen.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 04 april 2019 een bronvermelding gewenst. Motivering: verwijzing naar Duitsland kan ik niet plaatsen evenals relatie met sportdrank">[bron?]</span></a></sup> </p><p>Bier kan niet enkel op basis van gerst worden gebrouwen maar ook met andere <a href="/wiki/Graanvrucht" title="Graanvrucht">graanvruchten</a> en "pseudogranen" die bij het bakken van brood kunnen worden gebruikt, zoals: </p> <ul><li><a href="/wiki/Tarwe" title="Tarwe">tarwe</a></li> <li><a href="/wiki/Ma%C3%AFs" title="Maïs">maïs</a> (bijvoorbeeld bij de <a href="/wiki/Quichua_(volk)" title="Quichua (volk)">Quechua</a> in de <a href="/wiki/Andes" title="Andes">Andes</a>)</li> <li><a href="/wiki/Rijst" title="Rijst">rijst</a> (bijvoorbeeld in <a href="/wiki/Japan" title="Japan">Japan</a> en <a href="/wiki/China" title="China">China</a>)</li> <li><a href="/wiki/Sorghum_(graansoort)" title="Sorghum (graansoort)">sorghum</a> (bijvoorbeeld in <a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a>)</li> <li><a href="/wiki/Spelt" title="Spelt">spelt</a></li> <li><a href="/wiki/Boekweit" title="Boekweit">boekweit</a></li></ul> <p>De benaming "bier" wordt occasioneel gebruikt voor een ander soort gefermenteerde dranken, op basis van bijvoorbeeld <a href="/wiki/Cassave" title="Cassave">maniok</a> of <a href="/wiki/Banaan_(vrucht)" title="Banaan (vrucht)">bananen</a> (bijvoorbeeld bij de <a href="/wiki/Masai_(volk)" title="Masai (volk)">Masai</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gezondheid">Gezondheid</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Gezondheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Gezondheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Alcoholische_drank" title="Alcoholische drank">Alcoholische drank</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Bier bevat <a href="/wiki/Ethanol" title="Ethanol">ethanol</a>, een alcohol dat verschillende effecten heeft op de gezondheid van degene die het consumeert. De inname van alcohol heeft negatieve gezondheidseffecten op korte en lange termijn. </p><p>Op korte termijn kunnen hoge doseringen van alcohol leiden tot onder meer afname van concentratie en motoriek en tot vermindering van potentie. Dronken mensen hebben een veel grotere kans op verkeersongevallen en op overlijden door het stikken in braaksel, door verdrinking of door onderkoeling. Ook mensen die maar weinig hebben gedronken, lopen meer kans om bij een verkeersongeval betrokken te raken. Alcoholgebruik vergroot ook de kans op andere ongevallen, zoals vallen, en de kans om met geweld in aanraking te komen. De kans op letsel neemt evenredig toe met de geconsumeerde hoeveelheid alcohol. Zeer hoge doseringen kunnen leiden tot bewusteloosheid en ademdepressie. Bij snel en in korte tijd veel alcohol drinken, kan coma ontstaan. Uiteindelijk kan het zenuwstelsel zo sterk worden verdoofd dat ook het ademhalingscentrum verlamd raakt, met mogelijk dodelijke afloop. </p><p>Op lange termijn vergroot langdurig alcoholgebruik de kans op verschillende ziekten. Het kan leiden tot hormoonstoornissen, zoals ovulatiestoornissen en verminderde vruchtbaarheid. Verder kunnen er bloedafwijkingen optreden, zoals bloedarmoede. Hoe meer alcohol geconsumeerd is, hoe groter de kans op levercirrose en leververvetting en op beschadigingen van hartspier en centraal zenuwstelsel. Beschadiging van de alvleesklier kan leiden tot suikerziekte. Langdurig overmatig gebruik kan het <a href="/wiki/Syndroom_van_Korsakov" title="Syndroom van Korsakov">syndroom van Korsakov</a> tot gevolg hebben, alsmede stoornissen van het maag-darmkanaal. Alcohol kan kanker van mond, keel, slokdarm, lever, maag, en prostaat veroorzaken, maar vooral dikke darm- en borstkanker. Het risico op borstkanker is al verhoogd bij 1 glas alcohol per dag. </p><p>Verschillende onderzoeken suggereren dat gematigde drinkers minder hart- en vaatziekten krijgen en langer leven.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 06 juni 2024 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> Echter, dit positieve verband kan ook toegeschreven worden aan andere factoren dan alcoholconsumptie. Alleen mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten hebben mogelijk baat bij matig alcoholgebruik. </p><p>Alcoholconsumptie door kinderen en jongvolwassenen onder de 25 jaar is schadelijk voor de ontwikkeling van hun hersenen. Het leidt tot een kleinere <a href="/wiki/Hippocampus_(hersenen)" title="Hippocampus (hersenen)">hippocampus</a>, minder witte stof in de hersenbalk en verminderde hersenactiviteit. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="toccolours" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float: right; clear: right; margin: 0 0 0.3em 0.8em; font-size: 85%;"> <tbody><tr> <td style="padding-right: 6px; font-size: 90%; line-height: 0.4em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Projet_bi%C3%A8re_logo_v2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Projet_bi%C3%A8re_logo_v2.png/40px-Projet_bi%C3%A8re_logo_v2.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Projet_bi%C3%A8re_logo_v2.png/60px-Projet_bi%C3%A8re_logo_v2.png 1.5x" data-file-width="242" data-file-height="242" /></a></span> </td> <td><b><a href="/wiki/Portaal:Bier" title="Portaal:Bier">Portaal Bier</a></b> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Bierbad" title="Bierbad">Bierbad</a></li> <li><a href="/wiki/Bierspel" title="Bierspel">Bierspel</a></li> <li><a href="/wiki/Bier_tappen" title="Bier tappen">Bier tappen</a></li> <li><a href="/wiki/EBC" title="EBC">EBC</a></li> <li><a href="/wiki/Michael_Jackson_(bierkenner)" title="Michael Jackson (bierkenner)">Michael Jackson (bierkenner)</a></li> <li><a href="/wiki/Zythologie" title="Zythologie">Zytholoog (biersommelier)</a></li> <li><a href="/wiki/PINT" title="PINT">PINT</a> (Nederlandse bierconsumentenvereniging)</li> <li><a href="/wiki/Proosten" title="Proosten">Proosten</a></li> <li><a href="/wiki/Reinheitsgebot" title="Reinheitsgebot">Reinheitsgebot</a></li> <li><a href="/wiki/Thuisbrouwer" title="Thuisbrouwer">Thuisbrouwer</a></li> <li><a href="/wiki/Zythos" title="Zythos">Zythos</a> (Belgische bierconsumentenvereniging)</li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_Belgische_bieren" title="Lijst van Belgische bieren">Lijst van Belgische bieren</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_Nederlandse_bieren" title="Lijst van Nederlandse bieren">Lijst van Nederlandse bieren</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_biermerken" title="Lijst van biermerken">Lijst van biermerken</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_biersoorten" title="Lijst van biersoorten">Lijst van biersoorten</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Video">Video</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Video" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Video"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional" style="font-size:85%"> <li class="gallerybox" style="width: 295px"> <div class="thumb" style="width: 290px; height: 180px;"><span typeof="mw:File"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/260px-seek%3D191-Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="146" data-durationhint="1040" data-mwtitle="Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm/Kan_je_de_wereldeconomie_uitleggen_met_bier-.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video></span></span></div> <div class="gallerytext">Landbouweconoom <a href="/wiki/Johan_Swinnen_(landbouweconoom)" title="Johan Swinnen (landbouweconoom)">Johan Swinnen</a> over bier - <a href="/wiki/Universiteit_van_Vlaanderen" title="Universiteit van Vlaanderen">Universiteit van Vlaanderen</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Afbeeldingen">Afbeeldingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Afbeeldingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Afbeeldingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional" style="font-size:85%"> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Dutch_beer_in_a_can.jpg" class="mw-file-description" title="Diverse merken pils worden ook in blikjes (33 cl) of halve liter blikken verkocht"><img alt="Diverse merken pils worden ook in blikjes (33 cl) of halve liter blikken verkocht" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Dutch_beer_in_a_can.jpg/120px-Dutch_beer_in_a_can.jpg" decoding="async" width="90" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Dutch_beer_in_a_can.jpg/250px-Dutch_beer_in_a_can.jpg 1.5x" data-file-width="1800" data-file-height="4000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Diverse merken pils worden ook in blikjes (33 cl) of halve liter blikken verkocht</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Heineken_tapvat_5l.jpg" class="mw-file-description" title="5-litertapvaatje voor bier"><img alt="5-litertapvaatje voor bier" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Heineken_tapvat_5l.jpg/200px-Heineken_tapvat_5l.jpg" decoding="async" width="200" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Heineken_tapvat_5l.jpg/300px-Heineken_tapvat_5l.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Heineken_tapvat_5l.jpg/400px-Heineken_tapvat_5l.jpg 2x" data-file-width="502" data-file-height="499" /></a></span></div> <div class="gallerytext">5-litertapvaatje voor bier</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bier&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bier&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Bier! Geschiedenis van een volksdrank</i>, Kistemaker, R.E. en V.T. van Vilsteren (red.). Amsterdam: De Bataafsche eeuw, 1994.</li> <li><i>Biergids voor België, Nederland en Luxemburg</i>, Tim Webb, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-215-3898-9" title="Speciaal:Boekbronnen/90-215-3898-9">ISBN 90-215-3898-9</a></span>. (Vertaald uit het Engels)</li> <li><i>Geschiedenis van de dorst. Twintig eeuwen drinken in de Lage Landen</i>, <a href="/wiki/Raymond_Van_Uytven" title="Raymond Van Uytven">Raymond Van Uytven</a>, 2007, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789058264589" title="Speciaal:Boekbronnen/9789058264589">ISBN 9789058264589</a></span></li> <li><i>Michael Jackson's Grote Belgische Bieren</i>, Michael Jackson, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-90-209-6591-9" title="Speciaal:Boekbronnen/978-90-209-6591-9">ISBN 978-90-209-6591-9</a></span>; <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-209-6591-3" title="Speciaal:Boekbronnen/90-209-6591-3">ISBN 90-209-6591-3</a></span>.</li> <li><i>Het belang van hop, turf en kolen</i>, Frank Boekhorst. Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, 2008.</li> <li><i>Bier aan het IJzerfront. Het verhaal van de dorst in de Grote Oorlog</i>, Frank Becuwe, Brugge/Alveringem, 2009, Uitgeverij De Klaproos/Mout- & Brouwhuis de Snoek, 176 pp.</li> <li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The Complete Guide to World Beer</i>, Roger Protz, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-84442-865-6" title="Speciaal:Boekbronnen/1-84442-865-6">ISBN 1-84442-865-6</a></span>.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The Barbarian's Beverage: a history of beer in ancient Europe</i>, Max Nelson, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-415-31121-7" title="Speciaal:Boekbronnen/0-415-31121-7">ISBN 0-415-31121-7</a></span>.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The World Guide to Beer</i>, Michael Jackson, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-85076-000-4" title="Speciaal:Boekbronnen/1-85076-000-4">ISBN 1-85076-000-4</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The New World Guide to Beer</i>, Michael Jackson, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-89471-884-3" title="Speciaal:Boekbronnen/0-89471-884-3">ISBN 0-89471-884-3</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Beer: The Story of the Pint</i>, Martyn Cornell, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-7553-1165-5" title="Speciaal:Boekbronnen/0-7553-1165-5">ISBN 0-7553-1165-5</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Beer and Britannia: An Inebriated History of Britain</i>, Peter Haydon, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-7509-2748-8" title="Speciaal:Boekbronnen/0-7509-2748-8">ISBN 0-7509-2748-8</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The Book of Beer Knowledge: Essential Wisdom for the Discerning Drinker, a Useful Miscellany</i>, Jeff Evans, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-85249-198-1" title="Speciaal:Boekbronnen/1-85249-198-1">ISBN 1-85249-198-1</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Country House Brewing in England, 1500–1900</i>, Pamela Sambrook, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-85285-127-9" title="Speciaal:Boekbronnen/1-85285-127-9">ISBN 1-85285-127-9</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Ale, Beer and Brewsters in England: Women's Work in a Changing World, 1300–1600 </i>, Judith M. Bennett, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-19-512650-5" title="Speciaal:Boekbronnen/0-19-512650-5">ISBN 0-19-512650-5</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>A History of Beer and Brewing</i>, I. Hornsey, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-85404-630-5" title="Speciaal:Boekbronnen/0-85404-630-5">ISBN 0-85404-630-5</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Beer: an Illustrated History</i>, Brian Glover, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-84038-597-9" title="Speciaal:Boekbronnen/1-84038-597-9">ISBN 1-84038-597-9</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Beer in America: The Early Years 1587–1840 — Beer's Role in the Settling of America and the Birth of a Nation</i>, Gregg Smith, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-937381-65-9" title="Speciaal:Boekbronnen/0-937381-65-9">ISBN 0-937381-65-9</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Big Book of Beer</i>, Adrian Tierney-Jones, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-85249-212-0" title="Speciaal:Boekbronnen/1-85249-212-0">ISBN 1-85249-212-0</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Gone for a Burton: Memories from a Great British Heritage</i>, Bob Ricketts, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1-905203-69-1" title="Speciaal:Boekbronnen/1-905203-69-1">ISBN 1-905203-69-1</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Farmhouse Ales: Culture and Craftsmanship in the Belgian Tradition</i>, Phil Marowski, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-937381-84-5" title="Speciaal:Boekbronnen/0-937381-84-5">ISBN 0-937381-84-5</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The World Encyclopedia of Beer</i>, Brian Glover, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-7548-0933-1" title="Speciaal:Boekbronnen/0-7548-0933-1">ISBN 0-7548-0933-1</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The Complete Joy of Homebrewing</i>, Charlie Papazian, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-380-77287-6" title="Speciaal:Boekbronnen/0-380-77287-6">ISBN 0-380-77287-6</a></span> (This is the seminal work on home brewing that is almost universally suggested to new hobbyist)</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>The Brewmaster's Table</i>, Garrett Oliver, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-06-000571-8" title="Speciaal:Boekbronnen/0-06-000571-8">ISBN 0-06-000571-8</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><i>Bacchus and Civic Order: The Culture of Drink in Early Modern Germany</i>, Ann Tlusty, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-8139-2045-0" title="Speciaal:Boekbronnen/0-8139-2045-0">ISBN 0-8139-2045-0</a></span></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">De Keukeleire, D. (1990). Chemie onder de schuimkraag. Natuur en Techniek, maart 1990: 228-239</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">P. Damerow</span>, Sumerian Beer: The Origins of Brewing Technology in Ancient Mesopotamia, in <i>Cuneiform Digital Library Journal</i> (2012), p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131007233519/http://cdli.ucla.edu/pubs/cdlj/2012/cdlj2012_002.pdf">1-10.</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Herodotus" title="Herodotus">Herodotus</a>, <i><a href="/wiki/Histori%C3%ABn_(Herodotos)" title="Historiën (Herodotos)">Historiae</a></i> II 77.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Publius_Cornelius_Tacitus" title="Publius Cornelius Tacitus">Tacitus</a>, <i><a href="/wiki/De_origine_et_situ_Germanorum" title="De origine et situ Germanorum">Germania</a></i> 23. Vgl. <a href="/wiki/Plinius_maior" class="mw-redirect" title="Plinius maior">Plinius maior</a>, <i><a href="/wiki/Historia_Naturalis" class="mw-redirect" title="Historia Naturalis">Historia Naturalis</a></i> XXII 82 (<i>cerevisia</i>).</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/l/647724">Meer en jongere bierbrouwers</a>. <i>nos.nl</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-05-07">7 mei 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130602133823/http://www.innl.nl/page/4393/nl">Bier als water in de middeleeuwen: Volksdrank nummer één</a> Voormalige website van het <a href="/wiki/Nationaal_Historisch_Museum_(Nederland)" title="Nationaal Historisch Museum (Nederland)">Nationaal Historisch Museum</a>, via Internet Archive</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.stadsarchiefdelft.nl/delft365/bieroorlog-delft-klopt-amsterdam/">Bieroorlog: Delft klopt Amsterdam</a>. Stadsarchief Delft, 21 mei 2023. Url geraadpleegd op 22 juni 2023</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Vgl. Judith M. Bennett, Ale, beer and brewsters in England. Women's work in a changing world 1300-1600, Oxford/New York 1996.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Gebruik van gist wordt o.a. vermeld in Engeland in 1283 en 1484. Karl Hagen, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polysyllabic.com/?q=medieval/brewing">The economics of Medieval English brewing</a>; Ian S. Hornsey, <i>A history of beer and brewing</i>, p. 318-320. Bewust gebruik van spontane vergisting is vòòr de achttiende eeuw niet geattesteerd.</span> </li> <li id="cite_note-Behre,_Karl-Ernst_1999-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Behre,_Karl-Ernst_1999_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Behre,_Karl-Ernst_1999_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Behre, Karl-Ernst (1999) The history of beer additives in Europe - a review. Vegetation History and Archaeobotany 8: 35-48</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Doorman, G. (1955) De middeleeuwse brouwerij en de gruit. Martinus Nijhoff, 's-Gravenhage</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Arnold, John (1911) Origin And History of Beer And Brewing From Prehistoric Times to the Beginning of Brewing Science And Technology. Alumni Association of the Wahl-Henius Institute of Fermentology, Chicago</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Er wordt weleens beweerd dat Karel IV het brouwen met hop 'verplicht stelde', maar daar is in de originele bron geen sprake van. John Beckmann, A History of Inventions and Discoveries, volume IV, Londen 1814, p. 337.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Lindemans, P. (1958) Brouwerijen en brouwers van Oud-Brussel. Eigen Schoon en De Brabander 41: 124-133</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Dodoens, Rembert (1644) Herbarius oft Cruydt-Boeck Remberti Dodonaei: volghens sijne laatste verbeteringhe. Plantijnsche Druckerije van Balthasar Moretus, Antwerpen</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.camra.org.uk/">https://www.camra.org.uk/</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Noot: "Duvel-type" voor het eerste gebruikt in 1992 in het boek "Bier in België" van Geert Van Lierde (<span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789020919608" title="Speciaal:Boekbronnen/9789020919608">ISBN 9789020919608</a></span>)</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Noot: Omschrijving in het boek "Bier Typen Gids" van Derek Walsh uit 2002 (<span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789021536125" title="Speciaal:Boekbronnen/9789021536125">ISBN 9789021536125</a></span>)</span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63829521">.mw-parser-output .zusterprojecten{padding:0;font-size:90%;clear:both;margin:1em 0 -0.5em 0}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein{padding-bottom:5px;font-size:90%}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop{vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-lijst{display:inline;margin-left:0;padding-left:0}.mw-parser-output .zusterprojecten-kop,.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{display:inline-block;margin:0.4em 0.6em;white-space:nowrap;line-height:1.4em;width:12.5em}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{width:17.5em;max-height:20px}.mw-parser-output .zuster-logo{display:inline-block;text-align:center;width:34px}.mw-parser-output .zuster-tekst{display:inline-block;vertical-align:middle}.mw-parser-output .zusterprojecten-klein .zuster-op{display:inline}@media screen and (max-width:720px){.mw-parser-output .zusterprojecten li,.mw-parser-output .zusterprojecten-klein li{max-height:initial;line-height:inherit}}</style> <div class="interProjectTemplate interProject-groot zusterprojecten toccolours noprint"> <div class="zusterprojecten-kop"><b>Op andere <a href="/wiki/Wikimedia_Foundation" title="Wikimedia Foundation">Wikimedia</a>-projecten</b></div><br /> <ul class="zusterprojecten-lijst"> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Beer#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Beer">Mediabestanden</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Beer#mw-subcategories" class="extiw" title="c:Category:Beer"><i><b>Media</b></i></a><div class="zuster-op"> op Commons</div></div></li><div class="interProject wiktionary mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/bier#Nederlands" class="extiw" title="wikt:bier">WikiWoordenboek</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/23px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="23" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/35px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/46px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/bier#Nederlands" class="extiw" title="wikt:bier"><i><b>Definitie</b></i></a><div class="zuster-op"> op WikiWoordenboek</div></div></li><div class="interProject wikinews mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Bier" class="extiw" title="n:Categorie:Bier">Wikinieuws</a></div><li><div class="zuster-logo"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></span></span></div> <div class="zuster-tekst"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Bier" class="extiw" title="n:Categorie:Bier"><i><b>Nieuws</b></i></a><div class="zuster-op"> op Wikinieuws</div></div></li> </ul> </div>    </div><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bier&oldid=69098020">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bier&oldid=69098020</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Bier" title="Categorie:Bier">Bier</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_EasyTimeline_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken">Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_december_2016" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2016">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2016</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_januari_2025" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds januari 2025">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds januari 2025</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_april_2019" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds april 2019">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds april 2019</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_tijdsaanduiding_sinds_januari_2025" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist tijdsaanduiding sinds januari 2025">Wikipedia:Artikel mist tijdsaanduiding sinds januari 2025</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_juni_2024" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds juni 2024">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds juni 2024</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 28 mrt 2025 om 13:15.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Bier&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Bier</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>186 talen</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Onderwerp toevoegen</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-658b85fd8d-c28v4","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.149","walltime":"0.261","ppvisitednodes":{"value":2061,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":19104,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2448,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23264,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 165.218 1 -total"," 17.75% 29.326 1 Sjabloon:Appendix"," 15.71% 25.950 1 Sjabloon:References"," 9.61% 15.877 8 Sjabloon:Bron?"," 8.64% 14.270 1 Sjabloon:Citeer_web"," 6.64% 10.976 1 Sjabloon:Zusterproject"," 5.20% 8.589 19 Sjabloon:En"," 4.02% 6.639 7 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 3.20% 5.281 1 Sjabloon:Taalaanduiding"," 2.65% 4.371 1 Sjabloon:Link_Portaal:Bier"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.005","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":853635,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-779c5f569f-c7lsn","timestamp":"20250328192107","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Bier","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Bier","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q44","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q44","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-02-15T19:37:22Z","dateModified":"2025-03-28T11:15:26Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/99\/Dutch_beer2.jpg","headline":"alcoholische drank"}</script> </body> </html>