CINXE.COM
Laine de bois — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Laine de bois — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"78aaf79f-0265-47ef-bdb0-abc3ac440c3c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Laine_de_bois","wgTitle":"Laine de bois","wgCurRevisionId":220179015,"wgRevisionId":220179015,"wgArticleId":5584364,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article avec une section vide ou incomplète","Portail:Bâtiment et travaux publics/Articles liés","Portail:Technologies/Articles liés","Portail:Environnement/Articles liés","Portail:Énergie/Articles liés","Matériau de construction biosourcé","Isolant thermique","Isolant phonique","Matière première végétale"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Laine_de_bois","wgRelevantArticleId":5584364, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":7000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1625803","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled": false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Palha_de_madeira2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1745"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Palha_de_madeira2.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1163"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="931"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Laine de bois — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Laine_de_bois"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Laine_de_bois"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Laine_de_bois rootpage-Laine_de_bois skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Laine+de+bois" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Laine+de+bois" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Laine+de+bois" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Laine+de+bois" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Terminologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Terminologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Terminologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Terminologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historique</span> </div> </a> <ul id="toc-Historique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Utilisations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Utilisations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Utilisations</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Utilisations-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Utilisations</span> </button> <ul id="toc-Utilisations-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Paillage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Paillage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Paillage</span> </div> </a> <ul id="toc-Paillage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Emballage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Emballage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Emballage</span> </div> </a> <ul id="toc-Emballage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Allume_feu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Allume_feu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Allume feu</span> </div> </a> <ul id="toc-Allume_feu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rembourrage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rembourrage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Rembourrage</span> </div> </a> <ul id="toc-Rembourrage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Panneaux_acoustiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Panneaux_acoustiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Panneaux acoustiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Panneaux_acoustiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Laine de bois</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 13 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-13" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">13 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Holzwolle" title="Holzwolle – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Holzwolle" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9E%CF%85%CE%BB%CF%8C%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%BF" title="Ξυλόμαλλο – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Ξυλόμαλλο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wood_wool" title="Wood wool – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Wood wool" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Rabota%C4%B5o" title="Rabotaĵo – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Rabotaĵo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Drvena_vuna" title="Drvena vuna – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Drvena vuna" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%A8%E6%AF%9B" title="木毛 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="木毛" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Houtwol" title="Houtwol – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Houtwol" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Treull" title="Treull – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Treull" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/We%C5%82na_drzewna" title="Wełna drzewna – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wełna drzewna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Palha_de_madeira" title="Palha de madeira – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Palha de madeira" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%88%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Древесная шерсть – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Древесная шерсть" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Drvena_vuna" title="Drvena vuna – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Drvena vuna" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tr%C3%A4ull" title="Träull – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Träull" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1625803#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Laine_de_bois" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Laine_de_bois" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Laine_de_bois"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Laine_de_bois"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Laine_de_bois" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Laine_de_bois" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&oldid=220179015" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Laine_de_bois&id=220179015&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FLaine_de_bois"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FLaine_de_bois"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Laine+de+bois"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Laine_de_bois&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wood_wool" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1625803" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Palha_de_madeira2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Palha_de_madeira2.jpg" decoding="async" width="185" height="269" class="mw-file-element" data-file-width="185" data-file-height="269" /></a><figcaption>Laine de bois</figcaption></figure><p>Le terme <i><b>laine de bois</b></i> (aussi appelée paille de bois ou frisure de bois "<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wood_wool" class="extiw" title="en:Wood wool">wood wool ou excelsior</a>" en anglais) est utilisé pour de longs copeaux de bois ayant un aspect pailleux, mais semble s'appliquer de plus en plus communément à la <a href="/wiki/Fibre_de_bois_(isolation)" class="mw-redirect" title="Fibre de bois (isolation)">fibre de bois</a> en panneaux ("woodfiber boards" en anglais). </p><p>La laine de bois est un matériau présent sous forme de filaments réguliers et fins, et pouvant atteindre 500 mm de longueur, élastiques, lâches, sans projections de bois et presque sans poussière. Les filaments sont fabriqués à partir de troncs d'arbres écorcés et séchés. La laine de bois est utilisée comme matériau de remplissage, de rembourrage, d'isolation et de filtrage dans de nombreux secteurs pour des solutions et des produits exigeants, ainsi que dans la branche de l'hygiène et pour emballer des produits et des aliments sensibles. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Terminologie">Terminologie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Terminologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Terminologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les termes « laine de bois »<i> ou encore « frisure de bois » ne font pas référence au même produit que la «</i> fibre de bois ». Aux <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>, dans les années 1970, l'appellation « laine de bois » ne correspondait qu'à une petite quantité de la production d'<i>Excelsior.</i><sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> En effet, seules les parties fines et dites de meilleures qualités<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> étaient considérées comme laine de bois. L'Excelsior avait obtenu une spécification fédérale en 1973, supprimée en 1991, décrivant les appellations de ce matériau selon son épaisseur et la largeur de ses fibres. Aujourd'hui le nom <i>Wood Wool</i> en anglais « laine de bois » correspond à de la frisure de bois et se retrouve référencé sous le numéro 4405.00.00<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> d'après l'<a href="/wiki/Organisation_mondiale_des_douanes" title="Organisation mondiale des douanes">Organisation Mondiale des Douanes</a> pour la vente de ce matériau vers l'international, depuis les États-Unis. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historique">Historique</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Historique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Historique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fairytale_warning.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/17px-Fairytale_warning.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/26px-Fairytale_warning.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/34px-Fairytale_warning.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Laine_de_bois" title="Spécial:EditPage/Laine de bois">Votre aide</a> est la bienvenue ! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire ?</a></div></div> <p>La laine de bois est produite depuis 1840 environ par un procédé mécanique développé aux États-Unis, à partir de bois de résineux ou de feuillus écorcé. En Amérique du Nord, on l’appelle "wood wool" ou "<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wood_wool" class="extiw" title="en:Wood wool">excelsior</a>", un terme dérivé du nom latin du frêne, <i>Fraxinus excelsior</i><sup id="cite_ref-:1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Utilisations">Utilisations</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Utilisations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Utilisations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L’utilisation couvre aujourd’hui de nombreux domaines : hygiène animale (nettoyage des pis, litières pour le bétail ou pour les animaux d’appartement en cage), <a href="/wiki/Horticulture" title="Horticulture">horticulture</a> et jardinage, protection contre l’érosion (tapis de laine de bois), enherbements, protection hivernale des plantes, allume-feu, emballage. A l’origine, la laine de bois servait pour le pansement de blessures et pour des articles d’hygiène. Même les premiers tampons périodiques féminins étaient en laine de bois, remplacée au milieu du siècle dernier par des matières synthétiques <sup id="cite_ref-:1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Paillage">Paillage</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Paillage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Paillage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La laine de bois est utilisée par les producteurs de fruits et légumes délicats. Dans la culture des fraises, par exemple, elle empêche les fruits de se salir de terre, les protège des escargots, de la <a href="/wiki/Moisissure" title="Moisissure">moisissure</a> et prévient la pousse des mauvaises herbes. Grâce au choix des bois utilisés, on obtient pour ce produit une teneur particulièrement élevée en huiles essentielles, en tanins et en fibres, autant d’ingrédients qui répugnent aux gastéropodes. </p><p>Les tapis de laine de bois sont des assemblages piqués de laine de bois de différentes essences et de jute, ou de <a href="/wiki/Polypropyl%C3%A8ne" title="Polypropylène">polypropylène</a> biodégradable. Grâce à leurs bonnes propriétés mécaniques et à leur biodégradabilité, ils conviennent pour la protection des sols et l’enherbement de surfaces nues. En jouant sur la formule de fabrication, on peut déterminer précisément la durée du processus de pourrissement. Le hêtre joue un rôle central dans ces formules. Ses possibilités d’utilisation font actuellement l’objet d’un projet de recherche Suisse soutenu au niveau fédéral par le Fonds pour les recherches forestières. Ces tapis de laine de bois devraient ouvrir un nouveau marché pour le hêtre indigène et atténuer les problèmes d’écoulement dont souffre cette essence. Avec le changement climatique et l’augmentation de la fréquence des épisodes de fortes pluies, la protection contre l’érosion constitue une application à fort potentiel. Un autre marché pour la laine de bois réside dans le revêtement des routes forestières. Un retour aux sources, en quelque sorte, pour ce produit issu du bois de forêt. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Emballage">Emballage</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Emballage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Emballage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La laine de bois connaît aussi un regain d’intérêt en tant que matériau d’emballage, surtout là où les exigences écologiques sont élevées : après usage, on peut sans problème l’employer comme bois-énergie ou la composter. La laine de bois est particulièrement appréciée pour l’emballage de produits à forte valeur émotionnelle, tels que grands vins et spiritueux, viande séchée, salami, "corbeilles gourmandes" ou verrerie fine. Néanmoins, la laine de bois dite logistique ne représente qu’environ 5% des ventes de Lindner Suisse. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Allume_feu">Allume feu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Allume feu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Allume feu"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Avec le durcissement des normes environnementales sur les chauffages, les vieux journaux pour démarrer le feu ont fait leur temps, quand ils ne sont pas carrément interdits. La laine de bois naturelle, trempée dans de la paraffine alimentaire, gagne ainsi des parts de marché en tant qu’allume-feu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rembourrage">Rembourrage</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Rembourrage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Rembourrage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Un domaine d’utilisation autrefois important de la laine de bois, à savoir la literie et le rembourrage des meubles, a été réinvesti depuis 2010 en tant que produit de niche. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Panneaux_acoustiques">Panneaux acoustiques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Panneaux acoustiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Panneaux acoustiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Des panneaux rigides de laine de bois agglomérés avec un liant hydraulique (ciment) sont vendus sous les noms commerciaux de "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.knauf.fr/solutions/produit/fibralith">Fibralith</a>" par Knauf ou par la marque "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://heraklith.be/fr-be/panneaux-en-laine-de-bois/heraklith-base">Heraklith</a>". A ne pas confondre avec les panneaux de fibre de bois </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_1-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:0_1-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.faqs.org/rulings/tariffs/44050000.html"><cite style="font-style:normal;" lang="en">4405.00.00 - Wood wool (excelsior); wood flour - United States International Trade Commission Harmonized Tariff Schedule</cite></a> », sur <span class="italique">www.faqs.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2017-11-28" data-sort-value="2017-11-28">28 novembre 2017</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gericke2017"><span class="ouvrage" id="W._F_Gericke2017"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> W. F Gericke, <cite class="italique" lang="en">Soilless Gardening</cite>, Read Books, <time>2017</time>, 204 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4067-7064-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4067-7064-3"><span class="nowrap">978-1-4067-7064-3</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 38<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Soilless+Gardening&rft.pub=Read+Books&rft.aulast=Gericke&rft.aufirst=W.+F&rft.date=2017&rft.pages=38&rft.tpages=204&rft.isbn=978-1-4067-7064-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALaine+de+bois"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-3"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_3-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:1_3-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Belser2014"><span class="ouvrage" id="Eduard_J._Belser2014">Eduard J. Belser, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.waldwissen.net/fr/economie-forestiere/produits-secondaires/produits-forestiers/la-laine-de-bois"><cite style="font-style:normal;">Belser, E.J. (2013): Innombrables applications. La laine de bois – un produit naturel et polyvalent. LA FORÊT 66, 2: 19-21.</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2014-06-19" data-sort-value="2014-06-19">19 juin 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-09-18" data-sort-value="2022-09-18">18 septembre 2022</time>)</small></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Isolant_thermique" title="Isolant thermique">Isolant thermique</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Laine_de_bois&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acermi.cstb.fr">Association pour la certification des matériaux isolants (ACERMI)</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Mat%C3%A9riaux_d%C3%A9riv%C3%A9s_du_bois" title="Modèle:Palette Matériaux dérivés du bois"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Mat%C3%A9riaux_d%C3%A9riv%C3%A9s_du_bois&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%">Matériaux dérivés du <a href="/wiki/Bois" title="Bois">bois</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px">Bois brut à base de <a href="/wiki/Sciage" title="Sciage">sciage</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bois_rond&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bois rond (page inexistante)">Bois rond</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89quarrissage_(bois)" title="Équarrissage (bois)">Bois carré</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_brut_de_sciage" title="Bois brut de sciage">Bois brut de sciage</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px"><a href="/wiki/Bois_d%27%C5%93uvre" title="Bois d'œuvre">Bois d’œuvre</a> à base de <a href="/wiki/Planche_(bois)" title="Planche (bois)">planches</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bois_panneaut%C3%A9" title="Bois panneauté">Bois panneauté</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_massif" title="Bois massif">Bois massif</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_massif_about%C3%A9" title="Bois massif abouté">Bois massif abouté</a> (BMA)</li> <li><a href="/wiki/Bois_massif_reconstitu%C3%A9" title="Bois massif reconstitué">Bois massif reconstitué</a> (BMR ou contrecollé)</li> <li><a href="/wiki/Bois_lamell%C3%A9-coll%C3%A9" title="Bois lamellé-collé">Bois lamellé-collé</a> (BLC)</li> <li><a href="/wiki/Bois_lamell%C3%A9_crois%C3%A9" title="Bois lamellé croisé">Bois lamellé croisé</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px"><a href="/wiki/Bois_d%27%C5%93uvre" title="Bois d'œuvre">Bois d’œuvre</a> à base de <a href="/wiki/Placage_(bois)" title="Placage (bois)">placages</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Contreplaqu%C3%A9" title="Contreplaqué">Contreplaqué</a> <ul><li><a href="/wiki/Contreplaqu%C3%A9_moul%C3%A9" title="Contreplaqué moulé">Contreplaqué moulé</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Lamibois_(LVL)" title="Lamibois (LVL)">Lamibois (LVL)</a></li> <li><a href="/wiki/Parallel_Strand_Lumber" title="Parallel Strand Lumber">Parallel Strand Lumber</a> (PSL)</li> <li><a href="/wiki/Laminated_Strand_Lumber" title="Laminated Strand Lumber">Laminated Strand Lumber</a> (LSL)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px"><a href="/wiki/Bois_de_trituration" class="mw-redirect" title="Bois de trituration">Bois de trituration</a> ou d'industrie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Papier" title="Papier">Papier</a></li> <li><a href="/wiki/Carton_(mat%C3%A9riau)" title="Carton (matériau)">Carton</a></li> <li><a href="/wiki/Panneau_de_particules" title="Panneau de particules">Panneau de particules</a> <ul><li><a href="/wiki/Panneau_de_particules_li%C3%A9es_au_ciment" title="Panneau de particules liées au ciment">Panneau de particules liées au ciment</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Panneau_de_fibres_de_bois" title="Panneau de fibres de bois">Panneau de fibres</a> <ul><li><a href="/wiki/Panneau_de_fibres_dur" title="Panneau de fibres dur">Panneau de fibres dur</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Panneau_de_fibres_mi-dur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panneau de fibres mi-dur (page inexistante)">Panneau de fibres mi-dur</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Panneau_de_fibres_l%C3%A9ger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panneau de fibres léger (page inexistante)">Panneau de fibres léger</a></li> <li><a href="/wiki/Panneau_de_fibres_%C3%A0_densit%C3%A9_moyenne" title="Panneau de fibres à densité moyenne">Panneau de fibres à densité moyenne</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Panneau_de_fibres_li%C3%A9es_au_ciment&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panneau de fibres liées au ciment (page inexistante)">Panneau de fibres liées au ciment</a></li></ul></li> <li><span class="page_h"><a href="/wiki/Panneau_de_lamelles_minces_et_longues" class="mw-disambig" title="Panneau de lamelles minces et longues">Panneau de lamelles</a></span> <ul><li><a href="/wiki/Panneau_de_grandes_particules_orient%C3%A9es" title="Panneau de grandes particules orientées">OSB</a></li> <li><a href="/wiki/Waferboard" title="Waferboard">Waferboard</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Laine de bois</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_augment%C3%A9" title="Bois augmenté">Bois augmenté</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px"><a href="/wiki/Bois_%C3%A9nergie" title="Bois énergie">Bois énergie</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bois_de_feu" title="Bois de feu">Bois de feu</a> (<a href="/wiki/Bois_de_corde" title="Bois de corde">Bois de corde</a>)</li> <li><a href="/wiki/Granul%C3%A9_de_bois" title="Granulé de bois">Granulés</a></li> <li><a href="/wiki/Plaquette_foresti%C3%A8re" title="Plaquette forestière">Plaquettes</a></li> <li><a href="/wiki/Charbon_de_bois" title="Charbon de bois">Charbon de bois</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px"><a href="/w/index.php?title=Chimie_du_bois&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chimie du bois (page inexistante)">Chimie du bois</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Polym%C3%A8re_cellulosique" class="mw-disambig" title="Polymère cellulosique">Polymère cellulosique</a></li> <li><a href="/wiki/Acide_lignosulfonique" title="Acide lignosulfonique">Acide lignosulfonique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:200px">Bois <a href="/wiki/Arch%C3%A9ologie" title="Archéologie">archéologique</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bois_carbonis%C3%A9" title="Bois carbonisé">Bois carbonisé</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_p%C3%A9trifi%C3%A9" title="Bois pétrifié">Bois pétrifié</a></li> <li><a href="/wiki/Bois_gorg%C3%A9_d%27eau" title="Bois gorgé d'eau">Bois gorgé d'eau</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:B%C3%A2timent_et_travaux_publics" title="Portail du bâtiment et des travaux publics"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Applications-development.svg/24px-Applications-development.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Applications-development.svg/36px-Applications-development.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Applications-development.svg/48px-Applications-development.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:B%C3%A2timent_et_travaux_publics" title="Portail:Bâtiment et travaux publics">Portail du bâtiment et des travaux publics</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Environnement" title="Portail de l’environnement"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Icone_environnement_flat_design.svg/24px-Icone_environnement_flat_design.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Icone_environnement_flat_design.svg/36px-Icone_environnement_flat_design.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Icone_environnement_flat_design.svg/48px-Icone_environnement_flat_design.svg.png 2x" data-file-width="255" data-file-height="255" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Environnement" title="Portail:Environnement">Portail de l’environnement</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89nergie" title="Portail de l’énergie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Circle-icons-bolt.svg/24px-Circle-icons-bolt.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Circle-icons-bolt.svg/36px-Circle-icons-bolt.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Circle-icons-bolt.svg/48px-Circle-icons-bolt.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89nergie" title="Portail:Énergie">Portail de l’énergie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐868759585b‐nhrv5 Cached time: 20250214200051 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.136 seconds Real time usage: 0.206 seconds Preprocessor visited node count: 1028/1000000 Post‐expand include size: 36501/2097152 bytes Template argument size: 6140/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 3953/5000000 bytes Lua time usage: 0.060/10.000 seconds Lua memory usage: 3589889/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 164.478 1 -total 40.97% 67.390 1 Modèle:Références 30.13% 49.556 1 Modèle:Portail 28.60% 47.036 2 Modèle:Lien_web 15.83% 26.033 1 Modèle:... 12.35% 20.308 1 Modèle:Méta_bandeau_de_section 12.10% 19.898 1 Modèle:Palette 11.02% 18.127 1 Modèle:Catégorisation_badges 10.70% 17.606 1 Modèle:Suivi_des_biographies 8.92% 14.671 1 Modèle:Palette_Matériaux_dérivés_du_bois --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:5584364:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250214200051 and revision id 220179015. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Laine_de_bois&oldid=220179015">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Laine_de_bois&oldid=220179015</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mat%C3%A9riau_de_construction_biosourc%C3%A9" title="Catégorie:Matériau de construction biosourcé">Matériau de construction biosourcé</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Isolant_thermique" title="Catégorie:Isolant thermique">Isolant thermique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Isolant_phonique" title="Catégorie:Isolant phonique">Isolant phonique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mati%C3%A8re_premi%C3%A8re_v%C3%A9g%C3%A9tale" title="Catégorie:Matière première végétale">Matière première végétale</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:B%C3%A2timent_et_travaux_publics/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Bâtiment et travaux publics/Articles liés">Portail:Bâtiment et travaux publics/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Technologies/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Technologies/Articles liés">Portail:Technologies/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Environnement/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Environnement/Articles liés">Portail:Environnement/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89nergie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Énergie/Articles liés">Portail:Énergie/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 10 novembre 2024 à 18:01.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Laine_de_bois" title="Spécial:Citer/Laine de bois">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Laine_de_bois&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Laine de bois</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>13 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b9576b97f-dc67m","wgBackendResponseTime":136,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.136","walltime":"0.206","ppvisitednodes":{"value":1028,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":36501,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6140,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3953,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 164.478 1 -total"," 40.97% 67.390 1 Modèle:Références"," 30.13% 49.556 1 Modèle:Portail"," 28.60% 47.036 2 Modèle:Lien_web"," 15.83% 26.033 1 Modèle:..."," 12.35% 20.308 1 Modèle:Méta_bandeau_de_section"," 12.10% 19.898 1 Modèle:Palette"," 11.02% 18.127 1 Modèle:Catégorisation_badges"," 10.70% 17.606 1 Modèle:Suivi_des_biographies"," 8.92% 14.671 1 Modèle:Palette_Matériaux_dérivés_du_bois"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.060","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3589889,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-868759585b-nhrv5","timestamp":"20250214200051","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Laine de bois","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Laine_de_bois","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1625803","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1625803","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-07-05T10:50:18Z","dateModified":"2024-11-10T17:01:59Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1b\/Palha_de_madeira2.jpg"}</script> </body> </html>