CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>حضرموت - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"f9cccf53-d181-4ee3-b615-3659fadda9f4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"حضرموت","wgTitle":"حضرموت","wgCurRevisionId":37814274,"wgRevisionId":37814274,"wgArticleId":15134,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["استان حضرموت","تاریخ یمن","خلیج عدن","منطقه‌های تاریخی","یمن جنوبی","شبه‌جزیره عربستان","جغرافیای یمن","مناطق تقسیم‌شده","پادشاهی‌های سابق"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext", "wgRelevantPageName":"حضرموت","wgRelevantArticleId":15134,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":8000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1517159","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit", "ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="حضرموت - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-حضرموت rootpage-حضرموت skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-جغرافیای_حضرموت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جغرافیای_حضرموت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>جغرافیای حضرموت</span> </div> </a> <ul id="toc-جغرافیای_حضرموت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شِبام" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#شِبام"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>شِبام</span> </div> </a> <ul id="toc-شِبام-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">حضرموت</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۳۸ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-38" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۳۸ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q20748094 badge-problematic mw-list-item" title="problematic"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="حضرموت–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حضرموت" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/H%C9%99zr%C9%99m%C3%B6vt" title="Həzrəmövt–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Həzrəmövt" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A4" title="হাজরামাউত–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="হাজরামাউত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="مقالهٔ توصیه‌شده"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hadhramaut" title="Hadhramaut–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Hadhramaut" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Hadramaout" title="Hadramaout–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Hadramaout" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%A6%D7%A8%D7%9E%D7%95%D7%95%D7%AA_(%D7%97%D7%91%D7%9C_%D7%90%D7%A8%D7%A5)" title="חצרמוות (חבל ארץ)–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="חצרמוות (חבל ארץ)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Hadramawt" title="Hadramawt–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Hadramawt" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8F%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%9E%E3%82%A6%E3%83%88" title="ハドラマウト–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ハドラマウト" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%97%E1%83%98" title="ჰადრამავთი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჰადრამავთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%95%98%EB%93%9C%EB%9D%BC%EB%A7%88%EC%9A%B0%ED%8A%B8" title="하드라마우트–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="하드라마우트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B9%E0%B4%B3%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%8C%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ഹളർമൌത്ത്–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഹളർമൌത്ത്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hadhramaut" title="Hadhramaut–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hadhramaut" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="حضرموت–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="حضرموت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hadramaute" title="Hadramaute–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Hadramaute" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Hadhramaut" title="Hadhramaut–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Hadhramaut" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%83%D1%82_(%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD)" title="Хадрамаут (регион)–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Хадрамаут (регион)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Hadramaut" title="Hadramaut–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Hadramaut" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%83%D1%82" title="Хадрамаут–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хадрамаут" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hadramawt" title="Hadramawt–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hadramawt" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hadramut" title="Hadramut–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hadramut" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%83%D1%82" title="Хадрамаут–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Хадрамаут" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="حضرموت–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="حضرموت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Hazramavt" title="Hazramavt–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Hazramavt" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E5%BE%B7%E6%8B%89%E6%AF%9B" title="哈德拉毛–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="哈德拉毛" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1517159#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&oldid=37814274" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&id=37814274&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AD%25D8%25B6%25D8%25B1%25D9%2585%25D9%2588%25D8%25AA"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AD%25D8%25B6%25D8%25B1%25D9%2585%25D9%2588%25D8%25AA"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hadhramaut" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1517159" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p><b>حَضْرَمَوت</b> یکی از مناطق تاریخی جنوب <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شبه‌جزیره عربستان">شبه جزیره عربستان</a> است. اهالی حضرموت را <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="حضرمی‌ها">حَضرَمی</a> می‌نامند. </p><p>به قولی ریشه نام حَضرَموت از حضر (حضور داشتن) و موت (مرگ) است، یعنی جایی که مرگ در آن حضور دارد. قول دیگری حضرموت را به «حضرموت بن یقطن بن عامر ابن شالخ» نسبت می‌دهد. نخستین پادشاهی که بر حضرموت حکمران بوده‌است: «صدقی ایل» نامیده می‌شده‌است. ایشان حکمران حضرموت و <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%85%D8%B9%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="دولت معین">دولت معین</a> باهم بوده‌است. این پادشاه در سال ۱۰۲۰ پیش از میلاد بر این منطقه حاکم بوده‌است. </p><p>شهر <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%88%D9%87_(%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="شبوه (استان)">شَبوَه</a> مرکز محصول <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="بخور">بخور</a>، پایتخت حضرموت بوده‌است. تمدن این سرزمین در حدود پنج قرن پیش از میلاد شروع و به حدود قرن سوم میلادی ختم می‌شود. آثار و کتیبه‌هایی که در این ناحیه کشف شده نشان می‌دهد که تمدن حضرموت اساساً از تمدن <a href="/wiki/%DB%8C%D9%85%D9%86" title="یمن">یمن</a> جدا نبوده‌است. ضمن حفریاتی که در معابد مربوط به قرن سوم و چهارم ق. م شده، مهره‌هایی به دست آمده که شبیه به مهره‌های ایرانی عصر <a href="/wiki/%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="هخامنشیان">هخامنشی</a> و بعد از آن است. همچنین برخی از دانشمندان معتقداند که تمدن حضرموت و دیگر نقاط جنوب عربستان، به‌طور کلی، در آغاز تحت تأثیر تمدن <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین‌النهرین">بین‌النهرین</a> بوده، سپس از قرن اول قبل از میلاد به سمت تمدن‌های حوزه مدیترانه و تمدن ایران متمایل شده‌است، زیرا روم و یونان و پارس با <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="عربستان جنوبی">عربستان جنوبی</a> تبادلات نزدیکی برقرار کرده بودند. چنین به نظر می‌رسد که در دوران <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساسانی">ساسانی</a>، خاصه در اواخر این دوران، حضرموت و کِنده نیز مانند یمن کاملاً تحت تسلط شاهنشاهی ایران قرار گرفته بودند. .<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جغرافیای_حضرموت"><span id=".D8.AC.D8.BA.D8.B1.D8.A7.D9.81.DB.8C.D8.A7.DB.8C_.D8.AD.D8.B6.D8.B1.D9.85.D9.88.D8.AA"></span>جغرافیای حضرموت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: جغرافیای حضرموت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در مفهوم تاریخی‌ حَضرَموت نام یک منطقه و حکومت واقع در جنوب شبه‌جزیرهٔ عربستان در امتداد <a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="خلیج عدن">خلیج عدن</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8" title="دریای عرب">دریای عرب</a>، از یمن تا ناحیه <a href="/wiki/%D8%B8%D9%81%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="ظفار">ظُفار</a> <a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="عمان">عمان</a> قرار دارد. </p><p>حضرموت از سوی غرب به <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A8%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="ربع الخالی">ربع الخالی</a> می‌پیوندد. به اهالی حضرموت، حَضرَمی گفته می‌شود. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/3/36/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg/300px-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg" decoding="async" width="300" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/3/36/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg/450px-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/3/36/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg/600px-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA.jpg 2x" data-file-width="986" data-file-height="1089" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>سلطنت حضرموت با دولت معین هم‌عصر و در مملکتی که جنوب <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%A7" title="سبا">سبا</a> و یمن میان ۱۵ و ۱۴ درجه عرض شمالی و ۴۷ و ۵۳ درجه طول شرقی (از گرینویچ) واقع بود. </p><p>پایتخت این مملکت شهر شَبوَه مرکز اصلی محصول <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="بخور">بخور</a> بود. آغاز دولت حضرموت را به تحقیق نمی‌توان تعیین کرد ولی ظاهراً در هر حال پیش از تشکیل دولت سبأ ویکی از سه دولت عمده جنوبی بود و با <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%82%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دولت قتبان">دولت قتبان</a> و <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%85%D8%B9%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="دولت معین">دولت معین</a> خاک و ثروت و تمدن و دادوستد آن قطعه را صاحب بودند. </p><p>انقراض این دولت در حدود ۳۰۰ میلادی است که همه ممالک یمن جزو یک مملکت بزرگ سبأی و حِمْیَری گردید. </p><p>حضرموت هم مانند سبأ و قتبان فرمانروایان کهنه و مکرب و سلاطین داشته‌است. </p><p>نام‌های ۱۸ پادشاه و یک مکرب به دست آمده ولی شگفت اینجاست که حکومت مکرب‌ها در اواخر دولت واقع است. معینی‌ها و حضرموتی‌ها با همدیگر روابط نژادی و اقتصادی و سیاسی بسیار نزدیک داشته‌اند، و حتی گاهی در تحت سلطنت یک خانواده بوده‌اند ولی وجود این هر یک تمدن مستقل جداگانه داشته‌است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="شِبام"><span id=".D8.B4.D9.90.D8.A8.D8.A7.D9.85"></span>شِبام</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: شِبام"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%85" title="شبام">شبام</a></div> <p><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%85" title="شبام">شبام</a> یکی از شهرهای تاریخی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="استان حضرموت">استان حضرموت</a> است. کشور یمن از جمله کشورهایی است که آثار تاریخی گوناگونی در باطن خود از دوران بسیار دور نگه داشته‌ است. </p><p>از مهم‌ترین آثار این کشور ریشه‌دار، خرابه‌های <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF_%D9%85%D8%A3%D8%B1%D8%A8" title="سد مأرب">سد مأرب</a> است که در سال ۱۹۸۶ توسط <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیخ زاید بن سلطان آل‌نهیان (صفحه وجود ندارد)">شیخ زاید بن سلطان آل‌نهیان</a> رئیس در گذشته <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="امارات متحده عربی">امارات متحده عربی</a> بازسازی شد و مورد بهره‌برداری کشاورزان یمنی قرار گرفت. </p><p>همچنین به کمک مالی امارات متحده عربی نیز برای حفاظت از کنوز یمن السعید و از اهم آثار این کشور که در حال حاضر در دست تنقیب است: <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%B4_%D8%A8%D9%84%D9%82%DB%8C%D8%B3" class="mw-redirect" title="عرش بلقیس">عرش بلقیس</a> ملکه <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%A3" title="سبأ">سبأ</a>، شهر <a href="/wiki/%D8%B5%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AD" title="صرواح">صرواح</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%81_(%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="جوف (استان)">جَوف</a>، أبین <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%88%D9%87_(%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="شبوه (استان)">شبوه</a>، وادی حضرموت، <a href="/wiki/%D8%B5%D8%B9%D8%AF%D9%87_(%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="صعده (استان)">صَعده</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%B2_(%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" class="mw-redirect" title="تعز (استان)">تَعِز</a>، أب، و مناطق دیگری در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="استان عدن">عَدَن</a> نیز و آثار برجسته آن در دست بررسی است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>راه‌های نفوذ پارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی</i>، ص ۴۱ و ۴۲.</span> </li> </ol></div></div> <ul><li>کتاب «قتبان و سبأ» چاپ لندن، سال ۱۹۵۵.</li> <li>دکتر: السید عبدالعزیز، بن سالم، <i>(تاریخ العرب فی العصر الجاهلیة)</i>، دارالنهضة العربیة، چاپ سال ۱۹۷۸ (به عربی).</li> <li>دکتر جبرائیل، جبور، سلیمان، <i>(الأمراء والقبائل)</i> دارالعلم للملایین: بیروت، چاب اول، چاپ سال ۱۹۸۸ (به عربی).</li> <li>دکتر زاهیه، وهبة، <i>(شُبه الجَزیرَة العَربیَة)</i> دارالنهضة العربیة للطباعة والنشر، چاپ و چاپ سال ۱۹۷۷.</li> <li>الصنعانی، محمد بن یحیی بن عبدالله بن احمد، الیمانی، <i>(اَلأنَباءَ عَن دُولةَ بَلقِیسَ وَ سَبأَ) </i>، منشورات دارالیمنیة للنشر والتوزیع، صنعاء، چاپ سال ۱۹۸۴ (به عربی).</li> <li>آذرنوش، آذرتاش، <i>راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی</i>، چاپ سوم، تهران: انتشارات توس، ۱۳۸۸. شابک ۳-۴۳۶-۳۱۵-۹۶۴-۹۷۸</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="مناطق_آسیا" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="الگو:مناطق آسیا"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:مناطق آسیا (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مناطق آسیا"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="مناطق_آسیا" style="font-size:114%;margin:0 4em">مناطق <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="آسیا">آسیا</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="آسیای مرکزی">مرکزی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%85_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86" title="بام جهان">بام جهان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="خاورمیانه بزرگ">خاورمیانه بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85" class="mw-redirect" title="دریاچه خوارزم">دریاچه خوارزم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%82%D9%88%D9%85" title="آرال‌قوم">آرال‌قوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B2%D8%B1" title="دریای خزر">دریای خزر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="دریای مرده">دریای مرده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="دریاچه طبریه">دریاچه طبریه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="تارتاریا">تارتاریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1" title="ماوراءالنهر">ماوراءالنهر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="توران">توران</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="خراسان">خراسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="آریانا">آریانا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AE%D8%AC" title="رخج">رخج</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85" title="خوارزم">خوارزم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سیستان">سیستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87" title="قزاقستانیه">قزاقستانیه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE_%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="استپ قزاقستان">استپ قزاقستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%A8%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7" title="بدبخت‌دالا">بدبخت‌دالا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="استپ اوراسیا">استپ اوراسیا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE_%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="استپ قزاقستان">استپ قزاقستان</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="علفزار مغولستان-منچوری (صفحه وجود ندارد)">علفزار مغولستان-منچوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلات ایران">فلات ایران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C" title="رشته‌کوه آلتای">رشته‌کوه آلتای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="پامیر">پامیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="تیان شان">تیان شان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="بدخشان">بدخشان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86" title="دالان واخان">دالان واخان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AC%DB%8C%D8%B1" title="گذرگاه واخجیر">گذرگاه واخجیر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%86" title="کوه ایمئون">کوه ایمئون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلات مغولستان">فلات مغولستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="مناطق غربی">مناطق غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="تکله‌مکان">تکله‌مکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%85" title="قره‌قروم">قره‌قروم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%85" title="منطقه ماورای قراقروم">منطقه ماورای قراقروم</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%86" title="یخچال سیاچن">یخچال سیاچن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="فلات تبت">فلات تبت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شرق آسیا">شرق</a><br /><small style="font-size:85%;">(<a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شمال شرق آسیا">شمال شرق</a>)</small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="خاورزمین">خاورزمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="مجمع‌الجزایر ژاپن">مجمع‌الجزایر ژاپن</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Northeastern_Japan_Arc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Northeastern Japan Arc (صفحه وجود ندارد)">Northeastern Japan Arc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sakhalin_Island_Arc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakhalin Island Arc (صفحه وجود ندارد)">Sakhalin Island Arc</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_(%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1)" title="کره (کشور)">کره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%A8%DB%8C" title="بیابان گبی">بیابان گبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="تکله‌مکان">تکله‌مکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="خینگان بزرگ">خینگان بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="فلات مغولستان">فلات مغولستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="آسیای داخلی">آسیای داخلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="مغولستان داخلی">مغولستان داخلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مغولستان خارجی (صفحه وجود ندارد)">مغولستان خارجی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=China_proper&action=edit&redlink=1" class="new" title="China proper (صفحه وجود ندارد)">China proper</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="منچوری">منچوری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منچوری خارجی (صفحه وجود ندارد)">منچوری خارجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="شمال شرقی چین">منچوری داخلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="دشت شمال شرقی چین (صفحه وجود ندارد)">دشت شمال شرقی چین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="علفزار مغولستان-منچوری (صفحه وجود ندارد)">علفزار مغولستان-منچوری</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="دشت شمال چین">دشت شمال چین</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="کوه‌های یان (صفحه وجود ندارد)">کوه‌های یان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%86%DA%AF" title="شبه‌جزیره لیائودونگ">شبه‌جزیره لیائودونگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=High-mountain_Asia&action=edit&redlink=1" class="new" title="High-mountain Asia (صفحه وجود ندارد)">High-mountain Asia</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="هیمالیا">هیمالیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="فلات تبت">فلات تبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%85" title="قره‌قروم">قره‌قروم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%86%D9%84%D9%88%D9%86" title="کونلون">کونلون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Qilian_Mountains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qilian Mountains (صفحه وجود ندارد)">Qilian Mountains</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hengduan_Mountains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hengduan Mountains (صفحه وجود ندارد)">Hengduan Mountains</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85" title="حوضه تاریم">حوضه تاریم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="چین‌لینگ">چین‌لینگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87_%D8%B3%DB%8C%DA%86%D9%88%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="حوضه سیچوان (صفحه وجود ندارد)">حوضه سیچوان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="راه ابریشم شمالی (صفحه وجود ندارد)">راه ابریشم شمالی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hexi_Corridor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hexi Corridor (صفحه وجود ندارد)">Hexi Corridor</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%86%E2%80%93%DA%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%DA%98%D9%88" title="فلات یون‌نان–گوئیژو">فلات یون‌نان–گوئیژو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lingnan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lingnan (صفحه وجود ندارد)">Lingnan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Liangguang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liangguang (صفحه وجود ندارد)">Liangguang</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jiangnan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jiangnan (صفحه وجود ندارد)">Jiangnan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jianghuai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jianghuai (صفحه وجود ندارد)">Jianghuai</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Guanzhong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guanzhong (صفحه وجود ندارد)">Guanzhong</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Huizhou,_Anhui&action=edit&redlink=1" class="new" title="Huizhou, Anhui (صفحه وجود ندارد)">Huizhou</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wu_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wu (region) (صفحه وجود ندارد)">Wu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jiaozhou_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jiaozhou (region) (صفحه وجود ندارد)">Jiaozhou</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86" title="ژانگیوان">ژانگیوان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Southern_Shaanxi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Southern Shaanxi (صفحه وجود ندارد)">Shaannan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ordos_Plateau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ordos Plateau (صفحه وجود ندارد)">Ordos Loop</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Loess_Plateau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loess Plateau (صفحه وجود ندارد)">Loess Plateau</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Northern_Shaanxi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Northern Shaanxi (صفحه وجود ندارد)">Shaanbei</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hamgyong_Mountains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hamgyong Mountains (صفحه وجود ندارد)">Hamgyong Mountains</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Central_Mountain_Range&action=edit&redlink=1" class="new" title="Central Mountain Range (صفحه وجود ندارد)">Central Mountain Range</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="آلپ ژاپن">آلپ ژاپن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Suzuka_Mountains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suzuka Mountains (صفحه وجود ندارد)">Suzuka Mountains</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Leizhou_Peninsula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leizhou Peninsula (صفحه وجود ندارد)">Leizhou Peninsula</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%AA%D9%88%D9%86%DA%A9%DB%8C%D9%86" title="خلیج تونکین">خلیج تونکین</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AA%D8%B3%D9%87" title="یانگ‌تسه">یانگ‌تسه</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%AF_%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF_%D8%AA%D8%B3%D9%87" title="دلتای رود یانگ تسه">دلتای رود یانگ تسه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%B2%D8%B1%D8%AF" title="رود زرد">رود زرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="دلتای رود مروارید">دلتای رود مروارید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A6%DB%8C" title="رود ینی‌سئی">حوضه ینی‌سئی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C" title="رشته‌کوه آلتای">رشته‌کوه آلتای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86" title="دالان واخان">دالان واخان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AC%DB%8C%D8%B1" title="گذرگاه واخجیر">گذرگاه واخجیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="خاور دور">خاور دور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D8%A2%D8%AA%D8%B4" title="حلقه آتش">حلقه آتش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="آسیا-اقیانوسیه">آسیا-اقیانوسیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="آسیای حاره‌ای">آسیای حاره‌ای</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شمال آسیا">شمال</a><br /><small style="font-size:85%;">(<a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="سیبری">سیبری</a>)</small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="شمالگان">شمالگان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="مدار شمالگان">مدار شمالگان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="آسیای داخلی">آسیای داخلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شمال شرق آسیا">شمال شرق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="اورال (منطقه)">اورال</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="رشته‌کوه اورال">رشته‌کوه اورال</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="خاور دور">خاور دور</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="خاور دور روسیه">خاور دور روسیه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Okhotsk%E2%80%93Manchurian_taiga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Okhotsk–Manchurian taiga (صفحه وجود ندارد)">Okhotsk–Manchurian taiga</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%A7" title="برینگیا">برینگیا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%DA%86%D9%88%DA%A9%DA%86%DB%8C" title="شبه‌جزیره چوکچی">شبه‌جزیره چوکچی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%85%DA%86%D8%A7%D8%AA%DA%A9%D8%A7" title="شبه‌جزیره کامچاتکا">شبه‌جزیره کامچاتکا</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="شمالگان روسیه">شمال دور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="تارتاریا">تارتاریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="سیبری">سیبری</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بایکالیا (صفحه وجود ندارد)">بایکالیا</a> (<a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84" title="دریاچه بایکال">دریاچه بایکال</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="استپ بارابا (صفحه وجود ندارد)">استپ بارابا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="خلیج خاتانگا">خلیج خاتانگا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transbaikal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transbaikal (صفحه وجود ندارد)">Transbaikal</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="غرب سیبری (صفحه وجود ندارد)">غرب</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B1" title="رود آمور">حوضه آمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A6%DB%8C" title="خلیج ینی‌سئی">خلیج ینی‌سئی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A6%DB%8C" title="رود ینی‌سئی">حوضه ینی‌سئی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AE%D9%88%D8%AA%D9%87-%D8%A2%D9%84%DB%8C%D9%86" title="سیخوته-آلین">سیخوته-آلین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="کولیما (منطقه)">کولیما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%DA%AF%D9%87_%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="تنگه برینگ">تنگه برینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D8%A2%D8%AA%D8%B4" title="حلقه آتش">حلقه آتش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%86%DA%86%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="منچوری خارجی (صفحه وجود ندارد)">منچوری خارجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="آسیا-اقیانوسیه">آسیا-اقیانوسیه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="جنوب شرق آسیا">جنوب شرق</a><br /><small style="font-size:85%;">(<a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="هند شرقی">هند شرقی</a>)</small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="خاورزمین">خاورزمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AF" title="سوندالند">سوندالند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="سرزمین اصلی جنوب شرق آسیا">سرزمین اصلی/هندوچین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D9%84_%D9%85%D8%AB%D9%84%D8%AB_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="جنگل‌های معتدل مثلث شمالی">جنگل‌های معتدل مثلث شمالی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا">ناحیه دریایی</a>/<a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مجمع‌الجزایر مالایی">مجمع‌الجزایر مالایی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%B2%DB%8C" title="شبه‌جزیره مالزی">شبه‌جزیره مالزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="جزایر سوندا">جزایر سوندا</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="جزایر سوندای بزرگ">جزایر سوندای بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="جزایر سوندای کوچک">جزایر سوندای کوچک</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%B2%DB%8C" title="جزایر اندونزی">مجمع‌الجزایر اندونزی</a>/<a href="/w/index.php?title=Nusantara_(archipelago)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nusantara (archipelago) (صفحه وجود ندارد)">Nusantara</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="والاسیا">والاسیا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1" title="جزیره تیمور">جزیره تیمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="جزیره‌های فیلیپین">مجمع‌الجزایر فیلیپین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_(%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87)" title="لوزون (جزیره)">لوزون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="میندانائو">میندانائو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="ویسایا">ویسایا</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="خلیج لیته">خلیج لیته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%86%D8%AF" title="خلیج تایلند">خلیج تایلند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="هند شرقی">هند شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="نانیانگ (منطقه)">نانیانگ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D8%A2%D9%84%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="کمربند آلپاید">کمربند آلپاید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1" title="خاور دور">خاور دور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D8%A2%D8%AA%D8%B4" title="حلقه آتش">حلقه آتش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="آسیا-اقیانوسیه">آسیا-اقیانوسیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="آسیای حاره‌ای">آسیای حاره‌ای</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="جنوب آسیا">جنوب</a><br /><small style="font-size:85%;">(<a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="شبه‌قاره هند">شبه‌قاره<br />هند</a>)</small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="خاورزمین">خاورزمین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="هند بزرگ">هند بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="شبه‌قاره هند">شبه‌قاره هند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="هیمالیا">هیمالیا</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%86%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="کانگچنجونگا">کانگچنجونگا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C" title="ناندا دیوی">ناندا دیوی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B4" title="هندوکش">هندوکش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1_(%D8%A8%D9%84%D8%AE)" title="باختر (بلخ)">باختر (بلخ)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Carnatic_region&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carnatic region (صفحه وجود ندارد)">Carnatic region</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tamilakam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tamilakam (صفحه وجود ندارد)">Tamilakam</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%87%D8%A7%D8%AA_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="گهات غربی">گهات غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%87%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="گهات شرقی">گهات شرقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87_%DA%AF%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="حوضه گنگ (صفحه وجود ندارد)">حوضه گنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%86%DA%AF" title="دلتای گنگ">دلتای گنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="گوزگان">گوزگان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="پشتونستان">پشتونستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8" title="منطقه پنجاب">منطقه پنجاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلوچستان">بلوچستان</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="گدروزی">گدروزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مکران">مکران</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marathwada&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marathwada (صفحه وجود ندارد)">Marathwada</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="کشمیر">کشمیر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%87_%DA%A9%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="دره کشمیر">دره کشمیر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pir_Panjal_Range&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pir Panjal Range (صفحه وجود ندارد)">Pir Panjal Range</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1" title="بیابان تار">بیابان تار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AF_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" title="سند (رود)">دره سند</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="دلتای سند (صفحه وجود ندارد)">دلتای سند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D9%86%D8%AF" title="بیابان دره سند">بیابان دره سند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%DA%AF%D9%87_%D8%B3%D9%86%D8%AF_%D9%88_%DA%AF%D9%86%DA%AF" title="جلگه سند و گنگ">جلگه سند و گنگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eastern_Coastal_Plains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eastern Coastal Plains (صفحه وجود ندارد)">Eastern Coastal Plains</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kalinga_(historical_region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalinga (historical region) (صفحه وجود ندارد)">Kalinga</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Western_Coastal_Plains&action=edit&redlink=1" class="new" title="Western Coastal Plains (صفحه وجود ندارد)">Western Coastal Plains</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Meghalaya_subtropical_forests&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meghalaya subtropical forests (صفحه وجود ندارد)">Meghalaya subtropical forests</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B2%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%B7%D9%88%D8%A8_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جنگل‌های خزان‌دار مرطوب دشت‌های گانگتیک پایینی">جنگل‌های خزان‌دار مرطوب دشت‌های گانگتیک پایینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Northwestern_Himalayan_alpine_shrub_and_meadows&action=edit&redlink=1" class="new" title="Northwestern Himalayan alpine shrub and meadows (صفحه وجود ندارد)">Northwestern Himalayan alpine shrub and meadows</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%A2%D8%A8_(%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7)" title="دوآب (جغرافیا)">دوآب (جغرافیا)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bagar_tract&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bagar tract (صفحه وجود ندارد)">Bagar tract</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Great_Rann_of_Kutch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Great Rann of Kutch (صفحه وجود ندارد)">Great Rann of Kutch</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Little_Rann_of_Kutch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Little Rann of Kutch (صفحه وجود ندارد)">Little Rann of Kutch</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%A9%D9%86" title="دکن">دکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84" title="ساحل کوروماندل">ساحل کوروماندل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Konkan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konkan (صفحه وجود ندارد)">Konkan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=False_Divi_Point&action=edit&redlink=1" class="new" title="False Divi Point (صفحه وجود ندارد)">False Divi Point</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="کمربند زبان هندی (صفحه وجود ندارد)">کمربند زبان هندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%AE" title="لداخ">لداخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%B5%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="اقصی چین">اقصی چین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%D9%84%DA%AF%D8%AA%E2%80%94%D8%A8%D9%84%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ناحیه خودمختار گلگت—بلتستان">ناحیه خودمختار گلگت—بلتستان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلتستان">بلتستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B4%DA%AF%D8%B1" title="وادی شگر">وادی شگر</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=High-mountain_Asia&action=edit&redlink=1" class="new" title="High-mountain Asia (صفحه وجود ندارد)">High-mountain Asia</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%85" title="قره‌قروم">قره‌قروم</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88" title="کوه‌های سالتورو">کوه‌های سالتورو</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%AE%DA%86%D8%A7%D9%84_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%86" title="یخچال سیاچن">یخچال سیاچن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%84" title="بنگال">بنگال</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%A8%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%84" title="خلیج بنگال">خلیج بنگال</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%AE%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="خلیج خامبات">خلیج خامبات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%DA%A9%D9%88%DA%86" title="خلیج کوچ">خلیج کوچ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Halar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halar (صفحه وجود ندارد)">Halar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B1" title="خلیج منار">خلیج منار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%DA%AF%D9%87_%D9%BE%D8%A7%D9%84%DA%A9" title="تنگه پالک">تنگه پالک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%85" title="منطقه ماورای قراقروم">منطقه ماورای قراقروم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86" title="دالان واخان">دالان واخان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%D8%A7%D8%AE%D8%AC%DB%8C%D8%B1" title="گذرگاه واخجیر">گذرگاه واخجیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%D9%BE" title="لاکشادویپ">لاکشادویپ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Laccadive_Islands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laccadive Islands (صفحه وجود ندارد)">Laccadive Islands</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aminidivi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aminidivi (صفحه وجود ندارد)">Aminidivi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B2" title="پاروپامیز">پاروپامیز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="جزایر آندامان و نیکوبار">جزایر آندامان و نیکوبار</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="جزایر آندامان">جزایر آندامان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="جزایر نیکوبار">جزایر نیکوبار</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%88" title="مالدیو">مالدیو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D8%A2%D9%84%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="کمربند آلپاید">کمربند آلپاید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="آسیا-اقیانوسیه">آسیا-اقیانوسیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="آسیای حاره‌ای">آسیای حاره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%AA%D8%A8%D8%AA" title="فلات تبت">فلات تبت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B1%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="غرب آسیا">غرب</a><br /><small style="font-size:85%;">(<a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="خاورمیانه">خاورمیانه</a>)</small></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="خاورمیانه بزرگ">خاورمیانه بزرگ</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7_(%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD)" title="منا (اصطلاح)">منا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="خاورمیانه">خاورمیانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="دریای سرخ">دریای سرخ</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Hanish_Islands&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hanish Islands (صفحه وجود ندارد)">Hanish Islands</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B2%D8%B1" title="دریای خزر">دریای خزر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87" title="دریای مدیترانه">دریای مدیترانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%B3" title="زاگرس">زاگرس</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85_(%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86)" class="mw-redirect" title="ایلام (تمدن)">ایلام</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="خلیج فارس">خلیج فارس</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="دزدی دریایی در خلیج فارس">دزدی دریایی در خلیج فارس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%DA%AF%D9%87_%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="تنگه هرمز">تنگه هرمز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="تنب بزرگ">تنب بزرگ</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="تنب کوچک">کوچک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D9%81%D8%A7%D9%88" title="شبه‌جزیره فاو">شبه‌جزیره فاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="دریای عمان">دریای عمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%B9%D9%82%D8%A8%D9%87" title="خلیج عقبه">خلیج عقبه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="خلیج عدن">خلیج عدن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلوچستان">بلوچستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="شبه‌جزیره عربستان">شبه‌جزیره عربستان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%AC%D8%AF" title="نجد">نجد</a> <ul><li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%87" title="یمامه">یمامه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%B2" title="حجاز">حجاز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%85%D9%87" title="تهامه">تهامه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="سرزمین بحرین">سرزمین بحرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="عربستان جنوبی">عربستان جنوبی</a> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">حضرموت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arabian_Peninsula_coastal_fog_desert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabian Peninsula coastal fog desert (صفحه وجود ندارد)">Arabian Peninsula coastal fog desert</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Al-Sharat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Sharat (صفحه وجود ندارد)">Al-Sharat</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%AC%D9%84%D9%87_%D9%88_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="سامانه رودخانه‌ای دجله و فرات">دجله و فرات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین‌النهرین">بین‌النهرین</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_(%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86)" title="جزیره (بین‌النهرین)">جزیره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%81%D9%84%DB%8C" title="بین‌النهرین سفلی">بین‌النهرین سفلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%AF_(%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82)" title="سواد (عراق)">سواد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="دشت‌های نینوا (صفحه وجود ندارد)">دشت‌های نینوا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AF_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="اکد (شهر)">اکد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="تمدن بابل">بابل</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Suhum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suhum (صفحه وجود ندارد)">Suhum</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="مدیترانه شرقی">مدیترانه شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="مشرق عربی">مشرق عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عبر-ناری">عبر-ناری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="کردستان">کردستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85_(%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86)" title="شام (سرزمین)">شام</a> (<a href="/w/index.php?title=Syria_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syria (region) (صفحه وجود ندارد)">سوریه</a>) <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="فلسطین">فلسطین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transjordan_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transjordan (region) (صفحه وجود ندارد)">فرااردن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jordan_Rift_Valley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jordan Rift Valley (صفحه وجود ندارد)">Jordan Rift Valley</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%87" title="فلیسطیه">فلیسطیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86" title="بلندی‌های جولان">بلندی‌های جولان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D9%84%D9%87_(%D8%AF%D8%B1%D9%87)" title="حوله (دره)">حوله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84" class="mw-redirect" title="جلیل">جلیل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B9%D8%A7%D9%86" title="کنعان">کنعان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF" title="گیلاد">گیلاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%85" title="بیابان شام">بیابان شام</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="یهودیه">یهودیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%87" title="سامریه">سامریه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%87" title="عربه">عربه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87)" title="آرام (منطقه)">آرام</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Aram-Naharaim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aram-Naharaim (صفحه وجود ندارد)">Aram-Naharaim</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DA%AF%D8%A8" title="صحرای نگب">صحرای نگب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%DB%8C%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فنیقی‌ها">فنیقی‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Retjenu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retjenu (صفحه وجود ندارد)">Retjenu</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کوهستان شرق لبنان">کوهستان شرق لبنان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%B9" title="بقاع">بقاع</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%85" title="دریای شام">دریای شام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="شبه‌جزیره سینا">شبه‌جزیره سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="بیابان عربی">بیابان عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%AD%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%AE%DB%8C%D8%B2" title="هلال حاصلخیز">هلال حاصلخیز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="آذربایجان">آذربایجان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="حوران">حوران</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فلات ایران">فلات ایران</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B4%D8%AA_%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%B1" title="دشت کویر">دشت کویر</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرزمین کوهستانی ارمنستان">سرزمین کوهستانی ارمنستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="قفقاز">قفقاز</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="رشته‌کوه قفقاز">رشته‌کوه قفقاز</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="قفقاز بزرگ">قفقاز بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9" title="قفقاز کوچک">قفقاز کوچک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="قفقاز شمالی">قفقاز شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="قفقاز جنوبی">قفقاز جنوبی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86" title="شروان">شروان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%BE%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="سرزمین پست کورا-ارس">سرزمین پست کورا-ارس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%DA%AF%D9%87_%D9%BE%D8%B3%D8%AA_%D9%84%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جلگه پست لنکران">جلگه پست لنکران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%B2" title="البرز">البرز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="شبه‌جزیره آب‌شوران">شبه‌جزیره آب‌شوران</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%84%DB%8C" title="کارتلی">کارتلی</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C" title="آناتولی">آناتولی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3" class="mw-redirect" title="توروس">توروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="آئولیس">آئولیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%AF%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="پافلاگونیا">پافلاگونیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phasiane_(historical_region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phasiane (historical region) (صفحه وجود ندارد)">Phasiane</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Isauria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isauria (صفحه وجود ندارد)">Isauria</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="ایونیا">ایونیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بیتینی">بیتینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کیلیکیه">کیلیکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="کاپادوکیه">کاپادوکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="کاریا">کاریا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%A6%D9%86%D9%87" title="کردوئنه">کردوئنه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chaldia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaldia (صفحه وجود ندارد)">Chaldia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Doric_Hexapolis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doric Hexapolis (صفحه وجود ندارد)">دوریس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B9%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="لیکعنیا">لیکعنیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="لیکیه">لیکیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%87" title="لیدیه">لیدیه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7" title="گالاتیا">گالاتیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pisidia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pisidia (صفحه وجود ندارد)">Pisidia</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AA%D9%88%D8%B3" title="پنتوس">پنتوس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mysia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mysia (صفحه وجود ندارد)">Mysia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arzawa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arzawa (صفحه وجود ندارد)">Arzawa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Speri_(region)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Speri (region) (صفحه وجود ندارد)">Speri</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%81%D9%86" title="سوفن">سوفن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biga_Peninsula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biga Peninsula (صفحه وجود ندارد)">Biga Peninsula</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Troad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Troad (صفحه وجود ندارد)">Troad</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tyana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tyana (صفحه وجود ندارد)">Tuwana</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D8%A2%D9%84%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="کمربند آلپاید">کمربند آلپاید</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حضرموت&oldid=37814274">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حضرموت&oldid=37814274</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA" title="رده:استان حضرموت">استان حضرموت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DB%8C%D9%85%D9%86" title="رده:تاریخ یمن">تاریخ یمن</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC_%D8%B9%D8%AF%D9%86" title="رده:خلیج عدن">خلیج عدن</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C" title="رده:منطقه‌های تاریخی">منطقه‌های تاریخی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D9%85%D9%86_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="رده:یمن جنوبی">یمن جنوبی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:شبه‌جزیره عربستان">شبه‌جزیره عربستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%85%D9%86" title="رده:جغرافیای یمن">جغرافیای یمن</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="رده:مناطق تقسیم‌شده">مناطق تقسیم‌شده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82" title="رده:پادشاهی‌های سابق">پادشاهی‌های سابق</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۸ اوت ۲۰۲۳ ساعت ۱۵:۲۲ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-688fc9465-5r7ns","wgBackendResponseTime":115,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.170","walltime":"0.219","ppvisitednodes":{"value":324,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":39858,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":479,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":9854,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 142.988 1 -total"," 61.18% 87.480 1 الگو:مناطق_آسیا"," 59.79% 85.491 1 الگو:Navbox"," 26.01% 37.190 1 الگو:اصلی"," 12.57% 17.968 1 الگو:پانویس"," 3.85% 5.508 6 الگو:سخ"," 2.35% 3.357 5 الگو:Small"," 1.47% 2.102 2 الگو:Yesno"," 1.35% 1.929 1 الگو:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.079","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1117471,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64cd99f567-vjssp","timestamp":"20241125161034","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062d\u0636\u0631\u0645\u0648\u062a","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AA","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1517159","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1517159","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-04T06:29:59Z","dateModified":"2023-08-28T15:22:29Z","headline":"\u0627\u0632 \u0645\u0646\u0627\u0637\u0642 \u062a\u0627\u0631\u06cc\u062e\u06cc \u062c\u0646\u0648\u0628 \u0634\u0628\u0647 \u062c\u0632\u06cc\u0631\u0647 \u0639\u0631\u0628\u0633\u062a\u0627\u0646"}</script> </body> </html>