CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Nomenklatura chemiczna – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"c2478ad1-1812-40d5-a5a0-4da518ab7ea5","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Nomenklatura_chemiczna","wgTitle":"Nomenklatura chemiczna","wgCurRevisionId":74104030,"wgRevisionId":74104030,"wgArticleId":24742,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Artykuły wymagające uzupełnienia informacji","Kontrola autorytatywna potrzebuje polskiej etykiety","Nomenklatura chemiczna"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Nomenklatura_chemiczna","wgRelevantArticleId":24742,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[ ],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74104030,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q6503924","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements", "ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Nomenklatura chemiczna – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Nomenklatura_chemiczna"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Nomenklatura_chemiczna"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Nomenklatura_chemiczna rootpage-Nomenklatura_chemiczna skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Nomenklatura+chemiczna" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Nomenklatura+chemiczna" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Nomenklatura+chemiczna" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Nomenklatura+chemiczna" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Nazewnictwo_pierwiastków_chemicznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazewnictwo_pierwiastków_chemicznych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Nazewnictwo pierwiastków chemicznych</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nazewnictwo_pierwiastków_chemicznych-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Nazewnictwo pierwiastków chemicznych</span> </button> <ul id="toc-Nazewnictwo_pierwiastków_chemicznych-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nazwa_pierwiastka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazwa_pierwiastka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Nazwa pierwiastka</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazwa_pierwiastka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symbol_pierwiastka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbol_pierwiastka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Symbol pierwiastka</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbol_pierwiastka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nazewnictwo_związków_chemicznych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazewnictwo_związków_chemicznych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Nazewnictwo związków chemicznych</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nazewnictwo_związków_chemicznych-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Nazewnictwo związków chemicznych</span> </button> <ul id="toc-Nazewnictwo_związków_chemicznych-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nomenklatura_nieorganiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nomenklatura_nieorganiczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Nomenklatura nieorganiczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Nomenklatura_nieorganiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nomenklatura_organiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nomenklatura_organiczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Nomenklatura organiczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Nomenklatura_organiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nomenklatura_biochemiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nomenklatura_biochemiczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Nomenklatura biochemiczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Nomenklatura_biochemiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Inne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Inne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Inne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Inne</span> </button> <ul id="toc-Inne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nazewnictwo_ciał_stałych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazewnictwo_ciał_stałych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Nazewnictwo ciał stałych</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazewnictwo_ciał_stałych-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ciała_stałe_o_zmiennym_składzie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ciała_stałe_o_zmiennym_składzie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1</span> <span>Ciała stałe o zmiennym składzie</span> </div> </a> <ul id="toc-Ciała_stałe_o_zmiennym_składzie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Przedrostki_określające_strukturę_przestrzenną_atomów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przedrostki_określające_strukturę_przestrzenną_atomów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Przedrostki określające strukturę przestrzenną atomów</span> </div> </a> <ul id="toc-Przedrostki_określające_strukturę_przestrzenną_atomów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Nomenklatura chemiczna</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 37 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-37" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">37 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Nomenclatura_qu%C3%ADmica" title="Nomenclatura química – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Nomenclatura química" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3" title="রাসায়নিক নামকরণ – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রাসায়নিক নামকরণ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%B2a-ha%CC%8Dk_h%C5%8D-mi%C3%A2-hoat" title="Hòa-ha̍k hō-miâ-hoat – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hòa-ha̍k hō-miâ-hoat" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Хімічная наменклатура – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Хімічная наменклатура" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Химична номенклатура – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Химична номенклатура" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Hemijska_nomenklatura" title="Hemijska nomenklatura – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Hemijska nomenklatura" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Nomenclatura_qu%C3%ADmica" title="Nomenclatura química – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Nomenclatura química" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B5_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Химилле номенклатура – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Химилле номенклатура" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Chemick%C3%A9_n%C3%A1zvoslov%C3%AD" title="Chemické názvosloví – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Chemické názvosloví" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Nomenklatur_(Chemie)" title="Nomenklatur (Chemie) – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Nomenklatur (Chemie)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Keemianomenklatuur" title="Keemianomenklatuur – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Keemianomenklatuur" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Χημική ονοματολογία – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Χημική ονοματολογία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Chemical_nomenclature" title="Chemical nomenclature – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Chemical nomenclature" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Nomenclatura_qu%C3%ADmica" title="Nomenclatura química – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Nomenclatura química" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kemia_nomenklaturo" title="Kemia nomenklaturo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kemia nomenklaturo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Nomenklatura_kimiko" title="Nomenklatura kimiko – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Nomenklatura kimiko" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D9%BE%D8%A7%DA%A9" title="نام‌گذاری آیوپاک – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نام‌گذاری آیوپاک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Nomenclature_chimique" title="Nomenclature chimique – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Nomenclature chimique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%94%ED%95%A9%EB%AC%BC_%EB%AA%85%EB%AA%85%EB%B2%95" title="화합물 명명법 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="화합물 명명법" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%B4_(%D6%84%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1)" title="Անվանակարգում (քիմիա) – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Անվանակարգում (քիմիա)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%88%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%8F%E0%A4%B8%E0%A5%80_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="आईयूपीएसी नामपद्धति – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आईयूपीएसी नामपद्धति" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tata_nama_senyawa_kimia" title="Tata nama senyawa kimia – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Tata nama senyawa kimia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Nomenclatura_chimica" title="Nomenclatura chimica – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Nomenclatura chimica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90" title="ქიმიური ნომენკლატურა – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქიმიური ნომენკლატურა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Химиялық атаулар – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Химиялық атаулар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="രാസനാമകരണം – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="രാസനാമകരണം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80" title="Химийн номенклатур – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Химийн номенклатур" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Nomenclatuur_(scheikunde)" title="Nomenclatuur (scheikunde) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Nomenclatuur (scheikunde)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Nomenclatur%C4%83_(chimie)" title="Nomenclatură (chimie) – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Nomenclatură (chimie)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Chhaqru-Yachaypi_sutichay" title="Chhaqru-Yachaypi sutichay – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Chhaqru-Yachaypi sutichay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Химическая номенклатура – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Химическая номенклатура" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Chemical_nomenclatur" title="Chemical nomenclatur – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Chemical nomenclatur" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Chemical_nomenclature" title="Chemical nomenclature – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Chemical nomenclature" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8E%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ناولێنانی کیمیایی – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ناولێنانی کیمیایی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kemiallisten_yhdisteiden_nime%C3%A4minen" title="Kemiallisten yhdisteiden nimeäminen – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kemiallisten yhdisteiden nimeäminen" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Хімічна номенклатура – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Хімічна номенклатура" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B3%D9%85%DB%8C%DB%82_%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%92_%D8%AE%D8%A7%D9%84%D8%B5_%D9%88_%D9%86%D9%81%D8%A7%D8%B0%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A1" title="تسمیۂ عالمی اتحاد برائے خالص و نفاذی کیمیاء – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تسمیۂ عالمی اتحاد برائے خالص و نفاذی کیمیاء" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6503924#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nomenklatura_chemiczna" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Nomenklatura_chemiczna" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nomenklatura_chemiczna"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Nomenklatura_chemiczna"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Nomenklatura_chemiczna" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Nomenklatura_chemiczna" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&oldid=74104030" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Nomenklatura_chemiczna&id=74104030&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FNomenklatura_chemiczna"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FNomenklatura_chemiczna"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Nomenklatura+chemiczna"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Nomenklatura_chemiczna&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chemistry_nomenclature" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6503924" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75298054">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em - 1px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Add_more_text_icon.svg/35px-Add_more_text_icon.svg.png" decoding="async" width="35" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Add_more_text_icon.svg/53px-Add_more_text_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Add_more_text_icon.svg/70px-Add_more_text_icon.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ten artykuł wymaga uzupełnienia informacji.</b><div class="hide-when-compact">Artykuł należy uzupełnić o <a href="/wiki/Wikipedia:WAGA" class="mw-redirect" title="Wikipedia:WAGA">istotne informacje</a>: artykuł nierówny, niektóre klasy związków i systemy nazewnictwa nie są omówione.<br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Nomenklatura_chemiczna" title="Dyskusja:Nomenklatura chemiczna">dyskusji tego artykułu</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tego artykułu.</span></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68840208">.mw-parser-output .template-toc-container.left{float:left;clear:left;margin:0 1em 1em 0;padding:0.5em 1.4em 0.8em 0}.mw-parser-output .template-toc-container.right{float:right;clear:right;margin:0 0 1em 1em;padding:0.5em 0 0.8em 1.4em}.mw-parser-output .toclimit-2 .toclevel-1 ul,.mw-parser-output .toclimit-3 .toclevel-2 ul,.mw-parser-output .toclimit-4 .toclevel-3 ul,.mw-parser-output .toclimit-5 .toclevel-4 ul,.mw-parser-output .toclimit-6 .toclevel-5 ul,.mw-parser-output .toclimit-7 .toclevel-6 ul{display:none}body.skin-vector-2022 .mw-parser-output .template-toc-container{display:none}@media screen and (max-width:719px){body.skin-minerva .mw-parser-output .template-toc-container{display:none}}</style><div class="template-toc-container right" style="width:auto"><meta property="mw:PageProp/toc" /></div> <p><b>Nomenklatura chemiczna</b>, <b>nazewnictwo chemiczne</b> – system reguł obowiązujących przy nazywaniu <a href="/wiki/Pierwiastek_chemiczny" title="Pierwiastek chemiczny">pierwiastków</a> i <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_chemiczny" title="Związek chemiczny">związków chemicznych</a>. </p><p>Zasady nomenklatury chemicznej są ustalane przez Komisję Nazewniczą <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Unia_Chemii_Czystej_i_Stosowanej" title="Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej">Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej</a> (<i>International Union of Pure and Applied Chemistry</i> – IUPAC). Nomenklatura ta podlega ciągłym rewizjom i zmianom, które są wynikiem dyskusji nieustannie toczonych w komisji i jej sekcjach. Dla wielu klas związków IUPAC proponuje kilka systemów nazewnictwa; często też dopuszcza stosowanie tradycyjnej nomenklatury nie w pełni systematycznej. </p><p>Niektóre ustalenia tej komisji są często bardzo krytykowane jako niepraktyczne i uciążliwe w codziennym użyciu i na skutek tej krytyki po jakimś czasie ulegają zmianom. Zmiany są też często wymuszane przez rozwój nowych dziedzin badań, zaś oficjalna kodyfikacja często za tym rozwojem nie nadąża. Wyniki tych dyskusji i ustaleń są publikowane w czasopiśmie wydawanym przez IUPAC, zatytułowanym <i>Pure and Applied Chemistry</i>. </p><p>IUPAC nie posiada żadnej mocy prawnej w narzucaniu komukolwiek zasad nomenklatury i dlatego jego ustalenia należy traktować bardziej jako sugestię niż obowiązujące prawo. W polskim systemie edukacyjnym promowana jest nomenklatura systematyczna IUPAC, natomiast w większości krajów zachodnich nauczana jest głównie nomenklatura tradycyjna. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazewnictwo_pierwiastków_chemicznych"><span id="Nazewnictwo_pierwiastk.C3.B3w_chemicznych"></span>Nazewnictwo pierwiastków chemicznych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Nazewnictwo pierwiastków chemicznych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazewnictwo pierwiastków chemicznych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazwa_pierwiastka">Nazwa pierwiastka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Nazwa pierwiastka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazwa pierwiastka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Nazewnictwo_pierwiastk%C3%B3w_chemicznych" title="Nazewnictwo pierwiastków chemicznych">Nazewnictwo pierwiastków chemicznych</a>.</i></div> <p>Dla potrzeb komunikacji międzynarodowej oraz handlu oficjalne nazwy pierwiastków chemicznych, zarówno tych znanych w starożytności, jak i poznanych ostatnio, ustalane są przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC), która zdecydowała się na przyjęcie nazw tradycyjnych, nawet gdy symbol pierwiastka oparty jest na łacińskiej – na przykład w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">języku angielskim</a> przyjęto „gold” i w polskim „złoto”, a nie „aurum”, jako nazwę 79. pierwiastka (<a href="/wiki/Z%C5%82oto" title="Złoto">Au</a>). </p><p>Pierwiastkom chemicznym nadawano nazwy w zależności od<sup id="cite_ref-p1_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-p1-1">[1]</a></sup>: </p> <ul><li>ich właściwości chemicznych (np. <a href="/wiki/Chlor" title="Chlor">chlor</a> z greckiego <i>chloros</i>, co oznacza „żółtozielony”)</li> <li>nazwisk odkrywców (np. <a href="/wiki/Meitner" title="Meitner">meitner</a> od nazwiska odkrywczyni <a href="/wiki/Lise_Meitner" title="Lise Meitner">Lise Meitner</a>)</li> <li>miejsc ich odkrycia (np. <a href="/wiki/Frans" title="Frans">frans</a> od Francji, gdzie został odkryty)</li> <li>nazw minerałów (np. <a href="/wiki/Cyrkon_(pierwiastek)" title="Cyrkon (pierwiastek)">cyrkon</a> od minerału o tej samej nazwie <a href="/wiki/Cyrkon_(minera%C5%82)" title="Cyrkon (minerał)">cyrkon</a>, zawierającego ten pierwiastek)</li></ul> <p>a także z innych powodów: </p> <ul><li>na cześć sławnych naukowców (np. <a href="/wiki/Nobel_(pierwiastek)" title="Nobel (pierwiastek)">nobel</a> od nazwiska <a href="/wiki/Alfred_Nobel" title="Alfred Nobel">Alfreda Nobla</a>)</li> <li>ze względów emocjonalnych lub politycznych (np. <a href="/wiki/Polon" title="Polon">polon</a> nazwany przez <a href="/wiki/Maria_Sk%C5%82odowska-Curie" title="Maria Skłodowska-Curie">Marię Skłodowską-Curie</a> i <a href="/wiki/Pierre_Curie" title="Pierre Curie">Pierre’a Curie</a> na cześć Polski).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Symbol_pierwiastka">Symbol pierwiastka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Symbol pierwiastka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Symbol pierwiastka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz też: <a href="/wiki/Symbolika_chemiczna" title="Symbolika chemiczna">Symbolika chemiczna</a>.</i></div> <p>Jako oznaczenie pierwiastka stosuje się jedno- lub dwuliterowy (wyjątkowo trzyliterowy przy symbolach tymczasowych) <a href="/wiki/Skr%C3%B3t" title="Skrót">skrót</a>. We wzorach związków chemicznych stosuje się wyłącznie symbole pierwiastków, nie zaś ich nazwy. </p><p>Symbol pierwiastka stanowi pierwsza litera jego nazwy najczęściej łacińskiej (np. <a href="/wiki/Wod%C3%B3r" title="Wodór">wodór</a> to H, od <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> <em lang="la">hydrogenium</em>). Jeżeli symbol jednoliterowy został nadany pierwiastkowi, a inny pierwiastek ma nazwę zaczynającą się na tę samą literę, symbol tworzony jest z pierwszej i drugiej, lub pierwszej i dalszej litery jego nazwy (np. hel to He, od łac. <i>helium</i>, <a href="/wiki/Hafn" title="Hafn">hafn</a> to Hf, od łac. <i>hafnium</i>). </p><p>Dla nowych pierwiastków lub kolejnych jeszcze niezsyntetyzowanych stosuje się symbole tymczasowe w oparciu o ich <a href="/wiki/Liczba_atomowa" title="Liczba atomowa">liczbę atomową</a> np. <a href="/wiki/Has" title="Has">has</a> (<sub>108</sub>Hs) miał nazwę <i>Unniloctium</i> (Uno). W symbolu pierwiastka pierwsza litera jest zawsze wielką literą, kolejne natomiast małą literą<sup id="cite_ref-p1_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-p1-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazewnictwo_związków_chemicznych"><span id="Nazewnictwo_zwi.C4.85zk.C3.B3w_chemicznych"></span>Nazewnictwo związków chemicznych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Nazewnictwo związków chemicznych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazewnictwo związków chemicznych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nomenklatura_nieorganiczna">Nomenklatura nieorganiczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Nomenklatura nieorganiczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nomenklatura nieorganiczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Nomenklatura_chemii_nieorganicznej" title="Nomenklatura chemii nieorganicznej">Nomenklatura chemii nieorganicznej</a>.</i></div> <p>Zalecenia dotyczące <a href="/wiki/Nazwa_systematyczna" title="Nazwa systematyczna">nazewnictwa systematycznego</a> i akceptowanego nazewnictwa tradycyjnego oraz nazw pośrednich dla związków nieorganicznych opracowywane są przez <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Unia_Chemii_Czystej_i_Stosowanej" title="Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej">IUPAC</a>. Najnowsza (stan na rok 2011) publikacja, tak zwana <i>Red Book</i>, pochodzi z roku 2005<sup id="cite_ref-Red_Book_2005_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Red_Book_2005-2">[2]</a></sup>. System nazewnictwa nieorganicznego opracowywany jest przez IUPAC w języku angielskim, a następnie dostosowywany do innych języków przez odpowiednie organizacje współpracujące – w Polsce jest to Podkomisja Nomenklatury Nieorganicznej <a href="/wiki/Polskie_Towarzystwo_Chemiczne" title="Polskie Towarzystwo Chemiczne">Polskiego Towarzystwa Chemicznego</a> (PTChem), której ostatnie zalecenia zostały opublikowane w roku 1998 i były możliwie wiernym tłumaczeniem <i>Red Book I</i> z roku 1990<sup id="cite_ref-PTCh1998_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-PTCh1998-3">[3]</a></sup>. </p><p>Zarówno IUPAC, jak i PTChem zalecają stosowanie nomenklatury systematycznej<sup id="cite_ref-Red_Book_2005_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Red_Book_2005-2">[2]</a></sup><sup id="cite_ref-PTCh1998_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-PTCh1998-3">[3]</a></sup>, jednak dla wybranych <a href="/wiki/Kwasy_tlenowe" title="Kwasy tlenowe">kwasów tlenowych</a> i ich pochodnych o ugruntowanym nazewnictwie akceptowane są także nazwy tradycyjne<sup id="cite_ref-IR8.1_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-IR8.1-4">[4]</a></sup><sup id="cite_ref-IR-8.5_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-IR-8.5-5">[5]</a></sup><sup id="cite_ref-IR-8.2_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-IR-8.2-6">[6]</a></sup>. </p> <dl><dt>Nazewnictwo systematyczne</dt></dl> <ul><li><b>nomenklatura konstytucyjna (stechiometryczna)</b>, w której przedstawia się jedynie skład atomowy cząsteczki poprzez podanie liczby atomów lub centrów koordynacyjnych (np. reszt kwasowych), na przykład <a href="/wiki/Tlenek_%C5%BCelaza(III)" title="Tlenek żelaza(III)">tritlenek diżelaza</a> (<span style="white-space:nowrap">Fe<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />2</span>O<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />3</span></span>).</li></ul> <dl><dd>Jako pierwszy wymienia się składnik <a href="/wiki/Elektroujemno%C5%9B%C4%87" title="Elektroujemność">elektroujemny</a> („tlenek”), a następnie elektrododatni („żelaza”), dodając odpowiednie przedrostki zwielokrotniające (di-, tri- itd.). Zamiast przedrostków można podać <a href="/wiki/Stopie%C5%84_utlenienia" title="Stopień utlenienia">stopień utlenienia</a>, np. tlenek żelaza(III), lub ładunek, np. tlenek żelaza(3<sup>+</sup>).</dd></dl> <ul><li><b>nomenklatura podstawnikowa</b>, w której nazwy tworzy się podobnie jak w chemii organicznej, przyjmując jako podstawę nazwę systematyczną wodorku pierwiastka stanowiącego <a href="/wiki/Atom_centralny" title="Atom centralny">atom centralny</a>, np. NH<sub>3</sub> = <a href="/wiki/Amoniak" title="Amoniak">azan</a>, NI<sub>3</sub> = <a href="/wiki/Trijodek_azotu" title="Trijodek azotu">trijodoazan</a>, NH<sub>2</sub>NH<sub>2</sub> = <a href="/wiki/Hydrazyna" title="Hydrazyna">diazan</a>.</li> <li><b>nomenklatura addytywna</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> <em lang="en">additive nomenclature</em>), w której wymienia się alfabetycznie <a href="/wiki/Ligand_(chemia)" title="Ligand (chemia)">ligandy</a>, a następnie podaje się nazwę pierwiastka lub anionu, na przykład: <ul><li><span style="white-space:nowrap">H<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />2</span>SO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />4</span></span>: diihydroksydodioksydosiarka</li> <li><span style="white-space:nowrap">HSO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;">−<br />4</span></span>: hydroksydotrioksydosiarczan(1<sup>−</sup>)</li> <li><span style="white-space:nowrap">CuSO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />4</span></span>: tetraoksydosiarczan(2<sup>−</sup>) miedzi(2<sup>+</sup>)</li></ul></li></ul> <dl><dt>Nazewnictwo tradycyjne</dt></dl> <p>Dla szeregu kwasów tlenowych i ich pochodnych, np. anionów, soli lub estrów o ugruntowanym nazewnictwie tradycyjnym, IUPAC akceptuje takie nazwy, na przykład: </p> <ul><li><span style="white-space:nowrap">H<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />2</span>SO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />3</span></span>: <a href="/wiki/Kwas_siarkawy" title="Kwas siarkawy">kwas siarkawy</a></li> <li><span style="white-space:nowrap">H<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />2</span>SO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />4</span></span>: <a href="/wiki/Kwas_siarkowy" title="Kwas siarkowy">kwas siarkowy</a></li> <li><span style="white-space:nowrap">NaNO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />2</span></span>: <a href="/wiki/Azotyn_sodu" title="Azotyn sodu">azotyn sodu</a></li> <li><span style="white-space:nowrap">NaNO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />3</span></span>: <a href="/wiki/Azotan_sodu" title="Azotan sodu">azotan sodu</a></li></ul> <p>W polskim systemie edukacyjnym zaleca się stosowanie <a href="/wiki/Nomenklatura_chemii_nieorganicznej#System_Stocka" title="Nomenklatura chemii nieorganicznej">systemu Stocka</a>, będącego czymś pośrednim pomiędzy nazewnictwem systematycznym IUPAC sprzed roku 2005 a nazewnictwem tradycyjnym. </p> <table class="wikitable"> <caption>Nazewnictwo kwasów tlenowych chloru w różnych systemach nomenklaturowych </caption> <tbody><tr> <th>Wzór </th> <th>Nazwa systematyczna (addytywna) </th> <th>Nazwa tradycyjna </th> <th>Nazwa według systemu Stocka </th> <th>Dawne nazwy systematyczne <sup>*</sup> </th></tr> <tr> <td>HClO </td> <td>hydroksydochlor </td> <td><a href="/wiki/Kwas_podchlorawy" title="Kwas podchlorawy">kwas podchlorawy</a> </td> <td>kwas chlorowy(I) </td> <td>kwas oksochlorowy, oksochloran wodoru </td></tr> <tr> <td><span style="white-space:nowrap">HClO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />2</span></span> </td> <td>hydroksydooksydochlor </td> <td><a href="/wiki/Kwas_chlorawy" title="Kwas chlorawy">kwas chlorawy</a> </td> <td>kwas chlorowy(III) </td> <td>kwas dioksochlorowy, dioksochloran wodoru </td></tr> <tr> <td><span style="white-space:nowrap">HClO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />3</span></span> </td> <td>hydroksydodioksydochlor </td> <td><a href="/wiki/Kwas_chlorowy" title="Kwas chlorowy">kwas chlorowy</a> </td> <td>kwas chlorowy(V) </td> <td>kwas trioksochlorowy, trioksochloran wodoru </td></tr> <tr> <td><span style="white-space:nowrap">HClO<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:-0.3em; line-height:1.0em; font-size:80%; text-align:left;"><br />4</span></span> </td> <td>hydroksydotrioksydochlor </td> <td><a href="/wiki/Kwas_nadchlorowy" title="Kwas nadchlorowy">kwas nadchlorowy</a> </td> <td>kwas chlorowy(VII) </td> <td>kwas tetraoksochlorowy, tetraoksochloran wodoru </td></tr></tbody></table> <p><sup>*</sup> Nazwę można uzupełnić opcjonalnie o stopień utlenienia – na przykład trioksosiarczan(IV) diwodoru – lub ładunek jonu – na przykład trioksosiarczan(2<sup>−</sup>) diwodoru – jeśli uważa się to za pomocne. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nomenklatura_organiczna">Nomenklatura organiczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Nomenklatura organiczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nomenklatura organiczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Łańcuch główny</dt></dl> <p>Z definicji we wszystkich <a href="/wiki/Zwi%C4%85zki_organiczne" title="Związki organiczne">związkach organicznych</a> występują <a href="/wiki/%C5%81a%C5%84cuch_atom%C3%B3w" title="Łańcuch atomów">łańcuchy</a> lub pierścienie zbudowane z powiązanych z sobą atomów węgla. Podstawę <a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemii_organicznej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nomenklatura chemii organicznej (strona nie istnieje)">nomenklatury związków organicznych</a> stanowią reguły nazewnicze <a href="/wiki/W%C4%99glowodory" title="Węglowodory">węglowodorów</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nomenklatura_biochemiczna">Nomenklatura biochemiczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Nomenklatura biochemiczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nomenklatura biochemiczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Terminologię biochemiczną opracowuje <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Unia_Biochemii_i_Biologii_Molekularnej" title="Międzynarodowa Unia Biochemii i Biologii Molekularnej">Międzynarodowa Unia Biochemii i Biologii Molekularnej</a> (wspólnie z IUPAC). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Inne">Inne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Inne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazewnictwo_ciał_stałych"><span id="Nazewnictwo_cia.C5.82_sta.C5.82ych"></span>Nazewnictwo ciał stałych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Nazewnictwo ciał stałych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazewnictwo ciał stałych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ciała_stałe_o_zmiennym_składzie"><span id="Cia.C5.82a_sta.C5.82e_o_zmiennym_sk.C5.82adzie"></span>Ciała stałe o zmiennym składzie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Ciała stałe o zmiennym składzie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ciała stałe o zmiennym składzie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>użycie znaku ~ (~FeS, ~CuZn) – skład zbliżony do podanego (gdy dokładny skład jest nieznany lub nieistotny)</li> <li>użycie wskaźnika <i>n</i> (Ti<sub>n</sub>O<sub>2n-1</sub>) – rodzina związków</li> <li>użycie wskaźnika <i>x</i> (Co<sub>1-x</sub>O) – niedobór <a href="/wiki/Kobalt" title="Kobalt">Co</a> w sieci CoO</li> <li>użycie znaku δ (Ni<sub>1-δ</sub>O) – niewielki niedomiar niklu</li> <li>użycie przecinków i nawiasów okrągłych (K(Br,Cl); Al<sub>6</sub>(Al<sub>2</sub>,Mg<sub>3</sub>)O<sub>12</sub>) – skład pomiędzy KBr i KCl; skład od Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> do Al<sub>2</sub>MgO<sub>4</sub> (podkreśla stałość <a href="/wiki/Sie%C4%87_krystaliczna" title="Sieć krystaliczna">struktury krystalicznej</a>, w której jedne elementy są co najwyżej zastępowane innymi)</li> <li>ułamki dziesiętne jako współczynniki stechiometryczne (PdH<sub>0,60</sub>, Cu<sub>1,95</sub>O) skład znany, struktura macierzysta nieistotna</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przedrostki_określające_strukturę_przestrzenną_atomów"><span id="Przedrostki_okre.C5.9Blaj.C4.85ce_struktur.C4.99_przestrzenn.C4.85_atom.C3.B3w"></span>Przedrostki określające strukturę przestrzenną atomów</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Przedrostki określające strukturę przestrzenną atomów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przedrostki określające strukturę przestrzenną atomów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>triangulo</i> – kształt trójkąta – np. chloro-<i>triangulo</i>-trisrebro</li> <li><i>kwadro</i> – kształt kwadratu</li> <li><i>tetraedro</i> – kształt czworościanu foremnego – np. <i>tetraedro</i>-tetrafosfor, <i>tetraedro</i>-P<sub>4</sub></li> <li><i>oktaedro</i> – kształt ośmiościanu foremnego – np. oktatio-<i>oktaedro</i>-heksamolibden(2+) (Mo<sub>6</sub>S<sub>8</sub><sup>2+</sup>)</li> <li><i>tripryzmo</i> – kształt graniastosłupa trygonalnego</li> <li><i>heksaedro</i> – kształt sześcianu</li> <li><i>dodekaedro</i> – kształt dwunastościanu foremnego – np. <i>dodekaedro</i>-(dodekawęglik oktatytanu) (Ti<sub>8</sub>C<sub>12</sub>)</li> <li><i>ikosaedro</i> – kształt dwudziestościanu foremnego – np. <i>ikosaedro</i>-dodekabor, <i>ikosaedro</i>-B<sub>12</sub></li> <li><i>cyklo</i> – struktura pierścieniowa – np. <i>cyklo</i>-oktasiarka, <i>cyklo</i>-S<sub>8</sub></li> <li><i>katena</i> – struktura liniowa – np. <i>katena</i>-polisiarka, <i>katena</i>-S<sub>n</sub></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-p1-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-p1_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p1_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Loretta Jones, Peter Atkins: <i>Chemia Ogólna – Cząsteczki, Materia, Reakcje</i>. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 4–5. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301138106" title="Specjalna:Książki/8301138106">ISBN <span class="isbn">83-01-13810-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chemia+Og%C3%B3lna+%E2%80%93+Cz%C4%85steczki%2C+Materia%2C+Reakcje&rft.aulast=Jones&rft.aufirst=Loretta&rft.date=2006&rft.pub=Wydawnictwo+Naukowe+PWN&rft.pages=4%E2%80%935&rft.isbn=83-01-13810-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-Red_Book_2005-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Red_Book_2005_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Red_Book_2005_2-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation open-access" id="CITEREFConnellyDamhusHartshornHutton2005"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Neil G.</span><span class="cite-name-initials" title="Neil G." style="display:none">N.G.</span> </span><span class="cite-lastname">Connelly</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Neil G.</span><span class="cite-name-initials" title="Neil G.">N.G.</span></span><span class="cite-at-al" title="Neil G. Connelly, Ture Damhus, Richard M. Hartshorn, Alan T. Hutton"> i inni</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.iupac.org/publications/books/rbook/Red_Book_2005.pdf"><i>Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book)</i></a>, <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Unia_Chemii_Czystej_i_Stosowanej" title="Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej">International Union of Pure and Applied Chemistry</a>, RSC Publishing, 2005, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780854044382" title="Specjalna:Książki/9780854044382">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-85404-438-2</span></a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Neil+G.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Nomenclature+of+Inorganic+Chemistry.+IUPAC+Recommendations+2005+%28Red+Book%29&rft.isbn=9780854044382&rft.pub=RSC+Publishing&rft.date=2005&rft.aulast=Connelly&rft_id=https%3A%2F%2Fold.iupac.org%2Fpublications%2Fbooks%2Frbook%2FRed_Book_2005.pdf" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-PTCh1998-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-PTCh1998_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-PTCh1998_3-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>Nomenklatura chemii nieorganicznej – zalecenia 1990</i>. Polskie Towarzystwo Chemiczne, 1998.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nomenklatura+chemii+nieorganicznej+%E2%80%93+zalecenia+1990&rft.date=1998&rft.pub=Polskie+Towarzystwo+Chemiczne"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-IR8.1-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IR8.1_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Red Book 2005</i>, Tabela IR 8.1, s. 127–132.</span> </li> <li id="cite_note-IR-8.5-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IR-8.5_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Red Book 2005</i>, IR-8.5 Abbreviated hydrogen names for certain anions, s. 137.</span> </li> <li id="cite_note-IR-8.2-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IR-8.2_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Red Book 2005</i>, Tabela IR-8.2, s. 139–140.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://publications.iupac.org/compendium/index.html">IUPAC GoldBook on-line – źródłowy tekst o podstawach terminologii chemicznej</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kryst.p.lodz.pl/KTCh/">Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">scientific nomenclature</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph119148">ph119148</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000162571&P_CON_LNG=ENG">000162571</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/chimie-la-nomenclature-chimique/">chimie-la-nomenclature-chimique</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4665561">4665561</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&oldid=74104030">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&oldid=74104030</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Nomenklatura_chemiczna" title="Kategoria:Nomenklatura chemiczna">Nomenklatura chemiczna</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_informacji" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia informacji">Artykuły wymagające uzupełnienia informacji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Kontrola_autorytatywna_potrzebuje_polskiej_etykiety" title="Kategoria:Kontrola autorytatywna potrzebuje polskiej etykiety">Kontrola autorytatywna potrzebuje polskiej etykiety</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 26 cze 2024, 11:56.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Nomenklatura_chemiczna&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-r5tzf","wgBackendResponseTime":141,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.176","walltime":"0.283","ppvisitednodes":{"value":1925,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":20941,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2639,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8346,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 246.496 1 -total"," 26.80% 66.056 1 Szablon:Przypisy"," 22.49% 55.430 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 17.71% 43.655 1 Szablon:Dopracować"," 10.88% 26.816 2 Szablon:Cytuj_książkę"," 10.84% 26.709 1 Szablon:RedBook2005"," 9.37% 23.105 1 Szablon:Mbox"," 7.82% 19.284 2 Szablon:Osobny_artykuł"," 7.60% 18.741 3 Szablon:Dmbox"," 7.35% 18.110 1 Szablon:Łac."]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.059","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3374233,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59856bd7d8-qfx6k","timestamp":"20241119200239","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Nomenklatura chemiczna","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Nomenklatura_chemiczna","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6503924","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6503924","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-10-14T00:53:23Z","headline":"zbi\u00f3r zasad dotycz\u0105cych nadawania nazw systematycznych zwi\u0105zkom chemicznym"}</script> </body> </html>