CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ukraina – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"970b93d0-99f7-4fbd-bb41-82612c996170","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ukraina","wgTitle":"Ukraina","wgCurRevisionId":75357977,"wgRevisionId":75357977,"wgArticleId":6423,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2024-11","Artykuły wymagające formatowania","Artykuły wymagające aktualizacji","Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Artykuły z brakującymi przypisami od 2020-08","Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2022-03","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Ukraina","Ruś","Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych","Oficjalni kandydaci do Unii Europejskiej", "Państwa w Europie Wschodniej"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ukraina","wgRelevantArticleId":6423,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75357977,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":49,"lon":32},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false, "wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q212","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready", "jquery.tablesorter.styles":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns" ,"ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Ukraine_CIA_map.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="612"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Ukraine_CIA_map.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="408"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="327"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ukraina – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Ukraina"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ukraina"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ukraina rootpage-Ukraina skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ukraina" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ukraina" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ukraina" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ukraina" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Etymologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Etymologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Etymologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Etymologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geografia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Geografia</span> </button> <ul id="toc-Geografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Klimat</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gleby" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gleby"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Gleby</span> </div> </a> <ul id="toc-Gleby-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Średniowiecze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Średniowiecze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Średniowiecze</span> </div> </a> <ul id="toc-Średniowiecze-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Słowianie_wschodni_i_początki_Rusi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Słowianie_wschodni_i_początki_Rusi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1</span> <span>Słowianie wschodni i początki Rusi</span> </div> </a> <ul id="toc-Słowianie_wschodni_i_początki_Rusi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ruś_Kijowska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ruś_Kijowska"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.2</span> <span>Ruś Kijowska</span> </div> </a> <ul id="toc-Ruś_Kijowska-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rozbicie_dzielnicowe_Rusi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rozbicie_dzielnicowe_Rusi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.3</span> <span>Rozbicie dzielnicowe Rusi</span> </div> </a> <ul id="toc-Rozbicie_dzielnicowe_Rusi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Niewola_mongolska_i_początek_wpływów_litewskich" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Niewola_mongolska_i_początek_wpływów_litewskich"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.4</span> <span>Niewola mongolska i początek wpływów litewskich</span> </div> </a> <ul id="toc-Niewola_mongolska_i_początek_wpływów_litewskich-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przyłączenie_Rusi_Czerwonej_do_Polski" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Przyłączenie_Rusi_Czerwonej_do_Polski"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.5</span> <span>Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski</span> </div> </a> <ul id="toc-Przyłączenie_Rusi_Czerwonej_do_Polski-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-W_Wielkim_Księstwie_Litewskim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#W_Wielkim_Księstwie_Litewskim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.6</span> <span>W Wielkim Księstwie Litewskim</span> </div> </a> <ul id="toc-W_Wielkim_Księstwie_Litewskim-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Okres_Rzeczypospolitej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_Rzeczypospolitej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Okres Rzeczypospolitej</span> </div> </a> <ul id="toc-Okres_Rzeczypospolitej-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Unia_lubelska_i_włączenie_Kijowszczyzny_w_granice_Korony" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Unia_lubelska_i_włączenie_Kijowszczyzny_w_granice_Korony"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Unia lubelska i włączenie Kijowszczyzny w granice Korony</span> </div> </a> <ul id="toc-Unia_lubelska_i_włączenie_Kijowszczyzny_w_granice_Korony-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hetmanat_i_powstania_kozackie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hetmanat_i_powstania_kozackie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.2</span> <span>Hetmanat i powstania kozackie</span> </div> </a> <ul id="toc-Hetmanat_i_powstania_kozackie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wzrost_wpływów_Rosji,_upadek_Rzeczypospolitej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Wzrost_wpływów_Rosji,_upadek_Rzeczypospolitej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.3</span> <span>Wzrost wpływów Rosji, upadek Rzeczypospolitej</span> </div> </a> <ul id="toc-Wzrost_wpływów_Rosji,_upadek_Rzeczypospolitej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XIX_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XIX_wiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>XIX wiek</span> </div> </a> <ul id="toc-XIX_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zabór_rosyjski_i_austriacki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Zabór_rosyjski_i_austriacki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Zabór rosyjski i austriacki</span> </div> </a> <ul id="toc-Zabór_rosyjski_i_austriacki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ukraińskie_odrodzenie_narodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ukraińskie_odrodzenie_narodowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2</span> <span>Ukraińskie odrodzenie narodowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Ukraińskie_odrodzenie_narodowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-XX_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XX_wiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>XX wiek</span> </div> </a> <ul id="toc-XX_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-I_wojna_światowa,_rewolucja_w_Rosji,_powstanie_URL,_Hetmanatu,_ZURL_i_ich_upadek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#I_wojna_światowa,_rewolucja_w_Rosji,_powstanie_URL,_Hetmanatu,_ZURL_i_ich_upadek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>I wojna światowa, rewolucja w Rosji, powstanie URL, Hetmanatu, ZURL i ich upadek</span> </div> </a> <ul id="toc-I_wojna_światowa,_rewolucja_w_Rosji,_powstanie_URL,_Hetmanatu,_ZURL_i_ich_upadek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Okres_1920–1939,_między_ZSRR_i_II_RP" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_1920–1939,_między_ZSRR_i_II_RP"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.2</span> <span>Okres 1920–1939, między ZSRR i II RP</span> </div> </a> <ul id="toc-Okres_1920–1939,_między_ZSRR_i_II_RP-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-II_wojna_światowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#II_wojna_światowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.3</span> <span>II wojna światowa</span> </div> </a> <ul id="toc-II_wojna_światowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Okres_powojenny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_powojenny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.4</span> <span>Okres powojenny</span> </div> </a> <ul id="toc-Okres_powojenny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Niepodległa_Ukraina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Niepodległa_Ukraina"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Niepodległa Ukraina</span> </div> </a> <ul id="toc-Niepodległa_Ukraina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inwazja_Rosji_na_Ukrainę" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inwazja_Rosji_na_Ukrainę"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Inwazja Rosji na Ukrainę</span> </div> </a> <ul id="toc-Inwazja_Rosji_na_Ukrainę-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Symbole_państwowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbole_państwowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Symbole państwowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbole_państwowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ustrój_polityczny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ustrój_polityczny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ustrój polityczny</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ustrój_polityczny-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Ustrój polityczny</span> </button> <ul id="toc-Ustrój_polityczny-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Scena_polityczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scena_polityczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Scena polityczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Scena_polityczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organizacja_państwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organizacja_państwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Organizacja państwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Organizacja_państwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podział_administracyjny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_administracyjny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Podział administracyjny</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_administracyjny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Samorząd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Samorząd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Samorząd</span> </div> </a> <ul id="toc-Samorząd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Siły_zbrojne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Siły_zbrojne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Siły zbrojne</span> </div> </a> <ul id="toc-Siły_zbrojne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Demografia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Demografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Demografia</span> </button> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Narodowości" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Narodowości"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Narodowości</span> </div> </a> <ul id="toc-Narodowości-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Języki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Języki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Języki</span> </div> </a> <ul id="toc-Języki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Struktura_wyznaniowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Struktura_wyznaniowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Struktura wyznaniowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Struktura_wyznaniowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Miasta"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Miasta</span> </div> </a> <ul id="toc-Miasta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Gospodarka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gospodarka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Gospodarka</span> </button> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dane_makroekonomiczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dane_makroekonomiczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Dane makroekonomiczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Dane_makroekonomiczne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Inflacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Inflacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1.1</span> <span>Inflacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Inflacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inwestycje_zagraniczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Inwestycje_zagraniczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1.2</span> <span>Inwestycje zagraniczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Inwestycje_zagraniczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Turystyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Turystyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Turystyka</span> </div> </a> <ul id="toc-Turystyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Transport</span> </div> </a> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współpraca_międzynarodowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Współpraca_międzynarodowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Współpraca międzynarodowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Współpraca_międzynarodowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Kultura</span> </div> </a> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dni_świąteczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dni_świąteczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Dni świąteczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Dni_świąteczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Sport</span> </div> </a> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">17</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">18</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ukraina</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 298 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-298" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">298 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – aceh" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="aceh" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8D" title="Украинэ – kabardyjski" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Украинэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8D" title="Украинэ – adygejski" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Украинэ" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="adygejski" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A9%E1%8A%AD%E1%88%AC%E1%8A%95" title="ዩክሬን – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ዩክሬን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="inari" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A6gna" title="Ucrægna – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Ucrægna" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – abchaski" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Украина" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abchaski" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%88%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="أوكرانيا – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أوكرانيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%ADna" title="Ucraína – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Ucraína" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%98%DC%A9%DC%AA%DC%90%DC%9D%DC%A2%DC%90" title="ܐܘܩܪܐܝܢܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܘܩܪܐܝܢܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D6%82%D6%84%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ուքրանիա – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ուքրանիա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – arumuński" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A8na" title="Ucrèna – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Ucrèna" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="ইউক্ৰেইন – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="ইউক্ৰেইন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%ADna" title="Ucraína – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ucraína" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Uky%C3%A1%C3%B1a" title="Ukyáña – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ukyáña" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – awarski" lang="av" hreflang="av" data-title="Украина" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="awarski" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Ukraniya" title="Ukraniya – ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Ukraniya" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اوکراین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – balijski" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balijski" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="ইউক্রেন – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইউক্রেন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ukraina" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Украина" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B0" title="Украіна – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Украіна" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B0" title="Украіна – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Украіна" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="यूक्रेन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="यूक्रेन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Yukren" title="Yukren – bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Yukren" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bislama" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Украйна – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Украйна" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%B4%E0%BD%80%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%A1%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%B2%E0%BC%8D" title="ཨུཀ་རཡི་ནི། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཨུཀ་རཡི་ནི།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Украина" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%AFna" title="Ucraïna – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ucraïna" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Украина" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Ukrania" title="Ukrania – czamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Ukrania" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="czamorro" class="interlanguage-link-target"><span>Chamoru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Ucrania" title="Ucrania – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Ucrania" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Vukireni" title="Vukireni – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Vukireni" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Ukraine" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Wcr%C3%A1in" title="Wcráin – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Wcráin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A4%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="ؤكرانيا – marokański arabski" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ؤكرانيا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="marokański arabski" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – północnolapoński" lang="se" hreflang="se" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="północnolapoński" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – pensylwański" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pensylwański" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%94%DE%AB%DE%86%DE%B0%DE%83%DE%AC%DE%87%DE%A8%DE%82%DE%B0" title="ޔޫކްރެއިން – malediwski" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޔޫކްރެއިން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="malediwski" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Dz%C3%ADtso_Hatsohnii_Bik%C3%A9yah" title="Dzítso Hatsohnii Bikéyah – nawaho" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Dzítso Hatsohnii Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="nawaho" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ουκρανία – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ουκρανία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Ucragna" title="Ucragna – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Ucragna" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Ukraine" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Украина" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ucrania" title="Ucrania – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Ucrania" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ukrainio" title="Ukrainio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ukrainio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Ucrania" title="Ucrania – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Ucrania" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – ewe" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="ewe" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اوکراین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Ukrayiina" title="Ukrayiina – fulani" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Ukrayiina" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="fulani" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Ucraine" title="Ucraine – friulski" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Ucraine" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulski" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_%C3%9Acr%C3%A1in" title="An Úcráin – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Úcráin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Ookraan" title="Yn Ookraan – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Ookraan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – gagauski" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauski" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Ucr%C3%A0in" title="An Ucràin – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Ucràin" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%ADna" title="Ucraína – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ucraína" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – inguski" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Украина" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguski" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%83%8F%E5%85%8B%E8%98%AD" title="烏克蘭 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="烏克蘭" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – kikuju" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuju" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AF%E0%AB%82%E0%AA%95%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AB%87%E0%AA%87%E0%AA%A8" title="યૂક્રેઇન – gudżarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="યૂક્રેઇન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gudżarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%BA%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BE%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B0" title="𐌿𐌺𐍂𐌰𐌾𐌽𐌰 – gocki" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌿𐌺𐍂𐌰𐌾𐌽𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gocki" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – konkani (Goa)" lang="gom" hreflang="gom" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="konkani (Goa)" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guw mw-list-item"><a href="https://guw.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Gun" lang="guw" hreflang="guw" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Gungbe" data-language-local-name="Gun" class="interlanguage-link-target"><span>Gungbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ukraina" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%B0%ED%81%AC%EB%9D%BC%EC%9D%B4%EB%82%98" title="우크라이나 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="우크라이나" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Ukraniya" title="Ukraniya – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Ukraniya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BBUkelena" title="ʻUkelena – hawajski" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻUkelena" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%AB%D5%B6%D5%A1" title="Ուկրաինա – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ուկրաինա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Yukrain" title="Yukrain – igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Yukrain" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ukrania" title="Ukrania – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Ukrania" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="ইউক্রেন – bisznuprija-manipuri" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="ইউক্রেন" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bisznuprija-manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%94%AA%E1%91%AF%E1%95%8B%E1%90%83%E1%93%90" title="ᔪᑯᕋᐃᓐ – inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᔪᑯᕋᐃᓐ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Yukrain" title="Yukrain – inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Yukrain" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%C3%A6" title="Украинæ – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Украинæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IYukreyini" title="IYukreyini – khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IYukreyini" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="khosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IYukreyini" title="IYukreyini – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IYukreyini" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Akra%C3%ADna" title="Úkraína – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Úkraína" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%95%D7%A7%D7%A8%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%94" title="אוקראינה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="אוקראינה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ukur%C9%9Bn%C9%A9" title="Ukurɛnɩ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Ukurɛnɩ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AF%E0%B3%81%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%87%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಯುಕ್ರೇನ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಯುಕ್ರೇನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – pampango" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampango" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Украина" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="უკრაინა – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="უკრაინა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%97%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%96%D9%86" title="یوٗکریٖن – kaszmirski" lang="ks" hreflang="ks" data-title="یوٗکریٖن" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaszmirski" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/%C3%99krajina" title="Ùkrajina – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Ùkrajina" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Украина" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ukrayn" title="Ukrayn – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Ukrayn" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikerene" title="Ikerene – kinya-ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ikerene" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinya-ruanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ukraini" title="Ukraini – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ukraini" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Украина" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Uklenyi" title="Uklenyi – kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Uklenyi" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Ikr%C3%A8n" title="Ikrèn – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Ikrèn" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Oukr%C3%A8n" title="Oukrèn – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Oukrèn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%9Bkrayna" title="Ûkrayna – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ûkrayna" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Украина" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Украина" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Украина" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%AD%E0%BA%B9%E0%BB%81%E0%BA%81%E0%BA%A3%E0%BA%99" title="ປະເທດອູແກຣນ – laotański" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດອູແກຣນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laotański" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – łatgalski" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="łatgalski" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – lezgijski" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Украина" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezgijski" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Ucrainn-a" title="Ucrainn-a – liguryjski" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Ucrainn-a" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ukrainu" title="Ukrainu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Ukrainu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/vurgu%27e" title="vurgu'e – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="vurgu'e" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ukrajna" title="Ukrajna – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Ukrajna" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – madurski" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="madurski" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Украина" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Okraina" title="Okraina – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Okraina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%88%E0%B5%BB" title="ഉക്രൈൻ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഉക്രൈൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Ukrajna" title="Ukrajna – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Ukrajna" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/%C5%AAkareinga" title="Ūkareinga – maoryjski" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Ūkareinga" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="უკრაინა – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="უკრაინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="اوكرانيا – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اوكرانيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اکراین – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اکراین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8C%EA%AF%A8%EA%AF%80%EA%AF%AD%EA%AF%94%EA%AF%A6%EA%AF%9F" title="ꯌꯨꯀ꯭ꯔꯦꯟ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯌꯨꯀ꯭ꯔꯦꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ukraine" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Oucr%C3%A1nia" title="Oucránia – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Oucránia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Украина" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD" title="Украин – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Украин" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%B0%E1%80%80%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ယူကရိန်းနိုင်ငံ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ယူကရိန်းနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Yukrain" title="Yukrain – pidżyn nigeryjski" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Yukrain" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="pidżyn nigeryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Naijá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – fidżijski" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidżijski" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A6%E3%82%AF%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%8A" title="ウクライナ – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ウクライナ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – neapolitański" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitański" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%8E%DF%9E%DF%99%DF%8D%DF%A3%DF%8C%DF%B2%DF%AB" title="ߎߞߙߍߣߌ߲߫ – n’ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߎߞߙߍߣߌ߲߫" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="n’ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Украина" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Ukra%C3%AEne" title="Ukraîne – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Ukraîne" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%AFna" title="Ucraïna – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ucraïna" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Украина" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AD%9F%E0%AD%81%E0%AC%95%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AD%87%E0%AC%A8" title="ୟୁକ୍ରେନ – orija" lang="or" hreflang="or" data-title="ୟୁକ୍ରେନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orija" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Yuukireen" title="Yuukireen – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Yuukireen" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AF%E0%A9%82%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%A8" title="ਯੂਕਰੇਨ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਯੂਕਰੇਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – palatynacki" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="palatynacki" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Ukraniya" title="Ukraniya – pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Ukraniya" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="یوکرین – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="یوکرین" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%B0%E1%80%80%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%91%E1%80%AE" title="ယူကရေင်းခမ်းထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ယူကရေင်းခမ်းထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Ukrania" title="Ukrania – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Ukrania" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اوکراین" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Yuukrien" title="Yuukrien – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Yuukrien" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – komi-permiacki" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Украина" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="komi-permiacki" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9F%8A%E1%9E%BB%E1%9E%99%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%82%E1%9E%93" title="អ៊ុយក្រែន – khmerski" lang="km" hreflang="km" data-title="អ៊ុយក្រែន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmerski" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Oucrinne" title="Oucrinne – pikardyjski" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Oucrinne" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="pikardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Ucrain-a" title="Ucrain-a – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Ucrain-a" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pwn mw-list-item"><a href="https://pwn.wikipedia.org/wiki/ukelan" title="ukelan – Paiwan" lang="pwn" hreflang="pwn" data-title="ukelan" data-language-autonym="Pinayuanan" data-language-local-name="Paiwan" class="interlanguage-link-target"><span>Pinayuanan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Yukren" title="Yukren – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Yukren" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ουκρανία – pontyjski" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Ουκρανία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="pontyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A2nia" title="Ucrânia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ucrânia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ukrayina" title="Ukrayina – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ukrayina" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0" title="Україна – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Україна" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Украина" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%B8%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украйиина – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Украйиина" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Iukureini" title="Iukureini – samoański" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Iukureini" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoański" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A4%E1%B1%A3%E1%B1%A0%E1%B1%A8%E1%B1%AE%E1%B1%B1" title="ᱤᱣᱠᱨᱮᱱ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱤᱣᱠᱨᱮᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – fryzyjski saterlandzki" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="fryzyjski saterlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – sotho południowy" lang="st" hreflang="st" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="sotho południowy" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%9A%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="යුක්‍රේනය – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="යුක්‍රේනය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%DA%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86" title="يوڪرين – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="يوڪرين" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IYukhureni" title="IYukhureni – suazi" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IYukhureni" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="suazi" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Оукраина – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Оукраина" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Yukrayn" title="Yukrayn – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Yukrayn" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ئوکراینا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئوکراینا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Ukrainakondre" title="Ukrainakondre – sranan tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Ukrainakondre" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tongo" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%98%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украјина – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Украјина" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%B0%E0%AF%88%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="உக்ரைன் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உக்ரைன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – tashelhiyt" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tashelhiyt" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ukrayin" title="Ukrayin – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Ukrayin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Ucraine" title="Ucraine – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Ucraine" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Украина" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%B0%E1%82%87%E1%81%B6%E1%80%9B%E1%80%B5%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%80%B8" title="မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း – szan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="szan" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఉక్రెయిన్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఉక్రెయిన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Ukr%C3%A1nia" title="Ukránia – tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Ukránia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tetum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%A2%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%99" title="ประเทศยูเครน – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศยูเครน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="dinka" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A9%E1%8A%AD%E1%88%AC%E1%8A%95" title="ዩክሬን – tigrinia" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ዩክሬን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrinia" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%BD" title="Укроин – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Укроин" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C5%AAkala%CA%BBine" title="ʻŪkalaʻine – tonga" lang="to" hreflang="to" data-title="ʻŪkalaʻine" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tonga" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%B3%E1%8E%A7%E1%8E%B4%E1%8F%82" title="ᏳᎧᎴᏂ – czirokeski" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏳᎧᎴᏂ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="czirokeski" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – czejeński" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="czejeński" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – venda" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="venda" class="interlanguage-link-target"><span>Tshivenda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Yuki%CC%B1ren" title="Yuki̱ren – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Yuki̱ren" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – tuwiński" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Украина" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuwiński" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – udmurcki" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Украина" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurcki" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%95%E1%A8%98%E1%A8%80%E1%A8%91%E1%A8%95%E1%A8%97%E1%A8%8A%E1%A8%99" title="ᨕᨘᨀᨑᨕᨗᨊᨙ – bugijski" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨕᨘᨀᨑᨕᨗᨊᨙ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="bugijski" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Ugi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0" title="Україна – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Україна" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="یوکرین – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="یوکرین" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%87%D9%83%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%89%D9%86%D8%A7" title="ئۇكرائىنا – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئۇكرائىنا" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Vuhgwzlanz" title="Vuhgwzlanz – czuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Vuhgwzlanz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="czuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A0ina" title="Ucràina – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Ucràina" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Lukray%C3%A4n" title="Lukrayän – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Lukrayän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Oucrinne" title="Oucrinne – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Oucrinne" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%83%8F%E5%85%8B%E8%98%AD" title="烏克蘭 – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="烏克蘭" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Ukreen" title="Ukreen – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Ukreen" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%8B%E5%85%B0" title="乌克兰 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="乌克兰" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%95%D7%A7%D7%A8%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%A2" title="אוקראינע – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אוקראינע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Yukr%C3%A9%C3%ACn" title="Yukréìn – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Yukréìn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%83%8F%E5%85%8B%E8%98%AD" title="烏克蘭 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="烏克蘭" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – zelandzki" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Okraina" title="Okraina – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Okraina" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%8B%E5%85%B0" title="乌克兰 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="乌克兰" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Yukeren" title="Yukeren – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Yukeren" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – batak toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="batak toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Ukrajn%C9%99" title="Ukrajnə – tałyski" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Ukrajnə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="tałyski" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%93%E2%B4%BD%E2%B5%94%E2%B4%B0%E2%B5%8F%E2%B5%A2%E2%B4%B0" title="ⵓⴽⵔⴰⵏⵢⴰ – standardowy marokański tamazight" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵓⴽⵔⴰⵏⵢⴰ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="standardowy marokański tamazight" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q212#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ukraina" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Ukraina" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ukraina"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ukraina"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Ukraina" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Ukraina" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&oldid=75357977" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Ukraina&id=75357977&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FUkraina"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FUkraina"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Ukraina"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Ukraina&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ukraina&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Ukraina" hreflang="pl"><span>Wikinews</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Ukraina" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Ukraina" hreflang="pl"><span>Wikipodróże</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q212" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Ukraina&params=49_N_32_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 49°N 32°E"><span class="latitude">49°N</span> <span class="longitude">32°E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 49,000000 32,000000"><span class="latitude">49,000000</span> <span class="longitude">32,000000</span></span></span></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy współczesnego państwa. Zobacz też: <a href="/wiki/Ukraina_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Ukraina (ujednoznacznienie)">inne znaczenia tego słowa</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Ukraina</div><div class="iboxt-2"><span style="font-style: normal;" lang="uk">Україна</span> (Ukrajina)</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/93px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="93" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/139px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/186px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="461" /></a></span> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description"><img alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/100px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="100" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/150px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/200px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb_Ukrainy" title="Herb Ukrainy">Herb</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Flaga_Ukrainy" title="Flaga Ukrainy">Flaga</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style="border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2" style="text-align:center;"><a href="/wiki/Hymn_pa%C5%84stwowy" title="Hymn państwowy">Hymn</a>: <i><a href="/wiki/Hymn_Ukrainy" title="Hymn Ukrainy">Ще не вмерла України</a><br />(Jeszcze nie umarła Ukrainy ni chwała, ni wola)</i><br /><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="200" style="width:200px;" data-durationhint="80" data-mwtitle="National_anthem_of_Ukraine,_instrumental.oga" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/6d/National_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga/National_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/National_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=ar&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ar" label="العربية ‪(ar)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=be-tarask&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="be-tarask" label="беларуская (тарашкевіца) ‪(be-tarask)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=da&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="da" label="dansk ‪(da)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=eo&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="eo" label="Esperanto ‪(eo)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=he&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="he" label="עברית ‪(he)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=id&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia ‪(id)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=ko&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 ‪(ko)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=ms&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ms" label="Bahasa Melayu ‪(ms)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=pl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pl" label="polski ‪(pl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=ro&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ro" label="română ‪(ro)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=ru&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=sk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sk" label="slovenčina ‪(sk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=sr-ec&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sr-Cyrl" label="српски (ћирилица) ‪(sr-ec)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=tl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tl" label="Tagalog ‪(tl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=uk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="uk" label="українська ‪(uk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=vi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=zh-cn&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-CN" label="中文（中国大陆） ‪(zh-cn)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=zh-hans&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans" label="中文（简体） ‪(zh-hans)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=zh-hk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-HK" label="中文（香港） ‪(zh-hk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=zh-sg&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans-SG" label="中文（新加坡） ‪(zh-sg)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=zh-tw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-TW" label="中文（臺灣） ‪(zh-tw)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ANational_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga&lang=zh&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh" label="中文 ‪(zh)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny" title="Ustrój polityczny">Ustrój polityczny</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/System_semiprezydencki" title="System semiprezydencki">republika półprezydencka</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Konstytucja" title="Konstytucja">Konstytucja</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Konstytucja_Ukrainy" title="Konstytucja Ukrainy">Konstytucja Ukrainy</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Stolica" title="Stolica">Stolica</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data powstania </th> <td> <p>24 sierpnia 1991 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prezydent" title="Prezydent">Prezydent</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Wo%C5%82odymyr_Ze%C5%82enski" title="Wołodymyr Zełenski">Wołodymyr Zełenski</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Premier" title="Premier">Premier</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Denys_Szmyhal" title="Denys Szmyhal">Denys Szmyhal</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> <p>603 700 km²<sup id="cite_ref-CITEREFPodhorodecki20225_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFPodhorodecki20225-1">[1]</a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[a]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0px;">Populacja <small>(01.2022)</small><br />• liczba ludności </th> <td style="padding-bottom:0px;"> <p><br />41 167 335<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[b]</a></sup><sup id="cite_ref-Populacja_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Populacja-4">[2]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th style="padding-top:0px;">• gęstość </th> <td style="padding-top:0px;"> <p>73,8 os./km² </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/ISO_3166-1" title="ISO 3166-1">Kod ISO 3166</a> </th> <td> <p>UA </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Waluta" title="Waluta">Waluta</a> </th> <td> <p>1 <a href="/wiki/Hrywna" title="Hrywna">hrywna</a> = 100 <a href="/wiki/Kopiejka" title="Kopiejka">kopiejek</a> (UAH, ₴) </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Telefoniczny_kod_kraju" title="Telefoniczny kod kraju">Telefoniczny nr kierunkowy</a> </th> <td> <p>+380 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Domena_najwy%C5%BCszego_poziomu" title="Domena najwyższego poziomu">Domena internetowa</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/.ua" title=".ua">.ua</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_kod_samochodowy" title="Międzynarodowy kod samochodowy">Kod samochodowy</a> </th> <td> <p>UA </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_kod_samolotowy" title="Międzynarodowy kod samolotowy">Kod samolotowy</a> </th> <td> <p>UR </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Strefa_czasowa" title="Strefa czasowa">Strefa czasowa</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Uniwersalny_czas_koordynowany" title="Uniwersalny czas koordynowany">UTC</a> +2 </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/J%C4%99zyk_urz%C4%99dowy" title="Język urzędowy">Język urzędowy</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">ukraiński</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[3]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Religia" title="Religia">Religia</a> dominująca </th> <td> <p><a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławie</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Terytorium_autonomiczne" title="Terytorium autonomiczne">Terytoria autonomiczne</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Autonomiczna Republika Krymu</a> (okupowana przez Rosję od 2014 roku) </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a> (2023)<br /> • całkowite <br /> • na osobę </th> <td> <p><br />148,71 mld<sup id="cite_ref-IMF_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-6">[4]</a></sup> <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a><br />4 654<sup id="cite_ref-IMF_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-6">[4]</a></sup> <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a> (<a href="/wiki/Parytet_si%C5%82y_nabywczej" title="Parytet siły nabywczej">PSN</a>) (2023)<br /> • całkowite <br /> • na osobę </th> <td> <p><br />444,19 mld<sup id="cite_ref-IMF_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-6">[4]</a></sup> <a href="/wiki/Dolar_mi%C4%99dzynarodowy" title="Dolar międzynarodowy">dolarów międzynar.</a><br />13 901<sup id="cite_ref-IMF_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-IMF-6">[4]</a></sup> <a href="/wiki/Dolar_mi%C4%99dzynarodowy" title="Dolar międzynarodowy">dolarów międzynar.</a> </p> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_CIA_map.gif" class="mw-file-description"><img alt="Mapa opisywanego kraju" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Ukraine_CIA_map.gif/240px-Ukraine_CIA_map.gif" decoding="async" width="240" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Ukraine_CIA_map.gif/360px-Ukraine_CIA_map.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Ukraine_CIA_map.gif/480px-Ukraine_CIA_map.gif 2x" data-file-width="635" data-file-height="324" /></a></span> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span style="font-weight:bold;">Położenie na mapie</span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_in_Europe.svg" class="mw-file-description"><img alt="Położenie na mapie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Ukraine_in_Europe.svg/240px-Ukraine_in_Europe.svg.png" decoding="async" width="240" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Ukraine_in_Europe.svg/360px-Ukraine_in_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Ukraine_in_Europe.svg/480px-Ukraine_in_Europe.svg.png 2x" data-file-width="1401" data-file-height="1198" /></a></span> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ukraine" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ukraine" class="extiw" title="commons:Category:Ukraine">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Portal:Ukraina" title="Wikinews"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/28px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/42px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/56px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Portal:Ukraina" class="extiw" title="n:Portal:Ukraina">Wiadomości w Wikinews</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Ukraina" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Ukraina" class="extiw" title="q:Ukraina">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Ukraina" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Ukraina" class="extiw" title="wikt:Ukraina">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Ukraina" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Ukraina" class="extiw" title="voy:Ukraina">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Ukraina</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">ukr.</a> <span style="font-style: normal;" lang="uk">Україна</span>, <i>Ukrajina</i>, <span title="To jest transkrypcja fonetyczna IPA" class="IPA nounderlines" style="font-family: 'Cambria','DejaVu Sans','Doulos SIL','Lucida Grande','Segoe UI','Arial Unicode MS','Adobe Pi Std','Lucida Sans Unicode','Chrysanthi Unicode',Code2000,Gentium,GentiumAlt,'TITUS Cyberbit Basic','Bitstream Vera Sans','Bitstream Cyberbit','Hiragino Kaku Gothic Pro','Matrix Unicode',sans-serif;">[<a href="/wiki/Samog%C5%82oska_prawie_przymkni%C4%99ta_tylna_scentralizowana_zaokr%C4%85glona" title="Samogłoska prawie przymknięta tylna scentralizowana zaokrąglona">ʊ</a><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_zwarta_mi%C4%99kkopodniebienna_bezd%C5%BAwi%C4%99czna" title="Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna">k</a><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_dr%C5%BC%C4%85ca_dzi%C4%85s%C5%82owa_d%C5%BAwi%C4%99czna" title="Spółgłoska drżąca dziąsłowa dźwięczna">r</a><a href="/wiki/Samog%C5%82oska_prawie_otwarta_centralna" title="Samogłoska prawie otwarta centralna">ɐ</a><a href="/wiki/Akcent_wyrazowy" title="Akcent wyrazowy">ˈ</a><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_p%C3%B3%C5%82otwarta_podniebienna_d%C5%BAwi%C4%99czna" title="Spółgłoska półotwarta podniebienna dźwięczna">j</a><a href="/wiki/Samog%C5%82oska_przymkni%C4%99ta_przednia_niezaokr%C4%85glona" title="Samogłoska przymknięta przednia niezaokrąglona">i</a><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_nosowa_dzi%C4%85s%C5%82owa_d%C5%BAwi%C4%99czna" title="Spółgłoska nosowa dziąsłowa dźwięczna">n</a><a href="/wiki/Samog%C5%82oska_prawie_otwarta_centralna" title="Samogłoska prawie otwarta centralna">ɐ</a>]</span><small> (<span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Speaker_Icon.svg/13px-Speaker_Icon.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Speaker_Icon.svg/20px-Speaker_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Speaker_Icon.svg/26px-Speaker_Icon.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></span></span> <a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Uk-%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0_%282%29.oga" class="internal" title="Uk-Україна (2).oga">odsłuchaj</a>)</small>) – <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_unitarne" title="Państwo unitarne">państwo unitarne</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[5]</a></sup>, położone w <a href="/wiki/Europa_Wschodnia" title="Europa Wschodnia">Europie Wschodniej</a>. Graniczy od północy z <a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białorusią</a>, od zachodu z <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polską</a>, <a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacją</a> i <a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgrami</a>, od południa oblewają ją wody <a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne">morza Czarnego</a> i <a href="/wiki/Morze_Azowskie" title="Morze Azowskie">morza Azowskiego</a><sup id="cite_ref-CITEREFPodhorodecki20225_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFPodhorodecki20225-1">[1]</a></sup> oraz graniczy z <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunią</a> i <a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawią</a>, a od północnego wschodu i wschodu z <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosją</a>. Stolicą Ukrainy jest <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a>. </p><p>Ukraina jest członkiem założycielskim <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[6]</a></sup>, członkiem <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Handlu" title="Światowa Organizacja Handlu">Światowej Organizacji Handlu</a>, <a href="/wiki/Rada_Europy" title="Rada Europy">Rady Europy</a>, <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Agencja_Energii_Atomowej" title="Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej">Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej</a>, <a href="/w/index.php?title=Pog%C5%82%C4%99biona_i_Ca%C5%82o%C5%9Bciowa_Strefa_Wolnego_Handlu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pogłębiona i Całościowa Strefa Wolnego Handlu (strona nie istnieje)">Pogłębionej i Całościowej Strefy Wolnego Handlu (DCFTA)</a><sup id="cite_ref-komisja_europejska_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-komisja_europejska-9">[7]</a></sup> oraz organizacji regionalnych i subregionalnych, takich jak <a href="/wiki/Organizacja_Bezpiecze%C5%84stwa_i_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_w_Europie" title="Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie">OBWE</a>, <a href="/wiki/GUAM" title="GUAM">GUAM</a> i <a href="/wiki/Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_Pa%C5%84stw_Morza_Czarnego" title="Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego">Organizacji Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego</a>. </p><p>Ukraina jest państwem <a href="/wiki/Suwerenno%C5%9B%C4%87" title="Suwerenność">suwerennym</a> od 1990 roku; w 2009 przystąpiła do programu <a href="/wiki/Partnerstwo_Wschodnie" title="Partnerstwo Wschodnie">Partnerstwo Wschodnie</a>, od 2014 jest <a href="/wiki/Stosunki_Ukrainy_z_Uni%C4%85_Europejsk%C4%85" title="Stosunki Ukrainy z Unią Europejską">krajem stowarzyszonym z Unią Europejską</a>, a od 1 stycznia 2016 jest członkiem <a href="/wiki/Strefa_wolnego_handlu_Unii_Europejskiej" title="Strefa wolnego handlu Unii Europejskiej">strefy wolnego handlu z Unią Europejską</a><sup id="cite_ref-komisja_europejska_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-komisja_europejska-9">[7]</a></sup>. </p><p>Według raportu <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Fundusz_Walutowy" title="Międzynarodowy Fundusz Walutowy">IMF</a> kraj ten ma jeden z najniższych (po Mołdawii) w Europie wskaźników PKB na osobę, który w 2021 roku wyniósł 4384 dolary<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[8]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etymologia">Etymologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Etymologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Etymologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ukraina_(nazwa)" title="Ukraina (nazwa)">Ukraina (nazwa)</a>.</i></div> <p>Ze słowotwórczego i etymologicznego punktu widzenia nazwa „Ukraina” zawiera w sobie rdzeń <i>kraj</i> oznaczający „coś ukrojonego”, a następnie: „kawał ziemi lub koniec”. Niektórzy łączą tę podstawę słowotwórczą z wyrażeniem <i>u kraja</i>, <i>z brzegu</i>, <i>na skraju</i>. Wyraz „Ukraina” ukształtowany został przy pomocy sufiksu <i>-ina</i>, który w językach słowiańskich tworzy nazwy przestrzenne. </p><p> Określenie <i>„ukraina”</i> jako <a href="/wiki/Nazwa_pospolita" title="Nazwa pospolita">nazwa pospolita</a> pojawiło się w <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a> i oznaczało pierwotnie nazwę granicznych regionów geograficznych<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[9]</a></sup>. Do końca XVI wieku termin <i>„ukraina”</i> nie miał charakteru oficjalnego i oznaczał jedynie „ugranicze” („pogranicze”, „krańce państwowe”) poszczególnych terenów, będących pod kontrolą różnych państw<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[10]</a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[11]</a></sup><sup id="cite_ref-autonazwa2_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa2-14">[12]</a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[13]</a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[14]</a></sup>. </p><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Beauplan_opys_1660.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Beauplan_opys_1660.jpg/170px-Beauplan_opys_1660.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Beauplan_opys_1660.jpg/255px-Beauplan_opys_1660.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Beauplan_opys_1660.jpg/340px-Beauplan_opys_1660.jpg 2x" data-file-width="1804" data-file-height="2408" /></a><figcaption><a href="/wiki/Guillaume_Le_Vasseur_de_Beauplan" title="Guillaume Le Vasseur de Beauplan">Wilhelm de Beauplan</a> <i>Opisanie Ukrainy...</i>, strona tytułowa (1660)</figcaption></figure> <p><i>Ukraina</i> jako <a href="/wiki/Nazwa_pospolita" title="Nazwa pospolita">nazwa pospolita</a> pojawiła się w dwunastowiecznych <a href="/wiki/Latopis" title="Latopis">kronikach ruskich</a> dla oznaczenia ziem kresowych, pogranicznych. W zachowanych zabytkach rękopiśmiennych nazwa „Ukraina” pojawia się po raz pierwszy w tzw. <a href="/wiki/Latopis_kijowski" title="Latopis kijowski">Latopisie kijowskim</a>, którego najstarszy zachowany egzemplarz pochodzi z XV w., opisującym wydarzenia z lat 1111–1200. Pod rokiem 1187 kronikarz, mówiąc o śmierci bohatera walk z <a href="/wiki/Po%C5%82owcy" title="Połowcy">Połowcami</a>, <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_II_Glebowicz" title="Włodzimierz II Glebowicz">Włodzimierza</a>, księcia przygranicznego <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_perejas%C5%82awskie" title="Księstwo perejasławskie">księstwa perejasławskiego</a>, zanotował „za nim Ukraina wielce rozpaczała”, a relacjonując wypadki 1189 r., nazwał Ukrainą tereny leżące między <a href="/wiki/Boh" title="Boh">Bohem</a> a <a href="/wiki/Dniestr" title="Dniestr">Dniestrem</a><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[15]</a></sup>. Z kolei tereny między Ilmem a Dnieprem, zamieszkiwane przez plemiona <a href="/wiki/S%C5%82owianie_wschodni" title="Słowianie wschodni">wschodniosłowiańskie</a>, nazywane były wówczas przez kronikarzy „Rusią”. Od XIII w. <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">księstwo halicko-wołyńskie</a> kronikarze <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">bizantyjscy</a> zaczęli nazywać „Małą Rusią”<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[16]</a></sup>. </p><p>Urzędowo nazwa „Ukraina” została użyta po raz pierwszy za czasów <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczypospolitej</a> w roku 1590 w tytule konstytucji sejmowej według projektu <a href="/wiki/Jan_Zamoyski" title="Jan Zamoyski">Jana Zamoyskiego</a>: <i>Porządek ze strony Niżowców i Ukrainy</i><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[17]</a></sup>. </p><p>Na przełomie XVI i XVII w. nazwę „Ukraina” (już jako <a href="/wiki/Nazwa_w%C5%82asna" title="Nazwa własna">nazwę własną</a>) zaczęto utożsamiać z <a href="/wiki/Kraina" title="Kraina">krainą</a> leżącą nad środkowym i dolnym <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dnieprem</a>, tzw. <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Ukrainą naddnieprzańską (Naddnieprzem)</a>. Początkowo obejmowała ona tylko <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kijowskie" title="Województwo kijowskie">województwo kijowskie</a>, część <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_brac%C5%82awskie" title="Województwo bracławskie">województwa bracławskiego</a> na wschód od rzek <a href="/wiki/Murafa" title="Murafa">Murachwa</a> i <a href="/wiki/S%C5%82ucz_(dop%C5%82yw_Horynia)" title="Słucz (dopływ Horynia)">Słucz</a>, a w latach 1635–1686 także <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_czernihowskie" title="Województwo czernihowskie">województwo czernihowskie</a>. Przykładowo, w czasie sejmu 1659 roku wymieniono „Woiewodztwa Ukrainne” i były to „woiewodztwa, Kiiowskie, Bracławskie, Czerniechowskie”<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[18]</a></sup>. </p><p>W 1648 <a href="/wiki/Kartografia" title="Kartografia">kartograf</a> francuski w służbie <a href="/wiki/Zygmunt_III_Waza" title="Zygmunt III Waza">Zygmunta III</a> i <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_IV_Waza" title="Władysław IV Waza">Władysława IV</a> <a href="/wiki/Guillaume_Le_Vasseur_de_Beauplan" title="Guillaume Le Vasseur de Beauplan">Wilhelm Beauplan</a> wykonał mapę <i>Delineatio Generalis Camporum Desertorum vulgo Ukraina...</i>, traktując wymiennie nazwy „Dzikie Pola” i „Ukraina”. W wydanym w 1651 dziele <i>Opisanie Ukrainy, którą tworzą liczne prowincje Królestwa Polskiego leżące pomiędzy granicami Moskowii i Transylwanii...</i><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[19]</a></sup> umiejscowił Ukrainę pomiędzy granicami <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Carstwa Rosyjskiego</a> a <a href="/wiki/Siedmiogr%C3%B3d" title="Siedmiogród">Siedmiogrodem</a>, z wyłączeniem <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czerwona" title="Ruś Czerwona">Rusi Czerwonej</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[20]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Ukraina (Naddnieprze)</a>.</i></div> <p>W roku 1686 w <a href="/wiki/Traktat_Grzymu%C5%82towskiego" title="Traktat Grzymułtowskiego">traktacie Grzymułtowskiego</a> <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczpospolita</a> <a href="/wiki/Cesja_(prawo_mi%C4%99dzynarodowe)" title="Cesja (prawo międzynarodowe)">odstąpiła</a> <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Carstwu Rosyjskiemu</a> <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Ukrainę</a> za Dnieprem (<a href="/wiki/Ukraina_Lewobrze%C5%BCna" title="Ukraina Lewobrzeżna">Ukraina Lewobrzeżna</a>); tę część oficjalnie w Rosji urzędowo określano <i><a href="/wiki/Ma%C5%82orosja" title="Małorosja">Małorosją (Małorusią)</a></i>. Nazwę tę rozciągnięto po <a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">rozbiorach Polski</a> na cały <a href="/wiki/Genera%C5%82-gubernatorstwo_kijowskie" title="Generał-gubernatorstwo kijowskie">Kraj Południowo-Zachodni</a> w składzie <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>, pozostawała w obiegu urzędowym do <a href="/wiki/Rewolucja_lutowa_(1917)" title="Rewolucja lutowa (1917)">rewolucji lutowej</a> i obalenia <a href="/wiki/Samodzier%C5%BCawie" title="Samodzierżawie">caratu</a> w marcu 1917. Po zlikwidowaniu przez <a href="/wiki/Katarzyna_II_Wielka" title="Katarzyna II Wielka">Katarzynę II</a> <a href="/wiki/Sicz_Zaporoska" title="Sicz Zaporoska">Siczy Zaporoskiej</a> południową Ukrainę określano w Imperium Rosyjskim jako <i><a href="/wiki/Noworosja" title="Noworosja">Noworosję</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografia">Geografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Geografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_topo_en.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Ukraine_topo_en.jpg/260px-Ukraine_topo_en.jpg" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Ukraine_topo_en.jpg/390px-Ukraine_topo_en.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Ukraine_topo_en.jpg/520px-Ukraine_topo_en.jpg 2x" data-file-width="1400" data-file-height="954" /></a><figcaption>Mapa hipsometryczna Ukrainy</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png/260px-Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png" decoding="async" width="260" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png/390px-Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png/520px-Dnieper_Basin_River_Town_Polski.png 2x" data-file-width="1180" data-file-height="1214" /></a><figcaption>Dorzecze Dniepru</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Geografia_Ukrainy" title="Geografia Ukrainy">Geografia Ukrainy</a>.</i></div> <p>Krajobraz Ukrainy składa się głównie ze <a href="/wiki/Step" title="Step">stepów</a> i wyżyn; na zachodzie kraju rozciągają się <a href="/wiki/Karpaty" title="Karpaty">Karpaty</a>, a na Krymie – <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Krymskie" title="Góry Krymskie">Góry Krymskie</a>. </p> <ul><li>Stolicą Ukrainy jest <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a>. Inne duże miasta: <a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charków</a>, <a href="/wiki/Dniepr_(miasto)" title="Dniepr (miasto)">Dniepr</a>, <a href="/wiki/Donieck" title="Donieck">Donieck</a>, <a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessa</a>, <a href="/wiki/Zaporo%C5%BCe_(miasto)" title="Zaporoże (miasto)">Zaporoże</a>, <a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwów</a>, <a href="/wiki/Krzywy_R%C3%B3g" title="Krzywy Róg">Krzywy Róg</a>, <a href="/wiki/Mariupol" title="Mariupol">Mariupol</a>, <a href="/wiki/%C5%81uga%C5%84sk" title="Ługańsk">Ługańsk</a>.</li> <li>Łączna długość granic: 7340 km.</li> <li>Najwyższy punkt: <a href="/wiki/Howerla" title="Howerla">Howerla</a> 2061 m <a href="/wiki/N.p.m." title="N.p.m.">n.p.m.</a></li> <li>Najniższy punkt: <a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne">Morze Czarne</a> 0 m.</li></ul> <p>Ukraina leży głównie w Europie (<a href="/wiki/Europa_Wschodnia" title="Europa Wschodnia">Europie Wschodniej</a>), natomiast <a href="/wiki/Tuz%C5%82a_(wyspa)" title="Tuzła (wyspa)">wyspa Tuzła</a>, znajdująca się w granicach <a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Autonomicznej Republiki Krymu</a>, znajduje się w Azji (według najpopularniejszej granicy Europa-Azja). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Znaczna część Ukrainy jest położona w strefie <a href="/wiki/Klimat_umiarkowany" title="Klimat umiarkowany">klimatu umiarkowanego</a> kontynentalnego, natomiast <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Krymski" title="Półwysep Krymski">Półwysep Krymski</a> – w strefie klimatu podzwrotnikowego morskiego. Obszar kraju znajduje się najczęściej pod wpływem polarnomorskich i polarnokontynentalnych <a href="/wiki/Masa_powietrza" title="Masa powietrza">mas powietrza</a>. Bilans promieniowania jest tu dodatni i wynosi na północy ok. 15 J/m² (35 kcal/cm²), a na południu ok. 21 J/m² (50 kcal/cm²). Najbardziej charakterystyczną cechą klimatu Ukrainy jest jego wzrastający z zachodu na wschód kontynentalizm termiczny. W związku z tym roczne amplitudy temperatury powietrza wahają się od 25 °C we <a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwowie</a> do 30 °C w <a href="/wiki/Starobielsk" title="Starobielsk">Starobielsku</a>. Na terenie kraju przeważa również kontynentalny rozkład opadów z maksimum w ciepłym okresie roku. Roczna suma opadów maleje z północnego zachodu (600 mm) na południowy wschód (400 mm). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gleby">Gleby</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Gleby" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gleby"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W północnej części kraju największy obszar zajmują <a href="/wiki/Gleby_bielicoziemne" title="Gleby bielicoziemne">gleby bielicoziemne</a>. W <a href="/wiki/Las" title="Las">lasach</a> spotyka się szare <a href="/w/index.php?title=Gleby_le%C5%9Bne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gleby leśne (strona nie istnieje)">gleby leśne</a>. Na <a href="/wiki/Bagno" title="Bagno">bagnach</a> wykształciły się <a href="/wiki/Gleby_bagienne" title="Gleby bagienne">gleby bagienne</a> i torfowo-bagienne. Dominującym typem gleb są gleby <a href="/wiki/Czarnoziemy" title="Czarnoziemy">czarnoziemne</a> zajmujące ok. 60% kraju, co stanowi blisko 40% światowych zasobów tego typu gleb. Występują one w strefie <a href="/wiki/Step" title="Step">stepu</a> i <a href="/wiki/Lasostep" title="Lasostep">lasostepu</a>. W północnej części lasostepu największą powierzchnię zajmują czarnoziemy ubogie w próchnicę (4–5%). Natomiast w południowej jego części rozwinęły się czarnoziemy o zawartości próchnicy 6–6,5%. Niską zawartością próchnicy charakteryzują się także czarnoziemy leżące w północnej części stepu (3–4%). Południowa część <a href="/wiki/Nizina_Czarnomorska" title="Nizina Czarnomorska">Niziny Czarnomorskiej</a> i <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Krymski" title="Półwysep Krymski">Krymu</a> zajęte są przez <a href="/w/index.php?title=Gleby_ciemnokasztanowe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gleby ciemnokasztanowe (strona nie istnieje)">gleby ciemnokasztanowe</a>. Na <a href="/wiki/Nizina_Zakarpacka" title="Nizina Zakarpacka">Nizinie Zakarpackiej</a> dominującym typem są kwaśne <a href="/wiki/Gleby_brunatnoziemne" title="Gleby brunatnoziemne">gleby brunatne</a>. W <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Krymskie" title="Góry Krymskie">Górach Krymskich</a> zaznacza się różnica w pokrywie glebowej związana z ekspozycją stoków: stoki północne pokryte są szarymi glebami leśnymi, a południowe – <a href="/wiki/Czerwonoziemy" title="Czerwonoziemy">czerwonoziemami</a>. Obszary zasolone zajmują na Ukrainie 330 tys. ha. Najwięcej tego typu gleb występuje w <a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Republice Autonomicznej Krymu</a> oraz w obwodach <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_cherso%C5%84ski" title="Obwód chersoński">chersońskim</a>, <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_dniepropetrowski" title="Obwód dniepropetrowski">dniepropietrowskim</a> i <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_%C5%82uga%C5%84ski" title="Obwód ługański">ługańskim</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Vladimir_I_of_Kiev.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Vladimir_I_of_Kiev.PNG/170px-Vladimir_I_of_Kiev.PNG" decoding="async" width="170" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Vladimir_I_of_Kiev.PNG/255px-Vladimir_I_of_Kiev.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Vladimir_I_of_Kiev.PNG/340px-Vladimir_I_of_Kiev.PNG 2x" data-file-width="640" data-file-height="850" /></a><figcaption>Wielki książę kijowski <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierz I Wielki</a>. Miniatura z <i>Carskiej Księgi Tytułów</i> z 1672</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Historia_Ukrainy" title="Historia Ukrainy">Historia Ukrainy</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Średniowiecze"><span id=".C5.9Aredniowiecze"></span>Średniowiecze</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Średniowiecze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Średniowiecze"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Słowianie_wschodni_i_początki_Rusi"><span id="S.C5.82owianie_wschodni_i_pocz.C4.85tki_Rusi"></span>Słowianie wschodni i początki Rusi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Słowianie wschodni i początki Rusi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Słowianie wschodni i początki Rusi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg/170px-Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg" decoding="async" width="170" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg/255px-Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg/340px-Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg 2x" data-file-width="945" data-file-height="1170" /></a><figcaption>Chrzest Włodzimierza Wielkiego</figcaption></figure> <p>Napływ <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowian</a> w dorzecze <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dniepru</a> i <a href="/wiki/D%C5%BAwina" title="Dźwina">Dźwiny</a> rozpoczął się w V lub VI w. n.e. Z wczesnośredniowiecznych kultur archeologicznych na Ukrainie można wymienić np. <a href="/wiki/Kultura_pie%C5%84kowska" title="Kultura pieńkowska">kulturę pieńkowską</a>. Przez <a href="/wiki/Nestor_(kronikarz)" title="Nestor (kronikarz)">Nestorowe</a> terytoria <a href="/wiki/Polanie_(plemi%C4%99_wschodnios%C5%82owia%C5%84skie)" title="Polanie (plemię wschodniosłowiańskie)">Polan</a>, <a href="/wiki/Drewlanie" title="Drewlanie">Drewlan</a>, i <a href="/wiki/Ulicze" title="Ulicze">Uliczów</a> przebiegały szlaki handlowe łączące kraje <a href="/wiki/Morze_Ba%C5%82tyckie" title="Morze Bałtyckie">Morza Bałtyckiego</a> z <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Bizancjum</a> i <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskim Wschodem</a>. Wyprawy handlowe <a href="/wiki/D%C5%BAwina" title="Dźwina">Dźwiną</a>, Dnieprem, <a href="/wiki/Wo%C5%82ga" title="Wołga">Wołgą</a> i <a href="/wiki/Don" title="Don">Donem</a> zetknęły podróżujących tędy kupców i <a href="/wiki/Normanowie" title="Normanowie">wojowników normańskich</a> oraz <a href="/wiki/Chazarowie" title="Chazarowie">chazarskich</a> z <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">plemionami słowiańskimi</a>. </p><p>W VII w. ziemie w środkowym i górnym dorzeczu <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dniepru</a> dostały się na ponad dwa wieki pod panowanie koczowniczych Chazarów. W okresie największego rozkwitu <a href="/wiki/Kaganat_Chazarski" title="Kaganat Chazarski">Państwa Chazarskiego</a> w VIII wieku kaganowi chazarskiemu trybut płaciło 25 plemion i księstw, w tym władca <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowa</a> (<i>Kuar</i>). W drugiej połowie IX wieku Kaganat został zdobyty przez <a href="/wiki/Waregowie" title="Waregowie">Waregów</a>, którzy przenieśli do Kijowa (Kaenugard) swoją siedzibę. Pod koniec IX wieku Kijów został na prawie 400 lat stolicą <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Kijowska" title="Ruś Kijowska">Rusi Kijowskiej</a> – normańskiej <a href="/wiki/Gardariki" title="Gardariki">Gardariki</a> (<i>Państwa Grodów</i>). </p><p>Pierwszymi historycznymi władcami ruskimi byli prawdopodobnie Normanowie (książę <a href="/wiki/Ruryk" title="Ruryk">Ruryk I</a>), którzy zgodnie z istniejącymi przekazami przybyli na późniejsze ziemie ruskie przed rokiem 860. Założenie <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Wielki" title="Nowogród Wielki">Nowogrodu Wielkiego</a> przez Ruryka w 862 roku uważa się za początek historii Rusi. Ruryk zdołał skupić pod swymi rządami część Normanów, plemion wschodniosłowiańskich oraz plemion ugrofińskich i utworzył pierwsze znane państwo ruskie – <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Nowogrodzka" title="Ruś Nowogrodzka">Ruś Nowogrodzką</a>. Ruryk był także założycielem dynastii <a href="/wiki/Rurykowicze" title="Rurykowicze">Rurykowiczów</a>, która sprawowała rządy na Rusi do 1598 roku. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ruś_Kijowska"><span id="Ru.C5.9B_Kijowska"></span>Ruś Kijowska</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Ruś Kijowska" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ruś Kijowska"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Principalities_of_Kievan_Rus%27_(1054-1132)_pl.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29_pl.svg/290px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29_pl.svg.png" decoding="async" width="290" height="419" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29_pl.svg/435px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29_pl.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29_pl.svg/580px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29_pl.svg.png 2x" data-file-width="602" data-file-height="870" /></a><figcaption>Księstwa Rusi Kijowskiej po 1054 roku</figcaption></figure> <p>Wyprawa następcy Ruryka, księcia nowogrodzkiego <a href="/wiki/Oleg_M%C4%85dry" title="Oleg Mądry">Olega Mądrego</a> na <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a> (882 r.) doprowadziła do zjednoczenia północnych i południowych księstw oraz powstania <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Kijowska" title="Ruś Kijowska">Rusi Kijowskiej</a>. Była ona początkowo luźnym związkiem księstw, które do ok. 2 poł. XI w. zachowały szeroką autonomię. Książęta kijowscy Oleg (panujący do roku 912 lub 922) i <a href="/wiki/Igor_Rurykowicz" title="Igor Rurykowicz">Igor Rurykowicz</a> (panujący w latach 912/922–945) podpisali z <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Bizancjum</a> układy handlowe, które gwarantowały krajowi zyskowny handel. </p><p>Rządząca w latach 945–957 księżna <a href="/wiki/Olga_Kijowska" title="Olga Kijowska">Olga</a> scentralizowała państwo, stworzyła podstawy trwałego porządku administracyjnego. Kolejny władca, syn Olgi <a href="/wiki/%C5%9Awiatos%C5%82aw_I" title="Światosław I">Światosław I</a> podejmował odległe wyprawy wojenne, docierając na <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Krymski" title="Półwysep Krymski">Krym</a> i <a href="/wiki/Kaukaz_(region)" title="Kaukaz (region)">Kaukaz</a> oraz na <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Ba%C5%82ka%C5%84ski" title="Półwysep Bałkański">Bałkany</a>. Ożeniony z <a href="/wiki/Anna_Porfirogenetka" title="Anna Porfirogenetka">Anną Porfirogenetką</a>, siostrą <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">cesarza bizantyjskiego</a> <a href="/wiki/Bazyli_II_Bu%C5%82garob%C3%B3jca" title="Bazyli II Bułgarobójca">Bazylego II Bułgarobójcy</a>, książę <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierz I Wielki</a> w 988 roku przyjął <a href="/wiki/Chrzest_Rusi" title="Chrzest Rusi">chrzest</a> i uczynił z <a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">chrześcijaństwa obrządku greckiego</a> oficjalną religię państwową. Włodzimierz także w 981 roku zajął zbrojnie <a href="/wiki/Grody_Czerwie%C5%84skie" title="Grody Czerwieńskie">Grody Czerwieńskie</a> i przyłączył je po raz pierwszy do Rusi. Terytorium to przywrócił w granice <a href="/wiki/Polska_wczesnopiastowska" title="Polska wczesnopiastowska">monarchii wczesnopiastowskiej</a> <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_I_Chrobry" title="Bolesław I Chrobry">Bolesław I Chrobry</a> (1018) podczas <a href="/wiki/Wyprawa_kijowska_(1018)" class="mw-redirect" title="Wyprawa kijowska (1018)">wyprawy kijowskiej</a>. W 1031 <a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_I_M%C4%85dry" title="Jarosław I Mądry">Jarosław I Mądry</a> ponownie przyłączył zbrojnie Grody Czerwieńskie do Rusi i wysiedlił znaczną część <a href="/wiki/L%C4%99dzianie" title="Lędzianie">Lędzian</a> pod <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a>, osiedlając w ich miejsce Rusinów. </p><p>Panujący w latach 1019–1054 <a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_I_M%C4%85dry" title="Jarosław I Mądry">Jarosław I Mądry</a> umocnił pozycję Kościoła na Rusi Kijowskiej. Ustanowione przez niego zasady dziedziczenia tronu książęcego na podstawie reguły <a href="/wiki/Seniorat" title="Seniorat">senioratu</a> nie zapobiegły rozpadowi politycznej jedności kraju. W roku śmierci Jarosława (1054) dokonał się <a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia">rozłam chrześcijaństwa</a> na <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">rzymskokatolickie</a> i <a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">prawosławne</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rozbicie_dzielnicowe_Rusi">Rozbicie dzielnicowe Rusi</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Rozbicie dzielnicowe Rusi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rozbicie dzielnicowe Rusi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg/170px-Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg" decoding="async" width="170" height="249" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg/255px-Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg/340px-Daniel_of_Galicia-Volhynia.jpg 2x" data-file-width="542" data-file-height="795" /></a><figcaption><a href="/wiki/Daniel_Halicki" title="Daniel Halicki">Daniel Halicki</a>, książę <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czerwona" title="Ruś Czerwona">Rusi Halickiej</a> i koronowany „król Rusi”</figcaption></figure> <p>W XII w. Ruś Kijowska podzieliła się na konkurujące ze sobą dzielnice. Na północy powstała <a href="/wiki/Republika_Nowogrodzka" title="Republika Nowogrodzka">Republika Nowogrodzka</a>, na północnym zachodzie <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_po%C5%82ockie" title="Księstwo połockie">Księstwo połockie</a>, na południowym zachodzie <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">Księstwo Halicko-Włodzimierskie</a>. W centralnej części powstały księstwa: <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Kijowska" title="Ruś Kijowska">Kijowskie</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Turowskie" title="Księstwo Turowskie">Turowskie</a> i <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_smole%C5%84scy" title="Książęta smoleńscy">Smoleńskie</a>, na północnym wschodzie księstwa <a href="/wiki/Ru%C5%9B_W%C5%82odzimiersko-Suzdalska" title="Ruś Włodzimiersko-Suzdalska">Rostowsko-Suzdalskie</a> i <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_muromsko-riaza%C5%84skie" title="Księstwo muromsko-riazańskie">Riazańskie</a>, na południowym wschodzie <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_czernihowskie" title="Księstwo czernihowskie">Czernihowskie</a> i <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_perejas%C5%82awskie" title="Księstwo perejasławskie">Perejasławskie</a>. Z czasem uległy one dalszemu rozdrobnieniu, przy czym książęta, którym udało się zawładnąć Kijowem, w <a href="/wiki/Hierarchia" title="Hierarchia">hierarchii</a> feudalnej stali wyżej od pozostałych książąt i posługiwali się tytułem <a href="/wiki/Wielki_ksi%C4%85%C5%BC%C4%99" title="Wielki książę">wielkiego księcia</a>. </p><p>W roku 1169 książę <a href="/wiki/Ru%C5%9B_W%C5%82odzimiersko-Suzdalska" title="Ruś Włodzimiersko-Suzdalska">włodzimiersko-suzdalski</a> <a href="/wiki/Andrzej_Bogolubski" title="Andrzej Bogolubski">Andrzej I Bogolubski</a> opanował Kijów, uzyskując tym samym tytuł wielkiego księcia. Odmiennie od większości swoich poprzedników nie przeniósł do tego miasta swej stolicy, lecz osadzał tam podległych sobie książąt. Centrum jego państwa pozostawał <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_(Rosja)" title="Włodzimierz (Rosja)">Włodzimierz</a>, który odtąd pełnił funkcję stolicy wielkiego księstwa i przejął dominującą rolę Kijowa. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Niewola_mongolska_i_początek_wpływów_litewskich"><span id="Niewola_mongolska_i_pocz.C4.85tek_wp.C5.82yw.C3.B3w_litewskich"></span>Niewola mongolska i początek wpływów litewskich</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Niewola mongolska i początek wpływów litewskich" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Niewola mongolska i początek wpływów litewskich"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Giedzimin,_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD,_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_(1824).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Giedzimin%2C_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%2C_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_%281824%29.jpg/220px-Giedzimin%2C_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%2C_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_%281824%29.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Giedzimin%2C_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%2C_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_%281824%29.jpg/330px-Giedzimin%2C_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%2C_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_%281824%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Giedzimin%2C_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%2C_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_%281824%29.jpg/440px-Giedzimin%2C_Kyiv._%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%2C_%D0%9A%D0%B8%D1%97%D0%B2_%281824%29.jpg 2x" data-file-width="918" data-file-height="620" /></a><figcaption>Wielki książę litewski <a href="/wiki/Giedymin" title="Giedymin">Giedymin</a> wyzwala Kijów z <a href="/wiki/Podb%C3%B3j_Rusi_przez_Mongo%C5%82%C3%B3w" title="Podbój Rusi przez Mongołów">jarzma tatarskiego</a> (rycina z XIX w.)</figcaption></figure> <p>W 1223 r. wojska rusko-<a href="/wiki/Po%C5%82owcy" title="Połowcy">połowieckie</a> poniosły klęskę w <a href="/wiki/Bitwa_nad_rzek%C4%85_Ka%C5%82k%C4%85" title="Bitwa nad rzeką Kałką">bitwie nad Kałką</a> w walce z <a href="/wiki/Imperium_mongolskie" title="Imperium mongolskie">Mongołami</a>, którzy pomimo zwycięstwa wycofali się na wschód. Kilkanaście lat później, w latach 1237–1240 <a href="/wiki/Batu-chan" title="Batu-chan">Batu-chan</a> dokonał inwazji na Ruś. 6 grudnia 1240 zdobył i zburzył Kijów, mordując i uprowadzając w niewolę jego ludność. Podbił wówczas wszystkie ziemie będące pod jurysdykcją władców ruskich z wyjątkiem księstw <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_po%C5%82ockie" title="Księstwo połockie">połockiego</a>, Pińskiego i <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Wielki" title="Nowogród Wielki">Republiki Nowogrodzkiej</a>. <a href="/wiki/Mongo%C5%82owie" title="Mongołowie">Mongołowie</a> nie przejęli bezpośrednich rządów w podbitych księstwach, ograniczając się do zatwierdzania kandydatów do tronów książęcych w formie tzw. <a href="/wiki/Jar%C5%82yk" title="Jarłyk">jarłyku</a> otrzymywanego przez wielkich książąt, którzy z kolei pełnili funkcje zwierzchnie nad resztą książąt (z tytułem wielkiego księcia) i mieli prawo zwracania się o pomoc do <a href="/wiki/Chan_(w%C5%82adca)" title="Chan (władca)">chana</a> <a href="/wiki/Z%C5%82ota_Orda" title="Złota Orda">Złotej Ordy</a> (której założycielem był Batu-chan). </p><p>Tytuł wielkiego księcia był związany z obowiązkami podatkowymi (<a href="/wiki/Danina" title="Danina">trybutem</a>) wobec <a href="/wiki/Chanat" title="Chanat">chanatu</a>. Wielki książę był <a href="/wiki/Inkaso" title="Inkaso">inkasentem</a> daniny na rzecz chana, płacił ją osobiście i bezpośrednio oraz <a href="/wiki/Windykacja" title="Windykacja">windykował</a> z podległych książąt ruskich. Z tego powodu znaczna część Rusi zachodniej i centralnej poddała się w wieku XIV władzy <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">wielkiego księcia litewskiego</a>, który nie płacił trybutu na rzecz chana. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Przyłączenie_Rusi_Czerwonej_do_Polski"><span id="Przy.C5.82.C4.85czenie_Rusi_Czerwonej_do_Polski"></span>Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przyłączenie Rusi Czerwonej do Polski"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png/220px-Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png/330px-Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png/440px-Subdue_of_Ruthenia_in_1366.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="586" /></a><figcaption>Przyłączenie <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czerwona" title="Ruś Czerwona">Rusi Czerwonej</a> do Korony w 1366 roku, obraz <a href="/wiki/Jan_Matejko" title="Jan Matejko">Jana Matejki</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Polska_1333_-_1370.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Polska_1333_-_1370.png/260px-Polska_1333_-_1370.png" decoding="async" width="260" height="247" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Polska_1333_-_1370.png/390px-Polska_1333_-_1370.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Polska_1333_-_1370.png/520px-Polska_1333_-_1370.png 2x" data-file-width="2636" data-file-height="2507" /></a><figcaption>Polska za <a href="/wiki/Kazimierz_III_Wielki" title="Kazimierz III Wielki">Kazimierza Wielkiego</a>, króla Polski i Rusi</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_(XVI,_XIX).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_%28XVI%2C_XIX%29.jpg/170px-Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_%28XVI%2C_XIX%29.jpg" decoding="async" width="170" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_%28XVI%2C_XIX%29.jpg/255px-Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_%28XVI%2C_XIX%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_%28XVI%2C_XIX%29.jpg/340px-Kanstantyn_Vasil_Astroski._%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%96_%28XVI%2C_XIX%29.jpg 2x" data-file-width="560" data-file-height="835" /></a><figcaption>Kniaź <a href="/wiki/Konstanty_Wasyl_Ostrogski" title="Konstanty Wasyl Ostrogski">Konstanty Wasyl Ostrogski</a> (1526-1608), <a href="/wiki/Wojewodowie_kijowscy" title="Wojewodowie kijowscy">wojewoda kijowski</a>, twórca <a href="/wiki/Akademia_Ostrogska" title="Akademia Ostrogska">Akademii Ostrogskiej</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Petro_Konashevych-Sahaidachny_(Portrait,_mid_19th_century,_Havrylo_Vasko).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Petro_Konashevych-Sahaidachny_%28Portrait%2C_mid_19th_century%2C_Havrylo_Vasko%29.jpg/170px-Petro_Konashevych-Sahaidachny_%28Portrait%2C_mid_19th_century%2C_Havrylo_Vasko%29.jpg" decoding="async" width="170" height="247" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Petro_Konashevych-Sahaidachny_%28Portrait%2C_mid_19th_century%2C_Havrylo_Vasko%29.jpg/255px-Petro_Konashevych-Sahaidachny_%28Portrait%2C_mid_19th_century%2C_Havrylo_Vasko%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Petro_Konashevych-Sahaidachny_%28Portrait%2C_mid_19th_century%2C_Havrylo_Vasko%29.jpg/340px-Petro_Konashevych-Sahaidachny_%28Portrait%2C_mid_19th_century%2C_Havrylo_Vasko%29.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="3626" /></a><figcaption><a href="/wiki/Piotr_Konaszewicz-Sahajdaczny" title="Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny">Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny</a>, <a href="/wiki/Hetman" title="Hetman">hetman</a> <a href="/wiki/Kozacy_rejestrowi" title="Kozacy rejestrowi">kozaków rejestrowych</a> <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczypospolitej</a></figcaption></figure> <p>W XIII wieku <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">Księstwo Halicko-Włodzimierskie</a> stało się, wobec zniszczenia Kijowa i Rusi centralnej, drugim obok państw tzw. <a href="/wiki/Ru%C5%9B_W%C5%82odzimiersko-Suzdalska" title="Ruś Włodzimiersko-Suzdalska">Rusi Zaleskiej</a> (<a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_twerskie" title="Księstwo twerskie">Twer</a>, <a href="/wiki/Ru%C5%9B_W%C5%82odzimiersko-Suzdalska" title="Ruś Włodzimiersko-Suzdalska">Włodzimierz nad Klaźmą</a>, <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Moskiewskie" title="Wielkie Księstwo Moskiewskie">Moskwa</a>, <a href="/wiki/Republika_Nowogrodzka" title="Republika Nowogrodzka">Republika Nowogrodu</a>) ruskim ośrodkiem państwowym, prowadzącym samodzielną politykę dynastyczną i zagraniczną oraz podejmującym próby zjednoczenia Rusi<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[c]</a></sup>. W grudniu 1253 książę halicko-włodzimierski <a href="/wiki/Daniel_Halicki" title="Daniel Halicki">Daniel I</a> został w <a href="/wiki/Drohiczyn_(Polska)" title="Drohiczyn (Polska)">Drohiczynie</a> koronowany przez <a href="/wiki/Legat" title="Legat">legata</a> papieża <a href="/wiki/Innocenty_IV" title="Innocenty IV">Innocentego IV</a>, opata <a href="/wiki/Opizo_z_Mezzano" title="Opizo z Mezzano">Opizo z Messano</a> na <b><i>króla Rusi</i>.</b> Daniel Halicki był założycielem miasta <a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwowa</a> i związał się małżeństwami dynastycznymi z <a href="/wiki/Piastowie_mazowieccy" title="Piastowie mazowieccy">Piastami mazowieckimi</a>. Tytułem króla Rusi tytułował się po raz ostatni wnuk Daniela, <a href="/wiki/Jerzy_Lwowic" title="Jerzy Lwowic">Jerzy Lwowicz</a> (zm. 1308). Synowie Jerzego: <a href="/wiki/Lew_II" title="Lew II">Lew</a> i <a href="/wiki/Andrzej_II_Halicki" title="Andrzej II Halicki">Andrzej</a>, współrządząc państwem, używali tytułu <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99" title="Książę">książęcego</a> (odpowiednio – książę halicki i książę włodzimierski)<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[21]</a></sup>. </p><p>W roku 1338 siostrzeniec<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[d]</a></sup> i następca Lwa i Andrzeja, bezpotomny <a href="/wiki/Boles%C5%82aw_Jerzy_II" title="Bolesław Jerzy II">Bolesław Jerzy II</a>, <b><i>książę i pan Rusi</i>,</b> szukając pomocy przeciw <a href="/wiki/Bojarzy" title="Bojarzy">bojarom</a>, zawarł układ z <a href="/wiki/Kazimierz_III_Wielki" title="Kazimierz III Wielki">Kazimierzem Wielkim</a> i uznał go za dziedzica Rusi. W 1339, w układzie wyszehradzkim, Królestwo Polskie i Królestwo Węgier zawarły porozumienie w sprawie podziału ziem <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">księstwa halicko-wołyńskiego</a> w przyszłości<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[22]</a></sup>. W 1340 Bolesław Jerzy zmarł otruty przez bojarów, a Kazimierz Wielki wyprawił się na <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czerwona" title="Ruś Czerwona">Ruś Czerwoną</a>, by objąć ją w posiadanie. Zajął na krótko <a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwów</a>, „z którego wkrótce się wycofał, zagarnąwszy spore łupy i uprowadziwszy część ludności”<sup id="cite_ref-Historia_Ukrainy_2001_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Historia_Ukrainy_2001-27">[23]</a></sup>. W 1344 opanował ziemię przemyską i sanocką, a w 1346 w <a href="/wiki/Tytulatura" title="Tytulatura">tytulaturze królewskiej</a> Kazimierza pojawił się człon: <i><b>pan i dziedzic Rusi</b></i>, wyprzedzający stan faktyczny<sup id="cite_ref-Historia_Ukrainy_2001_27-1" class="reference"><a href="#cite_note-Historia_Ukrainy_2001-27">[23]</a></sup>. Namiestnikiem Rusi Czerwonej był w latach 1340–1349 miejscowy bojar <a href="/wiki/Dymitr_Detko" title="Dymitr Detko">Dymitr (Detko)</a>, uznający zwierzchnictwo Polski i Węgier. W 1349 roku, po ponownej wyprawie zbrojnej, Kazimierz Wielki przyłączył Ruś Czerwoną ze Lwowem i Haliczem do Korony. Wołyń z <a href="/wiki/%C5%81uck" title="Łuck">Łuckiem</a> i <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_(Ukraina)" title="Włodzimierz (Ukraina)">Włodzimierzem</a> zajął książę litewski <a href="/wiki/Lubart" title="Lubart">Lubart</a>, również spowinowacony ze zmarłym księciem halickim<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[e]</a></sup>. </p><p>O ziemie Księstwa Halicko-Wołyńskiego do końca XIV wieku trwały zatargi i wojny najpierw pomiędzy <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Koroną</a> i sprzymierzonym z nią <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_W%C4%99gier" title="Królestwo Węgier">Królestwem Węgier</a> a <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkim Księstwem Litewskim</a> (które po serii najazdów zajęło <a href="/wiki/Wo%C5%82y%C5%84" title="Wołyń">Wołyń</a> i <a href="/wiki/Kamieniec_Podolski" title="Kamieniec Podolski">Podole kamienieckie</a>, a ze względów <a href="/wiki/Sukcesja_tronu" title="Sukcesja tronu">dynastycznych</a> pretendowało do całości terytorium księstwa), a następnie pomiędzy Koroną a Królestwem Węgier<sup id="cite_ref-Historia_Ukrainy_2001_27-2" class="reference"><a href="#cite_note-Historia_Ukrainy_2001-27">[23]</a></sup>. Po śmierci Kazimierza Wielkiego <a href="/wiki/Ludwik_W%C4%99gierski" title="Ludwik Węgierski">Ludwik Węgierski</a> wcielił Ruś Czerwoną do Królestwa Węgier<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[24]</a></sup>. Trójstronny konflikt o przynależność państwową ziem Księstwa Halicko-Wołyńskiego (Rusi Halicko-Włodzimierskiej) zakończył się ostatecznie po zawarciu przez <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Jagie%C5%82%C5%82o" title="Władysław II Jagiełło">Jagiełłę</a> małżeństwa z królową Polski <a href="/wiki/Jadwiga_Andegawe%C5%84ska" title="Jadwiga Andegaweńska">Jadwigą Andegaweńską</a> i samodzielnym objęciu tronu polskiego po jej śmierci<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[f]</a></sup>. Jadwiga jako królowa Polski i spadkobierca Ludwika Andegaweńskiego w 1387 usunęła <a href="/wiki/Starosta" title="Starosta">starostów</a> węgierskich i ogłosiła akt przyłączenia <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">Rusi Halicko-Włodzimierskiej</a> do <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Korony</a><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31">[25]</a></sup>. </p><p>W wyniku ostatecznych rozgraniczeń dawne terytoria księstwa zostały podzielone pomiędzy <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Koronę</a> (Ruś Czerwona) i <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkie Księstwo Litewskie</a> (które zatrzymało Wołyń i Podole kamienieckie), zaś król Polski przyjął tytuł <b><i>księcia Rusi</i>,</b> co podkreślało odrębny status wcielonych terytoriów (tytuł ten królowie Polski nosili aż do 1795 roku). Terytorialne <a href="/wiki/Status_quo_(termin)" title="Status quo (termin)">status quo</a> utrzymało się do <a href="/wiki/Unia_lubelska" title="Unia lubelska">unii lubelskiej (1569)</a>, gdy do Rusi Koronnej dołączyły Wołyń, Podole i pozostałe ziemie ukrainne<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[26]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Wojna_o_ksi%C4%99stwo_halicko-w%C5%82odzimierskie_(1340%E2%80%931392)" title="Wojna o księstwo halicko-włodzimierskie (1340–1392)">Wojna o księstwo halicko-włodzimierskie (1340–1392)</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="W_Wielkim_Księstwie_Litewskim"><span id="W_Wielkim_Ksi.C4.99stwie_Litewskim"></span>W Wielkim Księstwie Litewskim</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: W Wielkim Księstwie Litewskim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: W Wielkim Księstwie Litewskim"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png/220px-Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png" decoding="async" width="220" height="307" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png/330px-Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png/440px-Lithuanian_state_in_13-15th_centuries.png 2x" data-file-width="1010" data-file-height="1411" /></a><figcaption>Wielkie Księstwo Litewskie w XIII–XV w.</figcaption></figure> <p>W 1320 r., roku po klęsce poniesionej przez Księstwo Kijowskie w <a href="/wiki/Bitwa_nad_Irpieniem" title="Bitwa nad Irpieniem">bitwie nad rzeką Irpień</a>, Litwa uzależniła od siebie przejściowo Kijowszczyznę. Rurykowicze kijowscy zostali pozbawieni władzy, księstwo kijowskie <a href="/wiki/Giedymin" title="Giedymin">Giedymin</a> nadał <a href="/wiki/Holsza%C5%84scy_herbu_Hippocentaurus" title="Holszańscy herbu Hippocentaurus">Holszańskim</a>. W XIII i XIV w. większość zachodnich księstw ruskich przeszła w strefę wpływów nabierającej znaczenia <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Litwy</a>. Po upadku Księstwa Halicko-Włodzimierskiego (przeciwwagi dla wpływów litewskich) większość ziem należących do Rusi Zachodniej i Centralnej została w konsekwencji podporządkowana <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkiemu Księstwu Litewskiemu</a> (XIV wiek). Stąd rywalizacja książąt Rusi północnej<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33">[g]</a></sup>, później <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Moskiewskie" title="Wielkie Księstwo Moskiewskie">Wielkiego Księstwa Moskiewskiego</a> z <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkim Księstwem Litewskim</a>, zaś po <a href="/wiki/Unia_lubelska" title="Unia lubelska">unii lubelskiej</a> – <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Carstwa Rosyjskiego</a> z <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzecząpospolitą Obojga Narodów</a>. </p><p>W latach 1331–1362 Księstwo Kijowskie znajdowało się we władzy Rurykowiczów <a href="/wiki/Putywl" title="Putywl">putywelskich</a> podporządkowanych <a href="/wiki/Z%C5%82ota_Orda" title="Złota Orda">Złotej Ordzie</a>. W 1362 r. wielki książę <a href="/wiki/Olgierd_Giedyminowicz" title="Olgierd Giedyminowicz">Olgierd Giedyminowicz</a> po <a href="/wiki/Bitwa_nad_Sinymi_Wodami" title="Bitwa nad Sinymi Wodami">bitwie nad Sinymi Wodami</a> zajął i wcielił do Wielkiego Księstwa <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a>. Bezpośrednie wcielenie księstw ruskich do struktury Wielkiego Księstwa (usunięcie książąt lokalnych) nastąpiło dopiero po zawarciu <a href="/wiki/Unia_w_Krewie" title="Unia w Krewie">unii polsko-litewskiej</a> (1385 r.). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Okres_Rzeczypospolitej">Okres Rzeczypospolitej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Okres Rzeczypospolitej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres Rzeczypospolitej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Unia_lubelska_i_włączenie_Kijowszczyzny_w_granice_Korony"><span id="Unia_lubelska_i_w.C5.82.C4.85czenie_Kijowszczyzny_w_granice_Korony"></span>Unia lubelska i włączenie Kijowszczyzny w granice Korony</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Unia lubelska i włączenie Kijowszczyzny w granice Korony" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Unia lubelska i włączenie Kijowszczyzny w granice Korony"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg/220px-Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg" decoding="async" width="220" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg/330px-Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg/440px-Magni_Ducatus_Lithuaniae_Part_Ros-river.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1169" /></a><figcaption>Fragment tzw. <a href="/wiki/Mapa_radziwi%C5%82%C5%82owska" title="Mapa radziwiłłowska">mapy radziwiłłowskiej</a> z 1613 roku z nazwą „Ukraina”<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[27]</a></sup></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Beauplan_Poland_XVII_map.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Beauplan_Poland_XVII_map.jpg/220px-Beauplan_Poland_XVII_map.jpg" decoding="async" width="220" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Beauplan_Poland_XVII_map.jpg/330px-Beauplan_Poland_XVII_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Beauplan_Poland_XVII_map.jpg/440px-Beauplan_Poland_XVII_map.jpg 2x" data-file-width="6674" data-file-height="5244" /></a><figcaption>Ziemie ukrainne Korony. Mapa <a href="/wiki/Guillaume_Le_Vasseur_de_Beauplan" title="Guillaume Le Vasseur de Beauplan">Wilhelma Beauplana</a> z 1648 wykonana na zlecenie <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_IV_Waza" title="Władysław IV Waza">Władysława IV</a>. <a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">Północ</a> na dole mapy.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C,_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5,_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%2C_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png/220px-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%2C_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png" decoding="async" width="220" height="117" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%2C_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png/330px-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%2C_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%2C_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png/440px-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C_%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%2C_%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%B8_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0.png 2x" data-file-width="1358" data-file-height="722" /></a><figcaption>Mapa ziem ruskich Korony: Ruś Czerwona, Podole, Wołyń i Ukraina, wyd. Jakob von Sandrart, <a href="/wiki/Norymberga" title="Norymberga">Norymberga</a>, 1687</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Unia_lubelska" title="Unia lubelska">Unia lubelska</a>, <a href="/wiki/Unia_brzeska" title="Unia brzeska">Unia brzeska</a>, <a href="/wiki/Kozacy_zaporoscy" title="Kozacy zaporoscy">Kozacy zaporoscy</a> i <a href="/wiki/Sicz_Zaporoska" title="Sicz Zaporoska">Sicz Zaporoska</a>.</i></div> <p>5 marca 1569, w przededniu <a href="/wiki/Unia_lubelska" title="Unia lubelska">unii lubelskiej</a> (1 lipca 1569), <a href="/wiki/Sejm_Korony_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Sejm Korony Królestwa Polskiego">sejm koronny</a>, przy aprobacie posłów z <a href="/wiki/Podlasie" title="Podlasie">Podlasia</a>, przegłosował włączenie (<a href="/wiki/Inkorporacja_terytorium" title="Inkorporacja terytorium">inkorporację</a>) <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_podlaskie" title="Województwo podlaskie">województwa podlaskiego</a> do <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Korony</a>. 26 maja 1569 roku do Korony z terytorium <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkiego Księstwa Litewskiego</a> włączono <a href="/wiki/Edykt" title="Edykt">edyktem</a> <a href="/wiki/Zygmunt_II_August" title="Zygmunt II August">Zygmunta Augusta</a> (jako dziedzicznego wielkiego księcia litewskiego)<a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_wo%C5%82y%C5%84skie_(I_Rzeczpospolita)" title="Województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita)">województwo wołyńskie</a>, a 6 czerwca <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kijowskie" title="Województwo kijowskie">województwo kijowskie</a> i <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_brac%C5%82awskie" title="Województwo bracławskie">województwo bracławskie</a>. Unia lubelska powołała <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczpospolitą</a> jako związek państwowy dwóch równoprawnych podmiotów: Korony i <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Litwy</a>. </p><p>W tym samym czasie władcy <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Moskiewskie" title="Wielkie Księstwo Moskiewskie">Wielkiego Księstwa Moskiewskiego</a><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[h]</a></sup>, przyjmując tytuł „Cara Wszechrusi” (nie uznawany przez <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkie Księstwo Litewskie</a> i <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Koronę</a>), rozpoczęli rywalizację z Rzecząpospolitą o władzę nad ziemiami dawnej Rusi Kijowskiej, wchodzącymi w skład Korony i Litwy. </p><p>W 1596 r. większość biskupów Cerkwi prawosławnej w granicach <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczypospolitej</a> przyjęła zwierzchnictwo <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papieża</a> w wyniku <a href="/wiki/Unia_brzeska" title="Unia brzeska">unii brzeskiej</a>. Wobec oporu wiernych za panowania <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_IV_Waza" title="Władysław IV Waza">Władysława IV</a> została przywrócona <a href="/wiki/Autokefalia" title="Autokefalia">autokefaliczna</a> struktura Cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej, podległej kanonicznie <a href="/wiki/Patriarchat_Konstantynopolita%C5%84ski" title="Patriarchat Konstantynopolitański">patriarchatowi Konstantynopola</a>. <a href="/wiki/Prawos%C5%82awna_metropolia_kijowska" title="Prawosławna metropolia kijowska">Prawosławnym metropolitą Kijowa</a> został <a href="/wiki/Piotr_Mohy%C5%82a" title="Piotr Mohyła">Piotr Mohyła</a>, a po jego śmierci <a href="/wiki/Sylwester_Koss%C3%B3w" title="Sylwester Kossów">Sylwester Kossów</a>. </p><p>W drugiej połowie XVI wieku na pograniczu <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Naddnieprza</a>, tzw. <a href="/wiki/Dzikie_Pola" title="Dzikie Pola">Dzikich Polach</a> uformowała się społeczność wojskowa <a href="/wiki/Kozacy_zaporoscy" title="Kozacy zaporoscy">Kozaków zaporoskich</a>, chroniąca pogranicze przed Tatarami i uczestnicząca w wojnach pierwszej połowy XVII w. w ramach wojsk Rzeczypospolitej. Kozaczyzna od końca XVI wieku była jednocześnie ośrodkiem <a href="/wiki/Powstania_kozackie" title="Powstania kozackie">powstań kozackich</a> w obronie swego niezależnego statusu, a z czasem i statusu ludności ruskiej w Rzeczypospolitej. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hetmanat_i_powstania_kozackie">Hetmanat i powstania kozackie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Hetmanat i powstania kozackie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Hetmanat i powstania kozackie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Chmelnicki_Hondius_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Chmelnicki_Hondius_1.png/170px-Chmelnicki_Hondius_1.png" decoding="async" width="170" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Chmelnicki_Hondius_1.png/255px-Chmelnicki_Hondius_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Chmelnicki_Hondius_1.png/340px-Chmelnicki_Hondius_1.png 2x" data-file-width="493" data-file-height="618" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bohdan_Chmielnicki" title="Bohdan Chmielnicki">Bohdan Chmielnicki</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg/220px-Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg.png" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg/330px-Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg/440px-Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w_1635.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1193" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczpospolita Obojga Narodów</a> w granicach z 1635 roku oraz ziemie utracone na wschodzie w latach 1657–1686</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Repin_Cossacks.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Repin_Cossacks.jpg/220px-Repin_Cossacks.jpg" decoding="async" width="220" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Repin_Cossacks.jpg/330px-Repin_Cossacks.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Repin_Cossacks.jpg/440px-Repin_Cossacks.jpg 2x" data-file-width="2202" data-file-height="1300" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Kozacy_pisz%C4%85_list_do_su%C5%82tana" title="Kozacy piszą list do sułtana">Kozacy piszą list do sułtana</a></i> – obraz pędzla <a href="/wiki/Ilja_Riepin" title="Ilja Riepin">Ilji Riepina</a> (1878–1891)</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Powstania_kozackie" title="Powstania kozackie">Powstania kozackie</a>, <a href="/wiki/Powstanie_Chmielnickiego" title="Powstanie Chmielnickiego">Powstanie Chmielnickiego</a>, <a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanat</a>, <a href="/wiki/Unia_hadziacka" title="Unia hadziacka">Unia hadziacka</a>, <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Ruskie" title="Wielkie Księstwo Ruskie">Wielkie Księstwo Ruskie</a>, <a href="/wiki/Rozejm_andruszowski" title="Rozejm andruszowski">Rozejm andruszowski</a>, <a href="/wiki/Ruina_(Ukraina)" title="Ruina (Ukraina)">Ruina (Ukraina)</a> i <a href="/wiki/Traktat_Grzymu%C5%82towskiego" title="Traktat Grzymułtowskiego">Traktat Grzymułtowskiego</a>.</i></div> <p>Od końca XVI w. doszło do serii <a href="/wiki/Powstania_kozackie" title="Powstania kozackie">powstań</a> <a href="/wiki/Kozacy_zaporoscy" title="Kozacy zaporoscy">Kozaków zaporoskich</a> przeciwko Koronie. Pierwszymi były: <a href="/wiki/Powstanie_Kosi%C5%84skiego" title="Powstanie Kosińskiego">powstanie Kosińskiego</a> i <a href="/wiki/Powstanie_Nalewajki" title="Powstanie Nalewajki">powstanie Nalewajki</a>. W 1637 roku wybuchło w Naddnieprzu <a href="/wiki/Powstanie_Pawluka" title="Powstanie Pawluka">powstanie Pawluka</a>, którego stłumienie doprowadziło do przejściowego ograniczenia praw Kozaczyzny. Najpoważniejszym powstaniem było <a href="/wiki/Powstanie_Chmielnickiego" title="Powstanie Chmielnickiego">powstanie</a> w latach 1648–1655 pod przywództwem <a href="/wiki/Bohdan_Chmielnicki" title="Bohdan Chmielnicki">Bohdana Chmielnickiego</a>. Objęło terytorialnie Naddnieprze, Wołyń, Podole, <a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czerwona" title="Ruś Czerwona">Ruś Czerwoną</a> po <a href="/wiki/Zamo%C5%9B%C4%87" title="Zamość">Zamość</a> i znaczny obszar Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od <a href="/wiki/Ugoda_zborowska" title="Ugoda zborowska">ugody zborowskiej</a> (1649) Kozacy posiadali system autonomicznych rządów określanych jako <a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanat (Hetmańszczyzna)</a> lub <i>Wojsko Zaporoskie</i>. W styczniu 1654 Hetmanat w <a href="/wiki/Ugoda_perejas%C5%82awska" title="Ugoda perejasławska">ugodzie perejasławskiej</a> poddał <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Ukrainę naddnieprzańską</a> pod władzę cara <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Rosji</a> z zachowaniem jej autonomii i przywilejów kozackich. Konsekwencją ugody była długoletnia <a href="/wiki/Wojna_polsko-rosyjska_(1654%E2%80%931667)" title="Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)">(1654–1667) wojna Rzeczypospolitej z Carstwem Rosyjskim</a>, toczona na obszarze Rzeczypospolitej po środkową <a href="/wiki/Wis%C5%82a" title="Wisła">Wisłę</a>. W 1658 roku została zawarta pomiędzy <a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanatem</a> a Rzecząpospolitą <a href="/wiki/Unia_hadziacka" title="Unia hadziacka">unia hadziacka</a>, przekreślająca podległość Ukrainy Rosji i ustanawiająca <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Ruskie" title="Wielkie Księstwo Ruskie">Księstwo Ruskie</a> jako trzeci równoprawny człon <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczypospolitej</a> (obok <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Korony</a> i <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Litwy</a>). Postanowienia unii nie weszły ostatecznie w życie. Kończący działania wojenne <a href="/wiki/Rozejm_andruszowski" title="Rozejm andruszowski">rozejm andruszowski</a> z 1667 roku rozstrzygnął, że Rzeczpospolita utraciła na rzecz Rosji <a href="/wiki/Ukraina_Lewobrze%C5%BCna" title="Ukraina Lewobrzeżna">Zadnieprze</a>, czyli <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_czernihowskie" title="Województwo czernihowskie">województwo czernihowskie</a> i większość (ok. 140 tys. km²) <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kijowskie" title="Województwo kijowskie">województwa kijowskiego</a>. Podział terytorium Ukrainy między Rzeczpospolitą a <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Carstwo Rosyjskie</a> został potwierdzony w 1686 <a href="/wiki/Traktat_Grzymu%C5%82towskiego" title="Traktat Grzymułtowskiego">traktatem Grzymułtowskiego</a>, który oprócz <a href="/wiki/Cesja_(prawo_mi%C4%99dzynarodowe)" title="Cesja (prawo międzynarodowe)">cesji</a> Zadnieprza uznawał władzę Rosji nad <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowem</a> z okręgiem. Również w 1686 <a href="/wiki/Prawos%C5%82awna_metropolia_kijowska" title="Prawosławna metropolia kijowska">prawosławna metropolia kijowska</a> (podległa dotąd <a href="/wiki/Patriarchat_Konstantynopolita%C5%84ski" title="Patriarchat Konstantynopolitański">Patriarchatowi Konstantynopola</a>) została podporządkowana <a href="/wiki/Rosyjski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny" title="Rosyjski Kościół Prawosławny">Patriarchatowi Moskiewskiemu</a>. W latach 1672–1676 toczyła się na terenie Ukrainy <a href="/wiki/Wojna_polsko-turecka_(1672%E2%80%931676)" title="Wojna polsko-turecka (1672–1676)">wojna polsko-turecka</a>. Po <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_w_Buczaczu" title="Pokój w Buczaczu">pokoju w Buczaczu w 1672 roku</a>, do 1699 część Podola wraz z <a href="/wiki/Kamieniec_Podolski" title="Kamieniec Podolski">Kamieńcem</a> i <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Naddnieprza</a> opanowana została przez <a href="/wiki/Imperium_Osma%C5%84skie" title="Imperium Osmańskie">Imperium Osmańskie</a>. Część wróciła do Korony po zwycięskich bitwach <a href="/wiki/Jan_III_Sobieski" title="Jan III Sobieski">Jana Sobieskiego</a> <a href="/wiki/Bitwa_pod_Chocimiem_(1673)" title="Bitwa pod Chocimiem (1673)">pod Chocimiem</a> i <a href="/wiki/Bitwa_pod_%C5%BBurawnem" title="Bitwa pod Żurawnem">Żurawnem (1676)</a>, potwierdził to <a href="/wiki/Rozejm_w_%C5%BBurawnie" title="Rozejm w Żurawnie">rozejm w Żurawnie</a> (1676)<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36">[28]</a></sup>. W konsekwencji wznowionej <a href="/wiki/Wojna_polsko-turecka_(1683%E2%80%931699)" title="Wojna polsko-turecka (1683–1699)">wojny polsko tureckiej (1683–1699)</a>, po <a href="/wiki/Traktat_w_Kar%C5%82owicach" title="Traktat w Karłowicach">pokoju w Karłowicach</a> w 1699, wszystkie ziemie utracone w roku 1672 na rzecz Imperium Osmańskiego powróciły w granice Rzeczypospolitej. </p><p>Wojny, rzezie, deportacje ludności w <a href="/wiki/Jasyr" title="Jasyr">jasyr</a> i na terytorium <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Carstwa Rosyjskiego</a> i epidemie towarzyszące wojnom doprowadziły terytorium do ruiny, <a href="/wiki/Depopulacja" title="Depopulacja">wyludniły je</a> i zatrzymały rozwój. </p><p>Dwudziestoletnie (1687–1708) rządy hetmana <a href="/wiki/Iwan_Mazepa" title="Iwan Mazepa">Iwana Mazepy</a> w <a href="/wiki/Ukraina_Lewobrze%C5%BCna" title="Ukraina Lewobrzeżna">lewobrzeżnym</a>, podporządkowanym Moskwie <a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanacie</a> były okresem stabilizacji gospodarczej i społecznej, rozwoju kulturalnego (popierana przez hetmana <a href="/wiki/Akademia_Mohyla%C5%84ska_w_Kijowie" title="Akademia Mohylańska w Kijowie">Akademia Kijowsko-Mohylańska</a>), przekształcania się starszyzny kozackiej w warstwę szlachecką i tworzenia się elity urzędniczej Hetmanatu. Na <a href="/wiki/Step" title="Step">stepowym</a> pograniczu Carstwa Rosyjskiego (<a href="/wiki/Ukraina_S%C5%82obodzka" title="Ukraina Słobodzka">Ukraina Słobodzka</a>) trwało intensywne osadnictwo wychodźców z terytorium Hetmanatu i zrujnowanej <a href="/wiki/Ukraina_Prawobrze%C5%BCna" title="Ukraina Prawobrzeżna">Ukrainy Prawobrzeżnej</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Wojny_polsko-kozackie" title="Kategoria:Wojny polsko-kozackie">Wojny polsko-kozackie</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Wzrost_wpływów_Rosji,_upadek_Rzeczypospolitej"><span id="Wzrost_wp.C5.82yw.C3.B3w_Rosji.2C_upadek_Rzeczypospolitej"></span>Wzrost wpływów Rosji, upadek Rzeczypospolitej</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Wzrost wpływów Rosji, upadek Rzeczypospolitej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wzrost wpływów Rosji, upadek Rzeczypospolitej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Iwan_Mazepa_1706.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Iwan_Mazepa_1706.jpg/170px-Iwan_Mazepa_1706.jpg" decoding="async" width="170" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Iwan_Mazepa_1706.jpg/255px-Iwan_Mazepa_1706.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Iwan_Mazepa_1706.jpg/340px-Iwan_Mazepa_1706.jpg 2x" data-file-width="441" data-file-height="759" /></a><figcaption><a href="/wiki/Iwan_Mazepa" title="Iwan Mazepa">Iwan Mazepa</a> 1706</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_1740_kossaks_map.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Ukraine_1740_kossaks_map.svg/260px-Ukraine_1740_kossaks_map.svg.png" decoding="async" width="260" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Ukraine_1740_kossaks_map.svg/390px-Ukraine_1740_kossaks_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Ukraine_1740_kossaks_map.svg/520px-Ukraine_1740_kossaks_map.svg.png 2x" data-file-width="1596" data-file-height="1170" /></a><figcaption>Terytorium <a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanatu</a> (fiolet), <a href="/wiki/Sicz_Zaporoska" title="Sicz Zaporoska">Siczy</a> (sepia) i <a href="/wiki/Ukraina_S%C5%82obodzka" title="Ukraina Słobodzka">Ukrainy Słobodzkiej</a> (zieleń) w połowie XVIII wieku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg/170px-%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg" decoding="async" width="170" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg/255px-%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg 2x" data-file-width="272" data-file-height="371" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hryhorij_Skoworoda" title="Hryhorij Skoworoda">Hryhorij Skoworoda</a></figcaption></figure> <p>Po <a href="/wiki/Traktat_w_Kar%C5%82owicach" title="Traktat w Karłowicach">pokoju karłowickim</a> (1699) <a href="/wiki/Sejm_walny_I_Rzeczypospolitej" title="Sejm walny I Rzeczypospolitej">sejm</a> zdecydował o rozwiązaniu oddziałów <a href="/wiki/Kozacy_rejestrowi" title="Kozacy rejestrowi">kozaków rejestrowych</a> w służbie Rzeczypospolitej. Po dwóch latach bezskutecznych prób uchylenia tej decyzji wybuchło <a href="/wiki/Powstanie_Paleja" title="Powstanie Paleja">powstanie Paleja</a>, ostatnie zorganizowane powstanie kozackie na terytorium Rzeczypospolitej, stłumione w 1704 przez wojska koronne i wojska podporządkowanego Rosji Hetmanatu, wprowadzone do Rzeczypospolitej w związku z toczącą się od roku 1700 <a href="/wiki/III_wojna_p%C3%B3%C5%82nocna" title="III wojna północna">III wojną północną</a>, w której Rzeczpospolita, <a href="/wiki/Elektorat_Saksonii" title="Elektorat Saksonii">Saksonia</a> i <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Rosja</a> tworzyły koalicję przeciw Szwecji. Znaczna część terenów <a href="/wiki/Ukraina_Prawobrze%C5%BCna" title="Ukraina Prawobrzeżna">Ukrainy Prawobrzeżnej</a> została wówczas zajęta przez wojska <a href="/wiki/Iwan_Mazepa" title="Iwan Mazepa">Mazepy</a>, który dążył do włączenia ich do Hetmanatu. </p><p>Wobec dążeń <a href="/wiki/Piotr_I_Wielki" title="Piotr I Wielki">Piotra I</a> do ograniczenia w ramach <a href="/wiki/Reformy_Piotra_Wielkiego" title="Reformy Piotra Wielkiego">gruntownych reform</a> <a href="/wiki/Carstwo_Rosyjskie" title="Carstwo Rosyjskie">Carstwa Rosyjskiego</a> <a href="/wiki/Autonomia" title="Autonomia">autonomicznego</a> statusu Hetmanatu, hetman Mazepa prowadzący od 1704 roku tajne rokowania ze <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84ski" title="Stanisław Leszczyński">Stanisławem Leszczyńskim</a>, a za jego pośrednictwem z królem Szwecji <a href="/wiki/Karol_XII" title="Karol XII">Karolem XII</a>, opowiedział się w roku 1708, wraz ze starszyzną Hetmanatu i częścią jego wojsk przeciwko Rosji, a po stronie Szwecji i obozu szwedzkiego w Rzeczypospolitej. Karola XII poparła wówczas również <a href="/wiki/Sicz_Zaporoska" title="Sicz Zaporoska">Sicz Zaporoska</a>. Klęska armii szwedzko-kozackiej w <a href="/wiki/Bitwa_pod_Po%C5%82taw%C4%85" title="Bitwa pod Połtawą">bitwie pod Połtawą</a> (1709) oznaczała porażkę próby usamodzielnienia podjętej przez Mazepę i była początkiem stopniowego ograniczania autonomii Hetmanatu w ramach Carstwa (od 1721 <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>), aż do jego całkowitej likwidacji <a href="/wiki/Ukaz" title="Ukaz">ukazem</a> <a href="/wiki/Katarzyna_II_Wielka" title="Katarzyna II Wielka">Katarzyny II</a> w 1764 r. </p><p><a href="/wiki/III_wojna_p%C3%B3%C5%82nocna" title="III wojna północna">III wojna północna</a> (1700–1721) doprowadziła do zasadniczej zmiany układu sił w Europie Wschodniej. Status mocarstwa regionalnego uzyskała zreformowana przez Piotra I Rosja, zaś Rzeczpospolita utraciła <a href="/wiki/Suwerenno%C5%9B%C4%87" title="Suwerenność">suwerenność</a> i stała się faktycznym <a href="/wiki/Protektorat" title="Protektorat">protektoratem</a> Rosji i przechodziła <a href="/wiki/Historia_Polski_(1697%E2%80%931763)" title="Historia Polski (1697–1763)">okres długotrwałego wewnętrznego paraliżu politycznego (czasy saskie)</a>. <a href="/wiki/Traktat_adrianopolski_(1713)" title="Traktat adrianopolski (1713)">Traktat adrianopolski</a> między Rosją a Turcją (1713) i potwierdzenie pokoju karłowickiego w 1714 między Rzecząpospolitą a Turcją ustalały status <a href="/wiki/Ukraina_Prawobrze%C5%BCna" title="Ukraina Prawobrzeżna">Ukrainy Prawobrzeżnej</a> jako nieodłącznej części Rzeczypospolitej. Między jesienią 1713 a wiosną 1714 ludność terenów Prawobrzeża, z których ustępowało wojsko rosyjskie, została po raz kolejny siłą przesiedlona za <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dniepr</a>. Do połowy XVIII wieku nastąpiła odbudowa gospodarcza terenów, gospodarka została oparta w pełni na systemie wielkich <a href="/wiki/Latyfundium" title="Latyfundium">latyfundiów</a> <a href="/wiki/Magnateria_w_Polsce" title="Magnateria w Polsce">magnackich</a> wykorzystujących gospodarkę <a href="/wiki/Pa%C5%84szczyzna" title="Pańszczyzna">pańszczyźnianą</a><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37">[29]</a></sup>. Formą oporu społecznego chłopstwa wobec wzrastających systematycznie obciążeń pańszczyźnianych był rozpowszechniony do lat 70. XVIII wieku bandytyzm społeczny (<a href="/wiki/Hajdamacy" title="Hajdamacy">hajdamacy</a>). </p><p>Po zawiązaniu <a href="/wiki/Konfederacja_barska" title="Konfederacja barska">konfederacji barskiej</a> w 1768 roku prawobrzeżnym <a href="/wiki/Ukraina_(Naddnieprze)" title="Ukraina (Naddnieprze)">Naddnieprzem</a> wstrząsnęła <a href="/wiki/Koliszczyzna" title="Koliszczyzna">koliszczyzna</a> – krwawy bunt chłopski, którego kulminacją była <a href="/wiki/Rze%C5%BA_huma%C5%84ska" title="Rzeź humańska">rzeź humańska</a>. Bunt, o którego inspirację podejrzewano <a href="/wiki/Petersburg" title="Petersburg">Petersburg</a>, został stłumiony bezwzględnie przez wojska koronne i rosyjskie. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Koliszczyzna" title="Koliszczyzna">Koliszczyzna</a>.</i></div> <p>W 1764 r. <a href="/wiki/Katarzyna_II_Wielka" title="Katarzyna II Wielka">Katarzyna II</a> zlikwidowała <a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanat</a> i jego autonomię, przekształcając go w <a href="/wiki/Gubernia_ma%C5%82orosyjska" title="Gubernia małorosyjska">gubernię małorosyjską</a><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38">[30]</a></sup>, w 1765 zlikwidowała ustrój kozacki <a href="/wiki/Ukraina_S%C5%82obodzka" title="Ukraina Słobodzka">Ukrainy Słobodzkiej</a>, również przekształcając ją w <a href="/wiki/Gubernia" title="Gubernia">gubernię</a> (<a href="/wiki/Gubernia_s%C5%82obodzko-ukrai%C5%84ska" title="Gubernia słobodzko-ukraińska">słobodzko-ukraińską</a>). W 1775 roku, po zwycięskiej dla Rosji <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-turecka_(1768%E2%80%931774)" title="Wojna rosyjsko-turecka (1768–1774)">wojnie z Turcją</a>, Katarzyna II zburzyła <a href="/wiki/Sicz_Zaporoska" title="Sicz Zaporoska">Sicz Zaporoską</a> i zakazała używania nazwy <i>kozactwa zaporoskiego</i>. Tytuł hetmana wojsk kozackich przysługiwał od tego czasu wyłącznie <a href="/wiki/Romanowowie" title="Romanowowie">panującej rodzinie carskiej</a>. Starszyzna Siczy została zesłana na Syberię, starszyzna Hetmanatu została zrównana w prawach ze szlachtą rosyjską (tzw. <i><a href="/wiki/Dworianie" title="Dworianie">dworianstwem</a></i>) i wpisana do <a href="/wiki/Tabela_rang" title="Tabela rang">tabeli rang</a> Imperium Rosyjskiego, a wolni Kozacy otrzymali status równoważny wolnym chłopom rosyjskim. Chłopi Hetmanatu zostali ukazem z 1783 przypisani do miejsca pobytu, część <a href="/wiki/Kozacy_zaporoscy" title="Kozacy zaporoscy">Kozaków zaporoskich</a> jako <a href="/wiki/Kozacy_czarnomorscy" title="Kozacy czarnomorscy">Kozacy czarnomorscy</a> została przesiedlona na <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_kuba%C5%84ski" title="Obwód kubański">Kubań</a>, część zbiegła na terytorium tureckie, tworząc istniejącą do 1829 <a href="/wiki/Sicz_Zadunajska" title="Sicz Zadunajska">Sicz Dunajską</a>. Całe archiwum zlikwidowanych Kozaków Ukraińskich (30 tys. dokumentów z XVI–XVIII w.) przez długi czas przechowywano w <a href="/wiki/Twierdza_%C5%9Bw._El%C5%BCbiety_(Kropywnycki)" title="Twierdza św. Elżbiety (Kropywnycki)">twierdzy św. Elżbiety</a>, który między innymi odegrał decydującą rolę w zwycięstwach Imperium Rosyjskiego w wojnach z Imperium Osmańskim o kontrolę nad wybrzeżami Morza Czarnego i Azowskiego. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG/220px-%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG/330px-%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG/440px-%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%BB_%D0%B2_%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Armaty i ziemne fortyfikacje twierdzy św. Elżbiety we współczesnym mieście Kropywnycki</figcaption></figure> <p>Przyłączone do Imperium Rosyjskiego w 1774 <a href="/wiki/Traktat_w_K%C3%BCcz%C3%BCk_Kajnard%C5%BCy" title="Traktat w Küczük Kajnardży">traktatem w Küczük Kajnardży</a> nadczarnomorskie terytoria <a href="/wiki/Imperium_Osma%C5%84skie" title="Imperium Osmańskie">Imperium Osmańskiego</a>, poszerzone o anektowane w 1783 terytorium zlikwidowanego <a href="/wiki/Chanat_Krymski" title="Chanat Krymski">Chanatu Krymskiego</a> i zdobycze po <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-turecka_(1787%E2%80%931792)" title="Wojna rosyjsko-turecka (1787–1792)">wojnie rosyjsko-tureckiej 1787–1792</a>, określane łącznie jako <a href="/wiki/Noworosja" title="Noworosja">Noworosja</a> stały się terenem intensywnej kolonizacji. Jednym z jej przejawów było założenie i szybki rozwój <a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessy</a> i innych powstałych wówczas portów <a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne">czarnomorskich</a> (<a href="/wiki/Miko%C5%82aj%C3%B3w" title="Mikołajów">Mikołajów</a>, <a href="/wiki/Cherso%C5%84" title="Chersoń">Chersoń</a>). Granicą rosyjsko-turecką w roku 1792 stał się <a href="/wiki/Dniestr" title="Dniestr">Dniestr</a>. </p><p>W wyniku drugiego (1793) i trzeciego (1795) <a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">rozbioru</a> <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">Rzeczypospolitej</a> <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskie</a> <a href="/wiki/Aneksja" title="Aneksja">anektowało</a> <a href="/wiki/Ukraina_Prawobrze%C5%BCna" title="Ukraina Prawobrzeżna">Ukrainę Prawobrzeżną</a> (województwa: <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kijowskie" title="Województwo kijowskie">kijowskie</a>, <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_wo%C5%82y%C5%84skie_(I_Rzeczpospolita)" title="Województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita)">wołyńskie</a> i <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_podolskie" title="Województwo podolskie">podolskie</a>). <a href="/wiki/Monarchia_Habsburg%C3%B3w" title="Monarchia Habsburgów">Austria</a> anektowała w 1772 <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_ruskie" title="Województwo ruskie">województwo ruskie</a> i skrawek <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_podolskie" title="Województwo podolskie">województwa podolskiego</a>, tworząc <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Galicji_i_Lodomerii" title="Królestwo Galicji i Lodomerii">Królestwo Galicji i Lodomerii</a>, jako część monarchii Habsburgów, później <a href="/wiki/Cesarstwo_Austrii" title="Cesarstwo Austrii">Cesarstwa Austrii</a>, wreszcie <a href="/wiki/Austro-W%C4%99gry" title="Austro-Węgry">Austro-Węgier</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XIX_wiek">XIX wiek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: XIX wiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XIX wiek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Zabór_rosyjski_i_austriacki"><span id="Zab.C3.B3r_rosyjski_i_austriacki"></span>Zabór rosyjski i austriacki</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Zabór rosyjski i austriacki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zabór rosyjski i austriacki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_(1897).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_%281897%29.svg/290px-Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_%281897%29.svg.png" decoding="async" width="290" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_%281897%29.svg/435px-Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_%281897%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_%281897%29.svg/580px-Ukrainian_language_in_the_Russian_Empire_%281897%29.svg.png 2x" data-file-width="4648" data-file-height="2744" /></a><figcaption><a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">Język ukraiński</a> w Imperium Rosyjskim według spisu ludności z 1897 roku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_(1897).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_%281897%29.svg/290px-Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_%281897%29.svg.png" decoding="async" width="290" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_%281897%29.svg/435px-Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_%281897%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_%281897%29.svg/580px-Subdivisions_of_the_Russian_Empire_by_largest_ethnolinguistic_group_%281897%29.svg.png 2x" data-file-width="4648" data-file-height="2744" /></a><figcaption>Języki Imperium Rosyjskiego według spisu ludności z 1897 roku (powiaty i miasta z przewagą ludności ukraińskojęzycznej na żółto)</figcaption></figure> <p>W końcu XIX wieku tereny Ukrainy miały charakter zdecydowanie rolniczy. Bezpośrednio po zniesieniu <a href="/wiki/Podda%C5%84stwo" title="Poddaństwo">poddaństwa</a> i <a href="/wiki/Uw%C5%82aszczenie_ch%C5%82op%C3%B3w" title="Uwłaszczenie chłopów">uwłaszczeniu chłopów</a> (1861) na wchodzącej w skład <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a> części kraju w rękach 1,95 mln rodzin chłopskich znajdowało się 20 mln <a href="/wiki/Dziesi%C4%99cina_(miara_powierzchni)" title="Dziesięcina (miara powierzchni)">dziesięcin</a> ziemi uprawnej, 32 200 polskich i rosyjskich rodzin szlacheckich posiadało 17 mln dziesięcin ziemi. </p><p>W 1897 r. chłopi stanowili 86,4% ogółu ludności guberni ukraińskich Imperium. W 1905 użytki rolne wynosiły łącznie 45 mln ha, w tym 97 majątków ziemskich obejmowało ok. 2 mln ha, 2355 majątków – 7 mln ha, a 17 793 majątki – 6 mln ha. Jednocześnie 2 640 000 gospodarstw chłopskich było w posiadaniu ok. 15 mln ha. Reszta ziemi znajdowała się w posiadaniu zamożnych gospodarstw chłopskich, kupców, państwa oraz klasztorów i kościołów. Na <a href="/wiki/Ukraina_Prawobrze%C5%BCna" title="Ukraina Prawobrzeżna">Ukrainie Prawobrzeżnej</a> własność szlachecka stanowiła 24,8%, na <a href="/wiki/Ukraina_Lewobrze%C5%BCna" title="Ukraina Lewobrzeżna">Ukrainie Lewobrzeżnej</a> 20,4%, w <a href="/wiki/Noworosja" title="Noworosja">guberniach stepowych</a> 19,4%, a własność chłopska odpowiednio – 49,8%, 68,5% i 58%. Przeciętnie na własność szlachecką przypadało 24,5%, na chłopską- 58,5% całej ziemi<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39">[31]</a></sup>. </p><p>W 1897 r. w miastach żyło 13% ludności, a największymi ośrodkami miejskimi były: <a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessa</a> (404 000 mieszkańców), <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a> (248 000), <a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charków</a> (174 000) i <a href="/wiki/Dniepr_(miasto)" title="Dniepr (miasto)">Katerynosław</a> (121 000), które znajdowały się wśród dziesięciu największych miast całego Imperium Rosyjskiego i w których skupiało się 35% ogółu ludności miejskiej guberni ukraińskich. Mimo że przemysł istniał tylko w kilku ośrodkach, z Ukrainy pochodziło 52% produkcji surówki żelaza i 70% wydobytego węgla kamiennego w <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskim</a><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40">[32]</a></sup>. </p><p>W 1897 r. w <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskim</a> mieszkało 22 380 551 Ukraińców<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41">[33]</a></sup> (17,81% ogółu ludności Imperium). Zamieszkiwali zwarcie <a href="/wiki/Genera%C5%82-gubernatorstwo_kijowskie" title="Generał-gubernatorstwo kijowskie">Kraj Południowo-Zachodni</a> (<a href="/wiki/Gubernia_kijowska" title="Gubernia kijowska">gubernia kijowska</a> (79,2%)<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42">[34]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_wo%C5%82y%C5%84ska" title="Gubernia wołyńska">wołyńska</a> (70,1%)<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43">[35]</a></sup> i <a href="/wiki/Gubernia_podolska" title="Gubernia podolska">podolska</a> (80,9%)<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44">[36]</a></sup>), <a href="/wiki/Gubernia" title="Gubernia">gubernie</a>: <a href="/wiki/Gubernia_cherso%C5%84ska" title="Gubernia chersońska">chersońską</a> (53,9%)<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45">[37]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_taurydzka" title="Gubernia taurydzka">taurydzką</a> (42,2%, wobec 27% <a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjan</a> i 13,6% <a href="/wiki/Tatarzy_krymscy" title="Tatarzy krymscy">Tatarów</a>)<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46">[38]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_jekaterynos%C5%82awska" title="Gubernia jekaterynosławska">katerynosławską</a> (68,9%)<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47">[39]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_po%C5%82tawska" title="Gubernia połtawska">połtawską</a> (93%)<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48">[40]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_czernihowska" title="Gubernia czernihowska">czernihowską</a> (66,4%)<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49">[41]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_charkowska" title="Gubernia charkowska">charkowską</a> (80,6%)<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50">[42]</a></sup>, południowo-zachodnią część <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_Wojska_Do%C5%84skiego" title="Obwód Wojska Dońskiego">Obwodu Wojska Dońskiego</a> (28,1% całości ludności Obwodu)<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51">[43]</a></sup>, <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_kuba%C5%84ski" title="Obwód kubański">obwód kubański</a> (47,4% wobec 42,6% Rosjan)<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52">[44]</a></sup>, <a href="/wiki/Gubernia_stawropolska" title="Gubernia stawropolska">gubernię stawropolską</a> (36,6%)<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53">[45]</a></sup>, południowo-zachodnią część <a href="/wiki/Gubernia_kurska" title="Gubernia kurska">guberni kurskiej</a> (21,2% ogółu ludności guberni)<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54">[46]</a></sup>, południową część <a href="/wiki/Gubernia_woroneska" title="Gubernia woroneska">guberni woroneskiej</a> (36,2% ogółu ludności guberni)<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55">[47]</a></sup>, północną i południowo-wschodnią część <a href="/wiki/Gubernia_besarabska" title="Gubernia besarabska">guberni besarabskiej</a> (19,6% ogółu ludności guberni)<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56">[48]</a></sup>. Na przełomie XIX i XX wieku miała miejsce masowa, popierana przez władze carskie, <a href="/wiki/Migracja_ludno%C5%9Bci" title="Migracja ludności">migracja</a> kilkuset tysięcy <a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińców</a><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57">[49]</a></sup> do południowego regionu <a href="/wiki/Daleki_Wsch%C3%B3d" title="Daleki Wschód">Dalekiego Wschodu</a> Imperium Rosyjskiego (<a href="/wiki/Obw%C3%B3d_nadmorski" title="Obwód nadmorski">obwód nadmorski</a> i <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_amurski_(Imperium_Rosyjskie)" title="Obwód amurski (Imperium Rosyjskie)">amurski</a> – tzw. <a href="/wiki/Zielony_Klin" title="Zielony Klin">Zielony Klin</a>). </p><p>Na terytorium <a href="/wiki/Austro-W%C4%99gry" title="Austro-Węgry">Austro-Węgier</a> liczebność Ukraińców wynosiła w 1910 ogółem 3 991 000 osób<sup id="cite_ref-Wyd_1982_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wyd_1982-58">[50]</a></sup>, z czego w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwa_i_Kraje_w_Radzie_Pa%C5%84stwa_Reprezentowane" title="Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane">Przedlitawii</a> – 3 518 000 osób (<a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Galicji_i_Lodomerii" title="Królestwo Galicji i Lodomerii">Galicja</a> – 3 211 000 (40,2% ludności kraju koronnego<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59">[51]</a></sup>), <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Bukowiny" title="Księstwo Bukowiny">Księstwo Bukowiny</a> – 305 101 Ukraińców (stanowiących 38,39% ludności prowincji))<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60">[52]</a></sup>. W <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_W%C4%99gier" title="Królestwo Węgier">Królestwie Węgier (Zalitawii)</a>: 472 000 Ukraińców<sup id="cite_ref-Wyd_1982_58-1" class="reference"><a href="#cite_note-Wyd_1982-58">[50]</a></sup>, z czego na <a href="/wiki/Zakarpacie" title="Zakarpacie">Zakarpaciu</a> – 330 010 Ukraińców (stanowiących 54,5% ludności prowincji)<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61">[53]</a></sup>. </p><p>Miasta <a href="/wiki/Galicja_Wschodnia" title="Galicja Wschodnia">Galicji Wschodniej</a> miały wówczas zdecydowanie żydowski charakter – Żydzi stanowili 40–45% ludności miejskiej tego obszaru (Polacy i Ukraińcy stanowili po 25–30%)<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62">[54]</a></sup>. </p><p>W latach 90. XIX w. rozpoczyna się masowa emigracja zarobkowa chłopów ukraińskich z Galicji do Ameryki, przede wszystkim do <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanady</a> i <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a>, w mniejszym stopniu do <a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylii</a>, <a href="/wiki/Argentyna" title="Argentyna">Argentyny</a> i innych krajów. Jest to początek zorganizowanej <a href="/wiki/Diaspora_(nar%C3%B3d)" title="Diaspora (naród)">diaspory</a> ukraińskiej w Ameryce, zwłaszcza w Kanadzie<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63">[55]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ukraińskie_odrodzenie_narodowe"><span id="Ukrai.C5.84skie_odrodzenie_narodowe"></span>Ukraińskie odrodzenie narodowe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Ukraińskie odrodzenie narodowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ukraińskie odrodzenie narodowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_(crop).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_%28crop%29.png/170px-Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_%28crop%29.png" decoding="async" width="170" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_%28crop%29.png/255px-Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_%28crop%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_%28crop%29.png/340px-Taras_Shevchenko_selfportrait_oil_1840_%28crop%29.png 2x" data-file-width="2228" data-file-height="2824" /></a><figcaption><a href="/wiki/Taras_Szewczenko" title="Taras Szewczenko">Taras Szewczenko</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ivan_Franko_(1898).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Ivan_Franko_%281898%29.png/170px-Ivan_Franko_%281898%29.png" decoding="async" width="170" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Ivan_Franko_%281898%29.png/255px-Ivan_Franko_%281898%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/04/Ivan_Franko_%281898%29.png 2x" data-file-width="284" data-file-height="449" /></a><figcaption><a href="/wiki/Iwan_Franko" title="Iwan Franko">Iwan Franko</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg/170px-Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg" decoding="async" width="170" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg/255px-Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg/340px-Hrushevskyi_Mykhailo_XX.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="1003" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mychaj%C5%82o_Hruszewski" title="Mychajło Hruszewski">Mychajło Hruszewski</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:A._Szeptycki.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/A._Szeptycki.jpg/170px-A._Szeptycki.jpg" decoding="async" width="170" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/A._Szeptycki.jpg/255px-A._Szeptycki.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/A._Szeptycki.jpg/340px-A._Szeptycki.jpg 2x" data-file-width="2411" data-file-height="3520" /></a><figcaption>Abp <a href="/wiki/Andrzej_Szeptycki" title="Andrzej Szeptycki">Andrzej Szeptycki</a></figcaption></figure> <p>XIX wiek, począwszy od publikacji <i>Eneidy</i> <a href="/wiki/Iwan_Kotlarewski" title="Iwan Kotlarewski">Iwana Kotlarewskiego</a> (1798) w dobie <a href="/wiki/Preromantyzm" title="Preromantyzm">preromantyzmu</a> i <a href="/wiki/Romantyzm" title="Romantyzm">romantyzmu</a> był okresem ukraińskiego odrodzenia narodowego, formowania się nowożytnego języka ukraińskiego (Iwan Kotlarewski, <a href="/wiki/Taras_Szewczenko" title="Taras Szewczenko">Taras Szewczenko</a>), tworzenia się nowych elit kulturalnych i społecznych (począwszy od kijowskiego <a href="/wiki/Bractwo_Cyryla_i_Metodego" title="Bractwo Cyryla i Metodego">Bractwa Cyryla i Metodego</a>), wreszcie redefinicji pojęcia Ukrainy i Ukraińców, w opozycji do oficjalnej ideologii <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a> (<a href="/wiki/Mychaj%C5%82o_Drahomanow" title="Mychajło Drahomanow">Mychajło Drahomanow</a>, <a href="/wiki/Mychaj%C5%82o_Hruszewski" title="Mychajło Hruszewski">Mychajło Hruszewski</a>). </p><p>W konsekwencji <a href="/wiki/Wiosna_Lud%C3%B3w" title="Wiosna Ludów">Wiosny Ludów</a> w <a href="/wiki/Cesarstwo_Austrii" title="Cesarstwo Austrii">Cesarstwie Austrii</a> zniesiono <a href="/wiki/Pa%C5%84szczyzna" title="Pańszczyzna">pańszczyznę</a>, zaś w 1848 r. powstała pierwsza ukraińska organizacja polityczna w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Galicji_i_Lodomerii" title="Królestwo Galicji i Lodomerii">Galicji</a> – <a href="/wiki/G%C5%82%C3%B3wna_Rada_Ruska" title="Główna Rada Ruska">Główna Rada Ruska</a> (istniejąca do 1851, rozwiązana w ramach <a href="/wiki/Neoabsolutyzm" title="Neoabsolutyzm">polityki reakcji porewolucyjnej</a>). Klęska <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a> w <a href="/wiki/Wojna_krymska" title="Wojna krymska">wojnie krymskiej</a> (1856) była bodźcem dla rozwoju ukraińskiego ruchu narodowego w Imperium (<a href="/wiki/Stara_Hromada" title="Stara Hromada">Hromady</a>), w związku z osłabieniem Imperium i liberalizacją stosunków politycznych w Rosji w okresie reform <a href="/wiki/Aleksander_II_Romanow" title="Aleksander II Romanow">Aleksandra II</a>. <a href="/wiki/Samodzier%C5%BCawie" title="Samodzierżawie">Carat</a> po wybuchu <a href="/wiki/Powstanie_styczniowe" title="Powstanie styczniowe">powstania styczniowego</a>, równolegle do represji skierowanych przeciw Polakom, podjął kroki mające zapobiec przeobrażeniu ukraińskiego ruchu narodowego w zjawisko masowe, zagrażające spoistości Imperium. <a href="/wiki/Cyrkularz_wa%C5%82ujewski" title="Cyrkularz wałujewski">Cyrkularz wałujewski</a> (1863) zakazał druku w języku ukraińskim (poza utworami poetyckimi). <a href="/wiki/Ukaz_emski" title="Ukaz emski">Ukaz emski</a> (1876) zabronił używania nazwy <i>Ukraina</i>, drukowania książek, broszur, prasy i przekładów (nawet z rosyjskiego) w języku ukraińskim i wwożenia z zagranicy na terytorium Imperium Rosyjskiego wszelkich wydawnictw wydrukowanych w tym języku. Zabraniał także wystawiania ukraińskich spektakli teatralnych i drukowania ukraińskich tekstów do utworów muzycznych. Nauka w szkołach, w tym w szkołach elementarnych, miała być odtąd prowadzona wyłącznie w języku rosyjskim. Z bibliotek szkół wszystkich szczebli usunięto książki w języku ukraińskim. Akty te, zmierzające do <a href="/wiki/Rusyfikacja" title="Rusyfikacja">rusyfikacji</a> Ukraińców, w połączeniu z represjami policyjnymi zablokowały rozwój ukraińskiego życia kulturalnego i społecznego na obszarze Imperium Rosyjskiego do lat 90. XIX w., gdy w konsekwencji modernizacji i uprzemysłowienia kraju powstały nielegalne ukraińskie organizacje polityczne (<a href="/wiki/Bractwo_Tarasowc%C3%B3w" title="Bractwo Tarasowców">Bractwo Tarasowców</a>, <a href="/wiki/Og%C3%B3lnoukrai%C5%84ska_Bezpartyjna_Organizacja_Demokratyczna" title="Ogólnoukraińska Bezpartyjna Organizacja Demokratyczna">Ogólnoukraińska Bezpartyjna Organizacja Demokratyczna</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Partia_Rewolucyjna" title="Ukraińska Partia Rewolucyjna">Ukraińska Partia Rewolucyjna</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Partia_Ludowa_(1902)" title="Ukraińska Partia Ludowa (1902)">Ukraińska Partia Ludowa</a> i in.) – narodowo-demokratyczne i socjalistyczne. Postanowienia ukazu emskiego przestały obowiązywać po <a href="/wiki/Rewolucja_1905_roku" title="Rewolucja 1905 roku">rewolucji 1905 roku</a> w Rosji, pojawiła się wówczas po trzydziestu latach możliwość druku w języku ukraińskim, powstawały ukraińskie organizacje naukowe i kulturalne. Do upadku <a href="/wiki/Samodzier%C5%BCawie" title="Samodzierżawie">caratu</a> (marzec 1917) ukraińskie gubernie Imperium były określane urzędowo jako <a href="/wiki/Ma%C5%82orosja" title="Małorosja">Małorosja</a>, a język ukraiński jako <i>małorosyjski</i> <a href="/wiki/Dialekt" title="Dialekt">dialekt</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">języka rosyjskiego</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Cyrkularz_wa%C5%82ujewski" title="Cyrkularz wałujewski">Cyrkularz wałujewski</a> i <a href="/wiki/Ukaz_emski" title="Ukaz emski">Ukaz emski</a>.</i></div> <p>W sytuacji represji carskich, skierowanych przeciwko ukraińskiej odrębności kulturowej w <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskim</a>, ośrodkiem rozwoju ukraińskiego odrodzenia narodowego, określanym jako <i><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Sardynii" title="Królestwo Sardynii">Piemont</a> Ukrainy<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64">[56]</a></sup></i>, stała się <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Galicji_i_Lodomerii" title="Królestwo Galicji i Lodomerii">Galicja</a>, należąca do <a href="/wiki/Cesarstwo_Austrii" title="Cesarstwo Austrii">Cesarstwa Austrii</a>, po 1866 <a href="/wiki/Kraj_koronny" title="Kraj koronny">kraj koronny</a> liberalnej <a href="/wiki/Monarchia_konstytucyjna" title="Monarchia konstytucyjna">monarchii konstytucyjnej</a> <a href="/wiki/Austro-W%C4%99gry" title="Austro-Węgry">Austro-Węgier</a>. W okresie <a href="/wiki/Autonomia_galicyjska" title="Autonomia galicyjska">autonomii galicyjskiej</a> Lwów jako stolica Galicji stał się centrum działalności naukowej, politycznej, kulturalnej, społecznej i gospodarczej <a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińców</a> zamieszkujących <a href="/wiki/Galicja_Wschodnia" title="Galicja Wschodnia">Galicję Wschodnią</a> i emigrantów z Naddnieprza. Na <a href="/wiki/Uniwersytet_Lwowski" title="Uniwersytet Lwowski">Uniwersytecie Lwowskim</a> działały <a href="/wiki/Katedra_(jednostka_organizacyjna)" title="Katedra (jednostka organizacyjna)">katedry</a> z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">ukraińskim</a> językiem wykładowym, w tym pierwsza na świecie katedra historii Ukrainy <a href="/wiki/Mychaj%C5%82o_Hruszewski" title="Mychajło Hruszewski">Mychajła Hruszewskiego</a>, wydawane były ukraińskie książki, periodyki i prasa (<i><a href="/wiki/Di%C5%82o" title="Diło">Diło</a></i> i in.), publikował <a href="/wiki/Iwan_Franko" title="Iwan Franko">Iwan Franko</a>, gwiazdą opery była <a href="/wiki/So%C5%82omija_Kruszelny%C4%87ka" title="Sołomija Kruszelnyćka">Sołomija Kruszelnyćka</a>. W Galicji działały m.in. <a href="/wiki/Towarzystwo_Naukowe_im._Szewczenki" title="Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki">Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki</a>, towarzystwo społeczno-oświatowe <a href="/wiki/Proswita" title="Proswita">Proswita</a> (oświata ludowa), <a href="/wiki/Centrobank" title="Centrobank">Centrobank</a> – główna instytucja finansowa ukraińskiej <a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82dzielnia" title="Spółdzielnia">spółdzielczości</a> w Galicji, <a href="/wiki/Narodnyj_Dim_we_Lwowie" title="Narodnyj Dim we Lwowie">Narodnyj Dim</a>, organizacja <a href="/wiki/Skauting" title="Skauting">skautowa</a> <i><a href="/wiki/P%C5%82ast" title="Płast">Płast</a></i>, legalne ukraińskie partie polityczne (<a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Partia_Radykalna_(1890)" title="Ukraińska Partia Radykalna (1890)">Ukraińska Partia Radykalna</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Partia_Narodowo-Demokratyczna_(1899)" title="Ukraińska Partia Narodowo-Demokratyczna (1899)">Ukraińska Partia Narodowo-Demokratyczna</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Partia_Socjal-Demokratyczna" title="Ukraińska Partia Socjal-Demokratyczna">Ukraińska Partia Socjal-Demokratyczna</a> i in.), a bezpośrednio przed <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojną światową</a> również <a href="/wiki/Organizacja_paramilitarna" title="Organizacja paramilitarna">organizacje paramilitarne</a> (<a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_Zwi%C4%85zek_Siczowy" title="Ukraiński Związek Siczowy">Ukraiński Związek Siczowy</a> (1912), <a href="/wiki/Towarzystwo_Ukrai%C5%84skich_Strzelc%C3%B3w_Siczowych" title="Towarzystwo Ukraińskich Strzelców Siczowych">Towarzystwo Ukraińskich Strzelców Siczowych</a> (1914)). Społeczność ukraińska Galicji wybierała swoich przedstawicieli do <a href="/wiki/Sejm_Krajowy_(Galicja)" title="Sejm Krajowy (Galicja)">Sejmu Krajowego Galicji</a> i <a href="/wiki/Rada_Pa%C5%84stwa_(Austria)" title="Rada Państwa (Austria)">Reichsratu</a> <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwa_i_Kraje_w_Radzie_Pa%C5%84stwa_Reprezentowane" title="Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane">Przedlitawii</a> (parlamentu austriackiego) w <a href="/wiki/Wiede%C5%84" title="Wiedeń">Wiedniu</a>. Ważną postacią w życiu Galicji, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-ukrai%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego">kościoła greckokatolickiego</a> i ukraińskiego życia społecznego był od 1900 <a href="/wiki/Arcybiskupi_lwowscy_obrz%C4%85dku_bizanty%C5%84sko-ukrai%C5%84skiego" title="Arcybiskupi lwowscy obrządku bizantyńsko-ukraińskiego">arcybiskup metropolita lwowski</a> <a href="/wiki/Andrzej_Szeptycki" title="Andrzej Szeptycki">Andrzej Szeptycki</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XX_wiek">XX wiek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: XX wiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XX wiek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="I_wojna_światowa,_rewolucja_w_Rosji,_powstanie_URL,_Hetmanatu,_ZURL_i_ich_upadek"><span id="I_wojna_.C5.9Bwiatowa.2C_rewolucja_w_Rosji.2C_powstanie_URL.2C_Hetmanatu.2C_ZURL_i_ich_upadek"></span>I wojna światowa, rewolucja w Rosji, powstanie URL, Hetmanatu, ZURL i ich upadek</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: I wojna światowa, rewolucja w Rosji, powstanie URL, Hetmanatu, ZURL i ich upadek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: I wojna światowa, rewolucja w Rosji, powstanie URL, Hetmanatu, ZURL i ich upadek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pavlo_Skoropadsky.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Pavlo_Skoropadsky.jpg/170px-Pavlo_Skoropadsky.jpg" decoding="async" width="170" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Pavlo_Skoropadsky.jpg/255px-Pavlo_Skoropadsky.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Pavlo_Skoropadsky.jpg/340px-Pavlo_Skoropadsky.jpg 2x" data-file-width="882" data-file-height="1197" /></a><figcaption><a href="/wiki/Paw%C5%82o_Skoropadski" title="Pawło Skoropadski">Pawło Skoropadski</a> 1918</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Petrushevych_Yevhen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Petrushevych_Yevhen.jpg/170px-Petrushevych_Yevhen.jpg" decoding="async" width="170" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Petrushevych_Yevhen.jpg/255px-Petrushevych_Yevhen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Petrushevych_Yevhen.jpg/340px-Petrushevych_Yevhen.jpg 2x" data-file-width="359" data-file-height="510" /></a><figcaption><a href="/wiki/Jewhen_Petruszewycz" title="Jewhen Petruszewycz">Jewhen Petruszewycz</a></figcaption></figure> <p>W konsekwencji klęsk ponoszonych przez <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskie</a> w <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojnie światowej</a> 8 marca 1917 roku w <a href="/wiki/Petersburg" title="Petersburg">Piotrogrodzie</a> wybuchła <a href="/wiki/Rewolucja_lutowa_(1917)" title="Rewolucja lutowa (1917)">rewolucja</a>, która doprowadziła do obalenia <a href="/wiki/Samodzier%C5%BCawie" title="Samodzierżawie">caratu</a> i wprowadzenia rządów demokratycznych w Rosji. Proklamowane swobody liberalne i demokratyczne, w szczególności wolność słowa, druku, stowarzyszeń i zgromadzeń, pochodów i manifestacji, a także <a href="/wiki/Amnestia" title="Amnestia">amnestia</a> dla więźniów politycznych z czasów caratu, przyczyniły się do rozwoju ukraińskiego ruchu narodowego, co znalazło oficjalny wyraz w powołaniu <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Centralna_Rada" title="Ukraińska Centralna Rada">Ukraińskiej Centralnej Rady</a>, a w późniejszym czasie w wyodrębnianiu wojskowych jednostek złożonych z żołnierzy ukraińskich w ramach armii rosyjskiej. Postulatem ukraińskiego ruchu narodowego była wówczas <a href="/wiki/Autonomia" title="Autonomia">autonomia</a> terytorialna Ukrainy w ramach demokratycznej republiki rosyjskiej. </p><p>7 listopada 1917 roku władzę w Rosji w drodze <a href="/wiki/Rewolucja_pa%C5%BAdziernikowa" title="Rewolucja październikowa">zbrojnego zamachu stanu</a> w Piotrogrodzie objęła <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Zwi%C4%85zku_Radzieckiego" title="Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego">partia bolszewików</a>, obalając demokratyczny <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Tymczasowy_Rosji" title="Rząd Tymczasowy Rosji">Rząd Tymczasowy</a> oraz wprowadzając dyktaturę partyjną i policyjny terror. W Rosji wybuchła kilkuletnia <a href="/wiki/Wojna_domowa_w_Rosji" title="Wojna domowa w Rosji">wojna domowa</a> o władzę i ustrój kraju. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Rewolucja_lutowa_(1917)" title="Rewolucja lutowa (1917)">Rewolucja lutowa (1917)</a>, <a href="/wiki/Rewolucja_pa%C5%BAdziernikowa" title="Rewolucja październikowa">Rewolucja październikowa</a>, <a href="/wiki/Wojna_domowa_w_Rosji" title="Wojna domowa w Rosji">Wojna domowa w Rosji</a> i <a href="/wiki/Bitwa_o_Kij%C3%B3w_(1918)" title="Bitwa o Kijów (1918)">Bitwa o Kijów (1918)</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg/220px-Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg/330px-Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg/440px-Pilsudski-Petlura_1920_Kiev.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="919" /></a><figcaption><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Pi%C5%82sudski" title="Józef Piłsudski">Piłsudski</a> i <a href="/wiki/Symon_Petlura" title="Symon Petlura">Petlura</a>, <a href="/wiki/Winnica_(miasto)" title="Winnica (miasto)">Winnica</a> 16 maja 1920</figcaption></figure> <p>20 listopada 1917 roku na obszarze dawnych <a href="/wiki/Gubernia" title="Gubernia">guberni</a> <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>: <a href="/wiki/Gubernia_kijowska" title="Gubernia kijowska">kijowskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_podolska" title="Gubernia podolska">podolskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_wo%C5%82y%C5%84ska" title="Gubernia wołyńska">wołyńskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_czernihowska" title="Gubernia czernihowska">czernihowskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_po%C5%82tawska" title="Gubernia połtawska">połtawskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_charkowska" title="Gubernia charkowska">charkowskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_jekaterynos%C5%82awska" title="Gubernia jekaterynosławska">katerynosławskiej</a>, <a href="/wiki/Gubernia_cherso%C5%84ska" title="Gubernia chersońska">chersońskiej</a> i <a href="/wiki/Gubernia_taurydzka" title="Gubernia taurydzka">taurydzkiej</a> (bez <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Krymski" title="Półwysep Krymski">Krymu</a>) powstała w ramach federacji z Rosją <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ukraińska Republika Ludowa">Ukraińska Republika Ludowa</a>, która ogłosiła pełną niepodległość 25 stycznia 1918 roku, po rozpędzeniu przez bolszewików wybranej w <a href="/wiki/Wybory_do_Konstytuanty_w_Rosji_1917" title="Wybory do Konstytuanty w Rosji 1917">demokratycznych wyborach</a> <a href="/wiki/Wszechrosyjskie_Zgromadzenie_Ustawodawcze" title="Wszechrosyjskie Zgromadzenie Ustawodawcze">Konstytuanty</a> i krwawym stłumieniu pokojowych demonstracji w jej obronie. </p><p><a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Zwi%C4%85zku_Radzieckiego" title="Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego">Bolszewicy</a> próbowali przejąć władzę w <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowie</a> równolegle do <a href="/wiki/Rewolucja_pa%C5%BAdziernikowa" title="Rewolucja październikowa">przewrotu w Piotrogrodzie</a>. Zostało to jednak uniemożliwione przez oddziały lojalne wobec <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Centralna_Rada" title="Ukraińska Centralna Rada">Ukraińskiej Centralnej Rady</a>, która 20 listopada 1917 roku proklamowała niepodległość <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ukraińska Republika Ludowa">Ukraińskiej Republiki Ludowej</a> w <a href="/wiki/Federacja" title="Federacja">związku federacyjnym</a> z Rosją. Na Ukrainie odbyły się w końcu listopada 1917 r. wybory do rosyjskiego <a href="/wiki/Konstytuanta" title="Konstytuanta">Zgromadzenia Ustawodawczego (Konstytuanty)</a>, podczas których na listy partii ukraińskich socjalistów-rewolucjonistów oddano 3433 tys. głosów<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65">[57]</a></sup>. 24–25 grudnia 1917 roku w <a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charkowie</a> bolszewicy stworzyli <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_marionetkowe" title="Państwo marionetkowe">marionetkową</a> <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Ludowa_Republika_Rad" title="Ukraińska Ludowa Republika Rad">Ukraińską Ludową Republikę Rad</a> (nazwa świadomie zbliżona do Ukraińskiej Republiki Ludowej<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66">[58]</a></sup>). Po rozpędzeniu w Piotrogrodzie 19 stycznia 1918 roku Zgromadzenia Ustawodawczego (po jednym dniu obrad) przez bolszewików przy użyciu oddziałów <a href="/wiki/Strzelcy_%C5%82otewscy" title="Strzelcy łotewscy">strzelców łotewskich</a> 25 stycznia 1918 roku Ukraińska Centralna Rada ogłosiła pełną niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej. Oddziały bolszewików rozpoczęły wówczas ofensywę na terytorium URL i 8 lutego 1918 roku zajęły Kijów. Po zawarciu <a href="/wiki/Traktat_brzeski" title="Traktat brzeski">traktatu brzeskiego</a> jej terytorium znalazło się pod okupacją wojsk <a href="/wiki/Armia_Cesarstwa_Niemieckiego" title="Armia Cesarstwa Niemieckiego">niemieckich</a> i <a href="/wiki/Armia_Austro-W%C4%99gier" title="Armia Austro-Węgier">austro-węgierskich</a>, zaś <a href="/wiki/Rosyjska_Federacyjna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka">RFSRR</a> była zmuszona uznać niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej i <a href="/wiki/Konferencja_pokojowa_Ukrainy_i_Rosji_(1918)" title="Konferencja pokojowa Ukrainy i Rosji (1918)">14 czerwca 1918 roku zawrzeć</a> z <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Ukrai%C5%84skie_(hetmanat)" title="Państwo Ukraińskie (hetmanat)">Hetmanatem</a> (nazwa państwa ukraińskiego powstałego pod protektoratem niemieckim) <a href="/wiki/Rozejm" title="Rozejm">zawieszenie broni</a>, <a href="/wiki/Preliminaria_pokojowe" title="Preliminaria pokojowe">preliminaryjne do traktatu pokojowego</a><sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67">[59]</a></sup>. W latach 1918–1920 Kijów znajdował się kolejno we władaniu Ukraińskiej Republiki Ludowej, <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Ukrai%C5%84skie_(hetmanat)" title="Państwo Ukraińskie (hetmanat)">Hetmanatu</a>, ponownie URL, bolszewików, <a href="/wiki/Si%C5%82y_Zbrojne_Po%C5%82udnia_Rosji" title="Siły Zbrojne Południa Rosji">Armii Ochotniczej</a> gen. <a href="/wiki/Anton_Denikin" title="Anton Denikin">Antona Denikina</a>, ponownie URL, bolszewików, <a href="/wiki/Wojsko_Polskie_(II_RP)" title="Wojsko Polskie (II RP)">Wojska Polskiego</a> i URL<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68">[60]</a></sup>, by od 13 czerwca 1920 roku ostatecznie znaleźć się w rękach sowieckich. W dniach 5–12 lipca 1918 roku utworzony został ukraiński oddział <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Zwi%C4%85zku_Radzieckiego" title="Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego">RKP(b)</a> – <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Ukrainy" title="Komunistyczna Partia Ukrainy">KP(b)U</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ukraińska Republika Ludowa">Ukraińska Republika Ludowa</a>, <a href="/wiki/Traktat_brzeski" title="Traktat brzeski">Traktat brzeski</a>, <a href="/wiki/Traktat_brzeski_(9_lutego_1918)" title="Traktat brzeski (9 lutego 1918)">Traktat brzeski (9 lutego 1918)</a>, <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Ukrai%C5%84skie_(hetmanat)" title="Państwo Ukraińskie (hetmanat)">Państwo Ukraińskie (hetmanat)</a>, <a href="/wiki/Operacja_kijowska_Armii_Czynnej_URL_i_UHA" title="Operacja kijowska Armii Czynnej URL i UHA">Operacja kijowska Armii Czynnej URL i UHA</a> i <a href="/wiki/Wyprawa_kijowska_(1920)" title="Wyprawa kijowska (1920)">Wyprawa kijowska (1920)</a>.</i></div> <p>Po kapitulacji Niemiec na froncie zachodnim (11 listopada 1918 r.) rząd bolszewicki uznał traktat brzeski za niebyły i równolegle do wycofywania się wojsk niemieckich z tzw. <a href="/wiki/Ober-Ost_(obszar)" title="Ober-Ost (obszar)">Ober-Ostu</a> rozpoczął zajmowanie opuszczanych przez Niemców terytoriów siłami <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a> oraz proklamowanie w tym celu marionetkowych republik radzieckich. 30 listopada 1918 roku w <a href="/wiki/Kursk" title="Kursk">Kursku</a> utworzony został (w celu <a href="/wiki/Legitymizacja" title="Legitymizacja">legitymizacji</a> <a href="/wiki/Wojna_ukrai%C5%84sko-sowiecka" title="Wojna ukraińsko-sowiecka">agresji Rosji Sowieckiej</a> przeciw <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ukraińska Republika Ludowa">Ukraińskiej Republice Ludowej</a><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69">[61]</a></sup>) <a href="/wiki/Tymczasowy_Robotniczo-Ch%C5%82opski_Rz%C4%85d_Ukrainy" title="Tymczasowy Robotniczo-Chłopski Rząd Ukrainy">Tymczasowy Robotniczo-Chłopski Rząd Ukrainy</a> na czele z <a href="/wiki/Jurij_Piatakow" title="Jurij Piatakow">Jurijem Piatakowem</a>. </p><p>3 stycznia 1919 <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armia Czerwona</a> zajęła <a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charków</a>, który stał się pierwszą siedzibą rządu i stolicą USRR. 25 stycznia 1919 Rząd Tymczasowy uchwalił połączenie Ukrainy z Rosją na zasadach <i>radzieckiej federacji</i>, a 29 stycznia został przemianowany na <a href="/wiki/Rada_Komisarzy_Ludowych_USRR" title="Rada Komisarzy Ludowych USRR">Radę Komisarzy Ludowych USRR</a>. 10 marca 1919 roku uchwalono konstytucję USRR. Jej stolicą został Charków. USRR formalnie brała udział w negocjacjach pokojowych z <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">Polską</a> prowadzonych w <a href="/wiki/Mi%C5%84sk" title="Mińsk">Mińsku</a> i <a href="/wiki/Ryga" title="Ryga">Rydze</a> w 1920 roku. Została uznana przez rząd Polski za jedyne istniejące państwo ukraińskie, Polska złamała tym samym <a href="/wiki/Umowa_warszawska_1920" title="Umowa warszawska 1920">sojusznicze zobowiązania</a> wobec <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ukraińska Republika Ludowa">Ukraińskiej Republiki Ludowej</a>. Żołnierze <a href="/wiki/Armia_Czynna_Ukrai%C5%84skiej_Republiki_Ludowej" title="Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej">armii URL</a> zostali <a href="/wiki/Internowanie" title="Internowanie">internowani</a>, nadal natomiast istniał i funkcjonował <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Ukrai%C5%84skiej_Republiki_Ludowej_na_emigracji" title="Rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji">rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji</a>, na terenie Polski. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Wojna_ukrai%C5%84sko-sowiecka" title="Wojna ukraińsko-sowiecka">wojna ukraińsko-sowiecka</a>, <a href="/wiki/Wojna_polsko-bolszewicka" title="Wojna polsko-bolszewicka">wojna polsko-bolszewicka</a>, <a href="/wiki/Umowa_warszawska_1920" title="Umowa warszawska 1920">Umowa warszawska 1920</a> i <a href="/wiki/Traktat_ryski_(1921)" title="Traktat ryski (1921)">Traktat ryski (1921)</a>.</i></div> <p>W latach 1918–1922 na terytorium pomiędzy <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dnieprem</a> a <a href="/wiki/Morze_Azowskie" title="Morze Azowskie">Morzem Azowskim</a> trwało <a href="/wiki/Powstanie_Machny" title="Powstanie Machny">powstanie anarchistów</a> pod wodzą <a href="/wiki/Nestor_Machno" title="Nestor Machno">Nestora Machno</a>, stłumione ostatecznie przez <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armię Czerwoną</a>. </p><p>Po klęsce militarnej <a href="/wiki/Austro-W%C4%99gry" title="Austro-Węgry">Monarchii Austro-Węgierskiej</a> w <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojnie światowej</a> nastąpił jesienią 1918 roku rozpad państwa austro-węgierskiego na tworzące się niepodległe państwa sukcesyjne poszczególnych narodowości monarchii. 1 listopada 1918 roku na obszarze <a href="/wiki/Galicja_Wschodnia" title="Galicja Wschodnia">Galicji Wschodniej</a> została proklamowana <a href="/wiki/Zachodnioukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Zachodnioukraińska Republika Ludowa">Zachodnioukraińska Republika Ludowa</a>. Ludność polska Lwowa i Przemyśla wystąpiła zbrojnie na rzecz przynależności tych miast do odradzającej się <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">Polski</a>. Po kilkumiesięcznej wojnie z udziałem regularnych sił wojskowych Polski (<a href="/wiki/Wojsko_Polskie_(II_RP)" title="Wojsko Polskie (II RP)">Wojska Polskiego</a>) i ZURL (<a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Armia_Halicka" title="Ukraińska Armia Halicka">Ukraińskiej Armii Halickiej</a>), armia ZURL została wyparta przez Wojsko Polskie w lipcu 1919 roku za <a href="/wiki/Zbrucz" title="Zbrucz">Zbrucz</a>, a Zachodnioukraińska Republika Ludowa przestała istnieć<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70">[i]</a></sup>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Bitwa_o_Lw%C3%B3w_(1918%E2%80%931919)" title="Bitwa o Lwów (1918–1919)">Bitwa o Lwów (1918–1919)</a>, <a href="/wiki/Walki_o_Przemy%C5%9Bl_w_1918_roku" title="Walki o Przemyśl w 1918 roku">Walki o Przemyśl w 1918 roku</a> i <a href="/wiki/Wojna_polsko-ukrai%C5%84ska" title="Wojna polsko-ukraińska">wojna polsko-ukraińska</a>.</i></div> <p>Po <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojnie światowej</a>, <a href="/wiki/Wojna_polsko-ukrai%C5%84ska" title="Wojna polsko-ukraińska">wojnie polsko-ukraińskiej</a> i <a href="/wiki/Wojna_polsko-bolszewicka" title="Wojna polsko-bolszewicka">wojnie polsko-bolszewickiej</a> Galicja Wschodnia i zachodni <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_wo%C5%82y%C5%84skie_(II_Rzeczpospolita)" title="Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)">Wołyń</a> znalazły się w <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">II Rzeczypospolitej</a>, <a href="/wiki/Zakarpacie" title="Zakarpacie">Ruś Zakarpacka</a> weszła w skład <a href="/wiki/Pierwsza_Republika_Czechos%C5%82owacka" title="Pierwsza Republika Czechosłowacka">Czechosłowacji</a>, <a href="/wiki/Besarabia" title="Besarabia">Besarabia</a> i <a href="/wiki/Bukowina_(kraina_historyczna)" title="Bukowina (kraina historyczna)">Bukowina</a> – <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunii</a>. Większość terytorium dzisiejszej Ukrainy po <a href="/wiki/Wojna_ukrai%C5%84sko-sowiecka" title="Wojna ukraińsko-sowiecka">trwającej w latach 1917–1921 wojnie</a> znalazła się pod władzą sowiecką jako <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka</a>, od grudnia 1922 w składzie <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a>. Stolicą Ukrainy sowieckiej był do 1934 roku <a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charków</a>, a następnie Kijów. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland,_based_on_Polish_census_of_1931.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland%2C_based_on_Polish_census_of_1931.PNG/290px-Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland%2C_based_on_Polish_census_of_1931.PNG" decoding="async" width="290" height="319" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland%2C_based_on_Polish_census_of_1931.PNG/435px-Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland%2C_based_on_Polish_census_of_1931.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland%2C_based_on_Polish_census_of_1931.PNG/580px-Ukrainian_and_Ruthenian_language_frequency_in_Poland%2C_based_on_Polish_census_of_1931.PNG 2x" data-file-width="1337" data-file-height="1473" /></a><figcaption>Ludność uważająca język ukraiński za ojczysty (w powiatach) według <a href="/wiki/Drugi_Powszechny_Spis_Ludno%C5%9Bci" title="Drugi Powszechny Spis Ludności">spisu powszechnego 1931</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Okres_1920–1939,_między_ZSRR_i_II_RP"><span id="Okres_1920.E2.80.931939.2C_mi.C4.99dzy_ZSRR_i_II_RP"></span>Okres 1920–1939, między ZSRR i II RP</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Okres 1920–1939, między ZSRR i II RP" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres 1920–1939, między ZSRR i II RP"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Polityka_ukrainizacji_w_USRR_w_latach_1923%E2%80%931929" title="Polityka ukrainizacji w USRR w latach 1923–1929">Polityka ukrainizacji w USRR w latach 1923–1929</a>, <a href="/wiki/Wielki_g%C5%82%C3%B3d_na_Ukrainie" title="Wielki głód na Ukrainie">Wielki głód na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Rozstrzelane_odrodzenie" title="Rozstrzelane odrodzenie">Rozstrzelane odrodzenie</a>, <a href="/wiki/Wielki_terror_(ZSRR)" title="Wielki terror (ZSRR)">Wielki terror (ZSRR)</a> i <a href="/wiki/Operacja_polska_NKWD_(1937%E2%80%931938)" title="Operacja polska NKWD (1937–1938)">Operacja polska NKWD (1937–1938)</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg/220px-%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg/330px-%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg/440px-%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0_%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1175" /></a><figcaption>Dziecko zmarłe na ulicy w <a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charkowie</a> 1932 w czasie <a href="/wiki/Wielki_g%C5%82%C3%B3d_na_Ukrainie" title="Wielki głód na Ukrainie">wielkiego głodu</a> na <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Ukraińskiej SRR</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Skrypnyk_Mykola1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Skrypnyk_Mykola1.jpg/170px-Skrypnyk_Mykola1.jpg" decoding="async" width="170" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Skrypnyk_Mykola1.jpg/255px-Skrypnyk_Mykola1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Skrypnyk_Mykola1.jpg 2x" data-file-width="324" data-file-height="484" /></a><figcaption><a href="/wiki/Myko%C5%82a_Skrypnyk" title="Mykoła Skrypnyk">Mykoła Skrypnyk</a></figcaption></figure> <p>Po przegranej przez <a href="/wiki/Zachodnioukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Zachodnioukraińska Republika Ludowa">Zachodnioukraińską Republikę Ludową</a> wojnie część Ukraińców w Polsce zdecydowała się działać środkami pokojowymi na rzecz społeczności ukraińskiej (po 1931 roku <a href="/wiki/Ukrai%C5%84skie_Zjednoczenie_Narodowo-Demokratyczne" title="Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne">UNDO</a>), jednak druga część wybrała działalność terrorystyczną i dywersyjną przeciw państwu polskiemu (<a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Organizacja_Wojskowa" title="Ukraińska Organizacja Wojskowa">UWO</a>, później <a href="/wiki/Organizacja_Ukrai%C5%84skich_Nacjonalist%C3%B3w" title="Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów">OUN</a>). Działania te w pewien sposób podsycały represje (jak np. <a href="/wiki/Pacyfikacja_Ma%C5%82opolski_Wschodniej" title="Pacyfikacja Małopolski Wschodniej">pacyfikacja Małopolski Wschodniej w 1930 roku</a>), czy też nacisk polonizacyjny (np. <a href="/wiki/Akcja_polonizacyjno-rewindykacyjna_1938_roku" title="Akcja polonizacyjno-rewindykacyjna 1938 roku">akcja polonizacyjno-rewindykacyjna 1938 roku</a>). </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_famine_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Ukraine_famine_map.png/290px-Ukraine_famine_map.png" decoding="async" width="290" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Ukraine_famine_map.png/435px-Ukraine_famine_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Ukraine_famine_map.png/580px-Ukraine_famine_map.png 2x" data-file-width="2848" data-file-height="1744" /></a><figcaption>Mapa <a href="/wiki/Depopulacja" title="Depopulacja">depopulacji</a> – strat ludzkich w wyniku <a href="/wiki/Wielki_g%C5%82%C3%B3d_na_Ukrainie" title="Wielki głód na Ukrainie">Wielkiego Głodu</a></figcaption></figure> <p>Na Ukrainie sowieckiej w latach 20. prowadzono tzw. <a href="/wiki/Polityka_ukrainizacji_w_USRR_w_latach_1923%E2%80%931929" title="Polityka ukrainizacji w USRR w latach 1923–1929">politykę ukrainizacji</a>, czyli formę narodowego komunizmu ukraińskiego, zarzuconą w 1929 roku wraz z rozpoczęciem przez <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Zwi%C4%85zku_Radzieckiego" title="Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego">WKP(b)</a> pod kierownictwem <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Stalin" title="Józef Stalin">Stalina</a> polityki przymusowej <a href="/wiki/Kolektywizacja_w_ZSRR" title="Kolektywizacja w ZSRR">kolektywizacji</a>. Konsekwencją tej polityki, a szczególnie związanych z nią represji <a href="/wiki/NKWD" title="NKWD">NKWD</a> i <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a>, była sprowokowana <a href="/wiki/Wielki_g%C5%82%C3%B3d_na_Ukrainie" title="Wielki głód na Ukrainie">klęska głodu</a>. Podczas gdy z głodu umierały miliony ludzi, rząd ZSRR <a href="/wiki/Eksport" title="Eksport">eksportował</a> na Zachód odebrane im siłą zboże, sprzedając je wobec <a href="/wiki/Wielki_kryzys" title="Wielki kryzys">wielkiego kryzysu</a> po cenach <a href="/wiki/Dumping" title="Dumping">dumpingowych</a>. Klęska głodu doprowadziła w latach 1932–1933 do śmierci około 6–7 milionów ukraińskich chłopów, z czego minimum 3,3 mln na terytorium <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Ukraińskiej SRR</a><sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71">[62]</a></sup>, zaś <a href="/wiki/Wielki_terror_(ZSRR)" title="Wielki terror (ZSRR)">terror NKWD</a> z lat 30. zniszczył fizycznie ukraińską inteligencję na terenie USRR<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72">[63]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Languages-UkrSSR-1926.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Languages-UkrSSR-1926.PNG/290px-Languages-UkrSSR-1926.PNG" decoding="async" width="290" height="249" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Languages-UkrSSR-1926.PNG/435px-Languages-UkrSSR-1926.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Languages-UkrSSR-1926.PNG/580px-Languages-UkrSSR-1926.PNG 2x" data-file-width="852" data-file-height="731" /></a><figcaption>Najbardziej rozpowszechniony język ojczysty w obwodach i miastach Ukraińskiej SRR według spisu powszechnego z 1926 roku</figcaption></figure> <p>Terror <a href="/wiki/NKWD" title="NKWD">NKWD</a> objął również <a href="/wiki/Polacy_na_Ukrainie" title="Polacy na Ukrainie">Polaków w Ukraińskiej SRR</a>. W latach 20. utworzono na terenie USRR <a href="/wiki/Polski_Rejon_Narodowy_im._Juliana_Marchlewskiego" title="Polski Rejon Narodowy im. Juliana Marchlewskiego">Polski Rejon Narodowy im. Juliana Marchlewskiego</a> ze stolicą w <a href="/wiki/Do%C5%82bysz" title="Dołbysz">Dołbyszu</a>. Został on zlikwidowany w latach 30., a mniejszość polska w ZSRR, w szczególności w USRR (m.in. <a href="/wiki/Podole" title="Podole">Podole</a> <a href="/wiki/Kamieniec_Podolski" title="Kamieniec Podolski">kamienieckie</a>, <a href="/wiki/%C5%BBytomierz" title="Żytomierz">Żytomierz</a>), została poddana w latach 30. faktycznej <a href="/wiki/Ludob%C3%B3jstwo" title="Ludobójstwo">eksterminacji</a>, skierowanej oficjalnie przeciwko Polakom jako całej <a href="/wiki/Grupa_etniczna" title="Grupa etniczna">grupie etnicznej</a><sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73">[64]</a></sup>. Podczas samej tylko tzw. <a href="/wiki/Operacja_polska_NKWD_(1937%E2%80%931938)" title="Operacja polska NKWD (1937–1938)">operacji polskiej NKWD</a> w latach 1937–1938 zamordowano co najmniej 111 000 <a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polaków</a>, 28 744 skazano na pobyt w <a href="/wiki/Ob%C3%B3z_koncentracyjny" title="Obóz koncentracyjny">obozach koncentracyjnych</a> struktury <a href="/wiki/Gu%C5%82ag" title="Gułag">GUŁag-u</a>, a kilkaset tysięcy deportowano do <a href="/wiki/Kazachska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka">Kazachstanu</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74">[65]</a></sup>. </p><p>W 1934 r. stolicę <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">USRR</a> przeniesiono z Charkowa do Kijowa. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="II_wojna_światowa"><span id="II_wojna_.C5.9Bwiatowa"></span>II wojna światowa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: II wojna światowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: II wojna światowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Dystrykt_Galicja" title="Dystrykt Galicja">Dystrykt Galicja</a>, <a href="/wiki/Komisariat_Rzeszy_Ukraina" title="Komisariat Rzeszy Ukraina">Komisariat Rzeszy Ukraina</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Powsta%C5%84cza_Armia" title="Ukraińska Powstańcza Armia">Ukraińska Powstańcza Armia</a>, <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w_na_Ukrainie" title="Zagłada Żydów na Ukrainie">Zagłada Żydów na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Rze%C5%BA_wo%C5%82y%C5%84ska" title="Rzeź wołyńska">Rzeź wołyńska</a>, <a href="/wiki/Czystka_etniczna_w_wojew%C3%B3dztwach_lwowskim,_tarnopolskim_i_stanis%C5%82awowskim" title="Czystka etniczna w województwach lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim">Czystka etniczna w województwach lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim</a> i <a href="/wiki/Nacjonalizm_ukrai%C5%84ski" title="Nacjonalizm ukraiński">Nacjonalizm ukraiński</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Yevgen_Konovalec.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Yevgen_Konovalec.jpg/170px-Yevgen_Konovalec.jpg" decoding="async" width="170" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Yevgen_Konovalec.jpg/255px-Yevgen_Konovalec.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Yevgen_Konovalec.jpg/340px-Yevgen_Konovalec.jpg 2x" data-file-width="560" data-file-height="806" /></a><figcaption><a href="/wiki/Jewhen_Konowalec" title="Jewhen Konowalec">Jewhen Konowalec</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stepan_Bandera_photo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Stepan_Bandera_photo.jpg/170px-Stepan_Bandera_photo.jpg" decoding="async" width="170" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Stepan_Bandera_photo.jpg/255px-Stepan_Bandera_photo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Stepan_Bandera_photo.jpg/340px-Stepan_Bandera_photo.jpg 2x" data-file-width="870" data-file-height="1280" /></a><figcaption><a href="/wiki/Stepan_Bandera" title="Stepan Bandera">Stepan Bandera</a></figcaption></figure> <p>W wyniku <a href="/wiki/Pakt_Ribbentrop-Mo%C5%82otow" title="Pakt Ribbentrop-Mołotow">paktu Ribbentrop-Mołotow</a> po <a href="/wiki/Agresja_ZSRR_na_Polsk%C4%99" title="Agresja ZSRR na Polskę">agresji ZSRR na Polskę</a> 17 września 1939 roku pod okupacją <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a> znalazły się tereny polskich województw: stanisławowskiego, tarnopolskiego, wołyńskiego i wschodniej części lwowskiego. Sowieckie władze okupacyjne po przeprowadzeniu pseudowyborów dokonały w październiku 1939 roku formalnej <a href="/wiki/Aneksja" title="Aneksja">aneksji</a> okupowanych terenów <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">II Rzeczypospolitej</a>. Konsekwencją aneksji było narzucenie mieszkańcom terenów okupowanych <a href="/wiki/Obywatelstwo" title="Obywatelstwo">obywatelstwa</a> <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a> oraz rozpoczęcie procesu <a href="/wiki/Sowietyzacja" title="Sowietyzacja">sowietyzacji</a> terenów okupowanych i systematycznych represji policyjnych NKWD. Ostatnią falą represji było wymordowanie przez <a href="/wiki/NKWD" title="NKWD">NKWD</a> po <a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">ataku Niemiec na ZSRR</a> <a href="/wiki/Masakry_wi%C4%99zienne_NKWD_w_1941" title="Masakry więzienne NKWD w 1941">kilkudziesięciu tysięcy więźniów przetrzymywanych w więzieniach na terenach okupowanych</a>, w tym na obszarze Polski anektowanym przez ZSRR. Na terenie USRR największe masakry miały miejsce we Lwowie, Drohobyczu, Czortkowie, Łucku, Równem i wielu innych miejscach. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Kampania_wrze%C5%9Bniowa" title="Kampania wrześniowa">Kampania wrześniowa</a>, <a href="/wiki/Agresja_ZSRR_na_Polsk%C4%99" title="Agresja ZSRR na Polskę">Agresja ZSRR na Polskę</a>, <a href="/wiki/Wybory_do_Zgromadze%C5%84_Ludowych_Zachodniej_Ukrainy_i_Zachodniej_Bia%C5%82orusi_1939" title="Wybory do Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi 1939">Wybory do Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi 1939</a>, <a href="/wiki/Represje_ZSRR_wobec_Polak%C3%B3w_i_obywateli_polskich_1939%E2%80%931946" title="Represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1946">Represje ZSRR wobec Polaków i obywateli polskich 1939–1946</a> i <a href="/wiki/Masakry_wi%C4%99zienne_NKWD_w_1941" title="Masakry więzienne NKWD w 1941">Masakry więzienne NKWD w 1941</a>.</i></div> <p>Po <a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">ataku Niemiec na ZSRR</a> 22 czerwca 1941 roku na Ukrainie zginęło i zostało zamordowanych ok. siedmiu milionów ludzi różnej narodowości. <a href="/wiki/OUN-B" title="OUN-B">OUN-B</a> ogłosiła we Lwowie 30 czerwca 1941 roku <a href="/wiki/Akt_odnowienia_Pa%C5%84stwa_Ukrai%C5%84skiego" title="Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego">akt odnowienia państwa ukraińskiego</a>. Obie frakcje nacjonalistyczne (OUN-B i <a href="/wiki/OUN-M" title="OUN-M">OUN-M</a>) były gotowe w 1941 roku do współpracy z Niemcami przeciwko ZSRR w celu uzyskania autonomii bądź niepodległości Ukrainy. </p><p>Po niepowodzeniu próby ogłoszenia niepodległości <a href="/wiki/OUN-B" title="OUN-B">OUN-B</a> przeszła do podziemia i utworzyła jesienią 1942 partyzantkę – <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Powsta%C5%84cza_Armia" title="Ukraińska Powstańcza Armia">Ukraińską Powstańczą Armię</a>, która toczyła walkę z partyzantką polską i radziecką oraz niemiecką administracją okupacyjną i niemieckimi siłami policyjnymi, a po okupacji terenów Wołynia i Galicji Wschodniej – z oddziałami <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a> i NKWD. UPA w latach 1943–1944 dokonała <a href="/wiki/Czystka_etniczna" title="Czystka etniczna">czystki etnicznej</a> – masowej zbrodni <a href="/wiki/Ludob%C3%B3jstwo" title="Ludobójstwo">ludobójstwa</a> na polskiej ludności cywilnej na terenie obecnej zachodniej Ukrainy (<a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_wo%C5%82y%C5%84skie_(II_Rzeczpospolita)" title="Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)">Wołyń</a>, <a href="/wiki/Galicja_Wschodnia" title="Galicja Wschodnia">Galicja Wschodnia</a>). OUN-M była politycznym promotorem powstania w 1943 roku <a href="/wiki/14_Dywizja_Grenadier%C3%B3w_SS_(1_ukrai%C5%84ska)" title="14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)">Dywizji SS-Hałyczyna (Galizien)</a>. </p><p>W 1944 roku <a href="/wiki/J%C3%B3zef_Stalin" title="Józef Stalin">Stalin</a> uznał, iż w czasie okupacji niemieckiej <a href="/wiki/Tatarzy_krymscy" title="Tatarzy krymscy">Tatarzy krymscy</a> <a href="/wiki/Kolaboracja" title="Kolaboracja">kolaborowali</a> jako naród z <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszą</a> i zadecydował o <a href="/wiki/Wysiedlenie_Tatar%C3%B3w_krymskich_w_1944_roku" title="Wysiedlenie Tatarów krymskich w 1944 roku">deportacji całego narodu Tatarów krymskich</a> do <a href="/wiki/Uzbecka_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka">Uzbekistanu</a>. Główną akcję wysiedleńczą przeprowadzono 18 maja 1944 roku. W miejsce Tatarów przybyli osadnicy rosyjscy. Wtedy też przeprowadzono wielką akcję zmiany nazw miejscowości na rosyjskie. Była to jedna z wielkich deportacji narodów w ZSRR w latach II wojny światowej (oprócz Tatarów Krymskich objęła m.in. <a href="/wiki/Czeczeni" title="Czeczeni">Czeczenów</a>, <a href="/wiki/Ingusze" title="Ingusze">Inguszy</a>, <a href="/wiki/Ka%C5%82mucy" title="Kałmucy">Kałmuków</a>, a w 1941 roku <a href="/wiki/Niemcy_nadwo%C5%82%C5%BCa%C5%84scy" title="Niemcy nadwołżańscy">Niemców Nadwołżańskich</a>). Według <a href="/wiki/Nikita_Chruszczow" title="Nikita Chruszczow">Nikity Chruszczowa</a> Stalin rozważał deportację wszystkich Ukraińców na Syberię i odstąpił od tego tylko ze względu na skalę przedsięwzięcia<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75">[66]</a></sup>. </p><p>Na mocy ustaleń przywódców <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielkiej Brytanii</a>, <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a> i <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a> zapadłych na konferencjach <i><a href="/wiki/Wielka_tr%C3%B3jka" title="Wielka trójka">wielkiej trójki</a></i> w <a href="/wiki/Konferencja_tehera%C5%84ska" title="Konferencja teherańska">Teheranie</a> i <a href="/wiki/Konferencja_ja%C5%82ta%C5%84ska" title="Konferencja jałtańska">Jałcie</a> w 1945 do <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Ukraińskiej SRR</a> zostały włączone tereny <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_wo%C5%82y%C5%84skie_(II_Rzeczpospolita)" title="Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)">Wołynia</a> i <a href="/wiki/Galicja_Wschodnia" title="Galicja Wschodnia">Galicji Wschodniej</a> ze <a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwowem</a>, na wschód od tzw. <i><a href="/wiki/Linia_Curzona" title="Linia Curzona">Linii Curzona</a></i>. </p><p>W latach 1944–1949 z USRR do Polski w nowych granicach <a href="/wiki/Wysiedlenie_Polak%C3%B3w_z_Kres%C3%B3w_Wschodnich_w_latach_1944%E2%80%931946" title="Wysiedlenie Polaków z Kresów Wschodnich w latach 1944–1946">przymusowo wysiedlono</a> około 790 tysięcy Polaków, w latach 1955–1959 <a href="/wiki/Wysiedlenie_Polak%C3%B3w_z_Kres%C3%B3w_Wschodnich_w_latach_1955%E2%80%931959" title="Wysiedlenie Polaków z Kresów Wschodnich w latach 1955–1959">wysiedlono</a> kolejnych 76 tysięcy, natomiast <a href="/wiki/Wysiedlenie_Ukrai%C5%84c%C3%B3w_z_Polski_do_ZSRR" title="Wysiedlenie Ukraińców z Polski do ZSRR">z Polski do USRR wysiedlono</a> około 480 tysięcy Ukraińców. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Okres_powojenny">Okres powojenny</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Okres powojenny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres powojenny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg/170px-EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg" decoding="async" width="170" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg/255px-EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg/340px-EthnoCarpathians_22082017DolynaUA-26_Crop_and_fix.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="2879" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wasyl_Stus" title="Wasyl Stus">Wasyl Stus</a></figcaption></figure> <p>W 1946 r. do <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Ukraińskiej SRR</a> została włączona jako <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_zakarpacki" title="Obwód zakarpacki">obwód zakarpacki</a> <a href="/wiki/Zakarpacie" title="Zakarpacie">Ruś Zakarpacka</a>. Jednym z przywódców ZSRR został w 1953 roku <a href="/wiki/Nikita_Chruszczow" title="Nikita Chruszczow">Nikita Chruszczow</a>, który doprowadził w trzechsetną rocznicę ugody perejasławskiej (1954) do przeniesienia <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Krymski" title="Półwysep Krymski">Krymu</a> z jurysdykcji RFSRR do USRR. </p><p>Ukraina, obok Rosji i Białorusi, była jedną z trzech <a href="/wiki/Republiki_ZSRR" title="Republiki ZSRR">republik związkowych</a> ZSRR posiadających prawo głosu w ONZ. Pod koniec lat 50., wskutek odwilży, odrodził się ruch niepodległościowy. </p><p>26 kwietnia 1986 r. w ukraińskiej elektrowni atomowej w <a href="/wiki/Czarnobyl" title="Czarnobyl">Czarnobylu</a> doszło do jednej z największych na świecie <a href="/wiki/Katastrofa_w_Czarnobylskiej_Elektrowni_J%C4%85drowej" title="Katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej">katastrof atomowych</a>. </p><p>12 lutego 1991 r., tuż przed rozwiązaniem ZSRR, na obszarze Ukrainy utworzono <a href="/wiki/Krymska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka_(1991)" title="Krymska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka (1991)">Krymską ASRR</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Niepodległa_Ukraina"><span id="Niepodleg.C5.82a_Ukraina"></span>Niepodległa Ukraina</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Niepodległa Ukraina" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Niepodległa Ukraina"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_polityka_historyczna" title="Ukraińska polityka historyczna">ukraińska polityka historyczna</a> i <a href="/wiki/Granica_rosyjsko-ukrai%C5%84ska" title="Granica rosyjsko-ukraińska">granica rosyjsko-ukraińska</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg/220px-RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg/330px-RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg/440px-RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Podpisanie Porozumienia o Likwidacji ZSRR i założeniu WNP</figcaption></figure> <p>16 lipca 1990 roku ukraiński parlament przyjął Deklarację suwerenności państwowej Ukrainy<sup id="cite_ref-deklaracja_suwerenności_76-0" class="reference"><a href="#cite_note-deklaracja_suwerenności-76">[67]</a></sup>. Ustaliło to zasady samostanowienia, demokracji, niezależności i pierwszeństwa prawa ukraińskiego nad prawem sowieckim. 24 sierpnia 1991 parlament przyjął <a href="/wiki/Deklaracja_niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_Ukrainy" title="Deklaracja niepodległości Ukrainy">deklarację niepodległości</a><sup id="cite_ref-deklaracja_niepodległości_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-deklaracja_niepodległości-77">[68]</a></sup>. <a href="/wiki/Referendum_na_Ukrainie_w_1991_roku" title="Referendum na Ukrainie w 1991 roku">Referendum</a> i pierwsze <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_na_Ukrainie_w_1991_roku" title="Wybory prezydenckie na Ukrainie w 1991 roku">wybory prezydenckie</a> odbyły się 1 grudnia 1991 roku. Ponad 90% głosujących poparło niepodległość Ukrainy, a pierwszym prezydentem został wybrany <a href="/wiki/%C5%81eonid_Krawczuk" title="Łeonid Krawczuk">Łeonid Krawczuk</a>. 8 grudnia 1991 roku zawarto <i><a href="/wiki/Porozumienie_bia%C5%82owieskie" title="Porozumienie białowieskie">układ białowieski</a></i>. Traktat ten głosił, że ZSRR jako podmiot <a href="/wiki/Prawo_mi%C4%99dzynarodowe" title="Prawo międzynarodowe">prawa międzynarodowego</a> i byt geopolityczny przestał istnieć, a powstałe w jego miejsce suwerenne kraje powołują Wspólnotę Niepodległych Państw. Układ podpisali: ze strony Ukrainy – Łeonid Krawczuk, ze strony Rosji – <a href="/wiki/Boris_Jelcyn" title="Boris Jelcyn">Borys Jelcyn</a>, a ze strony Białorusi – <a href="/wiki/Stanis%C5%82au_Szuszkiewicz" title="Stanisłau Szuszkiewicz">Stanisłau Szuszkiewicz</a>. </p><p>W 1994 roku wybory prezydenckie wygrywa <a href="/wiki/%C5%81eonid_Kuczma" title="Łeonid Kuczma">Łeonid Kuczma</a>. Dwa lata później przyjęto <a href="/wiki/Konstytucja_Ukrainy" title="Konstytucja Ukrainy">nową konstytucję</a> i wprowadzono do obiegu <a href="/wiki/Hrywna" title="Hrywna">hrywnę</a>. Kuczma został ponownie <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_na_Ukrainie_w_1999_roku" title="Wybory prezydenckie na Ukrainie w 1999 roku">wybrany</a> na urząd prezydenta w 1999 roku. W 2002 roku <a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_na_Ukrainie_w_2002_roku" title="Wybory parlamentarne na Ukrainie w 2002 roku">wybory parlamentarne</a> wygrało <a href="/wiki/Blok_Nasza_Ukraina" title="Blok Nasza Ukraina">Blok Nasza Ukraina</a>, ugrupowanie <a href="/wiki/Wiktor_Juszczenko" title="Wiktor Juszczenko">Wiktora Juszczenki</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Pomara%C5%84czowa_rewolucja" title="Pomarańczowa rewolucja">pomarańczowa rewolucja</a>, <a href="/wiki/Kryzys_polityczny_na_Ukrainie_w_2007_roku" title="Kryzys polityczny na Ukrainie w 2007 roku">kryzys polityczny na Ukrainie w 2007 roku</a> i <a href="/wiki/Kryzys_polityczny_na_Ukrainie_w_2008_roku" title="Kryzys polityczny na Ukrainie w 2008 roku">kryzys polityczny na Ukrainie w 2008 roku</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg/220px-Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg/330px-Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg/440px-Joesjtsjenko_Marion_Kiev_2004.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption>Protestujący na Placu Niepodległości w pierwszym dniu pomarańczowej rewolucji</figcaption></figure> <p>W 2004 roku zwycięzcą wyborów prezydenckich ogłoszono <a href="/wiki/Wiktor_Janukowycz" title="Wiktor Janukowycz">Wiktora Janukowycza</a>. Wyniki spowodowały publiczne protesty osób popierających <a href="/wiki/Wiktor_Juszczenko" title="Wiktor Juszczenko">Wiktora Juszczenkę</a>. Ostatecznie urząd prezydenta objął Wiktor Juszczenko. W <a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_na_Ukrainie_w_2006_roku" title="Wybory parlamentarne na Ukrainie w 2006 roku">wyborach parlamentarnych</a> w 2006 roku zwycięstwo odniosła <a href="/wiki/Partia_Region%C3%B3w" title="Partia Regionów">Partia Regionów</a>. Premierem zostaje <a href="/wiki/Wiktor_Janukowycz" title="Wiktor Janukowycz">Wiktor Janukowicz</a>. Konflikt między prezydentem a premierem i <a href="/wiki/Kryzys_polityczny_na_Ukrainie_w_2007_roku" title="Kryzys polityczny na Ukrainie w 2007 roku">kryzys polityczny</a> zakończył się <a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_na_Ukrainie_w_2007_roku" title="Wybory parlamentarne na Ukrainie w 2007 roku">przedterminowymi wyborami</a>. Na czele rządu stanęła <a href="/wiki/Julia_Tymoszenko" title="Julia Tymoszenko">Julia Tymoszenko</a>. W 2008 roku doszło do kolejnego <a href="/wiki/Kryzys_polityczny_na_Ukrainie_w_2008_roku" title="Kryzys polityczny na Ukrainie w 2008 roku">kryzysu politycznego</a>. </p><p><a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_na_Ukrainie_w_2010_roku" title="Wybory prezydenckie na Ukrainie w 2010 roku">Wybory prezydenckie</a> w 2010 roku zwyciężył <a href="/wiki/Wiktor_Janukowycz" title="Wiktor Janukowycz">Wiktor Janukowycz</a>. Rząd <a href="/wiki/Julia_Tymoszenko" title="Julia Tymoszenko">Tymoszenko</a> został zdymisjonowany, a nowym premierem zostaje <a href="/wiki/Myko%C5%82a_Azarow" title="Mykoła Azarow">Mykoła Azarow</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Euromajdan" title="Euromajdan">Euromajdan</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv,_Ukraine._Events_of_February_18,_2014.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv%2C_Ukraine._Events_of_February_18%2C_2014.jpg/220px-SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv%2C_Ukraine._Events_of_February_18%2C_2014.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv%2C_Ukraine._Events_of_February_18%2C_2014.jpg/330px-SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv%2C_Ukraine._Events_of_February_18%2C_2014.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv%2C_Ukraine._Events_of_February_18%2C_2014.jpg/440px-SState_flag_of_Ukraine_carried_by_a_protester_to_the_heart_of_developing_clashes_in_Kyiv%2C_Ukraine._Events_of_February_18%2C_2014.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="801" /></a><figcaption>Protesty na Placu Niepodległości w Kijowie, 18 lutego 2014 roku</figcaption></figure> <p>30 marca 2012 roku zostało zaplanowane podpisanie umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską podczas szczytu <a href="/wiki/Partnerstwo_Wschodnie" title="Partnerstwo Wschodnie">Partnerstwa Wschodniego</a>. 21 listopada 2013 roku Prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz odłożył podpisanie umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską i prowadził politykę zbliżenia z Rosją, co zapoczątkowało protesty zwolenników integracji z UE. Podczas Euromajdanu przez Ukrainę przeszła fala protestów, co w ostateczności doprowadziło do obalenia rządu <a href="/wiki/Myko%C5%82a_Azarow" title="Mykoła Azarow">Mykoły Azarowa</a>, a następnie <a href="/wiki/Wiktor_Janukowycz" title="Wiktor Janukowycz">prezydenta Wiktora Janukowycza</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Prorosyjski_separatyzm_na_Ukrainie" title="Prorosyjski separatyzm na Ukrainie">prorosyjski separatyzm na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Aneksja_Krymu_przez_Rosj%C4%99" title="Aneksja Krymu przez Rosję">Aneksja Krymu przez Rosję</a> i <a href="/wiki/Wojna_w_Donbasie" title="Wojna w Donbasie">wojna w Donbasie</a>.</i></div> <p>Po obaleniu prezydenta Janukowycza i rządu Azarowa po nieuznawanym przez rząd <a href="/wiki/Arsenij_Jaceniuk" title="Arsenij Jaceniuk">Arsenija Jaceniuka</a> <a href="/wiki/Referendum_na_Krymie_w_2014_roku" title="Referendum na Krymie w 2014 roku">referendum</a> rząd krymski jednostronnie ogłosił <a href="/wiki/Krym_(pa%C5%84stwo_nieuznawane)" title="Krym (państwo nieuznawane)">niepodległość</a>, a następnie został wcielony do Rosji. Na wschodzie Ukrainy separatyści, którzy wzniecili powstanie przeciwko ukonstytuowanym w lutym 2014 nowym władzom kijowskim, ogłosili suwerenność samozwańczej <a href="/wiki/Doniecka_Republika_Ludowa" title="Doniecka Republika Ludowa">Donieckiej Republiki Ludowej</a> i <a href="/wiki/%C5%81uga%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ługańska Republika Ludowa">Ługańskiej Republiki Ludowej</a>, które militarnie wspierane były przez Federację Rosyjską. </p><p>25 maja 2014 roku w przedterminowych <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_na_Ukrainie_w_2014_roku" title="Wybory prezydenckie na Ukrainie w 2014 roku">wyborach prezydenckich</a> na prezydenta Ukrainy zostaje wybrany <a href="/wiki/Petro_Poroszenko" title="Petro Poroszenko">Petro Poroszenko</a>. 27 czerwca podpisuje <a href="/w/index.php?title=Umowa_stowarzyszeniowa_Ukraina-Unia_Europejska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Umowa stowarzyszeniowa Ukraina-Unia Europejska (strona nie istnieje)">umowę stowarzyszeniową</a> Ukrainy z <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unią Europejską</a>, która została ratyfikowana pod koniec roku. </p><p>1 stycznia 2016 roku Ukraina przystąpiła do DCFTA<sup id="cite_ref-komisja_europejska_9-2" class="reference"><a href="#cite_note-komisja_europejska-9">[7]</a></sup>, której celem jest modernizacja i rozwój gospodarki Ukrainy, sprawowanie rządów i praworządności zgodnie ze standardami UE oraz stopniowe zwiększanie integracji z rynkiem wewnętrznym UE. 11 maja 2017 Unia Europejska zatwierdziła ruch bezwizowy dla obywateli ukraińskich, który wszedł w życie 11 czerwca<sup id="cite_ref-schengenvisa_78-0" class="reference"><a href="#cite_note-schengenvisa-78">[69]</a></sup>. Ukraińcy zostali uprawnieni do podróży do strefy Schengen w celach turystycznych, rodzinnych i biznesowych, przy czym jedynym wymaganym dokumentem jest paszport biometryczny. </p><p>26 listopada 2018 prezydent Ukrainy Petro Poroszenko podpisał dekret o wprowadzeniu stanu wojennego na okres 60 dni<sup id="cite_ref-dekret_390/2018_79-0" class="reference"><a href="#cite_note-dekret_390/2018-79">[70]</a></sup>. Tego samego dnia został on zatwierdzony przez Radę Najwyższą Ukrainy<sup id="cite_ref-stan_wojenny_80-0" class="reference"><a href="#cite_note-stan_wojenny-80">[71]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inwazja_Rosji_na_Ukrainę"><span id="Inwazja_Rosji_na_Ukrain.C4.99"></span>Inwazja Rosji na Ukrainę</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Inwazja Rosji na Ukrainę" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inwazja Rosji na Ukrainę"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Inwazja_Rosji_na_Ukrain%C4%99" title="Inwazja Rosji na Ukrainę">Inwazja Rosji na Ukrainę</a>.</i></div> <p>24 lutego 2022 o godzinie 5:55 <a href="/wiki/Czas_moskiewski" title="Czas moskiewski">czasu moskiewskiego</a> prezydent Rosji <a href="/wiki/W%C5%82adimir_Putin" title="Władimir Putin">Władimir Putin</a> ogłosił, że podjął decyzję o rozpoczęciu operacji wojskowej na Ukrainie<sup id="cite_ref-bbc_2402_81-0" class="reference"><a href="#cite_note-bbc_2402-81">[72]</a></sup><sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82">[73]</a></sup>. O godz. 5:00 <a href="/wiki/Czas_wschodnioeuropejski" title="Czas wschodnioeuropejski">czasu lokalnego</a> (4:00 czasu polskiego) rozpoczęła się inwazja Rosji na Ukrainę<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83">[74]</a></sup>. Tego samego dnia prezydent Ukrainy <a href="/wiki/Wo%C5%82odymyr_Ze%C5%82enski" title="Wołodymyr Zełenski">Wołodymyr Zełenski</a> podpisał dekret o wprowadzeniu stanu wojennego na okres 30 dni<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84">[75]</a></sup> w związku z militarną agresją <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosji</a>. Późnym wieczorem podpisał także dekret o <a href="/wiki/Mobilizacja" title="Mobilizacja">powszechnej mobilizacji</a><sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85">[76]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symbole_państwowe"><span id="Symbole_pa.C5.84stwowe"></span>Symbole państwowe</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Symbole państwowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Symbole państwowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Flaga_Ukrainy" title="Flaga Ukrainy">Flaga Ukrainy</a> i <a href="/wiki/Herb_Ukrainy" title="Herb Ukrainy">Herb Ukrainy</a>.</i></div> <p>Flagą Ukrainy jest prostokąt podzielony na dwa poziome pasy: <a href="/wiki/Barwa_niebieska" title="Barwa niebieska">niebieski</a> i <a href="/wiki/Barwa_%C5%BC%C3%B3%C5%82ta" title="Barwa żółta">żółty</a>. </p><p>Oficjalnym godłem Ukrainy jest <i>Tryzub</i> (<a href="/wiki/Tr%C3%B3jz%C4%85b" title="Trójząb">Trójząb</a>), który pojawił się po raz pierwszy na monetach bitych przez <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierza I Wielkiego</a>. Godło występuje w odmianie małej jako herb państwowy. Znane są także projekty tzw. odmiany wielkiej herbu. Projekty te jednak jeszcze nie zostały oficjalnie zatwierdzone. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ustrój_polityczny"><span id="Ustr.C3.B3j_polityczny"></span>Ustrój polityczny</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Ustrój polityczny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ustrój polityczny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny_Ukrainy" title="Ustrój polityczny Ukrainy">Ustrój polityczny Ukrainy</a>.</i></div> <p>Od proklamowania niepodległości 24 sierpnia 1991 roku Ukraina jest <a href="/wiki/Demokracja_parlamentarna" title="Demokracja parlamentarna">republiką parlamentarną</a>. 8 grudnia 1991 roku wraz z Federacją Rosyjską i Białorusią podpisała porozumienie o utworzeniu <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Niepodleg%C5%82ych_Pa%C5%84stw" title="Wspólnota Niepodległych Państw">Wspólnoty Niepodległych Państw</a>. Zgodnie z konstytucją uchwaloną w czerwcu 1996 roku przez Radę Najwyższą głową państwa jest prezydent wybierany w głosowaniu powszechnym na 5-letnią kadencję. Najwyższym organem władzy państwowej jest jednoizbowy parlament – <a href="/wiki/Rada_Najwy%C5%BCsza_Ukrainy" title="Rada Najwyższa Ukrainy">Rada Najwyższa Ukrainy</a>, w której skład wchodzi 450 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat (od 2006 roku, wcześniej kadencja trwała 4 lata). Organem władzy wykonawczej jest rząd (Gabinet Ministrów), na którego czele stoi premier powoływany przez Radę Najwyższą na wniosek prezydenta. Na mocy konstytucji rząd jest podporządkowany bezpośrednio prezydentowi. 1 stycznia 2006 roku nabrała mocy prawnej nowa redakcja Konstytucji Ukrainy, która część uprawnień prezydenta przeniosła na rząd, zbliżając system władzy do polskiego, jednak nadal z mocniejszą pozycją głowy państwa. Niejednoznaczne, nieprzemyślane, a miejscami wzajemnie sprzeczne mechanizmy ustrojowe doprowadziły w następnych latach do sporów kompetencyjnych, a w rezultacie niemal do paraliżu ukraińskich instytucji państwowych<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86">[77]</a></sup>. 1 października 2010 roku <a href="/wiki/S%C4%85d_Konstytucyjny_Ukrainy" title="Sąd Konstytucyjny Ukrainy">Trybunał Konstytucyjny</a> orzekł, że zmiany w konstytucji z 2004 roku odbyły się z naruszeniem obwiązującego porządku prawnego i tym samym przywrócił Konstytucję z 1996 roku<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87">[78]</a></sup>. 21 lutego 2014 Rada Najwyższa Ukrainy w trybie ustawy przywróciła moc obowiązującą postanowień konstytucji z 2004 roku. Ustawa weszła w życie 22 lutego 2014 po <a href="/wiki/Promulgacja" title="Promulgacja">promulgacji</a><sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88">[79]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scena_polityczna">Scena polityczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Scena polityczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Scena polityczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Partie_polityczne_Ukrainy" title="Partie polityczne Ukrainy">Partie polityczne Ukrainy</a>, <a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_na_Ukrainie" class="mw-disambig" title="Wybory parlamentarne na Ukrainie">Wybory parlamentarne na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Wybory_prezydenckie_na_Ukrainie" class="mw-disambig" title="Wybory prezydenckie na Ukrainie">Wybory prezydenckie na Ukrainie</a> i <a href="/wiki/Kryzys_polityczny_na_Ukrainie_w_2007_roku" title="Kryzys polityczny na Ukrainie w 2007 roku">Kryzys polityczny na Ukrainie w 2007 roku</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg/170px-Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg" decoding="async" width="170" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg/255px-Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg/340px-Volodymyr_Zelensky_Official_portrait.jpg 2x" data-file-width="3488" data-file-height="4724" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wo%C5%82odymyr_Ze%C5%82enski" title="Wołodymyr Zełenski">Wołodymyr Zełenski</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_%28cropped%29.jpg/220px-%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_%28cropped%29.jpg/330px-%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_%28cropped%29.jpg/440px-%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%96%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D1%94%D0%B2%D1%96_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="4952" data-file-height="2783" /></a><figcaption><a href="/wiki/Pa%C5%82ac_Maryjski" title="Pałac Maryjski">Pałac Maryński w Kijowie</a>, siedziba Prezydenta</figcaption></figure> <p>Proces kształtowania się sceny partyjnej na Ukrainie można podzielić na kilka etapów: </p> <ul><li>Etap przedpartyjny – obejmuje lata funkcjonowania <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a>. Jest to okres, w którym pojawiły się pierwsze inicjatywy społeczne o charakterze demokratycznym. Rok 1987 przyniósł protesty w gronie ukraińskiej <a href="/wiki/Inteligencja_(spo%C5%82ecze%C5%84stwo)" title="Inteligencja (społeczeństwo)">inteligencji</a>. Domagano się m.in. obowiązkowego nauczania <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">języka ukraińskiego</a> w szkołach i protestowano przeciwko <a href="/wiki/Rusyfikacja" title="Rusyfikacja">zrusyfikowanym</a> nazwom miejscowości. Etap ten charakteryzuje się powstaniem wielu formalnych proreformatorskich organizacji i stowarzyszeń, a także utworzeniem <a href="/wiki/Ludowy_Ruch_Ukrainy_na_rzecz_Przebudowy" title="Ludowy Ruch Ukrainy na rzecz Przebudowy">Ruchu na rzecz Przebudowy</a>, który był najpopularniejszą i najsilniejszą organizacją opozycyjną, gromadzącą bardzo szerokie spektrum ideowe.</li> <li>Etap wielopartyjności – dla tego etapu najważniejsze są dwa wydarzenia. Pierwszym z nich jest przyjęcie w październiku 1989 r. przez <a href="/wiki/Rada_Najwy%C5%BCsza_Ukrainy" title="Rada Najwyższa Ukrainy">Radę Najwyższą</a> decyzji o bezpośrednich wyborach do rad wszystkich szczebli. Drugim jest ogłoszenie <a href="/wiki/Niepodleg%C5%82o%C5%9B%C4%87" title="Niepodległość">niepodległości</a> przez Ukrainę 24 sierpnia 1991 r. Zdemokratyzowana <a href="/wiki/Ordynacja_wyborcza" title="Ordynacja wyborcza">ordynacja wyborcza</a> otwierała drzwi dla <a href="/wiki/Opozycja_(polityka)" title="Opozycja (polityka)">opozycji</a> do legalnego przejęcia władzy.</li> <li>Etap postkomunistyczny – to okres od ogłoszenia niepodległości do pierwszych wolnych wyborów w roku 1994. Cechuje go przede wszystkim kryzys tworzącego się systemu partyjnego spowodowany delegalizacją <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Ukrainy" title="Komunistyczna Partia Ukrainy">Komunistycznej Partii Ukrainy</a>. Jej likwidacja spowodowała chaos, gdyż zniknął głęboki podział na komunistów i opozycję. Etap ten wyróżnił się także powstaniem znacznej liczby nowych partii. Chociaż partii politycznych było kilkadziesiąt, to żadna z nich nie miała ani poziomu liczebności umożliwiającego utworzenie skutecznych organizacji partyjnych w terenie, ani poziomu popularności umożliwiającego chociaż połowie potencjalnych wyborców znać partie i rozróżniać je między sobą, ani też poziomu wpływu pozwalającego frakcjom w parlamencie lub w lokalnych organach przedstawicielskich wpływać na tworzenie rządu lub struktur wykonawczych w terenie.</li> <li>Etap strukturyzacji – rozpoczął się wyborami, które odbyły się 27 marca 1994 r. Przeprowadzone zostały według <a href="/wiki/Ordynacja_wi%C4%99kszo%C5%9Bciowa" title="Ordynacja większościowa">ordynacji większościowej</a>, która nie sprzyjała tworzeniu stabilnej sceny politycznej.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organizacja_państwa"><span id="Organizacja_pa.C5.84stwa"></span>Organizacja państwa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Organizacja państwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Organizacja państwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Głową państwa jest <a href="/wiki/Lista_prezydent%C3%B3w_Ukrainy" title="Lista prezydentów Ukrainy">Prezydent Ukrainy</a>. <a href="/wiki/W%C5%82adza_wykonawcza" title="Władza wykonawcza">Władzę wykonawczą</a> na Ukrainie sprawuje <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Ukrainy" title="Rząd Ukrainy">Rząd Ukrainy</a> z <a href="/wiki/Premier_Ukrainy" title="Premier Ukrainy">premierem</a> na czele, natomiast <a href="/wiki/W%C5%82adza_ustawodawcza" title="Władza ustawodawcza">władzę ustawodawczą</a> – <a href="/wiki/Rada_Najwy%C5%BCsza_Ukrainy" title="Rada Najwyższa Ukrainy">parlament Ukrainy</a> z <a href="/wiki/Przewodnicz%C4%85cy_Rady_Najwy%C5%BCszej_Ukrainy" title="Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy">przewodniczącym Rady</a> na czele. </p><p>W <a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Republice Autonomicznej Krymu</a> działają dodatkowo <a href="/wiki/Rada_Najwy%C5%BCsza_Republiki_Autonomicznej_Krymu" title="Rada Najwyższa Republiki Autonomicznej Krymu">Rada Najwyższa Republiki Autonomicznej Krymu</a> i <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Republiki_Autonomicznej_Krymu" title="Rząd Republiki Autonomicznej Krymu">rząd Republiki Autonomicznej Krymu</a>. </p><p>W niższych jednostkach administracyjnych (obwody, miasta wydzielone) władze dzielą się na państwowe (<a href="/wiki/Obwodowa_administracja_pa%C5%84stwowa" title="Obwodowa administracja państwowa">obwodowa administracja państwowa</a>, ukr. <span style="font-style: normal;" lang="uk">oбласна державна адміністрація</span>, <span style="font-style: normal;" lang="uk">ОДА</span>) i samorządowe (<a href="/w/index.php?title=Rada_obwodowa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rada obwodowa (strona nie istnieje)">rada obwodowa</a>, ukr. <span style="font-style: normal;" lang="uk">oбласнa рада</span>). Taki sam podział występuje w <a href="/wiki/Rejon" title="Rejon">rejonach</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_administracyjny"><span id="Podzia.C5.82_administracyjny"></span>Podział administracyjny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Podział administracyjny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział administracyjny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="width: 500px; float: right; margin: none; padding: none; border: none; clear: right; background-color: #ffffff; color:#000; position: relative; max-width:100%" class="ilustracja-z-etykietami"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png/500px-Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png" decoding="async" width="500" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png/750px-Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png/1000px-Map_of_Ukraine_political_simple_city_Kiew.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="799" /></a></span> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:76.5px; top: 44.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_wo%C5%82y%C5%84ski" title="Obwód wołyński">wołyński</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:51.5px; top: 97px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_lwowski" title="Obwód lwowski">lwowski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:23px; top: 152px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_zakarpacki" title="Obwód zakarpacki">zakarpacki</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:121.5px; top: 59.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_r%C3%B3wie%C5%84ski" title="Obwód rówieński">rówieński</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:84px; top: 112px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_tarnopolski" title="Obwód tarnopolski">tarnopolski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:46.5px; top: 139.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_iwanofrankiwski" title="Obwód iwanofrankiwski">iwanofrankiwski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:89px; top: 158px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_czerniowiecki" title="Obwód czerniowiecki">czerniowiecki</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:159px; top: 69.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_%C5%BCytomierski" title="Obwód żytomierski">żytomierski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:121.5px; top: 122px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_chmielnicki" title="Obwód chmielnicki">chmielnicki</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:169px; top: 139.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_winnicki" title="Obwód winnicki">winnicki</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:244px; top: 42px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_czernihowski" title="Obwód czernihowski">czernihowski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:219.5px; top: 100px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_kijowski" title="Obwód kijowski">kijowski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:233px; top: 134px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_czerkaski" title="Obwód czerkaski">czerkaski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:244px; top: 163px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_kirowohradzki" title="Obwód kirowohradzki">kirowohradzki</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:215px; top: 217px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_odeski" title="Obwód odeski">odeski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:309px; top: 59.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_sumski" title="Obwód sumski">sumski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:301.5px; top: 104.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_po%C5%82tawski" title="Obwód połtawski">połtawski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:319px; top: 159.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_dniepropetrowski" title="Obwód dniepropetrowski">dniepropietrowski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:249px; top: 199.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_miko%C5%82ajowski" title="Obwód mikołajowski">mikołajowski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:367px; top: 107px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_charkowski" title="Obwód charkowski">charkowski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:439px; top: 122px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_%C5%82uga%C5%84ski" title="Obwód ługański">ługański</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:411px; top: 172px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_doniecki" title="Obwód doniecki">doniecki</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:350px; top: 209.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_zaporoski" title="Obwód zaporoski">zaporoski</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:294px; top: 234.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_cherso%C5%84ski" title="Obwód chersoński">chersoński</a></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:321.5px; top: 284.5px; text-align: ;"><a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Krym</a></div></div> <div style="position: absolute; left:376.5px; top: 237px; text-align: center;"><i><a href="/wiki/Morze_Azowskie" title="Morze Azowskie"><span style="color:#000000;">Morze<br />Azowskie</span></a></i></div> <div style="position: absolute; left:221.5px; top: 292px; text-align: left;"><i><a href="/wiki/Morze_Czarne" title="Morze Czarne"><span style="color:#000000;">Morze Czarne</span></a></i></div> <div style="position: absolute; left:396.5px; top: 32px; text-align: left;"><i><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja"><span style="color:#000000;">Rosja</span></a></i></div> <div style="position: absolute; left:169px; top: 7px; text-align: left;"><i><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś"><span style="color:#000000;">Białoruś</span></a></i></div> <div style="position: absolute; left:9px; top: 52px; text-align: left;"><i><a href="/wiki/Polska" title="Polska"><span style="color:#000000;">Polska</span></a></i></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:-1px; top: 127px; text-align: ;"><i><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja"><span style="color:#000000;">Sło.</span></a></i></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:-1px; top: 164.5px; text-align: ;"><i><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry"><span style="color:#000000;">Węgry</span></a></i></div></div> <div style="position: absolute; left:44px; top: 242px; text-align: left;"><i><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia"><span style="color:#000000;">Rumunia</span></a></i></div> <div style="position: absolute; left:154px; top: 207px; text-align: left;"><i><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia"><span style="color:#000000;">Mołdawia</span></a></i></div> <div style="position: absolute; left:232.75px; top: 78.25px; text-align: left;"><span style="color: black; text-decoration: none; font-size:2.0em;">•</span></div> <div style="position: absolute; left:317px; top: 311px; text-align: left;"><span style="color: black; text-decoration: none; font-size:2.0em;">•</span></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:246.5px; top: 81px; text-align: ;"><i><a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów"><span style="color:#000000;">Kijów</span></a></i></div></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:266px; top: 315.5px; text-align: ;"><i><a href="/wiki/Sewastopol" title="Sewastopol"><span style="color:#000000;">Sewastopol</span></a></i></div></div> </div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Ukrainy" title="Podział administracyjny Ukrainy">Podział administracyjny Ukrainy</a>.</i></div> <p>Terytorium Ukrainy w I rzędzie dzieli się na 24 <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_(administracja)" title="Obwód (administracja)">obwody</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">ukr.</a> <span lang="uk">область</span> – <i>oblast’</i>), 2 <a href="/wiki/Miasto_wydzielone" title="Miasto wydzielone">miasta wydzielone</a> (<a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a> i <a href="/wiki/Sewastopol" title="Sewastopol">Sewastopol</a>) oraz 1 republikę autonomiczną (<a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Republikę Autonomiczną Krymu</a>) mającą własną <a href="/wiki/Konstytucja" title="Konstytucja">konstytucję</a> i <a href="/wiki/Rz%C4%85d_(prawo)" title="Rząd (prawo)">rząd</a> (Sewastopol i Republika Autonomiczna Krymu znajdują się poza administracją ukraińską, w 2014 zostały zaanektowane przez Rosję jako miasto wydzielone i <a href="/wiki/Republika_Krymu_(jednostka_administracyjna_Rosji)" title="Republika Krymu (jednostka administracyjna Rosji)">Republika Krymu</a>). W II rzędzie Ukraina dzieli się na 136 <a href="/wiki/Rejon" title="Rejon">rejonów</a> (ukr. <span lang="uk">pайон</span> – <i>rajon</i>)<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89">[80]</a></sup> oraz 14 rejonów i 11 miast wydzielonych w ramach Autonomicznej Republiki Krymu<sup id="cite_ref-podział_administracyjny_Krymu_91-0" class="reference"><a href="#cite_note-podział_administracyjny_Krymu-91">[j]</a></sup><sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92">[82]</a></sup>. W III rzędzie Ukraina jest podzielona na 1469 <a href="/wiki/Hromada" title="Hromada">terytorialnych hromad</a>, utworzonych na podstawie <a href="/wiki/Decentralizacja_na_Ukrainie" title="Decentralizacja na Ukrainie">reformy decentralizacyjnej</a> w 2020 r.<sup id="cite_ref-:0_93-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-93">[83]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Samorząd"><span id="Samorz.C4.85d"></span>Samorząd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Samorząd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Samorząd"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_terytorialny_Ukrainy" title="Samorząd terytorialny Ukrainy">Samorząd terytorialny Ukrainy</a>.</i></div> <p>Od 2014 roku na Ukrainie trwa proces <a href="/wiki/Decentralizacja_na_Ukrainie" title="Decentralizacja na Ukrainie">decentralizacji władzy</a>, rozpoczęty zaproponowaną, a następnie przyjętą przez <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Ukrainy" title="Rząd Ukrainy">Gabinet Ministrów</a> <i>Koncepcją reformy miejscowego samorządu i terytorialnej organizacji władzy w Ukrainie</i><sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94">[84]</a></sup>. Zgodnie z nią, Ukraina otrzymała nowy, trójstopniowy podział administracyjny, a najmniejsza jednostka samorządowa otrzymała nazwę <i><a href="/wiki/Hromada" title="Hromada">hromada</a>.</i> Jednocześnie zredukowano liczbę <a href="/wiki/Rejon" title="Rejon">rejonów</a> z 490 do 136<sup id="cite_ref-:0_93-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-93">[83]</a></sup>. Wybory do <a href="/wiki/Sielsowiet" title="Sielsowiet">rad wiejskich</a>, <a href="/wiki/Osiedle_typu_miejskiego" title="Osiedle typu miejskiego">sełyszcznych</a> i miejskich odbyły się we wrześniu 2020 roku. Samorządy otrzymały większość z podatku od dochodów osób fizycznych, natomiast przekazany im spadek w postaci znacznej ilości szkół, placówek medycznych i zakładów kultury wymaga optymizacji. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Siły_zbrojne"><span id="Si.C5.82y_zbrojne"></span>Siły zbrojne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Siły zbrojne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Siły zbrojne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Si%C5%82y_Zbrojne_Ukrainy" title="Siły Zbrojne Ukrainy">Siły Zbrojne Ukrainy</a>.</i></div> <p>Siły Zbrojne Ukrainy (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">ukr.</a> <span lang="uk">Збройні сили України</span> (<span lang="uk">ЗСУ</span>), Zbrojni Syły Ukrajiny (ZSU)) powstały wraz z ogłoszeniem niepodległości Ukrainy w 1991 roku. Składają się z następujących <a href="/wiki/Rodzaj_si%C5%82_zbrojnych" title="Rodzaj sił zbrojnych">rodzajów sił zbrojnych</a>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Wojska_L%C4%85dowe_Ukrainy" title="Wojska Lądowe Ukrainy">wojsk lądowych</a>,</li> <li><a href="/wiki/Si%C5%82y_Powietrzne_Ukrainy" title="Siły Powietrzne Ukrainy">sił powietrznych</a>,</li> <li><a href="/wiki/Marynarka_Wojenna_Ukrainy" title="Marynarka Wojenna Ukrainy">marynarki wojennej</a>.</li></ul> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Z tym tematem związana jest kategoria: <a href="/wiki/Kategoria:Wojsko_ukrai%C5%84skie" title="Kategoria:Wojsko ukraińskie">Wojsko ukraińskie</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75358068">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Tę sekcję należy dopracować<span class="hide-when-compact">:</span></b><div class="hide-when-compact"><i>od 2024-11 → <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikować treść</a> i <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">dodać przypisy</a>,<br /> → zaktualizować na podstawie najświeższych informacji,<br /> → <a href="/wiki/Pomoc:Formatowanie_tekstu" title="Pomoc:Formatowanie tekstu">sformatować tekst</a> (pomoc: <a href="/wiki/Pomoc:Dzielenie_artyku%C5%82%C3%B3w_na_sekcje" title="Pomoc:Dzielenie artykułów na sekcje">podział na sekcje</a>, <a href="/wiki/Pomoc:Tabele" title="Pomoc:Tabele">tabele</a>, <a href="/wiki/Pomoc:Wzory" title="Pomoc:Wzory">wzory</a>).</i><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Ukraina" title="Dyskusja:Ukraina">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th colspan="2">(2018) </th></tr> <tr> <td>Liczba ludności </td> <td>37 289 000 </td></tr> <tr> <th colspan="2">Ludność według wieku (dane z 2010) </th></tr> <tr> <td>0–14 lat </td> <td>13,8% (chłopcy: 3 238 280,<br />dziewczęta: 3 066 594) </td></tr> <tr> <td>15–64 lat </td> <td>70,3% (mężczyźni: 15 399 488,<br />kobiety: 16 742 612) </td></tr> <tr> <td>Ponad 65 lat </td> <td>15,9% (mężczyźni: 2 422 311,<br />kobiety: 4 831 110) </td></tr> <tr> <th colspan="2">Wiek (mediana, dane z 2010) </th></tr> <tr> <td>W całej populacji </td> <td>39,7 lat </td></tr> <tr> <td>Mężczyzn </td> <td>36,5 lat </td></tr> <tr> <td>Kobiet </td> <td>42,9 lat </td></tr> <tr> <td>Przyrost naturalny </td> <td>–0,619% </td></tr> <tr> <td>Współczynnik urodzeń </td> <td>9,62/1000 mieszkańców </td></tr> <tr> <td>Współczynnik zgonów </td> <td>15,7/1000 mieszkańców </td></tr> <tr> <td>Współczynnik migracji </td> <td>–0,1 migrantów/1000 mieszkańców </td></tr> <tr> <th colspan="2"><a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińcy</a> na Ukrainie – kryterium deklarowanego <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ojczysty" title="Język ojczysty">języka ojczystego</a> (2001) <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ukrainianlang2001ua.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Ukrainianlang2001ua.PNG/350px-Ukrainianlang2001ua.PNG" decoding="async" width="350" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Ukrainianlang2001ua.PNG/525px-Ukrainianlang2001ua.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/22/Ukrainianlang2001ua.PNG 2x" data-file-width="571" data-file-height="434" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg/350px-Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg.png" decoding="async" width="350" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg/525px-Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg/700px-Ukraine_census_2001_Ukrainian.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="477" /></a></span> </p> </th></tr> <tr> <th colspan="2">Ukraińcy na Ukrainie – kryterium deklarowanej <a href="/wiki/Narodowo%C5%9B%C4%87" title="Narodowość">narodowości</a> (2001) <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ethnicukrainian2001.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Ethnicukrainian2001.PNG/350px-Ethnicukrainian2001.PNG" decoding="async" width="350" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Ethnicukrainian2001.PNG/525px-Ethnicukrainian2001.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Ethnicukrainian2001.PNG/700px-Ethnicukrainian2001.PNG 2x" data-file-width="1063" data-file-height="877" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg/350px-Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg.png" decoding="async" width="350" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg/525px-Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg/700px-Ukraine_census_2001_Ukrainians.svg.png 2x" data-file-width="605" data-file-height="465" /></a></span> </p> </th></tr> <tr> <th colspan="2">Procentowy rozkład ludności rosyjskojęzycznej (2001) <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png/350px-UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png" decoding="async" width="350" height="243" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png/525px-UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png/700px-UkraineNativeRussianLanguageCensus2001detailed.png 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1737" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Russianlang2001ua.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Russianlang2001ua.PNG/350px-Russianlang2001ua.PNG" decoding="async" width="350" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Russianlang2001ua.PNG/525px-Russianlang2001ua.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fe/Russianlang2001ua.PNG 2x" data-file-width="571" data-file-height="434" /></a></span> </p> </th></tr> <tr> <th colspan="2">Ludność według płci (mężczyzn/kobietę) </th></tr> <tr> <td>Przy narodzeniu </td> <td>1,065 </td></tr> <tr> <td>Poniżej 15 lat </td> <td>1,06 </td></tr> <tr> <td>15–64 lat </td> <td>0,92 </td></tr> <tr> <td>Powyżej 65 lat </td> <td>0,49 </td></tr> <tr> <td>W całej populacji </td> <td>0,85 </td></tr> <tr> <th colspan="2">Umieralność noworodków (śmiertelnych/1000 żywych) </th></tr> <tr> <td>W całej populacji </td> <td>8,73 </td></tr> <tr> <td>Płci męskiej </td> <td>10,95 </td></tr> <tr> <td>Płci żeńskiej </td> <td>6,38 </td></tr> <tr> <th colspan="2">Oczekiwana długość życia </th></tr> <tr> <td>W całej populacji </td> <td>68,46 lat </td></tr> <tr> <td>Mężczyzn </td> <td>62,56 lat </td></tr> <tr> <td>Kobiet </td> <td>74,74 lat </td></tr> <tr> <td>Rozrodczość </td> <td>1,27 urodzin/kobietę </td></tr> <tr> <td>Współczynnik dorosłych z <a href="/wiki/Ludzki_wirus_niedoboru_odporno%C5%9Bci" title="Ludzki wirus niedoboru odporności">HIV</a>/<a href="/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_nabytego_niedoboru_odporno%C5%9Bci" title="Zespół nabytego niedoboru odporności">AIDS</a> </td> <td>1,6% (2007) </td></tr> <tr> <td>Liczba dorosłych z HIV/AIDS </td> <td>440 000 (2007) </td></tr> <tr> <td>Liczba zmarłych na HIV/AIDS </td> <td>19 000 (2007) </td></tr> <tr> <td>Ludność miejska </td> <td>68% </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg/220px-Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg/330px-Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg/440px-Ukrainian_girls_wearing_vyshyvankas_at_the_Independence_Day_celebration.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Ukraińskie dziewczyny w <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_str%C3%B3j_ludowy" title="Ukraiński strój ludowy">tradycyjnych strojach</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg/220px-%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg" decoding="async" width="220" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg/330px-%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg/440px-%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B8_%D0%B2_%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%83_1900.jpg 2x" data-file-width="850" data-file-height="1225" /></a><figcaption>Ukrainki z <a href="/wiki/%C5%81uga%C5%84sk" title="Ługańsk">Ługańska</a> w <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_str%C3%B3j_ludowy" title="Ukraiński strój ludowy">ukraińskich strojach ludowych</a>, 1900</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg/220px-2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg/330px-2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg/440px-2013._%D0%94%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D1%8B_%D0%B2_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B5_208.jpg 2x" data-file-width="4928" data-file-height="3264" /></a><figcaption>Dzień Zwycięstwa w <a href="/wiki/Donieck" title="Donieck">Doniecku</a>, 2013</figcaption></figure> <p>Agresja Rosji na Ukrainę spowodowała, że zaostrzeniu uległ kryzys demograficzny w kraju. Poza granice wyjechało około 8 milionów obywateli, a zwłaszcza wiele matek z dziećmi, 3/4 pracujących, połowa z wykształceniem wyższym. Połączenie dużej liczby ofiar wśród mężczyzn, niejasnych perspektyw powrotu uchodźców i zmiany planów prokreacyjnych przyczynia się do depopulacji kraju tak, że w 2030 roku populacja tego kraju może być jedną z najstarszych w Europie i dodatkowo z wysokim odsetkiem osób schorowanych, inwalidów, cierpiących na zespół stresu pourazowego czy depresję. Utrata w ciągu 30 lat pozycji jednego z liderów wśród krajów Europy pod względem liczby ludności spowoduje najprawdopodobniej zahamowanie rozwoju i powojennej odbudowy<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95">[85]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Narodowości"><span id="Narodowo.C5.9Bci"></span>Narodowości</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Narodowości" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Narodowości"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="toccolours" border="0" cellpadding="2" cellspacing="2"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:UaFirstNationality2001.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/UaFirstNationality2001.PNG/340px-UaFirstNationality2001.PNG" decoding="async" width="340" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/UaFirstNationality2001.PNG/510px-UaFirstNationality2001.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/98/UaFirstNationality2001.PNG 2x" data-file-width="589" data-file-height="438" /></a></span> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:UaSecondNationality2001.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/UaSecondNationality2001.PNG/340px-UaSecondNationality2001.PNG" decoding="async" width="340" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/UaSecondNationality2001.PNG/510px-UaSecondNationality2001.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/UaSecondNationality2001.PNG 2x" data-file-width="589" data-file-height="481" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><div style="text-align: center;"><small>Najbardziej rozpowszechniona narodowość w <a href="/wiki/Rejon_(Ukraina)" title="Rejon (Ukraina)">rejonach</a> i miastach Ukrainy według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td> <td><div style="text-align: center;"><small>Druga najbardziej rozpowszechniona narodowość w <a href="/wiki/Rejon_(Ukraina)" title="Rejon (Ukraina)">rejonach</a> i miastach Ukrainy według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" border="0" cellpadding="2" cellspacing="2"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:UkrnsUrban2001.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/UkrnsUrban2001.PNG/340px-UkrnsUrban2001.PNG" decoding="async" width="340" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/UkrnsUrban2001.PNG/510px-UkrnsUrban2001.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cf/UkrnsUrban2001.PNG 2x" data-file-width="571" data-file-height="434" /></a></span> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:UkrnsRural2001.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/UkrnsRural2001.PNG/340px-UkrnsRural2001.PNG" decoding="async" width="340" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/UkrnsRural2001.PNG/510px-UkrnsRural2001.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/UkrnsRural2001.PNG 2x" data-file-width="571" data-file-height="434" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><div style="text-align: center;"><small>Odsetek Ukraińców w ludności miejskiej obwodów według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td> <td><div style="text-align: center;"><small>Odsetek Ukraińców w ludności wiejskiej obwodów według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td></tr></tbody></table> <p>Narodowości (2001): </p> <ul><li><a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińcy</a> – 77,8%</li> <li><a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a> – 17,3%</li> <li><a href="/wiki/Bia%C5%82orusini" title="Białorusini">Białorusini</a> – 0,6%</li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawianie" title="Mołdawianie">Mołdawianie</a> – 0,5%</li> <li><a href="/wiki/Tatarzy_krymscy" title="Tatarzy krymscy">Tatarzy krymscy</a> – 0,5%</li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garzy" title="Bułgarzy">Bułgarzy</a> – 0,4%</li> <li><a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polacy</a> – 0,3%</li> <li><a href="/wiki/W%C4%99grzy" title="Węgrzy">Węgrzy</a> – 0,3%</li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydzi</a> – 0,2%</li> <li>pozostali – 2,4%</li></ul> <p>W wyniku sowieckiej polityki narodowościowej w latach 1959-1989 odsetek etnicznych Ukraińców na Ukrainie się zmniejszył się z 76,81% do 72,73%, podczas gdy odsetek etnicznych Rosjan wzrósł z 16,94% do 22,07%<sup id="cite_ref-Rusyfikacja_Ukrainy_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rusyfikacja_Ukrainy-96">[86]</a></sup>. </p> <table class="toccolours" border="0" cellpadding="2" cellspacing="2"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Russians1959ua.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Russians1959ua.PNG/340px-Russians1959ua.PNG" decoding="async" width="340" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Russians1959ua.PNG/510px-Russians1959ua.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/61/Russians1959ua.PNG 2x" data-file-width="573" data-file-height="424" /></a></span> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Russians1989ua.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Russians1989ua.PNG/340px-Russians1989ua.PNG" decoding="async" width="340" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Russians1989ua.PNG/510px-Russians1989ua.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/Russians1989ua.PNG 2x" data-file-width="573" data-file-height="424" /></a></span> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Russians2001ua.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Russians2001ua.PNG/340px-Russians2001ua.PNG" decoding="async" width="340" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Russians2001ua.PNG/510px-Russians2001ua.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/eb/Russians2001ua.PNG 2x" data-file-width="573" data-file-height="424" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><div style="text-align: center;"><small>Odsetek etnicznych Rosjan w obwodach Ukrainy według spisu powszechnego z 1959 roku.</small></div> </td> <td><div style="text-align: center;"><small>Odsetek etnicznych Rosjan w obwodach Ukrainy według spisu powszechnego z 1989 roku.</small></div> </td> <td><div style="text-align: center;"><small>Odsetek etnicznych Rosjan w obwodach Ukrainy według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG/220px-%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG/330px-%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG/440px-%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D1%81_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B_%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BB%D0%B5_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%80.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption><a href="/wiki/Zakarpacie" title="Zakarpacie">Zakarpacie</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg/220px-Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg/330px-Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg/440px-Yalta._Fishermen_on_city_embankment.jpg 2x" data-file-width="4680" data-file-height="3093" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ja%C5%82ta" title="Jałta">Jałta</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG/220px-Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG/330px-Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG/440px-Ministry_of_Foreign_Affairs_of_Ukraine.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a>, Ministerstwo Spraw Zagranicznych</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Języki"><span id="J.C4.99zyki"></span>Języki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Języki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Języki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">Język ukraiński</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski_na_Ukrainie" title="Język rosyjski na Ukrainie">Język rosyjski na Ukrainie</a>.</i></div> <table class="toccolours" border="0" cellpadding="2" cellspacing="2"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ukrlangschools1991.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Ukrlangschools1991.png/340px-Ukrlangschools1991.png" decoding="async" width="340" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Ukrlangschools1991.png/510px-Ukrlangschools1991.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/62/Ukrlangschools1991.png 2x" data-file-width="570" data-file-height="459" /></a></span> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ulangsctoukrnat.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Ulangsctoukrnat.png/340px-Ulangsctoukrnat.png" decoding="async" width="340" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Ulangsctoukrnat.png/510px-Ulangsctoukrnat.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dc/Ulangsctoukrnat.png 2x" data-file-width="570" data-file-height="459" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><div style="text-align: center;"><small>Odsetek uczniów w szkołach ukraińskojęzycznych w roku szkolnym 1991/92.</small></div> </td> <td><div style="text-align: center;"><small>Stosunek odsetka uczniów w szkołach ukraińskojęzycznych w roku szkolnym 1991/92 do odsetka ludności, która w spisie powszechnym z 1989 r. podała język ukraiński jako język ojczysty.</small></div> </td></tr></tbody></table> <table class="toccolours" border="0" cellpadding="2" cellspacing="2"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Nativelanguage2001ua.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Nativelanguage2001ua.PNG/340px-Nativelanguage2001ua.PNG" decoding="async" width="340" height="244" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Nativelanguage2001ua.PNG/510px-Nativelanguage2001ua.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Nativelanguage2001ua.PNG/680px-Nativelanguage2001ua.PNG 2x" data-file-width="1072" data-file-height="770" /></a></span> </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG/340px-UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG" decoding="async" width="340" height="234" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG/510px-UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG/680px-UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed.PNG 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1720" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><div style="text-align: center;"><small>Najbardziej rozpowszechniony język ojczysty w <a href="/wiki/Rejon_(Ukraina)" title="Rejon (Ukraina)">rejonach</a> i miastach Ukrainy według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td> <td><div style="text-align: center;"><small>Najbardziej rozpowszechniony język ojczysty w lokalnych radach Ukrainy według spisu powszechnego z 2001 roku.</small></div> </td></tr></tbody></table> <p><a href="/w/index.php?title=Rusyfikacja_Ukrainy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rusyfikacja Ukrainy (strona nie istnieje)">Rusyfikacja Ukrainy</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2387671#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2387671">(inne języki)</a></span>, która przybrała szczególnie dużą skalę po zakończeniu II wojny światowej, doprowadziła do znacznego spadku udziału ludności ukraińskojęzycznej na Ukrainie, zwłaszcza w jej zurbanizowanych obwodach południowych i wschodnich oraz, w mniejszym stopniu, w obwodach centralnych. Odsetek ludności ukraińskojęzycznej wzrósł tylko w niektórych zachodnich obwodach<sup id="cite_ref-Rusyfikacja_Ukrainy_96-1" class="reference"><a href="#cite_note-Rusyfikacja_Ukrainy-96">[86]</a></sup>. 78% mieszkańców deklaruje <a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">narodowość ukraińską</a>, ale tylko 67% respondentów deklaruje, że posługuje się <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">językiem ukraińskim</a>, choć odsetek ten zwiększa się od momentu ogłoszenia niepodległości. </p><p><a href="/wiki/J%C4%99zyk_ukrai%C5%84ski" title="Język ukraiński">Język ukraiński</a> dominuje w życiu codziennym zachodniej części kraju, a na Ukrainie środkowej oraz w stołecznym Kijowie jest on używany równolegle wraz z rosyjskim. Z kolei wśród ludności miejskiej Ukrainy wschodniej, południowej oraz <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Krymski" title="Półwysep Krymski">Krymu</a> wyraźnie przeważa <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">język rosyjski</a>. Na całym obszarze współczesnego państwa aż prawie 30% obywateli Ukrainy posługuje się językiem rosyjskim, jako swoim ojczystym<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97">[87]</a></sup>. Podczas m.in. kryzysu krymskiego wśród ludności rosyjskojęzycznej wystąpiły tendencje <a href="/wiki/Prorosyjski_separatyzm_na_Ukrainie" title="Prorosyjski separatyzm na Ukrainie">separatystyczne</a>. </p><p><span class="need_ref" style="text-decoration: underline dotted grey;" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2020-08">Ludność południowo-wschodniej Ukrainy pozostaje <a href="/wiki/Rusyfikacja" title="Rusyfikacja">zrusyfikowana</a>, dominuje wśród niej przeświadczenie, iż <a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińcy</a> i <a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a> są częścią jednej wspólnoty cywilizacyjnej, a w interesie obu narodów leży ścisła współpraca</span><sup class="noprint" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2020-08">[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>]</sup>. Potwierdza to przeprowadzony w marcu 2011 przez <a href="/w/index.php?title=Research_%26_Branding_Group&action=edit&redlink=1" class="new" title="Research & Branding Group (strona nie istnieje)">Research & Branding Group</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7315053#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q7315053">(inne języki)</a></span> sondaż według którego aż 47% Ukraińców chciałaby pozostania w strukturach <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">Związku Radzieckiego</a>, 43% uważa, że upadek ZSRR był <i>największą geopolityczną katastrofą XX wieku</i>, a 54% wskazuje, że zmianą na lepsze byłby powrót ZSRR (tylko co trzecia osoba wskazała odwrotnie)<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98">[88]</a></sup>. Mieszkańcy Ukrainy środkowej a zwłaszcza zachodniej podkreślają w zdecydowanie większym stopniu swoją odrębność kulturowo-cywilizacyjną od Rosjan. Silne są wśród nich tendencje proeuropejskie, ale także <a href="/wiki/Nacjonalizm_ukrai%C5%84ski" title="Nacjonalizm ukraiński">nacjonalistyczne</a>. </p><p><a href="/wiki/Inwazja_Rosji_na_Ukrain%C4%99" title="Inwazja Rosji na Ukrainę">Inwazja Rosji na Ukrainę</a> wywołała nowy wzrost zainteresowania ukraińskim językiem, kulturą i historią w ukraińskim społeczeństwie, jednocześnie zwiększając odrzucenie, a czasem wrogość wobec języka rosyjskiego<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99">[89]</a></sup><sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100">[90]</a></sup><sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101">[91]</a></sup>. Poparcie dla uczynienia języka rosyjskiego językiem urzędowym w całej Ukrainie lub w jej części osiągnęło najniższy poziom od czasu uzyskania przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102">[92]</a></sup><sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103">[93]</a></sup>. </p><p>Jednocześnie Rosja prowadzi politykę przymusowej <a href="/wiki/Rusyfikacja" title="Rusyfikacja">rusyfikacji</a> terytoriów Ukrainy, które okupuje: szkoły uczą wyłącznie w języku rosyjskim, nawet w całkowicie ukraińskojęzycznych osadach, a ukraińskie podręczniki są zakazane<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104">[94]</a></sup><sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105">[95]</a></sup><sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106">[96]</a></sup><sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107">[97]</a></sup>. Według raportu organizacji praw człowieka <a href="/wiki/Human_Rights_Watch" title="Human Rights Watch">Human Rights Watch</a>, Rosja indoktrynuje uczniów na okupowanych terytoriach antyukraińską propagandą, a rosyjscy urzędnicy podjęli i nadal podejmują działania mające na celu wyeliminowanie języka ukraińskiego, co stanowi naruszenie szeregu przepisów prawa międzynarodowego<sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108">[98]</a></sup>. <a href="/wiki/Uprowadzenia_dzieci_podczas_rosyjskiej_inwazji_na_Ukrain%C4%99" title="Uprowadzenia dzieci podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę">Ukraińskie dzieci przymusowo deportowane do Rosji</a> są również poddawane rusyfikacji<sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109">[99]</a></sup><sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110">[100]</a></sup><sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111">[101]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Struktura_wyznaniowa">Struktura wyznaniowa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Struktura wyznaniowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Struktura wyznaniowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Religia_na_Ukrainie" title="Religia na Ukrainie">Religia na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny_Ukrainy" title="Kościół Prawosławny Ukrainy">Kościół Prawosławny Ukrainy</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny_Patriarchatu_Moskiewskiego" title="Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego">Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_rzymskokatolicki_na_Ukrainie" title="Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie">Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-ukrai%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego">Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego</a>, <a href="/wiki/Protestantyzm_na_Ukrainie" title="Protestantyzm na Ukrainie">Protestantyzm na Ukrainie</a>, <a href="/wiki/Rodzima_Ukrai%C5%84ska_Wiara_Narodowa" title="Rodzima Ukraińska Wiara Narodowa">Rodzima Ukraińska Wiara Narodowa</a> i <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy_na_Ukrainie" title="Świadkowie Jehowy na Ukrainie">Świadkowie Jehowy na Ukrainie</a>.</i></div> <p>Według danych sondażowych w 2019: <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny_Ukrainy" title="Kościół Prawosławny Ukrainy">Kościół Prawosławny Ukrainy</a> 43,9%; <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny_Patriarchatu_Moskiewskiego" title="Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego">Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego</a> 15,2%; <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-ukrai%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego">Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego</a> (grekokatolicy) 6,9%, <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościół rzymskokatolicki</a> 1,3%; kościoły protestanckie i ewangelickie 0,4%; religie niechrześcijańskie (islam, judaizm, hinduizm, buddyzm) 0,4%, osoby nieutożsamiające się z żadną religią 9,5% (sondaż nie objął Krymu i oraz okupowanych części obwodów ługańskiego i donieckiego)<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112">[102]</a></sup>. Ponadto na Ukrainie działają parafie <a href="/wiki/Metropolia_Besarabii" title="Metropolia Besarabii">metropolii besarabskiej</a> skupiające ludność rumuńskojęzyczną<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113">[103]</a></sup>. </p><p>Struktura religijna w 2020 roku, według The ARDA<sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114">[104]</a></sup>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwo</a> – 84,6%: <ul><li><a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławie</a> – 70,9%</li> <li><a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolicyzm</a> – 11,2% (w większości grekokatolicy)</li> <li><a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">protestantyzm</a> – 1,9% (gł. <a href="/wiki/Pentekostalizm" title="Pentekostalizm">zielonoświątkowcy</a> i <a href="/wiki/Baptyzm" title="Baptyzm">baptyści</a>)</li> <li>“niezależni” – 1,8% (w tym <a href="/wiki/Staroobrz%C4%99dowcy" title="Staroobrzędowcy">staroobrzędowcy</a>, <a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">świadkowie Jehowy</a>, <a href="/wiki/Pi%C4%99%C4%87dziesi%C4%85tnicy" title="Pięćdziesiątnicy">pięćdziesiątnicy</a>, <a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">mormoni</a> i inni)</li></ul></li> <li>bezwyznaniowi – 13,5%</li> <li><a href="/wiki/Islam" title="Islam">islam</a> – 1,6%</li> <li><a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizm</a> – 0,1%</li> <li><a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">buddyzm</a> – 0,04%.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Miasta">Miasta</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Miasta" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miasta"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kyiv_(234807751).jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Kyiv_%28234807751%29.jpeg/220px-Kyiv_%28234807751%29.jpeg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Kyiv_%28234807751%29.jpeg/330px-Kyiv_%28234807751%29.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Kyiv_%28234807751%29.jpeg/440px-Kyiv_%28234807751%29.jpeg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1361" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_%28cropped%29.jpg/220px-%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_%28cropped%29.jpg/330px-%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_%28cropped%29.jpg/440px-%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%83_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%83_DJI_0023_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="2446" data-file-height="1468" /></a><figcaption><a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessa</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg/220px-Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg/330px-Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg/440px-Dnipropetrovsk_view_2015_tov-tob.jpg 2x" data-file-width="991" data-file-height="637" /></a><figcaption><a href="/wiki/Dniepr_(miasto)" title="Dniepr (miasto)">Dniepr</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Miasta_na_Ukrainie" title="Miasta na Ukrainie">Miasta na Ukrainie</a>.</i></div> <p>Wykaz największych ukraińskich miast<sup id="cite_ref-Populacja_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Populacja-4">[2]</a></sup> </p> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th>Lp.</th> <th align="center">Nazwa</th> <th align="center">Nazwa ukraińska</th> <th>Liczba mieszkańców (2022) </th></tr> <tr> <td align="right">1.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijów</a></td> <td align="left">Київ</td> <td align="right">2 952 301 </td></tr> <tr> <td align="right">2.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Chark%C3%B3w" title="Charków">Charków</a></td> <td align="left">Харків</td> <td align="right">1 421 125 </td></tr> <tr> <td align="right">3.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessa</a></td> <td align="left">Одеса</td> <td align="right">1 010 537 </td></tr> <tr> <td align="right">4.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Dniepr_(miasto)" title="Dniepr (miasto)">Dniepr</a></td> <td align="left">Дніпро</td> <td align="right">968 502 </td></tr> <tr> <td align="right">5.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Donieck" title="Donieck">Donieck</a></td> <td align="left">Донецьк</td> <td align="right">901 645 </td></tr> <tr> <td align="right">6.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Lw%C3%B3w" title="Lwów">Lwów</a></td> <td align="left">Львів</td> <td align="right">717 273 </td></tr> <tr> <td align="right">7.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Zaporo%C5%BCe_(miasto)" title="Zaporoże (miasto)">Zaporoże</a></td> <td align="left">Запоріжжя</td> <td align="right">710 052 </td></tr> <tr> <td align="right">8.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Krzywy_R%C3%B3g" title="Krzywy Róg">Krzywy Róg</a></td> <td align="left">Кривий Ріг</td> <td align="right">603 904 </td></tr> <tr> <td align="right">9.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Miko%C5%82aj%C3%B3w" title="Mikołajów">Mikołajów</a></td> <td align="left">Миколаїв</td> <td align="right">470 011 </td></tr> <tr> <td align="right">10.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Mariupol" title="Mariupol">Mariupol</a></td> <td align="left">Маріуполь</td> <td align="right">425 681 </td></tr> <tr> <td align="right">11.</td> <td align="left"><a href="/wiki/%C5%81uga%C5%84sk" title="Ługańsk">Ługańsk</a></td> <td align="left">Луганськ</td> <td align="right">397 677 </td></tr> <tr> <td align="right">12.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Sewastopol" title="Sewastopol">Sewastopol</a></td> <td align="left">Севастополь</td> <td align="right">393 304 </td></tr> <tr> <td align="right">13.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Winnica_(miasto)" title="Winnica (miasto)">Winnica</a></td> <td align="left">Вінниця</td> <td align="right">369 739 </td></tr> <tr> <td align="right">14.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Makiejewka" title="Makiejewka">Makiejewka</a></td> <td align="left">Макіївка</td> <td align="right">338 968 </td></tr> <tr> <td align="right">15.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Symferopol" title="Symferopol">Symferopol</a></td> <td align="left">Сімферополь</td> <td align="right">332 317 </td></tr> <tr> <td align="right">16.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Czernih%C3%B3w" title="Czernihów">Czernihów</a></td> <td align="left">Чернігів</td> <td align="right">282 747 </td></tr> <tr> <td align="right">17.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Po%C5%82tawa" title="Połtawa">Połtawa</a></td> <td align="left">Полтава</td> <td align="right">279 593 </td></tr> <tr> <td align="right">18.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Cherso%C5%84" title="Chersoń">Chersoń</a></td> <td align="left">Херсон</td> <td align="right">279 131 </td></tr> <tr> <td align="right">19.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Chmielnicki" title="Chmielnicki">Chmielnicki</a></td> <td align="left">Хмельницький</td> <td align="right">274 452 </td></tr> <tr> <td align="right">20.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Czerkasy" title="Czerkasy">Czerkasy</a></td> <td align="left">Черкаси</td> <td align="right">269 836 </td></tr> <tr> <td align="right">21.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Czerniowce" title="Czerniowce">Czerniowce</a></td> <td align="left">Чернівці</td> <td align="right">264 298 </td></tr> <tr> <td align="right">22.</td> <td align="left"><a href="/wiki/%C5%BBytomierz" title="Żytomierz">Żytomierz</a></td> <td align="left">Житомир</td> <td align="right">261 624 </td></tr> <tr> <td align="right">23.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Sumy" title="Sumy">Sumy</a></td> <td align="left">Суми</td> <td align="right">256 474 </td></tr> <tr> <td align="right">24.</td> <td align="left"><a href="/wiki/R%C3%B3wne" title="Równe">Równe</a></td> <td align="left">Рівне</td> <td align="right">243 873 </td></tr> <tr> <td align="right">25.</td> <td align="left"><a href="/wiki/Gor%C5%82%C3%B3wka" title="Gorłówka">Gorłówka</a></td> <td align="left">Горлівка</td> <td align="right">239 828 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=39" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=39" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG/220px-%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG/330px-%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG/440px-%C2%AB%D0%93%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%C2%BB_%D0%B8_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%C2%BB.JPG 2x" data-file-width="1800" data-file-height="2400" /></a><figcaption>Kijów jest ważnym ośrodkiem gospodarczym, w którym wytwarza się 20% <a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a> kraju</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Gospodarka_Ukrainy" title="Gospodarka Ukrainy">Gospodarka Ukrainy</a>.</i></div> <p>Gospodarka Ukrainy ma najniższy <a href="/wiki/Wska%C5%BAnik_wolno%C5%9Bci_gospodarczej" title="Wskaźnik wolności gospodarczej">wskaźnik wolności gospodarczej</a> w Europie, a zarazem jeden z najgorszych w ogóle na świecie<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115">[105]</a></sup>. Według danych <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Fundusz_Walutowy" title="Międzynarodowy Fundusz Walutowy">MFW</a> nominalne PKB Ukrainy w 2015 roku to 90,62 miliarda dolarów, co w przeliczeniu na osobę wynosi 2002 dolarów rocznie, jest to najniższy po <a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawii</a> wynik w Europie, porównywalny z takimi krajami jak <a href="/wiki/Kongo" title="Kongo">Kongo</a>, <a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a> czy <a href="/wiki/Sudan" title="Sudan">Sudan</a><sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116">[106]</a></sup>. </p><p>Ukraina była największą po <a href="/wiki/Rosyjska_Federacyjna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka">Rosyjskiej FSRR</a> i <a href="/wiki/Kazachska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka">Kazachskiej SRR</a> republiką <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a>. Wartość produkcji Ukrainy czterokrotnie przewyższała produkcję następnej w kolejności republiki. Żyzne ukraińskie <a href="/wiki/Czarnoziemy" title="Czarnoziemy">czarnoziemy</a> dawały ponad 25% rolniczej produkcji Związku Radzieckiego. Stąd pochodziły też znaczące ilości mięsa, mleka, zboża i warzyw, przeznaczone dla innych republik. Analogicznie <a href="/wiki/Przemys%C5%82_ci%C4%99%C5%BCki" title="Przemysł ciężki">przemysł ciężki</a> Ukrainy dostarczał wyposażenie i surowce do ośrodków przemysłowych i wydobywczych pozostałych republik. Aktualnie Ukraina zależna jest od importu energii, zwłaszcza <a href="/wiki/Gaz_ziemny" title="Gaz ziemny">gazu ziemnego</a>. </p><p>Krótko po <a href="/wiki/Rozpad_ZSRR" title="Rozpad ZSRR">rozpadzie Związku Radzieckiego</a> rząd Ukrainy uwolnił większość cen i ustanowił prawne zasady <a href="/wiki/Prywatyzacja" title="Prywatyzacja">prywatyzacji</a>, ale opór w kołach rządowych spowodował zaniechanie reform i doprowadził do pewnego uwstecznienia. W latach 1992–1999 produkcja spadła o 40% poniżej poziomu produkcji z 1991 r. Swobodna <a href="/wiki/Polityka_pieni%C4%99%C5%BCna" title="Polityka pieniężna">polityka pieniężna</a> doprowadziła pod koniec 1993 r. do <a href="/wiki/Hiperinflacja" title="Hiperinflacja">hiperinflacji</a>. Od momentu objęcia prezydentury w 1994 roku <a href="/wiki/%C5%81eonid_Kuczma" title="Łeonid Kuczma">Leonid Kuczma</a> wprowadził reformy gospodarcze, zaprowadził dyscyplinę finansową i starał się o zniesienie kontroli cen i <a href="/wiki/Handel_zagraniczny" title="Handel zagraniczny">handlu zagranicznego</a>. </p><p><a href="/wiki/Kryzys_finansowy_w_Rosji_(1998)" title="Kryzys finansowy w Rosji (1998)">Kryzys finansowy w Rosji w 1998 roku</a> spowodował gwałtowny spadek eksportu oraz popytu krajowego, niwecząc tym samym nadzieje Ukrainy na przewidywany po raz pierwszy od uzyskania niepodległości <a href="/wiki/Wzrost_gospodarczy" title="Wzrost gospodarczy">wzrost gospodarczy</a>. W 1999 roku produkcja nadal zmniejszyła się nieznacznie. Rząd nie był też w stanie zmniejszyć olbrzymich zaległości w wypłatach pensji oraz rent i emerytur. </p><p>Ukraina jest największym po Rosji państwem europejskim (604 tys. km²). Blisko 42,5 miliona mieszkańców powoduje, iż jest to <a href="/wiki/Rynek_(ekonomia)" title="Rynek (ekonomia)">rynek</a> o dużym potencjale. Od 2000 do 2008 roku Ukraina była w fazie dynamicznego wzrostu (5–6% wzrostu <a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a> średniorocznie). W 2002 r. PKB wzrosło o 4,6%, w 2003 r. – o 8,5%. W latach następnych ukraińska gospodarka cierpiała na skutek <a href="/wiki/Globalny_kryzys_finansowy" title="Globalny kryzys finansowy">kryzysu finansowego</a>, niestabilności politycznej oraz <a href="/wiki/Aneksja_Krymu_przez_Rosj%C4%99" title="Aneksja Krymu przez Rosję">rosyjskiej agresji na Krymie</a> i <a href="/wiki/Wojna_w_Donbasie" title="Wojna w Donbasie">w Donbasie</a>. W 2009 r. PKB spadło o 15%, zaś w 2015 r. – o 10%. </p><p>5 lutego 2008 roku zakończyły się negocjacje o członkostwo tego państwa w <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Handlu" title="Światowa Organizacja Handlu">WTO</a><sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117">[107]</a></sup>. 16 maja 2008 roku Ukraina oficjalnie została członkiem WTO. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:E14101.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/E14101.jpg/220px-E14101.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/E14101.jpg/330px-E14101.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/E14101.jpg/440px-E14101.jpg 2x" data-file-width="4218" data-file-height="2812" /></a><figcaption>Electron E14101 – elektryczny autobus, wyprodukowany przez przedsiębiorstwo Elektrontrans, producenta ze Lwowa</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Antonov_An-124-100M_Ruslan,_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Antonov_An-124-100M_Ruslan%2C_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg/220px-Antonov_An-124-100M_Ruslan%2C_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Antonov_An-124-100M_Ruslan%2C_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg/330px-Antonov_An-124-100M_Ruslan%2C_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Antonov_An-124-100M_Ruslan%2C_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg/440px-Antonov_An-124-100M_Ruslan%2C_Antonov_Design_Bureau_AN2177099.jpg 2x" data-file-width="1400" data-file-height="933" /></a><figcaption><a href="/wiki/An-124_Rus%C5%82an" title="An-124 Rusłan">An-124 Rusłan</a> – samolot transportowy zaprojektowany w Kijowie, w głębi <a href="/wiki/An-225_Mrija" title="An-225 Mrija">An-225 Mrija</a></figcaption></figure> <p>Słabe strony gospodarki ukraińskiej: </p> <ul><li>wolne tempo <a href="/wiki/Prywatyzacja" title="Prywatyzacja">prywatyzacji</a> i wielu reform rynkowych;</li> <li>brak stabilności politycznej i przejrzystości ustawodawstwa;</li> <li>wysokie oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych;</li> <li>słaba i niestabilna waluta;</li> <li><a href="/wiki/Handel_zagraniczny" title="Handel zagraniczny">handel zagraniczny</a> zorientowany i uzależniony od kondycji gospodarczej Rosji<sup id="cite_ref-118" class="reference"><a href="#cite_note-118">[108]</a></sup>;</li> <li>niesprzyjający klimat inwestycyjny, o czym świadczy niski poziom inwestycji zagranicznych (w I i II kwartale 2015 r. odpowiednio 0,63 i 0,54 mld USD)<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119">[109]</a></sup>;</li> <li>brak stabilności produkcji rolnej (wzrost o ok. 10% w 2001 r., o 1,9% w 2002 r. i gwałtowny spadek o ponad 10% w 2003 r. spowodowany niskimi zbiorami zbóż).</li></ul> <p>Gospodarka ukraińska opiera się głównie na przemyśle metalurgicznym (ok. 23% produkcji przemysłowej), spożywczym (18%), maszynowym (ok. 12%) i wydobywczym (ok. 11%). Wpływy z eksportu surowców i nisko przetworzonych wyrobów metalowych dostarczają ok. 70% wpływów do budżetu. </p><p>Główni inwestorzy zagraniczni na Ukrainie to: <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a>, <a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a>, <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a>, <a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a> i <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a>. </p><p>Ogólna wartość <a href="/wiki/Bezpo%C5%9Brednie_inwestycje_zagraniczne" title="Bezpośrednie inwestycje zagraniczne">bezpośrednich inwestycji zagranicznych</a> – ok. 6,7 mld USD w 2004 r. oraz ok. 2,9 mld USD w 2015 r. </p><p>Ukraina jest uznawana przez <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unię Europejską</a> i <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a> za państwo o <a href="/wiki/Gospodarka_rynkowa" title="Gospodarka rynkowa">gospodarce rynkowej</a><sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120">[110]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dane_makroekonomiczne">Dane makroekonomiczne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=40" title="Edytuj sekcję: Dane makroekonomiczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=40" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dane makroekonomiczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <caption>Dane statystyczne na rok 2007 </caption> <tbody><tr> <td><a href="/wiki/Struktura_zatrudnienia" title="Struktura zatrudnienia">Struktura zatrudnienia</a> </td> <td><a href="/wiki/Rolnictwo" title="Rolnictwo">rolnictwo</a>: 25%,<br /><a href="/wiki/Przemys%C5%82" title="Przemysł">przemysł</a>: 20%,<br /><a href="/wiki/Us%C5%82ugi" title="Usługi">usługi</a>: 55% </td></tr> <tr> <td> – <a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a><br /> – wzrost PKB<br /> – PKB per capita<br />  </td> <td>320,1 mld <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a><br />7,3%<br />6 900 USD (dane z 2010 roku)<i><sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121">[111]</a></sup></i><br /><small>(przy zachowaniu parytetu siły nabywczej)</small> </td></tr> <tr> <td>Udział w strukturze PKB </td> <td>rolnictwo: 9,1%,<br />przemysł: 32,3%,<br />usługi: 58,7% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bud%C5%BCet" title="Budżet">Budżet</a> </td> <td>dochody: ok. 43,54 mld USD<br />wydatki: ok. 45,06 mld USD </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Inflacja" title="Inflacja">Inflacja</a> </td> <td>12,8% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/D%C5%82ug_publiczny" title="Dług publiczny">Dług publiczny</a> </td> <td>11,7% PKB </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/D%C5%82ug_zewn%C4%99trzny" title="Dług zewnętrzny">Dług zewnętrzny</a> </td> <td>69,19 mld USD </td></tr> <tr> <td>Rezerwy złota i dewizy </td> <td>32,48 mld USD </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Si%C5%82a_robocza" title="Siła robocza">Siła robocza</a> </td> <td>21,58 miliona ludzi </td></tr> <tr> <td>Ludność żyjąca poniżej <a href="/wiki/Ustawowa_granica_ub%C3%B3stwa" title="Ustawowa granica ubóstwa">granicy ubóstwa</a> </td> <td>37,7% (2003) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bezrobocie" title="Bezrobocie">Bezrobocie</a> </td> <td>2,3%<small>Duża liczba niezarejestrowanych bezrobotnych. MOP szacuje poziom bezrobocia na 7% (2008).</small> </td></tr> <tr> <td>Inwestycje </td> <td>26,3% PKB </td></tr> <tr> <td>Tempo wzrostu produkcji przemysłowej </td> <td>6% </td></tr> <tr> <td>Źródła energii </td> <td>paliwa kopalne: 52%<br />energia wodna: 5,9%<br />energia atomowa: 42,1% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Elektryczno%C5%9B%C4%87" title="Elektryczność">Elektryczność</a> (2006) </td> <td>produkcja: 192,1 miliarda <a href="/wiki/Kilowatogodzina" title="Kilowatogodzina">kWh</a><br />konsumpcja: 181,9 miliarda kWh </td></tr> <tr> <td>Ropa naftowa (2006) </td> <td>produkcja: 90 400 bar/dzień<br />konsumpcja: 286 600 bar/dzień </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gaz_ziemny" title="Gaz ziemny">Gaz ziemny</a> (2006) </td> <td>produkcja: 20,85 miliarda m³<br />konsumpcja: 73,94 miliarda m³ </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Eksport" title="Eksport">Eksport</a> (najważniejsi partnerzy)<br />(2006) </td> <td><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a>: 21,4%<br /><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a>: 7,1%<br /><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a>: 6,3%<br /><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a>: 4,1% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Import" title="Import">Import</a> (najważniejsi partnerzy)<br />(2006) </td> <td>Rosja: 28,3%<br /><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a>: 11,7%<br /><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a>: 7,6%<br /><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a>: 7%<br /><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a>: 5,7% </td></tr> <tr> <td>Struktura użytkowania ziemi </td> <td><a href="/wiki/Grunty_orne" title="Grunty orne">grunty orne</a>: 58%<br /><a href="/wiki/U%C5%BCytki_zielone" title="Użytki zielone">użytki zielone</a>: 12%<br />lasy: 17%<br />pozostałe: 13% </td></tr></tbody></table> <ul><li>Średnia płaca w marcu 2008 wynosiła równowartość ok. 344 <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a> (1702 UAH). Największe płace są w obwodach <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_kijowski" title="Obwód kijowski">kijowskim</a>, <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_dniepropetrowski" title="Obwód dniepropetrowski">dniepropetrowskim</a> i <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_doniecki" title="Obwód doniecki">donieckim</a>.</li> <li>Wskaźnik produkcji przemysłowej spadł w 2008 roku o 3,1% i o 28,4% w pierwszych 9 miesiącach 2009 roku<sup id="cite_ref-kievtrade_122-0" class="reference"><a href="#cite_note-kievtrade-122">[112]</a></sup>.</li> <li>W 2008 roku realna zmiana PKB wyniosła +2,1%, ale według danych za trzeci kwartał 2009 roku odnotowano spadek o 15,9%<sup id="cite_ref-kievtrade_122-1" class="reference"><a href="#cite_note-kievtrade-122">[112]</a></sup>.</li> <li>Niestabilny <a href="/wiki/Kurs_walutowy" title="Kurs walutowy">kurs</a> <a href="/wiki/Hrywna" title="Hrywna">hrywny</a>: 5 listopada 2008 roku kurs USD/UAH wynosił 5,825, zaś 5 listopada 2009 roku 8,23 (wzrost o około 41%)<sup id="cite_ref-123" class="reference"><a href="#cite_note-123">[113]</a></sup>. Obserwowana jest również deprecjacja kursu hrywny wobec polskiego złotego. Między 6 listopada 2008 roku a 6 listopada 2009 roku <a href="/wiki/Z%C5%82oty" title="Złoty">złoty</a> umocnił się względem hrywny o 29,03%<sup id="cite_ref-124" class="reference"><a href="#cite_note-124">[114]</a></sup>.</li> <li>Inflacja w 2008 roku (r/r) wyniosła 25,20% i była jedną z najwyższych na świecie (214 miejsce na 222 notowane państwa)<sup id="cite_ref-ciafact_125-0" class="reference"><a href="#cite_note-ciafact-125">[115]</a></sup>.</li> <li>W 2009 roku zanotowano załamanie w imporcie oraz eksporcie towarów i usług<sup id="cite_ref-kievtrade_122-2" class="reference"><a href="#cite_note-kievtrade-122">[112]</a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Inflacja">Inflacja</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=41" title="Edytuj sekcję: Inflacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=41" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inflacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Inflacja" title="Inflacja">Inflacja</a> w 2015 r. wyniosła 48,7%, w 2016 r. wyniosła 13,5%<sup id="cite_ref-126" class="reference"><a href="#cite_note-126">[116]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Inwestycje_zagraniczne">Inwestycje zagraniczne</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=42" title="Edytuj sekcję: Inwestycje zagraniczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=42" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inwestycje zagraniczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Struktura branżowa inwestycji zagranicznych na Ukrainie: </p> <ul><li>49,8% – <a href="/wiki/Przemys%C5%82_spo%C5%BCywczy" title="Przemysł spożywczy">przemysł spożywczy</a>, <a href="/wiki/Metalurgia" title="Metalurgia">metalurgiczny</a>, <a href="/wiki/Przemys%C5%82_chemiczny" title="Przemysł chemiczny">chemiczny</a> i <a href="/wiki/Przemys%C5%82_petrochemiczny" title="Przemysł petrochemiczny">petrochemiczny</a>;</li> <li>15% – handel;</li> <li>7,9% – finanse;</li> <li>7,9% – transport.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Turystyka">Turystyka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=43" title="Edytuj sekcję: Turystyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=43" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Turystyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg/220px-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg" decoding="async" width="220" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg/330px-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg/440px-%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="3148" /></a><figcaption>Karpacki Rezerwat Biosfery</figcaption></figure> <p>W 2015 roku kraj ten odwiedziło 12,428 mln turystów (2,2% mniej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 1,082 mld <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">dolarów</a><sup id="cite_ref-127" class="reference"><a href="#cite_note-127">[117]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Transport">Transport</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=44" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=44" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Transport_na_Ukrainie" title="Transport na Ukrainie">Transport na Ukrainie</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Współpraca_międzynarodowa"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82praca_mi.C4.99dzynarodowa"></span>Współpraca międzynarodowa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=45" title="Edytuj sekcję: Współpraca międzynarodowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=45" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współpraca międzynarodowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Ukraina_w_organizacjach_mi%C4%99dzynarodowych" title="Ukraina w organizacjach międzynarodowych">Ukraina w organizacjach międzynarodowych</a>, <a href="/wiki/Stosunki_polsko-ukrai%C5%84skie" title="Stosunki polsko-ukraińskie">Stosunki polsko-ukraińskie</a> i <a href="/wiki/Stosunki_niemiecko-ukrai%C5%84skie" title="Stosunki niemiecko-ukraińskie">Stosunki niemiecko-ukraińskie</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura">Kultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=46" title="Edytuj sekcję: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=46" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Literatura_ukrai%C5%84ska" title="Literatura ukraińska">Literatura ukraińska</a>, <a href="/wiki/Kinematografia_ukrai%C5%84ska" title="Kinematografia ukraińska">Kinematografia ukraińska</a> i <a href="/wiki/Kuchnia_ukrai%C5%84ska" title="Kuchnia ukraińska">Kuchnia ukraińska</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dni_świąteczne"><span id="Dni_.C5.9Bwi.C4.85teczne"></span>Dni świąteczne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=47" title="Edytuj sekcję: Dni świąteczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=47" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dni świąteczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:210824095000_Independence_Day_parade,_Kyiv_2021,_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/210824095000_Independence_Day_parade%2C_Kyiv_2021%2C_02.jpg/220px-210824095000_Independence_Day_parade%2C_Kyiv_2021%2C_02.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/210824095000_Independence_Day_parade%2C_Kyiv_2021%2C_02.jpg/330px-210824095000_Independence_Day_parade%2C_Kyiv_2021%2C_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/210824095000_Independence_Day_parade%2C_Kyiv_2021%2C_02.jpg/440px-210824095000_Independence_Day_parade%2C_Kyiv_2021%2C_02.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2001" /></a><figcaption>Parada wojskowa z okazji Święta Niepodległości w Kijowie, 2021</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_pa%C5%84stwowe_na_Ukrainie" title="Święta państwowe na Ukrainie">Święta państwowe na Ukrainie</a>.</i></div> <ul><li>1 stycznia – <a href="/wiki/Nowy_Rok" title="Nowy Rok">Nowy Rok</a></li> <li>6 stycznia – <a href="/wiki/Jordan_(%C5%9Bwi%C4%99to)" title="Jordan (święto)">Wodochreszcze (Epifania)</a></li> <li>22 stycznia – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Jedno%C5%9Bci_Ukrainy" title="Dzień Jedności Ukrainy">Dzień Jedności Ukrainy</a></li> <li>8 marca – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Kobiet" title="Dzień Kobiet">Międzynarodowy Dzień Kobiet</a></li> <li>1 maja – <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99to_Pracy" title="Święto Pracy">Święto Pracy</a></li> <li>8 maja – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Zwyci%C4%99stwa_nad_Nazizmem_w_II_Wojnie_%C5%9Awiatowej" title="Dzień Zwycięstwa nad Nazizmem w II Wojnie Światowej">Dzień Zwycięstwa nad Nazizmem w II Wojnie Światowej</a></li> <li>9 maja – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Europy" title="Dzień Europy">Dzień Europy</a><sup id="cite_ref-128" class="reference"><a href="#cite_note-128">[118]</a></sup></li> <li>28 czerwca – <a href="/w/index.php?title=Dzie%C5%84_Konstytucji_Ukrainy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dzień Konstytucji Ukrainy (strona nie istnieje)">Dzień Konstytucji Ukrainy</a></li> <li>15 lipca – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Ukrai%C5%84skiej_Pa%C5%84stwowo%C5%9Bci" title="Dzień Ukraińskiej Państwowości">Dzień Ukraińskiej Państwowości</a></li> <li>23 sierpnia – <a href="/w/index.php?title=Dzie%C5%84_Flagi_Narodowej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dzień Flagi Narodowej (strona nie istnieje)">Dzień Flagi Narodowej</a></li> <li>24 sierpnia – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Niepodleg%C5%82o%C5%9Bci_Ukrainy" title="Dzień Niepodległości Ukrainy">Dzień Niepodległości Ukrainy</a></li> <li>1 października – <a href="/wiki/Dzie%C5%84_Obro%C5%84c%C3%B3w_i_Obro%C5%84czy%C5%84_Ukrainy" title="Dzień Obrońców i Obrończyń Ukrainy">Dzień Obrońców i Obrończyń Ukrainy</a>, <a href="/w/index.php?title=Dzie%C5%84_Kozactwa_Ukrai%C5%84skiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dzień Kozactwa Ukraińskiego (strona nie istnieje)">Dzień Kozactwa Ukraińskiego</a><sup id="cite_ref-129" class="reference"><a href="#cite_note-129">[119]</a></sup>, <a href="/wiki/Pokrowa" title="Pokrowa">Pokrowa</a></li> <li>6 grudnia – <a href="/w/index.php?title=Dzie%C5%84_Si%C5%82_Zbrojnych_Ukrainy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dzień Sił Zbrojnych Ukrainy (strona nie istnieje)">Dzień Sił Zbrojnych Ukrainy</a>, <a href="/wiki/Miko%C5%82ajki_(zwyczaj)" title="Mikołajki (zwyczaj)">Dzień św. Mikołaja</a><sup id="cite_ref-130" class="reference"><a href="#cite_note-130">[120]</a></sup></li> <li>25 grudnia – <a href="/wiki/Bo%C5%BCe_Narodzenie" title="Boże Narodzenie">Boże Narodzenie</a></li> <li>31 grudnia – <a href="/wiki/Sylwester_(%C5%9Bwi%C4%99to)" title="Sylwester (święto)">Szczedryj Weczir</a> (<a href="/w/index.php?title=Ma%C5%82anka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Małanka (strona nie istnieje)">Małanka</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1961932#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1961932">(inne języki)</a></span>)<sup id="cite_ref-131" class="reference"><a href="#cite_note-131">[121]</a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sport">Sport</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=48" title="Edytuj sekcję: Sport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=48" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sport"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75358068"> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ta sekcja od 2022-03 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Ukraina.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Ukraina%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Ukraina%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Ukraina%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Ukraina%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Ukraina*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Ukraina%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Ukraina%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Ukraina%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Ukraina" title="Dyskusja:Ukraina">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <p>Sportowcy z Ukrainy osiągają wyniki w wielu (zwłaszcza letnich) dyscyplinach sportu. Najważniejsze karty lekkoatletyczne zapisał dla tego państwa <a href="/wiki/Serhij_Bubka" title="Serhij Bubka">Serhij Bubka</a>. Bracia <a href="/wiki/Wo%C5%82odymyr_K%C5%82yczko" title="Wołodymyr Kłyczko">Wołodymyr</a> i <a href="/wiki/Witalij_K%C5%82yczko" title="Witalij Kłyczko">Witalij Kłyczko</a> są najbardziej znanymi przedstawicielami kraju w boksie zawodowym, a ukraińskie kluby piłkarskie, takie jak <a href="/wiki/Szachtar_Donieck" title="Szachtar Donieck">Szachtar Donieck</a> czy <a href="/wiki/Dynamo_Kij%C3%B3w" title="Dynamo Kijów">Dynamo Kijów</a>, regularnie grają w rozgrywkach <a href="/wiki/Liga_Mistrz%C3%B3w_UEFA" title="Liga Mistrzów UEFA">Ligi Mistrzów UEFA</a> i innych rozgrywkach europejskich. Ukraina razem z Polską współorganizowała <a href="/wiki/Mistrzostwa_Europy_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_2012" title="Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012">Euro 2012</a>. Była to pierwsza tych rozmiarów impreza sportowa zorganizowana we wschodniej części Europy. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=49" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=49" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-ukrai%C5%84ska" title="Wojna rosyjsko-ukraińska">wojna rosyjsko-ukraińska</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=50" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=50" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Łącznie z <a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Krymem</a> i miastem <a href="/wiki/Sewastopol" title="Sewastopol">Sewastopol</a>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Bez <a href="/wiki/Autonomiczna_Republika_Krymu" title="Autonomiczna Republika Krymu">Krymu</a> i miasta <a href="/wiki/Sewastopol" title="Sewastopol">Sewastopol</a>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Szersze zamiary w tym zakresie (w tym dążenie do zajęcia Kijowa) zostały pokrzyżowane przez opór <a href="/wiki/Z%C5%82ota_Orda" title="Złota Orda">Złotej Ordy</a> i <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie">Wielkiego Księstwa Litewskiego</a>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Syn <a href="/wiki/Maria_Halicka" class="mw-redirect" title="Maria Halicka">Marii Halickiej</a>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Córka <a href="/wiki/Giedymin" title="Giedymin">Giedymina</a> a siostra <a href="/wiki/Lubart" title="Lubart">Lubarta</a> Eufemia (zm. 1341) była żoną Bolesława Jerzego II.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">Z pretensji dynastycznych królów Węgier do Rusi Czerwonej zostało w XVIII w. wywiedzione uzasadnienie propagandowe udziału <a href="/wiki/Monarchia_Habsburg%C3%B3w" title="Monarchia Habsburgów">Austrii</a> w <a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">rozbiorach Polski</a> (p. <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Konopczy%C5%84ski" title="Władysław Konopczyński">Władysław Konopczyński</a>, <i>Dzieje Polski nowożytnej</i>, wyd. IV krajowe, Warszawa 1999, <a href="/wiki/Instytut_Wydawniczy_%E2%80%9EPax%E2%80%9D" title="Instytut Wydawniczy „Pax”">Instytut Wydawniczy „Pax”</a>, s. 633, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321107303" title="Specjalna:Książki/8321107303">ISBN <span class="isbn">83-211-0730-3</span></a>), a następnie nazwa <a href="/wiki/Kraj_koronny" title="Kraj koronny">kraju koronnego</a> <a href="/wiki/Austro-W%C4%99gry" title="Austro-Węgry">Austro-Węgier</a> – <a href="/wiki/Galicja_(Europa_%C5%9Arodkowa)" title="Galicja (Europa Środkowa)">Galicja</a> (dokładnie Galicja i Lodomeria – księstwo halickie i włodzimierskie). Por. <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>, <i>Historia Ukrainy</i>, wyd, 3 poprawione i uzupełnione Wrocław 2001, Wyd. <i><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a></i>, s. 160, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Tzw. Rusi Zaleskiej – <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_(Rosja)" title="Włodzimierz (Rosja)">Włodzimierz nad Klaźmą</a>, <a href="/wiki/Twer" title="Twer">Twer</a>, <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">Po raz pierwszy <a href="/wiki/Iwan_IV_Gro%C5%BAny" title="Iwan IV Groźny">Iwan IV Groźny</a>.</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text">Emigracyjny rząd ZURL rozwiązał się w marcu 1923 roku po decyzji <a href="/wiki/Rada_Ambasador%C3%B3w" title="Rada Ambasadorów">Rady Ambasadorów</a> przyznających Polsce bezwarunkową suwerenność nad Galicją Wschodnią.</span> </li> <li id="cite_note-podział_administracyjny_Krymu-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-podział_administracyjny_Krymu_91-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Reforma administracyjna przewiduje podział Republiki Autonomicznej Krymu na 10 rejonów z wydzielonym miastem Sewastopol, jednak została zawieszona do czasu odzyskania kontroli nad półwyspem<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90">[81]</a></sup>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=51" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=51" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFPodhorodecki20225-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFPodhorodecki20225_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFPodhorodecki20225_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFPodhorodecki2022">Podhorodecki 2022 ↓</a></span>, s. 5.</span> </li> <li id="cite_note-Populacja-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Populacja_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Populacja_4-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://db.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2022/zb_%D0%A1huselnist.pdf"><i>Чисельність наявного населення України на 1 січня</i></a> [online], State Statistics Service of Ukraine<span class="accessdate"> [dostęp 2024-10-23]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B8+%D0%BD%D0%B0+1+%D1%81%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8F&rft_id=http%3A%2F%2Fdb.ukrcensus.gov.ua%2FPXWEB2007%2Fukr%2Fpubl_new1%2F2022%2Fzb_%25D0%25A1huselnist.pdf" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.president.gov.ua/ua/documents/constitution/konstituciya-ukrayini-rozdil-i">Konstytucja Ukrainy Rozdział 1 pkt. 10.</a></span> </li> <li id="cite_note-IMF-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-IMF_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-IMF_6-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-IMF_6-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-IMF_6-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text">Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Fundusz_Walutowy" title="Międzynarodowy Fundusz Walutowy">Międzynarodowego Funduszu Walutowego</a> na rok 2023: <cite class="citation web">International Monetary Fund: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=87&pr.y=6&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=914&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=">World Economic Outlook Database, April 2023</a>. [dostęp 2023-05-20]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Artykuł 2 ukraińskiej konstytucji.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">Ukraińska SRR</a> (1919–1991), której <a href="/wiki/Sukcesja_(prawo)" title="Sukcesja (prawo)">sukcesorem</a> jest Ukraina, była członkiem założycielem <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">Organizacji Narodów Zjednoczonych</a> i członkiem większości <a href="/wiki/Organizacje_wyspecjalizowane_ONZ" title="Organizacje wyspecjalizowane ONZ">organizacji wyspecjalizowanych ONZ</a>; obok <a href="/wiki/Bia%C5%82oruska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka">Białoruskiej SRR</a> i <a href="/wiki/Rosyjska_Federacyjna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka">Rosyjskiej FSRR</a> była jedną z trzech <a href="/wiki/Republiki_ZSRR" title="Republiki ZSRR">republik radzieckich</a> będących <a href="/wiki/Podmiot_prawa_mi%C4%99dzynarodowego" title="Podmiot prawa międzynarodowego">podmiotem prawa międzynarodowego</a>.</span> </li> <li id="cite_note-komisja_europejska-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-komisja_europejska_9-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-komisja_europejska_9-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-komisja_europejska_9-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/ukraine/">Ukraine – European Comission</a>. europa.eu. [dostęp 2019-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Fundusz_Walutowy" title="Międzynarodowy Fundusz Walutowy">Międzynarodowy Fundusz Walutowy</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=926,&s=NGDP_R,NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPRPPPPC,NGDPDPC,PPPPC,PPPEX,&sy=2007&ey=2026&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">World Economic Outlook Database, October 2021</a>. [dostęp 2021-10-26].</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>„Ukraina, to każda ziemia na kraju, czyli na krańcu, u granicy, u kraju państwa położona”</i>, <a href="/wiki/Zygmunt_Gloger" title="Zygmunt Gloger">Zygmunt Gloger</a>, <i>Geografia historyczna ziem dawnej Polski</i>, Kraków 1903.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Zygmunt_Gloger" title="Zygmunt Gloger">Zygmunt Gloger</a>, <i>Geografia historyczna ziem dawnej Polski</i>, Kraków 1903.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Pojęcie Ukrainy, ukrain równoznaczne było najczęściej z pojęciem pogranicza państwowego. Były tedy ukrainy tatarskie, moskiewskie, litewskie, polskie, a nawet w samej Rzptej polskiej (...) były różne „ukrainy”, czyli krańce państwowe</i> Por. <a href="/wiki/Franciszek_Rawita-Gawro%C5%84ski" title="Franciszek Rawita-Gawroński">Franciszek Rawita-Gawroński</a>, <i>Nazwa Ukrainy: jej początek i charakter</i>, „Ruś”, 1911, z. 1.</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa2-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa2_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Henryk_Paszkiewicz" title="Henryk Paszkiewicz">Henryk Paszkiewicz</a>, <i>Początki Rusi</i>, Kraków 1996, s. 496.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Zbigniew_W%C3%B3jcik_(historyk)" title="Zbigniew Wójcik (historyk)">Zbigniew Wójcik</a>, <i>Wojny kozackie w dawnej Polsce</i>, Kraków 1989, s. 1.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">„Стара ся назва, уживана в староруських часах в загальнім звачінню погранича” <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://litopys.org.ua/hrushrus/iur10101.htm">[1]</a><a href="/wiki/Mychaj%C5%82o_Hruszewski" title="Mychajło Hruszewski">Mychajło Hruszewski</a><i>Історія України-Руси</i> <span>t. I rozdz. I.</span><i>Термінологія, українське імя, затемненнє понятія української національності, звичайна історична схема, спори про самостійність</i>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>, <i>Historia Ukrainy</i>, wyd, 3 poprawione i uzupełnione Wrocław 2001, Wyd. <i><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a></i>, s. 9, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>: <i>Historia Ukrainy</i>, wyd, 3 poprawione i uzupełnione Wrocław 2001, Wyd. <i><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a></i>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>, s. 9.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Konopczy%C5%84ski" title="Władysław Konopczyński">Władysław Konopczyński</a> <i>Dzieje Polski nowożytnej</i> Wydanie czwarte krajowe, Warszawa 1999, Wyd. <a href="/wiki/Instytut_Wydawniczy_%E2%80%9EPax%E2%80%9D" title="Instytut Wydawniczy „Pax”">Instytut Wydawniczy „Pax”</a> s. 211.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Volumina_Legum" title="Volumina Legum">Volumina Legum</a></i>. Tom IV. Petersburg 1859. s. 296.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Wydane w 1651 dzieło Beauplana nosiło oryginalny tytuł: <i>Déscription de l’Ukrainie, qui sont plusieurs provinces du Royaume de Pologne, Contenuës depuis les confins de la Moscovie, jusques aux limites de la Transilvanie. Ensemble leurs moeurs, façcons de vivres et de faire la Guerre. Par le Sieur de Beauplan</i> – <i>Opisanie Ukrainy, którą tworzą liczne prowincje Królestwa Polskiego leżące pomiędzy granicami Moskowii i Transylwanii. Wraz z wiadomościami o zwyczajach, sposobie życia i prowadzenia wojny jej mieszkańców. Przez Jaśnie Wielmożnego Pana de Beauplan</i>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Na mapie generalnej znalazły się Wołyń, Podole, Kijowszczyzna, ziemia czernihowsko-siewierska i karpackie Pokucie, czyli całe terytorium ukraińskie z wyjątkiem ziemi halickiej (oznaczonej jako „Russia”).</i> <a href="/wiki/Natalia_Jakowenko" title="Natalia Jakowenko">Natalia Jakowenko</a>, <i>Historia Ukrainy do 1795 roku</i>, Warszawa 2011, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301167639" title="Specjalna:Książki/9788301167639">ISBN <span class="isbn">978-83-01-16763-9</span></a>, s. 24.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Natalia_Jakowenko" title="Natalia Jakowenko">Natalia Jakowenko</a>, <i>Historia Ukrainy do 1795 roku</i>, Warszawa 2011, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301167639" title="Specjalna:Książki/9788301167639">ISBN <span class="isbn">978-83-01-16763-9</span></a>, s. 107.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>, <i>Historia Ukrainy</i>, wyd, 3 poprawione i uzupełnione Wrocław 2001, Wyd. <i><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a></i>, s. 43, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-Historia_Ukrainy_2001-27"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Historia_Ukrainy_2001_27-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Historia_Ukrainy_2001_27-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Historia_Ukrainy_2001_27-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>, <i>Historia Ukrainy</i>, wyd, 3 poprawione i uzupełnione Wrocław 2001, Wyd. <i><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a></i>, s. 44, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">„Król Ludwik stopniowo oderwał Ruś Czerwoną od Polski i <a href="/wiki/Inkorporacja_terytorium" title="Inkorporacja terytorium">inkorporował</a> ją do korony węgierskiej. W 1372 roku osadził na Rusi <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Opolczyk" title="Władysław Opolczyk">Władysława Opolczyka</a> w charakterze <i>na wpół namiestnika na wpół dziedzicznego lennego księcia</i>, a w 1378 r. przejął ją pod bezpośredni zarząd węgierski” <a href="/wiki/Henryk_%C5%81owmia%C5%84ski" title="Henryk Łowmiański">Henryk Łowmiański</a>, <i>Polityka Jagiellonów</i>, Poznań 2006, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Pozna%C5%84skie" title="Wydawnictwo Poznańskie">Wydawnictwo Poznańskie</a>, s. 26, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/837177401X" title="Specjalna:Książki/837177401X">ISBN <span class="isbn">83-7177-401-X</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">„Dziełem rzeczywistych twórców unii polsko-litewskiej i kierowników polskiej polityki był akt formalnego objęcia Rusi Halicko-Włodzimierskiej pod władzę Polski (1387). Aktu tego dokonała Jadwiga jako sukcesorka Ludwika, a chodziło w nim przede wszystkim o uchylenie zwierzchności węgierskiej nad tym krajem, utrwalonej po śmierci Kazimierza Wielkiego”, <a href="/wiki/Jerzy_Wyrozumski" title="Jerzy Wyrozumski">Jerzy Wyrozumski</a>, <i>Historia Polski do roku 1505</i>, Warszawa 1978, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Państwowe Wydawnictwo Naukowe</a>, s. 250.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Z drobnymi modyfikacjami w wieku XV – <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_be%C5%82skie" title="Księstwo bełskie">Księstwo bełskie</a>, <a href="/wiki/Lenno" title="Lenno">lenno</a> książąt mazowieckich i <a href="/wiki/Podole" title="Podole">Podole</a> zachodnie (<a href="/wiki/Kamieniec_Podolski" title="Kamieniec Podolski">kamienieckie</a>) – dożywocie wielkiego księcia litewskiego <a href="/wiki/Witold_Kiejstutowicz" title="Witold Kiejstutowicz">Witolda</a> zostały wcielone bezpośrednio do Korony.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Łaciński napis: „Volynia ulterior, quae tum UKRAINA tum NIS ab aliis vocitatur”, czyli w tłumaczeniu „Wołyń dalszy, który już to UKRAINA, już to NIŻ jest zwany”, zob. Jarosław Łuczyński <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ul.history.org.ua/images/2/UL_T_II-121-152.pdf">Przestrzeń Wielkiego Księstwa Litewskiego na mapie radziwiłłowskiej Tomasza Makowskiego z 1613 roku w świetle treści kartograficznej i opisowej</a></i>, Ukraina Lithuanica: студії з історії Великого князівства Литовського”, wyd. Narodowa Akademia Nauk Ukrainy, tom II (2013), s. 121–152.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Bia%C5%82a_Cerkiew" title="Biała Cerkiew">Białą Cerkiew</a> i <a href="/wiki/Pawo%C5%82ocz" title="Pawołocz">Pawołocz</a> pozostawiono w rękach polskich, <a href="/wiki/Kamieniec_Podolski" title="Kamieniec Podolski">Kamieniec</a> w tureckich. <a href="/wiki/Bar_(obw%C3%B3d_winnicki)" title="Bar (obwód winnicki)">Bar</a>, <a href="/wiki/Mi%C4%99dzyb%C3%B3%C5%BC" title="Międzybóż">Międzybóż</a>, <a href="/wiki/Niemir%C3%B3w_(obw%C3%B3d_winnicki)" title="Niemirów (obwód winnicki)">Niemirów</a> i <a href="/wiki/Kalnyk_(obw%C3%B3d_winnicki)" title="Kalnyk (obwód winnicki)">Kalnik</a> formalnie przyznane Turkom umyślił Sobieski mimo wszystko zatrzymać przy sobie. Jasyru nie dano, haracz poszedł w zapomnienie, a cały spór o Podole i Ukrainę został odesłany do załatwienia w drodze dyplomatycznej przez wielkie poselstwo polskie w <a href="/wiki/Konstantynopol" title="Konstantynopol">Carogrodzie</a>, a przy dalszym pośrednictwie Francji</i>. <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Konopczy%C5%84ski" title="Władysław Konopczyński">Władysław Konopczyński</a>, <i>Dzieje Polski nowożytnej</i>, wyd. IV krajowe, Warszawa 1999, Wyd. <a href="/wiki/Instytut_Wydawniczy_%E2%80%9EPax%E2%80%9D" title="Instytut Wydawniczy „Pax”">Instytut Wydawniczy „Pax”</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321107303" title="Specjalna:Książki/8321107303">ISBN <span class="isbn">83-211-0730-3</span></a>, s. 465.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Obciążenia pańszczyźniane na Wołyniu wzrosły między początkiem a końcem XVIII wieku średnio ze 194 do 240 dni od gospodarstwa rocznie, w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_ruskie" title="Województwo ruskie">województwie ruskim</a> dochodziły do 300 dni od gospodarstwa rocznie. <a href="/wiki/Natalia_Jakowenko" title="Natalia Jakowenko">Natalia Jakowenko</a>, <i>Historia Ukrainy do 1795 roku</i>, Warszawa 2011, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301167639" title="Specjalna:Książki/9788301167639">ISBN <span class="isbn">978-83-01-16763-9</span></a>, s. 478.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Wszelka odrębność struktur administracyjnych guberni małorosyjskiej została zniesiona w 1781 wraz ze zniesieniem ustroju pułkowego, wszelkich organów kozackich i <a href="/wiki/Kolegium_Ma%C5%82orosyjskie" title="Kolegium Małorosyjskie">Kolegium Małorosyjskiego</a> w <a href="/wiki/Petersburg" title="Petersburg">Petersburgu</a> (które w latach 1764–1781 sprawowało kompetencje zniesionego urzędu hetmana).</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>, <i>Historia Ukrainy</i>, Wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław-Warszawa-Kraków 2001, Wyd. <a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>, s. 203, 223–224.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>, <i>Historia Ukrainy</i>, Wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław-Warszawa-Kraków 2001, Wyd. <a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>, s. 203, 223.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97.php"><i>Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку, губерниям и областям</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=529"><i>Spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 – Ludność guberni kijowskiej według języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php?reg=229"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego – gubernia wołyńska- ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd_eng.php?reg=1104"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 – gubernia podolska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1642"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897- Gubernia chersońska- Ludność według języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=41"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 – gubernia taurydzka-ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=422"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia jekaterynosławska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1148"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia połtawska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1675"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia czernihowska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1600"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia charkowska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=390"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 – Ludność Obwodu Wojska Dońskiego według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=414"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – obwód kubański-ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=476"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 Gubernia stawropolska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=674"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia kurska-ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=268"><i>Pierwszy spis powszechny Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia woroneska-ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=56"><i>Pierwszy powszechny spis ludności Imperium Rosyjskiego 1897 – Gubernia besarabska – ludność według deklarowanego języka ojczystego</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text">Według spisu 1926 Daleki Wschód zamieszkiwało 315 203 Ukraińców – 24,5% populacji Kraju Dalekowschodniego <a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php?reg=1348"><i>Дальне-Восточный край // Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам РСФСР</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-Wyd_1982-58"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Wyd_1982_58-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Wyd_1982_58-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Henryk_Batowski" title="Henryk Batowski">Henryk Batowski</a>, <i>Rozpad Austro-Węgier 1914–1918. Sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne</i>, Wyd. II poprawione i uzupełnione, Kraków 1982, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Literackie" title="Wydawnictwo Literackie">Wydawnictwo Literackie</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308005810" title="Specjalna:Książki/8308005810">ISBN <span class="isbn">83-08-00581-0</span></a>, s. 19.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Henryk_Batowski" title="Henryk Batowski">Henryk Batowski</a>, <i>Rozpad Austro-Węgier 1914–1918. Sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne</i>, Wyd. II poprawione i uzupełnione, Kraków 1982, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Literackie" title="Wydawnictwo Literackie">Wydawnictwo Literackie</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8308005810" title="Specjalna:Książki/8308005810">ISBN <span class="isbn">83-08-00581-0</span></a>, s. 22.</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ji.lviv.ua/n56texts/monolatij1.htm">Іван Монолатій <i>Австрійська Буковина: особливості національних, професійних та мовних поділів</i></a> <a href="/wiki/Ji_(czasopismo)" title="Ji (czasopismo)">magazyn <i>Ji</i></a>, 56/2009.</span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text">Karoly Kocsis and Eszter Kocsis-Hodosi, <i>Hungarian Minorities in the Carpathian Basin</i> Toronto – Buffalo 1995, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1882785045" title="Specjalna:Książki/1882785045">ISBN <span class="isbn">1-882785-04-5</span></a>, tabela 11. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hungarianhistory.com/lib/hmcb/Tab11.htm">wersja elektroniczna</a>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Andrzej_Chojnowski" title="Andrzej Chojnowski">Andrzej Chojnowski</a>, <a href="/wiki/Jan_Jacek_Bruski" title="Jan Jacek Bruski">Jan Jacek Bruski</a> „Ukraina” Wydawnictwo Trio Warszawa 2006.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_Hrycak" title="Jarosław Hrycak">Jarosław Hrycak</a>: <i>Historia Ukrainy 1772–1999: Narodziny nowoczesnego narodu</i>, przeł. Katarzyna Kotyńska, Lublin 2000, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385854509" title="Specjalna:Książki/8385854509">ISBN <span class="isbn">83-85854-50-9</span></a>, s. 96.</span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text">Z uwagi na inspiratorską rolę Królestwa Piemontu w <a href="/wiki/Zjednoczenie_W%C5%82och" title="Zjednoczenie Włoch">zjednoczeniu Włoch</a> (1859–1870).</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Richard_Pipes" title="Richard Pipes"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Richard</span><span class="cite-name-initials" title="Richard" style="display:none">R.</span> </span><span class="cite-lastname">Pipes</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Richard</span><span class="cite-name-initials" title="Richard">R.</span></span></a>, <i>Rewolucja Rosyjska</i>, <span class="cite-name-full">Tadeusz</span><span class="cite-name-initials" title="Tadeusz" style="display:none">T.</span> <span class="cite-lastname">Szafar</span> (tłum.), Warszawa: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">PWN</a>, 1994, s. 426–427, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301115211" title="Specjalna:Książki/8301115211">ISBN <span class="isbn">83-01-11521-1</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/69600798">69600798</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Richard&rft.aulast=Pipes&rft.date=1994&rft.isbn=83-01-11521-1&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Rewolucja+Rosyjska&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%7CPWN%5D%5D&rft_id=info%3Aoclcnum%2F69600798" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text">„27 XII 1917 w Charkowie samozwańczy Zjazd Rad Delegatów proklamował utworzenie sowieckiej UNR. Przywłaszczenie przez bolszewików tej nazwy świadczy o natężeniu nastrojów niepodległościowych – sugerowali oni w ten sposób, że nie są przeciw odrębności państwowej. Rosja Sowiecka uznawała istnienie Republiki Ukraińskiej tylko w granicach potwierdzonych przez <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Tymczasowy_Rosji" title="Rząd Tymczasowy Rosji">Rząd Tymczasowy</a>, ale po utworzeniu samozwańczych władz w Charkowie zaakceptowała istnienie sowieckiej UNR w granicach proponowanych przez <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Centralna_Rada" title="Ukraińska Centralna Rada">Ukraińską Radę Centralną</a>.” <a href="/wiki/Robert_Potocki" title="Robert Potocki">Robert Potocki</a>: <i>Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920–1939).</i> Wydawnictwo: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1999; s. 29, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385854460" title="Specjalna:Książki/8385854460">ISBN <span class="isbn">83-85854-46-0</span></a>. Por też: <a href="/wiki/Jan_Jacek_Bruski" title="Jan Jacek Bruski">Jan Jacek Bruski</a>, <i>Petlurowcy</i>, Kraków 2004, Wyd. Arcana, s. 37–40, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386225033" title="Specjalna:Książki/8386225033">ISBN <span class="isbn">83-86225-03-3</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text">„Uzupełniając warunki traktatu pokojowego w połowie kwietnia, Moskwa zaproponowała rządowi ukraińskiemu przystąpienie do rokowań prowadzących do wzajemnego uznania się.(…) 14 czerwca 1918 rządy Rosji Radzieckiej i Republiki Ukraińskiej podpisały tymczasowy traktat pokojowy, w ślad za którym miało dojść do ostatecznych rokowań pokojowych, które jednak nigdy się nie odbyły.” <a href="/wiki/Richard_Pipes" title="Richard Pipes">Richard Pipes</a>: <i>Rewolucja Rosyjska.</i> Warszawa 1994; Wyd. <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">PWN</a>; s. 470, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301115211" title="Specjalna:Książki/8301115211">ISBN <span class="isbn">83-01-11521-1</span></a>, przypis.</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text">Po opanowaniu przez Polaków Kijowa (przewidzianego na stolicę URL) zgodnie z porozumieniami polsko-ukraińskimi przybył tam z <a href="/wiki/Kamieniec_Podolski" title="Kamieniec Podolski">Kamieńca Podolskiego</a> rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej, który przystąpił do organizowania administracji centralnej i terenowej. Jednak główne założenia rządu pozostały niezrealizowane. Według profesora <a href="/wiki/Andrzej_Chojnowski" title="Andrzej Chojnowski">Andrzeja Chojnowskiego</a> <i>„o porażce zadecydowała przede wszystkim niedojrzałość narodowa Ukraińców”</i> – <a href="/wiki/Jan_Jacek_Bruski" title="Jan Jacek Bruski">Jan Jacek Bruski</a>, <a href="/wiki/Andrzej_Chojnowski" title="Andrzej Chojnowski">Andrzej Chojnowski</a> <i>Ukraina</i>, Warszawa 1997, s. 63.</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text">„Tymczasem 11 XI 1918 r. w Moskwie zapadła decyzja o rozpoczęciu interwencji zbrojnej pod pozorem obrony zdobyczy rewolucji proletariackiej: <i>pomimo iż robotnicy, oraz wielu włościan (…) jest po naszej stronie, bez rzucenia znacznych sił Armii Czerwonej nie można liczyć nie tylko na powodzenie ruchu rewolucyjnego na Ukrainie, ale nawet na jego zapoczątkowanie</i>. 20 listopada armia sowiecka rozpoczęła działania wojenne. Równolegle z akcją wojskową Moskwa <i>bawiła się w papierową dyplomację</i>”. <a href="/wiki/Robert_Potocki" title="Robert Potocki">Robert Potocki</a>: <i>Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920–1939).</i> Wydawnictwo: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1999; s. 29, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385854460" title="Specjalna:Książki/8385854460">ISBN <span class="isbn">83-85854-46-0</span></a> i następne. Patrz też <a href="/wiki/Jan_Jacek_Bruski" title="Jan Jacek Bruski">Jan Jacek Bruski</a>: „Po upadku <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Ukrai%C5%84skie_(hetmanat)" title="Państwo Ukraińskie (hetmanat)">Hetmanatu</a> Rosja Radziecka ogłosiła, że w związku z anulowaniem <a href="/wiki/Traktat_brzeski" title="Traktat brzeski">traktatu brzeskiego</a> przestaje uznawać niepodległość Ukrainy. Ponownie jednak nie zdecydowano się działać otwarcie. Ofensywa przeciwko wojskom Dyrektoriatu prowadzona była pod firmą utworzonego 20 listopada 1918 r. w Kursku Tymczasowego Robotniczo-Chłopskiego Rządu Ukrainy. Na czele tego organu postawiono kolejno dwie osobistości, o których powiedzieć można by wiele, nie to jednak, że współczuły ukraińskim aspiracjom narodowym. <a href="/wiki/Jurij_Piatakow" title="Jurij Piatakow">Gieorgij Piatakow</a>, teoretyk luksemburgizmu, zasłynął jako gorący oponent leninowskiego hasła o prawie narodów – a w szczególności narodu ukraińskiego – do samookreślenia. <a href="/wiki/Christian_Rakowski" title="Christian Rakowski">Chrystian Rakowski</a> – z pochodzenia Bułgar, z zawodu międzynarodowy rewolucjonista – był postacią nową na terenie rosyjskim, dał się już jednak poznać jako teoretyk sprawy ukraińskiej, głoszący m.in. tezy o szczególnej roli języka rosyjskiego na Ukrainie i nieistotnym charakterze różnic etnograficznych między Ukraińcami a Rosjanami. Funkcjonowanie fasadowego rządu dawało Piotrogrodowi wolną rękę w stosunkach z Ukrainą. W odpowiedzi na protestacyjną notę Dyrektoriatu komisarz spraw zagranicznych <a href="/wiki/Gieorgij_Cziczerin" title="Gieorgij Cziczerin">Cziczerin</a> spokojnie odrzucał zarzut zaangażowania wojskowego Rosji przeciw URL, stwierdzając, że <i>na Ukrainie toczy się wojna domowa – między robotnikami i biednym chłopstwem z jednej strony a ukraińską burżuazją z drugiej</i>. Podobne wyjaśnienia przyjąć za dobrą monetę mogły osoby albo bardzo naiwne, albo zdesperowane.” <a href="/wiki/Jan_Jacek_Bruski" title="Jan Jacek Bruski">Jan Jacek Bruski</a>: <i>Petlurowcy</i>, Kraków 2004, Wyd. Arcana, s. 60, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386225033" title="Specjalna:Książki/8386225033">ISBN <span class="isbn">83-86225-03-3</span></a> p. Opis sytuacji i szczegółowe źródła tamże s. 59–64.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Ogółem na sowieckiej Ukrainie wskutek głodu i związanych z nim chorób zmarło nie mniej niż 3,3 miliona obywateli sowieckich, a w całym Związku Radzieckim zmarła w przybliżeniu taka sama (według przynależności narodowej) liczba Ukraińców.</i> <a href="/wiki/Timothy_Snyder" title="Timothy Snyder">Timothy Snyder</a>, <i>Skrwawione ziemie: Europa między Hitlerem a Stalinem</i>, Warszawa 2011, wyd. <i>Świat książki</i>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788324722785" title="Specjalna:Książki/9788324722785">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-83-247-2278-5</span></a>, s. 75.</span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Robert_Conquest" title="Robert Conquest">Robert Conquest</a>, <i>Wielki Terror</i>, Warszawa 1997, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390206390" title="Specjalna:Książki/8390206390">ISBN <span class="isbn">83-902063-9-0</span></a>, Podrozdział: <i>Ukraina:spustoszony kraj</i>, s. 255–263. <a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_Hrycak" title="Jarosław Hrycak">Jarosław Hrycak</a>, <i>Historia Ukrainy 1772–1999: Narodziny nowoczesnego narodu</i>, przeł. Katarzyna Kotyńska, Lublin 2000, s. 181, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385854509" title="Specjalna:Książki/8385854509">ISBN <span class="isbn">83-85854-50-9</span></a>: „Represje ogarnęły wszystkie warstwy inteligencji, a niektóre z nich (duchowieństwo <a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_Autokefaliczny_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Prawos%C5%82awny" title="Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny">UAPC</a>, filologowie i historycy, pisarze, kobzarze, przedstawiciele marksistowskich nauk społecznych) zostały wyniszczone prawie doszczętnie. W innych grupach represje stosowano wybiórczo, ale odsetek ofiar nigdzie nie był niski. Według przybliżonych szacunków w latach trzydziestych w USRR zlikwidowano ok. 80% aktywnej inteligencji”.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Henryk_Stro%C5%84ski" title="Henryk Stroński">Henryk Stroński</a> <i>Polska gehenna za Zbruczem</i>, Biuletyn „Księga Kresów Wschodnich” nr 13, s. 3.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Niko%C5%82aj_Iwanow_(historyk)" title="Nikołaj Iwanow (historyk)">Mikołaj Iwanow</a>: <i>Matka premiera. O Polakach w Dowbyszu</i> <a href="/wiki/Biuletyn_Instytutu_Pami%C4%99ci_Narodowej" title="Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej">Biuletyn IPN</a>, nr 1-2/2009 r., s. 38, powołując się na dane przedstawione przez profesora <a href="/wiki/Henryk_Stro%C5%84ski" title="Henryk Stroński">Henryka Strońskiego</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120802090527/http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/24/8942/nr_122009.html">wersja elektroniczna</a>.</span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text">Nikita Chruszczow <i><a href="/wiki/O_kulcie_jednostki_i_jego_nast%C4%99pstwach" title="O kulcie jednostki i jego następstwach">O kulcie jednostki i jego następstwach</a></i>, referat wygłoszony na XX Zjeździe <a href="/wiki/Komunistyczna_Partia_Zwi%C4%85zku_Radzieckiego" title="Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego">KPZR</a>, Moskwa 25 lutego 1956: „Тем более вопиющими являются действия, инициатором которых был Сталин и которые представляют собой грубое попрание основных ленинских принципов национальной политики Советского государства. Речь идет о массовом выселении со своих родных мест целых народов, в том числе всех коммунистов и комсомольцев без каких бы то ни было исключений. Причем такого рода выселение никак не диктовалось военными соображениями. Так, уже в конце 1943 года, когда на фронтах Великой Отечественной войны определился прочный перелом в ходе войны в пользу Советского Союза, принято было и осуществлено решение о выселении с занимаемой территории всех карачаевцев. В этот же период, в конце декабря 1943 года, точно такая же участь постигла все население Калмыцкой автономной республики. В марте 1944 года выселены были со своих родных мест все чеченцы и ингуши, а Чечено-Ингушская автономная республика ликвидирована. В апреле 1944 года с территории Кабардино-Балкарской автономной республики выселены были в отдаленные места все балкарцы, а сама республика переименована в Кабардинскую автономную республику. Украинцы избежали этой участи потому, что их слишком много и некуда было выслать. А то он бы и их выселил.” <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/ru:%D0%9E_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B5_%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B8_%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F%D1%85._%D0%94%D0%BE%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4_XX_%D1%81%D1%8A%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D1%83_%D0%9A%D0%9F%D0%A1%D0%A1_(%D0%9D.%D0%A1._%D0%A5%D1%80%D1%83%D1%89%D1%91%D0%B2)" class="extiw" title="s:ru:О культе личности и его последствиях. Доклад XX съезду КПСС (Н.С. Хрущёв)">О культе личности и его последствиях. Доклад XX съезду КПСС (Н.С. Хрущёв)</a> Tekst oryginalny opublikowany oficjalnie: „Известия ЦК КПСС”, N 3/1989 Moskwa 1989.</span> </li> <li id="cite_note-deklaracja_suwerenności-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-deklaracja_suwerenności_76-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://static.rada.gov.ua/site/postanova_eng/Declaration_of_State_Sovereignty_of_Ukraine_rev1.htm">Declaration of State Sovereignty of Ukraine</a>. rada.gov.ua, 1990-07-16. [dostęp 2019-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-deklaracja_niepodległości-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-deklaracja_niepodległości_77-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://static.rada.gov.ua/site/postanova_eng/Rres_Declaration_Independence_rev12.htm">Verkhovna Rada of Ukraine Resolution on Declaration of Independence of Ukraine</a>. rada.gov.ua, 1990-08-24. [dostęp 2019-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-schengenvisa-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-schengenvisa_78-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.schengenvisainfo.com/news/ukrainians-can-now-travel-to-eu-member-states-without-visa/">Ukrainians can now travel to EU Member States without a visa</a>. schengenvisainfo.com, 2017-06-11. [dostęp 2019-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-dekret_390/2018-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dekret_390/2018_79-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.president.gov.ua/documents/3902018-25574">Указ президента України №390/2018</a>. president.gov.ua, 2018-11-26. [dostęp 2019-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-stan_wojenny-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-stan_wojenny_80-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rada.gov.ua/en/news/News/page/en/news/News/164998.html">Committee commends VRU to adopt today’s presidential martial law decree</a>. rada.gov.ua, 2018-11-26. [dostęp 2019-02-24]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-bbc_2402-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-bbc_2402_81-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/world-europe-60504334">Ukraine conflict: What we know about the invasion</a>. BBC.com, 2022-02-24. [dostęp 2022-02-24].</cite></span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.msn.com/en-us/news/world/russian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech/ar-AAUebpI"><i>Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech</i></a> [online], msn.com, 24 lutego 2022<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-24]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2022-02-24&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Russian+President+Vladimir+Putin+announces+military+assault+against+Ukraine+in+surprise+speech&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.msn.com%2Fen-us%2Fnews%2Fworld%2Frussian-president-vladimir-putin-announces-military-assault-against-ukraine-in-surprise-speech%2Far-AAUebpI" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1089875%2Cukrainskie-msw-rozpoczela-sie-inwazja-doszlo-do-atakow-rakietowych-na"><i>MSW Ukrainy: rozpoczęła się inwazja, doszło do ataków rakietowych na Kijów i Charków</i></a> [online], Polska Agencja Prasowa SA<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-25]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=MSW+Ukrainy%3A+rozpocz%C4%99%C5%82a+si%C4%99+inwazja%2C+dosz%C5%82o+do+atak%C3%B3w+rakietowych+na+Kij%C3%B3w+i+Chark%C3%B3w&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pap.pl%2Faktualnosci%2Fnews%252C1089875%252Cukrainskie-msw-rozpoczela-sie-inwazja-doszlo-do-atakow-rakietowych-na" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.president.gov.ua/en/news/prezident-pidpisav-ukaz-pro-zaprovadzhennya-voyennogo-stanu-73109"><i>President signed a decree on the imposition of martial law in Ukraine, the Verkhovna Rada approved it</i></a> [online], Official website of the President of Ukraine<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-24]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=President+signed+a+decree+on+the+imposition+of+martial+law+in+Ukraine%2C+the+Verkhovna+Rada+approved+it&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.president.gov.ua%2Fen%2Fnews%2Fprezident-pidpisav-ukaz-pro-zaprovadzhennya-voyennogo-stanu-73109" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rp.pl/wojsko/art35755661-prezydent-ukrainy-wolodymyr-zelenski-oglosil-powszechna-mobilizacje"><i>Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski ogłosił powszechną mobilizację</i></a> [online], Rzeczpospolita<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-25]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Prezydent+Ukrainy+Wo%C5%82odymyr+Ze%C5%82enski+og%C5%82osi%C5%82+powszechn%C4%85+mobilizacj%C4%99&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rp.pl%2Fwojsko%2Fart35755661-prezydent-ukrainy-wolodymyr-zelenski-oglosil-powszechna-mobilizacje" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.is/va3r">Adam Eberhardt, Rewolucja, której nie było. Bilans pięciolecia „pomarańczowej” Ukrainy</a>, 30.11.2009, <a href="/wiki/O%C5%9Brodek_Studi%C3%B3w_Wschodnich" title="Ośrodek Studiów Wschodnich">Ośrodek Studiów Wschodnich</a>.</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120917154830/http://www.tvn24.pl/-1,1675908,0,1,ukraina-zmienila-ustroj-to-poczatek-przewrotu,wiadomosc.html">Ukraina zmieniła ustrój. „To początek przewrotu”</a>. tvn24.pl. [dostęp 2010-10-01]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zakon1.rada.gov.ua/laws/show/742-VII"><i>Закон України: Про відновлення дії окремих положень Конституції України</i></a>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Daniel</span><span class="cite-name-initials" title="Daniel" style="display:none">D.</span> </span><span class="cite-lastname">Szeligowski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Daniel</span><span class="cite-name-initials" title="Daniel">D.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pism.pl/publikacje/Kolejny_krok_do_decentralizacji_na_Ukrainie"><i>Kolejny krok do decentralizacji na Ukrainie</i></a> [online], <a href="/wiki/Polski_Instytut_Spraw_Mi%C4%99dzynarodowych" title="Polski Instytut Spraw Międzynarodowych">Polski Instytut Spraw Międzynarodowych</a><span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Daniel&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Kolejny+krok+do+decentralizacji+na+Ukrainie&rft.aulast=Szeligowski&rft_id=https%3A%2F%2Fpism.pl%2Fpublikacje%2FKolejny_krok_do_decentralizacji_na_Ukrainie" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rada.gov.ua/news/Novyny/196122.html"><i>Прийнято Постанову „Про утворення та ліквідацію районів”</i></a> [online], Офіційний вебпортал парламенту України<span class="accessdate"> [dostęp 2021-02-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B9%D0%BD%D1%8F%D1%82%D0%BE+%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%83+%E2%80%9E%D0%9F%D1%80%D0%BE+%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D1%82%D0%B0+%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B2%D1%96%D0%B4%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%8E+%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B2%E2%80%9D&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.rada.gov.ua%2Fnews%2FNovyny%2F196122.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zakon.rada.gov.ua/go/807-20"><i>Про утворення та ліквідацію районів</i></a> [online], Офіційний вебпортал парламенту України, 17 lipca 2020<span class="accessdate"> [dostęp 2022-02-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-07-17&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9F%D1%80%D0%BE+%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D1%82%D0%B0+%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B2%D1%96%D0%B4%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%8E+%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B2&rft_id=https%3A%2F%2Fzakon.rada.gov.ua%2Fgo%2F807-20" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-:0-93"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_93-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_93-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zakon.rada.gov.ua/go/807-20"><i>Про утворення та ліквідацію районів</i></a> [online], Офіційний вебпортал парламенту України<span class="accessdate"> [dostęp 2024-01-31]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9F%D1%80%D0%BE+%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D1%82%D0%B0+%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B2%D1%96%D0%B4%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%8E+%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B2&rft_id=https%3A%2F%2Fzakon.rada.gov.ua%2Fgo%2F807-20" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://zakon.rada.gov.ua/go/333-2014-%D1%80"><i>Про схвалення Концепції реформування місцевого самоврядування та територіальної організації влади в Україні</i></a> [online], Офіційний вебпортал парламенту України<span class="accessdate"> [dostęp 2024-01-31]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9F%D1%80%D0%BE+%D1%81%D1%85%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BF%D1%86%D1%96%D1%97+%D1%80%D0%B5%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D1%83%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%80%D1%8F%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D1%82%D0%B0+%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D1%97+%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%97+%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8+%D0%B2+%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%96&rft_id=https%3A%2F%2Fzakon.rada.gov.ua%2Fgo%2F333-2014-%25D1%2580" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ukraina-na-skraju-katastrofy-demograficznej-To-moze-utrudnic-powojenna-odbudowe-kraju-8598160.html">Ukraina na skraju katastrofy demograficznej. To może utrudnić powojenną odbudowę kraju</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Rusyfikacja_Ukrainy-96"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Rusyfikacja_Ukrainy_96-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Rusyfikacja_Ukrainy_96-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bibliotekanauki.pl/articles/568412">Динамика численности этнических украинцев в УССР: на основе итогов Всесоюзных переписей населения 1959 г., 1970 г. и 1979 г.</a>. <a href="/wiki/Biblioteka_Nauki" title="Biblioteka Nauki">Biblioteka Nauki</a>. [dostęp 2024-07-01]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100129161655/http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/language">State Statistics Committee of Ukraine</a>. ukrcensus.gov.ua. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/language">tego adresu</a> (2010-01-29)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kresy.pl/wydarzenia,spoleczenstwo?zobacz/niemal-polowa-ukraincow-pragnie-powrotu-zsrr">Niemal połowa Ukraińców pragnie powrotu ZSRR</a>.</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230810234417/https://www.washingtonpost.com/world/2023/07/28/ukrainians-are-breaking-their-ties-with-russian-language/">Ukrainians are breaking their ties with the Russian language</a>. <a href="/wiki/The_Washington_Post" title="The Washington Post">The Washington Post</a>. [dostęp 2024-01-24]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.washingtonpost.com/world/2023/07/28/ukrainians-are-breaking-their-ties-with-russian-language/">tego adresu</a> (2023-08-10)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230719151650/https://www.theguardian.com/world/2022/jun/04/enemy-tongue-eastern-ukrainians-reject-their-russian-birth-language">Enemy tongue: eastern Ukrainians reject their Russian birth language</a>. <a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a>. [dostęp 2024-01-24]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2022/jun/04/enemy-tongue-eastern-ukrainians-reject-their-russian-birth-language">tego adresu</a> (2023-07-19)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240205121510/https://www.aljazeera.com/features/2023/4/28/ukrainians-who-grew-up-speaking-russian-learn-a-new-mother-tongue">Ukrainians who grew up speaking Russian learn a new mother tongue</a>. <a href="/wiki/Al-D%C5%BCazira" title="Al-Dżazira">Al-Dżazira</a>. [dostęp 2024-01-24]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aljazeera.com/features/2023/4/28/ukrainians-who-grew-up-speaking-russian-learn-a-new-mother-tongue">tego adresu</a> (2024-02-05)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kiis.com.ua/?lang=ukr&cat=reports&id=1385&page=1">ДИНАМІКА СТАВЛЕННЯ ДО СТАТУСУ РОСІЙСЬКОЇ МОВИ В УКРАЇНІ</a>. Київський Міжнародний Соціологічний Інститут. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230824150442/https://ratinggroup.ua/research/ukraine/language_issue_in_ukraine_march_19th_2022.html">Шосте загальнонаціональне опитування: мовне питання в Україні (19 березня 2022) – Україна – Дослідження – Соціологічна група Рейтинг</a>. [dostęp 2023-08-28]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ratinggroup.ua/research/ukraine/language_issue_in_ukraine_march_19th_2022.html">tego adresu</a> (2023-08-24)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ua.krymr.com/a/rosia-ukrainska-mova-krym-znyschennia-icerd-mizhnarodnyi-sud-oon/32802526.html">«Ми втратили покоління». Як Росія знищувала українську мову в Криму</a>. <a href="/wiki/Radio_Wolna_Europa" title="Radio Wolna Europa">Radio Wolna Europa</a>, 2024-02-02. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dw.com/ru/kak-v-rossijskoj-okkupacii-deti-ucatsa-v-ukrainskih-skolah/a-67713633">Как в российской оккупации дети учатся в украинских школах</a>. <a href="/wiki/Deutsche_Welle" title="Deutsche Welle">Deutsche Welle</a>, 2023-12-14. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://without-lie.info/factcheck/manipuliatsiia-propahandy-pro-pidtrymku-ukrainskoi-movy-na-tot-zaporizkoi-oblasti/">Маніпуляція пропаганди про підтримку української мови на ТОТ Запорізької області</a>. 2024-05-17. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ru.euronews.com/2023/11/20/russification-of-occupied-regions-in-ukraine">Русификация оккупированных регионов Украины</a>. <a href="/wiki/Euronews" title="Euronews">Euronews</a>. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hrw.org/news/2024/06/20/ukraine-forced-russified-education-under-occupation">Ukraine: Forced Russified Education Under Occupation: Imposition of Russian Curriculum; Anti-Ukrainian Propaganda</a>. <a href="/wiki/Human_Rights_Watch" title="Human Rights Watch">Human Rights Watch</a>, 2024-06-20. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230515032754/https://www.polygraph.info/a/fact-check-wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children-on-vice-news/7080495.html">Wanted Russian Official Whitewashes Deportation of Ukrainian Children on Vice News</a>. POLYGRAPH.info, 2023-05-05. [dostęp 2023-05-23]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.polygraph.info/a/fact-check-wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children-on-vice-news/7080495.html">tego adresu</a>]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221221021316/https://ru.krymr.com/a/ukraina-voyna-deti-rossiya-vyvoz-deportatsiya-prestupleniye-genotsid/32087778.html">«Международные организации должны помочь Украине возвратить на родину сотни тысяч депортированных детей» – Екатерина Рашевская</a>. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ru.krymr.com/a/ukraina-voyna-deti-rossiya-vyvoz-deportatsiya-prestupleniye-genotsid/32087778.html">tego adresu</a> (2022-12-21)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230520213222/https://www.golosameriki.com/a/wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children/7083112.html">Кремль проводит «путинизацию» детей из Украины, оправдывая их вывоз</a>. <a href="/wiki/Voice_of_America" class="mw-redirect" title="Voice of America">Voice of America</a>, 2023-05-08. [dostęp 2023-05-23]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.golosameriki.com/a/wanted-russian-official-whitewashes-deportation-of-ukrainian-children/7083112.html">tego adresu</a> (2023-05-20)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-112">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://socis.kiev.ua/ua/2019-01/">Sondaż</a>.</span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.patriarchia.ru/db/text/1646861.html"><i>Проблема т.н. Бессарабской митрополии. Краткая справка / Исторические справки / Патриархия.ru</i></a> [online], patriarchia.ru<span class="accessdate"> [dostęp 2024-04-26]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0+%D1%82.%D0%BD.+%D0%91%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B8.+%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0+%2F+%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8+%2F+%D0%9F%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D1%8F.ru&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.patriarchia.ru%2Fdb%2Ftext%2F1646861.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-114">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thearda.com/world-religion/national-profiles?u=231c"><i>National Profiles</i></a> [online], thearda.com<span class="accessdate"> [dostęp 2022-09-18]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=National+Profiles&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.thearda.com%2Fworld-religion%2Fnational-profiles%3Fu%3D231c" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-115">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.heritage.org/index/Ranking">Country rankings of trade, business, fiscal, monetary, financial, labor and investment freedoms</a>.</span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">imf.org: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=32&pr.y=8&sy=2015&ey=2015&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C668%2C914%2C672%2C612%2C946%2C614%2C137%2C311%2C962%2C213%2C674%2C911%2C676%2C193%2C548%2C122%2C556%2C912%2C678%2C313%2C181%2C419%2C867%2C513%2C682%2C316%2C684%2C913%2C273%2C124%2C868%2C339%2C921%2C638%2C948%2C514%2C943%2C218%2C686%2C963%2C688%2C616%2C518%2C223%2C728%2C516%2C558%2C918%2C138%2C748%2C196%2C618%2C278%2C624%2C692%2C522%2C694%2C622%2C142%2C156%2C449%2C626%2C564%2C628%2C565%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C135%2C321%2C716%2C243%2C456%2C248%2C722%2C469%2C942%2C253%2C718%2C642%2C724%2C643%2C576%2C939%2C936%2C644%2C961%2C819%2C813%2C172%2C199%2C132%2C733%2C646%2C184%2C648%2C524%2C915%2C361%2C134%2C362%2C652%2C364%2C174%2C732%2C328%2C366%2C258%2C734%2C656%2C144%2C654%2C146%2C336%2C463%2C263%2C528%2C268%2C923%2C532%2C738%2C944%2C578%2C176%2C537%2C534%2C742%2C536%2C866%2C429%2C369%2C433%2C744%2C178%2C186%2C436%2C925%2C136%2C869%2C343%2C746%2C158%2C926%2C439%2C466%2C916%2C112%2C664%2C111%2C826%2C298%2C542%2C927%2C967%2C846%2C443%2C299%2C917%2C582%2C544%2C474%2C941%2C754%2C446%2C698%2C666&s=NGDPDPC&grp=0&a=">Report for Selected Countries and Subjects</a>. [dostęp 2015-01-01]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wto.org/english/thewto_e/acc_e/a1_ukraine_e.htm">Stan negocjacji Ukrainy z WTO</a>.</span> </li> <li id="cite_note-118"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-118">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20140305191138/http://www.economist.com/blogs/freeexchange/2014/03/ukraine-and-russia">Free exchange archive | March 2014 | The Economist</a>.</span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pl.tradingeconomics.com/ukraine/foreign-direct-investment"><i>Ukraina – Bezpośrednie inwestycje zagraniczne</i></a> [online], pl.tradingeconomics.com<span class="accessdate"> [dostęp 2020-07-09]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ukraina+%E2%80%93+Bezpo%C5%9Brednie+inwestycje+zagraniczne&rft_id=http%3A%2F%2Fpl.tradingeconomics.com%2Fukraine%2Fforeign-direct-investment" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-120"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-120">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131022191415/http://www.xitexsoftware.com/m1/en/company/news/US_Grants_Ukraine_Market_Economy_Status">US Grants Ukraine Market Economy Status</a>. xitexsoftware.com. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.xitexsoftware.com/m1/en/company/news/US_Grants_Ukraine_Market_Economy_Status">tego adresu</a> (2013-10-22)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-121">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120628153926/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2004rank.html">(link)</a>.</span> </li> <li id="cite_note-kievtrade-122"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-kievtrade_122-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-kievtrade_122-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-kievtrade_122-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">kiev.trade.gov.pl: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20150915213730/http://kiev.trade.gov.pl/pl/ukraine/article/detail,400,Podstawowe_wskazniki_makroekonomiczne_Ukrainy.html">Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Ukrainy</a>. [dostęp 2010-03-10]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-123">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">finance.yahoo.com: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://finance.yahoo.com/echarts?s=UAH=X#chart6:symbol=uah=x;range=20081105,20091105;indicator=volume;charttype=line;crosshair=on;ohlcvalues=0;logscale=on">USD/UAH (UAH=X)</a>. [dostęp 2009-11-06]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">bankier.pl: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120721032231/http://www.bankier.pl/inwestowanie/waluty/narzedzia/profile/?symbol=UAH&wp=1">UAH – Ukraina</a>. [dostęp 2009-11-06]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-ciafact-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ciafact_125-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">cia.gov: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200515133029/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html">Ukraine</a>. [dostęp 2009-11-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html">tego adresu</a> (2020-05-15)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-126"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-126">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200515133029/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html"><i>Europe :: Ukraine – The World Factbook – Central Intelligence Agency</i></a> [online], cia.gov<span class="accessdate"> [dostęp 2020-07-09]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html">adresu</a> 2020-05-15]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Europe+%3A%3A+Ukraine+%E2%80%93+The+World+Factbook+%E2%80%93+Central+Intelligence+Agency&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fup.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-127">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.unwto.org/archive/global/publication/unwto-tourism-highlights-2016-edition">UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition</a>. <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Turystyki" title="Światowa Organizacja Turystyki">UNWTO</a>, 2016. s. 8. [dostęp 2016-10-04]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-128"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-128">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wprost.pl/wojna-na-ukrainie/11211184/9-maja-bedzie-w-ukrainie-dniem-europy-zelenski-zmienia-kalendarz-swiat.html"><i>9 maja będzie w Ukrainie Dniem Europy. Zełenski zmienia kalendarz świąt</i></a> [online], Wprost, 8 maja 2023<span class="accessdate"> [dostęp 2023-12-26]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2023-05-08&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=9+maja+b%C4%99dzie+w+Ukrainie+Dniem+Europy.+Ze%C5%82enski+zmienia+kalendarz+%C5%9Bwi%C4%85t&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wprost.pl%2Fwojna-na-ukrainie%2F11211184%2F9-maja-bedzie-w-ukrainie-dniem-europy-zelenski-zmienia-kalendarz-swiat.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zakon1.rada.gov.ua/laws/show/966/99">Dekret prezydenta Leonida Kuczmy z 1999 ustanawiający święto</a>.</span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pol.obozrevatel.com/section-news/news-st-nicholas-day-a-beautiful-legend-traditions-and-customs-of-your-favorite-holiday-05-12-2023.html"><i>Dzień Świętego Mikołaja: piękna legenda, tradycje i zwyczaje ulubionego święta</i></a> [online], Obozrevatel, 5 grudnia 2023<span class="accessdate"> [dostęp 2023-12-26]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2023-12-05&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Dzie%C5%84+%C5%9Awi%C4%99tego+Miko%C5%82aja%3A+pi%C4%99kna+legenda%2C+tradycje+i+zwyczaje+ulubionego+%C5%9Bwi%C4%99ta&rft_id=https%3A%2F%2Fpol.obozrevatel.com%2Fsection-news%2Fnews-st-nicholas-day-a-beautiful-legend-traditions-and-customs-of-your-favorite-holiday-05-12-2023.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tsn.ua/other/svyato-malanki-ta-schedra-kutya-data-za-novim-kalendarem-istoriya-ta-tradiciyi-2457208.html"><i>Święto Malanki i Szczedra Kutia: data według nowego kalendarza, historii i tradycji</i></a> [online], ТСН.ua, 26 grudnia 2023<span class="accessdate"> [dostęp 2023-12-26]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2023-12-26&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Awi%C4%99to+Malanki+i+Szczedra+Kutia%3A+data+wed%C5%82ug+nowego+kalendarza%2C+historii+i+tradycji&rft_id=https%3A%2F%2Ftsn.ua%2Fother%2Fsvyato-malanki-ta-schedra-kutya-data-za-novim-kalendarem-istoriya-ta-tradiciyi-2457208.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=52" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=52" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Енциклопедія історії України:</i> Т. 1-10. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2004–2013, Wyd. «Наукова думка». <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9660006322" title="Specjalna:Książki/9660006322">ISBN <span class="isbn">966-00-0632-2</span></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.org.ua/?encyclop">wersja elektroniczna</a></li> <li><a href="/wiki/Daniel_Beauvois" title="Daniel Beauvois">Daniel Beauvois</a>: <i>Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793–1914</i>, Wydawnictwo: <a href="/wiki/Uniwersytet_Marii_Curie-Sk%C5%82odowskiej" title="Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej">UMCS</a>, Lublin 2005, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8322723776" title="Specjalna:Książki/8322723776">ISBN <span class="isbn">83-227-2377-6</span></a>.</li> <li><a href="/wiki/Jan_Jacek_Bruski" title="Jan Jacek Bruski">Jan Jacek Bruski</a>: <i>Między prometeizmem a Realpolitik. II Rzeczpospolita wobec Ukrainy Sowieckiej 1921–1926</i>, Kraków 2010, Wyd. <a href="/wiki/Uniwersytet_Jagiello%C5%84ski" title="Uniwersytet Jagielloński">Uniwersytet Jagielloński</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788362261130" title="Specjalna:Książki/9788362261130">ISBN <span class="isbn">978-83-62261-13-0</span></a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Jan Jacek</span><span class="cite-name-initials" title="Jan Jacek" style="display:none">J.J.</span> </span><span class="cite-lastname">Bruski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Jan Jacek</span><span class="cite-name-initials" title="Jan Jacek">J.J.</span></span>, <i>Petlurowcy</i>, Kraków: Wyd. Arcana, 2004, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386225033" title="Specjalna:Książki/8386225033">ISBN <span class="isbn">83-86225-03-3</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749576912">749576912</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.aufirst=Jan+Jacek&rft.aulast=Bruski&rft.date=2004&rft.isbn=83-86225-03-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Petlurowcy&rft.pub=Wyd.+Arcana&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749576912" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><a href="/wiki/Andrzej_Chojnowski" title="Andrzej Chojnowski">Andrzej Chojnowski</a>: <i>Ukraina</i>, Warszawa 1997, <a href="/wiki/Wydzia%C5%82_Historii_Uniwersytetu_Warszawskiego" title="Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego">Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego</a> i Wydawnictwo Trio, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385660518" title="Specjalna:Książki/8385660518">ISBN <span class="isbn">83-85660-51-8</span></a>.</li> <li><a href="/wiki/Mychaj%C5%82o_Hruszewski" title="Mychajło Hruszewski">Mychajło Hruszewski</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://litopys.org.ua/hrushrus/iur.htm"><i>Історія України-Руси</i></a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span></li> <li><a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_Hrycak" title="Jarosław Hrycak">Jarosław Hrycak</a>: <i>Historia Ukrainy 1772–1999: Narodziny nowoczesnego narodu</i>, przeł. Katarzyna Kotyńska, Lublin 2000, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385854509" title="Specjalna:Książki/8385854509">ISBN <span class="isbn">83-85854-50-9</span></a>.</li> <li><a href="/wiki/Natalia_Jakowenko" title="Natalia Jakowenko">Natalia Jakowenko</a>: <i>Historia Ukrainy od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku</i> Lublin 2000 Wyd. <a href="/wiki/Instytut_Europy_%C5%9Arodkowo-Wschodniej" title="Instytut Europy Środkowo-Wschodniej">Instytut Europy Środkowo-Wschodniej</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385854541" title="Specjalna:Książki/8385854541">ISBN <span class="isbn">83-85854-54-1</span></a>, Wyd. II rozszerzone: <i>Historia Ukrainy do 1795 roku</i>, Warszawa 2011, <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788301167639" title="Specjalna:Książki/9788301167639">ISBN <span class="isbn">978-83-01-16763-9</span></a>.</li> <li><a href="/wiki/Ludwik_Kolankowski" title="Ludwik Kolankowski">Ludwik Kolankowski</a>: <i>Polska Jagiellonów</i>, wyd. III poprawione i uzupełnione, Olsztyn 1991, Wyd. Oficyna Warmińska, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/838541004X" title="Specjalna:Książki/838541004X">ISBN <span class="isbn">83-85410-04-X</span></a>.</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Konopczy%C5%84ski" title="Władysław Konopczyński">Władysław Konopczyński</a>: <i>Dzieje Polski nowożytnej</i>, t. I, wyd. I Warszawa 1936, wiele wznowień.</li> <li><a href="/wiki/Robert_Ku%C5%9Bnierz" title="Robert Kuśnierz">Robert Kuśnierz</a>, <i>Ukraina w latach kolektywizacji i wielkiego głodu (1929–1933)</i>, Toruń 2005, s. 336.</li> <li>Robert Kuśnierz, <i>W świecie stalinowskich zbrodni. Ukraina w latach czystek i terroru (1934–1938) w obserwacjach i analizach MSZ oraz wywiadu wojskowego Drugiej Rzeczypospolitej</i>, Słupsk 2013, s. 428.</li> <li><a href="/wiki/Henryk_Paszkiewicz" title="Henryk Paszkiewicz">Henryk Paszkiewicz</a>: <i>Początki Rusi</i>, Kraków 1996, wyd. <a href="/wiki/Polska_Akademia_Umiej%C4%99tno%C5%9Bci" title="Polska Akademia Umiejętności">Polska Akademia Umiejętności</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8386956089" title="Specjalna:Książki/8386956089">ISBN <span class="isbn">83-86956-08-9</span></a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Henryk_Paszkiewicz" title="Henryk Paszkiewicz"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Henryk</span><span class="cite-name-initials" title="Henryk" style="display:none">H.</span> </span><span class="cite-lastname">Paszkiewicz</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Henryk</span><span class="cite-name-initials" title="Henryk">H.</span></span></a>, <i>Polityka ruska Kazimierza Wielkiego</i>, <span class="cite-name-full">Anna</span><span class="cite-name-initials" title="Anna" style="display:none">A.</span> <span class="cite-lastname">Kucińska-Kucharczyk</span> (oprac.), Kraków: Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”, 2002, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388385054" title="Specjalna:Książki/8388385054">ISBN <span class="isbn">83-88385-05-4</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/830373161">830373161</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.aufirst=Henryk&rft.aulast=Paszkiewicz&rft.date=2002&rft.isbn=83-88385-05-4&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Polityka+ruska+Kazimierza+Wielkiego&rft.pub=Towarzystwo+Naukowe+%E2%80%9ESocietas+Vistulana%E2%80%9D&rft_id=info%3Aoclcnum%2F830373161" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPodhorodecki2022"><a href="/wiki/Leszek_Podhorodecki" title="Leszek Podhorodecki">Leszek Podhorodecki</a>: <i>Dzieje Ukrainy</i>. Bellona, 2022. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8311137447" title="Specjalna:Książki/8311137447">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-11-13744-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+Ukrainy&rft.aulast=Podhorodecki&rft.aufirst=Leszek&rft.pub=Bellona&rft.isbn=8311137447"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Serczyk" title="Władysław Serczyk">Władysław Serczyk</a>: <i>Historia Ukrainy</i>, wyd. 3 poprawione i uzupełnione Wrocław 2001, Wyd. <i><a href="/wiki/Zak%C5%82ad_Narodowy_im._Ossoli%C5%84skich" title="Zakład Narodowy im. Ossolińskich">Ossolineum</a></i>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304045303" title="Specjalna:Książki/8304045303">ISBN <span class="isbn">83-04-04530-3</span></a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&veaction=edit&section=53" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ukraina&action=edit&section=53" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; font-weight: bold;">Informacje w <a href="/wiki/Wikipedia:Projekty_siostrzane" title="Wikipedia:Projekty siostrzane">projektach siostrzanych</a></td> </tr> <tr> <td><span style="margin:1px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/13px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/26px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></span>  <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ukraine?uselang=pl"><b>Multimedia</b></a></span> w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/15px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/23px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/30px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Kategoria:Ukraina" class="extiw" title="s:Kategoria:Ukraina">Teksty źródłowe</a></b> w <a href="/wiki/Wiki%C5%BAr%C3%B3d%C5%82a" title="Wikiźródła">Wikiźródłach</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikiquote-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Kategoria:Ukraina" class="extiw" title="q:Kategoria:Ukraina">Cytaty</a></b> w <a href="/wiki/Wikicytaty" title="Wikicytaty">Wikicytatach</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikinews-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/15px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/23px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/30px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Ukraina" class="extiw" title="n:Kategoria:Ukraina">Wiadomości</a></b> w <a href="/wiki/Wikinews" title="Wikinews">Wikinews</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/15px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/23px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/30px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Kategoria:Ukraina" class="extiw" title="voy:Kategoria:Ukraina">Informacje</a></b> w <a href="/wiki/Wikipodr%C3%B3%C5%BCe" title="Wikipodróże">Wikipodróżach</a></td> </tr> </tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/28px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/42px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/56px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="900" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w indeksie <i>Słownika geograficznego Królestwa Polskiego</i> hasło <b><a href="/wiki/Wikipedia:Skarbnica_Wikipedii/S%C5%82ownik_geograficzny_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego/Ukraina" title="Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Ukraina">Ukraina</a></b> </td></tr></tbody></table> <div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span title="Wikiatlas"><img alt="Wikiatlas" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/16px-Gnome-globe.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/24px-Gnome-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/32px-Gnome-globe.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Ukraine" class="extiw" title="commons:Atlas of Ukraine">Wikimedia Atlas: Ukraina</a></b> – wikiatlas z mapami w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></div> <p>Urzędy centralne: </p> <ul><li>Oficjalna strona <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ukraine.ua/">Ukrainy</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.president.gov.ua">Prezydent Ukrainy</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kmu.gov.ua">Gabinet Ministrów</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rada.gov.ua/">Rada Najwyższa Ukrainy</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>)</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Pa%C5%84stwa_Europy" title="Szablon:Państwa Europy"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Pa%C5%84stwa_Europy" title="Dyskusja szablonu:Państwa Europy"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Pa%C5%84stwa_Europy&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Lista_pa%C5%84stw_Europy" title="Lista państw Europy">Państwa Europy</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Lista_pa%C5%84stw_%C5%9Bwiata" title="Lista państw świata">Państwa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Andora" title="Andora">Andora</a></li> <li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%9Bnia_i_Hercegowina" title="Bośnia i Hercegowina">Bośnia i Hercegowina</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/San_Marino" title="San Marino">San Marino</a></li> <li><a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Terytorium_zale%C5%BCne" title="Terytorium zależne">Terytoria zależne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Gibraltar" title="Gibraltar">Gibraltar (Wielka Brytania)</a></li> <li><a href="/wiki/Guernsey" title="Guernsey">Guernsey (Wielka Brytania)</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Mayen" title="Jan Mayen">Jan Mayen (Norwegia)</a></li> <li><a href="/wiki/Jersey" title="Jersey">Jersey (Wielka Brytania)</a></li> <li><a href="/wiki/Svalbard" title="Svalbard">Svalbard (Norwegia)</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspa_Man" title="Wyspa Man">Wyspa Man (Wielka Brytania)</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspy_Owcze" title="Wyspy Owcze">Wyspy Owcze (Dania)</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_nieuznawane" title="Państwo nieuznawane">Podmioty o ograniczonym<br />uznaniu międzynarodowym</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Naddniestrze" title="Naddniestrze">Naddniestrze</a><sup id="cite_ref-132" class="reference"><a href="#cite_note-132">[A]</a></sup></li> <li><a href="/wiki/Kosowo" title="Kosowo">Kosowo</a><sup id="cite_ref-133" class="reference"><a href="#cite_note-133">[B]</a></sup></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Europa" title="Europa"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary.svg/100px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary.svg/150px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary.svg/200px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary.svg.png 2x" data-file-width="537" data-file-height="536" /></a></span> </p> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-nav"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-132">↑</a></span> <span class="reference-text">Naddniestrzańska Republika Mołdawska nie jest uznawana przez żadne w pełni suwerenne państwo.</span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a></span> <span class="reference-text">Republika Kosowa jednostronnie ogłosiła niepodległość, która <a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_formalnie_uznaj%C4%85ce_niepodleg%C5%82o%C5%9B%C4%87_Kosowa" title="Państwa formalnie uznające niepodległość Kosowa">jest uznawana</a> przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ. Obecnie działa tam specjalna misja Unii Europejskiej – <a href="/wiki/EULEX_Kosowo" title="EULEX Kosowo">EULEX</a>.</span> </li> </ol></div></div> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller grupa-szablonów mw-collapsible autocollapse" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"> <ul class="tnavbar hlist" style="visibility:hidden;"><li>p</li><li>d</li><li>e</li></ul> <div class="caption"><a href="/wiki/Ukraina_w_organizacjach_mi%C4%99dzynarodowych" title="Ukraina w organizacjach międzynarodowych">Członkostwo w organizacjach międzynarodowych</a></div> <div class="mw-collapsible-content grupa-szablonów-nawigacyjnych"> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Euroazjatycka_Wsp%C3%B3lnota_Gospodarcza" title="Szablon:Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Euroazjatycka_Wsp%C3%B3lnota_Gospodarcza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Euroazjatycka_Wsp%C3%B3lnota_Gospodarcza&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Euroazjatycka_Wsp%C3%B3lnota_Gospodarcza" title="Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza">Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Członkowie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgistan" title="Kirgistan">Kirgistan</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Tad%C5%BCykistan" title="Tadżykistan">Tadżykistan</a></li> <li><i><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></i></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:GUAM" title="Szablon:GUAM"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:GUAM&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:GUAM (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:GUAM&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Organizacja na rzecz Demokracji i Rozwoju (<a href="/wiki/GUAM" title="GUAM">GUAM</a>)</div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Członkowie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Były członek</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Inicjatywa_%C5%9Arodkowoeuropejska" title="Szablon:Inicjatywa Środkowoeuropejska"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Inicjatywa_%C5%9Arodkowoeuropejska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Inicjatywa Środkowoeuropejska (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Inicjatywa_%C5%9Arodkowoeuropejska&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Inicjatywa_%C5%9Arodkowoeuropejska" title="Inicjatywa Środkowoeuropejska">Inicjatywa Środkowoeuropejska</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_Albania.svg/22px-Flag_of_Albania.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_Albania.svg/33px-Flag_of_Albania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_Albania.svg/44px-Flag_of_Albania.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/22px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/33px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/44px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg/22px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg/33px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg/44px-Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Bo%C5%9Bnia_i_Hercegowina" title="Bośnia i Hercegowina">Bośnia i Hercegowina</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/22px-Flag_of_Bulgaria.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/33px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/44px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Flag_of_Montenegro.svg/22px-Flag_of_Montenegro.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Flag_of_Montenegro.svg/33px-Flag_of_Montenegro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Flag_of_Montenegro.svg/44px-Flag_of_Montenegro.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/22px-Flag_of_Croatia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/33px-Flag_of_Croatia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/44px-Flag_of_Croatia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/22px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/33px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/44px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_North_Macedonia.svg/22px-Flag_of_North_Macedonia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_North_Macedonia.svg/33px-Flag_of_North_Macedonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Flag_of_North_Macedonia.svg/44px-Flag_of_North_Macedonia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></span></span> </span><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/22px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/33px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/44px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/22px-Flag_of_Serbia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/33px-Flag_of_Serbia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/44px-Flag_of_Serbia.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /></span></span> </span><a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/22px-Flag_of_Slovakia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/33px-Flag_of_Slovakia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/44px-Flag_of_Slovakia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Slovenia.svg/22px-Flag_of_Slovenia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Slovenia.svg/33px-Flag_of_Slovenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Slovenia.svg/44px-Flag_of_Slovenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/22px-Flag_of_Hungary.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/33px-Flag_of_Hungary.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/44px-Flag_of_Hungary.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></span></span> </span><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:CEI_members.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/CEI_members.svg/60px-CEI_members.svg.png" decoding="async" width="60" height="61" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/CEI_members.svg/90px-CEI_members.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/CEI_members.svg/120px-CEI_members.svg.png 2x" data-file-width="593" data-file-height="606" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:OBWE" title="Szablon:OBWE"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:OBWE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:OBWE (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:OBWE&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (<a href="/wiki/Organizacja_Bezpiecze%C5%84stwa_i_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_w_Europie" title="Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie">OBWE</a>)</div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <p>Państwa członkowskie </p> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Andora" title="Andora">Andora</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%9Bnia_i_Hercegowina" title="Bośnia i Hercegowina">Bośnia i Hercegowina</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgistan" title="Kirgistan">Kirgistan</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a></li> <li><a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/San_Marino" title="San Marino">San Marino</a></li> <li><a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Tad%C5%BCykistan" title="Tadżykistan">Tadżykistan</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li> <li><a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <p>Państwa współpracujące </p> <ul><li><a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistan</a></li> <li><a href="/wiki/Algieria" title="Algieria">Algieria</a></li> <li><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li> <li><a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egipt</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Jordania" title="Jordania">Jordania</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Maroko</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Tunezja" title="Tunezja">Tunezja</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:OSCE_logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/OSCE_logo.svg/80px-OSCE_logo.svg.png" decoding="async" width="80" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/OSCE_logo.svg/120px-OSCE_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/OSCE_logo.svg/160px-OSCE_logo.svg.png 2x" data-file-width="815" data-file-height="253" /></a><figcaption></figcaption></figure><br /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:OSCE_members_and_partners.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/OSCE_members_and_partners.svg/80px-OSCE_members_and_partners.svg.png" decoding="async" width="80" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/OSCE_members_and_partners.svg/120px-OSCE_members_and_partners.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/OSCE_members_and_partners.svg/160px-OSCE_members_and_partners.svg.png 2x" data-file-width="940" data-file-height="477" /></a><figcaption></figcaption></figure> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_Pa%C5%84stw_Morza_Czarnego" title="Szablon:Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_Pa%C5%84stw_Morza_Czarnego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_Pa%C5%84stw_Morza_Czarnego&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_Pa%C5%84stw_Morza_Czarnego" title="Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego">Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwa członkowskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwa kandydujące</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egipt</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/Tunezja" title="Tunezja">Tunezja</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:NATO" title="Szablon:NATO"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:NATO" title="Dyskusja szablonu:NATO"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:NATO&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/NATO" title="NATO">Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_cz%C5%82onkowskie_NATO" title="Państwa członkowskie NATO">Państwa członkowskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kandydaci</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bo%C5%9Bnia_i_Hercegowina" title="Bośnia i Hercegowina">Bośnia i Hercegowina</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Struktura</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Rada_P%C3%B3%C5%82nocnoatlantycka" title="Rada Północnoatlantycka">Rada Północnoatlantycka</a></li> <li><a href="/wiki/Grupa_Planowania_Nuklearnego" title="Grupa Planowania Nuklearnego">Grupa Planowania Nuklearnego</a></li> <li><a href="/wiki/Sekretarz_generalny_NATO" title="Sekretarz generalny NATO">Sekretarz Generalny</a></li> <li><a href="/wiki/Sekretariat_Mi%C4%99dzynarodowy_NATO" title="Sekretariat Międzynarodowy NATO">Sekretariat Międzynarodowy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zgromadzenie_Parlamentarne_NATO&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zgromadzenie Parlamentarne NATO (strona nie istnieje)">Zgromadzenie Parlamentarne</a></li> <li><a href="/wiki/Komitet_Wojskowy_NATO" title="Komitet Wojskowy NATO">Komitet Wojskowy</a></li> <li><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Sztab_Wojskowy" title="Międzynarodowy Sztab Wojskowy">Międzynarodowy Sztab Wojskowy</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusznicze_Dow%C3%B3dztwo_Operacji" title="Sojusznicze Dowództwo Operacji">Sojusznicze Dowództwo Operacji</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusznicze_Dow%C3%B3dztwo_ds._Transformacji" title="Sojusznicze Dowództwo ds. Transformacji">Sojusznicze Dowództwo ds. Transformacji</a></li> <li><a href="/wiki/Sojusznicze_Dow%C3%B3dztwo_Si%C5%82_Po%C5%82%C4%85czonych_NATO_w_Brunssum" title="Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych NATO w Brunssum">Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych NATO w Brunssum</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_NATO.svg" class="mw-file-description" title="Flaga NATO"><img alt="Flaga NATO" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/80px-Flag_of_NATO.svg.png" decoding="async" width="80" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/120px-Flag_of_NATO.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Flag_of_NATO.svg/160px-Flag_of_NATO.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a></span> </p><p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:North_Atlantic_Treaty_Organization_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description" title="Mapa NATO"><img alt="Mapa NATO" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg/80px-North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="80" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg/120px-North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg/160px-North_Atlantic_Treaty_Organization_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="550" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Rada_Europy" title="Szablon:Rada Europy"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Rada_Europy" title="Dyskusja szablonu:Rada Europy"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Rada_Europy&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Rada_Europy" title="Rada Europy">Rada Europy</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwa członkowskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Andora" title="Andora">Andora</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%9Bnia_i_Hercegowina" title="Bośnia i Hercegowina">Bośnia i Hercegowina</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/San_Marino" title="San Marino">San Marino</a></li> <li><a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kandydaci</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kosowo" title="Kosowo">Kosowo</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Stolica_Apostolska" title="Stolica Apostolska">Stolica Apostolska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Byli członkowie Rady Europy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Flaga Rady Europy"><img alt="Flaga Rady Europy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/80px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="80" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/120px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/160px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Council_of_Europe.png" class="mw-file-description" title="Mapa Rady Europy"><img alt="Mapa Rady Europy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Council_of_Europe.png/80px-Council_of_Europe.png" decoding="async" width="80" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Council_of_Europe.png/120px-Council_of_Europe.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Council_of_Europe.png/160px-Council_of_Europe.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="200" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Rada_Pa%C5%84stw_Morza_Ba%C5%82tyckiego" title="Szablon:Rada Państw Morza Bałtyckiego"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Rada_Pa%C5%84stw_Morza_Ba%C5%82tyckiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Rada Państw Morza Bałtyckiego (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Rada_Pa%C5%84stw_Morza_Ba%C5%82tyckiego&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Rada <a href="/wiki/Rada_Pa%C5%84stw_Morza_Ba%C5%82tyckiego" title="Rada Państw Morza Bałtyckiego">Państw Morza Bałtyckiego</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Członkowie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Komisja_Europejska" title="Komisja Europejska">Komisja Europejska</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:CBSS-members.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/CBSS-members.png/80px-CBSS-members.png" decoding="async" width="80" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/CBSS-members.png/120px-CBSS-members.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/CBSS-members.png/160px-CBSS-members.png 2x" data-file-width="415" data-file-height="422" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:WTO" title="Szablon:WTO"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:WTO&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:WTO (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:WTO&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Handlu" title="Światowa Organizacja Handlu">Światowa Organizacja Handlu</a> (WTO)</div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a></li> <li><a href="/wiki/Antigua_i_Barbuda" title="Antigua i Barbuda">Antigua i Barbuda</a></li> <li><a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabia Saudyjska</a></li> <li><a href="/wiki/Argentyna" title="Argentyna">Argentyna</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrajn" title="Bahrajn">Bahrajn</a></li> <li><a href="/wiki/Bangladesz" title="Bangladesz">Bangladesz</a></li> <li><a href="/wiki/Barbados" title="Barbados">Barbados</a></li> <li><a href="/wiki/Belize" title="Belize">Belize</a></li> <li><a href="/wiki/Benin" title="Benin">Benin</a></li> <li><a href="/wiki/Boliwia" title="Boliwia">Boliwia</a></li> <li><a href="/wiki/Botswana" title="Botswana">Botswana</a></li> <li><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/Burkina_Faso" title="Burkina Faso">Burkina Faso</a></li> <li><a href="/wiki/Burundi" title="Burundi">Burundi</a></li> <li><a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></li> <li><a href="/wiki/Czad" title="Czad">Czad</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Demokratyczna_Republika_Konga" title="Demokratyczna Republika Konga">Demokratyczna Republika Konga</a></li> <li><a href="/wiki/Dominika" title="Dominika">Dominika</a></li> <li><a href="/wiki/Dominikana" title="Dominikana">Dominikana</a></li> <li><a href="/wiki/D%C5%BCibuti" title="Dżibuti">Dżibuti</a></li> <li><a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egipt</a></li> <li><a href="/wiki/Ekwador" title="Ekwador">Ekwador</a></li> <li><a href="/wiki/Eswatini" title="Eswatini">Eswatini</a></li> <li><a href="/wiki/Fid%C5%BCi" title="Fidżi">Fidżi</a></li> <li><a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a></li> <li><a href="/wiki/Gabon" title="Gabon">Gabon</a></li> <li><a href="/wiki/Gambia" title="Gambia">Gambia</a></li> <li><a href="/wiki/Ghana" title="Ghana">Ghana</a></li> <li><a href="/wiki/Grenada" title="Grenada">Grenada</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Gujana" title="Gujana">Gujana</a></li> <li><a href="/wiki/Gwatemala" title="Gwatemala">Gwatemala</a></li> <li><a href="/wiki/Gwinea" title="Gwinea">Gwinea</a></li> <li><a href="/wiki/Gwinea_Bissau" title="Gwinea Bissau">Gwinea Bissau</a></li> <li><a href="/wiki/Haiti" title="Haiti">Haiti</a></li> <li><a href="/wiki/Honduras" title="Honduras">Honduras</a></li> <li><a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a></li> <li><a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/Jamajka" title="Jamajka">Jamajka</a></li> <li><a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Jordania" title="Jordania">Jordania</a></li> <li><a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a></li> <li><a href="/wiki/Kamerun" title="Kamerun">Kamerun</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Katar" title="Katar">Katar</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kenia" title="Kenia">Kenia</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgistan" title="Kirgistan">Kirgistan</a></li> <li><a href="/wiki/Kolumbia" title="Kolumbia">Kolumbia</a></li> <li><a href="/wiki/Kongo" title="Kongo">Kongo</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Kostaryka" title="Kostaryka">Kostaryka</a></li> <li><a href="/wiki/Kuba" title="Kuba">Kuba</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwejt" title="Kuwejt">Kuwejt</a></li> <li><a href="/wiki/Lesotho" title="Lesotho">Lesotho</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Madagaskar" title="Madagaskar">Madagaskar</a></li> <li><a href="/wiki/Makau" title="Makau">Makau</a></li> <li><a href="/wiki/Malawi" title="Malawi">Malawi</a></li> <li><a href="/wiki/Malediwy" title="Malediwy">Malediwy</a></li> <li><a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezja</a></li> <li><a href="/wiki/Mali" title="Mali">Mali</a></li> <li><a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Maroko</a></li> <li><a href="/wiki/Mauretania" title="Mauretania">Mauretania</a></li> <li><a href="/wiki/Mauritius" title="Mauritius">Mauritius</a></li> <li><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a></li> <li><a href="/wiki/Mjanma" title="Mjanma">Mjanma</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a></li> <li><a href="/wiki/Mozambik" title="Mozambik">Mozambik</a></li> <li><a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibia</a></li> <li><a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a></li> <li><a href="/wiki/Niger" title="Niger">Niger</a></li> <li><a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a></li> <li><a href="/wiki/Nikaragua" title="Nikaragua">Nikaragua</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li> <li><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a></li> <li><a href="/wiki/Panama" title="Panama">Panama</a></li> <li><a href="/wiki/Papua-Nowa_Gwinea" title="Papua-Nowa Gwinea">Papua-Nowa Gwinea</a></li> <li><a href="/wiki/Paragwaj" title="Paragwaj">Paragwaj</a></li> <li><a href="/wiki/Peru" title="Peru">Peru</a></li> <li><a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">Południowa Afryka</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_%C5%9Arodkowoafryka%C5%84ska" title="Republika Środkowoafrykańska">Republika Środkowoafrykańska</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Zielonego_Przyl%C4%85dka" title="Republika Zielonego Przylądka">Republika Zielonego Przylądka</a></li> <li><a href="/wiki/Rwanda" title="Rwanda">Rwanda</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Kitts_i_Nevis" title="Saint Kitts i Nevis">Saint Kitts i Nevis</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Lucia" title="Saint Lucia">Saint Lucia</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Vincent_i_Grenadyny" title="Saint Vincent i Grenadyny">Saint Vincent i Grenadyny</a></li> <li><a href="/wiki/Salwador" title="Salwador">Salwador</a></li> <li><a href="/wiki/Senegal" title="Senegal">Senegal</a></li> <li><a href="/wiki/Sierra_Leone" title="Sierra Leone">Sierra Leone</a></li> <li><a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a></li> <li><a href="/wiki/Sri_Lanka" title="Sri Lanka">Sri Lanka</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Surinam" title="Surinam">Surinam</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Tanzania" title="Tanzania">Tanzania</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Tajwan</a></li> <li><a href="/wiki/Togo" title="Togo">Togo</a></li> <li><a href="/wiki/Tonga" title="Tonga">Tonga</a></li> <li><a href="/wiki/Trynidad_i_Tobago" title="Trynidad i Tobago">Trynidad i Tobago</a></li> <li><a href="/wiki/Tunezja" title="Tunezja">Tunezja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/Uganda" title="Uganda">Uganda</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Urugwaj" title="Urugwaj">Urugwaj</a></li> <li><a href="/wiki/Wenezuela" title="Wenezuela">Wenezuela</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a></li> <li><a href="/wiki/Wybrze%C5%BCe_Ko%C5%9Bci_S%C5%82oniowej" title="Wybrzeże Kości Słoniowej">Wybrzeże Kości Słoniowej</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspy_Salomona" title="Wyspy Salomona">Wyspy Salomona</a></li> <li><a href="/wiki/Zambia" title="Zambia">Zambia</a></li> <li><a href="/wiki/Zimbabwe" title="Zimbabwe">Zimbabwe</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczone Emiraty Arabskie</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a>, w tym poszczególne państwa członkowskie: <a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:WTO_members_and_observers.svg" class="mw-file-description" title="Mapa członków WTO"><img alt="Mapa członków WTO" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/WTO_members_and_observers.svg/80px-WTO_members_and_observers.svg.png" decoding="async" width="80" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/WTO_members_and_observers.svg/120px-WTO_members_and_observers.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/WTO_members_and_observers.svg/160px-WTO_members_and_observers.svg.png 2x" data-file-width="2754" data-file-height="1398" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Wsp%C3%B3lnota_Demokratycznego_Wyboru" title="Szablon:Wspólnota Demokratycznego Wyboru"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Wsp%C3%B3lnota_Demokratycznego_Wyboru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Wspólnota Demokratycznego Wyboru (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Wsp%C3%B3lnota_Demokratycznego_Wyboru&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Wspólnota <a href="/wiki/Wsp%C3%B3lnota_Demokratycznego_Wyboru" title="Wspólnota Demokratycznego Wyboru">Demokratycznego Wyboru</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Członkowie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> </div> </div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Historia_Ukrainy" title="Szablon:Historia Ukrainy"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Historia_Ukrainy" title="Dyskusja szablonu:Historia Ukrainy"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Historia_Ukrainy&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Historia_Ukrainy" title="Historia Ukrainy">Historia Ukrainy</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="hlist navbox-above above"> <ul><li><a href="/wiki/Historia_Hetmanatu" title="Historia Hetmanatu">Historia Hetmanatu</a></li></ul> </div><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwo ukraińskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Narodziny_Rusi" title="Narodziny Rusi">Narodziny Rusi</a></li> <li><a href="/wiki/Chrzest_Rusi" title="Chrzest Rusi">Chrzest Rusi</a></li> <li><a href="/wiki/Ru%C5%9B_Kijowska" title="Ruś Kijowska">Ruś Kijowska</a></li> <li><a href="/wiki/Rozbicie_dzielnicowe_Rusi" title="Rozbicie dzielnicowe Rusi">Rozbicie dzielnicowe Rusi</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwa_ruskie" title="Księstwa ruskie">Księstwa ruskie</a> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_halicko-wo%C5%82y%C5%84skie" title="Księstwo halicko-wołyńskie">Księstwo halicko-wołyńskie</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_perejas%C5%82awskie" title="Księstwo perejasławskie">Księstwo perejasławskie</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_czernihowskie" title="Księstwo czernihowskie">Księstwo czernihowskie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Podb%C3%B3j_Rusi_przez_Mongo%C5%82%C3%B3w" title="Podbój Rusi przez Mongołów">Podbój Rusi przez Mongołów</a></li> <li><a href="/wiki/Wojna_o_ksi%C4%99stwo_halicko-w%C5%82odzimierskie_(1340%E2%80%931392)" title="Wojna o księstwo halicko-włodzimierskie (1340–1392)">Upadek Księstwa Halickiego</a></li> <li><a href="/wiki/Kozacy_zaporoscy" title="Kozacy zaporoscy">Kozacy zaporoscy</a></li> <li><a href="/wiki/Hetmanat" title="Hetmanat">Hetmanat</a></li> <li><i><a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Ruskie" title="Wielkie Księstwo Ruskie">Wielkie Księstwo Ruskie</a></i> <ul><li><i><a href="/wiki/Rzeczpospolita_Trojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Trojga Narodów">Rzeczpospolita Trojga Narodów</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gubernia_noworosyjska" title="Gubernia noworosyjska">Kraj Noworosyjski</a></li> <li><a href="/wiki/Genera%C5%82-gubernatorstwo_kijowskie" title="Generał-gubernatorstwo kijowskie">Kraj Południowo-Zachodni</a></li> <li><a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Ukraińska Republika Ludowa">URL</a></li> <li><a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Ludowa_Republika_Rad" title="Ukraińska Ludowa Republika Rad">Ukraińska Ludowa Republika Rad</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Ukrai%C5%84skie_(hetmanat)" title="Państwo Ukraińskie (hetmanat)">Państwo Ukraińskie (hetmanat)</a></li> <li><a href="/wiki/Zachodnioukrai%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Zachodnioukraińska Republika Ludowa">ZURL</a></li> <li><a href="/wiki/Ukrai%C5%84ska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka">USRR</a> <ul><li><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Karpato-Ukraina" title="Karpato-Ukraina">Karpato-Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Komisariat_Rzeszy_Ukraina" title="Komisariat Rzeszy Ukraina">Komisariat Rzeszy Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Ukrai%C5%84ski_Komitet_Narodowy" title="Ukraiński Komitet Narodowy">Ukraiński Komitet Narodowy</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ukraina</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Pozostałe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Naród ukraiński</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adcy_Rusi_Kijowskiej" title="Władcy Rusi Kijowskiej">Władcy Rusi Kijowskiej</a> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_haliccy" title="Książęta haliccy">Książęta haliccy</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_perejas%C5%82awscy" title="Książęta perejasławscy">Książęta perejasławscy</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_czernihowscy" title="Książęta czernihowscy">Książęta czernihowscy</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Lista_hetman%C3%B3w_Kozak%C3%B3w_zaporoskich" class="mw-redirect" title="Lista hetmanów Kozaków zaporoskich">Hetmani Zaporoscy</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_hetman%C3%B3w_w_okresie_Hetmanatu" title="Lista hetmanów w okresie Hetmanatu">Hetmani Hetmanatu</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_prezydent%C3%B3w_Ukrainy" title="Lista prezydentów Ukrainy">Prezydenci Ukrainy</a></li> <li><a href="/wiki/Premierzy_Ukrainy" title="Premierzy Ukrainy">Premierzy Ukrainy</a></li> <li><a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny_Ukrainy" title="Ustrój polityczny Ukrainy">Ustrój polityczny Ukrainy</a></li> <li><a href="/wiki/Stosunki_polsko-ukrai%C5%84skie" title="Stosunki polsko-ukraińskie">Stosunki polsko-ukraińskie</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Herb_Ukrainy" title="Herb Ukrainy"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/50px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="50" height="70" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/75px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/100px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="461" /></a></span> </p> </div></div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_niepodleg%C5%82e" class="mw-redirect" title="Państwo niepodległe">państwo niepodległe</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000123587973">0000000123587973</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/123791201">123791201</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n81017756">n81017756</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4061496-7">4061496-7</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00573982">00573982</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11865672n">11865672n</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11937898x">11937898x</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb15325867g">15325867g</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/02640267X">02640267X</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge131211">ge131211</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX451278">XX451278</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810613095605606">9810613095605606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007548162505171">987007548162505171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Portugalii" title="Biblioteka Narodowa Portugalii">PTBNP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://urn.bn.pt/nca/unimarc-authorities/txt?id=1200867">1200867</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3AV%2A11309%3B%3DBA">LNB:V*11309;=BA</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4169170.html">4169170</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Ukraine">place/Ukraine</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/ucraina">ucraina</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/ukraine/">ukraine</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4217406">4217406</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/ukraina">ukraina</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Ukraina">Ukraina</a></span></li> <li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/ukraina/">ukraina</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0068156.xml">0068156</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Ukraine">Ukraine</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=63065">63065</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukraina&oldid=75357977">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukraina&oldid=75357977</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Ukraina" title="Kategoria:Ukraina">Ukraina</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ru%C5%9B" title="Kategoria:Ruś">Ruś</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Cz%C5%82onkowie_Organizacji_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Kategoria:Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych">Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Oficjalni_kandydaci_do_Unii_Europejskiej" title="Kategoria:Oficjalni kandydaci do Unii Europejskiej">Oficjalni kandydaci do Unii Europejskiej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pa%C5%84stwa_w_Europie_Wschodniej" title="Kategoria:Państwa w Europie Wschodniej">Państwa w Europie Wschodniej</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2024-11" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2024-11">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2024-11</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_formatowania" title="Kategoria:Artykuły wymagające formatowania">Artykuły wymagające formatowania</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_aktualizacji" title="Kategoria:Artykuły wymagające aktualizacji">Artykuły wymagające aktualizacji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2020-08" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2020-08">Artykuły z brakującymi przypisami od 2020-08</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2022-03" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2022-03">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2022-03</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 26 lis 2024, 07:50.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukraina&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6df7948d6c-m4whs","wgBackendResponseTime":267,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.206","walltime":"2.673","ppvisitednodes":{"value":28123,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":380959,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":105273,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":63,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":228596,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":14,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1948.565 1 -total"," 18.98% 369.813 1 Szablon:Państwo_infobox"," 15.06% 293.429 32 Szablon:Cytuj_stronę"," 13.67% 266.391 12 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 12.76% 248.563 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 8.94% 174.147 1 Szablon:Grupa_szablonów"," 6.87% 133.876 1 Szablon:Państwa_Europy"," 6.55% 127.715 20 Szablon:Cytuj"," 6.00% 116.938 1 Szablon:Infobox_dwie_grafiki"," 5.84% 113.816 1 Szablon:Infobox_2x2_dodaj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.971","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":16663907,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Państwo infobox\",\n [\"precision\"] = \"min\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nWRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-669b4ddb54-4w9bw","timestamp":"20241127100529","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ukraina","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Ukraina","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q212","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q212","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-04-10T20:33:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/81\/Ukraine_CIA_map.gif","headline":"pa\u0144stwo w Europie Wschodniej"}</script> </body> </html>