CINXE.COM
Casemate — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Casemate — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"6fcb463f-d9ce-4c8d-85ca-b7cf9b90e76f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Casemate","wgTitle":"Casemate","wgCurRevisionId":222673771,"wgRevisionId":222673771,"wgArticleId":1532816,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article manquant de références depuis juillet 2014","Article manquant de références/Liste complète","Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata","Article à référence insuffisante","Portail:Histoire militaire/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés","Casemate","Fortification du XXe siècle"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Casemate","wgRelevantArticleId":1532816,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q89521","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.19"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG/1200px-Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG/800px-Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG/640px-Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Casemate — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Casemate"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Casemate"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Casemate rootpage-Casemate skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Casemate" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Casemate" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Casemate" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Casemate" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Blockhaus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Blockhaus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Blockhaus</span> </div> </a> <ul id="toc-Blockhaus-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bunker" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bunker"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Bunker</span> </div> </a> <ul id="toc-Bunker-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sur_les_véhicules_militaires" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sur_les_véhicules_militaires"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Sur les véhicules militaires</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sur_les_véhicules_militaires-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Sur les véhicules militaires</span> </button> <ul id="toc-Sur_les_véhicules_militaires-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Casemate_navale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Casemate_navale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Casemate navale</span> </div> </a> <ul id="toc-Casemate_navale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Armement_en_casemate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Armement_en_casemate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Armement en casemate</span> </div> </a> <ul id="toc-Armement_en_casemate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Casemate</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 41 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-41" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">41 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D9%85%D9%86" title="مكمن – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مكمن" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qazamat" title="Qazamat – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Qazamat" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Каземат" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D1%8D%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Казэмат – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Казэмат" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Каземат" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Casamata" title="Casamata – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Casamata" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kasematy" title="Kasematy – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kasematy" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Каземат" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kasemat" title="Kasemat – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Kasemat" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kasematte" title="Kasematte – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Kasematte" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Casemate" title="Casemate – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Casemate" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kazemato" title="Kazemato – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kazemato" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Casamata" title="Casamata – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Casamata" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kasematt" title="Kasematt – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Kasematt" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kasamata" title="Kasamata – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kasamata" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%BE" title="سنگرتوپ – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سنگرتوپ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kasematti" title="Kasematti – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kasematti" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Kazemat" title="Kazemat – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Kazemat" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%95%D7%9E%D7%AA_%D7%A1%D7%95%D7%92%D7%A8%D7%99%D7%9D" title="חומת סוגרים – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="חומת סוגרים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kazamat" title="Kazamat – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kazamat" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kazamata" title="Kazamata – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kazamata" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kasemat" title="Kasemat – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Kasemat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kazemato" title="Kazemato – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Kazemato" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Casamatta" title="Casamatta – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Casamatta" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%A0%B2%E9%83%AD" title="砲郭 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="砲郭" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Каземат" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8F%AC%EA%B3%BD" title="포곽 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="포곽" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – kirghize" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Каземат" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghize" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kazematas" title="Kazematas – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kazematas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kubu_kekubah" title="Kubu kekubah – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kubu kekubah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kazemat" title="Kazemat – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kazemat" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kasematt" title="Kasematt – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kasematt" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazamata_(architektura)" title="Kazamata (architektura) – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kazamata (architektura)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Casamata" title="Casamata – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Casamata" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cazemat%C4%83" title="Cazemată – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cazemată" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Каземат" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kazemata" title="Kazemata – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kazemata" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82_(%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Казамат (фортификација) – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Казамат (фортификација)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kasematt" title="Kasematt – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kasematt" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kazamat" title="Kazamat – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kazamat" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Каземат – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Каземат" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q89521#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Casemate" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Casemate" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Casemate"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Casemate"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Casemate" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Casemate" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&oldid=222673771" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Casemate&id=222673771&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCasemate"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FCasemate"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Casemate"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Casemate&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Casemate&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Casemates" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q89521" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Casemate_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Casemate (homonymie)">Casemate (homonymie)</a>. </p> </div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:%C3%80_sourcer" title="Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/45px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/68px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/90px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2014-07" data-sort-value="2014-07">juillet 2014</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> <p>Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous connaissez des sites web de qualité traitant du thème abordé ici, merci de compléter l'article en donnant les <b>références utiles à sa <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V%C3%A9rifiabilit%C3%A9" title="Wikipédia:Vérifiabilité">vérifiabilité</a></b> et en les liant à la section « <a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence" title="Aide:Insérer une référence">Notes et références</a> ». </p> <b>En pratique :</b> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources#Qualité_des_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">Quelles sources sont attendues ?</a> <a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">Comment ajouter mes sources ?</a></div> </div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Blockhaus_F%C3%A9camp_(3)_0018.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG/220px-Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG/330px-Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG/440px-Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Blockhaus-observatoire du <a href="/wiki/Mur_de_l%27Atlantique" title="Mur de l'Atlantique">Mur de l'Atlantique</a>.</figcaption></figure> <p>Une <b>casemate</b>, également appelée <b><a href="#Blockhaus"><span class="lang-de" lang="de">blockhaus</span></a></b> (en <a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a>) ou <b><a href="#Bunker"><span class="lang-en" lang="en">bunker</span></a></b> (en <a href="/wiki/Anglais" title="Anglais">anglais</a>), est un local, souvent partiellement enterré, d'un <a href="/wiki/Fortification" title="Fortification">système fortifié</a>, qui est à l'épreuve des tirs ennemis. </p><p>Les casemates existent dans des fonctions et des principes de construction très différents. Il existe des casemates passives destinées à abriter la troupe ou du matériel, des casemates actives protégeant des organes de tir. Une casemate peut aussi être un élément de fortification ou une construction isolée. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Blockhaus">Blockhaus</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Blockhaus" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Blockhaus"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Blockhouse_(PSF).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Blockhouse_%28PSF%29.png/220px-Blockhouse_%28PSF%29.png" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Blockhouse_%28PSF%29.png/330px-Blockhouse_%28PSF%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Blockhouse_%28PSF%29.png/440px-Blockhouse_%28PSF%29.png 2x" data-file-width="472" data-file-height="352" /></a><figcaption>Fortin d'Amérique du Nord.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Staging_bunker_at_pantex_used_for_temporary_stagin_of_nuclear_weapons.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Staging_bunker_at_pantex_used_for_temporary_stagin_of_nuclear_weapons.jpg/220px-Staging_bunker_at_pantex_used_for_temporary_stagin_of_nuclear_weapons.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c5/Staging_bunker_at_pantex_used_for_temporary_stagin_of_nuclear_weapons.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="160" /></a><figcaption>Bunker de stockage provisoire d'armes nucléaires à l'usine <a href="/wiki/Pantex" title="Pantex">Pantex</a>.</figcaption></figure> <p>De l'allemand <i>Blockhaus</i>, également orthographié <b>blockaus</b>, le terme désigne à l'origine une <a href="/wiki/Maison_forte" title="Maison forte">maison forte</a>, un <a href="/wiki/Fortin_militaire" title="Fortin militaire">fortin</a> construit généralement avec <a href="/wiki/Construction_en_bois_massif_empil%C3%A9" title="Construction en bois massif empilé">des bois empilés</a>, bruts ou facés, à la manière des <a href="/wiki/Construction_en_bois_massif_empil%C3%A9" title="Construction en bois massif empilé">cabanes de rondins</a>. <a href="/wiki/Blocus" title="Blocus">Blocus</a> lui est apparenté. On retrouve en anglais <i>blockhouse</i>, et une tradition de fortins anglais en Amérique du Nord. (Voir aussi le moyen <a href="/wiki/N%C3%A9erlandais" title="Néerlandais">néerlandais</a> <i><span class="lang-nl" lang="nl">blochuus</span></i>) </p><p>Le terme est passé aux retranchements de campagne enterrés, d'abord blindés avec de gros troncs, puis en <a href="/wiki/B%C3%A9ton_arm%C3%A9" title="Béton armé">béton armé</a>, utilisés massivement par l'<a href="/wiki/Deutsches_Heer" title="Deutsches Heer">armée allemande</a> pendant la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>. Les <a href="/wiki/Poilu" title="Poilu">poilus</a> qui s'abritaient dans des cagnas ont adopté le mot. </p><p>La langue allemande emploie toujours le mot blockhaus pour désigner une maison en rondin, une fuste. </p><p>En français courant, <i>blockhaus</i> est devenu un terme générique comme <i>bunker</i> et casemate désigne désormais tout type d'ouvrage militaire bétonné, <i><span class="lang-la" lang="la">a priori</span></i> isolé ou de petite dimension. Son équivalent strict est tout simplement <i>bloc</i>, employé pour la <a href="/wiki/Ligne_Maginot" title="Ligne Maginot">ligne Maginot</a>. Les militaires du <a href="/wiki/G%C3%A9nie_militaire" title="Génie militaire">génie</a> écrivent aussi <i>bloc bétonné</i>. Ils réservent le terme de <i>blockhaus</i> à : </p> <ul><li>En fortification de campagne, un retranchement protégé par des rondins et recouvert de terre, abritant des fantassins avec leur armement.</li> <li>En fortification permanente en pierre (<a href="/wiki/Syst%C3%A8me_S%C3%A9r%C3%A9_de_Rivi%C3%A8res" title="Système Séré de Rivières">système Séré de Rivières</a>), le réduit d'une position d'infanterie, souvent situé en montagne, parfois en bord de mer, peu susceptible d'être battu par l'artillerie adverse, et constitué soit d'une tour munie de <a href="/wiki/Meurtri%C3%A8re" title="Meurtrière">meurtrières</a>, de <a href="/wiki/Bret%C3%A8che" title="Bretèche">bretèches</a> ou de <a href="/wiki/M%C3%A2chicoulis" title="Mâchicoulis">mâchicoulis</a>, soit d'un casernement pourvu de volets métalliques percés de meurtrières.</li> <li>En fortification moderne (type Maginot), soit un petit ouvrage extérieur en béton équipé d'armes automatiques légères — les ouvrages de taille intermédiaire sont nommés <i>casemates</i> et les plus importants <i>blocs</i> — , soit un local intérieur pourvu d'un <a href="/wiki/Fusil-mitrailleur" title="Fusil-mitrailleur">fusil-mitrailleur</a> et placé à un coude d'un couloir de communication afin de le battre en cas d'intrusion de l'adversaire.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bunker">Bunker</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Bunker" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Bunker"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La casemate est appelée <i>bunker</i> principalement dans les pays anglo-saxons, mais aussi en Allemagne. Bunker est un mot anglais qui désigne un coffre, une <a href="/wiki/Soute" class="mw-disambig" title="Soute">soute</a> (à charbon) de navire puis un abri à l'épreuve des obus ou des bombes. Il semblerait qu'il ait pris ce dernier sens pendant l'<a href="/wiki/Entre-deux-guerres" title="Entre-deux-guerres">entre-deux-guerres</a>, la langue anglaise conservant au mot <i><span class="lang-en" lang="en">blockhouse</span></i> le sens originel de <a href="/wiki/Fortin_militaire" title="Fortin militaire">fortin</a> d'infanterie. En français, il fait double emploi avec blockhaus et peut pratiquement toujours être rendu par casemate ou fortin. </p><p>En français, on utilise souvent le terme de <i>bunker</i> (parfois aussi le terme de <i>caveau</i>) pour désigner une salle sécurisée et ventilée destinée à accueillir et à être utilisée pour le stockage de produits chimiques dangereux, dans les laboratoires de recherche et/ou d'enseignement en chimie. </p><p>Le <a href="/wiki/Regelbau" title="Regelbau">Regelbau</a> désigne sous le <a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_Reich" title="Troisième Reich">Troisième Reich</a> un modèle standard de construction de bunkers. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Hillman_(17).JPG" class="mw-file-description" title="Porte blindée à deux vantaux avec volet mobile, du bunker du site Hillman[1]."><img alt="Porte blindée à deux vantaux avec volet mobile, du bunker du site Hillman[1]." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Hillman_%2817%29.JPG/90px-Hillman_%2817%29.JPG" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Hillman_%2817%29.JPG/135px-Hillman_%2817%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Hillman_%2817%29.JPG/180px-Hillman_%2817%29.JPG 2x" data-file-width="2448" data-file-height="3264" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Porte blindée à deux vantaux avec volet mobile, du bunker du <a href="/wiki/Site_Hillman" title="Site Hillman">site Hillman</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Le_Grand_Bunker,_Ouistreham,_Lower_Normandy,_France_-_panoramio_(6).jpg" class="mw-file-description" title="Le bunker comporte des ventilateurs dans une salle de ventilation[2]."><img alt="Le bunker comporte des ventilateurs dans une salle de ventilation[2]." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Le_Grand_Bunker%2C_Ouistreham%2C_Lower_Normandy%2C_France_-_panoramio_%286%29.jpg/120px-Le_Grand_Bunker%2C_Ouistreham%2C_Lower_Normandy%2C_France_-_panoramio_%286%29.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Le_Grand_Bunker%2C_Ouistreham%2C_Lower_Normandy%2C_France_-_panoramio_%286%29.jpg/180px-Le_Grand_Bunker%2C_Ouistreham%2C_Lower_Normandy%2C_France_-_panoramio_%286%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Le_Grand_Bunker%2C_Ouistreham%2C_Lower_Normandy%2C_France_-_panoramio_%286%29.jpg/240px-Le_Grand_Bunker%2C_Ouistreham%2C_Lower_Normandy%2C_France_-_panoramio_%286%29.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Le bunker comporte des ventilateurs dans une salle de ventilation<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Le_Grand_Bunker_Mus%C3%A9e_du_Mur_de_l%27Atlantique_WW_II_Atlantic_Wall_museum_Ouistreham_Normandy_France_Nazi_Germany_Wehrmacht_fortification_weapons_equipment_exhibitions_2006-02-22_barrack_uniform_etc_IMG_5776_-_6046576493.jpg" class="mw-file-description" title="La chambrée avec lits escamotables[3]."><img alt="La chambrée avec lits escamotables[3]." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Le_Grand_Bunker_Mus%C3%A9e_du_Mur_de_l%27Atlantique_WW_II_Atlantic_Wall_museum_Ouistreham_Normandy_France_Nazi_Germany_Wehrmacht_fortification_weapons_equipment_exhibitions_2006-02-22_barrack_uniform_etc_IMG_5776_-_6046576493.jpg/120px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Le_Grand_Bunker_Mus%C3%A9e_du_Mur_de_l%27Atlantique_WW_II_Atlantic_Wall_museum_Ouistreham_Normandy_France_Nazi_Germany_Wehrmacht_fortification_weapons_equipment_exhibitions_2006-02-22_barrack_uniform_etc_IMG_5776_-_6046576493.jpg/180px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Le_Grand_Bunker_Mus%C3%A9e_du_Mur_de_l%27Atlantique_WW_II_Atlantic_Wall_museum_Ouistreham_Normandy_France_Nazi_Germany_Wehrmacht_fortification_weapons_equipment_exhibitions_2006-02-22_barrack_uniform_etc_IMG_5776_-_6046576493.jpg/240px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a></span></div> <div class="gallerytext">La chambrée avec lits escamotables<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sur_les_véhicules_militaires"><span id="Sur_les_v.C3.A9hicules_militaires"></span>Sur les véhicules militaires</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Sur les véhicules militaires" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Sur les véhicules militaires"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Casemate_navale">Casemate navale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Casemate navale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Casemate navale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg/220px-Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg" decoding="async" width="220" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg/330px-Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg/440px-Casemate_USS_North_Dakota_LOC_09527u.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1088" /></a><figcaption>Exemple de casemate navale sur l'<a href="/wiki/USS_North_Dakota_(BB-29)" title="USS North Dakota (BB-29)">USS <i>North Dakota</i></a>.</figcaption></figure> <p>Sur certains navires de guerre de la fin du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle et du début du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, une partie de l'artillerie secondaire était abritée dans des casemates situées dans la coque. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Armement_en_casemate">Armement en casemate</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Armement en casemate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Armement en casemate"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sur les véhicules blindés armés, la mise en place d'une <a href="/wiki/Arme_lourde" title="Arme lourde">arme lourde</a> comme un <a href="/wiki/Canon_(artillerie)" title="Canon (artillerie)">canon</a> a d'abord été faite de manière solidaire avec la caisse du véhicule, le <a href="/wiki/Pointage_(arme)" title="Pointage (arme)">pointage</a> étant limité à quelques degrés en <a href="/wiki/Azimut" title="Azimut">azimut</a> et plus libre en <a href="/wiki/Port%C3%A9e_(balistique)" title="Portée (balistique)">portée</a>. C'est notamment le cas sur les chars de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>. </p><p><a href="/wiki/Histoire_du_char_d%27assaut" title="Histoire du char d'assaut">Par la suite</a>, le développement de la <a href="/wiki/Tourelle_(armement)" title="Tourelle (armement)">tourelle</a> d'artillerie a permis aux chars d'assaut d'obtenir plus de degrés de liberté, les azimuts « pointables » couvrant désormais <span class="nowrap">360<abbr class="abbr" title="degrés">°</abbr></span>. Toutefois, certains véhicules blindés armés, comme les <a href="/wiki/Canon_automoteur" title="Canon automoteur">canons automoteurs</a> ou les <a href="/wiki/Chasseur_de_chars" title="Chasseur de chars">chasseurs de chars</a> conservent une disposition « en casemate » de leur armement principal, disposition simplifiant la fabrication et réduisant le coût de production de ces engins. De ce fait, ces deux types de chars étaient moins polyvalents que les chars d'assaut mais pouvaient toutefois assurer un grand nombre de missions. </p><p>En <a href="/wiki/Palestine_mandataire" title="Palestine mandataire">Palestine mandataire</a>, lors de la <a href="/wiki/Grande_r%C3%A9volte_arabe_de_1936-1939_en_Palestine_mandataire" title="Grande révolte arabe de 1936-1939 en Palestine mandataire">grande révolte arabe</a> de 1936-1939, les Britanniques font usage de trains blindés pour protéger les voies ferrées qui sont la cible de nombreux <a href="/wiki/Sabotage" title="Sabotage">sabotages</a>. Ils utilisent notamment des blockhaus en <a href="/wiki/B%C3%A9ton" class="mw-redirect" title="Béton">béton</a> montés sur des <a href="/wiki/Wagon_plat" title="Wagon plat">wagons plats</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bunkers?uselang=fr">Casemates</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/casemate" class="extiw" title="wikt:casemate">casemate</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27,_Westwall,_Stra%C3%9Fensperre_(Kampfwagenschranke).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27%2C_Westwall%2C_Stra%C3%9Fensperre_%28Kampfwagenschranke%29.jpg/220px-Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27%2C_Westwall%2C_Stra%C3%9Fensperre_%28Kampfwagenschranke%29.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27%2C_Westwall%2C_Stra%C3%9Fensperre_%28Kampfwagenschranke%29.jpg/330px-Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27%2C_Westwall%2C_Stra%C3%9Fensperre_%28Kampfwagenschranke%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27%2C_Westwall%2C_Stra%C3%9Fensperre_%28Kampfwagenschranke%29.jpg/440px-Bundesarchiv_Bild_146-1984-051-27%2C_Westwall%2C_Stra%C3%9Fensperre_%28Kampfwagenschranke%29.jpg 2x" data-file-width="799" data-file-height="549" /></a><figcaption>L'utilisation de bunker est généralement couplée à de solides lignes anti-char.</figcaption></figure> <p>En 1975, <a href="/wiki/Paul_Virilio" title="Paul Virilio">Paul Virilio</a> publia pour la première fois <i>Bunker Archéologie, étude sur l'espace militaire européen de la Seconde Guerre mondiale</i><sup id="cite_ref-éditions_Bunker_archéologie_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-éditions_Bunker_archéologie-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Paul_Virilio_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Paul_Virilio-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Source_insuffisante" title="Aide:Source insuffisante">[source insuffisante]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Fortin_militaire" title="Fortin militaire">Fortin militaire</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_forts,_fortifications,_citadelles_et_places_fortes_par_continent" title="Liste de forts, fortifications, citadelles et places fortes par continent">Liste de forts, fortifications, citadelles et places fortes par continent</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lignemaginot.com/">Sur la ligne Maginot</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimaginot.eu/">Wikimaginot.eu</a> : Infos, localisations, photos et documents sur les casemates de la ligne Maginot</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bunkerblog.eu/">BunkerBlog</a> : Blog Fortifications Allemande 1933-1945</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bunkersite.com/">Bunkersite.com</a> : Fortifications Allemande 1933-1945 en Europe : Mur de l'Atlantique, Westwall, Pologne</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sudouest.fr/2012/06/27/le-bunker-un-atout-touristique-754894-2780.php">Le bunker, un atout touristique</a> - Un bunker n'est pas un blockhaus (2012).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Casemate&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Casemate&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Cette porte pare-souffle permettait grâce au vantail supérieur de sortir même en cas de comblement partiel de l'entrée par des gravats. Le guichet observateur peut être renforcé par un créneau de défense (ouverture blindée à volet qui peut être ouvert par un soldat de faction pour mitrailler l'intrus).</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text">Hors combat, le bunker est ventilé naturellement par les portes laissées ouvertes. En période de combat, des ventilateurs équipés de filtre dépoussiéreur et filtre anti-gaz, permettaient de nettoyer l'air intérieur qui repartait dans des conduites d'aération.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text">Les soldats n'habitaient pas continuellement dans les bunkers du mur de l'Atlantique. <span class="citation">« Cantonnés la plupart du temps dans les villas réquisitionnées des environs, les servants des pièces d'artillerie ne se retrouvaient à leur poste de combat que durant les alertes et les exercices. Quant aux sentinelles et au personnel des services de surveillance, ils fonctionnaient par roulements… Le mobilier de dotation était en sapin. Mais […] les troupes d'occupation faisaient grand usage de meuble et ustensiles "empruntés" dans les villas avoisinantes, quand ils ne venaient pas directement d'Allemagne »</span>. Cf <span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fortifications.pagesperso-orange.fr/bunker-ouistream.htm"><cite style="font-style:normal;">Le grand Bunker</cite></a> », sur <span class="italique">fortifications.pagesperso-orange.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-07-07" data-sort-value="2023-07-07">7 juillet 2023</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cotterell1984"><span class="ouvrage" id="Paul_Cotterell1984">Paul <span class="nom_auteur">Cotterell</span>, <cite class="italique">The Railways of Palestine and Israel</cite>, Abingdon, Tourret Publishing, <time>1984</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/0-905878-04-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/0-905878-04-3"><span class="nowrap">0-905878-04-3</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Railways+of+Palestine+and+Israel&rft.place=Abingdon&rft.pub=Tourret+Publishing&rft.aulast=Cotterell&rft.aufirst=Paul&rft.date=1984&rft.isbn=0-905878-04-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ACasemate"></span></span></span>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 64-65.</span> </li> <li id="cite_note-éditions_Bunker_archéologie-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-éditions_Bunker_archéologie_5-0">↑</a> </span><span class="reference-text"> <ul><li><abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> édition : Centres Georges Pompidou - CCI et Paul Virilio, 1975.</li> <li><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> édition : les Éditions du Demi-Cercle, 1991.</li> <li><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> édition : les Éditions du Demi-Cercle, 1994.</li> <li><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr> édition : Éditions Galilée, 2008.</li></ul> </span></li> <li id="cite_note-Paul_Virilio-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Paul_Virilio_6-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.editions-galilee.fr/f/index.php?sp=livAut&auteur_id=2051">[1]</a>.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Fortifications" title="Modèle:Palette Fortifications"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Fortifications&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Fortification" title="Fortification">Fortification</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis l'Antiquité</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Abattis" title="Abattis">Abattis</a></li> <li><a href="/wiki/Acropole" title="Acropole">Acropole</a></li> <li><i><a href="/wiki/Agger" title="Agger">Agger</a></i></li> <li><a href="/wiki/Broch" title="Broch">Broch (fortif. écossaise)</a></li> <li><a href="/wiki/Camp_romain" title="Camp romain">Camp romain</a></li> <li><a href="/wiki/Castro_(architecture)" title="Castro (architecture)">Castro (Péninsule ibérique)</a></li> <li><a href="/wiki/Castellum" title="Castellum">Castellum</a></li> <li><a href="/wiki/Colline_fortifi%C3%A9e" title="Colline fortifiée">Colline fortifiée</a></li> <li><a href="/wiki/Corps_de_garde" title="Corps de garde">Corps de garde</a></li> <li><a href="/wiki/Crannog" title="Crannog">Crannog (île)</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89peron_barr%C3%A9" title="Éperon barré">Éperon barré</a></li> <li><a href="/wiki/Fortifications_celtes" title="Fortifications celtes">Fortifications celtes</a></li> <li><a href="/wiki/Foss%C3%A9_(infrastructure)" title="Fossé (infrastructure)">Fossé</a></li> <li><a href="/wiki/Gaztelu_zahar" title="Gaztelu zahar">Gaztelu zahar</a></li> <li><i><a href="/wiki/Limes" title="Limes">Limes</a></i></li> <li><a href="/wiki/Muraille" title="Muraille">Muraille</a></li> <li><a href="/wiki/Murus_gallicus" title="Murus gallicus">Murus gallicus</a></li> <li><a href="/wiki/Oppidum" title="Oppidum">Oppidum celtique</a></li> <li><a href="/wiki/Palissade" title="Palissade">Palissade</a></li> <li><a href="/wiki/Porte_d%27eau" title="Porte d'eau">Porte d'eau</a></li> <li><a href="/wiki/Porte_de_ville" title="Porte de ville">Porte de ville</a></li> <li><a href="/wiki/Rempart" title="Rempart">Rempart</a></li> <li><a href="/wiki/Rempart_circulaire" title="Rempart circulaire">Rempart circulaire ou ringwall</a></li> <li><a href="/wiki/Ringfort" title="Ringfort">Ringfort</a></li> <li><a href="/wiki/Trou_de_loup" title="Trou de loup">Trou de loup (piège)</a></li> <li><a href="/wiki/Fort_de_chariots" title="Fort de chariots">Wagenburg (cercle de chariots)</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le Moyen Âge</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Alcazaba" title="Alcazaba">Alcazaba</a></li> <li><a href="/wiki/Alcazar_(architecture)" title="Alcazar (architecture)">Alcazar</a></li> <li><a href="/wiki/Assommoir" title="Assommoir">Assommoir</a></li> <li><a href="/wiki/Barbacane" title="Barbacane">Barbacane</a></li> <li><a href="/wiki/Bastille_(forteresse)" title="Bastille (forteresse)">Bastille</a></li> <li><a href="/wiki/Bastillon" title="Bastillon">Bastillon</a></li> <li><a href="/wiki/Basse-cour_(fortification)" title="Basse-cour (fortification)">Basse-cour</a></li> <li><a href="/wiki/Bayle_(fortifications)" title="Bayle (fortifications)">Bayle</a></li> <li><i><a href="/wiki/Bergfried" title="Bergfried">Bergfried</a></i></li> <li><a href="/wiki/Boulevard_(fortification)" title="Boulevard (fortification)">Boulevard</a></li> <li><a href="/wiki/Bret%C3%A8che" title="Bretèche">Bretèche </a></li> <li><a href="/wiki/Caponni%C3%A8re" title="Caponnière">Caponnière</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau" title="Château">Château</a></li> <li><a href="/wiki/Chausse-trape" title="Chausse-trape">Chausse-trape</a></li> <li><a href="/wiki/Chemise_(fortification)" title="Chemise (fortification)">Chemise (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Cheval_de_frise_(barri%C3%A8re)" title="Cheval de frise (barrière)">Cheval de frise</a></li> <li><a href="/wiki/Citadelle" title="Citadelle">Citadelle</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_concentrique" title="Château concentrique">Château concentrique</a></li> <li><a href="/wiki/Chemin_de_ronde" title="Chemin de ronde">Chemin de ronde</a></li> <li><a href="/wiki/Cordon_(militaire)" title="Cordon (militaire)">Cordon</a></li> <li><a href="/wiki/Corps_de_place" title="Corps de place">Corps de place</a></li> <li><a href="/wiki/Courtine" title="Courtine">Courtine (muraille entre 2 tours)</a></li> <li><a href="/wiki/Cr%C3%A9neau" title="Créneau">Créneau</a></li> <li><a href="/wiki/Donjon" title="Donjon">Donjon</a></li> <li><a href="/wiki/Douve_(foss%C3%A9)" title="Douve (fossé)">Douve (fossé)</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89chauguette" title="Échauguette">Échauguette</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89glise_fortifi%C3%A9e" title="Église fortifiée">Église fortifiée</a></li> <li><a href="/wiki/Embrasure_(architecture)" title="Embrasure (architecture)">Embrasure</a></li> <li><a href="/wiki/Ferme_fortifi%C3%A9e" title="Ferme fortifiée">Ferme fortifiée</a></li> <li><a href="/wiki/Gabion" title="Gabion">Gabion</a></li> <li><a href="/wiki/Glacis_(fortification)" title="Glacis (fortification)">Glacis</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_puits" title="Grand puits">Grand puits</a></li> <li><a href="/wiki/Guette" title="Guette">Guette</a></li> <li><a href="/wiki/Gusuku" title="Gusuku">Gusuku</a></li> <li><a href="/wiki/Herse_(architecture)" title="Herse (architecture)">Herse</a></li> <li><a href="/wiki/Hourd" title="Hourd">Hourd</a></li> <li><a href="/wiki/Huchette" title="Huchette">Huchette</a></li> <li><a href="/wiki/Kremlin" title="Kremlin">Kremlin russe</a></li> <li><a href="/wiki/Lice_(architecture)" title="Lice (architecture)">Lice</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A2chicoulis" title="Mâchicoulis">Mâchicoulis</a></li> <li><a href="/wiki/Maison_forte" title="Maison forte">Maison forte</a></li> <li><a href="/wiki/Maison-tour" title="Maison-tour">Maison-tour</a></li> <li><a href="/wiki/Merlon_(fortification)" title="Merlon (fortification)">Merlon</a></li> <li><a href="/wiki/Meurtri%C3%A8re" title="Meurtrière">Meurtrière</a></li> <li><a href="/wiki/Mirador_(surveillance)" title="Mirador (surveillance)">Mirador (surveillance)</a></li> <li><a href="/wiki/Caponni%C3%A8re#En_fortification_médiévale" title="Caponnière">Moineau (militaire)</a></li> <li><a href="/wiki/Motte_castrale" title="Motte castrale">Motte castrale</a></li> <li><a href="/wiki/Moulin_fortifi%C3%A9" title="Moulin fortifié">Moulin fortifié</a></li> <li><a href="/wiki/Ostrog_(fortification)" title="Ostrog (fortification)">Ostrog (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Parapet" title="Parapet">Parapet</a></li> <li><a href="/wiki/Pas_de_souris" title="Pas de souris">Pas de souris</a></li> <li><a href="/wiki/Place_d%27armes" title="Place d'armes">Place d'armes</a></li> <li><a href="/wiki/Plong%C3%A9e_(militaire)" title="Plongée (militaire)">Plongée (militaire)</a></li> <li><a href="/wiki/Poivri%C3%A8re_(architecture)" title="Poivrière (architecture)">Poivrière (architecture)</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-levis" title="Pont-levis">Pont-levis</a></li> <li><a href="/wiki/Poterne" title="Poterne">Poterne</a></li> <li><a href="/wiki/Ricetto" title="Ricetto">Ricetto</a></li> <li><a href="/wiki/Rue_militaire" title="Rue militaire">Rue militaire</a></li> <li><a href="/wiki/Tenshu" title="Tenshu">Tenshu</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_(fortification)" title="Tour (fortification)">Tour (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_albarrane" title="Tour albarrane">Tour albarrane</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_d%27angle" title="Tour d'angle">Tour d'angle</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Avant-porte" title="Avant-porte">Avant-porte</a></li> <li><a href="/wiki/Banquette_(fortification)" title="Banquette (fortification)">Banquette</a></li> <li><a href="/wiki/Bastion" title="Bastion">Bastion</a></li> <li><a href="/wiki/Caponni%C3%A8re#En_fortification_bastionnée" title="Caponnière">Caponnière</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Casemate</a></li> <li><a href="/wiki/Cavalier_(fortification)" title="Cavalier (fortification)">Cavalier</a></li> <li><a href="/wiki/Chemin_couvert" title="Chemin couvert">Chemin couvert</a></li> <li><a href="/wiki/Coffre_de_contrescarpe" title="Coffre de contrescarpe">Coffre de contrescarpe</a></li> <li><a href="/wiki/Contre-garde" title="Contre-garde">Contre-garde</a></li> <li><a href="/wiki/Contrescarpe" title="Contrescarpe">Contrescarpe</a></li> <li><a href="/wiki/Couvre-face" title="Couvre-face">Couvre-face</a></li> <li><a href="/wiki/Cr%C3%AAte_(militaire)" title="Crête (militaire)">Crête</a></li> <li><a href="/wiki/Cunette" title="Cunette">Cunette</a></li> <li><a href="/wiki/Dame_(fortification)" title="Dame (fortification)">Dame</a></li> <li><a href="/wiki/Demi-lune_(fortification)" title="Demi-lune (fortification)">Demi-lune</a></li> <li><a href="/wiki/Escarpe" title="Escarpe">Escarpe</a></li> <li><a href="/wiki/Fausse_braie" title="Fausse braie">Fausse braie</a></li> <li><a href="/wiki/Fort_r%C3%A9duit" title="Fort réduit">Fort réduit</a></li> <li><a href="/wiki/Fortification_bastionn%C3%A9e" title="Fortification bastionnée">Fortification bastionnée</a></li> <li><a href="/wiki/Fortin_militaire" title="Fortin militaire">Fortin militaire</a></li> <li><a href="/wiki/Orillon" title="Orillon">Orillon</a></li> <li><a href="/wiki/Ouvrage_%C3%A0_cornes" title="Ouvrage à cornes">Ouvrage à cornes</a></li> <li><a href="/wiki/Ouvrage_%C3%A0_couronne" title="Ouvrage à couronne">Ouvrage à couronne</a></li> <li><a href="/wiki/Ouvrage_ext%C3%A9rieur" title="Ouvrage extérieur">Ouvrage extérieur</a></li> <li><a href="/wiki/Place_basse" title="Place basse">Place basse</a></li> <li><a href="/wiki/Place_forte" title="Place forte">Place forte</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-%C3%A9cluse" title="Pont-écluse">Pont-écluse</a></li> <li><a href="/wiki/Presidio" title="Presidio">Presidio (Amérique espagnole)</a></li> <li><a href="/wiki/Redent" title="Redent">Redent</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9duit_(fortification)" title="Réduit (fortification)">Réduit</a></li> <li><a href="/wiki/Redoute_(fortification)" title="Redoute (fortification)">Redoute</a></li> <li><a href="/wiki/Sac_de_sable" title="Sac de sable">Sac de sable</a></li> <li><a href="/wiki/Tablette_(militaire)" title="Tablette (militaire)">Tablette</a></li> <li><a href="/wiki/Tenaille_(fortification)" title="Tenaille (fortification)">Tenaille</a></li> <li><a href="/wiki/Traverse_(fortification)" title="Traverse (fortification)">Traverse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Artillerie_c%C3%B4ti%C3%A8re" title="Artillerie côtière">Artillerie côtière</a></li> <li><a href="/wiki/Avant-poste_(fortification)" title="Avant-poste (fortification)">Avant-poste</a></li> <li><a href="/wiki/Barbette" title="Barbette">Barbette</a></li> <li><a href="/wiki/Batterie_(armement)" title="Batterie (armement)">Batterie terrestre</a></li> <li><a class="mw-selflink-fragment" href="#Bunker">Bunker</a></li> <li><a href="/wiki/Tour-mod%C3%A8le_type_1811" title="Tour-modèle type 1811">Tour-modèle type 1811</a></li> <li><a href="/wiki/Fil_de_fer_barbel%C3%A9" title="Fil de fer barbelé">Fil de fer barbelé</a></li> <li><a href="/wiki/Mine_terrestre" title="Mine terrestre">Mine terrestre</a></li> <li><a href="/wiki/Rue_du_rempart_(fortification)" title="Rue du rempart (fortification)">Rue du rempart</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_S%C3%A9r%C3%A9_de_Rivi%C3%A8res" title="Système Séré de Rivières">Système Séré de Rivières</a></li> <li><a href="/wiki/Tata_(fortification)" title="Tata (fortification)">Tata (fortification de l'Afrique de l'ouest)</a></li> <li><a href="/wiki/Tourelle_(fortification)" title="Tourelle (fortification)">Tourelle</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_Martello" title="Tour Martello">Tour Martello dans l'empire britannique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Abri_antiatomique" title="Abri antiatomique">Abri antiatomique</a></li> <li><a href="/wiki/Barri%C3%A8re_de_s%C3%A9paration" title="Barrière de séparation">Barrière de séparation</a></li> <li><a href="/wiki/Bloc_(fortification)" title="Bloc (fortification)">Bloc (fortification)</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Blockhaus</a></li> <li><a href="/wiki/Dent_de_dragon" title="Dent de dragon">Dent de dragon</a></li> <li><a href="/wiki/Foss%C3%A9_diamant" title="Fossé diamant">Fossé diamant</a></li> <li><span class="lang-en" lang="en"><a href="/wiki/Fire_Support_Base" title="Fire Support Base">Fire Support Base</a></span></li> <li><a href="/wiki/Guerre_de_tranch%C3%A9es" title="Guerre de tranchées">Guerre de tranchées</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A9risson_tch%C3%A8que" title="Hérisson tchèque">Hérisson tchèque</a></li> <li><a href="/wiki/Hesco_bastion" title="Hesco bastion">Hesco bastion</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_de_Flak" title="Tour de Flak">Tour de Flak</a></li> <li><a href="/wiki/Abri_antisouffle" title="Abri antisouffle">Abri antisouffle</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Autres sujets</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Glossaire_arch%C3%A9ologique_des_fortifications" title="Glossaire archéologique des fortifications">Glossaire archéologique des fortifications</a></li> <li><a href="/wiki/Glossaire_de_la_fortification_bastionn%C3%A9e" title="Glossaire de la fortification bastionnée">Glossaire de la fortification bastionnée</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_maisons_fortes_en_France" title="Liste des maisons fortes en France">Liste des maisons fortes en France</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail de l’histoire militaire"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/43px-Military_symbol.svg.png" decoding="async" width="43" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/65px-Military_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/86px-Military_symbol.svg.png 2x" data-file-width="202" data-file-height="113" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail:Histoire militaire">Portail de l’histoire militaire</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Architecture_et_urbanisme" title="Portail de l’architecture et de l’urbanisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Ciudad.svg/24px-Ciudad.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Ciudad.svg/36px-Ciudad.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Ciudad.svg/48px-Ciudad.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Architecture_et_urbanisme" title="Portail:Architecture et urbanisme">Portail de l’architecture et de l’urbanisme</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.next‐548465c4fd‐vdfxg Cached time: 20250302124452 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.267 seconds Real time usage: 0.400 seconds Preprocessor visited node count: 2085/1000000 Post‐expand include size: 67981/2097152 bytes Template argument size: 17635/2097152 bytes Highest expansion depth: 17/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 11459/5000000 bytes Lua time usage: 0.072/10.000 seconds Lua memory usage: 4512225/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 320.666 1 -total 16.37% 52.480 1 Modèle:Références 13.65% 43.764 6 Modèle:Lang 12.34% 39.577 1 Modèle:Portail 10.94% 35.086 1 Modèle:À_sourcer 9.87% 31.635 1 Modèle:Voir_homonymie 9.85% 31.595 1 Modèle:Palette 9.29% 29.799 1 Modèle:Autres_projets 8.86% 28.410 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note 8.33% 26.720 1 Modèle:Méta_bandeau --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:1532816:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302124452 and revision id 222673771. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Casemate&oldid=222673771">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Casemate&oldid=222673771</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Casemate" title="Catégorie:Casemate">Casemate</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Fortification_du_XXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Fortification du XXe siècle">Fortification du XXe siècle</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_juillet_2014" title="Catégorie:Article manquant de références depuis juillet 2014">Article manquant de références depuis juillet 2014</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_diff%C3%A9rent_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_insuffisante" title="Catégorie:Article à référence insuffisante">Article à référence insuffisante</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire_militaire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire militaire/Articles liés">Portail:Histoire militaire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Architecture_et_urbanisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés">Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 4 février 2025 à 03:33.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Casemate" title="Spécial:Citer/Casemate">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Casemate&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Casemate</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>41 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5f94d8864b-hjzwz","wgBackendResponseTime":137,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.267","walltime":"0.400","ppvisitednodes":{"value":2085,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":67981,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17635,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11459,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 320.666 1 -total"," 16.37% 52.480 1 Modèle:Références"," 13.65% 43.764 6 Modèle:Lang"," 12.34% 39.577 1 Modèle:Portail"," 10.94% 35.086 1 Modèle:À_sourcer"," 9.87% 31.635 1 Modèle:Voir_homonymie"," 9.85% 31.595 1 Modèle:Palette"," 9.29% 29.799 1 Modèle:Autres_projets"," 8.86% 28.410 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"," 8.33% 26.720 1 Modèle:Méta_bandeau"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.072","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4512225,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.next-548465c4fd-vdfxg","timestamp":"20250302124452","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Casemate","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Casemate","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q89521","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q89521","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-01-01T20:27:08Z","dateModified":"2025-02-04T02:33:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8f\/Blockhaus_F%C3%A9camp_%283%29_0018.JPG","headline":"position de tir fortifi\u00e9e ou blind\u00e9e, peut se r\u00e9f\u00e9rer \u00e0 des fortifications sur terre ou \u00e0 des structures sur des navires ou des v\u00e9hicules"}</script> </body> </html>