CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Apartheid - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"b68e3244-e282-47dc-8124-9899806e82cc","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Apartheid","wgTitle":"Apartheid","wgCurRevisionId":9587103,"wgRevisionId":9587103,"wgArticleId":6413,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Hezkuntza Programako artikuluak","Hezkuntza Programa/Geografia eta Historia","Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Apartheid"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Apartheid", "wgRelevantArticleId":6413,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11409","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics": true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/DurbanSign1989.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="2044"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/DurbanSign1989.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1363"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1090"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Apartheid - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Apartheid"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Apartheid"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Apartheid rootpage-Apartheid skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu nagusia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z"><span>Azala</span></a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala"><span>Txikipedia</span></a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela"><span>Ikusgela</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna"><span>Txokoa</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r"><span>Aldaketa berriak</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x"><span>Ausazko orria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua."><span>Laguntza</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itxura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu" class=""><span>Dohaintza egin</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Apartheid" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class=""><span>Sortu kontua</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Apartheid" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hasi saioa</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Tresna pertsonalak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu"><span>Dohaintza egin</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Apartheid" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Sortu kontua</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Apartheid" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hasi saioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi"><span>gehiago ikasi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y"><span>Ekarpenak</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Aintzindariak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Aintzindariak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Aintzindariak</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Aintzindariak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Aintzindariak azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Aintzindariak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ezarpena" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ezarpena"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ezarpena</span> </div> </a> <ul id="toc-Ezarpena-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Eguneroko_segregazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Eguneroko_segregazioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Eguneroko segregazioa</span> </div> </a> <ul id="toc-Eguneroko_segregazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Arautzea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arautzea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Arautzea</span> </div> </a> <ul id="toc-Arautzea-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Beltzen_Estatuak_eta_antzekotasunak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Beltzen_Estatuak_eta_antzekotasunak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Beltzen Estatuak eta antzekotasunak</span> </div> </a> <ul id="toc-Beltzen_Estatuak_eta_antzekotasunak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zuriak,_beltzak,_mulatoak_eta_indiarrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zuriak,_beltzak,_mulatoak_eta_indiarrak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Zuriak, beltzak, mulatoak eta indiarrak</span> </div> </a> <ul id="toc-Zuriak,_beltzak,_mulatoak_eta_indiarrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bortizkeriarik_gabeko_erresistentzia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bortizkeriarik_gabeko_erresistentzia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Bortizkeriarik gabeko erresistentzia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bortizkeriarik_gabeko_erresistentzia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Bortizkeriarik gabeko erresistentzia azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Bortizkeriarik_gabeko_erresistentzia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kontzientzia_Beltzaren_Mugimendua_eta_Sowetoko_istiluak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kontzientzia_Beltzaren_Mugimendua_eta_Sowetoko_istiluak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Kontzientzia Beltzaren Mugimendua eta Sowetoko istiluak</span> </div> </a> <ul id="toc-Kontzientzia_Beltzaren_Mugimendua_eta_Sowetoko_istiluak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oposizio_zuria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oposizio_zuria"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Oposizio zuria</span> </div> </a> <ul id="toc-Oposizio_zuria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nazioarteko_isolamendua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazioarteko_isolamendua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Nazioarteko isolamendua</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nazioarteko_isolamendua-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Nazioarteko isolamendua azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Nazioarteko_isolamendua-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gatazka_armatuak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gatazka_armatuak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Gatazka armatuak</span> </div> </a> <ul id="toc-Gatazka_armatuak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nazioarteko_laguntzaren_bila" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazioarteko_laguntzaren_bila"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Nazioarteko laguntzaren bila</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazioarteko_laguntzaren_bila-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Isolamenduaren_jarraipena" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Isolamenduaren_jarraipena"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Isolamenduaren jarraipena</span> </div> </a> <ul id="toc-Isolamenduaren_jarraipena-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Olinpiar_Jokoetatik_kanporatzea" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Olinpiar_Jokoetatik_kanporatzea"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Olinpiar Jokoetatik kanporatzea</span> </div> </a> <ul id="toc-Olinpiar_Jokoetatik_kanporatzea-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Udako_Joko_Olinpikoetatik_kanpo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Udako_Joko_Olinpikoetatik_kanpo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>Udako Joko Olinpikoetatik kanpo</span> </div> </a> <ul id="toc-Udako_Joko_Olinpikoetatik_kanpo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Neguko_Olinpiar_Jokoetatik_kanpo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Neguko_Olinpiar_Jokoetatik_kanpo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.2</span> <span>Neguko Olinpiar Jokoetatik kanpo</span> </div> </a> <ul id="toc-Neguko_Olinpiar_Jokoetatik_kanpo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Apartheidaren_abolizioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Apartheidaren_abolizioa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span><i>Apartheid</i>aren abolizioa</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Apartheidaren_abolizioa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu <i>Apartheid</i>aren abolizioa azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Apartheidaren_abolizioa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Barruko_krisia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Barruko_krisia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Barruko krisia</span> </div> </a> <ul id="toc-Barruko_krisia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aldaketak_mundu_mailan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aldaketak_mundu_mailan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Aldaketak mundu mailan</span> </div> </a> <ul id="toc-Aldaketak_mundu_mailan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Frederik_de_Klerken_politikak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Frederik_de_Klerken_politikak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Frederik de Klerken politikak</span> </div> </a> <ul id="toc-Frederik_de_Klerken_politikak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Terminoaren_beste_adiera_batzuk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Terminoaren_beste_adiera_batzuk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Terminoaren beste adiera batzuk</span> </div> </a> <ul id="toc-Terminoaren_beste_adiera_batzuk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rhodesiako_kasua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rhodesiako_kasua"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Rhodesiako kasua</span> </div> </a> <ul id="toc-Rhodesiako_kasua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Filmografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Filmografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Filmografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Filmografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kronologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kronologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Kronologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Kronologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ikus,_gainera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ikus,_gainera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Ikus, gainera</span> </div> </a> <ul id="toc-Ikus,_gainera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Erreferentziak</span> </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Kanpo estekak</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Apartheid</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 138 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-138" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">138 hizkuntza</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A6" title="रंगभेद – angikera" lang="anp" hreflang="anp" data-title="रंगभेद" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angikera" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B5%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%86%D8%B5%D8%B1%D9%8A_%D9%81%D9%8A_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A5%D9%81%D8%B1%D9%8A%D9%82%D9%8A%D8%A7" title="الفصل العنصري في جنوب إفريقيا – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الفصل العنصري في جنوب إفريقيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%8A%D8%AF" title="لأپارتايد – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لأپارتايد" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%87%D9%8A%D8%AF" title="ابارتهيد – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ابارتهيد" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A6%AC%E0%A7%88%E0%A6%B7%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF_%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BF" title="বৰ্ণবৈষম্য নীতি – assamera" lang="as" hreflang="as" data-title="বৰ্ণবৈষম্য নীতি" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamera" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="آپارتاید – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آپارتاید" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Apartheids" title="Apartheids – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Apartheids" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8D%D1%96%D0%B4" title="Апартэід – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Апартэід" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8D%D1%96%D0%B4" title="Апартэід – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Апартэід" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%B4" title="Апартейд – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Апартейд" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9F" title="আপার্টহাইট – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আপার্টহাইট" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – txetxenera" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="txetxenera" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – cebuanoera" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="ئەپارتاید – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەپارتاید" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – korsikera" lang="co" hreflang="co" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsikera" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – txuvaxera" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="txuvaxera" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CF%87%CE%AC%CE%B9%CE%BD%CF%84" title="Απαρτχάιντ – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Απαρτχάιντ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Apartheid" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Apartismo" title="Apartismo – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Apartismo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="آپارتاید – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آپارتاید" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – faroera" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroera" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cinedheighilt" title="Cinedheighilt – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cinedheighilt" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Eskoziako gaelikoa" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Eskoziako gaelikoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – guaraniera" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraniera" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A4%D7%A8%D7%98%D7%94%D7%99%D7%99%D7%93" title="אפרטהייד – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="אפרטהייד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A6_%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="रंगभेद नीति – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रंगभेद नीति" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Haitiko kreolera" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitiko kreolera" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%B0%D5%A5%D5%B5%D5%A4" title="Ապարտհեյդ – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ապարտհեյդ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/A%C3%B0skilna%C3%B0arstefnan_%C3%AD_Su%C3%B0ur-Afr%C3%ADku" title="Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%91%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%98%E3%82%A4%E3%83%88" title="アパルトヘイト – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アパルトヘイト" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98" title="აპართეიდი – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აპართეიდი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%85%D0%B5%D0%B9%D0%B4" title="Апартхейд – kabardiera" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Апартхейд" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabardiera" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%ED%8C%8C%EB%A5%B4%ED%8A%B8%ED%97%A4%EC%9D%B4%ED%8A%B8" title="아파르트헤이트 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아파르트헤이트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – karachayera-balkarera" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karachayera-balkarera" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D9%90%D9%85%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B2" title="نسلی اِمتیاز – kaxmirera" lang="ks" hreflang="ks" data-title="نسلی اِمتیاز" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaxmirera" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Apartheed" title="Apartheed – koloniera" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Apartheed" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="koloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – kornubiera" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornubiera" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – ladinoa" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladinoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – luxenburgera" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxenburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B3%D1%8C%D0%B5%D0%B9%D0%B4" title="Апартгьейд – lezginera" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Апартгьейд" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezginera" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Apartheidas" title="Apartheidas – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Apartheidas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Aparte%C4%ABds" title="Aparteīds – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Aparteīds" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%85%D0%B5%D1%98%D0%B4" title="Апартхејд – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Апартхејд" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A6%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%A3%E0%B4%BE%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%9A%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ വർണ്ണവിവേചനം – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ വർണ്ണവിവേചനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BF%E0%A4%A3_%E0%A4%86%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%80%E0%A4%B2_%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A6" title="दक्षिण आफ्रिकेमधील वर्णभेद – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="दक्षिण आफ्रिकेमधील वर्णभेद" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – mirandesa" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandesa" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%A1%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%AF" title="အသားအရောင်ခွဲခြားမှု – birmaniera" lang="my" hreflang="my" data-title="အသားအရောင်ခွဲခြားမှု" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmaniera" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AF" title="آپارتاید – mazandarandera" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="آپارتاید" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarandera" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – behe-saxoiera" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="behe-saxoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%87%E0%A4%88%E0%A4%A1" title="अपार्थेईड – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="अपार्थेईड" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Apartheid_in_Zuid-Afrika" title="Apartheid in Zuid-Afrika – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Apartheid in Zuid-Afrika" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – pediera" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="pediera" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Appaartaayidii" title="Appaartaayidii – oromoera" lang="om" hreflang="om" data-title="Appaartaayidii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromoera" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%B0%E0%A8%97_%E0%A8%AD%E0%A9%87%E0%A8%A6" title="ਰੰਗ ਭੇਦ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੰਗ ਭੇਦ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%BE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%88" title="اپارتھائیڈ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="اپارتھائیڈ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%8A%D8%AF" title="اپارتايد – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اپارتايد" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%96%D0%B4" title="Апартеід – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Апартеід" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%B8%D0%B4" title="Апартеид – sakhera" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Апартеид" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – sardiniera" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardiniera" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – siziliera" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siziliera" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84%D9%8A_%D9%85%D8%AA%DA%80%D9%8A%D8%AF_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%8A_%D9%86%D9%8A%D8%AA%D9%8A" title="نسلي متڀيد واري نيتي – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="نسلي متڀيد واري نيتي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Aparteidi" title="Aparteidi – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Aparteidi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%85%D0%B5%D1%98%D0%B4" title="Апартхејд – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Апартхејд" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%86%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%A9%E0%AE%BE%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%87%E0%AE%A9%E0%AE%B5%E0%AF%8A%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="தென்னாபிரிக்காவின் இனவொதுக்கல் – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தென்னாபிரிக்காவின் இனவொதுக்கல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%96%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9C%E0%B8%B4%E0%B8%A7" title="การถือผิว – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="การถือผิว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – turkmenera" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmenera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%97%D0%B4" title="Апартеїд – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Апартеїд" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%BE%D8%A7%D8%A6%DB%8C%DA%88" title="اپارتھائیڈ – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اپارتھائیڈ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – veneziera" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneziera" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Aparteid" title="Aparteid – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Aparteid" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Apartheid" title="Apartheid – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Apartheid" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E9%9D%9E%E7%A7%8D%E6%97%8F%E9%9A%94%E7%A6%BB" title="南非种族隔离 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="南非种族隔离" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98" title="აპართეიდი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აპართეიდი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A4%D7%90%D7%A8%D7%98%D7%94%D7%99%D7%99%D7%93" title="אפארטהייד – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אפארטהייד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%81p%C3%A1rt%C3%A1%C3%ACd%C3%AC" title="Ápártáìdì – jorubera" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ápártáìdì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="jorubera" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E9%9D%9E%E7%A8%AE%E6%97%8F%E9%9A%94%E9%9B%A2" title="南非種族隔離 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="南非種族隔離" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E9%9D%9E%E7%A8%AE%E6%97%8F%E9%9A%94%E9%9B%A2" title="南非種族隔離 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="南非種族隔離" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2m-hui_Chi%C3%B3ng-cho%CC%8Dk_Keh-l%C4%AB" title="Lâm-hui Chióng-cho̍k Keh-lī – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lâm-hui Chióng-cho̍k Keh-lī" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E9%9D%9E%E7%A8%AE%E6%97%8F%E9%9A%94%E9%9B%A2" title="南非種族隔離 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="南非種族隔離" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Uhlelo_lobandlululo" title="Uhlelo lobandlululo – zuluera" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Uhlelo lobandlululo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zuluera" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11409#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Apartheid" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c"><span>Artikulua</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Apartheid" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">euskara</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Apartheid"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tresnak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Apartheid"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=history"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Apartheid" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j"><span>Honanzko esteka duten orriak</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Apartheid" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k"><span>Lotutako orrietako aldaketak</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u"><span>Fitxategia igo</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak" title="Orri berezi guztien zerrenda [q]" accesskey="q"><span>Orri bereziak</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&oldid=9587103" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra"><span>Lotura iraunkorra</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago"><span>Orri honen datuak</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Apartheid&id=9587103&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa"><span>Artikulu hau aipatu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FApartheid"><span>URL laburra lortu</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FApartheid"><span>QR kodea jaitsi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Apartheid"><span>Liburu bat sortu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Apartheid&action=show-download-screen"><span>Deskargatu PDF formatuan</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Apartheid&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p"><span>Inprimatzeko bertsioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Apartheid" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11409" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g"><span>Wikidata itema</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/30px-Wikipedia-1000.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-2-HezkuntzaPrograma" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza" title="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da"><img alt="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/19px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/28px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/38px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 2x" data-file-width="747" data-file-height="794" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:DurbanSign1989.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/DurbanSign1989.jpg/260px-DurbanSign1989.jpg" decoding="async" width="260" height="443" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/DurbanSign1989.jpg/390px-DurbanSign1989.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/DurbanSign1989.jpg/520px-DurbanSign1989.jpg 2x" data-file-width="587" data-file-height="1000" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrika</a>n, <a href="/wiki/Durban" title="Durban">Durban</a>go hondartzako <i>apartheid</i> seinalea <a href="/wiki/Ingeles" title="Ingeles">ingelesez</a>, <a href="/wiki/Afrikaans" title="Afrikaans">afrikaansez</a> eta <a href="/wiki/Zuluera" title="Zuluera">zuluera</a>z, hondartza zurientzakoa bakarrik dela ohartaraziz</figcaption></figure> <p><i><b>Apartheid</b></i>a (<a href="/wiki/Afrikaans" title="Afrikaans">afrikaansez</a>, <i>bereizketa</i>) arraza bereizkeriako sistema izan zen, <a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrikako</a> eta <a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibiako</a> gobernu <a href="/wiki/Kaukasoar" title="Kaukasoar">zuriek</a> herrialde haietako gehiengo ez-zuriaren aurka ezarri zutena. Garai luzean, <a href="/wiki/1948" title="1948">1948tik</a> <a href="/wiki/1990" title="1990">1990era</a>, <a href="/wiki/Negroide" title="Negroide">beltzek</a> (eta era leunagoan asiarrek ere bai) <a href="/wiki/Giza_eskubideak" title="Giza eskubideak">Giza eskubideen</a> murrizte larria pairatu behar izan zuten. </p><p><a href="/wiki/Hegoafrikako_Errepublika" class="mw-redirect" title="Hegoafrikako Errepublika">Hegoafrikako Errepublikan</a> eta <a href="/wiki/Rhodesia" title="Rhodesia">Rhodesian</a> apartheidak berdintasuna ukatzen zien, bai irakaskuntzan, bai lanean, zuriak ez ziren biztanle guztiei, baita elkartzeko eskubidea eta beste zenbait ere. Gutxiengo zuria —biztanleriaren % 21 zen— boterean mantentzeko helburua zuen, bestela, pribilegio-egoera galduko zukeelako. 1948ko Alderdi Nazionalaren garaipenaren aurretik, beltzek botoa eman zezaketen, baina muga askorekin. </p><p>Teorian, garapena sustatzeko, sistema arraza-talde desberdinak banatzean zetzan. Mugimendu hori guztia arraza zuriak zuzentzen zuen, eta mota guztietako legeak ezarri zituen, alderdi sozialak estaltzen zituztenak, oro har. Arraza-sailkapen bat egiten zen: itxuraren, gizartearen onarpenaren edo jatorriaren arabera. Sistema berri horrek iraultzak eta erresistentziak eragin zituen zuriak ez ziren herrialdeko herritarren aldetik. </p><p>1980ko hamarkadaren amaieran, <a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrikako</a> mugako gerraren esparruan (<a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibia</a> eta <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a>), <a href="/wiki/Sobietar_Errepublika_Sozialisten_Batasuna" title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna">Sobietar Batasunak</a> bere laguntza ekonomiko eta belikoa kendu zien Angolari eta <a href="/wiki/Kuba" title="Kuba">Kubari</a>, eta bi herrialdeentzat bideraezina izan zen borrokan segitzea; era berean, <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuek</a> Hegoafrikari ematen zioten laguntza finantzarioa bertan behera utzi zuten, eta horrek ondorio larriak ekarri zizkion <a href="/wiki/Pretoria" title="Pretoria">Pretoriako</a> gobernuari, besteak beste, Afrika hegoaldeko apartheidaren erregimenaren amaieraren hasiera, 1990era arte indarrean egon zena, 1992an zuriek bakarrik bozkatu baitzuten osoki. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Aintzindariak">Aintzindariak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Aintzindariak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Aintzindariak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/1917" title="1917">1917an</a> <a href="/wiki/Jan_Christian_Smuts" title="Jan Christian Smuts">Jan Smutsek</a>, 1919an Hegoafrikako lehen ministro izan zenak, hitzaldi batean erabili zuen lehenengo aldiz <i>apartheid</i> hitza.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1948" title="1948">1948an</a>, Fagans batzordeak bereizketaren zantzuak ikertu zituen, ordurako hasiak zirenak, Jan Smuts jaunaren jendarteko ospea gutxitzen ari zela aprobetxatuz.</li></ul> <p>Hegoafrikako beltzen aurkako arraza-bereizkeria eta desberdintasuna europar kolonizazio handiaren hasierakoa da, <a href="/wiki/Ekialdeko_Indietako_Herbeheretar_Konpainia" title="Ekialdeko Indietako Herbeheretar Konpainia">Ekialdeko Indietako Herbeheretar Konpainiak</a>, 1652an, <a href="/wiki/Esperantza_Oneko_lurmuturra" title="Esperantza Oneko lurmuturra">Esperantza Oneko Lurmuturrean</a> merkataritza-postu bat ezarri zuenean, azkenean, Herbehereetako Lurmuturreko Koloniara hedatu zena. Konpainiak Khoikhoi-Herbehereetako gerrak hasi zituen; bertako <a href="/wiki/Khoikhoi" title="Khoikhoi">khoikhoi</a> herria lekuz aldatu, <a href="/wiki/Hegoafrikar_zuriak" title="Hegoafrikar zuriak">kolono zuriek</a> landutako etxaldeekin ordezkatu, eta esklabo beltzak inportatu zituen <a href="/wiki/Herbeheretar_Inperioa" title="Herbeheretar Inperioa">Herbehereetar Inperioaren</a> beste aldetik<sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Esklabotza" title="Esklabotza">Esklabotza</a> garaian, esklaboek beren jabeengandik urruntzeko baimena behar zuten. </p><p>1797an, Swellendam eta Graaff-Reineteko, Landdrost eta Heemraden tokiko funtzionarioek legeak zabaldu zituzten esklaboez haraindi, eta agintzen zuten khoikhoi guztiak (maiz, <a href="/wiki/Khoikhoi" title="Khoikhoi">hotentote</a> izenaz izendatuak) herrialdean barrena edozein helburutarako mugitzen zirela paseak eraman behar zituztela<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Hottentoten Aldarrikapenaren bidez, 1809an, <a href="/wiki/Lurmuturreko_kolonia" title="Lurmuturreko kolonia">Britainiar gobernu kolonialak</a> berretsi zuen khoikhoiek lekuz aldatzeko bere nagusiaren edo bertako funtzionarioaren baimena beharko zutela<sup id="cite_ref-:0_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. 1828ko 49. ordenantzak agintzen zuen beltz immigratzaileek baimena soilik eskura zezaketela lana bilatzeko. Baimen horiek mulatoentzat eta khoikhoientzat bakarrik eman zitekeen, baina ez beste afrikarrentzat, haiei oraindik baimena eramatera behartuta baitzeuden. </p><p>Sistema, benetan, Hegoafrikan, jatorri nederlandarreko kolono zuriek (<a href="/wiki/Afrikaner" title="Afrikaner">afrikaner</a>) lurralde horretako populazio beltzaren aurka praktikatu zuten baina, 1814an, <a href="/wiki/Britainia_Handia_eta_Irlandako_Erresuma_Batua" title="Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua">Britainia Handiko eta Irlandako Erresuma Batuak</a> <a href="/wiki/Lurmuturreko_kolonia" title="Lurmuturreko kolonia">Lurmuturreko Kolonia</a> ezarri zuenetik, ez zuen babes juridikorik britainiarrek ezarritako arauetan. Era berean, afrikaner jatorriko herritar zuri gehienen erabateko <a href="/wiki/Arrazismo" title="Arrazismo">arrazakeria</a> ez zetorren bat jatorri britainiarreko zurien gutxiengoaren pentsamenduarekin, ezta <a href="/wiki/Erresuma_Batua" title="Erresuma Batua">Erresuma Batuak</a> izendatutako agintari kolonialekin ere. </p><p>Populazio beltzaren aurkako arrazakeriak agintari britainiarren babes ofizialik ez bazuen ere, zenbait hamarkadatan, eta, bereziki <a href="/wiki/Boerren_Gerrak" class="mw-redirect" title="Boerren Gerrak">Boerren Bi Gerren</a> ondoren, afrikanerrek <i>arrisku ingelesa</i> saihesteko borrokatu zuten agintari kolonial britainiarren neurri <a href="/wiki/Liberalismo" title="Liberalismo">liberalak</a> baztertuz eta beltzen aurkako arrazakeria <i>nortasun nazional afrikanerra babestearen</i> aldeko borrokaren parte zela azpimarratuz, hori izanik bere jarduera politikoaren funtsezko helburua. </p><p>1910ean Hegoafrikako Batasunak Britainiar Mankomunitatearen barruan barne autonomia lortu ondoren, afrikaner politikariek arraza <i>de facto</i> bereizteko politikari eutsi zioten, britainiar kontrolaren ahultzea aprobetxatuz eta beltzen garapen politiko eta ekonomikoa zapuzteko barne arauak emanez. Horrela, afrikanerren presioak beltzei botoa ematea eragotzi zuen, eta betoa jarri zien beltzek administrazio publikoan karguak har zitzaten. Afrikanerren presioaren ondorioz, modu erdi ofizialean ezarritako arau banatzaile eta arrazista horiei guztiei <i>Apartheid Txikia</i> deitu zitzaion. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ezarpena">Ezarpena</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Ezarpena»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Ezarpena"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Afrikanerrek populazio beltzarekiko zuten arraza-diskriminazioa ez zen <a href="/wiki/1948" title="1948">1948ra</a> arte gauzatu, eta data horretan hasi zen forma juridikoa hartzen, horretarako aldarrikatutako legeek babestu baitzuten. 1948ko hauteskunde orokorretan, Alderdi Nazional erradikalak (Daniel François Malan artzain protestanteak zuzendutako Afrikaans Alderdiarekin egindako koalizio batean) hauteskundeak irabazi zituen britainiarren babesa zuten hautagai liberalenen aurka eginez, dena hauteskunde legearen perbertsio baten ondorioz. Horrek gehiengoa eman zion aurkariak, Alderdi Batuak, baino boto gutxiago lortu arren; eta gauza bera gertatu zen <a href="/wiki/1953" title="1953">1953an</a>, Alderdi Nazionala berriz garaile izan zenean. Malanek, 1948ko bere lehen hitzaldian, adierazi zuen hauteskunde garaipenak «Gaur egun Hegoafrika berriro gurea da, Jainkoak ahalbide beza beti gurea izatea» esan nahi zuela, noski, ulertuz <i>gurea</i> hitzak afrikar jatorriko zuriak bakarrik hartzen zituela bere baitan. Data horretarako, populazio zuriak Hegoafrikako biztanleen % 21 osatzen zuen, % 68 arraza beltzekoak eta gainerako % 11 <a href="/wiki/Mestizo" title="Mestizo">mestizoak</a> eta <a href="/wiki/Hindustan" title="Hindustan">indostanoak</a>. </p><p>Garaipen nazionalistaren ondoren, Malanen gobernuak legeak eman zituen pertsona bakoitza, ofizialki, bere arrazaren arabera bereizteko, gobernuaren kontrolpean nahitaezko arraza-erregistro bat ezarriz. <a href="/wiki/1949" title="1949">1949an</a>, beste lege batek arraza arteko <a href="/wiki/Ezkontza" title="Ezkontza">ezkontzak</a> debekatzen zituen, eta delitu gisa zigortzen zituen arraza desberdinetako gizabanakoen arteko sexu-harremanak. </p><p><a href="/wiki/1951" title="1951">1951n</a> ezarritako lege batek hirietako barruti jakin batzuk erreserbatzen zituen zuriak bakarrik bizitzeko, zuriak ez zirenak beste leku batzuetara emigratzera behartuz; hori aurreikusita zegoen landa-eremuetan ahalik eta beltz gehien mantentzeko eta hiri-klase ertain bihurtzea saihesteko. Halaber, herritar beltzek, edozer ondoriotarako, hiriguneetan higiezinak erostea debekatu zen. <a href="/wiki/Afrikaner" title="Afrikaner">Afrikaner</a> erregimen berriarentzat arrisku etnikoa jada ez zegoen britainiarrengan gorpuztuta, baizik eta populazio beltzarengan, zeina ahal zen modu guztietan baztertzen baitzen herrialdea zurien mende mantentzeko. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Eguneroko_segregazioa">Eguneroko segregazioa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Eguneroko segregazioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Eguneroko segregazioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1953" title="1953">1953an</a>, <a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrikako</a> hirietan, eremu bananduak ezarri ziren: parke publikoetako aulkiak, hondartzak, autobusak, ospitaleak eta eskolak barne hartuta, eta <i>zurientzako lekuak soilik</i> edo <i>beltzentzako soilik</i> bereizi ziren egonlekuak. Azken horiek, ia beti, askoz ere kalitate baxuagokoak ziren (autobus gutxi eta zaharkituak, gainpopulatutako ospitaleak eta langile profesional gutxi zituztenak, irakaskuntza esku-jardueretara mugatzen zen pilatutako eskolak). Anbulantziak ere bereizita zeuden; beraz, istripuren bat gertatuz gero, ezinbestekoa zen biktimaren arrazaren berri ematea, <i>zurientzako</i> anbulantzia batek beltz bat eramateari uko egiteko eskubidea baitzuen, eta <i>beltzentzako</i> anbulantziek, berriz, gutxitan izaten zuten larrialdietarako mediku-ekipamendurik. Autobus-geltokiak bereizita zeuden, eta debekatuta zegoen <i>beste arraza bateko</i> geltokia erabiltzea, arrazoia edozein izanda ere. </p><p>Beltzek, bestalde, nortasun-agiriak eraman behar zituzten une oro, eta debekatuta zuten hiri batzuetan geratzea edo haietan sartzea agintari zurien baimenik gabe. 1953ko urtean ezarri zen, halaber, maila guztietarako segregazio osoa hezkuntzan. <a href="/wiki/1954" title="1954">1954an</a> Malanen erretiroak <a href="/w/index.php?title=Johannes_Strijdom&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes Strijdom (sortu gabe)">Johannes Strijdom</a> eraman zuen boterera, <i>apartheid</i>aren aplikazioarekin jarraitu zuena. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arautzea">Arautzea</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Arautzea»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Arautzea"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Johannes Gerhardus Strijdomek, 1954an Malanen oinordeko izan zenak, honako lege hauek ere ezarri zituen: </p> <ul><li>Beltzek ezin zuten gobernuan posiziorik hartu, eta ezin zuten botorik eman, erakunde bereizietarako hauteskunde bakan batzuetan izan ezik.</li> <li>Beltzek debekatuta zuten negozioak gaitzea edo praktika profesionalak egitea zuriei, berariaz, esleitutako eremuetan, espetxe-zigorrarekin zigortuz. Beren <a href="/wiki/Bantustan" title="Bantustan">bantustanetan</a> bakarrik egin zitzaketen horrelako jarduerak.</li> <li>Garraio publikoa erabat bereizita zegoen, bai trenetan, busetan, hegazkinetan, zein hirietako taxietan.</li> <li>Beltzei ez zitzaien zilegi herri zurientzat egokitutako lekuetan sartzea, poliziak emandako pasea izan ezean. Zuriek ere pasea eraman behar zuten beltzei esleitutako lekuetan sartzeko.</li> <li>Eraikin publikoek, hala nola epaitegiek edo posta-bulegoek, sarbide desberdinak zituzten zurientzat eta beltzentzat. Era berean, bi arrazetako banakoak itxarote-ilara batean elkartzea saihestezina bazen, lehentasunezko arreta zurientzat zen, inolako bereizketarik gabe.</li></ul> <p>Egoera horren ondorio nagusiak honako hauek izan ziren: </p> <ul><li>Beltzei esleitutako eremuek oso gutxitan zuten elektrizitatea edo ura. Ospitaleak ere bananduak ziren: zurientzako ospitaleek edozein nazio garaturen kalitatea zuten; beltzentzakoek, berriz, ekipamendu eskasa zuten, langile gutxirekin, eta, zerbitzatzen zuten biztanleriari dagokionez, oso gutxi ziren.</li> <li>1948an, Hegoafrikako Alderdi Nazionalak (PN) zuriek bakarrik bozka zezaketen hauteskundeak irabazi zituen, eta beltzen aurkako arraza-segregazio errepresiboko sistema ezarri zuen.</li> <li><a href="/wiki/1952" title="1952">1952an</a>, <a href="/wiki/Nelson_Mandela" title="Nelson Mandela">Nelson Mandelak</a> indarkeriarik gabeko <a href="/wiki/Desobedientzia_zibil" title="Desobedientzia zibil">desobedientzia zibileko</a> kanpaina bat antolatu zuen.</li> <li>1952an, lortutako lidergoaz jabetuta, gobernuak isilaraztea erabaki zuen, eta, horretarako, gaitasun gabetze agindua eman zion jarduteko eta mugitzeko askatasuna murriztuz.</li> <li><a href="/wiki/1970" title="1970">1970ean</a>, eskola-ume beltz baten hezkuntzak eskola-ume zuri bati zegokionaren % 10 balioa zuen. Goi mailako hezkuntza ia ordaindu ezinezko kostua zuen beltzentzat.</li> <li>Zergak ordaintzeko diru-sarrera txikiena beltzentzat 360 <a href="/wiki/Hegoafrikar_rand" title="Hegoafrikar rand">randekoa</a> zen, baina salbuetsia izateko muga askoz handiagoa zen zurientzat, 750 rand inguru.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Beltzen_Estatuak_eta_antzekotasunak">Beltzen Estatuak eta antzekotasunak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Beltzen Estatuak eta antzekotasunak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Beltzen Estatuak eta antzekotasunak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1950" title="1950">1950eko</a> hamarkadaz geroztik nazioartean emandako gaitzespenen aurrean, <i>apartheid</i>aren defendatzaileek esaten zuten beltzen aurkako <a href="/wiki/Arrazismo" title="Arrazismo">arraza-diskriminazioa</a> legez oinarritzen zela haiek ez zirela <a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrikako</a> herritarrak, beste estatu independente batzuetako herritarrak baizik (<a href="/wiki/Bantustan" title="Bantustan">bantustanak</a>), eta, beraz, ez zutela hegoafrikar herritartasunik eta ez zutela eskubiderik <a href="/wiki/Pretoria" title="Pretoria">Pretoriako</a> gobernuari eskatzeko. </p><p>Izan ere, <a href="/wiki/1960" title="1960">1960az</a> geroztik, Hegoafrikako gobernuak hamar estatu autonomo sortu zituen, horien herritartasuna Hegoafrikako biztanleriaren % 70 osatzen zuten beltzei emateko. Horrela, biztanleria beltzaren zati handi bati Hegoafrikako herritartasuna kendu zitzaion, bantustan bateko nazionalitatea emateko. Argudio horri esker, populazio beltz hori iragaitzezko bidaiari edo aldi baterako populaziotzat hartzen zen, eta Hegoafrikako lurraldetik zirkula zezakeen paseak izan beharrean pasaportea bazuen. 1960ko hamarkadatik <a href="/wiki/1980" title="1980">1980ko</a> hamarkadara bitartean, gobernuak beltzen ehuneko handi bat behartu zuen haientzako izendatuak ziren estatu horietan birkokatzera. Guztira, 3 milioi eta erdi pertsonek joan behar izan zuten alde horietara bertan bizitzeko, edo, hori ezinezkoa bazen, inoiz bizi izan ez ziren Estatu baten nazionalitatea eman zitzaien. </p><p><a href="/wiki/Bantustan" title="Bantustan">Bantustanen</a> sorrera gaizki hartu zuen <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">NBEk</a> eta, atzerrian, Hegoafrikako gobernuari leporatu zitzaion Estatuak asmatzea biztanleria beltzari eskubideak kentzeko soilik. Azpimarratzekoa da bantustan guztiak hegoafrikar gobernuaren legeen bidez sortu zirela (bat ere ez herritarren erabakiz) eta haien mugak arraza zuriko agintariek diseinatu zituztela zurien intereseko eremuetan ez eragiteko. Errealitateak berak erakusten zuen bantustanetako herritarren bi heren ez zirela haietan bizi, baizik eta Hegoafrika zurian bizi zirela eskubide politikorik gabeko langile atzerritar gisa. </p><p>Hiri handien kanpoaldean kokatutako biztanle beltzeko auzotarren kasuak egon ziren, ezen herritar zurien aldeko hiri-proiektuak gauzatzeko, beren etxeetatik kanporatu zituztela egoiliarrek. <a href="/wiki/Johannesburg" title="Johannesburg">Johannesburgen</a>, <a href="/wiki/1954" title="1954">1954an</a>, 60.000 biztanle beltz inguru birkokatu zituzten <a href="/wiki/Soweto" title="Soweto">Soweto</a> izeneko eremu batean. Beste kasu bat <a href="/w/index.php?title=Sophiatown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sophiatown (sortu gabe)">Sophiatownekoa</a> izan zen, <i>arraza anitzeko</i> leku bat, non beltzei lurrak edukitzen uzten zieten. Hala ere, Johannesburgoko populazioaren eta industrialdearen hedapenak eremu hori hedapen horretarako leku estrategiko bihurtu zuen. <a href="/wiki/1955" title="1955">1955eko</a> otsailean, inguruko berrogeita hamar mila biztanle beltzak indarrez ebakuatu zituen poliziak, eta Meadowlands izeneko eremu batean kokatu zituen, gaur egun, Sowetoren ondoan. Sophiatown erabat suntsitu zuten makinek, eta Triomf izeneko urbanizazio berri bat eraiki zen herritar zuriarentzat. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zuriak,_beltzak,_mulatoak_eta_indiarrak"><span id="Zuriak.2C_beltzak.2C_mulatoak_eta_indiarrak"></span>Zuriak, beltzak, mulatoak eta indiarrak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Zuriak, beltzak, mulatoak eta indiarrak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Zuriak, beltzak, mulatoak eta indiarrak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Apartheid.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Apartheid.jpg/200px-Apartheid.jpg" decoding="async" width="200" height="395" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Apartheid.jpg/300px-Apartheid.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Apartheid.jpg/400px-Apartheid.jpg 2x" data-file-width="803" data-file-height="1586" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lurmutur_Hiria" title="Lurmutur Hiria">Lurmutur Hiriko</a> hondartza bateko bi seinale, 1985ean: kartelak ingelesez eta afrikaansez dioenez, hondartzara eta bere instalazioetarako sarbidea zurientzat bakarrik da; beheko seinaleak, txakurrak hondartzan sartzea debekatzen du.</figcaption></figure> <p>Hegoafrikako biztanleria lau taldetan sailkatuta zegoen. <i>Koloredunak</i> (afrikaner hizkuntzan <i>kleurling</i>), <a href="/wiki/Bantu" title="Bantu">bantuak</a> eta <a href="/wiki/Khoisan" title="Khoisan">khoisanak</a> europar jatorriko pertsonekin nahastetik zetozen mulatoek osatzen zuten. Batzuetan zaila izaten zen mulato gisa nor katalogatu erabakitzea, azkenean, beltzen eta mulatoen artean bereizteko, banakoen <a href="/wiki/Oi" title="Oi">oi</a> edo hortz-hobiak aztertzera iristeraino. </p><p>1983an, Konstituzioaren erreforma bati esker, koloredunek eta indiarrek (azken horiek, jatorriz, <a href="/wiki/India" title="India">Indiakoak</a> eta <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistangoak</a> ziren, eta britainiarren menderatze-urteetatik bertan lekututa zeuden) hauteskunde bereizietan parte hartu ahal izan zuten, zurien parlamentuaren mende jardungo zuen <i>koloredunen</i> parlamentu bat osatzeko. <i>Apartheid</i>aren teoriaren arabera, <i>koloredun</i> gizabanakoak Hegoafrikako herritartzat hartu behar ziren, baina eskubide nahiko murriztuak zituzten; beltzak, berriz, <a href="/wiki/Bantustan" title="Bantustan">bantustanen</a> bateko <i>herritarrak</i> baino ezin ziren izan, eta izen hori populazio beltza hartzeko berariaz sortutako hamar estatu, ustez, <i>autonomori</i> ematen zitzaien. </p><p>Batzuetan, arraza desberdinetako gurasoen ondorengoak ziren anai-arrebak <i>arrazaz bananduak</i> izaten ziren azalaren kolorearen desberdintasunengatik, eta, horren ondorioz, familia bereko gizabanakoek herrialdeko eremu ezberdinetan bizi eta lan egin behar izaten zuten, askotan elkar bisitatzeko aukerarik gabe eta eskubide pertsonal oso desberdinekin. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bortizkeriarik_gabeko_erresistentzia">Bortizkeriarik gabeko erresistentzia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Bortizkeriarik gabeko erresistentzia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Bortizkeriarik gabeko erresistentzia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Travelling_Light_11_F.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Travelling_Light_11_F.jpg/200px-Travelling_Light_11_F.jpg" decoding="async" width="200" height="297" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Travelling_Light_11_F.jpg/300px-Travelling_Light_11_F.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Travelling_Light_11_F.jpg/400px-Travelling_Light_11_F.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="1038" /></a><figcaption><i>Zuriak ez direnentzako</i> denda Hegoafrikako <a href="/w/index.php?title=Kliptown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kliptown (sortu gabe)">Kliptown</a> herrian, 1979.</figcaption></figure> <p>Diskriminazioaren areagotzeak <a href="/wiki/Desobedientzia_zibil" title="Desobedientzia zibil">desobedientzia zibila</a> eta protesta martxak barne hartzen zituen erresistentzia plan bat garatzera bultzatu zuen hegoafrikar <i>beltzez </i>osatutako <a href="/wiki/Afrikako_Kongresu_Nazionala" title="Afrikako Kongresu Nazionala">Afrikako Kongresu Nazionala</a> (ANC). 1955ean, <a href="/w/index.php?title=Kliptown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kliptown (sortu gabe)">Kliptownen</a> (<a href="/wiki/Johannesburg" title="Johannesburg">Johannesburgetik</a> gertu) egindako kongresu batean, hainbat erakundek (ANC eta <a href="/wiki/Indiako_Kongresu_Nazionala" title="Indiako Kongresu Nazionala">Indiako Kongresua</a> barne) koalizio bat osatu zuten Askatasun Gutun bat onartuz eta arraza-bereizkeria erabat ezabatuko zuen Estatu bat sortzea aurreikusten zuena. </p><p>1959an eta 1960an, ANCko talde batek alderdiaren lerroetatik ateratzea erabaki zuen <a href="/w/index.php?title=Afrikako_Kongresuaren_Alderdia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Afrikako Kongresuaren Alderdia (sortu gabe)">Afrikako Kongresuaren Alderdia</a> (ACP) deitu zioten alderdi erradikalago bat osatzeko. Alderdi berriaren helburu nagusia lege diskriminatzaileak gaitzesteko nazio mailako protesta bat antolatzea zen. <a href="/wiki/1960" title="1960">1960ko</a> <a href="/wiki/Martxoaren_21" title="Martxoaren 21">martxoaren 21ean</a>, talde bat <a href="/wiki/Sharpevilleko_sarraskia" title="Sharpevilleko sarraskia">Sharpevillen</a> bildu zen, <a href="/w/index.php?title=Vereeniginge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vereeniginge (sortu gabe)">Vereenigingetik</a> gertu dagoen herri batean, beltzek paseak eramateko exijentziaren aurka protesta egiteko. Manifestarien kopurua zehatz-mehatz ezagutzen ez bada ere, poliziak jendetzaren aurka tiro egin zuen 69 pertsona hil eta 186 zaurituz. Biktima guztiak beltzak ziren, eta, gehienak, bizkarretik tirokatuak izan ziren. Jarraian, ANC eta ACP legez kanpo utzi zituzten. </p><p>Gertaera horrek esanahi handia izan zuen, protesta baketsua indarkeriazkoa bihurti baitzen, nahiz eta, militarki, legez kanpoko alderdi politikoak ez ziren mehatxu handia gobernuarentzat egitura armaturik ez zutelako, <a href="/wiki/Mozambike" title="Mozambike">Mozambiken</a> edo <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angolan</a> <a href="/wiki/Portugalgo_historia" title="Portugalgo historia">Portugalgo</a> gobernu kolonialaren aurka gertatzen zen bezala. </p><p>Protestek hainbesteraino segitu zuten, ezen <a href="/w/index.php?title=Hendrik_Frensch_Verwoerd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hendrik Frensch Verwoerd (sortu gabe)">Hendrik Frensch Verwoerd</a> lehen ministroak larrialdi egoera ezarri zuen <a href="/wiki/1963" title="1963">1963an</a> agindu judizialik gabeko pertsonak atxilotzea ahalbidetuz. 18.000 manifestari baino gehiago atxilotu zituzten, ANCko eta ACPko buruzagi gehienak barne. Alderdi horien atal armatuaren bitartez, protestek <a href="/wiki/Sabotaje" title="Sabotaje">sabotaje</a> forma hartu zuten aurrerantzean. 1963ko uztailean, hainbat agintari politiko atxilotu zituzten, horien artean <a href="/wiki/Nelson_Mandela" title="Nelson Mandela">Nelson Mandela</a>. <a href="/wiki/1964" title="1964">1964ko</a> <a href="/wiki/Ekain" title="Ekain">ekainean</a>, <a href="/w/index.php?title=Rivoniako_Prozesua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rivoniako Prozesua (sortu gabe)">Rivoniako Prozesuan</a>, Mandelak eta beste zazpi disidente politikok traizioa egin eta biziarteko kartzela-zigorra jaso zuten. </p><p>Epaiketa horretan, Mandelak egindako adierazpena gogoangarria izan zen: «<i>Zurien menderatzearen eta beltzen menderatzearen aurka borrokatu naiz. Demokrazia ideala eta gizarte askea nahi izan dut, non pertsona guztiak harmonian eta aukera berekin biziko diren. Ideal horrekin bizi, eta lortu nahi dut. Baina beharrezkoa balitz, hiltzeko prest nagoen ideala ere izango litzateke</i>». </p><p>Epaiketa <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">Nazio Batuetan</a> kondenatu zuten, eta elementu oso garrantzitsua izan zen <a href="/wiki/Hegoafrikako_historia" title="Hegoafrikako historia">Hegoafrikako</a> erregimen arrazistaren aurkako zigorrak ezartzeko. Jazarritako gizonen alderdiekin eta haien buruzagiekin espetxean, Hegoafrika bere historiako aro uherrenean sartu zen nazioarteko komunitatearekin. <i>apartheid</i>aren aplikazioa areagotu egin zen; <a href="/wiki/Hendrik_Verwoerd" title="Hendrik Verwoerd">Verwoerd</a> lehen ministroa hil zuten, baina <a href="/wiki/John_Vorster" title="John Vorster">B.J. Vorsterrek</a> eta <a href="/wiki/P._W._Botha" title="P. W. Botha">P.W. Bothak</a> lehengo politikei eutsi zieten. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kontzientzia_Beltzaren_Mugimendua_eta_Sowetoko_istiluak">Kontzientzia Beltzaren Mugimendua eta Sowetoko istiluak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Kontzientzia Beltzaren Mugimendua eta Sowetoko istiluak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Kontzientzia Beltzaren Mugimendua eta Sowetoko istiluak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Sowetoko_altxaldia" title="Sowetoko altxaldia">Sowetoko altxaldia</a>»</div> <p>1970eko hamarkadan, <i>apartheid</i>aren aurkako erresistentzia areagotu egin zen. Hasieran, greben bidez joan zen, eta, geroago, <a href="/wiki/Steve_Biko" title="Steve Biko">Steve Bikok</a> zuzendutako ikasleen bidez. Biko, medikuntzako ikaslea, <a href="/w/index.php?title=Kontzientzia_Beltzaren_Mugimendua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kontzientzia Beltzaren Mugimendua (sortu gabe)">Kontzientzia Beltzaren Mugimenduaren</a> atzean zegoen indar nagusia izan zen, beltzen askapenaren, arrazaren harrotasunaren eta indarkeriarik gabeko oposizioaren alde egiten zuena. </p><p><a href="/wiki/1974" title="1974">1974an</a>, gobernuak lege bat eman zuen <a href="/wiki/Afrikaans" title="Afrikaans">afrikaans</a> hizkuntza eskola guztietan erabiltzea behartzen zuena, beltzenak barne. Neurri hori ez zen oso gogokoa izan, zapalkuntza zuriaren hizkuntzatzat hartzen baitzen. 1976ko apirilaren 30ean, <a href="/wiki/Soweto" title="Soweto">Sowetoko</a> eskolak auzi-iheslari deklaratu ziren. <a href="/wiki/1976" title="1976">1976ko</a> <a href="/wiki/Ekainaren_16" title="Ekainaren 16">ekainaren 16an</a>, ikasleek indarkeriaz amaitu zen martxa bat antolatu zuten. Martxa horretan, 566 haur hil ziren poliziaren tiroen ondorioz, manifestariek jaurtitzen zituzten harriei balekin erantzun baitzieten. Gertakari horrek <a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrika</a> osora zabalduko zen indarkeria-oldea hasi zuen. </p><p><a href="/wiki/1977" title="1977">1977ko</a> <a href="/wiki/Irail" title="Irail">irailean</a>, Steve Biko atxilotu zuten. Jasan zituen torturak hain basatiak izan ziren, ezen atxilotu eta hiru egunera hil baitzen. Epaile batek errudunik ez zegoela ebatzi zuen, baina <a href="/w/index.php?title=Hegoafrikako_Mediku_Elkartea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hegoafrikako Mediku Elkartea (sortu gabe)">Hegoafrikako Mediku Elkarteak</a> adierazi zuen jasotako laidoen eta arreta medikorik ezaren ondorioz hil zela. Istilu horien ondoren, Hegoafrika erabat aldatu zen. Gazte beltzen belaunaldi berri bat borrokarako prest zegoen <i>askapena hezkuntza baino lehen</i> lelopean. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oposizio_zuria">Oposizio zuria</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Oposizio zuria»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Oposizio zuria"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hegoafrikako afrikaner jatorriko zuri gehienak <i>apartheid</i>ari eustearekin ados zeuden bazen ere, bazegoen horren aurkako gutxiengo bat, jatorri britainiarreko zurien artean, nagusiki. <i>Apartheid</i>aren aurkako talde politiko zuria Alderdi Progresistaren inguruan zentratzen zen <a href="/w/index.php?title=Helen_Suzman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helen Suzman (sortu gabe)">Helen Suzman</a> buru zuela; gero, <a href="/wiki/1977" title="1977">1977tik</a>, Alderdi Progresista Federalari atxiki zitzaion. <i>Apartheid</i>aren aurkako beste talde zuri batzuk ziren: <a href="/w/index.php?title=Black_Sash&action=edit&redlink=1" class="new" title="Black Sash (sortu gabe)">Black Sash</a> kolektibo zibila eta <a href="/w/index.php?title=United_Democratic_Front&action=edit&redlink=1" class="new" title="United Democratic Front (sortu gabe)">United Democratic Front</a>, arraza anitzeko alderdi politikoa. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazioarteko_isolamendua">Nazioarteko isolamendua</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Nazioarteko isolamendua»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Nazioarteko isolamendua"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gatazka_armatuak">Gatazka armatuak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Gatazka armatuak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Gatazka armatuak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1960an, <a href="/wiki/Sharpevilleko_sarraskia" title="Sharpevilleko sarraskia">Sharpevilleko sarraskiaren</a> ondoren, <a href="/wiki/Hendrik_Verwoerd" title="Hendrik Verwoerd">Verwoerdek</a> <a href="/wiki/Erreferendum" title="Erreferendum">erreferendum</a> bat egin zuen herri zuriari galdetuz <a href="/wiki/Erresuma_Batua" title="Erresuma Batua">Erresuma Batuarekin</a> bat egitearen alde edo aurka zegoen. % 52k aurka bozkatu zuten. Hegoafrikak independentzia lortu zuen Erresuma Batutik, baina <a href="/wiki/Commonwealtha" class="mw-redirect" title="Commonwealtha">Nazioen Mankomunitatean</a> jarraitu zuen. Erakunde horretan jarraitzea gero eta zailagoa egin zen, <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikako</a> eta <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asiako</a> estatuek Hegoafrika kanporatzeko presioa areagotu baitzuten. Azkenean, <a href="/wiki/1961" title="1961">1961eko</a> <a href="/wiki/Maiatzaren_31" title="Maiatzaren 31">maiatzaren 31n</a> erretiratu zen Mankomunitatetik, eta, orduan, errepublika independente gisa izendatu zuten beren burua. </p><p>Hurrengo urtean, <a href="/wiki/Hegoafrikako_mugako_gerra" title="Hegoafrikako mugako gerra">Hegoafrikako mugako gerra</a> hasi zen (poliziarekin lehenik eta Hegoafrikako Defentsa Indarrekin ondoren) <a href="/wiki/SWAPO" title="SWAPO">SWAPOren</a> aurka, <a href="/wiki/Namibiako_historia" title="Namibiako historia">Namibiako</a> gerrilla independentista. SWAPOk <a href="/wiki/Zambia" title="Zambia">Zambiatik</a> jotzen zuen, eta, <a href="/wiki/1975" title="1975">1975etik</a> aurrera, <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angolatik</a>. Hegoafrikako Armada eremuko boteretsuena zen, eta kontinenteko edozein herrialderi gailendu ahal zitzaion. Hori dela eta, SWAPOri laguntza ematen zioten bi nazioak behin eta berriz inbaditzea erabaki zuen. Hala ere, <a href="/wiki/Sobietar_Errepublika_Sozialisten_Batasuna" title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna">SESBek</a> bidalitako laguntza masiboak, <a href="/wiki/Kuba" title="Kuba">Kubak</a> eta neurri txikiagoan <a href="/wiki/Etiopia" title="Etiopia">Etiopiak</a> hegoafrikarren aurrerapena geldiarazi zuten, eta kontinenteko gerrarik luzeenetako bat hasi zen, <a href="/wiki/Angolako_Gerra_Zibila" title="Angolako Gerra Zibila">Angolako Gerra Zibilarekin</a> oso lotuta. </p><p>Aldi berean, Hegoafrikako gobernuak <a href="/wiki/RENAMO" title="RENAMO">RENAMO</a> talde matxinoa finantzatu zuen 1975ean ezarritako <a href="/wiki/Mozambike" title="Mozambike">Mozambikeko</a> gobernu sozialista boteretik kentzeko, eta, horrela, gerra zibila sustatu zuen nazio horretan, bere gobernua <i>apartheid</i>aren aurkakoa zela iritzita. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazioarteko_laguntzaren_bila">Nazioarteko laguntzaren bila</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Nazioarteko laguntzaren bila»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Nazioarteko laguntzaren bila"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Apartheid</i>aren erregimenaren aurkako zigorrak gorabehera, arraza beltzeko buruzagiek gobernatutako Afrikako herrialde askok Hegoafrikako laguntza finantzarioa eta teknologikoa onartu zuten; areago, Hegoafrikako diruan oinarritutako azpiegitura-proiektu ekonomikoak egitea onartu zuten: hori zen <a href="/wiki/Malawi" title="Malawi">Malawi</a> eta <a href="/wiki/Botswana" title="Botswana">Botswanaren</a> kasua, eta, hala ere, ez zuten atzera egin <i>apartheid</i>aren kontrako gaitzespenetan. Hegoafrikarekin merkataritza eta finantza harremanak mantentzea apurka-apurka onartu zuten beste herrialde batzuk <a href="/wiki/Ghana" title="Ghana">Ghana</a>, <a href="/wiki/Gabon" title="Gabon">Gabon</a>, <a href="/wiki/Liberia" title="Liberia">Liberia</a>, <a href="/wiki/Madagaskar" title="Madagaskar">Madagaskar</a>, <a href="/wiki/Zaire" title="Zaire">Zaire</a> eta <a href="/wiki/Boli_Kosta" title="Boli Kosta">Boli Kosta</a> izan ziren, nahiz eta horietako batek ere ez zituen <i>apartheid</i>ari egindako kritika ofizialak bertan behera utzi. </p><p>Errejimen kapitalistak ez zuen begi onez ikusten <a href="/wiki/Mozambike" title="Mozambike">Mozambikeko</a> gobernu komunista, eta are gutxiago haren ekintzak. <a href="/wiki/Gerra_Hotza" title="Gerra Hotza">Gerra Hotzak</a> eta <a href="/wiki/Pretoria" title="Pretoria">Pretoriak</a> erakutsitako antikomunismoak Hegoafrika, horrenbestez, <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuen</a> aliatu ona bihurtu zuten <a href="/wiki/Dominoaren_Teoria" class="mw-redirect" title="Dominoaren Teoria">Dominoaren Teoria</a> geldiarazteko. Mendebaldeko gobernuek, bereziki Estatu Batuek, Hegoafrikako gobernua babestu zuten armak eta dirua erabiliz Afrika hegoaldeko komunismoaren aurkako gerran, eta nahiago izan zuten apartheidaren aurkako salaketak alde batera utzi. Horrela, Estatu Batuen eta <a href="/wiki/Ipar_Atlantikoko_Itunaren_Erakundea" title="Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea">NATOren</a> protestak ez ziren esanguratsuak izan, <a href="/wiki/1977" title="1977">1977an</a>, Hegoafrikako erregimenak bere programa nuklearra hasi zuenean (<a href="/wiki/Libia" title="Libia">Libia</a> edo <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a> saiatu zirenekoekin oso kontrajarriak), ezta, hipotetikoki, bere lehen <a href="/wiki/Arma_nuklear" title="Arma nuklear">bonba atomikoa</a> <a href="/wiki/1979" title="1979">1979an</a> leherrarazi zuenean ere<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Hegoafrikako erregimena <a href="/wiki/Israelgo_historia" title="Israelgo historia">Israelen</a> ezarpena onartu zuen lehenetarikoa izan zen <a href="/wiki/1948" title="1948">1948ko</a> maiatzean, Hegoafrikako gobernuak berehala onartu zuen, eta harremanak oso biziak izan ziren, Israel aliatu gorena eta bazkide estrategikoa izanik. <a href="/wiki/1970" title="1970">1970eko</a> hamarkadaren hasieran, eta hogei urtez, Israel izan zen Hegoafrikako segurtasun gaietan hornitzaile militar eta aholkulari nagusia, 10.000 milioi dolarreko aldebiko trukearekin. </p><p>Bere isolamendu handia zela eta, Hegoafrikak nazioarteko isolamendu antzeko egoeran zeuden herrialdeekin aliantzak bilatu behar izan zituen; beraz, <a href="/wiki/1970eko_hamarkada" title="1970eko hamarkada">1970eko hamarkadan</a> eta <a href="/wiki/1980ko_hamarkada" title="1980ko hamarkada">1980ko hamarkadan</a>, aliatu berriak <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a>, <a href="/wiki/Txile" title="Txile">Txile</a> eta <a href="/wiki/Israel" title="Israel">Israel</a> izan zituen: lehen bi herrialdeak diktadura militarrek gobernatzen zituzten eta, Israelen kasuan, kanpo politikengatik (arabiarrek ez zuten onartu) nazioarteko kontzertuan baztertuta zeuden zituzten; Santiago-Brasilia-Jerusalem-Pretoria kokapen geografikoagatik, <i>triangelua</i> deitua izatera iritsi zen. Hala ere, Txileren eta Brasilen ahultasun ekonomikoak eta Israelek <a href="/wiki/Ekialde_Hurbila" title="Ekialde Hurbila">Ekialde Hurbilean</a> zuen egoera zailak eragin zuten aliantza hori guztiz baliagarria ez izatea Hegoafrikarentzat, harekin ezin baitzen ordezkatu <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEBetako</a> eta <a href="/wiki/Erresuma_Batua" title="Erresuma Batua">Erresuma Batuko</a> finantza- eta merkataritza-laguntza erabakigarria. Hala ere, Txileren eta Brasilen botoak ezinbestekoak ziren <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">NBEn</a>, bereziki kontuan hartuta Txileko eta Brasilgo diplomaziak trebeak zirela <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Batzar_Nagusia" title="Nazio Batuen Batzar Nagusia">NBEren Batzar Nagusian</a> zigorrak saihesten. Hori dela eta, Brasilgo diktadura militarrak 21 urte iraun zuen arazo handirik gabe, eta Txileko diktadura militarrak, berriz, 17 urte brasildarren antzeko baldintzetan. Txiletarrek eta brasildarrek aldebakarreko zigorrak hartzen zituzten gobernuak, baina horiek ez zuten inolako pisurik nazioarteko erakundeetan gaitzesteko, non txiletarrek eta brasildarrek, lehen adierazi den bezala, diplomazia ona zuten, eta horrek aukera ematen zien arerioen asmoak baliogabetzeko. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Isolamenduaren_jarraipena">Isolamenduaren jarraipena</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Isolamenduaren jarraipena»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Isolamenduaren jarraipena"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Apartheid</i> politikak Hegoafrika nazioarteko mailan isolatzea bultzatu zuen, denborarekin areagotuz joan zena, eta horrek eragin handia izan zuen herrialdearen ekonomian eta egonkortasunean. <a href="/wiki/Hegoafrikako_mugako_gerra" title="Hegoafrikako mugako gerra">Namibiako gerra</a> ez zen amaitzen, ezta irabazi ere, eta herrialdeko finantza gehienak kontsumitzen zituen; izan ere, Hegoafrikak giza eta material baliabide handiak inbertitu zituen bertan, eta, <a href="/wiki/1987" title="1987">1987an</a>, <a href="/w/index.php?title=Cuito_Cuanavaleko_gudua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuito Cuanavaleko gudua (sortu gabe)">Cuito Cuanavaleko gudua</a> egin zuen namibiarren lurrean (<a href="/wiki/Saharaz_hegoaldeko_Afrika" title="Saharaz hegoaldeko Afrika">Saharaz hegoaldeko Afrikako</a> historiako gudurik handiena) <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angolako</a> eta <a href="/wiki/Kuba" title="Kuba">Kubako</a> tropen aurka. Europako nazio askok, baita <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanadak</a> eta <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australiak</a> ere, pixkanaka-pixkanaka debekatu egin zieten konpainiei herrialdearekin negozioak egitea, eta nazioarteko txapelketetan parte hartzea galarazten zitzaien Hegoafrikako kirol-taldeei ere, Hegoafrikako gobernuak arraza-talde desberdinetako pertsonek osatutako kirol-zerrendak debekatzen zituen bitartean: zurientzako taldeak, koloredunentzako taldeak edo beltzentzako taldeak mantentzen ziren edozein kiroletako selekzio nazional bakoitzerako. </p><p><i>Apartheid</i>aren ondorioz, <a href="/wiki/1964" title="1964">1964tik</a> <a href="/wiki/Nazioarteko_Olinpiar_Batzordea" title="Nazioarteko Olinpiar Batzordea">Nazioarteko Olinpiar Batzordeak</a> galarazi egin zien Hegoafrikako <i>talde segregatuei</i> Joko Olinpikoetan parte hartzea, eta Hegoafrika aldendu egin zen mugimendu olinpikotik. Jarrera bera hartu zuen <a href="/wiki/FIFA" title="FIFA">FIFAk</a>, <a href="/wiki/1963" title="1963">1963an</a> Hegoafrika bere baitatik kanporatuz; <a href="/wiki/1970" title="1970">1970ean</a> Hegoafrika <a href="/wiki/Davis_Kopa" title="Davis Kopa">Davis Tenis Kopatik</a> kanpo utzi zuten zurientzat bakarrik taldeak aurkezteagatik. International Rugby Board gaur egun <a href="/wiki/World_Rugby" title="World Rugby">World Rugby erakundeak</a> Hegoafrika afiliatu bezala mantendu zuen <i>apartheid</i>aren garai osoan, hegoafrikar <a href="/wiki/Errugbi_(kirola)" title="Errugbi (kirola)">errugbiaren</a> maila (eta ospe handia) bikainaren ondorioz, baina hegoafrikar taldeen nazioarteko birak (edo atzerriko taldeen bisitak Hegoafrikara) beti protesta politiko eta diplomatikoz inguratuta egon ziren. Giro negatibo horren ondorioz, <a href="/wiki/Hegoafrikako_errugbi_selekzioa" title="Hegoafrikako errugbi selekzioa">Hegoafrikako errugbi selekzioak</a> ez zuen nazioarteko partidarik jokatu <a href="/wiki/1981" title="1981">1981etik</a> (<a href="/wiki/Zeelanda_Berriko_errugbi_selekzioa" title="Zeelanda Berriko errugbi selekzioa">Zeelanda Berriko All Blacks</a> selekzioari egindako bisita batean) <a href="/wiki/1994" title="1994">1994ra</a> arte. <a href="/wiki/1962" title="1962">1962tik</a> ofizialki jokatzen zen <a href="/wiki/1_Formula" title="1 Formula">1 Formulako</a> <a href="/wiki/Hegoafrikako_Sari_Nagusia" title="Hegoafrikako Sari Nagusia">Hegoafrikako Sari Nagusia</a> <a href="/wiki/1985" title="1985">1985ean</a> korritu zen azkenekoz, <a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantziako</a> taldeek (Ligier eta <a href="/wiki/Renault_1_formulan" title="Renault 1 formulan">Renault</a>) lasterketa boikotatu zutenean Frantziako gobernuaren presioen ondorioz. <a href="/wiki/Nazioarteko_Automobilismo_Federazioa" title="Nazioarteko Automobilismo Federazioa">FIAk</a> geroago iragarri zuen: Federazioak eta FISAk babestutako txapelketarik ez zela berriro lehiatuko Hegoafrikan, apartheidaren ondorioz. Automobilismoaren kategoriarik gorena <a href="/wiki/1992" title="1992">1992an</a> eta <a href="/wiki/1993" title="1993">1993an</a> itzuli zen. </p><p><a href="/wiki/1980ko_hamarkada" title="1980ko hamarkada">1980ko hamarkadaren</a> hasieran, Estatu Batuen eta Erresuma Batuaren babes politiko eta ekonomikoa mantentzea ahalbidetuko zuten elementu bezala, Hegoafrikak konfiantza zuen bere aberastasunean, balio handiko lehengaiak baitzituen (<a href="/wiki/Urre" title="Urre">urrea</a> eta <a href="/wiki/Platino" title="Platino">platinoa</a>), baita bere antikomunismoa ere; Gobernuaren ustez, elementu horiek jasan lezakete <i>apartheid</i>a Hegoafrikako erregimenak <a href="/wiki/Gerra_Hotza" title="Gerra Hotza">Gerra Hotzean</a> <a href="/wiki/Sobietar_Errepublika_Sozialisten_Batasuna" title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna">Sobietar Batasuneko</a> afrikar aliatuen aurka borrokatzearen truke, baina politika hori eustea gero eta zailagoa bihurtu zen urteak igaro ahala, eta Hegoafrikako gobernuak ez zuen bere politika arrazista aldatzeko seinalerik ematen. </p><p><a href="/wiki/Desmond_Tutu" title="Desmond Tutu">Desmond Tutu</a> <a href="/wiki/Artzapezpiku" title="Artzapezpiku">artzapezpiku</a> <a href="/wiki/Anglikanismo" title="Anglikanismo">anglikanoa</a> <a href="/wiki/1984" title="1984">1984ko</a> abenduan <a href="/wiki/Bakearen_Nobel_Saria" title="Bakearen Nobel Saria">Bakearen Nobel Saridun</a> izendatzeak zigor handiagoak eragin zizkion Hegoafrikari <a href="/wiki/Britainia_Handia" title="Britainia Handia">Britainia Handiko</a> eta <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Ameriketako Estatu Batuetako</a> iritzi publikoaren artean, bertako gobernuek gero eta zailago ikusten baitzuten Hegoafrikaren tolerantzia justifikatzea <i>gotorleku antikomunista</i> zelako soilik. Horrek AEBko gobernuak behartu zituen. <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">AEBek</a> eta <a href="/wiki/Erresuma_Batua" title="Erresuma Batua">Erresuma Batuak</a> Hegoafrika presionatu zuten apartheidaren aurkako aldaketa politiko garrantzitsuak hasteko, baina arrakasta handirik lortu gabe. <a href="/wiki/Europako_Ekonomia_Erkidegoa" title="Europako Ekonomia Erkidegoa">Europako Ekonomia Erkidegoak</a> ere ez zuen <i>apartheid</i>erako kondena ezkutatzen, tradizionalki <a href="/wiki/Commonwealtha" class="mw-redirect" title="Commonwealtha">Mankomunitateari</a> lotutako herrialdeak bezala, hala nola <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a>, <a href="/wiki/Zeelanda_Berria" title="Zeelanda Berria">Zeelanda Berria</a> edo <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Olinpiar_Jokoetatik_kanporatzea">Olinpiar Jokoetatik kanporatzea</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Olinpiar Jokoetatik kanporatzea»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Olinpiar Jokoetatik kanporatzea"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Flag_of_South_Africa_(1992_Summer_Olympics).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_South_Africa_%281992_Summer_Olympics%29.svg/220px-Flag_of_South_Africa_%281992_Summer_Olympics%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_South_Africa_%281992_Summer_Olympics%29.svg/330px-Flag_of_South_Africa_%281992_Summer_Olympics%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_South_Africa_%281992_Summer_Olympics%29.svg/440px-Flag_of_South_Africa_%281992_Summer_Olympics%29.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a><figcaption><a href="/wiki/1992ko_Udako_Olinpiar_Jokoak" title="1992ko Udako Olinpiar Jokoak">Bartzelona 1992</a> <a href="/wiki/Olinpiar_Jokoak" title="Olinpiar Jokoak">Olinpiar Jokoetan</a> berriz onartu ondoren <a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrikak</a> erabilitako <a href="/wiki/Bandera" title="Bandera">Bandera</a></figcaption></figure> <p><i>Apartheid</i> politika zela eta, <a href="/wiki/Nazioarteko_Olinpiar_Batzordea" title="Nazioarteko Olinpiar Batzordea">NOBek</a> Hegoafrika Joko Olinpikoetatik kanpo uztea erabaki zuen, herrialdean bizi ziren arraza beltzeko biztanleak (tartean kirolariak) diskriminatzen zituen legea ezabatu arte. Arau olinpikoen arabera, NOBek debekatu egiten du herrialde bateko sektore bakar batek (arrazakeria eta emakumeen bazterketa dela eta) parte hartzea Joko Olinpikoetan. Eta Hegoafrikan beltzekiko arrazakeria zegoenez, Hegoafrikako gobernua alferrik saiatu zen NOB konbentzitzen Joko Olinpikoetan parte hartzeko baimena lortzen apartheida ezabatu gabe; Hegoafrikak lege hori ezabatu izan balu bakarrik onartuko ziokeen parte hartzea NOBek. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Udako_Joko_Olinpikoetatik_kanpo">Udako Joko Olinpikoetatik kanpo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Udako Joko Olinpikoetatik kanpo»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Udako Joko Olinpikoetatik kanpo"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hegoafrikak <a href="/wiki/1908ko_Udako_Olinpiar_Jokoak" title="1908ko Udako Olinpiar Jokoak">Londres 1908ko</a> <a href="/wiki/Udako_Olinpiar_Jokoak" title="Udako Olinpiar Jokoak">Udako Olinpiar Jokoetan</a> parte hartu zuen lehen aldiz, eta parte hartzen segitu zuen <a href="/wiki/1960ko_Udako_Olinpiar_Jokoak" title="1960ko Udako Olinpiar Jokoak">Erroma 1960</a> arte, jarraian. Hala ere, <a href="/wiki/1964" title="1964">1964an</a>, <a href="/wiki/1964ko_Udako_Olinpiar_Jokoak" title="1964ko Udako Olinpiar Jokoak">Tokion</a>, arrazakeria politika aldatu arte, parte hartzea debekatu zioten, apartheid politika zela kausa. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Flag_of_South_Africa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/120px-Flag_of_South_Africa.svg.png" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/180px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/240px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a><figcaption>Hegoafrikako bandera</figcaption></figure><p><a href="/wiki/1990" title="1990">1990ean</a> </p><p>Hegoafrikak apartheida ezabatu zuenean, <a href="/wiki/1992ko_Udako_Olinpiar_Jokoak" title="1992ko Udako Olinpiar Jokoak">1992ko Bartzelonako Udako Olinpiar Jokoetan</a> berriro parte hartzeko baimena eman zitzaion, baina ezin izan zuen bere bandera erabili, eta bandera berezi bat erabili behar izan zuen edizio horretarako. Ondoren, <a href="/wiki/1996ko_Udako_Olinpiar_Jokoak" title="1996ko Udako Olinpiar Jokoak">Atlanta 1996an</a>, berriro erabili ahal izan zuen bere bandera. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Neguko_Olinpiar_Jokoetatik_kanpo">Neguko Olinpiar Jokoetatik kanpo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Neguko Olinpiar Jokoetatik kanpo»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Neguko Olinpiar Jokoetatik kanpo"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hegoafrikak, <a href="/wiki/Neguko_Olinpiar_Jokoak" title="Neguko Olinpiar Jokoak">Neguko Olinpiar Jokoetan</a>, lehen aldiz parte hartu zuen <a href="/wiki/1960ko_Neguko_Olinpiar_Jokoak" title="1960ko Neguko Olinpiar Jokoak">Squaw Valleyn 1960an</a>. Baina bere politika arrazistaren ondorioz, hurrengo edizioetan parte hartzea ukatu zitzaion. </p><p>1990ean, apartheidaren legea indargabetu zenean, Hegoafrikak berriro hartuko zuen parte Neguko Olinpiar Jokoetan <a href="/wiki/1994ko_Neguko_Olinpiar_Jokoak" title="1994ko Neguko Olinpiar Jokoak">Lillehammer 1994ko</a> edizioan, <a href="/wiki/1992ko_Neguko_Olinpiar_Jokoak" title="1992ko Neguko Olinpiar Jokoak">Albertville 1992ra</a> sailkatu ez zelako. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Apartheidaren_abolizioa"><i>Apartheid</i>aren abolizioa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=17" title="Aldatu atal hau: «Apartheidaren abolizioa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Apartheidaren abolizioa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Barruko_krisia">Barruko krisia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=18" title="Aldatu atal hau: «Barruko krisia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Barruko krisia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg/200px-Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg" decoding="async" width="200" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg/300px-Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg/400px-Population_registration_certificate_South_Africa_1988.jpg 2x" data-file-width="1379" data-file-height="1638" /></a><figcaption> Populazio-erregistroaren ziurtagiria: apartheidaren identifikazio-agiri horretan, jabea zein <a href="/wiki/Arraza_(giza_sailkapena)" title="Arraza (giza sailkapena)">arrazatakoa</a> ziurtatzen zen.</figcaption></figure> <p>1993ra arte, Hegoafrika zen gutxiengo zuri batek gobernatzen zuen Afrika beltzeko herrialde bakarra. Baina afrikanerren sektore askotan, erreformak beharrezkoak ikusten ziren, nahiz eta pribilegioen galera ekarri. Hegoafrikako ekonomiaren oinarri nagusiak <a href="/wiki/Urre" title="Urre">urrearen</a>, <a href="/wiki/Platino" title="Platino">platinoaren</a> eta <a href="/wiki/Diamante" title="Diamante">diamanteen</a> ekoizpena ziren, baina nazioarteko merkataritza ia geldirik zegoen beste esportazio mota baterako. Hazkunde ekonomikoa gelditu egin zen herrialdeko lehengaien prezioa (urrea) jaitsi zelako munduko merkatuetan, eta horrek atzeraldi ekonomikoa eragin zuen <a href="/wiki/1980ko_hamarkada" title="1980ko hamarkada">1980ko hamarkadaren</a> erdialdean. </p><p><i>Apartheid</i>ak debekatu egiten zuen, halaber, milioika hegoafrikar beltz ekonomia nazionalean sartzea eskulan merke gisa baino gehiago, ondorioz, Hegoafrikako enpresei barne-merkatu potentzial handi bat kenduz. Langile kalifikatuen urritasunak industriaren hedapena ere geldiarazten zuen, hezkuntza espezializaturako sarbidea hegoafrikar zuriei bakarrik baimentzen baitzitzaien. Aparatu militar-polizial errepresiboa mantentzeko beharrak zurien eskulana kontsumitzen zuen, <i>apartheid</i>aren ondorioz kargu guztiak betetzen baitzituzten administrazio publikoan eta indar armatuetan. </p><p>Hala, Hegoafrikako banderako aire-konpainiak aireportu eta terminal hutsak erakutsiz egin zuen kanpaina, honako eslogan honekin: </p> <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; color: inherit; background-color:transparent; border-style:none; width:;"> <tbody><tr> <td width="20" valign="top" style="color:silver;font-size:20px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:2 2px;">« </td> <td>Erreformarik gabe, Hegoafrika ez da inora joango<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </td> <td width="20" valign="bottom" style="color:silver;font-size:20px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:2 2px;">» </td></tr> </tbody></table> <p>Hegoafrikako demografiak ere erakusten zuen <i>apartheid</i>aren iraunkortasunik eza epe luzera; izan ere, arreta medikoen hobekuntzak, marjinazioa eta diskriminazioa gorabehera, biztanleria beltzaren hazkunde demografiko iraunkorra ahalbidetu zuen, zuriena baino handiagoa baitzen. Izan ere, <a href="/wiki/1985" title="1985">1985</a> inguruan, zuriak Hegoafrikako biztanleriaren % 15 baino gutxiago ziren, eta, <a href="/wiki/1948" title="1948">1948an</a>, berriz, herrialdeko biztanleen % 21. Praktikan, gero eta zailagoa zen hain urria zen gutxiengo batek bere nagusitasun politiko eta ekonomikoa gehiengoei indarrez inposatzea, are zailagoa irizpide arrazista argietan oinarrituta. Ordurako, <a href="/wiki/Ameriketako_Estatu_Batuak" title="Ameriketako Estatu Batuak">Estatu Batuek</a> eta <a href="/wiki/Erresuma_Batua" title="Erresuma Batua">Erresuma Batuak</a>, baldintzarik gabe, <i>gotorleku antikomunistari</i> ematen zioten babesa urria zen munduko iritzi publikoaren presioaren ondorioz, bere burua arrazista argi eta garbi aldarrikatzen zuen munduko estatu bakarraren aurkakoa garbia baitzen; <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">NBEak</a> zigor ekonomikoak ezarri zituen, eta nazio batzuek ere Hegoafrikan erabateko desinbertsioa egitea eskatzen zuten. Hegoafrikako <a href="/wiki/Txanpon" title="Txanpon">txanpona</a>, <a href="/wiki/Hegoafrikar_rand" title="Hegoafrikar rand">randa</a>, hain maila baxura iritsi zenez, gobernuak larrialdi egoera ezarri behar izan zuen <a href="/wiki/1985" title="1985">1985ean</a>, eta bost urtez iraun zuen. </p><p><a href="/wiki/1984" title="1984">1984an</a>, <a href="/wiki/P._W._Botha" title="P. W. Botha">Pieter Willem Botha</a> presidenteak politika batzuk abiarazi zituen beltzen artean nahigabea areagotu ez zedin. Politika horien bidez, <i>zuriak ez zirenek</i>, hala nola indostanoek, mulatoek eta asiarrek, beren etxebizitzak <i>zurien eremu</i> batzuetan ezarri zituzten; arraza arteko ezkontzen debekua deuseztatu, eta arraza anitzeko elkartze politikoak onartu zuten, baina beltzei askatasun handiagoa emateari uko egin zieten. <i>Apartheid</i>aren politikak gero eta eztabaida eta oposizio gehiago sortzen zituen nazioarteko komunitatean; Hegoafrikan, berriz, hainbat buruzagi zurik serioski onartzen zuten (berehalako krisi sozial eta ekonomiko baten aurrean eta ia planeta osoaren gaitzespenarekin) <i>apartheid</i>ak ezin izango zuela urte askoz gehiago iraun. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aldaketak_mundu_mailan">Aldaketak mundu mailan</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=19" title="Aldatu atal hau: «Aldaketak mundu mailan»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Aldaketak mundu mailan"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1985" title="1985">1985etik</a> <a href="/wiki/Mikhail_Gorbatxov" title="Mikhail Gorbatxov">Mikhail Gorbatxoven</a> gidaritzapean, <a href="/wiki/Sobietar_Errepublika_Sozialisten_Batasuna" title="Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna">Sobietar Batasunean</a> <a href="/wiki/Perestroika" title="Perestroika"><i>perestroika'</i></a> eta <a href="/wiki/Glasnost" title="Glasnost"><i>glasnost</i></a> berrikuntzen hasierak eragin zuen, pixkanaka, gobernu sobietarra SESBeko barne arazoetan kontzentratzea eta mundu osoko gobernu aliatuei finantzazioa kentzea. Afrika ez zen salbuespena izan, Sobietar Batasunak publikoki negoziatu baitzuen Estatu Batuekin <a href="/wiki/Hegoafrikako_mugako_gerra" title="Hegoafrikako mugako gerra">Hegoafrikako mugako gerrari</a> amaiera ematea (<a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrikak</a> <a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibiako</a> lurraldean <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angolaren</a> aurka egindakoa). Horretarako, SESBek Angolari eta <a href="/wiki/Kuba" title="Kuba">Kubari</a> ematen zien laguntza ekonomikoa eta gerrakoa kendu zizkien, pixkanaka, eta bi herrialdeentzat gero eta bideraezinago bihurtu zuen borrokarekin jarraitzea. AEBek Hegoafrikari laguntza finantzarioa emateari utzi zion, eta horrek ondorio larriak ekarri zizkion <a href="/wiki/Pretoria" title="Pretoria">Pretoriako</a> gobernuari, Afrika hegoaldeko apartheid erregimenaren amaiera azkartuz. </p><p>SESBak ere laguntza finantzario eta militar gehiena kendu zion <a href="/wiki/Mozambike" title="Mozambike">Mozambikeko</a> erregimen aliatuari, Angolarekin egin zuen bezala barne baliabideak aurrezteko premia argudiatuz eta, horrela, AEBek Hegoafrikari emandako laguntzaren azken justifikazioa kenduz. <a href="/wiki/1987" title="1987">1987az</a> geroztik sobietarrek <a href="/wiki/Saharaz_hegoaldeko_Afrika" title="Saharaz hegoaldeko Afrika">Saharaz hegoaldeko Afrikan</a> izan zuten eragina modu dramatikoan murriztean, <a href="/wiki/Washington" title="Washington">Washingtongo</a> gobernuak <i>apartheid</i>aren aurka erabakitasunez jardutea saihesteko aitzakiak desagertu ziren. Hori dela eta, AEBetako goi agintariek AEBek Hegoafrikako gobernua zigortzen zuten iritziak hasi ziren. Ordu arte, <a href="/wiki/Ronald_Reagan" title="Ronald Reagan">Ronald Reaganen</a> AEBko erregimenak <i>apartheid</i>aren aurkako zentsura oro arbuiatzen zuen, eta Hegoafrikari arlo ekonomiko eta diplomatikoan laguntzeko beharra azpimarratzen zuen <a href="/wiki/Saharaz_hegoaldeko_Afrika" title="Saharaz hegoaldeko Afrika">Saharaz hegoaldeko Afrikako</a> <i>mehatxu komunistari</i> aurre egiteko, baina SESBen erretiratze politikoak AEBen balizko aitzakia guztiak ezabatu zituen. Izan ere, AEBen babes politiko, diplomatiko eta finantzarioaren galera kolpe latza izan zen Hegoafrikarentzat bere ekonomia kaltetuan. </p><p><a href="/wiki/1988" title="1988">1988an</a>, <a href="/wiki/Hegoafrikako_mugako_gerra" title="Hegoafrikako mugako gerra">Hegoafrikako mugako gerraren</a> amaierarako bake-negoziazioak egin ziren, non bi aldeek gatazkaren amaiera adostu zuten SESBaren eta AEBen presioen ondoren. AEBek, ildo horretan, Hegoafrika, Angola eta Kubaren arteko azken akordioak egin zituen 1988ko abenduan gerrari amaiera emanez eta <a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibiaren</a> independentziarako oinarriak finkatuz, <a href="/wiki/1990" title="1990">1990aren</a> hasieran gauzatuko zena <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">NBEaren</a> ikuskaritzapean. </p><p>Testuinguru horretan, <a href="/wiki/1989" title="1989">1989ko</a> <a href="/wiki/Otsail" title="Otsail">otsailean</a>, <a href="/wiki/P._W._Botha" title="P. W. Botha">P.W. Botha</a> presidenteak <a href="/wiki/Istripu_zerebrobaskular" title="Istripu zerebrobaskular">apoplejia</a>-eraso bat jasan zuen, eta <a href="/wiki/Frederik_de_Klerk" title="Frederik de Klerk">Frederik de Klerk</a> ministro kontserbadoreak ordezkatu zuen. Urte horretan zehar, <a href="/wiki/Berlingo_harresia" title="Berlingo harresia">Berlingo Harresia</a> eta <a href="/wiki/Ekialdeko_Europa" title="Ekialdeko Europa">Ekialdeko Europako</a> <a href="/wiki/1989ko_iraultzak" title="1989ko iraultzak">1989ko Iraultzak</a> erori zirenean, <a href="/wiki/Varsoviako_Ituna" title="Varsoviako Ituna">Varsoviako Ituna</a> desegin zen, eta SESBen <a href="/wiki/Saharaz_hegoaldeko_Afrika" title="Saharaz hegoaldeko Afrika">Saharaz hegoaldeko Afrikako</a> erretiratze politiko-ekonomikoa bizkortu zen. Horrek guztiak ondorioak izan zituen Hegoafrikako politikan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Frederik_de_Klerken_politikak">Frederik de Klerken politikak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=20" title="Aldatu atal hau: «Frederik de Klerken politikak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Frederik de Klerken politikak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg/220px-Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg/330px-Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg/440px-Frederik_de_Klerk_with_Nelson_Mandela_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_Davos_1992.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="625" /></a><figcaption>De Klerk <a href="/wiki/Nelson_Mandela" title="Nelson Mandela">Nelson Mandelarekin</a>, 1992an, <a href="/wiki/Davos" title="Davos">Davoseko</a> Munduko Ekonomia Foroan elkartu zen.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/1989" title="1989">1989an</a> <a href="/wiki/P._W._Botha" title="P. W. Botha">Botharekin</a> talka egin ondoren, <a href="/wiki/Frederik_de_Klerk" title="Frederik de Klerk">De Klerkek</a>, <a href="/wiki/1989" title="1989">1989ko</a> <a href="/wiki/Irailaren_20" title="Irailaren 20">irailaren 20an</a>, Hegoafrikako presidente kargua hartzea lortu zuen. Ikusiz mundu mailako politikaren agertoki eraldatuak Hegoafrikan aldaketa politiko handiak egiteko presioa egiten zuela eta erregimen segregazionistak ezin izango zuela AEBen baldintzarik gabeko babesik izan, De Klerkek azkar utzi zituen jarrera kontserbadoreak nazioarteko egoeraren aurrean <i>errealismo politiko</i> baten izenean. 1989. urtearen amaieran, De Klerk negoziazioak hasi zituen beste politikari zuri batzuekin <i>apartheid</i>ari amaiera emateko, gero eta zailagoa baitzen haren sostengu politiko eta militarra, eta, lehenik eta behin, azken 40 urteetan indarrean egondako legeria arrazista ezabatzeko lan egin zuen. </p><p><a href="/wiki/1990" title="1990">1990eko</a> <a href="/wiki/Otsailaren_2" title="Otsailaren 2">otsailaren 2an</a> parlamentua irekitzeko egindako hitzaldian, <a href="/wiki/Frederik_de_Klerk" title="Frederik de Klerk">Frederik de Klerkek</a> iragarri zuen lege diskriminatzaileak ezabatzeko prozesu bat hasiko zela eta debekatutako alderdi politikoen aurkako debekua bertan behera utziko zuela, oposizio beltzeko alderdi nagusi eta garrantzitsuena barne, <a href="/wiki/Afrikako_Kongresu_Nazionala" title="Afrikako Kongresu Nazionala">Afrikako Kongresu Nazionala</a> (ANC izenaz ezagunagoa, <i>African National Congress</i> ingelesez), 30 urte lehenago legez kanpokotzat jo zutena; Botha presidente ohiak ezarritako larrialdi-egoeraren amaiera; heriotza-zigorraren luzamendu bat, eta Nelson Mandela buruzagi beltz espetxeratuaren askapena ere iragarri zuen, zeina kartzelatik askatu baitzuten bederatzi egun geroago, <a href="/wiki/Otsailaren_11" title="Otsailaren 11">otsailaren 11n</a>, ANCko beste 120 kiderekin batera. </p><p>ANCaren legeztatzeak eta Mandelaren askapenak ordura arte baztertutako biztanleria beltzaren parte-hartze politikoa azkartu zuten, eta, <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> eta <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a> artean, <i>apartheid</i>aren oinarri zen lege-sistema desegin zen, modu antolatuan, 1948. urtetik arraza-segregazioa ezarri zuten eta biztanleria beltzari eskubide politikoak kendu zizkieten legeak pixkanaka indargabetuz. Hala ere, oposizio kontserbadore zuriak De Klerki aurpegiratzen zion ez zuela <i>hautesleen berariazko agindurik</i> (zuriak bakarrik izan zitezkeela hautesle ulertuta) erabaki horiek hartzeko eta, are gutxiago, ANCrekin edo beltzen beste talde politiko batzuekin elkarrizketa politikoa izateko. Horri erantzunez, gobernuak herri-galdeketa deitu zuen <a href="/wiki/1992" title="1992">1992ko</a> <a href="/wiki/Martxo" title="Martxo">martxorako</a> (hau da, zuriek soilik bozkatuko zuten azken aldirako) <i>apartheid </i>amaierarako negoziazioen babesa edo arbuioa zehazteko; horrela egin zen 1992ko erreferenduma, eta 3,3 milioi zurik baino ez zuten boto-eskubiderik izan. Emaitzak adierazi zuenez, boto-emaileen % 68k gobernua babestu zuen, eta % 31k ezezkoaren alde egin zuen; beraz, F.W. De Klerken gobernuak aurrera egin zuen ANCrekin eta beltzen artean sortutako beste talde politiko batzuekin konstituzio berri bat eratzeko negoziazioetan. </p><p>Negoziazioak hilabetetan luzatu ziren, <a href="/wiki/Afrikaner" title="Afrikaner">afrikaner</a> etniako sektore kontserbadore eta liberalen artean tirabira larriak sortu baitziren ANCaren eta <a href="/w/index.php?title=Inkatha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inkatha (sortu gabe)">Inkatha</a> alderdiaren (gehiengo <a href="/wiki/Zulu" title="Zulu">zulu</a> etnikoa) arteko lehia larri eta bortitzak agertzen ziren bitartean, baita <a href="/wiki/Frederik_de_Klerk" title="Frederik de Klerk">De Klerk</a> eta <a href="/wiki/Nelson_Mandela" title="Nelson Mandela">Mandelaren</a> arteko borrokak ere herrialdearen etorkizuneko erregimen politikoaren inguruan; Mandelak zuriekiko mesede politikoren bat ematen zuten akordioak errefusatzen zituen bitartean (<a href="/wiki/Parlamentu" title="Parlamentu">Parlamentuko</a> eserleku finkoak edo Exekutiboko karguak), De Klerkek zalantzan jartzen zuen <a href="/wiki/Ordezkaritzako_demokrazia" title="Ordezkaritzako demokrazia">demokrazia ordezkatzailetik</a> sortutako gehiengo beltzeko gobernu batek <a href="/wiki/Eraginkortasun_(ekonomia)" title="Eraginkortasun (ekonomia)">eraginkortasunez</a> jardun zezakeenik. </p><p>Azkenik, <a href="/wiki/1993" title="1993">1993</a> amaitzean, alderdiek konstituzio-zirriborro bat adostu zuten, biztanleria osoari oinarrizko eskubideak ematen zizkiona, arraza edo etnia aldetik bereizketarik gabe, eta, horrela, <i>apartheid</i>aren azken aztarnak ondorio guztietarako ezabatzen zituen; hauteskunde berrietarako, saio data bat ere ezarri zuten presidentearentzat eta parlamentuarentzat: hauteskunde horiek <a href="/wiki/1994" title="1994">1994ko</a> <a href="/wiki/Apirilaren_27" title="Apirilaren 27">apirilaren 27tik</a> <a href="/wiki/Apirilaren_29" title="Apirilaren 29">29ra</a> bitartean izango ziren, eta, data horretan, adin nagusiko beltzek botoa emateko eskubidea erabili zuten lehen aldiz herrialdearen historian, <i>boto-emaile bat boto bat</i> printzipioarekin baldintza berdinak izanik, eta <a href="/wiki/Afrikako_Kongresu_Nazionala" title="Afrikako Kongresu Nazionala">ANC</a> garaile handia izan zen, praktikan <i>apartheid</i>a ezabatuz, ANCko buru Nelson Mandela hautatu baitzuten herrialdeko presidente. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Terminoaren_beste_adiera_batzuk">Terminoaren beste adiera batzuk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=21" title="Aldatu atal hau: «Terminoaren beste adiera batzuk»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Terminoaren beste adiera batzuk"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hedaduraz, nazio baten testuinguruan, <i>apartheid</i> esaten zaio edozein motatako gizarte-bereizketari, zeinaren bidez biztanleriaren sektore batek eskubide osoak dituen eta beste sektore batek marjinaltasun-estatus batera baztertzen den. </p><p>Herrialdeko herritar gehienek askatasun eta eskubideak murriztuta dituzten bitartean, gutxiengo pribilegiatu batek eta atzerritarrek mugarik gabe eskura ditzakete edozein zuzenbide-estatutan diren aukera orokorrak. </p><p>Kasu horretan, <i>apartheid </i>kontzeptua honako honetan agertzen da: norbanako komunari debekatu egiten zaio atzerritarrentzat eta nazioaren goi-zuzendaritzarekin loturak dituen pertsona guztientzat soilik diren turismo- eta osasun-zentroak izateko eskubidea; lurralde nazionaletik libre irteteko eta sartzeko; telefonia mugikorra, Interneterako sarbidea eta pentsamenduaren adierazpen-askatasuna bezalako komunikabideak edukitzeko, eta enpleguetara iristeko murrizketak, haientzat eskatzen den gaitasun fisiko eta intelektuala izanik ere, erakunde politiko-ideologikoetako kide izateko betebeharra lehenesten da. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rhodesiako_kasua">Rhodesiako kasua</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=22" title="Aldatu atal hau: «Rhodesiako kasua»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Rhodesiako kasua"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/1965" title="1965">1965ean</a>, <a href="/w/index.php?title=Rhodesia_eta_Nyassalandiako_Federazioa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhodesia eta Nyassalandiako Federazioa (sortu gabe)">Rhodesia eta Nyassalandiako Federazioko</a> kide izan ondoren, gobernatzen zuen gutxiengo zuriaren beldurrez, <a href="/wiki/Hego_Rhodesia" title="Hego Rhodesia">Hego Rhodesiako</a> koloniak bere independentzia aldarrikatu zuen aldebakarrez (britainiar gobernuak eta <a href="/wiki/Commonwealtha" class="mw-redirect" title="Commonwealtha">Mankomunitateak</a> onartu gabe) <a href="/wiki/1965" title="1965">1965eko</a> <a href="/wiki/Azaroaren_11" title="Azaroaren 11">azaroaren 11n</a> <a href="/wiki/Ian_Smith" title="Ian Smith">Ian Smith</a> lehen ministroaren eskutik eta Hegoafrikan ezarritako arraza-bereizketako erregimenaren oso antzekoa ezarriz (horregatik <i>mini-apartheid</i> izenaz ezagutzen da), nahiz eta mutur berera iritsi ez. </p><p>Horren ondorioz, herrialdeak nazioarteko isolamendua jasan zuen, eta eskualdean zituen ia aliatu bakarrak hegoafrikarrak eta portugaldarrak ziren, diru eta armaz hornitzen zituztenak. <a href="/wiki/1964" title="1964">1964an</a>, herrialdean benetako gerra zibila piztu zen <a href="/wiki/Rhodesia" title="Rhodesia">Rhodesiako</a> gobernuaren eta <a href="/wiki/Robert_Mugabe" title="Robert Mugabe">Robert Mugaberen</a> ZANLA edo <a href="/wiki/Joshua_Nkomo" title="Joshua Nkomo">Joshua Nkomoren</a> ZAPU bezalako <a href="/wiki/Gerrilla" title="Gerrilla">gerrilla</a> taldeen artean. <a href="/wiki/1979" title="1979">1979an</a>, erreferendum baten ondoren, pixkanaka, arraza anitzeko erregimen bat ezartzen hasi zen <a href="/wiki/Abel_Muzorewa" title="Abel Muzorewa">Abel Muzorewa</a> buru zela, eta hura gerrillarekin eta britainiarrekin negoziatzen hasi zen. </p><p>Azkenik, hauteskunde batzuen ondoren, <a href="/wiki/Robert_Mugabe" title="Robert Mugabe">Robert Mugabek</a> herrialdearen boterea eskuratu zuen <a href="/wiki/1980" title="1980">1980ko</a> <a href="/wiki/Apirilaren_18" title="Apirilaren 18">apirilaren 18an</a>, <a href="/wiki/Zimbabwe" title="Zimbabwe">Zimbabweren</a> independentzia nazioarteko aintzatespenarekin aldarrikatuz eta ordu arte herrialdean indarrean egon zen apartheid erregimena kitatutzat emanez. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Filmografia">Filmografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=23" title="Aldatu atal hau: «Filmografia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Filmografia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Filmok Hegoafrikako eguneroko bizitza edo historia erakusten dute: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%27%27Cry_Freedom%27%27&action=edit&redlink=1" class="new" title="''Cry Freedom'' (sortu gabe)"><i>Cry Freedom</i></a>, Donald Woods apartheidaren aurkako kazetariaren istorioan oinarritua, <a href="/wiki/Steve_Biko" title="Steve Biko">Steve Biko</a> ekintzaile hegoafrikarraren istorioa kontatzen duena</li> <li><a href="/w/index.php?title=%27%27Catch_a_Fire%27%27&action=edit&redlink=1" class="new" title="''Catch a Fire'' (sortu gabe)"><i>Catch a Fire</i></a>, Patrick Chamussoren (<a href="/wiki/Afrikako_Kongresu_Nazionala" title="Afrikako Kongresu Nazionala">Afrikako Kongresu Nazionaleko</a> kide ohia) benetako istorioan oinarritua.</li> <li><i><a href="/wiki/The_Gods_Must_Be_Crazy" title="The Gods Must Be Crazy">The Gods Must Be Crazy</a></i> seriea, batez ere bigarren zatian.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=In_my_country&action=edit&redlink=1" class="new" title="In my country (sortu gabe)">In My Country</a></i> (1993)</li> <li><i><a href="/wiki/Goodbye_Bafana" title="Goodbye Bafana">Goodbye Bafana</a></i>, Nelson Mandelaren kartzelari zuri baten oroitzapenetan oinarritua.</li> <li><i>The Color of Friendship</i></li> <li><i><a href="/wiki/Blood_Diamond" title="Blood Diamond">Blood Diamond</a></i>: <a href="/wiki/Sierra_Leonako_historia" title="Sierra Leonako historia">Sierra Leonako gerra zibilean</a> jardun zuten 32. Afrikaner batailoiko mertzenarioak aipatzen ditu.</li> <li><i>Sarafina</i></li> <li><i>Wilby Conspiracy</i></li> <li><i>Adolf Hitlerren berpiztea</i> (2009)</li> <li><i><a href="/wiki/Invictus" title="Invictus">Invictus</a> </i>(2009)</li> <li><i><a href="/wiki/District_9" title="District 9">District 9</a></i></li> <li><i>Estazio zuri idor bat</i></li> <li><i><a href="/wiki/Lethal_Weapon_2" title="Lethal Weapon 2">Lethal Weapon 2</a></i> (1989), Hegoafrikako gobernuko agente zuriek parte hartzen duten droga-trafikoko sare bat erakutsiz.</li> <li><i>Red Dust</i> 2004</li> <li><i><a href="/wiki/The_Power_of_One_(filma)" title="The Power of One (filma)">The Power of One</a></i>, 1992, Bryce Courtenayren izen bereko eleberrian oinarritua</li> <li><i>The Bang Bang Club</i> (zuzendaria: Steven Silver) 2010</li> <li><i>Kangamba </i>(zuzendaria: Rogelio Paris) <a href="/wiki/Habana" title="Habana">Habana</a> 2008. Angolako gerra erakusten du, FAPLAk, SWAPOk eta Kubako tropek UNITAren eta Hegoafrikako Indar Armatuen aurka egindakoa.</li> <li><i>The World Unseen</i> (zuzendaria: Shamim Sarif) 2007. Filma 1950eko hamarkadan girotuta dago, <a href="/wiki/Lurmutur_Hiria" title="Lurmutur Hiria">Lurmutur Hirian</a> (<a href="/wiki/Hegoafrika" title="Hegoafrika">Hegoafrika</a>), apartheidaren hasieran.</li> <li><i>A World Apart</i>, Chris Mengesen filma (1988). <a href="/wiki/Joe_Slovo" title="Joe Slovo">Joe Slovo</a> eta <a href="/wiki/Ruth_First" title="Ruth First">Ruth Firsten</a> bizitzan oinarritua, Shawn Slovo bere alabaren gidoiarekin.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kronologia">Kronologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=24" title="Aldatu atal hau: «Kronologia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Kronologia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/1948" title="1948">1948an</a> <a href="/w/index.php?title=Daniel_Fran%C3%A7ois_Malan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daniel François Malan (sortu gabe)">Daniel François Malan</a> hautagaiak hauteskundeak irabazi zituen. Berehala hasi ziren eratzen apartheidaren sistema.</li> <li><a href="/wiki/1949" title="1949">1949an</a>, <i>The Prohibition of Mixed Marriages Act</i> ezkontza mistoak debekatzen zituen legea onartu zuten; urte berean, <a href="/wiki/Afrikako_Kongresu_Nazionala" title="Afrikako Kongresu Nazionala">African National Congress</a> (ANC) alderdia protestak eta grebak antolatzen hasi zen.</li> <li><a href="/wiki/1950" title="1950">1950an</a> <i>Group Areas Act</i> legeak zurien esku utzi zituen hiriko gunerik hoberenak, eta beltzak kanpoaldeko guneetara (<i>township</i>etara) bidali zituzten. <a href="/wiki/Soweto" title="Soweto">Soweto</a> (<i>South Western Township</i>) da gune horietako adibiderik ezagunena, <a href="/wiki/Johannesburgo" class="mw-redirect" title="Johannesburgo">Johannesburg</a>en; <i>The Immorality Act</i> legeak kriminalizatzen zituen zurien eta beltzen arteko sexu-harremanak; <i>The Population Registration Act</i> dekretuak hiritarrak lau multzotan sailkatzen zituen: zuriak, indiarrak, beltzak eta koloredunak; "<a href="/wiki/Komunismo" title="Komunismo">komunista</a>" izateko susmagarria zen alderdi oro debekatzen zuen <i>The Suppression of Communism Act</i> legeak.</li> <li><a href="/wiki/1953" title="1953">1953an</a> <i>The Reservation of Separate Amenities Act</i> legeak galarazi zuen arraza ezberdineko jendeak leku publiko bera erabiltzea (iturriak, komunak etab.); <i>The Bantu Education Act</i> dekretua jende beltzaren hezkuntza maila murrizteko diseinatu zuten.</li> <li><a href="/wiki/1956" title="1956">1956an</a> <i>The Mines and Work Act</i> legeak lan arloan arrazaren araberako bereizketa ahalbidetzen zuen.</li> <li><a href="/wiki/1958" title="1958">1958an</a> <i>The Promotion of Black Self-Government Act</i> dekretuaren bidez, beltzentzako eremu independenteak (<i>homelands</i>) sortzen hasi ziren. Haatik, Hegoafrikako Gobernuak eragin handia zeukan lurralde horietan.</li> <li><a href="/wiki/1960" title="1960">1960an</a>, Sharpvilleko Sarraskian poliziak 69 manifestari beltz hil zituen.</li> <li><a href="/wiki/1964" title="1964">1964an</a> <a href="/wiki/Nelson_Mandela" title="Nelson Mandela">Nelson Mandela</a> mugarik gabeko kartzelaldian jarri zuten, beste ekintzaile batzuekin batera.</li> <li><a href="/wiki/1966" title="1966">1966an</a> <a href="/wiki/Hendrik_Verwoerd" title="Hendrik Verwoerd">Hendrik F. Verwoerd</a> presidente zuria hil zuten.</li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg/300px-ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg" decoding="async" width="300" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg/450px-ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg/600px-ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg 2x" data-file-width="665" data-file-height="609" /></a><figcaption>Esparru publiko hori zuriek erabiltzeko soilik zen.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/1971" title="1971">1971an</a> <i>Black Homeland Citizenship Act</i> legearen arabera, <i>homeland</i>etan bizi zirenek ez zuten aurrerantzean Hegoafrikako hiritartasuna izanen eta, horrela, are eskubide gehiago galdu zituzten.</li> <li><a href="/wiki/1973" title="1973">1973an</a> <a href="/wiki/Nazio_Batuen_Erakundea" title="Nazio Batuen Erakundea">Nazio Batuen Erakundearen</a> Biltzar Orokorrak <i>Apartheid krimena zigortzeko eta ezabatzeko nazioarteko akordioa</i> erdietsi zuen.</li> <li><a href="/wiki/1974" title="1974">1974an</a> <i>The Afrikaans Medium Decree</i> dekretuak afrikaansak eta ingelesak eskoletan izan behar zuten estatusa arautu zuen, erdia eta erdia emanez, Lehenengo Hezkuntzako azken urtetik aurrera.</li> <li><a href="/wiki/1976" title="1976">1976an</a> istilu larriak gertatu ziren Soweton, ia 600 ikasle hil baitzituen poliziak.</li> <li><a href="/wiki/1977" title="1977">1977an</a> <a href="/wiki/Steve_Biko" title="Steve Biko">Steve Biko</a> ikasleen buruzagia eta ekintzailea hil zen, poliziak atxilotu eta torturatu ondoren.</li> <li><a href="/wiki/1978" title="1978">1978an</a> (eta <a href="/wiki/1983" title="1983">1983an</a>) NBEak <i>World Conference Against Racism</i> egin zuen, arrazismoaren aurkako munduko biltzarra.</li> <li>1985-88: <a href="/wiki/Pieter_Willem_Botha" class="mw-redirect" title="Pieter Willem Botha">Pieter Botharen</a> agindu zorigaiztokoan herrialdeak garairik bortitzena nozitu zuen. <a href="/wiki/1984" title="1984">1984an</a> <a href="/wiki/Desmond_Tutu" title="Desmond Tutu">Desmond Tutu</a> apezpikuari Bakearen <a href="/wiki/Nobel_Sariak" title="Nobel Sariak">Nobel Saria</a> eman zioten, egoeraren aurka egindako lanagatik. <a href="/wiki/1985" title="1985">1985an</a> salbuespen-egoera ezarri zuten eta, horren ondorioz, milaka herritar preso hartu eta torturatu zituzten.</li> <li><a href="/wiki/1990" title="1990">1990an</a> <a href="/wiki/Frederik_de_Klerk" title="Frederik de Klerk">Frederik de Klerk</a> presidente izan zen. Herrialdeak nazioarteko presio handiak jaso ondoren, erreformak egiteari ekin zion. Urte bereko <a href="/wiki/Otsailaren_11" title="Otsailaren 11">otsailaren 11n</a>, espetxean 27 urte igaro eta gero, Nelson Mandela kalera atera zen. Bestalde, <a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibiak</a> independentzia eskuratu zuen Hegoafrikatik.</li> <li><a href="/wiki/1994" title="1994">1994an</a> <a href="/wiki/Nelson_Mandela" title="Nelson Mandela">Nelson Mandelak</a> erraz irabazi zituen hauteskundeak eta Hegoafrikako presidente bihurtu zen.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ikus,_gainera"><span id="Ikus.2C_gainera"></span>Ikus, gainera</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=25" title="Aldatu atal hau: «Ikus, gainera»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Ikus, gainera"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Arrazismo" title="Arrazismo">Arrazismo</a></li> <li><a href="/wiki/Bantustan" title="Bantustan">Bantustana</a></li> <li><a href="/wiki/Hegoafrikako_historia" title="Hegoafrikako historia">Hegoafrikako historia</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=26" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Erreferentziak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-count references-column-count-2" style="-moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; column-count: 2; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1">↑ <a href="#cite_ref-:0_1-0"><sup><b>a</b></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_1-1"><sup><b>b</b></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_1-2"><sup><b>c</b></sup></a> <span class="reference-text">A. Du Toit, H.B. Giliomee (1983). <i>Afrikaner political thought: analysis and documents</i>. University of California Press. <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-520-04319-0" title="Berezi:BookSources/978-0-520-04319-0">ISBN 978-0-520-04319-0</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Gaztelaniaz dago aipu honen iturburua"><b>(Gaztelaniaz)</b></span></span> <span class="citation"> <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=La_Aventura_de_la_Historia&oldid=141849984"><i>La Aventura de la Historia. </i></a> 2022-02-22 <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2023-04-09)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonso_Rojo" class="extiw" title="es:Alfonso Rojo">Rojo Alfonso</a>, <i>La odisea de la tribu blanca</i>, Editorial Planeta, Barcelona, 1993, <a href="/wiki/Berezi:BookSources/84-08-01039-5" title="Berezi:BookSources/84-08-01039-5">ISBN 84-08-01039-5</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&veaction=edit&section=27" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Apartheid&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Kanpo estekak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.apartheidmuseum.org/"><i>Apartheid </i>Museum (Johannesburg)</a></li> <li><span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100129043230/http://www.justice.gov.za/trc/report/index.htm">"The Truth and Reconciliation Commission"</a></li></ul> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b>Wikimedia proiektuak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11409" class="extiw" title="wikidata:Q11409">Q11409</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Apartheid">Apartheid</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q11409%22">Q11409</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11998012n">11998012n</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11998012n">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4002394-1">4002394-1</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85005905">sh85005905</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00574822">00574822</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114066">ph114066</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" title="National Archives and Records Administration">NARA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10640722">10640722</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=&logic=AND&note=&subjectid=300249198">300249198</a></span></li> <li><b>Hiztegiak eta entziklopediak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/apartheid">url</a></span></li> <li><b>Medikuntzako identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D000072698">D000072698</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11409" class="extiw" title="wikidata:Q11409">Q11409</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Apartheid">Apartheid</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q11409%22">Q11409</a></span></span></li></ul> </div></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Apartheid&oldid=9587103">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Apartheid&oldid=9587103</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Apartheid" title="Kategoria:Apartheid">Apartheid</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programako_artikuluak" title="Kategoria:Hezkuntza Programako artikuluak">Hezkuntza Programako artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programa/Geografia_eta_Historia" title="Kategoria:Hezkuntza Programa/Geografia eta Historia">Hezkuntza Programa/Geografia eta Historia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNF_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:LCCN_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 6 otsaila 2024, 09:17.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Apartheid&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-fb9fb","wgBackendResponseTime":181,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.326","walltime":"0.678","ppvisitednodes":{"value":1660,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":15042,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2213,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":10,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":6695,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":11,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 326.417 1 -total"," 68.44% 223.411 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 17.34% 56.607 2 Txantiloi:Top_icon"," 15.91% 51.928 1 Txantiloi:Wikipedia1000"," 13.74% 44.848 2 Txantiloi:Category_handler"," 10.32% 33.682 2 Txantiloi:Category_handler/numbered"," 9.48% 30.931 1 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 9.36% 30.540 2 Txantiloi:Namespace_detect"," 5.94% 19.382 1 Txantiloi:Erreferentzia"," 4.93% 16.084 2 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.171","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4037172,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-2xt4q","timestamp":"20241102082839","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Apartheid","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Apartheid","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11409","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11409","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-10-27T22:10:04Z","dateModified":"2024-02-06T08:17:57Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/81\/DurbanSign1989.jpg","headline":"Hego Afrikako arraza segregazio sistema politikoa"}</script> </body> </html>