CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="mk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Хакер — Википедија</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","јануари","февруари","март","април","мај","јуни","јули","август","септември","октомври","ноември","декември"],"wgRequestId":"6701f2a3-6d8e-4d32-a280-7ceb4100da36","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Хакер","wgTitle":"Хакер","wgCurRevisionId":4918483,"wgRevisionId":4918483,"wgArticleId":965133,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Интернет активизам","Хакирање (компјутерска безбедност)"],"wgPageViewLanguage":"mk","wgPageContentLanguage":"mk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Хакер","wgRelevantArticleId":965133,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":4918483,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"mk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"mk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2798820","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.1"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=mk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Хакер — Википедија"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//mk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Уреди" href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедија (mk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//mk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.mk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Атом-тековник на Википедија" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Хакер rootpage-Хакер skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Прејди на содржината</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Главно мени" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Главно мени</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Главно мени</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Прегледник </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посети главна страница [z]" accesskey="z"><span>Главна страница</span></a></li><li id="n-Што-е-Википедија?" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4"><span>Што е Википедија?</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8"><span>Избрана содржина</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Вчитај случајна страница [x]" accesskey="x"><span>Случајна страница</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="За проектот, што можете да направите, каде да најдете некои работи"><span>Портал</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> технички </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Тековни-настани" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8"><span>Тековни настани</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Список на скорешни промени на викито. [r]" accesskey="r"><span>Скорешни промени</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%88%D0%BC%D0%B0"><span>Селска чешма</span></a></li><li id="n-Викисредби" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0"><span>Викисредби</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Место каде што може да се информирате."><span>Помош</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sr.svg" style="width: 7.8125em; height: 1.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Слободна енциклопедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-mk.svg" width="114" height="11" style="width: 7.125em; height: 0.6875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%98" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пребарај</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Пребарајте по Википедија" aria-label="Пребарајте по Википедија" autocapitalize="sentences" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Специјална:Барај"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пребарај</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Лични алатки"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Сменете ги големината на фонтот, ширината и бојата" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Изглед" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Изглед</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk" class=""><span>Дарување</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително" class=""><span>Направи сметка</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o" class=""><span>Најава</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Повеќе можности" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Лични алатки" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Лични алатки</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Корисничко мени" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk"><span>Дарување</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Направи сметка</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Најава</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Страници за одјавени уредници <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%88:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4" aria-label="Дознајте повеќе за уредувањето"><span>дознајте повеќе</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Список на уредувања направени од оваа IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Придонеси</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D1%98%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Разговор за уредувањата од оваа IP-адреса [n]" accesskey="n"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eтргни\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"mk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"background:white\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:F_icon.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/25px-F_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/38px-F_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/50px-F_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"128\" data-file-height=\"128\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСледете ја Википедија на македонски јазик на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.facebook.com/mk.wikipedia\"\u003EFacebook\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E\nи на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.instagram.com/wikimedia_mkd\"\u003EInstagram\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E!\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Turkish_tea2.jpg\" class=\"mw-file-description\" title=\"Уредувачки викенд „Турска кујна“\"\u003E\u003Cimg alt=\"Уредувачки викенд „Турска кујна“\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Turkish_tea2.jpg/25px-Turkish_tea2.jpg\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"33\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Turkish_tea2.jpg/38px-Turkish_tea2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Turkish_tea2.jpg/50px-Turkish_tea2.jpg 2x\" data-file-width=\"3000\" data-file-height=\"4000\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003EУредувачки викенд „Турска кујна“\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници на Википедија на македонски јазик дека во периодот 23-24 ноември 2024 година ќе се одржи \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки викенди\"\u003Eуредувачки викенд\u003C/a\u003E на тема „\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8_2024#Турска_кујна\" title=\"Википедија:Уредувачки викенди 2024\"\u003EТурска кујна\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E“.\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Wikipe-tan_mopping.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/25px-Wikipe-tan_mopping.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"30\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/38px-Wikipe-tan_mopping.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/50px-Wikipe-tan_mopping.png 2x\" data-file-width=\"1800\" data-file-height=\"2149\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници дека во периодот од 4 ноември до 3 декември 2024 година се одржува \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари\"\u003Eуредувачки натпревар\u003C/a\u003E за \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_(2024)\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари/Средување (2024)\"\u003Eсредување на статии\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E. Прочитајте ги правилата и вклучете се!\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Содржина" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Содржина</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">скриј</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Почеток</div> </a> </li> <li id="toc-Историја" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Историја"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Историја</span> </div> </a> <ul id="toc-Историја-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Класификација" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Класификација"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Класификација</span> </div> </a> <ul id="toc-Класификација-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Напади" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Напади"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Напади</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Напади-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Префрли на пододделот Напади</span> </button> <ul id="toc-Напади-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Безбедносни_подвизи" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Безбедносни_подвизи"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Безбедносни подвизи</span> </div> </a> <ul id="toc-Безбедносни_подвизи-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Техники" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Техники"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Техники</span> </div> </a> <ul id="toc-Техники-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Социјално_инженерство" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Социјално_инженерство"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Социјално инженерство</span> </div> </a> <ul id="toc-Социјално_инженерство-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Извори" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Извори"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Извори</span> </div> </a> <ul id="toc-Извори-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Содржина" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Прик./скр. содржина" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Прик./скр. содржина</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Хакер</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Појдете на статија на друг јазик. Достапно на 29 јазици" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-29" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">29 јазици</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D9%82_%D8%A3%D9%85%D9%86%D9%8A" title="مخترق أمني — арапски" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مخترق أمني" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арапски" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0_(%E0%A6%95%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE)" title="হ্যাকার (কম্পিউটার নিরাপত্তা) — бенгалски" lang="bn" hreflang="bn" data-title="হ্যাকার (কম্পিউটার নিরাপত্তা)" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгалски" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Хакер — бугарски" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Хакер" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="бугарски" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hacker_(Computersicherheit)" title="Hacker (Computersicherheit) — германски" lang="de" hreflang="de" data-title="Hacker (Computersicherheit)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="германски" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%AC%CE%BA%CE%B5%CF%81" title="Χάκερ — грчки" lang="el" hreflang="el" data-title="Χάκερ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грчки" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Security_hacker" title="Security hacker — англиски" lang="en" hreflang="en" data-title="Security hacker" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англиски" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hacker_(seguridad_inform%C3%A1tica)" title="Hacker (seguridad informática) — шпански" lang="es" hreflang="es" data-title="Hacker (seguridad informática)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="шпански" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hackerra_(segurtasun_informatikoa)" title="Hackerra (segurtasun informatikoa) — баскиски" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hackerra (segurtasun informatikoa)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскиски" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DA%A9%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="هکر امنیتی — персиски" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هکر امنیتی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персиски" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Hacker_(s%C3%A9curit%C3%A9_informatique)" title="Hacker (sécurité informatique) — француски" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Hacker (sécurité informatique)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француски" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Brada%C3%AD" title="Bradaí — ирски" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Bradaí" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирски" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%88%E0%A4%95%E0%A4%B0_(%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BE)" title="हैकर (कम्प्यूटर सुरक्षा) — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हैकर (कम्प्यूटर सुरक्षा)" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Security_hacker" title="Security hacker — италијански" lang="it" hreflang="it" data-title="Security hacker" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="италијански" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%90%D7%A7%D7%A8" title="האקר — хебрејски" lang="he" hreflang="he" data-title="האקר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="хебрејски" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B9%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%95%E0%B2%B0%E0%B3%8D_(%E0%B2%95%E0%B2%82%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B3%82%E0%B2%9F%E0%B2%B0%E0%B3%8D_%E0%B2%B8%E0%B3%81%E0%B2%B0%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B7%E0%B2%A4%E0%B3%86)" title="ಹ್ಯಾಕರ್ (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸುರಕ್ಷತೆ) — каннада" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಹ್ಯಾಕರ್ (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸುರಕ್ಷತೆ)" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннада" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DB%81%DB%8C%DA%A9%D9%8E%D8%B1" title="ہیکَر — кашмирски" lang="ks" hreflang="ks" data-title="ہیکَر" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="кашмирски" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B0_(%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BE)" title="ह्याकर (कम्प्युटर सुरक्षा) — маитили" lang="mai" hreflang="mai" data-title="ह्याकर (कम्प्युटर सुरक्षा)" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="маитили" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Penggodam_(keselamatan_komputer)" title="Penggodam (keselamatan komputer) — малајски" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Penggodam (keselamatan komputer)" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малајски" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%B0_(%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%9F%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BE)" title="ह्याकर (कम्प्युटर सुरक्षा) — непалски" lang="ne" hreflang="ne" data-title="ह्याकर (कम्प्युटर सुरक्षा)" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непалски" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B9%E0%AD%8D%E0%AD%9F%E0%AC%BE%E0%AC%95%E0%AC%BF%E0%AC%82" title="ହ୍ୟାକିଂ — одија" lang="or" hreflang="or" data-title="ହ୍ୟାକିଂ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="одија" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%8A%D8%AA%D9%8A_%D9%87%D9%8A%DA%A9%D8%B1" title="امنيتي هيکر — паштунски" lang="ps" hreflang="ps" data-title="امنيتي هيکر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="паштунски" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Haker_(bezpiecze%C5%84stwo_komputerowe)" title="Haker (bezpieczeństwo komputerowe) — полски" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Haker (bezpieczeństwo komputerowe)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="полски" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hacker_de_seguran%C3%A7a" title="Hacker de segurança — португалски" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Hacker de segurança" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португалски" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%D8%A7%DA%A9%DA%A9%DB%95%D8%B1%DB%8C_%D8%A6%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="ھاککەری ئاسایش — централнокурдски" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ھاککەری ئاسایش" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="централнокурдски" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Haker" title="Haker — српскохрватски" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Haker" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="српскохрватски" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AF%8A%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="கொந்தர் — тамилски" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கொந்தர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамилски" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Hacker_(an_ninh_m%C3%A1y_t%C3%ADnh)" title="Hacker (an ninh máy tính) — виетнамски" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hacker (an ninh máy tính)" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="виетнамски" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%BB%91%E5%AE%A2" title="黑客 — кантонски" lang="yue" hreflang="yue" data-title="黑客" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонски" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%BB%91%E5%AE%A2_(%E8%AE%A1%E7%AE%97%E6%9C%BA%E5%AE%89%E5%85%A8)" title="黑客 (计算机安全) — кинески" lang="zh" hreflang="zh" data-title="黑客 (计算机安全)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кинески" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2798820#sitelinks-wikipedia" title="Уредување на меѓујазични врски" class="wbc-editpage">Уреди врски</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Именски простори"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Преглед на содржинската страница [c]" accesskey="c"><span>Страница</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80:%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" rel="discussion" title="Разговор за содржинската страница [t]" accesskey="t"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Менување на јазичната варијанта" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">македонски</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Посети"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=history" title="Претходни верзии на оваа страница. [h]" accesskey="h"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="алатник" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">алатник</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Алатки</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Повеќе можности" > <div class="vector-menu-heading"> Дејства </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=history"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Општо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A8%D1%82%D0%BE%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%9E%D0%B2%D0%B4%D0%B5/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Список на сите викистраници што водат овде [j]" accesskey="j"><span>Што води овде</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" rel="nofollow" title="Скорешни промени на страници со врски на оваа страница [k]" accesskey="k"><span>Поврзани промени</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8" title="Список на сите службени страници [q]" accesskey="q"><span>Службени страници</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&oldid=4918483" title="Постојана врска до оваа преработка на страницата"><span>Постојана врска</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=info" title="Повеќе информации за страницата"><span>Информации за страницата</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4&page=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&id=4918483&wpFormIdentifier=titleform" title="Информации како да ја наведете оваа страница"><span>Наведи ја страницава</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%9D%D0%B0URL&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A5%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B5%25D1%2580"><span>Дај скратена URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:QrCode&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A5%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B5%25D1%2580"><span>Преземи QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Печати/извези </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0&bookcmd=book_creator&referer=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80"><span>Создај книга</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:DownloadAsPdf&page=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=show-download-screen"><span>Преземи како PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&printable=yes" title="Верзија за печатење на оваа страница [p]" accesskey="p"><span>Верзија за печатење</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> На други проекти </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hacking_(computer_security)" hreflang="en"><span>Ризница</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2798820" title="Врска до поврзаниот предмет во складиштето за податоци [g]" accesskey="g"><span>Предмет на Википодатоци</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Изглед</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">скриј</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Од Википедија — слободната енциклопедија</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="mk" dir="ltr"><p><b>Хакер</b> е лице кој дознава слабости во компјутерот и ги експлоатира. Хакирање значи наоѓање слабости во систем и нивно експлоатирање. Хакерите може да бидат мотивирани од повеќе причини како што се профит, протест или предизвик. Поткултурата која се развива околу хакерите често се нарекува computer underground тоа сега е отворена заедница. Постојат и други употреби на зборот хакер, кои не се поврзани со компјутерска безбедност, тие ретко се користат во редовниот контекст. Тие се предмет на долгогодишна контроверзна хакер дефиниција во врска со вистинското значење на терминот хакер. Во оваа контроверзност, терминот хакер е рекултивација од компјутерски програмери кои сметаат дека некој упад во компјутерите е подобар се нарекува <b>крекер</b> <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, не правејќи разлика помеѓу компјутерски криминалци (црни шапки) и компјутерски експерти за безбедност (бела шапки, етички хакер). Некои етички хакери тврдат дека тие исто така заслужуваат титулата хакер, и дека само црни капи треба да се нарекува крекери. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Историја"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Историја</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=1" title="Уреди го одделот „Историја“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=1" title="Уреди изворен код на одделот: Историја"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Брус Стерлинг трага по дел од корените на компјутерско подземје на Yippies, контра културно движење од 1960-тите кое го издаде билтенот “Технолошка програмата за помош” (Technological Assistance Program (TAP) ). Тоа беше телефонски phreaking билтен кој ги изучува техниките неопходни за неовластено истражување на телефонска мрежа. Многу луѓе од phreaking заедница се исто така активни во хакирање заедница дури и денес. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Класификација"><span id=".D0.9A.D0.BB.D0.B0.D1.81.D0.B8.D1.84.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.86.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Класификација</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=2" title="Уреди го одделот „Класификација“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=2" title="Уреди изворен код на одделот: Класификација"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Неколку подгрупи на компјутерско подземје со различни ставови и цели, користат различни термини да се демаркираат едни од други или се обидуваат да исклучат одредени групи со кои тие не се согласуваат. Ерик С. Рејмонд (автор на новиот речник на хакерите) се залага за тоа членовите на компјутерското подземје да се нарекува крекери. Сепак, тие луѓе се гледаат себеси како хакери, па дури и се вклучи ставот на Рејмонд во она што тие го гледаат како една поширока култура на хакер, став стрго отфрлен и од Рејмонд. Наместо на подвоеноста хакерот / крекерот, тие поголемо внимание ставаат на спектарот од различни категории, како што се бела капа, сива шапка, црна шапка и скрипта киди(kiddie). За разлика од Рајмонд, тие обично го задржуваат поимот крекер. Според (Клифорд Р.Д. 2006), крекер или кракирање е да се "добие неовластен пристап до компјутер, со цел да извршат друго кривично дело, како што се уништување на информациите содржани во тој систем". Овие подгрупи, исто така, може да се дефинираат според правниот статус на нивните активности. </p> <dl><dt>Бела шапка</dt> <dd>Бела шапка (Етички хакер) ја напаѓа безбедноста за не-злонамерни причини, на пример тестирање на сопствениот безбедносен систем. Терминот "бела шапка" во интернет сленг се однесува на етички хакер. Оваа класификација, исто така, вклучува поединци кои вршат тестирања и проценување на ранливоста во рамките на договорот. Често, овој тип на хакери "бела шапка" се нарекува етички хакер. Меѓународниот совет на консултанти за електронската трговија, познат како EC-Council има развиено сертификати, курсеви, класи и онлајн обука за покривање на различни арени на Етичкото Хакерство.</dd> <dt>Црна шапка</dt> <dd>Црна шапка е хакер кој ја "нарушува компјутерска безбедност за малку причина надвор од злоба или за лична корист" (Мур, 2005). Црна шапка хакери се "олицетворение на сите стравувањата на јавноста во компјутерскиот криминал". Се пробиваат во безбедни мрежи за да ги уништат податоците или да ја направат мрежата неупотреблива за оние кои се овластени да ја користат мрежата. Начинот на црна шапка Хакери го изберат мрежи кои тие се случува да се пробие во е со процес кој може да се разложи на два дела. Ова се нарекува пред-хакирање фаза.</dd> <dd><i><b>Дел 1 Таргетирање</b></i></dd> <dd>Таргетирање е кога хакер одредува во која мрежа ќе се пробие. Целта може да биде од особен интерес на хакерот или за утврдување дали мрежата е ранлива на напади. Приклучокот се дефинира како "отвор низ кој на компјутерот добива податоци преку мрежата". Отворените порти им овозможуваат на хакерите да пристапат до системот.</dd> <dd><i><b>Дел 2 Истражувања и собирање на информации</b></i></dd> <dd>Во оваа фаза хакерот ќе ја посети или контактира целта на некој начин, во надеж дека ќе најде витални информации кои ќе му помогнат да пристапи до системот. Главниот начин од кој хакерите доаѓаат до саканите резултати од оваа фаза е од општествено инженерство. Независно од хакерите од општествено инженерство, се користи техника наречена dumpster нуркање. Dumpster нуркање е кога хакер буквално ќе се нурне во контејнер во надеж да најде документи кои корисниците ги имаат фрлено, кои можат да содржат информации кои хакерот може да ги икористи директно или индиректно, за добивање пристап до мрежата.</dd> <dt>Сива шапка</dt> <dd>Хакерите наречени сива шапка се комбинација на црна шапка хакер и бела шапка хакер. Сива шапка хакер сурфа на интернет и незаконски влегува во компјутерски систем со единствена цел за известување на администраторот дека нивниот систем е нападнат. Тогаш тие може да се понудат за поправка на системот за мал надомест.</dd> <dt>Елитен хакер</dt> <dd>Социјалниот статус ‘елитен’ меѓу хакери се користи за опишување на најквалификуваните. Новооткриениот експлоатира ќе циркулираат меѓу овие хакери. Елитните групи како што се Мајстори на измама имаат еден вид на кредибилитетот на нивните членови.</dd> <dt>Скрипта киди</dt> <dd>Скрипта киди (или skiddie) е не-експерт кој провалува во компјутерски системи со користење на однапред спакувани, автоматизирани алатки напишани од другите, обично со малку разбирање на основните концепт па оттука се користи терминот скрипта (т.е. подреден план или збир на активности ) киди (т.е. дете, дете – поединец со недостаток на знаење и искуство, несозреани).</dd> <dt>Неофит</dt> <dd>Неофит, "n00b", или "Почетник" е некој кој е нов во хакирање или phreaking или речиси и да нема познавање или искуство во работата со технологија, како и хакирањето.</dd> <dt>Сина шапка</dt> <dd>Сина шапка хакер е некој што е вон компјутерска безбедност консултантски фирми кои се користи за да го тестираат системот за грешки пред да биде пуштен во употреба, во потрага ги експлоатира па можат да се затворат. Microsoft исто така го користи терминот Сина шапка да претставуваат серија на безбедносни брифинг настани.</dd> <dt>Хактивист</dt> <dd>Хактивист е хакер кој користи технологија за да објави социјална, идеолошка, верска или политичка порака. Во принцип, хактивизмот вклучува изобличување на мрежни места или DDoS напади.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Напади"><span id=".D0.9D.D0.B0.D0.BF.D0.B0.D0.B4.D0.B8"></span>Напади</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=3" title="Уреди го одделот „Напади“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=3" title="Уреди изворен код на одделот: Напади"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Типичен пристап на напад врз Интернет-поврзан систем е </p> <ol><li>Мрежно набројување: Откривање на информации за целите.</li> <li>Анализа на ранливост: Идентификување на можните начини на напад.</li> <li>Експлоатација: Обид за компромис за системот со искористување на пропусти пронајдени преку анализата за ранливост.</li></ol> <p>За таа цел постојат неколку периодични алатки на трговијата и техники кои се користат од страна на компјутерски криминалци и експерти за безбедност. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Безбедносни_подвизи"><span id=".D0.91.D0.B5.D0.B7.D0.B1.D0.B5.D0.B4.D0.BD.D0.BE.D1.81.D0.BD.D0.B8_.D0.BF.D0.BE.D0.B4.D0.B2.D0.B8.D0.B7.D0.B8"></span>Безбедносни подвизи</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=4" title="Уреди го одделот „Безбедносни подвизи“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=4" title="Уреди изворен код на одделот: Безбедносни подвизи"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4650192">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Главна статија: <a href="/wiki/%D0%95%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D0%B8%D1%82" title="Експлоит">Експлоит</a></div> <p>Безбедносен подвиг е подготвена апликација која ги искористува познатите слабости. Чести примери на безбедносни подвизи се SQL инјекција, Крст Мапа на скриптирање и Крст Мапа на барање фалсификат кој злоупотреба безбедносни дупки кои можат да резултираат од супстандардни програмерски пракси. Други подвизи ќе може да се користат преку FTP, HTTP, PHP, SSH, телнет и некои мрежни места. Овие се многу чести во веб / домен хакирањето. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Техники"><span id=".D0.A2.D0.B5.D1.85.D0.BD.D0.B8.D0.BA.D0.B8"></span>Техники</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=5" title="Уреди го одделот „Техники“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=5" title="Уреди изворен код на одделот: Техники"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Скенер на ранливост</dt> <dd>Скенер на ранливост е средство кое се користи за брзо проверување на компјутерите вклучени на мрежа за познати слабости. Хакерите најчесто користат скенери за портпи. Скенерите за порти проверуваат кои портови на одреден компјутер се "отворени" или на располагање за да пристап на компјутерот, како и која програма ја користи таа порта и бројот на верзијата. (Огнениот ѕид ги брани компјутерите од натрапниците со ограничувањето на пристапот до портите за влез и излез, но пак може да се прекршат.)</dd> <dt>Разбивање на лозинки</dt> <dd>Разбивање на лозинки е процес на надоместување на лозинки од податоци кои се зачувани или пренесени преку комјутерски систем. Заедничкиот пристап е постојано обидување да се дознае лозинката.</dd> <dt>Трагачи на пакети</dt> <dd>Трагачи на пакети е апликација која доловува пакети со податоци кои можат да се користат за снимање на лозинки и други податоци во поминување преку мрежа.</dd> <dt>Spoofing напад (мрежно рибарење или фишинг)</dt> <dd>Напад на измама вклучува една програма, систем, или мрежно место успешно маскиран како да е некој друг со фалсификување податоци, а се третира како доверлив систем од страна на корисникот или друга програма. Целта на ова е да ги измамат програми, системи или корисници во откривање доверливи информации, како што се кориснички имиња и лозинки.</dd> <dt>Rootkit</dt> <dd>Rootkit е наменет за да го скруе компромисот за безбедност на компјутерот, претставува било кој сет од програми кои работат да ја срушат контролата на оперативен систем од своите легитимни оператори. Rootkit ја прикрива својата инсталација во обид да се спречи нејзиното отстранување преку субверзија на стандардниот системот за безбедност. Rootkits може да вклучува замена за системските бинарни податотеки, така што станува невозможно да легитимен корисник го открие присуството на натрапникот во системот.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Социјално_инженерство"><span id=".D0.A1.D0.BE.D1.86.D0.B8.D1.98.D0.B0.D0.BB.D0.BD.D0.BE_.D0.B8.D0.BD.D0.B6.D0.B5.D0.BD.D0.B5.D1.80.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.BE"></span>Социјално инженерство</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=6" title="Уреди го одделот „Социјално инженерство“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=6" title="Уреди изворен код на одделот: Социјално инженерство"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4650192"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Главна статија: <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_(%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82)" class="mw-redirect" title="Социјално инженерство (безбедност)">Социјално инженерство (безбедност)</a></div> <p>Кога хакер, обично црна шапка, е во втората фаза на процесот таргетирање, тој или таа обично ќе искористи некои тактики од социјално инженерство за да се добијат доволно информации за пристап до мрежата. Вообичаена практика за хакерите кои ја користат оваа техника е да се поврзат на администраторот на системот и да ја играат улогата на еден од корисниците кој не може да добие пристап до својот систем. Хакери кои ја користат оваа техника треба да биде доста тактчки и изберат зборови што ги користат внимателно, со цел да го измамат систем администраторот во добивањето на информации. Во некои случаи само вработено помошник кој ќе се јави на телефон и тие се лесни за да се измамат. Друг типичен пристап на хакерите е хакерот да се однесува како многу лут претпоставен и кога неговиот / нејзиниот орган е доведен во прашање тие ќе се закануваат на помошникот со својата работа. Социјално инженерство е ефикасен затоа што корисниците се на најранливиот дел од една организација. Сите безбедносни уреди и програми во светот не ќе ја задржат една организација безбедна, ако на работникот така лесно ги кажува лозинките. Хакерите наречени црна шапка ги користат предностите на овој факт. Социјално инженерство може да се разложи во четири подгрупи. Овие се заплашување, услужливост, технички, и бришење на име. </p> <ul><li><b>Заплашување</b> Како што е наведено погоре, со лут претпоставен, хакерот го напаѓа лицето кое одговара на телефон со закани за неговата работа. Многу луѓе во тој момент ќе прифатат дека хакерот е претпоставен и му го дава потребните информации.</li> <li><b>Услужливост</b> Наспроти заплашување, услужливост е искористување на природниот инстинкт на човекот да понуди помош некому за некој проблем. Хакер нема да се лути, наместо тоа ќе дејствува многу потресено и загрижено. Помошникот е најранлив од овој тип на социјално инженерство, бидејќи тие обично имаат авторитет да променат или ресетираат лозинки, токму она што му треба на хакерот.</li> <li><b>Бришење на име</b> Едноставно кажано хакерот користи имињата на напредни корисници, како "клучни зборови", и лицето кое одговара на телефон благодарение на ова, верува дека тие се дел од компанијата. Некои информации, како кој е сопственик но мрежно место, може лесно да се добие на интернет. Други информации како што имиња на претседател и потпретседател може да се добијат преку подлабоко пребарување.</li> <li><b>Технички</b> Користење на технологија е одличен начин за добивање на информации. Хакерот може да се испрати факс или е-пошта до легитимен корисник со надеж дека за одговорот ќе содржи витални информации. Многупати хакерот ќе се однесува како тој / таа се вклучени во спроведување на законот имаат потреба од одредени податоци за евиденција или за истрага.</li></ul> <dl><dt>Тројански коњи</dt> <dd>Тројански коњ е програма која изгледа дека прави една работа, но всушност прави друго. Тројански коњ може да се икористи за да се формира задната врата во компјутерски систем, при што натрапникот може да добие пристап до нив подоцна. (Името се однесува на коњ од Тројанската војна, со концептуално слична функција на залажување на бранителите при доведување натрапникот.)</dd> <dt>Вируси</dt></dl> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4650192"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Главна статија: <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81" title="Сметачки вирус">Сметачки вирус</a></div> <dl><dd>Вирусот е само-реплицирачка програма која се пушта со ставање копии од себе на извршни подадотеки. Сметачкиот вирус се однесува на начин сличен на биолошки вирус, кој се шири со вметнување на себе во живите клетки. Додека некои се безопасни или само измами повеќето сметачки вируси се сметаат за злонамерни.</dd> <dt>Црви</dt> <dd>Црв исто така е само-реплицирачка програма. Сметачкиот црв се разликува од вирусот во тоа што се пропагира без интервенција на корисникот, преку компјутерски мрежи. За разлика од вирусите, сметачкиот црв не треба да се прикачи на постоечка програма. Многу луѓе ги мешаат термините "вирус" и "црв", користејќи ги и двете да се опишат каква било програма за само-размножување.</dd> <dt>Клучни најавувачи</dt> <dd>Клучен најавувач е алатка дизајнирана да го снима ('најавите') секој удар на погодената машина за да се открие подоцна. Целта е да му се овозможи на корисникот на алатката да добие пристап до доверливи информации внесени на машина, како лозинката на корисникот или други приватни податоци. Некои клучни најавувачи користат методи како вируси, тројанеци, rootkit, кои ќе останат активни и скриени. Некои клучни најавувачи се користат во легитимни начини, како подобрување на компјутерска безбедност.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Извори"><span id=".D0.98.D0.B7.D0.B2.D0.BE.D1.80.D0.B8"></span>Извори</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&veaction=edit&section=7" title="Уреди го одделот „Извори“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&section=7" title="Уреди изворен код на одделот: Извори"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFS._Raymond" class="citation web">S. Raymond, Eric. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catb.org/jargon/html/C/cracker.html">„Jargon File: Cracker“</a><span class="reference-accessdate">. Посетено на <span class="nowrap">2010-05-08</span></span>. <q>Coined ca. 1985 by hackers in defense against journalistic misuse of hacker</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Jargon+File%3A+Cracker&rft.aulast=S.+Raymond&rft.aufirst=Eric&rft_id=http%3A%2F%2Fcatb.org%2Fjargon%2Fhtml%2FC%2Fcracker.html&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5289462">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:var(--color-subtle,#54595d)}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:12px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style></span> </li> </ol></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Преземено од „<a dir="ltr" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Хакер&oldid=4918483">https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Хакер&oldid=4918483</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Специјална:Категории">Категории</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Категорија:Интернет активизам">Интернет активизам</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5_(%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D1%98%D1%83%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Категорија:Хакирање (компјутерска безбедност) (страницата не постои)">Хакирање (компјутерска безбедност)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Последната промена на страницава е извршена на 5 јануари 2023 г. во 08:12 ч.</li> <li id="footer-info-copyright">Текстот е достапен под условите на лиценцата <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Криејтив комонс Наведи извор-Сподели под исти услови</a>. Може да важат и дополнителни услови. За повеќе информации, погледајте ги <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/Википедија:Услови_на_употреба">Условите на употреба</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Заштита на личните податоци</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%97%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0">За Википедија</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9E%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_%D0%BE%D0%B4%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82">Одрекување од одговорност</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Правилник на однесување</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Програмери</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/mk.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Согласност за колачиња</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//mk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилен изглед</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-7ztkk","wgBackendResponseTime":198,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.089","walltime":"0.145","ppvisitednodes":{"value":166,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":2672,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":19,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4908,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 129.058 1 -total"," 64.51% 83.250 1 Предлошка:Наводи"," 54.16% 69.892 1 Предлошка:Наведена_мрежна_страница"," 35.18% 45.403 3 Предлошка:Главна"," 2.08% 2.686 1 Предлошка:Главен-друг"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.053","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1659221,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-664bf89c8-s4wnd","timestamp":"20241107091734","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0425\u0430\u043a\u0435\u0440","url":"https:\/\/mk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D1%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2798820","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2798820","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0447\u0435\u0441\u043d\u0438\u0446\u0438 \u043d\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0438\u043d\u0438 \u043f\u0440\u043e\u0435\u043a\u0442\u0438"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434\u0430\u0446\u0438\u0458\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0458\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2012-02-24T14:17:19Z"}</script> </body> </html>