CINXE.COM

Tōrāh - Wikipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tōrāh - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"dab997a1-4a98-4633-bde6-1eff52a96321","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tōrāh","wgTitle":"Tōrāh","wgCurRevisionId":144095320,"wgRevisionId":144095320,"wgArticleId":684514,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pagine che utilizzano l'estensione EasyTimeline","Template Webarchive - collegamenti all'Internet Archive","Pagine che utilizzano collegamenti magici ISBN","P18 differente su Wikidata","P50 differente su Wikidata","P3365 letta da Wikidata","P6404 letta da Wikidata","P1417 letta da Wikidata","P3847 multipla letta da Wikidata senza qualificatore","P3241 letta da Wikidata","Voci con codice VIAF","Voci con codice GND","Voci con codice J9U","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Opere letterarie in ebraico","Pentateuco","Filosofia della religione","Mishnah","Ebraismo ortodosso"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tōrāh","wgRelevantArticleId":684514,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q34990","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/1200px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1636"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/960px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1091"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="873"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tōrāh - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Dr%C4%81h"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/T%C5%8Dr%C4%81h"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tōrāh rootpage-Tōrāh skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L&#039;enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=T%C5%8Dr%C4%81h" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=T%C5%8Dr%C4%81h" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=T%C5%8Dr%C4%81h" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=T%C5%8Dr%C4%81h" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Etimologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Etimologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Etimologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Etimologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altre_denominazioni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Altre_denominazioni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Altre denominazioni</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Altre_denominazioni-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Altre denominazioni</span> </button> <ul id="toc-Altre_denominazioni-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nel_Tanakh_stesso" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nel_Tanakh_stesso"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Nel Tanakh stesso</span> </div> </a> <ul id="toc-Nel_Tanakh_stesso-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nel_mondo_greco_e_poi_occidentale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nel_mondo_greco_e_poi_occidentale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Nel mondo greco e poi occidentale</span> </div> </a> <ul id="toc-Nel_mondo_greco_e_poi_occidentale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nell&#039;Islam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nell&#039;Islam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Nell'Islam</span> </div> </a> <ul id="toc-Nell&#039;Islam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Struttura_e_contenuti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Struttura_e_contenuti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Struttura e contenuti</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Struttura_e_contenuti-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Struttura e contenuti</span> </button> <ul id="toc-Struttura_e_contenuti-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Genesi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Genesi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Genesi</span> </div> </a> <ul id="toc-Genesi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Esodo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Esodo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Esodo</span> </div> </a> <ul id="toc-Esodo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Levitico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Levitico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Levitico</span> </div> </a> <ul id="toc-Levitico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Numeri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Numeri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Numeri</span> </div> </a> <ul id="toc-Numeri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Deuteronomio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Deuteronomio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Deuteronomio</span> </div> </a> <ul id="toc-Deuteronomio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Redazione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Redazione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Redazione</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Redazione-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Redazione</span> </button> <ul id="toc-Redazione-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_Torah_Orale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_Torah_Orale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>La <i>Torah</i> Orale</span> </div> </a> <ul id="toc-La_Torah_Orale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Traduzioni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Traduzioni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Traduzioni</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Traduzioni-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Traduzioni</span> </button> <ul id="toc-Traduzioni-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Aramaico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aramaico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Aramaico</span> </div> </a> <ul id="toc-Aramaico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Greco" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Greco"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Greco</span> </div> </a> <ul id="toc-Greco-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Latino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Latino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Latino</span> </div> </a> <ul id="toc-Latino-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Arabo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arabo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Arabo</span> </div> </a> <ul id="toc-Arabo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lingue_moderne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lingue_moderne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Lingue moderne</span> </div> </a> <ul id="toc-Lingue_moderne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Traduzioni_ebraiche" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Traduzioni_ebraiche"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5.1</span> <span>Traduzioni ebraiche</span> </div> </a> <ul id="toc-Traduzioni_ebraiche-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Traduzioni_cristiane" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Traduzioni_cristiane"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5.2</span> <span>Traduzioni cristiane</span> </div> </a> <ul id="toc-Traduzioni_cristiane-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Torah_ed_ebraismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Torah_ed_ebraismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Torah ed ebraismo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Torah_ed_ebraismo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Torah ed ebraismo</span> </button> <ul id="toc-Torah_ed_ebraismo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Esegesi_ebraica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Esegesi_ebraica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Esegesi ebraica</span> </div> </a> <ul id="toc-Esegesi_ebraica-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Legge_biblica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Legge_biblica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.1</span> <span>Legge biblica</span> </div> </a> <ul id="toc-Legge_biblica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Letteratura_rabbinica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Letteratura_rabbinica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Letteratura rabbinica</span> </div> </a> <ul id="toc-Letteratura_rabbinica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uso_liturgico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uso_liturgico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Uso liturgico</span> </div> </a> <ul id="toc-Uso_liturgico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Significato_divino_delle_lettere_e_misticismo_ebraico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Significato_divino_delle_lettere_e_misticismo_ebraico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Significato divino delle lettere e misticismo ebraico</span> </div> </a> <ul id="toc-Significato_divino_delle_lettere_e_misticismo_ebraico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-In_altre_religioni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#In_altre_religioni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>In altre religioni</span> </div> </a> <ul id="toc-In_altre_religioni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Produzione_e_uso_del_rotolo_della_Torah" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Produzione_e_uso_del_rotolo_della_Torah"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Produzione e uso del rotolo della Torah</span> </div> </a> <ul id="toc-Produzione_e_uso_del_rotolo_della_Torah-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bibliografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Bibliografia</span> </button> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Altri_riferimenti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_riferimenti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Altri riferimenti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_riferimenti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tōrāh</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un&#039;altra lingua. Disponibile in 126 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-126" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">126 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Tora" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - tedesco svizzero" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Tora" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="tedesco svizzero" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A6%E1%88%AA%E1%89%B5" title="ኦሪት - amarico" lang="am" hreflang="am" data-title="ኦሪት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amarico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Torah" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तोरा - angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="तोरा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A9" title="التوراة - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="التوراة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%98%DC%AA%DC%9D%DC%AC%DC%90" title="ܐܘܪܝܬܐ - aramaico" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܘܪܝܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramaico" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%87" title="التوراه - arabo egiziano" lang="arz" hreflang="arz" data-title="التوراه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabo egiziano" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%93%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A4" title="তাওৰাত - assamese" lang="as" hreflang="as" data-title="তাওৰাত" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamese" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1" title="Torá - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Torá" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/T%C3%B6vrat" title="Tövrat - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="Tövrat" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="تورات" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - bavarese" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Tora" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarese" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - bielorusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Тора" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тора" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Torat" title="Torat - betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Torat" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тора" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%8B%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B9" title="তোরাহ - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তোরাহ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - bretone" lang="br" hreflang="br" data-title="Torah" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretone" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tora" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A0_(llei_jueva)" title="Torà (llei jueva) - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Torà (llei jueva)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Товрат - ceceno" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Товрат" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ceceno" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Tora" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%95%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تەورات - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="تەورات" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3ra" title="Tóra - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tóra" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - ciuvascio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тора" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ciuvascio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Tora" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Tora" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Tora" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Tewrate" title="Tewrate - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Tewrate" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%81%CE%AC" title="Τορά - greco" lang="el" hreflang="el" data-title="Τορά" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greco" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Torah" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Le%C4%9Do_de_Moseo" title="Leĝo de Moseo - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Leĝo de Moseo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1" title="Torá - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Torá" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Toora" title="Toora - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Toora" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tora" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1" title="Torá - estremegno" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Torá" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremegno" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تورات" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Toora" title="Toora - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Toora" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Toora" title="Toora - võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Toora" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - faroese" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Tora" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroese" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Torah" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - friulano" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Torah" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulano" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - frisone occidentale" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Torah" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisone occidentale" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Torah" title="An Torah - irlandese" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Torah" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Tanakh" title="Tanakh - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Tanakh" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tora" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A4%E0%AB%8C%E0%AA%B0%E0%AA%BE%E0%AA%A4" title="તૌરાત - gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="તૌરાત" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%95%D7%A8%D7%94" title="תורה - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="תורה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="तौरात - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तौरात" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tora" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3ra" title="Tóra - ungherese" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tóra" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungherese" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%80%D5%A1" title="Թորա - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Թորա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Torah" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Taurat" title="Taurat - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Taurat" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Torah" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%88%E3%83%BC%E3%83%A9%E3%83%BC" title="トーラー - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="トーラー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A8t" title="Torèt - giavanese" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Torèt" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="giavanese" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%90" title="თორა - georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თორა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tawrat" title="Tawrat - cabilo" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tawrat" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabilo" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Тәурат - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тәурат" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%82%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%96%E1%9E%B8%E1%9E%9A%E1%9E%8F%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9F%89%E1%9E%B6" title="គម្ពីរតូរ៉ា - khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="គម្ពីរតូរ៉ា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%86%A0%EB%9D%BC" title="토라 - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="토라" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات - kashmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تورات" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kashmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Tewrat" title="Tewrat - curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Tewrat" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Thora" title="Thora - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Thora" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1" title="Torá - giudeo-spagnolo" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Torá" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="giudeo-spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - lussemburghese" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Tora" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lussemburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Таврат - Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Таврат" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Tora" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - ladino" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Torah" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/Kabbalah" title="Kabbalah - lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="Kabbalah" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tora" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tora" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - malgascio" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Torah" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgascio" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Taurat" title="Taurat - menangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Taurat" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="menangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B9" title="तोराह - marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तोराह" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Taurat_(Tanakh)" title="Taurat (Tanakh) - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Taurat (Tanakh)" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات - mazandarani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تورات" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B9" title="तोराह - newari" lang="new" hreflang="new" data-title="तोराह" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Thora" title="Thora - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Thora" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1" title="Torá - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Torá" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tora" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Torah" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A9%8C%E0%A8%B0%E0%A8%BE" title="ਤੌਰਾ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤੌਰਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - piccardo" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Tora" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="piccardo" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tora" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="توریت - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="توریت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تورات" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tor%C3%A1" title="Torá - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Torá" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - romancio" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Tora" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romancio" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tora" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тора" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - sacha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Тора" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sacha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Torah" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - scozzese" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Torah" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%AA" title="توريت - sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="توريت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - serbo-croato" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tora" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croato" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Torah" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/T%C3%B3ra" title="Tóra - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Tóra" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tora" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Toraa" title="Toraa - shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Toraa" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Towraad" title="Towraad - somalo" lang="so" hreflang="so" data-title="Towraad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalo" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Tora" title="Tora - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Tora" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Тора" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Fieuw_Bouke_Mose" title="Fieuw Bouke Mose - saterfriesisch" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Fieuw Bouke Mose" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterfriesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Torah" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Torati" title="Torati - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Torati" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%B0%E0%AE%BE" title="தோரா - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தோரா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B1%8D" title="తోరాహ్ - telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="తోరాహ్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%BE%D1%82" title="Таврот - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Таврот" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B9%8C" title="โทราห์ - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="โทราห์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/T%C3%B6wrat" title="Töwrat - turcomanno" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Töwrat" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turcomanno" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Torah" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tevrat" title="Tevrat - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tevrat" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Тора - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тора" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="تورات - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تورات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tavrot" title="Tavrot - uzbeco" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tavrot" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeco" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Torah" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Torah" title="Torah - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Torah" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A6%A5%E6%8B%89" title="妥拉 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="妥拉" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%90" title="თორა - mengrelio" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="თორა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mengrelio" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%95%D7%A8%D7%94" title="תורה - yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="תורה" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Thora" title="Thora - zelandese" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Thora" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandese" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A6%A5%E6%8B%89" title="妥拉 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="妥拉" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A6%A5%E6%8B%89" title="妥拉 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="妥拉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q34990#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/T%C5%8Dr%C4%81h" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:T%C5%8Dr%C4%81h" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/T%C5%8Dr%C4%81h"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/T%C5%8Dr%C4%81h"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/T%C5%8Dr%C4%81h" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/T%C5%8Dr%C4%81h" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;oldid=144095320" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&amp;page=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;id=144095320&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FT%25C5%258Dr%25C4%2581h"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FT%25C5%258Dr%25C4%2581h"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=T%C5%8Dr%C4%81h"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&amp;page=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Torah" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://it.wikibooks.org/wiki/Torah_per_sempre" hreflang="it"><span>Wikibooks</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Torah" hreflang="it"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q34990" title="Collegamento all&#039;elemento connesso dell&#039;archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l&#039;enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r143074810">.mw-parser-output .sinottico{background-color:#f8f9fa;border:1px solid #c8ccd1;border-spacing:0;clear:right;float:right;font-size:95%;line-height:1.4em;margin:0 0 1em 1.5em;width:280px}.mw-parser-output .sinottico caption{font-weight:bold}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){background-color:#f3f3f3;border-right:1px solid #e5e5e8;text-align:left;vertical-align:top}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>th,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th{border-bottom:1px solid #e0e0e0}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){padding:.25em .4em}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td{vertical-align:middle}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td>hr:only-child{margin:0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sinottico ul{margin:0 0 0 1em;padding:0}.mw-parser-output .sinottico_annidata{border-spacing:0;margin:0 -.4em;width:calc(100% + calc(.4em*2))}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child{margin-bottom:-.2em}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>th{border-bottom:none}.mw-parser-output .sinottico_divisione+.sinottico_divisione>th,.mw-parser-output .sinottico_testata+.sinottico_divisione>th{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .sinottico_divisione th{background-color:#eeeeee;padding:.15em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_piede{text-align:center;font-size:90%;background:#EFEFEF}.mw-parser-output .sinottico_piede2{background-color:white;font-size:xx-small;padding-bottom:0;text-align:right}.mw-parser-output .sinottico_sottotitolo{font-size:80%}.mw-parser-output .sinottico_testata th{background-color:#dedede;font-size:116%;padding:.2em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_testo_centrale{text-align:center}</style><table class="infobox sinottico" summary="Tabella sinottica che riassume i principali dati di un libro"><tbody><tr class="sinottico_testata"><th colspan="2" style="background:#C02050; color:white"><i>Tōrāh</i></th></tr><tr><th><span class="nowrap">Titolo originale</span></th><td><span dir="rtl" lang="he"><span dir="rtl" lang="he">תּוֹרָה</span>&#8206;</span> </td></tr><tr><td class="sinottico_testo_centrale" colspan="2"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/File:K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/250px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG" decoding="async" width="220" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/330px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/500px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG 2x" data-file-width="1496" data-file-height="2040" /></a><figcaption></figcaption></figure><i><a href="/wiki/Sefer_Torah" title="Sefer Torah">Sefer Torah</a></i> della Synagoge Glockengasse (ricostruzione),<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/Colonia_(Germania)" title="Colonia (Germania)">Colonia</a>. Il testo sacro ebraico è qui nella sua forma tradizionale di <a href="/wiki/Rotulus" class="mw-redirect" title="Rotulus">rotolo</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Autore" title="Autore">Autore</a></th><td>Vari </td></tr><tr><th><span class="nowrap">1ª ed. originale</span></th><td><a href="/wiki/XIII_secolo_a.C." title="XIII secolo a.C.">XIII secolo a.C.</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Genere_letterario" title="Genere letterario">Genere</a></th><td><a href="/wiki/Religione" title="Religione">religioso</a> </td></tr><tr><th>Sottogenere</th><td><a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">teologia</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Lingua_(linguistica)" title="Lingua (linguistica)"><span class="nowrap">Lingua originale</span></a></th><td><a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> </td></tr><tr><td class="sinottico_piede2 noprint nomobile metadata" colspan="2"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q34990" class="extiw" title="d:Q34990"><span title="Modifica i dati della voce Tōrāh su Wikidata">Modifica dati su Wikidata</span></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Template:Libro/man" title="Template:Libro/man"><span title="Manuale del template Libro">Manuale</span></a></td></tr></tbody></table> <p>La <b>tōrāh</b> o <b>torah</b> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">תּוֹרָה</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>, <abbr title="letteralmente">lett.</abbr> "istruzione, insegnamento"<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; italianizzata anche in <b>torà</b><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) è il riferimento centrale dell'<a href="/wiki/Ebraismo" title="Ebraismo">ebraismo</a> e il termine ha una vasta gamma di significati: </p> <ul><li>può significare più specificamente i primi cinque dei 39 libri del <i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i> (detti <i>Pentateuco</i> dai <a href="/wiki/Cristiani" class="mw-redirect" title="Cristiani">cristiani</a>). Essi comprendono l'insieme degli insegnamenti e precetti riconosciuti dagli ebrei come rivelati da Dio tramite <a href="/wiki/Mos%C3%A8" title="Mosè">Mosè</a>;</li> <li>nella <a href="/wiki/Letteratura_rabbinica" title="Letteratura rabbinica">letteratura rabbinica</a> esso denota sia i primi cinque libri biblici, detti <i>Tōrāh shebichtav</i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">תורה שבכתב</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>, <abbr title="letteralmente">lett.</abbr> "tōrāh che è scritta"), sia la <a href="/wiki/Torah_orale" class="mw-redirect" title="Torah orale">tōrāh orale</a> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">תורה שבעל פה</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>, <i>tōrāh shebe'al peh</i>, <abbr title="letteralmente">lett.</abbr> "tōrāh che è detta"), codificata per iscritto nel <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i>, <i><a href="/wiki/Midrash" title="Midrash">Midrash</a></i> e in altri testi rabbinici, che comprende le <a href="/wiki/Testi_sacri_ebraici" title="Testi sacri ebraici">interpretazioni e ampliamenti</a> che, secondo la tradizione rabbinica, sono stati trasmessi di generazione in generazione;<sup id="cite_ref-Jewish_Concepts_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jewish_Concepts-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li>un insegnamento che offre un sistema di vita per coloro che lo seguono: può designare la narrazione continua dalla <i><a href="/wiki/Libro_della_Genesi" class="mw-redirect" title="Libro della Genesi">Genesi</a></i> alla fine del <i>Tanakh</i>, come può anche indicare la totalità della <a href="/wiki/Cultura_ebraica" title="Cultura ebraica">cultura e della pratica ebraiche</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <p>Comune a tutti questi significati è il convincimento che la <i>tōrāh</i> sia costituita dalla <a href="/wiki/Mito_di_fondazione" title="Mito di fondazione">narrazione fondante</a> degli <a href="/wiki/Ebrei" title="Ebrei">ebrei</a>: la loro <a href="/wiki/Popolo_eletto" title="Popolo eletto">chiamata in essere</a> da <a href="/wiki/Dio_(ebraismo)" title="Dio (ebraismo)">Dio</a>, le loro sofferenze e tribolazioni, e il loro <a href="/wiki/Alleanza_(Bibbia)" title="Alleanza (Bibbia)">patto</a> con Dio, che implica la fedeltà a un modo di vita incorporato in una serie di obblighi morali e religiosi e di leggi civili (<i><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">halakhah</a></i>)<sup id="cite_ref-Telushkin_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Telushkin-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Secondo la <a href="/wiki/Letteratura_rabbinica" title="Letteratura rabbinica">tradizione rabbinica</a>, tutti gli insegnamenti presenti nella <i>tōrāh</i>, sia scritti sia orali, furono dati da Dio al <a href="/wiki/Profeta_(ebraismo)" title="Profeta (ebraismo)">profeta</a> <a href="/wiki/Mos%C3%A8" title="Mosè">Mosè</a>, alcuni sul <a href="/wiki/Monte_Sinai_(Bibbia)" title="Monte Sinai (Bibbia)">monte Sinai</a> e altri presso il <a href="/wiki/Tabernacolo_(ebraismo)" title="Tabernacolo (ebraismo)">tabernacolo</a>, e tutti furono scritti e raccolti da Mosè nella <i>tōrāh</i> attuale. Secondo un <i>Midrash</i>, la <i>tōrāh</i> fu creata prima della <a href="/wiki/Storia_della_creazione_in_Genesi" title="Storia della creazione in Genesi">creazione del mondo</a>, e fu usata come matrice per la <a href="/wiki/Creazione_(teologia)" title="Creazione (teologia)">creazione</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimologia">Etimologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifica la sezione Etimologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#39;s source code: Etimologia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:ReadingOfTheTorah.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ReadingOfTheTorah.jpg/220px-ReadingOfTheTorah.jpg" decoding="async" width="220" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ReadingOfTheTorah.jpg/330px-ReadingOfTheTorah.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/ReadingOfTheTorah.jpg/440px-ReadingOfTheTorah.jpg 2x" data-file-width="4497" data-file-height="3504" /></a><figcaption>Lettura della Torah.</figcaption></figure> <p>La parola <i>Torah</i> in <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> deriva dalla <a href="/wiki/Radice_(linguistica)" title="Radice (linguistica)">radice</a> <span dir="rtl" lang="he">ירה</span>&#8206;, che nella <a href="/wiki/Coniugazione_(linguistica)" title="Coniugazione (linguistica)">coniugazione</a> <i>hif'il</i><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> significa "guidare/insegnare" (cfr. <a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a>&#32;10:11<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). Il significato della parola pertanto è "insegnamento", "dottrina", o "istruzione"; il termine comunemente accettato di "legge" fornisce un'impressione errata.<sup id="cite_ref-EJ_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-EJ-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Altri contesti traduttivi includono via sapienziale, tradizione, teoria, guida,<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> oppure sistema.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>L'ampiezza di significato del termine <i>Torah</i> è stata la causa per includervi sia la legge scritta nella <i>Tanak</i> sia la <a href="/wiki/Legge_orale" class="mw-redirect" title="Legge orale">legge orale</a> dell'<a href="/wiki/Ebraismo_rabbinico" title="Ebraismo rabbinico">ebraismo rabbinico</a>, in modo da comprendervi l'intera gamma degli insegnamenti religiosi ebraici autorevoli nel corso di tutta la <a href="/wiki/Storia" title="Storia">storia</a>, tra cui la <i><a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a></i>, il <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i>, il <i><a href="/wiki/Midrash" title="Midrash">Midrash</a></i> e altro. L'interpretazione di <i>Torah</i> soltanto come "Legge"<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> potrebbe essere un ostacolo al capire l'ideale racchiuso nel <i>talmud torah</i> (<span dir="rtl" lang="he">תלמוד תורה</span>&#8206;, "<a href="/wiki/Studio_della_Torah" title="Studio della Torah">studio della Torah</a>").<sup id="cite_ref-Jewish_Concepts_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Jewish_Concepts-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>La parola <i>Torah</i> è stata tradotta col <a href="/wiki/Greco_antico" class="mw-redirect" title="Greco antico">greco</a> <i>nomos</i> (legge) e col <a href="/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina">latino</a> <i>lex</i>.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altre_denominazioni">Altre denominazioni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifica la sezione Altre denominazioni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#39;s source code: Altre denominazioni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Coffre_et_rouleau_de_Torah_ayant_appartenu_%C3%A0_Abraham_de_Camondo_chef_de_la_communaut%C3%A9_juive_de_Constantinople_1860_-_Mus%C3%A9e_d%27Art_et_d%27Histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Coffre_et_rouleau_de_Torah_ayant_appartenu_%C3%A0_Abraham_de_Camondo_chef_de_la_communaut%C3%A9_juive_de_Constantinople_1860_-_Mus%C3%A9e_d%27Art_et_d%27Histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="406" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Coffre_et_rouleau_de_Torah_ayant_appartenu_%C3%A0_Abraham_de_Camondo_chef_de_la_communaut%C3%A9_juive_de_Constantinople_1860_-_Mus%C3%A9e_d%27Art_et_d%27Histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Coffre_et_rouleau_de_Torah_ayant_appartenu_%C3%A0_Abraham_de_Camondo_chef_de_la_communaut%C3%A9_juive_de_Constantinople_1860_-_Mus%C3%A9e_d%27Art_et_d%27Histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg 2x" data-file-width="433" data-file-height="800" /></a><figcaption>Scrigno della <i>Torah</i> in argento (<a href="/wiki/Impero_ottomano" title="Impero ottomano">Impero ottomano</a>), Musée d'Art et d'Histoire du Judaïsme, <a href="/wiki/Parigi" title="Parigi">Parigi</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nel_Tanakh_stesso">Nel Tanakh stesso</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifica la sezione Nel Tanakh stesso" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#39;s source code: Nel Tanakh stesso"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il primo nome dato alla prima parte della <a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Bibbia</a> sembra essere stato "La Torah di Mosè"; tale titolo però non si ritrova né nella <i>Torah</i> stessa, né nelle opere <a href="/wiki/Cattivit%C3%A0_babilonese" title="Cattività babilonese">preesiliche babilonesi</a> dei <a href="/wiki/Nevi%C3%ACm" title="Neviìm">Profeti (<i>Neviìm</i>)</a>. Appare nel <a href="/wiki/Libro_di_Giosu%C3%A8" title="Libro di Giosuè">Libro di Giosuè</a> (8:31–32;23:6<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) e nei <a href="/wiki/Libri_dei_Re" title="Libri dei Re">Libri dei Re</a> (2:3<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; 14:6;23:25<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), ma non si può asserire che si riferisca all'intero <i>corpus</i> (secondo la critica biblica accademica).<sup id="cite_ref-Jewish_Concepts_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-Jewish_Concepts-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> In contrasto, pare quasi certo che il suo uso nelle opere postesiliche (<a href="/wiki/Libro_di_Malachia" title="Libro di Malachia">Malachia</a>&#32;3:22<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/Libro_di_Daniele" title="Libro di Daniele">Daniele</a>&#32;9:11,13<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/Libro_di_Esdra" title="Libro di Esdra">Esdra</a>&#32;3:2;7:6<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Neemia</a>&#32;8:1<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/2_Cronache" class="mw-redirect" title="2 Cronache">2 Cronache</a>&#32;23:18;30:16<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) fosse inteso come onnicomprensivo. </p><p>Altri titoli del primo periodo sono <i>Il Libro di Mosè</i> (<a href="/wiki/Libro_di_Esdra" title="Libro di Esdra">Esdra</a>&#32;6:18<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Neemia</a>&#32;13:1<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; "Cronache&#32;35:12;25:4<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; cfr. <a href="/wiki/2_Re" class="mw-redirect" title="2 Re">2 Re</a>&#32;14:6<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) e <i>Il Libro della Torah</i> (<a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Neemia</a>&#32;8:3<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), che sembra essere una contrazione di un titolo più lungo, <i>Il Libro della Torah di Dio</i> (<a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Neemia</a>&#32;8:8, 18;10:29–30<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; cfr. <a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Neemia</a>&#32;9:3<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>).<sup id="cite_ref-sarna_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-sarna-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nel_mondo_greco_e_poi_occidentale">Nel mondo greco e poi occidentale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifica la sezione Nel mondo greco e poi occidentale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#39;s source code: Nel mondo greco e poi occidentale"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I biblisti <a href="/wiki/Cristianesimo" title="Cristianesimo">cristiani</a> usualmente fanno riferimento ai primi cinque libri della <a href="/wiki/Bibbia_ebraica" class="mw-redirect" title="Bibbia ebraica">Bibbia ebraica</a> col titolo <i>Pentateuco</i> (in <a href="/wiki/Lingua_greca_antica" title="Lingua greca antica">greco antico</a>: <span dir="ltr" lang="grc" class="polytonic">πεντάτευχος</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Greco_antico" title="Aiuto:Greco antico">?</a></sup></span>, <i>pentateucos</i>, "cinque astucci"), termine usato per la prima volta dall'<a href="/wiki/Ebraismo" title="Ebraismo">ebraismo</a> <a href="/wiki/Ellenismo" title="Ellenismo">ellenistico</a> di <a href="/wiki/Alessandria_d%27Egitto" title="Alessandria d&#39;Egitto">Alessandria d'Egitto</a>,<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> per indicare i contenitori dei rotoli di papiro su cui i cinque libri erano scritti. </p><p>Nel <a href="/wiki/Nuovo_Testamento" title="Nuovo Testamento">Nuovo Testamento</a> i cinque libri sono chiamati semplicemente "la Legge", o <a href="/wiki/Legge_mosaica" title="Legge mosaica">Legge mosaica</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nell'Islam"><span id="Nell.27Islam"></span>Nell'Islam</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifica la sezione Nell&#39;Islam" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#39;s source code: Nell&#39;Islam"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I <a href="/wiki/Musulmani" class="mw-redirect" title="Musulmani">musulmani</a> si riferiscono alla <i>Torah</i> chiamandola <i>Tawrāt</i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_araba" title="Lingua araba">arabo</a> <span dir="rtl" lang="ar" class="arabo">توراة</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Arabo" title="Aiuto:Arabo">?</a></sup></span>, "Legge"), parola araba a significare le rivelazioni date al <a href="/wiki/Profeti_dell%27islam" title="Profeti dell&#39;islam">profeta islamico</a> <i><a href="/wiki/Mos%C3%A8#Tradizione_islamica" title="Mosè">Mūsā</a></i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_araba" title="Lingua araba">arabo</a> <span dir="rtl" lang="ar" class="arabo">موسى</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Arabo" title="Aiuto:Arabo">?</a></sup></span>, "Mosè"). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Struttura_e_contenuti">Struttura e contenuti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifica la sezione Struttura e contenuti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#39;s source code: Struttura e contenuti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Hebrew_Pentateuch_(The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg/220px-Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg" decoding="async" width="220" height="358" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg/330px-Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg/440px-Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg 2x" data-file-width="472" data-file-height="768" /></a><figcaption>Sezione del Pentateuco in <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a>, <a href="/wiki/British_Library" title="British Library">British Library</a> <i>Oriental MS. 4.445</i>, contenente la <i>Massorah Magna</i> e <i>Parva</i>. Questo passo contiene <a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a> 20:1-5.</figcaption></figure> <p>La <i>Torah</i> non è un codice legislativo completo e sistematico, ma una base <a href="/wiki/Filosofia" title="Filosofia">filosofica</a> di tipo generale con un gran numero di leggi specifiche inserite nel racconto della <a href="/wiki/Storia" title="Storia">storia</a> sacra del popolo d'Israele a cominciare dalla creazione del mondo. Le leggi sono spesso la reminiscenza di abitudini esistenti nell'Antico Oriente, ma hanno delle importanti variazioni concettuali rispetto a queste ultime. La teologia sottolineata dal libro del <i>Deuteronomio</i> è differente dai precedenti, così talvolta i primi quattro libri della Bibbia sono conosciuti come un'opera maggiormente omogenea detta <i><a href="/wiki/Tetrateuco" title="Tetrateuco">Tetrateuco</a></i> (quattro libri). Dal punto di vista storico, invece, il sesto libro della <i>Bibbia</i>, il <i><a href="/wiki/Libro_di_Giosu%C3%A8" title="Libro di Giosuè">Giosuè</a></i>, è la prosecuzione del <i>Deuteronomio</i>, per cui qualche autore ritiene che i primi sei libri della Bibbia costituiscano un'opera letteraria unica, detta <i><a href="/wiki/Esateuco" title="Esateuco">Esateuco</a>,</i> è stata proposta anche l'idea dell'<i><a href="/wiki/Enneateuco" title="Enneateuco">Enneateuco</a></i>, ovvero i 5 libri più i primi 4 libri dei Neviìm (tecnicamente 11 ma solitamente Samuele I-II e Re I-II sono riuniti), accomunati dalla storia d'Israele. </p><p>I <a href="/wiki/Samaritani" title="Samaritani">Samaritani</a> hanno conservato la loro <a href="/wiki/Pentateuco_samaritano" title="Pentateuco samaritano">versione della <i>Torah</i></a> contenente molte piccole varianti, di cui 2000 più vicine alla versione greca dei <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a> che al <a href="/wiki/Testo_masoretico" title="Testo masoretico">testo masoretico</a>, portando alla conclusione che il testo samaritano si avvicina a versioni che erano comuni in <a href="/wiki/Palestina" title="Palestina">Palestina</a> ma sono state rigettate dai <a href="/wiki/Masoreti" title="Masoreti">Masoreti</a>. </p><p>La forma della <i>Torah</i> è <a href="/wiki/Narrativa" title="Narrativa">narrativa</a>, dall'inizio quando Dio crea il mondo, attraverso gli inizi del <a href="/wiki/Popolo_di_Israele" class="mw-redirect" title="Popolo di Israele">popolo di Israele</a>, la loro scesa in <a href="/wiki/Antico_Egitto" title="Antico Egitto">Egitto</a>, fino alla consegna della <i>Torah</i> a Mosè sul <a href="/wiki/Monte_Sinai_(Bibbia)" title="Monte Sinai (Bibbia)">Monte Sinai</a>. Termina con la morte di Mosè, appena prima che gli Israeliti arrivino nella <a href="/wiki/Terra_Promessa" class="mw-redirect" title="Terra Promessa">Terra Promessa</a> di <a href="/wiki/Canaan" title="Canaan">Canaan</a>. Intervallati nella narrazione sono gli insegnamenti specifici (obblighi religiosi e leggi civili) dati esplicitamente (cioè i <a href="/wiki/Dieci_comandamenti" title="Dieci comandamenti">Dieci comandamenti</a>) o implicitamente incorporati nella storia (come per esempio <a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;12,13<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e le leggi per la celebrazione della <a href="/wiki/Pesach" title="Pesach">Pesach</a>). </p><p>I titoli ebraici della <i>Torah</i> sono presi dalle <a href="/wiki/Incipit" title="Incipit">parole iniziali del primo verso</a> dei rispettivi libri riflettendone i temi essenziali, che sono: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Genesi" title="Genesi">Genesi</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">בראשית</span>&#8206;, <i>Bereshit</i>: "In principio...")</li> <li><i><a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">שמות</span>&#8206;, <i>Shemot</i>: "Nomi")</li> <li><i><a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">ויקרא</span>&#8206;, <i>Vayikra</i>: "Ed egli chiamò...")</li> <li><i><a href="/wiki/Numeri_(Bibbia)" title="Numeri (Bibbia)">Numeri</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">במדבר</span>&#8206;, <i>Bamidbar</i>: "Nel deserto..."), e</li> <li><i><a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">דברים</span>&#8206;, <i>Devarim</i>: "Parole", o "Discorsi")</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Genesi">Genesi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifica la sezione Genesi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edit section&#39;s source code: Genesi"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i><a href="/wiki/Genesi" title="Genesi">Genesi</a></i> inizia con la cosiddetta "storia primeva" (<a href="/wiki/Genesi" title="Genesi">Genesi</a>&#32;1–11<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), la storia dell'inizio del mondo e la discendenza da <a href="/wiki/Adamo" title="Adamo">Adamo</a>. A questa segue la storia dei tre <a href="/wiki/Patriarca_(ebraismo)" title="Patriarca (ebraismo)">patriarchi</a> (<a href="/wiki/Abramo" title="Abramo">Abramo</a>, <a href="/wiki/Isacco" title="Isacco">Isacco</a> e <a href="/wiki/Giacobbe" title="Giacobbe">Giacobbe</a>), di <a href="/wiki/Giuseppe_(patriarca)" title="Giuseppe (patriarca)">Giuseppe</a> (<a href="/wiki/Genesi" title="Genesi">Genesi</a>&#32;12–50<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) e le quattro matriarche (<a href="/wiki/Sara_(Bibbia)" class="mw-redirect" title="Sara (Bibbia)">Sara</a>, <a href="/wiki/Rebecca_(Bibbia)" title="Rebecca (Bibbia)">Rebekah</a>, <a href="/wiki/Lia_(Bibbia)" title="Lia (Bibbia)">Lea</a> e <a href="/wiki/Rachele" title="Rachele">Rachele</a>). Dio promette la terra di <a href="/wiki/Canaan" title="Canaan">Canaan</a> ai patriarchi, ma alla fine di Genesi i figli di Giacobbe l'abbandonano a causa di una carestia locale e vanno in Egitto. Infatti avevano sentito che in Egitto c'era una riserva di grano e la possibilità della sua distribuzione al popolo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Esodo">Esodo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifica la sezione Esodo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edit section&#39;s source code: Esodo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i><a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a></i> inizia con la storia della rivelazione divina al popolo d'Israele per mezzo di <a href="/wiki/Mos%C3%A8" title="Mosè">Mosè</a>, che li conduce fuori dall'Egitto (<a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;1–18<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) verso il <a href="/wiki/Monte_Sinai_(Bibbia)" title="Monte Sinai (Bibbia)">Monte Sinai</a>. Arrivati là, il popolo accetta un'<a href="/wiki/Alleanza_(Bibbia)" title="Alleanza (Bibbia)">alleanza</a> con <a href="/wiki/Dio_(ebraismo)" title="Dio (ebraismo)">Dio</a>, consentendo di essere il Suo popolo e di obbedire alla Sua Legge. Mosè riceve la <i>Torah</i> da Dio e trasmette le Sue leggi e l'Alleanza agli Israeliti (<a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;19–24<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). <i>Esodo</i> tratta inoltre della prima trasgressione dell'alleanza, quando il <a href="/wiki/Vitello_d%27oro" title="Vitello d&#39;oro">Vitello d'oro</a> viene eretto per l'adorazione (<a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;32–34<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). <i>Esodo</i> include le istruzioni per costruire il <a href="/wiki/Tabernacolo_(ebraismo)" title="Tabernacolo (ebraismo)">Tabernacolo</a> e si conclude con la sua realizzazione (<a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;25–31;35–40<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Levitico">Levitico</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifica la sezione Levitico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=9" title="Edit section&#39;s source code: Levitico"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i><a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a></i> inizia con le istruzioni agli Israeliti su come usare il Tabernacolo, che avevano appena costruito (<a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a>&#32;1–10<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). A queste istruzioni fanno seguito le regole del <a href="/wiki/Tohorot" title="Tohorot">puro e impuro</a> (<i><a href="/wiki/Tumah_e_taharah" title="Tumah e taharah">Tumah e taharah</a></i>, <a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a>&#32;11–15<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), che includono le leggi della <a href="/wiki/Shechitah" class="mw-redirect" title="Shechitah">macellazione (<i>Shechitah</i>)</a> e gli animali che è permesso mangiare (si veda anche: <a href="/wiki/Casherut" title="Casherut">Casherut</a>), il <a href="/wiki/Yom_Kippur" title="Yom Kippur">Giorno dell'Espiazione</a> (<a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a>&#32;16<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), e varie leggi morali e rituali a volte chiamate "Codice di Santità" (<a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a>&#32;17–26<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). <a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Levitico</a>&#32;26<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> fornisce una lista dettagliata di ricompense per chi osserva i comandamenti di Dio e una lista dettagliata delle punizioni per chi le trasgredisce. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Numeri">Numeri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifica la sezione Numeri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=10" title="Edit section&#39;s source code: Numeri"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i><a href="/wiki/Numeri_(Bibbia)" title="Numeri (Bibbia)">Numeri</a></i> narra di come Israele si consolidi come comunità al Sinai (<a href="/wiki/Libro_dei_Numeri" class="mw-redirect" title="Libro dei Numeri">Numeri</a>&#32;1–9<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), per poi lasciarlo e dirigersi verso Canaan, facendone ricognizione in quaranta giorni di esplorazione (<a href="/wiki/Libro_dei_Numeri" class="mw-redirect" title="Libro dei Numeri">Numeri</a>&#32;10–13<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). A causa di mancanza di fede in vari momenti, ma specialmente a Kadesh Barnea (<a href="/wiki/Libro_dei_Numeri" class="mw-redirect" title="Libro dei Numeri">Numeri</a>&#32;14<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), gli Israeliti sono condannati a vagare per quaranta anni nel deserto presso le vicinanze di Kadesh, invece di poter entrare subito nella <a href="/wiki/Terra_Promessa" class="mw-redirect" title="Terra Promessa">Terra Promessa</a>. Anche Mosè pecca e gli viene annunciato che non vivrà abbastanza a lungo "per entrare nel paese" promesso (<a href="/wiki/Libro_dei_Numeri" class="mw-redirect" title="Libro dei Numeri">Numeri</a>&#32;20<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). Alla fine di Numeri (26–35<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) Israele si sposta da Kadesh alle pianure di Moab davanti a <a href="/wiki/Gerico" title="Gerico">Gerico</a>, pronti a entrare nella Terra Promessa. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Deuteronomio">Deuteronomio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifica la sezione Deuteronomio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edit section&#39;s source code: Deuteronomio"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i><a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a></i> è una serie di discorsi di <a href="/wiki/Mos%C3%A8" title="Mosè">Mosè</a> presso le pianure di Moab davanti a Gerico. Mosè proclama la Legge (<a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a>&#32;12–26<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>), dà istruzioni in merito al rinnovo dell'alleanza a <a href="/wiki/Nablus" title="Nablus">Sichem</a> (<a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a>&#32;27–28<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) ed enuncia nuove leggi per Israele (il <i>Codice Deuteronomico</i>).<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Alla fine del libro (<a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a>&#32;34<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) a Mosè viene permesso di vedere la Terra promessa da una montagna, e poi muore. Il testo enfatizza che nessuno sa dove sia sepolto Mosè: </p> <div style="margin-bottom:.5em; margin-left: 32px; font-size: 95%;"><span style="font-size: 125%"><b>«</b></span>&#160;Fu sepolto nella valle, nel paese di Moab, di fronte a Bet-Peor; nessuno fino ad oggi ha saputo dove sia la sua tomba.&#160;<span style="font-size: 125%"><b>»</b></span> &#160;&#160;<small>(<cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Dt34%3A6&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Dt 34:6</span></a>, su <span style="font-style:italic;">laparola.net</span>.</cite>)</small></div> <p>Sapendo che presto sarebbe morto, Mosè nomina <a href="/wiki/Giosu%C3%A8_(Bibbia)" class="mw-redirect" title="Giosuè (Bibbia)">Giosuè</a> suo successore, lasciandogli in eredità il manto del comando. Dopo poco Israele inizierà la conquista di Canaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Redazione">Redazione</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifica la sezione Redazione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=12" title="Edit section&#39;s source code: Redazione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Ipotesi_documentale" title="Ipotesi documentale">Ipotesi documentale</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Ipotesi_supplementare" title="Ipotesi supplementare">Ipotesi supplementare</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Modern_document_hypothesis.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Modern_document_hypothesis.svg/220px-Modern_document_hypothesis.svg.png" decoding="async" width="220" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Modern_document_hypothesis.svg/330px-Modern_document_hypothesis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Modern_document_hypothesis.svg/440px-Modern_document_hypothesis.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="250" /></a><figcaption>Schema dell'"ipotesi documentaria" o "teoria delle quattro fonti" del <a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a>.<br />'J': tradizione <i>Jahwista</i><br />'E': tradizione <i>Elohista</i><br />'D': tradizione <i>Deuteronomista</i><br />'P': tradizione <i>Codice Sacerdotale</i><br />* include la maggior parte del Levitico<br />† include la maggior parte del Deuteronomio<br />‡ "Deuteronomic History <i>(Storia deuteronomica)</i>": <i><a href="/wiki/Libro_di_Giosu%C3%A8" title="Libro di Giosuè">Giosuè</a></i>, <i><a href="/wiki/Libro_dei_Giudici" title="Libro dei Giudici">Giudici</a></i>, <i><a href="/wiki/Libri_di_Samuele" title="Libri di Samuele">Samuele 1&amp;2</a></i>, <i><a href="/wiki/Libri_dei_Re" title="Libri dei Re">Re 1&amp;2</a></i></figcaption></figure><p><i></i> </p><p>La tradizione ebraica espressa nel <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i><sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> afferma che la <i>Torah</i> fu scritta da Mosè, con l'eccezione degli ultimi otto versetti del <a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a> che descrivono la sua morte e sepoltura.<sup id="cite_ref-Jacobs1995_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jacobs1995-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La <a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> include l'origine divina della <i>Torah</i> come principio essenziale dell'<a href="/wiki/Ebraismo" title="Ebraismo">ebraismo</a>. D'altra parte, il consenso accademico moderno sostiene che la <i>Torah</i> sia frutto di molteplici autori e che la sua composizione sia avvenuta nel corso di svariati secoli.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La maggioranza dei <a href="/wiki/Biblistica" class="mw-redirect" title="Biblistica">biblisti</a> reputano che i libri scritti furono un prodotto del <a href="/wiki/Esilio_babilonese" class="mw-redirect" title="Esilio babilonese">periodo esilico babilonese</a> (c. 600 p.<a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a>)<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e che furono completati alla fine del <a href="/wiki/Impero_achemenide" title="Impero achemenide">periodo persiano</a> (c. 400 p.<a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a>).<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Tuttavia si deve tenere conto della scoperta nel 2004 di frammenti della <a href="/wiki/Bibbia_ebraica" class="mw-redirect" title="Bibbia ebraica">Bibbia ebraica</a> a <a href="/wiki/Citt%C3%A0_Vecchia_di_Gerusalemme" title="Città Vecchia di Gerusalemme">Ketef Hinnom (Gerusalemme)</a> risalenti al VII secolo p.<a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a>, prima quindi della cattività babilonese: ciò implica che almeno certi elementi della Torah erano presenti prima dell'esilio.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r143905815">.mw-parser-output .itwiki-template-citazione{margin-bottom:.5em;font-size:95%;padding-left:2.4em;padding-right:1.2em}.mw-parser-output .itwiki-template-citazione-doppia{display:flex;gap:1.2em}.mw-parser-output .itwiki-template-citazione-doppia>div{width:0;flex:1 1 0}.mw-parser-output .itwiki-template-citazione-footer{padding:0 1.2em 0 0;margin:0;font-size:smaller}</style><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola">«Gli studiosi sono d'accordo nell'affermare che le storie siano prese da quattro fonti scritte differenti e che queste furono riunite nel corso del tempo a formare i primi cinque libri della Bibbia come opera composita. Le fonti sono note come "J", la fonte <i>Jahwista</i> (dalla traslitterazione <a href="/wiki/Lingua_tedesca" title="Lingua tedesca">tedesca</a> dell'<a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> <a href="/wiki/Tetragramma_biblico" title="Tetragramma biblico">YHWH</a>), "E", la fonte <i>Elohista</i>, "P", la fonte sacerdotale ("prete"), e "D", la fonte deuteronomica ... Pertanto il Pentateuco (o Torah, come è nota agli ebrei) comprende materiale preso da sei secoli di storia umana, messo insieme per dare un quadro globale della creazione del mondo e dei rapporti di Dio con gli uomini, specificamente col popolo di Israele.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>» </div></div> <p>Naturalmente anche l'asserzione del prof. John Riches è un'ipotesi non completamente convalidata da prove documentali concrete e anzi da molti ritenuta non priva di contraddizioni. Negli ultimi decenni, infatti, hanno preso vigore altre ipotesi, fra cui ad esempio quella ugualmente antica che presuppone l'amalgama di frammenti letterari (non "documenti"!) preesistenti da parte di redattori tardivi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_Torah_Orale">La <i>Torah</i> Orale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifica la sezione La Torah Orale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=13" title="Edit section&#39;s source code: La Torah Orale"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></b>.</span></div> </div> <p>La tradizione rabbinica sostiene che Mosè venne ad apprendere l'intera <i>Torah</i> mentre visse sul <a href="/wiki/Monte_Sinai_(Bibbia)" title="Monte Sinai (Bibbia)">Monte Sinai</a> per 40 giorni e notti, e sia la <i>Torah</i> orale che quella scritta furono trasmesse in parallelo tra loro. Dove la Torah lascia indefiniti parole e concetti, e cita procedure senza darne una spiegazione o istruzioni, il lettore deve cercare i particolari mancanti in fonti supplementari note come legge orale o <i>Torah</i> orale.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Alcuni dei comandamenti più importanti della <i>Torah</i> che necessitano di ulteriori spiegazioni sono: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Tefillin" title="Tefillin">Tefillin</a></i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">תפילין</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>), detti anche "filatteri": come indicato in <a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Deuteronomio</a>&#32;6:8<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, e in altri punti, i tefillin devono essere indossati sul braccio e sulla testa tra gli occhi. Tuttavia, non vengono forniti dettagli in merito a cosa siano i tefillin o come debbano essere costruiti.</li> <li><i><a href="/wiki/Casherut" title="Casherut">Casherut</a></i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">כַּשְׁרוּת</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>), letteralmente “adeguatezza”: come indicato in <a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;23:19<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e altrove, un capretto non può essere cotto nel latte di sua madre. Oltre a numerosi altri problemi che ostacolano la comprensione di questa legge di natura ambigua, nella <i>Torah</i> non ci sono caratteri di <a href="/wiki/Vocali" class="mw-redirect" title="Vocali">vocalizzazione</a>; essi vengono forniti dalla tradizione orale.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ciò diventa particolarmente importante in questa legge, poiché la parola ebraica di "latte" (חלב) è identica alla parola "grasso animale" quando mancano le vocali. Senza tradizione orale, non si saprebbe se la trasgressione consista nel mischiare la carne col latte oppure col grasso.</li> <li>Leggi dello <i><a href="/wiki/Shabbat" title="Shabbat">Shabbat</a></i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">שבת</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>), festa del riposo osservata ogni <a href="/wiki/Sabato" title="Sabato">sabato</a>: data la severità della punizione per la violazione dello <i>Shabbat</i>, cioè la pena di morte, ci si aspetterebbe che venisse fornita una direttiva precisa su come dovesse essere osservato un comandamento così essenziale. Tuttavia, la maggior parte delle informazioni riguardo alle regole e tradizioni dello <i>Shabbat</i> sono dettate nel <i>Talmud</i> e in altri libri derivanti dalla legge orale ebraica.<sup id="cite_ref-Oral_70-0" class="reference"><a href="#cite_note-Oral-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li></ul> <p>Secondo testi rabbinici classici questa serie parallela di materiali fu trasmessa originariamente a Mosè nel Sinai, e poi da Mosè a Israele. A quel tempo era proibito mettere per iscritto e pubblicare la legge orale, poiché qualsiasi scrittura sarebbe stata incompleta e soggetta a travisamenti e abusi.<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Tuttavia, dopo l'esilio, la dispersione e la persecuzione, questa tradizione venne abbandonata quando apparve chiaro che scriverla fosse l'unico modo di conservare la Legge Orale. Dopo molti anni di impegno da parte di un gran numero di <a href="/wiki/Tannaim" title="Tannaim">Tannaim</a>, la tradizione orale fu messa per iscritto verso l'anno 200 <a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a> da <a href="/wiki/Rabbini" class="mw-redirect" title="Rabbini">Rabbi</a> <a href="/wiki/Judah_haNasi" class="mw-redirect" title="Judah haNasi">Judah haNasi</a>, che ne compilò una versione nota col titolo di <i>"<a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a>"</i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">משנה</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>). Altre tradizioni orali dello stesso periodo non incluse nella <i>Mishnah</i>, furono registrate come "Baraitot" (insegnamenti esterni) e "<a href="/wiki/Tosefta" class="mw-redirect" title="Tosefta">Tosefta</a>". Altre tradizioni ancora furono messe per iscritto come "<a href="/wiki/Midrashim" class="mw-redirect" title="Midrashim">Midrashim</a>".<sup id="cite_ref-Oral_70-1" class="reference"><a href="#cite_note-Oral-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Dopo continue persecuzioni, ulteriori parti della legge orale vennero messe per iscritto. Molte più lezioni, interpretazioni e tradizioni solo citate brevemente nella <i>Mishnah</i>, divennero migliaia di pagine raccolte in quella che ora si chiama <i><a href="/wiki/Ghemara" title="Ghemara">Ghemara</a></i>. La <i>Ghemara</i> è scritta in <a href="/wiki/Lingua_aramaica" title="Lingua aramaica">aramaico</a> e fu compilata a <a href="/wiki/Babilonia_(regione_storica)" title="Babilonia (regione storica)">Babilonia</a>. La <i>Mishnah</i> e la <i>Ghemara</i> insieme sono chiamate <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i>. Anche i rabbini di Israele raccolsero le proprie tradizioni e le redassero in quello che viene chiamato il <i><a href="/wiki/Talmud_gerosolimitano" class="mw-redirect" title="Talmud gerosolimitano">Talmud gerosolimitano</a></i> (<i><a href="/wiki/Yerushalmi" class="mw-redirect" title="Yerushalmi">Yerushalmi</a></i>). Poiché la maggioranza dei rabbini vivevano a Babilonia, il <i><a href="/wiki/Talmud_babilonese" title="Talmud babilonese">Talmud babilonese</a></i> (<i><a href="/wiki/Bavli" class="mw-redirect" title="Bavli">Bavli</a></i>) ha la precedenza, nel caso i due si trovino in conflitto.<sup id="cite_ref-Oral_70-2" class="reference"><a href="#cite_note-Oral-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>I movimenti ortodossi e conservatori dell'ebraismo accettano questi testi come base di tutta l'<i><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a></i> (Legge ebraica) successiva e di tutti i codici giuridici ebraici ritenuti normativi. L'<a href="/wiki/Ebraismo_riformato" title="Ebraismo riformato">ebraismo riformato</a> e quello <a href="/wiki/Ebraismo_ricostruzionista" title="Ebraismo ricostruzionista">ricostruzionista</a> negano che questi testi, o persino la stessa <i>Torah</i>, possano essere utilizzati per determinare il diritto normativo (leggi accettate come vincolanti), ma li accettano come autentici e unici per comprendere la <i>Torah</i> ed il suo sviluppo nel corso della storia. L'<a href="/wiki/Ebraismo_laico_umanista" title="Ebraismo laico umanista">Ebraismo umanista</a> sostiene che la <i>Torah</i> sia un testo storico, politico e sociologico, ma non crede che ogni parola della <i>Torah</i> sia vera, o anche moralmente corretta. L'ebraismo umanista mette spesso in discussione la <i>Torah</i> e può scegliere di esserne in disaccordo, ritenendo che l'intera esperienza ebraica, non solo la <i>Torah</i>, dovrebbe essere la fonte ebraica di comportamento e di etica.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Traduzioni">Traduzioni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifica la sezione Traduzioni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=14" title="Edit section&#39;s source code: Traduzioni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Genesis_egg.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Genesis_egg.png/250px-Genesis_egg.png" decoding="async" width="220" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Genesis_egg.png 1.5x" data-file-width="262" data-file-height="333" /></a><figcaption>Il primo capitolo di <a href="/wiki/Genesi" title="Genesi"><i>Bereshit</i> (Genesi)</a> scritto su un uovo, Museo di <a href="/wiki/Gerusalemme" title="Gerusalemme">Gerusalemme</a></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Versioni_della_Bibbia" title="Versioni della Bibbia">Versioni della Bibbia</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Traduzioni_della_Bibbia_in_altre_lingue" title="Traduzioni della Bibbia in altre lingue">Traduzioni della Bibbia in altre lingue</a></b>.</span></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aramaico">Aramaico</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifica la sezione Aramaico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=15" title="Edit section&#39;s source code: Aramaico"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Targum" title="Targum">Targum</a></b>.</span></div> </div> <p>Il <a href="/wiki/Libro_di_Esdra" title="Libro di Esdra">Libro di Esdra</a> fa riferimento a traduzioni e commentari del testo ebraico in <a href="/wiki/Lingua_aramaica" title="Lingua aramaica">aramaico</a>, la lingua più comunemente diffusa in quel tempo. Tali traduzioni sembra risalgano al VI secolo <a href="/wiki/Era_volgare" title="Era volgare">prima dell'era volgare</a>. Il termine aramaico per <i>traduzione</i> è <i>Targum</i>.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> L`<i><a href="/wiki/Encyclopaedia_Judaica" title="Encyclopaedia Judaica">Encyclopaedia Judaica</a></i> riporta quanto segue: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143905815" /><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola">«Nei primi tempi si usava tradurre il testo ebraico in vernacolo sul momento stesso della lettura (per esempio, in Palestina e Babilonia la traduzione avveniva in aramaico). Il targum (“traduzione”) era eseguito da un funzionario speciale della sinagoga, chiamato <i>meturgeman</i> ... Alla fine però la pratica di tradurre in vernacolo venne abbandonata.» </div><p class="itwiki-template-citazione-footer">(<i><a href="/wiki/Encyclopaedia_Judaica" title="Encyclopaedia Judaica">Encyclopaedia Judaica</a></i>, <i>s.v.</i> "Torah, Reading of")</p></div> <p>Tuttavia non esiste indicazione che queste traduzioni fossero messe per iscritto così presto. Si suppone comunque che il Targum fosse trascritto in un periodo alquanto antico, ma solo per uso privato: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143905815" /><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-singola">«Il riconoscimento ufficiale di un Targum scritto e la redazione finale del suo testo appartengono tuttavia al periodo post-<a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">talmudico</a> e quindi non prima del <a href="/wiki/V_secolo" title="V secolo">V secolo</a>» </div><p class="itwiki-template-citazione-footer">(<i><a href="/wiki/Encyclopaedia_Judaica" title="Encyclopaedia Judaica">Encyclopaedia Judaica</a></i>, <i>s.v.</i> "Bible: Translations")</p></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Greco">Greco</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifica la sezione Greco" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=16" title="Edit section&#39;s source code: Greco"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a></b>.</span></div> </div> <p>Una delle prime traduzioni conosciute dei primi cinque libri di Mosè dall'<a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> al <a href="/wiki/Lingua_greca" title="Lingua greca">greco</a> fu la <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a>. Questa è una versione in <a href="/wiki/Koin%C3%A8" title="Koinè">koinè</a> della <a href="/wiki/Bibbia_ebraica" class="mw-redirect" title="Bibbia ebraica">Bibbia ebraica</a> (<i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i>) che fu usata da chi parlava greco. L'appellativo proviene dal <a href="/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina">latino</a>: <i>septem</i> significa sette, e <i>-gintā</i> significa "per dieci". Fu chiamata così per il numero dei suoi traduttori, che furono appunto settanta, <i>Septuaginta</i>. Questa versione greca delle Scritture ebraiche risale al III secolo a.C. ed è associata originariamente al <a href="/wiki/Giudaismo" title="Giudaismo">giudaismo</a> <a href="/wiki/Ellenismo" title="Ellenismo">ellenistico</a>.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Contiene sia una traduzione dell'ebraico sia materiale variante.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Ulteriori traduzioni in greco includono sette e più versioni, la più conosciuta delle quali è forse quella del <a href="/wiki/Targum" title="Targum">Targum</a> di <a href="/wiki/Onkelos" title="Onkelos">Onkelos</a> il Proselita, che è ancora usata come strumento per gli studi della Torah e citata ampiamente da <a href="/wiki/Rashi" title="Rashi">Rashi</a> in dibattiti di <a href="/wiki/Etimologia" title="Etimologia">etimologia</a>. Le altre sopravvivono in frammenti, tra cui quelli di <a href="/wiki/Aquila_di_Sinope" title="Aquila di Sinope">Aquila di Sinope</a>, di <a href="/wiki/Simmaco_l%27Ebionita" title="Simmaco l&#39;Ebionita">Simmaco l'Ebionita</a> e di <a href="/wiki/Teodozione" title="Teodozione">Teodozione</a>.<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Latino">Latino</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifica la sezione Latino" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=17" title="Edit section&#39;s source code: Latino"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:BHS_title_cover.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/BHS_title_cover.jpg/220px-BHS_title_cover.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/BHS_title_cover.jpg/330px-BHS_title_cover.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/BHS_title_cover.jpg/440px-BHS_title_cover.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="640" /></a><figcaption>Copertina della <i><a href="/wiki/Biblia_Hebraica_Stuttgartensia" title="Biblia Hebraica Stuttgartensia">Biblia Hebraica Stuttgartensia</a></i>.</figcaption></figure> <p>Le prime traduzioni in <a href="/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina">lingua latina</a> — la versione <i><a href="/wiki/Vetus_latina" title="Vetus latina">Vetus latina</a></i> — furono conversioni specifiche di parti della <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a>. Con <a href="/wiki/San_Girolamo" title="San Girolamo">Sofronio Eusebio Girolamo</a> nel <a href="/wiki/IV_secolo" title="IV secolo">IV secolo</a> arrivò la traduzione latina della <a href="/wiki/Bibbia_ebraica" class="mw-redirect" title="Bibbia ebraica">Bibbia ebraica</a>, la <i><a href="/wiki/Vulgata" title="Vulgata">Vulgata</a></i>.<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arabo">Arabo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifica la sezione Arabo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=18" title="Edit section&#39;s source code: Arabo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A partire dall'<a href="/wiki/VIII_secolo" title="VIII secolo">VIII secolo</a>, la lingua culturale degli ebrei che vivevano sotto il dominio <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islamico</a> divenne l'<a href="/wiki/Lingua_araba" title="Lingua araba">arabo</a> invece che l'aramaico. "Verso quel tempo, sia gli studiosi religiosi sia i laici iniziarono a produrre traduzioni della Bibbia in <a href="/wiki/Lingue_giudeo-arabe" title="Lingue giudeo-arabe">giudeo-arabo</a> usando l'<a href="/wiki/Alfabeto_ebraico" title="Alfabeto ebraico">alfabeto ebraico</a>." In seguito, nel <a href="/wiki/X_secolo" title="X secolo">X secolo</a>, la versione standard della Bibbia venne tradotta in giudeo-arabo, la più conosciuta essendo quella di <a href="/wiki/Saadya_Gaon" class="mw-redirect" title="Saadya Gaon">Saadya Gaon</a>, che continua ad essere usata a tutt'oggi, "in particolare dagli ebrei <a href="/wiki/Yemen" title="Yemen">yemeniti</a>."<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lingue_moderne">Lingue moderne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifica la sezione Lingue moderne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=19" title="Edit section&#39;s source code: Lingue moderne"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Traduzioni_ebraiche">Traduzioni ebraiche</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifica la sezione Traduzioni ebraiche" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=20" title="Edit section&#39;s source code: Traduzioni ebraiche"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La Torah è stata tradotta da biblisti ebrei nella maggior parte delle lingue <a href="/wiki/Europa" title="Europa">europee</a>, incluso l'<a href="/wiki/Lingua_inglese" title="Lingua inglese">inglese</a>,<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/Lingua_tedesca" title="Lingua tedesca">tedesco</a>, <a href="/wiki/Lingua_russa" title="Lingua russa">russo</a>, <a href="/wiki/Lingua_francese" title="Lingua francese">francese</a>, <a href="/wiki/Lingua_spagnola" title="Lingua spagnola">spagnolo</a> e <a href="/wiki/Lingua_portoghese" title="Lingua portoghese">portoghese</a>, e altre. La traduzione tedesca più conosciuta fu prodotta da <a href="/wiki/Samson_Raphael_Hirsch" title="Samson Raphael Hirsch">Samson Raphael Hirsch</a>. In <a href="/wiki/Lingua_italiana" title="Lingua italiana">italiano</a>, <a href="/wiki/Samuel_David_Luzzatto" title="Samuel David Luzzatto">Samuel David Luzzatto</a> (e continuatori) tradusse in <a href="/wiki/Volgare" class="mw-redirect" title="Volgare">volgare</a> e pubblicò negli anni 1868-1875 <i>La Sacra Bibbia</i>, per i tipi di Minelli, <a href="/wiki/Rovigo" title="Rovigo">Rovigo</a>, in 4 volumi.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Traduzioni_cristiane">Traduzioni cristiane</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifica la sezione Traduzioni cristiane" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=21" title="Edit section&#39;s source code: Traduzioni cristiane"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quale parte del <a href="/wiki/Canone_della_Bibbia" title="Canone della Bibbia">canone biblico</a> <a href="/wiki/Cristianesimo" title="Cristianesimo">cristiano</a>, la Torah è stata tradotta in <a href="/wiki/Traduzioni_della_Bibbia_in_altre_lingue" title="Traduzioni della Bibbia in altre lingue">centinaia di lingue</a>.<sup id="cite_ref-Archiv_81-0" class="reference"><a href="#cite_note-Archiv-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Torah_ed_ebraismo">Torah ed ebraismo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifica la sezione Torah ed ebraismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=22" title="Edit section&#39;s source code: Torah ed ebraismo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi,_Edouard_Moyse_(1860)_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi%2C_Edouard_Moyse_%281860%29_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg/250px-Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi%2C_Edouard_Moyse_%281860%29_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg" decoding="async" width="220" height="340" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi%2C_Edouard_Moyse_%281860%29_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg/330px-Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi%2C_Edouard_Moyse_%281860%29_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi%2C_Edouard_Moyse_%281860%29_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg/500px-Pr%C3%A9sentation_de_la_Loi%2C_Edouard_Moyse_%281860%29_-_Mus%C3%A9e_d%27art_et_d%27histoire_du_Juda%C3%AFsme.jpg 2x" data-file-width="518" data-file-height="800" /></a><figcaption><i>Presentazione della Torah</i> - Musée d'Art et d'Histoire du Judaïsme (<a href="/wiki/Parigi" title="Parigi">Parigi</a>, 1860)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Esegesi_ebraica">Esegesi ebraica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifica la sezione Esegesi ebraica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=23" title="Edit section&#39;s source code: Esegesi ebraica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <i>Torah</i> è il documento primario dell'ebraismo ed è la sorgente delle <a href="/wiki/613_Mitzvot" title="613 Mitzvot">613 Mitzvot</a> (613 precetti) e della maggior parte della sua struttura etica. Secondo la tradizione questi libri furono dati a <a href="/wiki/Mos%C3%A8" title="Mosè">Mosè</a> da Dio sul <a href="/wiki/Monte_Sinai_(Bibbia)" title="Monte Sinai (Bibbia)">monte Sinai</a>, il dettato include sia le citazioni sia ogni parola contenuta nel testo, anche frasi del tipo <i>Dio parlò a Mosè...</i> </p><p>I <a href="/wiki/Rabbino" title="Rabbino">rabbini</a> considerano che le parole della <i>Torah</i> non forniscono solo un messaggio divino esplicito ma sono anche portatrici di un messaggio intrinseco che si estende oltre il loro significato. Infatti sostengono che anche il più piccolo segno della <a href="/wiki/Alfabeto_ebraico" title="Alfabeto ebraico">lettera ebraica</a> è stato messo là da Dio come insegnamento. A monito di questo viene posta una <a href="/wiki/Jodh_(lettera)" class="mw-redirect" title="Jodh (lettera)">yod</a> nella frase: <i>Io sono il Signore tuo Dio</i> e in quella spesso ripetuta: <i>E Dio disse a Mosè</i> poiché la <i>yod</i> è il più piccolo segno indipendente dell'<a href="/wiki/Alfabeto_ebraico" title="Alfabeto ebraico">alfabeto ebraico</a>.<sup id="cite_ref-Sidra_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sidra-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Anche rabbi <a href="/wiki/Akiva" class="mw-redirect" title="Akiva">Akiva</a>, che morì nell'anno 135, disse che aveva imparato una nuova legge da ogni <i>et</i> della <i>Torah</i> (<i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i>, trattato Pesachium 22b); la parola <i>et</i> non ha alcun significato da sola, serve soltanto a segnalare il caso <a href="/wiki/Accusativo" title="Accusativo">accusativo</a>. Cioè per concludere che, secondo la tradizione <a href="/wiki/Ebraismo_ortodosso" title="Ebraismo ortodosso">ebraica ortodossa</a>, anche la frase <i>E Dio disse a Mosè</i> è tanto importante quanto lo è quello che Dio ha detto a Mosè.<sup id="cite_ref-Sidra_82-1" class="reference"><a href="#cite_note-Sidra-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Un'interpretazione della <a href="/wiki/Cabala_ebraica" title="Cabala ebraica">Cabala</a> consiste nel vedere la <i>Torah</i> costituita come il lungo nome di Dio che si è spezzato in più parole per permettere alle menti umane di comprenderlo, ma non è l'unico modo in cui può essere spezzato: secondo gli <a href="/wiki/Ebrei_ortodossi" class="mw-redirect" title="Ebrei ortodossi">ebrei ortodossi</a> le lettere e i suoni della <i>Torah</i> possono dare origine a significati differenti se spostati.<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Legge_biblica">Legge biblica</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifica la sezione Legge biblica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=24" title="Edit section&#39;s source code: Legge biblica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg/220px-Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg/330px-Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg/440px-Moses_and_Aaron_with_the_Tablets_of_the_Law_-_Google_Art_Project.jpg 2x" data-file-width="4001" data-file-height="3092" /></a><figcaption>Mosè e Aronne con le Tavole della Legge (1692), Museo Ebraico di Londra</figcaption></figure> <p>La Torah contiene narrazioni, esposizioni di legge, e istruzioni di <a href="/wiki/Etica_ebraica" title="Etica ebraica">etica</a>. Collettivamente queste leggi, di solito chiamate <a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">legge biblica</a> o <a href="/wiki/Mitzvot" class="mw-redirect" title="Mitzvot">comandamenti</a>, sono a volte indicate con l'appellativo <a href="/wiki/Legge_di_Mos%C3%A8" class="mw-redirect" title="Legge di Mosè">Legge di Mosè</a> (<i>Torat Moshe</i> in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">תּוֹרַת־מֹשֶׁה</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>), <a href="/wiki/Legge_mosaica" title="Legge mosaica">Legge mosaica</a>, o <a href="/wiki/Alleanza_(Bibbia)" title="Alleanza (Bibbia)">Legge sinaitica</a>. Nello specifico:<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <ul><li><a href="/wiki/613_Mitzvot" title="613 Mitzvot">613 Mitzvot</a>, i 613 comandamenti contenuti nella <i>Torah</i></li> <li><a href="/wiki/Mitzvah" title="Mitzvah">Mitzvah</a>, comandamento divino, atto di bontà, buona azione</li> <li><a href="/wiki/Proselito#Proselito_nell.27Antico_Testamento" title="Proselito">Regole per i proseliti</a></li> <li><a href="/wiki/Sette_leggi_di_No%C3%A8" class="mw-redirect" title="Sette leggi di Noè">Sette leggi di Noè</a>, serie d'imperativi morali applicabili a tutte le nazioni, inclusi i <a href="/wiki/Goy_(ebraismo)" title="Goy (ebraismo)">non-ebrei</a> (obbedienza al <a href="/wiki/Noachismo" title="Noachismo">Noachismo</a> assicura un posto nel <a href="/wiki/Escatologia_ebraica#&quot;Il_Mondo_a_Venire&quot;" title="Escatologia ebraica">Mondo a venire</a>)</li> <li>I <a href="/wiki/Dieci_comandamenti" title="Dieci comandamenti">dieci comandamenti</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Letteratura_rabbinica">Letteratura rabbinica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifica la sezione Letteratura rabbinica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=25" title="Edit section&#39;s source code: Letteratura rabbinica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r144108411">.mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento{border:1px solid var(--border-color-subtle,#c8ccd1);background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);padding:2px;box-sizing:border-box}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento{width:100%!important}}@media all and (min-width:720px){.mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento-sinistra{clear:left;float:left;margin-right:10px;margin-left:0}.mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento-centro{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento-destra{clear:right;float:right;margin-left:10px}}.mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento-intestazione{background-color:#C3D0DF;padding:2px;text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento-intestazione{background-color:var(--background-color-neutral)}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-approfondimento-intestazione{background-color:var(--background-color-neutral)}}</style><div role="complementary" class="itwiki-template-approfondimento itwiki-template-approfondimento-destra" style="width:120px;" id="Ere_rabbiniche"> <div class="itwiki-template-approfondimento-intestazione"><b><small><a href="/wiki/Ere_rabbiniche" class="mw-redirect" title="Ere rabbiniche">Ere rabbiniche</a></small></b></div> <div style="margin: 0.4em 0; font-size:90%"> <ol><li><a href="/wiki/Zugot" title="Zugot">Zugot</a></li> <li><a href="/wiki/Tannaim" title="Tannaim">Tannaim</a></li> <li><a href="/wiki/Amoraim" title="Amoraim">Amoraim</a></li> <li><a href="/wiki/Savoraim" title="Savoraim">Savoraim</a></li> <li><a href="/wiki/Gaonim" class="mw-redirect" title="Gaonim">Gaonim</a></li> <li><a href="/wiki/Rishonim" title="Rishonim">Rishonim</a></li> <li><a href="/wiki/Acharonim" title="Acharonim">Acharonim</a></li></ol> </div> </div> <div align="center"> <div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_h0t5qp25munf5rsllbpcnkxbx56htqf"><area shape="rect" href="/wiki/Acharonim" coords="474,22,560,42" title="Acharonim" alt="Acharonim" /><area shape="rect" href="/wiki/Rishonim" coords="352,22,432,42" title="Rishonim" alt="Rishonim" /><area shape="rect" href="/wiki/Geonim" coords="247,22,316,42" title="Geonim" alt="Geonim" /><area shape="rect" href="/wiki/Savoraim" coords="173,22,254,42" title="Savoraim" alt="Savoraim" /><area shape="rect" href="/wiki/Amoraim" coords="122,22,197,42" title="Amoraim" alt="Amoraim" /><area shape="rect" href="/wiki/Tannaim" coords="65,22,140,42" title="Tannaim" alt="Tannaim" /><area shape="rect" href="/wiki/Zugot" coords="11,22,75,42" title="Zugot" alt="Zugot" /></map><img usemap="#timeline_h0t5qp25munf5rsllbpcnkxbx56htqf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/it/timeline/h0t5qp25munf5rsllbpcnkxbx56htqf.png" /></div> </div> <p>Gli <a href="/wiki/Letteratura_rabbinica" title="Letteratura rabbinica">scritti rabbinici</a> offrono varie idee di quando venne composta la <i>Torah</i>. La rivelazione a Mosè sul <a href="/wiki/Monte_Sinai_(Bibbia)" title="Monte Sinai (Bibbia)">Monte Sinai</a> è considerata dalla maggioranza come l'evento rivelatore. Secondo la datazione del testo da parte di <a href="/wiki/Rabbino" title="Rabbino">rabbini</a> <a href="/wiki/Ebraismo_ortodosso" title="Ebraismo ortodosso">ortodossi</a>, ciò avvenne nell'anno 1312 p.<a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a>;<sup id="cite_ref-Timeline_85-0" class="reference"><a href="#cite_note-Timeline-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> un'altra data fornita per questo evento è l'anno 1280 p.<a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a><sup id="cite_ref-Kurzweil11_86-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kurzweil11-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La <i>Torah</i> è il secondo testo religioso più antico del mondo, dopo i <i><a href="/wiki/Veda" title="Veda">Veda</a></i>.<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Il <a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a> (<i><a href="/wiki/Gittin" class="mw-redirect" title="Gittin">Gittin</a></i> 60a) presenta due opinioni riguardo a quando la <i>Torah</i> fu scritta da Mosè. Un'opinione sostiene che venne scritta da Mosè gradualmente nel corso di molti anni, mentre gli veniva dettata, e la finì quando stava per morire, e l'altra opinione afferma che Mosè scrisse la <i>Torah</i> nella sua interezza in un unico periodo prima della morte, basandosi su quello che gli era stato dettato nel corso degli anni. </p><p>Il Talmud (<i>Menachot</i> 30a) dice che gli ultimi otto versetti della <i>Torah</i> che descrivono la morte e sepoltura di Mosè non potevano essere stati scritti da Mosè stesso, altrimenti sarebbero stati una falsità, ma furono scritti dopo la sua morte da Giosuè. <a href="/wiki/Abraham_ibn_%E2%80%9BEzra" title="Abraham ibn ‛Ezra">Abraham ibn ‛Ezra</a> e <a href="/w/index.php?title=Joseph_ben_Samuel_Bonfils&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Joseph ben Samuel Bonfils (la pagina non esiste)">Joseph Bonfils</a> (<a href="/wiki/XI_secolo" title="XI secolo">XI secolo</a>) osservano che le frasi di quei versetti presentano delle informazioni che la gente poteva conoscere solo dopo il tempo di Mosè. Ibn Ezra allude,<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e Bonfils afferma esplicitamente, che Giosuè scrisse quei versetti molti anni dopo la morte di Mosè. Altri commentatori<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> non accettano questa posizione e sostengono che, sebbene Mosè non potesse aver scritto quegli otto versetti, tuttavia gli furono dettati e Giosuè li trascrisse in base a istruzioni lasciate da Mosè stesso, e che la <i>Torah</i> spesso descrive eventi futuri, alcuni dei quali devono ancora avvenire. </p><p>Il <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i> (Trattato <i><a href="/wiki/Shabbat_(Talmud)" title="Shabbat (Talmud)">Sabbath</a></i> 115b) afferma inoltre che una particolare sezione del <i><a href="/wiki/Libro_dei_Numeri" class="mw-redirect" title="Libro dei Numeri">Libro dei Numeri</a></i> (10:35–36<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, circoscritta da <a href="/wiki/Alfabeto_ebraico" title="Alfabeto ebraico">lettere ebraiche</a> <a href="/wiki/Nun_(lettera)" title="Nun (lettera)">nun</a> invertite)<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> in effetti forma un libro separato. Al riguardo di questo versetto un <a href="/wiki/Midrash" title="Midrash">midrash</a> del libro <i>Mishle</i> (ital. <a href="/wiki/Libro_dei_Proverbi" title="Libro dei Proverbi">Libro dei Proverbi</a>) afferma che "Questi due versetti provengono da un libro indipendente che esisteva, ma fu soppresso!" Un altro <i>midrash</i> (forse antecedente), <i>Ta`ame Haserot Viyterot</i>, riporta che questa sezione in verità proviene dal libro della profezia di <a href="/wiki/Eldad_e_Medad" title="Eldad e Medad">Eldad e Medad</a>. Il <i>Talmud</i> dichiara che Dio dettò quattro libri della <i>Torah</i>, ma Mosè scrisse il <i>Deuteronomio</i> per conto suo, con sue parole (<a href="/wiki/Talmud_babilonese" title="Talmud babilonese">Talmud babilonese</a>, <i>Megillà</i> 31b). </p><p>Tutte le interpretazioni rabbiniche classiche sostengono che la <i>Torah</i> fu interamente o quasi interamente mosaica e di origine divina.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uso_liturgico">Uso liturgico</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifica la sezione Uso liturgico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=26" title="Edit section&#39;s source code: Uso liturgico"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG/220px-Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG/330px-Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG/440px-Toras_in_Istanbul_Ashkenazi_Sinagogue.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a><figcaption>Rotoli della <i>Torah</i> in una <a href="/wiki/Sinagoga" title="Sinagoga">sinagoga</a> <a href="/wiki/Aschenazita" class="mw-redirect" title="Aschenazita">aschenazita</a> (<a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbul</a>, <a href="/wiki/Turchia" title="Turchia">Turchia</a>). I rotoli di pergamena sono qui ricoperti da involucri di stoffa decorati.</figcaption></figure> <p>Nella liturgia ebraica una <a href="/wiki/Parashah" title="Parashah">porzione della <i>Torah</i></a> (<i><a href="/wiki/Parashah" title="Parashah">Parashah</a></i>) è letta pubblicamente almeno una volta ogni tre giorni, con l'intonazione prescritta dalla <i><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a></i> (Legge ebraica), in presenza di una <a href="/wiki/Kehilla" title="Kehilla">congregazione</a>.<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">&#91;</span>93<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> I <a href="/wiki/Sommo_sacerdote" title="Sommo sacerdote">sommi sacerdoti</a> in passato o le altre persone che la leggono devono pronunciare molto lentamente, e chiaramente, le parole perché scritte in una sorta di "ebraico antico" e inoltre, le sacre scritture non vengono considerate tali se lette con pronuncia errata. Tale lettura biblica pubblica è una delle basi fondamentali della vita ebraica comunitaria, essendo lo <a href="/wiki/Studio_della_Torah" title="Studio della Torah">studio della <i>Torah</i></a>, come compendio di istruzioni divine date all'ebreo, uno dei principali precetti dell'ebraismo.<sup id="cite_ref-Jewish_Concepts_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-Jewish_Concepts-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>La lettura della <i>Torah</i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">קריאת התורה</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>, K'riat HaTorah - "Lettura [de]lla Torah") è un <a href="/wiki/Rituale" class="mw-redirect" title="Rituale">rituale</a> religioso ebraico che richiede la lettura pubblica di una serie di passi da un <a href="/wiki/Sefer_Torah" title="Sefer Torah">rotolo della Torah (<i>Sefer Torah</i>)</a>. Il termine si riferisce spesso all'intera cerimonia di asportare il rotolo dall'<a href="/wiki/Aron_haQodesh" title="Aron haQodesh">Aron (Armadio sacro)</a>, intonando il brano appropriato con una <a href="/wiki/Cantillazione" title="Cantillazione">cantillazione</a> speciale, per poi riportare il rotolo nel suo armadio. È una funzione differente dallo <a href="/wiki/Studio_della_Torah" title="Studio della Torah">studio accademico della <i>Torah</i> stessa</a> e non bisogna confondere le due osservanze. La congregazione usualmente sta in piedi quando la <i>Torah</i> viene trasportata fuori dall'Aron per essere letta, quando viene elevata e anche quando viene riportata all'Aron, ma ci si siede durante la lettura stessa.<sup id="cite_ref-Adin_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-Adin-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>La regolare lettura pubblica della <i>Torah</i> fu introdotta da <a href="/wiki/Esdra_(Bibbia)" class="mw-redirect" title="Esdra (Bibbia)">Esdra lo Scriba</a> dopo il ritorno del popolo ebraico dalla <a href="/wiki/Cattivit%C3%A0_babilonese" title="Cattività babilonese">cattività babilonese</a> (circa 537 p.<a href="/wiki/E.v." class="mw-redirect" title="E.v.">e.v.</a>), come descritto nel <i><a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Libro di Neemia</a></i>.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">&#91;</span>95<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nell'era moderna, gli aderenti all'<a href="/wiki/Ebraismo_ortodosso" title="Ebraismo ortodosso">ebraismo ortodosso</a> svolgono la lettura della <i>Torah</i> secondo una procedura fissa che affermano sia rimasta invariata per duemila anni, dalla <a href="/wiki/Distruzione_del_Tempio" class="mw-redirect" title="Distruzione del Tempio">distruzione del Tempio</a> (anno 70). Nei secoli XIX e XX, nuovi movimenti quali l'<a href="/wiki/Ebraismo_riformato" title="Ebraismo riformato">Ebraismo riformato</a> e l'<a href="/wiki/Ebraismo_conservatore" title="Ebraismo conservatore">Ebraismo conservatore</a> hanno fatto modifiche alla pratica della lettura biblica, ma il modello di base di solito è rimasto uguale. </p><p>È consuetudine completare la lettura della <i>Torah</i> ogni anno e per questo scopo essa è stata suddivisa in 54 <i><a href="/wiki/Parashoth" class="mw-redirect" title="Parashoth">parashoth</a></i> (plurale di <i><a href="/wiki/Parashah" title="Parashah">parashah</a></i>, ossia "porzione"), quanti sono i <a href="/wiki/Shabbat" title="Shabbat">sabati</a> negli anni lunghi (di 13 mesi lunari). Negli anni di 12 mesi lunari, in alcuni sabati si legge una doppia <i>parashah</i>. Le <i>parashoth</i> prendono il nome dalla prima o da una delle prime parole con cui hanno inizio, che ne riassumono il messaggio principale.<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>96<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>97<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Nei pomeriggi del <a href="/wiki/Sabato" title="Sabato">sabato</a>, e nelle mattine del <a href="/wiki/Luned%C3%AC" title="Lunedì">lunedì</a> e <a href="/wiki/Gioved%C3%AC" title="Giovedì">giovedì</a>, si legge l'inizio della porzione del sabato successivo. Durante le <a href="/wiki/Festivit%C3%A0_ebraiche" title="Festività ebraiche">festività ebraiche</a>, agli inizi di ogni mese e nei <a href="/wiki/Digiuni_ebraici" title="Digiuni ebraici">giorni di digiuno</a>, si leggono sezioni speciali collegate con tali giorni. </p><p>Gli <a href="/wiki/Ebrei" title="Ebrei">ebrei</a> osservano una festività annuale, <a href="/wiki/Simchat_Torah" title="Simchat Torah">Simchat Torah</a>, per celebrare il completamento e il nuovo inizio del ciclo annuale di letture.<sup id="cite_ref-Adin_94-1" class="reference"><a href="#cite_note-Adin-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Tradizionalmente, le parole della <i>Torah</i> vengono scritte in <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> su un <a href="/wiki/Rotulus" class="mw-redirect" title="Rotulus">rotolo di pergamena</a> da un <i><a href="/wiki/Sofer_(ebraismo)" title="Sofer (ebraismo)">sofer</a></i> (scriba). Inoltre bisogna specificare che la <i>Torah</i> va letta da destra verso sinistra, girando con la manopola sinistra il rotolo. I rotoli della <i>Torah</i> vengono spesso rivestiti da una fascia, o copertura speciale, da vari ornamenti e da una <i>Keter</i> (corona), sebbene tali usanze varino a seconda delle sinagoghe. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Significato_divino_delle_lettere_e_misticismo_ebraico">Significato divino delle lettere e misticismo ebraico</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifica la sezione Significato divino delle lettere e misticismo ebraico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=27" title="Edit section&#39;s source code: Significato divino delle lettere e misticismo ebraico"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Cabala_ebraica" title="Cabala ebraica">Cabala ebraica</a></b>,&#32;<b><a href="/wiki/Cabala_lurianica" title="Cabala lurianica">Cabala lurianica</a></b>&#32;e&#32;<b><a href="/wiki/Misticismo_ebraico" title="Misticismo ebraico">Misticismo ebraico</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:EhyehAsherEhyeh1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/EhyehAsherEhyeh1.jpg/400px-EhyehAsherEhyeh1.jpg" decoding="async" width="400" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/EhyehAsherEhyeh1.jpg/600px-EhyehAsherEhyeh1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/EhyehAsherEhyeh1.jpg/800px-EhyehAsherEhyeh1.jpg 2x" data-file-width="3319" data-file-height="333" /></a><figcaption>Trascrizione di frase biblica in lingua ebraica artistica, da Esodo 3:14</figcaption></figure> <p>I cabalisti sostengono che non solo le parole della <i>Torah</i> contengano un messaggio divino, ma indichino anche un messaggio più importante che si estende ben oltre le sole parole. Pertanto affermano che anche soltanto un semplice segno come il <i>kotzo shel yod</i> (קוצו של יוד), il <i><a href="/wiki/Caratteri_tipografici_con_grazie" title="Caratteri tipografici con grazie">serif</a></i> della lettera ebraica <i><a href="/wiki/Yodh" class="mw-redirect" title="Yodh">yod</a></i> (י), la lettera più piccola, o marcature decorative, o parole ripetute, furono trasmesse da <a href="/wiki/Dio_(ebraismo)" title="Dio (ebraismo)">Dio</a> per insegnare molteplici lezioni. Ciò indipendentemente dal fatto che lo <i>yod</i> appaia nella frase "Io sono il Signore, tuo Dio" (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">אָנֹכִי יְהוָה אֱלֹהֶיךָ</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>, <a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;20:2<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>98<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) o che appaia in "Dio parlò quindi a Mosè e gli disse" (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">וַיְדַבֵּר אֱלֹהִים, אֶל-מֹשֶׁה; וַיֹּאמֶר אֵלָיו, אֲנִי יְהוָה.</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span> <a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Esodo</a>&#32;6:2<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">&#91;</span>99<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>). In modo simile, <a href="/wiki/Rabbi_Akiva" title="Rabbi Akiva">Rabbi Akiva</a> (ca. <a href="/wiki/50" title="50">50</a> – <a href="/wiki/135" title="135">135</a>), si dice che abbia appreso una nuova legge per ogni <i>et</i> (את) della Torah (<a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a>, Trattato <i><a href="/wiki/Pesachim" class="mw-redirect" title="Pesachim">Pesachim</a></i> 22b); la parola <i>et</i> è di per se stessa senza significato e serve solo a marcare il <a href="/wiki/Oggetto_(linguistica)" title="Oggetto (linguistica)">complemento oggetto diretto</a>. In altre parole, è convinzione dell'<a href="/wiki/Ebraismo_ortodosso" title="Ebraismo ortodosso">ebraismo ortodosso</a> che anche un testo apparentemente contestuale come "Dio parlò quindi a Mosè e gli disse..." non sia meno importante del pronunciamento stesso.<sup id="cite_ref-Cabala_100-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cabala-100"><span class="cite-bracket">&#91;</span>100<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Un'interpretazione cabalistica asserisce che la <i>Torah</i> costituisca il <a href="/wiki/Nomi_di_Dio_nella_Bibbia" title="Nomi di Dio nella Bibbia">nome esteso di Dio</a> e che fu suddiviso in parole cosicché la mente umana potesse comprenderlo. Mentre questo è efficace in quanto si accorda con la ragione umana, non è l'unico modo in cui il testo può essere suddiviso.<sup id="cite_ref-Cabala_100-1" class="reference"><a href="#cite_note-Cabala-100"><span class="cite-bracket">&#91;</span>100<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="In_altre_religioni">In altre religioni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifica la sezione In altre religioni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=28" title="Edit section&#39;s source code: In altre religioni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Antico_Testamento" title="Antico Testamento">Antico Testamento</a></b>&#32;ed&#32;<b><a href="/wiki/Ebraismo_e_islam" title="Ebraismo e islam">Ebraismo e islam</a></b>.</span></div> </div> <p>Mentre il <a href="/wiki/Cristianesimo" title="Cristianesimo">cristianesimo</a> include i cinque libri di Mosè (<i><a href="/wiki/Pentateuco" class="mw-redirect" title="Pentateuco">Pentateuco</a></i>) tra i testi sacri del suo <a href="/wiki/Antico_Testamento" title="Antico Testamento">Antico Testamento</a>, l'<a href="/wiki/Islam" title="Islam">islam</a> afferma che solo la Torah originale fu mandata da Dio. In nessuna delle due religioni la Torah conserva l'importanza legale religiosa che ha nell'<a href="/wiki/Ebraismo_ortodosso" title="Ebraismo ortodosso">ebraismo ortodosso</a>. </p><p>Nei <a href="/wiki/Primi_centri_del_cristianesimo" title="Primi centri del cristianesimo">primi centri del cristianesimo</a> la Septuaginta veniva usata da chi parlava il <a href="/wiki/Lingua_greca" title="Lingua greca">greco</a>, mentre i <a href="/wiki/Targum" title="Targum">Targum</a> <a href="/wiki/Aramaico_parlato_da_Ges%C3%B9" title="Aramaico parlato da Gesù">aramaici</a> erano usati da chi parlava aramaico, come per esempio nella <a href="/wiki/Chiesa_ortodossa_siriaca" title="Chiesa ortodossa siriaca">chiesa ortodossa siriaca</a>. La Septuaginta era considerata la forma standard dell'Antico Testamento dalla prima chiesa cristiana greca ed è correntemente considerata canonica dalla <a href="/wiki/Chiesa_ortodossa" title="Chiesa ortodossa">chiesa ortodossa orientale</a>.<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">&#91;</span>101<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Sebbene le varie confessioni cristiane abbiano <a href="/wiki/Canone_della_Bibbia" title="Canone della Bibbia">versioni dell'Antico Testamento leggermente differenti</a> nelle rispettive Bibbie, la Torah come Pentateuco (o "<a href="/wiki/Legge_mosaica" title="Legge mosaica">Legge mosaica</a>") è comune a tutte.<sup id="cite_ref-Archiv_81-1" class="reference"><a href="#cite_note-Archiv-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Il <a href="/wiki/Quran" class="mw-redirect" title="Quran">Quran</a> fa molti riferimenti a Mosè (<i>Musa</i>) per confermare la verità della sua esistenza e le direttive date da Dio ai <a href="/wiki/Figli_di_Israele" class="mw-redirect" title="Figli di Israele">Figli di Israele</a>. Secondo il Quran, Allah dice: "Ha fatto scendere su di te il Libro (Quran) con la verità, a conferma di ciò che era prima di esso. E fece scendere la Torâh e l'Ingîl (Vangelo)" (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sufi.it/corano/3.htm">Sura III.3</a>). </p><p>I <a href="/wiki/Musulmani" class="mw-redirect" title="Musulmani">musulmani</a> chiamano la Torah <i>Tawrat</i> (o Tōrāh) e la considerano parola di Dio data a Mosè. Tuttavia credono anche che questa rivelazione originale sia stata corrotta (<i>tahrif</i> - in&#160;<a href="/wiki/Lingua_araba" title="Lingua araba">arabo</a> <span dir="rtl" lang="ar" class="arabo">تحريف</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Arabo" title="Aiuto:Arabo">?</a></sup></span>, "distorsione, alterazione") (o semplicemente alterata dal passar del tempo e dalla fallibilità umana) nel tempo dagli scribi ebrei<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">&#91;</span>102<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> e non sono quindi molto devoti alla "versione ebraica" della Torah (cfr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sufi.it/corano/7.htm#sthash.KjkER0OZ.dpuf">Sura VII.144</a>).<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">&#91;</span>103<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> La Torah viene comunque sempre citata nel <a href="/wiki/Corano" title="Corano">Corano</a> con rispetto e la fede islamica nella Torah, come anche nell'elezione profetica di Mosè, è uno dei <a href="/wiki/Sei_articoli_di_fede" title="Sei articoli di fede">sei articoli di fede</a> dell'<a href="/wiki/Islam" title="Islam">islam</a>.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">&#91;</span>104<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Produzione_e_uso_del_rotolo_della_Torah">Produzione e uso del rotolo della Torah</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifica la sezione Produzione e uso del rotolo della Torah" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=29" title="Edit section&#39;s source code: Produzione e uso del rotolo della Torah"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg/220px-Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg/330px-Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg/440px-Page_Pointers_for_reading_of_Torah.jpg 2x" data-file-width="3248" data-file-height="2486" /></a><figcaption>Puntatori di pagina (<i><a href="/wiki/Yad" title="Yad">yad</a></i>) per leggere la Torah</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Sefer_Torah" title="Sefer Torah">Sefer Torah</a></b>.</span></div> </div> <p>I <a href="/wiki/Rotulus" class="mw-redirect" title="Rotulus">rotoli</a> della <i>Torah</i> <a href="/wiki/Manoscritto" title="Manoscritto">manoscritti</a> sono tuttora usati e copiati da scribi (<a href="/wiki/Sofer_(ebraismo)" title="Sofer (ebraismo)"><i>soferim</i></a>) per fini rituali (cioè, <a href="/wiki/Preghiera_ebraica" title="Preghiera ebraica">servizi religiosi</a>); il rotolo stesso è chiamato <i><a href="/wiki/Sefer_Torah" title="Sefer Torah">sefer torah</a></i> ("Libro [della] Torah"; plurale: <i>sifrei torah</i>). I testi sono scritti usando una metodologia particolare, laboriosa e minuziosa, da parte di scribi altamente qualificati. Questo sistema, secondo il biblista B. Barry Levy, ha prodotto "la supposizione popolare che durante l'epoca rabbinica non siano mai stati apportati cambiamenti alla Bibbia." Tuttavia, continua Levy, "questo semplicemente non concorda coi fatti."<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">&#91;</span>105<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Si crede che ogni parola, o segno, abbia un significato divino, e che assolutamente nessuna parte possa essere cambiata inavvertitamente, per timore che faccia cadere in errore. La fedeltà del testo <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> del <a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a>, e della Torah in particolare, è considerata di suprema importanza, fino all'ultima lettera: traduzioni o trascrizioni sono malviste nell'uso formale delle funzioni religiose, e la trascrizione viene eseguita con massima cura. Un errore di una sola lettera, ornamento, o simbolo delle 304.805 lettere stilizzate che compongono il testo ebraico della Torah, rende un rotolo inadatto, è necessaria quindi una competenza speciale e una pergamena richiede molto tempo per essere scritta e controllata. </p><p>Secondo la <a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">legge ebraica</a>, un <i>sefer torah</i> è una copia del testo formale ebraico scritta a mano su <i>gevil</i> o <i>qlaf</i> (forme di <a href="/wiki/Pergamena" title="Pergamena">pergamena</a>) usando una <a href="/wiki/Penna_d%27oca" title="Penna d&#39;oca">penna d'oca</a> (o altro utensile permesso) bagnato d'inchiostro. Scritta interamente in <a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">lingua ebraica</a>, un <i>sefer torah</i> contiene 304.805 <a href="/wiki/Alfabeto_ebraico" title="Alfabeto ebraico">lettere</a>, tutte duplicate precisamente da un <i>sofer</i>, impegno che può richiedere circa un anno e mezzo. La maggior parte dei <i>sifrei torah</i> sono scritti con un testo di quarantadue righe a colonna (gli ebrei <a href="/wiki/Yemen" title="Yemen">yemeniti</a> ne usano cinquanta), e vengono osservate regole molto rigorose circa la posizione e configurazione delle <a href="/wiki/Alfabeto_ebraico" title="Alfabeto ebraico">lettere ebraiche</a>.<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">&#91;</span>106<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Diversi <a href="/wiki/Carattere_(tipografia)" title="Carattere (tipografia)">caratteri</a> ebraici possono essere utilizzati, la maggior parte dei quali sono alquanto ornati e impegnativi. </p><p>Il completamento di un <i>sefer torah</i> viene festeggiato con grandi celebrazioni, ed è una <i><a href="/wiki/Mitzvah" title="Mitzvah">mitzvah</a></i> per ogni ebreo scrivere, o far scrivere per proprio conto, un <i>Sefer Torah</i>. I rotoli della Torah sono custoditi nella parte più <a href="/wiki/Qedushah" title="Qedushah">sacra</a> della <a href="/wiki/Sinagoga" title="Sinagoga">sinagoga</a>, nell'<a href="/wiki/Aron_haQodesh" title="Aron haQodesh">Armadio Sacro</a> noto come "Arca Santa", <i><a href="/wiki/Aron_haQodesh" title="Aron haQodesh">Aron haQodesh</a></i> (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">אֲרוֹן הקֹדשׁ</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span>: <i>aron</i> in ebraico significa "armadio" o "ricettacolo", e <i>kodesh</i> deriva da <i>kadosh</i> = "santo"). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=30" title="Edit section&#39;s source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text">La Synagoge Glockengasse fu distrutta durante la <a href="/wiki/Kristallnacht" class="mw-redirect" title="Kristallnacht">Kristallnacht</a> il 9 novembre 1938, insieme con le altre sinagoghe di Colonia (cfr. fotografia <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.msacerdoti.it/coloniasinagoga.jpg">qui</a>). Ne occupa ora il sito il moderno Teatro Oper Köln. Una targa di bronzo sulla sua facciata in Offenbachplatz ricorda la sinagoga e la sua storia – il disegno e l'architettura sono stati ricostruiti virtualmente <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.marquis-kyle.com.au/sp/000404.htm">qui</a> e <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www2.kah-bonn.de/ausstellungen/synagogen/0e.htm">qui</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081206010422/http://www2.kah-bonn.de/ausstellungen/synagogen/0e.htm">Archiviato</a> il 6 dicembre 2008 in <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>..</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text">David M. Sarna, <i>Biblical Literature: Hebrew Scriptures</i>, in <i>The Encyclopedia of Religion</i>, NY, Macmillan, 2004, p. 878: "Il termine ebraico torah, usualmente ma inaccuratamente reso con «legge», significa «istruzione, insegnamento»... Chiamata in modo più completo la Torah di <a href="/wiki/Mos%C3%A8" title="Mosè">Mosè</a>".</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTreccani_tōrāh" class="citation testo" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/vocabolario/tōrāh"><span style="font-style:italic;">Tōrāh</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Treccani.it – <a href="/wiki/Vocabolario_Treccani" title="Vocabolario Treccani">Vocabolario Treccani</a> on line</span>, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTreccani_ebraismo" class="citation testo" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/ebraismo"><span style="font-style:italic;">Tōrāh</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Treccani.it – Enciclopedie on line</span>, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Jewish_Concepts-5"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Jewish_Concepts_5-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Jewish_Concepts_5-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Jewish_Concepts_5-2">c</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Jewish_Concepts_5-3">d</a></i></sup></span> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Philip Birnbaum, <i>Encyclopedia of Jewish Concepts</i>, Wadsworth, 1979, pp. 630-1 e segg.</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a href="/wiki/Jacob_Neusner" title="Jacob Neusner">Jacob Neusner</a>, <i>The Emergence of Judaism</i>, 2004, p. 57.</span> </li> <li id="cite_note-Telushkin-7"><a href="#cite_ref-Telushkin_7-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Joseph Telushkin, <i>Biblical Literacy</i>, William Morrow, 1997, Parte I: "The Torah", <i>ss.vv.</i></span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Vol. 11 <i><a href="/wiki/Terumot" class="mw-redirect" title="Terumot">Trumah</a></i>, Sezione 61.</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9"><b>^</b></a> <span class="reference-text">"Coniugazione verbale ebraica": in <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a>, i <a href="/wiki/Verbo" title="Verbo">verbi</a>, prendendo la forma di <a href="/wiki/Tema_(morfologia)" title="Tema (morfologia)">temi derivati</a>, sono coniugati in modo da riflettere il loro <a href="/wiki/Tempo_(linguistica)" title="Tempo (linguistica)">tempo</a> e <a href="/wiki/Modo_(linguistica)" title="Modo (linguistica)">modo</a>, anche in <a href="/wiki/Accordo_(linguistica)" title="Accordo (linguistica)">accordo</a> con i loro <a href="/wiki/Soggetto_(linguistica)" title="Soggetto (linguistica)">soggetti</a> nel <a href="/wiki/Genere_(linguistica)" title="Genere (linguistica)">genere</a>, <a href="/wiki/Numero_(linguistica)" title="Numero (linguistica)">numero</a> e <a href="/wiki/Persona_(linguistica)" title="Persona (linguistica)">persona</a>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Levitico10%3A11&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Levitico 10:11</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-EJ-11"><a href="#cite_ref-EJ_11-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Louis Isaac Rabinowitz &amp; Warren Harvey, «Torah», <i>Encyclopaedia Judaica</i>, a cura di Michael Berenbaum e Fred Skolnik, Vol. 20, 2ª ed., Macmillan Reference USA, 2007, pp. 39–46.</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Philip Birnbaum, <i>Encyclopedia of Jewish Concepts</i>, Hebrew Publishing Company, 1964, p. 630</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Reuben Alcalay, <i>The Complete Hebrew – English dictionary</i>, vol. 2, Hemed Books, 1996, p. 2767. <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/9789654481793" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-965-448-179-3</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Nosson Scherman (cur.), <i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i>, Vol. I, "The Torah", Mesorah Publications, 2001, "Exodus 12:49", pp. 164–165.</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240912143840/https://www.vaticannews.va/it/chiesa/news/2024-09/libro-san-paolo-voltaggio-lori.html"><span style="font-style:italic;">Paolo, apostolo e maestro della Torah compiuta - Vatican News</span></a>, su <span style="font-style:italic;">web.archive.org</span>, 12 settembre 2024. <small>URL consultato il 19 settembre 2024</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="https&#58;//www.vaticannews.va/it/chiesa/news/2024-09/libro-san-paolo-voltaggio-lori.html">url originale</abbr> il 12 settembre 2024)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Giosu%C3%A88%3A31%E2%80%9332%3B23%3A6&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Giosuè 8:31–32;23:6</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=1Re2%3A3&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">1Re 2:3</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=2Re14%3A6%3B23%3A25&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">2Re 14:6;23:25</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Malachia3%3A22&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Malachia 3:22</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Daniele9%3A11%2C13&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Daniele 9:11,13</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esdra3%3A2%3B7%3A6&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esdra 3:2;7:6</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Neemia8%3A1&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Neemia 8:1</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=2Cronache23%3A18%3B30%3A16&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">2Cronache 23:18;30:16</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esdra6%3A18&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esdra 6:18</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Neemia13%3A1&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Neemia 13:1</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=%22Cronache35%3A12%3B25%3A4&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">"Cronache 35:12;25:4</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=2Re14%3A6&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">2Re 14:6</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Neemia8%3A3&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Neemia 8:3</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Neemia8%3A8%2C+18%3B10%3A29%E2%80%9330&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Neemia 8:8, 18;10:29–30</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Neemia9%3A3&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Neemia 9:3</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-sarna-31"><a href="#cite_ref-sarna_31-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Nahum M. Sarna, <i>et al.</i> "Bible", <i>Encyclopaedia Judaica</i>, curr. Michael Berenbaum &amp; Fred Skolnik, Vol. 3, 2ª ed., Macmillan Reference USA, 2007, pp 576–577.</span> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><i>The World and the Word: An Introduction to the Old Testament</i>, cur. Eugene H. Merrill, Mark Rooker, Michael A. Grisanti, 2011, p. 163: "Part 4 - The Pentateuch by Michael A. Grisanti: Il termine "Pentateuch" deriva dal greco <i>pentateuchos</i>, letteralmente, ... Il termine greco apparentemente venne diffuso dagli ebrei ellenizzati di Alessandria, Egitto, nel primo secolo d.C..."</span> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo12%2C13&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 12,13</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Genesi1%E2%80%9311&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Genesi 1–11</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Genesi12%E2%80%9350&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Genesi 12–50</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo1%E2%80%9318&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 1–18</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo19%E2%80%9324&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 19–24</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo32%E2%80%9334&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 32–34</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo25%E2%80%9331%3B35%E2%80%9340&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 25–31;35–40</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Levitico1%E2%80%9310&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Levitico 1–10</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Levitico11%E2%80%9315&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Levitico 11–15</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Levitico16&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Levitico 16</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Levitico17%E2%80%9326&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Levitico 17–26</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Levitico26&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Levitico 26</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri1%E2%80%939&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 1–9</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri10%E2%80%9313&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 10–13</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri14&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 14</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri20&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 20</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri26%E2%80%9335&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 26–35</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Deuteronomio12%E2%80%9326&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Deuteronomio 12–26</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Deuteronomio27%E2%80%9328&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Deuteronomio 27–28</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Michael D. Coogan, , <i>A Brief Introduction to the Old Testament: The Hebrew Bible in Its Context</i>, Oxford University Press, 2009, pp. 148–149.</span> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Deuteronomio34&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Deuteronomio 34</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Trattato <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Bava Basra</a></i> 14b.</span> </li> <li id="cite_note-Jacobs1995-55"><a href="#cite_ref-Jacobs1995_55-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Louis Jacobs, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=l1u-_VMDM80C"><span style="font-style:italic;">The Jewish religion: a companion</span></a>, Oxford University Press, 1995, p.&#160;375, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-19-826463-7" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-19-826463-7">978-0-19-826463-7</a>. <small>URL consultato il 23 agosto 2015</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Talmud, Bava Basra 14b.</span> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a>, <i><a href="/wiki/Sanhedrin" title="Sanhedrin">Sanhedrin</a></i> 10:1.</span> </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) John J. McDermott, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.uk/books?id=Dkr7rVd3hAQC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Reading the Pentateuch: a historical introduction</span></a>, Pauline Press, 2002, p.&#160;21, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-8091-4082-4" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-8091-4082-4">978-0-8091-4082-4</a>. <small>URL consultato il 23 agosto 2015</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Questa pagina usa il sistema temporale con locuzione <i>era volgare</i> (abbreviata in "e.v."), contrapposta a <i>prima dell'era volgare</i> (o anche abbreviata in "p.e.v."), che indica il posizionamento temporale di una data relativamente al <a href="/wiki/Calendario_gregoriano" title="Calendario gregoriano">calendario gregoriano</a> (o <a href="/wiki/Calendario_giuliano" title="Calendario giuliano">giuliano</a>, se specificato). Sono indicati con tale locuzione gli anni 1 e successivi, e con p.e.v. gli anni precedenti. La locuzione deriva da <i>Aera Vulgaris</i>, usata per la prima volta nel 1615 da <a href="/wiki/Giovanni_Keplero" title="Giovanni Keplero">Giovanni Keplero</a>, volendo indicare il concetto di "era secondo l'uso comune". Da notare che questa terminologia è stata adottata in diverse culture non-cristiane, da molti studiosi di studi religiosi e di altri settori accademici per non specificare il riferimento a Cristo, dal momento che la datazione sarebbe scorretta (Cristo sarebbe nato circa 7 anni prima, sotto <a href="/wiki/Erode_Antipa" title="Erode Antipa">Erode</a>, della data convenzionale) e da altri che desiderano utilizzare termini non-cristiani: con questa annotazione infatti, non si fa esplicitamente uso del titolo religioso per Gesù (Cristo), che è utilizzato nella notazione "avanti Cristo" e "dopo Cristo". Quindi, per fare un esempio, 50 e.v. significa 50 anni dopo il convenzionale <a href="/wiki/Anno_0" class="mw-redirect" title="Anno 0">anno zero</a> dell'era cristiana, posizionato 754-753 anni dopo la leggendaria <a href="/wiki/Fondazione_di_Roma" title="Fondazione di Roma">fondazione di Roma</a> secondo il computo <i><a href="/wiki/Ab_Urbe_condita" title="Ab Urbe condita">ab Urbe condita</a></i> e quello del calendario giuliano. Cfr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=C2akvQfa-QMC&amp;pg=PR11&amp;dq=before+%22common+era%22+christian&amp;lr=&amp;sig=J5x3M_bx6EXYYxL57m08w5OYzWk"><i>History of the World Christian Movement</i></a>. URL consultato 23 agosto 2015</span> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Joseph Blenkinsopp, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pentateuchintrod0000blen_a5y0"><span style="font-style:italic;">The Pentateuch: An introduction to the first five books of the Bible</span></a>, Anchor Bible Reference Library, New York, Doubleday, 1992, p.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/pentateuchintrod0000blen_a5y0/page/n1">1</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-385-41207-X" title="Speciale:RicercaISBN/0-385-41207-X">0-385-41207-X</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61"><b>^</b></a> <span class="reference-text">James Davila, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://paleojudaica.blogspot.com/2004_09_26_archive.html#109644758320238769">"MORE ON THE KETEF HINNOM AMULETS in Ha'aretz</a>", <i>Paleojudaica</i>, settembre <a href="/wiki/2004" title="2004">2004</a>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Grabiel Barkay, <i>et al.</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://links.jstor.org/sici?sici=1094-2076%28200312%2966%3A4%3C162%3ATCOKHU%3E2.0.CO%3B2-L&amp;size=LARGE&amp;origin=JSTOR-enlargePage">"The Challenges of Ketef Hinnom: Using Advanced Technologies to Recover the Earliest Biblical Texts and their Context"</a>, (<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <i>Near Eastern Archaeology</i>, 66/4 (dicembre <a href="/wiki/2003" title="2003">2003</a>, pp. 162-171.</span> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2004/09/28/science/28scro.html?8dpc=&amp;pagewanted=all&amp;position=">"Solving a Riddle Written in Silver"</a> (<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) </span> </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bpnews.net/17741">Articolo: <i>Silver scrolls are oldest O.T. scripture, archaeologist says</i></a>, di Gary D. Myers. URL consultato 23 agosto 2015</span> </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) John Riches, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/bibleveryshortin0000rich"><span style="font-style:italic;">The Bible: A Very Short Introduction</span></a>, Oxford University Press, 2000, pp.&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/bibleveryshortin0000rich/page/19">19</a>–20, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-19-285343-1" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-19-285343-1">978-0-19-285343-1</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.torahmedia.com/flexcart/searchResults.php">Rabbi Jonathan Rietti, <i>The Oral Law: The Heart of The Torah</i></a>, <i>Jewish Inspiration</i>.</span> </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Deuteronomio6%3A8&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Deuteronomio 6:8</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo23%3A19&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 23:19</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Il problema risiede nella natura consonantica della lingua ebraica: l'ebraico scritto infatti - come tutte le <a href="/wiki/Lingue_semitiche" title="Lingue semitiche">lingue semitiche</a> - non ha vocali. Esse sono inserite mentalmente da chi legge, a seconda del contesto e delle leggi grammaticali dell'ebraico. Un esempio in <a href="/wiki/Lingua_italiana" title="Lingua italiana">italiano</a> potrebbe essere dato dalle due lettere "CS", le cui possibili vocalizzazioni possono essere, a causa del contesto, "CaSa", "CoSa", "CaSo", "CoSo".</span> </li> <li id="cite_note-Oral-70"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Oral_70-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Oral_70-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Oral_70-2">c</a></i></sup></span> <span class="reference-text">Per quanto sopra, si veda <i>int. al.</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.uk/books/about/The_Written_and_Oral_Torah.html?id=49ZuAAAAMAAJ&amp;redir_esc=y">Nathan T. Lopes Cardozo, <i>The Written and Oral Torah: A Comprehensive Introduction</i></a>, Jason Aronson Inc., 1998, partic. "The Categories of the Orally Transmitted Torah".</span> </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Talmud, <i>Gittin</i> 60b.</span> </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://citycongregation.org/about/what-we-believe/"><span style="font-style:italic;">The City Congregation of Humanistic Judaism</span></a>, su <span style="font-style:italic;">citycongregation.org</span>. <small>URL consultato il 25 agosto 2015</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73"><b>^</b></a> <span class="reference-text">B.D. Chilton (cur.), <i>The Isaiah Targum: Introduction, Translation, Apparatus and Notes</i>, Michael Glazier Inc., p. xiii.</span> </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Secondo una leggenda, si dice che la Septuaginta sia stata voluta da un <a href="/wiki/Faraone" title="Faraone">faraone</a> della <a href="/wiki/Dinastia_tolemaica" title="Dinastia tolemaica">dinastia tolemaica</a>.</span> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75"><b>^</b></a> <span class="reference-text">F.V. Greifenhagen, <i>Egypt on the Pentateuch's Ideological Map: Constructing Biblical Israel's Identity</i>, Continuum, 2002, p. 218.</span> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><i>Encyclopedia Judaica</i>, vol. 3, p. 597.</span> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://digilander.libero.it/domingo7/VULGATA.htm">"La Chiesa ed i testi originali: Vulgata, textus receptus o testo critico?"</a>, su <i>La Bibbia e la Chiesa</i>.</span> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Encyclopaedia_Judaica" title="Encyclopaedia Judaica">Encyclopaedia Judaica</a></i>, vol. III, p. 603</span> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Le traduzioni in inglese della Bibbia ebraica vengono fatte dal <a href="/wiki/Testo_Masoretico" class="mw-redirect" title="Testo Masoretico">Testo Masoretico</a> (cfr.<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Masoretic-text">articolo sulla <i>Britannica</i></a>) nella suddivisione e ordine tradizionali di Torah, <i>Nevi'im</i> e <i>Ketuvim</i>. La maggioranza delle traduzioni appaiono in edizione bilingue (ebraico–inglese). Le traduzioni ebraiche spesso riflettono la tradizionale <a href="/wiki/Esegesi_ebraica" title="Esegesi ebraica">esegesi ebraica</a> della Bibbia; tutte queste evitano interpretazioni <a href="/wiki/Cristologia" title="Cristologia">cristologiche</a> presenti in molte traduzioni non ebraiche.</span> </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewishencyclopedia.com/articles/10203-luzzatto-luzzatti#1917"><i>Jewish Encyclopedia</i>, <i>s.v.</i> "Luzzatto"</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Archiv-81"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Archiv_81-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Archiv_81-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text">Si veda il <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibelarchiv-vegelahn.de/"><i>bibelarchiv-vegelahn</i></a> (<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>) archivio online dedicato alle versioni e traduzioni della Bibbia.</span> </li> <li id="cite_note-Sidra-82"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Sidra_82-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Sidra_82-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biu.ac.il/JS/sidra/"><i>Sidra: Journal for the Study of Rabbinic Literature, ss.vv.</i></a></span> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jr.co.il/hotsites/j-torah.htm">Studio della <i>Torah</i>: "Esegesi" (<i>Audio Lectures</i>)</a></span> </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><i>Le 613 mitzvòt. Estratto dal "Séfer HaMitzvòt" di Maimonide</i>, a cura di Moise Levy, Lamed, 2002; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.benenoach.info/">"Noachismo"</a>, sul Sito Noachide; Moshe Weiner, <i>The Divine Code</i>, cur. Michael Schulman, Vol. I, 2008, Ask Noah International. partic. pp. 21-30.</span> </li> <li id="cite_note-Timeline-85"><a href="#cite_ref-Timeline_85-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aish.com/jl/h/48944541.html">"History Crash Course #36: Timeline: From Abraham to Destruction of the Temple"</a>, di Rabbi Ken Spiro, <i>Aish.com</i> URL consultato 24 agosto 2015</span> </li> <li id="cite_note-Kurzweil11-86"><a href="#cite_ref-Kurzweil11_86-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Arthur Kurzweil, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://media.wiley.com/product_data/excerpt/59/04701734/0470173459.pdf"><span style="font-style:italic;">The Torah For Dummies</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), For Dummies, 2008, p.&#160;11, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-470-28306-6" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-470-28306-6">978-0-470-28306-6</a>. <small>URL consultato il 24 agosto 2015</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Minhaz Merchant, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dailyo.in/politics/secularism-islam-hindus-religion-persecution-tolerance-muslims-christians-safe-india/story/1/4090.html"><span style="font-style:italic;">Why Muslims and Christians are safer in India than most places on earth</span></a>, su <span style="font-style:italic;">dailyo.in</span>, DailyO.in -online opinion and commentary platform. <small>URL consultato il 24 agosto 2015</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Ibn Ezra, comm. su <cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Deuteronomio34%3A6&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Deuteronomio 34:6</span></a>, su <span style="font-style:italic;">laparola.net</span>.</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Ohr Ha'chayim, sempre su <cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Deuteronomio34%3A6&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Deuteronomio 34:6</span></a>, su <span style="font-style:italic;">laparola.net</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri10%3A35%E2%80%9336&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 10:35–36</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91"><b>^</b></a> <span class="reference-text">La <a href="/wiki/Nun_(lettera)" title="Nun (lettera)">nun</a> invertita (in&#160;<a href="/wiki/Lingua_ebraica" title="Lingua ebraica">ebraico</a> <span dir="rtl" lang="he">נו"ן מנוזרת</span>&#8206;<span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Ebraico" title="Aiuto:Ebraico">?</a></sup></span> "nun isolata" o נו"ן הפוכה "nun invertita" o "׆" in <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> - cfr.<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sofer.co.uk/html/nun_hafucha.html">"Nun hafucha described at sofer.co.uk"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150924103355/http://www.sofer.co.uk/html/nun_hafucha.html">Archiviato</a> il 24 settembre 2015 in <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.) è un <a href="/wiki/Glifo" title="Glifo">glifo</a> raro usato nell'ebraico classico. La sua funzione nei testi antichi è tuttora dibattuta. Prende la forma della lettera <a href="/wiki/Nun_(lettera)" title="Nun (lettera)">nun</a> in immagine speculare e appare nel <a href="/wiki/Testo_masoretico" title="Testo masoretico">testo masoretico</a> del <a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a> in nove punti differenti: cfr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://std.dkuug.dk/jtc1/sc2/wg2/docs/n2714.pdf">"Universal Multiple-Octet Coded Character Set: International Organization for Standardization"</a> – due volte nel <a href="/wiki/Libro_dei_Numeri" class="mw-redirect" title="Libro dei Numeri">Libro dei Numeri</a> <cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Numeri10%3A35%2C36&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Numeri 10:35,36</span></a>, su <span style="font-style:italic;">laparola.net</span>.</cite> (i due versetti delineati in n un invertite); sette volte nel capitolo 107 del <a href="/wiki/Libro_dei_Salmi" class="mw-redirect" title="Libro dei Salmi">Libro dei Salmi</a>.</span> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Per maggiori informazioni su queste problematiche dalla prospettiva dell'<a href="/wiki/Ebraismo_ortodosso" title="Ebraismo ortodosso">ebraismo ortodosso</a>, si vedano <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.uk/books/about/Modern_Scholarship_in_the_Study_of_Torah.html?id=Y0yGuWYwaPUC&amp;hl=en">Modern Scholarship in the Study of Torah: Contributions and Limitations</a></i>, cur. Shalom Carmy, Rowman &amp; Littlefield, 1996, e <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.uk/books/about/The_handbook_of_Jewish_thought.html?id=tfsRAQAAIAAJ&amp;redir_esc=y"><i>Handbook of Jewish Thought</i>, Volume I</a>, di <a href="/wiki/Aryeh_Kaplan" title="Aryeh Kaplan">Aryeh Kaplan</a>, Maznaim Pub. Corp., 1979.</span> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Talmud_babilonese" title="Talmud babilonese">Talmud babilonese</a> <i><a href="/wiki/Bava_Kamma" title="Bava Kamma">Bava Kamma</a></i> 82a.</span> </li> <li id="cite_note-Adin-94"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Adin_94-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Adin_94-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Adin_Steinsaltz" title="Adin Steinsaltz">Adin Steinsaltz</a>, <i>A Guide to Jewish Prayer</i>, ed. (<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) 1994, trad. (<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) 2000, Schocken Books, pp. 259-262.</span> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Libro di Neemia</a></i> <cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Neemia8&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Neemia 8</span></a>, su <span style="font-style:italic;">laparola.net</span>.</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96"><b>^</b></a> <span class="reference-text">La divisione in <i><a href="/wiki/Parashot" class="mw-redirect" title="Parashot">parashot</a></i> presente nei rotoli moderni della <i>Torah</i>, in tutte le comunità ebraiche (<a href="/wiki/Aschenazi" class="mw-redirect" title="Aschenazi">aschenazite</a>, <a href="/wiki/Sefardite" class="mw-redirect" title="Sefardite">sefardite</a> e <a href="/wiki/Yemen" title="Yemen">yemenite</a>) si basa su una lista sistematica fornita da <a href="/wiki/Maimonide" class="mw-redirect" title="Maimonide">Maimonide</a> nella <i><a href="/wiki/Mishneh_Torah" title="Mishneh Torah">Mishneh Torah</a></i>, <i>Leggi dei Tefillin, Mezuzah e Rotoli della Torah</i>, capitolo 8. Maimonide basò la sua divisione sulle <i>parashot</i> della Torah nel <a href="/wiki/Codex_Aleppo" class="mw-redirect" title="Codex Aleppo">Codex Aleppo</a>. Sebbene inizialmente messo in dubbio da <a href="/wiki/Umberto_Cassuto" title="Umberto Cassuto">Umberto Cassuto</a>, questo testo è stato universalmente accettato dagli studiosi moderni. Cfr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleppocodex.org/">sito ufficiale del Codex Aleppo</a>, con relativi commentari.</span> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Le sinagoghe <a href="/wiki/Ebraismo_conservatore" title="Ebraismo conservatore">conservatrici</a> e <a href="/wiki/Ebraismo_riformato" title="Ebraismo riformato">riformate</a> possono leggere le <i>parashot</i> con un programma triennale piuttosto che annuale, cfr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uscj.org/The_Authentic_Trienn7085.html"><i>The Authentic Triennial Cycle: A Better Way to Read Torah?</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120817031044/http://www.uscj.org/The_Authentic_Trienn7085.html">Archiviato</a> il 17 agosto 2012 in <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>..</span> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo20%3A2&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 20:2</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo6%3A2&amp;formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 6:2</span></a>, su <span style="font-style:italic;">La Parola - La Sacra Bibbia in italiano in Internet</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Cabala-100"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Cabala_100-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Cabala_100-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text">Per questa sezione e relativi approfondimenti, si vedano <i>int. al.</i>: <a href="/wiki/Gershom_Scholem" title="Gershom Scholem">Gershom Scholem</a>, <i>Le grandi correnti della mistica ebraica</i>, Einaudi, Milano, 1965; <a href="/wiki/Giulio_Busi" title="Giulio Busi">Giulio Busi</a>, <i>Qabbalah visiva</i>, Einaudi, 2005; <i>Mistica ebraica. Testi della tradizione segreta del giudaismo dal III al XVIII secolo</i>, a cura di <a href="/wiki/Giulio_Busi" title="Giulio Busi">Giulio Busi</a> ed <a href="/wiki/Elena_Loewenthal" title="Elena Loewenthal">Elena Loewenthal</a>, Einaudi, 1995; <a href="/wiki/Joseph_Dan" title="Joseph Dan">Joseph Dan</a>, <i>The Heart and the Fountain: An Anthology of Jewish Mystical Experiences</i>, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, 2002.</span> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101"><b>^</b></a> <span class="reference-text">David Arthur DeSilva, <i>An Introduction to the New Testament: Contexts, Methods &amp; Ministry</i>, InterVarsity Press, 2004, p. 317.</span> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=1CkTeb1Npeo">"Is the Bible God's Word?"</a> di Sheikh Ahmed Deedat, su <a href="/wiki/YouTube" title="YouTube">YouTube</a> del 12 febbraio 2014. URL consultato 26 agosto 2015</span> </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103"><b>^</b></a> <span class="reference-text">VII.144. <i>Disse [Allah]: «&#160;O Mosè, ti ho eletto al di sopra degli uomini per [affidarti] i Miei messaggi e le Mie parole. Prendi ciò che ti do e sii riconoscente».</i></span> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://injil.org/Kalimatullah/revelations.html#Heading4">"The Koran's Testimony about the Previous Scriptures: The Tawrat"</a>, su <i>injil.org</i>.</span> </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.uk/books/about/Fixing_God_s_Torah.html?id=3mvL6tUMIA0C&amp;hl=en">B. Barry Levy, <i>Fixing God's Torah: The Accuracy of the Hebrew Bible Text in Jewish Law</i></a>, Oxford University Press, 2001, p. 4. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r143905815" /><div class="itwiki-template-citazione"> <div class="itwiki-template-citazione-doppia"> <div lang="en">(inglese)<br />«The Hebrew text of the Torah has never been finalized down to the last letter. This is important not least because Jewish law requires that Torah scrolls read publicly in the synagogue be error-free. Jewish scribes, scholars, and legal authorities have sought to overcome or narrow these differences, but to this day have not completely succeeded in doing so.» </div> <div>(italiano)<br />«Il testo ebraico della <i>Torah</i> non e mai stato finalizzato fino all'ultima lettera. Questo è importante non solo perché la legge ebraica richiede che i rotoli della <i>Torah</i> letti pubblicamente nella sinagoga siano privi di errori. Gli scribi ebraici, gli studiosi e le autorità legali hanno cercato di superare o limitare queste differenze, ma a tutt'oggi non ci sono riusciti del tutto.» </div></div></div></span> </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Sull'argomento si veda la <i><a href="/wiki/Mishnah_Berurah" title="Mishnah Berurah">Mishnah Berurah</a></i> - cfr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.geniza.net/ritual/mb/letterforms.shtml">"Mishnat Soferim: The forms of the letters"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080523195538/http://www.geniza.net/ritual/mb/letterforms.shtml">Archiviato</a> il 23 maggio 2008 in <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>., trad. da Jen Taylor Friedman (<i>geniza.net</i>)</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=31" title="Edit section&#39;s source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14446-torah"><span style="font-style:italic;">Tōrāh</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Jewish_Encyclopedia" title="Jewish Encyclopedia">Jewish Encyclopedia</a></span>, New York, Funk &amp; Wagnalls, 1901-1906.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Joel S. Baden e Jeffrey Stackert (a cura di), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.it/books?id=LpQNzgEACAAJ&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">The Oxford Handbook of the Pentateuch</span></a>, Oxford University Press, 2021, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978%E2%80%930%E2%80%9319%E2%80%93872630%E2%80%932" title="Speciale:RicercaISBN/978–0–19–872630–2">978–0–19–872630–2</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Barry L. Bandstra, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=vRY9mTUZKJcC&amp;pg=PA489&amp;lpg=PA489&amp;dq=Bandstra,+Barry+L+%282004%29.+Reading+the+Old+Testament:+an+introduction+to+the+Hebrew+Bible#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Reading the Old Testament: an introduction to the Hebrew Bible</span></a>, Wadsworth, 2004, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-495-39105-0" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-495-39105-0">978-0-495-39105-0</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Philip Birnbaum, <span style="font-style:italic;">Encyclopedia of Jewish Concepts</span>, Wadsworth, 1979.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Joseph Blenkinsopp, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=wq0YsOpTjKIC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Treasures+old+and+new:+essays+in+the+theology+of+the+Pentateuch#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Treasures old and new: essays in the theology of the Pentateuch</span></a>, Eerdmans, 2004, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-8028-2679-4" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-8028-2679-4">978-0-8028-2679-4</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Antony F. Campbell e Mark A. O'Brien, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=cwhICpcHBsQC&amp;pg=PR3&amp;dq=Sources+of+the+bible#v=onepage&amp;q=Sources%20of%20the%20bible&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Sources of the Pentateuch: texts, introductions, annotations</span></a>, Fortress Press, 1993, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-1-4514-1367-0" title="Speciale:RicercaISBN/978-1-4514-1367-0">978-1-4514-1367-0</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) David M. Carr, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=8UJctZxFHikC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Reading+the+fractures+of+Genesis:+historical+and+literary+approaches#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Reading the fractures of Genesis</span></a>, Westminster John Knox Press, 1996, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-664-22071-6" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-664-22071-6">978-0-664-22071-6</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) David Clines, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=Z45ullcFRG8C&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Clines+Theme+of+the+Pentateuch#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">The theme of the Pentateuch</span></a>, Sheffield Academic Press, 1997, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-567-43196-7" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-567-43196-7">978-0-567-43196-7</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) G.I. Davies, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=3surkLVdw3UC&amp;pg=PA12&amp;dq=Oxford+Bible+Commentary+Introduction+to+the+Pentateuch#v=onepage&amp;q=Oxford%20Bible%20Commentary%20Introduction%20to%20the%20Pentateuch&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Introduction to the Pentateuch</span></a>, in John Barton (a cura di), <span style="font-style:italic;">Oxford Bible Commentary</span>, Oxford University Press, 1998, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-19-875500-5" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-19-875500-5">978-0-19-875500-5</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Richard Elliot Friedman, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/commentaryontora0000frie"><span style="font-style:italic;">Commentary on the Torah With a New English Translation</span></a>, Harper Collins Publishers, 2001.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Paula Gooder, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=49XpvvO-Oq0C&amp;printsec=frontcover&amp;dq=The+Pentateuch+Paula+Gooder#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">The Pentateuch: a story of beginnings</span></a>, T&amp;T Clark, 2000, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-567-08418-7" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-567-08418-7">978-0-567-08418-7</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Robert Kugler e Patricl Hartin, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=L8WbXbPjxpoC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Robert+Kugler,+Patrick+Hartin#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">The Old Testament between theology and history: a critical survey</span></a>, Eerdmans, 2009, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-8028-4636-5" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-8028-4636-5">978-0-8028-4636-5</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Christopj L. Levin, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=7geSuBAQ1e0C&amp;printsec=frontcover&amp;dq=The+Old+testament:+a+brief+introduction+Christoph+Levin#v=onepage&amp;q&amp;f=true"><span style="font-style:italic;">The Old testament: a brief introduction</span></a>, Princeton University Press, 2005, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-691-11394-4" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-691-11394-4">978-0-691-11394-4</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Mark McEntire, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=VwOs9f1FpmsC&amp;pg=PA87&amp;dq=william+propp+exodus+1-18#v=onepage&amp;q=william%20propp%20exodus%201-18&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Struggling with God: An Introduction to the Pentateuch</span></a>, Mercer University Press, 2008, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-88146-101-5" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-88146-101-5">978-0-88146-101-5</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Jean-Louis Ska, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=7cdy67ZvzdkC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Introduction+to+reading+the+Pentateuch+Jean+Louis+Ska#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Introduction to reading the Pentateuch</span></a>, Eisenbrauns, 2006, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-1-57506-122-1" title="Speciale:RicercaISBN/978-1-57506-122-1">978-1-57506-122-1</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) John Van Seters, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=T-Vi9eK_vS0C&amp;pg=PA7&amp;dq=Sources+of+the+bible#v=onepage&amp;q=Sources%20of%20the%20bible&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">The Pentateuch: a social-science commentary</span></a>, Continuum International Publishing Group, 2004, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-567-08088-2" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-567-08088-2">978-0-567-08088-2</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Jerome T. Walsh, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com.au/books?id=hGeXrcQTZ2kC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=style+and+structure+in+biblical+hebrew+narrative#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">Style and structure in Biblical Hebrew narrative</span></a>, Liturgical Press, 2001, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-8146-5897-0" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-8146-5897-0">978-0-8146-5897-0</a>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Altri_riferimenti">Altri riferimenti</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifica la sezione Altri riferimenti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=32" title="Edit section&#39;s source code: Altri riferimenti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr>,&#160;<abbr title="italiano">IT</abbr></span>) </p> <ul><li>AA.VV., <i>Torah: Il testo sacro dell'ebraismo</i>, Invictus Editore, 2015</li> <li>Alcalay, Reuben, <i>The Complete Hebrew – English dictionary</i>, vol. 2, Hemed Books, New York, 1996</li> <li>Bartolini Elena Lea, e Di Sante Carmine, <i>Ai piedi del Sinai: Israele e la voce della Torah</i>, Dehoniane, 2015</li> <li>Borgonovo, Gianantonio, <i>Torah e storiografie dell'Antico Testamento</i>, Elledici, 2012</li> <li>DeSilva, David Arthur, <i>An Introduction to the New Testament: Contexts, Methods &amp; Ministry</i>, InterVarsity Press, 2004</li> <li><a href="/wiki/Richard_Elliott_Friedman" title="Richard Elliott Friedman">Friedman, Richard Elliott</a>, <i>Who Wrote the Bible?</i>, HarperSanFrancisco, 1997</li> <li><a href="/wiki/Abraham_Joshua_Heschel" title="Abraham Joshua Heschel">Heschel, Abraham Joshua</a>, Tucker, Gordon &amp; Levin, Leonard, <i>Heavenly Torah: As Refracted Through the Generations</i>, London, Continuum International Publishing Group, 2005</li> <li>Kantor, Mattis, <i>The Jewish time line encyclopedia: A year-by-year history from Creation to the present</i>, Jason Aronson Inc., Londra, 1992</li> <li>Peli Pinchas, H., <i>La torah oggi</i>, trad. E. Roncoroni Rosetti, Marietti, 2000</li> <li>Scherman, Nosson, (cur.), <i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i>, Vol. I, "The Torah", (ediz. Stone), Mesorah Publications, New York, 2001</li> <li>Testi in <a href="/wiki/Ebraico" class="mw-redirect" title="Ebraico">ebraico</a> a <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hebrewbooks.org/"><i>Hebrewbooks</i>: "Classical Hebrew Books"</a></li> <li><a href="/wiki/Julius_Wellhausen" title="Julius Wellhausen">Wellhausen, Julius</a>, <i>Prolegomena to the History of Israel</i>, Scholars Press, 1994 (rist. ed. 1885)</li> <li>Wheeler, Brannon M., <i>Moses in the Quran and Islamic Exegesis</i>, Routledge, 2002</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=33" title="Edit section&#39;s source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Bibbia" title="Bibbia">Bibbia</a></li> <li><a href="/wiki/Dieci_Comandamenti" class="mw-redirect" title="Dieci Comandamenti">Dieci Comandamenti</a></li> <li><a href="/wiki/Giudeo-cristianesimo" title="Giudeo-cristianesimo">Giudeo-cristianesimo</a></li> <li><a href="/wiki/Ipotesi_documentale" title="Ipotesi documentale">Ipotesi documentale</a></li> <li><a href="/wiki/Pentateuco_samaritano" title="Pentateuco samaritano">Pentateuco samaritano</a></li> <li><a href="/wiki/Rapporti_tra_cristianesimo_ed_ebraismo" title="Rapporti tra cristianesimo ed ebraismo">Rapporti tra cristianesimo ed ebraismo</a></li> <li><a href="/wiki/Studio_della_Torah" title="Studio della Torah">Studio della Torah</a></li> <li><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></li> <li><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></li> <li><a href="/wiki/Tetragramma_biblico" title="Tetragramma biblico">Tetragramma biblico</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=34" title="Edit section&#39;s source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Torah" class="extiw" title="q:Torah">Wikiquote</a></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wikibooks.org/wiki/Torah_per_sempre" class="extiw" title="b:Torah per sempre">Wikibooks</a></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/Torah" class="extiw" title="wikt:Torah">Wikizionario</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Torah"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Torah?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" title="Collabora a Wikiquote"><img alt="Collabora a Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/18px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/36px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" class="extiw" title="q:">Wikiquote</a> contiene citazioni sulla <b><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Torah" class="extiw" title="q:Torah"><span style="font-style:italic;">torah</span></a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikibooks.org/wiki/" title="Collabora a Wikibooks"><img alt="Collabora a Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/18px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/27px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/36px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> <a href="https://it.wikibooks.org/wiki/" class="extiw" title="b:">Wikibooks</a> contiene testi o manuali sulla <b><a href="https://it.wikibooks.org/wiki/Torah_per_sempre" class="extiw" title="b:Torah per sempre"><span style="font-style:italic;">torah</span></a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" title="Collabora a Wikizionario"><img alt="Collabora a Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/20px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/40px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a> contiene il lemma di dizionario «<b><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/Torah" class="extiw" title="wikt:Torah"><span style="font-style:italic;">torah</span></a></b>»</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sulla <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Torah?uselang=it"><span style="font-style:italic;">torah</span></a></span></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;action=edit&amp;section=35" title="Edit section&#39;s source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFTreccani.it" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/torah"><span style="font-style:italic;">tōrāh</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Treccani.it – Enciclopedie on line</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell&#39;Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q34990#P3365" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFDizionario_di_storia" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/torah_(Dizionario-di-Storia)/"><span style="font-style:italic;">Torah</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Dizionario di storia</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell&#39;Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>, 2010.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q34990#P6404" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Torah"><span style="font-style:italic;">Torah</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q34990#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFOpen_Library" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/subjects/pentateuch"><span style="font-style:italic;">Opere riguardanti Tōrāh</span></a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/subjects/tora"><span style="font-style:italic;">Tōrāh (altra versione)</span></a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/subjects/torah"><span style="font-style:italic;">Tōrāh (altra versione)</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Open_Library" class="mw-redirect" title="Open Library">Open Library</a></span>, <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q34990#P3847" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFCatholic_Encyclopedia" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/14779c.htm"><span style="font-style:italic;">Tōrāh</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Catholic_Encyclopedia" title="Catholic Encyclopedia">Catholic Encyclopedia</a></span>, Robert Appleton Company.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q34990#P3241" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.PensieridiTora.it"><span style="font-style:italic;">Approfondimenti sulla Torà e sull'ebraismo</span></a>, su <span style="font-style:italic;">PensieridiTora.it</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kosherlive.com/RicercaTanak.asp"><span style="font-style:italic;">Tutti i testi in italiano della Torah, Neviìm, Ketuvìm (avente come acronimo di Ta.Na.K), ricerche testo, libro, titolo, verso tramite motore di ricerca</span></a>, su <span style="font-style:italic;">kosherlive.com</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kosherlive.com/tanak_david.asp"><span style="font-style:italic;">La Torah in ebraico (caratteri con punteggiatura) e tutto il Ta.Na.K, suddiviso per argomenti, parashot, e perekim</span></a>, su <span style="font-style:italic;">kosherlive.com</span>.</cite></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.torah.it/">Torah.it - Sito completamente dedicato allo studio della Torah e dell'Ebraismo (in italiano)</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.virtualyeshiva.it">Virtual Yeshiva</a> Lezioni in italiano sulle porzioni settimanali della Torah e su vari temi dell'ebraismo</li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/The_Written_Law.html"><span style="font-style:italic;">Judaism: The Written Law - Torah</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Jewish_Virtual_Library" title="Jewish Virtual Library">Jewish Virtual Library</a></span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jsummary.com"><span style="font-style:italic;">Illustrated Summary and Analysis of the Torah</span></a>, su <span style="font-style:italic;">jsummary.com</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150214061556/http://bethemeth.org/torah-reading"><span style="font-style:italic;">Tre rotoli completi della "Kosher Sefer Torah per studio online (<i>Congregation Beth Emeth</i> della Virginia, USA)</span></a>, su <span style="font-style:italic;">bethemeth.org</span>. <small>URL consultato il 26 agosto 2015</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.bethemeth.org/torah-reading">url originale</abbr> il 14 febbraio 2015)</small>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110709184728/http://www.saad.org.il/elihu/bereshit/bereshit.html"><span style="font-style:italic;">Sefer Torah Scroll per studio online con Megillot e commentari</span></a>, su <span style="font-style:italic;">saad.org.il</span>. <small>URL consultato il 26 agosto 2015</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.saad.org.il/elihu/bereshit/bereshit.html">url originale</abbr> il 9 luglio 2011)</small>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110701235351/http://bible.ort.org/books/torahd5.asp"><span style="font-style:italic;">Sefer Torah per studio online con traduzione, traslitterazione e canto (WorldORT)</span></a>, su <span style="font-style:italic;">bible.ort.org</span>. <small>URL consultato il 26 agosto 2015</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//bible.ort.org/books/torahd5.asp">url originale</abbr> il 1º luglio 2011)</small>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jr.co.il/hotsites/j-torah.htm"><span style="font-style:italic;">Studio della Torah, con varie risorse digitalizzate</span></a>, su <span style="font-style:italic;">jr.co.il</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160922201149/https://sites.google.com/site/interlinearpentateuch/"><span style="font-style:italic;">Pentateuco interlineare (con trad. idiomatica, Pentateuco Samaritano e morfologia)</span></a>, su <span style="font-style:italic;">sites.google.com</span>. <small>URL consultato il 4 maggio 2019</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="https&#58;//sites.google.com/site/interlinearpentateuch/">url originale</abbr> il 22 settembre 2016)</small>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iclnet.org/pub/resources/text/ipb-e/tanach/ipbe-tn.html">Pagine del Tanakh – הדף של התנ"</a>, su <span style="font-style:italic;">iclnet.org</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wdl.org/en/item/11364/"><span style="font-style:italic;">Pentateuco di Damasco del 1000 ca.</span></a>, su <span style="font-style:italic;">wdl.org</span>.</cite></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Rainer Albertz, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/26557787?seq=1#metadata_info_tab_contents"><span style="font-style:italic;">The recent discussion on the formation of the Pentateuch-Hexateuch</span></a>, su <span style="font-style:italic;">jstor.org</span>.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141815314">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid #aaa;clear:both;margin:auto;padding:2px;width:100%}.mw-parser-output .navbox th{padding-left:1em;padding-right:1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:#ccf;font-size:90%;width:100%;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_navbar{float:left;margin:0;padding:0 10px 0 0;text-align:left;width:6em}.mw-parser-output .navbox_title{font-size:110%}.mw-parser-output .navbox_abovebelow{background:#ddf;font-size:90%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbox_group{background:#ddf;font-size:90%;padding:0 10px;white-space:nowrap}.mw-parser-output .navbox_list{font-size:90%;width:100%}.mw-parser-output .navbox_list a{white-space:nowrap}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_odd{background:#fdfdfd;color:var(--color-base,black)}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_even{background:#f7f7f7;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox a.mw-selflink{color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_center{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .navbox_image{padding-left:7px;vertical-align:middle;width:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{font-weight:normal;text-align:right;width:7em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox_image img{max-width:none!important}.mw-parser-output .subnavbox{margin:-3px;width:100%}.mw-parser-output .subnavbox_group{background:#e6e6ff;padding:0 10px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}</style><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Torah_Bereshit"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Torah_Bereshit" title="Template:Torah Bereshit"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/wiki/Discussioni_template:Torah_Bereshit" title="Discussioni template:Torah Bereshit"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Torah_Bereshit&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a class="mw-selflink selflink">Tōrāh</a></span></th></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Star_of_David.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/20px-Star_of_David.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/30px-Star_of_David.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/40px-Star_of_David.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="693" /></a></span> <i><b><a href="/wiki/Parashah" title="Parashah">Parashot settimanali</a>-<a href="/wiki/Pentateuco" class="mw-redirect" title="Pentateuco">Pentateuco</a></b></i> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Star_of_David.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/20px-Star_of_David.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/30px-Star_of_David.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/40px-Star_of_David.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="693" /></a></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Bereshit_(libro)" class="mw-redirect" title="Bereshit (libro)">Bereishit</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Bereshit_(parashah)" title="Bereshit (parashah)">Bereishit</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Noach_(parashah)" title="Noach (parashah)">Noach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Lekh_lekha" title="Lekh lekha">Lekh lekha</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayeira" title="Vayeira">Vayeira</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chayei_Sarah" title="Chayei Sarah">Chayei Sarah</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Toledot" title="Toledot">Toledot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayetze" title="Vayetze">Vayetze</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayishlach" title="Vayishlach">Vayishlach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayeshev" title="Vayeshev">Vayeshev</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Miketz" title="Miketz">Miketz</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayigash" title="Vayigash">Vayigash</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayechi" title="Vayechi">Vayechi</a></td><td rowspan="5" class="navbox_image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Torah2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/70px-Torah2.jpg" decoding="async" width="70" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/105px-Torah2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/140px-Torah2.jpg 2x" data-file-width="464" data-file-height="689" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Shemoth</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Shemot_(parashah)" title="Shemot (parashah)">Shemot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Va%27eira" title="Va&#39;eira">Va'eira</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Bo_(parashah)" title="Bo (parashah)">Bo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Beshalach" title="Beshalach">Beshalach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yitro" title="Yitro">Yitro</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mishpatim_(parashah)" title="Mishpatim (parashah)">Mishpatim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Terumah_(parashah)" title="Terumah (parashah)">Terumah</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tetzaveh" title="Tetzaveh">Tetzaveh</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ki_Tisa" title="Ki Tisa">Ki Tisa</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayakhel" title="Vayakhel">Vayakhel</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Pekudei" title="Pekudei">Pekudei</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Vayikra</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Vayikra_(parashah)" title="Vayikra (parashah)">Vayikra</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tzav_(parashah)" title="Tzav (parashah)">Tzav</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shemini" title="Shemini">Shemini</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tazria" title="Tazria">Tazria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Metzora" title="Metzora">Metzora</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Acharei_Mot" title="Acharei Mot">Acharei Mot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Kedoshim" title="Kedoshim">Kedoshim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Emor" title="Emor">Emor</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Behar" title="Behar">Behar</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Bechukotai" title="Bechukotai">Bechukotai</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Numeri_(Bibbia)" title="Numeri (Bibbia)">Bemidbar</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Bamidbar_(parashah)" title="Bamidbar (parashah)">Bamidbar</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Naso_(parashah)" title="Naso (parashah)">Naso</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Behaalotecha" title="Behaalotecha">Behaalotecha</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shlach" title="Shlach">Shlach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Korach_(parashah)" title="Korach (parashah)">Korach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chukat" title="Chukat">Chukat</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Balak_(parashah)" title="Balak (parashah)">Balak</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Pinchas_(parashah)" title="Pinchas (parashah)">Pinchas</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Matot" title="Matot">Matot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Masei" title="Masei">Masei</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Devarim</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Devarim_(parashah)" title="Devarim (parashah)">Devarim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Va%27etchanan" title="Va&#39;etchanan">Va'etchanan</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Eikev" title="Eikev">Eikev</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Re%27eh" title="Re&#39;eh">Re'eh</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shoftim" title="Shoftim">Shoftim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ki_Teitzei" title="Ki Teitzei">Ki Teitzei</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ki_Tavo" title="Ki Tavo">Ki Tavo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Nitzavim" title="Nitzavim">Nitzavim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayelech" title="Vayelech">Vayelech</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Haazinu" title="Haazinu">Haazinu</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/V%27Zot_HaBerachah" title="V&#39;Zot HaBerachah">V'Zot HaBerachah</a></td></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow"><b><i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_Torah" title="Sefer Torah">Sefer Torah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ricorrenze_ebraiche" class="mw-redirect" title="Ricorrenze ebraiche">Ricorrenze ebraiche</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mitzvot" class="mw-redirect" title="Mitzvot">Mitzvot</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Esegesi_ebraica" title="Esegesi ebraica">Esegesi ebraica</a></i></b></th></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141815314" /><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Bibbia_ebraica"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Bibbia_ebraica" title="Template:Bibbia ebraica"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/w/index.php?title=Discussioni_template:Bibbia_ebraica&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Discussioni template:Bibbia ebraica (la pagina non esiste)"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Bibbia_ebraica&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Star_of_David.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/20px-Star_of_David.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/30px-Star_of_David.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/40px-Star_of_David.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="693" /></a></span> <a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a> <b>&#160;·</b> Bibbia ebraica <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Star_of_David.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/20px-Star_of_David.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/30px-Star_of_David.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Star_of_David.svg/40px-Star_of_David.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="693" /></a></span></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a class="mw-selflink selflink">Tōrāh</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><table class="subnavbox"><tbody><tr><th class="subnavbox_group"><i><a href="/wiki/Genesi" title="Genesi">Bereshit</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">בראשית‎</span>&#8206;, Genesi)</th><td colspan="1"><a href="/wiki/Bereshit_(parashah)" title="Bereshit (parashah)">Bereishit</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Noach_(parashah)" title="Noach (parashah)">Noach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Lekh_lekha" title="Lekh lekha">Lekh lekha</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayeira" title="Vayeira">Vayeira</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chayei_Sarah" title="Chayei Sarah">Chayei Sarah</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Toledot" title="Toledot">Toledot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayetze" title="Vayetze">Vayetze</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayishlach" title="Vayishlach">Vayishlach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayeshev" title="Vayeshev">Vayeshev</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Miketz" title="Miketz">Miketz</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayigash" title="Vayigash">Vayigash</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayechi" title="Vayechi">Vayechi</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group"><i><a href="/wiki/Libro_dell%27Esodo" title="Libro dell&#39;Esodo">Shemoth</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">שמות</span>&#8206;, Esodo)</th><td colspan="1"><a href="/wiki/Shemot_(parashah)" title="Shemot (parashah)">Shemot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Va%27eira" title="Va&#39;eira">Va'eira</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Bo_(parashah)" title="Bo (parashah)">Bo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Beshalach" title="Beshalach">Beshalach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yitro" title="Yitro">Yitro</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mishpatim_(parashah)" title="Mishpatim (parashah)">Mishpatim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Terumah_(parashah)" title="Terumah (parashah)">Terumah</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tetzaveh" title="Tetzaveh">Tetzaveh</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ki_Tisa" title="Ki Tisa">Ki Tisa</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayakhel" title="Vayakhel">Vayakhel</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Pekudei" title="Pekudei">Pekudei</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group"><i><a href="/wiki/Levitico" title="Levitico">Vayikra</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">ויקרא</span>&#8206;, Levitico)</th><td colspan="1"><a href="/wiki/Vayikra_(parashah)" title="Vayikra (parashah)">Vayikra</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tzav_(parashah)" title="Tzav (parashah)">Tzav</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shemini" title="Shemini">Shemini</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tazria" title="Tazria">Tazria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Metzora" title="Metzora">Metzora</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Acharei_Mot" title="Acharei Mot">Acharei Mot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Kedoshim" title="Kedoshim">Kedoshim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Emor" title="Emor">Emor</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Behar" title="Behar">Behar</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Bechukotai" title="Bechukotai">Bechukotai</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group"><i><a href="/wiki/Numeri_(Bibbia)" title="Numeri (Bibbia)">Bemidbar</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">במדבר</span>&#8206;, Numeri)</th><td colspan="1"><a href="/wiki/Bamidbar_(parashah)" title="Bamidbar (parashah)">Bamidbar</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Naso_(parashah)" title="Naso (parashah)">Naso</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Behaalotecha" title="Behaalotecha">Behaalotecha</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shlach" title="Shlach">Shlach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Korach_(parashah)" title="Korach (parashah)">Korach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chukat" title="Chukat">Chukat</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Balak_(parashah)" title="Balak (parashah)">Balak</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Pinchas_(parashah)" title="Pinchas (parashah)">Pinchas</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Matot" title="Matot">Matot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Masei" title="Masei">Masei</a></td></tr><tr><th class="subnavbox_group"><i><a href="/wiki/Deuteronomio" title="Deuteronomio">Devarim</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">דברים</span>&#8206;, Deuteronomio)</th><td colspan="1"><a href="/wiki/Devarim_(parashah)" title="Devarim (parashah)">Devarim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Va%27etchanan" title="Va&#39;etchanan">Va'etchanan</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Eikev" title="Eikev">Eikev</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Re%27eh" title="Re&#39;eh">Re'eh</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shoftim" title="Shoftim">Shoftim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ki_Teitzei" title="Ki Teitzei">Ki Teitzei</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ki_Tavo" title="Ki Tavo">Ki Tavo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Nitzavim" title="Nitzavim">Nitzavim</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vayelech" title="Vayelech">Vayelech</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Haazinu" title="Haazinu">Haazinu</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/V%27Zot_HaBerachah" title="V&#39;Zot HaBerachah">V'Zot HaBerachah</a></td></tr></tbody></table></td><td rowspan="3" class="navbox_image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Torah2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/70px-Torah2.jpg" decoding="async" width="70" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/105px-Torah2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/140px-Torah2.jpg 2x" data-file-width="464" data-file-height="689" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Nevi%C3%ACm" title="Neviìm">Neviìm</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><table class="subnavbox"><tbody><tr><th class="subnavbox_group"><i>Neviìm Rishonim</i><br />(Profeti anteriori)</th><td colspan="1"><i><a href="/wiki/Y%27hoshua" class="mw-redirect" title="Y&#39;hoshua">Y'hoshua</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">יהושע</span>&#8206;, Libro di Giosuè)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shoftim" title="Shoftim">Shoftim</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">שופטים</span>&#8206;, <a href="/wiki/Libro_dei_Giudici" title="Libro dei Giudici">Libro dei Giudici</a>)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sh%27muel" class="mw-redirect" title="Sh&#39;muel">Sh'muel</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">שמואל</span>&#8206;, Libri di Samuele I e II)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/M%27lakhim" class="mw-redirect" title="M&#39;lakhim">M'lakhim</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">מלכים</span>&#8206;, Libri dei Re I e II)</td></tr><tr><th class="subnavbox_group"><i>Neviìm Acharonim</i><br />(Profeti posteriori)</th><td colspan="1"><table class="subnavbox"><tbody><tr><th class="subnavbox_group"><a href="/wiki/Profeti_maggiori" class="mw-redirect" title="Profeti maggiori">Profeti maggiori</a></th><td colspan="1"><a href="/wiki/Isaia_(profeta)" title="Isaia (profeta)">Isaiah</a> (ישעיה<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Isaia" title="Libro di Isaia">Libro di Isaia</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yerm%C4%ADyahu" class="mw-redirect" title="Yermĭyahu">Yermĭyahu</a> (ירמיהו<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Geremia" title="Libro di Geremia">Libro di Geremia</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yehzq%C3%A8%27l" class="mw-redirect" title="Yehzqè&#39;l">Yehzqè'l</a> (יחזקאל<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Ezechiele" title="Libro di Ezechiele">Libro di Ezechiele</a>)</td></tr><tr><th class="subnavbox_group"><i><a href="/wiki/Trei_Asar" class="mw-redirect" title="Trei Asar">Trei Asar</a></i><br />(Profeti minori)</th><td colspan="1"><a href="/wiki/Osea_(profeta)" title="Osea (profeta)">Hošeah</a> (הושע<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Osea" title="Libro di Osea">Libro di Osea</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Gioele" title="Gioele">Joel</a> (יואל<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Gioele" title="Libro di Gioele">Libro di Gioele</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Amos_(profeta)" title="Amos (profeta)">Amos</a> (עמוס<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Amos" title="Libro di Amos">Libro di Amos</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abdia_(profeta)" title="Abdia (profeta)">Obadiah</a> (עובדיה<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Abdia" title="Libro di Abdia">Libro di Abdia</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Giona_(profeta)" title="Giona (profeta)">Jonah</a> (יונה<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Giona" title="Libro di Giona">Libro di Giona</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Michea_(profeta)" title="Michea (profeta)">Micà</a> (מיכה<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Michea" title="Libro di Michea">Libro di Michea</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Naum_(profeta)" title="Naum (profeta)">Nachum</a> (נחום<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Naum" title="Libro di Naum">Libro di Naum</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abacuc_(profeta)" title="Abacuc (profeta)">Ḥavaqquq</a> (חבקוק<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Abacuc" title="Libro di Abacuc">Libro di Abacuc</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sofonia_(profeta)" class="mw-redirect" title="Sofonia (profeta)">Tsefanjà</a> (צפניה<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Sofonia" title="Libro di Sofonia">Libro di Sofonia</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Aggeo" title="Aggeo">Haggai</a> (חגי<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Aggeo" title="Libro di Aggeo">Libro di Aggeo</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Zaccaria_(profeta_minore)" title="Zaccaria (profeta minore)">Zekharya</a> (זכריה<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Zaccaria" title="Libro di Zaccaria">Libro di Zaccaria</a>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Malachia_(profeta)" title="Malachia (profeta)">Malachì</a> (מלאכי<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libro_di_Malachia" title="Libro di Malachia">Libro di Malachia</a>)</td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><i><a href="/wiki/Ketuvim" title="Ketuvim">Ketuvim</a></i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><i><a href="/wiki/Tehillim" class="mw-redirect" title="Tehillim">Tehillim</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">תהילים</span>&#8206;, Libro dei Salmi)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mishlei" class="mw-redirect" title="Mishlei">Mishlei</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">משלי</span>&#8206;, Libro dei Proverbi)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/%60Iyyov" class="mw-redirect" title="`Iyyov">`Iyyov</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">איוב</span>&#8206;, Libro di Giobbe)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shir_ha-Shirim" class="mw-redirect" title="Shir ha-Shirim">Shir ha-Shirim</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">שיר השירים</span>&#8206;, Cantico dei Cantici)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Rut_(Bibbia)" class="mw-redirect" title="Rut (Bibbia)">Rut</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">רות</span>&#8206;, Libro di Rut)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Eikhah" class="mw-redirect" title="Eikhah">Eikhah</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">איכה</span>&#8206;, Libro delle Lamentazioni)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Qohelet" class="mw-redirect" title="Qohelet">Qohelet</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">קהלת</span>&#8206;, Libro dell'Ecclesiaste)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ester_(Bibbia)" class="mw-redirect" title="Ester (Bibbia)">Esther</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">אסתר</span>&#8206;, Libro di Ester)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Daniyyel" class="mw-redirect" title="Daniyyel">Daniyyel</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">דניאל</span>&#8206;, Libro di Daniele)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ezra_v%27Nechemia" class="mw-redirect" title="Ezra v&#39;Nechemia">Ezra v'Nechemia</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">עזרא ונחמיה</span>&#8206;, <a href="/wiki/Libro_di_Esdra" title="Libro di Esdra">Libro di Esdra</a> e <a href="/wiki/Libro_di_Neemia" title="Libro di Neemia">Libro di Neemia</a>)<b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Divrei_Hayamim" class="mw-redirect" title="Divrei Hayamim">Divrei Hayamim</a></i> (<span dir="rtl" lang="he">דברי הימים</span>&#8206;, Libri delle Cronache I e II)</td></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow"><b><i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_Torah" title="Sefer Torah">Sefer Torah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Festivit%C3%A0_ebraiche" title="Festività ebraiche">Festività ebraiche</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/613_Mitzvot" title="613 Mitzvot">613 Mitzvot</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Esegesi_ebraica" title="Esegesi ebraica">Esegesi ebraica</a></i></b><br /><a href="/wiki/Ebraismo" title="Ebraismo">Ebraismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Storia_degli_ebrei" title="Storia degli ebrei">Storia degli ebrei</a></th></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141815314" /><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Cabala"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Cabala" title="Template:Cabala"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/wiki/Discussioni_template:Cabala" title="Discussioni template:Cabala"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Cabala&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg/22px-Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg/33px-Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg/44px-Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Cabala_ebraica" title="Cabala ebraica">Cabala ebraica</a> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg/22px-Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg/33px-Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg/44px-Tree-of-Life_Flower-of-Life_Stage.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a></span></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Opere fondative<br /><i>(in ordine cronologico)</i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Heikhalot" title="Heikhalot">Letteratura Hekhalot</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Idra_(ebraismo)" title="Idra (ebraismo)">Idra</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_Yetzirah" title="Sefer Yetzirah">Sefer Yetzirah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sepher_Ha-Razim" title="Sepher Ha-Razim">Sepher Ha-Razim</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_haBahir" title="Sefer haBahir">Bahir</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_Raziel_HaMalakh" title="Sefer Raziel HaMalakh">Sefer Raziel HaMalakh</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Zohar" title="Zohar">Zohar</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_haTemunah" title="Sefer haTemunah">Sefer ha-Temunah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Pardes_Rimonim" title="Pardes Rimonim">Pardes Rimonim</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tomer_Devorah" class="mw-redirect" title="Tomer Devorah">Tomer Devorah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Reshit_Chochmah" title="Reshit Chochmah">Reshit Chochmah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shaar_HaGilgulim" title="Shaar HaGilgulim">Shaar HaGilgulim</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Kav_ha-Yashar" title="Kav ha-Yashar">Kav ha-Yashar</a></i></td><td rowspan="6" class="navbox_image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Tree_of_life_bahir_Hebrew.svg" class="mw-file-description" title="Albero della vita"><img alt="Albero della vita" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Tree_of_life_bahir_Hebrew.svg/250px-Tree_of_life_bahir_Hebrew.svg.png" decoding="async" width="150" height="285" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Tree_of_life_bahir_Hebrew.svg/330px-Tree_of_life_bahir_Hebrew.svg.png 2x" data-file-width="395" data-file-height="750" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Concetti<br /><i>(alfabeticamente)</i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Adam_Qadmon" class="mw-redirect" title="Adam Qadmon">Adam Qadmon</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Albero_della_vita_(cabala)" title="Albero della vita (cabala)">Albero della vita</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Antropomorfismo_nella_cabala" title="Antropomorfismo nella cabala">Antropomorfismo nella cabala</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Astrologia_cabalistica" title="Astrologia cabalistica">Astrologia cabalistica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ayin_e_Yesh" title="Ayin e Yesh">Ayin e Yesh</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chomer_Chayul%27%C3%AC" class="mw-redirect" title="Chomer Chayul&#39;ì">Chomer Chayul'ì</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cinque_mondi" title="Cinque mondi">Cinque mondi</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ein_Sof" title="Ein Sof">Ein Sof</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Gerarchia_degli_angeli" title="Gerarchia degli angeli">Gerarchia degli angeli</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Gematria" title="Gematria">Gematria</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Gilgul#Reincarnazione_nell&#39;Ebraismo" class="mw-redirect" title="Gilgul"><i>Gilgul</i></a> (Reincarnazione)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Io_sono_colui_che_sono" title="Io sono colui che sono">Io sono colui che sono</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Merkavah" title="Merkavah">Merkavah</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Miti_di_Dio_nell%27ebraismo" title="Miti di Dio nell&#39;ebraismo">Miti di Dio nell'ebraismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Nomi_di_Dio_nella_Bibbia" title="Nomi di Dio nella Bibbia">Nomi di Dio nella Bibbia</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Notarikon" title="Notarikon">Notarikon</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ohr_(ebraismo)" title="Ohr (ebraismo)">Ohr</a></i> (Luce)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Onnipotenza" title="Onnipotenza">Onnipotenza</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Onniscienza" title="Onniscienza">Onniscienza</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Panenteismo" title="Panenteismo">Panenteismo</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Partzufim" class="mw-redirect" title="Partzufim">Partzufim</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Qelipot" title="Qelipot">Qelipot</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cabala_lurianica" title="Cabala lurianica">Rettificazione messianica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Seder_hishtalshelus" title="Seder hishtalshelus">Seder hishtalshelus</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/S%C4%95fir%C5%8Dt" title="Sĕfirōt">Sĕfirōt</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shekhinah" title="Shekhinah">Shekhinah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shemhamphorasch" title="Shemhamphorasch">Shemhamphorasch</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Temurah_(cabala)" title="Temurah (cabala)">Temurah</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tetragramma_biblico" title="Tetragramma biblico">Tetragramma biblico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Tohu_e_Tikun" title="Tohu e Tikun">Tohu e Tikun</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Zaddiq" title="Zaddiq">Tzadik</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tzadikim_Nistarim" class="mw-redirect" title="Tzadikim Nistarim">Tzadikim Nistarim</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tzimtzum" title="Tzimtzum">Tzimtzum</a></i></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Testi_cabalistici_primari" title="Testi cabalistici primari">Storia</a><br /><i>(in ordine cronologico)</i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Misticismo_ebraico" title="Misticismo ebraico">Misticismo ebraico</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tannaim" title="Tannaim">Tannaim</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Letteratura_Hekhalot" class="mw-redirect" title="Letteratura Hekhalot">Letteratura Hekhalot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cabala_ebraica" title="Cabala ebraica">Cabala ebraica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_Yetzirah" title="Sefer Yetzirah">Sefer Yetzirah</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chassidei_Ashkenaz" title="Chassidei Ashkenaz">Chassidei Ashkenaz</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_haBahir" title="Sefer haBahir">Sefer haBahir</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Z%27ev_ben_Shimon_Halevi" title="Z&#39;ev ben Shimon Halevi">Tradizione toledana</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abramo_Abulafia" title="Abramo Abulafia">Cabala profetica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Zohar" title="Zohar">Zohar</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_haTemunah" title="Sefer haTemunah">Sefer haTemunah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Sefer_Raziel_HaMalakh" title="Sefer Raziel HaMalakh">Sefer Raziel HaMalakh</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Esegesi_ebraica#Autori_glossatori" title="Esegesi ebraica">Glossatori e Commentari</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Filosofia_ebraica" title="Filosofia ebraica">Filosofia ebraica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cabala_(esoterismo)" title="Cabala (esoterismo)">Cabala nell'esoterismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shlomo_Halevi_Alkabetz" title="Shlomo Halevi Alkabetz">Misticismo dopo l'espulsione spagnola</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Safad" title="Safad">Mistici del XVI secolo a Safed</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Pardes_Rimonim" title="Pardes Rimonim">Cabala di Cordovero</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cabala_lurianica" title="Cabala lurianica">Cabala lurianica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Judah_Loew" title="Judah Loew">Pensiero del Maharal di Praga</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mussar" title="Mussar">Movimento Mussar</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Baal_Shem" title="Baal Shem">Baal Shem</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dunmeh" title="Dunmeh">Eresie mistiche sabbatiste</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Jonathan_Eybeschutz" title="Jonathan Eybeschutz">Controversia Emden-Eybeschutz</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yishuv" title="Yishuv">Immigrazione in Terra d'Israele</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sefarditi" title="Sefarditi">Cabalisti tradizionali orientali</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sinagoga_Beit_El" title="Sinagoga Beit El">Sinagoga Beit El</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chassidismo" title="Chassidismo">Chassidismo moderno</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Filosofia_chassidica" title="Filosofia chassidica">Filosofia chassidica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ebrei_lituani" title="Ebrei lituani">Ebrei lituani</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Scismi_ebraici" title="Scismi ebraici">Scismi ebraici</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dinastie_chassidiche" title="Dinastie chassidiche">Dinastie chassidiche</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abraham_Isaac_Kook" title="Abraham Isaac Kook">Misticismo sionista</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Gershom_Scholem" title="Gershom Scholem">Interesse accademico per il misticismo ebraico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Neochassidismo" title="Neochassidismo">Neochassidismo</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Pratiche &amp; Osservanze<br /><i>(per argomento)</i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Studio_della_Torah" title="Studio della Torah">Studio della Torah</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Esegesi_mistica_ebraica" title="Esegesi mistica ebraica">Esegesi mistica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/613_Mitzvot" title="613 Mitzvot">613 Mitzvot</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Minhag" title="Minhag">Minhag</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mikveh" title="Mikveh">Immersione nella mikveh</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Meditazione_ebraica" title="Meditazione ebraica">Meditazione</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Kavanah" class="mw-redirect" title="Kavanah">Kavanah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Teshuvah" title="Teshuvah">Teshuvah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Deveikuth" title="Deveikuth">Deveikuth</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Preghiera_ebraica" title="Preghiera ebraica">Preghiera</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Nusach" title="Nusach">Nusach</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tikkun_Chatzot" title="Tikkun Chatzot">Tikkun Chatzot</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shavuot#Il_Tikkun_Lel_Shavu&#39;òt" title="Shavuot"><i>Tikkun Leil Shavuot</i></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Zaddiq" title="Zaddiq">Pellegrinaggio dallo Zaddiq</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ohel" title="Ohel">Pellegrinaggio alle tombe sante</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Lag_Ba%27omer" title="Lag Ba&#39;omer">Lag Ba'omer</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ascetismo_nell%27ebraismo" title="Ascetismo nell&#39;ebraismo">Ascetismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Cabala_pratica" title="Cabala pratica">Cabala pratica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Yichudim" title="Yichudim">Yichudim</a></i></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Cabalisti_ebrei" title="Cabalisti ebrei">Personaggi</a><br /><i>(in ordine cronologico)</i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Pardes" title="Pardes">Pardes</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shimon_bar_Yohai" title="Shimon bar Yohai">Shimon bar Yohai</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Isacco_il_Cieco" title="Isacco il Cieco">Isacco il Cieco</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Azriel" title="Azriel">Azriel</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Nahmanide" title="Nahmanide">Nachmanide</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abramo_Abulafia" title="Abramo Abulafia">Abramo Abulafia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Joseph_ben_Abraham_Gikatilla" title="Joseph ben Abraham Gikatilla">Joseph ben Abraham Gikatilla</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Moses_de_Le%C3%B3n" title="Moses de León">Moses de León</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Menahem_Recanati" title="Menahem Recanati">Menahem Recanati</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Bahya_ben_Asher" title="Bahya ben Asher">Bahya ben Asher</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Meir_ibn_Gabbai" title="Meir ibn Gabbai">Meir ibn Gabbai</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Joseph_ben_Ephraim_Karo" title="Joseph ben Ephraim Karo">Yosef Caro</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shlomo_Halevi_Alkabetz" title="Shlomo Halevi Alkabetz">Shlomo Alkabetz</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Moshe_Alshich" title="Moshe Alshich">Moshe Alshich</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Moses_Cordovero" title="Moses Cordovero">Moses Cordovero</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Joseph_Tzayach" title="Joseph Tzayach">Joseph Tzayach</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Isaac_ben_Solomon_Luria" title="Isaac ben Solomon Luria">Isaac Luria</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Hayim_Vital" title="Hayim Vital">Hayim Vital</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Judah_Loew" title="Judah Loew">Judah Loew</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Isaiah_Horowitz" title="Isaiah Horowitz">Isaiah Horowitz</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abraham_Azulai" title="Abraham Azulai">Abraham Azulai</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sabbatai_Zevi" title="Sabbatai Zevi">Sabbatai Zevi</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chaim_ibn_Attar" title="Chaim ibn Attar">Chaim ibn Attar</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ba%27al_Shem_Tov" title="Ba&#39;al Shem Tov">Ba'al Shem Tov</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dovber_di_Mezeritch" title="Dovber di Mezeritch">Dovber di Mezeritch</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mos%C3%A8_Luzzatto" title="Mosè Luzzatto">Mosè Luzzatto</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shalom_Sharabi" title="Shalom Sharabi">Shalom Sharabi</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Gaon_di_Vilna" title="Gaon di Vilna">Gaon di Vilna</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chaim_Joseph_David_Azulai" title="Chaim Joseph David Azulai">Chaim Joseph David Azulai</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Nathan_Adler" title="Nathan Adler">Nathan Adler</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shneur_Zalman" title="Shneur Zalman">Shneur Zalman di Liadi</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Chaim_Ickovits" title="Chaim Ickovits">Chaim Ickovits</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Nachman_di_Breslov" title="Nachman di Breslov">Nachman di Breslov</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yosef_Hayyim" title="Yosef Hayyim">Ben Ish Chai</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shlomo_Eliyashiv" title="Shlomo Eliyashiv">Shlomo Eliyashiv</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abraham_Isaac_Kook" title="Abraham Isaac Kook">Abraham Isaac Kook</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Yehuda_Ashlag" title="Yehuda Ashlag">Yehuda Ashlag</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Baba_Sali" title="Baba Sali">Baba Sali</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Menachem_Mendel_Schneerson" title="Menachem Mendel Schneerson">Menachem Mendel Schneerson</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Ruolo<br /><i>(nell'<a href="/wiki/Ebraismo" title="Ebraismo">ebraismo</a>)</i></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><i><a class="mw-selflink selflink">Tōrāh</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tanakh" title="Tanakh">Tanakh</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Profezia" title="Profezia">Profezia</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ruach_haQodesh" title="Ruach haQodesh">Ruach HaKodesh</a></i> (Spirito Santo)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Esegesi_ebraica" title="Esegesi ebraica">Esegesi ebraica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ermeneutica_talmudica" title="Ermeneutica talmudica">Ermeneutica talmudica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Midrash" title="Midrash">Midrash</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Commentari_ebraici_sulla_Bibbia" class="mw-redirect" title="Commentari ebraici sulla Bibbia">Commentari sulla Bibbia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Torah_Orale" class="mw-redirect" title="Torah Orale">Torah Orale</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Ebraismo_rabbinico" title="Ebraismo rabbinico">Ebraismo rabbinico</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Yeridat_ha-dorot" title="Yeridat ha-dorot">Yeridat ha-dorot</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Letteratura_rabbinica" title="Letteratura rabbinica">Letteratura rabbinica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Teologia talmudica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Haggadah" title="Haggadah">Haggadah</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Peccato_(ebraismo)" title="Peccato (ebraismo)">Peccato</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mussar" title="Mussar">Letteratura Mussar</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Aschenaziti" title="Aschenaziti">Ebraismo ashkenazita</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sefarditi" title="Sefarditi">Ebraismo sefardita</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Filosofia_ebraica#Filosofi_ebrei_moderni" title="Filosofia ebraica">Filosofie ebraiche moderne</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Studi_ebraici" title="Studi ebraici">Studi ebraici</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dio_(ebraismo)" title="Dio (ebraismo)">Dio nell'ebraismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Trascendenza" title="Trascendenza">Trascendenza divina</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Immanenza" title="Immanenza">Immanenza divina</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Libero_arbitrio" title="Libero arbitrio">Libero arbitrio</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Problema_del_male" title="Problema del male">Problema del male</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Provvidenza_nell%27ebraismo" title="Provvidenza nell&#39;ebraismo">Provvidenza divina</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/613_Mitzvot" title="613 Mitzvot">Cabala e 613 Mitzvot</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Principi_di_fede_ebraica" title="Principi di fede ebraica">Principi di fede ebraica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Escatologia_ebraica" title="Escatologia ebraica">Escatologia ebraica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Terzo_Tempio" title="Terzo Tempio">Terzo Tempio</a></td></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow" style="background:#CCCCFF;"><b>Categorie correlate:</b> <a href="/wiki/Categoria:Bibbia_ebraica" title="Categoria:Bibbia ebraica"><b>Bibbia ebraica</b></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Cabala" title="Categoria:Cabala"><b>Cabala</b></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Pentateuco" title="Categoria:Pentateuco"><b>Pentateuco</b></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Preghiere_ebraiche" title="Categoria:Preghiere ebraiche"><b>Preghiere ebraiche</b></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Sephirot" title="Categoria:Sephirot"><b>Sephirot</b></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Talmud" title="Categoria:Talmud"><b>Talmud</b></a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Categoria:Testi_sacri_ebraici" title="Categoria:Testi sacri ebraici"><b>Testi sacri ebraici</b></a></th></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141815314" /><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Halakhah"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Halakhah" title="Template:Halakhah"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/wiki/Discussioni_template:Halakhah" title="Discussioni template:Halakhah"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Halakhah&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a href="/wiki/Halakhah" title="Halakhah">Halakhah</a> (Legge religiosa ebraica della <a class="mw-selflink selflink">Tōrāh</a>)</span></th></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow">Complesso delle norme codificate della legge ebraica</th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Etica_ebraica" title="Etica ebraica">Etica</a> (<i>Bet Din</i>)</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Chillul_Hashem" title="Chillul Hashem"><i>Chillul Hashem</i> (Profanazione del Nome)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Geneivat_da%27at" title="Geneivat da&#39;at"><i>Geneivat da'at</i> (Plagio della mente)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Kiddush_Hashem" title="Kiddush Hashem"><i>Kiddush Hashem</i> (Santificazione del Nome)</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Lashon_hara" title="Lashon hara"><i>Lashon hara</i> (Malalingua)</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Lifnei_iver" title="Lifnei iver">Lifnei iver</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Leggi_noachiche" class="mw-redirect" title="Leggi noachiche">Leggi noachiche</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Dieci_comandamenti" title="Dieci comandamenti">Dieci comandamenti</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Shammai_ed_Hillel" class="mw-redirect" title="Shammai ed Hillel">Shammai ed Hillel</a></td><td rowspan="6" class="navbox_image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Mainz_hebraeisch.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Mainz_hebraeisch.jpg/120px-Mainz_hebraeisch.jpg" decoding="async" width="90" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Mainz_hebraeisch.jpg/250px-Mainz_hebraeisch.jpg 1.5x" data-file-width="1179" data-file-height="1701" /></a></span></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Purezza rituale</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><i><a href="/wiki/Mikveh" title="Mikveh">Mikveh</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Niddah" title="Niddah">Niddah</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abluzioni_rituali_ebraiche" title="Abluzioni rituali ebraiche">Abluzioni rituali ebraiche</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group"><a href="/wiki/Tzniut" title="Tzniut">Modestia</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><i><a href="/wiki/Neghiah" title="Neghiah">Neghiah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Yichud" title="Yichud">Yichud</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mechitza" title="Mechitza">Mechitza</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Relazioni_proibite_nell%27ebraismo" title="Relazioni proibite nell&#39;ebraismo">Relazioni proibite</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Separazione_dei_sessi_nell%27ebraismo" title="Separazione dei sessi nell&#39;ebraismo">Separazione dei sessi nell'ebraismo</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Principi halakhici</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Attivit%C3%A0_proibite_di_Shabbat" class="mw-redirect" title="Attività proibite di Shabbat">Attività proibite di Shabbat</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Peccato_(ebraismo)" title="Peccato (ebraismo)">Aveira (Peccato)</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Bemeizid" title="Bemeizid">Bemeizid</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/B%27rov_am_hadrat_melech" title="B&#39;rov am hadrat melech">B'rov am hadrat melech</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Chumra" title="Chumra">Chumra</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Chuqqim" title="Chuqqim">Chuqqim</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/D%27Oraita_e_D%27Rabbanan" title="D&#39;Oraita e D&#39;Rabbanan">D'Oraita e D'Rabbanan</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mitzvah_goreret_mitzvah" title="Mitzvah goreret mitzvah">Mitzvah goreret mitzvah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Ikar_v%27tafel" title="Ikar v&#39;tafel">Ikar v'tafel</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Marit_ayin" title="Marit ayin">Marit ayin</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Neder" title="Neder">Neder</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Osek_b%27mitzvah_patur_min_hamitzvah" title="Osek b&#39;mitzvah patur min hamitzvah">Osek b'mitzvah patur min hamitzvah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Pikuach_nefesh" title="Pikuach nefesh">Pikuach nefesh</a></i><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Comandamento_positivo" title="Comandamento positivo">Comandamento positivo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Abnegazione_nella_legge_ebraica" title="Abnegazione nella legge ebraica">Abnegazione nella legge ebraica</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shinuy" title="Shinuy">Shinuy</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Shomea_k%27oneh" title="Shomea k&#39;oneh">Shomea k'oneh</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Toch_k%27dei_dibur" title="Toch k&#39;dei dibur">Toch k'dei dibur</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Yad_soledet_bo" title="Yad soledet bo">Yad soledet bo</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Zmanim" title="Zmanim">Zmanim</a></i></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Punizione</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Pena_capitale_nell%27ebraismo" title="Pena capitale nell&#39;ebraismo">Pena capitale nell'ebraismo</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Kareth" title="Kareth">Kareth</a></i></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Template correlati</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Template:Vita_ebraica" title="Template:Vita ebraica">Vita ebraica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Template:Torah_Bereshit" title="Template:Torah Bereshit">Torah</a><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Tannaim" title="Tannaim">Tannaim</a></i></td></tr><tr><th colspan="3" class="navbox_abovebelow"><b><i><a href="/wiki/Mishnah" title="Mishnah">Mishnah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Talmud" title="Talmud">Talmud</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mitzvah" title="Mitzvah">Mitzvah</a></i><b>&#160;·</b> <i><a href="/wiki/Mitzvot" class="mw-redirect" title="Mitzvot">Mitzvot</a></i></b></th></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/177804671">177804671</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4226122-3">4226122-3</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Israele" title="Biblioteca nazionale di Israele">J9U</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007287481705171">987007287481705171</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Judaism_Symbol.png" class="mw-file-description" title="Ebraismo"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Judaism_Symbol.png/24px-Judaism_Symbol.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Judaism_Symbol.png/37px-Judaism_Symbol.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Judaism_Symbol.png/48px-Judaism_Symbol.png 2x" data-file-width="266" data-file-height="275" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Ebraismo" title="Portale:Ebraismo">Portale Ebraismo</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Nuvola_apps_bookcase.svg" class="mw-file-description" title="Letteratura"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Nuvola_apps_bookcase.svg/25px-Nuvola_apps_bookcase.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Nuvola_apps_bookcase.svg/38px-Nuvola_apps_bookcase.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Nuvola_apps_bookcase.svg/50px-Nuvola_apps_bookcase.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Letteratura" title="Portale:Letteratura">Portale Letteratura</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.eqiad.main‐79868dc866‐c6x2h Cached time: 20250322151234 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 1.473 seconds Real time usage: 1.773 seconds Preprocessor visited node count: 14847/1000000 Post‐expand include size: 226383/2097152 bytes Template argument size: 10522/2097152 bytes Highest expansion depth: 13/100 Expensive parser function count: 5/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 96579/5000000 bytes Lua time usage: 0.696/10.000 seconds Lua memory usage: 9573703/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 3/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1427.490 1 -total 16.33% 233.151 1 Template:Libro 16.26% 232.107 62 Template:Cita_web 15.85% 226.198 41 Template:Passo_biblico 11.70% 167.035 1 Template:Collegamenti_esterni 10.66% 152.108 1 Template:Infobox 7.79% 111.235 4 Template:Navbox 7.76% 110.722 9 Template:Vedi_anche 5.29% 75.477 22 Template:Cita_libro 4.46% 63.666 2 Template:Controllo_Wikidata --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:684514:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250322151234 and revision id 144095320. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Tōrāh&amp;oldid=144095320">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Tōrāh&amp;oldid=144095320</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Opere_letterarie_in_ebraico" title="Categoria:Opere letterarie in ebraico">Opere letterarie in ebraico</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Pentateuco" title="Categoria:Pentateuco">Pentateuco</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Filosofia_della_religione" title="Categoria:Filosofia della religione">Filosofia della religione</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Mishnah" title="Categoria:Mishnah">Mishnah</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Ebraismo_ortodosso" title="Categoria:Ebraismo ortodosso">Ebraismo ortodosso</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Pagine_che_utilizzano_l%27estensione_EasyTimeline" title="Categoria:Pagine che utilizzano l&#039;estensione EasyTimeline">Pagine che utilizzano l&#039;estensione EasyTimeline</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Template_Webarchive_-_collegamenti_all%27Internet_Archive" title="Categoria:Template Webarchive - collegamenti all&#039;Internet Archive">Template Webarchive - collegamenti all&#039;Internet Archive</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Pagine_che_utilizzano_collegamenti_magici_ISBN" title="Categoria:Pagine che utilizzano collegamenti magici ISBN">Pagine che utilizzano collegamenti magici ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P18_differente_su_Wikidata" title="Categoria:P18 differente su Wikidata">P18 differente su Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P50_differente_su_Wikidata" title="Categoria:P50 differente su Wikidata">P50 differente su Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3365_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3365 letta da Wikidata">P3365 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P6404_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P6404 letta da Wikidata">P6404 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3847_multipla_letta_da_Wikidata_senza_qualificatore" title="Categoria:P3847 multipla letta da Wikidata senza qualificatore">P3847 multipla letta da Wikidata senza qualificatore</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3241_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3241 letta da Wikidata">P3241 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_VIAF" title="Categoria:Voci con codice VIAF">Voci con codice VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_J9U" title="Categoria:Voci con codice J9U">Voci con codice J9U</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il&#160;17 mar 2025 alle 12:15.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C5%8Dr%C4%81h&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Tōrāh</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>126 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-9fdbc9b66-tn5r8","wgBackendResponseTime":330,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.473","walltime":"1.773","ppvisitednodes":{"value":14847,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":226383,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10522,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":96579,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1427.490 1 -total"," 16.33% 233.151 1 Template:Libro"," 16.26% 232.107 62 Template:Cita_web"," 15.85% 226.198 41 Template:Passo_biblico"," 11.70% 167.035 1 Template:Collegamenti_esterni"," 10.66% 152.108 1 Template:Infobox"," 7.79% 111.235 4 Template:Navbox"," 7.76% 110.722 9 Template:Vedi_anche"," 5.29% 75.477 22 Template:Cita_libro"," 4.46% 63.666 2 Template:Controllo_Wikidata"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.696","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9573703,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.eqiad.main-79868dc866-c6x2h","timestamp":"20250322151234","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"T\u014dr\u0101h","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/T%C5%8Dr%C4%81h","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q34990","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q34990","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-06-03T22:08:25Z","dateModified":"2025-03-17T11:15:46Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/54\/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG","headline":"l'insieme delle leggi divine date da Dio a Mos\u00e8 sul monte Sinai per Israele"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10