CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Spirado - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"7feaf13f-992e-403d-8cf9-922bea64cb83","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Spirado","wgTitle":"Spirado","wgCurRevisionId":8925269,"wgRevisionId":8925269,"wgArticleId":576228,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj","Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB","Paĝoj kiuj uzas magiajn ligilojn por PubMed","Homa korpo","Refleksoj","Spirado","Fiziologio","Anatomio"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Spirado","wgRelevantArticleId":576228,"wgIsProbablyEditable":false, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["sysop"],"wgRestrictionMove":["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":8925269,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9530","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced", "ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG/1200px-Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG/800px-Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG/640px-Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Spirado - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Spirado"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Spirado"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Spirado rootpage-Spirado skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Spirado" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Spirado" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Spirado" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Spirado" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Ĉe_homoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ĉe_homoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ĉe homoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ĉe_homoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Ĉe homoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Ĉe_homoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Spirorganoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spirorganoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Spirorganoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Spirorganoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mekaniko" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mekaniko"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Mekaniko</span> </div> </a> <ul id="toc-Mekaniko-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Regado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Regado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Regado</span> </div> </a> <ul id="toc-Regado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Spira_sano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spira_sano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Spira sano</span> </div> </a> <ul id="toc-Spira_sano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Socio_kaj_kulturo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Socio_kaj_kulturo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Socio kaj kulturo</span> </div> </a> <ul id="toc-Socio_kaj_kulturo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Animala_spirado_(por_komparo)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Animala_spirado_(por_komparo)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Animala spirado (por komparo)</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Animala_spirado_(por_komparo)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Animala spirado (por komparo) subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Animala_spirado_(por_komparo)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ĉe_senvertebruloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ĉe_senvertebruloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Ĉe senvertebruloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Ĉe_senvertebruloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ĉe_vertebruloj_(por_komparo)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ĉe_vertebruloj_(por_komparo)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Ĉe vertebruloj (por komparo)</span> </div> </a> <ul id="toc-Ĉe_vertebruloj_(por_komparo)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tipoj_de_spirado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tipoj_de_spirado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Tipoj de spirado</span> </div> </a> <ul id="toc-Tipoj_de_spirado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vegetala_spirado_(por_komparo)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vegetala_spirado_(por_komparo)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Vegetala spirado (por komparo)</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Vegetala_spirado_(por_komparo)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Vegetala spirado (por komparo) subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Vegetala_spirado_(por_komparo)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Spirado_kaj_fotosintezo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spirado_kaj_fotosintezo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Spirado kaj fotosintezo</span> </div> </a> <ul id="toc-Spirado_kaj_fotosintezo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Notoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografio</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Spirado</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 110 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-110" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">110 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Asemhaling" title="Asemhaling — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Asemhaling" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Atem" title="Atem — svisgermana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Atem" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="svisgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Respiraci%C3%B3n" title="Respiración — aragona" lang="an" hreflang="an" data-title="Respiración" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragona" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%82" title="استنشاق — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="استنشاق" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B9_%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A7%B1%E0%A6%BE" title="উশাহ লোৱা — asama" lang="as" hreflang="as" data-title="উশাহ লোৱা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asama" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Respiraci%C3%B3n" title="Respiración — asturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Respiración" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturia" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/N%C9%99f%C9%99s_alma" title="Nəfəs alma — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Nəfəs alma" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B%D1%88" title="Һулыш — baŝkira" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Һулыш" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baŝkira" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Alsav%C4%97ms" title="Alsavėms — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Alsavėms" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Paghangos" title="Paghangos — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Paghangos" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8B%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Дыханне — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Дыханне" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8B%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5" title="Дыханьне — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Дыханьне" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5" title="Дишане — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Дишане" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="শ্বাসক্রিয়া — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="শ্বাসক্রিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Disanje" title="Disanje — bosna" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Disanje" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosna" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Mosa" title="Mosa — Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Mosa" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Respiraci%C3%B3" title="Respiració — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Respiració" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/H%C5%AD-ng%C3%A9k" title="Hŭ-ngék — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Hŭ-ngék" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D3%80%D0%B0%D1%80" title="СадеӀар — ĉeĉena" lang="ce" hreflang="ce" data-title="СадеӀар" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ĉeĉena" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%DB%95%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%95%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="ھەناسەدان — sorana" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ھەناسەدان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorana" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/D%C3%BDch%C3%A1n%C3%AD" title="Dýchání — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Dýchání" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Anadlu" title="Anadlu — kimra" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Anadlu" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="kimra" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/%C3%85ndedr%C3%A6t" title="Åndedræt — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Åndedræt" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Lungenventilation" title="Lungenventilation — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Lungenventilation" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%80%CE%BD%CE%BF%CE%AE" title="Αναπνοή — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Αναπνοή" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Breathing" title="Breathing — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Breathing" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Respiraci%C3%B3n" title="Respiración — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Respiración" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Hingamine" title="Hingamine — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Hingamine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Arnasketa" title="Arnasketa — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Arnasketa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3" title="تنفس — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تنفس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Hengitys" title="Hengitys — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Hengitys" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ventilation_pulmonaire" title="Ventilation pulmonaire — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ventilation pulmonaire" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Sykheljen" title="Sykheljen — okcident-frisa" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Sykheljen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="okcident-frisa" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An%C3%A1l%C3%BA" title="Análú — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Análú" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Respiraci%C3%B3n_pulmonar" title="Respiración pulmonar — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Respiración pulmonar" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Numfashi" title="Numfashi — haŭsa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Numfashi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haŭsa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%A9%D7%99%D7%9E%D7%94" title="נשימה — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="נשימה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B8%E0%A4%A8" title="श्वसन — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="श्वसन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Saans_lena" title="Saans lena — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Saans lena" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Disanje" title="Disanje — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Disanje" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Al%C3%A8n" title="Alèn — haitia kreola" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Alèn" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitia kreola" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gz%C3%A9s" title="Légzés — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Légzés" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Շնչառություն — armena" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Շնչառություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armena" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Շնչառութիւն — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Շնչառութիւն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Respiration" title="Respiration — Interlingvao" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Respiration" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingvao" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pernapasan" title="Pernapasan — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Pernapasan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Panaganges" title="Panaganges — iloka" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Panaganges" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="iloka" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%96ndun" title="Öndun — islanda" lang="is" hreflang="is" data-title="Öndun" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islanda" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Respirazione_(fisiologia_umana)" title="Respirazione (fisiologia umana) — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Respirazione (fisiologia umana)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%91%BC%E5%90%B8" title="呼吸 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="呼吸" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/vasxu" title="vasxu — Loĵbano" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="vasxu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Loĵbano" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%97%E1%83%A5%E1%83%95%E1%83%90" title="სუნთქვა — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სუნთქვა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%B0%D0%BB%D1%83" title="Тыныс алу — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тыныс алу" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%89%E0%B2%B8%E0%B2%BF%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%9F" title="ಉಸಿರಾಟ — kanara" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಉಸಿರಾಟ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanara" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%98%B8%ED%9D%A1" title="호흡 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="호흡" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mekan%C3%AEzmaya_henasedan%C3%AA" title="Mekanîzmaya henasedanê — kurda" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mekanîzmaya henasedanê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurda" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BC_%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%83" title="Дем алуу — kirgiza" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Дем алуу" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiza" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Respiratio" title="Respiratio — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Respiratio" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Respia%C3%A7ion" title="Respiaçion — Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Respiaçion" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kv%C4%97pavimas" title="Kvėpavimas — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kvėpavimas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Elpo%C5%A1ana" title="Elpošana — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Elpošana" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8C" title="Ваймонь тарксемась — mokŝa" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Ваймонь тарксемась" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokŝa" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Baangok" title="Baangok — minankabaŭa" lang="min" hreflang="min" data-title="Baangok" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minankabaŭa" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%88%D0%B5%D1%9A%D0%B5" title="Дишење — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Дишење" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B6%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%B8%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="ശ്വസനം — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ശ്വസനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pernafasan" title="Pernafasan — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pernafasan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%B0%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="အသက်ရှူခြင်း — birma" lang="my" hreflang="my" data-title="အသက်ရှူခြင်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Aten" title="Aten — platgermana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Aten" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="platgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Naojem" title="Naojem — Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Naojem" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ademhalingsstelsel_(mens)" title="Ademhalingsstelsel (mens) — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Ademhalingsstelsel (mens)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Anding" title="Anding — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Anding" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Respirasjon" title="Respirasjon — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Respirasjon" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Respiracion_(movement)" title="Respiracion (movement) — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Respiracion (movement)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%B9_%E0%A8%B2%E0%A9%88%E0%A8%A3%E0%A8%BE" title="ਸਾਹ ਲੈਣਾ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਾਹ ਲੈਣਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Pamangisnawa" title="Pamangisnawa — pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Pamangisnawa" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Oddychanie" title="Oddychanie — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Oddychanie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%81_%D9%84%DB%8C%DD%A8%D8%A7" title="ساہ لیݨا — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ساہ لیݨا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Respira%C3%A7%C3%A3o" title="Respiração — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Respiração" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Samay" title="Samay — keĉua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Samay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keĉua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Respira%C8%9Bie" title="Respirație — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Respirație" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8B%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Дыхание — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Дыхание" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8B%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%8F" title="Дыханя — Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Дыханя" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D1%8B" title="Тыыныы — jakuta" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Тыыныы" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakuta" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Disanje" title="Disanje — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Disanje" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Breathing" title="Breathing — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Breathing" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/D%C3%BDchanie" title="Dýchanie — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Dýchanie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Plju%C4%8Dno_dihanje" title="Pljučno dihanje — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pljučno dihanje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Kufema" title="Kufema — ŝona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Kufema" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="ŝona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Frym%C3%ABmarrja" title="Frymëmarrja — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Frymëmarrja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Дисање — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Дисање" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Andning" title="Andning — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Andning" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Upumuo" title="Upumuo — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Upumuo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/hanhan" title="hanhan — Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="hanhan" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%82%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%9F%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="மூச்சுவிடல் — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மூச்சுவிடல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B8" title="శ్వాస — telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="శ్వాస" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%88" title="การหายใจ — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="การหายใจ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Soluma" title="Soluma — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Soluma" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%BB%D1%8B%D1%88" title="Сулыш — tatara" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Сулыш" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatara" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F" title="Дихання — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Дихання" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3" title="تنفس — urduo" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تنفس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduo" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Nafas" title="Nafas — uzbeka" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Nafas" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeka" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%ADt_th%E1%BB%9F" title="Hít thở — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hít thở" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Paghinga" title="Paghinga — varaja" lang="war" hreflang="war" data-title="Paghinga" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varaja" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E3%AA%97%E6%B0%94" title="㪗气 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="㪗气" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%98%D7%A2%D7%9D" title="אטעם — jida" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אטעם" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jida" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Diemheiq" title="Diemheiq — ĝuanga" lang="za" hreflang="za" data-title="Diemheiq" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ĝuanga" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%91%BC%E5%90%B8" title="呼吸 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="呼吸" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%99%93%E5%99%8F" title="噓噏 — Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="噓噏" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chho%C3%A1n-kh%C3%B9i" title="Chhoán-khùi — Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chhoán-khùi" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%94%9E%E6%B0%A3" title="唞氣 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="唞氣" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9530#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Spirado" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskuto:Spirado" rel="discussion" title="Diskuto pri la artikolo [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Spirado"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&action=edit" title="Tiu paĝo estas protektita. Vi povas nur rigardi ties fonton. [e]" accesskey="e"><span>Vidi fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Spirado"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&action=edit"><span>Vidi fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Spirado" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Spirado" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj" title="Listo de ĉiuj specialaj paĝoj [q]" accesskey="q"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&oldid=8925269" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo"><span>Konstanta ligilo</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=Spirado&id=8925269&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon"><span>Citi ĉi tiun artikolon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FSpirado"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FSpirado"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Spirado"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Spirado&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spirado&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Human_breathing" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9530" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8859571">.mw-parser-output .apartigilo{background-color:#F9F9F9;color:black;border-bottom:1px solid #AAAAAA;padding:0.5em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .apartigilo{background-color:#202122;color:white;border-bottom:1px solid #333333}html.skin-theme-clientpref-light .mw-parser-output .apartigilo{background-color:#F9F9F9;color:black;border-bottom:1px solid #AAAAAA}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .apartigilo{background-color:#202122;color:white;border-bottom:1px solid #333333}}</style><div> <table class="apartigilo" style="width: 100%; font-size: 95%; margin-bottom: 1em; position:relative;"> <tbody><tr> <td style="width: 26px; vertical-align: middle;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Disambig.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span> </td> <td>Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: <a href="/wiki/Spiro_(apartigilo)" class="mw-disambig" title="Spiro (apartigilo)">Spiro (apartigilo)</a> </td></tr></tbody></table></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_(Santana_Tribute)_egy%C3%BCttes,_Miskolc,_2015.02.07_(8).JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG/220px-Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG/330px-Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG/440px-Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG 2x" data-file-width="4320" data-file-height="3240" /></a><figcaption>Se elspirado okazas tra la buŝo en malvarmaj kaj malsekaj kondiĉoj, la <a href="/wiki/Akvovaporo" title="Akvovaporo">akvovaporo</a> kondensiĝas en videbla nubo kiu montras la elspiradon.</figcaption></figure> <p><b>Spirado</b> estas procezo, kiu movas <a href="/wiki/Aero" title="Aero">aeron</a> en la <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmojn</a> kaj reen el ili por difuzigi <a href="/wiki/Oksigeno" title="Oksigeno">oksigenon</a> en la sangon kaj <a href="/wiki/Karbona_duoksido" class="mw-redirect" title="Karbona duoksido">karbonan dioksidon</a> el la <a href="/wiki/Sango" title="Sango">sango</a> en la eksteran medion. La eniga fazo de la ciklo nomiĝas <a href="/wiki/Enspiro" title="Enspiro">enspiro</a> kaj la eliga estas <a href="/wiki/Elspiro" title="Elspiro">elspiro</a>. Ĝi estas la ĉefa maniero de spirado de <a href="/wiki/Tetrapodoj" title="Tetrapodoj">tetrapodoj</a>, interalie <a href="/wiki/Homo" title="Homo">homoj</a>. Aliaj bestoj havas alispecajn <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">spirajn organojn</a>, kiel <a href="/wiki/Branko" title="Branko">brankojn</a> ĉe <a href="/wiki/Fi%C5%9Do" class="mw-redirect" title="Fiŝo">fiŝoj</a> kaj traĥeojn ĉe multaj <a href="/wiki/Artropodoj" title="Artropodoj">artropodoj</a>. </p><p>La gasa interŝanĝo okazigata per spirado ebligas <a href="/w/index.php?title=%C4%88ela_spirado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ĉela spirado (paĝo ne ekzistas)">ĉelan spiradon</a>, esencan <a href="/wiki/Metabolo" title="Metabolo">metabolan</a> procezon. Tetrapodoj, kiel ĉiuj aerobiaj <a href="/wiki/Organismo" title="Organismo">organismoj</a>, postulas oksigenon ĉe la ĉela nivelo por liberigi energion kaj perlabori energi-riĉajn <a href="/wiki/Molekulo" title="Molekulo">molekulojn</a> kiel <a href="/wiki/Glukozo" title="Glukozo">glukozon</a>. </p><p>Spirado grave rolas en la <a href="/wiki/Homeostazo" class="mw-redirect" title="Homeostazo">homeostazo</a>, tiel ke ĝia ofteco kaj profundo varias por stabiligi la biokemian staton de la korpo. La medicina termino por normala malstreĉiga spirado estas <i>eŭpneo</i>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ĉe_homoj"><span id=".C4.88e_homoj"></span>Ĉe homoj</h2></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Respiratory_system_complete_no_labels.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Respiratory_system_complete_no_labels.svg/250px-Respiratory_system_complete_no_labels.svg.png" decoding="async" width="250" height="338" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Respiratory_system_complete_no_labels.svg/375px-Respiratory_system_complete_no_labels.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Respiratory_system_complete_no_labels.svg/500px-Respiratory_system_complete_no_labels.svg.png 2x" data-file-width="691" data-file-height="934" /></a><figcaption><a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">Pulmoj</a> kaj cetero de spirsistemo.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spirorganoj">Spirorganoj</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Heart-and-lungs.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Heart-and-lungs.jpg/220px-Heart-and-lungs.jpg" decoding="async" width="220" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Heart-and-lungs.jpg/330px-Heart-and-lungs.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Heart-and-lungs.jpg/440px-Heart-and-lungs.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="585" /></a><figcaption>Ĉefaj spirorganoj estas <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmoj</a>; inter ili la <a href="/wiki/Koro" title="Koro">koro</a>.</figcaption></figure> <p>Ĉar la spirsurfaco de la homo lokiĝas profunde en ĉiu <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmo</a>, la aero iras longan vojon al la spirsurfaco tra la alkondukaj aervojetoj. La atmosfera aero alvenas tra la naztruoj en la superajn aervojetojn. La naztruon kovras interne <a href="/wiki/Mukozo" title="Mukozo">mukozo</a>, kiun ĉiam malsekigas glando-sekrecio. La mukozon traplektas abunda kapilara reto, kiu ĉiam garantias la varman staton de la interna surfaco de naztruo. La enspirita aero tie varmiĝas kaj saturiĝas per akvovaporo, dum polveroj estas pelitaj eksteren per la cilia epidermo de mukozo. La aero fluas tra la buŝkavo dum profunda enspiro kaj parolo. La enspirita aero iras de la naztruo kaj buŝkavo al la faringo. En la <a href="/wiki/Faringo" title="Faringo">faringo</a> kruciĝas la vojoj de la aero kaj la nutraĵo. Dum gluto malfermiĝas la vojo al la <a href="/wiki/Tra%C4%A5eo" title="Traĥeo">traĥeo</a>, dum spirado la aero fluas tra la laringo al la traĥeo. </p><p>La homa <a href="/wiki/Laringo" title="Laringo">laringo</a> estas sona organo enkreskinta al la supera parto de la spirvojoj. Ĝia bazo konsistas el kartilago kaj la internan surfacon dividas voĉkordoj. La movado de la du sonligamentoj estas okazigata de la laringaj muskoloj. Dum trankvila spirado libere fluas la aero tra la inter du voĉkordoj troviĝanta sonfendo. Dum enspiro la sonfendo vastiĝas, dum elspiro malvastiĝas. La aero fluanta tra la laringo el la pulmo vibrigas la elastajn voĉkordojn, pro tio estiĝas sonondoj en la aerokolonoj super la voĉkordoj. El tiuj formiĝas - helpe de la kunlaboro de la buŝkavo, lango, lipoj - la homa parolo. La altecon de la homa sono donas la formo de la gloto kaj la streĉiteco de la voĉkordoj. Malvasta gloto kaj streĉitaj voĉkordoj donas pli altan sonon. La longeco de la voĉokordoj rilatas al la grandeco de la laringo. En granda laringo troviĝas longaj kaj tial malstreĉitaj voĉkordoj. Pro tio estas pli malalta la voĉo de la viroj ol tiu de lavirinoj kaj la knaboj. Dum la adulteco grandiĝas la gloto, tiu ŝanĝiĝo daŭras ĝis unu jaron. La sonalto de la voĉo iĝas en tiu periodo malkonstanta. Tiu periodo estas la mutalo, kiam precipe ĉe la knaboj aperas la malaltiĝanta sonalto. La elformita plenkreska parolvoĉo havas frekvencon ĝenerale de 100-300 <a href="/wiki/Hz" class="mw-disambig" title="Hz">Hz</a>. La frekvenco de normala voĉo estas 440 Hz. La plej malalta virvoĉo havas la frekvencon 80 Hz, la plej alta virina voĉo pli ol 1000 Hz. </p><p>La vojo de la enspirita aero iras tra la traĥeo al la subaj aervojoj. Tiuj inkludas la laringon kaj ankaŭ kartilagan, elastan kanalon en kiu libere fluas la aero. La suba parto dividiĝas je du ĉefbronkoj, kiuj kondukas al la dekstra kaj maldekstra parto de la pulmo. La pulmoj estas spongecaj, grandetendaj, elastaj organo, kiuj lokiĝas en la brustokavo. La kavon de la brusto kaj abdomeno dividas la diafragmo. La mikroskopa bildo de la pulmo montras glandan konstruon. La ĉefbronkoj atingantaj la pulmon dividiĝas plu kaj formas pli malgrandajn kanaletojn, la bronketojn. Tiuj finiĝas en aerveziketoj, kies maldika muro konsistas el unuĉeltavola epitelio. La muron de la aerveziketoj ĉirkaŭprenas abunda kapilarsistemo. La gasa interŝanĝado okazas tra la muro de la interplektiĝintaj kapilaroj kaj aerveziketoj. La tuta spirsurfaco de la aerveziketoj de homa pulmo estas ĉ. 100 m<sup>2</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mekaniko">Mekaniko</h3></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Gray391.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Gray391.png/220px-Gray391.png" decoding="async" width="220" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Gray391.png/330px-Gray391.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Gray391.png/440px-Gray391.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="530" /></a><figcaption>Homa diafragmo, fronta vido el sube, montrante malfermaĵojn.</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmoj</a> ne estas kapablaj je pumpado de si, kaj disetendiĝos nur kiam ekzistas pliiĝo en la volumeno de la brustkaverno.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Levitzky2013_1_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Levitzky2013_1-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> En <a href="/wiki/Homo" title="Homo">homoj</a>, kiel en la aliaj <a href="/wiki/Mamulo" class="mw-redirect" title="Mamulo">mamuloj</a>, tio estas atingita ĉefe per la kuntiriĝo de la <a href="/wiki/Toraka_diafragmo" title="Toraka diafragmo">diafragmo</a>, sed ankaŭ per la kuntiriĝo de la interripaj <a href="/wiki/Muskolo" title="Muskolo">muskoloj</a> kiuj tiras la <a href="/wiki/Torako" class="mw-redirect" title="Torako">torakon</a> supren.<sup id="cite_ref-tortora1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dum forta enspiro la akcesoraj muskoloj de enspiro, kiuj ligas la <a href="/wiki/Ripo" title="Ripo">ripojn</a> kaj la <a href="/wiki/Sternumo" title="Sternumo">sternumon</a> al la kolvertebroj kaj bazo de la kranio, en multaj kazoj tra peranta aldono al la klavikloj, troigas la pumpiltenilon kaj sitelajn tenilmovadojn, kaŭzante pli grandan ŝanĝon en la volumeno de la torakkavaĵo.<sup id="cite_ref-tortora1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dum elspirado, ĉe ripozo, (spiranta eksteren) ĉiuj muskoloj de enspiro senstreĉiĝas, resendante la bruston kaj abdomenon al pozicio nomita la "ripoza pozicio", kiu estas determinita per ilia anatomia elasteco. Ĉe tiu punkto la pulmoj enhavas la funkcian ripozan kapaciton de aero, kiu, en la plenkreska homo, havas volumenon de proksimume 2.5-3.0 litroj.<sup id="cite_ref-tortora1_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dum ĉiu spirad-cicklo nur ĉirkaŭ 15% el ĉi tiu volumeno anstataŭiĝas per ekstera aero. </p><p>Diafragma spirado igas la abdomenon ritme ŝveli eksteren kaj retiriĝi. Ĝi estas, tial, ofte referita kiel "abdomena spirado". Tiuj esprimoj ofte estas uzitaj interŝanĝeble ĉar ili priskribas la saman agon. Kiam la akcesoraj muskoloj de enspiro estas aktivigitaj, precipe dum uzkonsumita spirado, la klavikloj estas tiritaj supren, kiel klarigite supre. Tiu ekstera manifestiĝo de la uzo de la akcesoraj muskoloj de enspiro foje estas prisignita kiel klavikla spirado, vidita precipe dum astmoatakoj kaj en homoj kun kronika malhelpema pulmomalsano. </p><p>Dum la spirado, la pulmo moviĝas forte en la brusta kavo. La senfrotan moviĝon inter la pulma kaj la brusta muro helpas la duobla tavolo de la <a href="/wiki/Ple%C5%ADro" title="Pleŭro">pleŭro</a>. Unu tavolo ĉirkaŭas la pulmon, la alia kovras la brustomuron kaj la <a href="/wiki/Diafragmo" class="mw-disambig" title="Diafragmo">diafragmo</a>-surfacon. Sur la surfaco de la du kontaktiĝantaj pleŭroj troviĝas tre maldika fluidaĵotavolo. Ili estas tiel malfacile divideblaj kiel du malsekaj vitroj unu sur la alia. Dume ili moviĝas, ili glitas unu sur la alia tre bone. Tio helpas la spirmovojn. </p><p>Homoj enspiras trankvile po 16 fojoj minute. Tio signifas - kalkulante je 0,5 l da normala spira volumeno - la ŝanĝiĝon de 8 l aero en minuto. Se ekz. forta fizika (korpa) laboro altigas la oksigenbezonon de la organo, tiam pli granda volumeno da aero ŝanĝiĝas en la pulmo je unu spiro per pli profunda kaj ofta spirado. Tamen oni kapablas altigi la spiran volumenon per malaltigo de la depona aero dum longdaŭra tempo nur ĝis iu limo. Se la spira volumeno superas 50 % de la pulma aeroakcepta kapableco, komence aperas forta laciĝo, poste elĉerpiĝo. </p><p>Dum peza spirado (hiperpneo) kiel, ekzemple, dum ekzerco, elspirado estas rezultigita per rilakso de ĉiuj muskoloj de enspiro, (laŭ la sama maniero kiel ĉe ripozo), sed, krome, la ventromuskoloj, anstataŭ esti pasivaj, nun kontraktiĝas forte igante la torakon esti tirita malsupren (al fronto kaj flankoj). Tio ne nur malpliigas la grandecon de la torako, sed ankaŭ premas la abdomenajn organojn supren kontraŭ la diafragmo kiu sekve ŝvelas profunde en la torakon. La fin-ekshala-pulmvolumeno nun enhavas malpli da aero ol la ripoza "funkcia resta kapacito".<sup id="cite_ref-tortora1_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tamen, en normala mamulo, la pulmoj ne povas esti malplenigitaj tute. En plenkreska homo ekzistas ĉiam daŭre almenaŭ unu litro da restaero forlasita en la pulmoj post maksimuma elspirado.<sup id="cite_ref-tortora1_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Regado">Regado</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg/270px-Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg" decoding="async" width="270" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg/405px-Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg/540px-Freediver-monofin-start-london-competition-2009.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a><figcaption>Subnaĝanto kontrolanta spiradon.</figcaption></figure> <p>Spirado estas unu el nemultaj korpaj funkcioj kiujn oni povas kontroli kaj konscie kaj senkonscie. La indico kaj profundo de spirado estas aŭtomate kontrolitaj per la spiraj centroj kiuj ricevas informojn de la periferiaj kaj centraj sangaj gaskemireceptoroj. Tiuj kemireceptoroj ade monitoras la partajn premojn de <a href="/wiki/Karbondioksido" class="mw-redirect" title="Karbondioksido">karbondioksido</a> kaj <a href="/wiki/Oksigeno" title="Oksigeno">oksigeno</a> en la arteria sango.<sup id="cite_ref-tortora1_3-5" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La sensiloj estas, unue, la centraj sangaj gaskemireceptoroj sur la surfaco de la <a href="/w/index.php?title=Medolo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medolo (paĝo ne ekzistas)">medolo</a> oblonga de la cerbotrunko kiuj estas precipe sentemaj al pH same kiel la parta premo de karbondioksido en la sango kaj cerbo-spina likvaĵo. La dua grupo de sensiloj mezuras la partan premon de oksigeno en la arteria sango. Kune la laste menciitaj estas konataj kiel la periferiaj sangaj gaskemireceptoroj kiuj estas situantaj en la aortaj kaj karotidaj korpoj.<sup id="cite_ref-tortora1_3-6" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Informoj de ĉiuj tiuj sangaj gaskemireceptoroj estas peritaj al la spiraj centroj en la <a href="/wiki/Cerba_ponto" title="Cerba ponto">cerba ponto</a> kaj en la oblonga medolo, kiuj reagas al devioj en la partaj premoj de karbondioksido kaj oksigeno en la arteria sango de normalo adaptante la indicon kaj profundon de spirado, en tia maniero por reestigi partan premon de karbondioksido reen al 5.3 kPa (40 mm Hg), la pH al 7.4 kaj, laŭ pli malgranda mezuro, la partan premon de oksigeno al 13 kPa (100 mm Hg).<sup id="cite_ref-tortora1_3-7" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ekzemple, ekzerco pliigas la produktadon de karbondioksido de la aktivaj muskoloj. Tiu karbondioksido difuzigas en la vejnan sangon, kaj finfine levas la partan premon de karbondioksido en la arteria sango. Tio tuj estas sentita per la karbondioksidaj kemireceptoroj sur la cerbotrunko. La spiraj centroj respondas al tiuj informoj igante la indicon kaj profundon de spirado pliigi al tia amplekso ke la partaj premoj de karbondioksido kaj oksigeno en la arteria sango preskaŭ revenas tuj al la samaj niveloj kiel ĉe ripozo. La spiraj centroj komunikas kun la muskoloj de spirado per movnervoj, de kiuj la frenaj nervoj, kiuj funkciigas la <a href="/wiki/Diafragmo" class="mw-disambig" title="Diafragmo">diafragmon</a>, estas verŝajne la plej gravaj.<sup id="cite_ref-tortora1_3-8" class="reference"><a href="#cite_note-tortora1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Junko-Kitahama_Apnea-Monofin_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Junko-Kitahama_Apnea-Monofin_cropped.jpg/250px-Junko-Kitahama_Apnea-Monofin_cropped.jpg" decoding="async" width="250" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/66/Junko-Kitahama_Apnea-Monofin_cropped.jpg 1.5x" data-file-width="286" data-file-height="400" /></a><figcaption>Subnaĝado sen spirhelpaj aparatoj.</figcaption></figure> <p>Aŭtomata spirado povas esti troigita laŭ limigita mezuro per simpla elekto, aŭ faciligi ĝin por <a href="/wiki/Na%C4%9Dado" title="Naĝado">naĝado</a>, parolado, kantado aŭ alia laŭta trejnado.<sup id="cite_ref-acs_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-acs-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Spirantaj disciplinoj estas integrigitaj en meditado, certaj formoj de <a href="/wiki/Jogo" title="Jogo">jogo</a> kiel ekzemple pranayama, kaj la Buteyko-metodo kiel <a href="/wiki/Terapio" title="Terapio">terapio</a> kontraŭ <a href="/wiki/Astmo" title="Astmo">astmo</a> kaj aliaj malsanoj. Estas maleble subpremi la impulson al spiro al la punkto de hipoksio sed trejnado povas pliigi la kapablon spir-teni, ekzemple, en februaro 2016, hispana, profesia liberplonĝisto rompis la mondan <a href="/wiki/Rekordo" title="Rekordo">rekordon</a> por aranĝado de la spiro sub akvo ĉe iom pli ol 24 minutoj. </p><p>Aliaj aŭtomatajn spirkontrolajn refleksojn ankaŭ ekzistas. Subakvigo, precipe de la vizaĝo, en malvarma akvo, ekigas respondon nomitan la plonĝadreflekso.<sup id="cite_ref-pann_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-pann-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Physiology_and_Pathophysiology_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Physiology_and_Pathophysiology-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tio unue havas la rezulton fermi la aervojojn kontraŭ la enfluo de akvo. La metabola indico bremsas rekte malsupren. Tio estas kunligita kun intensa vaskulkonstrikton de la <a href="/wiki/Arterio" title="Arterio">arterioj</a> al la membroj kaj abdomenaj <a href="/wiki/Intesto" title="Intesto">intestoj</a>. Tio rezervas la oksigenon kiu estas en sango kaj pulmoj komence de la plonĝo preskaŭ ekskluzive por la koro kaj la cerbo. La plonĝadreflekso estas ofte-uzita respondo en bestoj kiuj rutine devas plonĝi, kiel ekzemple <a href="/wiki/Pingveno" title="Pingveno">pingvenoj</a>, <a href="/wiki/Foko" class="mw-redirect" title="Foko">fokoj</a> kaj <a href="/wiki/Baleno" title="Baleno">balenoj</a>.<sup id="cite_ref-pmid15233163_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid15233163-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-pmid2800051_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid2800051-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ĝi estas ankaŭ pli efika en junegaj <a href="/wiki/Bebo" title="Bebo">beboj</a> kaj infanoj ol en plenkreskuloj.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spira_sano">Spira sano</h3></div> <p>La pulman aeroakceptan kapablecon grandigas la sistema sportado aŭ trejnado. Se trejnita sportisto kaj neniam trejninta homo kuras, ilia spirado montras signifan diferencon. Kiam la minuta spirnombro de la trejnito altiĝas al 30, tiu ĉe la netrejnita homo atingas 40 dum la sama muskollaboro. Se oni komparas la dum unu minuto elŝanĝitan aeron en la du pulmoj, oni konstatas, ke tiu kvanto preskaŭ kongruas, ĉ 24 l. La trejnita homo atingas 0,8 l spirvolumenon per konstanta profunda spirado, dume la alia homo nur 0,6 l per hastema spirado. La konstanta trejnado ebligas fortan spiradon, ĉar en la gasa interŝanĝo partoprenas pli grandnombraj aerveziketoj, do grandiĝas la pulma aerakcepta kapablo. </p><p>Senmova vivmaniero kaj fumado estas homaj vivkutimoj, kiuj ofte damaĝas la spirkapablon, krom aliaj <a href="/wiki/Malsano" title="Malsano">malsanigaj</a> efikoj. Fumado kaŭzas la pulmokanceron kaj la oftan hurutan malsanon de la <a href="/wiki/Bronko" title="Bronko">bronkoj</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Socio_kaj_kulturo">Socio kaj kulturo</h2></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Michelangelo_-_Creation_of_Adam_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Michelangelo_-_Creation_of_Adam_%28cropped%29.jpg/300px-Michelangelo_-_Creation_of_Adam_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="300" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Michelangelo_-_Creation_of_Adam_%28cropped%29.jpg/450px-Michelangelo_-_Creation_of_Adam_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Michelangelo_-_Creation_of_Adam_%28cropped%29.jpg/600px-Michelangelo_-_Creation_of_Adam_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="3524" data-file-height="1599" /></a><figcaption>Fresko de Mikelanĝelo en Vatikano, nome <a href="/wiki/Kreo_de_Adamo" title="Kreo de Adamo">Kreo de Adamo</a>. Spite la ikonografion kaj laŭ la Hebrea Biblio Dio kreas la viron el argilo kaj spiras sur li por doni al li la vivon.</figcaption></figure> <p>La vorto "<a href="/wiki/Spirito" title="Spirito">spirito</a>" devenas el la <a href="/wiki/Latina" class="mw-redirect" title="Latina">Latina</a> vorto <i>spiritus</i>, kiu signifas spiron. Historie, spiro ofte estis konsiderata ĉe la koncepto de vivoforto. La <a href="/wiki/Hebrea_Biblio" title="Hebrea Biblio">Hebrea Biblio</a> referencas al Dio kiu spiras (blovas) la spiron de vivo en argilon por krei <a href="/wiki/Adamo" class="mw-disambig" title="Adamo">Adamon</a> kiel vivulon (<i><a href="/wiki/Nefe%C5%9D" title="Nefeŝ">nefeŝ</a></i>). Ĝi referencas ankaŭ al la spirado kiel reveno al Dio kiam mortonto mortas. La terminoj spirito, la barata <i>prana</i>, la polinezia <i>mana</i>, la hebrea <i>ruaĉ</i> (Sankta Spirito) kaj <i><a href="/wiki/Psiko" title="Psiko">psiĥe</a></i> en psikologio estas rilataj al la koncepto de spirado.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>En <a href="/wiki/Taj%C4%9Di%C4%89uano" title="Tajĝiĉuano">Tajĝiĉuano</a>, aeroba ekzerco estas kombinata kun spiradekzercado por plifortigi la <a href="/wiki/Toraka_diafragmo" title="Toraka diafragmo">diafragmajn muskolojn</a>, plibonigi la sintenojn kaj la ĝeneralan uzadon de la korpa <i><a href="/wiki/%C4%88jio" title="Ĉjio">ĉjio</a></i>. Diversaj formoj de <a href="/wiki/Meditado" title="Meditado">meditado</a>, kaj <a href="/wiki/Jogo" title="Jogo">jogo</a> proponas variajn spiradmetodojn. Formo de <a href="/wiki/Budhismo" title="Budhismo">Budhisma meditado</a> nomita <i>anapanasati</i> kun la signifo de mensa spirpleneco estis por la unua fojo enkondukita de <a href="/wiki/Gautama_Budho" class="mw-redirect" title="Gautama Budho">Budho</a>. Respiraj kapabloj estas aligitaj en meditado, en kelkaj formoj de jogo kiel <i>pranajama</i>, kaj en la metodo Butejko kiel traktado kontraŭ <a href="/wiki/Astmo" title="Astmo">astmo</a> kaj aliaj malsanoj kaj misordoj.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>En muziko, kelkaj muzikistoj de <a href="/wiki/Blovinstrumento" title="Blovinstrumento">blovinstrumentoj</a> uzas teknikon nomitan "cirkla spirado" nome spirtekniko uzata por produkti kontinuan tonon seninterrompe. Ankaŭ <a href="/wiki/Kantado" title="Kantado">kantistoj</a> dependas fundamente de la respirkontrolo. </p><p>Oftaj kulturaj esprimoj rilataj al spirado estas jenaj: "reteni sian spiron", "sen spiro", "reteni la spiron", "la lasta spiro", "ekspiri".<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kaj pli arta kaj literatura koncepto estas <a href="/wiki/Inspiro" title="Inspiro">inspiro</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Animala_spirado_(por_komparo)"><span id="Animala_spirado_.28por_komparo.29"></span>Animala spirado (por komparo)</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ĉe_senvertebruloj"><span id=".C4.88e_senvertebruloj"></span>Ĉe senvertebruloj</h3></div> <p>La <a href="/wiki/Spongulo" title="Spongulo">sponguloj</a> kaj la <a href="/wiki/Meduzo" title="Meduzo">meduzoj</a> ne havas apartajn organojn por la interŝanĝo de gasoj kaj povas rekte preni gasojn de la ĉirkaŭa akvo. La <a href="/wiki/Platyhelminthes" class="mw-redirect" title="Platyhelminthes">platelmintoj</a> havas nek <a href="/wiki/Kardiovaskula_sistemo" title="Kardiovaskula sistemo">kardiovaskulan sistemon</a> nek <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">spirsistemon</a>;<sup id="cite_ref-WalkerAnderson2001PlatyhelminthesInAnderson_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-WalkerAnderson2001PlatyhelminthesInAnderson-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-RuppertBarnes2004Platyhelminthes_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-RuppertBarnes2004Platyhelminthes-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> la <a href="/wiki/Oksigeno" title="Oksigeno">oksigeno</a> necesa por ilia <a href="/wiki/Metabolo" title="Metabolo">metabolo</a> disvastiĝas tra la <a href="/wiki/Tegumenta_sistemo" title="Tegumenta sistemo">tegumentoj</a> de la animalo, kiuj estas tre maldikaj. </p><p>La spiraparato de la <a href="/wiki/Insektoj" title="Insektoj">insektoj</a> estas formata de <a href="/wiki/Tra%C4%A5eo" title="Traĥeo">traĥeoj</a>, nome serio de malplenaj tuboj tre branĉigitaj kiuj kune formas traĥean sistemon, tra kiuj la spiraj gasoj cirkulas. La <a href="/wiki/Moluskoj" title="Moluskoj">moluskoj</a>, ĝenerale havas <a href="/wiki/Branko" title="Branko">brankojn</a> kiuj ebligas la interŝanĝon de oksigeno de akva medio, aligante tiun oksigenon enen de la vaskulan sistemon. Ili havas <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">spirsistemon</a>, laŭ kelkaj aspektoj, similan al tiu de la <a href="/wiki/Fi%C5%9Doj" title="Fiŝoj">fiŝoj</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ĉe_vertebruloj_(por_komparo)"><span id=".C4.88e_vertebruloj_.28por_komparo.29"></span>Ĉe vertebruloj (por komparo)</h3></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Neoceratodus_forsteri,_2014-09-19.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Neoceratodus_forsteri%2C_2014-09-19.JPG/230px-Neoceratodus_forsteri%2C_2014-09-19.JPG" decoding="async" width="230" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Neoceratodus_forsteri%2C_2014-09-19.JPG/345px-Neoceratodus_forsteri%2C_2014-09-19.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Neoceratodus_forsteri%2C_2014-09-19.JPG/460px-Neoceratodus_forsteri%2C_2014-09-19.JPG 2x" data-file-width="2418" data-file-height="1813" /></a><figcaption>Aŭstralia pulmofiŝo, <i>Neoceratodus forsteri</i>; pulmofiŝoj havas unu aŭ du pulmojn.</figcaption></figure> <p>La plimulto de la vertebruloj havas <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmojn</a>, kun la granda escepto de la fiŝoj kiuj fundamente havas <a href="/wiki/Branko" title="Branko">brankojn</a>. En la plimulto de la <a href="/wiki/Fi%C5%9Doj" title="Fiŝoj">fiŝoj</a> la spirado okazas tra tiuj <a href="/wiki/Branko" title="Branko">brankoj</a>, sed la <a href="/wiki/Pulmofi%C5%9Doj" title="Pulmofiŝoj">pulmofiŝoj</a> havas unu aŭ du pulmojn. La <a href="/wiki/Ha%C5%ADto" title="Haŭto">haŭto</a> estas unu de la spirorganoj de la <a href="/wiki/Amfibioj" title="Amfibioj">amfibioj</a>; ĝi estas tre vaskulhava kaj konstante malseka, kun humideco retenata pere de la sekrecio de muko fare de specializitaj ĉeloj. </p><p>La anatomia strukturo de la pulmoj estas malpli kompleksa ĉe la <a href="/wiki/Reptilioj" title="Reptilioj">reptilioj</a> ol ĉe la mamuloj. Ankaŭ la <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">spira sistemo</a> de la <a href="/wiki/Birdo" class="mw-redirect" title="Birdo">birdoj</a> ege diferenciĝas disde tiu kiu troviĝas ĉe la mamuloj, kun unikaj anatomiaj trajtoj, kiel por ekzemplo aersakoj; pro la alta metabola kosto postulata por la flugado, la birdoj havas altan neceson de oksigeno. </p><p>Ĉiuj <a href="/wiki/Mamuloj" title="Mamuloj">mamuloj</a>, inklude la akvajn mamulojn, havas pulman spiradon. Tiu funkcias pere de du tre disvolvigitaj pulmoj dividitaj en <a href="/wiki/Lobo" title="Lobo">loboj</a>; la pulmoj hejmas en la pleŭra kavaĵo, kiu estas limigita per la diafragmo, kiu estas muskolo kiu pere de siaj disetendiĝo kaj kuntiriĝo, realigas la enirado kaj elirado de gasoj. La spirvojoj estas formitaj de la traĥeo kiu disdividiĝas en du <a href="/wiki/Bronko" title="Bronko">bronkoj</a> ĉiu al po unu pulmo. Tiuj plue disdividiĝas en bronketoj kaj tiuj siavice disdividiĝas en la <a href="/wiki/Pulma_alveolo" title="Pulma alveolo">alveoloj</a>; en la cetero de animaloj tiuj nomiĝas faveoloj. La <a href="/wiki/Gasa_inter%C5%9Dan%C4%9Do" title="Gasa interŝanĝo">interŝanĝo de gasoj</a> (hematozo) realiĝas en la alveoloj. La alveoloj estas senelirejaj saketoj kiuj estas ĉirkaŭitaj de sangovaskuloj. La eligo de sonoj eblas pro la funkciado de voĉkordoj ĉe la <a href="/wiki/Laringo" title="Laringo">laringo</a>. Inter mamulo kaj samgranda amfibio la unua havas dek fojojn pli grandan pulmon surfacon. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tipoj_de_spirado">Tipoj de spirado</h2></div> <p>La aerobaj vivuloj disvolviĝis <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">kelkajn sistemojn</a> de interŝanĝo de gasoj kun la medio en kiu ili vivas: nome <a href="/wiki/Ha%C5%ADto" title="Haŭto">haŭta</a>, <a href="/wiki/Tra%C4%A5eo" title="Traĥeo">traĥeal</a>, <a href="/wiki/Branko" title="Branko">branka</a> kaj <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulma aerumado</a>. Pere de ajna de tiuj sistemoj ili aligas <a href="/wiki/Oksigeno" title="Oksigeno">oksigenon</a> devenan de la ekstera kaj forigas <a href="/wiki/Karbona_dioksido" title="Karbona dioksido">karbonan dioksidon</a> kaj <a href="/wiki/Akvovaporo" title="Akvovaporo">akvovaporon</a>, kiel rezulto de la procezo de la energia <a href="/wiki/Metabolo" title="Metabolo">metabolo</a>. Homoj kaj aliaj mamuloj prezentas nur pulman spiradon, sed kelkaj organismoj kiel la amfibioj uzas kelkajn diversajn sistemoj samtempe kaj havas kaj haŭtann kaj pulman espiradon. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Gas_exchange_in_the_aveolus.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Gas_exchange_in_the_aveolus.svg/220px-Gas_exchange_in_the_aveolus.svg.png" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Gas_exchange_in_the_aveolus.svg/330px-Gas_exchange_in_the_aveolus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Gas_exchange_in_the_aveolus.svg/440px-Gas_exchange_in_the_aveolus.svg.png 2x" data-file-width="390" data-file-height="317" /></a><figcaption>Interŝanĝo de gasoj en la <a href="/wiki/Pulma_alveolo" title="Pulma alveolo">pulma alveolo</a>.</figcaption></figure> <dl><dt><ul><li>Pulma spirado.</li></ul></dt></dl> <p>Ĝi okazas ĉe la plej granda parto de la surteraj <a href="/wiki/Vertebrulo" class="mw-redirect" title="Vertebrulo">vertebruloj</a>: <a href="/wiki/Amfibioj" title="Amfibioj">amfibioj</a>, <a href="/wiki/Reptilioj" title="Reptilioj">reptilioj</a>, <a href="/wiki/Birdoj" title="Birdoj">birdoj</a> kaj <a href="/wiki/Mamuloj" title="Mamuloj">mamuloj</a> inklude la homan estaĵon. La spira sistemo de pulma tipo estas formata per spiraj truoj situaj en la kapo kiuj komunikas kun interna kondukto kiu nomiĝas <a href="/wiki/Laringo" title="Laringo">laringo</a> kiu alvenas tra la <a href="/wiki/Trakeo" class="mw-redirect" title="Trakeo">trakeo</a> en la <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmoj</a>. La pulmoj konsistas de aro de <a href="/wiki/Pulma_alveolo" title="Pulma alveolo">alveoloj</a> ĉirkaŭita de <a href="/wiki/Kapilaro" title="Kapilaro">sangokapilaroj</a>. En la alveoloj estas kie okazas la interŝanĝo de gasoj kun la <a href="/wiki/Sango" title="Sango">sango</a>. La oksigenhava estas distribuita tra la tuta organismo pere de la <a href="/wiki/Kardiovaskula_sistemo" title="Kardiovaskula sistemo">kardiovaskula sistemo</a>.<sup id="cite_ref-dos_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-dos-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt><ul><li>Traĥea spirado.</li></ul></dt></dl> <p>La spirado traĥea okazas ĉe multaj senvertebruloj, inklude <a href="/wiki/Insektoj" title="Insektoj">insektojn</a>, <a href="/wiki/Miriapodoj" class="mw-redirect" title="Miriapodoj">miriapodoj</a> kaj kelkaj <a href="/wiki/Araneoidoj" title="Araneoidoj">araneoj</a>. Tiuj animaloj disponas de serio de truoj laŭlonge de siaj korpoj nomiaj "stigmoj" tra kiuj oni enigas la aeron de la atmosfero. La stigmoj rezultas en konduktoj kiuj ricevas la nomon de "traĥeoj" kiuj branĉiĝas en la interno de la organismo por ebligi la gasinterŝanĝon.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt><ul><li>Branka spirado.</li></ul></dt></dl> <p>La branka spirado okazas ĉe la <a href="/wiki/Fi%C5%9Doj" title="Fiŝoj">fiŝoj</a>. La <a href="/wiki/Branko" title="Branko">brankoj</a> estas spirorganoj de multaj akvanimaloj. Ili estas formataj per aro de tre fajnaj platoj ĉirkaŭitaj de sangotuboj. Kiam la akvo ŝarĝita de oksigeno pasas inter la brankoj, okazas la gasa interŝanĝo kun la sango. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Lumbricus_terrestris_(26559560801).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Lumbricus_terrestris_%2826559560801%29.jpg/220px-Lumbricus_terrestris_%2826559560801%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Lumbricus_terrestris_%2826559560801%29.jpg/330px-Lumbricus_terrestris_%2826559560801%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Lumbricus_terrestris_%2826559560801%29.jpg/440px-Lumbricus_terrestris_%2826559560801%29.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Anelidoj" title="Anelidoj">anelidoj</a> kiel ekzemple la tervermoj de lataksonoj <i>Crassiclitellata</i> ne havas pulmojn, spiras tra la haŭto (haŭta spirado).</figcaption></figure> <dl><dt><ul><li>Haŭta spirado.</li></ul></dt></dl> <p>En kelkaj animaloj la spirado okazas rekte tra la haŭto. Por ke tio eblas, la haŭto devas esti tre fajna kaj ne esti rekovrita per kornecaj strukturoj kiel estas la skvamaj. Inter la animaloj kiuj posedas haŭtan spiradon estas la <a href="/wiki/Anelidoj" title="Anelidoj">anelidoj</a>. La haŭta spirado povas esti responsa de ĝis la 20% de la gasa interŝanĝo en kelkaj reptilioj kaj de eĉ pli granda procento ĉe amfibioj.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vegetala_spirado_(por_komparo)"><span id="Vegetala_spirado_.28por_komparo.29"></span>Vegetala spirado (por komparo)</h2></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Fotosynteza3.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Fotosynteza3.png/230px-Fotosynteza3.png" decoding="async" width="230" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Fotosynteza3.png/345px-Fotosynteza3.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/50/Fotosynteza3.png 2x" data-file-width="380" data-file-height="417" /></a><figcaption>Gasa interŝanĝo en fotosintezo.</figcaption></figure> <p>La vegetala spirado estas la procezo de spirado kiu okazas en <a href="/wiki/Planto" class="mw-redirect" title="Planto">planto</a>. Tiu procezo baziĝas ankaŭ en la konsumo de oksigeno kaj la eligo de karbona dioksido. Ĝi estas diferencigenda disde la gasa interŝanĝo konsekvenco de la <a href="/wiki/Fotosintezo" title="Fotosintezo">fotosintezo</a>. Ofte oni indikas ankaŭ, ke la spirado ĉe vegetaloj inkludas akvon pro la fakto ke en la fotosinteza procezo ĝi estas kaptante energion devenan de la elektromagnetaj ondoj de la suno. </p><p>En la plantoj, la gasa interŝanĝo realiĝas ĉefe pere de stomoj kaj/aŭ <a href="/wiki/Lenticelo" title="Lenticelo">lenticeloj</a>. La stomoj aŭ pneŭmatodoj estas formataj per paro da epidermaj ĉeloj modifitaj (stomaj aŭ okluzivaj (plozivaj) ĉeloj) de reneca formo. Por la gasa interŝanĝo ili formas truon nomitan <a href="/wiki/Ostiolo" title="Ostiolo">ostiolo</a> kiu fermiĝas aŭtomate en la okazoj de troa CO² aŭ de manko de akvo. La stomoj estas plej ofte en la malsupra parto de la folio, en kiu ili ne ricevas la rektan sunlumon, sed ili estas ankaŭ en herbaj tigoj. </p><p>La lenticeloj estas dise tra la mortinta ŝelo de tigoj kaj radikoj. Tipe, la lenticeloj estas lento-formaj (dukonveksa lenso) en sia ekstera konturo, de kie deriviĝas la nomo. Ili estas orientataj ĉu vertikale ĉu horizontale sur la tigo, laŭ la specio kaj varias laŭ grando, el apenaŭ videblaj ĝis tiom grando kiel de 1 cm aŭ eĉ 2,5 cm de longo. En arboj kun ŝelo de multaj fendoj, la lenticeloj estas sur la fono de la fendoj. La funkcio de la lenticeloj estas ebligi puran interŝanĝon de gasoj inter la internaj parenkimatozaj histoj kaj la atmosfero. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spirado_kaj_fotosintezo">Spirado kaj fotosintezo</h3></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8860200">.mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.5em;font-style:italic}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}html.skin-theme-clientpref-light .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#F9F9F9;color:black;border:1px solid #AAAAAA}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}}</style> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Fotosintezo" title="Fotosintezo">Fotosintezo</a>.</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200"> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Fotorespirado" title="Fotorespirado">Fotorespirado</a>.</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Photorespiration.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Photorespiration.svg/300px-Photorespiration.svg.png" decoding="async" width="300" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Photorespiration.svg/450px-Photorespiration.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Photorespiration.svg/600px-Photorespiration.svg.png 2x" data-file-width="920" data-file-height="460" /></a><figcaption>Fotorespirado.</figcaption></figure> <p>La fotosintezo farita de la <a href="/wiki/Plantoj" title="Plantoj">plantoj</a>, kaj en plej ampleksa senco en ĉiuj <a href="/wiki/A%C5%ADtotrofo" title="Aŭtotrofo">aŭtotrofaj</a> organismoj, kutime prezentiĝas kiel reakcio inversa al la aeroba respirado, ĉar la universala ekvacio estas ĝuste la malo: </p> <center><b>6 CO<sub>2</sub> + 6 H<sub>2</sub>O + energio (ATP) → C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub> + 6 O<sub>2</sub></b></center> <p>La plantoj faras precize la saman aeroban respiradon priskribita antaŭe. Dum la nokto, la fotosintezo suspendiĝas pro la manko de lumo. Eĉ tiel la respirado en la plantoj okazas ĉiam por havigi la necesan energion por realigi la <a href="/wiki/Katabolo" title="Katabolo">katabolon</a>, sammaniere kiel faras ĝin la cetero de eŭkariotoj pere de la oksidigo de <a href="/wiki/Karbonhidrato" title="Karbonhidrato">karbonhidratoj</a> fare de enzimoj kiuj kondukas al la eligo de <a href="/wiki/Karbona_dioksido" title="Karbona dioksido">karbona dioksido</a> al la medio. Eĉ tial, la kvanto de karbona dioksido kiun la aŭtotrofaj organismoj eligas estas malpli granda ol la kvanto kiun ili alsorbas por realigi la fotosintezon, kaj ankaŭ la oksigeno kiujn ili bezonas estas same pli malgranda ol tiu kiun ili eligas. La pura eligo de karbona dioksido estas relative tre malgranda kompare kun la produktado de oksigeno. </p><p>Kiel rezulto de tiuj metabolaj agadoj la plantoj favoras ekvilibron inter la oksigeno kaj la karbona dioksido en la <a href="/wiki/Tera_atmosfero" title="Tera atmosfero">tera atmosfero</a>. </p><p>La respirado estas procezo de la vivo esenca en la plantoj. Ĝi necesas por la sintezo de <a href="/wiki/Metabolito" title="Metabolito">metabolitoj</a> esencaj inklude karbonhidratojn, <a href="/wiki/Aminoacido" title="Aminoacido">aminoacidojn</a> kaj grasacidojn, krom por la transporto de mineraloj kaj aliaj solviĝintoj inter la ĉeloj. Ĝi konsumas inter 25 kaj 75% de ĉiuj <a href="/wiki/Karbonhidrato" title="Karbonhidrato">karbonhidratoj</a> produktitaj en la fotosintezo.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notoj">Notoj</h2></div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;">Pocock, Gillian.  (2006) <i>Human physiology : the basis of medicine</i>, <span style="white-space:nowrap;">3‑a eldono</span>, Oksfordo: Oxford University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780198568780" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-19-856878-0</a>.</cite> </span> </li> <li id="cite_note-Levitzky2013_1-2"><a href="#cite_ref-Levitzky2013_1_2-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;">Levitzky, Michael G..  (2013) <i>Pulmonary physiology</i>. Nov-Jorko: McGraw-Hill Medical. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780071793131" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-07-179313-1</a>.</cite> </span> </li> <li id="cite_note-tortora1-3">↑ <a href="#cite_ref-tortora1_3-0"><sup>3,0</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-1"><sup>3,1</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-2"><sup>3,2</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-3"><sup>3,3</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-4"><sup>3,4</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-5"><sup>3,5</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-6"><sup>3,6</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-7"><sup>3,7</sup></a> <a href="#cite_ref-tortora1_3-8"><sup>3,8</sup></a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;">Tortora, Gerard J..  (1987) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/principlesofanat05tort">Principles of anatomy and physiology</a></i>. New York: Harper & Row, Publishers, <span style="white-space:nowrap;">p. [htt://archive.org/details/inciesofanat05tort/e/556 556–582]</span>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780063507296" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-06-350729-6</a>.</cite> </span> </li> <li id="cite_note-acs-4"><a href="#cite_ref-acs_4-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;"> (2009) “Breathwork”, Ades TB: <i>American Cancer Society Complete Guide to Complementary and Alternative Cancer Therapies</i>, <span style="white-space:nowrap;">2‑a eldono</span>, American Cancer Society, <span style="white-space:nowrap;">p. [htt://archive.org/details/americancancerso0000unse/e/72 72–74]</span>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780944235713" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780944235713</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-pann-5"><a href="#cite_ref-pann_5-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (2013) “The Mammalian Diving Response: An Enigmatic Reflex to Preserve Life?”, <i>Physiology</i> <b>28</b> (5), <span style="white-space:nowrap;">p. 284–297</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1152/physiol.00020.2013" class="extiw" title="doi:10.1152/physiol.00020.2013">10.1152/physiol.00020.2013</a>.</cite><span style="display:none;"> </span> </span> </li> <li id="cite_note-Physiology_and_Pathophysiology-6"><a href="#cite_ref-Physiology_and_Pathophysiology_6-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (<a href="/wiki/1-a_de_januaro" title="1-a de januaro">1-a de januaro</a> <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>) “<a rel="nofollow" class="external text" href="http://jap.physiology.org/content/106/1/284">The physiology and pathophysiology of human breath-hold diving</a>”, <i>Journal of Applied Physiology</i> <b>106</b> (1), <span style="white-space:nowrap;">p. 284–292</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1152/japplphysiol.90991.2008" class="extiw" title="doi:10.1152/japplphysiol.90991.2008">10.1152/japplphysiol.90991.2008</a>.  Alirita <a href="/wiki/4-a_de_aprilo" title="4-a de aprilo">4-a de aprilo</a> <a href="/wiki/2015" title="2015">2015</a>..</cite><span style="display:none;"> </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150515013832/http://jap.physiology.org/content/106/1/284">Arkivigite je</a> 2015-05-15 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-pmid15233163-7"><a href="#cite_ref-pmid15233163_7-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (2004) “<a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.rubicon-foundation.org/6520">Oxygen and the diving seal</a>”, <i>Undersea Hyperb Med</i> <b>31</b> (1), <span style="white-space:nowrap;">p. 81–95</span>.  Alirita 2008-06-14..</cite><span style="display:none;"> </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211020631/http://archive.rubicon-foundation.org/6520">Arkivigite je</a> 2008-12-11 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211020631/http://archive.rubicon-foundation.org/6520">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.rubicon-foundation.org/6520">la originalo</a> je 2008-12-11. Alirita 2021-03-31 .</span> </li> <li id="cite_note-pmid2800051-8"><a href="#cite_ref-pmid2800051_8-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (September 1989) “<a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.rubicon-foundation.org/2531">Arterial gas tensions and hemoglobin concentrations of the freely diving Weddell seal</a>”, <i>Undersea Biomed Res</i> <b>16</b> (5), <span style="white-space:nowrap;">p. 363–73</span>.  Alirita 2008-06-14..</cite><span style="display:none;"> </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211020626/http://archive.rubicon-foundation.org/2531">Arkivigite je</a> 2008-12-11 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211020626/http://archive.rubicon-foundation.org/2531">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.rubicon-foundation.org/2531">la originalo</a> je 2008-12-11. Alirita 2021-03-31 .</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (2012) “The diving reflex in healthy infants in the first year of life”, <i>Journal of Child Neurology</i> <b>27</b> (2), <span style="white-space:nowrap;">p. 168–71</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1177/0883073811415269" class="extiw" title="doi:10.1177/0883073811415269">10.1177/0883073811415269</a>.</cite><span style="display:none;"> </span> </span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wordinfo.info/unit/2730?spage=14&letter=P">psych-, psycho-, -psyche, -psychic, -psychical, -psychically - Word Information</a>. </span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;">Swami Saradananda.  (2009) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=0UQpOAAACAAJ">The Power of Breath: The Art of Breathing Well for Harmony, Happiness, and Health</a></i>. Watkins Media. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781844837984" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-84483-798-4</a>.</cite> </span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/PIV" class="mw-redirect" title="PIV">PIV</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vortaro.net/#spiro_kd">NPIV</a> Konsultita en la 21a de septembro 2024.</span> </li> <li id="cite_note-WalkerAnderson2001PlatyhelminthesInAnderson-13"><a href="#cite_ref-WalkerAnderson2001PlatyhelminthesInAnderson_13-0">↑</a> <span class="reference-text"> Walker, J.C.; Anderson, D.T. (2001). «The Platyhelminthes». En Anderson, D.T., eld. <i>Invertebrate Zoology</i>. Oxford University Press. pp. 58-80. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0195513681" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0195513681</a>. </span> </li> <li id="cite_note-RuppertBarnes2004Platyhelminthes-14"><a href="#cite_ref-RuppertBarnes2004Platyhelminthes_14-0">↑</a> <span class="reference-text"> Ruppert, E.E.; Fox, R.S.; Barnes, R.D. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/isbn_9780030259821"><i>Invertebrate Zoology</i> (Sepa eldono).</a> Brooks / Cuelo. pp. 226–269. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0030259827" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0030259827</a>. </span> </li> <li id="cite_note-dos-15"><a href="#cite_ref-dos_15-0">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?isbn=607774378X"><i>Principios de anatomía y fisiología</i>.</a> Gerard J. Tortora, Bryan Derrickson, 2013.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <span class="reference-text"><i>Environmental Physiology of Animals</i>. Aŭtoroj: Graham Stone, Ian Johnston, Pat Willmer. Konsultita la 2an de marto 2018.</span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <span class="reference-text"><i>Fisiología Animal</i>. Aŭtoroj: Hill, Wyse, Anderson. Konsultita la 2an de marto 2018.</span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <span class="reference-text">Lambers, Hans; Ribas-Carbo, Miquel (eld.) (2005): <i>Plant Respiration: From Cell to Ecosystem (Advances in Photosynthesis & Respiration)</i>. Kluwer Academic Publishers</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografio">Bibliografio</h2></div> <ul><li>Eisenmann, Alexander; Amann, Anton; Said, Michael; Datta, Bettina; Ledochowski, Maximilian (2008). "Implementation and interpretation of hydrogen breath tests". <i>Journal of Breath Research</i>. 2 (4): 046002. Bibcode:2008JBR.....2d6002E. doi:10.1088/1752-7155/2/4/046002. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21386189?dopt=Abstract">PMID 21386189</a>. S2CID 31706721.</li> <li>Levitzky, Michael G. (2013). <i>Pulmonary physiology</i> (Oka eldono). New York: McGraw-Hill Medical. p. Chapter 1. Function and Structure of the Respiratory System. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780071793131" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-07-179313-1</a>.</li> <li><cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Nestor-2020">Nestor, James.  (2020) <i>Breath: The New Science of a Lost Art</i>. Riverhead Books. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780735213616" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0735213616</a>.</cite></li> <li><cite style="font-style:normal;">Parkes M (2006). “<a rel="nofollow" class="external text" href="https://physoc.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1113/expphysiol.2005.031625">Breath-holding and its breakpoint</a>”, '<b>Exp Physiol'</b> <b>91</b> (1), <span style="white-space:nowrap;">p. 1–15</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1113/expphysiol.2005.031625" class="extiw" title="doi:10.1113/expphysiol.2005.031625">10.1113/expphysiol.2005.031625</a>.</cite><span style="display:none;"> </span></li></ul> <ul><li>Phillips, Michael; Herrera, Jolanta; Krishnan, Sunithi; Zain, Mooena; Greenberg, Joel; Cataneo, Renee N. (1999). "Variation in volatile organic compounds in the breath of normal humans". <i>Journal of Chromatography B: Biomedical Sciences and Applications</i>. 729 (1–2): 75–88. doi:10.1016/S0378-4347(99)00127-9. <a class="external mw-magiclink-pmid" rel="nofollow" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10410929?dopt=Abstract">PMID 10410929</a>.</li> <li>Swami Saradananda (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=0UQpOAAACAAJ&redir_esc=y"><i>The Power of Breath: The Art of Breathing Well for Harmony, Happiness, and Health</i>.</a> Watkins Media. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781844837984" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-84483-798-4</a>.</li> <li>West, J.B. (1985). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=FsRqAAAAMAAJ&redir_esc=y"><i>Respiratory physiology: the essentials</i>.</a> Williams & Wilkins. pp. 21–30, 84–84, 98–101. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780683089400" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-683-08940-0</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/Aero" title="Aero">Aero</a></li> <li><a href="/wiki/Anatomio" title="Anatomio">Anatomio</a></li> <li><a href="/wiki/Tera_atmosfero" title="Tera atmosfero">Atmosfero</a></li> <li><a href="/wiki/Fiziologio" title="Fiziologio">Fiziologio</a></li> <li><a href="/wiki/Fotorespirado" title="Fotorespirado">Fotorespirado</a></li> <li><a href="/wiki/Karbona_dioksido" title="Karbona dioksido">Karbona dioksido</a></li> <li><a href="/wiki/Karbono-ciklo" title="Karbono-ciklo">Karbono-ciklo</a></li> <li><a href="/wiki/Nazo" title="Nazo">Nazo</a></li> <li><a href="/wiki/Oksigeno" title="Oksigeno">Oksigeno</a></li> <li><a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">Pulmo</a></li> <li><a href="/wiki/Nia_Korpo._Anatomio_kaj_fiziologio_de_la_homo_por_laikoj" title="Nia Korpo. Anatomio kaj fiziologio de la homo por laikoj">Nia Korpo. Anatomio kaj fiziologio de la homo por laikoj</a></li></ul> <div style="position:absolute; z-index:100; right:20px; top:-40px; background-color:transparent" class="metadata" id="featured-star"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Listo_de_havendaj_artikoloj" title="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj"><img alt="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/1000HA.png" decoding="async" width="36" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="36" data-file-height="36" /></a></span></div> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Respiration?uselang=eo">Kategorio Spirado en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span> </li></ul> </div> <div class="noprint" style="clear:both; margin-top:0px; border: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); padding: 0px; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit"> <table> <tbody><tr> <td class="navbox-group"><a href="/wiki/Norma_datumaro" title="Norma datumaro">Bibliotekoj</a> </td> <td class="plainlinks hlist" style="font-size: 80%;"> <ul><li><a href="/wiki/Helpo:Bibliotekoj" title="Helpo:Bibliotekoj">PeEnEo</a>: <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/?curid=576228">576228</a></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Komuna_Norma_Datumaro" title="Komuna Norma Datumaro">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4112611-7">4112611-7</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Dieto" title="Nacia Biblioteko de Dieto">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00566502">00566502</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_la_%C4%88e%C4%A5a_Respubliko" title="Nacia Biblioteko de la Ĉeĥa Respubliko">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph119767">ph119767</a></span></li></ul> </td></tr></tbody></table> </div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Spirado&oldid=8925269">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Spirado&oldid=8925269</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Homa_korpo" title="Kategorio:Homa korpo">Homa korpo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Refleksoj" title="Kategorio:Refleksoj">Refleksoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Spirado" title="Kategorio:Spirado">Spirado</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Fiziologio" title="Kategorio:Fiziologio">Fiziologio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Anatomio" title="Kategorio:Anatomio">Anatomio</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_eksmodaj_cit%C5%9Dablonoj" title="Kategorio:Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj">Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Listo_de_arkivitaj_pa%C4%9Doj_de_Retarkivo" title="Kategorio:Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo">Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Havendaj_artikoloj_pli_grandaj_ol_30_kB" title="Kategorio:Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB">Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_magiajn_ligilojn_por_PubMed" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas magiajn ligilojn por PubMed">Paĝoj kiuj uzas magiajn ligilojn por PubMed</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 00:00, 19 nov. 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Spirado&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-ppmss","wgBackendResponseTime":810,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.267","walltime":"0.505","ppvisitednodes":{"value":3665,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":19182,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6831,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15715,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 296.129 1 -total"," 43.44% 128.628 1 Ŝablono:Referencoj"," 26.87% 79.578 1 Ŝablono:Projektoj"," 16.37% 48.486 4 Ŝablono:Cite_book"," 16.14% 47.786 6 Ŝablono:Citaĵo_el_libro"," 10.33% 30.601 1 Ŝablono:Bibliotekoj"," 9.09% 26.904 6 Ŝablono:Cite_journal"," 7.08% 20.964 6 Ŝablono:Citaĵo_el_gazeto"," 6.40% 18.940 3 Ŝablono:Webarchiv"," 5.72% 16.934 1 Ŝablono:Apartigila_paĝo"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.029","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1368033,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-ppmss","timestamp":"20241128201549","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Spirado","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Spirado","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9530","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9530","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2016-12-14T00:43:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1b\/Bak%C3%B3_%C3%81rp%C3%A1d_-_Milagro_%28Santana_Tribute%29_egy%C3%BCttes%2C_Miskolc%2C_2015.02.07_%288%29.JPG","headline":"La kvanto de aero, kiun oni ensu\u0109as a\u016d elblovas dum spirado"}</script> </body> </html>