CINXE.COM
Allah — Vikipediya
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Allah — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"c7d398b3-9451-45b5-9f33-df30a11a8bdc","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Allah","wgTitle":"Allah","wgCurRevisionId":7803593,"wgRevisionId":7803593,"wgArticleId":10065,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "Phonos uzantısından istifadə edən səhifələr","ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr","Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr","Allah","İslamda tanrının adları"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Allah","wgRelevantArticleId":10065,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage", "wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q234801","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.phonos.styles":"ready","ext.phonos.icons":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.phonos.init","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.phonos.icons%2Cstyles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Allah — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Allah"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Allah&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Allah"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Allah rootpage-Allah skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Allah</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><div class="dablink hatnote noprint">Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: <a href="/wiki/Allah_(d%C9%99qiql%C9%99%C5%9Fdirm%C9%99)" class="mw-disambig" title="Allah (dəqiqləşdirmə)">Allah (dəqiqləşdirmə)</a>.</div> <p><b>Allah</b> ( <span lang="ar">الله</span> , <small>romanlaşdırılmış :</small> <span class="unicode"><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-1" class="ext-phonos-PhonosButton noexcerpt oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{"_":"mw.Phonos.PhonosButton","href":"\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/9\/98\/Ar-Allah.oga\/Ar-Allah.oga.mp3","rel":["nofollow"],"framed":false,"icon":"volumeUp","label":{"html":"<i>All\u0101h<\/i>"},"data":{"ipa":"","text":"","lang":"az","wikibase":"","file":"Ar-Allah.oga"},"classes":["ext-phonos-PhonosButton","noexcerpt"]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/Ar-Allah.oga/Ar-Allah.oga.mp3" rel="nofollow" aria-label="Audiofaylı səsləndir" title="Audiofaylı səsləndir" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label"><i>Allāh</i></span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Fayl:Ar-Allah.oga" title="Fayl:Ar-Allah.oga">ⓘ</a></sup></span></span>, <span class="unicode"><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-2" class="ext-phonos-PhonosButton noexcerpt oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{"_":"mw.Phonos.PhonosButton","href":"\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/9\/98\/Ar-Allah.oga\/Ar-Allah.oga.mp3","rel":["nofollow"],"framed":false,"icon":"volumeUp","label":{"html":"<i>All\u0101h<\/i>"},"data":{"ipa":"","text":"","lang":"az","wikibase":"","file":"Ar-Allah.oga"},"classes":["ext-phonos-PhonosButton","noexcerpt"]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/Ar-Allah.oga/Ar-Allah.oga.mp3" rel="nofollow" aria-label="Audiofaylı səsləndir" title="Audiofaylı səsləndir" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label"><i>Allāh</i></span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/Fayl:Ar-Allah.oga" title="Fayl:Ar-Allah.oga">ⓘ</a></sup></span></span>, <span class="IPA">ar</span>) — <a href="/wiki/%C4%B0brahimi_dinl%C9%99r" title="İbrahimi dinlər">İbrahimi dinlərdə</a> yeganə <a href="/wiki/Tanr%C4%B1" title="Tanrı">Tanrını</a> bildirən <a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99b_dili" title="Ərəb dili">ərəb</a> <a href="/wiki/S%C3%B6z" title="Söz">sözüdür</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>Allah</i> adı <a href="/wiki/M%C3%BCs%C9%99lman" title="Müsəlman">müsəlmanlardan</a> başqa <a href="/wiki/Y%C9%99m%C9%99n_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Yəmən yəhudiləri">Yəmənli</a> və bəzi <a href="/wiki/Mizrahi" title="Mizrahi">Mizrahi</a> ərəbdilli yəhudilərin, eləcə də <a href="/wiki/Malta" title="Malta">Maltada</a> yaşayan <a href="/wiki/Roma-Katolik_kils%C9%99si" title="Roma-Katolik kilsəsi">Roma Katolikləri</a>, <a href="/wiki/Orta_%C5%9E%C9%99rq" title="Orta Şərq">Yaxın Şərq</a> <a href="/wiki/Samil%C9%99r" title="Samilər">semit</a> <a href="/wiki/Xristian" title="Xristian">xristianları</a>, <a href="/wiki/Aramil%C9%99r" title="Aramilər">Aramilər</a>, <a href="/wiki/Maronitl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Maronitlər">Maronitlər</a>, <a href="/wiki/Aysorlar" title="Aysorlar">Assuriyalılar</a> və <a href="/w/index.php?title=Xaldeylil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xaldeylilər (səhifə mövcud deyil)">Keldanilər</a> tərəfindən də istifadə olunur. </p><p><a href="/wiki/%C4%B0brahimi_dinl%C9%99r" title="İbrahimi dinlər">İbrahimi dinlərin</a> kitablarında <a href="/wiki/Tanr%C4%B1" title="Tanrı">Allah</a> təcəssüm olunmuş yaradıcıdır. O, birinci şəxslə danışır və bəzən insanların qarşısına “<a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">insan obrazı</a>” ilə çıxır.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> İslamda Allah Müntəkim (intiqam alan), Mütəkəbbirdir (El mütekabbir sözünün kökü kebir sözündəndir. Kebir hərfi mənada böyük deməkdir.), Sabur (çox səbirli), Cəlil (Cəlalət; 1/əzəmət, 2/qəzəb, qəzəb), Rəhim (çox mərhəmətli), Həlim (mülayim), Vədud (sevgili) kimi insani hissləri ifadə edən adlarla da tanınır. <a href="/wiki/Xristianl%C4%B1q" title="Xristianlıq">Xristianlıqda</a> Allah ata, <a href="/wiki/Sufizm" title="Sufizm">sufizmdə</a> dost kimidir.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tanaxda da <a href="/wiki/Yehova" title="Yehova">Yehova</a> çox vaxt təcəssüm etdirilir. </p><p>Allahı təsvir etmək üçün <a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">antropomorfik</a> dilin istifadə edilib-edilməməsi yəhudi, xristian və islam düşüncə tarixində gərgin müzakirələrin mövzusu olmuşdur. İbrahimi dinlərin müqəddəs kitablarında antropomorfik nümunələr, həm də onu məxluqlara bənzəməkdən kənarlaşdıran ifadələr var. Ümumi nöqteyi-nəzərdən demək olar ki, <a href="/wiki/T%C3%B6vrat" title="Tövrat">Tövrat</a> və <a href="/wiki/Bibliya" title="Bibliya">İncildə</a> tənzihdən daha çox bənzətmə var. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Etimologiya_və_tarixi_istifadə"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Etimologiya və tarixi istifadə</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-2"><a href="#Allaha_inamın_inkişafı"><span class="tocnumber">1.1</span> <span class="toctext">Allaha inamın inkişafı</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-3"><a href="#İslamda_Allaha_inamın_inkişafı"><span class="tocnumber">1.1.1</span> <span class="toctext">İslamda Allaha inamın inkişafı</span></a> <ul> <li class="toclevel-4 tocsection-4"><a href="#İslamda_ərş"><span class="tocnumber">1.1.1.1</span> <span class="toctext">İslamda ərş</span></a></li> <li class="toclevel-4 tocsection-5"><a href="#İlahiyyatçılara_görə_Allahın_sifətləri"><span class="tocnumber">1.1.1.2</span> <span class="toctext">İlahiyyatçılara görə Allahın sifətləri</span></a> <ul> <li class="toclevel-5 tocsection-6"><a href="#Kəlam_anlayışında_Allahın_varlığına_və_birliyinə_dəlillər"><span class="tocnumber">1.1.1.2.1</span> <span class="toctext">Kəlam anlayışında Allahın varlığına və birliyinə dəlillər</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-4 tocsection-7"><a href="#Sufi_baxışları"><span class="tocnumber">1.1.1.3</span> <span class="toctext">Sufi baxışları</span></a></li> <li class="toclevel-4 tocsection-8"><a href="#Allahın_adları"><span class="tocnumber">1.1.1.4</span> <span class="toctext">Allahın adları</span></a></li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Qeydlər"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Qeydlər</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#Həmçinin_bax"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Həmçinin bax</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#İstinadlar"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">İstinadlar</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="#Xarici_keçidlər"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Xarici keçidlər</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimologiya_və_tarixi_istifadə"><span id="Etimologiya_v.C9.99_tarixi_istifad.C9.99"></span>Etimologiya və tarixi istifadə</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=1" title="Etimologiya və tarixi istifadə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Etimologiya və tarixi istifadə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Islamic_coin,_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Islamic_coin%2C_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg/220px-Islamic_coin%2C_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Islamic_coin%2C_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg/330px-Islamic_coin%2C_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Islamic_coin%2C_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg/440px-Islamic_coin%2C_Time_of_the_Rashidun._Khosrau_type._AH_31-41_AD_651-661.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="401" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Ra%C5%9Fidi_xilaf%C9%99t" class="mw-redirect" title="Raşidi xilafət">Rəşidun Xilafətinin</a> sikkələri. (656). Sasani hökmdarı <a href="/wiki/II_Xosrov" title="II Xosrov">II.</a> Xosravi təqlid edən büst, Ay-ulduz, <a href="/wiki/II_Xosrov" title="II Xosrov">Bəsmələ</a> və <a href="/wiki/Z%C9%99rd%C3%BC%C5%9Ft" title="Zərdüşt">Zərdüşti</a> atəşi . İslam simvollarının bütpərəst simvollarla əvəzlənməsinin əsrlər boyu davam edən birgə yaşaması, təkamülü və dəyişdirilməsi prosesinə işarə edir.</figcaption></figure> <p>Allah sözünün <a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99b_dili" title="Ərəb dili">ərəb</a> sözü olmadığı iddiası var<sup id="cite_ref-ReferenceA_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> və sözün mənşəyi klassik ərəb dilçiləri tərəfindən çox müzakirə olunub.<sup id="cite_ref-EI2-Ilah_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-EI2-Ilah-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Eramızdan əvvəl 2000-ci ilə aid Kənan panteonunda <a href="/wiki/El_(tanr%C4%B1)" title="El (tanrı)">El</a> və ya <a href="/wiki/El_(tanr%C4%B1)" title="El (tanrı)">İl</a> tanrı mövqeyində idi. El hər şeyə qadirdir, əbədidir, göydə və yerdə olan hər şeyin yeganə hökmdarıdır, hər şeyin yaradıcısı, əhd tanrısıdır və s. kimi keyfiyyətlərə malik idi. El arameycə Eloh, ibranicə Eloah adlanırdı. Əhdi-Cədiddə Eli və Elohi tanrı mənasında istifadə olunurdu. İl və ya El, el və ya il ilə bitən isimlərdə görünməyə davam edir. <a href="/wiki/C%C9%99bray%C4%B1l_(arxangel)" title="Cəbrayıl (arxangel)">Cəbri-el</a>, <a href="/wiki/Mikay%C4%B1l_(arxangel)" title="Mikayıl (arxangel)">Mika-el</a>, <a href="/wiki/%C6%8Fzray%C4%B1l" title="Əzrayıl">Əzrayil</a>, <a href="/wiki/%C4%B0srafil_(arxangel)" title="İsrafil (arxangel)">İsrafil</a>, <a href="/wiki/%C4%B0srail" title="İsrail">İsrail</a>, Yishmael (İsmail), Emanuel və s. Məlumdur ki, İslamdan əvvəlki ərəb yazılarında xristianlar eramızın 6-cı əsrində El və Eloha sözlərindən istifadə etmişlər. </p><p>Bəsrə məktəbi bunu gizli və ya əzəmətli mənasını verən “lyh” kökündən törənmiş “lah” sözünün fərqli forması hesab edirdi. Digərləri bu sözü köhnə suriyalı və ya ibrani dilindən götürülmüş, əksəriyyət isə ərəbcə <a href="/wiki/%C4%B0lah" title="İlah">Al-ilah</a> -ın Allaha qısaldılması kimi qəbul etmişlər. Alimlərin əksəriyyəti sonuncu nəzəriyyəni qəbul edir və götürülmüş söz nəzəriyyəsinə şübhə ilə yanaşır.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/M%C9%99kk%C9%99" title="Məkkə">Məkkə</a> dinində Allah anlayışı çoxmənalı məna daşıyırdı.<sup id="cite_ref-EoI_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-EoI-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-GodEoQ_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-GodEoQ-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Allah və ya məbud sözü isim və ya başlıqdan daha çox sifət kimi işlənə bilərdi.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> İslamdan əvvəlki dövrdə Allah müşrik Məkkə panteonunda bütlə təmsil olunmayan yeganə tanrı və məbud idi. <a href="/wiki/Quran" title="Quran">Quranda</a> təsvir edildiyi kimi, Cənubi Ərəbistan tanrıları olan <a href="/wiki/%C6%8Fl-Lat" title="Əl-Lat">Lat</a>, <a href="/wiki/%C6%8Fl-%C3%9Czza" title="Əl-Üzza">Uzza</a> və <a href="/wiki/M%C9%99nat" title="Mənat">Mənat</a> Allahın qızları adlanırdı.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Urukların, <a href="/wiki/N%C9%99batil%C9%99r" title="Nəbatilər">Nəbatilərin</a> və İslamdan əvvəlki Məkkəlilərin də işlətdiyi Allah adı İslamla birlikdə dəyişikliyə uğramış, dostlar, həyat yoldaşları, qızlar və uşaqlar kimi ünsürlərdən təmizlənmişdir. </p> <dl><dt>Ad haqqında İslam baxışları</dt></dl> <p>İsmail Hakkı Altuntaş “Allah sözünün 'İlah'dan törəməsi və bunun semit dinlərinin ümumi istifadəsi olan El/İl-dən törəməsi daha məqbul bir fikirdir. Bütpərəstlərin baş Tanrısının, ölməz Elin adındakı dil dəyişikliklərinin həm yəhudilər, həm müsəlmanlar, həm də bir çox başqa dinlər üçün Allahın adlarının formalaşmasına töhfə verməsi ehtimalı, şübhəsiz ki, diqqətdən kənarda qalmamalıdır. Bütün dinlər əvvəlki dinlərin inanc, dil, mədəniyyət, həyat və dünyagörüşü kimi bir çox elementlərindən qidalanaraq inkişaf etmişdir. Arami- <a href="/wiki/S%C3%BCryani_dili" title="Süryani dili">suryanicə</a> danışan <a href="/wiki/%C4%B0sa" title="İsa">İsa</a> da son nəfəsində Allaha deyirdi: "Eli, Eli, lama şəvaktani", "Allahım, Allahım, niyə məni tərk etdin?" ifadə edir. </p><p>Ərəbcə "ilah" adının suriyalı olduğunu və "Laha" və ya aramicə "alaha" sözü ilə əlaqəli olacağını iddia edənlər var. </p><p><a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslamda</a> Allah təkdir <a href="/wiki/Monoteizm" title="Monoteizm">; əksi, bənzəri və şəriki olmayan yaradanın</a> "öz adı" olduğunu və bu adın kamal, cemal və celal sifətlərinin bütün mənalarını ehtiva etdiyini, adın türkcə <a href="/wiki/Tanr%C4%B1" title="Tanrı">"tanrı"</a>, ərəbcə <a href="/wiki/%C4%B0lah" title="İlah">"ilah"</a> olduğunu, ingiliscə <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/God" class="extiw" title="en:God">"god"</a>, almanca <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gott" class="extiw" title="de:Gott">"gott"</a>, farsca <a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7" class="extiw" title="fa:خدا">"huda"</a> kimi Tanrı adları kimi istifadə edilən bütün sözlərdən fərqli olduğuna inanılır. Buna uyğun olaraq <i>İlah</i>, <i>tanrı</i>, <i>rab</i> kimi sözlər cəm isim kimi işlənə bilər. </p><p>Türkiye Diyanət İşləri İdarəsi Allah adının "əl-ilah" sözündən törəməsi fikrinə üstünlük verib. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Allaha_inamın_inkişafı"><span id="Allaha_inam.C4.B1n_inki.C5.9Faf.C4.B1"></span>Allaha inamın inkişafı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=2" title="Allaha inamın inkişafı bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Allaha inamın inkişafı"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>İslamdan əvvəlki dəyişikliklər</b>: İbrani dini mətnlərində Allah haqqında antropomorfik ifadələr zamanla zəiflədilir və ya məhv edilir. Məsələn, <a href="/wiki/Bibliya" title="Bibliya">Biblical</a> Jonah kitabında, <a href="/wiki/Midra%C5%9F" title="Midraş">Midraş</a> növü, tarixi reallığa əsaslanmayan, təhsil və ya məsləhət məqsədləri üçün Tövrat məsəlində yəhudi tərcüməçiləri qədim mətndən <a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">antropomorfik</a> təsvirləri çıxarmışlar. </p><p><a href="/wiki/Muazzez_%C4%B0lmiy%C9%99_%C3%87%C4%B1%C4%9F" title="Muazzez İlmiyə Çığ">Muazzez İlmiyə Çığa</a> görə, İbrahimi dinlərdə tanrı təkamül edən bir fiqurdur və tarix boyu <a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">antropomorfik</a> təriflərdən azad edilərək daha mücərrəd məfhumlarla ifadə olunur. Başlanğıcda o, insan qiyafəsində bir ailə və ya qəbilə tanrısı olub, ətrafında çoxlu canlıların olduğu səmada sarayda yaşayan, pilləkənlərlə göyə qalxıb enən, başqa tanrıları da tanıyan bir tanrıdır. Bu mərhələdə Kainatın yaradıcısı olan Allah; O, əbədi, hər şeyə qadir və hər şeyi bilən tanrıdır. Bu gün İbrahimi dinlər Tanrının zaman və məkandan üstün olduğuna inanırlar, buna görə də Allah konkret kainatdan müstəqildir, lakin yenə də duaları eşidir və onlara cavab verir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="İslamda_Allaha_inamın_inkişafı"><span id=".C4.B0slamda_Allaha_inam.C4.B1n_inki.C5.9Faf.C4.B1"></span>İslamda Allaha inamın inkişafı</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=3" title="İslamda Allaha inamın inkişafı bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İslamda Allaha inamın inkişafı"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%C4%B0nanc" title="İnanc">Tək</a> olan Allaha iman <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslam</a> <a href="/wiki/T%C3%B6vhid" title="Tövhid">tövhidinin</a> əsasıdır. Quranda “Allah” sözü 2699 dəfə təkrarlanır. <a href="/wiki/%C4%B0xlas_sur%C9%99si" title="İxlas surəsi">İxlas surəsində</a> <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslamın</a> Allaha olan imanını belə xülasə edir:<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6334823">.mw-parser-output .ts-Sitat{display:flex;justify-content:center;margin:0.5em 0}.mw-parser-output .ts-Sitat blockquote{position:relative;margin:0;padding:0 42px;border:none;background:transparent;line-height:1.6em;font-style:italic}.mw-parser-output .ts-Sitat blockquote::before,.mw-parser-output .ts-Sitat blockquote::after{content:"";position:absolute;background-size:1.6em calc(1.6em/1.1);background-repeat:no-repeat;background-position:50%50%;width:calc(1.6em/0.75);height:1.6em}.mw-parser-output .ts-Sitat blockquote::before{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4d/Left_pointing_double_angle_quotation_mark_sh1.svg");top:0;left:0}.mw-parser-output .ts-Sitat blockquote::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/de/Right_pointing_double_angle_quotation_mark_sh1.svg");bottom:0;right:0}.mw-parser-output .ts-Sitat blockquote i{font-style:normal}.mw-parser-output .ts-Sitat cite{display:block;text-align:right;font-style:normal}.mw-parser-output .ts-Sitat p:first-child{margin-top:0}.mw-parser-output .ts-Sitat p:last-child{margin-bottom:0}.mw-parser-output .ts-Sitat p+.ts-oq{margin-top:-0.25em}.mw-parser-output .ts-Sitat .ts-oq .ts-oq-header.ts-oq-header{padding-left:0;background:transparent}.mw-parser-output .ts-Sitat .ts-oq .ts-oq-content{padding:0}</style></p><div class="ts-Sitat"><blockquote><p>"De ki; O Allah bir tektir. Allah <a href="/w/index.php?title=Samed&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samed (səhifə mövcud deyil)">Samed</a>'dir. Doğurmamıştır ve doğurulmamıştır. Ve O'na hiçbir şey denk olmamıştır."</p></blockquote></div> <p>Bundan başqa; Allah Adəmi öz surətində yaratmışdır <sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, Allahın Rəsulu buyurmuşdur: "Heç biriniz arxası üstə uzanıb bir ayağını digərinin üstünə qoymasın ".<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (Peyğəm 42) ayəsi ilə bağlı Rəsulullahı dinlədim və dedi: "Rəbbimiz baldırını açar, hər bir mömin kişi və hər bir mömin qadın Ona səcdə edər. Münafiq olaraq özlərinə səcdə edənlər və dünyada ikən özünü göstərənlər geridə qalacaqlar" kimi buna bənzər ifadələrə dini mənbələrdə rast gəlinir. </p><p>Din alimləri məxluqa oxşamayan və hər cür əskik sifətlərdən münezzeh olan Allahın vəsfinə zidd olan <a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">Antropomorf</a> ifadələri mütəşabih adlandırır və əsl mənalarının bilinə bilməyəcəyini bildirirlər. </p><p>Quran və hədis rəvayətlərində Allah qəzəblənir və, intiqam yolunu tutur, sakitləşir, fikirləşir, incidir (Rəhim), bağışlar; O, ağa (Rəbb) və “padşah (Malik) olur, <a href="/wiki/K%C9%99b%C9%99" title="Kəbə">evi</a> və taxtı var . “Zorba” (Cebbar), “sevən”, (Vedûd), qəzəbli (Cəlil)dir. Quranda Muğirə oğlu Vəlid insana bənzər bir dillə zenim (degenerasiya) kimi təhqir olunur. <a href="/wiki/Quran" title="Quran">Quranda</a> <a href="/wiki/%C4%B0slamda_tanr%C4%B1n%C4%B1n_adlar%C4%B1" title="İslamda tanrının adları">Allahın 99 adı</a> arasında <a href="/wiki/%C4%B0slamda_tanr%C4%B1n%C4%B1n_adlar%C4%B1" title="İslamda tanrının adları">intiqam alan</a>, <a href="/wiki/%C4%B0slamda_tanr%C4%B1n%C4%B1n_adlar%C4%B1" title="İslamda tanrının adları">səbir edən (</a> <i><a href="/wiki/Hekay%C9%99" title="Hekayə">nağıl</a> danışmaq, özünə dost və düşmənçilik etmək kimi <sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)</i> kimi adlar belə təyin olunur. Şəxsi tanrı və <a href="/wiki/Tanr%C4%B1" title="Tanrı">Allaha</a> <a href="/wiki/%C4%B0nsan" title="İnsan">insanlıq</a> <a href="/wiki/Sif%C9%99t_(nitq_hiss%C9%99si)" class="mw-redirect" title="Sifət (nitq hissəsi)">bəxş</a> et. </p><p>İki <a href="/wiki/S%C9%99l%C9%99filik" title="Sələfilik">əli</a>,<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> üzü,<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> "gözləri",<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mədəsi və ayaqları yaradıcı inancı kimi <a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">ilahiyyatçılar</a> tərəfindən sorğulanmış və müxtəlif baxışlar və <a href="/wiki/Sekta" title="Sekta">məzhəblər</a> bu kontekstdə meydana çıxdı.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><a href="/wiki/%C5%9Ei%C9%99lik" title="Şiəlik">Şiə</a>: Allahın vəsfini simvolik ifadələrlə təsdiq edir.</li> <li><a href="/wiki/Sufizm" title="Sufizm">Sufi</a>: O, Allahın şəklinin olmadığına, əbədi olduğuna, indiki halımızın Onu görmək iqtidarında olmadığına və Allahın “hər yerdə” olduğuna inanır.</li> <li>Mücessime, <a href="/wiki/M%C3%BC%C5%9F%C9%99bbihil%C9%99r" title="Müşəbbihilər">Müşebbihe</a>, <a href="/wiki/S%C9%99l%C9%99filik" title="Sələfilik">Sələfi</a>, Vəhhabi: Allahı məsəllərlə vəsf edir, ona əl-üz nisbət verir və onun ərşdə oturduğunu qəbul edirlər. Sələfiliyin nəzəriyyəçisi kimi qəbul edilən <a href="/wiki/%C4%B0bn_Teymiyy%C9%99" title="İbn Teymiyyə">İbn Teymiyyə</a> demişdir: “Allah Ərşə bərabərdir, ondan nə böyük, nə də kiçikdir”. ifadələrdən istifadə edir.</li> <li><a href="/wiki/Mat%C3%BCridil%C9%99r" title="Matüridilər">Maturidi</a> - <a href="/wiki/%C6%8Fb%C3%BClh%C9%99s%C9%99n_%C6%8F%C5%9F%C9%99ri" title="Əbülhəsən Əşəri">Əşəri</a>: Görmək və eşitmək kimi məhdud insan-tanrı bənzətməsini qəbul edir.</li> <li><a href="/wiki/M%C3%B6t%C9%99zilil%C9%99r" title="Mötəzililər">Mutezile</a> - Cəhmiyyə: İslamda rasional məzhəb kimi tanınan Cəhmiyyə və <a href="/wiki/T%C3%B6vhid" title="Tövhid">Mutezile</a> bunu tövhidə zidd hesab edir və Allah`ın insana bənzərliyinə qarşı çıxır və <a href="/wiki/Abstraktla%C5%9Fd%C4%B1rma" title="Abstraktlaşdırma">mücərrədlik</a> edir.</li></ul> <p><a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">İslam</a> dini fəlsəfəsinin ənənəvi adı olan Kəlamcılıqda zaman və məkanı Allaha aid etmək onun mücəssəməsi hesab olunur. Bundan əlavə, Allahın insanlara bənzəməsi ( <a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">antropomorfizm</a> ) <a href="/wiki/M%C3%BC%C5%9F%C9%99bbihil%C9%99r" title="Müşəbbihilər">müşəbbihe</a> olaraq təyin edilir və İslama zidd və <a href="/wiki/K%C3%BCfr" title="Küfr">küfr</a> kimi rədd edilir. Tövratdakı " <a href="/wiki/Tanr%C4%B1" title="Tanrı">Allahın</a> Yaqubla güləşdiyi" (Huşeya 12:3) və xristian trilogiyasındakı "Ata Allah" fiquru tənqid olunur. <a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">İlahiyyatçılar</a> Quran (Taha-5 və Əraf 54) və müqəddəs <a href="/wiki/H%C9%99dis" title="Hədis">hədislərdə</a>, İslam mənbələrində Allahı məkan (göy, Ərş) və “Allahın əli”, “Allahın üzü”, “ İnsanın <a href="/wiki/%C6%8Fr-Rahm%C9%99n" title="Ər-Rahmən">Rəhman</a> surətində yaradılması”<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kimi ifadələri, Allahın eşitməsi və görməsi kimi ifadələri məcazi ifadələr kimi təyin edirlər. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="İslamda_ərş"><span id=".C4.B0slamda_.C9.99r.C5.9F"></span>İslamda ərş</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=4" title="İslamda ərş bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İslamda ərş"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Allah ərş adlanan, <a href="/wiki/M%C9%99l%C9%99k" title="Mələk">mələklərin</a> daşıdığı və ətrafında həmd edilən ərşdə oturur.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Aləmin idarəsi də buradan həyata keçirilir.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Taxt üzləri qoç və ya insan, şir, öküz və qartal olan mələklər tərəfindən aparılır. Axirətdə bəzi peyğəmbərlərin iştirakı ilə sayı dörd olan daşıyıcıların sayının səkkizə çatacağı, digər vaxtlarda isə Allahı təsbih edərkən ərəbcə və farsca danışdıqları rəvayət edilir.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>Material və ölçü</dt> <dd>Şayiələrə görə, Ərş işıqdan, işıq suyundan və ya yaqutdan yaradılmış böyük sütunlu taxtdır.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Taxt alt, yuxarı, sağ, sol, çəkisi, kölgəsi, küncləri və sütunları olan böyük, günbəzşəkilli obyektdir.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Yeddi göy və yer kürsüyə görə səhranın ortasına atılmış halqalar halqasıdır və kürsüyə nisbətdə Ərşin ölçüsü səhra qədərdir.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dd></dl> <dl><dt>Yer</dt> <dd>Ərş firdevs/adn cənnətinin yeddinci səmanın üstündə, Allah isə Ərşin üstündədir. Günəşin orbiti Ərşin altındadır və nurunu Ərşin nurundan alır.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="İlahiyyatçılara_görə_Allahın_sifətləri"><span id=".C4.B0lahiyyat.C3.A7.C4.B1lara_g.C3.B6r.C9.99_Allah.C4.B1n_sif.C9.99tl.C9.99ri"></span>İlahiyyatçılara görə Allahın sifətləri</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=5" title="İlahiyyatçılara görə Allahın sifətləri bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İlahiyyatçılara görə Allahın sifətləri"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Allahın sifətləri İslam əqidəsini təşkil edən və <a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">ilahiyyatçı</a> adlanan İslam filosoflarının təyin etdiyi sifətlərə aiddir. Müzakirələr zaman keçdikcə İslam intellektualizmində tanrının daha mücərrəd (transsendent, supra-mövcud) tərifini gətirdi. Kəlamda Allahın vücudu və ya varlığı onun felləri, adları və <i>şünat</i> kimi ifadə olunan sifətləri ilə işlənmişdir. </p><p>İlahiyyatçıların fikrincə, Allah Özü məchuldur, Allahı tanımaq Onun Sifətlərini bilməklə mümkündür. Məzhəblərə görə fərqli olsa da, Allahın sifətləri <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/uluhiyet">ilahiliyin</a> ayrılmaz tələbi kimi qəbul edilən <i>vacib və subuti</i> <i>sifətlərdən</i> ibarətdir; </p> <dl><dt>Şəxsi sifətlər</dt> <dd>Yalnız Allahda olduğuna inanılan sifətlərdir. Onun varlığı vacib, <a href="/wiki/%C4%B0bn_Sina" title="İbn Sina">İbn Sinanın ifadəsində</a> ( <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/vâcibülvücûd">vacibülvücud</a> ), əzəli, əbədi varlığı ( <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/beka">beka</a> ), tək məbud ( <a href="/wiki/Monoteizm" title="Monoteizm">Vəhdaniyyet</a> ), bənzəməz ( Muhalefetun lil havadis), varlığa möhtac olmayan, öz nəfsi ilə möhkəm olan ( Kıyam bi nəfsihi ).</dd></dl> <dl><dt>Subuti sifətləri</dt> <dd>Bunlar <i>ilahiyyatçılar</i> tərəfindən Allahın ruhunun fitrətində sabit və daimi olan, lakin başqa varlıqlarda oxşar olan sifətlər kimi təyin edilir. <a href="/wiki/H%C9%99yat" title="Həyat">Həyata</a> malik olmaq, <a href="/wiki/Elm" title="Elm">elm sahibi</a> olmaq, eşitmək ( <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/semi">Yarı</a> ), görmək ( <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/basar">basar</a> ), iradə olmaq, bir şey istəmək ( İradə ), bacarmaq ( <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/kudret">qüdrət</a> ), söz söyləmək ( <a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">Kəlam</a> ) kimi sıralana bilər. Subûti sifətlərindən də yaradılış (təqvin) qəbul edilir.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading6"><h6 id="Kəlam_anlayışında_Allahın_varlığına_və_birliyinə_dəlillər"><span id="K.C9.99lam_anlay.C4.B1.C5.9F.C4.B1nda_Allah.C4.B1n_varl.C4.B1.C4.9F.C4.B1na_v.C9.99_birliyin.C9.99_d.C9.99lill.C9.99r"></span>Kəlam anlayışında Allahın varlığına və birliyinə dəlillər</h6><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=6" title="Kəlam anlayışında Allahın varlığına və birliyinə dəlillər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Kəlam anlayışında Allahın varlığına və birliyinə dəlillər"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">İlahiyyatçılar</a> arasında Allahın varlığının sübutu və sifətləri uzun müzakirələrə səbəb olmuşdur. <a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">İlahiyyatçılar</a> bildirirlər ki, Allahın fitrətini bilmək olmaz, olmayanı isə ağılla bilmək olar. Buna görə də, Allahın bənzəri olmadığı kimi, əksi də yoxdur. </p><p>Xeyir və şərin tanrısının ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirildiyi <a href="/wiki/Manixeizm" title="Manixeizm">Manixeylik</a> və <a href="/wiki/Z%C9%99rd%C3%BC%C5%9Ftilik" class="mw-redirect" title="Zərdüştilik">Zərdüştilik</a> kimi dinlərdən fərqli olaraq, İslam dini tək tanrı etiqadını qəbul etmiş və “xeyir və şər kimi Allahdandır” müddəası imanın əsaslarından biri hesab olunur. </p><p><a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">İlahiyyatçılar</a> Allahın varlığını sübut etmək üçün bəzi müddəaları saymışlar; </p> <ul><li>Hudus dəlili: "Kainatda hər şey sonra olduğu üçün, onların hamısından əvvəl və sonra onları (birinci səbəb) yaradan bir varlıq olmalıdır."</li> <li>Sərəncamın sübutu: "Kainatdakı nizam nizam-intizam qurucusunun varlığını sübut edir."</li> <li>Mümkünlüyün sübutu: "Kainatda hər şey ya mümkündür, ya da mümkün deyil. Bu qaydanın bir istisnası olmalıdır, yəni yoxluğu qeyri-mümkün olan Allahdır”.</li> <li>Əvvəlki biliklərin sübutu: “Kainatda hər şey biliklə (ilkin bilik) mövcud ola bilər. Bu biliyi olan biri olmalıdır”.</li> <li>Qəbul dəlili: “Hər kəs Allahın varlığını qəbul edir, ona görə də mövcuddur”.</li></ul> <p>Digərləri: İbda dəlili, İhtirənin dəlili, Burhan-i İnni (Əsərdən müəllifə), Burhan-i Limmi (Müssirdən əsərə), Burhan-ı Temanu, Burhan-i Telazum . </p><p>Şəxsi sifətlərdən biri olan <a href="/wiki/Monoteizm" title="Monoteizm">Vəhdaniyyət</a>, <a href="/wiki/Xristianl%C4%B1q" title="Xristianlıq">Xristianlıq</a> haqqında ən bariz fərqi təşkil etdiyi üçün <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslam</a> <a href="/wiki/%C6%8Fd%C9%99biyyat" title="Ədəbiyyat">ədəbiyyatında</a> mühüm yer tutur. “İxlas <a href="/wiki/%C4%B0xlas_sur%C9%99si" title="İxlas surəsi">” surəsində</a> ifadə edildiyi kimi, Allah birdir (sayca – <a href="/wiki/%C4%B0slamda_tanr%C4%B1n%C4%B1n_adlar%C4%B1" title="İslamda tanrının adları">vəhy</a> ) və təkdir. (məhiyyət-i nəfs-ül- <a class="external text" href="https://tr.wiktionary.org/wiki/ehadiyyet">ehadiyyənin əmrinə əsasən</a> ). </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Sufi_baxışları"><span id="Sufi_bax.C4.B1.C5.9Flar.C4.B1"></span>Sufi baxışları</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=7" title="Sufi baxışları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Sufi baxışları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sufilərə görə Allah hər şeydə aşkardır (görünür) və əslində hər şeydir. Ondan kənar mövcudluq səltənəti, varlığı ilə yoxluğu bərabər olan bir illüziyadır. Allah insanların şəklini və bədənini ( <a href="/w/index.php?title=Hulul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hulul (səhifə mövcud deyil)">hulul</a> ) alır, onunla danışılır və dostlaşır. </p><p><a href="/wiki/M%C9%99nsur_H%C9%99llac" title="Mənsur Həllac">Hallac-ı Mənsurun yazdığına</a> görə, <a href="/wiki/M%C3%BC%C5%9F%C9%99bbihil%C9%99r" title="Müşəbbihilər">Müşəbbihe</a> İtikadi məzhəbinə bənzər fikirlərə inanmaq böyük günah sayılırdı və nəticədə insanları “ <a href="/wiki/T%C3%B6vhid" title="Tövhid">tövhid</a> ” etiqadından çıxarıb, onun varlığını inkar etməyə sürükləyirdi.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Massignon_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Massignon-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Allahın_adları"><span id="Allah.C4.B1n_adlar.C4.B1"></span>Allahın adları</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=8" title="Allahın adları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=8" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Allahın adları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>“Allahın adları” ( <a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99b_dili" title="Ərəb dili">Ar</a> . “əl-Əsmaü’l-Hüsna”, <a href="/wiki/T%C3%BCrk_dili" title="Türk dili">Tr</a> . “Ən gözəl adlar”) <a href="/wiki/Quran" title="Quran">Quranda</a> və <a href="/wiki/H%C9%99dis" title="Hədis">hədislərdə</a> Allaha aid edilən və ya Allahı ifadə etmək üçün istifadə edilən fel və ya sifətlərdən gəlmişdir. <a href="/wiki/Sufizm" title="Sufizm">İslam mistisizmində</a> bunlardan 99-u müalicə, ayin və dualarda istifadə olunur. Bunlardan başqa İslam cəmiyyətində Allah üçün <a href="/w/index.php?title=H%C3%B6k%C3%BCmdar,_Kral&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hökümdar, Kral (səhifə mövcud deyil)">Rab</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Khuda" class="extiw" title="en:Khuda">“Hüda”</a>, <a href="/wiki/Y%C9%99zdanizm" title="Yəzdanizm">Yezdan</a>, Çələb kimi adlar da istifadə olunur. </p><p>Bu adların bəziləri ərəbləşmiş söz köklərindən yeni tələffüz və semantik aidiyyətlər etməklə törəmə adlardan ibarətdir; Allah, Halik, Malik, Hakim, Hənnan, Sultan, Kəbir, Fatir, Fəttah, Rəb, Hadi, Təvvab, Müsavvir, Quddus və s.<sup id="cite_ref-ReferenceA_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Quranda və kitablarında adları çəkilən peyğəmbərlər çox vaxt özlərini <a href="/wiki/Yehova" title="Yehova">Yehovaya</a> bağlasalar da<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> İslamda Yahve / Yahweh adı işlədilmir və bilinmir. Quranda Cəbrayıl və Mikayıl kimi mələk adları digər İbrahim dinlərində olduğu kimi El (və ya İl) ilə əlaqələndirilir. Quranda da adı çəkilən və İslamda ənənəvi olaraq namaza başlamaq üçün istifadə edilən Allahumma, sadəcə olaraq, İbranicə (ehtimal) Elohim sözünün ərəbcə tələffüzü idi. Elohim ibrani dilində “Əlahəzrət!” deməkdir. İfadədə olduğu kimi ucaldıcı cəm kimi (“Tanrılar!” kimi) işlənmişdir.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Yəhudilikdə Yahwe əvəzinə istifadə edilən adlardan biri olan Rab (Eng;lord, ağa) sözü Quranda Allah üçün çox işlənir. Yehova əvəzinə işlədilən sözlərin yəhudilər arasında yerləşdiyi güman edilir ki, “Allahınız Rəbbin adını boş yerə deməyəcəksiniz və ya Yehova onu cəzasız qoymayacaq” (<a href="/wiki/On_q%C3%BCsurlu_h%C9%99r%C9%99k%C9%99t" title="On qüsurlu hərəkət">10 əmr</a>) </p><p>Quranda Allah üçün ən çox istifadə edilən ad/sifətlərdən biri də Rəhmandır (ərəb mənşəli deyil).<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu sifət termininin (Rahmanan/Rahman) məlum olan ən qədim istifadəsi Akkad və Aramey dillərində Hadada həsr olunmuş yazıda rast gəlinir. </p><p>Bundan əlavə, <a href="/wiki/%C4%B0slamda_tanr%C4%B1n%C4%B1n_adlar%C4%B1" title="İslamda tanrının adları">Esmaü'l-Hüsnada</a> adı keçən Celil (böyük, şiddətli, qəzəbli),<sup>[<a href="/wiki/Vikipediya:Etibarl%C4%B1_m%C9%99nb%C9%99l%C9%99r" title="Vikipediya:Etibarlı mənbələr"><i>mənbə göstərin</i></a>]</sup> Mütekəbbir ( təkəbbürlü ), Sabur (Səbr), Müntəkim (intiqam alan) kimi adların bəziləri <a href="/wiki/Antropomorfizm" title="Antropomorfizm">antropomorfik</a> məna daşıyan adlardır. </p><p>Bu adlar arasında <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Anat" class="extiw" title="en:Anat">Əhəd</a>, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eama%C5%9F" class="extiw" title="en:Şamaş">Səməd</a> və <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Azizos" class="extiw" title="en:Azizos">Əziz</a>, <a href="/wiki/Brahmanizm" title="Brahmanizm">Rəhman</a>, <a href="/wiki/Molox" title="Molox">Malik</a>, Vedud kimi adlar ərəb mifologiyasında sitayiş edilən yerli tanrıların adları ilə oxşarlığı ilə diqqət çəkir. <a href="/wiki/Muazzez_%C4%B0lmiy%C9%99_%C3%87%C4%B1%C4%9F" title="Muazzez İlmiyə Çığ">Muazzez İlmiye Çığ</a> bir misalla bildirir ki, bu, tövhid yolunda edilən dəyişikliklərdən biridir. İslamdan əvvəlki ərəb cəmiyyətində tanrı adlarından biri olan Allah adının el-lat, Mennan ilə Menat, Əzizin Uzza ilə fonetik-etimoloji əlaqəsi də dini dairələrin diqqətini cəlb etmişdir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Qeydlər"><span id="Qeydl.C9.99r"></span>Qeydlər</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=9" title="Qeydlər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=9" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Qeydlər"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Taxt, <a href="/wiki/K%C9%99lam" title="Kəlam">ilahiyyatçılar</a> tərəfindən mahiyyəti bilinməyən taxt kimi ifadə edilir. Bundan əlavə, Baal məbədində<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Baal" title="Baal">Baalın</a> oturduğu taxtın adı və Palmiradakı tanrı adı da Arş ( <a href="/wiki/Palmira" title="Palmira">Arşu</a>, Arsu) kimi xatırlanır.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax"><span id="H.C9.99m.C3.A7inin_bax"></span>Həmçinin bax</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=10" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=10" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Hulul</li> <li><a href="/wiki/Tanr%C4%B1" title="Tanrı">Allah</a></li> <li>YHVH</li> <li>İslamda Allah</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar"><span id=".C4.B0stinadlar"></span>İstinadlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=11" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=11" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">"Islam and Christianity", <i>Encyclopedia of Christianity</i> (2001): Arabic-speaking Christians and Jews also refer to God as <i>Allāh</i>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Williams, W. Wesley, "A study of anthropomorphic theophany and Visio Dei in the Hebrew Bible, the Qur'an and early Sunni Islam", University of Michigan, March 2009</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">"The man who realizes God as a friend is never lonely in the world, neither in this world nor in the hereafter. There is always a friend, a friend in the crowd, a friend in the solitude; or while he is asleep, unconscious of this outer world, and when he is awake and conscious of it. In both cases the friend is there in his thought, in his imagination, in his heart, in his soul. quoted from <i>The Sufi Message of Hazrat Inayat Khan</i></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-ReferenceA_4-0"><sup><i>1</i></sup></a> <a href="#cite_ref-ReferenceA_4-1"><sup><i>2</i></sup></a></span> <span class="reference-text">THE FOREIGN VOCABULARY OF THE QURAN By ARTHUB JEFFEBY, Ph. D. Professor of Semitic Languages School of Oriental Studies Cairo 1938</span> </li> <li id="cite_note-EI2-Ilah-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EI2-Ilah_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text">D.B. Macdonald. Encyclopedia of Islam, 2nd ed, Brill. "Ilah", Vol. 3, p. 1093.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Gerhard Böwering. Encyclopedia of the Quran, Brill, 2002. Vol. 2, p. 318</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp#page/n22/mode/1up">https://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp#page/n22/mode/1up</a></span> </li> <li id="cite_note-EoI-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-EoI_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">L. Gardet, <i>Allah</i>, Encyclopaedia of Islam.</span> </li> <li id="cite_note-GodEoQ-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GodEoQ_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Gerhard Böwering, <i>God and his Attributes</i>, Encyclopedia of the Qur'an, ed. by Jane Dammen McAuliffe</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Zeki Saritopak, <i>Allah</i>, The Qu'ran: An Encyclopedia, ed. by Oliver Leaman, p. 34</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Necm, 53/19-20</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Buhari, e's-Sahih, hadis no: 1367; Müslim, hadis no: 2841.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Müslim, e's-Sahih, Kitabu'I-Libâs/72-74, hadis no: 2099; Ebu Dâvûd, Sünen, Kita-bu'l-Edeb/35, hadis no: 2767</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Tebe 30, Zariyat 8–11, Münafıkun 4, Müddeessir 18–25, Tebbet 1-5</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Sad 75</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Bakara 115</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Rahman 27</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Hud 37</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Mü'mimun 27</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Tur 48</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Taha 39</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/160588">"Arxivlənmiş surət"</a>. <small>2022-12-23 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221223210437/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/160588">arxivləşdirilib</a></small><span class="reference-accessdate">. <small>İstifadə tarixi: <span class="nowrap">2022-06-01</span></small></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Arxivl%C9%99nmi%C5%9F+sur%C9%99t&rft_id=https%3A%2F%2Fdergipark.org.tr%2Ftr%2Fdownload%2Farticle-file%2F160588&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAllah" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4913744">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Buhari İstizan, 1</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Müslim 1, 115</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Taha 5; Zümer 75; Mü'min 7; Hakka 17</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Ahmed b. Hanbel, s. 102; İbn Teymiyye, resail, IV, 111-112</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Taberi, XXIV, 19, 26; XXIX, 33; Zemahşeri, III, 415; Kazvini, I, 86</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Buhari, Halku efalil ibad, s. 194; Tirmizi, daavat, 79; İbn Hacer, 239</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Buhari, Tevḥid 22, 23; Müslim, iman 327, Tevbe 14, Zikir 61-63; Tirmizi, tefsir 41</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">İbn Belban, el-İhsân fî takrîbi Sahîhi İbni Hibbân, II, 66, nr. 361</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Buhari, Tevḥid 23; Müslim, iman 250-251</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Öztürk, Yaşar Nuri, <i>En-el Hak İsyanı – Hallâc-ı Mansûr (Darağacında Miraç),</i> Cilt 2, Sahife 187, Yeni Boyut, 2011. <i>(Tâ-Sîn âyetinin izâhatı ve İslâm'da "tevhîd" i'tikadının müdafası için, Hallâc-ı Mansûr “Tâvasîn” adlı meşhur eserini yazmıştır.)</i></span> </li> <li id="cite_note-Massignon-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Massignon_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Massignon, Louis, <i>Hallâc-ı Mansûr’un “Kitâb’ût-Tavâsîn” adlı eserinin Farsçadan tercüme şerhini yapan Zuzbâhan Baklî’nin eseriyle birlikte hazırlattığı tetebbunâmesi.</i></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><b><a href="/w/index.php?title=%C4%B0lyas&action=edit&redlink=1" class="new" title="İlyas (səhifə mövcud deyil)">İlyas</a></b> İbranice "Benim tanrım Yahu/Jah"tır anlamına gelen bir kelimedir<i>New Bible Dictionary</i>. 1982 (second edition). Tyndale Press, Wheaton, IL, USA. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0842346678" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8423-4667-8</a>, p. 319</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">"Orijinal İbranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanımı yer alır." Wilhelm Gesenius (Hrsg.): Hebräisches und Aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament. Zweite Teillieferung. 18. Auflage. Springer, 1995, <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/3540580484" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-540-58048-4</a>, S. 446.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp#page/n84/mode/1up/search/allahumma">https://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp#page/n84/mode/1up/search/allahumma</a></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:NI6ERsWwOvUJ:http://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp/foreignvocabular030753mbp_djvu.txt%2Bkuran+rahman+foreign+vocabulary&hl=tr&gbv=2&gs_l=heirloom-hp.3...3281.19921.0.21218.24.23.1.0.0.0.344.4250.0j14j8j1.23.0...0.0...1c.1.A2hkWj9aivw&spell=1&ct=clnk">http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:NI6ERsWwOvUJ:http://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp/foreignvocabular030753mbp_djvu.txt%2Bkuran+rahman+foreign+vocabulary&hl=tr&gbv=2&gs_l=heirloom-hp.3...3281.19921.0.21218.24.23.1.0.0.0.344.4250.0j14j8j1.23.0...0.0...1c.1.A2hkWj9aivw&spell=1&ct=clnk</a></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://es.scribd.com/doc/52812852/Ni%C5%9Fanyan-Sozluk-Sozlerin-Soya%C4%9Fac%C4%B1-Turkce-Etimolojik-Sozluk-Nisanyansozluk-com">http://es.scribd.com/doc/52812852/Ni%C5%9Fanyan-Sozluk-Sozlerin-Soya%C4%9Fac%C4%B1-Turkce-Etimolojik-Sozluk-Nisanyansozluk-com</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Link_rot" class="extiw" title="en:Wikipedia:Link rot"><span title="  October 2022 tarixində işarələnmiş ölü keçid">ölü keçid</span></a></i>]</span></sup></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xarici_keçidlər"><span id="Xarici_ke.C3.A7idl.C9.99r"></span>Xarici keçidlər</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit&section=12" title="Xarici keçidlər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit&section=12" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Xarici keçidlər"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-label="Naviqasiya şablonu" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="white-space:nowrap;font-size:xx-small"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r" title="Bu şablona bax"><img alt="Bu şablona bax" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/14px-Searchtool.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/21px-Searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/28px-Searchtool.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> </span></div>  Lüğətlər və ensiklopediyalar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciclopedia.cat/enciclopèdies/gran-enciclopèdia-catalana/EC-GEC-0002693.xml">Böyük katalan</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Allah">Böyük norveç</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1813702">Böyük rus</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/religiya/ALLAH.html">Kruqosvet</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/Allah/104859">Laruss ensiklopediyası</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pravenc.ru/text/114632.html">Pravoslav</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Allah">Britannica (onlayn)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/01316a.htm">Catholic (1997—…)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/allah/">Universalis</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Normativ_yoxlama" title="Normativ yoxlama">Normativ yoxlama</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4219322-9">4219322-9</a></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐75c465f4c6‐wn2x6 Cached time: 20241125110159 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.221 seconds Real time usage: 0.330 seconds Preprocessor visited node count: 918/1000000 Post‐expand include size: 7864/2097152 bytes Template argument size: 428/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 4/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 23741/5000000 bytes Lua time usage: 0.088/10.000 seconds Lua memory usage: 4087751/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 279.699 1 -total 36.20% 101.241 1 Şablon:İstinad_siyahısı 26.28% 73.492 1 Şablon:Xarici_keçidlər 18.59% 51.986 1 Şablon:Cite_web 11.28% 31.560 1 Şablon:Sitat2 10.59% 29.631 1 Şablon:Dead_link 8.34% 23.325 1 Şablon:Fix 8.11% 22.697 1 Şablon:Digər_məna 7.61% 21.283 1 Şablon:Cat_handler 7.00% 19.587 1 Şablon:Digər_mənalar --> <!-- Saved in parser cache with key azwiki:pcache:10065:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241125110159 and revision id 7803593. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Allah&oldid=7803593">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Allah&oldid=7803593</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Allah" title="Kateqoriya:Allah">Allah</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:%C4%B0slamda_tanr%C4%B1n%C4%B1n_adlar%C4%B1" title="Kateqoriya:İslamda tanrının adları">İslamda tanrının adları</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kateqoriyalar: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Phonos_uzant%C4%B1s%C4%B1ndan_istifad%C9%99_ed%C9%99n_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Phonos uzantısından istifadə edən səhifələr">Phonos uzantısından istifadə edən səhifələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:ISBN_sehrli_ke%C3%A7idl%C9%99rinin_istifad%C9%99_olundu%C4%9Fu_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr">ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:M%C9%99nb%C9%99siz_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr">Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Allah" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Allah" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Allah" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="new mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:Allah&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Məqalə haqqında müzakirə (səhifə mövcud deyil) [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Allah"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Allah&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Allah&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Allah&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Allah" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Allah" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Allah&oldid=7803593" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Allah&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Allah&id=7803593&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAllah"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAllah"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Allah"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Allah&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Allah&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Allah_in_calligraphy" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://az.wikiquote.org/wiki/Allah" hreflang="az"><span>Vikisitat</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q234801" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – akin" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Allah" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="akin" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Allah" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%8B%E1%88%85" title="አላህ – amhar" lang="am" hreflang="am" data-title="አላህ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhar" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_(%D9%83%D9%84%D9%85%D8%A9)" title="الله (كلمة) – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الله (كلمة)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_(%D9%83%D9%84%D9%85%D8%A9)" title="الله (كلمة) – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="الله (كلمة)" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B9" title="আল্লাহ – assam" lang="as" hreflang="as" data-title="আল্লাহ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Al%C3%A1" title="Alá – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Alá" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%8C" title="Аллагь – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="Аллагь" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9" title="अल्लाह – avadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="अल्लाह" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="avadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" title="الله – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="الله" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D2%BB" title="Аллаһ – başqırd" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Аллаһ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="başqırd" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Allah" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Allah" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target"><span>Bajau Sama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Алах – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Алах" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%B3" title="Алаг – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Алаг" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Аллах" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="अल्ला – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="अल्ला" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%B9" title="আল্লাহ – benqal" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আল্লাহ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="benqal" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Allah" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Allah" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Al%C2%B7l%C3%A0" title="Al·là – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Al·là" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85%D3%80" title="АллахӀ – çeçen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="АллахӀ" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="çeçen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – krım türkcəsi" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Allah" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krım türkcəsi" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/All%C3%A1h" title="Alláh – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Alláh" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Al-l%C3%A2h" title="Al-lâh – uels" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Al-lâh" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uels" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Allah" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Allah" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ellah" title="Ellah – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Ellah" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%EF%B7%B2" title="ﷲ – maldiv" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ﷲ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="maldiv" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CF%87" title="Αλλάχ – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Αλλάχ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Allah" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Alaho" title="Alaho – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Alaho" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Al%C3%A1" title="Alá – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Alá" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Allah" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ala" title="Ala – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ala" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" title="الله – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="الله" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Allah" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Allah" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Al%C3%A1" title="Alá – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Alá" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%85%E0%AA%B2%E0%AB%8D%E0%AA%B2%E0%AA%BE%E0%AA%B9" title="અલ્લાહ – qucarat" lang="gu" hreflang="gu" data-title="અલ્લાહ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="qucarat" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%9C%D7%9C%D7%94" title="אללה – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="אללה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9" title="अल्लाह – hind" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अल्लाह" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hind" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Allah" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Alah" title="Alah – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Alah" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Allah" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%AC%D5%A1%D5%B0" title="Ալլահ – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ալլահ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – interlinqua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Allah" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="interlinqua" class="interlanguage-link-target"><span>İnterlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Allah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85%D3%80" title="АллахӀ – inquş" lang="inh" hreflang="inh" data-title="АллахӀ" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inquş" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – island" lang="is" hreflang="is" data-title="Allah" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="island" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Allah" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%83%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%83%95" title="アッラーフ – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アッラーフ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – yava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Allah" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="yava" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%B0%E1%83%98" title="ალაჰი – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ალაჰი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Allah" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D2%BB" title="Аллаһ – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Аллаһ" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%9B%E1%9F%8B%E1%9E%A1%E1%9F%84%E1%9F%87" title="អល់ឡោះ – kxmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អល់ឡោះ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="kxmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B2%BE%E0%B2%B9" title="ಅಲ್ಲಾಹ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಲ್ಲಾಹ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%8C%EB%9D%BC" title="알라 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="알라" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%DB%81" title="اللہ – kəşmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="اللہ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kəşmir" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ellah" title="Ellah – kürd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ellah" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kürd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – qırğız" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Аллах" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="qırğız" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/All%C4%81h" title="Allāh – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Allāh" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – lüksemburq" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Allah" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lüksemburq" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%8C" title="Аллагь – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Аллагь" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%8C" title="Аллагь – ləzgi" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Аллагь" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="ləzgi" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Alah" title="Alah – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Alah" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Allah" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – linqala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Allah" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="linqala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Alachas" title="Alachas – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Alachas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/All%C4%81hs" title="Allāhs – latış" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Allāhs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latış" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Allah" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Аллах" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – minanqkaban" lang="min" hreflang="min" data-title="Allah" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minanqkaban" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Алах – makedon" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Алах" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedon" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B9%E0%B5%81" title="അല്ലാഹു – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അല്ലാഹു" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%91%EA%AF%9C%EA%AF%82%EA%AF%A5%EA%AF%8D" title="ꯑꯜꯂꯥꯍ – manipüri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯑꯜꯂꯥꯍ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipüri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="अल्ला – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अल्ला" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Аллах" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Allah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Allah" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9C%E1%80%B9%E1%80%9C%E1%80%AC%E1%80%9F%E1%80%BA" title="အလ္လာဟ် – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="အလ္လာဟ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Аллах" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – aşağı sakson" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Allah" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="aşağı sakson" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="अल्ला – nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="अल्ला" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%8D" title="अल्लाह् – nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="अल्लाह्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Allah" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – nünorsk norveç" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Allah" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nünorsk norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Allah" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – osetin" lang="os" hreflang="os" data-title="Аллах" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetin" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A9%B1%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%B9" title="ਅੱਲਾਹ – pəncab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅੱਲਾਹ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pəncab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Allah" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" title="الله – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="الله" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Al%C3%A1" title="Alá – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Alá" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Allah" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Аллах" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B3" title="Аллаг – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Аллаг" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%8D" title="अल्लाह् – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="अल्लाह्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%B0%D1%85" title="Аллаах – saxa" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Аллаах" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="saxa" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – siciliya" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Allah" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliya" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – skots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Allah" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87" title="الله – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="الله" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Alah" title="Alah – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Alah" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – taçelit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Allah" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="taçelit" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%8F%E0%B7%84%E0%B7%8A" title="අල්ලාහ් – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="අල්ලාහ්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Allah" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Alah" title="Alah – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Alah" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%DB%81" title="اللہ – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="اللہ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Alah" title="Alah – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Alah" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – şona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Allah" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="şona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Ilaahay" title="Ilaahay – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Ilaahay" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – alban" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Allah" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="alban" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Алах – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Алах" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – svati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Allah" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="svati" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Alloh" title="Alloh – sundan" lang="su" hreflang="su" data-title="Alloh" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundan" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Allah" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Allah" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Allah" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%B2%E0%AF%8D%E0%AE%B2%E0%AE%BE%E0%AE%B9%E0%AF%8D" title="அல்லாஹ் – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அல்லாஹ்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B1%8D" title="అల్లాహ్ – teluqu" lang="te" hreflang="te" data-title="అల్లాహ్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluqu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D2%B3" title="Аллоҳ – tacik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Аллоҳ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tacik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%AE%E0%B9%8C" title="อัลลอฮ์ – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="อัลลอฮ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Alla" title="Alla – türkmən" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Alla" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="türkmən" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – taqaloq" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Allah" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="taqaloq" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Allah" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D2%BB" title="Аллаһ – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Аллаһ" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A7%DA%BE" title="ئاللاھ – uyğur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئاللاھ" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uyğur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%85" title="Аллах – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Аллах" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%DB%81" title="اللہ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اللہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Alloh" title="Alloh – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Alloh" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – vyetnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Allah" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vyetnam" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Allah" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E6%8B%89" title="安拉 – vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="安拉" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%B0%E1%83%98" title="ალაჰი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ალაჰი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Allah" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B5%8D%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%80" title="ⴰⵍⵍⴰⵀ – tamazi" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⵍⵍⴰⵀ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="tamazi" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E6%8B%89" title="安拉 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="安拉" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Allah" title="Allah – Min Nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Allah" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E6%8B%89" title="阿拉 – kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="阿拉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kanton" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q234801#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 07:03, 7 oktyabr 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Allah&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-688fc9465-jhpkd","wgBackendResponseTime":177,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.221","walltime":"0.330","ppvisitednodes":{"value":918,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":7864,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":428,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":23741,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 279.699 1 -total"," 36.20% 101.241 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 26.28% 73.492 1 Şablon:Xarici_keçidlər"," 18.59% 51.986 1 Şablon:Cite_web"," 11.28% 31.560 1 Şablon:Sitat2"," 10.59% 29.631 1 Şablon:Dead_link"," 8.34% 23.325 1 Şablon:Fix"," 8.11% 22.697 1 Şablon:Digər_məna"," 7.61% 21.283 1 Şablon:Cat_handler"," 7.00% 19.587 1 Şablon:Digər_mənalar"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.088","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4087751,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75c465f4c6-wn2x6","timestamp":"20241125110159","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Allah","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Allah","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q234801","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q234801","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-11-18T07:34:13Z","dateModified":"2024-10-07T07:03:51Z","headline":"M\u00fcq\u0259dd\u0259s v\u0259 t\u0259k varl\u0131q"}</script> </body> </html>