CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Biblia – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"058a1688-c175-4c4d-b4a3-a19926515eea","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Biblia","wgTitle":"Biblia","wgCurRevisionId":74901046,"wgRevisionId":74901046,"wgArticleId":639,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Artykuły z brakującymi przypisami od 2015-08","Artykuły z brakującymi przypisami od 2021-09","Biblia","Literatura hebrajska","Jezus Chrystus w utworach literackich"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Biblia","wgRelevantArticleId":639,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74901046,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1845","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled": false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements", "mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/1200px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1636"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/800px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1091"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/640px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="873"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Biblia – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Biblia"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Biblia"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Biblia rootpage-Biblia skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Biblia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Biblia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Biblia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Biblia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Kanon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Kanon</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kanon-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Kanon</span> </button> <ul id="toc-Kanon-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Stary_Testament" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stary_Testament"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Stary Testament</span> </div> </a> <ul id="toc-Stary_Testament-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nowy_Testament" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nowy_Testament"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Nowy Testament</span> </div> </a> <ul id="toc-Nowy_Testament-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Podział_na_rozdziały" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_na_rozdziały"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Podział na rozdziały</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_na_rozdziały-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historyczność_Biblii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historyczność_Biblii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historyczność Biblii</span> </div> </a> <ul id="toc-Historyczność_Biblii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przekłady_Biblii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przekłady_Biblii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przekłady Biblii</span> </div> </a> <ul id="toc-Przekłady_Biblii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Znaczenie_Biblii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Znaczenie_Biblii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Znaczenie Biblii</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Znaczenie_Biblii-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Znaczenie Biblii</span> </button> <ul id="toc-Znaczenie_Biblii-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Znaczenie_Starego_i_Nowego_Testamentu_w_katolicyzmie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Znaczenie_Starego_i_Nowego_Testamentu_w_katolicyzmie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie</span> </div> </a> <ul id="toc-Znaczenie_Starego_i_Nowego_Testamentu_w_katolicyzmie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zakaz_posiadania_i_czytania_Biblii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zakaz_posiadania_i_czytania_Biblii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zakaz posiadania i czytania Biblii</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Zakaz_posiadania_i_czytania_Biblii-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Zakaz posiadania i czytania Biblii</span> </button> <ul id="toc-Zakaz_posiadania_i_czytania_Biblii-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Katolicyzm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Katolicyzm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Katolicyzm</span> </div> </a> <ul id="toc-Katolicyzm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zakazy_współczesne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zakazy_współczesne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Zakazy współczesne</span> </div> </a> <ul id="toc-Zakazy_współczesne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Linki zewnętrzne</span> </button> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Treść_Biblii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Treść_Biblii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Treść Biblii</span> </div> </a> <ul id="toc-Treść_Biblii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Serwisy_poświęcone_Biblii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Serwisy_poświęcone_Biblii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Serwisy poświęcone Biblii</span> </div> </a> <ul id="toc-Serwisy_poświęcone_Biblii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Biblia</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 264 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-264" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">264 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bybel" title="Bybel – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Bybel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Bibel" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8C%BD%E1%88%90%E1%8D%8D_%E1%89%85%E1%8B%B1%E1%88%B5" title="መጽሐፍ ቅዱስ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="መጽሐፍ ቅዱስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%B2" title="बाइबल – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="बाइबल" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Biblio%C3%BE%C4%93ce" title="Biblioþēce – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Biblioþēce" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%B0" title="Абиблиа – abchaski" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Абиблиа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abchaski" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="الكتاب المقدس – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الكتاب المقدس" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Biblia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%AC%DC%92%DC%90_%DC%A9%DC%95%DC%9D%DC%AB%DC%90" title="ܟܬܒܐ ܩܕܝܫܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܬܒܐ ܩܕܝܫܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B9" title="Աստուածաշունչ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Աստուածաշունչ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Biblia_Ayia" title="Biblia Ayia – arumuński" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Biblia Ayia" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Bibla" title="Bibla – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Bibla" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Biblia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%B2" title="बाइबल – awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="बाइबल" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tup%C3%A3_%C3%B1e%27%E1%BA%BDngue_ryru" title="Tupã ñe'ẽngue ryru – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tupã ñe'ẽngue ryru" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – awarski" lang="av" hreflang="av" data-title="Библия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="awarski" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Biblia" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bibliya" title="Bibliya – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Bibliya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%88%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="کیتاب موقدس – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کیتاب موقدس" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Bibulu" title="Bibulu – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Bibulu" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="বাইবেল – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বাইবেল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8ng-keng" title="Sèng-keng – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sèng-keng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Библия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Біблія – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Біблія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Біблія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Біблія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%B2" title="बाइबिल – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="बाइबिल" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Bibliya" title="Bibliya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Bibliya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Baebol" title="Baebol – bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Baebol" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bislama" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Библия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Bibel" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BD%B4%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%96%E0%BC%8D" title="གསུང་རབ། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="གསུང་རབ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Biblija" title="Biblija – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Biblija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bibl" title="Bibl – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Bibl" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8" title="Библи – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Библи" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblia" title="Bíblia – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Bíblia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8" title="Библи – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Библи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bibliya" title="Bibliya – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bibliya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bible" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Biblia" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Baibulo" title="Baibulo – njandża" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Baibulo" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="njandża" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Bhaibheri" title="Bhaibheri – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Bhaibheri" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Baibolo" title="Baibolo – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Baibolo" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Bibbia" title="Bibbia – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Bibbia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_Beibl" title="Y Beibl – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y Beibl" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bibelen" title="Bibelen – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Bibelen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Biibbal" title="Biibbal – północnolapoński" lang="se" hreflang="se" data-title="Biibbal" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="północnolapoński" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Biwwel" title="Biwwel – pensylwański" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Biwwel" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pensylwański" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Bibel" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%84%DE%A6%DE%87%DE%A8%DE%84%DE%A6%DE%8D%DE%B0" title="ބައިބަލް – malediwski" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ބައިބަލް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="malediwski" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Biblija" title="Biblija – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Biblija" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%B2" title="बाइबल – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="बाइबल" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Piibel" title="Piibel – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Piibel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CE%93%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AE" title="Αγία Γραφή – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Αγία Γραφή" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9bia" title="Bébia – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Bébia" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Bible" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Biblia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Biblio" title="Biblio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Biblio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblia" title="Bíblia – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Bíblia" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Biblia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – ewe" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Biblia" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="ewe" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="کتاب مقدس – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کتاب مقدس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblian" title="Bíblian – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Bíblian" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bible" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Bibel" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Biblie" title="Biblie – friulski" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Biblie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulski" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_B%C3%ADobla" title="An Bíobla – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Bíobla" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Vible" title="Yn Vible – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Vible" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Bibliya" title="Bibliya – gagauski" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Bibliya" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauski" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/B%C3%ACoball" title="Bìoball – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Bìoball" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Biblia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E7%B6%93" title="聖經 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="聖經" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – kikuju" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Biblia" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuju" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AC%E0%AA%BE%E0%AA%87%E0%AA%AC%E0%AA%B2" title="બાઇબલ – gudżarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="બાઇબલ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gudżarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Povitr_Pustok" title="Povitr Pustok – konkani (Goa)" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Povitr Pustok" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="konkani (Goa)" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guw mw-list-item"><a href="https://guw.wikipedia.org/wiki/Biblu" title="Biblu – Gun" lang="guw" hreflang="guw" data-title="Biblu" data-language-autonym="Gungbe" data-language-local-name="Gun" class="interlanguage-link-target"><span>Gungbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%E1%B9%B3n-k%C3%AEn" title="Sṳn-kîn – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sṳn-kîn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D1%8C" title="Библь – kałmucki" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Библь" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kałmucki" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="성경 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="성경" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Baib%C3%BBl" title="Baibûl – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Baibûl" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Paipala" title="Paipala – hawajski" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Paipala" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B9" title="Աստվածաշունչ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աստվածաշունչ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%B2" title="बाइबिल – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="बाइबिल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ho mw-list-item"><a href="https://ho.wikipedia.org/wiki/Baibel" title="Baibel – hiri motu" lang="ho" hreflang="ho" data-title="Baibel" data-language-autonym="Hiri Motu" data-language-local-name="hiri motu" class="interlanguage-link-target"><span>Hiri Motu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Biblija" title="Biblija – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Biblija" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Biblija" title="Biblija – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Biblija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Biblo" title="Biblo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Biblo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Akw%E1%BB%A5kw%E1%BB%8D_Ns%E1%BB%8D" title="Akwụkwọ Nsọ – igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Akwụkwọ Nsọ" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Biblia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="বাইবেল – bisznuprija-manipuri" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="বাইবেল" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bisznuprija-manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Alkitab" title="Alkitab – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Alkitab" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Biblia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Bible" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8" title="Библи – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Библи" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IBhayibhile" title="IBhayibhile – khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IBhayibhile" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="khosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IBhayibheli" title="IBhayibheli – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IBhayibheli" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Bibl%C3%ADan" title="Biblían – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Biblían" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bibbia" title="Bibbia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Bibbia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%91%D7%9C%D7%99%D7%94" title="ביבליה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ביבליה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Alkitab" title="Alkitab – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Alkitab" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Biibili" title="Biibili – grenlandzki" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Biibili" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="grenlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%88%E0%B2%AC%E0%B2%B2%E0%B3%8D" title="ಬೈಬಲ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬೈಬಲ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90" title="ბიბლია – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბიბლია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Bibl%C3%ABj%C3%B4" title="Biblëjô – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Biblëjô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Библия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Bibel" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Bibiliya" title="Bibiliya – kinya-ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Bibiliya" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinya-ruanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Bibiliya" title="Bibiliya – rundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Bibiliya" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="rundi" class="interlanguage-link-target"><span>Ikirundi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Biblia_ya_Kikristo" title="Biblia ya Kikristo – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Biblia ya Kikristo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Библия" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Biblia" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Bib" title="Bib – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Bib" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Labib" title="Labib – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Labib" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%8Enc%C3%AEl" title="Încîl – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Încîl" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kj mw-list-item"><a href="https://kj.wikipedia.org/wiki/Ombibeli" title="Ombibeli – kwanyama" lang="kj" hreflang="kj" data-title="Ombibeli" data-language-autonym="Kwanyama" data-language-local-name="kwanyama" class="interlanguage-link-target"><span>Kwanyama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Библия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8" title="Библи – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Библи" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Bibia" title="Bibia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Bibia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Biblia" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%84%E0%BA%B3%E0%BA%9E%E0%BA%B5%E0%BB%84%E0%BA%9A%E0%BB%80%E0%BA%9A%E0%BA%B5%E0%BA%A5" title="ຄຳພີໄບເບີລ – laotański" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຄຳພີໄບເບີລ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laotański" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Biblia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/B%C4%ABbele" title="Bībele – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Bībele" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Bibel" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Biblija" title="Biblija – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Biblija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Sura_Ni%27amoni%27%C3%B6" title="Sura Ni'amoni'ö – nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Sura Ni'amoni'ö" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Bibbia" title="Bibbia – liguryjski" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Bibbia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Biebel" title="Biebel – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Biebel" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Bibl%C3%ADya" title="Biblíya – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Biblíya" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Biblia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Biblii" title="Biblii – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Biblii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Baibuli" title="Baibuli – ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Baibuli" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="ganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Bibia" title="Bibia – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Bibia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Biblia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%B2" title="बाइबल – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="बाइबल" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Библија – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Библија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Baiboly" title="Baiboly – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Baiboly" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%88%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B5%BE" title="ബൈബിൾ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബൈബിൾ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Bibbja" title="Bibbja – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Bibbja" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Paipera" title="Paipera – maoryjski" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Paipera" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%AC%E0%A4%B2" title="बायबल – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="बायबल" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90" title="ბიბლია – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბიბლია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3" title="الكتاب المقدس – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الكتاب المقدس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%81%A0%E1%80%95%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%AC" title="သၠပတ်သမ္မာ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="သၠပတ်သမ္မာ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bible" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Alkitab" title="Alkitab – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Alkitab" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9ng-g%C4%ADng" title="Séng-gĭng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Séng-gĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblia" title="Bíblia – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Bíblia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8C" title="Библиясь – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Библиясь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8" title="Библи – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Библи" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%99%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%85%E1%80%AC" title="သမ္မာကျမ်းစာ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="သမ္မာကျမ်းစာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Teoamoxtli" title="Teoamoxtli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Teoamoxtli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Baibul" title="Baibul – pidżyn nigeryjski" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Baibul" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="pidżyn nigeryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Naijá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ai_Vola_Tabu" title="Ai Vola Tabu – fidżijski" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ai Vola Tabu" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidżijski" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bijbel_(christendom)" title="Bijbel (christendom) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bijbel (christendom)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Biebel" title="Biebel – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Biebel" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A4%B2" title="बाइबल – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="बाइबल" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE" title="ख्रिस्ति धर्म – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="ख्रिस्ति धर्म" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E6%9B%B8" title="聖書 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="聖書" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Bibbia" title="Bibbia – neapolitański" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Bibbia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitański" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8" title="Библи – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Библи" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Biibel" title="Biibel – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Biibel" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bibelen" title="Bibelen – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bibelen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bibelen" title="Bibelen – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bibelen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Bible" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Bible" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblia" title="Bíblia – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bíblia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Macaafa_Qulqulluu" title="Macaafa Qulqulluu – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Macaafa Qulqulluu" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ng mw-list-item"><a href="https://ng.wikipedia.org/wiki/Ombimbeli" title="Ombimbeli – ndonga" lang="ng" hreflang="ng" data-title="Ombimbeli" data-language-autonym="Oshiwambo" data-language-local-name="ndonga" class="interlanguage-link-target"><span>Oshiwambo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bibliya" title="Bibliya – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bibliya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%AC%E0%A8%B2" title="ਬਾਈਬਲ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬਾਈਬਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – palatynacki" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Bibel" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="palatynacki" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Biblia" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D8%A8%D9%84" title="بائبل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بائبل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Beibel" title="Beibel – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Beibel" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D8%A8%D9%84" title="بائبل – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بائبل" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Baibl" title="Baibl – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Baibl" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – komi-permiacki" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Библия" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="komi-permiacki" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87%E1%9E%82%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%96%E1%9E%B8%E1%9E%9A" title="ព្រះគម្ពីរ – khmerski" lang="km" hreflang="km" data-title="ព្រះគម្ពីរ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmerski" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Bibe" title="Bibe – pikardyjski" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Bibe" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="pikardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Bibia" title="Bibia – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Bibia" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pwn mw-list-item"><a href="https://pwn.wikipedia.org/wiki/Kai_nua_Cemas" title="Kai nua Cemas – Paiwan" lang="pwn" hreflang="pwn" data-title="Kai nua Cemas" data-language-autonym="Pinayuanan" data-language-local-name="Paiwan" class="interlanguage-link-target"><span>Pinayuanan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Baibel" title="Baibel – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Baibel" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Bibel" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblia" title="Bíblia – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Bíblia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Pipiria" title="Pipiria – tahitański" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Pipiria" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="tahitański" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – gwara kolońska" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Bibel" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="gwara kolońska" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Biblia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Bibla" title="Bibla – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Bibla" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Apuyaya_Simin" title="Apuyaya Simin – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Apuyaya Simin" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Біблія – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Біблія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Библия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9%D1%8D" title="Биибилийэ – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Биибилийэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Syesiw" title="Syesiw – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Syesiw" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/%27O_le_Tusi_Pa%27ia" title="'O le Tusi Pa'ia – samoański" lang="sm" hreflang="sm" data-title="'O le Tusi Pa'ia" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoański" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Bible" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="sango" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Bibbia" title="Bibbia – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Bibbia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Bible" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Biebel" title="Biebel – fryzyjski saterlandzki" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Biebel" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="fryzyjski saterlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Bebele" title="Bebele – sotho południowy" lang="st" hreflang="st" data-title="Bebele" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="sotho południowy" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Bibele" title="Bibele – sotho północny" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Bibele" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="sotho północny" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Baebele" title="Baebele – setswana" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Baebele" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="setswana" class="interlanguage-link-target"><span>Setswana</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bibla" title="Bibla – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bibla" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Bibbia" title="Bibbia – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Bibbia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B6%B6%E0%B6%BD%E0%B6%BA" title="බයිබලය – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="බයිබලය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Bible" title="Bible – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Bible" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D8%A8%D9%84" title="بائبل – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="بائبل" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/LiBhayibheli" title="LiBhayibheli – suazi" lang="ss" hreflang="ss" data-title="LiBhayibheli" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="suazi" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Biblia" title="Biblia – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Biblia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sveto_pismo" title="Sveto pismo – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sveto pismo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%97%D0%B2%D0%BB%D1%97%EA%99%97" title="Вївлїꙗ – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Вївлїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Biblijo" title="Biblijo – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Biblijo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Kitaabka_quduska" title="Kitaabka quduska – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Kitaabka quduska" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%DB%8E%D8%A8%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%DB%86%D8%B2" title="کتێبی پیرۆز – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کتێبی پیرۆز" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/B%C3%A8ibel" title="Bèibel – sranan tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Bèibel" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tongo" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Библија – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Библија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Biblija" title="Biblija – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Biblija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Alkitab" title="Alkitab – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Alkitab" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Raamattu" title="Raamattu – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Raamattu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bibeln" title="Bibeln – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bibeln" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bibliya" title="Bibliya – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bibliya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="விவிலியம் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விவிலியம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tibibelt" title="Tibibelt – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tibibelt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Библия – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Библия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Seyso(Sinsman_Ke_Utux_Kayal)" title="Seyso(Sinsman Ke Utux Kayal) – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Seyso(Sinsman Ke Utux Kayal)" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="బైబిల్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="బైబిల్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADblia" title="Bíblia – tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Bíblia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tetum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%B4%E0%B8%A5" title="คัมภีร์ไบเบิล – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="คัมภีร์ไบเบิล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/W%C9%9B%CC%88t_de_Nhialic" title="Wɛ̈t de Nhialic – dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Wɛ̈t de Nhialic" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="dinka" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8C%BD%E1%88%93%E1%8D%8D_%E1%89%85%E1%8B%B1%E1%88%B5" title="መጽሓፍ ቅዱስ – tigrinia" lang="ti" hreflang="ti" data-title="መጽሓፍ ቅዱስ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrinia" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B8_%D0%9C%D1%83%D2%9B%D0%B0%D0%B4%D0%B4%D0%B0%D1%81" title="Китоби Муқаддас – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Китоби Муқаддас" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Tohitapu" title="Tohitapu – tonga" lang="to" hreflang="to" data-title="Tohitapu" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tonga" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Ma%27he%C3%B3nem%C3%B4xe%27%C3%AAstoo%27o" title="Ma'heónemôxe'êstoo'o – czejeński" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Ma'heónemôxe'êstoo'o" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="czejeński" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Bivhili" title="Bivhili – venda" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Bivhili" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="venda" class="interlanguage-link-target"><span>Tshivenda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%88%E0%B2%AC%E0%B2%B2%E0%B3%8D" title="ಬೈಬಲ್ – tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಬೈಬಲ್" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kit%C3%A2b-%C4%B1_Mukaddes" title="Kitâb-ı Mukaddes – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kitâb-ı Mukaddes" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Injil" title="Injil – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Injil" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Bibel" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twi" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Kpa%CC%B1m_A%CC%B1lyiat_A%CC%B1gwaza" title="Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Біблія – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Біблія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D8%A8%D9%84" title="بائبل – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بائبل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%89%D9%86%D8%AC%D9%89%D9%84" title="ئىنجىل – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئىنجىل" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Swnggingh" title="Swnggingh – czuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Swnggingh" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="czuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Bibia" title="Bibia – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Bibia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Biblii" title="Biblii – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Biblii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Kinh_Th%C3%A1nh" title="Kinh Thánh – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Kinh Thánh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Bib" title="Bib – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Bib" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Piibli" title="Piibli – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Piibli" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Bibe" title="Bibe – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Bibe" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E7%B6%93_(%E5%9F%BA%E7%9D%A3%E6%95%99)" title="聖經 (基督教) – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="聖經 (基督教)" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Bybel" title="Bybel – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Bybel" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bibliy%C3%A1" title="Bibliyá – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Bibliyá" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Biib%C3%ABl" title="Biibël – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Biibël" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%A3%E7%BB%8F" title="圣经 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="圣经" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Bibele" title="Bibele – tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Bibele" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%99%D7%91%D7%9C" title="ביבל – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ביבל" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/B%C3%ADb%C3%A9l%C3%AC_M%C3%ADm%E1%BB%8D%CC%81" title="Bíbélì Mímọ́ – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Bíbélì Mímọ́" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E7%B6%93" title="聖經 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="聖經" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ncil" title="İncil – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="İncil" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Biebel" title="Biebel – zelandzki" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Biebel" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Bibl%C4%97j%C4%97" title="Biblėjė – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Biblėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E7%B6%93" title="聖經 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="聖經" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Ikpa_Mbuban" title="Ikpa Mbuban – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Ikpa Mbuban" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Bibel" title="Bibel – batak toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Bibel" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="batak toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Kitab_Mugadas" title="Kitab Mugadas – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Kitab Mugadas" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Bup_Kudus" title="Bup Kudus – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Bup Kudus" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1845#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Biblia" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Biblia" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Biblia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Biblia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Biblia" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Biblia" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&oldid=74901046" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Biblia&id=74901046&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBiblia"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBiblia"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Biblia"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Biblia&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Biblia&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bible" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-sources mw-list-item"><a href="https://wikisource.org/wiki/Bible" hreflang="en"><span>Multilingual Wikisource</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Biblia_(literatura)" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Biblia" hreflang="pl"><span>Wikiźródła</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1845" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Zobacz też: <a href="/wiki/Biblia_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Biblia (ujednoznacznienie)">inne znaczenia</a>.</span></div> <div class="navbox do-not-make-smaller pionowy"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Stary Testament</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="navbox-before before"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/125px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG" decoding="async" width="125" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/188px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG/250px-K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG 2x" data-file-width="1496" data-file-height="2040" /></a></span> </p> </div><div class="navbox-main-content hwrap inner-group"><div class="tr a1 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis"><a href="/wiki/Tanach" title="Tanach">Biblia hebrajska</a></div><div class="mw-collapsible-content a1 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Księga Rodzaju/1 Mojżeszowa</a> (Rdz/1Mj)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Wyj%C5%9Bcia" title="Księga Wyjścia">Księga Wyjścia/2 Mojżeszowa</a> (Wj/2Mj)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Kap%C5%82a%C5%84ska" title="Księga Kapłańska">Księga Kapłańska/3 Mojżeszowa</a> (Kpł/3Mj)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Liczb" title="Księga Liczb">Księga Liczb/4 Mojżeszowa</a> (Lb/4Mj)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Powt%C3%B3rzonego_Prawa" title="Księga Powtórzonego Prawa">Księga Powtórzonego Prawa/5 Mojżeszowa</a> (Pwt/5Mj)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jozuego" title="Księga Jozuego">Księga Jozuego</a> (Joz)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_S%C4%99dzi%C3%B3w" title="Księga Sędziów">Księga Sędziów</a> (Sdz)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rut" title="Księga Rut">Księga Rut</a> (Rt)</li> <li><a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="1 Księga Samuela">Pierwsza Księga Samuela</a> (1Sm)</li> <li><a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="2 Księga Samuela">Druga Księga Samuela</a> (2Sm)</li> <li><a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="1 Księga Królewska">Pierwsza Księga Królewska</a> (1Krl)</li> <li><a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="2 Księga Królewska">Druga Księga Królewska</a> (2Krl)</li> <li><a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kronik" title="1 Księga Kronik">Pierwsza Księga Kronik</a> (1Krn)</li> <li><a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Kronik" title="2 Księga Kronik">Druga Księga Kronik</a> (2Krn)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ezdrasza" title="Księga Ezdrasza">Księga Ezdrasza</a> (Ezd)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Nehemiasza" title="Księga Nehemiasza">Księga Nehemiasza</a> (Ne)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Estery" title="Księga Estery">Księga Estery</a> (Est)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Hioba" title="Księga Hioba">Księga Hioba/Joba</a> (Hi/Jb)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Psalm%C3%B3w" title="Księga Psalmów">Księga Psalmów/Psałterz</a> (Ps)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Przys%C5%82%C3%B3w" title="Księga Przysłów">Księga Przysłów/Przypowieści Salomona</a> (Prz)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Koheleta" title="Księga Koheleta">Księga Koheleta/Eklezjastesa/Kaznodziei Salomona</a> (Koh/Kzn)</li> <li><a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_nad_pie%C5%9Bniami" title="Pieśń nad pieśniami">Pieśń nad pieśniami</a> (Pnp)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Izajasza" title="Księga Izajasza">Księga Izajasza</a> (Iz)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jeremiasza" title="Księga Jeremiasza">Księga Jeremiasza</a> (Jr)</li> <li><a href="/wiki/Lamentacje_Jeremiasza" title="Lamentacje Jeremiasza">Lamentacje/Treny</a> (Lm/Tr)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ezechiela" title="Księga Ezechiela">Księga Ezechiela</a> (Ez)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Księga Daniela</a> (Dn)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ozeasza" title="Księga Ozeasza">Księga Ozeasza</a> (Oz)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Joela" title="Księga Joela">Księga Joela</a> (Jl)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Amosa" title="Księga Amosa">Księga Amosa</a> (Am)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Abdiasza" title="Księga Abdiasza">Księga Abdiasza</a> (Ab)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jonasza" title="Księga Jonasza">Księga Jonasza</a> (Jon)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Micheasza" title="Księga Micheasza">Księga Micheasza</a> (Mi)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Nahuma" title="Księga Nahuma">Księga Nahuma</a> (Na)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Habakuka" title="Księga Habakuka">Księga Habakuka</a> (Ha)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Sofoniasza" title="Księga Sofoniasza">Księga Sofoniasza</a> (So)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Aggeusza" title="Księga Aggeusza">Księga Aggeusza</a> (Ag)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Zachariasza" title="Księga Zachariasza">Księga Zachariasza</a> (Za)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Malachiasza" title="Księga Malachiasza">Księga Malachiasza</a> (Ml)</li></ul> </div></div><div class="tr a2 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Kanon katolicki, prawosławny, etiopski i syryjski</div><div class="mw-collapsible-content a2 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Tobiasza" title="Księga Tobiasza">Księga Tobiasza</a> (Tb)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Judyty" title="Księga Judyty">Księga Judyty</a> (Jdt)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Estery" title="Księga Estery">Księga Estery</a> (Est)</li> <li><a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Machabejska" title="1 Księga Machabejska">Pierwsza Księga Machabejska</a> (1Mch)</li> <li><a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Machabejska" title="2 Księga Machabejska">Druga Księga Machabejska</a> (2Mch)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_M%C4%85dro%C5%9Bci" title="Księga Mądrości">Księga Mądrości/Mądrość Salomona</a> (Mdr)</li> <li><a href="/wiki/M%C4%85dro%C5%9B%C4%87_Syracha" title="Mądrość Syracha">Mądrość Syracha</a> (Syr)</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Barucha" title="Księga Barucha">Księga Barucha</a> (Ba)</li> <li><a href="/wiki/List_Jeremiasza" title="List Jeremiasza">List Jeremiasza</a></li></ul> </div></div><div class="tr a3 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Kanon prawosławny (słowiański i grecki), etiopski i syryjski</div><div class="mw-collapsible-content a3 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/3_Ksi%C4%99ga_Ezdrasza" title="3 Księga Ezdrasza">Trzecia Księga Ezdrasza</a> (3Ezd)</li> <li><a href="/wiki/3_Ksi%C4%99ga_Machabejska" title="3 Księga Machabejska">Trzecia Księga Machabejska</a> (3Mch)</li> <li><a href="/wiki/Modlitwa_Manassesa" title="Modlitwa Manassesa">Modlitwa Manassesa</a></li> <li><a href="/wiki/Psalm_151" title="Psalm 151">Psalm 151</a></li></ul> </div></div><div class="tr a4 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Kanon prawosławny (gruziński)</div><div class="mw-collapsible-content a4 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/4_Ksi%C4%99ga_Machabejska" title="4 Księga Machabejska">Czwarta Księga Machabejska</a> (4Mch)</li> <li><a href="/wiki/4_Ksi%C4%99ga_Ezdrasza" title="4 Księga Ezdrasza">Czwarta Księga Ezdrasza</a> (4Ezd)</li></ul> </div></div><div class="tr a5 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Kanon etiopski węższy</div><div class="mw-collapsible-content a5 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jubileusz%C3%B3w" title="Księga Jubileuszów">Księga Jubileuszów</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Henocha" title="Księga Henocha">Księga Henocha</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99gi_Mekabiego" title="Księgi Mekabiego">1–3 Księgi Mekabiego</a></li> <li><a href="/wiki/4_Ksi%C4%99ga_Barucha" title="4 Księga Barucha">Czwarta Księga Barucha</a> (4Ba)</li></ul> </div></div><div class="tr a6 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Kanon syryjski</div><div class="mw-collapsible-content a6 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Psalmy_syryjskie" title="Psalmy syryjskie">Psalmy 152–155</a></li> <li><a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Barucha" title="2 Księga Barucha">Druga Księga Barucha</a> (2Ba)</li> <li><a href="/w/index.php?title=List_Barucha&action=edit&redlink=1" class="new" title="List Barucha (strona nie istnieje)">List Barucha</a></li></ul> </div></div></div><div class="hlist navbox-below below"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Stary_Testament" title="Szablon:Stary Testament"><span title="Pokaż ten szablon">pokaż</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Stary_Testament" title="Dyskusja szablonu:Stary Testament"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">dyskusja</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Stary_Testament&action=edit">edytuj</a></li></ul></div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller pionowy"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowy Testament</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="navbox-before before"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg/125px-Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg" decoding="async" width="125" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg/188px-Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg/250px-Karolingischer_Buchmaler_um_820_001.jpg 2x" data-file-width="1256" data-file-height="1571" /></a></span> </p> </div><div class="navbox-main-content inner-group"><div class="tr a1 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Księgi historyczne</div><div class="mw-collapsible-content a1 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangelie</a> <ul><li><a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">według Mateusza</a> (Mt)</li> <li><a href="/wiki/Ewangelia_Marka" title="Ewangelia Marka">według Marka</a> (Mk)</li> <li><a href="/wiki/Ewangelia_%C5%81ukasza" title="Ewangelia Łukasza">według Łukasza</a> (Łk)</li> <li><a href="/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana">według Jana</a> (J)</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Dzieje_Apostolskie" title="Dzieje Apostolskie">Dzieje Apostolskie</a> (Dz)</li></ul> </div></div><div class="tr a2 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Księgi dydaktyczne</div><div class="mw-collapsible-content a2 hlist navbox-list spis navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Listy_Paw%C5%82a" title="Listy Pawła">Listy Pawła</a> <ul><li><a href="/wiki/List_do_Rzymian" title="List do Rzymian">List do Rzymian</a> (Rz)</li> <li><a href="/wiki/1._List_do_Koryntian" title="1. List do Koryntian">1. List do Koryntian</a> (1 Kor)</li> <li><a href="/wiki/2._List_do_Koryntian" title="2. List do Koryntian">2. List do Koryntian</a> (2 Kor)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Galat%C3%B3w" title="List do Galatów">List do Galatów/Galacjan</a> (Ga)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Efezjan" title="List do Efezjan">List do Efezjan</a> (Ef)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Filipian" title="List do Filipian">List do Filipian</a> (Flp)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Kolosan" title="List do Kolosan">List do Kolosan</a> (Kol)</li> <li><a href="/wiki/1._List_do_Tesaloniczan" title="1. List do Tesaloniczan">1. List do Tesaloniczan</a> (1 Tes)</li> <li><a href="/wiki/2._List_do_Tesaloniczan" title="2. List do Tesaloniczan">2. List do Tesaloniczan</a> (2 Tes)</li> <li><a href="/wiki/1._List_do_Tymoteusza" title="1. List do Tymoteusza">1. List do Tymoteusza</a> (1 Tm)</li> <li><a href="/wiki/2._List_do_Tymoteusza" title="2. List do Tymoteusza">2. List do Tymoteusza</a> (2 Tm)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Tytusa" title="List do Tytusa">List do Tytusa</a> (Tt)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Filemona" title="List do Filemona">List do Filemona</a> (Flm)</li> <li><a href="/wiki/List_do_Hebrajczyk%C3%B3w" title="List do Hebrajczyków">List do Hebrajczyków</a> (Hbr)</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Listy_powszechne" title="Listy powszechne">Listy powszechne</a> <ul><li><a href="/wiki/List_Jakuba" title="List Jakuba">List Jakuba</a> (Jk)</li> <li><a href="/wiki/1._List_Piotra" title="1. List Piotra">1. List Piotra</a> (1 P)</li> <li><a href="/wiki/2._List_Piotra" title="2. List Piotra">2. List Piotra</a> (2 P)</li> <li><a href="/wiki/1._List_Jana" title="1. List Jana">1. List Jana</a> (1 J)</li> <li><a href="/wiki/2._List_Jana" title="2. List Jana">2. List Jana</a> (2 J)</li> <li><a href="/wiki/3._List_Jana" title="3. List Jana">3. List Jana</a> (3 J)</li> <li><a href="/wiki/List_Judy" title="List Judy">List Judy</a> (Jd)</li></ul></li></ul> </div></div><div class="tr a3 mw-collapsible" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><span class="fakebar"></span><div class="navbox-group opis">Księgi prorockie</div><div class="mw-collapsible-content a3 hlist navbox-list spis navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Apokalipsa_%C5%9Bw._Jana" title="Apokalipsa św. Jana">Apokalipsa/Objawienie św. Jana</a> (Ap/Obj)</li></ul> </div></div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Nowy_Testament" title="Kategoria:Nowy Testament">Kategoria</a></li></ul> <hr /> <ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Nowy_Testament2" title="Szablon:Nowy Testament2"><span title="Pokaż ten szablon">pokaż</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Nowy_Testament2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Nowy Testament2 (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">dyskusja</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Nowy_Testament2&action=edit">edytuj</a></li></ul></div></div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Torah2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/220px-Torah2.jpg" decoding="async" width="220" height="327" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/330px-Torah2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Torah2.jpg/440px-Torah2.jpg 2x" data-file-width="464" data-file-height="689" /></a><figcaption>Zwój <a href="/wiki/Tora" title="Tora">Tory</a> w języku hebrajskim</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lxx_Minorprophets.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Lxx_Minorprophets.gif/220px-Lxx_Minorprophets.gif" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Lxx_Minorprophets.gif/330px-Lxx_Minorprophets.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Lxx_Minorprophets.gif/440px-Lxx_Minorprophets.gif 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Starożytny fragment <a href="/wiki/R%C4%99kopis" title="Rękopis">manuskryptu</a> <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginty</a> oznaczany jako <a href="/wiki/8HevXII_a" title="8HevXII a">LXX<sup>VTS 10a</sup></a> (zwój <i>Proroków mniejszych</i>) ok. I wieku p.n.e.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bible.malmesbury.arp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Bible.malmesbury.arp.jpg/220px-Bible.malmesbury.arp.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Bible.malmesbury.arp.jpg/330px-Bible.malmesbury.arp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Bible.malmesbury.arp.jpg/440px-Bible.malmesbury.arp.jpg 2x" data-file-width="1993" data-file-height="1300" /></a><figcaption>Rękopis <a href="/wiki/Wulgata" title="Wulgata">Wulgaty</a> z 1407 r. do czytania na głos w <a href="/wiki/Klasztor" title="Klasztor">klasztorze</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gutenberg_Bible.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Gutenberg_Bible.jpg/220px-Gutenberg_Bible.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Gutenberg_Bible.jpg/330px-Gutenberg_Bible.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Gutenberg_Bible.jpg/440px-Gutenberg_Bible.jpg 2x" data-file-width="925" data-file-height="625" /></a><figcaption><a href="/wiki/Biblia_Gutenberga" title="Biblia Gutenberga">Biblia Gutenberga</a> pierwsza książka drukowana przy użyciu ruchomej czcionki</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hebrew_Pentateuch_(The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg/220px-Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg" decoding="async" width="220" height="358" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg/330px-Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg/440px-Hebrew_Pentateuch_%28The_S.S._Teacher%27s_Edition-The_Holy_Bible_-_Plate_VIII%29.jpg 2x" data-file-width="472" data-file-height="768" /></a><figcaption>Fragment hebrajskiego tekstu <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Wyj%C5%9Bcia" title="Księga Wyjścia">Księgi Wyjścia</a> rozdz. 20 (<a href="/wiki/Dekalog" title="Dekalog">Dziesięć Przykazań</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wycliffe_John_Gospel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wycliffe_John_Gospel.jpg/220px-Wycliffe_John_Gospel.jpg" decoding="async" width="220" height="370" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wycliffe_John_Gospel.jpg/330px-Wycliffe_John_Gospel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wycliffe_John_Gospel.jpg/440px-Wycliffe_John_Gospel.jpg 2x" data-file-width="624" data-file-height="1050" /></a><figcaption>Pierwsza strona <a href="/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana">Ewangelii Jana</a> z Biblii <a href="/wiki/John_Wycliffe" title="John Wycliffe">Johna Wyclifa</a> (XIV wiek)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Codex_alexandrinus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Codex_alexandrinus.jpg/220px-Codex_alexandrinus.jpg" decoding="async" width="220" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Codex_alexandrinus.jpg/330px-Codex_alexandrinus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Codex_alexandrinus.jpg/440px-Codex_alexandrinus.jpg 2x" data-file-width="562" data-file-height="750" /></a><figcaption>Fragment <a href="/wiki/Ewangelia_%C5%81ukasza" title="Ewangelia Łukasza">Ewangelii Łukasza</a> w <a href="/wiki/Kodeks_Aleksandryjski" title="Kodeks Aleksandryjski">Kodeksie Aleksandryjskim</a> z V wieku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg/220px-Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg" decoding="async" width="220" height="329" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg/330px-Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg/440px-Ma%C5%82ecki-Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii-polona.pl-0418.jpg 2x" data-file-width="3298" data-file-height="4938" /></a><figcaption>Kopia cyfrowa XIX-wiecznej reprodukcji karty z <a href="/wiki/Biblia_kr%C3%B3lowej_Zofii" title="Biblia królowej Zofii">Biblii Królowej Zofii</a> (1455)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg/220px-1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg" decoding="async" width="220" height="296" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg/330px-1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg/440px-1593_New_Testament_title_page_-_Jakub_Wujek.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="807" /></a><figcaption>Strona tytułowa pierwszego wydania <a href="/wiki/Biblia_Jakuba_Wujka" title="Biblia Jakuba Wujka">Biblii Wujka</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Biblia_Gda%C5%84ska.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Biblia_Gda%C5%84ska.jpg/220px-Biblia_Gda%C5%84ska.jpg" decoding="async" width="220" height="349" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Biblia_Gda%C5%84ska.jpg/330px-Biblia_Gda%C5%84ska.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Biblia_Gda%C5%84ska.jpg/440px-Biblia_Gda%C5%84ska.jpg 2x" data-file-width="1262" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Strona tytułowa <a href="/wiki/Biblia_gda%C5%84ska" title="Biblia gdańska">Biblii gdańskiej</a></figcaption></figure> <p><b>Biblia</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki_klasyczny" title="Język grecki klasyczny">stgr.</a> <span style="font-style: normal;" lang="grc">βιβλίον</span>, <i>biblion</i> – zwój papirusu, księga; <a href="/wiki/Liczba_mnoga" title="Liczba mnoga">l.m.</a> βιβλία, <i>biblia</i> – księgi), <b>Pismo Święte</b> – wspólna nazwa (<a href="/wiki/Hiperonim" title="Hiperonim">hiperonim</a>) różnych <a href="/wiki/Utw%C3%B3r_literacki" title="Utwór literacki">dzieł literackich</a>, zwanych <a href="/wiki/Kanon_Biblii" title="Kanon Biblii">kanonami</a>. Łączy je znaczna <a href="/wiki/Cz%C4%99%C5%9B%C4%87_wsp%C3%B3lna" title="Część wspólna">część wspólna</a> i to, że są otoczone kultem religijnym: <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizm</a>, <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwo</a> i niektóre inne <a href="/wiki/Religie_abrahamowe" title="Religie abrahamowe">religie abrahamowe</a> uznają swoje kanony za <a href="/wiki/S%C5%82owo_Bo%C5%BCe" title="Słowo Boże">Słowo Boże</a> – <a href="/wiki/Objawienie" title="Objawienie">objawienie</a> natchnione przez <a href="/wiki/B%C3%B3g" title="Bóg">Boga</a>. </p><p>Dwa główne znaczenia Biblii – grupy kanonów – to: </p> <ul><li>Biblia hebrajska – <a href="/wiki/Tanach" title="Tanach">Tanach</a>;</li> <li>Biblia chrześcijańska – treść Biblii hebrajskiej zalicza do <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Starego Testamentu</a> i zawiera też <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowy Testament</a><sup id="cite_ref-epwn_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-epwn-1">[1]</a></sup>. Poszczególne odłamy i tradycje różnią się zestawem świętych ksiąg.</li></ul> <p>Teksty włączane do Biblii powstawały przez większość I tysiąclecia p.n.e. i w I wieku n.e., w językach <a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebrajskim</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski" title="Język aramejski">aramejskim</a> i w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">greckim</a> (w formie <a href="/wiki/Koine" title="Koine"><i>koinè</i></a>, gr. κοινὴ). W IV w. pojawiły się ściśle określone kanony ogłaszane na <a href="/wiki/Synod" title="Synod">synodach</a>; w czasach <a href="/wiki/Nowo%C5%BCytno%C5%9B%C4%87" title="Nowożytność">nowożytnych</a> pojawiły się inne – <a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">reformacja</a> uznała część kanonu katolickiego za <a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">apokryfy</a>, a <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławie</a> uznało szerszą pulę. </p><p>Autorstwo Biblii jest w dużym stopniu <a href="/wiki/Anonim" title="Anonim">anonimowe</a>, choć <a href="/wiki/Legenda" title="Legenda">legendy</a> i tradycje przypisują część Biblii hebrajskiej <a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżeszowi</a>, a Nowy Testament był prawdopodobnie pisany przez <a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">apostołów</a> i ich uczniów, co sugerują nie tylko tytuły poszczególnych tekstów. </p><p>Biblie to dzieła <a href="/wiki/Gatunek_literacki" title="Gatunek literacki">wielogatunkowe</a> i <a href="/wiki/Rodzaj_literacki" title="Rodzaj literacki">wielorodzajowe</a> – zawierają <a href="/wiki/Narracja" title="Narracja">narracje</a>, np. mity <a href="/wiki/Kosmogonia" title="Kosmogonia">kosmogoniczne</a> i <a href="/wiki/Kronika" title="Kronika">kroniki</a>, jak również <a href="/wiki/Poezja" title="Poezja">poezję</a>, np. <a href="/wiki/Psalm" title="Psalm">psalmy</a>. </p><p>Biblie i pokrewne teksty bada <a href="/wiki/Biblistyka" title="Biblistyka">biblistyka</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanon">Kanon</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Kanon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kanon"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kanon_Biblii" title="Kanon Biblii">Kanon Biblii</a>.</i></div> <p>Do IV wieku n.e. nie było powszechnie przyjmowanego <a href="/wiki/Kanon_Biblii" title="Kanon Biblii">kanonu Biblii</a>. Lokalne kościoły, jak i poszczególne regiony, miały do niego własne podejście. Na Wschodzie odrzucano Apokalipsę, na Zachodzie – <a href="/wiki/List_do_Hebrajczyk%C3%B3w" title="List do Hebrajczyków">List do Hebrajczyków</a>, a do pism kanonicznych zaliczano np. <a href="/wiki/List_Barnaby" title="List Barnaby">List Barnaby</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>. Kościół Syryjski początkowo uznawał 22 księgi. W innych wspólnotach czytano <a href="/wiki/Diatessaron" title="Diatessaron">Diatessaron</a>, <a href="/wiki/Pasterz_Hermasa" title="Pasterz Hermasa">Pasterz Hermasa</a>, <a href="/wiki/Apokalipsa_Piotra" title="Apokalipsa Piotra">Apokalipsę Piotra</a> i inne pisma uznawane przez innych za <a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">apokryficzne</a>. Jedne z pierwszych wzmianek o przyjętym w starożytnym Kościele zestawie ksiąg kanonicznych pojawiają się w zachowanych pismach autorów chrześcijańskich IV wieku, m.in. <a href="/wiki/Atanazy_Wielki" title="Atanazy Wielki">św. Atanazego</a>, <a href="/wiki/Augustyn_z_Hippony" title="Augustyn z Hippony">św. Augustyna</a>, <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">św. Hieronima</a>, <a href="/wiki/Rufin_z_Akwilei" title="Rufin z Akwilei">św. Rufina</a>. W tym też okresie podejmowano próby sformalizowania tradycyjnego wykazu, m.in. na lokalnych synodach w Hipponie w 393 roku i w Kartaginie w 397 roku. Kanon przyjął swoją ostateczną formę w Kościele rzymskokatolickim na Soborze Trydenckim 8 kwietnia 1546 roku<sup id="cite_ref-W._Chrostowski_2001_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-W._Chrostowski_2001-3">[3]</a></sup>. Kościół Wschodni uznał postanowienia synodów z Hippony i Kartaginy za wiążące na synodzie trullańskim. W późniejszym czasie przyjął inny, obszerniejszy zestaw, który zmieniano na przestrzeni wieków. Kościoły prawosławne zadecydowały o zawartości swojej Biblii w 1672 r. na synodzie w Jerozolimie. Włączyły one do niej większość ksiąg „deuterokanonicznych”. Święty Synod wschodniego Kościoła prawosławnego zwołany w 1950 r. dodał do niej Trzecią Księgę Machabejską, Czwartą Księgę Machabejską (w apendyksie) i Psalm 151<sup id="cite_ref-W._Chrostowski_2001_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-W._Chrostowski_2001-3">[3]</a></sup>. Różnice pomiędzy kanonem przyjętym przez Kościoły Wschodnie a funkcjonującym w Kościele Zachodnim istnieją do dzisiaj. </p><p><a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">Protestancki</a> kanon jest identyczny z kanonem zawartym w <i>Prologus Galeatus</i> św. Hieronima. </p><p>Księgi starotestamentalne, które nie wchodzą w skład kanonu hebrajskiego, a zaliczają się do katolickiego, <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolicy</a> i <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławni</a> nazywają <a href="/wiki/Ksi%C4%99gi_deuterokanoniczne" title="Księgi deuterokanoniczne">księgami deuterokanonicznymi</a>. Przez żydów i protestantów są uważane za <a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">apokryfy</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stary_Testament">Stary Testament</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Stary Testament" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stary Testament"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Stary Testament</a>.</i></div> <p>Na Stary Testament składa się, w zależności od uznawanego kanonu: </p> <ul><li>39 ksiąg – kanon hebrajski, uznawany przez żydów i wyznania protestanckie. Starożytny, tradycyjny kanon żydowski wymienia znanych obecnie 39 ksiąg natchnionych, jednak wylicza 24 lub 22 księgi, łącząc niektóre obecnie znane księgi. To drugie zestawienie wymieniające 22 księgi, łącząc Księgę Rut z Księgą Sędziów oraz Lamentacje (Treny) z Księgą Jeremiasza, uzyskuje liczbę ksiąg równą liczbie liter w alfabecie hebrajskim;</li> <li>46 ksiąg – kanon katolicki (lub 47 jeśli za odrębną księgę uznać <a href="/wiki/List_Jeremiasza" title="List Jeremiasza">List Jeremiasza</a>, który w wydaniach katolickich stanowi 6 rozdział <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Barucha" title="Księga Barucha">Księgi Barucha</a>);</li> <li>49 ksiąg – kanon prawosławny (lub więcej, w zależności od lokalnego <a href="/wiki/Kult_religijny" title="Kult religijny">kultu</a> – prawosławni uznają wszystkie księgi, które pojawiły się w Biblii greckiej – <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuagincie</a>).</li></ul> <p>Księgi Starego Testamentu powstawały według różnych współczesnych badaczy w okresie od XII do II wieku p.n.e. Krytyka tradycjonalistyczna uważa jednak, że powstawały one wcześniej, począwszy od XIII, a nawet XV wieku p.n.e. </p><p>Treścią Starego Testamentu jest historia i dziedzictwo kulturowe i religijne narodu <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">izraelskiego</a>. Zostały one pierwotnie spisane w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">języku hebrajskim</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski" title="Język aramejski">aramejskim</a>. </p><p>Księgi Starego Testamentu chrześcijanie dzielą na: </p> <ul><li>księgi historyczne;</li> <li>księgi profetyczne;</li> <li>księgi dydaktyczne.</li></ul> <p>Według innego podziału, mającego korzenie w <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizmie</a>, są to: <a href="/wiki/Tora" title="Tora">Pięcioksiąg</a> <a href="/wiki/Moj%C5%BCesz" title="Mojżesz">Mojżeszowy</a> (hebr. Tora), Prorocy (hebr. Newiim) i Pisma (hebr. Ketuwim). </p><p>Dla judaizmu najważniejsza jest najstarsza część Biblii – Pięcioksiąg Mojżeszowy, który opisuje powstanie <a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia">świata</a>, losy <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">Żydów</a> od czasów <a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abrahama</a> aż do powrotu z <a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egiptu</a> do ziemi <a href="/wiki/Kanaan" title="Kanaan">Kanaan</a>, oraz – co dla żydów jest najważniejsze – podstawowe zasady judaizmu, od sposobu sprawowania kultu i obchodzenia <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99to" title="Święto">świąt</a>, po szczegółowe zasady odżywiania się i ubioru. Na Pięcioksiąg składają się księgi: </p> <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rodzaju" title="Księga Rodzaju">Rodzaju</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Wyj%C5%9Bcia" title="Księga Wyjścia">Wyjścia</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Kap%C5%82a%C5%84ska" title="Księga Kapłańska">Kapłańska</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Liczb" title="Księga Liczb">Liczb</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Powt%C3%B3rzonego_Prawa" title="Księga Powtórzonego Prawa">Powtórzonego Prawa</a>.</li></ul> <p>Dla judaizmu <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99to%C5%9B%C4%87" title="Świętość">święte</a> są także wszystkie pozostałe księgi Starego Testamentu. Są to oprócz Tory: </p> <ul><li>Księgi <a href="/wiki/Prorok" title="Prorok">proroków</a> – w nich zawarte są wszystkie kolejne proroctwa, czyli zgodnie z tradycją treści, które prorocy na zlecenie Boga przekazywali wiernym. Często znajdują się tam również opisy dziejów poszczególnych proroków: <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jozuego" title="Księga Jozuego">Jozuego</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_S%C4%99dzi%C3%B3w" title="Księga Sędziów">Sędziów</a>;</li> <li>Samuela (<a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="1 Księga Samuela">1</a> i <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="2 Księga Samuela">2</a> jako jedna księga);</li> <li>Królów (<a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="1 Księga Królewska">1</a> i <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="2 Księga Królewska">2</a> jako jedna księga);</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Izajasza" title="Księga Izajasza">Izajasza</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jeremiasza" title="Księga Jeremiasza">Jeremiasza</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ezechiela" title="Księga Ezechiela">Ezechiela</a>;</li> <li>Dwunastu proroków (<a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ozeasza" title="Księga Ozeasza">Ozeasza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Joela" title="Księga Joela">Joela</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Amosa" title="Księga Amosa">Amosa</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Abdiasza" title="Księga Abdiasza">Abdiasza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jonasza" title="Księga Jonasza">Jonasza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Micheasza" title="Księga Micheasza">Micheasza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Nahuma" title="Księga Nahuma">Nahuma</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Habakuka" title="Księga Habakuka">Habakuka</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Sofoniasza" title="Księga Sofoniasza">Sofoniasza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Aggeusza" title="Księga Aggeusza">Aggeusza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Zachariasza" title="Księga Zachariasza">Zachariasza</a>, <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Malachiasza" title="Księga Malachiasza">Malachiasza</a>).</li></ul></li> <li>Księgi <a href="/wiki/Hagiografia" title="Hagiografia">hagiograficzne</a> – dzielą się one na dzieła poetyckie, będące zbiorami pieśni, przysłów, kazań i poematów, które uznano za święte, oraz księgi o charakterze historyczno-legendarnym, opisujące dzieje osób, które były dla żydów ważne ze względów religijnych, ale nie zostały uznane za proroków: <ul><li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Psalm%C3%B3w" title="Księga Psalmów">Psalmów</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Przys%C5%82%C3%B3w" title="Księga Przysłów">Przysłów</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Hioba" title="Księga Hioba">Hioba</a>;</li> <li><a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_nad_pie%C5%9Bniami" title="Pieśń nad pieśniami">Pieśń nad pieśniami</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rut" title="Księga Rut">Rut</a>;</li> <li><a href="/wiki/Lamentacje_Jeremiasza" title="Lamentacje Jeremiasza">Lamentacje Jeremiasza</a> (Treny);</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Koheleta" title="Księga Koheleta">Księga Koheleta</a> (Eklezjastesa, Kaznodziei);</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Estery" title="Księga Estery">Estery</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Daniela</a>;</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Ezdrasza" title="Księga Ezdrasza">Ezdrasza</a> i <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Nehemiasza" title="Księga Nehemiasza">Nehemiasza</a>;</li> <li>Kronik (<a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kronik" title="1 Księga Kronik">1</a> i <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Kronik" title="2 Księga Kronik">2</a> jako jedna księga).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nowy_Testament">Nowy Testament</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Nowy Testament" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nowy Testament"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowy Testament</a>.</i></div> <p>Dla chrześcijan, uznających świętość Starego Testamentu, podstawowe znaczenie ma również Nowy Testament, spisany w języku greckim, przynajmniej w decydującej części, w drugiej połowie I wieku n.e.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup> Treścią Nowego Testamentu jest ewangelia, czyli „Dobra Nowina”, o <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Bo%C5%BCe" title="Królestwo Boże">królestwie Bożym</a> i o <a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">zbawieniu</a> głoszona przez <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a> i jego uczniów, a także dzieje pierwszych <a href="/w/index.php?title=Gmina_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gmina chrześcijańska (strona nie istnieje)">gmin chrześcijańskich</a>. </p><p><a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">Judaizm</a> i islam nie uznają Nowego Testamentu za pisma święte, chociaż islam uważa Jezusa Chrystusa za proroka, a <a href="/wiki/Koran" title="Koran">Koran</a> powtarza niektóre opisy <a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangelii</a>. </p><p>Nowy Testament składa się z 27 ksiąg: </p> <ul><li>Cztery Ewangelie – zapis życia i nauczania Jezusa Chrystusa: <ul><li>w tym trzy <a href="/wiki/Ewangelie_synoptyczne" title="Ewangelie synoptyczne">Ewangelie synoptyczne</a>: <ul><li><a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Ewangelia Mateusza</a>,</li> <li><a href="/wiki/Ewangelia_Marka" title="Ewangelia Marka">Ewangelia Marka</a>,</li> <li><a href="/wiki/Ewangelia_%C5%81ukasza" title="Ewangelia Łukasza">Ewangelia Łukasza</a>,</li></ul></li> <li>oraz <ul><li><a href="/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana">Ewangelia Jana</a>;</li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Dzieje_Apostolskie" title="Dzieje Apostolskie">Dzieje Apostolskie</a> – księga opisująca początki <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(organizacja)" title="Kościół (organizacja)">Kościoła</a>, po <a href="/wiki/Wniebowst%C4%85pienie_Pa%C5%84skie" title="Wniebowstąpienie Pańskie">wniebowstąpieniu</a> Jezusa, ukazane na tle działalności niektórych <a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">apostołów</a> (<a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">św. Piotr</a>, <a href="/wiki/Pawe%C5%82_z_Tarsu" title="Paweł z Tarsu">św. Paweł</a>, <a href="/wiki/Jakub_Wi%C4%99kszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Większy Apostoł">św. Jakub Starszy</a> i <a href="/wiki/Jakub_Mniejszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Mniejszy Apostoł">Młodszy</a>);</li> <li>księgi dydaktyczne – zbiór listów pisanych przez apostołów: <ul><li>13 listów Pawła z Tarsu;</li> <li><a href="/wiki/List_do_Hebrajczyk%C3%B3w" title="List do Hebrajczyków">List do Hebrajczyków</a> (powstały prawdopodobnie w środowisku Pawłowym, skierowany do jednej z gmin judeochrześcijańskich, prawdopodobnie w Jerozolimie);</li> <li>7 listów powszechnych (<a href="/wiki/List_Jakuba" title="List Jakuba">św. Jakuba</a>, <a href="/wiki/1._List_Piotra" title="1. List Piotra">1</a> i <a href="/wiki/2._List_Piotra" title="2. List Piotra">2 św. Piotra</a>, <a href="/wiki/1._List_Jana" title="1. List Jana">1</a>, <a href="/wiki/2._List_Jana" title="2. List Jana">2</a> i <a href="/wiki/3._List_Jana" title="3. List Jana">3 św. Jana</a>, <a href="/wiki/List_Judy" title="List Judy">św. Judy Tadeusza</a>);</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Apokalipsa_%C5%9Bw._Jana" title="Apokalipsa św. Jana">Apokalipsa</a>, zwana też <a href="/wiki/Objawienie" title="Objawienie">Objawieniem</a> świętego Jana – księga prorocka.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podział_na_rozdziały"><span id="Podzia.C5.82_na_rozdzia.C5.82y"></span>Podział na rozdziały</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Podział na rozdziały" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział na rozdziały"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podział ksiąg Biblii na rozdziały został dokonany w XII w., a wersety zostały ponumerowane w XVI w. Ułatwiają wskazanie odpowiedniego miejsca w Biblii, której księgi oznaczone są umownymi skrótami (<a href="/wiki/Siglum" title="Siglum">sigla</a>). </p><p>Przykładowo: </p> <ul><li>2 Sm 10,5 = <a href="/wiki/2_Ksi%C4%99ga_Samuela" title="2 Księga Samuela">Druga Księga Samuela</a>, rozdział 10, werset 5;</li> <li>Mt 25, 31-46 = <a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Ewangelia według św. Mateusza</a>, rozdział 25, wersety od 31 do 46<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup>.</li></ul> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz więcej w artykule <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Stary Testament</a>, w sekcji <a href="/wiki/Stary_Testament#Tabela_ksiąg_Starego_Testamentu" title="Stary Testament">Tabela ksiąg Starego Testamentu</a>.</i></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz więcej w artykule <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowy Testament</a>, w sekcji <a href="/wiki/Nowy_Testament#Zawartość" title="Nowy Testament">Zawartość</a>.</i></div> <p>Wersja katolicka Biblii posiada łącznie 1261 rozdziałów. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz więcej w artykule <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Biblia Tysiąclecia</a>, w sekcji <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia#Spis_ksiąg,_sigla,_tłumacze" title="Biblia Tysiąclecia">Spis ksiąg, sigla, tłumacze</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historyczność_Biblii"><span id="Historyczno.C5.9B.C4.87_Biblii"></span>Historyczność Biblii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Historyczność Biblii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historyczność Biblii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Obecnie większość ksiąg Starego Testamentu uznaje się za dzieła złożone (powstałe w obecnej formie z dzieł więcej niż jednego autora, m.in. tzw. <a href="/wiki/Teoria_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82" title="Teoria źródeł">teoria źródeł</a>), które poprzedzała tradycja ustna i proces redakcji. W niektórych księgach Starego Testamentu występują wyraźne nawiązania do literatury Bliskiego Wschodu, np. w opisie powstania świata albo w treści psalmów i ksiąg mądrościowych. </p><p>Najstarsze partie Starego Testamentu (np. Wj 15,21) powstały około X wieku p.n.e., najnowsze pochodzą z II lub nawet I wieku p.n.e. (<a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela" title="Księga Daniela">Księga Daniela</a>)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. Według Alberta de Pury i Antoona Schoorsa działalność piśmiennicza na szerszą skalę zaczęła się w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Izraela_(pa%C5%84stwo_p%C3%B3%C5%82nocne)" title="Królestwo Izraela (państwo północne)">Izraelu</a> i <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Judy" title="Królestwo Judy">Judzie</a> w latach 750–680 p.n.e.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup> Rosnąca liczba badaczy datuje spisanie większości Starego Testamentu na okres panowania perskiego, pomiędzy 539 p.n.e. a 330 p.n.e.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup> </p><p>Zgodność ksiąg Starego Testamentu z wydarzeniami zależy od ich gatunku literackiego. Odkrycia archeologiczne, jak też badanie stylu literackiego tzw. ksiąg historycznych (np. Ksiąg Samuela i Królewskich) potwierdzają ich wczesne pochodzenie i wartość jako źródła historycznego<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>. Z kolei niektóre księgi mądrościowe np. <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Rut" title="Księga Rut">Księga Rut</a> mają charakter <a href="/wiki/Midrasz" title="Midrasz">midraszy</a> i luźny związek z rzeczywistymi zdarzeniami. Według <a href="/wiki/Gerhard_von_Rad" title="Gerhard von Rad">Gerharda von Rada</a> piśmiennictwo historyczne starożytnego Izraela różni się charakterem od współczesnego naukowego sposobu opisywania historii. O ile współczesna historiografia dąży do przekazania jedynie informacji krytycznie zweryfikowanych, o tyle relacja ksiąg biblijnych jest obrazem kerygmatycznym, który ma na celu maksymalizację treści teologicznej. Izrael w opisie historii posługuje się środkami właściwymi dla starożytności, w których nie sposób odróżnić faktów historycznych od uduchowionych interpretacji. Dlatego biblijny obraz historii może znacząco różnić się od podawanego przez współczesną naukę. Nie oznacza to jednak, że starotestamentowa wizja historii Izraela jest pozbawiona wartości – przeciwnie, wypływa ona z głębi historycznego doświadczenia niedostępnego dla krytycznych badań historycznych. Von Rad uważa, że biblijne piśmiennictwo historyczne ma charakter poetycki, przy czym poezję traktuje – za <a href="/wiki/Wilhelm_Dilthey" title="Wilhelm Dilthey">Wilhelmem Diltheyem</a> – nie tylko jako środek artystyczny, ale pewien zmysł rozumienia rzeczywistości. Jako przykład obrazu kerygmatycznego podaje pewne epizody z historii patriarchów, które, jego zdaniem, opisują pewne historyczne doświadczenia zbiorowości mówiąc o jednostce<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. </p><p>Księgi Nowego Testamentu powstały w I wieku. Według większości współczesnych chronologii do najstarszych fragmentów Nowego Testamentu należą <a href="/wiki/Listy_Paw%C5%82a" title="Listy Pawła">Listy Pawła</a> z Tarsu. Dzieje Apostolskie i <a href="/wiki/Apokalipsa" title="Apokalipsa">Apokalipsa</a> są dziełami późniejszymi. Dzieje Apostolskie mogły zostać spisane po opisanych tam wydarzeniach (po 60 roku n.e.), ale współczesna krytyka biblijna przesuwa je na lata 80–90. Apokalipsa zwykle datowana jest na rok 96. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Jezus_historyczny" title="Jezus historyczny">Jezus historyczny</a>.</i></div> <p>W debacie na temat historyczności <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a> powoływano się zarówno na świadectwo Nowego Testamentu, jak i na źródła pochodzące od pisarzy starożytnych (między innymi Józefa Flawiusza, Tacyta i Swetoniusza) lub inne tradycje chrześcijańskie<sup class="noprint" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2015-08">[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>]</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przekłady_Biblii"><span id="Przek.C5.82ady_Biblii"></span>Przekłady Biblii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Przekłady Biblii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przekłady Biblii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Przek%C5%82ady_Biblii" title="Przekłady Biblii">Przekłady Biblii</a> i <a href="/wiki/Polskie_przek%C5%82ady_Biblii" title="Polskie przekłady Biblii">Polskie przekłady Biblii</a>.</i></div> <p>Biblia była tłumaczona już w starożytności. Pierwsze przekłady Starego Testamentu dokonywane w III wieku p.n.e. służyły Żydom mieszkającym poza Palestyną, jak też <a href="/wiki/Prozelityzm" title="Prozelityzm">prozelitom</a> (poganom nawracającym się na judaizm). Powstała wtedy <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuaginta</a>, przekład z hebrajskiego na grecki, powstały w <a href="/wiki/Diaspora_(nar%C3%B3d)" title="Diaspora (naród)">diasporze</a> aleksandryjskiej. Ponadto, z racji tego, że po powrocie z <a href="/wiki/Niewola_babilo%C5%84ska" title="Niewola babilońska">wygnania babilońskiego</a> w <a href="/wiki/538" title="538">538</a> roku p.n.e., językiem powszechnie stosowanym przez Żydów stał się aramejski, dokonywano przekładów ksiąg biblijnych na ten język. Tak powstawały <a href="/wiki/Targum" title="Targum">targumy</a>, które były nie tyle dosłownym tłumaczeniem Biblii, lecz dość swobodną <a href="/wiki/Parafraza" title="Parafraza">parafrazą</a>, wraz z dodatkowymi wyjaśnieniami. </p><p>Po powstaniu chrześcijaństwa standardowym przekładem całej Biblii na łacinę, używanym w <a href="/wiki/Liturgia" title="Liturgia">liturgii</a> stała się Wulgata, przetłumaczona przez Hieronima w latach 382–406. Od II do VII wieku dokonano wielu innych translacji m.in. na <a href="/wiki/J%C4%99zyk_syryjski" title="Język syryjski">język syryjski</a> (<a href="/wiki/Peszitta" title="Peszitta">Peszitta</a>), <a href="/wiki/J%C4%99zyk_koptyjski" title="Język koptyjski">koptyjski</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_gyyz" title="Język gyyz">etiopski</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_gocki" title="Język gocki">gocki</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ormia%C5%84ski" title="Język ormiański">ormiański</a>, gruziński, perski, nubijski i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_arabski" title="Język arabski">arabski</a>. W IX wieku na <a href="/wiki/J%C4%99zyk_staro-cerkiewno-s%C5%82owia%C5%84ski" title="Język staro-cerkiewno-słowiański">język staro-cerkiewno-słowiański</a> <a href="/wiki/Przek%C5%82ad_Biblii_na_j%C4%99zyk_staro-cerkiewno-s%C5%82owia%C5%84ski" title="Przekład Biblii na język staro-cerkiewno-słowiański">przekładu</a> dokonali <a href="/wiki/Cyryl_i_Metody" title="Cyryl i Metody">Cyryl i Metody</a>. </p><p>W <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a> oficjalną wersją kościelną Biblii była Wulgata. Do roku 1500 ukazały się dziewięćdziesiąt cztery wydania całego Pisma Świętego w przekładzie <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">św. Hieronima</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. Wśród tych edycji pięćdziesiąt siedem pochodziło z terenów niemieckojęzycznych. We Włoszech wydrukowano dwadzieścia siedem wydań całego Pisma Świętego, w tym dwadzieścia dwa w Wenecji. We Francji wytłoczono dziesięć edycji Wulgaty<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. Zakładając, że drukowano po 500 egzemplarzy na edycję, w samym XV wieku powstało 47 tys. sztuk Wulgaty<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup>. </p><p>Oblicza się, że w samych <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a> do pojawienia się tłumaczeń <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Lutra</a> (1522) ogłoszono drukiem 8–10 tys. egzemplarzy Biblii po niemiecku<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[14]</a></sup>. Powstało również ok. 1000 sztuk Biblii po czesku i katalońsku. Ogólnie w XV wieku wydrukowano ok. 15,5 tys. egzemplarzy Biblii w językach narodowych<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup>. </p><p>W latach <a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">reformacji</a> Biblię (Wulgatę) zaczęto jeszcze powszechniej przekładać na języki narodowe. W tym też okresie pojawiło się zainteresowanie tłumaczeniem Biblii nie z łaciny, lecz z języków oryginału. W świecie anglosaskim najpopularniejsza stała się protestancka <a href="/wiki/Biblia_kr%C3%B3la_Jakuba" title="Biblia króla Jakuba">Biblia króla Jakuba</a>, oparta na językach oryginału, charakteryzująca się dosłownością przy zachowaniu pięknego języka. </p><p>Pierwszym zachowanym <a href="/wiki/Polskie_przek%C5%82ady_Biblii" title="Polskie przekłady Biblii">polskim przekładem</a> był pochodzący z pierwszej połowy XV wieku Psałterz floriański. Pierwszym kompletnym tłumaczeniem Biblii z języków oryginału na język polski była <a href="/wiki/Biblia_brzeska" title="Biblia brzeska">Biblia brzeska</a> z 1563 r. <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościół katolicki</a> w <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a>, aż do XX wieku korzystał z przełożonej z Wulgaty Biblii Jakuba Wujka (1599), dla protestantów głównym źródłem była Biblia gdańska (1632). </p><p>Druga połowa XX wieku przyniosła kilkanaście przekładów bezpośrednio z języków oryginału. Wśród katolików najbardziej popularna jest wydana w 1965 <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Biblia Tysiąclecia</a>, pierwszy polski katolicki przekład całej Biblii z języków oryginału, która stała się oficjalnym przekładem liturgicznym. Polscy protestanci korzystają najczęściej z <a href="/wiki/Biblia_warszawska" title="Biblia warszawska">Biblii warszawskiej</a>. </p><p>Według danych <a href="/w/index.php?title=Wycliffe_Global_Alliance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wycliffe Global Alliance (strona nie istnieje)">Wycliffe Global Alliance</a> z 1 września 2024 roku cała Biblia była dostępna w 756 językach – są one językami ojczystymi dla około 6 miliardów ludzi. Sam Nowy Testament przetłumaczono na kolejne 1726 języków, którymi posługuje się dalsze 835 mln osób, a co najmniej jedną księgę biblijną – dodatkowo na 1274, których używa kolejne 468 mln ludzi. Nie było w tym czasie natomiast przekładów w językach ojczystych dla 177,6 mln ludzi, posługujących się 3640 językami. Oznacza to, że całość lub część Biblii była wtedy dostępna w sumie w 3756 językach, będących językami ojczystymi dla ponad 98% ludności świata<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Znaczenie_Biblii">Znaczenie Biblii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Znaczenie Biblii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Znaczenie Biblii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Biblia to jeden z głównych filarów szeroko rozumianej <a href="/wiki/Kultura" title="Kultura">kultury</a> europejskiej<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup> i światowej,</li> <li>jest uważana przez większość chrześcijan za <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_ksi%C4%99gi#chrześcijaństwo" title="Święte księgi">świętą księgę</a>, stąd synonim – Pismo Święte,</li> <li>jest nośnikiem <a href="/wiki/Idea" title="Idea">idei</a> i <a href="/wiki/Etyka" title="Etyka">zasad moralnych</a>; w niektórych krajach zwyczajowo na Biblię przysięgają funkcjonariusze publiczni oraz świadkowie w sądach (mogą także przysięgać na inny tekst, zazwyczaj na konstytucję)<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[18]</a></sup>,</li> <li><span class="need_ref" style="text-decoration: underline dotted grey;" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2021-09">ma w niej swe początki wiele <a href="/wiki/Gatunek_literacki" title="Gatunek literacki">gatunków literackich</a> jak np.: (<a href="/wiki/Hymn" title="Hymn">hymn</a>, <a href="/wiki/List" title="List">list</a>, <a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_(gatunek_literacki)" title="Pieśń (gatunek literacki)">pieśń</a>, <a href="/wiki/Przypowie%C5%9B%C4%87" title="Przypowieść">przypowieść</a>, <a href="/wiki/Psalm" title="Psalm">psalm</a>, <a href="/wiki/Tren_(literatura)" title="Tren (literatura)">tren</a>)</span><sup class="noprint" title="Te informacje wymagają podania przypisów bibliograficznych od 2021-09">[<a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">potrzebny przypis</a>]</sup>,</li> <li>biblijne wątki, tematy, postacie, <a href="/wiki/Symbol" title="Symbol">symbole</a> itd. pojawiały się w sztuce, literaturze, muzyce,</li> <li>jest źródłem <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_frazeologiczny" title="Związek frazeologiczny">związków frazeologicznych</a>,</li></ul> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Biblizmy" title="Biblizmy">biblizmy</a>.</i></div> <ul><li>jest cennym źródłem historycznym.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Znaczenie_Starego_i_Nowego_Testamentu_w_katolicyzmie">Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rolę ksiąg zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu w katolicyzmie określa <a href="/wiki/Katechizm_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_Katolickiego" class="mw-redirect" title="Katechizm Kościoła Katolickiego">Katechizm Kościoła Katolickiego</a> promulgowany przez Jana Pawła II w dniu 25 czerwca 1992. </p><p>Katechizm mówi, że autorem Pisma świętego – choć napisali je ludzie – jest Bóg, dlatego wszystkie księgi Starego i Nowego Testamentu w całości, ze wszystkimi ich częściami Kościół katolicki uważa za święte (punkt 105). Autorzy biblijni przekazali na piśmie „to wszystko i tylko to”, czego chciał Bóg (punkt 106). „Księgi biblijne w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczą prawdy, jaka z woli Bożej miała być przez Pismo święte utrwalona dla naszego zbawienia” (punkt 107). „Stary Testament jest nieodłączną częścią Pisma świętego. Jego księgi są natchnione przez Boga i zachowują trwałą wartość, ponieważ Stare Przymierze nigdy nie zostało odwołane” (punkt 121). „Chrześcijanie czczą Stary Testament jako prawdziwe słowo Boże. Kościół zawsze z mocą przeciwstawiał się idei odrzucenia Starego Testamentu pod pretekstem, że Nowy Testament doprowadził do jego przedawnienia” (punkt 123). Wydarzenia opowiadane w Piśmie świętym zostały zapisane „ku pouczeniu nas” (punkt 117)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zakaz_posiadania_i_czytania_Biblii">Zakaz posiadania i czytania Biblii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Zakaz posiadania i czytania Biblii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zakaz posiadania i czytania Biblii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Katolicyzm">Katolicyzm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Katolicyzm" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Katolicyzm"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Do XI wieku tłumaczono i kopiowano księgi Pisma Świętego bez ingerencji ze strony <a href="/wiki/Magisterium_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Magisterium Kościoła">Magisterium Kościoła</a>. Wprowadzono ograniczenia pod koniec XII i w XIII wieku w związku z pojawiającymi się ruchami <a href="/wiki/Katarzy" title="Katarzy">katarów</a>, <a href="/wiki/Waldensi" title="Waldensi">waldensów</a> i <a href="/wiki/Katarzy" title="Katarzy">albigensów</a>. Kościół katolicki nigdy nie zakazał czytania Biblii w ogóle. Intencją prawodawców kościelnych i świeckich było uchronienie wiernych przed heretyckim wykładem ksiąg świętych<sup id="cite_ref-Kościół_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kościół-20">[20]</a></sup>. </p><p>W XV wieku, po wynalezieniu druku, pojawiło się wiele wydań Biblii po łacinie oraz w językach narodowych. Początkowo edytorstwo biblijne nie było regulowane żadnymi przepisami Kościoła. Jednak wkrótce stwierdzono, że drukowanie może stać się niebezpiecznym narzędziem propagowania herezji, dlatego zaczęto wprowadzać cenzurę ksiąg przeznaczonych do wydania<sup id="cite_ref-Kościół_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kościół-20">[20]</a></sup>. </p><p>Jedyne, obejmujące całą wspólnotę Kościoła, ograniczenia w korzystaniu Pisma Świętego, dotyczyły przekładów niekatolickich – nigdy nie ograniczano korzystania z Biblii w językach oryginału ani w przekładzie łacińskim<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[21]</a></sup>. Pojawiały się natomiast zakazy lokalne, związane m.in. z aktualnie panującą na danym terenie herezją. Zakaz taki wydał dla diecezji wchodzących w skład metropolii Narbonne <a href="/wiki/Synod" title="Synod">synod</a> prowincjonalny w <a href="/wiki/Tuluza" title="Tuluza">Tuluzie</a> (1229 r.) i obejmował on zarówno wersję łacińską, jak i przekłady na języki narodowe. Dozwolone było posiadanie brewiarzy i psałterzy, wydanych w języku łacińskim<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[22]</a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[23]</a></sup>. </p><p>Tłumacze Biblii na języki narodowe, o ile można ich było zidentyfikować, byli ekskomunikowani i karani. Taki los spotkał m.in. <a href="/wiki/William_Tyndale" title="William Tyndale">Williama Tyndale</a>, pierwszego tłumacza Biblii na język angielski z języków oryginału, który został <a href="/wiki/Spalenie_na_stosie" title="Spalenie na stosie">spalony na stosie</a><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[24]</a></sup>. Penalizacja tłumaczenia i prywatnego posiadania oraz prywatnej lektury Biblii była wielokrotnie powtarzana i stosowana z różnym nasileniem w różnych częściach Europy. Np. w 1414 roku czytanie angielskich przekładów Biblii było zabronione pod karą śmierci oraz utratą przez krewnych praw do dziedziczenia ziemi, bydła i innych dóbr osoby winnej czytania Biblii<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25">[25]</a></sup>. </p><p>W 1527 roku <a href="/wiki/Teolog" title="Teolog">teologowie</a> z <a href="/wiki/Uniwersytet_Paryski" title="Uniwersytet Paryski">Sorbony</a>, potępiając naukę <a href="/wiki/Erazm_z_Rotterdamu" title="Erazm z Rotterdamu">Erazma</a>, nawołującego do powszechnego czytania Pisma Świętego, oświadczyli, że Kościół katolicki nie zabrania czytania Biblii w ogóle, ale wprowadza ograniczenia wobec tych, dla których taka lektura mogłaby się stać powodem popadnięcia w herezję. Wolno było czytać Pismo Święte, ale zawsze z prawowiernym wyjaśnieniem, które odpowiadałoby poziomowi intelektualnemu czytelników<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[26]</a></sup>. </p><p>Jedynym oficjalnym i uznawanym na mocy decyzji <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_trydencki" title="Sobór trydencki">Soboru Trydenckiego</a> tekstem Pisma Świętego była łacińska <a href="/wiki/Wulgata" title="Wulgata">Wulgata</a><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27">[27]</a></sup>. Kościół katolicki wielokrotnie potępiał tłumaczenie Biblii na języki narodowe (o ile nie odbywały się za oficjalnym zezwoleniem) i jej rozpowszechnianie, a także działalność towarzystw biblijnych: </p> <ul><li>list apostolski <a href="/wiki/Magno_et_acerbo" title="Magno et acerbo">Magno et acerbo</a> <a href="/wiki/Pius_VII" title="Pius VII">Piusa VII</a> z dnia 3 września 1816 roku do arcybiskupa Mohylewa</li> <li><a href="/wiki/Encyklika" title="Encyklika">encyklika</a> <a href="/w/index.php?title=Ubi_primum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ubi primum (strona nie istnieje)">Ubi primum</a> <a href="/wiki/Leon_XII" title="Leon XII">Leona XII</a> z dnia 5 maja 1824 roku</li> <li>encyklika <a href="/wiki/Traditi_humilitati" title="Traditi humilitati">Traditi humilitati</a> <a href="/wiki/Pius_VIII" title="Pius VIII">Piusa VIII</a> z dnia 24 maja 1829 roku</li> <li>encyklika <a href="/w/index.php?title=Qui_pluribus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qui pluribus (strona nie istnieje)">Qui pluribus</a> <a href="/wiki/Pius_IX" title="Pius IX">Piusa IX</a> z dnia 9 listopada 1846 roku</li> <li>alokucja <i>Singulari quadam</i> Piusa IX z dnia 9 grudnia 1854 roku</li> <li><a href="/wiki/Syllabus_Errorum" title="Syllabus Errorum">syllabus błędów</a> dołączony do encykliki <a href="/wiki/Quanta_cura" title="Quanta cura">Quanta cura</a> Piusa IX z dnia 8 grudnia 1864 roku</li></ul> <p><a href="/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII">Leon XIII</a> wydał 25 stycznia 1897 roku wykaz ksiąg zakazanych – <i><a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">Index librorum prohibitorum</a></i> i w nim figuruje także Biblia, jeżeli tłumaczona jest na język ojczysty bez <a href="/wiki/Imprimatur" title="Imprimatur">imprimatur</a> władz kościelnych<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[28]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zakazy_współczesne"><span id="Zakazy_wsp.C3.B3.C5.82czesne"></span>Zakazy współczesne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Zakazy współczesne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zakazy współczesne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Obecnie (w 2016) posiadanie, rozpowszechnianie Biblii jest ograniczone głównie w niektórych państwach tradycyjnie niechrześcijańskich, w których prawo do wolności religijnej nie jest w pełni zagwarantowane. Najbardziej rygorystyczne sankcje obowiązują w <a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistanie</a>, <a href="/wiki/Korea_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Korea Północna">Korei Północnej</a>, <a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabii Saudyjskiej</a> oraz na <a href="/wiki/Malediwy" title="Malediwy">Malediwach</a>, gdzie samo posiadanie Biblii jest zabronione prawem<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29">[29]</a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30">[30]</a></sup><sup id="cite_ref-christiantoday.com_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-christiantoday.com-31">[31]</a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[32]</a></sup>. Oprócz tego w <a href="/wiki/Libia" title="Libia">Libii</a> oraz w <a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Maroku</a> zakazane jest posiadanie Biblii w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_arabski" title="Język arabski">języku arabskim</a><sup id="cite_ref-christiantoday.com_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-christiantoday.com-31">[31]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; font-weight: bold;">Informacje w <a href="/wiki/Wikipedia:Projekty_siostrzane" title="Wikipedia:Projekty siostrzane">projektach siostrzanych</a></td> </tr> <tr> <td><span style="margin:1px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/13px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="13" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/26px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></span>  <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bible?uselang=pl"><b>Multimedia</b></a></span> w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/15px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/23px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/30px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Biblia" class="extiw" title="s:Biblia">Teksty źródłowe</a></b> w <a href="/wiki/Wiki%C5%BAr%C3%B3d%C5%82a" title="Wikiźródła">Wikiźródłach</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Wikiquote-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Biblia" class="extiw" title="q:Biblia">Cytaty</a></b> w <a href="/wiki/Wikicytaty" title="Wikicytaty">Wikicytatach</a></td> </tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:WiktionaryPl_nodesc.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/15px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="15" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/23px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/30px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a></span>  <b><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Biblia" class="extiw" title="wikt:Biblia">Definicje słownikowe</a></b> w <a href="/wiki/Wikis%C5%82ownik" title="Wikisłownik">Wikisłowniku</a></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwo</a></li> <li><a href="/wiki/R%C4%99kopisy_z_Qumran" title="Rękopisy z Qumran">zwoje z Qumran</a></li> <li><a href="/wiki/Koran" title="Koran">Koran</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-epwn-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-epwn_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3877149"><i>Biblia</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2023-09-16]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=Biblia&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3877149" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Jacob Kremer, <i>Czytać Biblię, ale jak? Krótki wstęp do lektury Pisma Świętego</i>, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1988, s. 19.</span> </li> <li id="cite_note-W._Chrostowski_2001-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-W._Chrostowski_2001_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-W._Chrostowski_2001_3-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, red. W. Chrostowski, Warszawa 2001, s. 177. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371921225" title="Specjalna:Książki/8371921225">ISBN <span class="isbn">83-7192-122-5</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Jürgen Roloff: <i>Wprowadzenie do Nowego Testamentu</i>. Verbinum, 2008, s. 13. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788371923760" title="Specjalna:Książki/9788371923760">ISBN <span class="isbn">978-83-7192-376-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Wprowadzenie+do+Nowego+Testamentu&rft.aulast=Roloff&rft.aufirst=J%C3%BCrgen&rft.date=2008&rft.pub=Verbinum&rft.pages=13&rft.isbn=978-83-7192-376-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Anna_%C5%9Awiderk%C3%B3wna" title="Anna Świderkówna">Anna Świderkówna</a>, Rozmowy o Biblii, Wstęp.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Stary Testament. W: Paul Achtemeier (red. naukowa): <i>Encyklopedia Biblijna</i>. Wyd. trzecie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2004, s. 1137–1138, seria: Prymasowska Seria Biblijna. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371462131" title="Specjalna:Książki/8371462131">ISBN <span class="isbn">83-7146-213-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+Biblijna&rft.atitle=Stary+Testament&rft.aulast=Achtemeier+%28red.+naukowa%29&rft.aufirst=Paul&rft.edition=trzecie+poprawione&rft.pub=Oficyna+Wydawnicza+%E2%80%9EVocatio%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.pages=1137%E2%80%931138&rft.series=Prymasowska+Seria+Biblijna&rft.isbn=83-7146-213-1"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Antoon Schoors: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sbl-site.org/assets/pdfs/onlinebooks/PDF/OnlineBooks/KingdomIsrael_Schoors_SBL.pdf">The Kingdoms of Israel and Judah in the Eighth and Seventh Centuries B.C.E.</a></i>. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2013, s. 149, seria: Biblical Encyclopedia. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781589832640" title="Specjalna:Książki/9781589832640">ISBN <span class="isbn">978-1-58983-264-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Kingdoms+of+Israel+and+Judah+in+the+Eighth+and+Seventh+Centuries+B.C.E.&rft.aulast=Schoors&rft.aufirst=Antoon&rft.date=2013&rft.pub=Society+of+Biblical+Literature&rft.place=Atlanta&rft.pages=149&rft.series=Biblical+Encyclopedia&rft.isbn=978-1-58983-264-0&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sbl-site.org%2Fassets%2Fpdfs%2Fonlinebooks%2FPDF%2FOnlineBooks%2FKingdomIsrael_Schoors_SBL.pdf"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Erhard S. Gerstenberger: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sbl-site.org/assets/pdfs/onlinebooks/PDF/OnlineBooks/Gerstenberger.pdf">Israel in the Persian Period: The Fifth and Fourth Centuries B.C.E.</a></i>. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2011, s. 276, seria: Biblical Encyclopedia. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781589832657" title="Specjalna:Książki/9781589832657">ISBN <span class="isbn">978-1-58983-265-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Israel+in+the+Persian+Period%3A+The+Fifth+and+Fourth+Centuries+B.C.E.&rft.aulast=Gerstenberger&rft.aufirst=Erhard+S.&rft.date=2011&rft.pub=Society+of+Biblical+Literature&rft.place=Atlanta&rft.pages=276&rft.series=Biblical+Encyclopedia&rft.isbn=978-1-58983-265-7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sbl-site.org%2Fassets%2Fpdfs%2Fonlinebooks%2FPDF%2FOnlineBooks%2FGerstenberger.pdf"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Witold_Tyloch" title="Witold Tyloch">Witold Tyloch</a>: <i>Dzieje ksiąg Starego Testamentu</i>. Warszawa: Książka i Wiedza, 1985, s. 131. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8305113728" title="Specjalna:Książki/8305113728">ISBN <span class="isbn">83-05-11372-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+ksi%C4%85g+Starego+Testamentu&rft.aulast=Tyloch&rft.aufirst=Witold&rft.pub=Ksi%C4%85%C5%BCka+i+Wiedza&rft.place=Warszawa&rft.pages=131&rft.isbn=83-05-11372-8"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Gerhard von Rad: <i>Teologia Starego Testamentu</i>. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1986, s. 94–97. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321107117" title="Specjalna:Książki/8321107117">ISBN <span class="isbn">83-211-0711-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Teologia+Starego+Testamentu&rft.au=Gerhard+von+Rad&rft.date=1986&rft.pub=Instytut+Wydawniczy+PAX&rft.place=Warszawa&rft.pages=94%E2%80%9397&rft.isbn=83-211-0711-7"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Gesamtkatalog der Wiegendrucke</i>, t. 1-7, Leipzig 1925–1938, t. 8-, Stuttgart 1970-, 4201-4294.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">L. Hain, <i>Repertorium biblographicum in quo libri omnes ab arte typographica inventa usque ad annum MD</i>, t. 1-2, Stuttgart 1826–1838 wymienia 109 edycji, ale niektóre z nich są obecnie nieznane. Nieznacznie różniące się dane podaje CHB III, s. 417.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>The Cambridge History of the Bible</i>, t. 3, red. S.L. Greenslade, London 1963, s. 421.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>The Cambridge History of the Bible</i>, t. 3, red. S.L. Greenslade, London 1963, s. 423.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Gesamtkatalog der Wiegendrucke</i>, t. 1-7, Leipzig 1925–1938, t. 8-, Stuttgart 1970-, 4295-4309.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240913230529/https://www.wycliffe.net/resources/statistics/">2024 Global Scripture Access</a>. Wycliffe International. [dostęp 2024-10-05]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wycliffe.net/resources/statistics/">tego adresu</a> (2024-09-13)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Krzysztof</span><span class="cite-name-initials" title="Krzysztof" style="display:none">K.</span> </span><span class="cite-lastname">Gajewski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Krzysztof</span><span class="cite-name-initials" title="Krzysztof">K.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krzysztofgajewski.info/pdf/dydaktyka/tradycje/wprowadzenie.pdf"><i>Antyczne i biblijne korzenie kultury europejskiej</i></a> [online], www.krzysztofgajewski.info Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Krzysztof&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Antyczne+i+biblijne+korzenie+kultury+europejskiej&rft.aulast=Gajewski&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.krzysztofgajewski.info%2Fpdf%2Fdydaktyka%2Ftradycje%2Fwprowadzenie.pdf" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><span class="cite-lastname">EM</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dziennikzwiazkowy.com/chicago/reka-lewa-reka-prawa-jak-zmienia-sie-ceremonia-zaprzysiezenia/"><i>Ręka lewa, ręka prawa. Jak zmienia się ceremonia zaprzysiężenia</i></a>, „Dziennik Związkowy”, 16 stycznia 2015<span class="accessdate"> [dostęp 2023-08-02]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2015-01-16&rft.jtitle=Dziennik+Zwi%C4%85zkowy&rft.atitle=R%C4%99ka+lewa%2C+r%C4%99ka+prawa.+Jak+zmienia+si%C4%99+ceremonia+zaprzysi%C4%99%C5%BCenia&rft_id=https%3A%2F%2Fdziennikzwiazkowy.com%2Fchicago%2Freka-lewa-reka-prawa-jak-zmienia-sie-ceremonia-zaprzysiezenia%2F" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><i>Katechizm Kościoła Katolickiego</i>, Pallottinum, 1994<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Katechizm+Ko%C5%9Bcio%C5%82a+Katolickiego&rft.pub=Pallottinum&rft.date=1994" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-Kościół-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Kościół_20-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kościół_20-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Ks. Rajmund Pietkiewicz: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131002175430/http://wroclaw.biblista.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=452:czy-kocio-katolicki-zabrania-czytania-biblii&catid=24:teksty">Czy Kościół katolicki zabraniał czytania Biblii?</a>. [dostęp 2014-05-10]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wroclaw.biblista.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=452:czy-kocio-katolicki-zabrania-czytania-biblii&catid=24:teksty">tego adresu</a> (2013-10-02)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mateusz.pl/ksiazki/js-pn/js-pn_52.htm">o.Jacek Salij, Pytania nieobojętne: Czy Kościół zakazywał czytania Pisma Świętego?</a></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archive.org/stream/cu31924029440488#page/n209/mode/2up"><i>Facts and Documents illustrative of the history, doctrine and rites, of the ancient Albigenses & Waldenses</i></a>, London, Rivington, 1832, s. 194.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Giovanni Domenico Mansi, <i>Sacrorum Conciliorum Nova Amplissima Collectio</i>, Vol. 23, Wenecja 1779, kol. 191–204; por. Walter Wakefield, Heresy, <i>Crusade and Inquisition in Southern France</i>, 1100–1250, <i>University of California Press</i>, Berkeley and Los Angeles 1974, s. 136; Malcolm Barber, <i>Katarzy</i>, PIW, Warszawa 2005, s. 119.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">R.W. Dixon: <i>History of the Church of England</i> Vol. I, 1878, s. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historychurchen01dixogoog/page/521">521</a>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Philip Schaff, <i>History of the Christian Church</i>, vol. VI, s. 344.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">A. Szlagowski, <i>Wstęp ogólny historyczno-krytyczny do Pisma Świętego</i>, t. 2, Warszawa 1908, s. 297.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Benedykt XVI, <i>Katechezy o Ojcach Kościoła</i>, Wydawnictwo M, Kraków 2008, s. 125.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Jan Grodzicki, <i>Kościół dogmatów i tradycji</i> 1963.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110724020104/http://www.rijad.polemb.net/index.php?document=45">Informacje praktyczne o Arabii Saudyjskiej</a>. Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rijadzie. [dostęp 2010-05-23]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rijad.polemb.net/index.php?document=45">tego adresu</a> (2011-07-24)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.christianpost.com/news/bibles-crucifixes-not-allowed-into-saudi-arabia.html">Bibles, Crucifixes Not Allowed into Saudi Arabia</a> „Christianity Today” 16 August 2007.</span> </li> <li id="cite_note-christiantoday.com-31"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-christiantoday.com_31-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-christiantoday.com_31-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.christiantoday.com/article/6.countries.where.owning.a.bible.is.dangerous/84497.htm"><i>6 countries where owning a Bible is dangerous | Christian News on Christian Today</i></a> [online], www.christiantoday.com<span class="accessdate"> [dostęp 2016-09-19]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=6+countries+where+owning+a+Bible+is+dangerous+%7C+Christian+News+on+Christian+Today&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.christiantoday.com%2Farticle%2F6.countries.where.owning.a.bible.is.dangerous%2F84497.htm" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.christiantoday.com/article/north.korea.worst.christian.persecutor.open.doors.world.watch.list.reveals/5668.htm"><i>North Korea Worst Christian Persecutor – Open Doors’ World Watch List Reveals</i></a> [online], www.christiantoday.com, 15 marca 2006<span class="accessdate"> [dostęp 2021-04-17]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2006-03-15&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=North+Korea+Worst+Christian+Persecutor+%E2%80%93+Open+Doors%E2%80%99+World+Watch+List+Reveals&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.christiantoday.com%2Farticle%2Fnorth.korea.worst.christian.persecutor.open.doors.world.watch.list.reveals%2F5668.htm" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Treść_Biblii"><span id="Tre.C5.9B.C4.87_Biblii"></span>Treść Biblii</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Treść Biblii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Treść Biblii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.codexsinaiticus.org/en/">Codex Sinaiticus</a> (<a href="/wiki/Kodeks_Synajski" title="Kodeks Synajski">Kodeks Synajski</a>) – reprint najstarszego znanego egzemplarza całej Biblii w języku greckim, z połowy IV wieku n.e.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co">Biblia Internetowa</a> – 123 przekładów Pisma Świętego w 23 językach, w tym 30 w języku polskim, oraz wersje w grece i hebrajskim. Księgi protokanoniczne, deuterokanoniczne i apokryfy.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.biblia.info.pl/biblia.html">Biblia 2000</a> – tekst Biblii w głównych polskich przekładach oraz Wulgata i Septuaginta.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biblegateway.com">Bible Gateway</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span> – teksty przekładów anglojęzycznych.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wordproject.org/bibles/audio/33_polish/index.htm">Wordproject</a> – Biblia audio język polski.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rbiblia.toborek.info">rBiblia</a> – Polski darmowy program umożliwiający przeglądanie oraz porównywanie ponad 260 różnych tłumaczeń biblijnych.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Serwisy_poświęcone_Biblii"><span id="Serwisy_po.C5.9Bwi.C4.99cone_Biblii"></span>Serwisy poświęcone Biblii</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Biblia&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Serwisy poświęcone Biblii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Biblia&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Serwisy poświęcone Biblii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biblistyka.umk.pl">Baza artykułów biblistyki polskiej</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-w"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_ksi%C4%99gi" title="Święte księgi">tekst religijny</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/174429434">174429434</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/301611562">301611562</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/184259495">184259495</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n00020514">n00020514</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4006406-2">4006406-2</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00570431">00570431</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/pm135dp70m8rcx4">pm135dp70m8rcx4</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12008248x">12008248x</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/028198654">028198654</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/unn2006374667">unn2006374667</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX4147284">XX4147284</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/91002790">91002790</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810564143805606">9810564143805606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007590395605171">987007590395605171</a></span></li><li><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Argentina" class="extiw" title="es:Biblioteca Nacional de la República Argentina">BNA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bn.gov.ar/F/?func=direct&doc_number=000046434&local_base=BNA10">000046434</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3ABCDS%3B%3DvN">LNB:BCDS;=vN</a></span></li><li><a href="/w/index.php?title=Getty_Iconography_Authority&action=edit&redlink=1" class="new" title="Getty Iconography Authority (strona nie istnieje)">GIA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/cona/CONAIconographyRecord.aspx?iconid=901000874">901000874</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3877149.html">3877149</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Bible">topic/Bible</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/bibbia">bibbia</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/bible-vue-d-ensemble/">bible-vue-d-ensemble</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyk%C5%82opedija_suczasnoji_Ukrajiny" title="Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny">ЕСУ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=39828">39828</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/bibeln">bibeln</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nacion%C4%81l%C4%81_enciklop%C4%93dija" title="Nacionālā enciklopēdija">Nacionālā enciklopēdija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://enciklopedija.lv/skirklis/107687">107687</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Bibelen">Bibelen</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0009910.xml">0009910</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Bibelen">Bibelen</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=7453">7453</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblia&oldid=74901046">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblia&oldid=74901046</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Biblia" title="Kategoria:Biblia">Biblia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Literatura_hebrajska" title="Kategoria:Literatura hebrajska">Literatura hebrajska</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Jezus_Chrystus_w_utworach_literackich" title="Kategoria:Jezus Chrystus w utworach literackich">Jezus Chrystus w utworach literackich</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2015-08" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2015-08">Artykuły z brakującymi przypisami od 2015-08</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2021-09" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2021-09">Artykuły z brakującymi przypisami od 2021-09</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 5 paź 2024, 19:59.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblia&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-ps8jv","wgBackendResponseTime":203,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.598","walltime":"0.839","ppvisitednodes":{"value":6973,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":76672,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10912,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":14,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":42701,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 697.405 1 -total"," 39.47% 275.259 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 25.08% 174.939 1 Szablon:Przypisy"," 19.28% 134.462 1 Szablon:Stary_Testament"," 19.20% 133.931 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny_ze_zwijanymi_grupami"," 8.76% 61.079 6 Szablon:Cytuj_książkę"," 5.25% 36.615 5 Szablon:Cytuj"," 4.39% 30.645 1 Szablon:Inne_znaczenia"," 4.11% 28.680 10 Szablon:Dmbox"," 3.46% 24.109 3 Szablon:Cytuj_stronę"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.358","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4662162,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ze zwijanymi grupami ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ze zwijanymi grupami ==\n\nWRAP: lead = \"span\"\nWRAP: tail = \"span\"\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Dziennik Związkowy\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-d6fb68d67-jpnhj","timestamp":"20241107165815","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Biblia","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Biblia","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1845","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1845","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-13T22:26:20Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/54\/K%C3%B6ln-Tora-und-Innenansicht-Synagoge-Glockengasse-040.JPG","headline":"zbi\u00f3r \u015bwi\u0119tych ksi\u0105g judaizmu i chrze\u015bcija\u0144stwa"}</script> </body> </html>