CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>پارادایم - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"c5c84108-6c27-4677-8648-6c6d370ec60b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"پارادایم","wgTitle":"پارادایم","wgCurRevisionId":40297451,"wgRevisionId":40297451,"wgArticleId":146401,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","اجماع واقعیت","زیبایی‌شناسی","شناخت‌شناسی علم","فلسفه علم","معرفت‌شناسی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"پارادایم","wgRelevantArticleId":146401,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q28643","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands", "architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/8/87/Thomas_Kuhn.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1473"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/8/87/Thomas_Kuhn.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="982"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="786"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="پارادایم - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-پارادایم rootpage-پارادایم skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-توضیح" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#توضیح"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span><b>توضیح</b></span> </div> </a> <ul id="toc-توضیح-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-واژه‌شناسی_و_تاریخچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#واژه‌شناسی_و_تاریخچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>واژه‌شناسی و تاریخچه</span> </div> </a> <ul id="toc-واژه‌شناسی_و_تاریخچه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دیدگاه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دیدگاه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>دیدگاه‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-دیدگاه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-الگوواره_علمی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#الگوواره_علمی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>الگوواره علمی</span> </div> </a> <ul id="toc-الگوواره_علمی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پارادایم_شیفت_(تغییر_الگوواره)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پارادایم_شیفت_(تغییر_الگوواره)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>پارادایم شیفت (تغییر الگوواره)</span> </div> </a> <ul id="toc-پارادایم_شیفت_(تغییر_الگوواره)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نمونه‌هایی_از_الگوواره_شیفت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نمونه‌هایی_از_الگوواره_شیفت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>نمونه‌هایی از الگوواره شیفت</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-نمونه‌هایی_از_الگوواره_شیفت-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های نمونه‌هایی از الگوواره شیفت</span> </button> <ul id="toc-نمونه‌هایی_از_الگوواره_شیفت-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ویژگی_علوم_اجتماعی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ویژگی_علوم_اجتماعی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>ویژگی علوم اجتماعی</span> </div> </a> <ul id="toc-ویژگی_علوم_اجتماعی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شکل‌گیری_شخصیتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شکل‌گیری_شخصیتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>شکل‌گیری شخصیتی</span> </div> </a> <ul id="toc-شکل‌گیری_شخصیتی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">پارادایم</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۶۶ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-66" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۶۶ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%85%D9%88%D8%B0%D8%AC_%D9%81%D9%83%D8%B1%D9%8A" title="نموذج فكري–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نموذج فكري" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Paradiqma" title="Paradiqma–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Paradiqma" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D0%B3%D0%BC%D0%B0" title="Парадыгма–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Парадыгма" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0" title="Парадигма–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Парадигма" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8B" title="তাত্ত্বিক পরিকাঠামো–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তাত্ত্বিক পরিকাঠামো" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="پارادایم–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پارادایم" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Paradigme" title="Paradigme–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Paradigme" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paradigm" title="Paradigm–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Paradigm" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Paradigmo" title="Paradigmo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Paradigmo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Paradigme" title="Paradigme–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Paradigme" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Paradigma_(ciencia)" title="Paradigma (ciencia)–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Paradigma (ciencia)" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A8%D7%93%D7%99%D7%92%D7%9E%D7%94" title="פרדיגמה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="פרדיגמה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%A3%D5%B4" title="Պարադիգմ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պարադիգմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Paradigmo" title="Paradigmo–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Paradigmo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%91%E3%83%A9%E3%83%80%E3%82%A4%E3%83%A0" title="パラダイム–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="パラダイム" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Paradigm" title="Paradigm–کیکویویی" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Paradigm" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="کیکویویی" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8C%A8%EB%9F%AC%EB%8B%A4%EC%9E%84" title="패러다임–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="패러다임" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0" title="Парадигма–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Парадигма" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0" title="Парадигма–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Парадигма" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–میراندی" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="میراندی" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Paradigma_(wetenschapsfilosofie)" title="Paradigma (wetenschapsfilosofie)–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Paradigma (wetenschapsfilosofie)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Paradigme" title="Paradigme–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Paradigme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%88%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%A1%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%AE" title="ਪੈਰਾਡਾਈਮ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੈਰਾਡਾਈਮ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Paradygmat" title="Paradygmat–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Paradygmat" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Parariqma" title="Parariqma–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Parariqma" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Paradigm%C4%83" title="Paradigmă–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Paradigmă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0_(%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D1%8F)" title="Парадигма (философия)–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Парадигма (философия)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%96%D2%91%D0%BC%D0%B0" title="Парадіґма–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Парадіґма" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A6%D8%B1%D8%A7%DA%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D9%85" title="پئراڊائيم–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="پئراڊائيم" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Paradigm" title="Paradigm–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Paradigm" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Paradigma_(filozofia_a_veda)" title="Paradigma (filozofia a veda)–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Paradigma (filozofia a veda)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0" title="Парадигма–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Парадигма" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Paradigm" title="Paradigm–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Paradigm" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="கருத்தோட்டம்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கருத்தோட்டம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C" title="กระบวนทัศน์–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="กระบวนทัศน์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0_(%D1%84%D1%96%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D1%96%D1%8F)" title="Парадигма (філософія)–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Парадигма (філософія)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%ABu_h%C3%ACnh" title="Mẫu hình–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Mẫu hình" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Paradigma" title="Paradigma–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Paradigma" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%8C%83%E5%BC%8F" title="范式–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="范式" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8C%83%E5%BC%8F" title="范式–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="范式" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%AF%84%E5%BC%8F" title="範式–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="範式" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q28643#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&oldid=40297451" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&id=40297451&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%25BE%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25AF%25D8%25A7%25DB%258C%25D9%2585"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%25BE%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25A7%25D8%25AF%25D8%25A7%25DB%258C%25D9%2585"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Paradigm" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q28643" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Thomas_Kuhn.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/8/87/Thomas_Kuhn.jpg/214px-Thomas_Kuhn.jpg" decoding="async" width="214" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/8/87/Thomas_Kuhn.jpg 1.5x" data-file-width="233" data-file-height="286" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a> ایده پرداز پارادایم شیفت یا گذار پارادایم در فلسفه علم</figcaption></figure><p><b>پارادایم یا برسازه</b><sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا <b>الگوواره</b> یا <b>اندیشگان</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Paradigm</span></span>) به زبان ساده، مدل یا نمونه‌ایست که نشان می‌دهد چیزی چگونه کار می‌کند یا تولید می‌شود<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ؛ به بیان دقیق‌تر، الگوواره مجموعه‌ایست متمایز از مفاهیم یا الگوهای فکری (شناسایی فرایند <sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>). یک الگوواره شامل عناصری از جمله نظریه‌ها، فرضیه‌ها، روش‌های تحقیق، و معیارهاست. <sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> الکساندر برد دو معنا از برسازه (یا پارادایم) را اینچنین از هم جدا کرده است: «چیزهای بسیاری را برسازه یا جنبه‌هایی از آن نامیده‌اند (که سبب شده کشمکش‌هایی دربارۀ منظور کوون از «برسازه» درافتد). «برسازه» در بیرون از فلسفۀ کوون به معنای سرنمونه و معیار و نمونۀ کامل است... این معنای معمول از برسازه ریشۀ معنای گسترده‌تری از برسازه است که کوون به دیده داشت. (کوون سپس‌تر واژۀ «سرنمونه»<sup>[1]</sup> را برای نام بردن از معنای شناخته‌شدۀ «برسازه» به کار برد و «رشته‌بستر»<sup>[2]</sup> را برای معنای گسترده‌تر آن.) کارهای دانشمندان بزرگ را نیز برسازه می‌گیرند تا علم را در شاخه‌های گوناگونش بدان‌ سان پیش ببرند. از دید کوون، این‌ها از سرنمونه‌هاست: <i>اصول ریاضیات</i> نیوتن، <i>زمین‌شناسی</i> لایل، <i>شیمی</i> لاوازیه، <i>المجستیِ</i> بطلمیوس.»<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><hr /><p>[1] .exemplar </p><p>[2] .disciplinary matrix </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="توضیح"><span id=".D8.AA.D9.88.D8.B6.DB.8C.D8.AD"></span><b>توضیح</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: توضیح"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پارادایم، سرمشق و الگویی مسلط و چارچوبی فکری و فرهنگی است که مجموعه‌ای از الگوها و نظریه‌ها را برای یک گروه یا یک جامعه شکل داده‌اند. هر گروه یا جامعه‌ای «واقعیات» پیرامون خود را در چارچوب الگوواره‌ای که به آن عادت کرده است تحلیل و توصیف می‌کند. به عبارت دیگر، پارادایم، نوعی چارچوب مرجع (و مدوس اپراندی<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) و رویه‌ها و فنون و روش‌ها و سبک‌هایی برای علم‌ورزی یک جامعه‌ی علمی به دست می‌دهد. البته در یک زمان، لزوماً یک پارادایم نیست بلکه معمولاً ما با انواع پارادایم‌ها و یا ترکیبی از این سپهرهای معرفتی مواجهیم.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>پارادایم از جدیدترین مفاهیمی است که وارد حوزه <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">فلسفهٔ علم</a> جامعه‌شناسی شده‌ است. الگوواره‌هایی که از زمان‌های قدیم موجود بوده‌اند از طریق آموزش محیط به افراد، برای فرد به صورت چارچوب‌هایی «بدیهی» در می‌آیند. در واقع پارادایم «... الگوی داوری شایع و موجه و مورد مراجعه برای رد یا قبول افکار هستند و شامل الگوهای منطقی، منطقی-احساسی و فقط احساسی، الگوهای فکری فردی، گروهی و عمومی می‌شوند. شرط لازم و کافی برای تشکیل یک پاردایم، این است که یک الگوی داوری، مقبول و مورد مراجعه باشد. به عبارت دیگر، هر آنچه رفتار پارادایمی داشته باشد، پارادایم است. رفتار پارادایمی عبارت است از: در چمبره (میان) گرفتن داوری‌های ادراکی، توسط یک الگو برای یک مدت طولانی. پس هر آنچه بتواند مجموعه‌ای از داوری‌های ادراکی یک فرد یا جامعه را در چمبرهٔ (آغوش) خود بگیرد و مدت‌ها پایدار بماند، پارادایم است. پارادایم‌های غیر ارتکازی، متکی به رفتار ادراکی و علمی فرد و جامعه هستند: این که ایشان چیزی را پارادایم قرار دهند یا نه.». </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واژه‌شناسی_و_تاریخچه"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C_.D9.88_.D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87"></span>واژه‌شناسی و تاریخچه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: واژه‌شناسی و تاریخچه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کلمه پارادایم ریشه یونانی دارد و به معنای "الگو" است و برای نشان دادن اتفاقات مشابه استفاده می شود. اگرچه منشأ پارادایم در علوم انسانی است، اما اخیراً در دیگر حوزه‌ها به ویژه <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="پارادایم برنامه‌نویسی">هوش مصنوعی بسیار استفاده می‌شود</a> و بنابراین معادل الگوواره مناسب تر است. </p><p><b>الگوواره</b> از واژه الگو و پسوند اسم‌ساز واره ساخته شده‌است. واژه اندیشگان نیز از پسوند گان به معنی مجموعه تشکیل شده و در کل به معنی مجموعه‌ای از اندیشه‌ها می‌باشد. </p><p>لغت‌نامه مریام وبستر این واژه را چنین تعریف می‌کند: <i>چارچوبی فلسفی و نظری از رشته یا مکتبی علمی همراه با نظریه‌ها، قوانین، کلیات و تجربیات به دست آمده که قاعده‌مند شده‌اند.</i> به‌طور کلی، چارچوبی نظری و فلسفی از هر نوع. این مفهوم با نام فیلسوف و مورخ علم، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a>، مقارن است که نخستین بار در کتاب مشهورش، <i>ساختار انقلاب‌های علمی</i> (The structure of scientific Revolutions)، از آن استفاده کرده‌است.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دیدگاه‌ها"><span id=".D8.AF.DB.8C.D8.AF.DA.AF.D8.A7.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>دیدگاه‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: دیدگاه‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>بر اساس ایدهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a>، پارادایم چیزی است که اعضای یک <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="جامعه علمی">جامعه علمی</a> با هم و هر کدام به تنهایی در آن سهیم هستند. مجموعه‌ای از مفروضات، مفاهیم، ارزش‌ها و تجربیات که روشی را برای مشاهدهٔ واقعیت جامعه‌ای که در آن سهیم هستند (به ویژه در رشته‌های روشنفکرانه) ارائه می‌کند. بر اساس ایدهٔ کوهن، پارادایم اصطلاح فراگیری است که همهٔ پذیرفته‌های کارگزاران یک رشته علمی را دربرمی‌گیرد و چارچوبی را فراهم می‌کند تا دانشمندان برای حل مسائل علمی در آن محدوده استدلال کنند. کوهن معتقد است پارادایم یک علم تا مدت‌های مدید تغییر نمی‌کند و دانشمندان در چارچوب مفهومی آن سرگرم کار خویش هستند. البته، دیر یا زود بحرانی پیش می‌آید که پارادایم را درهم می‌شکند و دگرگونی علمی به وجود می‌آید که پس از مدتی پارادایم جدیدی به وجود می‌آورد و دوره‌ای جدید از علم آغاز می‌شود و در جهان‌بینی علمی دگرگونی به وجود می‌آید. کوهن تئوری جاری را پارادایم نمی‌نامد، بلکه <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جهان‌بینی">جهان‌بینی</a> موجود را که آن نظریه در قالب آن شکل گرفته و همه کاربردهایی که از آن حاصل شده‌است را پارادایم می‌نامد. تغییر پارادایم را پارادیم شیفت (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Paradigm shift</span></span>) می‌گویند. پارادایم شیفت نگاه ما را به جهان و پدیده‌ها تغییر می‌دهد، طوری که آنچه پیش از آن غیرمنطقی یا حتی غیرممکن می‌نمود ممکن و عادی جلوه می‌کند. ((به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Marshal McLuhan</span></span>)) </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="الگوواره_علمی"><span id=".D8.A7.D9.84.DA.AF.D9.88.D9.88.D8.A7.D8.B1.D9.87_.D8.B9.D9.84.D9.85.DB.8C"></span>الگوواره علمی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: الگوواره علمی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">کوهن</a> در کتاب <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="ساختار انقلاب‌های علمی">ساختار انقلاب‌های علمی</a> (۱۹۶۲)، الگووارهٔ علمی را چنین تعریف می‌کند: </p> <ul><li>آنچه که مشاهده شده و مورد موشکافی قرار می‌گیرد.</li> <li>نوع سوالاتی که مورد پرسش قرار گرفته و ارتباط جواب‌ها با موضوع بررسی می‌شود.</li> <li>چگونگی ساختارمند کردن این سوالات</li> <li>چگونگی تفسیر نتایج تحقیقات علمی</li> <li>چگونگی اجرا و هدایت مطالعه تجربی و تجهیزاتی که برای اجرای مطالعه تجربی موجود است.</li></ul> <p>کوهن در توضیح پارادایم علمی واژهٔ «علوم نرمال» را به کار می‌گیرد. بر این اساس، فعالیت‌های روزمره که چالش‌برانگیز نبوده و تلاشی در جهت آزمون مفروضات (انگاره‌های) علم ندارد و در چارچوب هر پارادایم به توسعه و تکمیل آن علم کمک می‌کند، علوم نرمال خوانده می‌شود. </p><p>کوهن این شکل از علم را به حل <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86" title="جورچین">جورچین</a> تشبیه کرده‌است. علمی که مفروضات را به چالش می‌کشد و در واقع از چارچوب قبلی خارج می‌شود، علم دگرشی (انقلابی) یا یک تغییر پارادایم (<a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="تغییر الگوواره">پارادایم شیفت</a>) است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پارادایم_شیفت_(تغییر_الگوواره)"><span id=".D9.BE.D8.A7.D8.B1.D8.A7.D8.AF.D8.A7.DB.8C.D9.85_.D8.B4.DB.8C.D9.81.D8.AA_.28.D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1_.D8.A7.D9.84.DA.AF.D9.88.D9.88.D8.A7.D8.B1.D9.87.29"></span>پارادایم شیفت (تغییر الگوواره)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: پارادایم شیفت (تغییر الگوواره)"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="تغییر الگوواره">تغییر الگوواره</a></div> <p>نخستین بار این واژه در سال <a href="/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B6%DB%B2_%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AF%D9%8A" class="mw-redirect" title="۱۹۶۲ ميلادي">۱۹۶۲</a> توسط <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a> در کتاب <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="ساختار انقلاب‌های علمی">ساختار انقلاب‌های علمی</a>، برای توصیف تغییر در مفروضات اساسی در دوره حکمرانی یک نظریه از علم به کار گرفته شد و پس از آن در بسیاری از حوزه‌های تجربیات انسانی مورد استفاده قرار گرفت. </p><p><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="تغییر الگوواره">تغییر الگوواره</a>، تغییری آرام در روش‌شناسی یا تجربه‌ است و غالباً به تغییری اساسی در تفکر و برنامه گفته می‌شود که سرانجام روش اجرای پروژه‌ها را تغییر می‌دهد. </p><p>بر اساس ایده کوهن یک <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="انقلاب علمی">انقلاب علمی</a> زمانی شکل می‌گیرد که دانشمندان با منتقدانی مواجه می‌شوند که نمی‌توان به سوالات آن‌ها در چارچوب پارادایم مورد پذیرش عموم پاسخ داد. </p><p>همیشه هر پارادایمی منتقدانی دارد که غالباً کنار زده شده یا نادیده گرفته شده‌اند. هنگامی که تعداد مخالفان به شکل معناداری افزایش یابد، رشته‌های علمی با نوعی بحران روبرو می‌شوند و در خلال دوره بحران، ایده‌های جدید (و بعضاً ایده‌هایی که قبلاً ندیده گرفته می‌شدند) مورد توجه قرار می‌گیرند و سرانجام پارادایم جدیدی شکل می‌گیرد که پیروان خود را خواهد داشت و آنگاه نبرد بزرگ بین پیروان ایده جدید و قدیم روی می‌دهد. در این مواجهه طولانی انبوهی از اطلاعات تجربی و استدلالات علمی مبادله می‌شود. </p><p>کوهن رویارویی ایده <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="ماکسول">ماکسول</a> با <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="اینشتین">اینشتین</a> (دربارهٔ حرکت نور) را گواه قرار می‌دهد. نهایتاً اینکه شواهد هر ایده توسط افراد غربال می‌شود، البته گاهی مواقع زمان منجر به پیروزی یکی از ایده‌ها می‌گردد. کوهن در این مورد جمله‌ای را از <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="ماکس پلانک">ماکس پلانک</a> نقل می‌کند: «حقیقت جدید علمی با قانع شدن مخالفان و روشن کردن آنان غلبه نمی‌یابد، بلکه مخالفان سرانجام می‌میرند و نسل جدید نیز با ایده جدید پرورش می‌یابد». این اتفاق انقلاب علمی یا پارادایم شیفت است. </p><p>آنچه برای <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="علم فیزیک">علم فیزیک</a> در اواخر <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85" class="mw-redirect" title="قرن نوزدهم">قرن نوزدهم</a> اتفاق افتاد یک پارادایم شیفت بود. <a href="/wiki/%D9%84%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="لرد کلوین">لرد کلوین</a> فیزیکدان مشهور آن زمان گفت: «چیز جدید دیگری برای کشف کردن وجود ندارد و آنچه باقی‌مانده‌است تنها اندازه‌گیری دقیق و دقیق‌تر است». تنها پنج سال پس از آن، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="آلبرت انشتین">آلبرت انشتین</a> مقاله معروف خود در مورد <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA" title="نظریه نسبیت">نظریه نسبیت</a> را ارائه کرد که قوانین <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="مکانیک نیوتونی">مکانیک نیوتونی</a> (که بیش از سیصد سال برای توضیح حرکت و نیرو به کار می‌رفتند) را به چالش کشید. </p><p>کوهن بر این باور بود که تکامل تدریجی علم به سمت حقیقت نیست، بلکه دستخوش انقلاب‌هایی دوره‌ای است که او آن را «پارادایم شیفت (تغییر الگوواره)» می‌نامد. </p><p>مهم‌ترین عامل فلج‌کننده تغییر پارادایم، ناتوانی ما در آگاهی از فراسوی الگوی تفکر جاری است. یک وجه مهم پارادایم کوهن این است که پارادایم‌ها مقایسه‌ناپذیرند. الگوواره جدیدی که جایگزین الگوواره قبلی می‌شود، لزوماً بهتر از قبلی نیست، زیرا معیارهای مقایسه، به هر پارادایم بستگی دارد. </p><p>کوهن در مورد ساختار انقلاب‌های علمی می‌گوید: «گذار موفقیت‌آمیز از یک پارادایم به دیگری از رهگذر انقلاب الگوی معمول توسعه علوم در حال رشد است». </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نمونه‌هایی_از_الگوواره_شیفت"><span id=".D9.86.D9.85.D9.88.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C.DB.8C_.D8.A7.D8.B2_.D8.A7.D9.84.DA.AF.D9.88.D9.88.D8.A7.D8.B1.D9.87_.D8.B4.DB.8C.D9.81.D8.AA"></span>نمونه‌هایی از الگوواره شیفت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: نمونه‌هایی از الگوواره شیفت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ویژگی_علوم_اجتماعی"><span id=".D9.88.DB.8C.DA.98.DA.AF.DB.8C_.D8.B9.D9.84.D9.88.D9.85_.D8.A7.D8.AC.D8.AA.D9.85.D8.A7.D8.B9.DB.8C"></span>ویژگی علوم اجتماعی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: ویژگی علوم اجتماعی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کوهن معتقد بود به کار بردن واژه تغییر پارادایم در <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="علوم اجتماعی">علوم اجتماعی</a> صحیح نیست و اصولاً به وسیله این واژه می‌توان علوم اجتماعی را از <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="علوم طبیعی">علوم طبیعی</a> تشخیص داد. با توجه به کثرت آرا در مورد یک موضوع در علوم اجتماعی واحد و همچنین چند مفهومی بودن واژه‌ها، پارادایمی وجود ندارد. <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="متی دوگان (صفحه وجود ندارد)">متی دوگان</a> جامعه‌شناس فرانسوی، در مقاله‌ای این موضوع را دنبال کرده و نمونه‌های زیادی از عدم وجود پارادایم در علوم اجتماعی، به ویژه <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جامعه‌شناسی">جامعه‌شناسی</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="علوم سیاسی">علوم سیاسی</a> ارائه داده‌است. </p><p>حال آن که دیگران ایده جابه‌جایی پارادیم را به علوم اجتماعی تعمیم داده‌اند. مانند <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="انقلاب شناختی">انقلاب شناختی</a> در روانشناسی و جابه‌جایی از <a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رفتارگرایی">رفتارگرایی</a> به <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="روان‌شناسی شناختی">روان‌شناسی شناختی</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="انقلاب کینزی (صفحه وجود ندارد)">انقلاب کینزی</a> در <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="علم اقتصاد">علم اقتصاد</a> و جابه‌جایی به سمت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%B2%DB%8C" title="اقتصاد کینزی">اقتصاد کینزی</a>، بعدتر جابه‌جایی از اقتصاد کینزی به <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پول‌گرایی">پول‌گرایی</a>، و جابه‌جایی پارادایم در <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زبان‌شناسی">زبان‌شناسی</a> مثلاً در حوزه <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان‌های هندواروپایی">زبان‌های هندواروپایی</a>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شکل‌گیری_شخصیتی"><span id=".D8.B4.DA.A9.D9.84.E2.80.8C.DA.AF.DB.8C.D8.B1.DB.8C_.D8.B4.D8.AE.D8.B5.DB.8C.D8.AA.DB.8C"></span>شکل‌گیری شخصیتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: شکل‌گیری شخصیتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شکل‌گیری شخصیت انسان‌ها از بدو تولد تا حدود ۷ سالگی ادامه می‌یابد، بنابراین والدین ۷ سال فرصت دارند تا ویژگی‌های شخصیتی را در کودک خود شکل دهند، در جوامع بشری مدرن این الگوواره‌ها برای ترویج روحیهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کارآفرینی">کارآفرینی</a> شکل گرفته و پایه و اساس شخصیت افراد بر این اساس رشد می‌یابد، از این رو شکل‌گیری پارادایم‌ها نه‌تنها وابسته به <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="علوم شناختی">علوم شناختی</a> هستند بلکه نیازمند ارائهٔ آموزش‌های مورد نیاز در این زمینه به افراد فعال در جامعه نیز می‌باشند.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="div-col columns column-count column-count-۳" style="column-count: 3; -moz-column-count: 3; -webkit-column-count: 3; آری"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="آمایه">مجموعه (روان‌شناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ایدئولوژی">ایدئولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" title="بازنمایی ذهنی">بازنمایی ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D8%B4%D8%B1%D8%AD" title="بدون شرح">بدون شرح</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="پارادایم برنامه‌نویسی">پارادایم برنامه‌نویسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پساساختارگرایی">پساساختارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%B2%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="جزم‌اندیشی">جزم‌اندیشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جهان‌بینی">جهان‌بینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%88%D8%A8_%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C" title="چارچوب مفهومی">چارچوب مفهومی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2_%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="چشم‌انداز باوری">چشم‌انداز باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="ذهنیت">ذهنیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="روش‌شناسی">روش‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%A2%D9%86%DB%8C" title="رهیافت آنی">رهیافت آنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زمینه‌گرایی">زمینه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="ساختار انقلاب‌های علمی">ساختار انقلاب‌های علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="طرح واره مفهومی">طرح واره مفهومی </a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="طرحواره (روانشناسی)">طرحواره (روانشناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="علوم شناختی">علوم شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کارآفرینی">کارآفرینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" title="مدل ذهنی">مدل ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C" title="مدل مفهومی">مدل مفهومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85" title="مفهوم">مفهوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="مکتب فکری">مکتب فکری</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_1-0">۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-1">۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFبرد1403" class="citation book">برد، الکساندر، ترجمۀ: ساسان مژده (<bdi>۱۴۰۳</bdi>). <i>فلسفه علم</i>. نشر ثالث.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87+%D8%B9%D9%84%D9%85&rft.pub=%D9%86%D8%B4%D8%B1+%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB&rft.date=1403&rft.aulast=%D8%A8%D8%B1%D8%AF&rft.aufirst=%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%8C+%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%DB%80%3A+%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86+%D9%85%DA%98%D8%AF%D9%87&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.ldoceonline.com/dictionary/paradigm">https://www.ldoceonline.com/dictionary/paradigm</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.thesaurus.net/thought%20pattern">https://www.thesaurus.net/thought%20pattern</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a class="external free" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paradigm">https://en.wikipedia.org/wiki/Paradigm</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">modus operandi</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFفراستخواه1395" class="citation book">فراستخواه، مقصود (<bdi>۱۳۹۵</bdi>). <i>روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر «نظریه‌ی برپایه» (گراندد تئوری، GTM)</i>. تهران: آگاه. ص. <bdi>۲۶</bdi>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-964-416-365-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-964-416-365-4"><bdi>۹۷۸-۹۶۴-۴۱۶-۳۶۵-۴</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%B1%D9%88%D8%B4+%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82+%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85+%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C+%D8%A8%D8%A7+%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF+%D8%A8%D8%B1+%C2%AB%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DB%8C+%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87%C2%BB+%28%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%AF+%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%8C+GTM%29&rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B2%DB%B6%3C%2Fbdi%3E&rft.pub=%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87&rft.date=1395&rft.isbn=978-964-416-365-4&rft.aulast=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87&rft.aufirst=%D9%85%D9%82%D8%B5%D9%88%D8%AF&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">تامس کوهن: <i>ساختار انقلاب‌های علمی</i>، ترجمه <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="احمد آرام">احمد آرام</a>. ص ۱۸۰.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a class="external free" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paradigm_shift#Social_sciences">https://en.wikipedia.org/wiki/Paradigm_shift#Social_sciences</a></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hamyarit.com/8905/paradigm-shift/">«پارادایم شیفت»</a>. <bdi>۲۰۱۸-۱۰-۰۶</bdi><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۱۸-۱۲-۲۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85+%D8%B4%DB%8C%D9%81%D8%AA&rft.date=2018-10-06&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hamyarit.com%2F8905%2Fparadigm-shift%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Paradigm&oldid=873918552">"Paradigm"</a>. <i>Wikipedia</i> (به انگلیسی). 2018-12-15.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Wikipedia&rft.atitle=Paradigm&rft.date=2018-12-15&rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DParadigm%26oldid%3D873918552&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <ul><li>مارگارت مسترمن "The Nature of a Paradigm" شابک:۰-۵۲۱-۰۹۶۲۳-۵ <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%A9%D9%85%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AC" title="دانشگاه کمبریج">دانشگاه کمبریج</a> ۱۹۷۰</li> <li>The Three Means of Persuasion <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/aristotle-rhetoric/">برهان ارسطو</a></li> <li>آلکساندر پاینه Innovation und Paradigma بیله‌فلد ۲۰۰۶. شابک: ۳-۸۹۹۴۲-۴۵۸-۱</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160116071256/http://www.funonthenet.in/articles/Paradigm-Presentation.html">An interesting look at how a Paradigm is created</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فلسفه_علم" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="الگو:فلسفه علم"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فلسفه علم (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فلسفه علم"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فلسفه_علم" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">فلسفه علم</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">مفاهیم</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="تحلیل فلسفی">تحلیل </a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="گزاره تحلیلی-گزاره ترکیبی">گزاره تحلیلی-گزاره ترکیبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D9%88_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="پسینی و پیشینی">پسینی و پیشینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="علیت">علیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85)" title="قیاس‌پذیری (فلسفه علم)">هم‌پیمانگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Consilience&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consilience (صفحه وجود ندارد)">Consilience</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Construct_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Construct (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">ساختار</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Creative_synthesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Creative synthesis (صفحه وجود ندارد)">Creative synthesis</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%B1%D8%B2%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="مسئله مرزبندی">مسئله مرزبندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF_%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="شواهد تجربی">شواهد تجربی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Explanatory_power&action=edit&redlink=1" class="new" title="Explanatory power (صفحه وجود ندارد)">Explanatory power</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="وجود مسلم">وجود مسلم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="ابطال‌پذیری">ابطال‌پذیری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Feminist_method&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feminist method (صفحه وجود ندارد)">Feminist method</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85_%D9%88_%D9%86%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA" title="نمی‌دانیم و نخواهیم دانست">نمی‌دانیم و نخواهیم دانست</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1" class="mw-redirect" title="استقراء">استقراء</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Intertheoretic_reduction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Intertheoretic reduction (صفحه وجود ندارد)">Intertheoretic reduction</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85" title="استعلام">استعلام</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nature_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nature (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">طبیعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="عینی‌گرایی (فلسفه)">عینی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87" title="مشاهده">مشاهده</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">پارادایم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85)" title="قیاس‌پذیری (فلسفه علم)">قیاس‌پذیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="مسئله استقراء">مسئله استقراء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="قانون علمی">قانون علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="روش علمی">روش علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="انقلاب علمی">انقلاب علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="تئوری علمی">تئوری علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="آزمون پذیری">آزمون پذیری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Theory_choice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theory choice (صفحه وجود ندارد)">Theory choice</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="تئوری-بارگیری">تئوری-بارگیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%DB%8C%D9%86_%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B5" title="تعین ناقص">تعین ناقص</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D8%B9%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="وحدت علم">وحدت علم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="رده:فرانظریه علم">فرانظریه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AC%D8%A7%D9%85_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" class="mw-redirect" title="انسجام (منطق)">انسجام (منطق)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Confirmation_holism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Confirmation holism (صفحه وجود ندارد)">Confirmation holism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Constructive_empiricism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constructive empiricism (صفحه وجود ندارد)">Constructive empiricism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Constructive_realism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constructive realism (صفحه وجود ندارد)">Constructive realism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="شناخت‌شناسی ساخت‌گرا">شناخت‌شناسی ساخت‌گرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زمینه‌گرایی">زمینه‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Conventionalism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conventionalism (صفحه وجود ندارد)">Conventionalism</a></li> <li>{<a href="/w/index.php?title=Deductive-nomological_model&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deductive-nomological model (صفحه وجود ندارد)">Deductive-nomological model</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hypothetico-deductive_model&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hypothetico-deductive model (صفحه وجود ندارد)">Hypothetico-deductive model</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inductionism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inductionism (صفحه وجود ندارد)">Inductionism</a>}</li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF" title="پاول فایرابند">پاول فایرابند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فرگشت‌گرایی">فرگشت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فریب‌گرایی">فریب‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84)" class="mw-redirect" title="مبناگرایی (روابط بین‌الملل)">مبناگرایی (روابط بین‌الملل)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابزارانگاری">ابزارانگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عمل‌گرایی">عمل‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Model-dependent_realism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Model-dependent realism (صفحه وجود ندارد)">Model-dependent realism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فیزیکالیسم">فیزیکالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اثبات‌گرایی">اثبات‌گرایی</a>-<a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فروکاست‌گرایی">فروکاست‌گرایی</a>-<a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جبرگرایی">جبرگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خردگرایی">خردگرایی</a> / <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تجربه‌گرایی">تجربه‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Received_view_of_theories&action=edit&redlink=1" class="new" title="Received view of theories (صفحه وجود ندارد)">Received view</a> / <a href="/w/index.php?title=Semantic_view_of_theories&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semantic view of theories (صفحه وجود ندارد)">Semantic view of theories</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="واقع‌گرایی علمی">واقع‌گرایی علمی</a> / <a href="/w/index.php?title=Anti-realism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anti-realism (صفحه وجود ندارد)">Anti-realism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scientific_essentialism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scientific essentialism (صفحه وجود ندارد)">Scientific essentialism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="صورت‌گرایی علمی">صورت‌گرایی علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="شک‌گرایی علمی">شک‌گرایی علمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="علم‌گرایی">علم‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Structuralism_(philosophy_of_science)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Structuralism (philosophy of science) (صفحه وجود ندارد)">Structuralism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همدیس‌گرایی">همدیس‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیستگرایی">زیستگرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">فلسفهٔ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فلسفه فیزیک">فیزیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C_%D9%88_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="فلسفه فیزیک حرارتی و آماری">فلسفه فیزیک حرارتی و آماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA" title="فلسفه حرکت">فلسفه حرکت</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="فلسفه شیمی">شیمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%DB%8C" class="mw-redirect" title="فلسفه محیطی">فلسفه محیطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7" title="فلسفه جغرافیا">فلسفه جغرافیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه علوم اجتماعی">فلسفه علوم اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فلسفه فناوری">فلسفه فناوری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه مهندسی">فلسفه مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه هوش مصنوعی">هوش مصنوعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فلسفه علوم رایانه">علوم رایانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="فلسفه اطلاعات">اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86" title="فلسفه ذهن">ذهن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فلسفه روان‌پزشکی (صفحه وجود ندارد)">فلسفه روان‌پزشکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه روان‌شناسی">روان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="فلسفه ادراک">فلسفه ادراک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B6%D8%A7_%D9%88_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فلسفه فضا و زمان">فضا و زمان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em"><a href="/w/index.php?title=Index_of_philosophy_of_science_articles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Index of philosophy of science articles (صفحه وجود ندارد)">مطالب مرتبط</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="کیمیا">کیمیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%82%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="نقد علم (صفحه وجود ندارد)">نقد علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="ایمان و عقلانیت">ایمان و عقلانیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="تاریخ فلسفه علم (صفحه وجود ندارد)">تاریخ فلسفه علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" class="mw-redirect" title="تاریخ دانش">تاریخ دانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="تاریخچه اندیشه فرگشتی">تاریخچه اندیشه فرگشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B9%D9%84%D9%85" title="شبه‌علم">شبه‌علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رابطه علم و دین">رابطه علم و دین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rhetoric_of_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhetoric of science (صفحه وجود ندارد)">Rhetoric of science</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="جامعه‌شناسی علم">جامعه‌شناسی علم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="جامعه‌شناسی نادانی علمی (صفحه وجود ندارد)">جامعه‌شناسی نادانی علمی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="فیلسوفان_علم_به_تفکیک_دوران" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/w/index.php?title=List_of_philosophers_of_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of philosophers of science (صفحه وجود ندارد)">فیلسوفان علم</a> به تفکیک دوران</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">کهن</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7" class="mw-redirect" title="آرشیت دانا">آرشیت دانا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88" title="ارسطو">ارسطو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="رواقی‌گری">زنون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="اپیکور">اپیکور</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">قرون وسطی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="ابن رشد">ابن رشد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ابن سینا">ابن سینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B1_%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9%86" title="راجر بیکن">راجر بیکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%85" title="ویلیام اکام">ویلیام اکام</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hugh_of_Saint_Victor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hugh of Saint Victor (صفحه وجود ندارد)">Hugh of Saint Victor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dominicus_Gundissalinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dominicus Gundissalinus (صفحه وجود ندارد)">Dominicus Gundissalinus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Robert_Kilwardby&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Kilwardby (صفحه وجود ندارد)">Robert Kilwardby</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">مدرن‌های اولیه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%B3_%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9%86" title="فرانسیس بیکن">فرانسیس بیکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B2" title="توماس هابز">توماس هابز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D9%87_%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="رنه دکارت">رنه دکارت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A6%D9%88_%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87" title="گالیلئو گالیله">گالیلئو گالیله</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%B1_%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="پی‌یر گاسندی">پی‌یر گاسندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D8%B2%D8%A7%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%86" title="آیزاک نیوتن">آیزاک نیوتن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%85" title="دیوید هیوم">دیوید هیوم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">مدرن‌های کلاسیک</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">ایمانوئل کانت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ">فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D9%86%D8%AA" title="اگوست کنت">اگوست کنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%84" title="ویلیام هیول">ویلیام هیول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="ویلهلم ویندلباند">ویلهلم ویندلباند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D9%85%DB%8C%D9%84" title="جان استوارت میل">جان استوارت میل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D9%86%D8%B3%D8%B1" title="هربرت اسپنسر">هربرت اسپنسر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D9%87%D9%85" title="پی‌یر دوهم">پی‌یر دوهم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%B1%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="آنری پوانکاره">آنری پوانکاره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%D9%88%D9%88%D9%86%D8%AA" title="ویلهلم وونت">ویلهلم وونت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.5em">نوین</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آلبرت اینشتین">آلبرت اینشتین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%84" title="برتراند راسل">برتراند راسل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AB_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%AF" title="آلفرد نورث وایتهد">آلفرد نورث وایتهد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81_%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B1" title="رودولف اشتاینر">رودولف اشتاینر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%84%D9%81_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%BE" title="رودلف کارناپ">رودلف کارناپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="ویلارد کواین">ویلارد کواین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3_%D9%88%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%86" title="بس ون فراسن">بس ون فراسن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%88_%D9%87%D9%85%D9%BE%D9%84" title="کارل گوستاو همپل">کارل گوستاو همپل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B2_%D8%B3%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B2_%D9%BE%D8%B1%D8%B3" class="mw-redirect" title="چارلز سندرز پرس">چارلز سندرز پرس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="دنیل دنت">دنیل دنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AE" title="هانس رایشنباخ">هانس رایشنباخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%87%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="ایان هکینگ">ایان هکینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B1%D9%87_%D9%84%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B4" title="ایمره لاکاتوش">ایمره لاکاتوش</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B3" title="یورگن هابرماس">یورگن هابرماس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%86" title="کارل پیرسون">کارل پیرسون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%BE%D9%88%D9%BE%D8%B1" title="کارل پوپر">کارل پوپر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Larry_Laudan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Larry Laudan (صفحه وجود ندارد)">Larry Laudan</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%84_%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مایکل پولانی">مایکل پولانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%88_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="اتو نویرات">اتو نویرات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF" title="پاول فایرابند">پاول فایرابند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Portal:Philosophy_of_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Portal:Philosophy of science (صفحه وجود ندارد)">درگاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="رده:فلسفه علم">رده:فلسفه علم</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="جهان‌بینی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="الگو:جهان‌بینی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:جهان‌بینی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جهان‌بینی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="جهان‌بینی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="جهان‌بینی">جهان‌بینی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="اصطلاحات_مرتبط" style="font-size:114%;margin:0 4em">اصطلاحات مرتبط</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="باور اساسی">Basic beliefs</a>/<a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1" title="باور">باور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" title="آگاهی جمعی">آگاهی جمعی</a>/<a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%AF_%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناخود آگاه جمعی">ناخود آگاه جمعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C" title="سامانه مفهومی">سامانه مفهومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_(%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="بافت (زبان‌شناسی)">بافت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF_(%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1)" title="قرارداد (هنجار)">قرارداد (هنجار)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cultural_movement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cultural movement (صفحه وجود ندارد)">Cultural movement</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%87" title="حماسه">حماسه</a>/<a href="/w/index.php?title=National_epic&action=edit&redlink=1" class="new" title="National epic (صفحه وجود ندارد)">National epics</a>/<a href="/w/index.php?title=Pan-national_epic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pan-national epic (صفحه وجود ندارد)">Pan-national epics</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="وجود مسلم">وجود مسلم</a> و <a href="/w/index.php?title=Factoid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Factoid (صفحه وجود ندارد)">Factoid</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_(%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C)" title="چارچوب‌بندی (علوم اجتماعی)">چارچوب‌بندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ایدئولوژی">ایدئولوژی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Life_stance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Life stance (صفحه وجود ندارد)">Life stance</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%DA%A9_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="سبک زندگی">سبک زندگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%85" title="میم">میم</a>/<a href="/w/index.php?title=Memeplex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Memeplex (صفحه وجود ندارد)">Memeplex</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" title="مدل ذهنی">مدل ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA" title="فراروایت">فراروایت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%88%D8%A8_%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C" title="چارچوب ذهنی">چارچوب ذهنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="هنجار">هنجار</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">پارادایم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C" title="نظریه فلسفی">نظریه فلسفی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Point_of_view_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Point of view (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">Point of view</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="پیش‌انگاری">پیش‌انگاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reality_tunnel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reality tunnel (صفحه وجود ندارد)">Reality tunnel</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D9%85_%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C" title="فهم عرفی">فهم عرفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="طرح‌واره (روانشناسی)">طرح‌واره (روانشناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="مکتب فکری">مکتب فکری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87" title="آمایه">آمایه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="واقعیت اجتماعی">واقعیت اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%DA%86%DB%8C%D8%B2" title="نظریه همه‌چیز">نظریه همه‌چیز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Umwelt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Umwelt (صفحه وجود ندارد)">Umwelt</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4" title="ارزش">ارزش</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="جنبه‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em">جنبه‌ها</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="سوگیری">سوگیری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Academic_bias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Academic bias (صفحه وجود ندارد)">Academic bias</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87" title="سوگیری توجه">سوگیری توجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87" title="قطبی شدن گروه">قطبی شدن گروه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اعتقادگرایی">اعتقادگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="سوگیری شناختی">سوگیری شناختی</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="فهرست سوگیری‌های شناختی">فهرست سوگیری‌های شناختی</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Collective_narcissism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Collective narcissism (صفحه وجود ندارد)">Collective narcissism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%A3%DB%8C%DB%8C%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="جهت‌گیری تأییدی">جهت‌گیری تأییدی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Congruence_bias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Congruence bias (صفحه وجود ندارد)">Congruence</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="کریپتومنسیا">کریپتومنسیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D8%B6_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="تبعیض فرهنگی">تبعیض فرهنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="قوم‌مداری">قوم‌مداری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A8%D8%A7%D8%A8_%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1" title="حباب فیلتر">حباب فیلتر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Homophily&action=edit&redlink=1" class="new" title="Homophily (صفحه وجود ندارد)">Homophily</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87" title="جانب‌گرایی درون-گروه">جانب‌گرایی درون-گروه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AD%D8%B1%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="سحرپنداری">سحرپنداری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="سوگیری رسانه‌ای">سوگیری رسانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1" title="سوگیری مشاهده‌گر">سوگیری مشاهده‌گر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87" title="خطای مشاهده">خطای مشاهده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%A1_%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="نظریه افشاء گزینشی">Selective exposure</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="ادراک گزینشی">ادراک گزینشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A8%DB%8C" title="خودفریبی">خودفریبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="پیش‌گویی خودانجام">پیش‌گویی خودانجام</a> (<a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%B4" title="هانس باهوش">Clever Hans effect</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D9%88" title="پلاسیبو">پلاسیبو</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%B2%D9%88%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="پندار آرزومندانه">پندار آرزومندانه</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D9%88%D8%B6%D8%B9_%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="سوگیری وضع موجود">سوگیری وضع موجود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="تفکر قالبی">تفکر قالبی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em">تغییرات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="کنشگری">کنشگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" title="برهان (منطق)">برهان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%84%D8%B7%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DA%A9%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D8%AA" class="mw-redirect" title="مغلطه توسل به اکثریت">مغلطه توسل به اکثریت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4" title="تغییر نگرش">تغییر نگرش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1" title="سانسور">سانسور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="فرهمندی">فرهمندی</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA_%DA%86%D9%87%D9%84_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA" title="یک کلاغ چهل کلاغ">یک کلاغ چهل کلاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="ناهماهنگی شناختی">ناهماهنگی شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="تفکر نقادانه">تفکر نقادانه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Crowd_manipulation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crowd manipulation (صفحه وجود ندارد)">Crowd manipulation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cultural_dissonance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cultural dissonance (صفحه وجود ندارد)">Cultural dissonance</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deprogramming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deprogramming (صفحه وجود ندارد)">Deprogramming</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%82_%D9%BE%DA%98%D9%88%D8%A7%DA%A9_(%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87)" title="اتاق پژواک (رسانه)">اتاق پژواک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%88_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="آموزش و پرورش">آموزش و پرورش</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="تعلیمات دینی">تعلیمات دینی</a>، <a href="/w/index.php?title=Values_education&action=edit&redlink=1" class="new" title="Values education (صفحه وجود ندارد)">values</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%AA%D8%B9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="حسن تعبیر">حسن تعبیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%81%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="تکفیر در ادیان">تکفیر در ادیان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fear_mongering&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fear mongering (صفحه وجود ندارد)">Fear mongering</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="انکار تاریخ">Historical revisionism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ideological_repression&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ideological repression (صفحه وجود ندارد)">Ideological repression</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA" title="القائات">القائات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="دستکاری رسانه‌ای">دستکاری رسانه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Media_regulation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Media regulation (صفحه وجود ندارد)">Media regulation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B3%D8%AA%D8%B4%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D8%B2%DB%8C" title="شستشوی مغزی">شستشوی مغزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B1" class="mw-redirect" title="میسیونر">میسیونر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Moral_entrepreneur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moral entrepreneur (صفحه وجود ندارد)">Moral entrepreneur</a>hip</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%B9" title="اقناع">اقناع</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Polite_fiction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polite fiction (صفحه وجود ندارد)">Polite fiction</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="مهندسی سیاسی">مهندسی سیاسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" title="پروپاگاندا">پروپاگاندا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%BE%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" class="mw-redirect" title="مدل پروپگاندا">مدل پروپگاندا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="نوکیش">نوکیش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="دستکاری روان‌شناختی">دستکاری روان‌شناختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="جنگ روانی">جنگ روانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="تغییر دین">تغییر دین</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="تغییر دین اجباری">تغییر دین اجباری</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آزار دینی">آزار دینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Religious_uniformity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religious uniformity (صفحه وجود ندارد)">Religious uniformity</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="انقلاب">انقلاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D8%AA" title="بلاغت">بلاغت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خودسانسوری">خودسانسوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="دگرگونی اجتماعی">دگرگونی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="نظارت اجتماعی">نظارت اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="مهندسی اجتماعی">مهندسی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="نفوذ اجتماعی">نفوذ اجتماعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_progress&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social progress (صفحه وجود ندارد)">Social progress</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA" title="مخالفت">مخالفت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Systemic_bias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Systemic bias (صفحه وجود ندارد)">Systemic bias</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Woozle_effect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Woozle effect (صفحه وجود ندارد)">Woozle effect</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF" title="فرهنگ">فرهنگ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="انسان‌شناسی">انسان‌شناسی</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="انسان‌شناسی فرهنگی">فرهنگی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="انسان‌شناسی اجتماعی">اجتماعی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گاه‌شماری">گاه‌شماری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ceremony&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ceremony (صفحه وجود ندارد)">Ceremonies</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="تاج‌گذاری">تاج‌گذاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="روان‌شناسی بین فرهنگی (صفحه وجود ندارد)">روان‌شناسی بین فرهنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="روان‌شناسی فرهنگی">روان‌شناسی فرهنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="دکترین">دکترین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%85" title="استخدام">استخدام</a>/<a href="/wiki/%D8%B1%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رعیت‌داری">رعیت‌داری</a>/<a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="برده‌داری">برده‌داری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="خانواده">خانواده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مراسم خاکسپاری">مراسم خاکسپاری</a>/<a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="خاک‌سپاری">خاک‌سپاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C_(%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D9%85%DB%8C)" class="mw-redirect" title="بازی (سرگرمی)">بازی (سرگرمی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D8%AF" title="عید">عید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA" title="بهداشت">بهداشت</a> (<a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B7%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="آیین طهارت">آیین طهارت</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="این‌همانی">این‌همانی</a> (<a href="/wiki/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="هویت فرهنگی">هویت فرهنگی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="نهاد اجتماعی">نهاد اجتماعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Liminality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liminality (صفحه وجود ندارد)">Liminality</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نیایش‌سرایی">نیایش‌سرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC" title="ازدواج">ازدواج</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Myth_and_ritual&action=edit&redlink=1" class="new" title="Myth and ritual (صفحه وجود ندارد)">Myth and ritual</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DA%AF%D9%86%D8%AF" title="سوگند">سوگند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="زیارت">زیارت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Play_(activity)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Play (activity) (صفحه وجود ندارد)">Play</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="مناسک گذار">مناسک گذار</a> (<a href="/wiki/%D8%AC%D8%B4%D9%86_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="جشن جوانان سکولار">جشن جوانان سکولار</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="آیین">آیین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="طبقه اجتماعی">طبقه اجتماعی</a>/<a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="پایگاه اجتماعی">پایگاه اجتماعی</a>/<a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA_(%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C)" title="کاست (نظام اجتماعی)">کاست</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="نماد">نماد</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Symbolic_boundaries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Symbolic boundaries (صفحه وجود ندارد)">Symbolic boundaries</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%B4" title="پرستش">پرستش</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="گروه‌زدگی">گروه‌زدگی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%DA%A9%D8%B3_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86" title="پارادوکس ابیلین">پارادوکس ابیلین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%87_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="اثر ارابه موسیقی">اثر ارابه موسیقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="اشتراکی">اشتراکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" title="رفتار جمعی">رفتار جمعی</a> (<a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%DB%8C" title="رفتار گروهی">animal</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Collective_effervescence&action=edit&redlink=1" class="new" title="Collective effervescence (صفحه وجود ندارد)">Collective effervescence</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="هوش‌های جمعی">هوش‌های جمعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="هم‌نوایی">هم‌نوایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Consensus_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consensus theory (صفحه وجود ندارد)">Consensus theory</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="جماعت">جماعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="روانشناسی توده">روانشناسی توده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87" title="فرقه">فرقه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Culture-bound_syndrome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Culture-bound syndrome (صفحه وجود ندارد)">Culture-bound syndrome</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deindividuation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deindividuation (صفحه وجود ندارد)">Deindividuation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="دموکراسی">دموکراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="ظهوریافتگی">ظهوریافتگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Emotional_contagion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emotional contagion (صفحه وجود ندارد)">Emotional contagion</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Entitativity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Entitativity (صفحه وجود ندارد)">Entitativity</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D8%A7%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9_%DA%A9%D8%A7%D8%B0%D8%A8" title="اثر اجماع کاذب">اثر اجماع کاذب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Folie_%C3%A0_deux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Folie à deux (صفحه وجود ندارد)">Folie à deux</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Group_action_(sociology)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Group action (sociology) (صفحه وجود ندارد)">Group action</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87" title="پویایی گروه">پویایی گروه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Group_emotion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Group emotion (صفحه وجود ندارد)">Group emotion</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D8%AF%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87" title="قطبی شدن گروه">قطبی شدن گروه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Groupshift&action=edit&redlink=1" class="new" title="Groupshift (صفحه وجود ندارد)">Groupshift</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%DA%AF%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="رفتار گله‌ای">رفتار گله‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="کل‌نگری">کل‌نگری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hysterical_contagion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hysterical contagion (صفحه وجود ندارد)">Hysterical contagion</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Information_cascade&action=edit&redlink=1" class="new" title="Information cascade (صفحه وجود ندارد)">Information cascade</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A6%DB%8C" title="دست نامرئی">دست نامرئی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%86_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="لینچ کردن">لینچ کردن</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Majoritarianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Majoritarianism (صفحه وجود ندارد)">Majoritarianism</a>/<a href="/wiki/%D8%BA%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="غوغاسالاری">غوغاسالاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mass_action_(sociology)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mass action (sociology) (صفحه وجود ندارد)">Mass action</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C" title="هیستری جمعی">هیستری جمعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mass_psychogenic_illness&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mass psychogenic illness (صفحه وجود ندارد)">Mass psychogenic illness</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Milieu_control&action=edit&redlink=1" class="new" title="Milieu control (صفحه وجود ندارد)">Milieu control</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="موبینگ">موبینگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Moral_panic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moral panic (صفحه وجود ندارد)">Moral panic</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سازمان">سازمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D8%B8%DB%8C%D8%B1" title="فشار نظیر">فشار نظیر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pluralistic_ignorance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pluralistic ignorance (صفحه وجود ندارد)">Pluralistic ignorance</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="سنجیده‌روی سیاسی">سنجیده‌روی سیاسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudoconsensus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudoconsensus (صفحه وجود ندارد)">Pseudoconsensus</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86" title="گریزان">گریختن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%DB%8C" title="خودسازمان‌دهی">خودسازمان‌دهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="کنش اجتماعی">کنش اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="رفتار اجتماعی">رفتار اجتماعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_emotions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social emotions (صفحه وجود ندارد)">Social emotions</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="محرومیت اجتماعی">محرومیت اجتماعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_facilitation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social facilitation (صفحه وجود ندارد)">Social facilitation</a> (<a href="/w/index.php?title=Social_facilitation_in_animals&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social facilitation in animals (صفحه وجود ندارد)">animal</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="گروه اجتماعی">گروه اجتماعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Social_proof&action=edit&redlink=1" class="new" title="Social proof (صفحه وجود ندارد)">Social proof</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="روان‌شناسی اجتماعی">روان‌شناسی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جامعه‌شناسی">جامعه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D9%85_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%88%D8%B4" title="نظم خودجوش">نظم خودجوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B6%D8%B9_%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وضع موجود">وضع موجود</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="نشانه‌ورزی">نشانه‌ورزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%AD%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="رفتار ازدحامی">رفتار ازدحامی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=System_justification&action=edit&redlink=1" class="new" title="System justification (صفحه وجود ندارد)">System justification</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="تفکر سیستمی">تفکر سیستمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Viral_phenomenon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viral phenomenon (صفحه وجود ندارد)">Viral phenomena</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="دانش">دانش</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82)" class="mw-redirect" title="اصل (منطق)">اصل</a> (<a href="/w/index.php?title=Tacit_assumption&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tacit assumption (صفحه وجود ندارد)">tacit assumptions</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a> (<a href="/w/index.php?title=Outline_of_epistemology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of epistemology (صفحه وجود ندارد)">outline</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%87" title="گواه">گواه</a> (<a href="/w/index.php?title=Anecdotal_evidence&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anecdotal evidence (صفحه وجود ندارد)">anecdotal</a>, <a href="/w/index.php?title=Scientific_evidence&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scientific evidence (صفحه وجود ندارد)">scientific</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="تبیین">تبیین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ایمان">ایمان</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ایمان‌گرایی">ایمان‌گرایی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3" title="گنوسیس">گنوسیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF" title="شهود">شهود</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Meaning-making&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meaning-making (صفحه وجود ندارد)">Meaning-making</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86)" title="حافظه (جانداران)">حافظه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="فرادانش">فرادانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="روش‌شناسی">روش‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF%D9%87" title="مشاهده">مشاهده</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B5%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یادگیری بصری">یادگیری بصری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="ادراک">ادراک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D9%84" title="عقل">عقل</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%87" title="مغالطه">مغالطه</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82" title="منطق">منطق</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D9%81%D9%87_(%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8)" title="مکاشفه (مذهب)">مکاشفه (مذهب)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Testimony&action=edit&redlink=1" class="new" title="Testimony (صفحه وجود ندارد)">Testimony</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA" title="سنت">سنت</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B1" title="فولکلور">فولکلور</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA" title="حقیقت">حقیقت</a> (<a href="/w/index.php?title=Consensus_theory_of_truth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consensus theory of truth (صفحه وجود ندارد)">consensus theory</a>, <a href="/w/index.php?title=Criteria_of_truth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Criteria of truth (صفحه وجود ندارد)">criteria</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="متافیزیک">متافیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="سبب‌شناسی">سبب‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%BE%D8%B3_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%DA%AF" title="زندگی پس از مرگ">زندگی پس از مرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="روح جهانی">روح جهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF" title="وجود">وجود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="علیت">علیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85" title="مفهوم">مفهوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="خودآگاهی">خودآگاهی</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B0%D9%87%D9%86_%D9%88_%D8%AC%D8%B3%D9%85" title="مسئله ذهن و جسم">مسئله ذهن و جسم</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کیهان‌زایی">کیهان‌زایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کیهان‌شناسی">کیهان‌شناسی</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="کیهان‌شناسی دینی">کیهان‌شناسی دینی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%B4" class="mw-redirect" title="اسطوره‌های آفرینش">اسطوره‌های آفرینش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="الوهیت">الوهیت</a> (<a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D8%AE%D8%AF%D8%A7" title="وجود خدا">وجود خدا</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA" title="سرنوشت">سرنوشت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="فرجام‌شناسی">فرجام‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%87_%DA%86%DB%8C%D8%B2" class="mw-redirect" title="همه چیز">همه</a>/<a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%DA%86" title="هیچ">هیچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA" title="فرگشت">فرگشت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="هستی">هستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ادبیات داستانی">ادبیات داستانی</a>/<a href="/wiki/%D8%BA%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="غیر داستانی">غیر داستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="اختیار">اختیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87" title="آینده">آینده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="ایده">ایده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Idios_kosmos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Idios kosmos (صفحه وجود ندارد)">Idios kosmos</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%87%D9%85" class="mw-redirect" title="وهم">وهم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%88%D9%84" title="حلول">حلول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA" title="اطلاعات">اطلاعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4" title="هوش">هوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88" title="جادو">جادو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Matter_(philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matter (philosophy) (صفحه وجود ندارد)">Matter</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D8%B2%D9%87" title="معجزه">معجزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی">اسطوره‌شناسی</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="اسطوره‌شناسی تطبیقی">اسطوره‌شناسی تطبیقی</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=National_myth&action=edit&redlink=1" class="new" title="National myth (صفحه وجود ندارد)">National myth</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA" title="طبیعت">طبیعت</a> (<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D8%AA_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="سرشت (فلسفه)">philosophical</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="هستی‌شناسی">هستی‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Origin_myth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Origin myth (صفحه وجود ندارد)">Origin myth</a> (<a href="/w/index.php?title=Political_myth&action=edit&redlink=1" class="new" title="Political myth (صفحه وجود ندارد)">political myths</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Otherworld&action=edit&redlink=1" class="new" title="Otherworld (صفحه وجود ندارد)">Otherworld</a> (<a href="/w/index.php?title=Axis_mundi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Axis mundi (صفحه وجود ندارد)">axes mundi</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B4%D8%B1" title="مسئله شر">مسئله شر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فلسفه طبیعی">فلسفه طبیعی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="واقعیت">واقعیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD" title="روح">روح</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="فراطبیعی">فراطبیعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="پایان‌شناسی">پایان‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="الهیات">الهیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان">زمان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Unobservable&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unobservable (صفحه وجود ندارد)">Unobservable</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ارزش‌شناسی">ارزش‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alms&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alms (صفحه وجود ندارد)">Almsgiving</a>/<a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%AE%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="امور خیریه">امور خیریه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%B1" title="ایثار">ایثار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خودمختاری">خودمختاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زیبایی">زیبایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="مرام‌نامه">مرام‌نامه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%AF%DB%8C" title="کمدی">کمدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="خیر عمومی">خیر عمومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="وجدان">وجدان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%AA_(%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82)" title="رضایت (حقوق)">رضایت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="آفرینندگی">آفرینندگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D8%B1" title="انزجار">انزجار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B8%DB%8C%D9%81%D9%87" title="وظیفه">وظیفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="علم اقتصاد">علم اقتصاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D8%AF_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="وجد (فلسفه)">وجد (فلسفه)</a> (<a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%B3%D9%87" title="خلسه">خلسه</a>، <a href="/wiki/%D9%88%D8%AC%D8%AF" title="وجد">وجد</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Elegance&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elegance (صفحه وجود ندارد)">Elegance</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="هیجان">هیجان</a> (<a href="/w/index.php?title=Aesthetic_emotions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aesthetic emotions (صفحه وجود ندارد)">æsthetic</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="سرگرمی">سرگرمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%85%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="تن‌کامگی">تن‌کامگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اخلاق">فلسفه اخلاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8" title="آداب">آداب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="ارزش‌های خانوادگی">ارزش‌های خانوادگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88" title="خوردنی‌های تابو">خوردنی‌های تابو</a> (<a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="حرام‌گوشت">حرام‌گوشت</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87_%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="قاعده طلایی">قاعده طلایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%B3_%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87" title="احساس گناه">احساس گناه</a>/<a href="/w/index.php?title=Culpability&action=edit&redlink=1" class="new" title="Culpability (صفحه وجود ندارد)">Culpability</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AD%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="خوشحالی">خوشحالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C" title="هارمونی">هارمونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%81" title="شرف">شرف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%A8%D8%B4%D8%B1" title="حقوق بشر">حقوق بشر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%85_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="حکم (روانشناسی)">حکم (روانشناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="عدالت">عدالت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="حقوق">حقوق</a>، (<a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4_%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82" title="دانش نظری حقوق">دانش نظری حقوق</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="احکام دینی">احکام دینی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="آزادی">آزادی</a> (<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آزادی سیاسی">آزادی سیاسی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="عشق">عشق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Magnificence_(history_of_ideas)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magnificence (history of ideas) (صفحه وجود ندارد)">Magnificence</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="قاعده (فلسفه)">قاعده (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="معنای زندگی">معنای زندگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82" title="اخلاق">اخلاق</a> (<a href="/w/index.php?title=Public_morality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Public morality (صفحه وجود ندارد)">public</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D9%85" title="الزام">الزام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%84%D8%AD" title="صلح">صلح</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرهیزگاری">پرهیزگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B4%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کنش‌شناسی">کنش‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84" title="اصل">اصل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87" title="تنبیه">تنبیه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%AA_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="کیفیت (فلسفه)">کیفیت (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A8%D9%87" title="توبه">توبه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reverence_(emotion)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reverence (emotion) (صفحه وجود ندارد)">Reverence</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82" title="حق">حق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%84_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="میل جنسی در انسان">میل جنسی در انسان</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="اخلاق جنسی">اخلاق</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87" title="گناه">گناه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="بدنامی اجتماعی">بدنامی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA" title="مباشرت">مباشرت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%DA%A9_(%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%AC%D8%B3%D9%85%DB%8C)" title="سبک (هنرهای تجسمی)">سبک (هنرهای تجسمی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="والا (فلسفه)">والا (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%AC" title="رنج">رنج</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="همدردی">همدردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%88" title="تابو">تابو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Taste_(sociology)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taste (sociology) (صفحه وجود ندارد)">Taste</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="تئودیسه">تئودیسه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trust_(social_sciences)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trust (social sciences) (صفحه وجود ندارد)">Trust</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Unspoken_rule&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unspoken rule (صفحه وجود ندارد)">Unspoken rule</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B6%DB%8C%D9%84%D8%AA" title="فضیلت">فضیلتها</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B0%DB%8C%D9%84%D8%AA" title="رذیلت">رذیلتها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="کار هنری">کار هنری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="نادرست">نادرست</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="نمونه‌ها" style="font-size:114%;margin:0 4em">نمونه‌ها</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4" title="نگرش">نگرش</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%DA%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="هیچ‌انگاری">هیچ‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="خوش‌بینی">خوش‌بینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بدبینی">بدبینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="گوشه‌نشین">گوشه‌گیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%86%D8%AC%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="جهان‌رنجوری">جهان‌رنجوری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ایدئولوژی">ایدئولوژی</a> سیاسی و اقتصادی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اقتدارگرایی">اقتدارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="آنارشیسم">آنارشیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="سرمایه‌داری">سرمایه‌داری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C" title="دموکراسی مسیحی">دموکراسی مسیحی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جمع‌گرایی">جمع‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="استعمار">استعمار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کمونالیسم">کمونالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="کمونیسم">کمونیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اجتماع‌گرایی">اجتماع‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="محافظه‌کاری">محافظه‌کاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%DB%8C%D8%AA" title="مشروطیت">مشروطیت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Distributism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Distributism (صفحه وجود ندارد)">Distributism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="محیط‌زیست‌گرایی">محیط‌زیست‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B7%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="افراط‌گرایی">افراط‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%B5%D8%A8" title="تعصب">تعصب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فاشیسم">فاشیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="فمینیسم">فمینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بنیادگرایی">بنیادگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جهانی‌گرایی">جهانی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="سیاست‌های سبز">سیاست‌های سبز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="امپریالیسم">امپریالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فردگرایی">فردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C" title="انقلاب صنعتی">انقلاب صنعتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C" title="روشن‌فکری">روشن‌فکری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسلام‌گرایی">اسلام‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="لیبرالیسم">لیبرالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="لیبرترینیسم">لیبرترینیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مردسالاری">مردسالاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="نظامی‌گری">نظامی‌گری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پادشاهی‌خواهی">پادشاهی‌خواهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ملی‌گرایی">ملی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%84%D8%AD%E2%80%8C%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="صلح‌جویی">صلح‌جویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ترقی‌خواهی">ترقی‌خواهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="بنیاد ستیزی سیاسی">بنیاد ستیزی سیاسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%E2%80%8C%D8%B7%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="اصلاح‌طلبی">اصلاح‌طلبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="جمهوریخواهی">جمهوریخواهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%85%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="سوسیال دموکراسی">سوسیال دموکراسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="سوسیالیسم">سوسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فایده‌گرایی">فایده‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="وگانیسم">وگانیسم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em"><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="دین">دین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان سنتی آفریقایی">ادیان سنتی آفریقایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA" title="بهائیت">بهائیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین بودایی">آیین بودایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cao_Dai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cao Dai (صفحه وجود ندارد)">Cao Dai</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cheondoism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cheondoism (صفحه وجود ندارد)">Cheondoism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ادیان سنتی چینی">ادیان سنتی چینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA" title="مسیحیت">مسیحیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%82%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="ادیان قوم‌باور">ادیان قوم‌باور</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%C3%B2a_H%E1%BA%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hòa Hảo (صفحه وجود ندارد)">Hòa Hảo</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="هندوئیسم">هندوئیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86_(%D8%AF%DB%8C%D9%86)" title="جین (دین)">جین (دین)</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="یهودیت">یهودیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="شامونیسم کره‌ای">شامونیسم کره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86" class="mw-redirect" title="پگانیسم مدرن">پگانیسم مدرن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="جنبش راستافار">جنبش راستافار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%87" title="سکولاریته">سکولاریته</a>/<a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="بی‌دین">بی‌دین</a>/<a href="/wiki/%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ندانم‌گرایی">ندانم‌گرایی</a>/<a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="خداناباوری">خداناباوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%AA%D9%88" title="شینتو">شینتو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="آیین سیک">سیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AD%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="روح‌گرایی">روح‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تائوئیسم">تائوئیسم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tenrikyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tenrikyo (صفحه وجود ندارد)">Tenrikyo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tenriism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tenriism (صفحه وجود ندارد)">Tenriism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%AD%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7" title="جهان‌گرایی توحیدگرا">جهان‌گرایی توحیدگرا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%A7" title="مزدیسنا">مزدیسنا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:15em">مکاتب <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="فلسفه">فلسفه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Agriculturalism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agriculturalism (صفحه وجود ندارد)">Agriculturalism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%B7%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="ارسطوگری">ارسطوگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب اتم‌گرایی">مکتب اتم‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Averroism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Averroism (صفحه وجود ندارد)">Averroism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="دکارت‌گرایی">دکارت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="چارواکا">چارواکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جمع‌گرایی">جمع‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کنفسیوس‌گرایی">کنفسیوس‌گرایی</a>/<a href="/w/index.php?title=New_Confucianism&action=edit&redlink=1" class="new" title="New Confucianism (صفحه وجود ندارد)">New Confucianism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نظریه انتقادی">نظریه انتقادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%D9%84%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%86" title="مکتب کلبیون">مکتب کلبیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب کورنایی">مکتب کورنایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جبرگرایی">جبرگرایی</a></li> <li>دوگانه‌گرایی</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب الئایی">مکتب الئایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تجربه‌گرایی">تجربه‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eretrian_school&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eretrian school (صفحه وجود ندارد)">Eretrian school</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B0%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="لذت‌پرستی">لذت‌پرستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اگزیستانسیالیسم">اگزیستانسیالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A8%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84)" class="mw-redirect" title="مبناگرایی (روابط بین‌الملل)">مبناگرایی (روابط بین‌الملل)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B0%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="لذت‌گرایی">لذت‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%87%DA%AF%D9%84" title="فلسفه هگل">فلسفه هگل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="هرمنوتیک">هرمنوتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تاریخ‌گرایی">تاریخ‌گرایی</a>/<a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86" title="تاریخ‌گرایی نوین">تاریخ‌گرایی نوین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="کل‌نگری">کل‌نگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="انسان‌گرایی">انسان‌گرایی</a>/<a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3" title="انسان‌گرایی رنسانس">انسان‌گرایی رنسانس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82" title="فلسفه اشراق">فلسفه اشراق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85" title="علم کلام">علم کلام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ایدئالیسم">ایدئالیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فردگرایی">فردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C" title="مکتب ایونی">مکتب ایونی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="کانتیانیسم">کانتیانیسم</a>/<a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C" title="نوکانتی">نوکانتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%AF%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="کوکوگاکو">کوکوگاکو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legalism_(Chinese_philosophy)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legalism (Chinese philosophy) (صفحه وجود ندارد)">Legalism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=School_of_Names&action=edit&redlink=1" class="new" title="School of Names (صفحه وجود ندارد)">Logicians</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ماده‌باوری">ماده‌باوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="موهیسم">موهیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%85%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب مگارایی">مکتب مگارایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نوگرایی">نوگرایی</a>/<a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85" class="mw-redirect" title="پست‌مدرنیسم">پست‌مدرنیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="یگانه‌انگاری">یگانه‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C" title="قانون طبیعی">قانون طبیعی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=School_of_Naturalists&action=edit&redlink=1" class="new" title="School of Naturalists (صفحه وجود ندارد)">Naturalism (Chinese)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="طبیعت‌گرایی (فلسفه)">طبیعت‌گرایی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%DA%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="هیچ‌انگاری">هیچ‌انگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%A1" title="فلسفه مشاء">فلسفه مشاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="پدیدارشناسی (فلسفه)">پدیدارشناسی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه افلاطونی">فلسفه افلاطونی</a>/<a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86%DB%8C" title="فلسفه نوافلاطونی">فلسفه نوافلاطونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%DA%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مکتب چندگانه‌گرایی">مکتب چندگانه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اثبات‌گرایی">اثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عمل‌گرایی">عمل‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%B3%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B7%DB%8C" title="فلسفه پیشاسقراطی">فلسفه پیشاسقراطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%87%D9%88%D9%86%DB%8C" title="مکتب پیرهونی">مکتب پیرهونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="مکتب فیثاغوری">مکتب فیثاغوری</a>/<a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D9%86%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%AB%D8%A7%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="مکتب نوفیثاغورسی">مکتب نوفیثاغورسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خردگرایی">خردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="تقلیل‌گرایی">تقلیل‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فلسفه مدرسی">فلسفه مدرسی</a>/<a href="/w/index.php?title=Neo-Scholasticism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neo-Scholasticism (صفحه وجود ندارد)">Neo-Scholasticism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساخت‌گرایی اجتماعی">ساخت‌گرایی اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%81%D8%B3%D8%B7%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="سوفسطایی‌گری">سوفسطایی‌گری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="اسپینوزیسم">اسپینوزیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%82%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="رواقی‌گری">رواقی‌گری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ساختارگرایی">ساختارگرایی</a>/<a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پساساختارگرایی">پساساختارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="تومیسم">تومیسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تعالی‌گرایی">تعالی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فایده‌گرایی">فایده‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yangism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yangism (صفحه وجود ندارد)">Yangism</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پارادایم&oldid=40297451">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پارادایم&oldid=40297451</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%B9_%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="رده:اجماع واقعیت">اجماع واقعیت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:زیبایی‌شناسی">زیبایی‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="رده:شناخت‌شناسی علم">شناخت‌شناسی علم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="رده:فلسفه علم">فلسفه علم</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۷:۵۵ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-gqt92","wgBackendResponseTime":172,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.511","walltime":"0.652","ppvisitednodes":{"value":1183,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":143440,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":505,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":32714,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 473.676 1 -total"," 39.70% 188.033 1 الگو:پانویس"," 25.40% 120.315 3 الگو:به_زبان_دیگر"," 25.33% 119.969 1 الگو:به_انگلیسی"," 24.81% 117.498 3 الگو:Lang"," 22.34% 105.841 2 الگو:Navbox_with_collapsible_groups"," 20.31% 96.215 1 الگو:فلسفه_علم"," 17.32% 82.019 1 الگو:Cite_journal"," 14.87% 70.443 2 الگو:یادکرد_کتاب"," 5.02% 23.781 1 الگو:اصلی"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.302","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":20937038,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-745f94f9f8-5khrl","timestamp":"20241120060007","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u067e\u0627\u0631\u0627\u062f\u0627\u06cc\u0645","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D9%85","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q28643","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q28643","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-07-26T16:53:54Z","dateModified":"2024-09-10T07:55:09Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/fa\/8\/87\/Thomas_Kuhn.jpg","headline":"\u0645\u062c\u0645\u0648\u0639\u0647\u200c\u0627\u06cc \u0627\u0632 \u0645\u0641\u0627\u0647\u06cc\u0645 \u0645\u062a\u0645\u0627\u06cc\u0632 \u06cc\u0627 \u0627\u0644\u06af\u0648\u0647\u0627\u06cc \u0641\u06a9\u0631\u06cc"}</script> </body> </html>