CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="tl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Constantinopla - Wikipedia, ang malayang ensiklopedya</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )tlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Enero","Pebrero","Marso","Abril","Mayo","Hunyo","Hulyo","Agosto","Setyembre","Oktubre","Nobyembre","Disyembre"],"wgRequestId":"c2e2caca-e0f5-4f87-8e62-420e5af7c287","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Constantinopla","wgTitle":"Constantinopla","wgCurRevisionId":2087696,"wgRevisionId":2087696,"wgArticleId":78381,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata","Mga koordinado sa Wikidata","Mga artikulong naglalaman ng Griyego","Mga artikulong naglalaman ng Latin","Mga artikulong naglalaman ng Kastila","Mga artikulong naglalaman ng Ingles","Mga artikulong naglalaman ng malinaw na binanggit na teksto sa Tagalog","Mga artikulong naglalaman ng Sinaunang Griyego","Mga artikulong naglalaman ng Turko","Lahat ng mga pahinang nangangailangan ng pag-sasaayos","Instances of Lang-el using second unnamed parameter","Mga artikulong palalawigin pa","Lahat ng mga artikulong palalawigin pa","Articles using small message boxes","Stub (Kasaysayan)","Stub (Roma)","Stub (Turkiya)","Mga lathalaing dapat palawigin","Pages using the Kartographer extension","Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page","Mga artikulong naglalaman ng Old Norse","Mga artikulo ng Wikipedia na kailangang linawin","Mga artikulong minarkahang may sabi-sabi","Imperyong Romano","Imperyong Bisantino"],"wgPageViewLanguage":"tl","wgPageContentLanguage":"tl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Constantinopla","wgRelevantArticleId":78381,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Constantinople","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Constantinopla","wgCoordinates":{"lat":41.0125,"lon":28.98},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q16869","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.kartographer.style":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.kartographer.staticframe","ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tl&modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Byzantine_Constantinople-en.png/1200px-Byzantine_Constantinople-en.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1083"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Byzantine_Constantinople-en.png/800px-Byzantine_Constantinople-en.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="722"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Byzantine_Constantinople-en.png/640px-Byzantine_Constantinople-en.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="578"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Constantinopla - Wikipedia, ang malayang ensiklopedya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tl.m.wikipedia.org/wiki/Constantinopla"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Baguhin" href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (tl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Constantinopla"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Atom feed ng Wikipedia" href="/w/index.php?title=Natatangi:Mga_huling_binago&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Constantinopla rootpage-Constantinopla skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Pumunta sa nilalaman</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Pangunahing pagpipilian" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Pangunahing pagpipilian" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Pangunahing pagpipilian</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Pangunahing pagpipilian</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">itago</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Maglibot </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Unang_Pahina" title="Puntahan ang unang pahina [z]" accesskey="z"><span>Unang pahina</span></a></li><li id="n-contents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tingnan_ang_buod" title="Mga gabay sa pagbabasa ng laktaw-laktaw sa Wikipedia"><span>Mga nilalaman</span></a></li><li id="n-Napiling-nilalaman" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Mga_napiling_artikulo"><span>Napiling nilalaman</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Alin_man" title="Magpalabas ng kahit-anong artikulo [x]" accesskey="x"><span>Alinmang artikulo</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Patungkol"><span>Patungkol sa Wikipedia</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kasalukuyang_pangyayari" title="Hanapin ang mga impormasyon tungkol sa mga kamakailang kaganapan"><span>Mga kaganapan</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Natatanging_mga_pahina"><span>Natatanging pahina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Pakikihalubilo" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Pakikihalubilo" > <div class="vector-menu-heading"> Pakikihalubilo </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Puntahan_ng_pamayanan" title="Tungkol sa proyekto, ano ang maari mong gawin, at kung saan maari maghanap ng mga bagay"><span>Pamayanan</span></a></li><li id="n-Kapihan" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kapihan"><span>Kapihan</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Mga_huling_binago" title="Tala ng mga huling pagbabago sa wiki. [r]" accesskey="r"><span>Mga huling binago</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Makipag-ugnayan_sa_amin" title="Paano makokontak ang Wikipedia"><span>Makipag-ugnayan</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tulong" title="Ang lugar para maghanap ng tulong sa Wikipedia."><span>Tulong</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Unang_Pahina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Ang Malayang Ensiklopedya" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tl.svg" width="119" height="13" style="width: 7.4375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Natatangi:Maghanap" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Maghanap sa Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Hanapin</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Maghanap sa Wikipedia" aria-label="Maghanap sa Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Maghanap sa Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Natatangi:Maghanap"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Hanapin</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Mga pansariling kagamitan"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itsura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itsura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itsura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tl.wikipedia.org&uselang=tl" class=""><span>Donasyon</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Natatangi:Likhain_ang_kuwenta&returnto=Constantinopla" title="Mas maganda kung gagawa ka ng account at magla-login; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito" class=""><span>Gumawa ng account</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Natatangi:Paglagda_ng_tagagamit&returnto=Constantinopla" title="Mas maganda kung magla-login ka; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito [o]" accesskey="o" class=""><span>Mag-login</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Marami pang pagpipilian" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mga pansariling kagamitan" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mga pansariling kagamitan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tl.wikipedia.org&uselang=tl"><span>Donasyon</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Mag-ambag</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Likhain_ang_kuwenta&returnto=Constantinopla" title="Mas maganda kung gagawa ka ng account at magla-login; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Gumawa ng account</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Paglagda_ng_tagagamit&returnto=Constantinopla" title="Mas maganda kung magla-login ka; gayunpaman, hindi ka pinipilit gawin ito [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Mag-login</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Mga pahina para sa naka-logout na mga patnugot o editor <a href="/wiki/Wikipedia:Maligayang_pagdating!" aria-label="Alamin pa ang tungkol sa pagpapatnugot"><span>alamin pa</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Usapan_ko" title="Usapang tungkol sa mga pagbabagong ginawa sa ip address na ito [n]" accesskey="n"><span>Usapan</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sayt"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Mga nilalaman" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Mga nilalaman</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">itago</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Simula</div> </a> </li> <li id="toc-Mga_pangalan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_pangalan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Mga pangalan</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Mga_pangalan-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ipakita/Itago ang subseksyon na Mga pangalan</span> </button> <ul id="toc-Mga_pangalan-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bago_Constantinopla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bago_Constantinopla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Bago Constantinopla</span> </div> </a> <ul id="toc-Bago_Constantinopla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_pangalan_ng_Constantinopla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_pangalan_ng_Constantinopla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Mga pangalan ng Constantinopla</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_pangalan_ng_Constantinopla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_modernong_pangalan_ng_lungsod" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_modernong_pangalan_ng_lungsod"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Mga modernong pangalan ng lungsod</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_modernong_pangalan_ng_lungsod-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kasaysayan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kasaysayan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Kasaysayan</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kasaysayan-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ipakita/Itago ang subseksyon na Kasaysayan</span> </button> <ul id="toc-Kasaysayan-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pagtatatag_ng_Bizancio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pagtatatag_ng_Bizancio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Pagtatatag ng Bizancio</span> </div> </a> <ul id="toc-Pagtatatag_ng_Bizancio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-324–337:_Ikalawang_pagtatatag_bilang_Constantinopla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#324–337:_Ikalawang_pagtatatag_bilang_Constantinopla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>324–337: Ikalawang pagtatatag bilang Constantinopla</span> </div> </a> <ul id="toc-324–337:_Ikalawang_pagtatatag_bilang_Constantinopla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-337–529:_Constantinopla_habang_ng_pagsalakay_ng_mga_barbaro,_at_pagbagsak_ng_Kanluran" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#337–529:_Constantinopla_habang_ng_pagsalakay_ng_mga_barbaro,_at_pagbagsak_ng_Kanluran"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>337–529: Constantinopla habang ng pagsalakay ng mga barbaro, at pagbagsak ng Kanluran</span> </div> </a> <ul id="toc-337–529:_Constantinopla_habang_ng_pagsalakay_ng_mga_barbaro,_at_pagbagsak_ng_Kanluran-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-527–565:_Constantinopla_sa_panahon_ng_Justiniano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#527–565:_Constantinopla_sa_panahon_ng_Justiniano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>527–565: Constantinopla sa panahon ng Justiniano</span> </div> </a> <ul id="toc-527–565:_Constantinopla_sa_panahon_ng_Justiniano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaligtasan,_565–717:_Constantinopla_habang_Bisantinong_Madilim_na_Panahon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaligtasan,_565–717:_Constantinopla_habang_Bisantinong_Madilim_na_Panahon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Kaligtasan, 565–717: Constantinopla habang Bisantinong Madilim na Panahon</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaligtasan,_565–717:_Constantinopla_habang_Bisantinong_Madilim_na_Panahon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-717–1025:_Constantinopla_habang_Renasimiyentong_Masedonyo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#717–1025:_Constantinopla_habang_Renasimiyentong_Masedonyo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>717–1025: Constantinopla habang Renasimiyentong Masedonyo</span> </div> </a> <ul id="toc-717–1025:_Constantinopla_habang_Renasimiyentong_Masedonyo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kontrobersiyang_ikonoklasta_sa_Constantinopla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kontrobersiyang_ikonoklasta_sa_Constantinopla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6.1</span> <span>Kontrobersiyang ikonoklasta sa Constantinopla</span> </div> </a> <ul id="toc-Kontrobersiyang_ikonoklasta_sa_Constantinopla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-1025–1081:_Constantinopla_matapos_si_Basil_II" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1025–1081:_Constantinopla_matapos_si_Basil_II"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>1025–1081: Constantinopla matapos si Basil II</span> </div> </a> <ul id="toc-1025–1081:_Constantinopla_matapos_si_Basil_II-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1081–1185:_Constantinopla_sa_ilalim_ng_mga_Comneni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1081–1185:_Constantinopla_sa_ilalim_ng_mga_Comneni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>1081–1185: Constantinopla sa ilalim ng mga Comneni</span> </div> </a> <ul id="toc-1081–1185:_Constantinopla_sa_ilalim_ng_mga_Comneni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1185–1261:_Constantinopla_habang_Destiyerong_Imperyal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1185–1261:_Constantinopla_habang_Destiyerong_Imperyal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>1185–1261: Constantinopla habang Destiyerong Imperyal</span> </div> </a> <ul id="toc-1185–1261:_Constantinopla_habang_Destiyerong_Imperyal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1261–1453:_Dinastiya_ng_mga_Palaiologos_at_Pagbagsak_ng_Constantinopla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1261–1453:_Dinastiya_ng_mga_Palaiologos_at_Pagbagsak_ng_Constantinopla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.10</span> <span>1261–1453: Dinastiya ng mga Palaiologos at Pagbagsak ng Constantinopla</span> </div> </a> <ul id="toc-1261–1453:_Dinastiya_ng_mga_Palaiologos_at_Pagbagsak_ng_Constantinopla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1453–1922:_Otomanong_Kostantiniyye" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1453–1922:_Otomanong_Kostantiniyye"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.11</span> <span>1453–1922: Otomanong Kostantiniyye</span> </div> </a> <ul id="toc-1453–1922:_Otomanong_Kostantiniyye-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Kultura</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kultura-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ipakita/Itago ang subseksyon na Kultura</span> </button> <ul id="toc-Kultura-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mga_babae_sa_panitikan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_babae_sa_panitikan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Mga babae sa panitikan</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_babae_sa_panitikan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_palengke" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_palengke"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Mga palengke</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_palengke-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Arkitektura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arkitektura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Arkitektura</span> </div> </a> <ul id="toc-Arkitektura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relihiyon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Relihiyon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Relihiyon</span> </div> </a> <ul id="toc-Relihiyon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Edukasyon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Edukasyon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Edukasyon</span> </div> </a> <ul id="toc-Edukasyon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Medya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Medya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Medya</span> </div> </a> <ul id="toc-Medya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Katayuang_pandaigdig" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Katayuang_pandaigdig"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Katayuang pandaigdig</span> </div> </a> <ul id="toc-Katayuang_pandaigdig-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mga_sanggunian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mga_sanggunian"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Mga sanggunian</span> </div> </a> <ul id="toc-Mga_sanggunian-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Mga nilalaman" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Talaan ng mga Nilalaman" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itago/Ipakita ang talaan ng mga nilalaman" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itago/Ipakita ang talaan ng mga nilalaman</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Constantinopla</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Pumunta sa isang artikulo na nakasulat sa ibang wika. Mayroon ito sa 118 (na) wika" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-118" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">118 wika</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Константинополь – Abkhazian" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Константинополь" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Abkhazian" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Konstantinop%C3%A8l" title="Konstantinopèl – Acehnese" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Konstantinopèl" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Acehnese" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="القسطنطينية – Arabic" lang="ar" hreflang="ar" data-title="القسطنطينية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A9%DC%98%DC%A3%DC%9B%DC%A2%DC%9B%DC%9D%DC%A2%DC%98%DC%A6%DC%98%DC%A0%DC%9D%DC%A3" title="ܩܘܣܛܢܛܝܢܘܦܘܠܝܣ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܩܘܣܛܢܛܝܢܘܦܘܠܝܣ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%88%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%B3" title="كونستانتينوبوليس – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كونستانتينوبوليس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla – Asturian" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Constantinopla" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturian" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Konstantinopol" title="Konstantinopol – Azerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="Konstantinopol" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%86%DB%8C%D9%87" title="قوسطنطنیه – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قوسطنطنیه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Канстанцінопаль – Belarusian" lang="be" hreflang="be" data-title="Канстанцінопаль" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusian" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Канстантынопаль – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Канстантынопаль" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB" title="Константинопол – Bulgarian" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Константинопол" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarian" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%B2" title="কনস্টান্টিনোপল – Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="কনস্টান্টিনোপল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Kergustentin" title="Kergustentin – Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Kergustentin" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Konstantinopolj" title="Konstantinopolj – Bosnian" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Konstantinopolj" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnian" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Constantinoble" title="Constantinoble – Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Constantinoble" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C_(1930_%D1%88%D0%BE_%D0%BA%D1%85%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%B5)" title="Константинополь (1930 шо кхачале) – Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Константинополь (1930 шо кхачале)" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Constantinople" title="Constantinople – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Constantinople" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%95%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%95" title="قوستەنتینە – Central Kurdish" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="قوستەنتینە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Central Kurdish" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Konstantinopol" title="Konstantinopol – Czech" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Konstantinopol" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Czech" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD" title="Кустантин – Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Кустантин" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Caergystennin" title="Caergystennin – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Caergystennin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Danish" lang="da" hreflang="da" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danish" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – German" lang="de" hreflang="de" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="German" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Konstantinopolis_(name)" title="Konstantinopolis (name) – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Konstantinopolis (name)" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%A4%DE%AA%DE%9E%DE%B0%DE%A0%DE%A6%DE%82%DE%B0%DE%A0%DE%A9%DE%82%DE%A8%DE%87%DE%B0%DE%94%DE%A7" title="ޤުޞްޠަންޠީނިއްޔާ – Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޤުޞްޠަންޠީނިއްޔާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE_%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7" title="Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη – Greek" lang="el" hreflang="el" data-title="Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Greek" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Constantinople" title="Constantinople – English" lang="en" hreflang="en" data-title="Constantinople" data-language-autonym="English" data-language-local-name="English" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Konstantinopolo" title="Konstantinopolo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Konstantinopolo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla – Spanish" lang="es" hreflang="es" data-title="Constantinopla" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spanish" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Konstantinoopol" title="Konstantinoopol – Estonian" lang="et" hreflang="et" data-title="Konstantinoopol" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonian" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Konstantinopla" title="Konstantinopla – Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Konstantinopla" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%86%DB%8C%D9%87" title="قسطنطنیه – Persian" lang="fa" hreflang="fa" data-title="قسطنطنیه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persian" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Konstantinopoli" title="Konstantinopoli – Finnish" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Konstantinopoli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Finnish" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel_(s%C3%B8guligur_b%C3%BDur)" title="Konstantinopel (søguligur býur) – Faroese" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Konstantinopel (søguligur býur)" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faroese" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Constantinople" title="Constantinople – French" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Constantinople" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="French" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Constantinoplo" title="Constantinoplo – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Constantinoplo" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Western Frisian" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Western Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cathair_Chonstaint%C3%ADn" title="Cathair Chonstaintín – Irish" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cathair Chonstaintín" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Irish" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla – Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Constantinopla" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla – Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Constantinopla" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%95%E0%AB%8B%E0%AA%A8%E0%AB%8D%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%9F%E0%AB%87%E0%AA%A8%E0%AB%8D%E0%AA%9F%E0%AB%80%E0%AA%A8%E0%AB%8B%E0%AA%AA%E0%AA%B2" title="કોન્સ્ટેન્ટીનોપલ – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="કોન્સ્ટેન્ટીનોપલ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%95%D7%A0%D7%A1%D7%98%D7%A0%D7%98%D7%99%D7%A0%D7%95%D7%A4%D7%95%D7%9C" title="קונסטנטינופול – Hebrew" lang="he" hreflang="he" data-title="קונסטנטינופול" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebrew" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BC%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%82%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="क़ुस्तुंतुनिया – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="क़ुस्तुंतुनिया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Konstantinopol" title="Konstantinopol – Croatian" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Konstantinopol" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Konstantin%C3%B2p" title="Konstantinòp – Haitian Creole" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Konstantinòp" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitian Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Konstantin%C3%A1poly" title="Konstantinápoly – Hungarian" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Konstantinápoly" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hungarian" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Կոստանդնուպոլիս – Armenian" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կոստանդնուպոլիս" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Պոլիս – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Պոլիս" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Constantinopole" title="Constantinopole – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Constantinopole" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Indonesian" lang="id" hreflang="id" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesian" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Konstantinoplo" title="Konstantinoplo – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Konstantinoplo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Costantinopoli" title="Costantinopoli – Italian" lang="it" hreflang="it" data-title="Costantinopoli" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italian" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B3%E3%83%B3%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%B3%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%97%E3%83%AB" title="コンスタンティノープル – Japanese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="コンスタンティノープル" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japanese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/konstantinupolis" title="konstantinupolis – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="konstantinupolis" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98" title="კონსტანტინოპოლი – Georgian" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კონსტანტინოპოლი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgian" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Taqe%E1%B9%A3%E1%B9%ADen%E1%B9%ADinit" title="Taqeṣṭenṭinit – Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Taqeṣṭenṭinit" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BE%E0%B2%82%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8B%E0%B2%AA%E0%B2%B2%E0%B3%8D" title="ಕಾನ್ಸ್ಟಾಂಟಿನೋಪಲ್ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಾನ್ಸ್ಟಾಂಟಿನೋಪಲ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BD%98%EC%8A%A4%ED%83%84%ED%8B%B0%EB%85%B8%ED%8F%B4%EB%A6%AC%EC%8A%A4" title="콘스탄티노폴리스 – Korean" lang="ko" hreflang="ko" data-title="콘스탄티노폴리스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korean" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Konstant%C3%AEnopol%C3%AEs" title="Konstantînopolîs – Kurdish" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Konstantînopolîs" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kurdish" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Constantinopolis_mediaevalis" title="Constantinopolis mediaevalis – Latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Constantinopolis mediaevalis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Konstantinopoli" title="Konstantinopoli – Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Konstantinopoli" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Constantinopoli" title="Constantinopoli – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Constantinopoli" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Constantinopel" title="Constantinopel – Limburgish" lang="li" hreflang="li" data-title="Constantinopel" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgish" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Costantinopoli" title="Costantinopoli – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Costantinopoli" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Costantinopel" title="Costantinopel – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Costantinopel" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Konstantinopole" title="Konstantinopole – Latvian" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Konstantinopole" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Latvian" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/K%C3%B4nstantin%C3%B4p%C3%B4lisy" title="Kônstantinôpôlisy – Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kônstantinôpôlisy" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Цариград – Macedonian" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Цариград" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonian" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kustantiniyah" title="Kustantiniyah – Malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kustantiniyah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Kostantinopli" title="Kostantinopli – Maltese" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Kostantinopli" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltese" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Custantenobbule" title="Custantenobbule – Neapolitan" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Custantenobbule" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Neapolitan" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Low German" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Low German" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Constantinopel" title="Constantinopel – Dutch" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Constantinopel" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Dutch" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Norwegian Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norwegian Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Norwegian Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norwegian Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Constantin%C3%B2ple" title="Constantinòple – Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Constantinòple" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%8C%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%9F%E0%A9%88%E0%A8%A8%E0%A8%9F%E0%A9%80%E0%A8%A8%E0%A9%8B%E0%A8%AA%E0%A8%B2" title="ਕੌਨਸਟੈਨਟੀਨੋਪਲ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੌਨਸਟੈਨਟੀਨੋਪਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Constantinople" title="Constantinople – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Constantinople" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Konstantynopol" title="Konstantynopol – Polish" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Konstantynopol" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Polish" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%86%DB%8C%DB%81" title="قسطنطنیہ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="قسطنطنیہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%86%DB%8C%D9%87" title="قسطنطنیه – Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="قسطنطنیه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla – Portuguese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Constantinopla" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portuguese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Kustantinupla" title="Kustantinupla – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kustantinupla" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Constantinopol" title="Constantinopol – Romanian" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Constantinopol" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Romanian" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Константинополь – Russian" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Константинополь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russian" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Константинополь – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Константинополь" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Costantin%C3%B2poli" title="Costantinòpoli – Sardinian" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Costantinòpoli" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardinian" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Custantin%C3%B2puli" title="Custantinòpuli – Sicilian" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Custantinòpuli" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilian" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Constantinople" title="Constantinople – Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Constantinople" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%86%D9%8A%DB%81" title="قسطنطنيہ – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="قسطنطنيہ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Konstantinopolj" title="Konstantinopolj – Serbo-Croatian" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Konstantinopolj" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Serbo-Croatian" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%9D%E0%B6%B4%E0%B6%BD%E0%B6%BA" title="කොන්ස්තන්තිනෝපලය – Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="කොන්ස්තන්තිනෝපලය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Constantinople" title="Constantinople – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Constantinople" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Slovenian" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovenian" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kostandinopoja" title="Kostandinopoja – Albanian" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kostandinopoja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanian" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%99" title="Константинопољ – Serbian" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Константинопољ" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Serbian" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Konstantinopel" title="Konstantinopel – Swedish" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Konstantinopel" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Swedish" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Konstantinopoli" title="Konstantinopoli – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Konstantinopoli" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%B8%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8B%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="கான்ஸ்டண்டினோபில் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கான்ஸ்டண்டினோபில்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Қустантиния – Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Қустантиния" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B9%81%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B8%A5" title="คอนสแตนติโนเปิล – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="คอนสแตนติโนเปิล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Konstantinopolis" title="Konstantinopolis – Turkish" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Konstantinopolis" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turkish" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%88%D9%86%D9%89%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%89%D9%86%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84" title="كونىستانتىنوپول – Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="كونىستانتىنوپول" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Константинополь – Ukrainian" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Константинополь" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukrainian" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%B7%D9%86%DB%8C%DB%81" title="قسطنطنیہ – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="قسطنطنیہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Konstantinopol" title="Konstantinopol – Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Konstantinopol" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Costantin%C3%B2pu%C5%82i" title="Costantinòpułi – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Costantinòpułi" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Constantinopolis" title="Constantinopolis – Vietnamese" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Constantinopolis" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamese" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Constantinope" title="Constantinope – Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Constantinope" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Constantinopla" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%90%9B%E5%A3%AB%E5%9D%A6%E4%B8%81%E5%A0%A1" title="君士坦丁堡 – Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="君士坦丁堡" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98" title="კონსტანტინოპოლი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="კონსტანტინოპოლი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%90%9B%E5%A3%AB%E5%9D%A6%E4%B8%81%E5%A0%A1" title="君士坦丁堡 – Chinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="君士坦丁堡" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%90%9B%E5%A3%AB%E5%9D%A6%E4%B8%81%E5%A0%A1" title="君士坦丁堡 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="君士坦丁堡" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Constantinopolis" title="Constantinopolis – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Constantinopolis" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%90%9B%E5%A3%AB%E5%9D%A6%E4%B8%81%E5%A0%A1" title="君士坦丁堡 – Cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="君士坦丁堡" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q16869#sitelinks-wikipedia" title="Baguhin ang link sa ibang wika" class="wbc-editpage">baguhin ang mga link</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Constantinopla" title="Tingnan ang nilalaman [c]" accesskey="c"><span>Artikulo</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Usapan:Constantinopla&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Usapan tungkol sa nilalaman nito (hindi pa naisusulat) [t]" accesskey="t"><span>Usapan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ibahin ang baryante o variant ng wika" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tagalog</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Mga tingin"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Constantinopla"><span>Basahin</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit" title="Baguhin ito [v]" accesskey="v"><span>Baguhin</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit" title="Baguhin ang kodigong batayan ng pahinang ito [e]" accesskey="e"><span>Baguhin ang wikitext</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=history" title="Nakaraang pagbabago sa pahinang ito [h]" accesskey="h"><span>Tingnan ang kasaysayan</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mga kagamitan" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Mga kagamitan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mga kagamitan</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">itago</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Mga aksyon </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Constantinopla"><span>Basahin</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit" title="Baguhin ito [v]" accesskey="v"><span>Baguhin</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit" title="Baguhin ang kodigong batayan ng pahinang ito [e]" accesskey="e"><span>Baguhin ang wikitext</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=history"><span>Tingnan ang kasaysayan</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Pangkalahatan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Ano_ang_nakakawing_dito/Constantinopla" title="Talaan ng mga pahinang wiking nakaturo rito. [j]" accesskey="j"><span>Mga nakaturo rito</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Natatangi:Nakakawing_ng_kamakailang_pagbabago/Constantinopla" rel="nofollow" title="Mga huling binago sa mga kaugnay na pahina mula sa pahinang ito [k]" accesskey="k"><span>Kaugnay na pagbabago</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=tl" title="Magkarga ng mga larawan o iba pang midya [u]" accesskey="u"><span>Mag-upload ng file</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&oldid=2087696" title="Ibigay ang palagiang kawing para sa kasalukuyang bersyon ng pahinang ito"><span>Permanenteng link</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=info" title="More information about this page"><span>Impormasyon ng pahina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Sipiin&page=Constantinopla&id=2087696&wpFormIdentifier=titleform" title="Impormasyon sa pagsangguni sa pahinang ito"><span>Sumangguni</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftl.wikipedia.org%2Fwiki%2FConstantinopla"><span>Kumuha ng pinaikling URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftl.wikipedia.org%2Fwiki%2FConstantinopla"><span>I-download ang QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> I-print/I-export </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:Aklat&bookcmd=book_creator&referer=Constantinopla"><span>Lumikha ng isang aklat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Natatangi:DownloadAsPdf&page=Constantinopla&action=show-download-screen"><span>I-download bilang PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&printable=yes" title="Ipakita ang bersyon ng pahinang itong madaling maililimbag [p]" accesskey="p"><span>Bersyong mapi-print</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Sa iba pang proyekto </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Constantinople" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q16869" title="Link sa nakakonektang item sa repositoryo ng datos [g]" accesskey="g"><span>Item na Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itsura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itsura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">ilipat sa gilid</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">itago</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates"><a href="/wiki/Sistemang_heograpiko_ng_mga_koordinado" class="mw-redirect" title="Sistemang heograpiko ng mga koordinado">Mga koordinado</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1948753">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion load-gadget" data-gadget="WikiMiniAtlas"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=Constantinopla&params=41.0125_N_28.98_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mga mapa, mga larawang panghimpapawid, at iba pang datos para sa lokasyong ito"><span class="latitude">41°00′45″N</span> <span class="longitude">28°58′48″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Mga mapa , mga larawang panghimpapawid, at iba pang datos para sa lokasyong ito">41.0125°N 28.98°E</span><span style="display:none"> / <span class="geo">41.0125; 28.98</span></span></span></a></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Idinirekta mula sa <a href="/w/index.php?title=Constantinople&redirect=no" class="mw-redirect" title="Constantinople">Constantinople</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tl" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1971697">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox geography vcard" style="width:23em"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:1.25em; white-space:nowrap"><div style="display:inline" class="fn org">Constantinopla</div><br /><div class="nickname" style="font-weight:normal;display:inline;">Κωνσταντινούπολις</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-subheader" style="background-color:#cddeff; font-weight:bold;"><div class="category"><span><span><a href="/wiki/Lungsod" title="Lungsod">lungsod</a></span>, <span>administrative territorial entity</span></span></div></td></tr><tr class="mergedtoprow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Byzantine_Constantinople-en.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Byzantine_Constantinople-en.png/250px-Byzantine_Constantinople-en.png" decoding="async" width="250" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Byzantine_Constantinople-en.png/375px-Byzantine_Constantinople-en.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Byzantine_Constantinople-en.png/500px-Byzantine_Constantinople-en.png 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2888" /></a></span></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><a class="mw-kartographer-map notheme mw-kartographer-container center" style="width: 270px; height: 200px;" data-mw-kartographer="mapframe" data-style="osm-intl" data-width="270" data-height="200" data-zoom="10" data-overlays="["_f2494d7e4a6ae0de57cef469a52a5f406afc0763"]"><img src="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,10,a,a,270x200.png?lang=tl&domain=tl.wikipedia.org&title=Constantinopla&revid=2087696&groups=_f2494d7e4a6ae0de57cef469a52a5f406afc0763" width="270" height="200" decoding="async" srcset="https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,10,a,a,270x200@2x.png?lang=tl&domain=tl.wikipedia.org&title=Constantinopla&revid=2087696&groups=_f2494d7e4a6ae0de57cef469a52a5f406afc0763 2x" alt="Map" /></a></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data">Mga koordinado: <span class="geo-inline"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1948753">.mw-parser-output .geo-default,.mw-parser-output .geo-dms,.mw-parser-output .geo-dec{display:inline}.mw-parser-output .geo-nondefault,.mw-parser-output .geo-multi-punct{display:none}.mw-parser-output .longitude,.mw-parser-output .latitude{white-space:nowrap}</style><span class="plainlinks nourlexpansion load-gadget" data-gadget="WikiMiniAtlas"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?pagename=Constantinopla&params=41.0125_N_28.98_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mga mapa, mga larawang panghimpapawid, at iba pang datos para sa lokasyong ito"><span class="latitude">41°00′45″N</span> <span class="longitude">28°58′48″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Mga mapa , mga larawang panghimpapawid, at iba pang datos para sa lokasyong ito">41.0125°N 28.98°E</span><span style="display:none"> / <span class="geo">41.0125; 28.98</span></span></span></a></span></span></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" class="infobox-label">Bansa</th><td class="infobox-data"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/23px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/35px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/45px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/Turkey" class="mw-redirect" title="Turkey">Turkiya</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Namesake" class="extiw" title="en:Namesake">Ipinangalan kay (sa)</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Dakilang_Constantino" title="Dakilang Constantino">Constantino I</a></td></tr></tbody></table> <p>Ang <b>Constantinopla</b> (<a href="/wiki/Wikang_Griyego" title="Wikang Griyego">Griyego</a>: <span lang="el">Κωνσταντινούπολις</span>, <small>pagsasalin:</small> '<b>Kōnstantinoúpolis'</b>; <a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Cōnstantīnopolis</i>) ay ang naging kabisera ng <a href="/wiki/Imperyong_Romano" title="Imperyong Romano">Imperyong Romano</a> (330–395), ng <a href="/wiki/Silangang_Imperyong_Romano" title="Silangang Imperyong Romano">Silangang Imperyo Romano (Bizantino)</a> (395–1204 at 1261–1453), ng sandaling pamunuang Krusadong tinatawag na <a href="/wiki/Imperyong_Latin" title="Imperyong Latin">Imperyong Latino</a> (1204–1261), at ng <a href="/wiki/Imperyong_Otomano" title="Imperyong Otomano">Imperyong Otomano</a> (1453–1923). Nang taong 1923, ang kabisera ng <a href="/wiki/Turkey" class="mw-redirect" title="Turkey">Turkiya</a>, na siyang bansang pumalit sa Imperyong Otomano, ay inilipat sa <a href="/wiki/Ankara" title="Ankara">Ankara</a> at ang pangalan ng lungsod ay ganap na ginawang <a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbul</a>. Gayunman, Constantinopla pa rin ang ngalang umiiral sa kagamitang Griyego. Ang kinaroroonan ng lungsod ay ang siya ngayong bahaging nasa <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> ng kasalukuyang Istanbul. </p><p>Nang taong 324 ang sinaunang lungsod ng <a href="/wiki/Byzantium" class="mw-redirect" title="Byzantium">Bizancio</a> ay naging bagong kabisera ng Imperyong Romano dulot ni <a href="/wiki/Dakilang_Constantino" title="Dakilang Constantino">Emperador Constantino na Dakila</a>, kung kanino ito ipinangalan at inialay noong 11 Mayo 330. Mula sa kalagitnaan ng ika-5 siglo hanggang sa unang bahagi ng ika-13 siglo, ang Constantinopla ang siyang pinakamalaki at pinakamayamang lungsod sa kabuuan ng Europa. Nakilala ang lungsod sa mga likhang arkitektura nito tulad ng <a href="/wiki/Hagia_Sophia" title="Hagia Sophia">Hagia Sophia</a>, ang katedral ng <a href="/wiki/Simbahang_Ortodokso_ng_Silangan" title="Simbahang Ortodokso ng Silangan">Silangang Simbahang Ortodoxo</a>, na siyang nagsilbing pamunuan ng Patriarcado Ecunemico, banal na Palasyong Imperyal kung saan namalagi ang mga emperador, Muog ng Galata, Hipodromo, Ginintuang Pinto (Porta Aurea) sa bakod ng lungsod, at ang magagarang palasyong pangmaharlika na pumapaligid sa mga nakaarkong daan at liwasan. Ang Pamantasan ng Constantinopla ay itinatag noong ikalimang siglo at naglaman ng maraming yamang pansining at panitikan bago ito madambong nang taong 1204 at 1453, kasama ang Aklatang Imperyal nito na naglaman ng mga natira mula sa Aklatan ng Alexandria at nagkaroon ng mahigit 100,000 tomo ng sinaunang sulatin. Mahalaga ang lungsod sa pag-unlad ng Kristiyanismo sa panahon ng Romano at Bizantino bilang tahanan ng Patriarcado Ecunemico ng Constantinopla at patnubay sa pinakabanal na mga relikiya sa Kristiyanidad kagaya ng <a href="/w/index.php?title=Koronang_Tinik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koronang Tinik (hindi pa naisusulat)">Koronang Tinik</a> at ng <a href="/w/index.php?title=Vera_Crux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vera Crux (hindi pa naisusulat)">Vera Crux</a>. </p><p>Sikat ang Constantinopla para sa kaniyang napakalalaking at masasalimuot na tanggol, kabilang sa mga pinakasopistikadong arkitekturang pandepensa sa antiguwedad. Ang <a href="/w/index.php?title=Mga_Pader_ni_Teodosio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Pader ni Teodosio (hindi pa naisusulat)">mga Pader ni Teodosio</a> ay kinabilangan ng isang dobleng <a href="/wiki/Pader" class="mw-redirect" title="Pader">pader</a> humigit-kumulang 2 km sa kanluran ng unang pader at isang <a href="/wiki/Poso" title="Poso">poso</a> (<a href="/wiki/Wikang_Kastila" title="Wikang Kastila">Kastila</a>: <i lang="es">foso</i>, <a href="/wiki/Wikang_Ingles" title="Wikang Ingles">Ingles</a>: <i lang="en">moat</i>) na may mga empalisada (<a href="/wiki/Wikang_Kastila" title="Wikang Kastila">Kastila</a>: <i lang="es">empalizada</i>, <a href="/wiki/Wikang_Ingles" title="Wikang Ingles">Ingles</a>: <i lang="en">palisade</i>) sa harap. Ang lokasyon ng Constantinopla, sa pagitan ng <a href="/w/index.php?title=Ginintuang_Sungay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ginintuang Sungay (hindi pa naisusulat)">Ginintuang Sungay</a> at <a href="/w/index.php?title=Dagat_Marmara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dagat Marmara (hindi pa naisusulat)">Dagat Marmara</a> ay nagbawas ng lawak ng lupa na kailangan ng mga pandepensang pader. Sadyang ginawa ang lungsod bilang karibal ng <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a>, at isinalaysay na ang ilang mga kataasan sa loob ng kaniyang mga pader ay tumugma ng <a href="/wiki/Pitong_bundok_ng_Roma" title="Pitong bundok ng Roma">pitong bundok ng Roma</a>. Ang mga matitibay na depensa ay inilakip ang kahanga-hangang mga <a href="/wiki/Palasyo" title="Palasyo">palasyo</a>, <a href="/wiki/Simboryo" class="mw-redirect" title="Simboryo">simboryo</a>, at <a href="/wiki/Tore" title="Tore">tore</a>, dahil sa kasaganaan na nakagawa ang Constantinopla bilang tarangkahan sa pagitan ng dalawang <a href="/wiki/Kontinente" class="mw-redirect" title="Kontinente">kontinente</a> (<a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> at <a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asya</a>) at dalawang <a href="/wiki/Dagat" title="Dagat">dagat</a> (<a href="/wiki/Dagat_Mediteraneo" title="Dagat Mediteraneo">Dagat Mediteraneo</a> at <a href="/wiki/Dagat_Itim" title="Dagat Itim">Dagat Itim</a>). Kahit na iba't ibang atake ng iba't ibang <a href="/wiki/Hukbo" title="Hukbo">hukbo</a>, tumagal ang mga depensa ng Constantinopla sa loob ng halos siyam na raang taon. </p><p>Noong 1204, gayunman, ang mga hukbo ng <a href="/wiki/Ikaapat_na_Krusada" title="Ikaapat na Krusada">Ikaapat na Krusada</a> kinunan at niluray ang lungsod at, sa loob ng mga ilang dekada, tumira ang mga naninirahan sa ilalim ng okupasyong Latin sa isang lungsod na umunti. Noong 1261, ang lungsod ay pinalaya ni Bisantinong Emperador <a href="/wiki/Miguel_VIII_Paleologo" title="Miguel VIII Paleologo">Miguel VIII Paleologo</a>, at pagkatapos ng restawrasyon sa ilalim ng <a href="/w/index.php?title=Dinastiyang_Paleologo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinastiyang Paleologo (hindi pa naisusulat)">dinastiyang Paleologo</a>, bahagyang nakabawi. Dahil sa pagdating ng <a href="/wiki/Imperyong_Otomano" title="Imperyong Otomano">Imperyong Otomano</a> noong 1299, ang <a href="/wiki/Imperyong_Bisantino" class="mw-redirect" title="Imperyong Bisantino">Imperyong Bisantino</a> ay nagsimula mawalan ang mga teritoryo, at ang lungsod nagsimula mawalan ang mga tao. Noong unang bahagi ng ika-15 na siglo, ang Imperyong Bisantino ay binawasan sa lang Constantinopla at kaniyang paligid, kasama sa <a href="/w/index.php?title=Morea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Morea (hindi pa naisusulat)">Morea</a> sa <a href="/wiki/Gresya" title="Gresya">Gresya</a>, kaya nauwi sa isang <a href="/wiki/Engklabo" class="mw-redirect" title="Engklabo">engklabo</a> sa loob ng Imperyong Otomano. Sa wakas ang lungsod ay <a href="/w/index.php?title=Pagbagsak_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagbagsak ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">sinakop</a> ni Imperyong Otomano noong 1453, at nanatili sa ilalim ng kaniyang kontrol hanggang sa unang bahagi ng ika-20 na siglo. Pagkatapos ng ito ang lungsod ay muling pinangalanan na <a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbul</a> ng kasunod ng estadong <a href="/wiki/Turkiya" title="Turkiya">Turkiya</a>. </p><p>Ito ay isa sa tatlong lalawigan ng <a href="/wiki/Turkiya" title="Turkiya">Turkiya</a> na matatagpuan sa <a href="/wiki/Balkanikong_Tangway" title="Balkanikong Tangway">Balkanikong Tangway</a> sa Europa. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mga_pangalan">Mga pangalan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=1" title="Baguhin seksiyon: Mga pangalan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Mga pangalan"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bago_Constantinopla">Bago Constantinopla</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=2" title="Baguhin seksiyon: Bago Constantinopla" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Bago Constantinopla"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ayon sa <a href="/w/index.php?title=Plinio_ang_Nakatatanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plinio ang Nakatatanda (hindi pa naisusulat)">Plinio ang Nakatatanda</a> sa kaniyang <i><a href="/w/index.php?title=Naturalis_Historia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naturalis Historia (hindi pa naisusulat)">Naturalis Historia</a></i> (<a href="/wiki/Wikang_Tagalog" title="Wikang Tagalog">Tagalog</a>: <i lang="tl">Likas na Kasaysayan</i>) ang unang alam na pangalan sa pook ng Constantinopla ay <i>Lygos</i>, isang pamayanan malamang ng pinagmulang <a href="/wiki/Trasyano" title="Trasyano">Trasyano</a>, na itinatag sa pagitan ng ika-13 at ika-11 na siglo BK. Ang pook, ayon sa mito ng pagtatatag ng lungsod, pinabayaan sa oras na itinatag ang <a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Bizancio</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Βυζάντιον</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">Byzántion</i>) ng mga Griyegong nanirahan mula sa <a href="/wiki/P%C3%B3lis" title="Pólis">lungsod-estadong</a> <a href="/w/index.php?title=Megara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megara (hindi pa naisusulat)">Megara</a>, noong mga 657 BK, sa tapat ng bayang <a href="/w/index.php?title=Kalsedonya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalsedonya (hindi pa naisusulat)">Kalsedonya</a> sa <a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asyatikong</a> tabi ng <a href="/w/index.php?title=Bosporo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bosporo (hindi pa naisusulat)">Bosporo</a>. </p><p>Ang mga pinagmulan ng pangalang <i><a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Byzantion</a></i>, mas karaniwang kilala bilang mamayang Lating <i lang="la" title="Latin language text">Byzantium</i>, ay di-tiyak, ngunit iminumungkahi ang isang posibleng pinagmulang Trasyano. Ayon sa mito ng pagtatatag ng lungsod, ang pamayanan ay pinangalanan kay <a href="/w/index.php?title=Byzas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Byzas (hindi pa naisusulat)">Byzas</a>, ang pinuno ng mga konolistang taga-Megara. Ang mga Bisantinong mismo ay mamayang nagpahayag na ang lungsod ay pinangalanan sa karangalan ng dalawang lalaking Byzas at Antas, ngunit ito ay malamang isang <a href="/w/index.php?title=Etimolohiyang_pambayan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etimolohiyang pambayan (hindi pa naisusulat)">etimolohiyang pambayan</a>. </p><p>Sa maikling panahon ang lungsod ay muling pinangalanan na Augusta Antonina noong unang bahagi ng ika-3 na siglo ni Emperador <a href="/wiki/Septimio_Severo" class="mw-redirect" title="Septimio Severo">Septimio Severo</a>, na puspusang niluray ang lungsod noong 196 AD dahil sa kaniyang suporta para kay <a href="/w/index.php?title=Pescennius_Niger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pescennius Niger (hindi pa naisusulat)">isang karibal</a> habang <a href="/w/index.php?title=Taon_ng_Limang_Emperador&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taon ng Limang Emperador (hindi pa naisusulat)">digmaang sibil</a> (193 AD), at na muling nagpagawa ito sa karangalan ng kaniyang anak ng Marcus Aurelius Antoninus, kasunod na Emperador, popular na kilala bilang <a href="/wiki/Caracalla" class="mw-redirect" title="Caracalla">Caracalla</a>. Ang pangalan ay mabilis na kinalimutan at pinabayaan, at ang lungsod naumbalik sa Byzantium / Byzantion pagkatapos ng pananambang ni Caracalla noong 217, o pagkatapos ng pagbagsak ng <a href="/w/index.php?title=Dinastiyang_Severa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinastiyang Severa (hindi pa naisusulat)">dinastiyang Severa</a> noong 235. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_pangalan_ng_Constantinopla">Mga pangalan ng Constantinopla</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=3" title="Baguhin seksiyon: Mga pangalan ng Constantinopla" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Mga pangalan ng Constantinopla"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2151589">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{.mw-parser-output .ns-0 .hatnote{display:none}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Pangunahing artikulo: <a href="/w/index.php?title=Mga_pangalan_ng_Istanbul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga pangalan ng Istanbul (hindi pa naisusulat)">Mga pangalan ng Istanbul</a></div> <p>Ang <a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Bizancio</a> ay umako ng pangalang Constantinopla (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Κωνσταντινούπολις</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">Kōnstantinoupolis</i>, <small><a href="/wiki/Literal_translation" class="mw-redirect" title="Literal translation">lit.</a> </small>'lungsod ng Constantino') pagkatapos ng niyang repundasyon ni <a href="/wiki/Romanong_Emperador" title="Romanong Emperador">Romanong Emperador</a> <a href="/wiki/Constantino_I" class="mw-redirect" title="Constantino I">Constantino I</a>, kung sino naglipat ng <a href="/wiki/Kabisera" title="Kabisera">kabisera</a> ng <a href="/wiki/Imperyong_Romano" title="Imperyong Romano">Imperyong Romano</a> sa Bizancio noong 330 at opisyal na tinukoy ang kaniyang bagong kabisera na <a href="/w/index.php?title=Bagong_Roma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bagong Roma (hindi pa naisusulat)">Bagong Roma</a> (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Nova Roma</i>, <a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Νέα Ῥώμη</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">Néa Rhṓmē</i>). Habang itong panahon tinawag din ang lungsod na "Pangalawang Roma" (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Secunda Roma</i>), "Silangang Roma" (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Roma Orientalis</i>), at "Roma ni Constantino" (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Roma Constantinopolitana</i>). Ang lungsod ay naging nag-iisang kabiserang nanatili pagkatapos ng <a href="/w/index.php?title=Pagbagsak_ng_Imperyong_Romano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagbagsak ng Imperyong Romano (hindi pa naisusulat)">pagbagsak ng Imperyong Romano</a>, at dumami ang kaniyang yaman, poblasyon, at impluwensiya, kaya nagtamo din ang lungsod ng iba't ibang <a href="/wiki/Palayaw" title="Palayaw">palayaw</a>. </p><p>Bilang pinakamalaking at pinakamayamang lungsod nasa Europa habang ika-4–13 na siglo at isang sentro ng kultura at edukasyon ng <a href="/wiki/Dagat_Mediteraneo" title="Dagat Mediteraneo">Dagat Mediteraneo</a>, ang nagtamo ang Constantinopla ng mga prestihiyosong titulo tulad ng <i>Basileuousa</i> ("Reyna ng mga Lungsod") at <i>Megalopolis</i> ("Dakilang Lungsod"). Talaga, sa kolokyal na salita, karaniwang tinukoy na lang "Lungsod" (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">ἡ Πόλις</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">I Polis</i>), parehong ng mga taga-Constantinopla at taga-mga-probinsya. </p><p>Sa mismong pitagan ang Constantinopla ay tinukoy ng mga wika ng ibang mga tao. Ang mediebal na <a href="/wiki/Mga_Viking" title="Mga Viking">mga Viking</a>, na may mga kontakto sa imperyo sa pamamagitan ng kanilang paglawak sa <a href="/wiki/Silangang_Europa" title="Silangang Europa">Silangang Europa</a> (<a href="/w/index.php?title=Mga_Varangian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Varangian (hindi pa naisusulat)">mga Varangian</a>) ay gumamit ng <a href="/w/index.php?title=Wikang_Lumang_Nordiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wikang Lumang Nordiko (hindi pa naisusulat)">wikang Lumang Nordikong</a> panahong <i lang="non" title="Old Norse language text">Miklagarðr</i> (mula sa <i lang="non" title="Old Norse language text">mikill</i> "malaki(ng)" at <i lang="non" title="Old Norse language text">garðr</i> "lungsod"), at mamaya <i lang="non" title="Old Norse language text">Miklagard</i> at <i lang="non" title="Old Norse language text">Miklagarth</i>. Sa <a href="/wiki/Wikang_Arabe" title="Wikang Arabe">Arabe</a>, paminsan-minsang tinawag ang lungsod na <i>Rūmiyyat al-Kubra</i> ("Dakilang Lungsod ng mga Romano"), at sa <a href="/wiki/Wikang_Persa" title="Wikang Persa">Persa</a>, <i>Takht-e Rum</i> ("Trono ng mga Romano"). </p><p>Sa mga wikang Silangang at Timog Eslabo, kabilang sa <a href="/w/index.php?title=Rus_ng_Kiev&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rus ng Kiev (hindi pa naisusulat)">Rus ng Kiev</a>, tinukoy ang Constantinopla bilang <i><a href="/w/index.php?title=Tsargrad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsargrad (hindi pa naisusulat)">Tsargrad</a></i> (<i>Царьград</i> o <i>Carigrad</i>), <span style="font-size:85%;"><abbr title="saling literal">lit. na</abbr> </span><span style="white-space:nowrap"> </span>'Lungsod ng Caesar (Emperador)', mula sa mga salitang Eslabo <i>tsar</i> ("Caesar" o "Hari"), at <i>grad</i> ("lungsod"). Ito ay malamang isang <a href="/w/index.php?title=Kalko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalko (hindi pa naisusulat)">kalko</a> (<a href="/wiki/Wikang_Kastila" title="Wikang Kastila">Kastila</a>: <i lang="es">calco</i>, <a href="/wiki/Wikang_Ingles" title="Wikang Ingles">Ingles</a>: <i lang="en">calque</i>) ng ilang praseng Griyego tulad ng <span lang="grc" title="Sinaunang Griyego language text">Βασιλέως Πόλις</span> <i>Vasileos Polis</i>, "lungsod ng emperador/hari". </p><p>Sa Persa tinukoy din na <i>Asitane</i> ("Pintuan ng Estado") at sa <a href="/wiki/Wikang_Armenyo" title="Wikang Armenyo">Armenyo</a> <i>Gosdantnubolis</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_modernong_pangalan_ng_lungsod">Mga modernong pangalan ng lungsod</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=4" title="Baguhin seksiyon: Mga modernong pangalan ng lungsod" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Mga modernong pangalan ng lungsod"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang modernong <a href="/wiki/Wikang_Turko" title="Wikang Turko">Turkong</a> pangalan para sa lungsod, <i><a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbul</a></i>, ay hango sa <a href="/wiki/Wikang_Griyego" title="Wikang Griyego">Griyegong</a> praseng <i>eis tin polin</i> (<span lang="el" title="Griyego language text">εἰς τὴν πόλιν</span>) (<a href="/wiki/Wikang_Tagalog" title="Wikang Tagalog">Tagalog</a>: <i lang="tl">sa lungsod</i>). (Kaya nagkataon lang na medyo nahahawig ng <i>Istanbul</i> ang mga piraso ng <i>Con-<u>stan</u>-ti-<u>nopl</u>-a</i>.) Ginamit ang itong pangalin sa Turko kasama ng <i lang="tr" title="Turko language text">Kostantiniyye</i>, ang mas pormal na adaptasyon ng orihinal na <i>Constantinopla</i>, habang paghahari ng mta Otomano, yamang patuloy tinukoy ng mga kanluraning wika ang lungsod bilang Constantinopla hanggang sa unang bahagi ng ika-20 na siglo. Noong 1928 binago ang alpabetong Turko mula sa Arabe hanggang sa Latin. Pagkatapos, bilang bahagi ng pagkaka-Turk noong mga 1920, ang <a href="/wiki/Turkiya" title="Turkiya">Turkiya</a> ay nagsimula himukin ang ibang mga bansa na gumamit ng mga Turkong panahon para sa mga Turkong lungsod, imbes na ibang mga <a href="/w/index.php?title=Transliterasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transliterasyon (hindi pa naisusulat)">transliterasyon</a> sa <a href="/w/index.php?title=Lating_iskrip&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lating iskrip (hindi pa naisusulat)">Lating iskrip</a> na ginamit sa panahong Otomano. Nang lumaon ang lungsod ay tinawag na Istanbul (na may mga baryasyon) sa karamihan ng mga wika. </p><p>Ang pangalang "Constantinopla" ay ginagamit pa ng mga miyembro ng <a href="/wiki/Simbahang_Ortodokso_ng_Silangan" title="Simbahang Ortodokso ng Silangan">Simbahang Ortodokso ng Silangan</a> para sa titulo ng isa sa kanilang pinakahahalagang lider, ang <a href="/wiki/Ekumenikal_na_Patriarka_ng_Constantinople" class="mw-redirect" title="Ekumenikal na Patriarka ng Constantinople">Ekumenikal na Patriarka ng Constantinople</a> na tumitira sa lungsod. Sa Gresya ngayon, ang lungsod ay tinatawag pa na <i>Konstantinoúpoli(s)</i> (<span lang="el" title="Griyego language text">Κωνσταντινούπολις/Κωνσταντινούπολη</span>) o simple na "Lungsod" (<span lang="el" title="Griyego language text">Η Πόλη</span>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kasaysayan">Kasaysayan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=5" title="Baguhin seksiyon: Kasaysayan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Kasaysayan"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pagtatatag_ng_Bizancio">Pagtatatag ng Bizancio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=6" title="Baguhin seksiyon: Pagtatatag ng Bizancio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Pagtatatag ng Bizancio"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Pangunahing artikulo: <a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Bizancio</a></div> <p>Itinatag ang Constantinopla ni Romanong emperador <a href="/wiki/Constantino_I" class="mw-redirect" title="Constantino I">Constantino I</a> (272–337) noong 324 sa pook ng lungsod na umiral na, <a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Bizancio</a>, na itinatag habang maagang <a href="/w/index.php?title=Griyegong_kolonisasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Griyegong kolonisasyon (hindi pa naisusulat)">Griyegong kolonisasyon</a>, sa paligid ng 657 BK, ng mga kolonista mula sa siyudad-estadong <a href="/w/index.php?title=Megara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megara (hindi pa naisusulat)">Megara</a>. Ito ay unang pangunahing pamayanan na tumubo sa pook na mamayang Constantinopla, pero ang unang alam na pamayanan ay <i>Lygos</i>, na tinukoy ng <i><a href="/w/index.php?title=Naturalis_Historia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naturalis Historia (hindi pa naisusulat)">Naturalis Historia</a></i> ni <a href="/w/index.php?title=Plinio_ang_Nakatatanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plinio ang Nakatatanda (hindi pa naisusulat)">Plinio</a>. Bukod dito, ang karamihan ng impormasyon tungkol sa Lygos ay lingid sa kaalaman. Ang pook, ayon sa mito ng pagtatatag ng lungsod, ay pinabayaan sa oras na itinatag ng mga Griyegong kolonista galing sa siyudad-estadong Megara ang Bizancio (Βυζάντιον), sa tapat ng bayang <a href="/w/index.php?title=Kalsedonya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalsedonya (hindi pa naisusulat)">Kalsedonya</a> sa <a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asyatikong</a> tabi ng <a href="/w/index.php?title=Bosporo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bosporo (hindi pa naisusulat)">Bosporo</a>. </p><p>Sumulat si <a href="/w/index.php?title=Hesikio_ng_Mileto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hesikio ng Mileto (hindi pa naisusulat)">Hesikio ng Mileto</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Ἡσύχιος ὁ Μιλήσιος</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">Hesychios o Milesios</i>) na "napagpahayag [ang mga tao] na mga taga-Megara, mga inapo ni <a href="/w/index.php?title=Nisos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nisos (hindi pa naisusulat)">Nisos</a>, naglayag sa itong pook sa ilalim ng kanilang lider, Byzas, at iniimbento ang <a href="/wiki/Pabula" title="Pabula">pabula</a> na ikinabit ang kaniyang pangalan sa lungsod." Sinasabi ang ilang mga bersyon ng mito ng pagtatatag na Byzas ay anak na lalaki ng isang lokal na <a href="/w/index.php?title=Nimpa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nimpa (hindi pa naisusulat)">nimpa</a>, yamang sinasabi ang ibang mga bersyon na Byzas ay anak ni Poseidon at isa sa mga anak na babae ni Zeus. Ibinibigay din ni Hesikio ang ibang mga bersyon ng mito ng pagtatatag ng lungsod, na ipinalagay niya sa lumang mga <a href="/wiki/Makata" title="Makata">makata</a> at <a href="/wiki/Manunulat" title="Manunulat">manunulat</a>: </p> <dl><dd>Sinasabi nina unang taga-<a href="/wiki/Argos" title="Argos">Argos</a> [<a href="https://tl.wiktionary.org/wiki/en:%E1%BC%88%CF%81%CE%B3%CE%B5%E1%BF%96%CE%BF%CE%B9" class="extiw" title="wikt:en:Ἀργεῖοι">Ἀργεῖοι</a>], matapos tumanggap ng itong <a href="/wiki/Propesiya" title="Propesiya">propesiya</a> mula kay <a href="/wiki/Pythia" title="Pythia">Pythia</a>: Mapapalad ang mga titira sa banal na lungsod na iyon, isang makipot na pilas ng baybaying <a href="/wiki/Trasyano" title="Trasyano">Trasyano</a> sa bibig ng <a href="/wiki/Dagat_Itim" title="Dagat Itim">Pontos</a>, kung saan iniinom ng dalawang <a href="/wiki/Tuta" class="mw-redirect" title="Tuta">tuta</a> ang kulay-abong dagat, kung saan nanginginain ang mga <a href="/wiki/Isda" title="Isda">isda</a> at <a href="/w/index.php?title=Pamurulan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pamurulan (hindi pa naisusulat)">pamurulan</a> sa mismong <a href="/w/index.php?title=Pastulan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pastulan (hindi pa naisusulat)">pastulan</a>, ay gumawa ng kanilang mga tirahan sa pook kung saan ang mga ilog <a href="/w/index.php?title=Kydaros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kydaros (hindi pa naisusulat)">Kydaros</a> at <a href="/w/index.php?title=Barbyses&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barbyses (hindi pa naisusulat)">Barbyses</a> ay may kanilang mga <a href="/w/index.php?title=Estero&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estero (hindi pa naisusulat)">estero</a>, isa na umaagos mula sa hilaga, iba mula sa kanluran, at na sumasanib sa dagat sa <a href="/wiki/Dambana" title="Dambana">dambana</a> ng nimpa na tinatawag na Semestre.</dd></dl> <p>Nagpanatili ang lungsod ng kaniyang <a href="/wiki/Kalayaan" title="Kalayaan">kalayaan</a> bilang isang siyudad-estado hanggang sa pagkakadagdag ni <a href="/wiki/Dario_I" class="mw-redirect" title="Dario I">Dario I</a> noong 512 BK sa <a href="/wiki/Imperyong_Akemenida" title="Imperyong Akemenida">Imperyong Persa</a>, kung sino ipinalagay ang pook bilang pinakamabuting para gumawa ng isang <a href="/wiki/Tulay" title="Tulay">tulay</a> na lumulutang patungo sa <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>, dahil ang Bizancio ay nasa pinakamakitid na punto sa Bosporo. Tumagal ang paghaharing Persa hanggang sa 478 BK kapag, bilang bahagi ng Griyegong kontraatake sa <a href="/w/index.php?title=Ikalawang_Persang_pagsalakay_ng_Gresya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ikalawang Persang pagsalakay ng Gresya (hindi pa naisusulat)">ikalawang Persang pagsalakay ng Gresya</a>, ang isang <a href="/wiki/Hukbo" title="Hukbo">hukbo</a> na pinamunuan ni Ispartanong <a href="/wiki/Heneral" title="Heneral">heneral</a> <a href="/w/index.php?title=Pausanias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pausanias (hindi pa naisusulat)">Pausanias</a> ay bumihag ng lungsod, na nanatili bilang isang lungsod na independiyente, ngunit subordinado, sa ilalim ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Ateniyano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Ateniyano (hindi pa naisusulat)">mga Ateniyano</a>, at mamaya sa ilalim ng <a href="/wiki/Mga_Ispartano" class="mw-redirect" title="Mga Ispartano">mga Ispartano</a> matapos na 411 BK. Ang isang malayo ang tinging <a href="/wiki/Tratado" title="Tratado">tratado</a>, sa <a href="/wiki/Republikang_Romano" title="Republikang Romano">Republikang Romano</a> noong <abbr title="circa">c.</abbr> 150 BK, na nagtakda ng <a href="/wiki/Pera" class="mw-redirect" title="Pera">pera</a> bilat kapalit ng nominal na kalayaan, ay inatim na pumasok ang lungsod sa paghaharing Romano nang walang pinsala. Sa katagalan nakabuti ang itong tratado, dahil ng Bizancio ay napanatili ang itong kalayaan, at sinuwerte sa ilalim ng <a href="/wiki/Kapayapaan" title="Kapayapaan">kapayapaan</a> at katatagan habang <a href="/wiki/Pax_Romana" title="Pax Romana">Pax Romana</a>, sa loob ng halos tatlong siglo hanggang sa huling bahagi ng ika-2 na siglo AD. </p><p>Ang Bizancio ay hindi kailanman isang pangunahing maimpluwensiyang siyudad-estado bilang <a href="/wiki/Atenas" title="Atenas">Atenas</a>, <a href="/wiki/Corinto" title="Corinto">Corinto</a>, o <a href="/wiki/Isparta" title="Isparta">Isparta</a>, pero nalugod ang lungsod ng relatibong kapayapaan at matatag na paglaki bilang isang manigong lungsod ng pangangalakal, dahil sa kaniyang kapansin-pansing lugar. Bumukaka ang lungsod ng ruta ng lupa sa pagitan ng <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> at <a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asya</a>, at ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Turkong_kipot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Turkong kipot (hindi pa naisusulat)">ruta ng dagat</a> sa pagitan ng <a href="/wiki/Dagat_Itim" title="Dagat Itim">Dagat Itim</a> at <a href="/wiki/Dagat_Mediteraneo" title="Dagat Mediteraneo">Mediteraneo</a>, at salamat sa <a href="/w/index.php?title=Ginintuang_Sungay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ginintuang Sungay (hindi pa naisusulat)">Ginintuang Sungay</a> may isang napakagaling at maluwang na <a href="/wiki/Puwerto" class="mw-redirect" title="Puwerto">puwerto</a>. Sikat na, sa panahong Greko-Romano, para sa kaniyang estratehikong heograpikong pook na pinahirapan ang pagbihag, at dahil sa kaniyang manigong lugar, napakahalaga ng lungsod para iwan. Ang itong aralin ay natuto ni Emperador <a href="/wiki/Septimio_Severo" class="mw-redirect" title="Septimio Severo">Septimio Severo</a> kapag niluray ang lungsod dahil nagtaguyod ng <a href="/w/index.php?title=Taon_ng_Limang_Emperador&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taon ng Limang Emperador (hindi pa naisusulat)">angkin</a> ni <a href="/w/index.php?title=Pescennius_Niger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pescennius Niger (hindi pa naisusulat)">Pescennius Niger</a>. Ang itong galaw ay mabalasik na pinintasan ni <a href="/w/index.php?title=Cassius_Dio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cassius Dio (hindi pa naisusulat)">Cassius Dio</a>, kung sino sinabi na sinira ni Severo "ang malakas na Romanong moog, at isang base ng mga operasyon kontra mga <a href="/wiki/Barbaro" title="Barbaro">barbaro</a> galing <a href="/wiki/Dagat_Itim" title="Dagat Itim">Pontus</a> at Asya".<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Muling nagpagawa si Severo ng Bizancio sa tapos ng niyang paghahari, at pansamantalang pinangalanan ito na <i>Augusta Antonina</i>, na pinaigting sa pamamagitan ng isang dingding na may kaniyang pangalan (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Vallum Severi</i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="324–337:_Ikalawang_pagtatatag_bilang_Constantinopla"><span id="324.E2.80.93337:_Ikalawang_pagtatatag_bilang_Constantinopla"></span>324–337: Ikalawang pagtatatag bilang Constantinopla</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=7" title="Baguhin seksiyon: 324–337: Ikalawang pagtatatag bilang Constantinopla" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: 324–337: Ikalawang pagtatatag bilang Constantinopla"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Si <a href="/wiki/Constantino_I" class="mw-redirect" title="Constantino I">Constantino I</a> ay may ibang mga plano. Pagkatapos isauli ang pagkakaisa ng Imperyo, at habang pangunahing panggobyernong mga reporma at saka <a href="/w/index.php?title=Constantino_I_at_Kristiyanismo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constantino I at Kristiyanismo (hindi pa naisusulat)">pakikiisa ng simbahang Kristiyano</a>, alam na alam niya na <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> ay di-kasiya-siyang kabisera. Sa kabila ng kaniyang sentral na lugar, ang Roma ay masyadong malayo sa mga prontera, at kaya sa mga <a href="/w/index.php?title=Romanong_hukbo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanong hukbo (hindi pa naisusulat)">hukbo</a> at korteng imperyal, at ay di-kanais-nais para sa mga politikong hindi nasisiyahan. Pero pa rin ito ang kabisera ng estado sa loob ng mahigit isang libong taon na, at malamang parang baliw ang mungkahi na inilipat ang kabisera. Pero nagtalaga si Constantino ng pook ng Bizancio bilang tama, kung saan madali na nakaupo ang isang emperador, na may malakas na mga depensa, na may madaling paglapit sa mga prontera sa <a href="/wiki/Danubio" title="Danubio">Danubio</a> o <a href="/wiki/Eufrates" title="Eufrates">Eufrates</a>, na may korteng sinuplay mula sa mayayamang <a href="/wiki/Hardin" title="Hardin">hardin</a> at mga sopistikadong <a href="/w/index.php?title=Talyer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Talyer (hindi pa naisusulat)">talyer</a> at <a href="/wiki/Pabrika" title="Pabrika">pabrika</a> ng <a href="/wiki/Asia_(lalawigang_Romano)" title="Asia (lalawigang Romano)">Romanong Asya</a>, na may ingatang-yamang pinuno ng pinakayayamang lalawigan ng Imperyo. </p><p>Itinayo ang Constantinopla sa loob ng anim na taon, at kinonsagra sa 11 Mayo 330. Hinati ni Constantino ang lungsod na lumaki, bilang Roma, sa labing apat na rehiyon, at nag-adorno ng lungsod sa pamamagitan ng mga publikong obrang karapat-dapat sa isang imperyal na <a href="/w/index.php?title=Metropolis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metropolis (hindi pa naisusulat)">metropolis</a>. Gayunman, sa una, ang bagong Roma ni Constantino hindi ay may lahat ng mga dignidad ng lumang Roma. Nagkaroon ng isang <a href="/w/index.php?title=Prokonsul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prokonsul (hindi pa naisusulat)">prokonsul</a> imbes na isang <a href="/w/index.php?title=Prepektong_panlungsod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prepektong panlungsod (hindi pa naisusulat)">prepektong panlungsod</a> (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">praefectus urbanus / praefectus urbi</i>). Walang mga <a href="/w/index.php?title=Praetor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Praetor (hindi pa naisusulat)">praetor</a>, <a href="/w/index.php?title=Tribuno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tribuno (hindi pa naisusulat)">tribuno</a>, o <a href="/w/index.php?title=Quaestor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quaestor (hindi pa naisusulat)">quaestor</a>. Maski may mga <a href="/wiki/Senado_ng_Roma" title="Senado ng Roma">senador</a> (<a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">senatores</i>), ang kanilang titulo ay <i>clarus</i>, hindi <i>clarissimus</i> bilang nasa Roma. Nagkulang din ang lungsod ng mga administratibong opisina para ayusin ang pagkain, pulis, mga estatwa, templo, imburnal, akwedukto, o ibang mga obrang pampubliko. Mabilis na ginanap ang itong programa ng bagong konstruksiyon: pira-pirasong nilipatan ang mga templo sa bagong lungsod. Gayon din, ang marami sa mga pinakadakilang obra ng <a href="/w/index.php?title=Sinaunang_Griyegong_sining&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinaunang Griyegong sining (hindi pa naisusulat)">Griyegong</a> at <a href="/wiki/Romanong_sining" title="Romanong sining">Romanong sining</a> ay agad na nakita sa mga kuwadrado at kalye. </p><p>Hinimok ng emperador ang pribadong konstruksiyon sa pamamagitan ng mga pangako ng mga regalo ng lupa, mula sa mga imperyal na estado nasa <a href="/w/index.php?title=Romanong_diyosesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanong diyosesis (hindi pa naisusulat)">mga diyosesis</a> ng Asiana at Pontica, para sa mga posibleng residente. Para mas hikayatin ang mga lipat sa itong bagong lungsod, noong 18 Mayo 332 inihayag na, bilang sa Roma, may libreng mga rasyon ng pagkain para sa mga mamamayan. Sinabi na sa panahong iyon nangahulugan ito ng 80,000 rasyon ng pagkain kada araw, na hinati mula sa 117 punto ng distribusyon sa buong lungsod. </p><p>Inayos ni Constantino ang isang bagong kuwadrado sa sentro ng lumang Bizancio, na pinangalanan na <a href="/w/index.php?title=Augustaion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augustaion (hindi pa naisusulat)">Augustaion</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Αὐγουσταῖον</span>, <a href="/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin">Latin</a>: <i lang="la">Augustaeum</i>). Pinatira ang bagong <a href="/wiki/Curia" title="Curia">Curia</a> sa isang <a href="/wiki/Basilika" title="Basilika">basilika</a> sa silangang tabi. Sa timog tabi ng dakilang kuwedrado ay itinayo ang <a href="/w/index.php?title=Dakilang_Palasyo_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dakilang Palasyo ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">Dakilang Palasyo</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Μέγα Παλάτιον</span>) ng Emperador na may <a href="/w/index.php?title=Tarangkahang_Chalke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarangkahang Chalke (hindi pa naisusulat)">nagpapataw ng pasok</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Χαλκῆ Πύλη</span>) at kaniyang <a href="/w/index.php?title=Palasyo_ni_Dafne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palasyo ni Dafne (hindi pa naisusulat)">seremonyal na suite</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Παλάτι της Δάφνης</span>). Malapit ang malawak na <a href="/w/index.php?title=Hipodromo_ng_Constantinopola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hipodromo ng Constantinopola (hindi pa naisusulat)">Hipodromo</a> para sa <a href="/w/index.php?title=Mga_karera_sa_mga_kalesa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga karera sa mga kalesa (hindi pa naisusulat)">mga karera sa mga kalesa</a>, na may higit sa 80,000 upuan, at saka tanyag na <a href="/w/index.php?title=Mga_Ligo_ni_Zeuxippus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Ligo ni Zeuxippus (hindi pa naisusulat)">mga Ligo ni Zeuxippus</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Θέρμες του Ζευξίππου</span>). Nasa kanluraning entrada sa Augustaeum ay ang <a href="/w/index.php?title=Milion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Milion (hindi pa naisusulat)">Milion</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Μίλιον / Μίλλιον</span>, <a href="/wiki/Wikang_Turko" title="Wikang Turko">Turko</a>: <i lang="tr">Milyon taşı</i>), isang bantayog mula sa kung saan sinukat ang mga <a href="/wiki/Distansiya" title="Distansiya">distansiya</a> sa buong <a href="/wiki/Silangang_Imperyong_Romano" title="Silangang Imperyong Romano">Silangang Imperyong Romano</a>. </p><p>Mula sa Augustaeum umagos ang isang malaking kalye, ang <a href="/w/index.php?title=Mese_(Constantinopla)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mese (Constantinopla) (hindi pa naisusulat)">Mese</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">ἡ Μέση [Ὀδός]</span>, <span style="font-size:85%;"><abbr title="saling literal">lit. na</abbr> </span><span style="white-space:nowrap"> </span>'Gitnang [Kalye]') na may mga <a href="/w/index.php?title=Kolumnata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kolumnata (hindi pa naisusulat)">kolumnata</a>. Habang bumaba ang itong kalye ng Unang Burol ng lungsod at umakyat ang Ikalawang Burol, dumaan sa kaliwa ng <a href="/wiki/Praetorium" title="Praetorium">Praetorium</a> o korteng pambatas. Pagkatapos dinaanan <a href="/wiki/Habilog" title="Habilog">habilog</a> na <a href="/w/index.php?title=Forum_ni_Constantino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forum ni Constantino (hindi pa naisusulat)">Forum ni Constantino</a> kung saan ay ikalawang Curia at <a href="/w/index.php?title=Haligi_ni_Constantino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haligi ni Constantino (hindi pa naisusulat)">isang mataas na haligi</a> na may <a href="/w/index.php?title=Estatwa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estatwa (hindi pa naisusulat)">estatwa</a> ni Konstantinong mismo, sa pagkukunwari ni <a href="/wiki/Helios" class="mw-redirect" title="Helios">Helios</a>, na kinoronahan ng isang <a href="/w/index.php?title=Sinag&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinag (hindi pa naisusulat)">sinag</a> ng pitong rayo, at na tumingin ng <a href="/wiki/Pagsikat_ng_araw" title="Pagsikat ng araw">pagsikat ng araw</a>. Galing doon, dinaanan ng Mese ang <a href="/w/index.php?title=Forum_Tauri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forum Tauri (hindi pa naisusulat)">Forum Tauri</a> at <a href="/w/index.php?title=Forum_Bovis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forum Bovis (hindi pa naisusulat)">Forum Bovis</a>, at sa wakas umakyat ng Ikapito Burol (Xerolophus) at dinaanan ang Ginintuang Tarangkahan nasa <a href="/w/index.php?title=Mga_Pader_ng_Constantinopola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Pader ng Constantinopola (hindi pa naisusulat)">mga Pader ng Constantinopola</a>. Pagkatapos ng konstruksiyon ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Pader_ni_Teodosio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Pader ni Teodosio (hindi pa naisusulat)">mga Pader ni Teodosio</a> sa unang bahagi ng ika-5 na siglo, hinabaan ng Mese hanggang sa bagong <a href="/w/index.php?title=Ginintuang_Tarangkahan_(Constantinopola)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ginintuang Tarangkahan (Constantinopola) (hindi pa naisusulat)">Ginintuang Tarangkahan</a>, at kaya umabot sa kabuuang <a href="/wiki/Haba" title="Haba">haba</a> ng pitong <a href="/w/index.php?title=Romanong_milya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanong milya (hindi pa naisusulat)">Romanong milya</a>. Pagkatapos ng konstruksiyon ng mga Pader ni Teodosio, ang Constantinopola ay kinabilangan ng <a href="/wiki/Sukat" title="Sukat">sukat</a> na humigit-kumulang tinumbasan ang sukat ng Lumang Roma sa loob ng mga Pader ni Aurelio, o mga 1,400 <a href="/wiki/Ektarya" title="Ektarya">ha</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="337–529:_Constantinopla_habang_ng_pagsalakay_ng_mga_barbaro,_at_pagbagsak_ng_Kanluran"><span id="337.E2.80.93529:_Constantinopla_habang_ng_pagsalakay_ng_mga_barbaro.2C_at_pagbagsak_ng_Kanluran"></span>337–529: Constantinopla habang ng pagsalakay ng mga barbaro, at pagbagsak ng Kanluran</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=8" title="Baguhin seksiyon: 337–529: Constantinopla habang ng pagsalakay ng mga barbaro, at pagbagsak ng Kanluran" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: 337–529: Constantinopla habang ng pagsalakay ng mga barbaro, at pagbagsak ng Kanluran"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Tingnan din: <a href="/w/index.php?title=Palasyo_ni_Lauso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palasyo ni Lauso (hindi pa naisusulat)">Palasyo ni Lauso</a></div> <p>Bai-baitang dumami ang kahalagan ng Constantinopla. Mula sa <a href="/wiki/Pagkamatay" class="mw-redirect" title="Pagkamatay">pagkamatay</a> ni Constantino noong 337 hanggang sa aksesiyon ni <a href="/wiki/Teodosio_I" title="Teodosio I">Teodosio I</a>, tumira roon ang mga emperador lang noong mga taong 337–338, 347–351, 358–361, 368–369. Ang kaniyang estado bilang kabisera ay tinanggap ng pagtatalaga ng unang kilala Prepekto ng Lungsod, Honoratus (<span style="font-size:85%;"><abbr title="saling literal">lit. na</abbr> </span><span style="white-space:nowrap"> </span>'honrado, ang pinarangalan') (11 Disyembre 359 – 361). Ang mga prepekto ng lungsod ay may magkasabay na hurisdiksyon sa tatlong lalawigan nasa mga diyosesis ng Trasya (ang lugar ng lungsod), Pontus, at Asya, katulad ng hurisdiksyon ng 100 milya ng prepekto ng Roma. Napoot ng emperador <a href="/wiki/Valens" class="mw-redirect" title="Valens">Valens</a> ang lungsod at lang isang taon siyang nanatili doon, ngunit itinayo niya ang Palasyo ng Hebdomon (ngayon <a href="/w/index.php?title=Bak%C4%B1rk%C3%B6y&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bakırköy (hindi pa naisusulat)">Bakırköy</a> sa <a href="/wiki/Turkiya" title="Turkiya">Turkiya</a>) sa baybayin ng <a href="/w/index.php?title=Dagat_Marmara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dagat Marmara (hindi pa naisusulat)">Propontis</a> katabi ng <a href="/w/index.php?title=Ginintuang_Tarangkahan_(Constantinopola)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ginintuang Tarangkahan (Constantinopola) (hindi pa naisusulat)">Ginintuang Tarangkahan</a>, malamang para magrepaso ng mga tropa. Ang lahat ng mga emperador hanggang sa <a href="/wiki/Zeno" class="mw-redirect" title="Zeno">Zeno</a> at <a href="/wiki/Basiliscus" class="mw-redirect" title="Basiliscus">Basiliscus</a> ay kinoronahan at pinalakpakan sa Hebdomon. Itinatag ni Teodosio I ang <a href="/w/index.php?title=Monasteryo_ng_Stoudios&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monasteryo ng Stoudios (hindi pa naisusulat)">Simbahan ng Juan Bautista</a> para itira ang bungo ng <a href="/wiki/Santo" title="Santo">santo</a> (na ngayong pinananatili sa <a href="/w/index.php?title=Palasyo_ng_Topkap%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palasyo ng Topkapı (hindi pa naisusulat)">Palasyo ng Topkapı</a>), itinayo ang isang haliging memoryal para sa sarili niya sa Forum ng Taurus, at pinalitan ang sirang <a href="/wiki/Templo" title="Templo">templo</a> ni <a href="/wiki/Aphrodite" title="Aphrodite">Aphrodite</a> sa isang <i>coach house</i> para sa Prepektong Praetoriyano. Nagpagawa si <a href="/wiki/Arcadius" class="mw-redirect" title="Arcadius">Arcadius</a> ng isang bagong forum na may pangalang sarili sa Mese, katabi ng mga Pader ni Constantino. </p><p>Pagkatapos ng pagkagulat ng <a href="/w/index.php?title=Digma_ng_Adrianopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Digma ng Adrianopla (hindi pa naisusulat)">Digma ng Adrianopla</a> (ngayon <a href="/wiki/Edirne" title="Edirne">Edirne</a> sa Turkiya) noong 378, kung saan ang emperador Valens, kasama ng pinakamabubuti ng Romanong hukbo, ay napatay ng <a href="/wiki/Mga_Visigodo" title="Mga Visigodo">mga Visigodo</a>, pinagtibay ng lungsod ang kaniyang mga depensa, at noong 413–414 nagpatayo si <a href="/wiki/Theodosius_II" title="Theodosius II">Theodosius II</a> ng mga tripleng pader (na may taas ng 18 <a href="/wiki/Metro" title="Metro">metro</a>), na hindi nilabag hanggang sa pagdating ng <a href="/wiki/Pulbura" title="Pulbura">pulbura</a>. Itinatag din ni Theodosius II ang isang <a href="/w/index.php?title=Unibersidad_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unibersidad ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">Unibersidad</a> katabi ng Forum ng Taurus, noong 27 Pebrero 425. </p><p>Lumitaw si <a href="/w/index.php?title=Uldin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uldin (hindi pa naisusulat)">Uldin</a>, isang <a href="/w/index.php?title=Prinsipe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prinsipe (hindi pa naisusulat)">prinsipe</a> ng <a href="/wiki/Mga_Huno" title="Mga Huno">mga Huno</a>, sa <a href="/wiki/Danubio" title="Danubio">Danubio</a> sa paligid ng oras na ito at umabante sa Trasya, pero nilisan ng mararaming kaniyang tagasunod, na sumama ng mga Romano sa taboy ng nilang <a href="/wiki/Hari" title="Hari">hari</a> sa hilaga ng ilog. Mamayang itinayo ng mga bagong pader para depensahan ang lungsod, at pinabuti ang plota sa Danubio. </p><p>Pagkatapos ng pagsira ng <a href="/wiki/Kanlurang_Imperyong_Romano" title="Kanlurang Imperyong Romano">Kanlurang Imperyong Romano</a>, Constantinopla ay naging nag-iisang kabisera ng <a href="/wiki/Imperyong_Romano" title="Imperyong Romano">Imperyong Romano</a>. Hindi na pabalik-balik na biyahe ang mga emperador sa pagitan ng iba't ibang kabisera pangkorte at palasyo. Nanatili sila sa kanilang palasyo sa Dakilang Lungsod, at pinalabas ang mga <a href="/wiki/Heneral" title="Heneral">heneral</a> para mag-atas ng kanilang mga hukbo. Umagos ang yaman ng silangang Mediteraneo at ng <a href="/wiki/Kanlurang_Asya" title="Kanlurang Asya">kanlurang Asya</a> sa Constantinopla. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="527–565:_Constantinopla_sa_panahon_ng_Justiniano"><span id="527.E2.80.93565:_Constantinopla_sa_panahon_ng_Justiniano"></span>527–565: Constantinopla sa panahon ng Justiniano</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=9" title="Baguhin seksiyon: 527–565: Constantinopla sa panahon ng Justiniano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: 527–565: Constantinopla sa panahon ng Justiniano"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kilala ang emperador <a href="/wiki/Justiniano_I" class="mw-redirect" title="Justiniano I">Justiniano I</a> dahil kaniyang mga tagumpay sa <a href="/wiki/Digmaan" title="Digmaan">digmaan</a>, kaniyang mga repormang pambatas, at kaniyang mga obrang pampubliko. Galing sa Constantinopla ang paglalayag, <abbr title="circa">c.</abbr> 21 Hunyo 533, ng kaniyang ekspedisyon para sa muling pananakop ng dating <a href="/wiki/Africa_(lalawigang_Romano)" title="Africa (lalawigang Romano)">diyosesis ng Africa</a>. Bago kanilang pag-alis, ang barko ng komandante na si <a href="/wiki/Belisario" title="Belisario">Belisario</a> ay iniangkla sa harap ng palasyong imperyal, at naghandog ang Patriarko ng mga <a href="/wiki/Dasal" title="Dasal">dasal</a> para sa tagumpay ng proyekto. Pagkatapos ng tagumpay, noong 534, ang mga tesoro ng <a href="/wiki/Herusalem" title="Herusalem">Herusalem</a>, na ninakaw ng mga Romano noong 70 AD at isinalin ng mga Vandal pagkatapos ng kanilang atake sa Roma noong 455, ay dinalhan sa Constantinopla at saglit lang idineposito, siguro sa <a href="/w/index.php?title=Simbahan_ni_Santo_Polieukto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simbahan ni Santo Polieukto (hindi pa naisusulat)">Simbahan ni Santo Polieukto</a>, bago ibinalik sa Herusalem, siguro sa <a href="/wiki/Simbahan_ng_Banal_na_Sepulkro" title="Simbahan ng Banal na Sepulkro">Simbahan ng Banal na Sepulkro</a> o Bagong Simbahan. </p><p>Mahalaga ang mga karera sa mga kalesa sa loob ng mga siglo. Sa Constantinopla, sa huli, ang <a href="/w/index.php?title=Hipodromo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hipodromo (hindi pa naisusulat)">hipodromo</a> ay naging isang lugar ng katuturang politikal. Doon, bilang anino ng mga popular na eleksyon ng bagong Roma, na ipinakita ng mga tao ang pagsang-ayong kanilang ng isang bagong emperador, doong lantarang sinuri ang gobyerno, doong hiningi ang pagtatanggal ng mga ministrong di-popular. Sa panahon ni Justiniano, ang kaayusan ng publiko ay naging isang kritikal at politikal na paksa. </p><p>Sa buong mga panahong huling Romano at maagang Bisantino, binuno ng <a href="/wiki/Kristiyanismo" title="Kristiyanismo">Kristiyanismo</a> ang mga tanong tungkol sa kaniyang identidad (i.e. kaniyang opisyal na <a href="/w/index.php?title=Kredo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kredo (hindi pa naisusulat)">kredo</a>), at ang pagtatalo sa pagitan ng <a href="/wiki/Kristiyanismong_Calcedonio" title="Kristiyanismong Calcedonio">Kristiyanismong Calcedonio</a> at <a href="/wiki/Monopisismo" title="Monopisismo">monopisismo</a> ay naging sanhi ng grabeng kaguluhang ipinahayag sa pamamagitan ng katapatan sa isa sa dalawang partido (sa mga nasabing karera sa mga kalesa), mga Asul at mga Berde. Sinabi na ang mga partidaryo ng mga Asul at Berde ay hindi nagpagupit, kakatuwang nagbihis, at bumuo ng mga <a href="/wiki/Barkada" title="Barkada">barkada</a> para gumawa ng iba't ibang gawa ng karahasan. Sa wakas ang itong mga kaguluhan ay naging isang pangunahing rebelyon noong 532, kilala bilang <a href="/w/index.php?title=Mga_gulo_ng_Nika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga gulo ng Nika (hindi pa naisusulat)">mga gulo ng Nika</a> (dahil sa kanilang sigaw ng "Nika!" o "Magtagumpay!"). </p><p>Ang mga apoy na nasimulan ng mga bandal ay umubos ng basilika ni Theodosius ng <a href="/wiki/Hagia_Sophia" title="Hagia Sophia">Hagia Sophia</a> (Banal na Karunungan), katedral ng lungsod, nasa hilaga ng Augustaeum, at na pinalitan ang basilika ni Constantino II, na pinalitan ang unang Bisantinong katedral, <a href="/w/index.php?title=Hagia_Irene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hagia Irene (hindi pa naisusulat)">Hagia Irene</a> (Banal na Kapayapaan). Nagpagawa si Justiniano I ng bagong at walang kapantay na Hagia Sophia, na itinayo nina <a href="/w/index.php?title=Antemio_ng_Trales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antemio ng Trales (hindi pa naisusulat)">Antemio ng Trales</a> at <a href="/w/index.php?title=Isidore_ng_Mileto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isidore ng Mileto (hindi pa naisusulat)">Isidore ng Mileto</a>, para palitan ang Hagia Irene. Ito ay dakilang katedral ng lungsod at, ayon sa alamat, ang kaniyang simboryo ay nakahawak sa pamamagitan lamang ng <a href="/wiki/Diyos" title="Diyos">Diyos</a>. Ang itong katedral ay direkto nakakonekta sa palasyo para nakadalo ang pamilyang imperyal sa <a href="/wiki/Masa" title="Masa">mga serbisyo</a> nang hindi pinagdaanan ang mga kalye. Naganap ang dedikasyon noong 26 Disyembre 537 sa pagdalo ng emperador, kung sino naiulat na isinigaw, "O <a href="/wiki/Templo_ni_Solomon" title="Templo ni Solomon">Solomon</a>, lumamang kita!" Ang Hagia Sophia ay pinagsilbihan ng 600 tao kabilang sa 80 <a href="/wiki/Pari" title="Pari">pari</a>, at nagkahalaga ang pagtatayo ng 20,000 <a href="/w/index.php?title=Perang_Romano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perang Romano (hindi pa naisusulat)">libra</a> ng ginto. </p><p>Sa mga utos ni Justiniano, giniba din at pinalitan nina Antemio at Isidore ang orihinal na <a href="/w/index.php?title=Simbahan_ng_mga_Banal_na_Alagad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simbahan ng mga Banal na Alagad (hindi pa naisusulat)">Simbahan ng mga Banal na Alagad</a> at ang Hagia Irene, na nagpagawa si Constantino, ng mga bagong simbahan sa ilalim ng mismong dedikasyon. Idinisenyo ang itong bagong Simbahan ng mga Banal na Alagad sa porma ng isang <a href="/w/index.php?title=Equal-armed_cross&action=edit&redlink=1" class="new" title="Equal-armed cross (hindi pa naisusulat)">equal-armed cross</a><span class="noprint" style="font-size:85%; font-style: normal;"> [<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/equal-armed_cross" class="extiw" title="en:equal-armed cross">en</a>]</span> na may limang <a href="/wiki/Simboryo" class="mw-redirect" title="Simboryo">simboryo</a>, at na inadornohan ng maririkit na <a href="/w/index.php?title=Mosaiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mosaiko (hindi pa naisusulat)">mosaiko</a>. Ang itong simbahan ay lugar ng libing para sa mga emperador mula sa Constantinong mismo hanggang sa ika-11 na siglo. Pagkatapos ng <a href="/w/index.php?title=Pagbagsak_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagbagsak ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">pagbagsak</a> ng lungsod sa <a href="/w/index.php?title=Mga_Turko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Turko (hindi pa naisusulat)">mga Turko</a> noong 1453, giniba ang simbahan para magkaroon ng espasyo para sa puntod ng <a href="/wiki/Mehmed_II_ng_kapangyarihang_Otomano" class="mw-redirect" title="Mehmed II ng kapangyarihang Otomano">Mehmed II</a> ang Mananakop. Inatupag din ni Justiniano ang mga ibang aspekto ng kabihasnan, at nagpatupad ng mga batas kontra konstruksiyon sa loob ng 30 m ng baybayin, para protektahan ang bista. </p><p>Habang paghahari ng Justiniano I, umabot ang populasyon ng lungsod sa mga 500,000 tao. Gayunman, ang sosyal na tela ng Constantinopla ay sinira rin ng <a href="/w/index.php?title=Salot_ni_Justiniano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salot ni Justiniano (hindi pa naisusulat)">Salot ni Justiniano</a> (541–542 AD) na pinatay mga 40% ng mga residente. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kaligtasan,_565–717:_Constantinopla_habang_Bisantinong_Madilim_na_Panahon"><span id="Kaligtasan.2C_565.E2.80.93717:_Constantinopla_habang_Bisantinong_Madilim_na_Panahon"></span>Kaligtasan, 565–717: Constantinopla habang Bisantinong Madilim na Panahon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=10" title="Baguhin seksiyon: Kaligtasan, 565–717: Constantinopla habang Bisantinong Madilim na Panahon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Kaligtasan, 565–717: Constantinopla habang Bisantinong Madilim na Panahon"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Noong unang bahagi ng ika-7 na siglo, niluray ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Avar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Avar (hindi pa naisusulat)">mga Avar</a> at mamaya ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Bulgar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Bulgar (hindi pa naisusulat)">mga Bulgar</a> ang karamihan ng <a href="/wiki/Mga_Balkan" class="mw-redirect" title="Mga Balkan">mga Balkan</a>, at binantaan ang Constantinopla sa atake mula sa kanluran. Sabay-sabay, niluray ng <a href="/wiki/Imperyong_Sasanida" title="Imperyong Sasanida">mga Sasanida</a> ang Prepektura ng Silangan at umabot sa puso ng <a href="/wiki/Anatolya" class="mw-redirect mw-disambig" title="Anatolya">Anatolya</a>. Si <a href="/wiki/Heraclius" title="Heraclius">Heraclius</a>, ang bata ng <a href="/w/index.php?title=Eksarko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eksarko (hindi pa naisusulat)">eksarko</a><sup class="noprint Inline-Template"><span title="The text in the vicinity of this tag needs clarification or removal of jargon" style="white-space: nowrap;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Please_clarify" class="extiw" title="en:Wikipedia:Please clarify">kailangang linawin</a>]</span></sup> ng Aprika, naglayag sa lungsod at hinuli ang trono. Napakagrabe ang sitwasyong militar kaya, ayon sa alamat, pinag-iisipan ni Heraclius ang pag-urong ng kabisera sa <a href="/wiki/Kartago" title="Kartago">Kartago</a>, pero nanatili kapag ang mga tao ng Constantinopla ay nagmakaawa sa kanya na manatili. Ang libreng <a href="/wiki/Angkak" title="Angkak">angkak</a> na nabanggit sa itaas ay nawala noong 618 kapag natanto ni Heraclius na hindi na puwede inisuplay ang lungsod mula sa <a href="/wiki/Ehipto" title="Ehipto">Ehipto</a> (sa mga lumang araw, ang <a href="/w/index.php?title=Basket&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basket (hindi pa naisusulat)">basket</a> ng <a href="/wiki/Tinapay" title="Tinapay">tinapay</a> ng <a href="/wiki/Imperyong_Romano" title="Imperyong Romano">Imperyong Romano</a>) dahil sa mga digmaan sa Persiya. At dahil sa itong pagkawala, binawasan ang populasyon ng lnngsod. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="717–1025:_Constantinopla_habang_Renasimiyentong_Masedonyo"><span id="717.E2.80.931025:_Constantinopla_habang_Renasimiyentong_Masedonyo"></span>717–1025: Constantinopla habang Renasimiyentong Masedonyo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=11" title="Baguhin seksiyon: 717–1025: Constantinopla habang Renasimiyentong Masedonyo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: 717–1025: Constantinopla habang Renasimiyentong Masedonyo"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Noong dekada 730 ginanap ni <a href="/wiki/Leo_III_ang_Isauriano" title="Leo III ang Isauriano">Leo III</a> ang malalawakang pagkukumpuni sa mga Pader ni Teodosio, na sinira ng mga malilimit at mararahas na atake. Ang itong obra ay binayaran ng espesyal na <a href="/wiki/Buwis" title="Buwis">buwis</a> sa lahat ng mga suheto ng Imperyo. </p><p>Si Teodora, ang biyuda ng Emperador <a href="/w/index.php?title=Teofilo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teofilo (hindi pa naisusulat)">Teofilo</a> (<abbr title="circa">c.</abbr> 812–842), ay kumilos bilang rehente habang kabataan ng kaniyang anak na lalaking <a href="/w/index.php?title=Miguel_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miguel III (hindi pa naisusulat)">Miguel III</a>. </p><p>Noong 860, ang lungsod ay inatake ng isang bagong prinsipalidad na itinayo noong mga taon mas maaga sa <a href="/wiki/Kiev" class="mw-redirect" title="Kiev">Kiev</a> nina <a href="/w/index.php?title=Askold_at_Dir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Askold at Dir (hindi pa naisusulat)">Askold at Dir</a>, dalawang hepeng <a href="/w/index.php?title=Mga_Varego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Varego (hindi pa naisusulat)">Varego</a>. Pinagdaanan ng dalawang daang maliliit na barko ang Bosporo at dinambong ang mga <a href="/w/index.php?title=Monasteryo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monasteryo (hindi pa naisusulat)">monasteryo</a> at ibang mga propyedad sa suburbanong <a href="/w/index.php?title=Mga_Pulo_ng_mga_Prinsipe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Pulo ng mga Prinsipe (hindi pa naisusulat)">mga Pulo ng mga Prinsipe</a> (<a href="/wiki/Wikang_Griyego" title="Wikang Griyego">Griyego</a>: <span lang="el">Πριγκηπονήσια</span>, <small>romanisado: </small><i lang="el-Latn" title="Griyego-language romanisasyon">Pringiponisia</i>, <a href="/wiki/Wikang_Turko" title="Wikang Turko">Turko</a>: <i lang="tr">Prens Adaları</i>). Inalerto ni <a href="/w/index.php?title=Niketas_Oripas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niketas Oripas (hindi pa naisusulat)">Niketas Oripas</a>, <a href="/w/index.php?title=Admiral&action=edit&redlink=1" class="new" title="Admiral (hindi pa naisusulat)">admiral</a> ng plotang Bisantino, ang emperador Miguel, kung sino agad na itinaboy ang mga mananakop, pero ang mabangis na paglusob ay malubhang nakapanakot ng mga residente. </p><p>Noong 980, tumanggap ang emperador <a href="/w/index.php?title=Basil_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basil II (hindi pa naisusulat)">Basil II</a> ng isang kakaibang regalo mula sa Prinsipe <a href="/wiki/Vladimir_I_ng_Kiev" class="mw-redirect" title="Vladimir I ng Kiev">Vladimir I ng Kiev</a>: 6,000 Varegong <a href="/w/index.php?title=Mandirigma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mandirigma (hindi pa naisusulat)">mandirigma</a>, na binuo ni Basil II ang isang bagong guwardiya na kilala bilang <a href="/w/index.php?title=Baregong_Guwardiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baregong Guwardiya (hindi pa naisusulat)">Baregong Guwardiya</a>. Kilala sila dahil sa kanilang kabangisan, dangal, at katapatan. Sinasabi na, noong 1038, tumira sila sa kuwartel na pantaglamig kapag ang isa sa sila ay sinubukang gahasain ang isang babaeng magsasaka, pero sa piglas sinakop ng babae ang <a href="/wiki/Tabak" title="Tabak">tabak</a> ng mandirigma at pinatay siya. Imbes na maghiganti, gayunman, pumuri ang kaniyang mga kasama ng kilos ng babae, ibinayad kaniya sa lahat ng niyang dating pag-aari, at inilantad ang katawang walang libing, para bang <a href="/wiki/Pagpapatiwakal" title="Pagpapatiwakal">pagpapatiwakal</a>. Gayunman, pagkatapos ng pagkamatay ng Emperador, dinambong din nila ang mga palasyong imperyal. Mamaya noong ika-11 na siglo ang Baregong Guwardiya ay binuo ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Anglosahon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Anglosahon (hindi pa naisusulat)">mga Anglosahon</a> na minabuti ang itong <a href="/wiki/Pamumuhay" class="mw-redirect" title="Pamumuhay">pamumuhay</a> imbes na subhugasyon ng <a href="/wiki/Pagsakop_ng_mga_Normano_ng_Inglatera" class="mw-redirect" title="Pagsakop ng mga Normano ng Inglatera">mga bagong Normanong hari ng Inglatera</a>. </p><p>Ibinigay ng <a href="/w/index.php?title=Aklat_ng_Eparko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aklat ng Eparko (hindi pa naisusulat)">Aklat ng Eparko</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">Τὸ ἐπαρχικὸν βιβλίον</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">To eparchikon biblion</i>) ang detalyadong paglalarawan ng komersyal na buhay at kaniyang organisasyon sa panahong iyon. Namahala ang Eparko (o Prepekto) ang mga <a href="/wiki/Korporasyon" title="Korporasyon">korporasyon</a> kung saan inorganisa ang mga artisano ng Constantinopla. Nangasiwa ang Eparko ng mga bagay pangnegosyo tulad ng produksiyon, mga presyo, angkat, at eksportasyon. Ang bawa't isang <a href="/wiki/Samahan" class="mw-redirect" title="Samahan">samahan</a> o <i>guild</i> ay may sariling <a href="/wiki/Monopolyo" title="Monopolyo">monopolyo</a>, at bawal noon na ang isang artisano ay miyembro ng higit sa isa. </p><p>Noong ika-9 at ika-10 na mga siglo, ang Constantinopla ay may mga 500,000–800,000 residente. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kontrobersiyang_ikonoklasta_sa_Constantinopla">Kontrobersiyang ikonoklasta sa Constantinopla</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=12" title="Baguhin seksiyon: Kontrobersiyang ikonoklasta sa Constantinopla" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Kontrobersiyang ikonoklasta sa Constantinopla"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sa ika-8 at 9 na siglo, nagdulot ang <a href="/wiki/Ikonoklasmong_Bisantino" title="Ikonoklasmong Bisantino">ikonoklastikong</a> paggalaw ng grabeng politikong kaguluhan sa buong Imperyo. Nagpasiya ang emperador <a href="/wiki/Leo_III_ang_Isauriano" title="Leo III ang Isauriano">Leo III</a> noong 726 kontra mga imahen, at iniutos ang paninira ng isang estatwa ng <a href="/wiki/Hesus" title="Hesus">Kristo</a> sa itaas ng isa sa mga pinto ng Chalke, isang gawaing mabangis na tinutulan ng mga residente. Tinawag ni <a href="/wiki/Constantino_V" class="mw-redirect" title="Constantino V">Constantino V</a> ang isang <a href="/wiki/Konseho_ng_Hieria" title="Konseho ng Hieria">konsehong eklesiastiko</a> noong 754, na sinumpa ang pagsamba ng mga imahen. Dahil sa ito, ang mararaming obrang relihiyoso ay sinira, sinunog, o muling ipininta ng mga paglalarawan ng mga <a href="/wiki/Puno" title="Puno">puno</a>, <a href="/wiki/Ibon" title="Ibon">ibon</a>, o ibang <a href="/wiki/Hayop" title="Hayop">hayop</a>. Ayon sa isang sanggunian, ang <a href="/w/index.php?title=Simbahan_ni_Santa_Maria_ng_Blachernae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simbahan ni Santa Maria ng Blachernae (hindi pa naisusulat)">Simbahan ni Santa Maria ng Blachernae</a> ay naging isang "<a href="/w/index.php?title=Prutasan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prutasan (hindi pa naisusulat)">prutasan</a> at <a href="/w/index.php?title=Aberiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aberiya (hindi pa naisusulat)">aberiya</a>".<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pagkatapos ng pagkamatay ng niyang asawa ni <a href="/wiki/Leo_IV_ang_Khazar" title="Leo IV ang Khazar">Leo IV</a> noong 780, ang emperatris <a href="/wiki/Irene_ng_Atenas" title="Irene ng Atenas">Irene</a> ay nagsauli ng benerasyon ng mga imahen sa pamamagitan ng <a href="/wiki/Ikalawang_Konsilyo_ng_Nicaea" title="Ikalawang Konsilyo ng Nicaea">Ikalawang Konsilyo ng Nicaea</a> noong 787. </p><p>Bumalik ang kontrobersiyang ikonoklasta noong unang bahagi ng ika-9 na siglo, pero muling naayos noong 843 habang rehensiya ng Emperatris <a href="/w/index.php?title=Teodora_(asawa_ni_Teofilo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teodora (asawa ni Teofilo) (hindi pa naisusulat)">Teodora</a> kung sino nagsauli ng mga <a href="/w/index.php?title=Ikono&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ikono (hindi pa naisusulat)">ikono</a>. Ang itong mga kontrobersiya ay nag-ambag ng <a href="/wiki/Paghahating_Silangan-Kanluran" title="Paghahating Silangan-Kanluran">paghina ng mga kaugnayan</a> sa pagitan ng mga <a href="/wiki/Simbahang_Katolikong_Romano" title="Simbahang Katolikong Romano">Kanlurang</a> at <a href="/wiki/Simbahang_Ortodokso_ng_Silangan" title="Simbahang Ortodokso ng Silangan">Silangang</a> Simbahan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1025–1081:_Constantinopla_matapos_si_Basil_II"><span id="1025.E2.80.931081:_Constantinopla_matapos_si_Basil_II"></span>1025–1081: Constantinopla matapos si Basil II</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=13" title="Baguhin seksiyon: 1025–1081: Constantinopla matapos si Basil II" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: 1025–1081: Constantinopla matapos si Basil II"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Noong huling bahagi ng ika-11 na siglo, nangyari ang isang katastrope sa pamamagitan ng bigla-biglang at mapaminsalang pagkatalo ng mga imperyal na <a href="/wiki/Hukbo" title="Hukbo">hukbo</a> sa <a href="/w/index.php?title=Digma_ng_Manzikert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Digma ng Manzikert (hindi pa naisusulat)">Digma ng Manzikert</a> noong 1071, kung saan dinakip ang Emperador <a href="/w/index.php?title=Romanos_IV_Diogenes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Romanos IV Diogenes (hindi pa naisusulat)">Romanos IV Diogenes</a>. Hindi labis-labis ang mga termino ng kapayapaan na hiningi ni <a href="/w/index.php?title=Alp_Arslan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alp Arslan (hindi pa naisusulat)">Alp Arslan</a>, sultan ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Seljuk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Seljuk (hindi pa naisusulat)">mga Seljuk</a>, at natanggap ni Romanos. Kapag pinalaya, gayunman, nadiskubre ni Romanos na sa kaniyang liban, inilagay ng mga kaaway ang sariling kandidato sa trono. Siya sa kanilang sumuko at namatay sa pamamagitan ng <a href="/w/index.php?title=Pagpapahirap_sa_kapwa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagpapahirap sa kapwa (hindi pa naisusulat)">pagpapahirap sa kapwa</a>, at tanggihan ng bagong pinuno, <a href="/w/index.php?title=Miguel_VII_Dukas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miguel VII Dukas (hindi pa naisusulat)">Miguel VII Dukas</a>, ang pagtupad ng <a href="/wiki/Tratado" title="Tratado">tratado</a>. Bilang tugon, ang mga Turko ay nagsimulang gumalaw sa <a href="/wiki/Anatolya" class="mw-redirect mw-disambig" title="Anatolya">Anatolya</a> noong 1073. Ang pagguho ng lumang sistemang pandepensa ay nangahulugan ng kawalan ng pagkontra, at inabala at winaldas ang mapagkukunan ng imperyo sa isang serye ng mga <a href="/wiki/Digmaang_sibil" title="Digmaang sibil">digmaang sibil</a>. Ang libu-libong <a href="/w/index.php?title=Mga_Turkmen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Turkmen (hindi pa naisusulat)">Turkmen</a> ay tumawid ng <a href="/wiki/Ilog" class="mw-redirect" title="Ilog">ilog</a> na hindi binantayan at pumasok sa Anatolya. Noong 1080, nawalan ang Imperyo ng isang napakalaking lawak, at nasalakay ang <a href="/w/index.php?title=Mga_Turko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Turko (hindi pa naisusulat)">mga Turko</a> ng Constantinopla. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1081–1185:_Constantinopla_sa_ilalim_ng_mga_Comneni"><span id="1081.E2.80.931185:_Constantinopla_sa_ilalim_ng_mga_Comneni"></span>1081–1185: Constantinopla sa ilalim ng mga Comneni</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=14" title="Baguhin seksiyon: 1081–1185: Constantinopla sa ilalim ng mga Comneni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: 1081–1185: Constantinopla sa ilalim ng mga Comneni"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sa ilalim ng dinastiyang mga Comneni (1081–1185), malaking nakabawi ang Bizancio. Noong 1090–91 umabot ang nomadikong <a href="/w/index.php?title=Mga_Petseneg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Petseneg (hindi pa naisusulat)">mga Petseneg</a> sa <a href="/w/index.php?title=Mga_pader_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga pader ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">mga pader ng Constantinopla</a>, kung saan ang kanilang hukbo ay pinuksa ng Emperador <a href="/wiki/Alexios_I_Komnenos" title="Alexios I Komnenos">Alexios I</a> sa pamamagitan ng tulong ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Kiptsak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Kiptsak (hindi pa naisusulat)">mga Kiptsak</a>. Bilang tugon sa isang panawagan para sa tulong ni Alexios I, nagtipon ang <a href="/wiki/Unang_Krusada" title="Unang Krusada">Unang Krusada</a> sa Constantinopla noong 1096, pero dahil ayaw niyang sumailalim ng mga Bisantino, nagbiyahe sa <a href="/wiki/Herusalem" title="Herusalem">Herusalem</a> sa kaniyang sarili. Nagpagawa si <a href="/w/index.php?title=Juan_II_Komnenos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Juan II Komnenos (hindi pa naisusulat)">Juan II Komnenos</a> ng monasteryo ng Pantokrator (Makapangyarihan sa lahat) na may <a href="/wiki/Ospital" title="Ospital">ospital</a> na may limampung kama para sa mga pobre. </p><p>Dahil sa sauli ng pirming sentral na gobyerno, naging yaman-yaman ang imperyo. Tumaas ang populasyon ng Constantinopla (nagkakaiba ang mga palagay, pero mga 100,000–500,000 tao) at umunlad ang mga lungsod at bayan sa buong kaharian. Samantala malaking tumaas ang dami ng <a href="/wiki/Pera" class="mw-redirect" title="Pera">pera</a> sa sirkulasyon. Itong ipinakita sa Constantinopla ng konstruktion ng palasyo ng Blachernae, ang likha ng kahanga-hangang mga bagong gawa ng sining, at heneral na kasaganaan. Ang isang pagtaas ng kalakalan, sa pamamagitan ng paglaki ng mga Italyanong siyudad-estado, ay nakatulong ang paglaki ng Bisantinong ekonomiya. Sigurado na <a href="/w/index.php?title=Mga_Veneto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Veneto (hindi pa naisusulat)">mga Veneto</a> at ibang mga Italyano ay aktibong mangangalakal sa Constantinopla, kung saan hinakot ang paninda sa pagitan ng <a href="/wiki/Mga_estado_ng_nagkrusada" title="Mga estado ng nagkrusada">mga estado ng nagkrusada</a> at <a href="/wiki/Kanluran" class="mw-redirect" title="Kanluran">Kanluran</a>, habang malawak na naglakad sa Bizancio at <a href="/wiki/Ehipto" title="Ehipto">Ehipto</a>. Ang mga Veneto ay may mga paktorya sa hilagang tabi ng <a href="/w/index.php?title=Ginintuang_Sungay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ginintuang Sungay (hindi pa naisusulat)">Ginintuang Sungay</a>, at nasa lungsod may yuta-yutang Kanluranin sa buong ika-12 na siglo. Malapit na sa dulo ng paghahari ni <a href="/w/index.php?title=Manuel_I_Komnenos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manuel I Komnenos (hindi pa naisusulat)">Manuel I Komnenos</a>, ang dami ng mga dayuhan nasa lungsod ay umabot sa mga 60,000–80,000 tao sa isang populasyon ng mga 400,000 tao. Noong 1171, sumaklaw rin ang Constantinopla ng isang bayan-bayanan ng 2,500 Hudyo. Noong 1182, ang karamihan ng mga Lating (Kanlurang Europeong) naninirahan ng Constantinopla ay <a href="/w/index.php?title=Masaker_ng_mga_Latin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Masaker ng mga Latin (hindi pa naisusulat)">pinuksa</a>. </p><p>Pagdating sa <a href="/wiki/Sining" title="Sining">sining</a>, ang ika-12 na siglo ay napakaproduktibong panahon. May pagbuhay ng <a href="/w/index.php?title=Mosaiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mosaiko (hindi pa naisusulat)">mosaikong</a> sining, halimbawa. Ang mga mosaiko ay naging mas makatotohanan at matingkad, na may isang nadagdagang diin sa mga porma sa <a href="/wiki/Tatlong_dimensiyonal_na_espasyo" class="mw-redirect" title="Tatlong dimensiyonal na espasyo">tatlong dimensiyonal na espasyo</a>. May nadagdagang kailangan para sa sining, dahil nagkaroon ang mas marami pang tao ng <a href="/wiki/Yaman" title="Yaman">yaman</a> para magpagawa at magpalibre ng ganiyang gawa. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1185–1261:_Constantinopla_habang_Destiyerong_Imperyal"><span id="1185.E2.80.931261:_Constantinopla_habang_Destiyerong_Imperyal"></span>1185–1261: Constantinopla habang Destiyerong Imperyal</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=15" title="Baguhin seksiyon: 1185–1261: Constantinopla habang Destiyerong Imperyal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: 1185–1261: Constantinopla habang Destiyerong Imperyal"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Noong 25 Julio 1197, nagbata ang Constantinopla ng isang matinding apoy na nanunog ng Lating Sangkapat at pook malapit sa Tarangkahan ng mga Droungario (<a href="/wiki/Wikang_Turko" title="Wikang Turko">Turko</a>: <i lang="tr">Odun Kapısı</i>) sa Ginintuang Sungay. Gayunman, ang pagsira na nagdulot ang apoy ng 1197 ay malayo kaysa sa ang dinalhan ng mga Krusador. Habang isang pakana sa pagitan nina <a href="/w/index.php?title=Felipe_ng_Swabia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Felipe ng Swabia (hindi pa naisusulat)">Felipe ng Swabia</a>, <a href="/w/index.php?title=Boniface_ng_Montferrat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boniface ng Montferrat (hindi pa naisusulat)">Boniface ng Montferrat</a>, at <a href="/w/index.php?title=Enrico_Dandolo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enrico Dandolo (hindi pa naisusulat)">Doge ng Venecia</a>, ang <a href="/wiki/Ikaapat_na_Krusada" title="Ikaapat na Krusada">Ikaapat na Krusada</a> ay, maski <a href="/wiki/Eksomunyon" title="Eksomunyon">eksomunyon</a> sa pamamagitan ng <a href="/wiki/Papa" title="Papa">papa</a>, inilihis noong 1203 kontra Constantinopla, na diumano'y para isulong ang mga kahilingan ni <a href="/w/index.php?title=Alexios_IV_Angelos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexios IV Angelos (hindi pa naisusulat)">Alexios IV Angelos</a>, bayaw ni Felipe, anak ng lalaki ng patay na emperador <a href="/w/index.php?title=Isaac_II_Angelos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isaac II Angelos (hindi pa naisusulat)">Isaac II Angelos</a>. Hindi siya pinaghandaan ito ng nagharing emperador <a href="/w/index.php?title=Alexios_III_Angelos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexios III Angelos (hindi pa naisusulat)">Alexios III Angelos</a>. Ang mga Krusador ay umokupa ng <a href="/w/index.php?title=Galata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Galata (hindi pa naisusulat)">Galata</a>, sumira ng kadenang pandepensa na pinrotektahan ng Ginintuang Sungay, at pumasok ng puwerto, kung saan noong 27 Hulyo nilabag nila ang mga dingding ng dagat. Tumakas si Alexios III, pero nadiskubre ni bagong Alexios IV na kulang ang ingatang-yaman, at hindi natupad ang mga gantimpala na ipinangako sa kaniyang mga kanluranin alyado. Tumaas ang tensiyon sa pagitan ng mga mamamayan at mga Lating sundalo. Noong Enero 1204, nagdulot ang <a href="/w/index.php?title=Protovestiarios&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protovestiarios (hindi pa naisusulat)">Protovestiarios</a> <a href="/w/index.php?title=Alexios_V_Doukas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexios V Doukas (hindi pa naisusulat)">Alexios Murzuphlos</a> ng isang gulo, na diumano'y para takutin si Alexios IV, pero ang nag-iisang bunga ay pagsira ng dakilang estatwa ni <a href="/w/index.php?title=Athena_Promachos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Athena Promachos (hindi pa naisusulat)">Athena Promachos</a>, ni <a href="/wiki/Pidias" title="Pidias">Pidias</a>, na tumayo nasa pangunahing <a href="/wiki/Foro_(Romano)" title="Foro (Romano)">foro</a> patungo sa kanluran. </p><p>Noong Pebrero 1204, muling bumangon ang mga tao. Ni Alexios IV ay ikinulong at binitay, at si Alexios Murzuphlos ay naging Alexios V Doukas. Sinubukan niya magpagawa ng mga pader at mag-organisa ng mga mamamayan, pero walang oportunidad para tawagin ang mga sundalo mula sa mga lalawigan, at nagugulumihanan ang mga bantay dahil sa rebolusyon. Nabigo ang isang atake ng mga Krusador noong 6 Abril, pero nagtagumpay ang isang ikalawa mula sa Ginintuang Sungay noong 12 Abril, at binaha ng mga mananakop ang lungsod. Tumakas Alexios V. Nagtipon ang Senado sa <a href="/wiki/Hagia_Sophia" title="Hagia Sophia">Hagia Sophia</a> at naghandog ng korona kay <a href="/w/index.php?title=Teodoro_I_Laskaris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teodoro I Laskaris (hindi pa naisusulat)">Teodoro I Laskaris</a>, kung sino nagpakasal sa <a href="/w/index.php?title=Dinastiyang_Angelos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinastiyang Angelos (hindi pa naisusulat)">dinastiyang Angelos</a>, pero huli na ang lahat. Lumabas siya at ang Patriarko sa <a href="/w/index.php?title=Milion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Milion (hindi pa naisusulat)">Ginintuang Milestone</a> at kinausap ang <a href="/w/index.php?title=Baregong_Guwardiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baregong Guwardiya (hindi pa naisusulat)">Baregong Guwardiya</a>. Tapos tumakas ang dalawang tao at mararaming maharlika at naglayag para sa <a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asya</a>. Sa susunod na araw ang Doge at ang <a href="/wiki/Mga_Franco" title="Mga Franco">mga Franco</a> na namuno ay nasa Dakilang Palasyo, at sa loob ng tatlong araw, dinambong ang lungsod. </p><p>Sumulat si <a href="/w/index.php?title=Steven_Runciman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Steven Runciman (hindi pa naisusulat)">Steven Runciman</a>, historyador ng mga Krusada, na ang pagsira ng Constantinopla ay "walang paralelo sa kasaysayan".<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sa sumunod na kalahating siglo, ang Constantinopla ay kabisera ng <a href="/wiki/Imperyong_Latin" title="Imperyong Latin">Imperyong Latin</a>. Sa ilalim ng mga pinuno ng Imperyong Latin, humina ang lungsod, pagdating sa populasyon at kondisyon ng kaniyang mga gusali. Tinutukoy ni Alice-Mary Talbot ang isang humigit-kumulang populasyon ng 400,000 naninirahan. Pagkatapos ng pagsirang nagdala ang mga Krusador sa lungsod, ang isang katlo ay walang bahay, at pumunta sa pagpapatapon ang iba't ibang mahaharlika. "Bilang isang resulta ang Constantinopla ay naging grabeng despoblado," tinatapos ni Talbot.<sup id="cite_ref-Talbot-1993_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Talbot-1993-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nakopo ang mga Latin ng hindi bababa sa 20 simbahan at 13 monasteryo, lalo na Hagia Sophia, na naging katedral ng Lating Patriarko ng Constantinopla. Sa ito ipinalagay ni E. H. Swift ang konstruksiyon ng mga <a href="/w/index.php?title=Lumilipad_na_buttress&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lumilipad na buttress (hindi pa naisusulat)">lumilipad na buttress</a> para magpalakas ang mga dingding ng simbahan, na nanghina sa paglipas ng mga siglo dahil sa mga pagyanig ng mga <a href="/wiki/Lindol" title="Lindol">lindol</a>. Gayunman, ang isang gawa ng pagpapanatili ay kataliwasan, hindi pamantayan: para sa karamihan ng bahagi, ang mga mananakop ay masyadong kaunti para magpanatili ang lahat ng mga gusali, kung sekular o sagrado, at mararaming ay naging mga punterya para sa bandalismo o paglansag. Halimbawa, ang <a href="/wiki/Bronse" title="Bronse">bronse</a> at <a href="/wiki/Tingga" title="Tingga">tingga</a> ay inialis sa mga <a href="/wiki/Bubong" title="Bubong">bubong</a> ng mga inabandunang gusali, at tinunaw at ibinenta, para idulot ang pera para sa Imperyo, para sa depensa at suportahan ang korte. Sumulat si Deno John Geanokoplos na "doon iminumungkahi ang isang pagbabahagi: hinubad ng mga Lating layko ang mga gusaling sekular; ng mga eklesiatsiko, ang mga simbahan".<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ang mga gusali ay hindi nag-iisang mga punterya para sa mga opisyal na humanap ng pera para sa mahirap na mahirap na Imperyo: ibinaba rin ang mga monumental na <a href="/wiki/Panlililok" class="mw-redirect" title="Panlililok">panlililok</a> na nag-adorno ng Hipodromo at mga foro ng lungsod, at tinunaw para sa mga <a href="/wiki/Barya" title="Barya">barya</a>. "Kabilang sa mga obrang sinira," sumulat si Talbot, "ay isang Herakles na ipinalagay kay <a href="/wiki/Lysippos" title="Lysippos">Lysippos</a> ng ika-4 na siglo BK, at mga monumental na itsura nina Hera, Paris, at Helen." </p><p>Pumigil ang emperador <a href="/w/index.php?title=John_III_Doukas_Vatatzes&action=edit&redlink=1" class="new" title="John III Doukas Vatatzes (hindi pa naisusulat)">John III Doukas Vatatzes</a> ng paninira ng mararaming simbahan kapag ipinadala ang pera sa mga Latin "bilang kabayaran" (<i>exonesamenos</i>). Ayon sa Talbot, kabilang sa mga ito ay mga simbahan ng <a href="/w/index.php?title=Blachernae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blachernae (hindi pa naisusulat)">Blachernae</a>, <a href="/w/index.php?title=Rouphinianai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rouphinianai (hindi pa naisusulat)">Rouphinianai</a>, at San Miguel ng Anaplous. Ipinagkaloob din ang pera para sa pagsasauli ng <a href="/w/index.php?title=Simbahan_ng_mga_Banal_na_Alagad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simbahan ng mga Banal na Alagad (hindi pa naisusulat)">Simbahan ng mga Banal na Alagad</a>, na grabeng sinira ng isang lindol. </p><p>Naghiwa-hiwalay ang mga Bisantinong maharlika, mararaming sa <a href="/w/index.php?title=Nicaea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nicaea (hindi pa naisusulat)">Nicaea</a>, kung saan itinayo ni Teodoro Laskaris ang isang imperyal na korte, o sa <a href="/w/index.php?title=Despotado_ng_Epiro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Despotado ng Epiro (hindi pa naisusulat)">Epiro</a>, kung saan gumawa si Teodoro Angelo ng mismo. Tumakas ang mga iba sa <a href="/w/index.php?title=Trebizond&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trebizond (hindi pa naisusulat)">Trebizond</a>, kung saan isa sa mga Comneni itinayo na, sa pamamagitan ng suporta ng mga Heorhiyano, ang isang malayang <a href="/wiki/Imperyo" title="Imperyo">imperyo</a>. Nakipagkumpetensya ang parehong Nicaea at Epiro para sa imperyal na titulo, at sinubukan mabawi ang Constantinopla. Noong 1261, <a href="/w/index.php?title=Rekongkista_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rekongkista ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">muling dinakip ang Constantinopla</a> mula sa kaniyang huling Lating pinuno, <a href="/w/index.php?title=Baldwin_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baldwin II (hindi pa naisusulat)">Baldwin II</a>, ng mga hukbo ng <a href="/wiki/Imperyo_ng_Niseya" title="Imperyo ng Niseya">Nisenong emperador</a> <a href="/wiki/Miguel_VIII_Paleologo" title="Miguel VIII Paleologo">Miguel VIII Paleologo</a> sa ilalim ng kapangyarihan ni Caesar <a href="/w/index.php?title=Alexios_Strategopoulos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexios Strategopoulos (hindi pa naisusulat)">Alexios Strategopoulos</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1261–1453:_Dinastiya_ng_mga_Palaiologos_at_Pagbagsak_ng_Constantinopla"><span id="1261.E2.80.931453:_Dinastiya_ng_mga_Palaiologos_at_Pagbagsak_ng_Constantinopla"></span>1261–1453: Dinastiya ng mga Palaiologos at Pagbagsak ng Constantinopla</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=16" title="Baguhin seksiyon: 1261–1453: Dinastiya ng mga Palaiologos at Pagbagsak ng Constantinopla" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: 1261–1453: Dinastiya ng mga Palaiologos at Pagbagsak ng Constantinopla"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Mga pangunahing artikulo: <a href="/w/index.php?title=Imperyong_Bisantino_sa_ilalim_ng_dinastiyang_Palaiologos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Imperyong Bisantino sa ilalim ng dinastiyang Palaiologos (hindi pa naisusulat)">Imperyong Bisantino sa ilalim ng dinastiyang Palaiologos</a> and <a href="/w/index.php?title=Pagbagsak_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagbagsak ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">Pagbagsak ng Constantinopla</a></div> <p>Maski muling dinakip ang Constantinopla ni <a href="/wiki/Miguel_VIII_Paleologo" title="Miguel VIII Paleologo">Miguel VIII Paleologo</a>, nawalan ang Imperyo ng mahalagang ekonomikong mapagkukunan, at sinikap mabuhay. Ang <a href="/w/index.php?title=Palasyo_ng_Blachernae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palasyo ng Blachernae (hindi pa naisusulat)">palasyo ng Blachernae</a> nasa hilagang-kanluran ng lungsod ay naging pangunahing imperyal na tahanan, yamang humina ang lumang Dakilang Palasyo sa baybayin ng <a href="/w/index.php?title=Bosporo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bosporo (hindi pa naisusulat)">Bosporo</a>. Kapag dinakip ang Constantinopla ni Miguel VIII, ang populasyon ay 35,000 tao pero, sa pagtatapos ng kaniyang paghahari, nakagawa siya ng isang populasyon ng 70,000 tao, dahil sa pagtawag ng dating mga residente (na tumakas mula sa lungsod kapag dinakip ng mga Krusador) at relokasyon ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Griyego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Griyego (hindi pa naisusulat)">mga Griyego</a> mula sa <a href="/w/index.php?title=Peloponeso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peloponeso (hindi pa naisusulat)">Peloponesong</a> kamakailang muling dinakip hanggang sa <a href="/wiki/Kabisera" title="Kabisera">kabisera</a>. Ang huwisyo ng mga tao, na napahamak ng poot ng <a href="/wiki/Diyos" title="Diyos">Diyos</a>, ay pinalala ng mga pagkatalong militar, <a href="/wiki/Digmaang_sibil" title="Digmaang sibil">digmaang sibil</a>, <a href="/wiki/Lindol" title="Lindol">lindol</a>, <a href="/wiki/Likas_na_sakuna" title="Likas na sakuna">likas na sakuna</a>, at sa wakas, ng <a href="/wiki/Salot_na_Itim" title="Salot na Itim">Salot na Itim</a>, na noong 1347 umabot sa Constantinopla. Noong 1453, kapag <a href="/w/index.php?title=Pagbagsak_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagbagsak ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">dinakip ang Constantinopla</a> ng <a href="/w/index.php?title=Mga_Otomanong_Turko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga Otomanong Turko (hindi pa naisusulat)">mga Otomanong Turko</a>, sumaklaw mga 50,000 tao. </p><p>Ang Constantinopla ay sinakop ng <a href="/wiki/Imperyong_Otomano" title="Imperyong Otomano">Imperyong Otomano</a> noong 29 Mayo 1453. Hinangad ni <a href="/wiki/Mehmed_II_ng_kapangyarihang_Otomano" class="mw-redirect" title="Mehmed II ng kapangyarihang Otomano">Mehmed II</a> na makatapos ang sadya ng niyang tatay at sumakop ng Constantinopla para sa mga Otomano. Noong 1452 nakagawa ng mga <a href="/w/index.php?title=Kasunduang_pangkapayapaan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kasunduang pangkapayapaan (hindi pa naisusulat)">kasunduang pangkapayapaan</a> sa <a href="/wiki/Hungary" class="mw-redirect" title="Hungary">Hungary</a> at <a href="/wiki/Venecia" title="Venecia">Venecia</a>. Nagsimula rin ng konstruksiyon ng Boğazkesen (mamaya tinawag na Rumelihisarı), isang <a href="/wiki/Moog" class="mw-redirect" title="Moog">moog</a> sa pinakamakitid na punto ng Bosporo, para higpitan ang paglipas sa pagitan ng mga <a href="/wiki/Dagat_Itim" title="Dagat Itim">dagat Itim</a> at <a href="/wiki/Dagat_Mediteraneo" title="Dagat Mediteraneo">Mediteraneo</a>. Iniutos ni Mehmed sa Unggaro ni Urban ang pag-armas ng Rumelihisarı at ang konstruksiyon ng mga <a href="/wiki/Kanyon" class="mw-disambig" title="Kanyon">kanyong</a> malalaki sapat para ibaba ang <a href="/w/index.php?title=Mga_pader_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga pader ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">mga pader ng Constantinopla</a>. Noong Marso 1453 ang mga kanyon ni Urban ay hinakot mula sa Otomanong kabiserang Edirne hanggang sa mga gilid ng Constantinopla. Noong Abril, pagkatapos ng mabilis na pagbibihag ng Bisantinong baybaying mga komunidad sa Dagat Itim at <a href="/w/index.php?title=Dagat_Marmara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dagat Marmara (hindi pa naisusulat)">Dagat Marmara</a>, nagtipon ng mga <a href="/w/index.php?title=Rehimyento&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rehimyento (hindi pa naisusulat)">rehimyento</a> sa labas ng Bisantinong kabisera. Gumalaw ang kanilang plota mula sa Gallipoli hanggang sa malapit na Diplokionion, at nagbiyahe ang mismong sultan para makilala ang kaniyang hukbo. Ang mga Otomano ay iniutos ng 21 taong gulang na Otomanong Sultan Mehmed II. Sinundan ng pagsakop ng Constantinopla ang isang <i>siege</i> ng pitong linggo, mula sa 6 Abril hanggang sa 29 Mayo 1453. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1453–1922:_Otomanong_Kostantiniyye"><span id="1453.E2.80.931922:_Otomanong_Kostantiniyye"></span>1453–1922: Otomanong Kostantiniyye</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=17" title="Baguhin seksiyon: 1453–1922: Otomanong Kostantiniyye" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: 1453–1922: Otomanong Kostantiniyye"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1973446">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}</style><table class="box-Expand_section plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Wiki_letter_w_cropped.svg" class="mw-file-description"><img alt="[icon]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/30px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="31" /></a></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Ang bahaging ito ay dapat pang <a class="external text" href="https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit">palawakin</a> with: kasaysayan ng Constantinopla habang panahong Otomano sa heneral, hindi lang sa mga 1450.</div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Pangunahing artikulo: <a href="/w/index.php?title=Constantinopla_habang_panahong_Otomano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constantinopla habang panahong Otomano (hindi pa naisusulat)">Constantinopla habang panahong Otomano</a></div> <p>Ngayon sa ilalim ng kontrol ng mga Otomano ang Kristiyanong Ortodoksong lungsod ng Constantinopla. Kapag pumasok si Mehmed II sa wakas sa pamamagitan ng Tarangkahan ng Karisius (ngayong kilala bilang <a href="/w/index.php?title=Edirnekap%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edirnekapı (hindi pa naisusulat)">Edirnekapı</a> o Tarangkahan ng Adrianopla) agad na nakasakay ng niyang kabayo sa <a href="/wiki/Hagia_Sophia" title="Hagia Sophia">Hagia Sophia</a>, kung saan pagtanggal ng mga pinto sa pamamagitan ng mga <a href="/wiki/Palakol" title="Palakol">palakol</a>, ang libu-libong mamamayan sa loob ay ginahasa at inalipin. Naglaban ang mararaming taga-alipin, madalas na hanggang sa pagkamatay, para sa mga lalo na magaganda at mahahalagang aliping babae. Gayundin sinalanta o sinira ang mararaming simbolo ng Kristiyanismo, kabilang sa krusipiho ng Hagia Sophia na ipinakita sa mga kampo ng sultan. Pagkatapos iniutos niya na tumigil sila sa pagtaga ng mga mahahalagang <a href="/w/index.php?title=Marmol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marmol (hindi pa naisusulat)">marmol</a> ng lungsod at na "nasiyahan sa yaman at mga bihag: pagdating sa mga gusali, kinabilangan sa kaniya." Iniutos na doong nagpulong ang <a href="/wiki/Imam" title="Imam">imam</a> sa kaniya para mag-chant ng <a href="/w/index.php?title=Adhan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adhan (hindi pa naisusulat)">adhan</a>, kaya ang Ortodoksong <a href="/wiki/Katedral" title="Katedral">katedral</a> ay naging isang Muslim na <a href="/wiki/Moske" title="Moske">moske</a>, na pinatatag ang <a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islamikong</a> paghahari sa Constantinopla. </p><p>Pagdating sa Constantinopla, ang pangunahing gawain ni Mehmed ay patatagin ang kontrol sa itaas ng lungsod at muling gumawa ng niyang mga depensa. Pagkatapo ng martsa ng 45,000 bihag mula sa lungsod, agad na nagsimula ang mga proyekto ng konstruksiyon, na sumaklaw ang pagkukumpini ng mga pader, ang konstruksiyon ng sitadel, at isang bagong palasyo. Iniutos ni Mehmed na tumira sa lungsod ang mga Muslim, Kristiyano, at Hudyo, na ang mga Kristiyano at Hudyo ay nagbayad ang <a href="/w/index.php?title=Jizya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jizya (hindi pa naisusulat)">jizya</a> at mga Muslim ay nagbayad ang <a href="/w/index.php?title=Zakat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zakat (hindi pa naisusulat)">zakat</a>, at na isinalin ang limang libong pamilya sa Constantinopla bago Setyembre. Mula sa buong Islamikong imperyo, ang mga <a href="/w/index.php?title=Bilanggo_ng_digmaan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bilanggo ng digmaan (hindi pa naisusulat)">bilanggo ng digmaan</a> at mga deportado ay ipinadala sa lungsod. Ang ganiyang mga tao ay tinawag na <i lang="tr" title="Turko language text">sürgün</i> sa <a href="/wiki/Wikang_Turko" title="Wikang Turko">Turko</a> (<a href="/wiki/Wikang_Griyego" title="Wikang Griyego">Griyego</a>: <span lang="el">σουργούνιδες</span>). Pagkalipas ng dalawang siglo, ibinigay ng Otomanong biyahero ni <a href="/w/index.php?title=Evliya_%C3%87elebi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evliya Çelebi (hindi pa naisusulat)">Evliya Çelebi</a> ang isang tala ng mga grupo na ipinasok sa lungsod at kani-kanilang pinagmulan. Kahit ngayon, ang mararaming distrito ng <a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbul</a>, tulad ng <a href="/w/index.php?title=Aksaray&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aksaray (hindi pa naisusulat)">Aksaray</a> at <a href="/w/index.php?title=%C3%87ar%C5%9Famba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çarşamba (hindi pa naisusulat)">Çarşamba</a>, ay sinasaksihan ang mga pangalan ng mga lugar na pinagmulan ng nilang mga naninirahan. Gayunman, muling tumakas ang mararaming tao sa lungsod, at may iba't ibang pagsiklab ng <a href="/wiki/Salot" title="Salot">salot</a>, kaya noong 1459 inatim ni Mehmed ang pagbalik ng mga deportadong Griyego sa lungsod. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura">Kultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=18" title="Baguhin seksiyon: Kultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Kultura"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ang Constantinopla ay pinakamalaking at pinakamayamang urbanong sentro nasa Silangang <a href="/wiki/Dagat_Mediteraneo" title="Dagat Mediteraneo">Dagat Mediteraneo</a> habing huling <a href="/wiki/Silangang_Imperyong_Romano" title="Silangang Imperyong Romano">Silangang Imperyong Romano</a>, lalo na dahil sa kaniyang estratehikong lugar para mag-utos ng mga <a href="/wiki/Ruta_ng_kalakalan" title="Ruta ng kalakalan">ruta ng kalakalan</a> sa pagitan ng <a href="/wiki/Dagat_Egeo" title="Dagat Egeo">Dagat Egeo</a> at <a href="/wiki/Dagat_Itim" title="Dagat Itim">Dagat Itim</a>. Nanatili kabisera ng silangang imperyong nag-Griyego sa loob ng mahigit isang libong taon. Sa kaniyang apoheo, na humigit-kumulang na tumutugma sa <a href="/wiki/Gitnang_Kapanahunan" title="Gitnang Kapanahunan">Gitnang Kapanahunan</a>, ito ay isa sa pinakamamayamang at pinakamalalaking sa buong Europa. Nagkaroon ng isang makapangyarihan kultural na atraksiyon, at nanaig ng karamihan ng ekonomikong buhay ng Mediteraneo. Ang mga bisita at komersiyante ay lalo na pinahanga ng mga magagandang monasteryo at simbahan ng lungsod, lalo na <a href="/wiki/Hagia_Sophia" title="Hagia Sophia">Hagia Sophia</a>, o Simbahan ng Banal na <a href="/wiki/Karunungan" title="Karunungan">Karunungan</a>. Ayon sa Rusong biyahero ni <a href="/w/index.php?title=Stefan_ng_Novgorod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stefan ng Novgorod (hindi pa naisusulat)">Stefan ng Novgorod</a> noong ika-14 na siglo, "Pagdating sa Hagia Sophia, hindi naikukuwento ni nailalarawan ng <a href="/wiki/Isip" title="Isip">isip</a> ng <a href="/wiki/Tao" title="Tao">tao</a>." </p><p>Lalo na mahalaga ang lungsod dahil sa preserbasyon sa kaniyang mga <a href="/wiki/Aklatan" title="Aklatan">aklatan</a> ng mga <a href="/wiki/Manuskrito" title="Manuskrito">manuskrito</a> ng mga <a href="/w/index.php?title=Panitikang_Sinaunang_Griyego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panitikang Sinaunang Griyego (hindi pa naisusulat)">Griyegong</a> at <a href="/w/index.php?title=Panitikang_Latin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panitikang Latin (hindi pa naisusulat)">Lating</a> <a href="/wiki/Manunulat" title="Manunulat">manunulat</a> habang isang panahon kung kailan ang kahinaan at kaguluhan ay nagdulot ng kanilang pagkawasak ng masa sa kanluraning Europa at <a href="/wiki/Hilagang_Aprika" title="Hilagang Aprika">hilagang Aprika</a>. Papagbagsak ng lungsod, ang libu-libo sa mga ito ay dinalhan ng mga takas sa <a href="/wiki/Italya" title="Italya">Italya</a>, at nakatulong sa <a href="/wiki/Renasimiyento" title="Renasimiyento">Renasimiyento</a> at transisyon sa modernong mundo. Ang kumulatibong impluwensiya ng lungsod sa <a href="/wiki/Mundong_Kanluranin" title="Mundong Kanluranin">Kanluran</a>, sa loob ng maraming siglo ng pagkakaroon nito, ay hindi maaaring kalkulahin. Pagdating sa <a href="/wiki/Teknolohiya" title="Teknolohiya">teknolohiya</a>, <a href="/wiki/Sining" title="Sining">sining</a> at <a href="/wiki/Kultura" title="Kultura">kultura</a>, at saka labis na laki, ang Constantinopla ay walang paralelo nasa <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> sa loob ng libong taon. Sinalita ang mararaming <a href="/wiki/Wika" title="Wika">wika</a> sa Constantinopla. Ang isang <a href="/wiki/Tsina" title="Tsina">Tsinong</a> <a href="/wiki/Tratado" title="Tratado">tratado</a> noong ika-16 na siglo tungkol sa <a href="/wiki/Heograpiya" title="Heograpiya">heograpiya</a> ay partikular na itinala na tumira sa lungsod ang mga <a href="/wiki/Pagsasalin" title="Pagsasalin">tagasalin</a>, na ipinakita na ito ay multilingguwal, multikultural, kosmopolitanong lungsod. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_babae_sa_panitikan">Mga babae sa panitikan</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=19" title="Baguhin seksiyon: Mga babae sa panitikan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Mga babae sa panitikan"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Karagdagang impormasyon: <a href="/w/index.php?title=Armenyong_kultura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Armenyong kultura (hindi pa naisusulat)">Armenyong kultura</a></div> <p>Ang Constantinopla ay tahanan ng unang Kanlurang <a href="/w/index.php?title=Panitikang_Armenyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panitikang Armenyo (hindi pa naisusulat)">Armenyong</a> <a href="/wiki/Peryodiko" class="mw-redirect" title="Peryodiko">peryodiko</a> na inilathala at ini-edit ng isang <a href="/wiki/Babae" title="Babae">babae</a> (Elpis Kesaratsian). Ang itong peryodiko, <i>Kit'arr</i> o <i>Gitara</i>, ay lang nanatili sa sirkulasyon sa loob ng pitong buwan. Ang mga babaeng manunulat na lantaran na ipinahayag ang kanilang mga nais ay ipinalagay bilang masagwa, pero mabagal na nabago ito kapag ang ibang mga peryodiko ay nagsimula ilathala ang mga "seksiyong pambabae". Noong mga 1860, inanyayahan ni Matteos Mamurian si <a href="/w/index.php?title=Srpouhi_Dussap&action=edit&redlink=1" class="new" title="Srpouhi Dussap (hindi pa naisusulat)">Srpouhi Dussap</a> ipasa ang mga [[sanaysay][ para <i>Arevelian Mamal</i>. Ayon sa <a href="/wiki/Awtobiyograpiya" class="mw-redirect" title="Awtobiyograpiya">awtobiyograpiya</a> ni <a href="/w/index.php?title=Zaruhi_Galemkearian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zaruhi Galemkearian (hindi pa naisusulat)">Zaruhi Galemkearian</a>, sinabihan siyang sumulat tungkol sa lugar ng mga babae nasa <a href="/wiki/Pamilya" title="Pamilya">pamilya</a> at <a href="/wiki/Bahay" title="Bahay">bahay</a> pagkatapos ng <a href="/w/index.php?title=Paglalathala&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paglalathala (hindi pa naisusulat)">paglalathala</a> ng kaniyang dalawang bolumen ng <a href="/wiki/Tula" class="mw-redirect" title="Tula">tula</a> noong mga 1890. Noong 1900, ang iba't ibang Armenyong peryodiko ay nagsimula sumaklaw mga obra ng babaeng tagapagambag, kabilang sa <i>Tsaghik</i> sa Constantinopla. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mga_palengke">Mga palengke</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=20" title="Baguhin seksiyon: Mga palengke" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Mga palengke"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kahit bago ang pundasyon ng Constantinopla, ang mga <a href="/wiki/Palengke" class="mw-redirect" title="Palengke">palengke</a> ng <a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Bizancio</a> ay tinukoy ni <a href="/wiki/Henoponte" title="Henoponte">Henoponte</a> at <a href="/w/index.php?title=Teopompo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teopompo (hindi pa naisusulat)">Teopompo</a> kung sino sumulat na ang mga Bisantino ay "gumugugol ng oras sa palengke at <a href="/wiki/Puwerto" class="mw-redirect" title="Puwerto">puwerto</a>". Sa panahon ni <a href="/wiki/Justiniano" class="mw-redirect" title="Justiniano">Justiniano</a> ang kalyeng <i>Mese</i> na tumawid ng lungsod mula sa silangan hanggang sa kanluran ay arawang palengke. Nagpahayag si <a href="/w/index.php?title=Prokopio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prokopio (hindi pa naisusulat)">Prokopio</a> na ang "higit sa 500 <a href="/wiki/Prostituta" class="mw-redirect" title="Prostituta">prostituta</a>" ay nagnegosyo sa kalyeng pampalengke. Sumulat si <a href="/wiki/Ibn_Battuta" title="Ibn Battuta">Ibn Battuta</a>, kung sino nagbiyahe sa lungsod noong 1325, tungkol sa bazaar "Astanbul" kung saan "ang karamihan ng mga artisano at komersiyante roon ay mga babae". </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arkitektura">Arkitektura</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=21" title="Baguhin seksiyon: Arkitektura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Arkitektura"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Pangunahing artikulo: <a href="/w/index.php?title=Bisantinong_arkitektura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bisantinong arkitektura (hindi pa naisusulat)">Bisantinong arkitektura</a></div> <p>Gumamit ang <a href="/wiki/Imperyong_Bisantino" class="mw-redirect" title="Imperyong Bisantino">Imperyong Bisantino</a> ng mga Romanong at Griyegong mga modelo at estilo para lalangin ang isang bugtong klase ng <a href="/wiki/Arkitektura" title="Arkitektura">arkitektura</a>. Halata ang impluwensiya ng Bisantinong arkitektura at sining sa mga kopya sa buong Europa. Ang partikular na halimbawa ay <a href="/wiki/Basilika_ni_San_Marcos" title="Basilika ni San Marcos">Basilika ni San Marcos</a> sa <a href="/wiki/Venecia" title="Venecia">Venecia</a>, mga <a href="/wiki/Basilika" title="Basilika">basilika</a> ng <a href="/wiki/Ravena" title="Ravena">Ravena</a>, at mararaming <a href="/wiki/Simbahan" title="Simbahan">simbahan</a> sa buong Eslabong Silangan. Saka, nag-iisa sa Europa hanggang sa <a href="/w/index.php?title=Florin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Florin (hindi pa naisusulat)">florin</a> ng Italya noong ika-13 na siglo, patuloy na gumawa ang Imperyo ng maayos na <a href="/wiki/Barya" title="Barya">barya</a>: sa buong <a href="/wiki/Gitnang_Kapanahunan" title="Gitnang Kapanahunan">Gitnang Kapanahunan</a>. Pinagnanasaan ang <a href="/w/index.php?title=Solidus_(barya)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solidus (barya) (hindi pa naisusulat)">solidus</a> ni <a href="/wiki/Diocleciano" title="Diocleciano">Diocleciano</a>, na mamayang naging ang <a href="/w/index.php?title=Bezant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bezant (hindi pa naisusulat)">bezant</a> (kumbaga, Bisantino). Malawak na tinularan ang <a href="/w/index.php?title=Pader_ni_Teodosio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pader ni Teodosio (hindi pa naisusulat)">kaniyang mga pader</a> (halimbawa tingnan ang <a href="/w/index.php?title=Kastilyo_ng_Caernarfon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kastilyo ng Caernarfon (hindi pa naisusulat)">Kastilyo ng Caernarfon</a>) at ang kaniyang urbanong <a href="/wiki/Impraestruktura" title="Impraestruktura">impraestruktura</a> ay kababalaghan sa buong Gitnang Kapanahunan. Ito ay nagpanatili buhay ng <a href="/wiki/Romanong_sining" title="Romanong sining">sining</a>, galing, at teknikal na kadalubhasaan ng <a href="/wiki/Imperyong_Romano" title="Imperyong Romano">Imperyong Romano</a>. Sa panahong Otomano ginamit ang <a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islamikong</a> arkitektura at <a href="/wiki/Simbolo" class="mw-disambig" title="Simbolo">simbolismo</a>. Ginawa ang mga dakilang <a href="/w/index.php?title=Paliguan_bahay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paliguan bahay (hindi pa naisusulat)">paliguan bahay</a> sa mga <a href="/wiki/Silangang_Imperyong_Romano" title="Silangang Imperyong Romano">sentrong Bisantino</a> tulad ng Constantinopla at <a href="/wiki/Antioquia" title="Antioquia">Antioquia</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Relihiyon">Relihiyon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=22" title="Baguhin seksiyon: Relihiyon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Relihiyon"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ibinigay ng pundasyon ng Constantinopla ang prestihiyo sa Obispo ng Constantinopla, kung sino sa huli tinawag na <a href="/wiki/Ekumenikal_na_Patriarka_ng_Constantinople" class="mw-redirect" title="Ekumenikal na Patriarka ng Constantinople">Ekumenikal na Patriarka</a>, at ginawa itong isang pangunahin sentro ng Kristiyanismo sa tabi ng <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a>. Nag-ambag ito sa kultural at teolohikal na mga diperensiya sa pagitan ng Silangang at Kanlurang Kristiyanismo, na sa wakas nagdulot ng <a href="/wiki/Paghahating_Silangan-Kanluran" title="Paghahating Silangan-Kanluran">Paghahating Silangan-Kanluran</a> na hinati ang <a href="/wiki/Simbahang_Katolikong_Romano" title="Simbahang Katolikong Romano">Simbahang Katolikong Romano</a> mula sa <a href="/wiki/Simbahang_Ortodokso_ng_Silangan" title="Simbahang Ortodokso ng Silangan">Simbahang Ortodokso ng Silangan</a> mula sa 1054 pasulong. Napakaimportante din ang Constantinopla sa Islam, dahil ang <a href="/w/index.php?title=Pagbagsak_ng_Constantinopla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pagbagsak ng Constantinopla (hindi pa naisusulat)">pagsakop ng Constantinopla</a> ay ipinalalagay bilang isa sa mga senyas ng <a href="/w/index.php?title=Islamikong_eskatolohiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Islamikong eskatolohiya (hindi pa naisusulat)">apokalipsis sa Islam</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Edukasyon">Edukasyon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=23" title="Baguhin seksiyon: Edukasyon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Edukasyon"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Noong 1909, nasa Constantinopla may 626 na <a href="/wiki/Mababang_paaralan" title="Mababang paaralan">mababang paaralan</a> (561 ng mas mabababang grado at 65 ng mas matataas) at 12 <a href="/wiki/Mataas_na_paaralan" title="Mataas na paaralan">mataas na paaralan</a> (31 publiko at 31 pribado). May isang <a href="/wiki/Unibersidad" class="mw-redirect" title="Unibersidad">unibersidad</a> at labing-isang <a href="/w/index.php?title=Paaralan_ng_paghahanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paaralan ng paghahanda (hindi pa naisusulat)">paaralan ng paghahanda</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Medya">Medya</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=24" title="Baguhin seksiyon: Medya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Medya"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1973446" /><table class="box-Expand_section plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Wiki_letter_w_cropped.svg" class="mw-file-description"><img alt="[icon]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/30px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="31" /></a></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Ang bahaging ito ay dapat pang <a class="external text" href="https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit">palawakin</a>.</div></td></tr></tbody></table> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2151589" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Tingnan din: <a href="/w/index.php?title=Medya_ng_Imperyong_Otomano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Medya ng Imperyong Otomano (hindi pa naisusulat)">Medya ng Imperyong Otomano</a></div> <p>Sa nakaraan ang mga Bulgarong peryodiko sa huling panahong Otomano ay <i>Makedoniya</i>, <i>Napredŭk</i>, at <i>Pravo</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Katayuang_pandaigdig">Katayuang pandaigdig</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=25" title="Baguhin seksiyon: Katayuang pandaigdig" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Katayuang pandaigdig"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kumilos ang lungsod bilang depensa para sa mga silangang lalawigan ng lumang <a href="/wiki/Imperyong_Romano" title="Imperyong Romano">Imperyong Romano</a> kontra mga pagsalakay ng <a href="/w/index.php?title=Mga_barbaro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga barbaro (hindi pa naisusulat)">mga barbaro</a> ng ika-5 na siglo. Ang mga pader, 18 metro ang taas, na ginawa ni <a href="/wiki/Theodosius_II" title="Theodosius II">Theodosius II</a> ay pagpigil sa pag-iingat para sa mga barbaro sa timog ng <a href="/wiki/Danubio" title="Danubio">Danubio</a>, kung sino nahanap ang mas madadaling punterya sa kanluran imbes na mas mayayamang lalawigan sa silangan sa <a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asya</a>. Mula sa ika-5 na siglo, ang lungsod ay pinrotektahan din ng <a href="/w/index.php?title=Dingding_ni_Anastasia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dingding ni Anastasia (hindi pa naisusulat)">Dingding ni Anastasia</a> (<a href="/wiki/Wikang_Griyego" title="Wikang Griyego">Griyego</a>: <span lang="el">Ἀναστάσειον Τεῖχος</span>, <small>romanisado: </small><i lang="el-Latn" title="Griyego-language romanisasyon">Anastáseion Teîchos</i>, <a href="/wiki/Wikang_Turko" title="Wikang Turko">Turko</a>: <i lang="tr">Anastasius Suru</i>), isang kadena ng mga <a href="/wiki/Dingding" title="Dingding">dingding</a>, 60 kilometro ang haba, sa tapat ng <a href="/w/index.php?title=Trasya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trasya (hindi pa naisusulat)">Trasyanong</a> <a href="/wiki/Tangway" title="Tangway">tangway</a>. Nagpapahayag ang mararaming iskolar<sup class="noprint Inline-Template"><span title="Maaaring gumagamit ng sabi-sabi ang katagang ito." style="white-space: nowrap;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Avoid_weasel_words" class="extiw" title="en:Wikipedia:Avoid weasel words">sinong nagsabi?</a>]</span></sup> na dahil sa itong mga sopistikadong pagpapatibay ang silangan ay napaunlad mas o menos nang walang gulo yamang bumagsak ang <a href="/wiki/Sinaunang_Roma" title="Sinaunang Roma">Sinaunang Roma</a> at <a href="/wiki/Kanlurang_Imperyong_Romano" title="Kanlurang Imperyong Romano">kanluran</a>. </p><p>Sikat na sikat ang Constantinopla kaya kahit <a href="/w/index.php?title=Mga_kaugnayang_Sino-Romano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mga kaugnayang Sino-Romano (hindi pa naisusulat)">tinukoy</a> sa <a href="/w/index.php?title=Dalawampu%27t_apat_na_Kasaysayan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dalawampu't apat na Kasaysayan (hindi pa naisusulat)">mga Tsinong kontemporaryong kasaysayan</a>, ang <a href="/w/index.php?title=Lumang_Aklat_ng_Tang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lumang Aklat ng Tang (hindi pa naisusulat)">Lumang</a> at <a href="/w/index.php?title=Bagong_Aklat_ng_Tang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bagong Aklat ng Tang (hindi pa naisusulat)">Bagong Aklat ng Tang</a>, na tinukoy ang kaniyang mga napakalalaking pader at tarangkahan, at saka <a href="/w/index.php?title=Klepsidra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klepsidra (hindi pa naisusulat)">klepsidra</a> (<a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>: <span lang="grc">κλεψύδρα</span>, <small>romanisado: </small><i lang="grc-Latn" title="Sinaunang Griyego-language romanisasyon">klepsúdra</i>) na may ginintuang <a href="/w/index.php?title=Estatwa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estatwa (hindi pa naisusulat)">estatwa</a> ng isang lalaki. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mga_sanggunian">Mga sanggunian</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&veaction=edit&section=26" title="Baguhin seksiyon: Mga sanggunian" class="mw-editsection-visualeditor"><span>baguhin</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Mga sanggunian"><span>baguhin ang wikitext</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2121818">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Cassius Dio, ix, p. 195 (sa <a href="/wiki/Wikang_Sinaunang_Griyego" title="Wikang Sinaunang Griyego">Sinaunang Griyego</a>). (kailangan ng mas magandang sanggunian)</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Vasiliev 1952, p. 261. (kailangan ng mas magandang sanggunian)</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Steven Runciman, <i>A History of the Crusades</i>, Cambridge 1966 [1954], vol 3, p. 123.</span> </li> <li id="cite_note-Talbot-1993-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Talbot-1993_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Talbot, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/1291680">"The Restoration of Constantinople under Michael VIII"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201127131710/https://www.jstor.org/stable/1291680">Naka-arkibo</a> 2020-11-27 sa <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., <i>Dumbarton Oaks Papers</i>, <b>47</b> (1993), p. 246</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Geanakoplos, <i>Emperor Michael Palaeologus and the West</i> (Harvard University Press, 1959), p. 124 n. 26</span> </li> </ol></div></div> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Exquisite-opera.png" class="mw-file-description" title="Kasaysayan"><img alt="Kasaysayan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Exquisite-opera.png/35px-Exquisite-opera.png" decoding="async" width="35" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Exquisite-opera.png/53px-Exquisite-opera.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Exquisite-opera.png/70px-Exquisite-opera.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Flag_of_Rome.svg" class="mw-file-description" title="Roma"><img alt="Roma" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Flag_of_Rome.svg/35px-Flag_of_Rome.svg.png" decoding="async" width="35" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Flag_of_Rome.svg/53px-Flag_of_Rome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Flag_of_Rome.svg/70px-Flag_of_Rome.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Talaksan:Flag_of_Turkey.svg" class="mw-file-description" title="Turkiya"><img alt="Turkiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/35px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="35" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/53px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/70px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> <i>Ang lathalaing ito na tungkol sa <b>Kasaysayan</b>, <b>Roma</b> at <b>Turkiya</b> ay isang <a href="/wiki/Wikipedia:Usbong" title="Wikipedia:Usbong">usbong</a>. Makatutulong ka sa <a href="/wiki/Wikipedia" title="Wikipedia">Wikipedia</a> sa <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantinopla&action=edit">pagpapalawig</a></span> nito.</i> </p>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Kinuha sa "<a dir="ltr" href="https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantinopla&oldid=2087696">https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantinopla&oldid=2087696</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Natatangi:Mga_kategorya" title="Natatangi:Mga kategorya">Mga kategorya</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kategorya:Articles_with_hatnote_templates_targeting_a_nonexistent_page&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategorya:Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page (hindi pa naisusulat)">Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Old_Norse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Old Norse (hindi pa naisusulat)">Mga artikulong naglalaman ng Old Norse</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Kategorya:Mga_artikulo_ng_Wikipedia_na_kailangang_linawin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategorya:Mga artikulo ng Wikipedia na kailangang linawin (hindi pa naisusulat)">Mga artikulo ng Wikipedia na kailangang linawin</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_minarkahang_may_sabi-sabi" title="Kategorya:Mga artikulong minarkahang may sabi-sabi">Mga artikulong minarkahang may sabi-sabi</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Imperyong_Romano" title="Kategorya:Imperyong Romano">Imperyong Romano</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Imperyong_Bisantino" title="Kategorya:Imperyong Bisantino">Imperyong Bisantino</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Nakatagong kategorya: <ul><li><a href="/wiki/Kategorya:Webarchive_template_wayback_links" title="Kategorya:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Infobox_mapframe_without_OSM_relation_ID_on_Wikidata" title="Kategorya:Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata">Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_koordinado_sa_Wikidata" title="Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata">Mga koordinado sa Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Griyego" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Griyego">Mga artikulong naglalaman ng Griyego</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Latin" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Latin">Mga artikulong naglalaman ng Latin</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Kastila" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Kastila">Mga artikulong naglalaman ng Kastila</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Ingles" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Ingles">Mga artikulong naglalaman ng Ingles</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_malinaw_na_binanggit_na_teksto_sa_Tagalog" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng malinaw na binanggit na teksto sa Tagalog">Mga artikulong naglalaman ng malinaw na binanggit na teksto sa Tagalog</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Sinaunang_Griyego" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Sinaunang Griyego">Mga artikulong naglalaman ng Sinaunang Griyego</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_naglalaman_ng_Turko" title="Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Turko">Mga artikulong naglalaman ng Turko</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Lahat_ng_mga_pahinang_nangangailangan_ng_pag-sasaayos" title="Kategorya:Lahat ng mga pahinang nangangailangan ng pag-sasaayos">Lahat ng mga pahinang nangangailangan ng pag-sasaayos</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Instances_of_Lang-el_using_second_unnamed_parameter" title="Kategorya:Instances of Lang-el using second unnamed parameter">Instances of Lang-el using second unnamed parameter</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_artikulong_palalawigin_pa" title="Kategorya:Mga artikulong palalawigin pa">Mga artikulong palalawigin pa</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Lahat_ng_mga_artikulong_palalawigin_pa" title="Kategorya:Lahat ng mga artikulong palalawigin pa">Lahat ng mga artikulong palalawigin pa</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Articles_using_small_message_boxes" title="Kategorya:Articles using small message boxes">Articles using small message boxes</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Stub_(Kasaysayan)" title="Kategorya:Stub (Kasaysayan)">Stub (Kasaysayan)</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Stub_(Roma)" title="Kategorya:Stub (Roma)">Stub (Roma)</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Stub_(Turkiya)" title="Kategorya:Stub (Turkiya)">Stub (Turkiya)</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Mga_lathalaing_dapat_palawigin" title="Kategorya:Mga lathalaing dapat palawigin">Mga lathalaing dapat palawigin</a></li><li><a href="/wiki/Kategorya:Pages_using_the_Kartographer_extension" title="Kategorya:Pages using the Kartographer extension">Pages using the Kartographer extension</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Huling pagbabago: 00:24, 10 Pebrero 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Magagamit ang teksto sa ilalim ng <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Lisensyang Creative Commons Attribution/Share-Alike</a>; maaaring mailapat ang karagdagang termino. Tingnan ang <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Takdang Gamit</a> para sa mga detalye.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Patakaran sa Pagkapribado</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Patungkol">Patungkol sa Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Pangkalahatang_pagtatanggi">Pagtatanggi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kodigo ng Paggawi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Mga Developer</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tl.wikipedia.org">Estadistika</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tungkol sa Cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantinopla&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Itsura sa mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Hanapin</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Maghanap sa Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Natatangi:Maghanap"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Hanapin</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Mga nilalaman" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itago/Ipakita ang talaan ng mga nilalaman" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itago/Ipakita ang talaan ng mga nilalaman</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Constantinopla</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>118 wika</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Magdagdag ng paksa</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-d6f4c4464-rrzlb","wgBackendResponseTime":180,"wgKartographerLiveData":{"_f2494d7e4a6ae0de57cef469a52a5f406afc0763":[{"type":"ExternalData","service":"geoshape","url":"https://maps.wikimedia.org/geoshape?getgeojson=1\u0026ids=Q16869","properties":{"title":"Constantinopla","fill-opacity":0.5,"stroke":"#FF0000","stroke-width":3,"fill":"#606060"}},{"type":"ExternalData","service":"geoline","url":"https://maps.wikimedia.org/geoline?getgeojson=1\u0026ids=Q16869","properties":{"stroke-width":5,"stroke":"#FF0000","title":"Constantinopla"}},{"type":"Feature","geometry":{"coordinates":[28.98,41.0125],"type":"Point"},"properties":{"title":"Constantinopla","marker-color":"#5E74F3"}}]},"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.729","walltime":"0.917","ppvisitednodes":{"value":5472,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":48522,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6016,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":12184,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 779.348 1 -total"," 49.92% 389.072 1 Padron:Infobox_settlement/Wikidata"," 49.49% 385.704 1 Padron:Infobox_settlement"," 41.46% 323.112 1 Padron:Infobox"," 19.81% 154.424 35 Padron:Wikidata"," 16.32% 127.202 4 Padron:Lang-el"," 6.14% 47.872 2 Padron:Expand_section"," 6.08% 47.353 8 Padron:If_empty"," 5.74% 44.747 2 Padron:Ambox"," 4.50% 35.082 14 Padron:Lang-grc"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.416","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15216269,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.eqiad.main-79868dc866-bkthl","timestamp":"20250323122617","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Constantinopla","url":"https:\/\/tl.wikipedia.org\/wiki\/Constantinopla","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q16869","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q16869","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-09-16T10:12:23Z","dateModified":"2024-02-10T00:24:30Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/bb\/Byzantine_Constantinople-en.png"}</script> </body> </html>