CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Raymond Aron – Wikicytaty</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikiquotemwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"2af7eeac-7b8c-4bd7-9d04-cbd323a5c27e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Raymond_Aron","wgTitle":"Raymond Aron","wgCurRevisionId":580329,"wgRevisionId":580329,"wgArticleId":6350,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Badacze stosunków międzynarodowych","Francuscy filozofowie","Francuscy myśliciele polityczni","Francuscy socjologowie","Francuscy Żydzi","Laureaci Nagrody Erazma","Laureaci Nagrody Goethego","Liberałowie"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Raymond_Aron","wgRelevantArticleId":6350,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikiquote","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q160640","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"]};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready", "skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.edit-summaries","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Raymond_Aron_%281966%29_by_Erling_Mandelmann.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="808"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Raymond_Aron_%281966%29_by_Erling_Mandelmann.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="539"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="431"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Raymond Aron – Wikicytaty"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=edit"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikiquote.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikicytaty (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikiquote.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikicytatów" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Raymond_Aron rootpage-Raymond_Aron skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Zobacz stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-Indeks-stron" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikicytaty:Indeks_hase%C5%82"><span>Indeks stron</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losowa strona</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci" title="Tutaj możesz dowiedzieć się wielu rzeczy."><span>Pomoc</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Techniczne" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Techniczne" > <div class="vector-menu-heading"> Techniczne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Utwórz-artykuł" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikicytaty:Utw%C3%B3rz_nowy_artyku%C5%82"><span>Utwórz artykuł</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikicytatach. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikicytaty:Portal_spo%C5%82eczno%C5%9Bci" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal społeczności</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikiquote.svg" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikicytaty" src="/static/images/mobile/copyright/wikiquote-wordmark-pl.svg" style="width: 5.3125em; height: 3.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikicytaty [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikicytaty" aria-label="Przeszukaj Wikicytaty" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikicytaty [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikiquote.org&uselang=pl" class=""><span>Przekaż darowiznę</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Raymond+Aron" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Raymond+Aron" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikiquote.org&uselang=pl"><span>Przekaż darowiznę</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Raymond+Aron" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Raymond+Aron" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Wprowadzenie_do_filozofii_historii._Esej_o_granicach_obiektywizmu_historycznego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wprowadzenie_do_filozofii_historii._Esej_o_granicach_obiektywizmu_historycznego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span><i>Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Wprowadzenie_do_filozofii_historii._Esej_o_granicach_obiektywizmu_historycznego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Inne</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-O_Raymondzie_Aronie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#O_Raymondzie_Aronie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>O Raymondzie Aronie</span> </div> </a> <ul id="toc-O_Raymondzie_Aronie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Raymond Aron</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 8 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-8" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">8 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D9%86" title="رمون آرون – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="رمون آرون" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikiquote.org/wiki/Raymond_Aron" title="Raymond Aron – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Raymond Aron" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q160640#sitelinks-wikiquote" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Raymond_Aron" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dyskusja:Raymond_Aron&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Dyskusja o zawartości tej strony (strona nie istnieje) [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Raymond_Aron"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=edit" title="Edytuj tę stronę [e]" accesskey="e"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Pokaż historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Raymond_Aron"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=edit" title="Edytuj tę stronę [e]" accesskey="e"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=history"><span>Pokaż historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Raymond_Aron" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Raymond_Aron" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=pl" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&oldid=580329" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Raymond_Aron&id=580329&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikiquote.org%2Fwiki%2FRaymond_Aron"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikiquote.org%2Fwiki%2FRaymond_Aron"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Raymond+Aron"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Raymond_Aron&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Raymond_Aron" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikipedia mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Raymond_Aron" hreflang="pl"><span>Wikipedia</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q160640" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Raymond_Aron_(1966)_by_Erling_Mandelmann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Raymond_Aron_%281966%29_by_Erling_Mandelmann.jpg/220px-Raymond_Aron_%281966%29_by_Erling_Mandelmann.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Raymond_Aron_%281966%29_by_Erling_Mandelmann.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="202" /></a><figcaption><div class="center" style="width:auto; margin-inline:auto;">Raymond Aron, 1966</div> </figcaption></figure> <p><b><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Raymond_Aron" class="extiw" title="w:Raymond Aron">Raymond Aron</a></b> (1905–1983) – francuski socjolog i filozof, teoretyk polityki i publicysta polityczny. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wprowadzenie_do_filozofii_historii._Esej_o_granicach_obiektywizmu_historycznego"><i>Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego</i></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Wprowadzenie do filozofii historii. Esej o granicach obiektywizmu historycznego"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>(fr. <i>Introduction à la philosophie de l’histoire. Essai sur les limites de l’objectivité historique</i>, tłum. Michał Filipczuk) </p> <ul><li>Każdy wybiera swoją przeszłość zgodnie z własną ideą samego siebie.</li></ul> <ul><li>Tak więc możliwe byłoby dwojakie poznanie przeszłości; jeden jego rodzaj odnosiłby się bezpośrednio do umysłu odciskającego swe ślady w świecie materialnym, drugi zaś – do świadomości danej osoby czy grupy, dostępnych poznaniu dzięki takim obiektywizacjom; alternatywa ta wynika nie tylko z usytuowania historyka, lecz również z najgłębszej struktury rzeczywistości. <ul><li>Zobacz też: <a href="/wiki/Historyk" title="Historyk">historyk</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Uświadamiając sobie, że ludzie zawsze zanurzeni są w historii, którą sami stwarzają, bynajmniej nie musimy kapitulować przed relatywizmem czy nihilizmem, porzucając wszelką nadzieję, iż zdołamy zrozumieć nasz ludzki świat. Wręcz przeciwnie, afirmujemy w ten sposób moc człowieka, który stwarza sam siebie, dokonując oceny własnego miejsca w świecie i podejmując swoje wybory. Tylko dzięki temu jednostka może przezwyciężyć względność – poprzez absolutność własnej decyzji – i tylko dzięki temu może ona zawładnąć historią, którą w sobie niesie i która staje się jej własnością. <ul><li>Zobacz też: <a href="/wiki/Historia" title="Historia">historia</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Wyjaśnienia historycznego nie można oddzielić od usytuowania i ograniczeń osoby wyjaśniającej. Świadomość jej własnego usytuowania w obrębie procesu, który usiłuje ona opisać i wyjaśnić – pogłębia i jednocześnie ogranicza zakres wszystkich takich wyjaśnień.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Inne">Inne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Inne"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Amerykanie nie mają wyrzutów sumienia, gdy koncerny naftowe wypłacają władcom feudalnym miliony dolarów, wspierając ich nikczemne reżimy; ale czuliby się źle, gdyby ich wpływy albo ich pieniądze przydały się mieszkańcom Afryki Północnej (Francuzom i muzułmanom) przy tworzeniu wspólnoty formowanej w duchu zachodniej cywilizacji. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności. Blum, Camus, Aron i francuski wiek dwudziesty</i>, tłum. Michał Filipczuk, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 237–238.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Dla tych, którzy dbają o „dystynkcje pojęciowe”, istnieje różnica pomiędzy filozofią, której logika jest czymś monstrualnym, oraz filozofią, która podatna jest na monstrualną interpretację. <ul><li>Opis: o realnej różnicy pomiędzy faszyzmem/nazizmem a komunizmem.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności. Blum, Camus, Aron i francuski wiek dwudziesty</i>, tłum. Michał Filipczuk, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 205.</li></ul></li></ul> <ul><li>Dosyć już mamy pouczeń udzielanych przez rządy państw, które nie wprowadzają w życie – ani też nie mają takiego zamiaru – idei nam zawdzięczanych i w imię których się nas potępia. <ul><li>Opis: w 1955 w reakcji na krytykę <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a> na forum ONZ przez państwa Trzeciego Świata.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 237.</li></ul></li></ul> <ul><li>Europejczycy chcieliby uciec od własnej historii, owej „wielkiej” historii pisanej krwią. Jednak inne ludy, liczone w setkach milionów, po raz pierwszy się z własną historią konfrontują albo do niej wracają. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 211.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Formuła neutralności, nawet neutralności zbrojnej, jest typowa dla postawy ucieczki od rzeczywistości, dla pragnienia eskapizmu, charakteryzującego znaczny odłam zachodniej inteligencji. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 216.</li></ul></li></ul> <ul><li>Historię zawsze uprawia się i studiuje w relacji do filozofii, bez której znaleźlibyśmy się w obliczu niespójnej wielości. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 241.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Historia" title="Historia">historia</a>, <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozofia</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Istnienie uniwersytetu, każdego uniwersytetu, wymaga spontanicznego konsensusu w kwestii szacunku dla argumentów i niewymuszonej dyscypliny. Zniszczenie tej komórki społecznej bez pomysłu na to, czym można by ją zastąpić, bądź też zniszczenie jej w celu zadania ciosu społeczeństwu, jest aktem estetycznego nihilizmu; czy też jest raczej napaścią barbarzyńców nieświadomych własnego barbarzyństwa. <ul><li>Opis: w 1968.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 201.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Uniwersytet" title="Uniwersytet">uniwersytet</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Jest jedynie grą słów i nadużyciem fałszywych analogii wyrażanie wszelkich ludzkich aspiracji językiem praw i wolności. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 242.</li></ul></li></ul> <ul><li>Koniec wieku ideologii.</li></ul> <ul><li>Kwestii takich jak formy prawa wyborczego czy progów podatkowych nie przesądza jakaś zasada ogólna, lecz wspólne wartości danej wspólnoty. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 231.</li></ul></li></ul> <ul><li>Ludzie, a zwłaszcza intelektualiści – być może również i ja – wierzą w to, w co chcą wierzyć, w ostatecznym rozrachunku nie dając się przekonać argumentom. <ul><li>Źródło: Tony Judt, Brzemię odpowiedzialności…, op. cit., s. 198.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Intelektualista" title="Intelektualista">intelektualista</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Łatwo zapomnieć o tym, iż Stany Zjednoczone w obawie przed globalizacją komunizmu również ustanawiają reżimy, których nie da się usprawiedliwić. <ul><li>Opis: w tekście z końca lat 60., reflektując się, że nie zachowywał proporcji, koncentrując uwagę wyłącznie na sowieckim zagrożeniu.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 227.</li></ul></li></ul> <ul><li>Max Weber w każdej chwili był gotów odpowiedzieć na pytanie wprawiające w zakłopotanie wszystkich naszych politycznych amatorów: „Co byś zrobił, gdybyś był ministrem?”. (…) Jeśli się nie ma nic do powiedzenia o polityce poza tym, że się wyjaśnia, co robią inni ludzie, to lepiej w ogóle o niej nie pisać. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 215.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Max_Weber" title="Max Weber">Max Weber</a>, <a href="/wiki/Polityka" title="Polityka">polityka</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Ministra, który potępia wojnę i przygotowuje się do niej, nie można oskarżyć o hipokryzję. Jest to jedynie kwestia odróżniania osobistych zasad etycznych od realnej polityki. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 219.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Etyka" title="Etyka">etyka</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Mnożenie rzekomo suwerennych państw, niedysponujących zasobami intelektualnymi, gospodarczymi ani administracyjnymi, niezbędnymi do osiągnięcia suwerenności, nie jest zaiste niczym godnym pożądania. Nie jestem fanatykiem „zrzeczenia się zwierzchnictwa”. Jednak wojnom kolonialnym przeciwny jestem w jeszcze większym stopniu niż zrzeczeniu się zwierzchnictwa, gdyż to pierwsze tak czy owak rodzi to drugie – i to w najgorszych z możliwych okoliczności. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 221.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Dekolonizacja" title="Dekolonizacja">dekolonizacja</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Nasi paryscy filozofowie nieprecyzyjne szkice wolą od skończonego dzieła, doceniając zwykły brudnopis, jeśli jest on dostatecznie mętny (…). Tylko to, co ukryte, jest naprawdę naukowe, bredzi plemię paryskich filozofów – z których żaden nie parał się nigdy żadną nauką. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 240.</li></ul></li></ul> <ul><li>Nie bądźcie zapóźnieni o pół wieku. Pogódźcie się z faktem, że Stary Kontynent szuka dla siebie przyszłości poza nacjonalizmami. <ul><li>Opis: zwracając się w latach 60. do Brytyjczyków.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 213.</li></ul></li></ul> <ul><li>Nie jest fortunne, iż okoliczności zmuszają nas do uzbrojenia Niemiec. Jeszcze bardziej niefortunna byłaby sytuacja, w której owa broń miałaby pochodzić od „pacyfistów” na Kremlu. <ul><li>Opis: w 1954.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 213.</li></ul></li></ul> <ul><li>Nie ma większego znaczenia rozstrzygnięcie, czy nacjonalizm jest wyrazem realnej, czy też urojonej tożsamości narodowej. Nacjonalizm jest namiętnością zdeterminowaną, by wykreować byt, do którego się odwołuje. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 221.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">nacjonalizm</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Nie na co dzień jakaś afera Dreyfusa umożliwia ci przywołanie prawdy przeciwko fałszowi. Jeśli intelektualiści chcą się codziennie dzielić swoimi opiniami, to jest im potrzebna znajomość ekonomii, dyplomacji, polityki i tak dalej. Bez względu na to, czy mowa o deflacji i inflacji, o sojuszu z Rosją czy o <i>entente cordiale</i>, o porozumieniu zbiorowym czy poziomie płac – chodzi nie tyle o sprawiedliwość, ile raczej o skuteczność. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 206.</li></ul></li></ul> <ul><li>Nie negując istnienia przeszkód, które należy pokonać, idea zjednoczonej Europy stanowi w naszym stuleciu ostatnią nadzieję starych narodów nieposiadających nieogarnionych przestrzeni Eurazji i Ameryki. <ul><li>Opis: w 1947.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 213.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Nie zwiększa się ryzyka wojny totalnej, akceptując obowiązek prowadzenia wojen lokalnych. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 212.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Wojna" title="Wojna">wojna</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Opium intelektualistów. <ul><li><i>L’Opium des intellectuels.</i> (fr.)</li> <li>Źródło: tytuł książki wydanej w 1955</li> <li>Opis: o <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunizmie</a>.</li></ul></li></ul> <ul><li>Optymizm jest najczęściej wynikiem intelektualnej pomyłki.</li></ul> <ul><li>Postuluję byśmy porzucili abstrakcje moralizmu oraz ideologii, zwracając się ku prawdziwym treściom potencjalnych decyzji, których granice wyznacza sama rzeczywistość. <ul><li>Opis: w 1938.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 218.</li></ul></li></ul> <ul><li><i>Sine ira et studio</i>: Clausewitz ani nie aprobuje, ani nie potępia, a jedynie rejestruje. (…) Każdy kto dzisiaj podejmuje namysł nad wojnami i strategią, musi wznieść barierę oddzielającą jego inteligencję od współczucia. (…) Demokraci i liberałowie, jeśli tylko właściwie go zrozumieją, muszą co najmniej czerpać nauki z jego rygoru pojęciowego. <ul><li>Źródło: <i>Clausewitz</i>, II; cyt. za: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 223–224.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Carl_von_Clausewitz" title="Carl von Clausewitz">Carl von Clausewitz</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Sowiecki projekt ideologiczny to instrument służący wcielaniu Rozumu-w-Historię kosztem samego rozumu. (…) Dlaczego, nawet przy założeniu, że historia ludzkości posiada jakiś kierunek i cel – kluczowy test jego słuszności miałby odbywać się w połowie XX wieku, w kraju osobliwie nienadającym się do tak „wzniosłej roli”? I kto upoważnił komunistów do wyciągania tak definitywnych wniosków? (…) Albo Historia jest najwyższym trybunałem i obwieści swój wyrok dopiero w dniu sądu; albo też sumienie (czy też Bóg) jest sędzią Historii, zaś przyszłość posiada nie większy autorytet niż teraźniejszość. <ul><li>Źródło: <i>Opium intelektualistów</i> (1955), przeł. Czesław Miłosz; cyt. za: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 197.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/ZSRR" class="mw-redirect" title="ZSRR">ZSRR</a>, <a href="/wiki/Ideologia" title="Ideologia">ideologia</a>, <a href="/wiki/Rozum" title="Rozum">rozum</a></li></ul></li></ul> <ul><li>Trzeba się odznaczać naiwnością i oderwaniem od rzeczywistości godnych chrześcijan z „Esprit” czy też humanistów z Saint Germain des Prés, żeby dać się nabrać na frazeologię marksizmu w wersji stalinowskiej. <ul><li>Opis: w 1948.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 203–204.</li> <li>Zobacz też: <a href="/wiki/Stalinizm" title="Stalinizm">stalinizm</a></li></ul></li></ul> <ul><li>W moim przekonaniu fałszywa pewność opierająca się na wzajemnym stosunku stawki w grze oraz ryzyku, na gruncie jakiejś racjonalnej kalkulacji przypisywanej potencjalnemu agresorowi, nie większą ma wartość niż dogmatyczne przywiązanie do linii Maginota. <ul><li>Opis: o tzw. <a href="/wiki/Realpolitik" title="Realpolitik">realpolitik</a>.</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 218.</li></ul></li></ul> <ul><li>Zaprzeczeniem doświadczeń naszego wieku jest przypuszczenie, że ludzie podporządkują swoje namiętności własnym interesom. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 221.</li></ul></li></ul> <ul><li>Zmagania nasze nigdy nie są walką dobra ze złem, lecz są walką tego, co godne wyboru, z tym, co odstręczające. <ul><li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 243.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="O_Raymondzie_Aronie">O Raymondzie Aronie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Raymond_Aron&action=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: O Raymondzie Aronie"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Aron był z pewnością liberałem, lecz typowo francuskim liberałem w stylu XVIII-wiecznym; w pewnych istotnych aspektach brytyjska tradycja liberalna i jej współcześni spadkobiercy pozostali czymś zupełnie mu obcym. <ul><li>Autor: <a href="/wiki/Tony_Judt" title="Tony Judt">Tony Judt</a>, <i>Brzemię odpowiedzialności. Blum, Camus, Aron i francuski wiek dwudziesty</i>, tłum. Michał Filipczuk, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013, s. 242.</li></ul></li></ul> <ul><li>Jako jedyny znaczący francuski myśliciel swojego pokolenia, zajmujący konsekwentnie liberalną postawę wobec wszelkich totalitarnych pokus epoki, Aron stanowił nie tylko symbol żywotności wielkich tradycji myśli francuskiej, lecz również światło przewodnie w okresie zamętu i zwątpienia, panujących wśród intelektualistów. Choć zaledwie kilka lat wcześniej, w czasach pokolenia ’68, był opluwany jako wcielenie zła i tego wszystkiego co najgorsze w elicie francuskich mandarynów, to w roku 1983–w opinii częstokroć tych samych ludzi, teraz pozbawionych już złudzeń i ideałów – był Aron nadzieją na odrodzenie się myśli liberalnej. (…) Stał się obiektem bezkrytycznych hołdów i podziwu. <ul><li>Autor: <a href="/wiki/Tony_Judt" title="Tony Judt">Tony Judt</a>, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 183.</li></ul></li></ul> <ul><li>Każdy człowiek na własny rachunek rozstrzyga, jaką cenę jest gotów zapłacić, a jakiej nie, za swoje życie; na tej samej zasadzie każdy z nas decyduje, jakim <i>sacrificium intellectus</i> jest w stanie okupić zgodę z przyjaciółmi na warunkach, które przedstawiają dlań jakąś wartość. Aron na dość wczesnym etapie życia uznał, że w jego przypadku takich intelektualnych poświęceń nie będzie. <ul><li>Autor: <a href="/wiki/Manes_Sperber" class="mw-redirect" title="Manes Sperber">Manes Sperber</a>, austriacki pisarz i przyjaciel Arona</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 232.</li></ul></li></ul> <ul><li>Nie wystarczy stwierdzić, że Aron nie był mile widziany przez intelektualny establishment Paryża. Był on w tym środowisku wyklęty. (…) Jest też prawdą, że bezkompromisowy antykomunizm czynił go <i>persona non grata</i> wśród pięknoduchów z kręgów intelektualnych i akademickich począwszy od roku 1947 aż do wczesnych lat 70. <ul><li>Autor: <a href="/w/index.php?title=Branko_Lazitch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Branko Lazitch (strona nie istnieje)">Branko Lazitch</a>, francuski historyk i sowietolog serbskiego pochodzenia</li> <li>Źródło: Tony Judt, <i>Brzemię odpowiedzialności…</i>, op. cit., s. 230.</li></ul></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Raymond_Aron&oldid=580329">https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Raymond_Aron&oldid=580329</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Badacze_stosunk%C3%B3w_mi%C4%99dzynarodowych" title="Kategoria:Badacze stosunków międzynarodowych">Badacze stosunków międzynarodowych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_filozofowie" title="Kategoria:Francuscy filozofowie">Francuscy filozofowie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_my%C5%9Bliciele_polityczni" title="Kategoria:Francuscy myśliciele polityczni">Francuscy myśliciele polityczni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_socjologowie" title="Kategoria:Francuscy socjologowie">Francuscy socjologowie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Francuscy_%C5%BBydzi" title="Kategoria:Francuscy Żydzi">Francuscy Żydzi</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Laureaci_Nagrody_Erazma" title="Kategoria:Laureaci Nagrody Erazma">Laureaci Nagrody Erazma</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Laureaci_Nagrody_Goethego" title="Kategoria:Laureaci Nagrody Goethego">Laureaci Nagrody Goethego</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Libera%C5%82owie" title="Kategoria:Liberałowie">Liberałowie</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 6 cze 2024, 01:12.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikicytaty:O_Wikicytatach">O Wikicytatach</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikicytaty:Informacje_prawne">Informacje prawne</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikiquote.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikiquote.org/w/index.php?title=Raymond_Aron&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-8658f7c4db-5p9gb","wgBackendResponseTime":187,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.018","walltime":"0.028","ppvisitednodes":{"value":45,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":86,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":36,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":4,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1.580 1 Szablon:Center","100.00% 1.580 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-648bd44df8-ftkbq","timestamp":"20241115233759","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Raymond Aron","url":"https:\/\/pl.wikiquote.org\/wiki\/Raymond_Aron","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q160640","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q160640","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-02-02T19:39:59Z","dateModified":"2024-06-06T00:12:38Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b4\/Raymond_Aron_%281966%29_by_Erling_Mandelmann.jpg","headline":"francuski filozof, socjolog, teoretyk polityki i publicysta polityczny"}</script> </body> </html>